Τεχνικές Βελτίωσης Ενεργειακής Συμπεριφοράς Υφιστάμενων Κτιρίων

Transcript

1 Τεχνικές Βελτίωσης Ενεργειακής Συμπεριφοράς Υφιστάμενων Κτιρίων Επεμβάσεις ενεργειακής αναβάθμισης κτιρίων στο κέλυφός τους Θεόδωρος Θεοδοσίου Λέκτορας, Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας Εργαστήριο Έρευνας και Μελέτης του Θερμικού Περιβάλλοντος Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών

2 Αντικείμενο παρουσίασης Εισαγωγή ΘερμικόΙσοζύγιοκτιρίου ο ρόλος του κελύφους ως «φίλτρο» ενεργειακών ανταλλαγών με το περιβάλλον Ο ρόλος του κελύφους στη διαμόρφωση της θερμικής άνεσης στο εσωτερικό του κτιρίου Επεμβάσεις ενεργειακής ανάπλασης του υφιστάμενου κτιριακού κελύφους Θερμομονωτική προστασία κελύφους Ο ρόλος της θερμομόνωσης πέρα από τις μεθοδολογίες υπολογισμού θερμομονωτική προστασία αδιαφανούς διαφανούς κελύφους Ο ρόλος των θερμογεφυρών στο κτιριακό κέλυφος Δικέλυφες, Αεριζόμενες όψεις οροφές Επεμβάσεις βιοκλιματικού χαρακτήρα Φυτεμένο δώμα οροφή

3 Εισαγωγή Ενεργειακή κατανάλωση ελληνικών κτιρίων Απουσία πρωτοβουλιών από την πολιτεία, η Ελλάδα όχι μόνο εμφανίζει τον πιο σπάταλο κτιριακό τομέα, αλλά κάθε χρόνο η κατάσταση επιδεινώνεται όταν στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες τα μέτρα που έχουν ληφθεί και η επιβολή κινήτρων για την ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων έχουν αρχίσει να αποδίδουν. Σήμερα ένα τυπικό ελληνικό διαμέρισμα καταναλώνει για θέρμανση όσο ένα διαμέρισμα στην ψυχρή Ολλανδία! και διπλάσια από ότι στην παρόμοιου κλίματος Ισπανία Ηκατάστασηείναιπολύχειρότερησεότι αφορά στον κλιματισμό. Η ραγδαία εγκατάσταση χιλιάδων κλιματιστικών συσκευών κακής ποιότητας (χωρίς μελέτη μηχανικού) κάθε χρόνο έχει καταστήσει τα ελληνικά νοικοκυριά ως τα πλέον ενεργοβόρα στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Την επόμενη δεκαετία αναμένεται διπλασιασμός της ζήτησης σε ηλεκτρική ενέργεια για κλιματισμό, μέγεθος που πολύ δύσκολαθαμπορέσεινακαλυφθεί

4 Πώς μπορεί να βελτιωθεί η κατάσταση; ΗεισαγωγήτουΚανονισμού για την ΕΝεργειακή Αποδοτικότητα των Κτιρίων δεν αποτελεί απλά μια ενημέρωση των υφιστάμενων κανονισμών που σχετίζονται με την ενεργειακή κατανάλωση των κτιρίων Στόχος είναι η πλήρης μεταβολή του τρόπου σχεδιασμού των κτιρίων με στόχο Τη μεταβολή του στόχου των σχετικών μελετών από την ελάχιστη απαιτούμενη ισχύ στην ενεργειακή αποδοτικότητα του κτιρίου Στόχος των σχετικών μελετών δεν είναι να εγκατασταθεί ένα σύστημα που θα καλύπτει τις ανάγκες του κτιρίου αλλά να προκύψει μια ολοκληρωμένη μελέτη που θα διασφαλίζει την ελάχιστη δυνατή ενεργειακή κατανάλωση με ταυτόχρονη επίτευξη υψηλού επιπέδου θερμικής άνεσης Αντικείμενο της μελέτης δεν είναι μόνο η θέρμανση ή η ψύξη του κτιρίου αλλά το συνολικό θερμικό ισοζύγιο του κτιρίου. Το ισοζύγιο δεν υπολογίζεται απλά αλλά βελτιστοποιείται (απαιτούνται επανυπολογισμοί προκειμένου να προκύψει το βέλτιστο αποτέλεσμα) Επαναθεώρηση του θερμικού ισοζυγίου του κτιρίου ώστε να μην έχει αποσπασματικό προσανατολισμό (κέλυφος / σύστημα θέρμανσης / σύστημα ψύξης) αλλά να προσεγγίζει την πραγματική λειτουργία των κτιρίων. Ακριβέστερη εκτίμηση της ενεργειακής συμπεριφοράς του κτιρίου υπό την επίδραση των λειτουργιών που φιλοξενεί, των μεταβολών του κλίματος κλπ στο σύνολο των ωρών του έτους και όχι μόνο σε 2 (στατικές) χρονικές στιγμές (χειμώνα καλοκαίρι)

5 Τι αλλάζει στη φιλοσοφία εκπόνησης των μελετών? Αδύνατη η διατήρηση του υφιστάμενου σειριακού μοντέλου εκπόνησης της μελέτης ενός κτιρίου Ανάγκη για αλληλοσυνεργασία σε κάθε στάδιο μελέτης (ειδικά Η/Μ αρχιτεκτονικά) Ανάγκη για κατάρτιση των μηχανικών σε αντικείμενα που ως τώρα «άγγιζαν» μόνο επιφανειακά (θερμομόνωση, ΠΗΣ, μικροκλίμα περιοχής, σκίαση κτιρίου κλπ) ΑΙΤΙΑ > Συνολική θεώρηση θερμικού ισοζυγίου Ανάγκη βελτιστοποίησης κάθε λύσης Αλληλοεξάρτηση μορφής κτιρίου, υλικών κλπ με ενεργειακή κατανάλωση Δεν υπάρχουν πλέον «έτοιμες» λύσεις εφαρμόσιμες σε κάθε κτίριο, αλλά απαιτείται προσεκτικός σχεδιασμός και επίλυση συχνά αντικρουόμενων προβλημάτων στην πορεία της βελτιστοποίησης.

