Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία

Transcript

1 ΕΘΝΙΚΗ ΕΠΙΣΡΟΠΗ ΣΗΛΕΠΙΚΟΙΝΨΝΙΨΝ & ΣΑΦΤΔΡΟΜΕΙΨΝ 5 ο Διεθνές υνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία

2 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Πέμπτη, 17 Ιουνίου 2010 Καλωσόρισμα Δρ. Λεωνίδας Κανέλλος, Πρόεδρος ΕΕΣΣ Χαιρετισμός κα Neelie Kroes, Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής & Επίτροπος για την Χηφιακή Ατζέντα (μαγνητοσκοπημένο μήνυμα) Κήρυξη Έναρξης Εργασιών υνεδρίου κ. Δημήτρης Ρέππας, Τπουργός Τποδομών, Μεταφορών και Δικτύων Εκπρόσωποι κομμάτων κ. ταύρος Καλαφάτης, Τπεύθυνος Σομέα Πολιτικής Ευθύνης Μεταφορών και Επικοινωνιών της Νέας Δημοκρατίας κ. Μάκης Παπαδόπουλος, Μέλος Κεντρικής Επιτροπής ΚΚΕ, Τπεύθυνος Σμήματος Οικονομίας κ. Άγγελος Κολοκοτρώνης, Βουλευτής Α Αθηνών του ΛΑΟ κ. Σάσος Κουράκης, Βουλευτής Α Θεσσαλονίκης του ύριζα κ. Γιάννης Σσιρώνης, υντονιστής Εκτελεστικής Γραμματείας Οικολόγων Πράσινων Σελ. 2

3 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 Ενότητα 1: Σα NGAs είναι πραγματικότητα - η εμπειρία των πρωτοπόρων Σα Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς είναι ικανά να ενισχύσουν την καινοτομία και την πρόσβαση στη γνώση, αυξάνοντας τις επιλογές του καταναλωτή και προάγοντας την Πράσινη Οικονομία. Πλην όμως, η επίτευξη του στόχου αυτού αποτελεί σημαντική πρόκληση, ιδιαίτερα σε περίοδο οικονομικής ύφεσης. την ενότητα αυτή θα παρουσιαστούν παραδείγματα επωφελούς αξιοποίησης ευρυζωνικών δικτύων πρόσβασης επόμενης γενιάς, και χρηματοοικονομικά στοιχεία σε εθνικό, περιφερειακό ή τοπικό επίπεδο ανά τον κόσμο (Γαλλία, ουηδία, ιγκαπούρη κλπ). υντονιστής: Καθηγητής Ιωάννης Σζιώνας, Μέλος ΕΕΣΣ κ. Clément Verhille, Director of Concessions, Covage Επιχειρηματικά μοντέλα δικτύων οπτικών ινών: η περίπτωση της ιγκαπούρης κ. Bertrand Caparroy, Αντιπρόεδρος, Seine et Marne Department (Γαλλία) Ανοικτή πρόσβαση στα οπτικά δίκτυα: η γαλλική εμπειρία κ. Crister Mattsson, Διευθυντής, Swedish Broadband Alliance ΣΠΕ για την κοινωνία: Βέλτιστες πρακτικές στα δίκτυα πόλεων κ. Χρήστος Μπούρας, Καθηγητής Πανεπιστημίου Πατρών και ΕΑΙΣΤ Δίκτυα Επόμενης Γενιάς και πράσινη ανάπτυξη κ. Mikael Ek, Διευθύνων ύμβουλος, Swedish Urban Networks Association Η Ευρυζωνικότητα ως κοινωνικό αγαθό για τις τοπικές κοινωνίες Σελ. 3

4 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία Ενότητα 2: Ποιες οι επιχειρηματικές στρατηγικές για την ανάπτυξη NGAs; Ποια επιχειρηματικά μοντέλα είναι καταλληλότερα για την προώθηση Δικτύων Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς στην Ελλάδα; Ποιος ο ρόλος του Δημόσιου Σομέα και των ιδιωτικών επενδύσεων; Ποιες οι προκλήσεις για τις επιχειρήσεις του τομέα ηλεκτρονικών επικοινωνιών; Ποιοι είναι οι καταλύτες για την ανάπτυξη νέων δικτύων, υπηρεσιών και περιεχομένου σε μια πελατοκεντρική και ανταγωνιστική αγορά; υντονιστής: κ. Μιχάλης ακκάς, Αντιπρόεδρος ΕΕΣΣ Κεντρικοί Ομιλητές Καθηγητής ωκράτης Κάτσικας, Γενικός Γραμματέας Επικοινωνιών Η εθνική στρατηγική ανάπτυξης ευρυζωνικών υποδομών κ. Παναγής Βουρλούμης, Πρόεδρος & Διευθύνων ύμβουλος, ΟΣΕ υζήτηση τρογγυλής Σραπέζης: κ. Παντελής Σζωρτζάκης, Διευθύνων ύμβουλος, Forthnet κ. Αντώνης Κεραστάρης, Διευθύνων ύμβουλος, Hellas on Line κ. Γρηγόρης Αναστασιάδης, Διευθύνων ύμβουλος, On Telecoms κ. Μιχάλης Αχιλλέως, Γενικός Διευθυντής, CYTA κ. Αντώνης Σζωρτζακάκης, Διευθυντής Marketing ταθερής Σηλεφωνίας & Εμπορικών Σμημάτων Εταιρικών Πελατών, WIND Σελ. 4

5 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 Παρασκευή, 18 Ιουνίου 2010 Κεντρική Ομιλία κ. Νίκος ηφουνάκης, Τφυπουργός Τποδομών, Μεταφορών και Δικτύων Ενότητα 3: Η ρύθμιση των NGAs - ενθάρρυνση των επενδύσεων και προστασία του ανταγωνισμού Σα Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς αλλάζουν το επιχειρηματικό τοπίο και δημιουργούν νέες ρυθμιστικές προκλήσεις. Η καινοτομία και οι επενδύσεις σε δίκτυα υψηλών ταχυτήτων θα πρέπει να ενθαρρυνθούν χωρίς όμως να υπάρξουν στρεβλώσεις του υγιούς ανταγωνισμού. Πώς αντιμετωπίζουν οι Ευρωπαίοι Ρυθμιστές (Γαλλία, Ιταλία, Πορτογαλία) τις προκλήσεις αυτές; Ποια θα είναι η επίδραση του νέου κανονιστικού πλαισίου της ΕΕ στις νέες δικτυακές υποδομές και υπηρεσίες; Ποιες οι συνέπειες για τους καταναλωτές; υντονιστής: κ. Γεώργιος Παπαπαύλου, Μέλος ΕΕΣΣ Κεντρικός Ομιλητής: κ. Reinald Krϋeger, Επικεφαλής Μονάδας της Γενικής Διεύθυνσης για την Κοινωνία της Πληροφορίας και τα ΜΜΕ, Ευρωπαϊκή Επιτροπή Η ευρωπαϊκή πολιτική για τα Δίκτυα Πρόσβασης Επομένης Γενιάς υπό το πρίσμα του μηχανισμού διαβούλευσης του Άρθρου 7 κ. Reinaldo Rodriguez, Πρόεδρος Ρυθμιστικής Αρχής Σηλεπικοινωνιών Ισπανίας (CMT) & Αντιπρόεδρος BEREC Οι θέσεις του BEREC για τη ρύθμιση της πρόσβασης στα Δίκτυα Επόμενης Γενιάς κ. Jose Manuel Amado da Silva, Πρόεδρος Ρυθμιστικής Αρχής Επικοινωνιών Πορτογαλίας (ANACOM) Η εμπειρία της αξιοποίησης των Δικτύων Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς στην Πορτογαλία κ. Nicolas Curien, Επίτροπος Ρυθμιστικής Αρχής Ηλεκτρονικών Επικοινωνιών& Σαχυδρομείων Γαλλίας (ARCEP) Ανταγωνιστικά μοντέλα ανάπτυξης δικτύων υψηλής ταχύτητας στη Γαλλία κ. Enzo Savarese, Επίτροπος Ρυθμιστικής Αρχής Επικοινωνιών Ιταλίας (AGCOM) Ρυθμιστικές προκλήσεις από τα NGN και η μετάβαση προς το NGA κ. Peter Alexiadis, Partner, Gibson, Dunn & Crutcher LLP Η ύσταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τα Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς Σελ. 5

6 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία Ενότητα 4: Αναδεικνύοντας τη δυναμική της κινητής ευρυζωνικότητας Ποια η κατάλληλη πολιτική που θα οδηγήσει στην ανάπτυξη της κινητής ευρυζωνικότητας; Πώς θα εξασφαλισθεί η σταθερότητα, η μακροβιότητα των επενδύσεων και η διασφάλιση του κοινωνικού οφέλους; Ποιος ο ρόλος της κινητής ευρυζωνικότητας για την οικονομική ανάπτυξη και τη γεφύρωση του ψηφιακού χάσματος μεταξύ κέντρου και περιφέρειας; υντονιστής: Καθηγητής Κωνσταντίνος Δεληκωστόπουλος, Μέλος ΕΕΣΣ κ. Richard Feasey, Διευθυντής Δημοσίων Τποθέσεων, Vodafone Group Ενισχύοντας τη δυναμική της Ευρυζωνικότητας κ. Torbjorn Nilsson, ύμβουλος του Διευθ. υμβούλου, Ericsson Μεγιστοποίηση των πλεονεκτημάτων της ασύρματης Ευρυζωνικότητας κα Ειρήνη Νικολαΐδη, Γενική Διευθύντρια Ανταγωνισμού Νομικών Τπηρεσιών & Ρυθμιστικών Θεμάτων, Cosmote Η ασύρματη Ευρυζωνικότητα στην Ελλάδα: προοπτικές ανάπτυξης και ανοικτά ζητήματα κ. Δημήτρης Πολιτόπουλος, Διευθύνων ύμβουλος, Cosmoline Κινητή Ευρυζωνικότητα μέσω υποδομών Wi-Max κ. Χριστόδουλος Πρωτοπαπάς, Πρόεδρος, Ένωση Ευρωπαϊκών Δορυφορικών Εταιριών (ESOA) Δορυφορικά δίκτυα νέας γενιάς Σελ. 6

7 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 Ενότητα 5: Ψηφιακή Μετάβαση - τα NGAs ως υποδομή σύγκλισης ηλεκτρονικών δικτύων και ΜΜΕ Η Χηφιακή Μετάβαση αλλάζει τα δεδομένα στο ραδιοτηλεοπτικό τοπίο, ενισχύοντας περαιτέρω τη σύγκλιση τηλεπικοινωνιών και ΜΜΕ. Ποιες οι κατάλληλες στρατηγικές και πολιτικές επιλογές που μπορούν να οδηγήσουν στην αξιοποίηση του ραδιοφάσματος και τη μεγιστοποίηση του οφέλους για την οικονομία και την κοινωνία; Ποια η εμπειρία άλλων κρατών (Ιρλανδία, Κύπρος); υντονιστής: κ. Άγγελος υρίγος, Αντιπρόεδρος ΕΕΣΣ Κεντρικός Ομιλητής: Δρ. Πόλυς Μιχαηλίδης, Επίτροπος Ρυθμίσεως Ηλεκτρονικών Επικοινωνιών και Σαχυδρομείων Κύπρου (ΓΕΡΗΕΣ) Χηφιακή μετάβαση: η κυπριακή εμπειρία κα Oonagh O Reilly, Διεθνείς χέσεις, Ρυθμιστική Αρχή Σηλεπικοινωνιών Ιρλανδίας (Com Reg) Η ιρλανδική προσέγγιση στη σύγκλιση τηλεπικοινωνιών και Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης κ. Martin Cave, Διευθυντής, Centre for Management under Regulation (CMuR) Χηφιακό μέρισμα: οφέλη για την κοινωνία και ρυθμιστικές προκλήσεις κ. Γεώργιος Γαμπρίτσος, Πρόεδρος & Διευθύνων ύμβουλος, ΕΡΣ Η ψηφιακή στρατηγική της δημόσιας τηλεόρασης κ. Γεώργιος Μαθιός, Γενικός Διευθυντής, Digea Η ψηφιακή στρατηγική της ιδιωτικής τηλεόρασης κ. Γεώργιος τεφανόπουλος, Γενικός Διευθυντής, Ένωση Εταιρειών Κινητής Σηλεφωνίας (ΕΕΚΣ) Κινητές τηλεπικοινωνίες σε περιβάλλον σύγκλισης Σελ. 7

8 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία ΕΝΑΡΞΗ ΕΡΓΑΙΨΝ ΤΝΕΔΡΙΟΤ Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία Πέμπτη, 17 Ιουνίου 2010 Master of Ceremonies: Μιχάλης ακκάς (Αντιπρόεδρος ΕΕΣΣ) ΑΚΚΑ Μ. - MC: Κυρίες και κύριοι, καλημέρα σας! Παρακαλείται ο Πρόεδρος της ΕΕΣΣ Δρ. Λεωνίδας Κανέλλος να κάνει το καλωσόρισμα και την έναρξη του υνεδρίου. Καλωσόρισμα ΚΑΝΕΛΛΟ Λ.: Αξιότιμοι κύριοι Τπουργοί, κύριοι Βουλευτές, κύριοι Γενικοί Γραμματείς, κύριοι Πρόεδροι Ανεξάρτητων Αρχών, κύριοι εκπρόσωποι Κομμάτων, εκλεκτοί προσκεκλημένοι από την Ελλάδα και το εξωτερικό, κυρίες και κύριοι, με μεγάλη μου χαρά, σας καλωσορίζω στο 5 Διεθνές υνέδριο της ΕΕΣΣ, με τίτλο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία. Σο φετινό μας υνέδριο είναι αφιερωμένο σε ένα θέμα εξαιρετικά επίκαιρο. Η ανάπτυξη Δικτύων Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς και πολύ υψηλών ταχυτήτων, όπως τα δίκτυα οπτικών ινών, αποτελεί έναν από τους επτά πυλώνες της Χηφιακής Ατζέντας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. ύμφωνα με την Επιτροπή, αποτελεί πανευρωπαϊκό στόχο, το έτος 2020, οι ταχύτητες ευρυζωνικής πρόσβασης στο Διαδίκτυο να ανέλθουν στα 30 Mbps για όλους τους Ευρωπαίους πολίτες με τα μισά ευρωπαϊκά Σελ. 8

9 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 νοικοκυριά να διαθέτουν συνδέσεις 100 Mbps ή ακόμα υψηλότερης ταχύτητας. Πράγματι, κυρίες και κύριοι, πλήθος διεθνών μελετών συνδέουν ευθέως τα ευρυζωνικά δίκτυα με την οικονομική ανάπτυξη κάθε χώρας και με τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Η διαθεσιμότητα δικτύων και ευρυζωνικής πρόσβασης συντελεί στη βελτίωση των επαγγελματικών δεξιοτήτων του πληθυσμού, στην ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής, ενώ μπορεί να συμβάλλει στην αντιμετώπιση σύγχρονων προβλημάτων όπως η κλιματική αλλαγή και ο ψηφιακός αναλφαβητισμός. Ανάμεσα στα προσδοκώμενα οφέλη, για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις, συγκαταλέγονται οι ευκολότερες ηλεκτρονικές συναλλαγές, η ταχεία εξάπλωση της τηλεϊατρικής, της τηλε-εργασίας, η εξοικονόμηση ενέργειας, η μείωση εκπομπής ρύπων και η πράσινη ανάπτυξη. ήμερα, στην Ελλάδα, η ευρυζωνική διείσδυση έχει ξεπεράσει, όπως γνωρίζετε, το ποσοστό του 18%, οι ονομαστικές ταχύτητες πρόσβασης στο διαδίκτυο αυξήθηκαν θεαματικά, ενώ οι λιανικές τιμές μειώθηκαν ραγδαία, με αποτέλεσμα η χώρα μας να συγκαταλέγεται σήμερα ανάμεσα στις οικονομικότερες του ΟΟΑ σε ό,τι αφορά το κόστος ευρυζωνικής πρόσβασης. Η πρόσφατη 15 η Έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την αγορά ηλεκτρονικών επικοινωνιών, το έτος 2009, αποδίδει την εικόνα αυτή στους εξής παράγοντες: α. στην αποτελεσματική ρύθμιση και στην προστασία του ανταγωνισμού εκ μέρους της ΕΕΣΣ, η οποία έχει οδηγήσει σε μία διαρκή πτωτική τάση του δείκτη τιμών καταναλωτή, β. στις πρωτοβουλίες της Πολιτείας για την προώθηση της ευρυζωνικότητας, ιδίως στην περιφέρεια, γ. φυσικά στις επενδύσεις των παρόχων και Σελ. 9

