Northern Rock. Bear Stearns. Jerome Kerviel ΑΝΑ ΙΑΡΘΡΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΤΟΜΕΑ ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΣΥΝ ΙΚΑΤΩΝ. «'Έκαναν. φέτος) µετοχή!

Transcript

1 Northern Rock ΑΝΑ ΙΑΡΘΡΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΤΟΜΕΑ ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΣΥΝ ΙΚΑΤΩΝ Bear Stearns Jerome Kerviel Αριστοτέλης Λάκκας «'Έκαναν φτερά» 175 δισ. δολ (225 δισ., φέτος) Οι αµερικανικές τράπεζες έχουν στην κατοχή τους τόσο µεγάλο όγκο επισφαλών «χαρτιών» που κάθονται σε ένα πραγµατικό βουνό από αυτά. Έχουν ήδη διαγράψει πάνω από 100 δισ. δολ. έως τώρα µε τις εκτιµήσεις να ποικίλουν για το συνολικό ύψος από 200 έως 500 δισ. δολ. Οι τράπεζες θα προβούν φέτος σε αυξήσεις κεφαλαίου, καθώς και σε µείωση του ενεργητικού τους, άνω του 1 τρισ. δολαρίων, µόνον στις ΗΠΑ Ουσιαστικά µε την εγγύηση του αµερικανικού δηµοσίου η Fed «έβαλε» την JP Morgan να αποκτήσει την καταρρέουσα Bear Stearns έναντι του ελάχιστου ποσού των 2 δολ. ανά µετοχή. Όταν η λογιστική αξία της Bear υπολογίζεται σε 48 δολ. ανά µετοχή! Το τίµηµα των 240 εκατ. δολαρίων, είναι κατά 90% χαµηλότερο από την χρηµατιστηριακή αξία της εταιρείας της περασµένης εβδοµάδας. Η Bear Sterns δεν χρειάστηκε παρά δύο ηµέρες, από τις 14 Μαρτίου, ώστε να χάσει το 93% της κεφαλαιοποίησής της. Κατέβα από το τρένο πριν συντριβεί...

2 Πόσο στοίχισε και γιατί στο ελληνικό χρηµατιστήριο η διεθνής πιστωτική κρίση ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Χάθηκαν» 55 δισ. σε πέντε µήνες από την κεφαλαιοποίηση του Χ.Α. ΤΡΑΠΕΖΕΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ / ΕΡΓΑΣΙΑΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΣΥΝ ΙΚΑΤΟ ΤΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΤΡΑΠΕΖΕΣ ΠΑΓΚΟΣΜΟΠΟΙΗΣΗ ΑΠΟΚΑΝΟΝΙΚΟΠΟΙΗΣΗ - ΑΠΟΡΥΘΜΙΣΗ ΑΠΟ ΙΑΜΕΣΟΛΑΒΗΣΗ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΙΕΘΝΗΣ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΝΕΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΣΥΓΧΩΝΕΥΣΕΙΣ-ΕΞΑΓΟΡΕΣ ΕΞΑΓΟΡΕΣ ΑΝΑ ΟΜΗΣΗ ΑΝΑΣΧΕ ΙΑΣΜΟΣ ΑΝΑΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗ RESTRUCTURING REENGINEERING ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ / ΕΡΓΑΣΙΑΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΑΝΑ ΙΑΡΘΡΩΣΕΙΣ - ΠΛΕΟΝΑΖΟΝ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΝΕΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΑΠΟ ΙΑΡΘΡΩΣΗ ΙΣΧΥΟΝΤΟΣ ΘΕΣΜΙΚΟΥ ΚΑΘΕΣΤΩΤΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΣΥΝ ΙΚΑΤΟ ΣΥΝΤΕΧΝΙΑ ΟΜΟΣΠΟΝ ΙΑ ΕΚΧΩΡΗΣΗ - ΕΞΩΤΕΡΙΚΕΥΣΗ ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ OUTSOURCING OFFSHORING - ΕΚΤΟΣ ΣΥΝΟΡΩΝ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΕΡΓΑΣΙΩΝ DOWNSIZING TEMPING ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΤΙΣ ΕΠΙΘΥΜΗΤΕΣ ΕΙ ΙΚΟΤΗΤΕΣ & ΣΤΑ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΑ ΠΡΟΣΟΝΤΑ

3 MOBILITY FOR CAPITAL INSECURITY FOR LABOUR Τη δεκαετία του 90, η τάση φιλελευθεροποίησης στο ΧΠ τοµέα εµβαθύνθηκε και εµπεδώθηκε µε τηνίδρυσητου Παγκόσµιου Οργανισµού Εµπορίου ( World Trade Organization ) Το Συµβούλιο Υπηρεσιών του ΠΟΕ ( WTO Council on Services ) εποπτεύει τις διαπραγµατεύσεις και την εφαρµογή της Γενικής Συµφωνίας ασµών και Εµπορίου (General Agreement on Trade in Services (GATS), η οποία επιδιώκει αύξηση του παγκόσµιου εµπορίου υπηρεσιών µέσω της φιλελευθεροποίησης τεσσάρων µοντέλων συναλλαγών : διασυνοριακές συναλλαγές (π.χ. Ασφάλιση εργοστασίου στο Ν. ελχί από ασφαλιστική εταιρεία στη Γενεύη) εµπορική παρουσία (δηµιουργία θυγατρικής, καταστήµατος ) σε διάφορες χώρες κατανάλωση στο εξωτερικό Ήολοκλήρωσηµιας ΧΠ συναλλαγής στο εξωτερικό. µετακίνηση προσωπικού από ξένες εταιρείες υπηρεσιών Στα πλαίσια της GATS, τα κράτη µέλη πρέπει να ανοίξουν τους τοµείς υπηρεσιών τους προοδευτικά µε διαφανείς διαδικασίες και να µεταχειρίζονται τους ξένους παίκτες όπως τους ντόπιους. (αρχές της εθνικής µεταχείρισης και µεταχείρισης Πλέον Ευνοούµενου Έθνους ) Οι αιτίες αναθεώρησης της παλαιάς αρχιτεκτονικής 1. Εµφάνιση «Ευρωαγορών» ΑΠΟΚΑΝΟΝΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΑΠΟΡΥΘΜΙΣΗ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ 2. Κατάργηση συστήµατος σταθερών συναλλαγµατικών ισοτιµιών του Bretton Woods Συναλλαγµατικός κίνδυνος 3. Αυξηµένη διασυνοριακή κίνηση κεφαλαίων Κίνδυνος διακανονισµού 4. Εµβάθυνση κεφαλαιαγορών Κίνδυνος αγοράς 5. ιεθνοποίηση χρηµατοπιστωτικών υπηρεσιών Πιστωτικός κίνδυνος 6. Αναποτελεσµατικότητα εθνικών κανονιστικών πλαισίων