6 Τι αλλάζει στη φιλοσοφία εκπόνησης των μελετών? Σε αντίθεση με τη νοοτροπία που επέβαλε το υφιστάμενο νομοθετικό πλαίσιο (και τη συνεπαγόμενη κατάρτιση), ο ρόλος του Η/Μ Μηχανικού δεν είναι δυνατό να περιοριστεί στα Η/Μ συστήματα, θεωρώντας το κτιριακό κέλυφος ως ένα άθροισμα Uvalue & εμβαδών που δέχεται εφάπαξ ηλιακά φόρτία κλπ. Η αντίστοιχη νοοτροπία στην Ιατρική θα οδηγούσε σε μεταμόσχευση καρδιάς σε ένα 90 χρονο με πάρκισον! Ηκαρδιάθαδούλευετέλεια, αλλά ο άνθρωπος δεν θα μπορούσε ποτέ να είναι παραγωγικός και να νιώσει υγιής. (=> άσκοπη επέμβαση) Το πιο αποδοτικό σύστημα ΘΨΚ σε ένα ακατάλληλο κτίριο δεν πρόκειται ποτέ να οδηγήσει σε αποδεκτή ενεργειακή απόδοση. (το κτίριο θα έχει χαμηλή κατανάλωση αλλά απαιτεί τεράστια επένδυση για συστήματα υψηλότατης απόδοσης, η οποία θα σπαταλιέται και πάλι δεν θα επιτευχθεί η θερμική άνεση) Αντίθετα, ένα σωστά σχεδιασμένο κτίριο, μπορεί να εμφανίζει χαμηλή κατανάλωση ακόμη και με μη αποδοτικό σύστημα, ενώ παράλληλα μπορεί να έχει αυξημένες συνθήκες θερμικής άνεσης Μεθοδολογία που επιβάλει ο ΚΕΝΑΚ: Σχεδιασμός του κτιρίου με στόχο τις ελάχιστες ενεργειακές ανάγκες σε όλο τοέτος Κάλυψη των αναγκών με το κατά το δυνατό αποδοτικότερο σύστημα Και τα δύο στάδια είναι αλληλένδετα σε μια ενιαία «ενεργειακή μελέτη» => Ο σχεδιασμός του κελύφους είναι ευθύνη του αρχιτέκτονα, αλλά δεν μπορεί να απουσιάζει η συνεργασία του μηχανικού που εκπονεί τη συνολική ενεργειακή μελέτη.

7 Τί είναι το ενεργειακό ισοζύγιο των κτιρίων ; Κτίριο: πολύπλοκο σύστημα συνεχών θερμικών ροών (φυσικών εξαναγκασμένγων) με διαρκή μεταβολή και σε συνεχή αλληλεξάρτηση (24ωρο εποχές) Πόσο αποδοτικός είναι ο τρόπος με τον οποίο το προσεγγίζουμε σήμερα?

8 Τί κάνουμε λάθος μέχρι τώρα? Ένα απλό παράδειγμα Αν κανείς αγνοήσει την επίδραση του περιβάλλοντα χώρου και τις μικροκλιματικές συνθήκες που διαμορφώνει: κτίριο 1: Σε ότι αφορά την ενεργειακή κατανάλωση για θέρμανση θα οδηγηθεί σε υπερδιαστασιολόγηση του συστήματος θέρμανσης (προς την πλευρά της ασφάλειας, έστω και με χαμηλή ενεργειακή απόδοση) Θα καταλήξει σε φαινόμενα θάμβωσης και κακής ποιότητας φωτισμού ακόμη και το χειμώνα, που θα οδηγήσουν τελικά σε χρήση εσωτερικών σκιαδίων που θα αποκόπτουν το ηλιακό κέρδος. Στην περίοδο ψύξης θα καταλήξει σε υποδιαστσιολόγηση του συστήματος ψύξης και ανεπάρκεια θερμικού περιβάλλοντος. Η χρήση σκιαδίων για σκίαση το καλοκαίρι θα οδηγήσει σε ανάγκη τεχνητού φωτισμού ακόμη και το καλοκαίρι. κτίριο 2: Σε ότι φορά την ενεργειακή κατανάλωση για θέρμανση δεν θα έχει τόσο σημαντικές διαφορές. Στην περίοδο ψύξης θα καταλήξει σε υποδιαστσιολόγηση του συστήματος ψύξης και ανεπάρκεια θερμικού περιβάλλοντος μια που η ακτινοβολία το καλοκαίρι φτάνει στο μεγαλύτερο μέρος των κτιρίων στη Θεσσαλονίκη και στις περιπτώσεις θα έχει αποτύχει στις δυνατότητες φυσικού αερισμού και δροσισμού το καλοκαίρι

9 Τί κάνουμε λάθος μέχρι τώρα? Υπολογισμός : 1. Στατικές συνθήκες (!!!) 2. Αποσπασματική προσέγγιση χωρίς αλληλεξάρτηση μεταξύ των παραμέτρων 3. Στόχευση στην κάλυψη των αναγκών για ακραίες, σταθερές και παρατεταμένες κλιματικές συνθήκες και όχι στον ορθολογικό σχεδιασμό 4. Σταθερές και διασφαλισμένες εσωκλιματικές συνθήκες (Τχώρου=Τθερμοστάτη) 5. Αγνόηση βασικών παραμέτρων του ισοζυγίου 6. Η θερμότητα μεταδίδεται ακαριαία

10 Τί κάνουμε λάθος μέχρι τώρα? Ακόμη και σήμερα, όταν οι σχετικοί κανονισμοί των σύγχρονων (και μη) ευρωπαϊκών κρατών: προδιαγράφουν με σημαντική λεπτομέρεια και αυστηρές προδιαγραφές τί πρέπειναπεριλαμβάνειμια ενεργειακή μελέτη Θέτουν σαφή όρια ενεργειακής απόδοσης (που δεν επιτυγχάνονται εάν δεν υπάρχει μια ολοκληρωμένη και συγκροτημένη ενεργειακή μελέτη) Θέτουν αυστηρές προδιαγραφές στα υλικά και στην εφαρμογή τους (π.χ. ανοίγματα) Ελέγχουν την επιτυχία της μελέτης και αξιολογούν το δικαίωμα των μελετητώνναεκπονούνενεργειακές μελέτες, στην Ελλάδα ζούμε με κανονισμούς που δημιουργήθηκαν μεταπολεμικά (σε άλλες χώρες) και ενσωματώθηκαν ορισμένες δεκαετίες μετά τη δημιουργία τους δεν υπάρχει ούτε υποτυπώδης έλεγχος της μελέτης και σωστής εφαρμογής της στο εργοτάξιο το ΥΠΕΧΩΔΕ σε πρόσφατες προκηρύξεις θέτει απαιτήσεις χωρίς να ερμηνεύει τί ακριβώς σημαίνουν και τί θα έπρεπε να περιλαμβάνουν θεωρούμε την εξοικονόμηση ενέργειας ώς μείωση της ποιότητας ζωής θεωρούμε ότι βιοκλιματικός σχεδιασμός είναι 2 3 παράθυρα στο νότο και 5 6 σχηματάκια πως θα κυκλοφορεί ο αέρας στο κτίριο (έχουμε συννενοηθεί με τον άνεμο για το πώς θα διέρχεται απο το κτίριο?) σε προκηρύξεις του ΥΠΕΧΩΔΕ εμφανίζονται όροι όπως «απαίτηση μελέτης βιοκλιματισμού» βιο + κλίμα? βιο + κλιματισμός? βιο + κλύσμα? 1 2