10 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία δ. στην προσφορά συνδυαστικών πακέτων πρόσβασης, επικοινωνίας και περιεχομένου, που ενισχύουν τη ζήτηση για προηγμένες ευρυζωνικές υπηρεσίες από τους καταναλωτές. Η περαιτέρω, όμως, εξάπλωση της ευρυζωνικότητας στη χώρα μας δεν μπορεί να υποστηριχθεί, πλέον, από το υπάρχον δίκτυο χαλκού. Είναι γεγονός ότι το δίκτυο χαλκού του ΟΣΕ -το οποίο υποστηρίζει το σύνολο των ευρυζωνικών γραμμών, άρα αποτελεί τη ραχοκοκαλιά της ανάπτυξης της ευρυζωνικής αγοράς στην Ελλάδα- έχει φθάσει στα όριά του και αδυνατεί να ανταπεξέλθει στην ολοένα αυξανόμενη απαίτηση για ευρυζωνικές συνδέσεις υψηλών ταχυτήτων, εν όψει και της παντελούς απουσίας εναλλακτικών δικτύων, καλωδιακών ή άλλων. Προβάλλει, συνεπώς, αδήριτη η αναγκαιότητα αναβάθμισης των υπαρχουσών και δημιουργίας νέων δικτυακών υποδομών επόμενης γενιάς ως εργαλείου υποστήριξης της καινοτομίας και ενίσχυσης της συμμετοχής των επιχειρήσεων και των πολιτών στο ψηφιακό μέλλον της χώρας μας. Η ανάπτυξη, ωστόσο, δικτύων πρόσβασης επόμενης γενιάς γεννά σειρά ερωτημάτων, τα οποία θέλουμε να συζητήσουμε από αυτό το βήμα. Σο πρώτο και πλέον κρίσιμο ερώτημα αφορά την οικονομική βιωσιμότητα του όλου εγχειρήματος. Αν και όλοι αναγνωρίζουμε τη σημασία των νέων υποδομών, εύλογα τίθεται το ερώτημα: «Ποιος και για ποιο λόγο θα επενδύσει στα νέα δίκτυα, στην παρούσα οικονομική συγκυρία; Ποιος και με ποια προοπτική θα επωμισθεί τον επενδυτικό κίνδυνο; Ποιο είναι το καταλληλότερο επιχειρηματικό μοντέλο ανάπτυξης νέων δικτύων για αστικές, ημιαστικές και αγροτικές περιοχές στην πατρίδα μας; Ποιες είναι οι επιπτώσεις από τη λειτουργία των νέων υποδομών, για την οικονομία, την εκπαίδευση, τους πολίτες και το περιβάλλον;». Για όλα τα σύνθετα αυτά ζητήματα, ελπίζουμε να αναπτυχθεί ένας γόνιμος και ουσιαστικός προβληματισμός, στο πλαίσιο του υνεδρίου μας, με Σελ. 10

11 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 την κατάθεση της εμπειρίας των πρωτοπόρων, που έχουν χτίσει και λειτουργούν με επιτυχία αντίστοιχα δίκτυα σε επίπεδο πόλης, περιφέρειας ή τοπικής κοινότητας ανά τον κόσμο. Ιδιαίτερη βαρύτητα έχουν, φυσικά, οι απόψεις της Πολιτείας, που διαμορφώνει την εθνική ψηφιακή στρατηγική, καθώς και των παικτών της αγοράς, που θα κληθούν να αξιοποιήσουν εμπορικά τα νέα δίκτυα και να προσφέρουν μέσω αυτών καινοτόμες διαδραστικές υπηρεσίες στο καταναλωτικό κοινό. Πόσο έτοιμοι αισθάνονται, αλήθεια, κυρίες και κύριοι, οι πάροχοι να εισέλθουν στη νέα αυτή επιχειρηματική αρένα; Ποιος είναι ο ρόλος του κράτους, ποιος είναι ο ρόλος του κυρίαρχου παρόχου (του ΟΣΕ), των εναλλακτικών παρόχων, του τραπεζικού συστήματος και όλων των παραγόντων της αγοράς στην τρέχουσα οικονομική συγκυρία, που δυσχεραίνει ιδιαίτερα την πρόσβαση σε επενδυτικά κεφάλαια; Ποιες είναι οι καταλληλότερες τεχνολογίες, ενσύρματες, ασύρματες, δορυφορικές ή άλλες, ώστε να υποστηρίξουν την επιτυχή και ταχεία μετάβαση στο νέο ψηφιακό περιβάλλον; Εκτός από τις τεχνικές και οικονομικές διαστάσεις του προβλήματος, επίσης σημαντικές είναι οι ρυθμιστικές παρεμβάσεις οι οποίες θα απαιτηθούν, ώστε να αποτρέψουμε τους πιθανούς κινδύνους για δημιουργία νέων μονοπωλίων και την απαξίωση των επενδύσεων που έχουν, ήδη, γίνει στα νέα δίκτυα και στον αποδεσμοποιημένο τοπικό βρόχο. Καθήκον της Ανεξάρτητης Ρυθμιστικής Αρχής μας είναι να θεσπίσει διαφανείς και προβλέψιμους κανόνες, συμβατούς με το αναθεωρημένο ευρωπαϊκό πλαίσιο και με την αναμενόμενη ύσταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τα δίκτυα πρόσβασης επόμενης γενιάς. Η ρύθμιση πρέπει να είναι -και σας βεβαιώνω ότι, πράγματι, θα είναι!- αποτελεσματική και ευέλικτη, να ενθαρρύνει τις επενδύσεις σε νέες Σελ. 11

12 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία υποδομές ανοικτής πρόσβασης, να διευκολύνει τον ανταγωνισμό και να εμπεδώνει διαρκώς ένα αίσθημα σταθερότητας και ασφάλειας στην αγορά και στους πολίτες. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το ώμα Ευρωπαίων Ρυθμιστών (ΒΕREC), μέλος του οποίου είναι η ΕΕΣΣ, καθώς και άλλα ευρωπαϊκά κράτη τα οποία έχουν προηγηθεί στην πορεία αυτή, είναι μαζί μας, είναι κοντά μας και πρόθυμα να μας μεταφέρουν την πολύτιμη εμπειρία τους. Για μία χώρα με τις γεωμορφολογικές ιδιαιτερότητες της Ελλάδας, είναι αναγκαίος, πιστεύουμε, ο συνδυασμός και η συμπληρωματική λειτουργία διαφορετικών τεχνολογιών, ενσύρματων και ασύρματων. Τπάρχει, λοιπόν, προφανής ανάγκη, κατά την άποψη της ΕΕΣΣ, να αξιοποιηθεί η δυναμική της κινητής, της ασύρματης και της δορυφορικής ευρυζωνικότητας, αφενός μεν ως οχήματος αποκομιδής εμπορικού κέρδους για τις επιχειρήσεις που θα επενδύσουν σε αυτές, κυρίως, όμως, ως εργαλείου κοινωνικής ενσωμάτωσης όλων των πολιτών στην Κοινωνία της Γνώσης, με απώτερο εθνικό στόχο τη γεφύρωση του ψηφιακού χάσματος μεταξύ κέντρου και περιφέρειας! Σο μεγάλο ζητούμενο, κυρίες και κύριοι, αγαπητοί φίλοι, είναι να καταστούν οι νέες ποιοτικές υπηρεσίες της Κοινωνίας της Πληροφορίας διαθέσιμες, με αποτελεσματικό και οικονομικά προσιτό τρόπο, σε κάθε γωνιά της ελληνικής επικράτειας, για όλους τους Έλληνες, όποιο και αν είναι το επάγγελμά τους και όπου και αν κατοικούν, από την Χέριμο μέχρι τον μόλικα και από το Καστελόριζο μέχρι τον Έβρο. Καθοριστική, βέβαια, προς την κατεύθυνση αυτή είναι η βέλτιστη αξιοποίηση του συνόλου του ραδιοφάσματος, σπάνιου εθνικού πόρου, με τρόπο που να εξασφαλίζει την τεχνολογικά ουδέτερη χρήση του. Η ταχεία μετάβαση προς τα νέα δίκτυα απαιτεί να αρθούν άμεσα οι σημερινές γραφειοκρατικές καθυστερήσεις και αγκυλώσεις σε ό,τι αφορά τη νομοθεσία Σελ. 12

13 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 για τα δικαιώματα διέλευσης και την αδειοδότηση κεραιοσυστημάτων, πάντα σύμφωνα με τις επιταγές της οικονομίας και τις ανάγκες του τόπου, σύμφωνα με το ευρωπαϊκό πλαίσιο. Επιπλέον, τα νέα δίκτυα υψηλών ταχυτήτων υλοποιούν τη σύγκλιση των τηλεπικοινωνιών με τα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας. Από την τεχνολογική αυτή τάση, μπορούν, κατά τη γνώμη μας, να προκύψουν συνέργιες και αμοιβαία οφέλη, τόσο για τους παρόχους δικτύων όσο και για τους παρόχους οπτικοακουστικού περιεχομένου. Είναι, κατά την άποψή μας, προφανές ότι τα ευρυζωνικά δίκτυα που δε θα διακινούν καινοτόμες, πρωτοπόρες και πελατοκεντρικές υπηρεσίες, που δε θα προσφέρουν ποιοτικό περιεχόμενο, ενημερωτικό, εκπαιδευτικό ή άλλο, θα μοιάζουν με λεωφόρους ταχείας κυκλοφορίας χωρίς αρκετά οχήματα και, συνεπώς, χωρίς έσοδα από την κυκλοφορία και από διόδια. Αντίστοιχα, οι παραγωγοί περιεχομένου έχουν ξεκάθαρο επιχειρηματικό συμφέρον να πολλαπλασιάσουν τα κανάλια διανομής του περιεχομένου τους σε διαφορετικό κοινό ανά περίπτωση, είτε μέσω του τηλεοπτικού δέκτη είτε μέσω του διαδικτύου είτε μέσω άλλων ευρυζωνικών δικτύων, σταθερών ή κινητών. την προοπτική αυτή, η ανάγκη ευρυζωνικής ανάπτυξης συμβαδίζει με την ανάγκη ταχείας και συντονισμένης μετάβασης στην επίγεια ψηφιακή τηλεόραση. Η ολοκλήρωση της μετάβασης στην ψηφιακή ευρυεκπομπή, με την πλήρη εγκατάλειψη της αναλογικής μετάδοσης, επιβάλλει την απλοποίηση της μεταβατικής διαδικασίας με ορίζοντα το ευρωπαϊκό ορόσημο του έτους 2012 και με απώτατο όριο το έτος όπως, άλλωστε, προβλέπουν οι διεθνείς συνθήκες που έχει υπογράψει η χώρα μας. Οι πολιτικές αποφάσεις που θα ληφθούν από την Πολιτεία πρέπει να λάβουν υπ όψιν, κατά την κρίση μας, τις ανάγκες της οικονομίας, ενίσχυσης του πλουραλισμού, διεθνούς συντονισμού των συχνοτήτων, εναρμόνισης -σε Σελ. 13

14 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία πανευρωπαϊκό επίπεδο- της χρήσης του τερματικού εξοπλισμού σε συγκεκριμένες ζώνες, καθώς και τις ευρωπαϊκές συστάσεις, πρακτικές και εμπειρίες. Κάθε σχετική ενέργεια ή απόφαση πρέπει να συνοδεύεται από την επίγνωση ότι θα προσδιορίσει, όχι μόνον το μέλλον των ηλεκτρονικών επικοινωνιών και την ταχεία ανάταξη της οικονομίας, αλλά, σε μεγάλο βαθμό, τη μορφή της Χηφιακής Ελλάδας του Κυρίες και Κύριοι Υιλοδοξία μας είναι το υνέδριο αυτό να δώσει το έναυσμα για έναν γόνιμο δημόσιο διάλογο και προβληματισμό μεταξύ όλων των φορέων που διαμορφώνουν το παρόν και οικοδομούν το επικοινωνιακό τοπίο του αύριο. Για να είναι, όμως, παραγωγικός ο διάλογος για τα δίκτυα πρόσβασης νέας γενιάς, πρέπει, κατά την κρίση μας, να συνοδεύεται από συγκεκριμένες δράσεις και αυστηρά χρονοδιαγράμματα, που να οδηγούν έγκαιρα και εμπρόθεσμα σε απτά, μετρήσιμα αποτελέσματα, για τον πολίτη και την οικονομία. Αν συμφωνούμε με αυτή τη διαπίστωση, είναι απαραίτητο, πιστεύω, να εργασθούμε όλοι, ο καθένας από το μετερίζι του, με όραμα και τόλμη, με συνέπεια και αποφασιστικότητα, αναπτύσσοντας πρωτοβουλίες και αναλαμβάνοντας -ο καθένας- τις ευθύνες που μας αναλογούν, για να πραγματοποιήσουμε ένα ψηφιακό άλμα προς την Κοινωνία της Γνώσης και για να μετατρέψουμε την κρίση σε ευκαιρία! Με αυτές τις εισαγωγικές σκέψεις, σας προσκαλώ να επωφεληθείτε από την παρουσία των διακεκριμένων ομιλητών μας, να συμμετάσχετε ενεργά στις εργασίες του υνεδρίου μας και να καταθέσετε τις δημιουργικές προτάσεις σας για το ψηφιακό μας μέλλον. ας ευχαριστώ πολύ. Σελ. 14

15 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 ΑΚΚΑ Μ. - MC: Η Επίτροπος για την Χηφιακή Ατζέντα και Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κυρία Neelie Kroes δεν είναι μαζί μας, παρά το ότι το επιθυμούσε, γιατί προέκυψε κάποια σοβαρή ενασχόληση. Θα παρακολουθήσουμε, όμως, ένα ολιγόλεπτο βίντεο που μας έστειλε. Φαιρετισμός KROES N.: Hello everybody. Firstly, I would like to wish you a fruitful conference. There are few things more important to the long-term future of Europe s economy than effective investment in very fast internet. And we know that investments in ICT generate around half of Europe s productivity growth and there can be no ICT investment more fundamental than good networks. And that is a challenging message in, by the way, difficult economic times. The temptation is to retreat into our comfort tomb or to avoid tough choices or large investments. But I believe that now is the time for us to invest. Now to invest boldly into our digital future. And I need all of you carriers of that message throughout Greece. Next generation investments will boost Greek competitiveness, will create jobs, will make a more inclusive society and that is an excellent opportunity. Where are we today? In Greece, broadband penetration is clearly rising and I understand it has doubled from 9% to nearly 18% in the last two years. The demand is clearly there if we can get the right incentives in place. How can we make this happen together? Firstly we need to all agree that this is a partnership, action at both the Greek level and the European level is an absolute requirement. Σελ. 15

16 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία And at the European level we plan to announce the details of the NGA recommendation in September. And I can tell you that as the draft text stands, it is a balanced text, we expect it to promote new investments and ensure competition. The feedback from stakeholders and in particular the input of BEREC and national experts in COCOM has been valuable indeed. And it is very important to see the NGA recommendation in its full context. And that is why we plan to announce it alongside our broadband communication which were built on the digital agenda for Europe announced in May. And it is also essential to make more efficient and flexible use of spectrum, including fair opportunities for mobile broadband. So, we will make our radio spectrum policy program a third key announcement in that package. But the value of those actions will be limited without effective implementation in Greece. So first and foremost, Greece needs a comprehensive legal framework including secondary legislation on rights of way. And alongside this, I invite Greece to prepare early plans for the future use of the digital dividend from the switchover to digital television. And finally, I hope Greece will move quickly to transpose the revised telecom package agreed in Greece was the last member state to complete transposition of the previous package and I urge you to push for quicker action this time around! Having said that, I am delighted to be in this role and I am working with you for the next five years. I am so enthusiastic because of the chance we have to shape the European economy for generations to come! And I know you also see the possibilities in the digital economy. Σελ. 16