4 Φορείς διαµόρφωσης νοµοθετικού πλαισίου ιεθνή διακυβερνητικά fora ιεθνείς οργανισµοί ιεθνή µη κυβερνητικά fora ιεθνή διακυβερνητικά fora η Οµάδα των 7 (Group of Seven, G7), η Οµάδα των 10 (Group of Ten, G10), η Οµάδα των 22 (Group of Twenty-two, two, G22), και η Οµάδα των 30 (Group of Thirty, G30) Ιδιωτικές ενώσεις ιεθνή fora ιεθνείς οργανισµοί το ιεθνές Νοµισµατικό Ταµείο και η Παγκόσµια Τράπεζα, η Τράπεζα ιεθνών ιακανονισµών, ο Παγκόσµιος Οργανισµός Εµπορίου, και ο Οργανισµός Οικονοµικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης. η Επιτροπή της Βασιλείας για την Τραπεζική Εποπτεία (Basle Committee on Banking Supervision, BCBS), η Επιτροπή Συστηµάτων Πληρωµών και ιακανονισµού (Committee on Payment and Settlement Systems, CPSS), η Επιτροπή για το Παγκόσµιο Χρηµατοπιστωτικό Σύστηµα (Committee on the Global Financial System, CGFS), η ιεθνής Οργάνωση Επιτροπών Κεφαλαιαγοράς (International Organisation of Securities Commissions, IOSCO), η ιεθνής Ένωση Ασφαλιστικών Εποπτικών Αρχών (International Association of Insurance Supervisors, IAIS), η ιεθνής Ένωση Συστηµάτων Εγγύησης Καταθέσεων (International Association of Deposit Insurers, IADI), και η Οµάδα Χρηµατοοικονοµικής ράσης για την καταπολέµηση της νοµιµοποίησης εσόδων από παράνοµες δραστηριότητες Φόρουµ Χρηµατοπιστωτικής Σταθερότητας (Financial Stability Forum), και το Κοινό Φόρουµ για τους Χρηµατοπιστωτικούς Οµίλους Ετερογενών ραστηριοτήτων (Joint Forum on Financial Conglomerates). Ιδιωτικές ενώσεις το Συµβούλιο ιεθνών Λογιστικών Προτύπων (International Accounting Standards Board, IASB) και η ιεθνής Οµοσπονδία Ελεγκτών (International Federation of Accountants, IFAC). To νέο Σύµφωνο της Επιτροπής της Βασιλείας (Basel II)

5 Η Επιτροπή της Βασιλείας για την Τραπεζική Εποπτεία (Basel Committee on Banking Supervision) Σύσταση και µέλη Συστάθηκε το Μέλη: κεντρικές τράπεζες και άλλες τραπεζικές εποπτικές αρχές από τα κράτη-µέλη του Group of Ten, την Ελβετία, το Λουξεµβούργο και την Ισπανία Νοµική φύση εν είναι διεθνής οργανισµός, αλλά µια άτυπη οργάνωση, χωρίς νοµική προσωπικότητα, µε την υποστήριξη της γραµµατείας της Τράπεζας ιεθνών ιακανονισµών (Bank for International Settlements) Οι κανόνες της δεν έχουν νοµική δεσµευτικότητα αλλά αποτελούν γενικές κατευθυντήριες αρχές καλής πρακτικής Εντούτοις, η αποδοχή τους από τις τραπεζικές εποπτικές αρχές ανά την υφήλιο είναι σχεδόν απόλυτη! Στόχοι ιασφάλιση της σταθερότητας του διεθνούς χρηµατοπιστωτικού συστήµατος ιαµόρφωση ισοδύναµων όρων ανταγωνισµού ΕΠΟΠΤΕΙΑ & ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ ΙΑΧΕΙΡΗΣΗ ΚΙΝ ΥΝΩΝ ΠΙΣΤΩΤΙΚΟΣ,ΣΥΝΑΛΛΑΓΜΑΤΙΚΟΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΜΑΤΙΚΟΣ,ΕΠΙΤΟΚΙΟΥ,ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑΣ, ΝΟΜΙΚΟΣ, ΙΑΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ,ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΣ, κτλ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ Ο ΗΓΕΙ ΣΕ ΧΑΜΗΛΟΥΣ ΕΙΚΤΕΣ ΑΞΙΟΠΙΣΤΙΑΣ & ΦΕΡΕΓΓΥΟΤΗΤΑΣ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΣ ΠΡΟΣΒΑΣΗΣ ΣΕ ΑΓΟΡΕΣ ΑΥΞΗΣΗ ΚΟΣΤΟΥΣ ΑΝΤΛΗΣΗΣ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΥΠΟΝΟΜΕΥΣΗ ΚΕΡ ΟΦΟΡΙΑΣ Αξιολόγηση Πιστοληπτικής Ικανότητας Συντελεστές στάθµισης Basel Ι PD (%) (%) Τυποποιηµένη Προσέγγιση (%) Συντελεστές στάθµισης Basel ΙΙ ΑΑΑ ,8 ΑΑ ,8 ΑΑ ,8 ΑΑ- 0, ,8 Α+ 0, ,3 Α 0, , 0,2 Α- 0, ,5 ΒΒΒ+ 0, ,4 ΒΒΒ 0, ,5 ΒΒΒ- 0, ,9 ΒΒ+ 0, ,4 ΒΒ 1, ,3 ΒΒ- 2, ,3 Β+ 3, ,3 Β 9, ,2 Β- 13, ,7 CCC 27, ,7 Θεµελιώδης Προσέγγιση (%) ΕΠΟΠΤΕΙΑ & ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ Κόστος Συµµόρφωσης Basel II o o o o BASEL ΙΙ TO ΝEΟ ΕΠΟΠΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΕΥΝΟΕΙ TΙΣ ΜΕΓΑΛΕΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ ΕΠΙΜΕΡΙΣΜΟΣ ΚΟΣΤΟΥΣ ΚΑΛΥΤΕΡΟ RATING ΑΝΤΛΗΣΗ Ι ΙΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΕΥΚΟΛΟΤΕΡΗ ΕΛΑΧΙΣΤΑ Ι ΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΑΥΞΑΝΟΝΤΑΙ Συνολικά στην Ευρώπη 20-30bn Σε επίπεδο µεµονωµένης τράπεζας m PriceWaterhouseCoopers