11 Ηθεώρησητων«φίλτρων»

12 Ενεργειακό ισοζύγιο κτιρίου (σχηματική μορφή) Το κτιριακό κέλυφος έχει κεντρικό ρόλο στη διαμόρφωση του ενεργειακού ισοζυγίου. Το σύνολο των επιμέρους μελετών σχετίζονται άμεσα με τα χαρακτηριστικά του κελύφους και είναι αδύνατηηεκπόνησή τους δίχως να το συμπεριλάβουν Τα απαραίτητα στοιχεία του κελύφους δεν περιορίζονται πλέον σε ορισμένες τιμές (π.χ. Uvalue, εμβαδά) αλλά περιλαμβάνουν στοιχεία γιαταυλικά, τη διαστρωμάτωση, τη γεωμετρία, τον προσανατολισμό, το χρώμα, τη θέση, την επίδραση από εξωγενείς παράγοντες κλπ.

13 Θερμικό ισοζύγιο κτιρίου Ο ρόλος του κτιριακού κελύφους στο θερμικό ισοζύγιο του κτιρίου Φίλτρο ενεργειακών ανταλλαγών εσωτερικού χώρου και ατμόσφαιρας Θερμική μάζα για σταθεροποίηση θερμοκρασιών και εξομάλυνση θερμικών ροών Συλλογή, αποθήκευση & διανομή ηλιακής ενέργειας Επίδραση σε δυνατότητες ηλιασμού / φ.φωτισμού / αερισμού χώρων Επίδραση σε συνθήκες θερμικής άνεσης

14 Θερμομονωτική προστασία κελύφους Ο ρόλος της θερμομόνωσης: 1. Μείωση θερμικών απωλειών αγωγιμότητας το χειμώνα 2. Μείωση θερμικού κέρδους με αγωγιμότητα το καλοκαίρι 3. Καθορισμός της ωφέλιμης θερμικής μάζας του κτιριακού κελύφους θερμικής αδράνειας χώρου 4. Βελτίωση ποιότητας αέρα με την αποφυγή συμπυκνωμάτων σχηματισμό μούχλας. ΚΕΝΑΚ: 1. Εισαγωγή του υπολογισμού των θερμογεφυρών 2. Μεταβολή ελάχιστων απαιτήσεων δομικών στοιχείων ανά κλιματική ζώνη 3. Εισαγωγή νέων απαιτήσεων για διαφανή θερμομονωτικά στοιχεία

15 Τοιχοποιία Δάπεδο Umax Umax Κλιμ. Ζώνη ΚΕΝΑΚ ΚΘΚ Μεταβολή Κλιμ. Ζώνη ΚΕΝΑΚ ΚΘΚ Μεταβολή A % A % B % B % Γ % Γ % Δ % Δ % Οροφή Ανοίγματα Umax Umax Κλιμ. Ζώνη ΚΕΝΑΚ ΚΘΚ Μεταβολή Κλιμ. Ζώνη ΚΕΝΑΚ ΚΘΚ Μεταβολή A % A 3.8 B % B 3.2 Γ % Γ 2.8 Δ % Δ 2.8 ΕίναιαποδοτικέςοιαπαιτήσειςτουΚΕΝΑΚ; Ενδεικτικά στη Β.Ευρώπη σήμερα: UΤΟΙΧΟΠ 0,15 W/m²Κ UANOIΓΜ 0,15 W/m²Κ Όρια κατανάλωσης: 30 kwh/m²

16 Θερμομονωτική προστασία κελύφους Είναι αποδοτικές οι απαιτήσεις και η εφαρμογή της θερμομόνωσης σήμερα; Στη συνείδηση του μηχανικού δεν έχει τη θέση που οφείλει Πλήρης απουσία πιστοποίησης υλικών, συχνά ακατάλληλα υλικά Η λύση της μόνωσης στον πυρήνα φαίνεται να αποτελεί τη μοναδική λύση θερμομόνωσης Η απόλυτη πλειοψηφία των κτιρίων παρουσιάζει σημαντικά προβλήματα εφαρμογής στην πράξη ενώ Πολύ σπάνια γίνεται πλήρης εφαρμογή/επίβλεψη της μελέτης Ανειδίκευτα συνεργεία Αποτέλεσμα:

17 Θερμομονωτική προστασία κελύφους Μόνωση σενάζ Υποστυλώματα πλάκα δάπεδο

18 Θερμομονωτική προστασία κελύφους Μόνωση σενάζ ποδιές ανοιγμάτων τοιχεία (πλευρικά) ύποπτα πάχη

19 Θερμομονωτική προστασία κελύφους Θερμογέφυρες

20 Θερμομονωτική προστασία κελύφους Θέση της θερμομονωτικής προστασίας Θερμομόνωση στον πυρήνα του δομικού στοιχείου (τοιχοποιία) Καλή εκμετάλλευση της θερμοχωρητικότητας του κελύφους (όπου χρειάζεται) Δυνατότητα χρήσης και μη σκληρών θερμομονωτικών υλικών Προστασία θερμομονωτικού υλικού Μερική προστασία κελύφους από ατμοσφαιρικές συνθήκες Πρακτικά αδύνατη επισκευή / συντήρηση του θερμομονωτικού υλικού Ευχέρεια στη χρήση των επιφανειών για ανάρτηση φορτίου Δεν απαιτείται ιδιαίτερη ποιότητα εργασίας Δύσκολη η αποφυγή θερμογεφυρών Απαίτηση για διπλό κέλυφος (κόστος υλικού / εργατικών, αυξημένο πάχος +2m²/100m² κάτοψης) Αδύνατη η αναδρομική θερμομόνωση υφιστάμενων κτιρίων