17 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 So I can only hope that this Conference helps put those ideas into practice. Please, be in touch with my staff, if there is anything they or I can do to help you in your effort to get every Greek digital. ΑΚΚΑ Μ. - MC: Ευχαριστούμε, για το μήνυμα, την κυρία Neelie Kroes και καλούμε τώρα στο βήμα τον αξιότιμο Τπουργό Τποδομών, Μεταφορών και Δικτύων κύριο Δημήτρη Ρέππα. Παρακαλούμε, κύριε Τπουργέ, να κηρύξετε την έναρξη των εργασιών του υνεδρίου. Κήρυξη Έναρξης Εργασιών υνεδρίου ΡΕΠΠΑ Δ.: Αγαπητοί συνάδελφοι και Εκπρόσωποι των Κομμάτων, αγαπητέ Πρόεδρε της Ανεξάρτητης Αρχής, εκλεκτοί προσκεκλημένοι, Πρόεδροι ή Επικεφαλής Ανεξάρτητων Αρχών άλλων κρατών, εκπρόσωποι φορέων, κυρίες και κύριοι, φίλες και φίλοι Με ιδιαίτερη χαρά ανταποκρίθηκα στην πρόσκληση της Εθνικής Επιτροπής Σηλεπικοινωνιών & Σαχυδρομείων προκειμένου να κηρύξω την έναρξη των εργασιών του 5 ου Διεθνούς υνεδρίου, ενός υνεδρίου που έχει καταστεί, πλέον, κυριολεκτικά θεσμός. Λένε -πάρα πολλοί- ότι η Κοινωνία της Πληροφορίας αποτελεί το ηλεκτρονικό ισοδύναμο της Αρχαίας Αγοράς. Πιστεύω ότι τέτοιες συναντήσεις, πολύ περισσότερο όταν έχουν θεσμικό χαρακτήρα, δίνουν τη δυνατότητα, τόσο στις υπηρεσίες ενός κράτους -τηλεπικοινωνιακές, ταχυδρομικές- όσο και στους εκπροσώπους, τους φορείς της κοινωνίας και της αγοράς, να συναντώνται και να ανταλλάσσουν απόψεις, προβληματισμούς, να συζητούν, να συμπεραίνουν και να δεσμεύονται σε δράσεις οι οποίες είναι απαραίτητες Σελ. 17

18 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία για την προαγωγή του συμφέροντος του κοινωνικού συνόλου και της εθνικής οικονομίας. Προσθέτω ότι το θέμα που επιλέχθηκε, φέτος, για το υνέδριό σας, αποτελεί μία από τις βασικές πολιτικές προτεραιότητες του Τπουργείου μας - μιλούμε για την ανάπτυξη δικτύων πρόσβασης επόμενης γενιάς. Ο στόχος μας, επαναλαμβάνω, είναι διπλός: αφενός η καλύτερη δυνατή παροχή υπηρεσιών στον πολίτη, αφετέρου η ανάπτυξη των δικτύων στο πλαίσιο μιας ευρύτερης ανάπτυξης της εθνικής μας οικονομίας. Ο κλάδος των τηλεπικοινωνιών, στην Ελλάδα, είναι ένας δυναμικός κλάδος, όπως έχει αποδειχθεί, ιδίως τα τελευταία χρόνια. υνεισφέρει σημαντικά στην εθνική οικονομία. Ας σημειώσουμε ότι ο συνολικός κύκλος εργασιών του κλάδου, για το 2008, ήταν 8,17 δις ευρώ, από τα οποία 3,67 δις ευρώ προέρχονται από τον κλάδο των σταθερών επικοινωνιών και 4,5 δις από τον κλάδο των κινητών επικοινωνιών. Οι επενδύσεις, την ίδια χρονιά, για την οποία υπάρχουν πλήρη στοιχεία, ανήλθαν σε 1,37 δις ευρώ, από τα οποία 566 εκατομμύρια προέρχονται από τον ΟΣΕ, 321 εκατομμύρια από τους εναλλακτικούς παρόχους και 483 εκατομμύρια από τους παρόχους κινητών τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών. Φρησιμοποιούμε, βεβαίως, μία λέξη, τη λέξη πάροχος, η οποία -θα μου επιτρέψετε να πω- δεν είναι και η σωστή, προκειμένου να αποδώσουμε το νόημα αυτού που θέλουμε να σηματοδοτήσουμε. Έχουμε εγκαταλείψει στην Ελλάδα τη χρήση των μετοχών!.. ωστό θα ήταν να μιλάμε για τους παρέχοντες! το πλαίσιο αυτό, λοιπόν, οι πολιτικές μας προτεραιότητες, για τα επόμενα χρόνια, με βάση αυτά τα στοιχεία, είναι η περαιτέρω ανάπτυξη των ευρυζωνικών προϊόντων και υπηρεσιών σε όλη τη χώρα, η αποτελεσματική χρήση του φάσματος εν όψει του ψηφιακού μερίσματος που θα προκύψει από την πλήρη μετάβαση στην ψηφιακή ευρυεκπομπή, η ενίσχυση του Σελ. 18

19 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 ρόλου των Ελληνικών Σαχυδρομείων -ιδίως ενόψει της απελευθέρωσης της ταχυδρομικής αγοράς, το και η προστασία, βεβαίως, των δικαιωμάτων των πολιτών και ως καταναλωτών. Είναι, πράγματι, γεγονός -το ακούσαμε και στο σχόλιο της Επιτρόπου- ότι η χώρα μας υστερεί, σε σχέση με τους εταίρους μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, στη διείσδυση της ευρυζωνικότητας. Η Ελλάδα παρουσιάζει ποσοστό διείσδυσης πάνω από 17% στις αρχές του έτους, έναντι 24,8% του ευρωπαϊκού μέσου όρου. Εν τούτοις, η χώρα μας εμφανίζει τον τρίτο μεγαλύτερο ρυθμό αύξησης διείσδυσης της ευρυζωνικότητας στην Ευρώπη, γεγονός που αναδεικνύει μια σημαντική δυναμική ανάπτυξης. τόχος μας, για τα επόμενα πέντε χρόνια, είναι, αφενός να καλύψει η Ελλάδα το σημερινό έλλειμμα, αφετέρου δε να γίνει μία από τις τηλεπικοινωνιακά προηγμένες χώρες της Ευρώπης. Για το σκοπό αυτό, προωθούμε δέσμη βραχυπρόθεσμων, μεσοπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων δράσεων, που θα αξιοποιούν όλες τις εναλλακτικές ευρυζωνικές τεχνολογίες, προκειμένου κάθε Έλληνας, όπου κι αν βρίσκεται, ανά πάσα χρονική στιγμή, να μπορεί να απολαμβάνει υψηλής ποιότητας ευρυζωνικές υπηρεσίες, πάντα σε προσιτές τιμές. Οι σχετικές δράσεις που έχουμε σχεδιάσει και εφαρμόζουμε περιλαμβάνουν: α) την αξιοποίηση των ήδη εγκατεστημένων μητροπολιτικών οπτικών δακτυλίων, β) την αξιοποίηση των επενδύσεων που έχουν αναληφθεί από εναλλακτικούς παρόχους, με κρατική ενίσχυση, σε ευρυζωνικές υποδομές σε όλη τη χώρα, γ) την αξιοποίηση και επέκταση των σημείων ασύρματης ευρυζωνικής πρόσβασης, Σελ. 19

20 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία δ) την παροχή κρατικής ενίσχυσης για την επέκταση ευρυζωνικών υποδομών σε αγροτικές περιοχές της χώρας και ε) την ανάπτυξη του εθνικού δικτύου οπτικών ινών. Ο απώτερος στόχος μας -και αυτόν πρέπει να επιτύχουμε με συγκεκριμένα βήματα και χρονοδιάγραμμα- είναι η δημιουργία μιας νέας εθνικής υποδομής δικτύου οπτικών ινών μέχρι το σπίτι, που θα δώσει τη δυνατότητα παροχής ευρυζωνικών συνδέσεων μεγάλων ταχυτήτων, μεγαλύτερων των 100 Μbps, στον τελικό καταναλωτή, όταν οι ταχύτητες που υποστηρίζει το σημερινό δίκτυο χαλκού, στην καλύτερη περίπτωση, φτάνουν τα 50 Μbps. Γνωρίζουμε ότι το κόστος είναι υψηλό, αλλά πρέπει να ξεκινήσουμε. Να ξεκινήσουμε και να προχωρήσουμε, έστω και σε πιλοτική μορφή, έστω και σε περιορισμένη κλίμακα - και αυτό θα κάνουμε! Πρέπει να τονίσουμε ότι, τον Οκτώβριο του 2009, παραλάβαμε ένα πλαίσιο, που -θα μου επιτρέψετε να πω- δεν ήταν ιδιαιτέρως ελκυστικό για ιδιώτες επενδυτές. Παραλάβαμε έναν προγραμματισμό που προέβλεπε οικονομικά οφέλη μετά την πάροδο εικοσιπενταετίας. Πέραν τούτου, έλλειπαν και οι απαραίτητες για την υλοποίηση αυτού του σχεδίου δράσεις σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο. Ήδη, αυτήν την περίοδο, προκηρύχθηκε διεθνής δημόσιος διαγωνισμός για την επιλογή Σεχνικοοικονομικού υμβούλου, ο οποίος θα ανασχεδιάσει τις τεχνικές και οικονομικές παραμέτρους του έργου, με στόχο να καταστεί αυτό οικονομικά βιώσιμο και, επομένως, ελκυστικό για επενδυτές κι αν είναι δυνατόν, αμέσως. τις αρχές του Ιουνίου, κατατέθηκαν εννέα προσφορές για το έργο του υμβούλου. Με την προϋπόθεση ότι δεν θα υπάρξουν επιπλοκές στη διαγωνιστική διαδικασία, εκτιμάται ότι ο ύμβουλος θα εγκατασταθεί περί τα Σελ. 20

21 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 τέλη Ιουλίου και θα παραδώσει τις πρώτες προτάσεις του τον Οκτώβριο του Με βάση αυτές τις προτάσεις, θα κληθούμε να λάβουμε πολιτικές αποφάσεις επί του ακριβούς αντικειμένου και της έκτασης του έργου, προκειμένου να ακολουθήσει η κατάθεση του φακέλου στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και να ξεκινήσουν οι εθνικές διαδικασίες για την έγκριση του κατάλληλου χρηματοδοτικού σχήματος, κατά πάσα πιθανότητα μέσω ΔΙΣ ή σύμβασης παραχώρησης. ημειώνεται ότι ο Σεχνικοοικονομικός ύμβουλος, βεβαίως, θα πλαισιωθεί και από Νομικό ύμβουλο, η προκήρυξη για την επιλογή του οποίου ολοκληρώνεται τις ημέρες αυτές. Κυρίες και κύριοι, το φάσμα συχνοτήτων είναι μια ανεκτίμητη αξία για κάθε χώρα και για τη δική μας. τόχος των δράσεων που σχετίζονται με την αξιοποίηση του φάσματος είναι, πάνω απ όλα, η ορθολογική αξιοποίησή του. Ο κεντρικός αυτός στόχος συμπληρώνεται και εξειδικεύεται από επί μέρους στόχους, που είναι, κυρίως, η διαμόρφωση αποτελεσματικού και εφαρμόσιμου θεσμικού και νομικού πλαισίου για τη λειτουργία των ηλεκτρονικών ΜΜΕ (τηλεόραση και ραδιόφωνο), η ομαλή και συντεταγμένη μετάβαση της χώρας στην ψηφιακή ευρυεκπομπή και η βέλτιστη αξιοποίηση του φάσματος που θα απελευθερωθεί λόγω της μετάβασης προς όφελος των πολιτών. Σον Οκτώβριο του 2009, είχαμε πρωτόλειες προσεγγίσεις. Δε διαθέταμε μια ολοκληρωμένη στρατηγική για την αξιοποίηση του φάσματος. Ρυθμίσεις αποσπασματικές, συχνά ημιτελείς -με την έννοια της απουσίας δευτερογενών νομοθετικών ρυθμίσεων- για επί μέρους θέματα σχετιζόμενα με το φάσμα, ήταν αυτά που χαρακτήριζαν το τοπίο. Σελ. 21

22 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία την κατεύθυνση της χάραξης στρατηγικής και διαμόρφωσης πολιτικών για την αξιοποίηση του φάσματος, το πρώτο βήμα είναι η αποτίμηση της αξίας του. Προς τον σκοπό αυτό και μετά από δύσκολη προσπάθεια, έχει διαμορφωθεί τεύχος προκήρυξης για την πρόσληψη εξειδικευμένου Οικονομικού υμβούλου, που τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση, ολοκληρώθηκε ο κύκλος της διαβούλευσης, ενώ στις επόμενες ημέρες θα δημοσιευθεί η σχετική προκήρυξη. Σο αποτέλεσμα του έργου του υμβούλου θα χρησιμοποιηθεί ως στοιχείο για την υποστήριξη της λήψης των κατάλληλων πολιτικών αποφάσεων για τη βέλτιστη χρήση του φάσματος, προφανώς με τη συνεκτίμηση στοιχείων που αφορούν πολιτικές προτεραιότητες και κοινωνικές ανάγκες. Παράλληλα, όλη αυτήν την περίοδο, έχουν ενεργοποιηθεί και εργάζονται ομάδες με αντικείμενο την ετοιμασία δευτερογενών ρυθμίσεων, που αποτελούν απαραίτητη συμπλήρωση του ισχύοντος νομικού πλαισίου. Αναφέρομαι σε ομάδες εργασίας που ασχολούνται με τους χάρτες συχνοτήτων, τη χωροθέτηση του πάρκου κεραιών, τη διαδικασία αδειοδότησης κεραιοσυστημάτων αλλά και την ανάληψη διαπραγματεύσεων με τα τηλεπικοινωνιακά όμορα κράτη, τους γείτονές μας, προκειμένου -κι έχουμε κοντά μας σήμερα, και το επισημαίνω με ιδιαίτερη χαρά, τον Πρόεδρο της Σουρκικής, αντίστοιχης, Ανεξάρτητης Αρχής- να επιτευχθεί ο διεθνής συντονισμός και η κατοχύρωση των συχνοτήτων σύμφωνα με τις διαδικασίες της Παγκόσμιας Ένωσης Σηλεπικοινωνιών. Επιτυχής, μέχρι σήμερα, είναι και η συνεργασία με τα συναρμόδια Τπουργεία σε επίπεδο Γενικών Γραμματέων. Έχει ωριμάσει αυτή η προετοιμασία και, πραγματικά, είμαστε στο σημείο που πρέπει να λάβουμε τις τελικές αποφάσεις. Σελ. 22

