Εικονικές βιβλιοθήκες και Άτομα με Ειδικές Ανάγκες

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Εικονικές βιβλιοθήκες και Άτομα με Ειδικές Ανάγκες"

Transcript

1 Εικονικές βιβλιοθήκες και Άτομα με Ειδικές Ανάγκες Αναστασία Τσουμπρακάκου ΟΤΕ ΑΕ Δέσποινα Μανωλοπούλου Βιβλιοθήκη Ιατρικής Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Πανωραία Γαϊτάνου Ομάδα Βάσεων Δεδομένων & Πληροφοριακών Συστημάτων Εργαστήριο Ψηφιακών Βιβλιοθηκών και Ηλεκτρονικής Δημοσίευσης Τμήμα Αρχειονομίας-Βιβλιοθηκονομίας Ιόνιο Πανεπιστήμιο Περίληψη Οι Βιβλιοθήκες κατάφεραν, εν μέρει, να ανταποκριθούν στο νέο ρόλο τους και τις σύγχρονες απαιτήσεις ενός συνεχώς μεταβαλλόμενου περιβάλλοντος, το οποίο χαρακτηρίζει η αυξανόμενη διάθεση πληροφοριών, η χρήση των Τεχνολογιών Πληροφόρησης και Επικοινωνίας (Information Communication Technologies ICTs) και η αλματώδης ανάπτυξη του Διαδικτύου. Ωστόσο, η πρόσβαση στις παρεχόμενες υπηρεσίες προϋποθέτει συνήθως τη φυσική παρουσία του χρήστη στους χώρους της βιβλιοθήκης, ενώ είναι συχνό φαινόμενο η έλλειψη εξοικείωσής του με το πλήθος των δυνατοτήτων και των επιλογών που του προσφέρονται. Τα εικονικά περιβάλλοντα είναι μια νέα διαρκώς αναπτυσσόμενη ερευνητική περιοχή, η οποία βρίσκει εφαρμογή σε πάρα πολλούς τομείς, όπως είναι η εκπαίδευση κλπ. Κατά συνέπεια, δεν ήταν δυνατό να μην επηρεάσει και το χώρο των βιβλιοθηκών. Οι εικονικές βιβλιοθήκες είναι περιβάλλοντα βιβλιοθηκών επαυξημένης πραγματικότητας, τα οποία διαδραματίζουν σημαντικότατο ρόλο στην πληροφόρηση τα τελευταία χρόνια. Λαμβάνοντας ως εναρκτήριο σημείο τη διαπίστωση της IFLA ότι η ψηφιακή τεχνολογία μπορεί να καταστήσει όλες τις πληροφορίες προσβάσιμες από τους χρήστες ΑμεΑ, του υλικού που δημοσιεύεται, κρίνεται επιτακτική η ανάγκη μετάβασης από τις παραδοσιακές βιβλιοθήκες και τις υπηρεσίες τους σε αντίστοιχες ψηφιακές-εικονικές. Στόχος της εργασίας αυτής είναι να εξεταστεί αρχικά ο ρόλος που μπορεί να διαδραματίσει μια εικονική βιβλιοθήκη στα άτομα με ειδικές ανάγκες. Οι υπηρεσίες που είναι δυνατό να προσφέρει μια βιβλιοθήκη επαυξημένης πραγματικότητας μπορούν να προσαρμοστούν στις ανάγκες των ατόμων με ειδικές ανάγκες με σκοπό να ενθαρρύνουν και να ευνοούν την περαιτέρω χρήση τους. Σκοπός αυτού του εγχειρήματος είναι η λειτουργική τους 1

2 αναπηρία να πάψει να συνεπάγεται και την πληροφοριακή τους αναπηρία. Επιπλέον, γίνεται μια προσπάθεια καταγραφής της τρέχουσας ελληνικής πραγματικότητας, αναφέροντας εφαρμογές, οι οποίες λαμβάνουν χώρα αυτή τη στιγμή. Τέλος, επιτακτική κρίνεται η αναγκαιότητα της πληροφόρησης για όλους και κυρίως της ένταξης των ατόμων με αναπηρία στο ενεργό πληροφοριακά κοινό, ώστε να ελαχιστοποιηθεί ή και να εκλείψει ο πληροφοριακός και ψηφιακός τους αποκλεισμός. Λέξεις κλειδιά: Εικονικές βιβλιοθήκες, ΑΜΕΑ, Εικονική πραγματικότητα, Πληροφοριακός αποκλεισμός Abstract Libraries have partially managed to sufficiently correspond to their new role and the current demands of a continuously evolving environment, which is characterized by the increasing information availability, the implementation of the Information Communication Technologies (ICTs) and the rapid growth of the Internet. Nevertheless, the access to the provided library services usually requires the user s physical presence within the library s environment, while at the same time the frequent lack of familiarity with the multitude of possibilities and options offered is often noticed. Virtual environments are a new evolving research domain, which is applied to many different areas, such as education etc. Consequently, all these changes inevitably affected the libraries environment. Virtual libraries are augmented reality environments, which recently play an important role in the information domain. Taking as a starting point IFLA s ascertainment that digital technologies can make all published information accessible to people with disabilities, the transition of traditional libraries and their provided services to equivalent digitalvirtual services is considered necessary. This paper aims to examine at first the role that a virtual library can play in people with disabilities. The services that such libraries may offer can be customized to the needs of these people so as to encourage them to further use them. The basic idea is that their physicalfunctional disability should not imply as well their information disability. Finally, this paper aims to review the current literature and evidence on national policies, by referring to several recent applications. The main goal is to illustrate the need for all people to participate to the information world and especially for the persons with disabilities to be included in the information community, in order to reduce or even better eliminate their information and digital exclusion. Keywords: Virtual libraries, People with disabilities, Virtual Reality, Information exclusion 2

3 1. Εισαγωγή Τα τελευταία χρόνια οι βιβλιοθήκες και οι πολιτισμικοί οργανισμοί έχουν την τάση να απελευθερώνουν τις συλλογές τους και να τις κάνουν προσβάσιμες στο ευρύ κοινό. Το συμβατικό περιβάλλον συμπληρώθηκε ή και ακόμα αντικαταστάθηκε από το ψηφιακό/εικονικό. Υπό το πρίσμα των νέων αυτών τάσεων μεταβλήθηκαν και οι πληροφοριακές ανάγκες των χρηστών, οι οποίοι πλέον επιθυμούν το υλικό που διαθέτουν οι πολιτισμικοί οργανισμοί να είναι στη διάθεση τους οποιαδήποτε στιγμή σε οποιοδήποτε σημείο και αν βρίσκονται. Οι βιβλιοθήκες, τα αρχεία και τα μουσεία έπρεπε να ανταποκριθούν άμεσα στην πρόκληση αυτή και να επαναπροσδιορίσουν τις λειτουργίες τους βάσει των αναγκών αυτών. Πολλές φορές χρειάστηκε να γίνουν βασικές αλλαγές στη δομή, ώστε να εισαχθούν ομαλά καινοτόμες ψηφιακές υπηρεσίες και πληροφοριακά προϊόντα. Η πρόκληση φυσικά δεν είναι μόνο ποσοτική αλλά και ποιοτική, καθώς θα πρέπει να βρεθεί ο σωστός συνδυασμός και το ποσοστό αλληλεξάρτησης, προκειμένου να υπάρξει ισορροπία μεταξύ φυσικής και ψηφιακής διάστασης της πληροφορίας μέσα στους οργανισμούς αυτούς. Αυτό όμως το οποίο θα πρέπει να τονιστεί είναι ότι οι υπηρεσίες πληροφόρησης και οι πολιτισμικοί οργανισμοί αποτελούν τις πύλες της γνώσης και της διάχυσης της πληροφορίας, επομένως θα πρέπει να εξασφαλίζεται η πρόσβαση σε αυτές σε όλους ανεξαρτήτως από οποιοδήποτε περιορισμό ή αναπηρία. Η παρούσα εισήγηση εστιάζει στα εικονικά περιβάλλοντα στο χώρο των βιβλιοθηκών και των κέντρων πληροφόρησης και κυρίως στο ρόλο που αυτά είναι δυνατό να διαδραματίσουν όσον αφορά τις πληροφοριακές ανάγκες των ατόμων με αναπηρίες (ΑμεΑ). Αρχικά γίνεται μια γενική εισαγωγή στα ΑμεΑ και τις ιδιαιτερότητες που παρουσιάζουν στο χώρο των βιβλιοθηκών, στη συνέχεια αναλύεται η σχέση τους με την εικονική πραγματικότητα και οι εφαρμογές που έχουν αναπτυχθεί, ώστε να ενισχυθούν τα άτομα αυτά μέσα από τα εικονικά περιβάλλοντα μάθησης. Τέλος, δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στο ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει ο σύγχρονος βιβλιοθηκονόμος-επιστήμονας της πληροφόρησης μέσα στο νέο αυτό ψηφιακό-εικονικό γίγνεσθαι. 2. Άτομα με αναπηρίες και Βιβλιοθήκες Σύμφωνα με το νόμο 1566/85 (ΦΕΚ167/85) Δομή και Λειτουργία της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και άλλες διατάξεις, Κεφάλαιο Ι Ειδική Αγωγή, άρθρο 32 Σκοπός και μορφή, άτομα με αναπηρίες (ΑμεΑ) θεωρούνται κατά την έννοια αυτού του νόμου, τα πρόσωπα τα οποία από οργανικά, ψυχικά ή κοινωνικά αίτια παρουσιάζουν καθυστερήσεις, αναπηρίες ή διαταραχές στη γενικότερη ψυχοσωματική κατάσταση ή στις επιμέρους λειτουργίες τους και σε βαθμό που δυσκολεύεται ή παρεμποδίζεται σοβαρά η παρακολούθηση της γενικής και επαγγελματικής εκπαίδευσης, η δυνατότητα ένταξης τους στην παραγωγική διαδικασία και η αλληλοαποδοχή τους με το κοινωνικό σύνολο. Στα άτομα αυτά συμπεριλαμβάνονται ιδίως [3]: οι τυφλοί και όσοι παρουσιάζουν σοβαρές διαταραχές στην όραση οι κωφοί και βαρήκοοι όσοι έχουν κινητικές διαταραχές όσοι έχουν νοητική καθυστέρηση όσοι εμφανίζουν επιμέρους δυσκολίες στη μάθηση (δυσλεξία, διαταραχή λόγου κ.ά.) ή είναι γενικότερα δυσπροσάρμοστοι όσοι πάσχουν από ψυχικές νόσους και συναισθηματικές αναστολές 3

4 οι επιληπτικοί οι χανσενικοί (λεπροί) όσοι πάσχουν από ασθένειες που απαιτούν μακρόχρονη θεραπεία και παραμονή σε νοσηλευτικά ιδρύματα, κλινικές ή πρεβεντόρια (αναρρωτήρια προφυματικών) κάθε άτομο νηπιακής, παιδικής ή εφηβικής ηλικίας, που δεν ανήκει σε μία από τις προηγούμενες περιπτώσεις και που παρουσιάζει διαταραχή της προσωπικότητας από οποιαδήποτε αιτία Τα άτομα με σύνδρομο Asperger και άλλες διαταραχές του αυτιστικού φάσματος (ΔΑΦ) παρουσιάζουν σοβαρά προβλήματα κοινωνικής συμμετοχής. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε κοινωνικό αποκλεισμό, καθώς και δυσκολίες στην διατήρηση της απασχόλησης και την ανάπτυξη διαπροσωπικών σχέσεων. Έχουν γίνει πολλές προσπάθειες για να αναπτυχθούν συγκεκριμένες κοινωνικές και επικοινωνιακές δεξιότητες, με την ελπίδα ότι αυτό θα βελτιώσει την κοινωνική λειτουργία και την αύξηση της αποδοχής από τους συνομηλίκους τους. Η πλειοψηφία από αυτές τις παρεμβάσεις έχουν χρησιμοποιήσει μεθοδολογίες συμπεριφοράς, οι οποίες είχαν διάφορα αποτελέσματα ανάλογα με τον βαθμό αυτισμού. Πολλοί έχουν την τάση να στοχεύουν στα μικρότερα παιδιά με αυτισμό με την πεποίθηση πως θα μάθουν σε κοινωνικές συμπεριφορές που μπορούν να βελτιώσουν αργότερα τις δυσκολίες στον κοινωνικό τομέα. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η στόχευση για την αντιμετώπιση κοινωνικών δυσκολιών σε νεαρή ηλικία μπορεί να έχει εξαιρετικά ευεργετικές επιδράσεις. Παρόλο που είναι αποδεκτό ότι ο Αυτισμός είναι μια οργανική διαταραχή είναι δύσκολο να γίνει κατανοητό ότι οι αυτιστικοί αντιλαμβάνονται τον κόσμο με ένα διαφορετικό τρόπο από ότι οι συνομήλικοί τους και ότι εκείνο που χρειάζεται είναι να κατανοηθεί ο δικός τους ξεχωριστός τρόπο αντίληψης προκειμένου να γεφυρωθεί το χάσμα που υπάρχει. Ερευνητικές μελέτες επιβεβαιώνουν την αξία της κατάλληλης εκπαίδευσης σαν το πιο θετικό παράγοντα στην αντιμετώπιση των αναγκών των παιδιών με ΔΦΑ. Υπάρχουν πολλοί λόγοι που συνιστούν την εκπαίδευση. Ο πιο σημαντικός είναι ότι τα ειδικά εκπαιδευτικά προγράμματα παρέχουν τη δομή που είναι αναγκαία για να αναπτυχθούν και να οργανώσουν τον εαυτό τους, προκειμένου να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις του περιβάλλοντος [2]. Σύμφωνα με τη Διακήρυξη Δικαιωμάτων των Ανάπηρων Ατόμων (απόφαση 3447 της 9ης Δεκεμβρίου 1975) ο όρος ανάπηρο άτομο σημαίνει κάθε άτομο ανίκανο να επιβιώσει από μόνο του, ολικά ή μερικά, μη έχοντας τις αναγκαιότητες για μια κανονική ατομική και κοινωνική ζωή, εξαιτίας μειωμένων σωματικών ή πνευματικών δυνατοτήτων που έχει εκ γενετής ή όχι. Ωστόσο, τα ανάπηρα άτομα έχουν το κληρονομικό δικαίωμα σεβασμού της ανθρώπινης αξιοπρέπειας τους και ένας τρόπος αναγνώρισης αυτού είναι οι υπηρεσίες πληροφόρησης να τα καταστήσουν αυτοδύναμα. Επιπρόθετα, έχουν το δικαίωμα οι αναπηρίες τους να λαμβάνονται υπόψη σε όλα τα επίπεδα οικονομικού και κοινωνικού προγραμματισμού, περιλαμβανομένων και των βιβλιοθηκών. Πιο συγκεκριμένα, το δικαίωμα πρόσβασης στην πληροφόρηση, της οποίας κύριοι εκπρόσωποι είναι οι βιβλιοθήκες, αναφέρεται στη Διακήρυξη Sundberg (1981) για τα ανάπηρα άτομα (άρθρο 1ο), όπου ορίζεται πως κάθε ανάπηρο άτομο πρέπει να μπορεί να εξασκεί το βασικό του δικαίωμα πρόσβασης στην εκπαίδευση, την επαγγελματική επιμόρφωση, την κουλτούρα και την πληροφόρηση. Στη συνέχεια της ίδιας διακήρυξης (άρθρο 13) γίνεται ακόμη και λόγος για προσαρμογή της σύγχρονης τεχνολογίας στις ανάγκες των ανάπηρων ατόμων. 4

