Δώρημα Εὐχαριστήριον

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Δώρημα Εὐχαριστήριον"

Transcript

1 Δώρημα Εὐχαριστήριον Τιμητικός Τόμος Πέτρου Α. Γέμτου EK O π.. OÀ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΝΤ. Ν. ΣΑΚΚΟΥΛΑ ΑΘΗΝΑ - ΚΟΜΟΤΗΝΗ

2 Χ. Μαντζαβίνος Τι είδους πρόβλημα είναι ο ερμηνευτικός κύκλος; 1 Ο ερμηνευτικός κύκλος αποτελεί ένα βασικό επιχείρημα όλων όσων υποστηρίζουν την αυτονομία των ανθρωπιστικών επιστημών ή συνηγορούν υπέρ μιας εναλλακτικής μεθοδολογίας των ανθρωπιστικών επιστημών. Σε αυτήν την εργασία εξετάζω την εγκυρότητα του επιχειρήματος. Υποστηρίζω τη θέση ότι ο ερμηνευτικός κύκλος δεν είναι γνήσιο οντολογικό επιχείρημα, ούτε λογικό επιχείρημα και ως εκ τούτου δεν είναι σε θέση να νομιμοποιήσει την απαίτηση για αυτονομία των ανθρωπιστικών επιστημών. Καταδεικνύω ότι μάλλον είναι ένα εμπειρικό πρόβλημα, το οποίο έχει μελετηθεί από μακρού χρόνου με τα εργαλεία των εμπειρικών επιστημών. Ο ερμηνευτικός κύκλος αποτελεί ένα βασικό επιχείρημα όλων όσων συνηγορούν υπέρ της αυτονομίας των ανθρωπιστικών επιστημών. Οι υποστηρικές μιας εναλλακτικής μεθοδολογίας των ανθρωπιστικών επιστημών παρουσιάζουν τον ερμηνευτικό κύκλο είτε ως οντολογικό πρόβλημα, είτε ως ένα ειδικό μεθοδολογικό πρόβλημα των κοινωνικών και ανθρωπιστικών επιστημών. Ένας από τους πιο ένθερμους υποστηρικτές της Ερμηνευτικής στον αγγλοσαξωνικό χώρο, ο Charles Taylor ισχυρίζεται για παράδειγμα (1985, p. 18): This is one way of trying to express what has been called the hermeneutical circle. What we are trying to establish is a certain reading of text or expressions, and what we appeal to as our grounds for this reading can only be other readings. The circle can also be put in terms of part-whole relations: we are trying to establish a reading for the whole text, and for this we appeal to readings of its partial expressions; and yet because we are dealing with meaning, with making sense, where expressions only make sense or not in relation to others, the readings of partial expressions depend on those 1. Ο Καθηγητής Πέτρος Γέμτος έχει ασχοληθεί επί σειρά ετών με προβλήματα της Ερμηνευτικής προτείνοντας πρωτότυπες και σημαντικές λύσεις. Η παρούσα εργασία εντάσσεται στην παράδοση της μεθοδολογίας των κοινωνικών επιστημών, όπως αυτή συνδιαμορφώθηκε από τον τιμώμενο στον παρόντα τιμητικό τόμο. Για τις γενικότερες απόψεις μου περί Ερμηνευτικής ως κλάδου της φιλοσοφίας των κοινωνικών επιστημών ίδε Mantzavinos (2005).

3 496 Χ. Μαντζαβίνος of others, and ultimately of the whole. Η κατανόηση μιας κοινωνίας εκλαμβάνεται ως κυκλική κατ αναλογικό τρόπο: μπορούμε για παράδειγμα να κατανοήσουμε ένα μέρος μιας πολιτικής διαδικασίας μόνο αν έχουμε ήδη κάποια κατανόηση του όλου, αλλά μπορούμε μόνο να κατανοήσουμε το όλον, αν έχουμε ήδη κατανοήσει το μέρος 2. Σε αυτήν την εργασία θέλω να εξετάσω την εγκυρότητα αυτού του επιχειρήματος. Θα ξεκινήσω με την σκιαγράφηση τριών παραλλαγών του προβλήματος (τμ.1). Θα τις υποβάλω κατόπιν σε κριτικό έλεγχο και θα προτείνω εναλλακτικές λύσεις (τμ. 2) πριν κλείσω με ένα σύντομο συμπέρασμα (τμ. 3). 1. Το πρόβλημα του ερμηνευτικού κύκλου Ι. Είναι ο ερμηνευτικός κύκλος ένα οντολογικό πρόβλημα; Ο φιλόλογος Friedrich Ast (1808) ήταν ίσως ο πρώτος ο οποίος έστρεψε την προσοχή μας στην κυκλική δομή της ερμηνείας. Κατέδειξε τον θεμελιώδη νόμο κάθε είδους κατανόησης και γνώσης που είναι aus dem Einzelnen den Geist des Ganzen zu finden, und durch das Ganze das Einzelne zu begreifen (σ.178) 3. Υπάρχει μια σειρά φιλοσόφων που παρουσιάζουν τον ερμηνευτικό κύκλο ως οντολογικό πρόβλημα. Ανακύπτει έτσι το ερώτημα τι σημαίνει ακριβώς αυτό και αν πράγματι ο ερμηνευτικός κύκλος αποτελεί ένα τέτοιου είδους πρόβλημα (Albert, 1994). Σύμφωνα με την παραδοσιακή αντίληψη η οντολογία ασχολείται με το τι υπάρχει και τα οντολογικά επιχειρήματα συνήθως έχουν να κάνουν με τα βασικά δομικά υλικά του κόσμου και το χαρακτήρα τους. Εναλλακτικά, η αρχή τών οντολογικών δεσμεύσεων (ontological commitments) του Quine σύμφωνα με την οποία το να υπάρχει κάτι σημαίνει να είναι η τιμή μιας φραγμένης ή δεσμευμένης μεταβλητής, δεν μας λέει ποια πράγματα υπάρχουν, αλλά το πώς να καθορίσουμε τα αντικείμενα τα οποία μια θεωρία ισχυρίζεται ότι υπάρχουν 4. Σε κάθε περίπτωση η οντολογία ασχολείται με την ύπαρξη αντικειμένων και το ερώτημα που μας απασχολεί εδώ είναι αν ο ερμηνευτικός κύκλος έχει να κάνει με κάτι τέτοιο. 2. Πρβλ. Wolfgang Stegmüller (1979/1988, σ. 28): [D]er Verstehenszirkel scheint der rationale Kern zu sein, welcher nach Ausschaltung aller irrationalen Faktoren von der These der Auszeichnung oder der Sonderstellung der Geisteswissenschaften gegenüber den Naturwissenschaften übrig bleibt. 3. Ο Schleiermacher (1999, σ. 329) χαρακτήρισε κατόπιν το γεγονός, dass, wie freilich das Ganze aus dem Einzelnen verstanden wird, so doch auch das Einzelne nur aus dem Ganzen verstanden werden könne, ως ερμηνευτική αρχή (το hermeneutischen Grundsatz ). 4. Πρβλ. για παράδειγμα Quine (1980).

4 Τι είδους πρόβλημα είναι ο ερμηνευτικός κύκλος; 497 ΙΙ. Είναι ο ερμηνευτικός κύκλος ένα πρόβλημα λογικής; Ο ερμηνευτικός κύκλος μπορεί εναλλακτικά να θεωρηθεί ως πρόβλημα λογικής 5. Είναι κατ αρχήν δυνατόν το φαινόμενο του ερμηνευτικού κύκλου να έχει κάποια σχέση με τον λογικό κύκλο. Η σχέση μεταξύ του νοήματος του όλου προς τα μέρη και τανάπαλιν θα μπορούσε να είναι λογικής μορφής. Δύο είδη προβλήματος λογικού χαρακτήρα θα μπορούσαν να υπάρχουν εδώ. Ο ερμηνευτικός κύκλος θα μπορούσε να αφορά την κυκλική επιχειρηματολογία κατά την παραγωγή, η οποία εμφανίζεται όταν κατά τη διαδικασία αποδείξεως κάποιου ισχυρισμού χρησιμοποιεί κανείς μια πρόταση την οποία επροτίθετο κατ αρχάς να αποδείξει. Ή θα μπορούσε να αναφέρεται στον κυκλικό ορισμό, ο οποίος εμφανίζεται όταν ένας όρος, ο οποίος είναι προς ορισμόν, έχει ήδη χρησιμοποιηθεί στο κείμενο πρωθύστερα. Είναι η φύση του προβλήματος λογικής μορφής; ΙΙΙ. Είναι ο ερμηνευτικός κύκλος ένα εμπειρικό πρόβλημα; Ο ερμηνευτικός κύκλος συνήθως θεωρείται ως οντολογικό πρόβλημα ή ως πρόβλημα λογικής και αναλύεται αναλόγως. Προκύπτει όμως το ερώτημα αν το φαινόμενο που έχουν κατά νου οι εκπρόσωποι της ερμηνευτικής και το χαρακτηρίζουν ως ερμηνευτικό κύκλο δεν είναι εν τέλει ένα εμπειρικό πρόβλημα. Με αυτό εννοώ ότι η κίνηση της κατανόησης από το όλο στο μέρος και πίσω στο όλο είναι μια νοητική λειτουργία που μπορεί να αναλυθεί με τα εργαλεία της εμπειρικής επιστήμης. Σε αυτήν την περίπτωση ο ερμηνευτικός κύκλος δεν θα συναρτάται με την οντολογία ή τη λογική, αλλά με την αναπαράσταση της γνώσης στο νου του ερμηνευτή, δηλαδή με το ακόλουθο εμπειρικής φύσης πρόβλημα: με ποιον τρόπο το γνωσιακό σύστημα του ερμηνευτή προσλαμβάνει, κατηγοριοποιεί και κατανοεί γραπτά σύμβολα; Είναι αυτή η νοητική λειτουργία αυτοματοποιημένη, και τι είδους γνωσιακός μηχανισμός ενεργοποιείται έτσι ώστε το νόημα ενός μέρους μιας γραπτής έκφρασης να γίνεται αντιληπτό στον ερμηνευτή μόνο σε εξάρτηση από το όλον και τανάπαλιν; 2. Η λύση του προβλήματος Σε περίπτωση που ο ερμηνευτικός κύκλος ήταν είτε οντολογικό πρόβλημα είτε πρόβλημα λογικής, τότε οι συνέπειες θα ήταν πράγματι πολύ 5. Το locus classicus στο οποίο αναφέρεται η βιβλιογραφία είναι Gadamer (1959/1988, σ. 57): Die hermeneutische Regel, dass man das Ganze aus dem Einzelnen und das Einzelne aus dem Ganzen verstehen müsse, stammt aus der antiken Rhetorik und ist durch die neuzeitliche Hermeneutik von der Redekunst auf die Kunst des Verstehens übertragen worden. Es ist ein zirkelhaftes Verhältnis, das hier wie dort vorliegt.

5 498 Χ. Μαντζαβίνος σημαντικές. Αν μπορούσε να καταδειχθεί ότι ο ερμηνευτικός κύκλος είναι οντολογικό πρόβλημα, τότε θα αναγκαζόμασταν να μεταβάλουμε τις απόψεις μας περί οντολογίας. Επειδή ο ερμηνευτικός κύκλος είναι εν τη πράξει πανταχού παρών όταν γίνεται χρήση της γλώσσας και όταν γίνεται ερμηνεία κειμένων, θα αναγκαζόμασταν να προβούμε σε μια σειρά οντολογικών δεσμεύσεων, τις οποίες δεν θα ήμασταν διατεθειμένοι να αναλάβουμε σε διαφορετική περίπτωση. Από την άλλη μεριά, αν ο ερμηνευτικός κύκλος ήταν πρόβλημα λογικής, τότε αυτό θα σήμαινε ότι τα θεμέλια των ανθρωπιστικών επιστημών είναι αβέβαια και ο επιστημονικός τους χαρακτήρας σε κίνδυνο. Πολλά πράγματα διακυβεύονται και στις δύο περιπτώσεις. Θα ήθελα να καταδείξω ακολούθως ότι ο ερμηνευτικός κύκλος δεν είναι ούτε γνήσιο οντολογικό πρόβλημα ούτε πρόβλημα λογικής και ότι συνεπακολούθως ούτε η οντολογία, ούτε η μεθοδολογία των ανθρωπιστικών επιστημών αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο τον οποίο πολλοί φιλόσοφοι και ερευνητές στις κοινωνικές και ανθρωπιστικές επιστήμες ισχυρίζονται ότι υπάρχει 6. Θα καταδειχθεί πολύ περισσότερο ότι είναι εμπειρικό πρόβλημα, το οποίο έχει μελετηθεί από μακρού με τη χρήση των εργαλείων της εμπειρικής επιστήμης. Ι. Γιατί ο ερμηνευτικός κύκλος δεν είναι οντολογικό πρόβλημα. Οι φιλόσοφοι που τονίζουν τον οντολογικό χαρακτήρα του ερμηνευτικού κύκλου δεν επικεντρώνονται σε μια περιφερειακή ή ειδική οντολογία, ας πούμε του κοινωνικού κόσμου. Η έρευνά τους δεν αφορά στον τρόπο κατά τον οποίο τα κοινωνικά γεγονότα υπάρχουν και τι είδους ιδιότητες έχουν 7. Η έρευνά τους δεν αφορά επίσης στον τρόπο κατά τον οποίο η κοινωνική πραγματικότητα αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της εν γένει οντολογίας ή με άλλα λόγια στον τρόπο κατά τον οποίο η ύπαρξη των κοινωνικών γεγονότων συσχετίζεται με τα άλλα αντικείμενα που υπάρχουν. Αντιθέτως ισχυρίζονται ότι ο ερμηνευτικός κύκλος είναι η έκφραση της βασικής δομής των ανθρωπίνων όντων. Το locus classicus στο οποίο αναφέρονται είναι από τον Heidegger (1927/1993, σ. 153): Dieser Zirkel des Verstehens ist nicht ein Kreis, in dem sich eine beliebige Erkenntnisart bewegt, sondern er ist der Ausdruck der existenzialen Vor-Struktur des Daseins selbst. Der Zirkel darf nicht zu einem vitiosum und sei es auch nur zu einem geduldeten herabgezogen werden 8. Καθώς ο ισχυρισμός αυτός συνήθως δεν συγκε- 6. Για συζητήσεις της ερμηνευτικής μεθοδολογίας ίδε Little (1991 ch. 4), Kincaid (1996, ch. 6) και Manicas (2006, ch. 3). 7. Για μια τέτοια έρευνα πρβλ. για παράδειγμα Searle (1995 και 2005). 8. Ίδε επίσης την παρατήρηση του Gadamer (1959/1988, σ. 59): Heideggers hermeneutische Reflexion hat ihre Spitze nicht so sehr darin, nachzuweisen, dass hier ein Zirkel vorliegt, als vielmehr darin, dass dieser Zirkel einen ontologisch positiven Sinn hat.