23 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 Είναι ενθαρρυντικό το γεγονός ότι η δεδηλωμένη πρόθεσή μας για ορθολογική αξιοποίηση του φάσματος, ειδικά του ψηφιακού μερίσματος που θα προκύψει μετά την τελική μετάβαση στην ψηφιακή ευρυεκπομπή, έχει οδηγήσει τον κλάδο των εταιρειών κινητής τηλεφωνίας στο να προγραμματίζει επενδύσεις στον τομέα των ευρυζωνικών ασύρματων υποδομών, ύψους 1,8 δις ευρώ για την επόμενη τριετία, όπως έχει, ήδη, ανακοινωθεί. Για τον σκοπό αυτό, προχωρούμε στη διαμόρφωση ενός εξορθολογισμένου και αποτελεσματικού θεσμικού πλαισίου για την αδειοδότηση εγκατάστασης και λειτουργίας κεραιοσυστημάτων. τόχος μας..; Η δραστική μείωση του χρόνου που απαιτείται για την αδειοδότηση, χρόνου που είναι σήμερα απαράδεκτα υψηλός. Πέραν τούτου, το ανωτέρω θεσμικό πλαίσιο θα διέπεται από τις αρχές της διαφύλαξης της υγείας του πληθυσμού, της προστασίας του περιβάλλοντος, της πολιτιστικής κληρονομιάς και, ασφαλώς, του φυσικού πλούτου της χώρας. Ας σημειωθεί -προσθέτω και αυτό- ότι, προκειμένου να παρακολουθείται επιστημονικά, συστηματικά και σε μόνιμη βάση η ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία στη χώρα, συγκροτούμε το Εθνικό Παρατηρητήριο Ηλεκτρομαγνητικής Ακτινοβολίας. Προχωρούμε στη διαβούλευση, στο πλαίσιο της κυβέρνησης και συνεργασίας των συναρμόδιων Τπουργείων, που θα ακολουθηθεί, βεβαίως, από δημόσια διαβούλευση, για την έκδοση του χάρτη συχνοτήτων για τη ραδιοφωνική ευρυεκπομπή, καθώς και εκείνου για την τηλεοπτική ευρυεκπομπή στην περίοδο της οριστικής λειτουργίας της ψηφιακής ευρυεκπομπής. Κυρίες και κύριοι Ένας άλλος σημαντικός κλάδος, που χρήζει άμεσων και αποτελεσματικών παρεμβάσεων, είναι ο ταχυδρομικός τομέας. Γνωρίζετε ότι υποχρέωση της χώρας μας έναντι της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι να Σελ. 23

24 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία ολοκληρώσει, μέχρι το 2012, την πλήρη απελευθέρωση της ταχυδρομικής αγοράς. Προς εκπλήρωση του σκοπού αυτού, στο Τπουργείο μας, έχει, ήδη, συσταθεί και λειτουργεί ομάδα εργασίας με αντικείμενο τη διαμόρφωση της απαιτούμενης νομοθετικής ρύθμισης, μετά από εισήγηση -και ευχαριστούμε γι αυτό- της Εθνικής Επιτροπής Σηλεπικοινωνιών & Σαχυδρομείων, που μας φιλοξενεί σήμερα. Σο έργο της ομάδας αναμένεται να ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του καλοκαιριού, έτσι ώστε, μετά από δημόσια διαβούλευση -απαραίτητο αγαθό στη λειτουργία, στο πλαίσιο κάθε πρωτοβουλίας μας-, το σχετικό νομοθέτημα να αποτελέσει νόμο του Κράτους μέχρι το τέλος του έτους, αν είναι δυνατόν. ε όλη την Ευρώπη, τα ταχυδρομεία βρίσκονται αντιμέτωπα με μείωση του παραδοσιακού επιστολικού τους έργου, γεγονός που συνεπάγεται τη μείωση του κύκλου εργασιών τους. Σα Ελληνικά Σαχυδρομεία, λόγω των στενών δεσμών που έχουν με την ελληνική κοινωνία, μπορούν να αντεπεξέλθουν επιτυχημένα στις νέες προκλήσεις, παρέχοντας ένα ευρύ φάσμα υπηρεσιών προς όφελος του πολίτη, ακόμη και στην πιο απομακρυσμένη περιοχή της χώρας. Γι αυτό, στηρίζουμε δραστικά τις προσπάθειες της διοίκησης και των εργαζομένων τους προς την κατεύθυνση αυτή, ενισχύοντας -συγχρόνως- τη στρατηγική τους συμμαχία με το Σαχυδρομικό Σαμιευτήριο και την εταιρία Σαχυμεταφορές ΕΛΣΑ. Απαραίτητη προϋπόθεση επιτυχίας για όλες αυτές τις πολιτικές, εκτός από την εντατική κυβερνητική προσπάθεια, που πρέπει να βελτιωθεί, είναι και η αποδοτική και εποικοδομητική συνεργασία με την ΕΕΣΣ. Ο ρόλος της ΕΕΣΣ, ως Ανεξάρτητης Διοικητικής Αρχής, ως ρυθμιστή της τηλεπικοινωνιακής και της ταχυδρομικής αγοράς, είναι κρίσιμος, τόσο για την ομαλή λειτουργία της αγοράς με τη διασφάλιση συνθηκών υγιούς Σελ. 24

25 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 ανταγωνισμού μεταξύ των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται σ αυτόν τον κλάδο όσο και για τη διασφάλιση της διαφάνειας αλλά και των δικαιωμάτων των πολιτών - καταναλωτών. Σα μέλη της Ανεξάρτητης Αρχής απολαμβάνουν προσωπικής και λειτουργικής ανεξαρτησίας στην πράξη, ώστε να μπορεί (η Αρχή) να δρα με αξιοπιστία, επαγγελματισμό, έξω από οποιαδήποτε επιρροή και σκοπιμότητα! Σο γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση αναγνωρίζει το θετικό ρόλο και έργο της ΕΕΣΣ, νομίζω, αποτελεί ένα ιδιαιτέρως ενθαρρυντικό σημείο. Σο ότι σήμερα βρίσκονται μαζί μας, με την ΕΕΣΣ, εκπρόσωποι άλλων Ανεξάρτητων Αρχών, όπως οι αδελφοί μας από την Κύπρο, ο κύριος Μιχαηλίδης, τον οποίο καλωσορίζουμε, αυτό σημαίνει πολλά για το ρόλο της ΕΕΣΣ στην ευρύτερη περιοχή. Κυρίες και κύριοι Με αυτές τις απόψεις, για τα όσα σχεδιάζουμε κι εφαρμόζουμε, κηρύττω την έναρξη του 5 ου Διεθνούς υνεδρίου της ΕΕΣΣ και εύχομαι κάθε επιτυχία στις εργασίες σας! Ευχαριστώ πολύ. Εκπρόσωποι Κομμάτων ΑΚΚΑ Μ. - MC: Καλούμε, τώρα, στο βήμα τον κύριο ταύρο Καλαφάτη, Τπεύθυνο του Σομέα Πολιτικής Ευθύνης Μεταφορών & Επικοινωνιών της Νέας Δημοκρατίας, για έναν σύντομο χαιρετισμό. ΚΑΛΑΥΑΣΗ.: Κύριε Τπουργέ, κύριοι υνάδελφοι στη Βουλή, κύριε Πρόεδρε της ΕΕΣΣ, εκλεκτοί προσκεκλημένοι Η άμεση και απρόσκοπτη πρόσβαση στο διαδίκτυο -το μεγάλο ψηφιακό άλμα που επιχειρείται, τα τελευταία χρόνια, στη χώρα μας- Σελ. 25

26 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία ανοίγουν ένα μαγικό παράθυρο στον κόσμο, για τον καθένα μας. Ένα παράθυρο που μας επιτρέπει να ταξιδεύουμε παντού, χωρίς να βγούμε από το σπίτι μας, αλλά και στρέφει όλα τα βλέμματα του κόσμου πάνω μας, αν το επιδιώξουμε ή αν το προκαλέσουμε με τις σωστές ή τις λάθος επιλογές μας. Έννοιες όπως η ιδιωτικότητα, η κοινωνικότητα, η επιχειρηματικότητα, η ανταγωνιστικότητα, η ψυχαγωγία και η εκπαίδευση, μεταβάλλονται με τόσο ραγδαίους ρυθμούς, που ο μέσος πολίτης, ο νομοθέτης, ακόμα και ο εξειδικευμένος επιστήμονας, δυσκολεύονται να παρακολουθήσουν. Η κοινωνία και η οικονομία της γνώσης είναι μια πραγματικότητα. Αποτελούν το σημερινό στοίχημα αλλά και ελπίδα για την επόμενη μέρα πόσο μάλλον, όταν το σήμερα φαίνεται τόσο δύσκολο υπό το βάρος της κρίσης που διέρχεται η χώρα. Η ένταξη της Ελλάδας στο νέο ψηφιακό και τεχνολογικά προηγμένο περιβάλλον της διαρκούς καινοτομίας αποτελεί, για εμάς, για τη Νέα Δημοκρατία, μονόδρομο όχι μόνο για την αντιμετώπιση της κρίσης που ζούμε, αλλά, κυρίως, για να μη χάσουμε χρόνο στην περίοδο της ανάκαμψης. Η Ελλάδα, τα τελευταία χρόνια, έκανε μια σοβαρή προσπάθεια να καλύψει το ψηφιακό χάσμα και έχει να επιδείξει σημαντική πρόοδο. Η διακυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας προώθησε την ευρυζωνικότητα μέσα από συνδυασμό ενεργειών και κινήτρων με αποκορύφωμα ένα φιλόδοξο πρόγραμμα, το οποίο ονομάζεται fiber to the home ένα πρόγραμμα το οποίο, δυστυχώς, μοιάζει να υποβαθμίζεται τους τελευταίους μήνες!.. μως, για να μη χάσουμε χρόνο μετά την κρίση, πρέπει, από σήμερα, να διαφυλάσσουμε και να ενισχύουμε τα αναπτυξιακά εργαλεία μας. την κρίση, πρέπει να περικόπτουμε από το παρελθόν, για να επενδύσουμε στο μέλλον όχι να κόβουμε από το μέλλον, για να μην ταράξουμε το παρελθόν! Σελ. 26

27 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 Γι' αυτό και επιμένουμε, ως παράταξη, στην προώθηση αναπτυξιακών μέτρων και διαρθρωτικών αλλαγών, που θα δώσουν ουσιαστικό νόημα στις θυσίες τις οποίες καλείται να κάνει ο λαός μας μέσω των δημοσιονομικών μέτρων που επιβάλλονται. Εμείς, ως αξιωματική αντιπολίτευση, είμαστε έτοιμοι και πρόθυμοι να στηρίξουμε κάθε σωστά σχεδιασμένη και σωστά στοχευμένη προσπάθεια για τη βελτίωση της πρόσβασης των πολιτών στην Κοινωνία της Γνώσης πιστεύουμε πως η ισότιμη, άμεση και οικονομική πρόσβαση στην πληροφορία έχουν πολλαπλά οφέλη. Γενικότερα, ένα επιτυχημένο ψηφιακό άλμα : α. θωρακίζει τη δημοκρατία, γιατί στηρίζει τη διαφάνεια και διαμορφώνει ενημερωμένους και ενεργούς πολίτες, που ελέγχουν την εξουσία, συμμετέχουν και συναποφασίζουν, β. ενισχύει την ανάπτυξη, γιατί αναδεικνύει επιχειρηματικές ευκαιρίες, αποκαλύπτει νέες αγορές, αυξάνει την ανταγωνιστικότητα και δίνει ίσες ευκαιρίες για όλους, γ. ενδυναμώνει τον πολίτη, γιατί του παρέχει απεριόριστες ευκαιρίες αυτομόρφωσης και δημιουργίας, του προσφέρει ένα παγκόσμιο βήμα για να παρουσιάσει τις ιδέες του, τον καθιστά κοινωνό και πιθανό συνδιαμορφωτή κάθε νέου ρεύματος και τάσης που εμφανίζεται στον κόσμο. Σο τρίπτυχο Δημοκρατία Ανάπτυξη - Ατομική Ελευθερία, που αποτελεί ιδεολογικό συστατικό ενός φιλελεύθερου κόμματος, όπως η Νέα Δημοκρατία, ισχυροποιείται από το διαδίκτυο και την ευρυζωνικότητα. Θα μου επιτρέψετε σ αυτό το σημείο, όμως, να καταθέσω και έναν προβληματισμό των πολιτών, που, ενίοτε, νοιώθουν απροστάτευτοι από τους κινδύνους της νέας πραγματικότητας, που ξεδιπλώνεται μπροστά τους, αδυσώπητη και, παράλληλα, ελπιδοφόρα. Σελ. 27

28 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία Να ζητήσω από όλους εσάς τους συνέδρους, επιστήμονες και πολιτικούς, να ενσκήψουνε στα μεγάλα προβλήματα προστασίας της ιδιωτικότητας του πολίτη, προστασίας των προσωπικών δεδομένων και αντιμετώπισης του ηλεκτρονικού εγκλήματος. Τποχρέωση της πολιτείας είναι να αναπτύσσει τις υποδομές και να διασφαλίζει τους κανόνες του παιχνιδιού. Βρισκόμαστε σε μία εποχή, κυρίες και κύριοι, που το ψηφιακό άλμα, η ευρυζωνικότητα, η ανάπτυξη των νέων τεχνολογιών, μπορεί να αποτελέσει το πιο ισχυρό αναπτυξιακό εργαλείο για τη χώρα μας. Μπορεί να θωρακίσει την αναπτυξιακή προσπάθεια, που πρέπει να κάνουμε, σε μία πολύ δύσκολη και πολύ ευαίσθητη περίοδο. Νιώθω ότι έχουμε στα χέρια μας, ως πολιτεία, ως κοινωνία, ως οικονομία, μία ευκαιρία. ' αυτή τη ζοφερή πραγματικότητα, που βιώνουμε το τελευταίο χρονικό διάστημα, η ευρυζωνικότητα, το μεγάλο ψηφιακό άλμα που επιχειρούμε ως χώρα, μπορεί να αποτελέσει το δρόμο προς το μέλλον με αισιόδοξα μηνύματα, σε μία προοπτική όπου μπορεί να αξιοποιήσει το εξαιρετικό επιστημονικό προσωπικό που διαθέτει η χώρα μας -και στον εκπαιδευτικό χώρο αλλά και αλλού- και να δώσει και την ευκαιρία σε μία οικονομία να ανακάμψει και να παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο, όχι μονάχα στην ευρύτερη περιοχή της νοτιοανατολικής Ευρώπης, αλλά και σε ολόκληρη την Ευρώπη. Με αυτές τις σκέψεις, θα ήθελα να χαιρετίσω την έναρξη του 5 ου Διεθνούς υνεδρίου της Εθνικής Επιτροπής Σηλεπικοινωνιών & Σαχυδρομείων, επιδοκιμάζοντας την επιλογή του θέματος του υνεδρίου, που θέτει τον πολίτη, πραγματικά, στην καρδιά των εξελίξεων! Ευχαριστώ πάρα πολύ για την πρόσκληση και εύχομαι καλή επιτυχία στους στόχους που έχετε θέσει. Σελ. 28

29 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 ΑΚΚΑ Μ. - MC: Καλούμε τώρα τον κύριο Μάκη Παπαδόπουλο, Μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ και Τπεύθυνο του Σμήματος Οικονομίας, για έναν σύντομο χαιρετισμό. ΠΑΠΑΔΟΠΟΤΛΟ Μ.: Κυρίες και κύριοι, αξιότιμοι εκπρόσωποι φορέων, αγαπητοί εργαζόμενοι στην Εθνική Επιτροπή Σηλεπικοινωνιών & Σαχυδρομείων Αφού ευχαριστήσω για την πρόσκληση, θα ήθελα, εκ μέρους της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ, να συγχαρώ την Εθνική Επιτροπή Σηλεπικοινωνιών & Σαχυδρομείων για την επιλογή του θέματος του 5 ου υνεδρίου. Η συγκεκριμένη συζήτηση, για τα δίκτυα πρόσβασης επόμενης γενιάς είναι, κατά, τη γνώμη μας, μια καλή ευκαιρία για να αναδειχτεί ο πολιτικός χαρακτήρας των επιλογών σχετικά με το μέλλον της ευρυζωνικότητας στην Ελλάδα. Αυτός ο πολιτικός χαρακτήρας συσκοτίζεται σήμερα είτε από γενικόλογες διακηρύξεις για την αυτονόητη ανάγκη αξιοποίησης των δυνατοτήτων των νέων ψηφιακών τεχνολογιών είτε από τη σκόπιμη παρουσίαση του θέματος σαν ζήτημα επιλογής μεταξύ εναλλακτικών τεχνοκρατικών επιλογών, που αφορούν, κυρίως, στην αρχιτεκτονική και στη δομή του νέου δικτύου, στον τρόπο χρηματοδότησης, στο χρονοδιάγραμμα των νέων αναπτυξιακών έργων υποδομής. πως είχαμε τονίσει και στο προηγούμενο υνέδριο της ΕΕΣΣ, το 2009, το πραγματικό πρόβλημα αφορά τους πολιτικούς και κοινωνικούς όρους ανάπτυξης της ευρυζωνικότητας με γνώμονα τη μέγιστη ικανοποίηση των κοινωνικών αναγκών. Σελ. 29