5 3. Εικονική πραγματικότητα και ΑμεΑ Ένα εικονικό περιβάλλον είναι ένα υπολογιστικό σύστημα το οποίο παράγει τρισδιάστατους εικονικούς κόσμους, με τους οποίους ο χρήστης μπορεί να αλληλεπιδρά κατά τέτοιο τρόπο, ώστε να λαμβάνει την ανάδραση του συστήματος σε πραγματικό χρόνο. Στην περίπτωση που το εικονικό περιβάλλον μπορεί να υποστηρίξει πολλαπλούς ταυτόχρονους χρήστες, τότε αυτοί έχουν την δυνατότητα να αλληλεπιδρούν και μεταξύ τους [5]. Η πρόσβαση σε εικονικά περιβάλλοντα μάθησης και πληροφόρησης επιτρέπει στους χρήστες - ΑμεΑ να έχουν πρόσβαση σε πληροφορίες στο δικό τους ρυθμό, στο δικό τους χώρο, χρησιμοποιώντας τεχνολογίες που ανταποκρίνονται στις ιδιαίτερες ανάγκες τους. Αυτό ανοίγει ευκαιρίες μάθησης και πληροφόρησης που προηγουμένως ήταν δύσκολο ή αδύνατο να επιτευχθούν. Ένας από τους σημαντικότερους σκοπούς της χρήσης ενός περιβάλλοντος εικονικής πραγματικότητας είναι να αυξηθεί η ανεξαρτησία των χρηστών στην πρόσβαση της πληροφορίας, ώστε να μην υπάρχει απόλυτη συσχέτιση της φυσικής παρουσίας και της απόκτησης γνώσης. Επομένως, σκοπός είναι να εξαρτώνται όσο το δυνατό λιγότερο από τις παραδοσιακές δομές πληροφόρησης, αφού η τεχνολογία, και συγκεκριμένα η εικονική πραγματικότητα, μπορεί να τους δώσει πρόσβαση σε περισσότερες πληροφορίες σε περισσότερες μορφές, να ενθαρρύνει την ενεργό συμμετοχή τους σε δημιουργικές εμπειρίες πληροφόρησης. Η συνεχιζόμενη πρόοδος της τεχνολογίας της εικονικής πραγματικότητας σε συνδυασμό με την ταυτόχρονη μείωση του κόστους δημιουργίας αντίστοιχων εφαρμογών, έχουν υποστηρίξει την ανάπτυξη των πιο χρήσιμων και προσβάσιμων λειτουργιών με στόχο την αποκατάσταση ενός ευρέως φάσματος σωματικών, ψυχολογικών και γνωσιακών δυσλειτουργιών. Οι εφαρμογές εικονικής πραγματικότητας προσφέρουν τη δυνατότητα για συστηματική εκπαίδευση και θεραπεία σε περιβάλλοντα που επιτρέπουν τον ακριβή έλεγχο των πολύπλοκων δυναμικών τρισδιάστατων παρουσιάσεων δημιουργώντας ερεθίσματα, μέσω των οποίων αναπτύσσεται μια δυναμική αλληλεπίδραση μεταξύ χρήστη και υπολογιστή, η παρακολούθηση της συμπεριφοράς του χρήστη και η καταγραφή των επιδόσεων του όπου αυτό είναι δυνατόν. Το επόμενο βήμα στην εξέλιξη αυτή θα επιτρέψει την προσβασιμότητα σε βιβλιοθήκες εικονικής πραγματικότητας έχοντας ως σενάρια την πιθανή χρήση εφαρμογών εικονικής πληροφόρησης με βάση τη θεραπεία και την αποκατάσταση του χρήστη (τηλεαποκατάσταση). Η σωστή χρήση των υπηρεσιών μιας βιβλιοθήκης εικονικής πραγματικότητας μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση της επιθυμίας για χρήση και αυτοβελτίωση. Ωστόσο, πριν από αυτό θα πρέπει να αντιμετωπιστούν μια σειρά από σημαντικές προκλήσεις και διαρθρωτικές αλλαγές. Θα πρέπει επομένως να αναπτυχθούν ορισμένες τεχνικές και πρακτικές, προκειμένου στο μέλλον να υπάρξει και κλινική εφαρμογή, αφού πρώτα θα έχει επιτευχθεί πλήρως η διασφάλιση των δεξιοτήτων εκπαίδευσης σε χρήστες με ειδικές ανάγκες και μαθησιακές δυσκολίες [12]. Επίσης, τα εικονικά περιβάλλοντα επιτρέπουν στους χρήστες να αλληλεπιδρούν με τον υπολογιστή ενσωματώνοντας εντυπωσιακά γραφικά και σχεδιασμό. Οι χρήστες μπορούν να κινηθούν μέσα σε ένα περιβάλλον εικονικής πραγματικότητας σε πραγματικό χρόνο χρησιμοποιώντας ένα χειριστήριο ή το ποντίκι. Μπορούν να αλληλεπιδρούν με τα αντικείμενα στον εικονικό χώρο και συνήθως εκπροσωπούνται από έναν εικονικό χαρακτήρα, το οποίο ονομάζεται «Avatar». Η αυξανόμενη πολυπλοκότητα των εφαρμογών αυτών έχει οδηγήσει σε αύξηση της χρήση τους σε διάφορους τομείς της γνωσιακής αποκατάστασης, όπως στην αντιμετώπιση πολλών συνδρόμων και φοβιών [13], βοηθώντας τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες να αναπτύξουν καθημερινές δεξιότητες όπως για παράδειγμα, να επιβιβάζονται σε ένα λεωφορείο, να επισκέπτονται ενα μουσείο, μια 5

6 βιβλιοθήκη κλπ. [6]. Σημαντικές έρευνες έχουν γίνει σχετικά με τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της τεχνολογίας εικονικής πραγματικότητας στους τομείς της εκπαίδευσης και της αποκατάστασης για διαφορετικές κλινικές ομάδες [8]. Οι περισσότερες έρευνες τείνουν να επικεντρώνονται σε κινητικές αναπηρίες, σοβαρές σωματικές αναπηρίες ή μαθησιακές δυσκολίες. Ένα πλεονέκτημα είναι ότι τα άτομα με περιορισμένη κινητικότητα μπορούν να ασκούν δραστηριότητες σε εικονικό χώρο που δε θα μπορούσαν κανονικά να είναι σε θέση να συμμετάσχουν [7]. 4. Οργάνωση μιας εικονικής βιβλιοθήκης Η οργάνωση του χώρου μιας εικονικής βιβλιοθήκης είναι πολύ σημαντική για τα παιδιά με αυτισμό. Η χρησιμοποίηση σταθερών και ευδιάκριτων χώρων για συγκεκριμένες λειτουργίες χωρίς την χρήση έντονων χρωμάτων, τα οποία προκαλούν διάσπαση προσοχής, βοηθά τα παιδιά να κατανοούν το περιβάλλον τους και να σχετίζουν τις δραστηριότητες μεταξύ τους. Τα παιδιά με αυτισμό έχουν δυσκολία να διαφοροποιούν γεγονότα ανόμοια μεταξύ τους και να αντιλαμβάνονται ότι ξεχωριστές δραστηριότητες συνδέονται μεταξύ τους. Μια πάρα πολύ καλά οροθετημένη εικονική βιβλιοθήκη προβάλει καθαρά την κάθε δραστηριότητα και ενισχύει τη λειτουργικότητα της. Για παράδειγμα, αν μια γωνιά χρησιμοποιείται πάντοτε για εξατομικευμένη δουλειά, το παιδί θα ξέρει τι να κάνει εάν ο δάσκαλος το στείλει εκεί. Η οργάνωση της βιβλιοθήκης επίσης βοηθά το παιδί να εστιάσει την προσοχή του στην εργασία που έχει να κάνει. Η οργάνωση μιας βιβλιοθήκης ή μιας τάξης μπορεί να μην είναι μια δύσκολη υπόθεση. Η οργάνωση όμως μιας εικονικής βιβλιοθήκης απαιτεί εξειδικευμένες γνώσεις και συνεχή συνεργασία και καθοδήγηση από επιστήμονες ειδικής αγωγής. Οι χρήστες-άτομα με νοητική κυρίως αναπηρία είναι απαραίτητο να αισθάνονται ασφαλείς όταν επισκέπτονται μια εικονική βιβλιοθήκη. Η αναπαράσταση των αντικειμένων, των ραφιών, των τραπεζιών, των διαδρόμων, των βιβλίων αλλά και όλου του υλικού θα πρέπει να είναι έτσι σχεδιασμένα, ώστε να μην προκαλούν σύγχυση στους χρήστες. Τα άτομα με αυτισμό διασπώνται από οπτικά και ακουστικά ερεθίσματα που τους δυσκολεύουν να εστιάσουν σε ό,τι είναι σχετικό, γι αυτό η εικονική βιβλιοθήκη θα πρέπει να είναι απαλλαγμένη από υπερβολικά ερεθίσματα, αλλά σχεδιασμένη έτσι ώστε να δημιουργεί κίνητρο για να χρησιμοποιηθεί. Σε κάποιες περιπτώσεις, η αλλαγή της αίθουσας μπορεί να κριθεί αναγκαία. Για παράδειγμα, μια εικονική βιβλιοθήκη, όπου διακρίνονται πολλές εξόδους είναι τελείως ακατάλληλη για έναν χρήστη με τάση φυγής. Η κατάλληλη δομή και οργάνωση της βιβλιοθήκης εξαρτάται επίσης από την ηλικία των χρηστών. Για τους μικρούς μαθητές του δημοτικού, ο χώρος είναι ένα αυστηρά ελεγχόμενο πρότυπο του φυσικού περιβάλλοντος μέσα στο οποίο τα παιδιά θα αναπτύσσουν και θα κατακτούν δεξιότητες ελέγχου και χρησιμοποίησής του μέσα από το παιχνίδι. Επίσης, θα υπάρχει ο χώρος για ομαδική και ατομική εργασία, χώρος για το κολατσιό τους και για δραστηριότητες αυτοεξυπηρέτησης και προεπαγγελματικών δεξιοτήτων. Στα ακόλουθα υποκεφάλαια παρουσιάζονται αναλυτικά κάποιες εφαρμογές που έχουν αναπτυχθεί ειδικά για τα άτομα με αναπηρίες. 6