6 Η έννοια της χρηµατοπιστωτικής διαµεσολάβησης ΧΡΗΜΑΤΟΠΙΣΤΩΤΙΚΟΙ ΙΑΜΕΣΟΛΑΒΟΥΝΤΕΣ ΦΟΡΕΙΣ ΑΠΟ ΙΑΜΕΣΟΛΑΒΗΣΗ ΑΠΟΤΑΜΙΕΥΤΕΣ ΕΠΕΝ ΥΤΕΣ ΧΡΗΜΑΤΟΠΙΣΤΩΤΙΚΕΣ ΑΓΟΡΕΣ ΠΑΓΚΟΣΜΟΠΟΙΗΣΗ ΤΡΑΠΕΖΙΚΗ ΑΠΟ ΙΑΜΕΣΟΛΑΒΗΣΗ ΤΡΑΠΕΖΙΚΟΣ ΑΝΕΙΣΜΟΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΗΠΑ 125% ΑΕΠ % ΑΕΠ 2001 ΑΜΟΙΒΑΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ 1,8 ΤΡΙΣ $ ,7 ΤΡΙΣ 2001 ΤΡΑΠΕΖΑ ΙΕΘΝΩΝ ΙΑΚΑΝΟΝΙΣΜΩΝ [BIS] ΙΑΣΥΝΟΡΙΑΚΕΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ 1 ΤΡΙΣ $ ,1 ΤΡΙΣ $ 2001 ΠΑΓΚΟΣΜΟΠΟΙΗΣΗ ΙΕΘΝΕΙΣ ΟΜΟΛΟΓΙΑΚΕΣ ΕΚ ΟΣΕΙΣ 750 ΙΣ $ ,7 ΤΡΙΣ $ 2001 ΗΜΕΡΗΣΙΕΣ ΠΡΑΞΕΙΣ ΑΓΟΡΑ ΣΥΝΑΛΛΑΓΜΑΤΟΣ 590 ΙΣ $ ,1 ΤΡΙΣ$ $ 2000 ΙΕΘΝΕΙΣ ΕΚ ΟΣΕΙΣ ΜΕΤΟΧΩΝ 13 ΙΣ$ $ ΙΣ$ $ 2000 ΣΧΕΣΗ ΕΣΟ ΩΝ ΤΟΚΩΝ/ΠΡΟΜΗΘΕΙΕΣ ΕΥΡΩΠΗ 3, , Η ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΝΕΑ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ & ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΧΠ ΧΩΡΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΝΕΩΝ ΠΡΟΙΟΝΤΩΝ & ΣΤΑΥΡΟΕΙ ΩΝ ΠΩΛΗΣΕΩΝ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΑ ΚΑΝΑΛΙΑ ΙΑΘΕΣΗΣ ΒΕΛΤΙΩΣΗ RISK MANAGEMENT MIS ΜΕΙΩΣΗ ΚΟΣΤΟΥΣ ΝΕΕΣ ΕΞΙΟΤΗΤΕΣ-ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗ

7 Νέα Οικονοµία Η νέα οικονοµία χαρακτηρίζεται από από "δίκτυα" Information Society - Κοινωνία της πληροφορίας Knowledge Economy - Οικονοµία της Γνώσης Ηεπιχείρησητου21ου αιώνα χωρίς σύνορα ικτύωση σε παγκόσµιο επίπεδο Σύστηµα παραγωγής υψηλής µεταβλητότητας Η ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ ΥΨΟΣ ΕΠΕΝ ΥΣΕΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ m ΕΥΡΩ ΕΤΗΣΙΩΣ ΗΤΠβρίσκεταιστοεπίκεντροκάθεαναδιάρθρωσης, η οποία συνήθως οδηγεί σε συγχώνευση ή ενοποίηση γραφείων και εργασιών, σύντµηση εργασιών, αναδιάταξη προσωπικού (leaner and meaner entities) IBM Revenue Οι ΧΠ οργανισµοί βγήκαν έξω από τα παραδοσιακά τραπεζικά σύνορα.