30 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία Με άλλα λόγια «Ευρυζωνικότητα, από ποιον και για ποιον; Ποιος και με ποιο κριτήριο αποφασίζει για τις προτεραιότητες, ποιος θα πληρώσει και ποιος θα καρπωθεί τη μερίδα του λέοντος από τα οφέλη;». Η σημερινή κυβέρνηση, του ΠΑΟΚ, όπως και η προηγούμενη, έχει κάνει τη στρατηγική επιλογή της. Αναζητά διαχειριστική λύση μέσα στο κοινοτικό πλαίσιο της απελευθερωμένης αγοράς, όπου η πρόσβαση στην πληροφορία, στη νέα γνώση, στην ενημέρωση, θεωρούνται εμπορεύματα!.. Γι αυτό, η διερεύνηση για το νέο δίκτυο όπως και για το ψηφιακό μέρισμα και το φάσμα συχνοτήτων δεν καθορίζονται με γνώμονα την ικανοποίηση των κοινωνικών αναγκών. την πραγματικότητα, οι νέες κυβερνητικές επιλογές και οι αντίστοιχες προσαρμογές των κρατικών ρυθμίσεων διαμορφώνονται για την εξυπηρέτηση δύο στόχων, που συνδέονται οργανικά μεταξύ τους Πρώτον, για την προσπάθεια διαχείρισης και κρατικής ρύθμισης των πολλαπλών αντιθέσεων, τόσο σε κλαδικό όσο και σε διακλαδικό επίπεδο της σχετικής αγοράς, μεταξύ των μονοπωλιακών ομίλων που ανταγωνίζονται για τη διασφάλιση του πρόσθετου κέρδους. Κατ αρχήν, στο επίπεδο των τηλεπικοινωνιών, δεσπόζει η αντίθεση μεταξύ του σημερινού εγκατεστημένου παρόχου που κυριαρχεί, του ΟΣΕ, σε σχέση με τους ανταγωνιστές του. Για παράδειγμα, η επιλογή της ανάπτυξης της οπτικής ίνας μέχρι τη γειτονιά, μέχρι το ΚΑΥΑΟ και όχι μέχρι το σπίτι, μπορεί να επιδεινώσει τη θέση των ανταγωνιστών του ΟΣΕ που έχουν μικρή πυκνότητα πελατών ανά ΚΑΥΑΟ και προβλεπόμενες δυσκολίες συνεγκατάστασης. Αντίστροφα, η ίδια τεχνική επιλογή στηρίζει τον ΟΣΕ, αποτρέποντας από μια γρήγορη απαξίωση του σημερινού υφιστάμενου δικτύου του ΟΣΕ και συμβαδίζοντας με τη στρατηγική της Deutsche Telecom για την προώθηση της λύσης VDSL. Σελ. 30

31 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 Επίσης, σε διακλαδικό επίπεδο, διαφορετικά θα είναι τα μερίδια των κερδών, ανάλογα με την τεχνική λύση που θα επιλεγεί, τόσο για τους ομίλους των κατασκευών όσο και για τους ομίλους παραγωγής και εμπορίας σύγχρονου τηλεπικοινωνιακού υλικού, κυρίως εκτός Ελλάδας. ε γεωπολιτικό επίπεδο, πρέπει να δούμε το ισχυρό ενδιαφέρον όλων των ιμπεριαλιστικών κέντρων για τον έλεγχο της σχετικής αγοράς της ευρύτερης περιοχής των Βαλκανίων. Σέλος, στο έδαφος κάθε τεχνολογικής λύσης, τροποποιούνται και διαμορφώνονται αντιφατικές σχέσεις ανταγωνισμού και συμπράξεων μεταξύ τηλεπικοινωνιακών και τηλεοπτικών ομίλων, αφού η τεχνολογική σύγκλιση διαμορφώνει ένα πεδίο οξύτατου ανταγωνισμού. Υυσικά, οι μεγάλοι όμιλοι και οι πολιτικοί εκφραστές τους τονίζουν τα πλεονεκτήματα των τεχνικών λύσεων που προτείνουν, για τον χρήστη, τον εργαζόμενο, τον φορολογούμενο, καλώντας μας, υποκριτικά, να επιλέξουμε ανάμεσα στη φθηνότερη λύση ή τη λιγότερο ενεργοβόρα, την πιο πράσινη ή την πιο αποδοτική μακροπρόθεσμα!.. Ο δεύτερος στόχος της κυβερνητικής πολιτικής αφορά τη διαχείριση της κρίσης από τη σκοπιά των στρατηγικών συμφερόντων της άρχουσας τάξης. Η κυβέρνηση προσπαθεί να διαμορφώσει διέξοδο ικανοποιητικής κερδοφορίας σε υπερ-συσσωρευμένα κεφάλαια. Η στάση της αντικατοπτρίζει τα αδιέξοδα των διαχειριστικών επιλογών της αστικής πολιτικής μεταξύ της περιοριστικής δημοσιονομικής πολιτικής που συμβάλλει σήμερα σε βαθιά παρατεταμένη κρίση της ελληνικής οικονομίας και της άλλης όψης του ίδιου νομίσματος, της επεκτατικής αναπτυξιακής πολιτικής, της κρατικής ενίσχυσης ιδιωτικών ομίλων, που οδηγεί στην κρατική υπερχρέωση. Οι προτάσεις ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας και της κερδοφορίας ιδιωτικών ομίλων, με κρατικές ενισχύσεις και κίνητρα, ΔΙΣ, συμβάσεις παραχώρησης και δημόσιες επενδύσεις για κατασκευή μεγάλων έργων Σελ. 31

32 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία υποδομής, δεν αποτελούν καινοτόμες λύσεις, αλλά οργανικά πολιτικά στοιχεία του δρόμου ανάπτυξης που οδήγησε στην κρίση, στο δημοσιονομικό εκτροχιασμό, στην αφαίμαξη του λαϊκού εισοδήματος και στην κατεδάφιση των εργατικών δικαιωμάτων. Οι κυβερνητικές αναφορές στα δικαιώματα και στις ανάγκες του χρήστη και του εργαζόμενου στον κλάδο αποτελούν, κατά τη γνώμη μας, υποκριτική πλευρά της κυβερνητικής διακήρυξης. Είναι υποκριτικές! Με αξιοποίηση του σημερινού δικτύου, θα μπορούσε να υπάρχει πολύ φθηνότερη τηλεφωνία για τη λαϊκή οικογένεια, μια δυνατότητα που θυσιάζεται στο βωμό του κέρδους. Ψς βασική ανάγκη άμεσης εισαγωγής των νέων δικτύων, σήμερα, προβάλλεται η ψηφιακή τηλεόραση το εφαλτήριο για να προωθηθεί η τηλεόραση και το βίντεο κατ απαίτηση, όπου ο χρήστης θα επιλέγει και, φυσικά, θα πληρώνει το περιεχόμενο. Μια σειρά άλλες εφαρμογές που συχνά αναφέρονται συνοδευτικά, όπως η τηλε-εκπαίδευση και η τηλεϊατρική, μπορούν να καλυφθούν μεσοπρόθεσμα, ακόμη και από το σημερινό δίκτυο του χάλκινου καλωδίου. Η μεγάλη ασυμμετρία ταχύτητας μεταξύ λήψης και αποστολής δεδομένων από τον χρήστη, που συχνά αναφέρεται, είναι επίσης σε μεγάλο βαθμό αποτέλεσμα της τιμολογιακής πολιτικής των σημερινών παρόχων και θα μπορούσε να βελτιωθεί ριζικά στο πλαίσιο της υπάρχουσας τεχνολογικής υποδομής. Πουθενά, επίσης, υπάρχει τεκμηριωμένη αναφορά για προβλεπόμενη ώθηση στην εγχώρια παραγωγή σχετικού τηλεπικοινωνιακού εξοπλισμού νέας γενιάς, τη στιγμή που δρομολογείται ένα τόσο μεγάλο έργο όπως το νέο δίκτυο. Η γενικότερη προώθηση της απελευθέρωσης του στρατηγικού τομέα των τηλεπικοινωνιών και της ιδιωτικοποίησης του ΟΣΕ, που προώθησαν η Σελ. 32

33 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 Νέα Δημοκρατία και το ΠΑΟΚ, έχει επίσης κριθεί ως προς τα αποτελέσματά της. Απ την αύξηση της παραγωγικότητας, όλα αυτά τα χρόνια, δεν ωφελήθηκαν, αναλογικά, ούτε οι εργαζόμενοι του κλάδου ούτε η λαϊκή κατανάλωση, αλλά η κερδοφορία συγκεκριμένων ομίλων! Η κατασκευή και αξιοποίηση του δικτύου νέας γενιάς προς όφελος των κοινωνικών αναγκών προϋποθέτει, κατά τη γνώμη μας, ένα ριζικά διαφορετικό δρόμο ανάπτυξης, όπου τα βασικά μέσα παραγωγής θα αποτελούν κοινωνική κρατική ιδιοκτησία και θα στηρίζονται στον εργατικό έλεγχο, στη λαϊκή συμμετοχή. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, της κεντρικά σχεδιασμένης οικονομίας, ο ενιαίος αποκλειστικά κρατικός φορέας τηλεπικοινωνιών θα διασφαλίζει: α. φθηνότερη, ευκολότερη, ταχύτερη, ασφαλή και καθολική πρόσβαση στην επικοινωνία, στη νέα γνώση, στην ενημέρωση και στην ψυχαγωγία μέσω του διαδικτύου, β. αξιοποίηση της κατασκευής σχετικών έργων υποδομής, για να δοθεί ώθηση στην εγχώρια βιομηχανική παραγωγή τηλεπικοινωνιακού υλικού, στην εγχώρια επιστημονική έρευνα, στην περιφερειακή ανάπτυξη, γ. προστασία της δημόσιας υγείας και του περιβάλλοντος, δ. διασφάλιση της εξοικονόμησης ενέργειας. Κυρίες και κύριοι, αγαπητοί συνάδελφοι, φίλοι και φίλες τη νέα ψηφιακή εποχή, που έρχεται, ο εργαζόμενος έχει συμφέρον να απορρίψει τη στρατηγική που τον θέλει παθητικό πελάτη μεγάλων ομίλων. Μπορεί -και πρέπει- να γίνει ο μεγάλος πρωταγωνιστής των εξελίξεων, που θα αξιοποιεί τις νέες τεχνολογικές δυνατότητες, για να ικανοποιήσει, επιτέλους, τις πραγματικές του ανάγκες. ας ευχαριστώ. Σελ. 33

34 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία ΑΚΚΑ Μ. - MC: Καλούμε τώρα τον Βουλευτή του ΛΑΟ κύριο Άγγελο Κολοκοτρώνη, για έναν σύντομο χαιρετισμό. ΚΟΛΟΚΟΣΡΨΝΗ Α.: Κύριε Τπουργέ, αξιότιμες κυρίες και αξιότιμοι κύριοι, κύριε Πρόεδρε Ο Πρόεδρος του Λαϊκού Ορθόδοξου υναγερμού Γιώργος Καρατζαφέρης μου ανέθεσε να απευθύνω θερμό χαιρετισμό στο υνέδριό σας και να σας ευχηθώ καλή επιτυχία. Ο Λαϊκός Ορθόδοξος υναγερμός γνωρίζει και αναγνωρίζει το πολύμορφο και πολυσχιδές έργο σας. Σόσο ο Πρόεδρος του Λαϊκού Ορθόδοξου υναγερμού όσο και ομιλών υπηρετήσαμε τα ραδιοτηλεοπτικά μέσα επί τρεις τουλάχιστον δεκαετίες. Κατά συνέπεια, γνωρίζουμε το πριν, το σήμερα και αφουγκραζόμαστε μαζί σας το αύριο. αυτό το αύριο, θα μας βρείτε συμπαραστάτες! Αναμένουμε με ιδιαίτερο ενδιαφέρον τα συμπεράσματα του υνεδρίου σας, ώστε να πορευτούμε μαζί προς το μέλλον. ας ευχαριστώ πολύ. ΑΚΚΑ Μ. - MC: Κλείνουμε τον κύκλο των εκπροσώπων των Κομμάτων με τον κύριο Γιάννη Σσιρώνη, υντονιστή της Εκτελεστικής Γραμματείας των Οικολόγων Πρασίνων. Ο Εκπρόσωπος του ύριζα κύριος Κουράκης είχε ανειλημμένη υποχρέωση στη Βουλή και δεν μπόρεσε να έρθει. Μας ειδοποίησε πριν από λίγο. ΣΙΡΨΝΗ Γ.: Αγαπητές συμπολίτισσες, αγαπητοί συμπολίτες Είναι διπλή η χαρά μου που βρίσκομαι εδώ ανάμεσά σας να χαιρετίσω την έναρξη του υνεδρίου σας πρώτα απ όλα ως πολίτης, νιώθω, Σελ. 34

35 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 πια, κοινωνός μιας κοινωνίας πολιτών που για πολλά χρόνια ήταν αποκλεισμένη και τώρα μπορεί, ξανά, να επικοινωνεί με ένα σύγχρονο νεωτερικό τρόπο χαρούμενος και ως Πράσινος, γιατί αναγνωρίζω ότι το Κόμμα μου, που σήμερα βρίσκεται στην Ευρωβουλή, το Πράσινο Κίνημα παγκόσμια, βρίσκεται σε αυτή τη θέση ανάπτυξης, κυρίως, χάρις σε αυτά τα καινούργια δίκτυα, τα οποία έβαλαν τους πολίτες σε έναν διάλογο και μας έδωσαν ένα βήμα -που δεν υπήρχε στα παραδοσιακά ΜΜΕ- να μιλάμε. Μπορώ, λοιπόν, να ευχαριστήσω την ευρυζωνικότητα, που έδωσε στους πολίτες το δικαίωμα να μας γνωρίσουν. Θα χρησιμοποιήσω την εύστοχη παρατήρηση του Δρ. Κανέλλου, για τη βιωσιμότητα. Βέβαια, εμείς, οι Πράσινοι, τη βιωσιμότητα τη βλέπουμε με ένα διαφορετικό μάτι, όχι στενά οικονομικό. Για εμάς, η βιωσιμότητα δεν είναι μόνο οικονομική αφορά, κυρίως, την ευημερία του πολίτη. Δυστυχώς, στα σύγχρονα οικονομικά μοντέλα, επί δεκαετίες, ο πολίτης ήταν στο περιθώριο, ενώ στο επίκεντρο ήταν μία οικονομική μεγέθυνση, η οποία, κακώς, στην Ελλάδα, λέγεται ανάπτυξη - growth είναι στα αγγλικά, το development είναι άλλο πράγμα. Αυτό το growth, αυτό το φούσκωμα των οικονομικών μεγεθών εκλήφθηκε ως ανάπτυξη. Δεν ήταν ανάπτυξη. Αντιμετώπιζε τον πολίτη ως ανθρώπινο πόρο -υβριστικός όρος!- και ως πελάτη ένας άλλος όρος, πολύ υποτιμητικός, κατά τη γνώμη μας, σε αντίθεση με τον όρο του πολίτη. Αναφέρομαι στο πελατοκεντρικό σύστημα, το σύστημα που χρησιμοποιεί τον πελάτη ως μέσο κέρδους και τον άνθρωπο ως μέσο εργασίας πάλι ως μέσο κέρδους!.. Η τεχνολογία, σε αυτό το οικονομικό πλαίσιο, υπηρέτησε αυτούς τους όρους, έτρεξε πολύ πιο γρήγορα από τον πολιτισμό - κακώς, αυτή τη στιγμή, θεωρείται αντίπαλη η ανάπτυξη με την τεχνολογία. Σελ. 35