6 Τι είδους πρόβλημα είναι ο ερμηνευτικός κύκλος; 499 κριμενοποιείται περαιτέρω μπορεί ενδεχομένως να λειτουργήσει ως μια ποιητική περιγραφή της ανθρώπινης φύσης, δεν συνιστά όμως σε καμία περίπτωση πρόβλημα και ούτε καν επιχείρημα το οποίο θα μπορούσε να γίνει αντικείμενο ορθολογικής εξέτασης. ΙΙ. Γιατί ο ερμηνευτικός κύκλος δεν είναι πρόβλημα λογικής. Ενώ ο λόγος για τον οποίο ο ισχυρισμός ότι ο ερμηνευτικός κύκλος είναι οντολογικό πρόβλημα φαίνεται να είναι σχετικά ξεκάθαρος, το ίδιο δεν συμβαίνει με το ερώτημα αν είναι πρόβλημα λογικής, μια και αυτό μοιάζει να είναι πιο σύνθετο. Όπως σημειώνει ο Stegmüller στο κλασικό του άρθρο (1979/1988, σ. 29επ.) το πρόβλημα του ερμηνευτικού κύκλου παρουσιάζει μια σειρά λογικών δυσκολιών, οι οποίες εμφανίζονται σε όλο το φάσμα της βιβλιογραφίας περί την Ερμηνευτική: το μεταφορικό λόγο, την έλλειψη σαφούς διάκρισης μεταξύ γλώσσας των αντικειμένων και μεταγλώσσας, την ασάφεια περί του λογικού status των βασικών ερμηνευτικών όρων (πάνω από όλα την αμφισημία του όρου κατανόηση ), τη μόνο φαινομενική αποστασιοποίηση από τον ψυχολογισμό, και τέλος την πλήρη έλλειψη αναλύσεως συγκεκριμένων παραδειγμάτων. Εν τούτοις, αυτό που σε κάθε περίπτωση ισχύει είναι ότι το φαινόμενο του ερμηνευτικού κύκλου δεν έχει καμία σχέση με λογικό κύκλο παρά τις συχνές αναφορές των εκπροσώπων της Ερμηνευτικής περί του αντιθέτου. Η σχέση μεταξύ νοήματος του όλου προς τα μέρη και τανάπαλιν δεν είναι λογικής μορφής. Δεν αφορά επομένως στην κυκλική επιχειρηματολογία κατά την παραγωγή, η οποία εμφανίζεται όταν κατά την διαδικασία αποδείξεως κάποιου ισχυρισμού κανείς χρησιμοποιεί μια πρόταση την οποία επροτίθετο να αποδείξει. Ούτε αναφέρεται στον κυκλικό ορισμό, ο οποίος εμφανίζεται όταν ένας όρος, ο οποίος είναι προς ορισμόν, έχει ήδη χρησιμοποιηθεί στο κείμενο πρωθύστερα. Είναι ουχ ήττον όμως δυνατόν ο ερμηνευτικός κύκλος μη αποτελώντας σίγουρα περίπτωση λογικού κύκλου να είναι παρ όλα αυτά εν τέλει πρόβλημα λογικής μορφής. Σε μια ενδελεχή εννοιολογική εξειδίκευση ο Stegmüller ισχυρίζεται ότι ο ερμηνευτικός κύκλος αποτελεί δίλημμα ή πιο συγκεκριμένα έξι διαφορετικά είδη διλημμάτων, τα οποία εξαρτώνται από το τι εννοούμε κάθε φορά με την έννοια ερμηνευτικός κύκλος 9. Αυτός ο μετασχηματισμός του φαινομένου σε διαφορετικά είδη διλημμάτων, δηλ. σε εκείνους τους τύπους δυσκολιών κατά τους οποίους ο ερευνητής είναι αναγκασμένος να επιλέξει μεταξύ δύο επιλογών που είναι και οι δύο στον ίδιο βαθμό ανεπιθύμητες, δεν μου φαίνεται να εί- 9. Για μια ακόμα πιο λεπτομερή εννοιολογική εξειδίκευση ίδε Göttner (1973, σ. 132επ.).

7 500 Χ. Μαντζαβίνος ναι ορθός. Κατ αρχάς η ανάλυση του Stegmüller επιχειρεί να καταδείξει ότι ο ερμηνευτικός κύκλος δεν είναι στην πραγματικότητα ένα λογικό πρόβλημα, αλλά ότι μπορεί παρ όλα αυτά να ερμηνευθεί ως μεθοδολογικό πρόβλημα, το οποίο σε κάποιες από τις παραλλαγές του δεν είναι σε καμιά περίπτωση ένα στένα επιστημολογικό πρόβλημα των ανθρωπιστικών επιστημών, αλλά αφορά όλες τις επιστήμες. Αυτό είναι αληθές για παράδειγμα στην περίπτωση αυτού που είναι γνωστό ως το δίλημμα της επιβεβαίωσης, καθώς επίσης και στην περίπτωση του διαχωρισμού μεταξύ γνωστικού υπόβαθρου (background knowledge) και γεγονότων. Σε μια προσεκτική ανάλυση βασισμένη σε παραδείγματα τόσο από την αστρονομία, όσο και από τη λογοτεχνία ο Stegmüller καταδεικνύει ότι κατά τη διάρκεια του ελέγχου της σχετικής υπόθεσης αναφύονται δυσκολίες ακριβώς αναφορικά με τον διαχωρισμό μεταξύ γνωστικού υπόβαθρου (background knowledge) και γεγονότων. Ο έλεγχος των υποθέσεων απαιτεί τη σαφή διάκριση μεταξύ των υποθετικών συστατικών στα παρατηρησιακά δεδομένα (observational data) από τη μια πλευρά και του θεωρητικού γνωστικού υπόβαθρου (background knowledge) από την άλλη. Όπως δείχνει πειστικά ο Stegmüller (1979/1988, σ. 58επ.), αυτό το πρόβλημα σε καμιά περίπτωση δεν εμφανίζεται μόνο στις ανθρωπιστικές επιστήμες. Μπορεί μόνο να λυθεί μέσω κριτικής συζήτησης και της συμφωνίας των ερευνήτων για το ποια αρμόζουν να θεωρούνται ως γεγονότα και ποια ως γνωστικό υπόβαθρο (background knowledge) σε σχέση με την συγκεκριμένη προς έλεγχο υπόθεση. Οι Føllesdal, Walløe και Elster επίσης υποστηρίζουν τη θέση ότι ο ερμηνευτικός κύκλος είναι ένα μεθοδολογικό πρόβλημα. Συζητούν μια σειρά μεθοδολογικών προβλημάτων που εμφανίζονται κατά τη διαδικασία της κατανόησης και υποστηρίζουν τη θέση ότι όλα αναφύονται στη σχέση θεμελίωσης (context of justification) μιας ερμηνείας 10. Δεν επιθυμώ να φέρω αντιρρήσεις σε μια τέτοια θεώρηση του προβλήματος per se, εκτός ίσως από την παρατήρηση ότι σίγουρα δεν αφορά ένα λογικό πρόβλημα κατά οποιαδήποτε στενή έννοια, αλλά μάλλον ένα κατ εξοχήν μεθοδολογικό πρόβλημα. Θα αρνιόμουν εν τούτοις να δεχθώ ότι η σχέση μεταξύ του νοήματος του όλου προς τα μέρη του και τανάπαλιν μπορεί να μετασχηματισθεί κατ αυτόν τον τρόπο. Μια κεντρική ιδέα των Stegmüller και Føllesdal, Walløe και Elster, την οποία αποδέχομαι 10. Ίδε Føllesdal, Walløe και Elster (1996, σ. 116επ.). Πραγματεύονται τέσσερις παραλλαγές του ερμηνευτικού κύκλου: τον κύκλο όλου και μέρους, τον κύκλο υποκειμένουαντικειμένου, τον υποθετικό-παραγωγικό κύκλο και το κύκλο ερώτησης-απόκρισης. Ο Martin (1994, σ. 265επ.) επίσης επιχειρεί να δείξει that there is a problem analogous to the hermeneutic circle in the natural sciences but that has not prevented natural scientists from objectively testing their theories.

8 Τι είδους πρόβλημα είναι ο ερμηνευτικός κύκλος; 501 πλήρως, είναι ότι κατά τη διαδικασία πρόσληψης του νοήματος ενός κειμένου διαφορετικές ερμηνευτικές υποθέσεις πρέπει να γίνουν αντικείμενο κριτικού ελέγχου. Κατά τη διαδικασία ελέγχου τέτοιων ερμηνευτικών υποθέσεων τα μεθοδολογικά προβλήματα ή διλήμματα που αυτοί οι συγγραφείς συζητούν, αναφύονται συχνά ή σχεδόν πάντα - κατά κύριο λόγο ανακύπτει το πρόβλημα του διαχωρισμού μεταξύ γνώσης του βάθους (background knowledge) και γεγονότων. Όμως, το πρόβλημα της σχέσης μεταξύ του νοήματος του όλου προς τα μέρη του δεν εμφανίζεται κατά τον έλεγχο των ερμηνευτικών υποθέσεων, αλλά κατά τη διατύπωση τους. Εντοπίζεται ειδικότερα στο φαινόμενο που έρχεται στο φως όταν κανείς δεν κατορθώνει να κατανοήσει γλωσσικές εκφράσεις (ή άλλα σύμβολα) αμέσως, δηλ. κατά το μάλλον ή ήττον αυτόματα. Είναι τότε αναγκαίο να διατυπωθούν ερμηνευτικές υποθέσεις, και είναι ακριβώς κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας που καλείται κανείς να αντιμετωπίσει το πρόβλημα της σχέσης του νοηματικού όλου προς τα μέρη του. Θα ασχοληθώ ως εκ τούτου ακολούθως με αυτή τη δραστηριότητα κατά τρόπο πιο συγκεκριμένο και θα περιγράψω πώς μπορεί αυτή να εξηγηθεί. Συνοψίζοντας, μπορεί να ισχυρισθεί κανείς ότι ο τρόπος με τον οποίο παρουσιάζεται ο ερμηνευτικός κύκλος από τους εκπροσώπους της Φιλοσοφικής Ερμηνευτικής δεν αποτελεί μεθοδολογικό δίλημμα που μπορεί να λυθεί μέσω μιας αιτιολογημένης απόφασης ή με κάποιο άλλο τρόπο. Παρουσιάζεται πολύ περισσότερο μια αναπόφευκτη ερμηνευτική κατάσταση και γίνεται λόγος περί κύκλου ώστε να δραματοποιηθεί η κατάσταση. Οι Stegmüller και Føllesdal, Walløe και Elster αρνούνται το αναπόφευκτο του προβλήματος και καταδεικνύουν με τη βοήθεια μεθοδολογικών συλλογισμών την ύπαρξη ορθολογικών τρόπων αντιμετώπισης τού θέματος. Θα ήθελα να αποδεχθώ το αναπόφευκτο του προβλήματος, αλλά ταυτοχρόνως να το αποδραματοποιήσω καταδεικνύοντας ότι η ερμηνευτική κατάσταση είναι ένα εμπειρικό φαινόμενο. III. Γιατί ο ερμηνευτικός κύκλος είναι ένα εμπειρικό φαινόμενο. Wer einen Text verstehen will, vollzieht immer ein Entwerfen. Er wirft sich einen Sinn des Ganzen voraus, sobald sich ein erster Sinn im Text zeigt. Ein solcher zeigt sich wiederum nur, weil man den Text schon mit gewissen Erwartungen auf einen bestimmten Sinn hin liest. Im Ausarbeiten eines solchen Vorentwurfs, der freilich beständig von dem revidiert wird, was sich beim weiteren Eindringen in den Sinn ergibt, besteht das Verstehen dessen, was da steht. Έτσι περιγράφει ο πιο σημαντικός εκπρόσωπος της Φιλοσοφικής Ερμηνευτικής, ο H.-G. Gadamer (GW, I, σ. 271), την ολοκλήρωση της διαδικασίας κατανόησης ενός κειμένου ως μια ακολουθία ερμηνευτικών κύκλων. Ο ερμηνευτής διαβάζει ένα κείμενο με παγιωμένες προσδοκίες, δηλαδή με προκαταλήψεις (Vor-Meinungen bzw. Vorurteilen) και κατά τη διάρκεια της δρα-