8 Μη τραπεζικοί οργανισµοί µετατράπηκαν σε ΧΠ και ανταγωνίζονται µετωπικά τις παραδοσιακές τράπεζες THE NON BANK PHENOMENON Οι Ford, Toyota και άλλες αυτοκινητοβιοµηχανίες παρέχουν ΧΠ υπηρεσίες στους πελάτες τους, στους αγοραστές αυτοκινήτων. Η GE Capital, το ΧΠ τµήµα της General Electric, παρέχει πιστωτικές και τραπεζικές υπηρεσίες στους καταναλωτές και λιανέµπορους. Ασφαλιστικές εταιρείες, αλυσίδες υπεραγορών, γιγαντιαίοι λιανέµποροι, εταιρείες κοινής ωφέλειας και άλλες µη τραπεζικές οντότητες εισήλθαν στη λιανική τραπεζική και άλλες ΧΠ υπηρεσίες. Μανία Συγχωνεύσεων κατακλύζει τον ΧΠ κόσµο Οι λόγοι για συγχώνευση και ενοποίηση διαφορετικών, µερικές φορές άµεσα ανταγωνιστικών, τραπεζικών οργανισµών ποικίλουν. Γενικά όµως, οι πλείστες των τραπεζών που συγχωνεύονται το πράττουν λόγω της πρόκλησης της στρατηγικής τοποθέτησης positioning Αµυντική ή επιθετική προσπάθεια προσαρµογής στον ανταγωνισµό Αύξηση µεγέθους για πιο αποδοτική λειτουργία Απορρόφηση ανταγωνιστών Ενίσχυση της θέσης της στην αγορά, Αξιοποίηση συµπληρωµατικότητας δραστηριοτήτων Προοπτική συγχώνευσης και ολοκληρωµένης ανάπτυξης, Συντονισµένη ανάπτυξη δραστηριοτήτων µε τη µορφή οµίλου εταιρειών, Ανάπτυξη και επικερδής µεταπώληση Επιλεκτική συρρίκνωση ή κλείσιµο, Είσοδος σε νέα αγορά /χώρα, περιοχή, ιαφοροποίηση προϊόντων υπηρεσιών Αποτέλεσµα των προσπαθειών τους να γίνουν παγκόσµιες ή Ευρωπαϊκές ή να διασχίσουν τα παραδοσιακά εθνικά σύνορα, µερικές τράπεζες γιγαντώθηκαν από τη µια µέρα στην άλλη. Ενδεικτικά, ένας από τους πλέον επιθετικούς παίκτες στο χώρο των Σ&Ε, η ΓαλλικήΑΧΑ, πέτυχε να αυξήσει το ανθρώπινο δυναµικό της από 1,100 το 1981 σε 80,000 το 1999 µε την εξαγορά τραπεζών και ασφαλιστικών εταιρειών σε όλη την Ευρώπη, ενώ εισήλθε και στην Αµερικανική αγορά µε την εξαγορά της ασφαλιστικής Equitable. Περιληπτικά, Ηδιαδικασίαπαγκοσµιοποίησης, συνεπικουρούµενη από την κατάρρευση των περιοριστικών πολιτικών κυβερνητικού ελέγχου, πυροδότησε ένα ατελείωτο κύκλο συγχωνεύσεων, εξαγορών, και ενοποιήσεων στον παγκόσµιο ΧΠ τοµέα. Αποτέλεσµα ήταν οι τράπεζες να γίνουν µεγαλύτερες αλλά όµως λιγότερες, παντού.

9 Η ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΕΝΟΠΟΙΗΣΗ Ως αποτέλεσµα της παγκοσµιοποίησης, οι Τράπεζες βρίσκονται σε µια διαδικασία ριζοσπαστικής αναδιάρθρωσης, µε γενικά αρνητικές επιπτώσεις στο παραδοσιακό εργατικό δυναµικό CONSOLIDATION Οι Τράπεζες συγχωνεύονται και µεγαλώνουν, ενώ οι υπάλληλοι µειώνονται. Μερίδια ενεργητικού των µεγαλύτερων τραπεζών (2001) 100% 80% 60% 40% 20% 28% 29% 30% 20% 43% 45% 47% 53% 66% 68% 60% 88% 78% 80% 82% 0% Πηγή: ECB Γερµανία Λουξ/ργο Ιταλία Βρετανία Ιρλανδία Αυστρία Γαλλία Ισπανία Πορτογαλία Ελλάδα ανία Βέλγιο Φιλανδία Ολλανδία Σουηδία Mergers and Acquisitions The pattern multi-sector, multi-country global corporations

10 In Central and Eastern Europe 75 of the 100 top banks are foreign owned. The transformation of the Italian banking system The current structure of the Italian banking system is the result t of a transformation process started in the beginning of the nineties. ITALIAN BANKING SYSTEM A first series of transformations is referable to the privatizations. ions. The foundations of this process had been laid by the Amato Law (Law 218/1990). To understand the importance of privatizations in the credit sector just consider that in 1992 the share owned by the State and the Institutions almost reached 75%. In 1995,, the public share in Italian banks had fallen to 62% of the total amount, still high in comparison with the other European countries, e.g. France (36%) and Germany (52%). During the ensuing years, a further wave of privatization reduced d the share quickly to 10% in 1999 The transformation of the Italian banking system How the panorama of the credit sector has changed In the mid nineties, the Italian banking system underwent a moment of crisis due to profitability problems of some South Italian banks (Banco di Napoli, Sicilcassa, Banco di Sicilia), but also because of many undersized banks. The Government, worried about the possible insolvency of some major banks, and in view of the integration of the European markets, intervened with the Italian Bank Association and the trade unions, promoting the stipulation of a trilateral agreement in As agreed upon, ABI and the trade unions signed an applicatory protocol on December 22nd, 1998 At the same time, a joint solidarity fund to finance reorganization and early retirement, that were expected to affect 10% of the workers,, i.e. approximately 30,000 people, was constituted In addition, supplementary measures have been taken, to reduce the t labour cost, in exchange for the preservation of the employment level. To reduce the expenses and permit the banks to finance the solidarity fund, that must manage without any subsidy by the state or the other public bodies, the workers also renounced for the rises of the entire biennium Between 1993 and 2002,, in Italy there have been realized 500 mergers that have involved nearly half the banking sector. The result of this process has been a significant reduction of the number of banks operating in Italy. The system has reorganized above all in the form of the banking groups. The scope of these drastic measures was to reduce the labour cost of the system from 43% to 39% during the four years life of the agreement