36 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία Η τεχνολογία, το μόνο λάθος που έχει κάνει τα τελευταία χρόνια, που το πληρώνουμε πάρα πολύ ακριβά, είναι ότι τρέχει με γνώμονα το κέρδος και όχι με γνώμονα τον πολιτισμό. Σρέχει πολύ πιο γρήγορα από τον πολιτισμό, τρέχει πιο γρήγορα απ ό,τι μπορεί να αφομοιωθεί από τους ανθρώπους, τρέχει σε μια άλλη κατεύθυνση. Για εμάς, τους Πράσινους, λοιπόν, αυτές οι ευρυζωνικές ταχύτητες είναι ένα μέσο -και είναι πολύ εύστοχη η παρατήρηση, πραγματικά, του τίτλου, όπως και πολύ εύστοχο να μιλάμε για Πράσινη Οικονομία- για να ξαναμπεί ο πολίτης στο επίκεντρο να ξαναγίνει πολιτοκεντρικό το σύστημά μας. Σι είναι, επιτέλους, αυτή η Πράσινη Οικονομία, στην οποία πολλοί αναφέρεστε, αλλά, λίγες φορές, εμείς, οι Πράσινοι, έχουμε τη δυνατότητα να σας την εξηγήσουμε; Κατ αρχάς, ανάμεσα στο γραφειοκρατικό κεντρικό κρατισμό -σε αυτό το μοντέλο, το οποίο, ιστορικά, απέτυχε- και την ασύδοτη ελευθερία της αγοράς, βάζουμε τον κοινοτισμό, τις μικρές συλλογικότητες, τις αποκεντρωμένες συλλογικότητες. Αυτές οι αποκεντρωμένες συλλογικότητες έχουν ανάγκη την ευρυζωνικότητα. Η άμεση σύνδεση παραγωγού/καταναλωτή -και αυτά τα καινούργια δίκτυα (παραγωγών/καταναλωτών), αυτή η καινούργια οικονομία- έχει ανάγκη από την ευρυζωνικότητα. Η αλληλέγγυα ανταλλακτική οικονομία, η οποία έχει πάει στο περιθώριο, εδώ και πολλές δεκαετίες, ενώ παλιά ήταν αναγκαιότητα σε όλες τις παλιές κοινωνίες, ξαναγυρίζει τώρα με την ευρυζωνικότητα. Σα δίκτυα δίκαιου εμπορίου, όπου ο άλλος μπορεί να βλέπει ότι ο παραγωγός παίρνει το μεγαλύτερο τίμημα από το προϊόν του, πραγματικά, αποτελούν κάτι που μπορεί να γίνει χάρις εις στη νέα τεχνολογία. Σελ. 36

37 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 Βέβαια, εδώ θα χρησιμοποιήσω τον παραλληλισμό του αξιότιμου Τπουργού. Πράγματι, αυτή τη στιγμή, μπορούμε να πούμε ότι τα δίκτυα αυτά είναι κάτι σαν την Αρχαία Αγορά υπάρχει και ένας κίνδυνος που φαίνεται να τον ξεχνάμε!.. Τπάρχει μια σύγχυση ανάμεσα στην πραγματικότητα και την εικονική πραγματικότητα. Τπάρχει μια σύγχυση ανάμεσα στη γνώση και την πληροφορία. Οι ευρυζωνικές ταχύτητες επιτρέπουν στους ανθρώπους να επικοινωνούν βέβαια, ας χρησιμοποιήσω και τον όρο ενός πολύ αγαπητού φιλέλληνα συγγραφέα, του Lawrence Durrell, που έλεγε -στην εποχή, βέβαια, του Μεσοπολέμου- ότι το τηλέφωνο είναι το πιο μοντέρνο μέσο μηεπικοινωνίας. Κάνω μια ερώτηση στο σώμα εδώ, στους σύνεδρους Θα θέλαμε τα παιδιά μας να αγαπήσουν κάποιο password, ένα user name και μερικές φωτογραφίες ανεβασμένες στο Facebook; Εμείς, αλλιώς μεγαλώσαμε!.. Βέβαια, είμαστε μεγαλύτεροι, τα καινούργια παιδιά επικοινωνούν διαφορετικά. Σο εν λόγω ερώτημα το θέτω ανάμεσά μας. Δεν είναι ερώτημα που μπορεί να απαντηθεί με τεχνολογίες ή με οικονομικά μεγέθη, αλλά είναι ένα ζωτικό ερώτημα. Καλή επιτυχία στο υνέδριό σας και περιμένουμε πάρα πολλά από εσάς. Ευχαριστώ. ΑΚΚΑ Μ. - MC: Ευχαριστούμε πολύ. Σελ. 37

38 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία Ενότητα 1: Σα NGAs είναι πραγματικότητα - η εμπειρία των πρωτοπόρων υντονιστής: Καθηγητής Ιωάννης Σζιώνας, Μέλος ΕΕΣΣ ΣΖΙΨΝΑ Ι. - υντονιστής: Μετά τις τεχνικές λεπτομέρειες, μπορούμε να προχωρήσουμε στην πρώτη ενότητα της σημερινής μας εκδήλωσης, με θέμα: Σα NGAs είναι πραγματικότητα - η εμπειρία των πρωτοπόρων. Πράγματι, τα Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς -γνωστά ως New Generation Access Networks, κατά το ακρωνύμιό τους NGAs- συμβάλλουν, μεταξύ άλλων, στην ενίσχυση της καινοτομίας και στη διάχυση / διάδοση της γνώσης. Με τον τρόπο αυτό, αυξάνουν τις επιλογές του καταναλωτή, ταυτόχρονα δε προάγουν και την Πράσινη Οικονομία. Η επίτευξη των στόχων αυτών αποτελεί σημαντική πρόκληση, ιδιαιτέρως σε περίοδο οικονομικής ύφεσης. την ενότητα που ακολουθεί, πέντε έγκριτοι ομιλητές θα παρουσιάσουν εισηγήσεις, οι οποίες αποτελούν παραδείγματα επωφελούς αξιοποίησης ευρυζωνικών δικτύων πρόσβασης επόμενης γενιάς, καθώς και χρηματοοικονομικά στοιχεία σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο ανά τον κόσμο, όπως, για παράδειγμα, στη Γαλλία, στη ουηδία, στη ιγκαπούρη αλλά και αλλού. Πρώτος ομιλητής είναι ο κύριος Clément Verhille, Director of Concessions, της Covage. Σο θέμα του είναι: Επιχειρηματικά μοντέλα δικτύων οπτικών ινών: η περίπτωση της ιγκαπούρης. Ο κύριος Clément Verhille είναι πτυχιούχος πανεπιστημίου του Παρισιού και μεταπτυχιακού τίτλου στα δίκτυα και τηλεπικοινωνίες. Ξεκίνησε την καριέρα του ως ύμβουλος Επιχειρήσεων και, αργότερα, Σελ. 38

39 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 εντάχθηκε στο δυναμικό της Neuf Telecom ως Project Manager και ως Marketing Manager ενός παρόχου ασύρματου τοπικού βρόχου. Σο 2003, εντάχθηκε στον μιλο των Επιχειρήσεων Vinci Networks - Marais και συμμετείχε στη δημιουργία της Axia France ως Διευθυντής Σοπικών Κοινοτήτων. Σο 2007, ορίσθηκε Διευθυντής Επιχειρηματικής Ανάπτυξης των Vinci Networks και, το 2010, Διευθυντής Εκχωρήσεων της Covage. Παρακαλώ τον κύριο Verhille να πάρει το λόγο Επιχειρηματικά μοντέλα Δικτύων Οπτικών Ινών: η περίπτωση της ιγκαπούρης VERHILLE C.: Thank you. I would like to begin presenting the principle of open access networks and I think the principle can be summarized in one sentence, on the top of the slide, competing with your customer does not work. If we look at the value chain of the telecom services, we have web services, we have application enabling services and real broadband and we have the fiber. Web services represent 75% of the value. On the other hand, transport services represent only 25% of the value. If we look at the value chain, the part of the web services, we have sustained competition and we can see that diversity provides end user choice. And with end user choice, we have all the possibilities of a new type of content, of use and the few examples we all know are Google, Ebay, Facebook and so on. On transport services what can we say? We can say that transport services are natural monopolies, that it does excellent economies of scales and that regulation can ensure that economies of scales are passed Σελ. 39

40 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία through to customers. Our model is therefore to introduce ownership separation between web services and transport services. My second point is that the customer no longer needs to be the technology integrator. Well, I think that this title is self-explanatory. We have all experienced situations of being obliged to be the technology integrators, even of stuff that we do not understand and it can be painful. I guess all of us have faced the situation one day. And I would like to insist on one point, on the notion of software as a service. Software as a service provides a compelling value proposition for all communication services. You can share costs with many others; you can access common information any time, anywhere and last but not least, software the service is enabled by open access networks. So, open access networks enable a new high-performance ICT services sector. On the top you have application services. Application services is what the customer experiences. The customer is no longer the technology integrator. But application services are complex and changing; therefore, the optimal governance for application services is open competition. There is no other way to be efficient on application services. Then, under this layer, you have application enabling services. This layer enables access service providers / developers to create any digital experience without network limitations. At the lower layer you have the fiber. Fiber with two main characteristics: fiber at no-capacity limitation. Today you can bring all the broadband anyone needs on fibre network. And second point, fibre is a long-term and I would say, very long-term investment. Therefore, the optimal governance for the fibre transport level is that government retains long-term ownership, that governments have the strategy control to manage this monopoly character. Σελ. 40

41 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 I would like now to present you three examples of open access networks, managing the world by the operator Axia. I will tell you a few words about what Axia is doing in Canada for the government of Alberta, a few words about French networks and I will insist on the FTTH project of the Singapore government. So, Alberta s SuperNet is a network decided by the local authority, by the government of Alberta which is the world's largest rural IP network. Alberta I think I should say a few words about where is and what is Alberta. Alberta is not the western state of Canada because you have on the west, on the Pacific Coast, British Columbia, then you have the Rocky Mountains, and on the Rocky Mountains you have the Province of Alberta. The Province of Alberta is more than 600,000 square kilometres. On this big area you have at least three million people living there. So it is, let s say, about as Athens population but on territory, as big as maybe ten or 100 times. In Alberta you have two main cities, Edmonton and Calgary, and you have one million people in a very large area. So, the government decided to build a fibre network in an open access philosophy, to connect every community, to connect every library, government facilities, hospitals, every place that needed broadband and on top of that, you have local access service providers, private telcos, private companies, which provide retail commercial services. The other example is the example of France. In France, each local authority can develop its own open access network. Covage, which is a French subsidiary of Axia, is in competition for many of these networks and is now in charge of operation on 14 networks in France but I think the best way to understand is to wait for the next presentation of Mr. Caparroy. Σελ. 41

42 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία And the third example is the example of Singapore. Singapore has fibre to every premise project. It is a FTTH project for a little more than one million residential premises and 152,000 other premises for business and public services. And the principle of the Singapore government project is an ownership separation between passive infrastructure and telecom licences for retail services. OpenNet is a company chosen by the Singapore government to build and to exploit the next generation national broadband network. Axia is part of the consortium that exploits OpenNet. So you have a separation, you have two different companies. You have the OpenNet consortium. The Singapore government has awarded OpenNet the construction, building, management and operation of the national all fibre platform for the Singapore next generation national broadband network, to be the foundation of the NGM. OpenNet will provide a competition yet neutral level playing field environment for all downstream operators. Then you have the second level, you have the operating company. The operating company is responsible for the design, building and operating of the active infrastructure for the next generation network. It will offer services that will help retail service providers, select and deliver broadband connectivity service to end users. I will tell you now about the cost for the Singapore government. Together with the grant of 750 million Singapore dollars and for the net company so, for the fibre part of the project and 250 million Singapore dollars for the operator company. The government will invest up to a total of one billion Singaporean dollars to put in place the next generation network. And a billion Singaporean dollars is about 580 million Euros. My last slide was to present very rapidly a preview of the next generation services, as the Singapore government wanted when they Σελ. 42

43 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 launched this project. So, very rapidly, this network would provide fast upload and download speeds, will provide high definition videoconferencing, will provide interactive IPTV. It will of course provide telemedicine services, grid services and interactive digital signage. So, what I wanted to explain, to say is just that in the world a few authorities, governments have found a solution for the fiber development and I wanted just to share it with you. Thank you. ΣΖΙΨΝΑ Ι. - υντονιστής: We thank you very much, indeed, Mr. Verhille, for your lucid and informative presentation. Ευχαριστούμε πάρα πολύ τον κύριο Verhille για την παρουσίασή του, η οποία ήταν πλούσια σε πληροφοριακό υλικό. Ο επόμενος ομιλητής είναι ο κύριος Bertrand Caparroy, ο οποίος είναι Αντιπρόεδρος του Seine et Marne Department της Γαλλίας. Θα μιλήσει για την Ανοικτή Πρόσβαση στα Οπτικά Δίκτυα - Γαλλική Εμπειρία. Ο κύριος Caparroy είναι Αντιπρόεδρος του Γενικού υμβουλίου Seine et Marne και υπεύθυνος για την ανάπτυξη αστικών περιοχών, την πολιτική συμβάσεων και την ψηφιακή ανάπτυξη. Είναι Μέλος του υμβουλίου της AVICCA. Ο κύριος Caparroy έχει το λόγο. Ανοικτή πρόσβαση στα Οπτικά Δίκτυα: η γαλλική εμπειρία CAPARROY B.: Excusez-moi de m exprimer en français. Je suis un survivant d une génération où l anglais n était pas la première langue vivante, et je suis bien meilleur en espagnol. Heureusement, avec l aide de Σελ. 43

44 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία la traduction, je vais pouvoir vous expliquer, vous exposer le cas de la Seine-et-Marne. La Seine-et-Marne est à la base un territoire rural avec un patrimoine très important et internationalement renommé, plaque tournante du commerce européen à la fin du Moyen Age avec ses célèbres foires de champagne. Une de ses activités principales reste aujourd hui la production de céréales. Mais la Seine-et-Marne c est aussi un territoire urbanisé. Sa population qui atteint aujourd hui d habitants a doublé en trente ans. La Seine-et-Marne c est aussi le pub aéroportuaire de Roissy - Charles de Gaule, c est aussi Euro Disney Resort et ces 13 millions et demi de visiteurs annuels, de grandes écoles, de nombreuses entreprises. C est le département qui connaît aujourd hui la plus forte création d emplois de l Île-de-France. Il nous faut donc gérer cette situation complexe de mélange de tout petits villages F quelques dizaines d habitants et de grandes agglomérations dans tous les domaines y compris celui des télécoms. C est la raison pour laquelle nous avons lancé un premier plan d aménagement numérique de notre territoire, destiné à résorber la fracture numérique grandissante entre la Seine-et-Marne et notre voisine, la métropole parisienne. Nous nous situons en effet à quelques kilomètres du centre de Paris où les télécommunications sont portées à leur plus haut niveau. A partir de juin 2004 nous avons décidé de créer un réseau d initiative publique pour assurer une couverture haut débit de 100% des foyers. Nous avons signé en novembre 2006 avec Sem@for77, filiale de Covage, la construction et l exploitation d un réseau achevé en janvier 2008 qui nous a permis de changer la donne en matière d offre de télécommunications pour les entreprises et les administrations. Les 1200 Σελ. 44

45 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 km de ce réseau permettent à toutes les entreprises, à toute entreprise qui s installe dans la campagne dans l une des 207 zones d activité desservies par la fibre optique de bénéficier exactement des mêmes conditions commerciales et tarifaires que si elle était dans une zone ultra urbanisée de Marne-la-Vallée ou à la Défense, le centre d affaires le plus import de l agglomération parisienne. L utilité de la fibre optique est telle aujourd hui que nous raccordons à notre réseau des entreprises situées à l extérieur de notre département. Pour les administrations cela signifie une concurrence revue à la hausse pour des prix revus à la baisse et une qualité de services sans égal pour notre département. Cela représente 30% d économie, avec des services sans commune mesure avec le passé. Toutes nos administrations, tous nos collèges, nos lycées, nos hôpitaux, sont aujourd hui raccordés à la fibre. Au total 589 établissements publics sont raccordés à la fibre. Les deux diapositives suivantes ont le même objectif : démontrer que l action publique amène la concurrence sur les services, y compris sur les petits réseaux, que ce soit le moyen débit, où l on voit que sur le réseau construit en complément de l ADSN, et où le marché-cible n est que de 7500 foyers, nous avions 7500 foyers qui ne pouvaient pas bénéficier de 512 KB, donc 7500 foyers et entreprises, la seule technologie de WiMax a attiré six fournisseurs d accès à Internet différents qui ont raccordé aujourd hui plus de 2700 foyers. Et vous voyez sur cette diapositive la répartition des parts de marché des différents fournisseurs d accès à Internet de technologie WiMax. Je dis aussi bien pour le moyen débit que pour le très haut débit et donc la fibre optique. Vous avez ici la liste de tous les opérateurs de Σελ. 45