9 502 Χ. Μαντζαβίνος στηριότητάς του προχωράει σε αλλαγές. Η κατανόηση του κειμένου παραμένει όμως διαρκώς καθορισμένη von der vorgreifenden Bewegung des Vorverständnisses (Gadamer, GW, I, σ. 298). Κατά το τέλος αυτής της δραστηριότητας, στην τρόπο τινά ολοκληρωμένη κατανόηση, ο κύκλος του όλου και μέρους δεν εξαφανίζεται, αλλά πραγματώνεται κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο ( [wird] nicht zur Auflösung gebracht, sondern im Gegenteil am eigentlichsten vollzogen. (ibid.)). Σε αυτήν την κλασική περιγραφή 11 του ερμηνευτικού κύκλου είναι κατά την άποψή μου φανερό ότι σε αντίθεση με αυτό που πρεσβεύουν οι περισσότεροι φιλόσοφοι της ερμηνευτικής σχολής το περιγραφέν φαινόμενο είναι εμπειρικό. 12 Περί τίνος πρόκειται λοιπόν, πιο ειδικά; Τι είδους γνωσιακή λειτουργία είναι η γλωσσική κατανόηση; Δεδομένου του γεγονότος ότι αυτή η γνωσιακή λειτουργία βελτιώνεται με την πράξη, έτσι ώστε κανείς να μπορεί να αυξήσει την ταχύτητά του κατά την εξάσκηση αυτής της λειτουργίας και να γίνει πιο ακριβής, φαίνεται ξεκάθαρα ότι πρόκειται περί δεξιότητας (skill). Εν γένει ισχύει, ότι η απόκτηση δεξιοτήτων είναι πολύ διαφορετική από την εκμάθηση γεγονότων 13. Ένας βιολιστής για παράδειγμα μαθαίνει να παίζει κομμάτια πιο γρήγορα και να κρατάει το ρυθμό με την εξάσκηση. Ένα μικρό παιδί μπορεί να μάθει να βουρτσίζει τα δόντια 11. Κλασική με την έννοια ότι η τρέχουσα συζήτηση αναφέρεται σταθερά σε αυτό το χωρίο. Πρβλ. π.χ. Reale (2000, σ. 96επ.). 12. Είναι χαρακτηριστικό της επικρατούσας σύγχυσης ότι σε διαφορετικά loci ο ίδιος ο Gadamer λέει διαφορετικά ή και ακόμα αντιφατικά πράγματα για τον ερμηνευτικό κύκλο. Στο Wahrheit und Methode στην σελ. 298επ. Der Zirkel des Verstehens ist also überhaupt nicht ein >>methodischer<< Zirkel, sondern beschreibt ein ontologisches Strukturmoment des Verstehens [Έμφαση δική μου, Χ.Μ.]. Αλλά σε μια υποσημείωση σημειώνει ο Gadamer αντιδρώντας στην άνω αναφερθείσα κριτική του Stegmüller (GW I, S. 271, Fn 187): Die von logischer Seite gegen die Rede vom >>hermeneutischen Zirkel<< erhobene Einrede verkennt, dass hier überhaupt kein wissenschaftlicher Beweisanspruch erhoben wird, sondern dass es sich um eine aus der Rhetorik seit Schleiermacher bekannte logische Metapher handelt. [Έμφαση δική μου, Χ.Μ.]. Φαίνεται έτσι ότι είναι και τα δύο, ένα οντολογικό δομικό στοιχείο (ontologisches Strukturmoment) και μια λογική μεταφορά (logische Metapher), ενώ βέβαια παραμένει εντελώς απροσδιόριστη η σημασία μιας λογικής μεταφοράς. 13. Νευρολογικές μελέτες με ασθενείς που πάσχουν από αμνησία δείχνουν ότι η διαφορά μεταξύ απόκτησης δεξιοτήτων και εκμάθησης γεγονότων εδράζεται στο νευρικό σύστημα. Σε μιά κλασική έρευνα οι Cohen και Squire, για παράδειγμα, αναφέρονται σε ασθενείς οι οποίοι ήταν ικανοί να αποκτήσουν μια δεξιότητα διαβάσματος καθρέφτη (mirror-reading skill), παρά το γεγονός ότι δεν είχαν μνήμη των λέξεων που διάβαζαν ούτε ακόμη του γεγονότος ότι είχαν έρθει αντιμέτωποι με το πρόβλημα. Η αμνησία σε σχέση με τις ειδικές λέξεις και με το γεγονός ότι ήρθαν σε επαφή μαζί τους στο πλαίσιο ενός εργαστηριακού πειράματος δεν εμπόδισε την εκμάθηση ή την εξάσκηση μιας δεξιότητας, δηλ. την ανάγνωση των λέξεων που ήταν παρουσιασμένες ως είδωλα σε καθρέφτη. Ίδε Cohen και Squire (1980).

10 Τι είδους πρόβλημα είναι ο ερμηνευτικός κύκλος; 503 του μόνο στην πράξη κλπ. Η έρευνα των μαθησιακών διεργασιών που οδηγούν στην απόκτηση τέτοιων δεξιοτήτων είναι από μακρού χρόνου ένα καθιερωμένο πεδίο ψυχολογικής έρευνας. Στη δική μας περίπτωση είναι σημαντικό ότι κατά την απόκτηση δεξιοτήτων κανείς δεν καθίσταται μόνο ταχύτερος και πιο ακριβής, αλλά και το γεγονός ότι η εξάσκησή τους γίνεται ευχερέστερη και η δεξιότητα γίνεται αυτόματη 14. Στην καθημερινή ζωή ένας εξαιρετικά μεγάλος αριθμός δεξιοτήτων εκτελούνται κατά τρόπο αυτοματοποιημένο. Αυτό σημαίνει ότι λαμβάνουν το χαρακτήρα ρουτίνων και ότι η εξάσκησή τους δεν απαιτει γνωσιακούς πόρους, κυρίως αυτό που στην καθομιλουμένη ονομάζουμε προσοχή. Η αυτοματοποίηση των δεξιοτήτων ουσιαστικά συνεπάγεται ότι η εξάσκησή τους γίνεται χωρίς ενσυνείδητη προσπάθεια. Στην περίπτωση της γλωσσικής κατανόησης, που ενδιαφέρει εδώ, χαρακτηριστικό είναι το λεγόμενο stroop effect, λόγω της ανακάλυψής του από τον Ridley Stroop 15 : όταν επιδεικνύονται σε υποκείμενα τα ονόματα χρωμάτων τα οποία είναι τυπωμένα με διαφορετικό χρώμα μπλέ τυπωμένο με κόκκινο, πράσινο τυπωμένο με μαύρο κλπ., και καλούνται να κατονομάσουν τα χρώματα στα οποία είναι τυπωμένα τα ονόματα, τείνουν να διαβάζουν τις λέξεις, γιατί η ανάγνωση είναι αυτοματοποιημένη δεξιότητα. Τείνουμε να προφέρουμε τις λέξεις ασυνείδητα γιατί έχουμε εξασκηθεί σε αυτό για πολλά χρόνια. 16 Αυτή η αυτοματοποίηση των αποκτηθεισών δεξιοτήτων είναι ένα γενικό φαινόμενο, το οποίο έχει ήδη αποτελέσει αντικείμενο εμπειρικής μελέτης και έχει εξηγηθεί (παρά το γεγονός ότι δεν έχει επέλθει ακόμα συμφωνία μεταξύ των ερευνητών για τις λεπτομέρειες της νευροφυσιολογικής διαδικασίας στην οποία εδράζεται). Είναι γνωστό, για παράδειγμα, ότι στη μεσαία φάση ενός παιχνιδιού, ένας πρωταθλητής σκακιού χρειάζεται πέντε ως δέκα δευτερόλεπτα για να προτείνει μια καλή κίνηση, η οποία είναι συχνά αντικειμενικά η καλύτερη δυνατή κίνηση (Simon, 1979, σ. 386επ.). Όπως παρατηρεί ο Simon όταν αναφέρεται σε αυτήν την εξήγηση: [I]t does not go deeper than the explanation of your ability, in a matter of seconds, to recognize one of your friends whom you meet on the path tomorrow as you are going to class. Unless you are very deep in thought as you 14. Περί αυτού πρβλ. Baron (1994). 15.Ίδε Stroop (1935). 16. Είναι δυνατόν να βιώσει κανείς την ίδια δυσκολία με παρεμφερή τρόπο. Προσπαθήστε να δώσετε τον αριθμό των συμβόλων σε κάθε ομάδα συμβόλων στην κάτωθι λίστα. Όταν για παράδειγμα βλέπετε ΥΥΥ, απαντήστε με τρία, όταν βλέπετε 5555 απαντήστε με τέσσερα κτλ.: YYY YY

11 504 Χ. Μαντζαβίνος walk, the recognition will be immediate and reliable. Now in any field in which we have gained considerable experience, we have acquired a large number of friends a large number of stimuli that we can recognize immediately.[ ] We can do this not only with faces, but with words in our native language. Almost every college-educated person can discriminate among, and recall the meanings of, fifty to a hundred thousand different words. Somehow, over the years, we have all spent many hundreds of hours looking at words, and we have made friends with fifty or a hundred thousand of them. Every professional entomologist has a comparable ability to discriminate among the insects he sees, and every botanist among the plants. In any field of expertise, possession of an elaborate discrimination net that permits recognition of any one of tens of thousands of different objects or situations is one of the basic tools of the expert and the principal source of his intuitions. Φαίνεται λοιπόν πως τα κείμενα αναγιγνώσκονται όχι μόνο υπό το φως των υποθέσεων και προκαταλήψεων των αναγνωστών, αλλά -πιο γενικάυπό το φως της εμπειρίας τους με το υλικό. Επειδή η αντίστοιχη δεξιότητα έχει γίνει ρουτίνα, το κείμενο κατανοείται συνήθως αυτόματα, και όχι ενσυνείδητα. Σε αυτό το σημείο πρέπει επίσης να τονιστεί ότι, δεδομένου ότι αυτή η δεξιότητα είναι περίπλοκη, όλα τα επίπεδα παίζουν ρόλο στη γλωσσική κατανόηση: το φωνολογικό, το σημασιολογικό, το συντακτικό και το πραγματιστικό επίπεδο. Αποκτά κανείς με το χρόνο εμπειρία σε όλα αυτά τα επίπεδα, έτσι ώστε ήχοι, λέξεις, προτάσεις και ολόκληρα κείμενα να κατηγοριοποιούνται αυτόματα και εξ αυτού του λόγου η γλωσσική κατανόηση να γίνεται κατά αυτοματοποιημένο τρόπο. Όταν όμως εμφανισθεί μια δυσκολία στη διαδικασία γλωσσικής κατανόησης και αν κανείς δεν κατορθώσει να κατανοήσει μια γλωσσική έκφραση αμέσως, τότε ενεργοποιούνται γνωσιακοί πόροι για την επίλυση του προβλήματος. Επικεντρώνουμε την προσοχή μας ώστε να ερμηνεύσουμε μια έκφραση: μια ερμηνευτική υπόθεση έχει ενσυνείδητα δημιουργηθεί. Στην ψυχογλωσσολογία αυτή η ενσυνείδητη κατανόηση της γλώσσας μοντελοποιείται συχνά ως μια διαδραστική διαδικασία. Τα σχετικά επίπεδα της πληροφοριακής επεξεργασίας (information processing), το φωνολογικό, το σημασιολογικό, το συντακτικό και το πραγματιστικό δεν ενεργοποιούνται κατ ακολουθίαν, δηλαδή το ένα μετά το άλλο. Αυτό που πολύ περισσότερο συμβαίνει, είναι ότι η πληροφορία γίνεται αντικείμενο επεξεργασίας σε όλα τα επίπεδα παράλληλα και ταυτόχρονα. Το σύστημα γλωσσικής κατανόησης κρατάει όλες τις πληροφορίες διαθέσιμες, έτσι ώστε να καθίσταται δυνατό να ανατρέξουμε σε όλες τις κατηγορίες πληροφοριών σε κάθε χρονική στιγμή Αυτή η διαδραστική προσέγγιση του συστήματος γλωσσικής κατανόησης έχει πει-