21 Θερμομονωτική προστασία κελύφους Θέση της θερμομονωτικής προστασίας Θερμομόνωση εξωτερικά του δομικού στοιχείου Μηδενική εκμετάλλευση της θερμοχωρητικότητας του κελύφους Απαίτηση χρήσης σκληρών θερμομονωτικών πλακών Προστασία θερμομονωτικού υλικού από εξωγενείς μηχανικές καταπονήσεις / καθόλου από εσωτερικές Μη προστασία κελύφους από ατμοσφαιρικές συνθήκες Δυνατή η επισκευή / συντήρηση Με συγκεκριμένο τρόπο η ανάρτηση φορτίου Απαιτείται ιδιαίτερη ποιότητα εργασίας Αδύνατη η αποφυγή θερμογεφυρών Εξοικονόμηση από μονό κέλυφος (κόστος υλικού / εργατικών, αυξημένο πάχος +2m²/100m² κάτοψης) Κακή συμπεριφορά στη διέλευση των υδρατμών (συμπύκνωση μεταξύ θερμ. υλικού και τοιχοποιίας) Υφιστάμενα κτίρια : ενόχληση κατά την αναδρομική θερμομόνωση Ταχεία επίτευξη επιθυμητής θερμοκρασίας χώρου / θερμικής άνεσης κατά την έναρξη & απώλεια κατά το πέρας λειτουργίας του HVAC, αλλά τοπική θερμική ασυμμετρία λόγω ψυχρών/θερμών εσωτερικών δομικών στοιχείων Ευμετάβλητες εσωκλιματικές συνθήκες (π.χ. κατά τον αερισμό, κατά τη παύση λειτουργίας του HVAC, κλπ) Ιδανικόγιαχώρουςμεσύστημαθέρμανσηςμεαέρα/ διακοπτόμενης ή περιστασιακής χρήσης (καταστήματα, εξοχικές κατοικίες κλπ)

22 Θερμομονωτική προστασία κελύφους Θέση της θερμομονωτικής προστασίας Θερμομόνωση εξωτερικά του δομικού στοιχείου Πλήρης εκμετάλλευση της θερμοχωρητικότητας του κελύφους Απαίτηση χρήσης σκληρών θερμομονωτικών πλακών Προστασία θερμομονωτικού υλικού από εσωτερικές μηχανικές καταπονήσεις / καθόλου από εσωτερικές Δυνατή η επισκευή / συντήρηση Προστασίακελύφουςαπόατμοσφαιρικέςσυνθήκες Με συγκεκριμένο τρόπο η ανάρτηση φορτίου εξωτερικά Απαιτείται ιδιαίτερη ποιότητα εργασίας (πιστοποιημένα συστήματα) Βέλτιστη αποφυγή θερμογεφυρών Εξοικονόμηση από μονό κέλυφος (κόστος υλικού / εργατικών, αυξημένο πάχος +2m²/100m² κάτοψης) Καλή συμπεριφορά στη διέλευση των υδρατμών Καμία ενόχληση κατά την αναδρομική εφαρμογή ( απαίτηση ικριωμάτων) Βραδεία επίτευξη επιθυμητής θερμοκρασίας χώρου / θερμικήςάνεσηςκατάτηνέναρξηλειτουργίαςτουhvac Βραδεία απώλεια κατά το πέρας λειτουργίας Σταθερές θερμοκρασιακές συνθήκες, ομαλότερη λειτουργία συστήματος Ιδανικό για χώρους με σύστημα θέρμανσης με ακτινοβολία συνεχούς ή πολύωρηςχρήσης(γραφεία και με απογευματινό ωράριο, κατοικίες κλπ)

23 Θερμομόνωση κελύφους Η επίδραση της θερμικής μάζας (μόνωση μέσα έξω) Μεταβολή της αξιοποιήσιμης θερμικής μάζας χρονική υστέρηση στη μετάδοση της θερμότητας Αυξημένη θερμική μάζα: σταθερότερες θερμοκρασιακές συνθήκες & μικρή διακύμανση θερμοκρασίας

24 Θερμομόνωση κελύφους Η επίδραση της θερμικής μάζας (μόνωση μέσα έξω) Σε αντίθεση με τη φιλοσοφία του υφιστάμενου κανονισμού, οι ενεργειακές ροές του χώρου δεν πραγματοποιούνται στις ακραίες επιφάνειες του δομικού στοιχείου ανάλογα με τη θερμοκρασία μέσα έξω αλλά στη διεπιφάνεια εσωτερικής πλευράς αέρα χώρου. («Δυναμική» συμπεριφορά) Δηλαδή (απλοποιημένα) Οχώροςπαρουσιάζειθερμικές απώλειες προς το δομικό στοιχείο όταν έχει θερμοκρασία μεγαλύτερη της επιφανειακής. Η θερμότητα που διαφεύγει γίνεται θερμική απώλεια προς το περιβάλλον και παράλληλα αποθηκεύεται στη μάζα του δομικού στοιχείου, ανάλογα με τις επικρατούσες συνθήκες

25 Θερμομόνωση κελύφους Θέση της θερμομονωτικής προστασίας Ηπαρουσίακαιηθέσητηςθερμομόνωσης ασκούν ισχυρή επιρροή και στον τρόπο λειτουργίας της εγκατάστασης θέρμανσης. Σε ορισμένες περιπτώσεις ενδέχεται η επιλογή της θέσης του μονωτικού υλικού να οδηγεί σε υπερδιαστασιολόγηση του συστήματος θέρμανσης ή το αντίθετο. Σε κάθε περίπτωση όμως, η εσωκλιματικές συνθήκες εξαρτώνται από αυτή την επιλογή.