46 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία fibre optique qui opèrent sur le réseau réseau d initiative publique. Bien sûr tous ces opérateurs, clients de la fibre optique du département ont accès aux mêmes conditions tarifaires au réseau et les offres proposées couvrent tous les types de niveaux de services demandés par les différents opérateurs. De mon point de vue, je serais même tenté de dire que c est cette très forte concurrence qui règne sur ce réseau qui motive l opposition de certains grands opérateurs privés à l action des collectivités. En effet cela démontre clairement qu un réseau d initiative publique favorise le développement de la concurrence dans les services. Mais après avoir déduit la fracture du haut débit, nous travaillons actuellement à une nouvelle étape, le FTTH. Nous achevons un schéma départemental d aménagement numérique, destiné à assurer la robustesse de notre territoire. C est un terme très important pour nous, la robustesse du territoire pour résister aux intempéries. Donc robustesse par la cohérence du réseau que nous planifions. Alors que d autres plans ne prévoient pas la couverture que des seules zones rentables, notre schéma, tel qu il est exposé ici, prévoit la couverture de 100% du territoire. Nos études ont montré que le prix moyen par prise est très élevé, certes : 1300 euros par prise. Donc pour nous hormis l action publique, pas de salut. Car sans cette intervention, nous verrions se creuser un gouffre numérique insupportable entre les zones rentables, situées dans le haut et au nord-ouest de notre département, qui est la zone la plus urbanisée, et les zones non rentables, tout le reste du territoire, c est-àdire le bas et la droite. Σελ. 46

47 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 Ajoutons qu en France la tarification de l offre de fourreaux fait qu il est plus intéressant de creuser à côté des fourreaux de l opérateur historique, héritier du réseau naguère public, que de les lui louer. L investissement dans ce cas est amorti en à peine plus de dix ans. Donc nous aurions même intérêt à creuser nos propres réseaux plutôt qu à louer à l opérateur historique, vu les tarifs qu il pratique. Mais même à l intérieur des zones de desserte les moins coûteuses à réaliser, il y a des poches d habitat particulièrement coûteuses à construire, auxquelles les opérateurs, guidés par la seule rentabilité, ne s attaqueront pas. L écrémage, le traitement des zones les plus rentables, conduira donc forcément à de nouvelles fractures au niveau de chaque micro-territoire. Clairement, aucune action privée, aussi ambitieuse soitelle, ne permettra de couverture complète d un territoire ni d atteindre notre objectif d un aménagement global et équilibré de notre territoire. L évaluation que nous avons menée nous a montré clairement que si la réalisation des 5% des prises les moins chères demandaient un investissement de 10 millions d euros et que la réalisation de 23% n en demandaient que 35 à 40 millions, ce qui est un à la portée d un investisseur privé, nous pourrions facilement renoncer à intégrer ces zones les moins coûteuses dans notre plan et les laisser à l initiative privée. Mais accepter de laisser les opérateurs privés s occuper des zones les plus rentables sous prétexte de cette économie qui représente moins de 4% de l investissement global initial, c est priver la collectivité de plus de 175 millions d euros de rentrées sur vingt ans de fonctionnement, vingt ans d exploitation de cette partie du réseau et donc renchérir le coût du réseau de 140 millions d euros pour le contribuable. Dès lors, vous auriez compris le sens de notre choix, celui d un réseau FTTH d initiative publique pour assurer l accès à tous nos Σελ. 47

48 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία concitoyens de la fibre et de ses services par la plus juste péréquation possible, qu ils vivent dans les zones denses ou les zones rurales de Seineet-Marne. Je vous remercie de votre attention. ΣΖΙΨΝΑ Ι. - υντονιστής: Ευχαριστούμε πολύ τον κύριο Caparroy, για την ωραία του παρουσίαση. Ο επόμενος ομιλητής είναι ο κύριος Crister Mattsson και θα μας παρουσιάσει την εισήγησή του, η οποία έχει τίτλο Σεχνολογία Πληροφορικής και Επικοινωνιών για την Κοινωνία: Βέλτιστες Πρακτικές στα Δίκτυα Πόλεων. Ο κύριος Crister Mattsson είναι Διευθυντής της Swedish Broadband Alliance και ύμβουλος στο ερευνητικό ινστιτούτο Acreo. Ασχολείται με θέματα ανοιχτών δικτύων και στρατηγικές για την ανάπτυξη αστικής δικτύωσης, περιλαμβανομένων πολιτικών και επιχειρηματικών μοντέλων. Είναι μέλος του OASE, ενός σχεδίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τα Δίκτυα Επόμενης Γενιάς και την ανοιχτή πρόσβαση και συγγράφει, προς το παρόν, μία μελέτη περίπτωσης για επιλεγμένα αστικά δίκτυα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής και τη κανδιναβία. Έχει διατελέσει ύμβουλος στην Ericsson και, παλαιότερα, Διευθυντής Αγοράς και Πληροφορικής στο STOKAB, το αστικό δίκτυο της τοκχόλμης, που είναι η πλέον δικτυωμένη πόλη στην Ευρώπη. Έχει δημοσιεύσει πολλά άρθρα και έχει κάνει πλήθος παρουσιάσεων σε θέματα υποδομής δικτύων. Επίσης, έχει επιμεληθεί το εγχειρίδιο Broadband 2007, για την αγορά ακινήτων, κατόπιν αιτήματος του Swedish Property Federation. Ο κύριος Mattsson έχει το λόγο. Σελ. 48

49 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 Σεχνολογία Πληροφορικής και Επικοινωνιών για την Κοινωνία: βέλτιστες πρακτικές στα δίκτυα πόλεων MATTSSON C.: Thank you. Καλημέρα. Good morning, all broadband friends. I did not understand too much of that but I guess I could agree upon everything. We see an interest in globe up here, somewhere at the same latitude as Greenland, you can see Sweden. And to those of you that complain about the temperature, you should realize how it could be in Sweden in February. Then you would never complain about the heat again, I will promise you. I am very happy to be here, to discuss my favourite issue from our day to day business. I am a Senior Advisor at Acreo. That is a research institute in Sweden which is founded by the government and I am mostly focusing on business models and policies for broadband. And also, as you probably heard, I am in the Swedish Broadband Alliance which is a cooperation between the industry and research. I want to tell you about some projects that I am involved in. This is a project founded by the European Commission in the 7th Framework Program. We are looking into the Next Generation Optical Access. The mission is: what are the requirements from municipalities, from regulators, from operators and everybody else that is involved if we by 2020 should have optical access to every citizen in Europe, and all of them should have an open access so they can choose any operator, service provider that they want. And they should have 1 Gb to every home. It sounds very difficult but the group, the consortium is now focusing on how should we do that. So, those of you that have an opinion about that, please, come to me and give your ideas. They are very Σελ. 49

50 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία interested to hear what the industry and the regulators want, put requirements to do this. We are going to work with this for a couple of years and it is mostly technical questions but I am focusing more onto business models. When we are talking about business models, especially when we come into open networks, many people say, Well, there is no problem, just put up multiple operators so people can choose! And in America they say, Well, this is a problem for net neutrality because any services will be on the internet. So just avoid that the operator will block any other. I do not agree with this. This is a too simple question. I want to say, this is not a question about regulation. It is not a question about technique. We need a new paradigm, a new ecosystem to build a new society. And what we mostly can see in many countries that roll out broadband is that they take the same old business model that they have used for more than 100 years and put it to the new technology. Good luck. I just finished a case study or close to finish it. We look at a couple of different municipality initiatives. Stockholm was quite easy. I had been working there for a couple of years. I also looked into Amsterdam, Trikala in Greece, which gave me the opportunity to visit Greece a couple of times and Salt Lake City in United States. These are totally different. They have really nothing in common except that the municipalities have been involved in the initiative. Amsterdam is mostly a question of city planning. They see the broadband as a part of city planning, like doing roads. The City of Stockholm said that we cannot afford to have every operator open the streets. That is too expensive. And Trikala, you know probably more about that than I do. It was more a question that there was not too much attention from the market to do anything. And Salt Lake City, they are Σελ. 50

51 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 competing with the market. They put up a company that is quite similar to any cable TV company but it is broadband instead. I will not give you any conclusions on that. Let us focus on Stokab in Stockholm. Stokab has been on the market for more than 15 years and the initiative comes from the Mayor at that time. Sweden would become a member of the European Union and that is not too easy. He realized that we were not allowed to have monopoly any more and saw a picture where hundreds of operators would knock on his door, ask for permits to open the streets. You can imagine that in Athens. I guess we all have our share of the congestion. So, to avoid that, the idea was to build an infrastructure that everyone can use on equal terms. Today, I would say that every operator that is in Stockholm uses this network. There is really no operator at all that would come up with the idea to roll out their own fibre network because they can always lease it and they can always lease it below construction price. And the leaser is not a competitor; it is the City. And the City believes that we are not working with telecom, we are working with infrastructure, we provide ICT infrastructure to promote the economic roof and make all the operators happy. Beside that, there are also 500 enterprises that use these networks. It is enterprises like banks, media companies, security and many others. Stokab, as it is at this time, is doing a very good business. They are actually doing a good profit and paying back to the taxpayer. Something like 10% of the annual turnover goes back to the taxpayer. So except from that it is a very important part of the city, it is also a very good business. And my conclusion about that is that you do not compete with anyone. Instead, you just build infrastructure that everyone can use. Σελ. 51

52 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία It is exactly the same like building streets. It is normal that you have a monopoly, the street, that is built by the city, and everyone that wants to drive on it can do it as long as they follow the rules. And the city would never dream on to own the taxi course. It is the same with this infrastructure. So you can see on this map the city of Stockholm is surrounded now by about 30 different municipalities that have their own city network that is connected to this regional network so can reach all these 90 operators that are in Stockholm. Beside this, we have an Archipelago. Not as beautiful as you have outside here but we have 26,000 islands and people are living on those islands. No operator would dream of putting up an infrastructure to these islands. But to make it possible for people to live there, make it possible to have hotels, conference places, education for kids and so on, the city rolled out fibre to the major islands and put some other technical solutions to the rest. Also there have been some connections across the Baltic Sea to Letonia, Estonia and Russia. And I would say, today, 25% of all traffic digital traffic goes through Stockholm. And we charge them a bit for that every time. So we are quite happy about that. The blue dots that you see on the right are the city's internal network that connects to schools, to health care, to libraries and so on. But they are at the same time also neutral connection points. So, any operator could just point on one of these and get the connection because it is fibre there, it is neutral and they can deliver their services and in turn connect to their customers. I have been looking into the business model and as you see to the left, the traditional model. One company built their own infrastructure to Σελ. 52

53 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 deliver their own services and they are very happy about that. Then we have the city networks that declare themselves as open. They not only own the network, they also deal with the communication. So, they own the network, they have their own communication but they are open for other service providers. You will hear a presentation later from the Swedish City Network Association. There are 170 something city networks in Sweden which declare themselves as open. So of course you have a freedom of choice when it comes to service providers but these networks are normally just for their own businesses. And I can see in some cases that some net owners just own the network and open it for other service providers, for other communication operators so they can use the dark fibre. The model that I recommend and that is used in the Stokab case and in some other city networks is a total divide between the levels in the value chain. You have one actor that is just only infrastructure, nothing else, just passive dark fibre and anyone can use it. Enterprises, operators, cable TV, mobile companies, just name it. Everyone uses it on the same terms. And on top of that, some of them lease this network, put up their own communication - normally it is an operator but it can also be enterprises that connect their branches and so on. And on top of that you have the service provider that goes through this communication operator. We made a measurement in 66 different city networks and we found 250 different service providers. I would say, most of them, they could not afford to negotiate with all the city networks but they could negotiate with three and four communication operators and in turn reach all of the city networks. Σελ. 53

54 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία So I will really recommend you all to look deeply into this model. And my experience is also, when you divide it like this, the City can be involved in the network because it is natural for them to work with the infrastructure. And you have competition between every level and the result is, everyone is making more money. It is true. So, a city is a complex situation. Today you have many different infrastructures at the bottom and they are separated, they do not cooperate. We need to get that together because a huge part of the cost for deployment is laying the infrastructure, the foundation. 80% of the cost normally is the deployment. If all of these actors can share that cost, then it could be affordable to roll out the new fibre infrastructure to every part of the municipality and the city. And in the middle we have all the rules and the regulations and we need also cooperation and in this case, we also need some consolidation. We cannot have organization to manage all this in every municipality in our countries. We need consolidation: one, two, maybe three different organizations do this for the total in a country. Consolidation is very necessary at this level. You have short time or depreciation. In the bottom line, you have depreciation normally 20 years. And on the top, it is not just consumers that want to buy more telecommunication services. 50% is the society. It is health care, education, management, and all that. And of course, we need some kind of cooperation between all these actors to make it possible, to discuss new technology, to get better services. This is nothing new. This is from 1924 when we rolled out radio in America. People believe now we can the doctor visit our home. I guess they could not see them at that time but now we can, if we have a decent broadband connection. Σελ. 54

55 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 So we have the services of general interest, which is normally things that the public sector deals with and is responsible for and on the other hand, we have the economic interest, the companies that want to make more profit. And we need these to cooperate more. We need to have a balance, a broadband balance, a new business model. And I would also say, a new ecosystem. Do not take the old business model and put it into fibre because then you are not doing something new. You just make a copy of the old business model. The market forces, they are in it for the money and they will not focus on welfare. I can assure you about all that. You need the public side that has a lot of other things to deal with, to make it a fair competition and all that. If these two sides can cooperate, then I guess, we can build the new information society for all. Thank you. ΣΖΙΨΝΑ Ι. - υντονιστής: Thank you very much, Mr. Mattsson, for your excellent presentation which reflects accumulated experience indeed. Μετά το ταξίδι αυτό, το μακρινό, από τη ιγκαπούρη στη Γαλλία και από εκεί στη κανδιναβία, επιστρέφουμε στην Ελλάδα, στην Πράσινη Ανάπτυξη. Ο επόμενος ομιλητής είναι ο κύριος Φρήστος Μπούρας ο οποίος είναι Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Πατρών και στο Ερευνητικό Ακαδημαϊκό Ινστιτούτο Σεχνολογίας Τπολογιστών. Ο κύριος Μπούρας θα μας μιλήσει για το ενδιαφέρον θέμα Δίκτυα επόμενης γενιάς και Πράσινη Ανάπτυξη. Ο Κύριος Μπούρας είναι Καθηγητής, όπως προανέφερα, στο Σμήμα Μηχανικών Ηλεκτρονικών Τπολογιστών και Πληροφορικής με γνωστικό αντικείμενο Αλγόριθμοι και Εφαρμογές σε Δίκτυα και Σηλεματική και Νέες Σελ. 55