11 Italian banking and financial system The income support fund Commercial Banks 240 Rural and Cooperative Banks 453 Foreign Banks 47 Banks 740 Financial companies 250 ABI The early retired worker receives an allowance equal to 70% of the last salary, 100% of it is paid, however, into compulsory social security in order to guarantee the worker a pension without great detriments. The further industrial reorganization together with the reform of o the Italian pension system (that has raised the pension age from 37 to 40 years of contribution) have led to the Agreement of May 25th, 2005, that has ratified the extension of the life of the solidarity fund of the sector until June 30th, How the panorama of the credit sector has changed (9/2006) UNICREDITO ITALIANO BANCA INTESA SANPAOLO IMI CAPITALIA BNL Monte Paschi Siena MPS 1998 UNICREDITO ITALIANO CREATION Group establishment: : merger of Credito Italiano, Rolo Banca, Cariverona, Cassa Risparmio Torino, Cassamarca, Cassa Risparmio Trento e Rovereto, Cassa Risparmio Trieste enhanced by a consistent organizational approach UniCredit Bank ITALY GERMANY AUSTRIA Existing legal entity Retail Division Corporate & SMEs Division Private & AM Division Multinational Investment B Division 1 Commercial Real Estate Division CEE Division 29 banks in 16 countries in Central & Eastern Europe Global Banking Services Division Processes and organization Central operations IT Real Estate Procurement process Banking operations in 19 countries 28 million customers 7,184 branches 148,000 employees Net Profit: 3,4 bn 1 Total Assets: 782 bn Deposits and debt certificates: 462 bn Loans: 427 bn Global player in Asset Management: approx. 272 bn AuM with coverage in 20 countries in 5 continents 25 th European company in terms of capitalization 2 Thinking globally and operating on multi-local basis Creating sustainable long-term value Exploiting complementary nature of Group's best practices Developing the best of local cultures and brands already recognized and established (1) Includes Large Corporate Note: 2005 data 1 Consolidated 2005 pro forma for UCI Group including HVB Group stand alone 12 months results, integration effects and other one-off costs 2 Ranking as at 16 march Source: Datastream

12 with an extensive geographical presence Bank Pekao+ BPH HVB Lithuania HVB Latvia HVB Estonia UniCredit Oslo Amsterdam Lussemburgo Luxembourg Brussels an international shareholder structure International Moscow Bank + Yapi Moscow Pekao Ukraine +HVB Ukraine Bank Zivnovstensk + HVB a Banka Czech Republic HypoVereinsbak UniBbanka + HVB Slovakia Dublin Bank Austria Creditanstalt London HVB Hungary Paris UniCredit + HVB +Ion Tiriac Romania Romania Bank Geneva Bern Zurich BACA Slovenia Zagrebacka +Splitska Banka Banka UniCredit HVB Central Zagrebacka + Profit B. Monaco Madrid 4.82% Fondazione CRT 4.74% Fondazione Cariverona Carimonte Holding Allianz Group 4.74% 4.30% 3.03% Others 6.17% HVB Serbia + Eksimbanka San Marino Munich Re 10.3% Retail 27.8% Core Koc Bank Azerbaijan Skopje Bulbank + HVB + Hebros Biokim Bank Athens Atene Koc Bank + Yapi Kredi Seoul Tokyo Hong Kong Beijing Shanghai Guangzhou Hanoi United States 20.4% United Kingdom 10.9% British institutional Singapore New York Boston Miami Mexico City Mumbai Cairo Sydney American and Germany 10.4% Italy 5.1% France 4.4% Others 10.7% shareholders 61.9% together Institutional ordinary capital Teheran Rio de Janeiro São Paulo Tel Aviv Abu Dhabi Buenos Aires represent one third of UniCredit Bahrain Johannesburg Countries where the Group operates via its own branches, representative offices, small banking subsidiaries, or investment centers (Pioneer) Source: UniCredit, CONSOB (Italian securities & exchange commission), DF King, and JP Morgan data as at 11 January 2006 Countries where the Group operates via local banks controlled or in which it has a significant equity interest where it operates as the undisputed leader Central & Eastern Europe Top Financial Groups Total Assets (Euro bn) Revenues (Euro mn) 4,982 1,660 1,126 1, N.A. 2, ,715 1,420 1,6591 Branches (no.) 1,245 1, , UniCredit Group has a particularly strong competitive advantage in CEE. Its size in terms of Revenues, Total Assets and active Branches is more than double that of the second player Source: Internal data - As at end of 2004 Including on a pro-forma basis the recently acquired Banca Comerciala Romana 1 OTP = OTP Bank - Budapest KBC = Brussels ERSTE = Vienna RZB = Raiffeisen Zentralbank Österreich AG - Vienna SocGen = Banque Société Générale Paris Intesa = Intesa Group Milan Citigroup = Citigroup New York CREDIT AGRICOLE 14% SANTANDER C H 8,5%

13 How the panorama of the credit sector has changed BANCA INTESA + SANPAOLO IMI E ( I ) B UNICREDITO ITALIANO + CAPITALIA E B BNL ( BNP Paribas ) POPULAR BANK Monte Paschi Siena MPS Barclays Bank b 1% ABN AMRO ,1 b RBS

14 ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΤΡΑΠΕΖΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΣΥΓΧΩΝΕΥΣΕΙΣ ΣΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ UNIVERSAL BANKS ME ANTΑΓΩΝΙΣΤΙΚΑ ΙΚΤΥΑ,ΠΡΟΙΟΝΤΑ ΠΡΟΙΟΝΤΑ,ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΥΓΧΩΝΕΥΣΕΩΝ ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΜΕΡΙ ΙΑ ΑΓΟΡΑΣ & ΕΣΟ Α ΕΝ ΑΘΡΟΙΖΟΝΤΑΙ ΣΥΓΧΩΝΕΥΣΕΙΣ ΓΙΑ ΕΠΙΤΕΥΞΗ ΜΕΙΩΣΗΣ ΚΟΣΤΟΥΣ ΣΕ ΙΚΤΥΑ,ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ,ΚΕΝΤΡΙΚΕΣΚΕΝΤΡΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ, ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΝΕΩΝ ΑΓΟΡΩΝ,ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΠΕΡΙΘΩΡΙΩΝ ΚΕΡ ΟΥΣ,ΜΕΙΩΣΗ ΚΟΣΤΟΥΣ ΑΝΕΙΣΜΟΥ