26 Θερμομόνωση κελύφους Η επίδραση των θερμογεφυρών Ακόμα και ένα επαρκώς θερμομονωμένο κτίριο (κατά ΚΘΚ) χαρακτηρίζεται από πλήθος θερμογεφυρών Τυπική κατασκευαστικ ήτεχνικήπου εφαρμόζεται σήμερα. Για τον υπολογισμό του συντελεστή θεμοπερατότη τας δεν λαμβάνονται υπόψιν οι θερμογέφυρες H A U D i i Σύμφωνα με το πρότυπο ISO ο συντελεστής θερμοπερατότητας υπολογίζεται από: D H D Ai Ui συντελεστής μετάδοσης θερμότητας κελύφους επιφάνεια δομικού στοιχείου i θερμοπερατότητα δομικού στοιχείου i iu i k k j H A l l k Ψ k χ j μήκος γραμμικής θερμογέφυρας k γραμμική θερμοπερατότητα θερμογέφυρας k σημειακή θερμοπερατότητα j Σε αντίθεση με τη προσέγγιση του υφιστάμενου Κ.Θ.Κ., η θέση της θερμικής προστασίας επηρεάζει τους υπολογισμούς

27

28 Θερμομόνωση κελύφους Η επίδραση των θερμογεφυρών Η εφαρμογή της θερμομόνωσης στην Ελλάδα, πέρα από το γεγονός ότι η υφιστάμενη μεθοδολογία υπολογισμού είναι ξεπερασμένη εδώ και δεκαετίες και εξαιρετικά ανεπαρκής, είναι προβληματική στην πράξη λόγω άγνοιας μηχανικών, απουσίας ειδικευμένων οικοδόμων και συνεργείων είτε λόγω κακής αντίληψης της «οικονομίας στην κατασκευή» Ως αποτέλεσμα η θερμομόνωση ακόμη και σήμερα είναι ανεπαρκής είτε λόγω υλικών, είτε λόγω μερικής θερμομόνωσης ορισμένων δομικών στοιχείων είτε λόγω παρουσίας θερμογεφυρών από όπου διαφεύγει η θερμότητα στο περιβάλλον το χειμώνα. Πέρα από τα προβλήματα σπατάλης, ο σχηματισμός μούχλας σε σημεία του εσωτερικού κελύφους είναι πολύ συνηθισμένη και οδηγεί και σε ανάγκη για συχνές επισκευές. Ο έλεγχος της επάρκειας της θερμομόνωσης γίνεται με ειδικές κάμερες υπερύθρων οι οποίες μπορούν και εντοπίζουν τα σημεία απουσίας ή καταστροφής της θερμομόνωσης. Θερμογέφυρα

29 Θερμομόνωση κελύφους Η επίδραση των θερμογεφυρών Γραμμικές θερμογέφυρες Νεόδμητο κτίριο στην Κοζάνη

30 Θερμομόνωση κελύφους Η επίδραση των θερμογεφυρών Αντικείμενο Υφιστάμενη μεθοδολογία (δίχως συνυπολογισμό θερμογεφυρών) Νεά πρότυπα Τυπικό ελληνικό κτίριο κατοικίας 3 όροφοι & pilotis κύριος άξονας : Α Δ επιφάνεια ορόφου 250m² Μεθοδολογία Ενεργειακή προσομοίωση TRNSYS 16.0 Energy + Ελέγχονται 4 κατασκευαστικές δυνατότητες με & χωρίς συνυπολογισμό θερμογεφυρών Στόχος Εκτίμηση σφαλμάτων υφιστάμενης μεθοδολογίας Αξιολόγηση διαφόρων τεχνικών θερμικής προστασίας Εκτίμηση του ρόλου των θερμογεφυρών

31 Σενάρια ελέγχου

32 Σενάρια ελέγχου Επίδραση των θερμογεφυρών στη ροή θερμότητας και τις θερμοκρασίες υλικού τομήστηθέσητηςεξωτερικήςδοκού εξεταζόμενο σενάριο μη μονωμένη δοκός μονωμένη τοιχοποιία θερμομόνωση κατά ΚΘΚ (3cm σε ΦΟ) θερμομόνωση κατά ΚΘΚ εξωτερική θερμομόνωση οριζόντια τομή στη θέση του υποστηλώματος

33 Σενάρια ελέγχου Επίδραση των θερμογεφυρών στη ροή θερμότητας και τις θερμοκρασίες υλικού τομή στη συναρμογή δοκού προβόλου μη μονωμένη δοκός μονωμένη τοιχοποιία θερμομόνωση κατά ΚΘΚ εξωτερική θερμομόνωση κελύφους

34 Αποτελέσματα Κατανάλωση ενέργειας για θέρμανση Αγνόηση επίδρασης θερμογεφυρών: έως και 25%(Β), 30%(Γ) υπο εκτίμηση των θερμικών απωλειών και της ενεργειακής κατανάλωσης για θέρμανση Η επίδραση μειώνεται στην περίπτωση της θερμοπρόσοψης (5%)Γ λόγω περιορισμένων θερμογεφυρών Τεχνική θερμομόνωσης: Η πιο ρεαλιστική νέα μεθοδολογία εμφανίζει τη θερμοπρόσοψη ως τη βέλτιστη λύση, για το ίδιο υλικό παρόλο το μικρότερο πάχος διατομής, (κάτι που αποτυγχάνει να προσεγγίσει ο ΚΘΚ)

35 Αποτελέσματα Απαιτούμενη ισχύς συστήματος θέρμανσης Αγνόηση επίδρασης θερμογεφυρών: προκύπτει υπο διαστασιολόγηση του συστήματος θέρμανσης Τεχνική θερμομόνωσης: Η εκμετάλλευση της θερμικής μάζας του κελύφους στη θερμοπρόσοψη σε συνδυασμό με τις μειωμένες απώλειες οδηγεί σε απαίτηση για εγκατάσταση μικρότερης ισχύος σύστημα θέρμανσης

36 Αποτελέσματα Κατανάλωση ενέργειας για ψύξη Αγνόηση επίδρασης θερμογεφυρών: Τεχνική θερμομόνωσης: και στις 2 περιπτώσεις, η επίδραση της θερμομονωτικής προστασίας του κελύφους είναι μικρότερη απο ότι το χειμώνα,

37 Αποτελέσματα Η επίδραση του συνυπολογισμού των θερμογεφυρών Μεγάλη η απόκλιση σε καλά θερμομονωμένα κτίρια (αυξάνει η ένταση των θερμικών απωλειών απο θερμογέφυρες) Μκρή απόκλιση σε ασθενέστερα θερμομονωμένα κελύφη ή στη θερμοπρόσοψη