7 4.1. Ψηφιακά Ομιλούντα βιβλία Τα ψηφιακά ομιλούντα βιβλία αποτελούν μια σημαντική πρόοδο σε σχέση με τα αναλογικά ακουστικά βιβλία (κασέτες). Προσφέρουν ότι ακριβώς και τα ακουστικά βιβλία, αλλά η καινοτομία τους έγκειται κυρίως στα εξής χαρακτηριστικά τους [4]: Μπορούν να παρουσιάζουν το περιεχόμενο όχι μόνο ακουστικά αλλά και πολυτροπικά, δηλαδή συγχρόνως ενώ το ακούει ο χρήστης μπορεί να του προσφέρεται και σε απτική μορφή (π.χ. σε οθόνη Braille) ή και οπτική μορφή με συγχρονισμένη οπτική εστίαση των λέξεων (που είναι χρήσιμη στα άτομα με δυσλεξία) ή με μεγάλα γράμματα σε οθόνη. Χρησιμοποιούν αποτελεσματικά τεχνολογίες φωνής και ιδιαίτερα αυτόματη μετατροπή κειμένου σε ομιλία Προσφέρουν όλες τις επιθυμητές δυνατότητες πλοήγησης του χρήστη στο βιβλίο. Αποδίδουν ακουστικά τις επιστημονικές εκφράσεις, αλλά και τους πίνακες δεδομένων. Μπορούν να διαβαστούν όχι μόνο σε ειδικές συσκευές, αλλά και σε κοινό υπολογιστή, έξυπνο κινητό τηλέφωνο ή υπολογιστή ταμπλέτα. Μπορούν να χρησιμοποιούν είτε αυτόματη μετατροπή κειμένου σε ομιλία, είτε εκφώνηση του περιεχομένου σε studio. Στη δεύτερη περίπτωση, το αισθητικό ηχητικό αποτέλεσμα είναι της ίδιας ποιότητας με εκείνο των ακουστικών βιβλίων. Ένα από τα πλέον διαδεδομένα λογισμικά επεξεργασίας ψηφιακών ομιλούντων βιβλίων είναι το DAISY [15], το οποίο υιοθετείται τα τελευταία χρόνια και στη χώρα μας. Τα κυριότερα πλεονεκτήματα των βιβλίων DAISY είναι τα εξής: έχουν γίνει πρότυπο (standard) γνωστό ως ANSI/NISO Z39.86 και το κόστος παραγωγής τους είναι πάρα πολύ μικρότερο από τα αντίστοιχα ακουστικά βιβλία (υπάρχουν ελεύθερα διαθέσιμα δωρεάν εργαλεία για την παραγωγή τους, βλέπε Επίσης, μπορούν να παραχθούν αυτόματα από ένα αρχείο στον επεξεργαστή κειμένου MS-Word καθόσον υποστηρίζονται από την Microsoft αλλά και από την Adobe (αρχεία pdf). Το μοντέλο σήμερα ακολουθείται στις Η.Π.Α. για την παραγωγή των σχολικών βιβλίων δημοτικού για μαθητές με αναπηρία. Σήμερα υπάρχουν διαθέσιμα περισσότερα από βιβλία DAISY. Οι αναμενόμενες εξελίξεις κινούνται σε δύο κατευθύνσεις: α) να υποστηρίξουν πλήρως την ακουστικοποίηση των τριών επιπέδων παρουσίασης του περιεχομένου. Έρευνες γίνονται κυρίως στην ακουστική απόδοση, το τυπογραφικό επίπεδο και την αυτόματη υποστήριξη συναισθηματικής ομιλίας, β) να υποστηρίζουν τη λειτουργικότητά τους με φωνητικές εντολές. Ως παράδειγμα αναφέρεται το ερευνητικό έργο ΡΗΤΩΡ για ενσωμάτωση φωνητικού διαλόγου κατά την πλοήγηση στα ψηφιακά ομιλούντα βιβλία [1] Εικονικό πληκτρολόγιο Ένα ακόμα βοηθητικό εργαλείο για την χρήση των βιβλιοθηκών και των πηγών πληροφόρησης από τα άτομα με αναπηρία είναι το λογισμικό screendoors2000 v Το λογισμικό αυτό αποτελεί ένα εικονικό πληκτρολόγιο. Δίνει τη δυνατότητα πληκτρολόγησης οποιουδήποτε κειμένου με τη χρήση μόνο ενός ή και περισσότερων διακοπτών. Συνεργάζεται με όλους τους διαθέσιμους διακόπτες και υποστηρίζει πλήρως τους Ελληνικούς χαρακτήρες. Ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά είναι η δυνατότητα πρόβλεψης λέξεων μειώνοντας δραστικά το πλήθος των απαιτούμενων keystrokes. Το ScreenDoors2000 μπορεί να ανοίξει οποιαδήποτε ρύθμιση που έχει διαμορφωθεί για έναν συγκεκριμένο σκοπό και έχει αποθηκευτεί. Κατ' αυτό τον τρόπο, περισσότεροι από ένας χρήστες μπορούν να λειτουργήσουν το λογισμικό αυτό στην ίδια μηχανή προσαρμοσμένο στις ανάγκες τους. Οι 7

8 ρυθμίσεις αυτές αφορούν την εμφάνιση, το μέγεθος πλήκτρων, το τρόπο δακτυλογράφησης κτλ. Συγκεκριμένα ο χρήστης μπορεί να καθορίζει τον αριθμό των πλήκτρων που θα περιλαμβάνονται, τον τρόπο εμφάνισης τους πάνω στο πληκτρολόγιο, την ύπαρξη περιγράμματος γύρω από ένα γράμμα όταν ο κέρσορας περνάει πάνω από αυτό ή ήχου σε περίπτωση. 4.3 Εικονικές περιηγήσεις στο Second Life Το Second Life (SL), δημιούργημα της Linden Lab, ξεκίνησε το 2003 και είναι ένα διαδικτυακό τρισδιάστατο πολυχρηστικό εικονικό περιβάλλον (Multi-user Virtual Environment, MUVE), στο οποίο avatars αλληλεπιδρούν μέσω επικοινωνίας, μάθησης, εξερεύνησης, παιχνιδιού και άλλων δραστηριοτήτων. Το περιβάλλον αυτό δημιουργείται και εξελίσσεται αποκλειστικά από τους χρήστες τους. Η δημιουργία και η ανάπτυξη στο διαδίκτυο τέτοιων ψηφιακών κόσμων έχουν προσελκύσει διάφορα εκπαιδευτικά ιδρύματα, όπως το Πανεπιστήμιο του Οχάιο και το Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, τα οποία συγκεντρώνουν εκεί τους φοιτητές τους και πραγματοποιούν εικονικά μαθήματα. Συμπερασματικά λοιπόν, τo SL δεν είναι απλά ένα ψηφιακό παιχνίδι, αλλά μπορεί να χρησιμοποιηθεί και ως ένα χρήσιμο εργαλείο στην εκπαίδευση, στις βιβλιοθήκες και τα μουσεία [14]. Ειδικά οι βιβλιοθήκες και τα διάφορα κέντρα πληροφόρησης μπορούν να προβάλλουν τις υπηρεσίες τους μέσα από το SL και να οργανώσουν online σεμινάρια για τους χρήστες τους [9]. Μέσα σε αυτό τον εικονικό κόσμο συμμετέχουν και πάρα πολλά ΑμεΑ. Μπορεί όμως ένα εικονικό περιβάλλον όπως το SL να είναι ευεργετικό για τους χρήστες με αυτισμό; Η αλληλεπίδραση μέσω avatars, και όχι πρόσωπο με πρόσωπο, παρέχει την αίσθηση της ανωνυμίας και μειώνει το άγχος και τον κίνδυνο που μπορεί να προκύψει κατά τη διάρκεια άμεσης αλληλεπίδρασης με κάποιο άλλο πρόσωπο, με τη μείωση του αισθήματος της απειλής στην επικοινωνία. Επίσης, ενώνει ανθρώπους με κοινά προβλήματα ξεπερνώντας το εμπόδιο της απόστασης και λειτουργεί ως συνοδηγός της τεχνολογίας για τη βελτίωση της επικοινωνίας μειώνοντας την απομόνωση και την αίσθηση του κοινωνικού αποκλεισμού για τα άτομα με αυτισμό (Smith, Swanson, Holverstott, & Duncan, 2007). Σε διεθνές επίπεδο έχουν ιδρυθεί οργανισμοί μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, οι οποίοι αναλαμβάνουν την ανάπτυξη εξατομικευμένων δεξιοτήτων, παρέχουν βοήθεια σε άτομα με αναπηρία προκειμένου να χρησιμοποιήσουν το εξειδικευμένο υλικό, παρέχουν εξειδικευμένη κατάρτιση σε ΑμεΑ και σε συνοδούς όπου και όταν χρειάζεται η συμβολή τους. Σκοπός του εγχειρήματος αυτού είναι η ανάπτυξη του αισθήματος της κοινωνικοποίησης και της μείωσης του κοινωνικού αποκλεισμού, αλλά και η ανακάλυψη νέων τρόπων συμμετοχής στα κοινά [10]. Κάποιες τέτοιες κοινότητες είναι ενδεικτικά οι ακόλουθες: η GimpGirl Κοινότητα, το Νυχτερινό κλαμπ του Wheelie, Brigadoon, Αυτιστικό Απελευθερωτικό Μέτωπο, Αυτισμός Κέντρο Ενημέρωσης κλπ. Στις συγκεκριμένες ομάδες απαιτείται άδεια για να επισκεφθεί κάποιος τον εικονικό χώρο, ενώ σε κάποιες άλλες είναι απαραίτητη μια απλή αποδοχή πρόσκλησης [9]. Το Αυτιστικό Απελευθερωτικό Μέτωπο (ALF) είναι μια εικονική κοινότητα, όπου υπάρχουν εικονικά μουσεία με εκθέματα και εικονικά έργα τέχνης δημιουργών με αυτισμό, ιστορικά τεκμήρια για την εξέλιξη της ασθένειας στους αιώνες. 8

9 Εικ.1 Περιήγηση στο Virtual Ability Island 5. Άτομα με αναπηρίες και βιβλιοθήκες: η ελληνική πραγματικότητα Μέχρι στιγμής, στο μεγαλύτερο ποσοστό τους οι ελληνικές βιβλιοθήκες δεν έχουν προχωρήσει στην παροχή εικονικών υπηρεσιών ειδικά για ΑμεΑ. Παρόλα αυτά, αξίζει να αναφερθούμε σε κάποιες πολύ σημαντικές προσπάθειες βιβλιοθηκών, που έχουν αναπτύξει ορισμένες πρωτοβουλίες, προκειμένου να υποστηρίξουν άτομα κυρίως με προβλήματα όρασης. Η Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Μακεδονίας [16] ήταν η πρώτη ακαδημαϊκή βιβλιοθήκη στην Ελλάδα που ανέλαβε πρωτοβουλίες για την άρση των εμποδίων προσβασιμότητας από άτομα με προβλήματα όρασης στο χώρο, στις συλλογές και στις υπηρεσίες της. Αυτή η βιβλιοθήκη αποτέλεσε την εναρκτήρια προσπάθεια στο χώρο των βιβλιοθηκών των ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων. Μέσα στα πλαίσια του έργου Accelerate (ACCEss to the modern Library services for the blind and partially sighted people) η Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, μαζί με τη Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου της Κύπρου και με άλλους συνεργαζόμενους φορείς από τον ευρωπαϊκό χώρο, κινήθηκε προς την κατεύθυνση της παροχής πρόσβασης σε τυφλούς ή μερικώς βλέποντες χρήστες. Η προσέγγιση της ήταν ολιστική και δεν περιορίστηκε στην μελέτη για την παροχή τεχνολογικής υποστήριξης, αλλά περιέλαβε όλες τις λειτουργίες που οφείλουν οι βιβλιοθήκες να πραγματοποιήσουν. Η δεύτερη σημαντική προσπάθεια που έλαβε χώρα μέσα στα πλαίσια των ελληνικών ακαδημαϊκών βιβλιοθηκών ανήκει στη Βιβλιοθήκη του ΤΕΙ Σερρών, η οποία προχώρησε στη δημιουργία ενός σύγχρονου εργαστηρίου για ΑμεΑ [17]. Το εργαστήριο αυτό παρέχει πρόσβαση σε ηλεκτρονική πληροφορία σε χρήστες που αντιμετωπίζουν προβλήματα όρασης, ακοής και κίνησης. Η Βιβλιοθήκη συνεργάστηκε επίσης με την Παγκύπρια Οργάνωση 9

10 Τυφλών και τη Σχολή Τυφλών της Λευκωσίας. Επιπλέον, ειδική υποδομή για ΑμεΑ, όχι μόνο για τυφλούς, διαθέτει η Βιβλιοθήκη Πληροφορικής του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, η Βιβλιοθήκη του Παντείου Πανεπιστημίου και η Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Κρήτης. Η Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων διαθέτει συλλογή Braille, ενώ η Δημόσια Βιβλιοθήκη Σπάρτης έχει δημιουργήσει ένα αξιόλογο εργαστήριο για ΑμεΑ. 6. Ο ρόλος του βιβλιοθηκονόμου-επιστήμονα της πληροφόρησης Ο σύγχρονος βιβλιοθηκονόμος στο διαρκώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον πληροφόρησης βρίσκεται αντιμέτωπος με την πρόκληση της απόκτησης της προηγμένης γνώσης, βελτιώνοντας τις δεξιότητες που ήδη είχε αποκτήσει στο παραδοσιακό περιβάλλον. Ως ειδικός επαγγελματίας, διαχειρίζεται και οργανώνει το υλικό και τις συλλογές του, συνδυάζοντας τις ικανότητές του για την ανάκτηση και τη διανομή των πληροφοριών, ενεργώντας παράλληλα ως ο ενδιάμεσος στην προσπάθεια δημιουργίας προσιτών ψηφιακών πληροφοριών στους τελικούς χρήστες. Η ικανότητα ενός βιβλιοθηκονόμου στα περιβάλλοντα εικονικής πραγματικότητας αντιπροσωπεύεται από διαφορετικά σύνολα δεξιοτήτων, συμπεριφορών και αξιών που του επιτρέπουν να εργάζεται ως ειδικός στην ψηφιακή πληροφόρηση ή ως διαχειριστής των ψηφιακών πληροφοριών. Ο ρόλος του κρίνεται ιδιαίτερα σημαντικός, ώστε να αναπτύσσει υπηρεσίες προστιθέμενης αξίας πραγματικά χρήσιμες και φιλικές προς το χρήστη. Αντιλαμβανόμαστε λοιπόν, πόσο σημαντικός κρίνεται ο ρόλος του ειδικά όταν οι υπηρεσίες που αναπτύσσει απευθύνονται σε ΑμεΑ. Η συνεχής συνεργασία με επιστήμονες ειδικής αγωγής, ψυχολόγους, κοινωνικούς λειτουργούς και ειδικούς της πληροφορικής για τη ανάπτυξη και την υποστήριξη εφαρμογών οι οποίες θα είναι χρηστικές για τα ΑμεΑ είναι απαραίτητη, ώστε να έχει επιτυχία όποιο σχετικό εγχείρημα αναληφθεί από την ομάδα πληροφόρησης. Επίσης πολύ σημαντική, ίσως και καθοριστική, να θεωρηθεί η γνώμη και η ενεργό συμμετοχή των ίδιων των ατόμων με αναπηρία, καθώς εκείνοι είναι οι μόνοι που γνωρίζουν τί πραγματικά χρειάζονται, αλλά και σε ποιο βαθμό μπορούν να το χρησιμοποιήσουν. Πιο αναλυτικά, ο ρόλος του βιβλιοθηκονόμου στη δημιουργία και διατήρηση μιας εικονικής βιβλιοθήκης είναι πολύπλευρος. Ορισμένες από τις βασικές αρμοδιότητές του θα μπορούσαν να είναι οι κάτωθι: Διερεύνηση της κοινότητας των ενεργών χρηστών αλλά και των δυνητικών, με σκοπό την καταγραφή των ατόμων με αναπηρία και τον προσδιορισμό του είδους της αναπηρίας. Σύνταξη διεπιστημονικών ομάδων για την χάραξη μιας πολιτικής εξυπηρέτησης των χρηστών με αναπηρία και τη δημιουργία εφαρμογών που θα είναι σε θέση να τις αξιοποιήσουν. Εκπαίδευση του προσωπικού στις εφαρμογές εικονικής πραγματικότητας που θα αναπτύξει η βιβλιοθήκη, προκειμένου να μπορούν να υποστηρίξουν ανά πάσα στιγμή το κοινό που τις χρησιμοποιεί. Ανάπτυξη μιας πολιτικής διασφάλισης των προσωπικών δεδομένων για να αποφευχθεί κάθε ενδεχόμενο παραβίασης τους, ειδικά σε μια τόσο ευπαθή ομάδα όσο τα ΑμεΑ. 10