15

16 ΗΠαγκοσµιοποίηση, µέσω των συγχωνεύσεων και των ατελείωτων τραπεζικών αναδιαρθρώσεων, κατέστησε την απασχόληση στο ΧΠ τοµέα επισφαλή και αβέβαια. Σταθερή και κανονική απασχόληση σε µια σταθερή και προβλέψιµη ΧΠβιοµηχανία αποτελούν τώρα µόνο αναµνήσεις. Η UNI - Europa εκτιµά ότι, στην Ευρώπη χάθηκαν τη δεκαετία του 90 πλέον των 130,000 θέσεων λόγω των ποικίλων Σ&Ε στον ΧΠ τοµέα. Τα συνδικάτα της Ισπανίας και του Ην. Βασιλείου απαντούν στις εξαγορές Το συνδικάτο στις υπηρεσίες της Γερµανίας ve.rdi προειδοποιεί για µεγα-συγχωνεύσεις στον γερµανικό τραπεζικό κλάδο Μια εξαγορά της Commertzbank η της Postbank από την Deutsche Bank θα οδηγούσε σε απώλειες θέσεων εργασίας πάνω από 25% του εργατικού δυναµικού UNI FINANCE Τα τραπεζικά συνδικάτα στην Ισπανία και την Βρετανία συντονίζουν µε την βοήθεια της UNI την απάντησή τους στην εξαγορά των 13.8 δις της Abbey National Bank του Ην. Βασιλείου από την Santander Central Hispano (SCH). Τα συνδικάτα που εκπροσωπούν εργαζόµενους στην Abbey National είναι αντίθετα σε κάθε εχθρική εξαγορά που θα απειλούσε θέσεις εργασίας UNI FINANCE Doorn Group In 1998 the national confederations from Belgium, Germany, Luxembourg and thenetherlands met together in Doorn (the Netherlands), and came up with a strategy to coordinate collective bargaining cross-nationally using a common bargaining norm (inflation + productivity growth). Gradually, the Doorn Group s discussions extended beyond wage bargaining to include the various qualitative aspects of collective bargaining policy(e.g. working hours, vocational training, etc).

17 ΓΕΡΜΑΝΙΑ Deutsche Bank Το 1999, οι τέσσερεις µεγαλύτερες τράπεζες απασχολούσαν 155,000 εργαζόµενους. Το 2004 ο αριθµός αυτός έφτανε τις 124,000. Ο χρηµατοπιστωτικός κλάδος της Γερµανίας απασχολεί 720,000 εργαζόµενους εκ των οποίων οι 500,000 εργάζονται σε τράπεζες του δηµοσίου, ταµιευτήρια και συνεταιριστικές τράπεζες. Η µεγαλύτερη τράπεζα της Γερµανίας έχει καταργήσει πάνω από θέσεις εργασίας, το 30% του συνόλου ( στην Γερµανία) και έκλεισε 1,600 καταστήµατα (το 34%). HypoVereinsbank Η δεύτερη µεγαλύτερη τράπεζα της Γερµανίας κατήργησε πάνω από 8,000 θέσεις εργασίας από το 1999 και έκλεισε το 15% των καταστηµάτων της. Άλλες µεγάλες Γερµανικές Τράπεζες όπως η Dresdner Bank και η Commerzbank, έκαναν αντίστοιχες περικοπές θέσεων εργασίας. Η συλλογική σύµβαση εργασίας για τις τράπεζες του 2004, δίνει την δυνατότητα στις τράπεζες να διαπραγµατευτούν επιχειρησιακές συµβάσεις, που θα µειώσουν τον εβδοµαδιαίο χρόνο εργασίας από 39 ώρες σε 31, προκειµένου να αποφευχθούν οι απολύσεις. Στις περιπτώσεις αυτές, οι µισθοί δεν θα µπορούν να µειωθούν κάτω από 20%. Άλλα άρθρα για την προστασία των τραπεζοϋπαλλήλων αφορούν προγράµµατα πρόωρης συνταξιοδότησης και µερικής απασχόλησης για πιο ηλικιωµένους εργαζόµενους. Συνολικά, το εργατικό δυναµικό στο ΤΠ τοµέα συρρικνώνεται, µε εξαίρεση λίγες χώρες της Ευρώπης, στις οποίες καταγράφηκαν κάποιες αυξήσεις θέσεων εργασίας τόσο στον τραπεζικό όσο και στο µη τραπεζικό κλάδο του ΧΠ τοµέα. Σε πολλές χώρες τις τραπεζικές συγχωνεύσεις και ενοποιήσεις γενικά ακολουθούν οι πιο κάτω εξελίξεις : Πλεονάσµατα προσωπικού γραφείου τα οποία οδηγούν σε πρόωρες αφυπηρετήσεις, υποχρεωτικές παραιτήσεις ή άµεσο τερµατισµό τηςαπασχόλησης. Εκχώρηση ποικίλων εργασιών Ανησυχίες και πίεση για εντατικοποίηση της εργασίας στους παραµένοντες τραπεζικούς υπαλλήλους.

18 Οι περισσότερες εργασίες στους «µη τραπεζικούς» οργανισµούς που παρέχουν τραπεζικές υπηρεσίες, είναι non-standard (π.χ. επαγγέλµατα µερικής απασχόλησης,) και δεν έχουν αποδεκτές συνθήκες εργασίας. (non-sub-standard working conditions.) Οι Financial Times αναφέρουν ότι το 2006 οι εταιρίες ανά τον κόσµο ξόδεψαν1,2 τρις για εξωτερικευµένες υπηρεσίες που παρείχαν "τρίτοι". Nordea Bank και IBM συµφωνούν µε τα συνδικάτα τους όρους απασχόλησης σε κοινή εταιρία παραγωγής νέων τεχνολογιών (IT) Deutsche Bank - IBM OFFSHORING - εκτός συνόρων µεταφορά εργασιών Offshore world map Offshoring = µετακίνηση θέσεων εργασίας από µια χώρα προς µια άλλη εντός ή εκτός της επιχείρησης Ο χρηµατοπιστωτικός κλάδος πλήττεται περισσότερο από όλους τους κλάδους Αύξηση του offshoring κατά 38% το 2003 Τα επόµενα 6 χρόνια το 1/5 από όλα τα κόστη µιας εταιρίας θα µετακινηθεί (Deloitte) UNI FINANCE China Philippines Latin America Source: BusinessWeek February 3, Ireland Ireland Canada China Israel India RoW (Source: McKinsey&Company 2004; Billion US$) CEE Israel Russia India