38 Αποτελέσματα Διαμόρφωση εσωκλιματικών συνθηκών δυναμική συμπεριφορά (ψυχρότερη ημέρα έτους) η λύση της θερμοπρόσοψης παρέχει σταθερότερες συνθήκες (καλύτερη ισοκατανομή επιφανειακών θερμοκρασιών) και επιφανειακές θερμοκρασίες εγγύτερα στη θερμοκρασία του χώρου

39 Συμπερασματικά Η συνεκτίμηση των θερμογεφυρών αυξάνει σε συνηθισμένες εφαρμογές θερμομόνωσης τιςαπώλειεςκελύφουςμέχρικαι κατά 45%. Ακόμη και σε επιμελώς θερμομονωμένα κτίρια, η διαφορά είναι μεγάλη, αγγίζοντας το 25%. Ενεργειακά, αλλά και λειτουργικά, τα ολοκληρωμένα συστήματα εξωτερικής θερμομόνωσης αποτελούν μία ιδιαίτερα καλή λύση και για τις νέες κατασκευές στην Ελλάδα. Ειδικά σε ότι αφορά στα υφιστάμενα κτίρια, τα ολοκληρωμένα συστήματα εξωτερικής θερμομόνωσης αποτελούν την πλέον ορθολογική και λειτουργική λύση. Με ορθολογικό προγραμματισμό εργασιών επιτυγχάνονται οικονομίες κλίμακας και βέλτιστα αποτελέσματα (πχ. σε συνδυασμό με την αντικατάσταση κουφωμάτων). παρόλο που η θερμομόνωση θεωρείται από πολλούς ως «συμβατικό» και δεδομένο μέτρο, παραμένει το ισχυρότερο εργαλείο αλλά και απλούστερο για τον μελετητή και τον κατασκευαστή, αλλά απαιτεί πολύ μεγαλύτερη προσοχή προκειμένου να αποδώσει ουσιαστικά τα μέγιστα οφέλη της.

40 Θερμομόνωση κελύφους Ανοίγματα κελύφους Η συμβολή των ανοιγμάτων του κελύφους στο ενεργειακό ισοζύγιο του κτιρίου: Θερμομόνωση (χειμώνα καλοκαίρι) Εξελιγμένα κουφώματα & υαλοπίνακες Αύξηση ηλιακού κέρδους (χειμώνα) Μέγεθος ανοιγμάτων προσανατολισμός εμπόδια ηλιασμού Σκιασμός (θέρος) Εξωτερικές ηλιοπροστατευτικές διατάξεις υαλοπίνακες Μεγιστοποίηση φυσικού φωτισμού (+οπτική άνεση) Μέγεθος υαλοπίνακες διατάξεις Μεγιστοποίηση δυνατοτήτων διεξαγωγής φυσικού αερισμού Ύψος ανοίγματος, μορφολογία κουφώματος διατάξεις

41 Θερμομόνωση κελύφους ανοίγματα κουφώματα Πέρα από τη θερμομόνωση του αδιαφανούς κελύφους, η θερμομονωτική προστασία που παρέχουν τα σύγχρονα, θερμομονωτικά κουφώματα είναι σημαντική όχι μόνο για τις απώλειες θερμότητας με αγωγιμότητα αλλά και για τη μείωση των αεροδιαφυγών του κτιρίου. Δυστυχώς η απουσία πιστοποίησης στο σχετικό εμπορικό κλάδο έχει ως αποτέλεσμα να πωλούνται χιλιάδες «θερμομονωτικά» κουφώματα ετησίως τα οποία αδυνατούν να παρέχουν την απαιτούμενη προστασία έναντι απωλειών. Το ίδιο συμβαίνει και λόγω απουσίας συντήρησης των κουφωμάτων. Οι εξελίξεις στον κλάδο των υλικών σήμερα δίνουν τη δυνατότητα για χρήση ειδικών υαλοπινάκων με μειωμένες κατά 66% τις θερμικές απώλειες έναντι τωνσυμβατικώνυαλοπινάκωνπου χρησιμοποιούνται σήμερα.

42 Θερμομόνωση κελύφους ανοίγματα υαλοπίνακες Ανακλαστικοί υαλοπίνακες Ανακλαστικότητα :50 70% Ελαφρά μείωση φωτισμού Ελαφρά χρωματική μεταβολή Αποδοτικά κατά την περίοδο κλιματισμού Μειωμένη ηλιακή πρόσοδος το χειμώνα Απορροφητικοί υαλοπίνακες Μείωση φωτισμού & χρωματική μεταβολή Απορρόφηση, αύξηση θερμοκρασίας κρυστάλλου εκπομπή θερμότητας Απαραίτητη προστασία από υπερθέρμανση & θραύση Πρόβλημα υπερθέρμανσης το καλοκαίρι ανάγκη σκίασης Υαλοπίνακες χαμηλής εκπεμψιμότητας (Low e) Σχετικά αδιαφανή στη θερμική ακτινοβολία μεγάλου μήκους κύματος Υαλοπίνακες σκεδασμού/διάχυσης Χάραξη ασυνεχειών ή πρισματικοί κρύσταλλοι για τη διάχυση του φωτός Εφαρμογή κυρίως σε συστήματα φωτισμού και σε φεγγίτες Κατάλληλο υλικό: ανάλογα με τη χρήση και την ετήσια ενεργειακή κατανάλωση (Θέρμανση Ψύξη Φωτισμός)

43 Θερμομόνωση κελύφους ανοίγματα υαλοπίνακες Ελλάδα: Χρήσημηπιστοποιημένων* συστημάτων Ενεργειακά χαρακτηριστικά κουφώματος: ανάλογα με τα υλικά & όχι συνολικά για το σύστημα Σχεδόν στο σύνολό τους, τα συστήματα που πωλούνται στην Ελλάδα, δεν επιτρέπεται να χρησιμοποιηθούν στις χώρες προέλευσής τους!!! ΑκόμηκαιμετηνεφαρμογήτουΚΕΝΑΚ(2,8W/m²K), τα συστήματα ανοιγμάτων έχουν τριπλάσιες θερμικές απώλειες από ότι σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες! (<1,0 W/m²K) * Πιστοποίηση Θερμοφυσικών χαρακτηριστικών, όχι ποιότητας παραγωγής! Συστήματος συνολικά και όχι υλικών

44 Κοινός υαλοπίνακας Low e Κοινός υαλοπίνακας και υαλοπίνακας low e

45 Ανοίγματα σκίαση / ηλιασμός ανοιγμάτων Ο ακριβής υπολογισμός της ηλιακής προσόδου είναι αντικείμενο πολύ πιο σύνθετο από ότι παρουσιάζουν οι υφιστάμενες μεθοδολογίες με βάση μέσα μηνιαία ηλιακά φορία και συντελεστές σκιασμού Στο πλαίσιο του ενεργειακού σχεδιασμού (ΚΕΝΑΚ) ο ωριαίος υπολογισμός βρίσκεται εγγύτερα στην πραγματικότητα μια που επιτρέπει καλύτερη αντιπροσώπευση των περιόδων (μέσα στην ημέρα ή μέσα στο έτος) που η ηλ.ακτινοβολία επηρεάζει το κτίριο.