11 Αξιολόγηση των υπηρεσιών αυτών σε τακτά χρονικά διαστήματα και παραμετροποίηση τους [11] ανάλογα με το είδος της αναπηρίας και απόκτηση του εξοπλισμού όπου και όταν χρειάζεται. 7. Επίλογος Η εικονική πραγματικότητα χωρίς να είναι πανάκεια, με την αρωγή της συνεχιζόμενης εξέλιξης της ψηφιακής τεχνολογίας, μπορεί να δημιουργήσει διαμορφωμένες λειτουργίες και παραμετροποιημένες υπηρεσίες βασισμένες στις ιδιαιτερότητες των ατόμων με αναπηρία, ξεχωριστά για κάθε ομάδα ΑμεΑ στο χώρο των βιβλιοθηκών και των κέντρων πληροφόρησης. Γι αυτό το λόγο, απαιτείται διεπιστημονική συνεργασία μεταξύ βιβλιοθηκονόμων, ειδικών της πληροφορικής, επιστημόνων της ειδικής αγωγής, κοινωνικών λειτουργών και ψυχολόγων για τη δημιουργία εικονικών υπηρεσιών που πραγματικά θα μπορέσουν να βοηθήσουν τα ΑμεΑ να ικανοποιήσουν τις πληροφοριακές τους ανάγκες. Βιβλιογραφία 1. Βαλσαμίδου, Λ.Π. (2010). Ομιλούντα βιβλία στο νηπιαγωγείο: Παρουσίαση ψηφιακού οικολογικού παραμυθιού με διαθεματική χρήση για την προσχολική ηλικία 2o Πανελλήνιο Εκπαιδευτικό Συνέδριο Ημαθίας «Ψηφιακές και Διαδικτυακές Εφαρμογές στην Εκπαίδευση», Βέροια-Νάουσα, Απριλίου Καμπούρογλου, Μ. κ.α. (2010). Εκμάθηση προμαθηματικών εννοιών για ΑμεΑ στο φάσμα του Αυτισμού με το λογισμικό LT125-ThinkingMind. 5ο Πανελλήνιο Συνέδριο με θέμα «Μαθαίνω πώς να μαθαίνω», 7-9 Μαΐου Κουλικούρδη, Α. (2005). Ψηφιακές Βιβλιοθήκες για Άτομα με Αναπηρίες (ΑμεΑ). Πτυχιακή εργασία. Ιόνιο Πανεπιστήμιο. Τμήμα Αρχειονομίας & Βιβλιοθηκονομίας 4. Κουρουπέτρογλου, Γ. κ.α. (2000). Εκτίμηση χαρακτηριστικών εναλλακτικής και επαυξητικής διαπροσωπικής επικοινωνίας ατόμων με αναπηρία, Εθνικό & Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Τμήμα Πληροφορικής & Τηλεπικοινωνιών 5. Antonacci, D., Modaress, N. (2005) Second Life: The Educational Possibilities of Massively Multiplayer Virtual Worlds (MMVW), EDUCAUSE Western Regional Conference, April 26, 2005, San Francisco, CA 6. Brown, D.J., Cobb, S.V.G. and Eastgate, R.M. (1995). Learning in Virtual Environments (LIVE). In Virtual Reality Applications, London: Academic Press, pp Charitos, D. et al. (2000). Employing virtual reality for aiding the organisation of autistic children behaviour in everyday tasks, In Proceedings of the 3rd International Conference on Disability, Virtual Reality and Associated Technologies (ICDVRAT), Sardinia, 23-25th September, pp Cromby, J.J., Standen, P.J. and Brown, D.J. (1996). The potentials of virtual environments in the education and training of people with learning disabilities, Journal of Intellectual Disability Research, 40, pp

12 9. Danilovic, S. (2006). Autism and Second Life, Journal on Developmental Disabilities, 15(3) 10. Kamel-Boulos, M., Hetheringhton, L., Wheeler, St. (2007). Second Life: an overview of a potential of 3-D virtual worlds in medical and health education, Health Information and Libraries Journal, 24, pp Martinez, M. (2002). What is personalized learning? The e-learning Developers Journal: Strategies and Techniques for Designers, Developers, and Managers of elearning, διαθέσιμο στο Rizzo, A.A., Strickland, D. and Bouchard, S., (2005). Virtual Reality application design, development and evaluation in mental health and rehabilitation, Presence: Teleoperators and Virtual Environments, 14(2), pp Rothbau, Β.Ο., Hodges, L. (2000). A Controlled Study of Virtual Reality Exposure Therapy for the Fear of Flying, Journal of Consulting and Clinical, 68(6), pp Tsoubrakakou, A., Gaitanou, P (2010). "Managing virtual environments in libraries: Second Life and Information Literacy". In IFLA Satellite pre-conference event "Open Access to Science Information: Trends, Models and Strategies for Libraries", Chania, Greece, 6-8 August DAISY - Digital accessible reading and publishing for all, διαθέσιμο στο Πατραγκού, Π. κ.α. (2003). Υπηρεσίες Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών για τυφλούς και άτομα με περιορισμένη όραση, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας-Βιβλιοθήκη, διαθέσιμο στο Εσωτερικός Κανονισμός Βιβλιοθήκης του ΤΕΙ Σερρών, διαθέσιμο στο: 12

Τσικολάτας Α. (2011) Οι ΤΠΕ ως Εκπαιδευτικό Εργαλείο στην Ειδική Αγωγή. Αθήνα

Τσικολάτας Α. (2011) Οι ΤΠΕ ως Εκπαιδευτικό Εργαλείο στην Ειδική Αγωγή. Αθήνα Οι ΤΠΕ ως Εκπαιδευτικό Εργαλείο στην Ειδική Αγωγή Τσικολάτας Αλέξανδρος Αναπληρωτής Καθηγητής, ΕΕΕΕΚ Παμμακαρίστου, tsikoman@hotmail.com Περίληψη Στην παρούσα εργασία γίνεται διαπραγμάτευση του ρόλου των

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΑΞΗ: «ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΜΕΝΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ για ένταξη μαθητών με αναπηρία ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες» των Αξόνων

ΠΡΑΞΗ: «ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΜΕΝΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ για ένταξη μαθητών με αναπηρία ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες» των Αξόνων ΠΡΑΞΗ: «ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΜΕΝΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ για ένταξη μαθητών με αναπηρία ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες» των Αξόνων Προτεραιότητας 1,2 & 3 του Επιχειρησιακού Προγράμματος«Εκπαίδευση

Διαβάστε περισσότερα

ΔΡΑΣΗ 2: «Ενέργειες ενημέρωσης, προβολής και δημοσιότητας»

ΔΡΑΣΗ 2: «Ενέργειες ενημέρωσης, προβολής και δημοσιότητας» Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Εκπαίδευση και Διά Βίου Μάθηση» του ΕΣΠΑ 2007-2013 Πράξεις: «ΝΕΟ ΣΧΟΛΕΙΟ: Ένταξη ευάλωτων κοινωνικών ομάδων (ΕΚΟ) στα Δημοτικά Σχολεία» Άξονες Προτεραιότητας 1, 2 & 3 ως υποψήφιες

Διαβάστε περισσότερα

Υπηρεσίες Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών για τυφλούς και άτομα με περιορισμένη όραση:

Υπηρεσίες Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών για τυφλούς και άτομα με περιορισμένη όραση: Υπηρεσίες Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών για τυφλούς και άτομα με περιορισμένη όραση: Η εμπειρία της Βιβλιοθήκης του Πανεπιστημίου Μακεδονίας από το ευρωπαϊκό πρόγραμμα ACCELERATE Ακαδημαϊκές Βιβλιοθήκες: ο ρόλος

Διαβάστε περισσότερα

Διάλεξη 1η Εισαγωγή Στην Ειδική Φυσική Αγωγή: Ορισμοί, Έννοιες

Διάλεξη 1η Εισαγωγή Στην Ειδική Φυσική Αγωγή: Ορισμοί, Έννοιες ΕΠΕΑΕΚ: ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΟΥ ΤΕΦΑΑ, ΠΘ ΑΥΤΕΠΙΣΤΑΣΙΑ Διάλεξη 1η Εισαγωγή Στην Ειδική Φυσική Αγωγή: Ορισμοί, Έννοιες Κοκαρίδας Δημήτριος Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας ΤΕΦΑΑ, Τρίκαλα Ορισμός Υγείας

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΤΕΣ ΜΕ ΧΡΟΝΙΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΚΑΙ Η ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΕΩΝ ΤΗΣ ΣΥΝΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ

ΜΑΘΗΤΕΣ ΜΕ ΧΡΟΝΙΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΚΑΙ Η ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΕΩΝ ΤΗΣ ΣΥΝΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΜΑΘΗΤΕΣ ΜΕ ΧΡΟΝΙΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΚΑΙ Η ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΕΩΝ ΤΗΣ ΣΥΝΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ Κων/νος Καλέμης, Άννα Κωσταρέλου, Μαρία Αγγελική Καλέμη Εισαγωγή H σύγχρονη τάση που επικρατεί

Διαβάστε περισσότερα

Μοντέλο Παροχής Υπηρεσιών Προσβασιμότητας για Φοιτητές με Αναπηρία

Μοντέλο Παροχής Υπηρεσιών Προσβασιμότητας για Φοιτητές με Αναπηρία Μοντέλο Παροχής Υπηρεσιών Προσβασιμότητας για Φοιτητές με Αναπηρία το παράδειγμα του Πανεπιστημίου Αθηνών Γεώργιος Κουρουπέτρογλου Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Μονάδα Προσβασιμότητας για

Διαβάστε περισσότερα

Ψυχαγωγικό Λογισμικό

Ψυχαγωγικό Λογισμικό Ψυχαγωγικό Λογισμικό Δομή Μαθήματος, Περιεχόμενα, Στόχοι Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών Πληροφορικής, Ιόνιο Πανεπιστήμιο, Τμήμα Πληροφορικής, Κωνσταντίνος Οικονόμου, Επίκουρος Καθηγητής Βασίλειος Κομιανός,

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΦΟΡΑ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ (STATE OF THE ART) ΤΟΥ ENTELIS ΕΚΔΟΣΗ EΥΚΟΛΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ

ΑΝΑΦΟΡΑ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ (STATE OF THE ART) ΤΟΥ ENTELIS ΕΚΔΟΣΗ EΥΚΟΛΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ ΑΝΑΦΟΡΑ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ (STATE OF THE ART) ΤΟΥ ENTELIS ΕΚΔΟΣΗ EΥΚΟΛΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ Εισαγωγή Η έρευνα στην Ευρώπη δείχνει ότι οι άνθρωποι με αναπηρίες όλων των ηλικιών έχουν προσωπική εμπειρία με την τεχνολογία.