19 Tasks being relocated θέσεις εργασίας του χρηµατοπιστωτικού κλάδου θα µεταφερθούν από τις δυτικές οικονοµίες στις αναπτυσσόµενες χώρες έως το 2008 Οι επιχειρήσεις του Ηνωµένου Βασιλείου θα µεταφέρουν θέσεις εργασίας στο εξωτερικό έως το 2015 και η χώρα θα χάσει το 3% του εργατικού δυναµικού της Οι περικοπές δαπανών υπολογίζονται σε 700 εκατοµµύρια Ευρώ Οι επιχειρήσεις τείνουν να γίνουν πραγµατικοί διεθνείς παίκτες και µάλιστα χωρίς εθνική βάση NORDEA BANK UNI FINANCE Η ατελείωτη αναζήτηση εργατικής ευελιξίας HSBC - which has a presence in 82 countries - have outsourced 7,000 jobs from the UK to back office processing and call centres, mainly in India. Πρόγραµµα αναδιάρθρωσης αναδόµησης να προωθήσει µία λεπτότερη, πιο κερδοσκοπική και πιο παραγωγική οργανωτική διάταξη. (leaner, meaner and more productive organizational set-up)

20 Το πρόγραµµα αποτελείται: Ο κοινωνικός αντίκτυπος της εκχώρησης περιλαµβάνει : Απλοποίηση και αυτοµατοποίηση των εργασιακών διαδικασιών, (Simplification and automation of work processes) ενοποίησηήαποκέντρωση(consolidation or decentralization) (ανάλογα µε τηφύσητηςδουλειάς) των εργασιακών διαδικασιών για την εξοικονόµηση ανθρώπινου δυναµικού και συντόµευση συγκεκριµένων εργασιακών διαδικασιών, εκχώρηση δραστηριοτήτων ( outsourcing of activities) οι οποίες µπορούν να ανατεθούν (διεκπεραίωση καταστάσεων λογαριασµών πελατών, εργασίες κλητήρα, εξυπηρέτηση πελατών, επαλήθευση επιταγών κλπ.) σε µικρότερες εταιρείες οι οποίες συνήθως συνδέονται µε ( ή ακόµα ανήκουν) στη διεύθυνση της τράπεζας, ανάθεση δευτερευουσών εργασιών σε δευτερεύοντες και µη κανονικούς εργαζόµενους, π.χ. ουλειά κλητήρα, ( non-core work activities to non-core and non-regular workers) κεντροποίηση εξειδικευµένων εργασιών (π.χ. Συστήµατα πληροφορικής, τηλεφωνικό κέντρο ) σε καταστήµατα συγκεκριµένων χωρών στις περιπτώσεις υπερεθνικών τραπεζών. ( Centralization of specialized activities ) Απώλεια εργασίας ή αλλαγή θέσης εργασίας των υπαλλήλων Ανασφάλεια λόγω του άγχους που δηµιουργεί ο φόβος απώλειας της εργασίας. Αναδιάταξη υπαλλήλων σε νέες θέσεις µε βραχυπρόθεσµα και/ ή προσωρινά συµβόλαια µε χαµηλότερο επίπεδο συνθηκών. Απουσία προοπτικών ανέλιξης Πρόγραµµα βελτίωσης παραγωγικότητας και εξυπηρέτησης Με τη συµµετοχή των παραµενόντων υπαλλήλων. Συνεχή έλεγχο αποδοτικότητας για όλους τους υπαλλήλους, επιθετική προώθηση αξιοκρατικών σχεδίων απολαβών, συνεχής κατάρτιση Ανάπτυξης Ανθρώπινου υναµικού, αναβάθµιση δεξιοτήτων για πολυδύναµες εργασίες.

21 Από την Association Suisse des Employés de Banque (ASEB),Ελβετία Σύµφωνα µε τηνaseb, η εξαφάνιση 124 ΧΠ οργανισµών τη δεκαετία του 90 ως αποτέλεσµα των συγχωνεύσεων, εξαγορών, χρεοκοπιών, απορροφήσεων και αναδιατάξεων µεταξύ των τραπεζών, προκάλεσαν τα πιο κάτω : Η UNI-Europa διεξήγαγε εκτεταµένες µελέτες και συζητήσεις για τις επιπτώσεις των Σ&Ε στους τραπεζοϋπαλλήλους. Απώλειες πέραν των 20,000 θέσεων εργασίας Εργασιακό άγχος για τους παραµένοντες λόγω εσωτερικών αναδιατάξεων. Νέα συστήµατα Η/Υ. Πρόσθετος φόρτος δουλειάς Πίεση για την εκµάθηση νέων επαγγελµατικών δεξιοτήτων. Σκληρή πολιτική για επαγγελµατικά λάθη, Μετακίνηση σε άλλα καταστήµατα και Νέες προσεγγίσεις αξιολόγησης προσωπικού Επιπρόσθετα, οι εργασιακές σχέσεις επιδεινώθηκαν και αναταράχθηκαν µετά τη δηµιουργία Επιτροπών Προσωπικού οι οποίες αγνοούν ή υπονοµεύουν τα συνδικάτα Από την FEC-Force Ouvrière (FO), Γαλλία : Η FO ανέφερε την εντυπωσιακή παρακµή τωνταµιευτηρίων από 450 σε µόλις 32 λόγω συγχωνεύσεων. Οι συγχωνεύσεις αυτές δεν προκάλεσαν την απώλεια θέσεων. Αντίθετα, οι συγχωνεύσεις µεταξύ µεγαλύτερων τραπεζών, µερικώς υποβοηθούµενες από το πρόγραµµα ιδιωτικοποιήσεων, προκάλεσαν αιµορραγία θέσεων. Π.χ. ο όµιλος της Crédit du Nord απώλεσε πέραν του 50 τοις εκατό του εργατικού δυναµικού του. Η FO ανέφερε τις πιο κάτω αρνητικές εξελίξεις: Επιδείνωση του κλίµατος εργασιακών σχέσεων, χαµηλότεροι µισθοί, υποβαθµισµένες συνθήκες εργασίας και άγχος των υπαλλήλων για το εργασιακό τους µέλλον.