12 Τι είδους πρόβλημα είναι ο ερμηνευτικός κύκλος; 505 H συζήτηση περί ερμηνευτικού κύκλου δεν κάνει τίποτε περισσότερο από το να αποτυπώνει κατά ασαφή τρόπο τη διαδικασία έρευνας, η οποία ενεργοποιείται, όταν ο ερμηνευτής δεν έχει κατανοήσει κάτι αμέσως. Σήμερα, η ψυχογλωσσολογία δεν προσφέρει μόνο πιο ακριβείς περιγραφές του φαινομένου, αλλά παρέχει επίσης και εξηγήσεις των βασικών μηχανισμών γλωσσικής κατανόησης. Γνωρίζουμε για παράδειγμα ότι η αναγνώριση γλωσσικών μηνυμάτων είναι αποτέλεσμα της κατηγοριοποίησης υποδειγμάτων (classification of patterns) και ότι ένας αρκετά μεγάλος αριθμός δεδομένων είναι απαραίτητος για αυτήν την κατηγοριοποίηση. Οι εξηγήσεις οι οποίες προσφέρονται από την ψυχογλωσσολογία είναι διατυπωμένες σε μορφή που επιδέχονται εμπειρικού ελέγχου και έχουν εμπειρικά ελεγχθεί σε εργαστηριακά πειράματα απλώς δεν ομιλεί κανείς περί ερμηνευτικών κύκλων σε αυτές τις περιπτώσεις 18. Θα ήθελα να αναφερθώ περαιτέρω και σε σχέση με την ολοκλήρωση της κατανόησης σε συμφωνία με την ολοκλήρωση του ερμηνευτικού κύκλου και στο γνωσιακό μηχανισμό που βρίσκεται στην βάση κάθε αχά εμπειρίας ( aha experience ). Οι εμπειρίες αχά διαφορετικής εντάσεως που έχει ο ερμηνευτής όταν η διαδικασία της κατανόησης ολοκληρώνεται δεν είναι ούτε ιρρασιοναλιστική ούτε a priori. Το βασικό επιχείρημα προς επίρρωση του ισχυρισμού ότι υπάρχει ένας γνωσιακός μηχανισμός εν δράσει στο υπό μελέτη φαινόμενο είναι το γεγονός ότι μόνο άτομα με την κατάλληλη γνώση έχουν μια εμπειρία αχά. Χωρίς αναγνώριση βασισμένη σε παρελθούσα εμπειρία η διαδικασία κατανόησης νέων γλωσσικών εκφράσεων δεν μπορεί να λάβει χώρα και κατά τη διάρκεια της άσκησης αυτής της δραστηριότητας η προαίσθησή μας (intuition) εκμεταλλεύεται τη γνώση που έχει αποκτηθεί κατά τη διάρκεια παρελθουσών ερευνών. Τέλος, είναι σημαντικό να τονισθεί σε αυτό το σημείο ότι στη διαδικασία αντίληψης (perceptual process), η οποία βρίσκεται στη βάση της γενικότερης νοητικής λειτουργίας κατανόησης κειμένων, κατ αρχάς η γραπτή έκφραση κωδικοποιείται πριν να μπορεί να λάβει χώρα, σε ένα δεύτερο στάδιο, η συντακτική και σημασιολογική ανάλυση που είναι γνωστή ως parsing. Parsing είναι η διαδικασία κατά την οποία οι λέξεις στην έκφραση μετατρέπονται σε μια νοητική αναπαράσταση (mental representation) βάσει του συνδυασμένου νοήματος των λέξεων. Κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας το νόημα μιας πρότασης γίνεται αντικείμενο επεξεργασίας φράση φράση (Anderson, 2005, σ. 391.) Οι άνθρωποι χρησιμοποιούν τόσο συντακτικές όσο και σημασιολογικές νύξεις για να κατανοήσουν ραματικά μελετηθεί κυρίως από τους Danks, Bohn & Fears (1983). 18. Για μια εμπεριστατωμένη εποπτεία του επιστημονικού πεδίου περί την γλωσσική κατανόηση με περαιτέρω βιβλιογραφικές αναφορές ίδε Anderson (2005, ch. 12).

13 506 Χ. Μαντζαβίνος μια πρόταση ή ένα κείμενο. Όπως ορθά σημειώνει ο Steven Pinker (1994, σ. 227): Understanding, then, requires integrating the fragments gleaned from a sentence into a vast mental database. For that to work, speakers cannot just toss one fact after another into a listener s head. Knowledge is not like a list of facts in a trivial column but is organized into a complex network. When a series of facts comes in succession, as in a dialogue or text, the language must be structured so that the listener can place each fact into an existing framework. Είναι λοιπόν φανερό ότι το φαινόμενο που ονομάζουμε ερμηνευτικό κύκλο λαμβάνει χώρα κατά τη διαδικασία της κατανόησης. Όταν κανείς καλείται να αναγνώσει λέξεις, προσπαθεί αμέσως να εξαγάγει όσο περισσότερο νόημα είναι δυνατό: δεν περιμένει, με άλλα λόγια, ώσπου να ολοκληρωθεί η πρόταση πριν καταλήξει στον τρόπο με τον οποίο θα ερμηνεύσει κάποια λέξη. Αυτό είναι ένα εύρημα το οποίο ήρθε στο φως, μεταξύ άλλων, με τα πειράματα τών Just και Carpenter 19. Αν κάποια πρόταση περιλαμβάνει άγνωστες λέξεις οι οποίες δεν μπορούν να κατανοηθούν αμέσως, τότε κανείς καταναλώνει επιπρόσθετο χρόνο στο τέλος της φράσης ή της πρότασης για να ολοκληρωθεί η κατανόηση του νοήματος. Έτσι, το πρόβλημα της σχέσης μεταξύ νοήματος του όλου προς τα μέρη και τανάπαλιν δεν εμφανίζεται κατά τον έλεγχο των ερμηνευτικών υποθέσεων, αλλά κατά τη διαδικασία γένεσής τους. Αναφέρεται στο φαινόμενο που εμφανίζεται όταν δεν είναι δυνατόν να κατανοηθούν οι γλωσσικές εκφράσεις αμέσως, δηλ. κατά το μάλλον ή ήττον αυτόματα. Αυτό το πρόβλημα φαίνεται λοιπόν να εμφανίζεται για αμφότερες τις λέξεις και τις προτάσεις, καθώς επίσης και για ολόκληρα κείμενα. Προς επίλυσή του επικεντρώνουμε την προσοχή μας προκειμένου να ερμηνεύσουμε ενσυνείδητα μια έκφραση και οι ερμηνευτικές υποθέσεις γεννώνται ενσυνειδήτως. Θα έπρεπε να έχει στο μεταξύ καταστεί φανερό από την μέχρις εδώ επιχειρηματολογία μου, αλλά θα επιθυμούσα να το διατυπώσω και expressis verbis: για την εγκυρότητα του γενικού μου επιχειρήματος δεν είναι αναγκαία η αποδοχή για παράδειγμα του μηχανισμού του parsing ως της ορθής εξήγησης του φαινομένου ή του γεγονότος ότι τα σχετικά επίπεδα επεξεργασίας των πληροφοριών ενεργοποιούνται ταυτόχρονα 19. Οι Just και Carpenter μελέτησαν την κίνηση των ματιών κατά τη διάρκεια αναγνώσεως μιας πρότασης και καθώς τα υποκείμενα όταν αναγιγνώσκουν προσηλώνουν το βλέμμα τους σχεδόν σε κάθε λέξη, βρήκαν ότι ο χρόνος τον οποίο δαπανούν τα υποκείμενα για την προσήλωση σε μια λέξη είναι ανάλογος με το μέγεθος των πληροφοριών που περιλαμβάνει η αντίστοιχη λέξη. Αν μια πρόταση περιλαμβάνει μια σχετικά άγνωστη λέξη, η κίνηση του ματιού σταματάει κατά μεγαλύτερο διάστημα σε αυτήν τη συγκεκριμένη λέξη. Επίσης, στο τέλος της φράσης στην οποία βρίσκεται η άγνωστη λέξη υπάρχουν μεγαλύτερες παύσεις. Ίδε Just και Carpenter (1980).

14 Τι είδους πρόβλημα είναι ο ερμηνευτικός κύκλος; 507 και όχι κατ ακολουθίαν. Το μόνο που είναι σημαντικό είναι ότι αυτοί οι ισχυρισμοί είναι εμπειρικού χαρακτήρα ακόμα και αν είναι λανθασμένοι, παραμένουν όμως εμπειρικού χαρακτήρα. 3. Συμπέρασμα Συμπεραίνοντας, είναι δυνατόν να ισχυρισθεί κανείς ότι μέχρι σήμερα δεν έχει καταστεί δυνατό να καταδειχθεί πειστικά ότι ο ερμηνευτικός κύκλος είναι οντολογικό ή λογικό πρόβλημα. Όλα συντείνουν μάλλον στο ότι ο ερμηνευτικός κύκλος περιγράφει ένα εμπειρικό φαινόμενο, το οποίο μπορεί να μελετηθεί μέσα στο πλαίσιο της ψυχογλωσσολογίας και των άλλων εμπειρικών επιστημών. Δεν μπορεί έτσι να χρησιμεύσει ως ένα νομιμοποιητικό επίχειρημα για το διαχωρισμό μεταξύ των φυσικών και των ανθρωπιστικών επιστημών και δεν μπορεί ως εκ τούτου να εδραιώσει την απαίτηση για αυτονομία των κοινωνικών και ανθρωπιστικών επιστημών.

15 508 Χ. Μαντζαβίνος Βιβλιογραφία ANDERSON, JOHN R. (2005), Cognitive Psychology and Its Implications, 6 th edition, New York: W.H. Freeman and Company. ALBERT, HANS (1994): Kritik der Reinen Hermeneutik, Tübingen: J. C. B. Mohr (Paul Siebeck). AST, FRIEDRICH D. (1808), Grundlinien der Grammatik, Hermeneutik und Kritik, Landshut: at Jos. Thomann, Buchdrucker und Buchhändler. BARON, JONATHAN (1994), Thinking and Deciding, 2nd Edition, Cambridge: Cambridge University Press. COHEN, NEAL and SQUIRE, LARRY R. (1980), Preserved Learning and Retention of Pattern-Analyzing Skill in Amnesia: Dissociation of Knowing How and Knowing That, in: Science, vol. 210, σ DANKS, JOSEPH H., BOHN, LISA & FEARS, RAMONA (1983), Comprehension Processes in Oral Reading, in: Giovanni B. Flores d Arcais & Robert J. Jarvella (eds): The Process of Language Understanding, Chichester, Chishester, New York etc.: John Wiley & Sons, σ FØLLESDAL, DAGFINN, WALLØE, LARS and ELSTER, JOHN (1996), Argumentasjonsteori, språk og vitenskapsfilosofi, Oslo: Universitetsforlaget. GADAMER, HANS-GEORG (1959/1988), Vom Zirkel des Verstehens, in: Festschrift für Martin Heidegger zum 70. Geburtstag, (Hrsg.) G. Neske, Pfullingen 1959, σ , επανέκδοση στο Gesammelte Werke, Bd. 2, Hermeneutik II: Wahrheit und Methode, Ergänzungen, Register, 2. Auflage, Tübingen, J.C.B. Mohr (Paul Siebeck), σ GADAMER, HANS-GEORG (1960/1990): Gesammelte Werke, Bd. 1, Hermeneutik I: Wahrheit und Methode, 6. Auflage, Tübingen: J.C.B. Mohr (Paul Siebeck). GOETTNER, HEIDE (1973), Logik der Interpretation, München: Wilhelm Fink. HEIDEGGER, MARTIN (1927/1963), Sein und Zeit, 17. Auflage Tübingen: Max Niemeyer Verlag. JUST, MARCEL ADAM and CARPENTER, PATRICIA A. (1980), A Theory of Reading: From Eye Fixations to Comprehension, in: Psychological Review, vol. 87, σ KINCAID, HAROLD (1996), Philosophical Foundations of the Social Sciences, Cambridge: Cambridge University Press. LITTLE, DANIEL (1991), Varieties of Social Explanation, Boulder, Colorado: Westview Press. MANICAS, PETER (2006), A Realist Philosophy of Social Science. Explanation and Understanding, Cambridge: Cambridge University Press. MANTZAVINOS, C. (2005), Naturalistic Hermeneutics, Cambridge: Cambridge University Press MARTIN, MICHAEL (1994), Taylor on Interpretation and the Sciences of Man in: Readings in the Philosophy of Social Science, (eds.) Martin, Michael and McIntyre Lee C., Cambridge/Mass.: The MIT Press, σ PINKER, STEVEN (1994), The Language Instinct, New York: Perennial Classics.

16 Τι είδους πρόβλημα είναι ο ερμηνευτικός κύκλος; 509 QUINE, WILLARD VAN ORMAN (1980), From A Logical Point of View, 2 nd. Rev. Ed., Cambridge, Mass.: Harvard University Press. REALE, GIOVANNI (2000), Gadamer, ein großer Platoniker des 20. Jahrhunderts, in (Hrsg.) Günter, Figal: Begegnungen mit Hans-Georg Gadamer, Stuttgart: Reclam, σ SCHLEIERMACHER, FRIEDRICH DANIEL ERNST (1999), Hermeneutik und Kritik, (Hrsg.) Manfred Frank, 7. Auflage Frankfurt am Main: Suhrkamp, 7th Edition. SEARLE, JOHN (1995), The Construction of Social Reality, New York: Free Press. SEARLE, JOHN (2005), What is an Institution?, in: Journal of Institutional Economics, vol. 1, σ SIMON, HERBERT (1979), Models of Thought, New Haven and London: Yale University Press. SIMON, HERBERT (1983), Reason in Human Affairs, Stanford, California: Stanford University Press. STEGMUELLER, WOLFGANG (1979/1988), Walther von der Vogelweides Lied von der Traumliebe und Quasar 3 C 273. Betrachtungen zum sogenannten Zirkel des Verstehens und zur sogenannten Theorienbeladenheit der Beobachtungen, in: Rationale Rekonstruktion von Wissenschaft und ihrem Wandel, Stuttgart: Reclam, σ STROOP, H. RIDLEY (1935), Studies of Interference in Serial Verbal Reactions, in: Journal of Experimental Psychology, vol. 18, σ TAYLOR, CHARLES (1985): Interpretation and the Sciences of Man, στο ιδίου: Philosophy and the Human Sciences, Philosophical Papers vol. 2, σ

17 510 Χ. Μαντζαβίνος Abstract The hermeneutic circle serves as a standard argument for all those who raise a claim to the autonomy of the human sciences or propagate an alternative methodology for the human sciences. In this paper I check the soundness of this argument. It is argued that the hermeneutic circle is neither a genuine ontological problem nor a logical problem and consequently that it cannot lend legitimacy to the claim of autonomy of the human sciences. Rather, it is shown that it is an empirical problem, which has long been studied using the tools of the empirical sciences.