Διαβάστε περισσότερα

Παναής Κασσιανός, δάσκαλος Διευθυντής του 10ου Ειδικού Δ.Σ. Αθηνών (Μαρασλείου)

Παναής Κασσιανός, δάσκαλος Διευθυντής του 10ου Ειδικού Δ.Σ. Αθηνών (Μαρασλείου) Παναής Κασσιανός, δάσκαλος Διευθυντής του 10ου Ειδικού Δ.Σ. Αθηνών (Μαρασλείου) Ομιλία-συζήτηση με βασικό άξονα προσέγγισης το Φάσμα του Αυτισμού και με αφορμή το βιβλίο της Εύας Βακιρτζή «Το Αυγό» στο

Διαβάστε περισσότερα

Η Ψυχική υγεία του παιδιού και ο ρόλος του ευρύτερου περιβάλλοντος

Η Ψυχική υγεία του παιδιού και ο ρόλος του ευρύτερου περιβάλλοντος Η Ψυχική υγεία του παιδιού και ο ρόλος του ευρύτερου περιβάλλοντος Κάθε παιδί έχει το δικαίωμα να ζει και να μεγαλώνει σ ένα υγιές περιβάλλον, το οποίο θα διασφαλίζει και θα προάγει την σωματική και ψυχική

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα 1: Πώς να διδάξεις ηλικιωμένους για να χρησιμοποιήσουν τη ψηφιακή τεχνολογία. Ημερομηνία: 15/09/2017. Intellectual Output:

Ενότητα 1: Πώς να διδάξεις ηλικιωμένους για να χρησιμοποιήσουν τη ψηφιακή τεχνολογία. Ημερομηνία: 15/09/2017. Intellectual Output: Τίτλος: Εταίρος: Ενότητα 1: Πώς να διδάξεις ηλικιωμένους για να χρησιμοποιήσουν τη ψηφιακή τεχνολογία SOSU Oestjylland Ημερομηνία: 15/09/2017 Intellectual Output: IO3 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Ψυχολογικές Πτυχές...2

Διαβάστε περισσότερα

Φοιτήτρια: Τσαρκοβίστα Βικτώρια (Α.Μ. 12517) Επιβλέπων καθηγητής: Χριστοδουλίδης Παύλος

Φοιτήτρια: Τσαρκοβίστα Βικτώρια (Α.Μ. 12517) Επιβλέπων καθηγητής: Χριστοδουλίδης Παύλος Φοιτήτρια: Τσαρκοβίστα Βικτώρια (Α.Μ. 12517) Επιβλέπων καθηγητής: Χριστοδουλίδης Παύλος Tα παιδιά με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες παρουσιάζουν προβλήματα στις βασικές ψυχολογικές διαδικασίες που περιλαμβάνονται

Διαβάστε περισσότερα

ΟΔΗΓΟΣ ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΟΥ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟΥ

ΟΔΗΓΟΣ ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΟΥ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟΥ ΟΔΗΓΟΣ ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΟΥ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟΥ «Προσβασιμότητα στην εκπαίδευση και κατάρτιση μετά το σχολείο» ΤΜΗΜΑ ΨΗΦΙΑΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΠΕΙΡΑΙΩΣ 1 Περιεχόμενα Περιεχόμενα... 2 1. Εισαγωγή... 3 2. Σκοπός

Διαβάστε περισσότερα

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΤΑΜΕΙΟ ΑΝΑΡΤΗΤΕΑ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ Μαρούσι, 11/04/2016 Αρ.πρωτ.: 980

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΤΑΜΕΙΟ ΑΝΑΡΤΗΤΕΑ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ Μαρούσι, 11/04/2016 Αρ.πρωτ.: 980 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ Ιστοσελίδα: Πληροφορίες : Emai: Τηλέφωνο: Fax: ΕΠΙΤΕΛΙΚΗ ΔΟΜΗ ΕΣΠΑ ΤΟΜΕΑ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΜΟΝΑΔΑ Β3 www.eye.minedu.gov.gr Kασβίκη Θεώνη thkasviki@minedu.gov.gr

Διαβάστε περισσότερα

αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες

αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες Σύμβολο της μεθόδου "Κείμενο για Όλους" Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Τμήμα Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης Μάρτιος 2009 Ποια είναι τα δικαιώματα των μαθητών με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες Ο Νόμος

Διαβάστε περισσότερα

Παιδαγωγικές δραστηριότητες μοντελοποίησης με χρήση ανοικτών υπολογιστικών περιβαλλόντων

Παιδαγωγικές δραστηριότητες μοντελοποίησης με χρήση ανοικτών υπολογιστικών περιβαλλόντων Παιδαγωγικές δραστηριότητες μοντελοποίησης με χρήση ανοικτών υπολογιστικών περιβαλλόντων Βασίλης Κόμης, Επίκουρος Καθηγητής Ερευνητική Ομάδα «ΤΠΕ στην Εκπαίδευση» Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της

Διαβάστε περισσότερα

Τμήμα Βιβλιοθηκονομίας & Συστημάτων Πληροφόρησης από το 1984

Τμήμα Βιβλιοθηκονομίας & Συστημάτων Πληροφόρησης από το 1984 ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ Τμήμα Βιβλιοθηκονομίας & Συστημάτων Πληροφόρησης από το 1984 Γιώργος Χριστοδούλου Καθηγητής Εφαρμογών gchrist@libd.teithe.gr Βιβλιοθήκες σήμερα Το παραδοσιακό μοντέλο της

Διαβάστε περισσότερα

Εκπαίδευση και Web 2.0: Προκλήσεις και Προοπτικές

Εκπαίδευση και Web 2.0: Προκλήσεις και Προοπτικές Εκπαίδευση και Web 2.0: Προκλήσεις και Προοπτικές Charalambos Vrasidas www.cardet.org pambos@cardet.org Web 2.0 Επιχειρήματα υπέρ της ένταξης της τεχνολογίας (καινοτομίας) στη διδασκαλία Έχει εισβάλει

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΙΝΟΤΟΜΕΣ ΛΥΣΕΙΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΟΔΗΓΟΣ E-LEARNING

ΚΑΙΝΟΤΟΜΕΣ ΛΥΣΕΙΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΟΔΗΓΟΣ E-LEARNING ΚΑΙΝΟΤΟΜΕΣ ΛΥΣΕΙΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΑΘΗΝΑ 2014 1 1. Τι είναι το e-learning; Το e-learning, η ηλεκτρονική μάθηση, είναι μια διαδικασία μάθησης και ταυτόχρονα μια μεθοδολογία εξ αποστάσεως εκπαίδευσης

Διαβάστε περισσότερα

Πληροφοριακό Σύστημα διαρκούς παρακολούθησης Δοµών Eιδικής Αγωγής & Εκπαίδευσης (ΔΕΑΕ)

Πληροφοριακό Σύστημα διαρκούς παρακολούθησης Δοµών Eιδικής Αγωγής & Εκπαίδευσης (ΔΕΑΕ) Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού 14-15 Μαΐου 2013 Πληροφοριακό Σύστημα διαρκούς παρακολούθησης Δοµών Eιδικής Αγωγής & Εκπαίδευσης (ΔΕΑΕ) Γ ε ώ ρ γ ι ο ς Κ ο υ ρ ο υ π έ τ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ Ειδική Φυσική Αγωγή Ενότητα 1η: Εισαγωγή, Έννοιες, Ορισμοί Κοκαρίδας Δημήτρης Τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε

Διαβάστε περισσότερα

«Ο ρόλος της εκπαίδευσης ενηλίκων στη σύγχρονη κοινωνία»

«Ο ρόλος της εκπαίδευσης ενηλίκων στη σύγχρονη κοινωνία» «Ο ρόλος της εκπαίδευσης ενηλίκων στη σύγχρονη κοινωνία» Σίμου Δανάη Μεταπτυχιακή φοιτήτρια: Συνεχιζόμενη Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση danai.simou@st.ouc.ac.cy Περίληψη: Στη σημερινή κοινωνία παρατηρούνται

Διαβάστε περισσότερα

Εννοιολόγηση της αναπηρίας. Κατηγορίες ατόμων που ανήκουν στα άτομα με αναπηρία.

Εννοιολόγηση της αναπηρίας. Κατηγορίες ατόμων που ανήκουν στα άτομα με αναπηρία. Εννοιολόγηση της αναπηρίας. Κατηγορίες ατόμων που ανήκουν στα άτομα με αναπηρία. Ανάμεσα στους πολλούς ορισμούς της αναπηρίας διακρίνονται αυτοί που δίνουν έμφαση -στο φυσικό μειονέκτημα τουατόμουωςβιολογικού

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙ ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΩΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟ ΕΡΓΑΛΕΙΟ

ΟΙ ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΩΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟ ΕΡΓΑΛΕΙΟ ΟΙ ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΩΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟ ΕΡΓΑΛΕΙΟ Η εισαγωγή των νέων τεχνολογιών στις επιχειρήσεις την τελευταία δεκαετία και η δυναμική ανάπτυξη που προκάλεσαν στις επιχειρήσεις, εισήγαγαν μια επανάσταση

Διαβάστε περισσότερα

Τεχνολογία Ψυχαγωγικού Λογισμικού και Εικονικοί Κόσμοι Ενότητα 1η - Εισαγωγή

Τεχνολογία Ψυχαγωγικού Λογισμικού και Εικονικοί Κόσμοι Ενότητα 1η - Εισαγωγή Τεχνολογία Ψυχαγωγικού Λογισμικού και Εικονικοί Κόσμοι Ενότητα 1η - Εισαγωγή Ιόνιο Πανεπιστήμιο, Τμήμα Πληροφορικής, 2015 Κωνσταντίνος Οικονόμου, Επίκουρος Καθηγητής Βασίλειος Κομιανός, Υποψήφιος Διδάκτορας

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στην Ειδική Εκπαίδευση

Εισαγωγή στην Ειδική Εκπαίδευση Εισαγωγή στην Ειδική Εκπαίδευση Παιδιά με ειδικές ανάγκες Κατηγορίες διαφορετικών δυνατοτήτων Διανοητικές αναπηρίες (νοητική καθυστέρηση) Μαθησιακές δυσκολίες Συναισθηματικές ή συμπεριφορικές διαταραχές

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΠΑΙΔΕΙΑΣ & ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΤΑΜΕΙΟ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΠΑΙΔΕΙΑΣ & ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΤΑΜΕΙΟ ΑΝΑΡΤΗΤΕΑ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΠΑΙΔΕΙΑΣ & ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΕΙΔΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΔΡΑΣΕΩΝ ΜΟΝΑΔΑ Β3 Ταχ. Δ/νση : Α. Παπανδρέου 37 Τ.Κ. - Πόλη : 151 80 - Μαρούσι

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ Τμήμα Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ Τμήμα Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ Τμήμα Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών Μια πλατφόρμα για παρουσίαση και διάχυση πληροφοριών πολιτιστικής κληρονομίας με υποστήριξη για κινητές συσκευές και εμπλουτισμένη με επαυξημένη

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟΥ

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟΥ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟΥ Ο Παγκύπριος Σύλλογος Εργοθεραπευτών ανακοινώνει τη διοργάνωση σεμιναρίου στη μέθοδο ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ Sherborne Developmental Movement στις 10 και 11 Ιουνίου 2017 Εκπαιδευτές: Καγκιλέρης

Διαβάστε περισσότερα

Εκπαιδευτική Τεχνολογία - Πολυμέσα. Ελένη Περιστέρη, Msc, PhD

Εκπαιδευτική Τεχνολογία - Πολυμέσα. Ελένη Περιστέρη, Msc, PhD Εκπαιδευτική Τεχνολογία - Πολυμέσα Ελένη Περιστέρη, Msc, PhD Τι είναι η «Εκπαιδευτική Τεχνολογία» (1) Εκπαιδευτική Τεχνολογία είναι «η εφαρμογή τεχνολογικών διαδικασιών και εργαλείων που μπορούν να χρησιμοποιηθούν

Διαβάστε περισσότερα

ΓΛΩΣΣΑΡΙ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΙΚΑ ΔΙΚΤΥΑ ΚΑΙ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΔΙΚΤΥΩΣΗΣ

ΓΛΩΣΣΑΡΙ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΙΚΑ ΔΙΚΤΥΑ ΚΑΙ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΔΙΚΤΥΩΣΗΣ ΓΛΩΣΣΑΡΙ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΙΚΑ ΔΙΚΤΥΑ ΚΑΙ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΔΙΚΤΥΩΣΗΣ Ανάγκη υποστήριξης για προσωπική αυτονομία... 3 Ανεξάρτητη διαβίωση... 3 Αντισταθμιστικά μέσα... 3 Άτομα με μειωμένη κινητικότητα....

Διαβάστε περισσότερα

σκοπός Κατανόηση Όρος κατάλληλος; Άτομο με ειδικές ανάγκες Άτομο με αναπηρία Παιδιά με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες

σκοπός Κατανόηση Όρος κατάλληλος; Άτομο με ειδικές ανάγκες Άτομο με αναπηρία Παιδιά με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ Τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού Β έτος Σοφία Μπάτσιου Φεβρουάριος 2012 σκοπός Κατανόηση της φύσης και της έννοιας της αναπηρίας της έκτασης και κατηγοριοποίησης

Διαβάστε περισσότερα

«Ωρίων»: Online Πρόγραμμα Πληροφοριακού Γραμματισμού

«Ωρίων»: Online Πρόγραμμα Πληροφοριακού Γραμματισμού «Ωρίων»: Online Πρόγραμμα Πληροφοριακού Γραμματισμού Ηλίας Νίτσος Βιβλιοθήκη ΑΤΕΙ Θεσσαλονίκης, nitsos@lib.teithe.gr Αφροδίτη Μάλλιαρη Τμήμα Βιβλιοθηκονομίας & Συστημάτων Πληροφόρησης, ΑΤΕΙ Θεσσαλονίκης,

Διαβάστε περισσότερα

h t t p s : / / k p p. c t i. g r

h t t p s : / / k p p. c t i. g r Οδηγός Αξιοποίησης Υποστηρικτικού Υλικού για την προετοιμασία του μαθητή Απευθύνεται σε εκπαιδευτικούς που αναλαμβάνουν την υποστήριξη μαθητών και στους μαθητές που ενδιαφέρονται να προετοιμαστούν για

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΛΑΡΙΣΑΣ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΛΑΡΙΣΑΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΛΑΡΙΣΑΣ ΣΧΟΛΗ : ΣΕΥΠ ΤΜΗΜΑ: ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ : ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ I I ΘΕΜΑ: ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΑ (Α. Μ. Ε. Α) ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: Κα. ΚΥΠΑΡΙΣΣΗ ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:

Διαβάστε περισσότερα

Εικονική πραγματικότητα και εκπαίδευση: Εκπαιδευτικά εικονικά περιβάλλοντα και κόσμοι