46 Ανοίγματα σκίαση / ηλιασμός ανοιγμάτων Δεδομένου ότι συνήθως τα κτίρια δεν έχουν απόλυτα νότιο προσανατολισμό και δεν βρίσκονται σε πεδιάδες δίχως εμπόδια σκιασμού, η μελέτη του ηλιασμού και σκιασμού των ανοιγμάτων είναι βασικό σημείο μιας ενεργειακής μελέτης (ΚΕΝΑΚ) Σκίαση από περιμετρικά εμπόδια Ησκιασμόςείναιέντοναδυναμικόμέγεθοςμεισχυρήδιακύμανσησεεπίπεδοημέρας μήνα, και για κάθε διαφορετικό άνοιγμα του κελύφους

47 Ανοίγματα σκίαση / ηλιασμός ανοιγμάτων Δεδομένου ότι συνήθως τα κτίρια δεν έχουν απόλυτα νότιο προσανατολισμό και δεν βρίσκονται σε πεδιάδες δίχως εμπόδια σκιασμού, η μελέτη του ηλιασμού και σκιασμού των ανοιγμάτων είναι βασικό σημείο μιας ενεργειακής μελέτης (ΚΕΝΑΚ) Σκίαση από οριζόντιο πρόβολο

48 Πέρα από τους υπολογισμούς, για ένα Έλληνα η επίδραση της σκιάς το καλοκαίρι είναι αισθητικά αντιληπτή, τουλάχιστο σε ότι αφορά τη θερμική και οπτική άνεση

49 Θερμομόνωση κελύφους αεριζόμενα κελύφη Οι θερμικές απώλειες / κέρδη μπορούν να μειωθούν περαιτέρω μαζί με μια άλλη σειρά από πρόσθετα πλεονεκτήματα (όπως «αναπνοή» του θερμομονωτικού υλικού) με την επιλογή της δικέλυφης τοιχοποιίας, η οποία παρουσιάζει άριστη συμπεριφορά και κατά τη θερινή περίοδο του έτους μια που δημιουργεί ένα εξωτερικό κέλυφος γύρω από το κτίριο, το οποίο προστατεύει πολλαπλά το συμβατικό κέλυφος από τις κλιματικές συνθήκες. Δικέλυφες όψεις Δημιουργία πρόσθετου εξωτερικού κελύφους «κτίριο σε κτίριο» Απομόνωση εσωτερικού κελύφους από καιρικές επιδράσεις Ευκολία εκτόνωσης περιεχόμενης υγρασίας Προστασία θερμομονωτικού υλικού Μείωση θερμογεφυρών Αύξηση ηχοπροστασίας Μείωση θερμικών απωλειών (χειμώνα) & ηλιακού κέρδους (καλοκαίρι)

50 Θερμομόνωση κελύφους αεριζόμενα κελύφη Οι Δ.Δ.Ο αποτελούν την εξέλιξη των «γυάλινων» κτιρίων με τη διαφορά ότι παρουσιάζουν σημαντικά καλύτερη ενεργειακή συμπεριφορά αρκεί να έχει ληφθεί πρόνοια για την αποφυγή υπερθέρμανσης και την εκτόνωση του πλεονάζοντος θερμικού φορτίου που συσσωρεύεται στο διάκενο μεταξύ των 2 κελυφών.

51 Θερμομόνωση κελύφους αεριζόμενα κελύφη Η δυνατότητα για αλληλεπίδραση με το σύστημα θέρμανσης / ψύξης / αερισμού οδηγεί σε σύνθετα συστήματα που είναι σε θέση να συμβάλλουν στην ενεργειακή αποδοτικότητα

52 Θερμομόνωση κελύφους αεριζόμενα κελύφη

53

54 Βιοκλιματικόςσχεδιασμόςκτιρίων Αξιοποίηση Παθητικών Συστημάτων Βιοκλιματικός σχεδιασμός κτιρίων: Ο ρόλος του μηχανικού Υπάρχει ανάγκη για ακριβή υπολογισμό / διαστασιολόγηση και εκτίμηση της ωριαίας συμβολής στο ισοζύγιο Αλληλένδετη η λειτουργία των ΠΗΣ με το σύστημα ΘΨΚ & αερισμού Δυνατότητες παθητικής αξιοποίησης της ηλιακής ενέργειας

55 Βιοκλιματικόςσχεδιασμόςκτιρίων Αξιοποίηση Παθητικών Συστημάτων Τυπική κατανομή θερμικών κερδών σε συμβατικό κτίριο κατοικίας 45% 22% 33% Εσωτερικά κέρδη Σύστημα θέρμανσης Ηλιακό κέρδος Η συμμετοχή του ηλιακού κέρδους είναι δεδομένη, άσχετα από την επιλογή του βιοκλιματικού σχεδιασμού

56 Βιοκλιματικόςσχεδιασμόςκτιρίων Αξιοποίηση Παθητικών Συστημάτων Ανάγκη για στρατηγική σχεδιασμού από το αρχικό στάδιο της μελέτης 1. Αμυντική στρατηγική Κλειστός τύπος κτιρίου 2. Επιθετική στρατηγική Ανοικτός τύπος κτιρίου

57 Ηλιασμός αστικός σκιασμός κτιρίων Μικροκλιματικές συνθήκες Η αξιοποίηση των αρχών του βιοκλιματικού σχεδιασμού δεν καταργείται απαραίτητα από το πυκνοδομημένο περιβάλλον ενώ παραμένει σημαντική το θέρος

58 Παθητικά Ηλιακά Συστήματα Θέρμανσης Τα παράθυρα, όταν είναι προσανατολισμένα προς το νότο (±30 ) λειτουργούν και ως Παθητικό Ηλιακό Σύστημα καλύπτοντας ένα μέρος της απαίτησης για θέρμανση με φυσικό τρόπο, μετατρέποντας την ηλιακή ακτινοβολία άμεσα σε θερμότητα μέσα στο κτίριο. Ο νότιος προσανατολισμός αποτελεί προϋπόθεση για την εφαρμογή τεχνολογιών ΠΗΣ και παρουσιάζει το πλεονέκτημα της μέγιστης θερμικής καταπόνησης το χειμώνα και της ελάχιστης το καλοκαίρι Πέρα από τα παράθυρα, υπάρχει μια άλλη σειρά ΠΗΣ που μπορεί να καλύπτει ένα μέρος της θέρμανσης του κτιρίου με φυσικό τρόπο.