English PDFsharp is a.net library for creating and processing PDF documents 'on the fly'. The library is completely written in C# and based

English PDFsharp is a.net library for creating and processing PDF documents 'on the fly'. The library is completely written in C# and based English PDFsharp is a.net library for creating and processing PDF documents 'on the fly'. The library is completely written in C# and based exclusively on safe, managed code. PDFsharp offers two powerful

Διαβάστε περισσότερα

English PDFsharp is a.net library for creating and processing PDF documents 'on the fly'. The library is completely written in C# and based

English PDFsharp is a.net library for creating and processing PDF documents 'on the fly'. The library is completely written in C# and based English PDFsharp is a.net library for creating and processing PDF documents 'on the fly'. The library is completely written in C# and based exclusively on safe, managed code. PDFsharp offers two powerful

Διαβάστε περισσότερα

O7: Πρόγραμμα Κατάρτισης Εκπαιδευτικών O7-A1: Αναπτύσσοντας εργαλεία για το Πρόγραμμα Κατάρτισης Εκπαιδευτικών

O7: Πρόγραμμα Κατάρτισης Εκπαιδευτικών O7-A1: Αναπτύσσοντας εργαλεία για το Πρόγραμμα Κατάρτισης Εκπαιδευτικών O7: Πρόγραμμα Κατάρτισης Εκπαιδευτικών O7-A1: Αναπτύσσοντας εργαλεία για το Πρόγραμμα Κατάρτισης Εκπαιδευτικών Prepared by University Paderborn 30/11/2015 Project name: Project acronym: Project number:

Διαβάστε περισσότερα

Κατανοώντας και στηρίζοντας τα παιδιά που πενθούν στο σχολικό πλαίσιο

Κατανοώντας και στηρίζοντας τα παιδιά που πενθούν στο σχολικό πλαίσιο Κατανοώντας και στηρίζοντας τα παιδιά που πενθούν στο σχολικό πλαίσιο Δρ. Παναγιώτης Πεντάρης - University of Greenwich - Association for the Study of Death and Society (ASDS) Περιεχόµενα Εννοιολογικές

Διαβάστε περισσότερα

Τ.Ε.Ι. ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ & ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ

Τ.Ε.Ι. ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ & ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ Τ.Ε.Ι. ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ & ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Η προβολή επιστημονικών θεμάτων από τα ελληνικά ΜΜΕ : Η κάλυψή τους στον ελληνικό ημερήσιο τύπο Σαραλιώτου

Διαβάστε περισσότερα

Συλλογιστική εξαγωγής συμπερασμάτων από συγκεκριμένες υποθέσεις δοθείσα μεθοδολογία διαδικασία της σκέψης, πρέπει να «συλλογιστεί» υπόθεση/παραγωγή

Συλλογιστική εξαγωγής συμπερασμάτων από συγκεκριμένες υποθέσεις δοθείσα μεθοδολογία διαδικασία της σκέψης, πρέπει να «συλλογιστεί» υπόθεση/παραγωγή REASON ING Η Συλλογιστική, είναι η πράξη εξαγωγής συμπερασμάτων από συγκεκριμένες υποθέσεις χρησιμοποιώντας μία δοθείσα μεθοδολογία. Στην ουσία είναι η ίδια η διαδικασία της σκέψης, μία λογική διαμάχη,

Διαβάστε περισσότερα

Ο γραπτός λόγος στην αναπηρία. Ε. Ντεροπούλου

Ο γραπτός λόγος στην αναπηρία. Ε. Ντεροπούλου Ο γραπτός λόγος στην αναπηρία Ε. Ντεροπούλου ΘΕΩΡΗΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ Η εκμάθηση, η κατανόηση, η κατάκτηση της αναγνωστικής διαδικασίας και η πολυπλοκότητα του αναγνωστικού μηχανισμού απασχολεί ένα ευρύ

Διαβάστε περισσότερα

þÿ¼ ½ ±Â : ÁÌ» Â Ä Å ÃÄ ²µ þÿä Å ÃÇ»¹º Í Á³ Å

þÿ¼ ½ ±Â : ÁÌ» Â Ä Å ÃÄ ²µ þÿä Å ÃÇ»¹º Í Á³ Å Neapolis University HEPHAESTUS Repository School of Economic Sciences and Business http://hephaestus.nup.ac.cy Master Degree Thesis 2015 þÿ ½»Åà Äɽ µ½½ ¹Î½ Ä Â þÿ±¾¹»ì³ à  º±¹ Ä Â þÿ±à ĵ»µÃ¼±Ä¹ºÌÄ Ä±Â

Διαβάστε περισσότερα

Συντακτικές λειτουργίες

Συντακτικές λειτουργίες 2 Συντακτικές λειτουργίες (Syntactic functions) A. Πτώσεις και συντακτικές λειτουργίες (Cases and syntactic functions) The subject can be identified by asking ποιος (who) or τι (what) the sentence is about.

Διαβάστε περισσότερα

Επιστήμη και Δημοσιογραφία. Δημοσιογραφία Επιστήμης Μπορούν να αποτυπωθούν δημοσιογραφικά τα αποτελέσματα της επιστήμης;

Επιστήμη και Δημοσιογραφία. Δημοσιογραφία Επιστήμης Μπορούν να αποτυπωθούν δημοσιογραφικά τα αποτελέσματα της επιστήμης; Δημοσιογραφία Μπορούν να αποτυπωθούν δημοσιογραφικά τα αποτελέσματα της επιστήμης; Μενέλαος Σωτηρίου 8ο Συνέδριο «Ελληνική Γλώσσα και Ορολογία», Αθήνα, 10-12 Νοεμβρίου 2011 Επιστήμη και Δημοσιογραφία «Η

Διαβάστε περισσότερα

LUDWIK FLECK (1896-1961) (Λούντβικ Φλεκ) Ο Ludwik Fleck και η κατασκευή των επιστημονικών γεγονότων.

LUDWIK FLECK (1896-1961) (Λούντβικ Φλεκ) Ο Ludwik Fleck και η κατασκευή των επιστημονικών γεγονότων. 9 LUDWIK FLECK (1896-1961) (Λούντβικ Φλεκ) Ο Ludwik Fleck και η κατασκευή των επιστημονικών γεγονότων. «Βλέπουμε με τα μάτια μας, αλλά κατανοούμε με τα μάτια της συλλογικότητας». 6 Ένα από τα κυριότερα

Διαβάστε περισσότερα

Finite Field Problems: Solutions

Finite Field Problems: Solutions Finite Field Problems: Solutions 1. Let f = x 2 +1 Z 11 [x] and let F = Z 11 [x]/(f), a field. Let Solution: F =11 2 = 121, so F = 121 1 = 120. The possible orders are the divisors of 120. Solution: The

Διαβάστε περισσότερα

3.4 SUM AND DIFFERENCE FORMULAS. NOTE: cos(α+β) cos α + cos β cos(α-β) cos α -cos β

3.4 SUM AND DIFFERENCE FORMULAS. NOTE: cos(α+β) cos α + cos β cos(α-β) cos α -cos β 3.4 SUM AND DIFFERENCE FORMULAS Page Theorem cos(αβ cos α cos β -sin α cos(α-β cos α cos β sin α NOTE: cos(αβ cos α cos β cos(α-β cos α -cos β Proof of cos(α-β cos α cos β sin α Let s use a unit circle

Διαβάστε περισσότερα

Phys460.nb Solution for the t-dependent Schrodinger s equation How did we find the solution? (not required)

Phys460.nb Solution for the t-dependent Schrodinger s equation How did we find the solution? (not required) Phys460.nb 81 ψ n (t) is still the (same) eigenstate of H But for tdependent H. The answer is NO. 5.5.5. Solution for the tdependent Schrodinger s equation If we assume that at time t 0, the electron starts

Διαβάστε περισσότερα

Επιβλέπουσα Καθηγήτρια: ΣΟΦΙΑ ΑΡΑΒΟΥ ΠΑΠΑΔΑΤΟΥ

Επιβλέπουσα Καθηγήτρια: ΣΟΦΙΑ ΑΡΑΒΟΥ ΠΑΠΑΔΑΤΟΥ EΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΤΕΙ ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ & ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ Ταχ. Δ/νση : Λεωφ. Αντ.Τρίτση, Αργοστόλι Κεφαλληνίας Τ.Κ. 28 100 τηλ. : 26710-27311 fax : 26710-27312

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ. Πτυχιακή εργασία

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ. Πτυχιακή εργασία ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Πτυχιακή εργασία ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΟΣΤΟΥΣ-ΟΦΕΛΟΥΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΕΙΣΔΥΣΗ ΤΩΝ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΩΝ ΠΗΓΩΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ΜΕΧΡΙ ΤΟ 2030

Διαβάστε περισσότερα

Η ΜΕΣΩ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ Φρειδερίκη ΜΠΑΤΣΑΛΙΑ Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Ελένη ΣΕΛΛΑ Ιόνιο Πανεπιστήμιο, Κέρκυρα

Η ΜΕΣΩ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ Φρειδερίκη ΜΠΑΤΣΑΛΙΑ Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Ελένη ΣΕΛΛΑ Ιόνιο Πανεπιστήμιο, Κέρκυρα 1 Η ΜΕΣΩ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ Φρειδερίκη ΜΠΑΤΣΑΛΙΑ Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Ελένη ΣΕΛΛΑ Ιόνιο Πανεπιστήμιο, Κέρκυρα Στο: Γλωσσολογικές έρευνες για την Ελληνική Ι, Πρακτικά του 5 ου

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 2 H επικοινωνία στην οικονομία

Κεφάλαιο 2 H επικοινωνία στην οικονομία Κεφάλαιο 2 H επικοινωνία στην οικονομία Σύνοψη Στο κεφάλαιο αυτό, θα περιγράψουμε τι σημαίνει ειδική επικοινωνία και θα φωτίσουμε τη σχέση της με την ειδική γλώσσα. Για την κατανόηση των μηχανισμών της

Διαβάστε περισσότερα

Οδηγίες Αγοράς Ηλεκτρονικού Βιβλίου Instructions for Buying an ebook

Οδηγίες Αγοράς Ηλεκτρονικού Βιβλίου Instructions for Buying an ebook Οδηγίες Αγοράς Ηλεκτρονικού Βιβλίου Instructions for Buying an ebook Βήμα 1: Step 1: Βρείτε το βιβλίο που θα θέλατε να αγοράσετε και πατήστε Add to Cart, για να το προσθέσετε στο καλάθι σας. Αυτόματα θα

Διαβάστε περισσότερα

Η ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗ - ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΟΓΝΩΜΟΣΥΝΗ ΣΤΗΝ ΠΟΙΝΙΚΗ ΔΙΚΗ

Η ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗ - ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΟΓΝΩΜΟΣΥΝΗ ΣΤΗΝ ΠΟΙΝΙΚΗ ΔΙΚΗ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΝΟΜΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ Διπλωματική εργασία στο μάθημα «ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ»

Διαβάστε περισσότερα

Η αλληλεπίδραση ανάμεσα στην καθημερινή γλώσσα και την επιστημονική ορολογία: παράδειγμα από το πεδίο της Κοσμολογίας

Η αλληλεπίδραση ανάμεσα στην καθημερινή γλώσσα και την επιστημονική ορολογία: παράδειγμα από το πεδίο της Κοσμολογίας Η αλληλεπίδραση ανάμεσα στην καθημερινή γλώσσα και την επιστημονική ορολογία: παράδειγμα από το πεδίο της Κοσμολογίας ΠΕΡΙΛΗΨΗ Αριστείδης Κοσιονίδης Η κατανόηση των εννοιών ενός επιστημονικού πεδίου απαιτεί

Διαβάστε περισσότερα

Πώς μπορεί κανείς να έχει έναν διερμηνέα κατά την επίσκεψή του στον Οικογενειακό του Γιατρό στο Ίσλινγκτον Getting an interpreter when you visit your

Πώς μπορεί κανείς να έχει έναν διερμηνέα κατά την επίσκεψή του στον Οικογενειακό του Γιατρό στο Ίσλινγκτον Getting an interpreter when you visit your Πώς μπορεί κανείς να έχει έναν διερμηνέα κατά την επίσκεψή του στον Οικογενειακό του Γιατρό στο Ίσλινγκτον Getting an interpreter when you visit your GP practice in Islington Σε όλα τα Ιατρεία Οικογενειακού

Διαβάστε περισσότερα

Εννοιολογική χαρτογράφηση. Τ. Α. Μικρόπουλος

Εννοιολογική χαρτογράφηση. Τ. Α. Μικρόπουλος Εννοιολογική χαρτογράφηση Τ. Α. Μικρόπουλος Οργάνωση γνώσης Η οργάνωση και η αναπαράσταση της γνώσης αποτελούν σημαντικούς παράγοντες για την οικοδόμηση νέας γνώσης. Η οργάνωση των εννοιών που αναφέρονται

Διαβάστε περισσότερα

Πρακτική Εφαρμογή του Προγράμματος Σπουδών Επιπέδου Α' στην Διδασκαλία της Ελληνικής Γλώσσας. Στέφανος Παπαζαχαρίας

Πρακτική Εφαρμογή του Προγράμματος Σπουδών Επιπέδου Α' στην Διδασκαλία της Ελληνικής Γλώσσας. Στέφανος Παπαζαχαρίας Πρακτική Εφαρμογή του Προγράμματος Σπουδών Επιπέδου Α' στην Διδασκαλία της Ελληνικής Γλώσσας Στέφανος Παπαζαχαρίας Παράδειγμα διδασκαλικής προσέγγισης και εφαρμογής μιάς Θεματικής Ενότητας του Προγράμματος