Εικονική πραγματικότητα και εκπαίδευση: Εκπαιδευτικά εικονικά περιβάλλοντα και κόσμοι Εικονική πραγματικότητα και εκπαίδευση: Εκπαιδευτικά εικονικά περιβάλλοντα και κόσμοι Αναστάσιος Μικρόπουλος Εργαστήριο Εφαρμογών Εικονικής Πραγματικότητας στην Εκπαίδευση Πανεπιστήμιο Τεχνολογίες μάθησης

Διαβάστε περισσότερα

A8-0188/298. Morten Løkkegaard Απαιτήσεις προσβασιμότητας για τα προϊόντα και τις υπηρεσίες COM(2015)0615 C8-0387/ /0278(COD)

A8-0188/298. Morten Løkkegaard Απαιτήσεις προσβασιμότητας για τα προϊόντα και τις υπηρεσίες COM(2015)0615 C8-0387/ /0278(COD) 7.9.2017 A8-0188/298 298 Παράρτημα I Ενότητα IV Μέρος A Υπηρεσίες οπτικοακουστικών μέσων και σχετικός τερματικός εξοπλισμός καταναλωτών με προηγμένη υπολογιστική ικανότητα Υπηρεσίες οπτικοακουστικών μέσων

Διαβάστε περισσότερα

Χριστίνα Οικονόµου Απρίλης του 2010 1 http://users.sch.gr/xrisoik http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/gr/

Χριστίνα Οικονόµου Απρίλης του 2010 1 http://users.sch.gr/xrisoik http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/gr/ Χριστίνα Οικονόµου Απρίλης του 2010 1 Καλώς ήλθατε στο Second Life! Συνεργατικά Περιβάλλοντα Εικονικής Πραγµατικότητας (ΣΠΕΠ) Second Life (SL) Ορισµός και βασικά τους χαρακτηριστικά Η Εκπαιδευτική ιάσταση

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΑΥΤΙΣΤΙΚΟΥ ΦΑΣΜΑΤΟΣ: Βασικε ς πληροφορι ες

ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΑΥΤΙΣΤΙΚΟΥ ΦΑΣΜΑΤΟΣ: Βασικε ς πληροφορι ες ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΑΥΤΙΣΤΙΚΟΥ ΦΑΣΜΑΤΟΣ: Βασικες πληροφοριες Πέτρος Γαλάνης Δρ. ΕΚΠΑ, Δάσκαλος Ε.Α. (ΚΕ.Δ.Δ.Υ. Δ Αθήνας) Τι είναι η Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος (ΔΑΦ); Ο όρος «Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος» (ΔΑΦ)

Διαβάστε περισσότερα

Δωρεάν επιστημονική καθοδήγηση σε θέματα δυσκολιών μάθησης και προσαρμογής, καθώς και γενικότερα εκπαιδευτικά ζητήματα από καθηγητές του ΠΑΜΑΚ

Δωρεάν επιστημονική καθοδήγηση σε θέματα δυσκολιών μάθησης και προσαρμογής, καθώς και γενικότερα εκπαιδευτικά ζητήματα από καθηγητές του ΠΑΜΑΚ Εγνατίας 156, 54006 Θεσσαλονίκη Γραφείο Τύπου: Μιχάλης Δώσσας Τηλ: 2310.891.311, 6974.487.128 Φαξ: 2310.891.313 Ε-mail: gtypou@uom.gr, mikegd@uom.gr ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Αρ. σελ.: 5 Θεσσαλονίκη, Τρίτη, 10 Μαρτίου

Διαβάστε περισσότερα

Δράση 9.10 Υπηρεσία Υποστήριξης Τελικών Χρηστών των Βιβλιοθηκών και Κέντρων Πληροφόρησης

Δράση 9.10 Υπηρεσία Υποστήριξης Τελικών Χρηστών των Βιβλιοθηκών και Κέντρων Πληροφόρησης ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΨΗΦΙΑΚΗ ΣΥΓΚΛΙΣΗ» Δράση 9.10 Υπηρεσία Υποστήριξης Τελικών Χρηστών των Βιβλιοθηκών και Κέντρων Πληροφόρησης ΚΥΡΙΩΣ ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: 9.10.5 Ηλεκτρονικό ενημερωτικό και εκπαιδευτικό υλικό

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣ: Οι Υπουργοί Εσωτερικών, Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων

ΠΡΟΣ: Οι Υπουργοί Εσωτερικών, Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ----- ΕΝΙΑΙΟΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑΣ ΚΑΙ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑΣ. ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΙΔΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΤΜΗΜΑ Β, ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ -----

Διαβάστε περισσότερα

Οδηγός διαφοροποίησης για την πρωτοβάθµια

Οδηγός διαφοροποίησης για την πρωτοβάθµια Οδηγός διαφοροποίησης για την πρωτοβάθµια Γιατί χρειάζεται να κάνουµε τόσο ειδική διαφοροποίηση; Τα παιδιά που βρίσκονται στο φάσµα του αυτισµού έχουν διαφορετικό τρόπο σκέψης και αντίληψης για τον κόσµο,

Διαβάστε περισσότερα

"Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΡΟΜΠΟΤΙΚΗ ΣΑΝ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΟ ΜΑΘΗΜΑ ΣΕ ΦΟΙΤΗΤΕΣ ΤΟΥ Π.Τ.Δ.Ε ΣΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ".

Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΡΟΜΠΟΤΙΚΗ ΣΑΝ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΟ ΜΑΘΗΜΑ ΣΕ ΦΟΙΤΗΤΕΣ ΤΟΥ Π.Τ.Δ.Ε ΣΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ. "Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΡΟΜΠΟΤΙΚΗ ΣΑΝ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΟ ΜΑΘΗΜΑ ΣΕ ΦΟΙΤΗΤΕΣ ΤΟΥ Π.Τ.Δ.Ε ΣΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ". Σίμος Αναγνωστάκης, Ε.Ε.Δι.Π., sanagn@edc.uoc.gr Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης, Πανεπιστήμιο

Διαβάστε περισσότερα

Δρ. Εμμανουήλ Γαρουφάλλου

Δρ. Εμμανουήλ Γαρουφάλλου Δια Βίου Μάθηση και Δημόσιες Βιβλιοθήκες: το Πρόγραμμα ENTITLE (Europe s New libraries Together In Transversal Learning Environments) Δρ. Εμμανουήλ Γαρουφάλλου garoufallou@yahoo.co.uk, mgarou@libd.teithe.gr

Διαβάστε περισσότερα

ΣΠΟΥΔΩΝ 2010 ΟΔΗΓΟΣ ΤΑΧΥΡΥΘΜΑ ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΠΡΟΣΩΠΙΚΗΣ & ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ

ΣΠΟΥΔΩΝ 2010 ΟΔΗΓΟΣ ΤΑΧΥΡΥΘΜΑ ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΠΡΟΣΩΠΙΚΗΣ & ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΟΔΗΓΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ 2010 10-2011 ΤΑΧΥΡΥΘΜΑ ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΠΡΟΣΩΠΙΚΗΣ & ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΙΔΡΥΜΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Το Ανοικτό Ίδρυμα Εκπαίδευσης είναι ένα σύγχρονο εκπαιδευτήριο προσανατολισμένο στην

Διαβάστε περισσότερα

Ο μαγικός πίνακας ως εκπαιδευτικό εργαλείο στο νηπιαγωγείο

Ο μαγικός πίνακας ως εκπαιδευτικό εργαλείο στο νηπιαγωγείο Ο μαγικός πίνακας ως εκπαιδευτικό εργαλείο στο νηπιαγωγείο Μαρία Στρατογιαννάκου Βάσια Γαρταγάνη Ιδιωτικό Νηπιαγωγείο Ε.Κοκκώνη Ητεχνολογίακηανάπτυξητου παιδιού Τα παιδιά χρειάζονται τη διαμεσολάβηση νοητικών

Διαβάστε περισσότερα

Πηλείδου Κωνσταντίνα Σχολική Σύμβουλος ΕΑΕ https://pileidou.wordpress.com/

Πηλείδου Κωνσταντίνα Σχολική Σύμβουλος ΕΑΕ https://pileidou.wordpress.com/ Εκπαίδευση Νηπίων με Ειδικές Εκπαιδευτικές Ανάγκες ή και Αναπηρία στο νηπιαγωγείο Πηλείδου Κωνσταντίνα Σχολική Σύμβουλος ΕΑΕ https://pileidou.wordpress.com/ Τις τελευταίες δεκαετίες παρατηρείται μία αύξηση

Διαβάστε περισσότερα

Εύλογες προσαρμογές για την Απασχόληση Ανθρώπων με Αναπηρία

Εύλογες προσαρμογές για την Απασχόληση Ανθρώπων με Αναπηρία Εύλογες προσαρμογές για την Απασχόληση Ανθρώπων με Αναπηρία Εύλογες προσαρμογές Προσπελασιμότητα Σύμφωνα με το άρθρο 9 της Σύμβασης δικαιωμάτων των ανθρώπων με αναπηρία και η προσβασιμότητα ορίζεται ως:

Διαβάστε περισσότερα

Μάθηση & Εξερεύνηση στο περιβάλλον του Μουσείου

Μάθηση & Εξερεύνηση στο περιβάλλον του Μουσείου Βασίλειος Κωτούλας vaskotoulas@sch.gr h=p://dipe.kar.sch.gr/grss Αρχαιολογικό Μουσείο Καρδίτσας Μάθηση & Εξερεύνηση στο περιβάλλον του Μουσείου Η Δομή της εισήγησης 1 2 3 Δυο λόγια για Στόχοι των Ερευνητική

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΟΙΚΤΟ ΙΔΡΥΜΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΤΑΧΥΡΥΘΜΑ ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ. ΠΡΟΣΩΠΙΚΗΣ & ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ E-learning Εκπαίδευση

ΑΝΟΙΚΤΟ ΙΔΡΥΜΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΤΑΧΥΡΥΘΜΑ ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ. ΠΡΟΣΩΠΙΚΗΣ & ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ E-learning Εκπαίδευση ΑΝΟΙΚΤΟ ΙΔΡΥΜΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΤΑΧΥΡΥΘΜΑ ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΠΡΟΣΩΠΙΚΗΣ & ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ E-learning Εκπαίδευση ΟΔΗΓΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ 2009-2010 ΤΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΙΔΡΥΜΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Το Ανοικτό Ίδρυμα Εκπαίδευσης είναι ένα

Διαβάστε περισσότερα

Η Στέγη ταξιδεύει στη Θεσσαλονίκη

Η Στέγη ταξιδεύει στη Θεσσαλονίκη Εκπαίδευση Η ΜΟΥΣΙΚΗ ΑΓΑΠΑΕΙ ΤΟΝ ΑΥΤΙΣΜΟ Η Στέγη ταξιδεύει στη Θεσσαλονίκη 18, 19 & 20 Δεκεμβρίου 2015 Μουσικό εργαστήριο για παιδιά που βρίσκονται στο αυτιστικό φάσμα. Το εργαστήριο πραγματοποιείται για

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ Προσωπικά στοιχεία: Στοιχεία επικοινωνίας: ΣΠΟΥΔΕΣ

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ Προσωπικά στοιχεία: Στοιχεία επικοινωνίας: ΣΠΟΥΔΕΣ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ Προσωπικά στοιχεία: ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ: ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑ ΣΟΦΙΑ ΗΜΕΡ. ΓΕΝΝΗΣΗΣ: 07/09/1987 ΤΟΠΟΣ ΓΕΝΝΗΣΗΣ: ΡΟΔΟΣ, ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΑ ΟΙΚΟΓ. ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ: ΑΓΑΜΗ Στοιχεία επικοινωνίας: E-mail: soph.papanikola@gmail.com

Διαβάστε περισσότερα

ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΟ ΣΤΗΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ «Vellum Diploma in Vocational Education and Training»

ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΟ ΣΤΗΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ «Vellum Diploma in Vocational Education and Training» ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΟ ΣΤΗΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ «Vellum Diploma in Vocational Education and Training» SYLLABUS Vellum Global Educational Services 2017 Έκδοση 1.0 Εξεταστέα Ύλη 2017 Vellum Global

Διαβάστε περισσότερα

Το παιχνίδι της χαράς

Το παιχνίδι της χαράς Ανοιχτό πρόγραμμα εκπαίδευσης Κατερίνα Πουλέα Παιδαγωγός Το παιχνίδι της χαράς Το παιχνίδι της χαράς Αετιδέων 15 & Βουτσινά Χολαργός 6944 773597 Ανοιχτό πρόγραμμα εκπαίδευσης Το Παιδαγωγικό Κέντρο Προσχολικής

Διαβάστε περισσότερα

Κωνσταντίνος Κυπριανός Πανεπιστήμιο Πειραιώς. Τμήμα Πληροφορικής, Δομηνίκη Μαρκησία Ρουγγέρη Βιβλιοθήκη Ελληνογαλλικής Σχολής

Κωνσταντίνος Κυπριανός Πανεπιστήμιο Πειραιώς. Τμήμα Πληροφορικής, Δομηνίκη Μαρκησία Ρουγγέρη Βιβλιοθήκη Ελληνογαλλικής Σχολής Κωνσταντίνος Κυπριανός Πανεπιστήμιο Πειραιώς. Τμήμα Πληροφορικής, k.kyprianos@gmail.com Δομηνίκη Μαρκησία Ρουγγέρη Βιβλιοθήκη Ελληνογαλλικής Σχολής Jeanne d Arc, drouggeri@yahoo.gr Πανωραία Γαϊτάνου Βιβλιοθήκη

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ & ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ. ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ Χρ. Παναγιωτακόπουλος Αναπληρωτής Καθηγητής Π.Τ.Δ.Ε. Πανεπιστημίου Πατρών

ΕΘΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ & ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ. ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ Χρ. Παναγιωτακόπουλος Αναπληρωτής Καθηγητής Π.Τ.Δ.Ε. Πανεπιστημίου Πατρών ΕΘΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ & ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ Χρ. Παναγιωτακόπουλος Αναπληρωτής Καθηγητής Π.Τ.Δ.Ε. Πανεπιστημίου Πατρών ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ ΚΑΙ ΑΜΕΑ www.eduonline.upatras.gr ΤΠΕ και ΑΜΕΑ

Διαβάστε περισσότερα

Ανακοίνωση Σεμιναρίου. «Ειδική Αγωγή και Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών»

Ανακοίνωση Σεμιναρίου. «Ειδική Αγωγή και Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών» ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΕΘΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΕΡΕΥΝΑΣ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ «ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ» ΤΕΡΜΑ ΠΑΤΡ. ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ & ΝΕΑΠΟΛΕΩΣ,153

Διαβάστε περισσότερα

θέραπειν Αγίας Σοφίας 3, Ν. Ψυχικό, Τ ,

θέραπειν  Αγίας Σοφίας 3, Ν. Ψυχικό, Τ , θέραπειν Κέντρο Συµβουλευτικών Υπηρεσιών Ψυχικού Το κέντρο συμβουλευτικών υπηρεσιών θέραπειν αποτελεί ένα σύγχρονο κέντρο ειδικών θεραπειών, πρόληψης, διάγνωσης και αποκατάστασης. Στελεχώνεται από εξειδικευμένους

Διαβάστε περισσότερα

Στρατηγική Επιλογή Capital B.O.S. Capital B.O.S.