22 Κανένα περιθώριο για συνδικαλισµό και διαβουλεύσεις µε υπαλλήλους Τα προγράµµατα αναδιάρθρωσης / αναδόµησης που εφαρµόζονται σε πολλές τράπεζες περιορίζουν το χώρο για συνδικαλισµό. Τα συνδικάτα καθίστανται περιττά όχι µόνο γιατί πλείστες των εργασιών έχουν εκχωρηθεί σε εξωτερικούς παροχείς υπηρεσιών αλλά επίσης γιατί οι τακτικές θέσεις έχουν δοθεί σε εποχικούς, µερικώς απασχολούµενους, απλής διεκπεραίωσης, µη τακτικούς υπαλλήλους. Μερικές φορές, οι µόνοι κανονικοί υπάλληλοι που παραµένουν είναι το επαγγελµατικό και διευθυντικό προσωπικό, οι οποίοι επιβλέπουν την εργασία των µη τακτικών υπαλλήλων. Στην περίπτωση προγραµµάτων αναδόµησης, µερικές τράπεζες έχουν δηµιουργήσει Τµήµα Αναδόµησης για την αδιάλειπτη παρακολούθηση των εργασιακών διαδικασιών και αξιολόγηση του τι µπορεί να εκσυγχρονισθεί, αναδιαρθρωθεί, εκχωρηθεί, συρρικνωθεί κ.ο.κ. Συνεπώς, η αναδόµηση έγινε µια συνεχής παρά µια εφάπαξ διαδικασία. Η ισόβια σταδιοδροµία σε ΧΠ οργανισµό καταλήγει να ανήκει στο παρελθόν. Τα προγράµµατα αναδόµησης / αναδιάρθρωσης έφεραν αρκετά συνδικάτα σε πορεία σύγκρουσης µε τις διοικήσεις των τραπεζών Με το νέο οικονοµικό περιβάλλον και την κουλτούρα των Σ&Ε, σε πολλές τράπεζες η διαπραγµάτευση κατέληξε µια δύσκολη και εξαντλητική διαδικασία Για την εξασθένηση της διαπραγµατευτικής ισχύος των συνδικάτων, ενθαρρύνουν µέχρι και την ύπαρξη διαφορετικών συνδικάτων ή υποκινούν φιλονικίες µεταξύ παρατάξεων µέσα στα συνδικάτα Οι τράπεζες επίσης προσπαθούν να κάνουν ψευδείς ή παραπλανητικές διαβουλεύσεις µε τη δηµιουργία επιτροπών προσωπικού, όπως αναφέρει αριθµός συνεργατών της UNI-Europa, ή ελεγχόµενα από τη διεύθυνση εργατικά συµβούλια, τα οποία χρησιµοποιούνται απλώς ως χώροι ακρόασης ή µέσα µετάδοσης για ήδη ειληµµένες αποφάσεις Στις χώρες όπου τα συνδικάτα είναι αδύνατα ή ανύπαρκτα, λαµβάνονται αιµατηρά µέτρα συρρίκνωσης και ριζοσπαστικής αναδιάρθρωσης από τη διεύθυνση, µε αυθαίρετο τρόπο από πάνω προς τα κάτω. Στις χώρες όπου τα συνδικάτα είναι δυνατά, η διεύθυνση αναγκάζετε να διαπραγµατευτεί µε τα συνδικάτα κατά τη διάρκεια και µετά τις συγχωνεύσεις. Οι αντιδράσεις των συνδικάτων σε συγχωνεύσεις περιορίζονται σε προσπάθειες ελαχιστοποίησης των απωλειών θέσεων εργασίας και των αρνητικών επιπτώσεων στην οργάνωση του προσωπικού, αφού η συγχώνευση παρουσιάζεται ως τετελεσµένο γεγονός.

23 Η παγκοσµιοποίηση πλήττει όλη την αγορά εργασίας Η εξωτερίκευση και η εκτός συνόρων µεταφορά εργασιών επηρεάζει τεράστιο φάσµα εργασιών από εκείνες µε την την πιο χαµηλή έως και µε την πιο υψηλή εξειδίκευση Οι επιχειρήσεις µεταµορφώνονται πραγµατικά σε διεθνικές, χωρίς εθνική βάση και κατά συνέπεια µε περιορισµένη αλληλεγγύη προς ορισµένες χώρες NORDEA BANK Global Mobility Revolution Allianz Group, the German bankassurance group is the first major multinational that will incorporate as a European Company (SE) Η παγκόσµια κινητική επανάσταση χαρακτηρίζεται από ταχύτατη αύξηση της εξωτερίκευσης και της εκτός συνόρων µεταφοράς των εργασιών. Οι συνδικαλιστικές οργανώσεις πιέζονται να σκέφτονται "παγκόσµια" ενώ παλεύουν µε τις επιπτώσεις της επανάστασης αυτής. Η "εξωτερίκευση" για ένα άτοµο είναι "πρόσληψη" για ένα άλλο ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΠΑΓΚΟΣΜΟΠΟΙΗΣΗ ΑΠΟΚΑΝΟΝΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΑΠΟ ΙΑΜΕΣΟΛΑΒΗΣΗ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΙΕΘΝΗΣ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΝΕΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΤΡΑΠΕΖΕΣ ΣΥΓΧΩΝΕΥΣΕΙΣ-ΕΞΑΓΟΡΕΣ ΕΞΑΓΟΡΕΣ ΑΝΑ ΟΜΗΣΗ ΑΝΑΣΧΕ ΙΑΣΜΟΣ ΑΝΑΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΑΝΑ ΙΑΡΘΡΩΣΕΙΣ ΕΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΑΠΟ ΙΑΡΘΡΩΣΗ ΙΣΧΥΟΝΤΟΣ ΘΕΣΜΙΚΟΥ ΚΑΘΕΣΤΩΤΟΣ ΕΚΧΩΡΗΣΗ ΕΞΩΤΕΡΙΚΕΥΣΗ ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ OFFSHORING ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΣΥΝ ΙΚΑΤΟ ΣΥΝΤΕΧΝΙΑ ΟΜΟΣΠΟΝ ΙΑ