Διαβάστε περισσότερα

þÿ ¹µ ½  ±À±³É³ À±¹ ¹Î½ º±Ä þÿ ͼ²±Ã Ä Â ³ Â Ä Å

þÿ ¹µ ½  ±À±³É³ À±¹ ¹Î½ º±Ä þÿ ͼ²±Ã Ä Â ³ Â Ä Å Neapolis University HEPHAESTUS Repository School of Law and Social Sciences http://hephaestus.nup.ac.cy Master Degree Thesis 2016 þÿ ¹µ ½  ±À±³É³ À±¹ ¹Î½ º±Ä þÿ ͼ²±Ã Ä Â ³ Â Ä Å 1 9 8 0 þÿ ¼ à ½ ÅÂ,

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΗΡΑΚΛΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΗΡΑΚΛΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΗΡΑΚΛΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ Π Τ Υ Χ Ι Α Κ Η Ε Ρ Γ Α Σ Ι Α: Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗΣ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗΣ ΣΤΗΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗ ΗΓΕΣΙΑ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

FINAL TEST B TERM-JUNIOR B STARTING STEPS IN GRAMMAR UNITS 8-17

FINAL TEST B TERM-JUNIOR B STARTING STEPS IN GRAMMAR UNITS 8-17 FINAL TEST B TERM-JUNIOR B STARTING STEPS IN GRAMMAR UNITS 8-17 Name: Surname: Date: Class: 1. Write these words in the correct order. /Γράψε αυτέσ τισ λέξεισ ςτη ςωςτή ςειρά. 1) playing / his / not /

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΤΜΗΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΠΜΣ «ΠΡΟΗΓΜΕΝΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ» ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ «ΕΥΦΥΕΙΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥ - ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΗ»

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΤΜΗΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΠΜΣ «ΠΡΟΗΓΜΕΝΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ» ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ «ΕΥΦΥΕΙΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥ - ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΗ» ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΤΜΗΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΠΜΣ «ΠΡΟΗΓΜΕΝΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ» ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ «ΕΥΦΥΕΙΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥ - ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΗ» ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΗ ΙΑΤΡΙΒΗ ΤΟΥ ΕΥΘΥΜΙΟΥ ΘΕΜΕΛΗ ΤΙΤΛΟΣ Ανάλυση

Διαβάστε περισσότερα

How to register an account with the Hellenic Community of Sheffield.

How to register an account with the Hellenic Community of Sheffield. How to register an account with the Hellenic Community of Sheffield. (1) EN: Go to address GR: Πηγαίνετε στη διεύθυνση: http://www.helleniccommunityofsheffield.com (2) EN: At the bottom of the page, click

Διαβάστε περισσότερα

2 Composition. Invertible Mappings

2 Composition. Invertible Mappings Arkansas Tech University MATH 4033: Elementary Modern Algebra Dr. Marcel B. Finan Composition. Invertible Mappings In this section we discuss two procedures for creating new mappings from old ones, namely,

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Α. Διαβάστε τις ειδήσεις και εν συνεχεία σημειώστε. Οπτική γωνία είδησης 1:.

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Α.  Διαβάστε τις ειδήσεις και εν συνεχεία σημειώστε. Οπτική γωνία είδησης 1:. ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Α 2 ειδήσεις από ελληνικές εφημερίδες: 1. Τα Νέα, 13-4-2010, Σε ανθρώπινο λάθος αποδίδουν τη συντριβή του αεροσκάφους, http://www.tanea.gr/default.asp?pid=2&artid=4569526&ct=2 2. Τα Νέα,

Διαβάστε περισσότερα

ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ CYPRUS COMPUTER SOCIETY ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΜΑΘΗΤΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ 19/5/2007

ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ CYPRUS COMPUTER SOCIETY ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΜΑΘΗΤΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ 19/5/2007 Οδηγίες: Να απαντηθούν όλες οι ερωτήσεις. Αν κάπου κάνετε κάποιες υποθέσεις να αναφερθούν στη σχετική ερώτηση. Όλα τα αρχεία που αναφέρονται στα προβλήματα βρίσκονται στον ίδιο φάκελο με το εκτελέσιμο

Διαβάστε περισσότερα

Μεθοδολογία Έρευνας Διάλεξη 1 η : Εισαγωγή στη Μεθοδολογία Έρευνας

Μεθοδολογία Έρευνας Διάλεξη 1 η : Εισαγωγή στη Μεθοδολογία Έρευνας Μεθοδολογία Έρευνας Διάλεξη 1 η : Εισαγωγή στη Μεθοδολογία Έρευνας 1 Δρ. Αλέξανδρος Αποστολάκης Email: aapostolakis@staff.teicrete.gr Τηλ.: 2810379603 E-class μαθήματος: https://eclass.teicrete.gr/courses/pgrad_omm107/

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗ ΑΛΛΗΛΟΓΡΑΦΙΑ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΣΤΗΝ ΑΓΓΛΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗ ΑΛΛΗΛΟΓΡΑΦΙΑ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΣΤΗΝ ΑΓΓΛΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗ ΑΛΛΗΛΟΓΡΑΦΙΑ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΣΤΗΝ ΑΓΓΛΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Ενότητα 1: Elements of Syntactic Structure Το περιεχόμενο του μαθήματος διατίθεται με άδεια

Διαβάστε περισσότερα

Chapter 2 * * * * * * * Introduction to Verbs * * * * * * *

Chapter 2 * * * * * * * Introduction to Verbs * * * * * * * Chapter 2 * * * * * * * Introduction to Verbs * * * * * * * In the first chapter, we practiced the skill of reading Greek words. Now we want to try to understand some parts of what we read. There are a

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στη Γνωστική Ψυχολογία. επ. Κωνσταντίνος Π. Χρήστου

Εισαγωγή στη Γνωστική Ψυχολογία. επ. Κωνσταντίνος Π. Χρήστου Εισαγωγή στη Γνωστική Ψυχολογία Inside the black box για µια επιστήµη του Νου Επιστροφή στο Νου Γνωστική Ψυχολογία / Γνωσιακή Επιστήµη Inside the black box για µια επιστήµη του Νου Επιστροφή στο Νου Γνωστική

Διαβάστε περισσότερα

Συγγραφή Επιστημονικής Εργασίας (ΨΧ126) Οι βασικές λειτουργίες της ακαδημαϊκής γραφής και οι απαιτούμενες δεξιότητες

Συγγραφή Επιστημονικής Εργασίας (ΨΧ126) Οι βασικές λειτουργίες της ακαδημαϊκής γραφής και οι απαιτούμενες δεξιότητες Συγγραφή Επιστημονικής Εργασίας (ΨΧ126) Οι βασικές λειτουργίες της ακαδημαϊκής γραφής και οι απαιτούμενες δεξιότητες Σκοπός του μαθήματος Να προετοιμάσει τις φοιτήτριες/τους φοιτητές για το εγχείρημα της

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ Κατερίνα Σάλτα ΔιΧηΝΕΤ 2017-2018 ΘΕΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΑΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΤΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ Διεπιστημονικότητα Ιστορία & Φιλοσοφία της Χημείας Γλωσσολογία Χημεία Διδακτική της Χημείας Παιδαγωγική Ψυχολογία

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΌ ΤΗ «ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ»ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΆΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΏΝ ΣΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΉ ΤΗΣ ΣΤΗΝ ΤΆΞΗ Ε.ΚΟΛΈΖΑ

ΑΠΌ ΤΗ «ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ»ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΆΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΏΝ ΣΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΉ ΤΗΣ ΣΤΗΝ ΤΆΞΗ Ε.ΚΟΛΈΖΑ ΜΑΘΗΣΗ ΜΕΣΩ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ 1 ΑΠΌ ΤΗ «ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ»ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΆΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΏΝ ΣΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΉ ΤΗΣ ΣΤΗΝ ΤΆΞΗ Ε.ΚΟΛΈΖΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΕΙΣΗΓΗΣΗΣ 1. Τι αλλαγές επιχειρούν τα νέα ΠΣ; 2 2. Γιατί το πέρασμα στην πράξη (θα)

Διαβάστε περισσότερα

Writing for A class. Describe yourself Topic 1: Write your name, your nationality, your hobby, your pet. Write where you live.

Writing for A class. Describe yourself Topic 1: Write your name, your nationality, your hobby, your pet. Write where you live. Topic 1: Describe yourself Write your name, your nationality, your hobby, your pet. Write where you live. Χρησιμοποίησε το and. WRITE your paragraph in 40-60 words... 1 Topic 2: Describe your room Χρησιμοποίησε

Διαβάστε περισσότερα

Το κοινωνικό στίγμα της ψυχικής ασθένειας

Το κοινωνικό στίγμα της ψυχικής ασθένειας Διεπιζηημονική Φρονηίδα Υγείας(2015) Τόμος 7,Τεύχος 1, 8-18 ISSN 1791-9649 Το κοινωνικό στίγμα της ψυχικής ασθένειας Κνξδώζε Α 1, Σαξίδε Μ 2, Σνπιηώηεο Κ 3 1 Ννζειεύηξηα ΤΔ, MSc, Γεληθό Ννζνθνκείν Κνξίλζνπ.

Διαβάστε περισσότερα

Η οργάνωση της γνώσης ΠΕΤΡΟΣ ΡΟΥΣΣΟΣ

Η οργάνωση της γνώσης ΠΕΤΡΟΣ ΡΟΥΣΣΟΣ Η οργάνωση της γνώσης ΠΕΤΡΟΣ ΡΟΥΣΣΟΣ Έννοιες και κατηγορίες Σημασιολογική μνήμη (Tulving) τα θεμελιώδη συστατικά στοιχεία της: Έννοιες: νοητικές αναπαραστάσεις που χρησιμοποιούνται σε διάφορες γνωστικές

Διαβάστε περισσότερα

Advanced Subsidiary Unit 1: Understanding and Written Response

Advanced Subsidiary Unit 1: Understanding and Written Response Write your name here Surname Other names Edexcel GE entre Number andidate Number Greek dvanced Subsidiary Unit 1: Understanding and Written Response Thursday 16 May 2013 Morning Time: 2 hours 45 minutes

Διαβάστε περισσότερα

ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΒΑΛΕΝΤΙΝΑ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ Α.Μ.: 09/061. Υπεύθυνος Καθηγητής: Σάββας Μακρίδης

ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΒΑΛΕΝΤΙΝΑ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ Α.Μ.: 09/061. Υπεύθυνος Καθηγητής: Σάββας Μακρίδης Α.Τ.Ε.Ι. ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΑΡΓΟΣΤΟΛΙΟΥ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ «Η διαμόρφωση επικοινωνιακής στρατηγικής (και των τακτικών ενεργειών) για την ενδυνάμωση της εταιρικής

Διαβάστε περισσότερα

EE512: Error Control Coding

EE512: Error Control Coding EE512: Error Control Coding Solution for Assignment on Finite Fields February 16, 2007 1. (a) Addition and Multiplication tables for GF (5) and GF (7) are shown in Tables 1 and 2. + 0 1 2 3 4 0 0 1 2 3

Διαβάστε περισσότερα

Mission Berlin. Deutsch lernen und unterrichten Arbeitsmaterialien. Mission Berlin 14 Στο παρελθόν για το µέλλον

Mission Berlin. Deutsch lernen und unterrichten Arbeitsmaterialien. Mission Berlin 14 Στο παρελθόν για το µέλλον 14 Στο παρελθόν για το µέλλον Η Άννα ανακαλύπτει τη µηχανή του χρόνου και µαθαίνει ότι οι τροµοκράτες θέλουν να εξαλείψουν ένα ιστορικό γεγονός. Αλλά ποιο; Ο παίκτης τη στέλνει στη χρονιά 1961. Της µένουν

Διαβάστε περισσότερα

Οι αδελφοί Montgolfier: Ψηφιακή αφήγηση The Montgolfier Βrothers Digital Story (προτείνεται να διδαχθεί στο Unit 4, Lesson 3, Αγγλικά Στ Δημοτικού)

Οι αδελφοί Montgolfier: Ψηφιακή αφήγηση The Montgolfier Βrothers Digital Story (προτείνεται να διδαχθεί στο Unit 4, Lesson 3, Αγγλικά Στ Δημοτικού) Οι αδελφοί Montgolfier: Ψηφιακή αφήγηση The Montgolfier Βrothers Digital Story (προτείνεται να διδαχθεί στο Unit 4, Lesson 3, Αγγλικά Στ Δημοτικού) Προσδοκώμενα αποτελέσματα Περιεχόμενο Ενδεικτικές δραστηριότητες

Διαβάστε περισσότερα

Paper Reference. Paper Reference(s) 1776/04 Edexcel GCSE Modern Greek Paper 4 Writing. Thursday 21 May 2009 Afternoon Time: 1 hour 15 minutes

Paper Reference. Paper Reference(s) 1776/04 Edexcel GCSE Modern Greek Paper 4 Writing. Thursday 21 May 2009 Afternoon Time: 1 hour 15 minutes Centre No. Candidate No. Paper Reference(s) 1776/04 Edexcel GCSE Modern Greek Paper 4 Writing Thursday 21 May 2009 Afternoon Time: 1 hour 15 minutes Materials required for examination Nil Paper Reference

Διαβάστε περισσότερα

7 Present PERFECT Simple. 8 Present PERFECT Continuous. 9 Past PERFECT Simple. 10 Past PERFECT Continuous. 11 Future PERFECT Simple

7 Present PERFECT Simple. 8 Present PERFECT Continuous. 9 Past PERFECT Simple. 10 Past PERFECT Continuous. 11 Future PERFECT Simple A/ Ονόματα και ένα παράδειγμα 1 Present Simple 7 Present PERFECT Simple 2 Present Continuous 8 Present PERFECT Continuous 3 Past Simple (+ used to) 9 Past PERFECT Simple she eats she is eating she ate

Διαβάστε περισσότερα

Δυσλεξία και Ξένη Γλώσσα

Δυσλεξία και Ξένη Γλώσσα Δυσλεξία και Ξένη Γλώσσα Βιβέτα Λυμπεράκη Ξένια Κωνσταντινοπούλου Καθηγήτριες αγγλικών ειδικής αγωγής Ποιοί μαθητές αναμένεται να αντιμετωπίσουν δυσκολία στις ξένες γλώσσες Μαθητές που: παρουσιάζουν δυσκολίες

Διαβάστε περισσότερα

derivation of the Laplacian from rectangular to spherical coordinates

derivation of the Laplacian from rectangular to spherical coordinates derivation of the Laplacian from rectangular to spherical coordinates swapnizzle 03-03- :5:43 We begin by recognizing the familiar conversion from rectangular to spherical coordinates (note that φ is used

Διαβάστε περισσότερα

( ) ( ) China Academic Journal Electronic Publishing House. All rights reserved.