Στρατηγική Επιλογή Capital B.O.S. Capital B.O.S. Στρατηγική Επιλογή Το ταχύτατα μεταβαλλόμενο περιβάλλον στο οποίο δραστηριοποιούνται οι επιχειρήσεις σήμερα, καθιστά επιτακτική -όσο ποτέ άλλοτε- την ανάπτυξη ολοκληρωμένων λύσεων που θα διασφαλίζουν,

Διαβάστε περισσότερα

Η ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ

Η ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ Η ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ Η θέση της Πανελλήνιας Ένωσης Καθηγητών Πληροφορικής Επιμέλεια κειμένου: Δ.Σ. ΠΕΚαΠ κατόπιν δημόσιας διαβούλευσης των μελών της Ένωσης από 20/07/2010. Τελική έκδοση κειμένου:

Διαβάστε περισσότερα

Ανάπτυξη καθολικά σχεδιασμένου ψηφιακού εκπαιδευτικού υλικού για τα Μαθηματικά της Ε τάξης Δημοτικού, για μαθητές γενικής και ειδικής εκπαίδευσης

Ανάπτυξη καθολικά σχεδιασμένου ψηφιακού εκπαιδευτικού υλικού για τα Μαθηματικά της Ε τάξης Δημοτικού, για μαθητές γενικής και ειδικής εκπαίδευσης Ανάπτυξη καθολικά σχεδιασμένου ψηφιακού εκπαιδευτικού υλικού για τα Μαθηματικά της Ε τάξης Δημοτικού, για μαθητές γενικής και ειδικής εκπαίδευσης Κωνσταντίνος Γκυρτής Μαθηματικός, Δρ Πληροφορικής «Καθολικός

Διαβάστε περισσότερα

Επαγγελματικός Προσανατολισμός Ευάλωτων Ομάδων Νεαρών Ατόμων

Επαγγελματικός Προσανατολισμός Ευάλωτων Ομάδων Νεαρών Ατόμων Επαγγελματικός Προσανατολισμός Ευάλωτων Ομάδων Νεαρών Ατόμων Προώθηση Πολίτικης για τη Βελτίωση της Λειτουργίας Υπηρεσιών Επαγγελματικού Προσανατολισμού Ενήλικων Διευθυντική Περίληψη Σεπτέμβριος 2016 Περιεχόμενα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΤΑΜΕΙΟ ΑΝΑΡΤΗΤΕΑ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΤΑΜΕΙΟ ΑΝΑΡΤΗΤΕΑ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΑΝΑΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΗ ΣΤΟ ΟΡΘΟ Ο ΠΡΟΪΣΤΑΜΕΝΟΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ ΒΑΛΙΑΝΤΖΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΕΠΙΤΕΛΙΚΗ ΔΟΜΗ ΕΣΠΑ ΤΟΜΕΑ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΜΟΝΑΔΑ Β3 Ταχ. Δ/νση : Α. Παπανδρέου 37 Τ.Κ.

Διαβάστε περισσότερα

Νέος Παιδαγωγός Πανελλήνιο συνέδριο για τον παιδαγωγό του σήμερα Ίδρυμα Ευγενίδου, 3 & 4 Μαΐου 2014

Νέος Παιδαγωγός Πανελλήνιο συνέδριο για τον παιδαγωγό του σήμερα Ίδρυμα Ευγενίδου, 3 & 4 Μαΐου 2014 «Εκπαιδευτικό υλικό και λογισμικό για μαθητές με αναπηρίες ή ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες» Γελαστοπούλου Μαρία, Ειδική Παιδαγωγός, ΙΕΠ Κουρμπέτης Βασίλης, Σύμβουλος Α, ΙΕΠ Νέος Παιδαγωγός Πανελλήνιο συνέδριο

Διαβάστε περισσότερα

Ορισμός της μετάβασης

Ορισμός της μετάβασης Ορισμός της μετάβασης Ορίζεται ως το από έναν σε έναν που εμπεριέχει σύνθετες και διαδοχικές διαδικασίες αλλαγών που επηρεάζουν το συνολικό φάσμα της ατομικής και

Διαβάστε περισσότερα

ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ. Ακολουθούν περιγραφές των Σεμιναρίων που οργανώνονται:

ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ. Ακολουθούν περιγραφές των Σεμιναρίων που οργανώνονται: ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ «Οικογένεια και Αυτισμός» «Επαγγελματικός Προσανατολισμός» «Μαθησιακές Δυσκολίες: Ανίχνευση, Σχεδιασμός, Παρέμβαση & Αποκατάσταση» «Μαθησιακές Δυσκολίες και Σχολικός Εκφοβισμός» «Εξερευνώντας

Διαβάστε περισσότερα

Η αξιοποίηση των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και

Η αξιοποίηση των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και Η αξιοποίηση των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και της Επικοινωνίας στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση Μένη Τσιτουρίδου Τμήμα Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης Παιδαγωγική Σχολή Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΟΝΤΑΣ ΤΗ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΤΗΤΑ & ΑΝΑΠΤΥΣΣΟΝΤΑΣ ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΜΕΝΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ Διαστάσεις της διαφορετικότητας Τα παιδιά προέρχονται

Διαβάστε περισσότερα

Επιλεγμένο εκπαιδευτικό υλικό, καθολικά σχεδιασμένο για μαθητές με αναπηρία. ΕΛΛΗΝΟΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΑΓΩΓΗ Παλλήνη,

Επιλεγμένο εκπαιδευτικό υλικό, καθολικά σχεδιασμένο για μαθητές με αναπηρία. ΕΛΛΗΝΟΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΑΓΩΓΗ Παλλήνη, Επιλεγμένο εκπαιδευτικό υλικό, καθολικά σχεδιασμένο για μαθητές με αναπηρία ΕΛΛΗΝΟΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΑΓΩΓΗ Παλλήνη, 4-6. 11. 2016 Φυσικό αντικείμενο της πράξης Προσαρμογή των σχολικών εγχειριδίων για μαθητές με:

Διαβάστε περισσότερα

Η Βιβλιοθήκη του Α.Τ.Ε.Ι.Θ

Η Βιβλιοθήκη του Α.Τ.Ε.Ι.Θ Η Βιβλιοθήκη του Α.Τ.Ε.Ι.Θ Ένα μοντέλο που ανταποκρίνεται στις ανάγκες των χρηστών για πληροφόρηση Προϋπολογισμός: 2.013.363 Μερσίνη Μορελέλη-Κακούρη, Επίκουρη Καθηγήτρια, Τμήμα Βιβλιοθηκονομίας και Συστημάτων

Διαβάστε περισσότερα

ΔΥΣΚΟΛΙΑ ΣΤΗΝ ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΔΥΣΚΟΛΙΑ ΜΕ ΤΗΝ ΟΡΘΟΓΡΑΦΙΑ ΔΥΣΑΝΑΓΝΩΣΤΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ ΧΑΜΗΛΗ ΦΩΝΟΛΟΓΙΚΗ ΕΝΗΜΕΡΟΤΗΤΑ

ΔΥΣΚΟΛΙΑ ΣΤΗΝ ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΔΥΣΚΟΛΙΑ ΜΕ ΤΗΝ ΟΡΘΟΓΡΑΦΙΑ ΔΥΣΑΝΑΓΝΩΣΤΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ ΧΑΜΗΛΗ ΦΩΝΟΛΟΓΙΚΗ ΕΝΗΜΕΡΟΤΗΤΑ ΔΥΣΚΟΛΙΑ ΣΤΗΝ ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΔΥΣΚΟΛΙΑ ΜΕ ΤΗΝ ΟΡΘΟΓΡΑΦΙΑ ΔΥΣΑΝΑΓΝΩΣΤΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ ΧΑΜΗΛΗ ΦΩΝΟΛΟΓΙΚΗ ΕΝΗΜΕΡΟΤΗΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΤΗ ΒΡΑΧΥΠΡΟΘΕΣΜΗ ΚΑΙ ΜΑΚΡΟΠΡΟΘΕΣΜΗ ΜΝΗΜΗ ΧΑΜΗΛΗ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΚΕΙΜΕΝΩΝ ΕΠΙΛΟΓΗ ΑΝΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

Ανάπτυξη απτικής νοηματικής επικοινωνίας για μαθητές με τύφλωση και πολλαπλές αναπηρίες και τυφλοκώφωση

Ανάπτυξη απτικής νοηματικής επικοινωνίας για μαθητές με τύφλωση και πολλαπλές αναπηρίες και τυφλοκώφωση Ανάπτυξη απτικής νοηματικής επικοινωνίας για μαθητές με τύφλωση και πολλαπλές αναπηρίες και τυφλοκώφωση Μαρία Ζέζα, Εκπαιδευτικός ΕΑΕ Αφροδίτη Μπεκιάρη, Εκπαιδευτικός ΕΑΕ «Καθολικός Σχεδιασμός και Ανάπτυξη

Διαβάστε περισσότερα

Δομώ - Οικοδομώ - Αναδομώ

Δομώ - Οικοδομώ - Αναδομώ Δομώ - Οικοδομώ - Αναδομώ Χριστίνα Τσακαρδάνου Εκπαιδευτικός Πανθομολογείται πως η ανάπτυξη του παιδιού ορίζεται τόσο από τα γενετικά χαρακτηριστικά του, όσο και από το πλήθος των ερεθισμάτων που δέχεται

Διαβάστε περισσότερα

Οργάνωση Διδασκαλίας 9/10/2017

Οργάνωση Διδασκαλίας 9/10/2017 Οργάνωση Διδασκαλίας 9/10/2017 Σχεδιασμός Μάθησης (Learning Design) Σε ποιον; Τι; Με ποιο τρόπο; Σχεδιασμός Μάθησης Γενικά Υπάρχουσα Γνώση Μεθοδολογία Περιεχόμενο Παράδοση (Delivery) Επιθυμητή Γνώση Σύνοψη

Διαβάστε περισσότερα

1 ο Διεθνές Συνέδριο... για να ξαναφανταστούμε το σχολείο...

1 ο Διεθνές Συνέδριο... για να ξαναφανταστούμε το σχολείο... 1 ο Διεθνές Συνέδριο... για να ξαναφανταστούμε το σχολείο... Οι Επιμορφωτικές Ανάγκες των Διοικητικών Υπαλλήλων των Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών: Μια Εμπειρική Διερεύνηση στη Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου

Διαβάστε περισσότερα

Εθνικε ςκαιευρωπαι κε ς Πολιτικε ςστοντομεάτηςδια βιόυμα θησης. Παράλληλα Κείµενα

Εθνικε ςκαιευρωπαι κε ς Πολιτικε ςστοντομεάτηςδια βιόυμα θησης. Παράλληλα Κείµενα Εθνικε ςκαιευρωπαι κε ς Πολιτικε ςστοντομεάτηςδια βιόυμα θησης Παράλληλα Κείµενα Θεσμοί, όργανα και της ευρωπαϊκής πολιτικής Hεκπαιδευτικήπολιτικήκαιτασυστήματαδιαβίου εκπαίδευσης στη σύγχρονη Ευρώπη σε

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΣΤΗ ΧΡΗΣΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΤΠΕ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΡΙΑ: ΔΟΥΒΛΗ ΓΕΩΡΓΙΑ

ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΣΤΗ ΧΡΗΣΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΤΠΕ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΡΙΑ: ΔΟΥΒΛΗ ΓΕΩΡΓΙΑ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΣΤΗ ΧΡΗΣΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΤΠΕ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΡΙΑ: ΔΟΥΒΛΗ ΓΕΩΡΓΙΑ ΤΙΤΛΟΣ ΣΕΝΑΡΙΟΥ: Προπαίδεια - Πίνακας Πολλαπλασιασμού του 6 ΕΠΙΜΟΡΦOYMENH: ΠΗΛΕΙΔΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ. Ειδική Φυσική Αγωγή. Ενότητα 3η: Εξατομικευμένο Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα (Ε.Ε.Π.)