59 Παθητικά Ηλιακά Συστήματα Θέρμανσης Τύποι και διατάξεις θερμοκηπίων Τεχνικές θερμικής σύνδεσης με το θερμαινόμενο χώρο

60 Παθητικά Ηλιακά Συστήματα Θέρμανσης Παραδείγματα εφαρμογής στην Ελλάδα Κτίριο γραφείων: Αστυνομική Διεύθυνση Κιλκίς 72 kwh/m² έτος(με συμβατικό σύστημα θέρμανσης) Μέσος όρος κτιρίων γραφείων:198 kwh/m² Προηγούμενοκτίριοστέγασηςυπηρεσίας: 285 kwh/m² αίθριο άμεσο κέρδος θερμοσιφωνικά πανέλα φεγγίτες

61 Παθητικά Ηλιακά Συστήματα Θέρμανσης Παραδείγματα εφαρμογής στην Ελλάδα Μονοκατοικία Αμπελόκηποι Αττικής 25 kwh/m² έτος (με μέσο όρο κατοικιών >>120kWh/m²) Ταmb=4 C Tsunspace=38 C => χρήση θερμού αέρα για θέρμανση χώρου Λειτουργία κεντρικής θέρμανσης Ηλιοφάνεια > μόνο τη νύχτα Νεφωση > μετά τις 16:00 θερμοκήπιο άμεσο κέρδος trombe

62 Παθητικά Ηλιακά Συστήματα Θέρμανσης Παθητικά Ηλιακά Συστήματα Έμμεσου Κέρδους

63 Παθητικά Ηλιακά Συστήματα Θέρμανσης Λειτουργία θερμοσιφωνικού πανέλου. Η ηλιακή ακτινοβολία θερμαίνει το θ.πανέλο και εκκινεί τη φυσική κυκλοφορία τουθερμούαέραμεταξύτουπανέλουκαιτουχώρου. Η διαδικασία παύει λίγο μετά το πέρας ηλιοφάνειας. Ο χώρος εμφανίζει ελάχιστη έως μηδενική θερμική απαίτηση τις ώρες ηλιοφάνειας. Κτίριο γραφείων: Αστυνομική Διεύθυνση Κιλκίς 72 kwh/m² έτος

64 Έμμεση θερμική σύνδεση Πρώτη εφαρμογή: αρχαία ΔΗΛΟΣ (Φυσικός αερισμός) Σήμερα:Εναλλάκτες θερμότητας εδάφους αέρα Οριζόντιοι αγωγοί Ø10 20cm σε βάθος 1 3m Δυνατότητες σε ελληνικό χώρο:

65 Φυσικός δροσισμός κτιρίων Δροσισμός με ακτινοβολία

66 Φυσικός δροσισμός κτιρίων Δροσισμόςμεαερισμό Η πλέον αποδοτική λύση για το ελληνικό κλίμα. Αποτελεί βασική παράμετρο για την επίτευξη ποιότητας αέρα στην πλειοψηφία των κτιρίων μικρής χρήσης προβληματικήηεφαρμογήτης δίχως προϋποθέσεις (για διατήρηση της θερμικής άνεσης & της λειτουργικότητας των χώρων

67 Τυπική διαστρωμάτωση φυτεμένου δώματος Διακρίνονται 2 βασικές κατηγορίες: 1. μεστρώσηαποστράγγισης 2. δίχως στρώση αποστράγγισης (για μεγάλες κλίσεις υποβάθρου / ειδικές κατηγορίες φυτών ) στρώση αποστράγγισης: απομάκρυνση πλεονάζοντος νερού & κατακράτηση νερού για ανάπτυξη φυτών στρώση βλάστησης χώμα φύτευσης κηπευτικέςφίλτρο συγκράτησης χώματος στρώσεις αποστραγγιστική στρώση στρώση βλάστησης κηπευτικές στρώσεις μεμβράνη προστασίας από ρίζες δομικές στρώσεις (συμβατικές) δομικές στρώσεις

68 Τύποι φυτεμένου δώματος χαμηλών απαιτήσεων φύτευσης (εκτατικού τύπου) μέσωναπαιτήσεωνφύτευσης (ημιεντατικού τύπου) μεγάλων απαιτήσεων φύτευσης (εντατικού τύπου) Οι ιδιότητες του φυτεμένου δώματος εξαρτώνται άμεσα από την κατηγορία της κάθε κατασκευής αλλά και τη παρουσία της ζώνης αποστράγγισης

69 Ιδιότητες φυτεμένου δώματος πλεονεκτήματα εξοικονόμηση ενέργειας για θέρμανση / ψύξη καταπολέμηση του φαινομένου της αστικής νησίδας αύξηση του χρόνου ζωής των στεγανωτικών στρώσεων (90 έτη!) μείωση ηχορύπανσης στο αστικό περιβάλλον (κτίριο / εξωτερικό περιβάλλον) αναπλήρωση της έκτασης πρασίνου που απομακρύνει η δόμηση του κτιρίου απορρόφηση αέριων ρύπων & σκόνης μείωση της έντασης απορροής όμβριων υδάτων αξιοποίηση & αισθητική αναβάθμιση, κοινωνικά και ψυχολογικά πλεονεκτήματα (ποιότητα ζωής) φιλοξενία τοπικής χλωρίδας & πανίδας μειονεκτήματα αρχικό κόστος κατασκευής επιβάρυνση στατικού φορέα * συντήρηση * απαίτηση για ποιοτικά διασφαλισμένη εφαρμογή στεγάνωσης αδυναμία απλοποιημένου υπολογισμού ενεργειακής συνεισφοράς * : σε ορισμένους τύπους Φ.Δ.