( ) ( ) China Academic Journal Electronic Publishing House. All rights reserved. 2001 2 :1001-4918(2001) - 02-0045 - 49 :B844. 1 :A Ξ ( 250014) ( 100875) : : ; 1978 Premack Woodruff Wellman (theory of mind) Perner : Maxi A, 20 Maxi 1999 A (false belief) B Maxi 77,177 591 Maxi [1 ]?,3

Διαβάστε περισσότερα

TMA4115 Matematikk 3

TMA4115 Matematikk 3 TMA4115 Matematikk 3 Andrew Stacey Norges Teknisk-Naturvitenskapelige Universitet Trondheim Spring 2010 Lecture 12: Mathematics Marvellous Matrices Andrew Stacey Norges Teknisk-Naturvitenskapelige Universitet

Διαβάστε περισσότερα

Main source: "Discrete-time systems and computer control" by Α. ΣΚΟΔΡΑΣ ΨΗΦΙΑΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΔΙΑΛΕΞΗ 4 ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ 1

Main source: Discrete-time systems and computer control by Α. ΣΚΟΔΡΑΣ ΨΗΦΙΑΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΔΙΑΛΕΞΗ 4 ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ 1 Main source: "Discrete-time systems and computer control" by Α. ΣΚΟΔΡΑΣ ΨΗΦΙΑΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΔΙΑΛΕΞΗ 4 ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ 1 A Brief History of Sampling Research 1915 - Edmund Taylor Whittaker (1873-1956) devised a

Διαβάστε περισσότερα

Assalamu `alaikum wr. wb.

Assalamu `alaikum wr. wb. LUMP SUM Assalamu `alaikum wr. wb. LUMP SUM Wassalamu alaikum wr. wb. Assalamu `alaikum wr. wb. LUMP SUM Wassalamu alaikum wr. wb. LUMP SUM Lump sum lump sum lump sum. lump sum fixed price lump sum lump

Διαβάστε περισσότερα

HOMEWORK 4 = G. In order to plot the stress versus the stretch we define a normalized stretch:

HOMEWORK 4 = G. In order to plot the stress versus the stretch we define a normalized stretch: HOMEWORK 4 Problem a For the fast loading case, we want to derive the relationship between P zz and λ z. We know that the nominal stress is expressed as: P zz = ψ λ z where λ z = λ λ z. Therefore, applying

Διαβάστε περισσότερα

Test Data Management in Practice

Test Data Management in Practice Problems, Concepts, and the Swisscom Test Data Organizer Do you have issues with your legal and compliance department because test environments contain sensitive data outsourcing partners must not see?

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΕ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΜΑΣΤΕΚΤΟΜΗ ΓΕΩΡΓΙΑ ΤΡΙΣΟΚΚΑ Λευκωσία 2012 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

Fourier Series. MATH 211, Calculus II. J. Robert Buchanan. Spring Department of Mathematics

Fourier Series. MATH 211, Calculus II. J. Robert Buchanan. Spring Department of Mathematics Fourier Series MATH 211, Calculus II J. Robert Buchanan Department of Mathematics Spring 2018 Introduction Not all functions can be represented by Taylor series. f (k) (c) A Taylor series f (x) = (x c)

Διαβάστε περισσότερα

ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ CYPRUS COMPUTER SOCIETY ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΜΑΘΗΤΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ 24/3/2007

ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ CYPRUS COMPUTER SOCIETY ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΜΑΘΗΤΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ 24/3/2007 Οδηγίες: Να απαντηθούν όλες οι ερωτήσεις. Όλοι οι αριθμοί που αναφέρονται σε όλα τα ερωτήματα μικρότεροι του 10000 εκτός αν ορίζεται διαφορετικά στη διατύπωση του προβλήματος. Αν κάπου κάνετε κάποιες υποθέσεις

Διαβάστε περισσότερα

Σύλλογος Αρχαίας Ελληνικής Φιλοσοφίας «σὺν Ἀθηνᾷ»

Σύλλογος Αρχαίας Ελληνικής Φιλοσοφίας «σὺν Ἀθηνᾷ» Σύλλογος Αρχαίας Ελληνικής Φιλοσοφίας «σὺν Ἀθηνᾷ» Σάββατο, 30 Ιανουαρίου 2016 Κατερίνα Δ. Χατζοπούλου Η ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΩΣ ΣΥΜΒΑΣΗ Η ανθρώπινη γλώσσα, ως μέρος της πραγματικότητας απασχόλησε τόσο

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙ ΦΥΣΗΣ ΚΑΙ ΜΑΘΗΣΗΣ ΤΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ ΕΝΝΟΙΩΝ. Μαρία Καλδρυμίδου

ΠΕΡΙ ΦΥΣΗΣ ΚΑΙ ΜΑΘΗΣΗΣ ΤΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ ΕΝΝΟΙΩΝ. Μαρία Καλδρυμίδου ΠΕΡΙ ΦΥΣΗΣ ΚΑΙ ΜΑΘΗΣΗΣ ΤΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ ΕΝΝΟΙΩΝ Μαρία Καλδρυμίδου μάθηση των μαθηματικών εννοιών από τις επιδόσεις των μαθητών και τον εντοπισμό και την κατηγοριοποίηση των λαθών τους στην αναζήτηση θεωρητικών

Διαβάστε περισσότερα

Η γεφύρωση της οικονομικής θεωρίας και της εφαρμοσμένης οικονομικής ανάλυσης: η χρησιμότητα μίας ενημερωμένης οικονομικής Βιβλιοθήκης

Η γεφύρωση της οικονομικής θεωρίας και της εφαρμοσμένης οικονομικής ανάλυσης: η χρησιμότητα μίας ενημερωμένης οικονομικής Βιβλιοθήκης Η γεφύρωση της οικονομικής θεωρίας και της εφαρμοσμένης οικονομικής ανάλυσης: η χρησιμότητα μίας ενημερωμένης οικονομικής Βιβλιοθήκης Αθήνα, 6 Μαρτίου 2015 Πέτρος Μηγιάκης Δ/νση Οικονομικής Ανάλυσης και

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΙΓΜΙΑΙΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΣΤΕΡΕΟΥ ΜΕΙΓΜΑΤΟΣ ΥΛΙΚΟΥ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΕΛΕΓΧΟΜΕΝΗ ΦΥΣΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ

ΣΤΙΓΜΙΑΙΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΣΤΕΡΕΟΥ ΜΕΙΓΜΑΤΟΣ ΥΛΙΚΟΥ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΕΛΕΓΧΟΜΕΝΗ ΦΥΣΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ Σχολή Μηχανικής και Τεχνολογίας Πτυχιακή εργασία ΣΤΙΓΜΙΑΙΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΣΤΕΡΕΟΥ ΜΕΙΓΜΑΤΟΣ ΥΛΙΚΟΥ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΕΛΕΓΧΟΜΕΝΗ ΦΥΣΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ Χριστόδουλος Χριστοδούλου Λεμεσός, Μάϊος 2017 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

Διαβάστε περισσότερα

Ποιος φοβάται το ψηφιακό περιεχόμενο στη Νεοελληνική Φιλολογία;

Ποιος φοβάται το ψηφιακό περιεχόμενο στη Νεοελληνική Φιλολογία; Ποιος φοβάται το ψηφιακό περιεχόμενο στη Νεοελληνική Φιλολογία; Άννα-Μαρία Σιχάνη annasixani@gmail.com Ψηφιακές Τεχνολογίες και Νεοελληνική Φιλολογία. Ο φιλόλογος ως δημιουργός, διαχειριστής και χρήστης

Διαβάστε περισσότερα

On a four-dimensional hyperbolic manifold with finite volume

On a four-dimensional hyperbolic manifold with finite volume BULETINUL ACADEMIEI DE ŞTIINŢE A REPUBLICII MOLDOVA. MATEMATICA Numbers 2(72) 3(73), 2013, Pages 80 89 ISSN 1024 7696 On a four-dimensional hyperbolic manifold with finite volume I.S.Gutsul Abstract. In

Διαβάστε περισσότερα

ΑΓΓΛΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΣΕ ΕΙΔΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΔΙΕΘΝΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ & ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ

ΑΓΓΛΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΣΕ ΕΙΔΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΔΙΕΘΝΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ & ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΑΓΓΛΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΣΕ ΕΙΔΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΔΙΕΘΝΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ & ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ Ενότητα 1β: Principles of PS Ιφιγένεια Μαχίλη Τμήμα Οικονομικών Επιστημών Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ. Πτυχιακή Εργασία. Κόπωση και ποιότητα ζωής ασθενών με καρκίνο.

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ. Πτυχιακή Εργασία. Κόπωση και ποιότητα ζωής ασθενών με καρκίνο. ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ Πτυχιακή Εργασία Κόπωση και ποιότητα ζωής ασθενών με καρκίνο Μαργαρίτα Μάου Λευκωσία 2012 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑ

Διαβάστε περισσότερα

Στο εστιατόριο «ToDokimasesPrinToBgaleisStonKosmo?» έξω από τους δακτυλίους του Κρόνου, οι παραγγελίες γίνονται ηλεκτρονικά.

Στο εστιατόριο «ToDokimasesPrinToBgaleisStonKosmo?» έξω από τους δακτυλίους του Κρόνου, οι παραγγελίες γίνονται ηλεκτρονικά. Διαστημικό εστιατόριο του (Μ)ΑστροΈκτορα Στο εστιατόριο «ToDokimasesPrinToBgaleisStonKosmo?» έξω από τους δακτυλίους του Κρόνου, οι παραγγελίες γίνονται ηλεκτρονικά. Μόλις μια παρέα πελατών κάτσει σε ένα

Διαβάστε περισσότερα

Example of the Baum-Welch Algorithm

Example of the Baum-Welch Algorithm Example of the Baum-Welch Algorithm Larry Moss Q520, Spring 2008 1 Our corpus c We start with a very simple corpus. We take the set Y of unanalyzed words to be {ABBA, BAB}, and c to be given by c(abba)

Διαβάστε περισσότερα

Section 8.3 Trigonometric Equations

Section 8.3 Trigonometric Equations 99 Section 8. Trigonometric Equations Objective 1: Solve Equations Involving One Trigonometric Function. In this section and the next, we will exple how to solving equations involving trigonometric functions.

Διαβάστε περισσότερα

Δημιουργώντας μια Συστηματική Θεολογία

Δημιουργώντας μια Συστηματική Θεολογία Ερωτήσεις Επανάληψης 1 Οι Θεολογικές Δηλώσεις στην Συστηματική Θεολογία Διάλεξη Τρίτη από την σειρά Δημιουργώντας μια Συστηματική Θεολογία Οδηγός Μελέτης Περιεχόμενα Περίγραμμα Ένα περίγραμμα του μαθήματος,

Διαβάστε περισσότερα

Σχολή Μηχανικής και Τεχνολογίας. Πτυχιακή διατριβή

Σχολή Μηχανικής και Τεχνολογίας. Πτυχιακή διατριβή Σχολή Μηχανικής και Τεχνολογίας Πτυχιακή διατριβή ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΜΕΡΟΥΣ ΤΟΥ ΚΑΥΣΙΜΟΥ ΠΟΥ ΚΑΤΑΝΑΛΩΝΕΙ ΒΕΝΖΙΝΟΚΙΝΗΤΗΡΑΣ ΜΕ ΥΔΡΟΓΟΝΟ ΤΟ ΟΠΟΙΟ ΘΑ ΠΑΡΑΓΕΤΑΙ ΜΕ ΑΝΑΚΤΗΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΚΑΤΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙΚΟΝΟΜΟΤΕΧΝΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΝΟΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΑ ΑΥΤΟΝΟΜΟΥ ΝΗΣΙΟΥ ΜΕ Α.Π.Ε

ΟΙΚΟΝΟΜΟΤΕΧΝΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΝΟΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΑ ΑΥΤΟΝΟΜΟΥ ΝΗΣΙΟΥ ΜΕ Α.Π.Ε Τμήμα Ηλεκτρονικών Μηχανικών Τ.Ε. ΟΙΚΟΝΟΜΟΤΕΧΝΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΝΟΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΑ ΑΥΤΟΝΟΜΟΥ ΝΗΣΙΟΥ ΜΕ Α.Π.Ε Πτυχιακή Εργασία Φοιτητής: Γεμενής Κωνσταντίνος ΑΜ: 30931 Επιβλέπων Καθηγητής Κοκκόσης Απόστολος Λέκτορας

Διαβάστε περισσότερα

Το ζήτημα της πλάνης στο Σοφιστή του Πλάτωνα

Το ζήτημα της πλάνης στο Σοφιστή του Πλάτωνα Το ζήτημα της πλάνης στο Σοφιστή του Πλάτωνα του μεταπτυχιακού φοιτητή Μαρκάτου Κωνσταντίνου Α.Μ.: 011/08 Επιβλέπων: Αν. Καθηγητής Άρης Κουτούγκος Διατμηματικό μεταπτυχιακό πρόγραμμα Ιστορίας και Φιλοσοφίας

Διαβάστε περισσότερα

Πέντε Προτάσεις Αντιμετώπισης των υσκολιών στην Ανάγνωση

Πέντε Προτάσεις Αντιμετώπισης των υσκολιών στην Ανάγνωση Πέντε Προτάσεις Αντιμετώπισης των υσκολιών στην Ανάγνωση Tο φαινόμενο της ανάγνωσης προσεγγίζεται ως ολική διαδικασία, δηλαδή ως λεξιλόγιο, ως προφορική έκφραση και ως κατανόηση. ημήτρης Γουλής Πρώτη Πρόταση

Διαβάστε περισσότερα

Üzleti élet Rendelés. Rendelés - Megrendelés. Rendelés - Visszaigazolás. Hivatalos, kísérleti

Üzleti élet Rendelés. Rendelés - Megrendelés. Rendelés - Visszaigazolás. Hivatalos, kísérleti - Megrendelés Εξετάζουμε την αγορά... Hivatalos, kísérleti Είμαστε στην ευχάριστη θέση να δώσουμε την παραγγελία μας στην εταιρεία σας για... Θα θέλαμε να κάνουμε μια παραγγελία. Επισυνάπτεται η παραγγελία

Διαβάστε περισσότερα

K. Oatley & J. Jenkins, Συγκίνηση: Ερμηνείες και Κατανόηση (μεταφ. Μ. Σόλμαν, Μπ. Ντάβου) Αθήνα, Εκδόσεις Παπαζήση, 2004, σελ. 41-59.