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ. Ειδική Φυσική Αγωγή. Ενότητα 3η: Εξατομικευμένο Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα (Ε.Ε.Π.) ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ Ειδική Φυσική Αγωγή Ενότητα 3η: Εξατομικευμένο Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα (Ε.Ε.Π.) Κοκαρίδας Δημήτρης Τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΕΙΔΙΚΗ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ. Τόμος Β ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΜΑΘΗΤΩΝ ΜΕ ΕΙΔΙΚΕΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΕΙΔΙΚΗ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ. Τόμος Β ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΜΑΘΗΤΩΝ ΜΕ ΕΙΔΙΚΕΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΠΡΟΛΟΓΟΣ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΕΙΔΙΚΗ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ Τόμος Β ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΜΑΘΗΤΩΝ ΜΕ ΕΙΔΙΚΕΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ Σύνοψη Το τετράτομο έργο "Εισαγωγή στην ειδική παιδαγωγική" αποτελεί συμβολή στην προσπάθεια προσέγγισης

Διαβάστε περισσότερα

Ελληνικό Παιδικό Μουσείο Κυδαθηναίων 14, 105 58 Αθήνα Τηλ.: 2103312995, Fax: 2103241919 E-Mail: info@hcm.gr, www.hcm.gr

Ελληνικό Παιδικό Μουσείο Κυδαθηναίων 14, 105 58 Αθήνα Τηλ.: 2103312995, Fax: 2103241919 E-Mail: info@hcm.gr, www.hcm.gr Ελληνικό Παιδικό Μουσείο Κυδαθηναίων 14, 105 58 Αθήνα Τηλ.: 2103312995, Fax: 2103241919 E-Mail: info@hcm.gr, www.hcm.gr Το έργο υλοποιείται με δωρεά από το ΕΠΜ_2014 Εκπαιδευτικό Έργο «Το Κινητό Μουσείο»

Διαβάστε περισσότερα

ATLEC. Εκπαίδευση στις Υποστηρικτές Τεχνολογίες μέσω Ενιαίου Προγράμματος Εκμάθησης. State of the Art and Research Analysis Σύνοψη

ATLEC. Εκπαίδευση στις Υποστηρικτές Τεχνολογίες μέσω Ενιαίου Προγράμματος Εκμάθησης. State of the Art and Research Analysis Σύνοψη ATLEC Εκπαίδευση στις Υποστηρικτές Τεχνολογίες μέσω Ενιαίου Προγράμματος Εκμάθησης State of the Art and Research Analysis Σύνοψη WP number WP2 Research and Needs WP title Analysis Status Draft 2 Project

Διαβάστε περισσότερα

Λογισμικό Καθοδήγησης ή Διδασκαλίας

Λογισμικό Καθοδήγησης ή Διδασκαλίας Λογισμικό Καθοδήγησης ή Διδασκαλίας Ένα σύγχρονο σύστημα καθοδήγησης στοχεύει να ικανοποιήσει τουλάχιστον δύο βασικές φάσεις των οποίων η δομή και η αλληλουχία παρουσιάζεται στο σχήμα 3: παρουσίαση της

Διαβάστε περισσότερα

Η διαφοροποίηση της διδασκαλίας για τυφλούς μαθητές

Η διαφοροποίηση της διδασκαλίας για τυφλούς μαθητές Η διαφοροποίηση της διδασκαλίας για τυφλούς μαθητές Τα περιεχόμενα του Οδηγού Τύφλωση και Εκπαίδευση Διαφοροποίηση της Διδασκαλίας: Γενικές Αρχές και Προσεγγίσεις Η Διαφοροποίηση της Διδασκαλίας στην περίπτωση

Διαβάστε περισσότερα

Φωτεινή Πολυχρόνη Επίκουρη Καθηγήτρια Πανεπιστήμιο Αθηνών Γιώτα Δημητροπούλου Λέκτορας Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων

Φωτεινή Πολυχρόνη Επίκουρη Καθηγήτρια Πανεπιστήμιο Αθηνών Γιώτα Δημητροπούλου Λέκτορας Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων Μαθησιακές Δυσκολίες Φωτεινή Πολυχρόνη Επίκουρη Καθηγήτρια Πανεπιστήμιο Αθηνών Γιώτα Δημητροπούλου Λέκτορας Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων 1 Θεματικές ενότητες του μαθήματος Θεωρητικό πλαίσιο της διαδικασίας εκμάθησης

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΛΗΨΗ. Εισαγωγή. Σκοπός

ΠΕΡΙΛΗΨΗ. Εισαγωγή. Σκοπός ΠΕΡΙΛΗΨΗ Εισαγωγή Η παιδική παχυσαρκία έχει φτάσει σε επίπεδα επιδημίας στις μέρες μας. Μαστίζει παιδιά από μικρές ηλικίες μέχρι και σε εφήβους. Συντείνουν αρκετοί παράγοντες που ένα παιδί γίνεται παχύσαρκο

Διαβάστε περισσότερα

Η θρησκεία στο µουσείο: Μία µετανεωτερική προσέγγιση ανάπτυξης µαθησιακής εµπειρίας µε παιδαγωγική αξιοποίηση εικονικών µουσείων

Η θρησκεία στο µουσείο: Μία µετανεωτερική προσέγγιση ανάπτυξης µαθησιακής εµπειρίας µε παιδαγωγική αξιοποίηση εικονικών µουσείων 1ο Πανελλήνιο Συνέδριο Θεολογικής σχολής του Α.Π.Θ. Θεσσαλονίκη, στις 20 και 21 Μαΐου 2017 «Διδακτικές προσεγγίσεις στο µάθηµα των Θρησκευτικών» Η θρησκεία στο µουσείο: Μία µετανεωτερική προσέγγιση ανάπτυξης

Διαβάστε περισσότερα

ΟΛΟΗΜΕΡΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΔΙΑΚΟΓΕΩΡΓΙΟΥ ΑΡΧΟΝΤΟΥΛΑ ΣΧΟΛΙΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ 2 ΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΕΡΦΕΡΕΙΑΣ ΣΑΜΟΥ

ΟΛΟΗΜΕΡΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΔΙΑΚΟΓΕΩΡΓΙΟΥ ΑΡΧΟΝΤΟΥΛΑ ΣΧΟΛΙΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ 2 ΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΕΡΦΕΡΕΙΑΣ ΣΑΜΟΥ ΟΛΟΗΜΕΡΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΔΙΑΚΟΓΕΩΡΓΙΟΥ ΑΡΧΟΝΤΟΥΛΑ ΣΧΟΛΙΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ 2 ΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΕΡΦΕΡΕΙΑΣ ΣΑΜΟΥ Το σχολείο, ως ένας κατεξοχήν κοινωνικός θεσμός, δεν μπορεί να παραμείνει αναλλοίωτο μπροστά στις ραγδαίες

Διαβάστε περισσότερα

Το δικαίωμα του παιδιού με αναπηρία στην πρόσβαση στην πληροφορία και Εκπαιδευτική Πολιτική

Το δικαίωμα του παιδιού με αναπηρία στην πρόσβαση στην πληροφορία και Εκπαιδευτική Πολιτική Το δικαίωμα του παιδιού με αναπηρία στην πρόσβαση στην πληροφορία και Εκπαιδευτική Πολιτική Αγγελική Τοτόλου Διευθύντρια Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Κεφαλληνίας 2 «Από την πορεία προς το φως, να μην αφήσετε

Διαβάστε περισσότερα

Μαθαίνοντας δια βίου Βιβλιοθήκες και νέες τεχνολογίες

Μαθαίνοντας δια βίου Βιβλιοθήκες και νέες τεχνολογίες Μαθαίνοντας δια βίου Βιβλιοθήκες και νέες τεχνολογίες Η στρατηγική της Λισσαβόνας Γιώργος Τσακαρισιάνος Ίδρυμα Λαμπράκη Δια βίου μάθηση Η στρατηγική της Λισσαβόνας Η δια βίου μάθηση στο επίκεντρο της στρατηγικής

Διαβάστε περισσότερα

Η Δράση της Ψηφιακής Εμπιστοσύνης και το Σημερινό Σχολείο ΑΡ. ΒΑΓΓΕΛΑΤΟΣ ΙΤΥΕ

Η Δράση της Ψηφιακής Εμπιστοσύνης και το Σημερινό Σχολείο ΑΡ. ΒΑΓΓΕΛΑΤΟΣ ΙΤΥΕ Η Δράση της Ψηφιακής Εμπιστοσύνης και το Σημερινό Σχολείο ΑΡ. ΒΑΓΓΕΛΑΤΟΣ ΙΤΥΕ Το περιβάλλον Διαδίκτυο Ψηφιακό οικοσύστημα Σχολείο Εκπαιδευτικοί Γονείς. Η ανάγκη Τα παιδιά χρειάζονται ποιοτικό ψηφιακό

Διαβάστε περισσότερα

Λογισμικό: Το σπίτι και το σχολείο μου Κατηγορία αναπηρίας: Βαριά Νοητική Αναπηρία Μάθημα: Γλώσσα

Λογισμικό: Το σπίτι και το σχολείο μου Κατηγορία αναπηρίας: Βαριά Νοητική Αναπηρία Μάθημα: Γλώσσα Λογισμικό: Το σπίτι και το σχολείο μου Κατηγορία αναπηρίας: Βαριά Νοητική Αναπηρία Μάθημα: Γλώσσα Παρουσίαση Λογισμικού: Κατερίνα Αραμπατζή Προμηθευτής: Καστανιώτης Προσβασιμότητα: Τα προγράμματα του λογισμικού

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΕΝΟΤΗΤΩΝ (περιγραφή) Περιγραφή του περιεχομένου της ενότητας.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΕΝΟΤΗΤΩΝ (περιγραφή) Περιγραφή του περιεχομένου της ενότητας. Α/Α ΣΤΟΧΟΙ (επιθυμητές γνώσεις-δεξιότητες-ικανότ ητες) ΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ (Τίτλοι) ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΕΝΟΤΗΤΩΝ (περιγραφή) ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΔΙΑΡΚΕΙΑ (ενδεικτικά σε ώρες) Το Πρόγραμμα πιστοποιήθηκε από την

Διαβάστε περισσότερα

«Εκπαίδευση ατόμων με κινητικές και σωματικές αναπηρίες»

«Εκπαίδευση ατόμων με κινητικές και σωματικές αναπηρίες» Πανεπιστήμιο Μακεδονίας Τμήμα ΕΚΠ-ΑΜΕΑ «Εκπαίδευση ατόμων με κινητικές και σωματικές αναπηρίες» Δρ. Παναγιώτης Βαρσάμης 2/11/2010 1 Το έργο αυτό διέπεται από άδεια Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivs

Διαβάστε περισσότερα

Σχεδιαστικά Προγράμματα Επίπλου

Σχεδιαστικά Προγράμματα Επίπλου Σχεδιαστικά Προγράμματα Επίπλου Καθηγήτρια ΦΕΡΦΥΡΗ ΣΩΤΗΡΙΑ Τμήμα ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΞΥΛΟΥ - ΕΠΙΠΛΟΥ Σχεδιαστικά Προγράμματα Επίπλου Η σχεδίαση με τον παραδοσιακό τρόπο απαιτεί αυξημένο χρόνο, ενώ

Διαβάστε περισσότερα

Ποιο είναι το νέο τοπίο στην Ιατρική Εκπαίδευση: Από την Συνεχιζόμενη Ιατρική Εκπαίδευση (CME) στην Συνεχιζόμενη Επαγγελματική Ανάπτυξη (CPD)

Ποιο είναι το νέο τοπίο στην Ιατρική Εκπαίδευση: Από την Συνεχιζόμενη Ιατρική Εκπαίδευση (CME) στην Συνεχιζόμενη Επαγγελματική Ανάπτυξη (CPD) Ποιο είναι το νέο τοπίο στην Ιατρική Εκπαίδευση: Από την Συνεχιζόμενη Ιατρική Εκπαίδευση (CME) στην Συνεχιζόμενη Επαγγελματική Ανάπτυξη (CPD) Λ. Κ. Μιχάλης, Πτυχίον Ιατρικής, FRCP, FESC Καθηγητής Καρδιολογίας

Διαβάστε περισσότερα

Ημερίδα. Διαπολιτισμική Εκπαίδευση: εκπαιδευτική πολιτική, κοινωνία, σχολείο ΠΕΡΙΛΗΨΕΙΣ ΕΙΣΗΓΗΣΕΩΝ

Ημερίδα. Διαπολιτισμική Εκπαίδευση: εκπαιδευτική πολιτική, κοινωνία, σχολείο ΠΕΡΙΛΗΨΕΙΣ ΕΙΣΗΓΗΣΕΩΝ Έργο: Ένταξη παιδιών παλιννοστούντων και αλλοδαπών στο σχολείο - για τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση (Γυμνάσιο) Επιστημονική υπεύθυνη: Καθηγήτρια Ζωή Παπαναούμ Ημερίδα Διαπολιτισμική Εκπαίδευση: εκπαιδευτική

Διαβάστε περισσότερα

Κοινωνικές ανισότητες και οικονομική κρίση: από τα ερευνητικά δεδομένα στην ηλεκτρονική πλατφόρμα στήριξης των εκπαιδευτικών

Κοινωνικές ανισότητες και οικονομική κρίση: από τα ερευνητικά δεδομένα στην ηλεκτρονική πλατφόρμα στήριξης των εκπαιδευτικών Κοινωνικές ανισότητες και οικονομική κρίση: από τα ερευνητικά δεδομένα στην ηλεκτρονική πλατφόρμα στήριξης των εκπαιδευτικών Ερευνητική ομάδα Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου : Αλεξάνδρα Ανδρούσου,

Διαβάστε περισσότερα