K. Oatley & J. Jenkins, Συγκίνηση: Ερμηνείες και Κατανόηση (μεταφ. Μ. Σόλμαν, Μπ. Ντάβου) Αθήνα, Εκδόσεις Παπαζήση, 2004, σελ. 41-59. K. Oatley & J. Jenkins, Συγκίνηση: Ερμηνείες και Κατανόηση (μεταφ. Μ. Σόλμαν, Μπ. Ντάβου) Αθήνα, Εκδόσεις Παπαζήση, 2004, σελ. 41-59. Εισαγωγή Περί Μελέτης της Συγκίνησης Τα πάθη Μόνον αυτά δίνουν τη νοημοσύνη

Διαβάστε περισσότερα

Συγγραφή Τεχνικών Κειμένων

Συγγραφή Τεχνικών Κειμένων Συγγραφή Τεχνικών Κειμένων Η Ανάπτυξη του κειμένου Από τις διαλέξεις του μαθήματος του Α εξαμήνου σπουδών του Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών και Μηχανικών Τοπογραφίας & Γεωπληροφορικής Κ. Παπαθεοδώρου, Αναπληρωτής

Διαβάστε περισσότερα

Πληροφορική & Νέο Λύκειο (Εισαγωγή)

Πληροφορική & Νέο Λύκειο (Εισαγωγή) Πληροφορική & Νέο Λύκειο (Εισαγωγή) Κάθε μαθητής σε κάθε σχολείο πρέπει να έχει την ευκαιρία να μάθει σωστά Πληροφορική (πληροφορικός εναλφαβητισμός) Πληροφορική: Θεωρητική, πειραματική και τεχνολογική

Διαβάστε περισσότερα

ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ CYPRUS COMPUTER SOCIETY ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΜΑΘΗΤΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ 6/5/2006

ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ CYPRUS COMPUTER SOCIETY ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΜΑΘΗΤΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ 6/5/2006 Οδηγίες: Να απαντηθούν όλες οι ερωτήσεις. Ολοι οι αριθμοί που αναφέρονται σε όλα τα ερωτήματα είναι μικρότεροι το 1000 εκτός αν ορίζεται διαφορετικά στη διατύπωση του προβλήματος. Διάρκεια: 3,5 ώρες Καλή

Διαβάστε περισσότερα

Code Breaker. TEACHER s NOTES

Code Breaker. TEACHER s NOTES TEACHER s NOTES Time: 50 minutes Learning Outcomes: To relate the genetic code to the assembly of proteins To summarize factors that lead to different types of mutations To distinguish among positive,

Διαβάστε περισσότερα

(C) 2010 Pearson Education, Inc. All rights reserved.

(C) 2010 Pearson Education, Inc. All rights reserved. Connectionless transmission with datagrams. Connection-oriented transmission is like the telephone system You dial and are given a connection to the telephone of fthe person with whom you wish to communicate.

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Μελέτη των υλικών των προετοιμασιών σε υφασμάτινο υπόστρωμα, φορητών έργων τέχνης (17ος-20ος αιώνας). Διερεύνηση της χρήσης της τεχνικής της Ηλεκτρονικής Μικροσκοπίας

Διαβάστε περισσότερα

IMES DISCUSSION PAPER SERIES

IMES DISCUSSION PAPER SERIES IMES DISCUSSION PAPER SERIES Will a Growth Miracle Reduce Debt in Japan? Selahattin mrohorolu and Nao Sudo Discussion Paper No. 2011-E-1 INSTITUTE FOR MONETARY AND ECONOMIC STUDIES BANK OF JAPAN 2-1-1

Διαβάστε περισσότερα

Business Opening. Very formal, recipient has a special title that must be used in place of their name

Business Opening. Very formal, recipient has a special title that must be used in place of their name - Opening Αξιότιμε κύριε Πρόεδρε, Αξιότιμε κύριε Πρόεδρε, Very formal, recipient has a special title that must be used in place of their name Αγαπητέ κύριε, Formal, male recipient, name unknown Αγαπητή

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ. 1 η ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ. Ι. Δημόπουλος Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων και Οργανισμών. ΤΕΙ Πελοποννήσου

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ. 1 η ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ. Ι. Δημόπουλος Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων και Οργανισμών. ΤΕΙ Πελοποννήσου ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ 1 η ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ Ι. Δημόπουλος Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων και Οργανισμών. ΤΕΙ Πελοποννήσου Κάποιες έννοιες Επιστήμη : κάθε συστηματικό πεδίο μελέτης ή σύστημα γνώσης που έχει ως σκοπό

Διαβάστε περισσότερα

Τεχνητή Νοημοσύνη (ΥΠ23) 6 ο εξάμηνο Τμήμα Πληροφορικής και Τηλεματικής Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο Ουρανία Χατζή

Τεχνητή Νοημοσύνη (ΥΠ23) 6 ο εξάμηνο Τμήμα Πληροφορικής και Τηλεματικής Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο Ουρανία Χατζή Τεχνητή Νοημοσύνη (ΥΠ23) 6 ο εξάμηνο Τμήμα Πληροφορικής και Τηλεματικής Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο Ουρανία Χατζή raniah@hua.gr 1 Εισαγωγή «Τεχνητή Νοημοσύνη (Artificial Intelligence) είναι ο τομέας της Επιστήμης

Διαβάστε περισσότερα

Διδακτική γερμανικής τεχνικής ορολογίας αυτοκινήτου. Η διδακτική της τεχνικής ορολογίας αυτοκινήτου

Διδακτική γερμανικής τεχνικής ορολογίας αυτοκινήτου. Η διδακτική της τεχνικής ορολογίας αυτοκινήτου Διδακτική γερμανικής τεχνικής ορολογίας αυτοκινήτου Η διδακτική της ορολογίας Η διδακτική της τεχνικής ορολογίας αυτοκινήτου Οόρος«ορολογία» Σύμφωνα με τον Schmidt η ορολογία αποτελεί το μέσο συνεννόησης

Διαβάστε περισσότερα

ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΨΗΦΙΑ, ΑΒΕΒΑΙΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΔΙΑΔΟΣΗ ΣΦΑΛΜΑΤΩΝ. 1. Στρογγυλοποίηση Γενικά Κανόνες Στρογγυλοποίησης... 2

ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΨΗΦΙΑ, ΑΒΕΒΑΙΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΔΙΑΔΟΣΗ ΣΦΑΛΜΑΤΩΝ. 1. Στρογγυλοποίηση Γενικά Κανόνες Στρογγυλοποίησης... 2 ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΨΗΦΙΑ, ΑΒΕΒΑΙΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΔΙΑΔΟΣΗ ΣΦΑΛΜΑΤΩΝ Περιεχόμενα 1. Στρογγυλοποίηση.... 2 1.1 Γενικά.... 2 1.2 Κανόνες Στρογγυλοποίησης.... 2 2. Σημαντικά ψηφία.... 2 2.1 Γενικά.... 2 2.2 Κανόνες για την

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ & ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΕΠΑΛ ΕΙΔΙΚΟ ΜΑΘΗΜΑ

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ & ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΕΠΑΛ ΕΙΔΙΚΟ ΜΑΘΗΜΑ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ & ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΕΠΑΛ ΕΙΔΙΚΟ ΜΑΘΗΜΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 24/06/2014 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΓΕΡΜΑΝΙΚΑ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ (1) ΓΕΝΙΚΑ ΣΧΟΛΗ Κοινωνικών Επιστημών ΤΜΗΜΑ Κοινωνιολογίας ΕΠΙΠΕΔΟ ΣΠΟΥΔΩΝ Προπτυχιακό ΚΩΔΙΚΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ 217 ΕΞΑΜΗΝΟ ΣΠΟΥΔΩΝ 3 ο ΤΙΤΛΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Κοινωνική Ψυχολογία Ι ΑΥΤΟΤΕΛΕΙΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ

Διαβάστε περισσότερα

Econ 2110: Fall 2008 Suggested Solutions to Problem Set 8 questions or comments to Dan Fetter 1

Econ 2110: Fall 2008 Suggested Solutions to Problem Set 8  questions or comments to Dan Fetter 1 Eon : Fall 8 Suggested Solutions to Problem Set 8 Email questions or omments to Dan Fetter Problem. Let X be a salar with density f(x, θ) (θx + θ) [ x ] with θ. (a) Find the most powerful level α test

Διαβάστε περισσότερα

ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ ΚΑΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ 15

ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ ΚΑΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ 15 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η δημιουργικότητα είναι η λειτουργία που επιτρέπει στο νου να πραγματοποιήσει ένα άλμα, πολλές φορές εκτός του αναμενόμενου πλαισίου, να αναδιατάξει τα δεδομένα με απρόσμενο τρόπο, υπερβαίνοντας

Διαβάστε περισσότερα

department listing department name αχχουντσ ϕανε βαλικτ δδσϕηασδδη σδηφγ ασκϕηλκ τεχηνιχαλ αλαν ϕουν διξ τεχηνιχαλ ϕοην µαριανι

department listing department name αχχουντσ ϕανε βαλικτ δδσϕηασδδη σδηφγ ασκϕηλκ τεχηνιχαλ αλαν ϕουν διξ τεχηνιχαλ ϕοην µαριανι She selects the option. Jenny starts with the al listing. This has employees listed within She drills down through the employee. The inferred ER sttricture relates this to the redcords in the databasee

Διαβάστε περισσότερα

LESSON 16 (ΜΑΘΗΜΑ ΔΕΚΑΕΞΙ) REF : 102/018/16-BEG. 4 March 2014

LESSON 16 (ΜΑΘΗΜΑ ΔΕΚΑΕΞΙ) REF : 102/018/16-BEG. 4 March 2014 LESSON 16 (ΜΑΘΗΜΑ ΔΕΚΑΕΞΙ) REF : 102/018/16-BEG 4 March 2014 Family η οικογένεια a/one(fem.) μία a/one(masc.) ένας father ο πατέρας mother η μητέρα man/male/husband ο άντρας letter το γράμμα brother ο

Διαβάστε περισσότερα

Ακαδημαϊκός Λόγος Εισαγωγή

Ακαδημαϊκός Λόγος Εισαγωγή - In this essay/paper/thesis I shall examine/investigate/evaluate/analyze Γενική εισαγωγή για μια εργασία/διατριβή Σε αυτήν την εργασία/διατριβή θα αναλύσω/εξετάσω/διερευνήσω/αξιολογήσω... To answer this

Διαβάστε περισσότερα

-,,.. Fosnot. Tobbins Tippins -, -.,, -,., -., -,, -,.

-,,.. Fosnot. Tobbins Tippins -, -.,, -,., -., -,, -,. παιδαγωγικά ρεύµατα στο Αιγαίο Προσκήνιο 77 : patrhenis@keda.gr -,,.. Fosnot. Tobbins Tippins -, -.,, -,., -., -,, -,. Abstract Constructivism constitutes a broad theoretical-cognitive movement encompassing

Διαβάστε περισσότερα

Τιμές Αναφοράς στα Παιδιά και τους Εφήβους και ο Ρόλος της ΕΕΚΧ ΚΒ

Τιμές Αναφοράς στα Παιδιά και τους Εφήβους και ο Ρόλος της ΕΕΚΧ ΚΒ Τιμές Αναφοράς στα Παιδιά και τους Εφήβους και ο Ρόλος της ΕΕΚΧ ΚΒ Ιωάννης Παπασωτηρίου, PhD, Eur Clin Chem Δ/ντης Βιοχημικού Τμήματος ΓΝ ΠΑΙΔΩΝ «Η ΑγίαΣοφία», Αθήνα Although published data exists for

Διαβάστε περισσότερα