56 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία Τπηρεσίες. Από το 1999, είναι Επιστημονικός Τπεύθυνος της Ερευνητικής Μονάδας 6 στο Ερευνητικό Ακαδημαϊκό Ινστιτούτο Σεχνολογίας Τπολογιστών. Σα ερευνητικά του ενδιαφέροντα περιλαμβάνουν ανάλυση της απόδοσης δικτυακών υπολογιστικών συστημάτων, δίκτυα και πρωτόκολλα ηλεκτρονικών υπολογιστών, τηλεματική και νέες υπηρεσίες, ηλεκτρονική μάθηση, δικτυακό εικονικό περιβάλλον, θέματα χρέωσης και ποιότητας υπηρεσιών σε δίκτυα και υπηρεσίες, θέματα παγκόσμιου ιστού. Διαθέτει εκτεταμένη επαγγελματική εμπειρία σε σχεδιασμό και ανάλυση δικτύων και τηλεματικών υπηρεσιών, πρωτοκόλλων δικτύων και σε δίκτυα υψηλών ταχυτήτων και εκπαίδευσης από απόσταση. Ο κύριος Μπούρας έχει το λόγο. Δίκτυα Επόμενης Γενιάς και Πράσινη Ανάπτυξη ΜΠΟΤΡΑ Φ.: Κυρίες και κύριοι, θέλω να σας ευχαριστήσω και ειδικά την Εθνική Επιτροπή Σηλεπικοινωνιών & Σαχυδρομείων, που μου δίνει σήμερα την ευκαιρία να είμαι εδώ, για να σας παρουσιάσω κάποιες σκέψεις αναφορικά με τα δίκτυα επόμενης γενιάς και τη σχέση τους με την Πράσινη Ανάπτυξη. Θέλω να ξεκινήσω βάζοντας ένα ερώτημα «Γιατί μιλάμε, σήμερα, για την ανάγκη να γίνουν επενδύσεις σε δίκτυα επόμενης γενιάς, όταν οι πιο πολλοί, μιλώντας για την Πράσινη Ανάπτυξη, αντιλαμβανόμαστε ότι μιλάμε για επενδύσεις σε πράσινες τεχνολογίες;». Θα διατρέξω αυτήν την παρουσίαση προσπαθώντας να σας αποδείξω ότι τα ευρυζωνικά δίκτυα νέας γενιάς είναι η κατ εξοχήν πράσινη τεχνολογία στις τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών. Παρουσιάζοντας μια σειρά από μελέτες που έχουν γίνει, θα προσπαθήσω να δείξω ότι η εκτεταμένη χρήση αυτής της τεχνολογίας, των δικτύων επόμενης γενιάς, έχει Σελ. 56

57 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 τη δυνατότητα να βελτιώσει την αποτελεσματικότητα στη μείωση των αερίων του θερμοκηπίου. Είναι μια τεχνολογία Πράσινης Ανάπτυξης στον ίδιο τον τομέα των ΣΠΕ, αλλά υπάρχει μια σειρά από ωφελούμενους τομείς στους οποίους η χρήση δικτύων επόμενης γενιάς -και τέτοιοι τομείς είναι οι τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών, η ενέργεια, οι μετακινήσεις, τα κτίριαμπορεί να βοηθήσει, έτσι ώστε αυτοί οι συγκεκριμένοι τομείς, αν χρησιμοποιήσουν τα δίκτυα επόμενης γενιάς, να μειώσουν την παραγωγή στην εκπομπή αερίων θερμοκηπίου. Η ψηφιακή ατζέντα της Ευρώπης διαπιστώνει ότι η έξυπνη χρήση της τεχνολογίας μπορεί να βοηθήσει σημαντικά στην πρόκληση των κλιματικών αλλαγών και βάζει σαν ορόσημο το 2011 για να καταλήξει η Ευρωπαϊκή Ένωση σε μια κοινή μεθοδολογία γι αυτό. Να αναφέρω χαρακτηριστικά ότι το Report SMART 2020, το οποίο ανακοινώθηκε τον Νοέμβριο του 2008, τονίζει τη δραματική επίδραση που έχουν οι τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών στη μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου. Εδώ συμβαίνει ένα παράδοξο!.. Αν και η μελέτη -που έγινε το εκτιμά ότι, μέχρι το 2020, οι ίδιες οι ΣΠΕ θα διπλασιάσουν τις ανάγκες τους σε ενέργεια, η χρήση και η αξιοποίηση αυτών των τεχνολογιών από άλλους τομείς μπορεί να μειώσει το μέγεθος των παραγόμενων αερίων από αυτούς τους τομείς περίπου κατά μέγεθος πενταπλάσιο αυτού. Εδώ, να σας πω ότι πρόσφατες μελέτες λένε ότι ο τομέας των ΣΠΕ συνεισφέρει περίπου 2% με 2,5% επί των συνολικών εκπομπών αερίων θερμοκηπίου. Μπορείτε να δείτε μερικά νούμερα, αλλά δεν έχει τόσο σημασία. Αυτό που έχει ιδιαίτερη σημασία είναι ότι οι ΣΠΕ συνεισφέρουν στην αύξηση των εκπομπών αερίου παρ όλο που η τεχνολογία των ΣΠΕ βελτιώνει τις τεχνολογίες και παρουσιάζει προϊόντα με χαμηλότερη Σελ. 57

58 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία ενεργειακή απόδοση - και αυτό συμβαίνει, γιατί υπάρχει μεγάλη ζήτηση σε προϊόντα και υπηρεσίες αυτής της τεχνολογίας. Επίσης, να αναφέρω ότι η ITU, στην αναφορά NGNs and Energy Efficiency, αποτυπώνει την εκτίμηση ότι μια γρήγορη μετάβαση σε δίκτυα επόμενης γενιάς θα παίξει πάρα πολύ σημαντικό ρόλο στη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας. Μιλώντας, λοιπόν, για δίκτυα επόμενης γενιάς και ενεργειακή αποδοτικότητα, αναμένουμε σημαντικά οφέλη, κύρια γιατί θα πάμε σε σύγκλιση, σε συστήματα ΙΡ. Αυτό εκτιμά πως θα επιφέρει μία μείωση της ενέργειας κατά 30% με 40% λόγω της εισαγωγής της μετάβασης της μετάδοσης σε τεχνολογίες ΙΡ. Αυτή η μετάβαση σε ΙΡ θα βελτιώσει τεχνολογικά σημαντικά την αποδοτικότητα και, ειδικά στη μετάδοση φωνής, οι νέες τεχνικές συμπίεσης θα μειώσουν τις ανάγκες σε εύρος ζώνης περίπου κατά 60% με 70%. Επίσης, η σύγκλιση σε μία ενιαία πλατφόρμα για δεδομένα ήχου και βίντεο θα μειώσει τις ανάγκες εξοπλισμού. Θα έχουμε, επίσης, σημαντικά βήματα στην ενεργειακή αποδοτικότητα εξαιτίας της χρήσης ενεργειακών αποδοτικών συσκευών και εκτιμάται ότι, αν χρησιμοποιηθεί η λογική και η έννοια του κώδικα λειτουργίας όπως έχει προδιαγραφεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση, μπορούμε να ρίξουμε την ετήσια κατανάλωση σε νούμερα που βλέπετε εδώ, περίπου 25 TWh. Αναμένουμε, επίσης, να έχουμε οφέλη εξαιτίας της οπτικής μετάδοσης, που είναι ένα πολύ ισχυρό πράσινο σύστημα μετάδοσης, γιατί απαιτεί λιγότερη ενέργεια προσφέροντας ταυτόχρονα μεγαλύτερο εύρος ζώνης και μας εξασφαλίζει μετάδοση σε πολύ μεγάλες αποστάσεις χωρίς να χρειάζεται πάρα πολλούς αναμεταδότες. Σελ. 58

59 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 Επίσης, η σύγκλιση σε μια ενοποιημένη αρχιτεκτονική δικτύου θα οδηγήσει σε λιγότερο εξοπλισμό, λιγότερες ενέργειες διαχείρισης, διαμοίραση και, κατά συνέπεια, μικρότερη κατανάλωση ενέργειας. Αναμένουμε να έχουμε οφέλη από τη μείωση των κλασικών τηλεπικοινωνιακών κέντρων, γιατί τα δίκτυα αυτά θα μειωθούν. Αναφέρω ένα παράδειγμα, που έχει διαπιστωθεί στο Ηνωμένο Βασίλειο, από την British Telecom, με 16 διαφορετικά δίκτυα σε μητροπολιτικά κέντρα. Ο σχεδιασμός που έχει κάνει η British Telecom για μετάβαση θα οδηγήσει μόνο σε 100 με 120 μητροπολιτικά κέντρα αντιλαμβάνεστε, από τα νούμερα μόνο, τι εξοικονόμηση ενέργειας θα έχουμε! Εδώ θέλω να κάνω μία παρένθεση, την οποία θα κλείσω στο τέλος της ομιλίας, παρουσιάζοντας μία έρευνα της PricewaterhouseCoopers που έγινε για λογαριασμό του Fiber to the Home European Council, για το πώς θα επιδράσει η ανάπτυξη ενός δικτύου FTTH, το οποίο έχει ως χαρακτηριστικό ότι θα αναπτυχθεί με μία αναλογία 60% σε αστικές περιοχές, 30% σε ημιαστικές και 10% σε αγροτικές. Σι οφέλη περιμένουμε να δούμε αν συμβαίνει περίπου το 10% του πληθυσμού να εργάζεται με τηλε-εργασία τρεις φορές την εβδομάδα, αν χρησιμοποιούμε τηλεϊατρική και βοήθεια στο σπίτι; Εκτιμήθηκε ότι, στα πρώτα 15 έτη λειτουργίας ενός τέτοιου δικτύου, θα εξοικονομηθούν περίπου 330 kg αερίων θερμοκηπίου ανά χρήστη. Βλέπετε ποιο είναι το ισοδύναμο σε σχέση με αυτοκίνητα κτλ. Για τα δε επόμενα 15 χρόνια, το νούμερο αυτό θα γίνει 780 kg. Σο γενικό συμπέρασμα, λοιπόν, είναι πως, αν προχωρήσουμε σε επενδύσεις οι οποίες δημιουργούν δίκτυα επόμενης γενιάς, δίκτυα fiber to the home, ενώ είναι μία βασική υποδομή για την ψηφιακή εκπομπή, ταυτόχρονα είναι και μια συνιστώσα της Πράσινης Ανάπτυξης για τους λόγους και για τα νούμερα και τις πολιτικές που σας έδειξα εδώ. Σελ. 59

60 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία Εδώ υπάρχει, βέβαια, το γνωστό παράδοξο της ενεργειακής αποδοτικότητας Ξέρουμε ότι οι περισσότερες τεχνικές μείωσης των εκπομπών βασίζονται στην αύξηση της ενεργειακής αποδοτικότητας των συσκευών και των διαδικασιών. Δυστυχώς, όμως, λόγω της αυξημένης ζήτησης, αυτό δε θα συμβαίνει. Ενώ θα δημιουργούμε νέες συσκευές με πιο μικρή ενεργειακή κατανάλωση, η ζήτηση θα είναι τόσο μεγάλη, που θα χάνουμε αυτό το πλεονέκτημα!.. Οπότε, θα πρέπει να οδηγηθούμε σε μία στρατηγική -αν μπορούμε να το έχουμε αυτό- μηδενικών εκπομπών ακόμα κι αν έχουμε υπερβολική αύξηση της ζήτησης, να συνεισφέρει αυτή η αύξηση της ζήτησης ελάχιστα ή μηδενικά στις εκπομπές αερίων. Αυτό μπορεί να γίνει με τροφοδότηση από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Εδώ, τώρα, ανοίγει το θέμα του ότι οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας είναι πάρα πολύ μακριά από την κατανάλωση (από τις πόλεις). τα δίκτυα διανομής, για όσους έχουν διδαχτεί τα αντίστοιχα μαθήματα στο πανεπιστήμιο, με βάση την απόσταση, έχουμε μεγάλες απώλειες. Αυτό σημαίνει ότι η αγορά της Πράσινης Ενέργειας μέσα στις πόλεις δε θα είναι τόσο φθηνή όσο νομίζουμε θα είναι -κι αυτή- ακριβή. μως, οι ΣΠΕ μπορούν να μεταφέρουν τη ζήτηση κοντά στην παραγωγή ενέργειας. Σι σημαίνει αυτό; Είναι μία κλασική περίπτωση βιομηχανίας (η βιομηχανία τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών), που μπορεί να μετακινηθεί εύκολα κοντά σε σημεία παραγωγής ανανεώσιμης ενέργειας, φράγματα και αλλού. Οι οπτικές ίνες μπορούν να φτάσουν εκεί, σε πάρα πολύ μεγάλες αποστάσεις, μπορεί να μεταδώσουν τα δεδομένα πάρα πολύ γρήγορα χωρίς να καταναλώσουν ενέργεια και αυτό οδηγεί σε μια στρατηγική η οποία μειώνει -αν όχι μηδενίζει- τις εκπομπές. Σελ. 60

61 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 Πώς μπορεί να γίνει αυτό το πράγμα; Έχοντας, σήμερα, το μοντέλο που υπάρχει στη χώρα, έχουμε πάρα πολλούς servers, διάσπαρτους, οι οποίοι υποχρησιμοποιούνται. Αν ως χώρα, ως κράτος, είχαμε μία στρατηγική να δημιουργήσουμε δύο τρία data centers διάσπαρτα στη χώρα, κοντά σε σταθμούς παραγωγής ενέργειας, αυτό θα οδηγούσε σε μία πραγματικότητα όπου θα είχαμε ανάγκη για λιγότερους εξυπηρετητές (χρησιμοποιώντας την τεχνική του virtualization), θα είχαμε ενεργειακά αποδοτικά συστήματα και, προφανώς, θα είχαμε ενεργειακά αποδοτικό εξοπλισμό. Αυτό θα έριχνε σημαντικά την κατανάλωση. Να κάνω μια μικρή περιήγηση και θα κλείσω με κάποιες ιδέες για την Ελλάδα. την Ιαπωνία -οι πιο πολλοί από εσάς γνωρίζετε- έχει σχεδιαστεί από την κυβέρνηση το Hatoyama Plan, το οποίο σκοπεύει να δημιουργήσει ένα πράσινο υπολογιστικό νέφος, στη λογική που περιέγραψα, το γνωστό Kasumigaseki Cloud, το οποίο θα χρησιμοποιηθεί από την ιαπωνική κυβέρνηση για ηλεκτρονική διακυβέρνηση. Σα δίκτυα επόμενης γενιάς σε σχέση με την ενέργεια εκτιμούν ότι, αν χρησιμοποιηθούν στους τελικούς χρήστες για έλεγχο από μακριά της κατανάλωσης στα σπίτια μας, μπορούμε να έχουμε μία μείωση περίπου στο 25%. Θα οδηγήσει στην εξομάλυνση των εξάρσεων και αυτό, με τη σειρά του, θα οδηγήσει στη μείωση της ανάγκης για νέες υποδομές παραγωγής ενέργειας. την Ινδία, παραδείγματος χάριν, η ινδική κυβέρνηση έχει μελετήσει και έχει εκτιμήσει πως, αν χρησιμοποιηθούν οι τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών, μπορεί να επιτύχει εξοικονόμηση έως 30% - και αυτό είναι το σχέδιο που υλοποιείται εκεί. Με τα δίκτυα επόμενης γενιάς, οδηγούμεθα σε μία σειρά Επηρεάζουν τις μετακινήσεις με τις υπηρεσίες που προσφέρουν και, άρα, Σελ. 61

62 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία αυτό μας κάνει να χρησιμοποιούμε περισσότερο τα μέσα μαζικής μεταφοράς και λιγότερο τα δικά μας τα αυτοκίνητα και αυτό οδηγεί σε εξοικονόμηση και λιγότερες εκπομπές. Θέματα διαχείρισης κυκλοφορίας, διαχείρισης στόλου μεταφορικών, κτλ. Η Αυστραλία έχει ένα σχέδιο, το Climate Risk, το οποίο εκτιμά ότι η ανάπτυξη τέτοιων τεχνολογιών θα οδηγήσει σε μείωση, μόνο στους τομείς της ενέργειας και των μετακινήσεων, γύρω στα 6,6 δις δολάρια Αυστραλίας και εντόπισε μία σειρά από γνωστά ζητήματα που μπορούν να συνεισφέρουν, όπως είναι η απομακρυσμένη διαχείριση, οι αποκεντρωμένες επιχειρηματικές πρωτοβουλίες, η τηλεδιάσκεψη, κτλ. Σα έξυπνα κτίρια, προφανώς Κτίρια, τα οποία στο σώμα τους έχουν σένσορες και παρακολουθούν διάφορα πράγματα, που μπορούν να οδηγήσουν σε μείωση της κατανάλωσης της ενέργειας, άρα και της εκπομπής των ρύπων. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να παρακολουθούν ρύπους και να αναγνωρίζουν καταστροφές, είτε αυτές είναι φυσικές είτε άλλου είδους. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να μειωθεί το χαρτί κτλ. την Ιαπωνία -κι αυτό είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρον- έχουν εκτιμήσει πως μπορούν να πιάσουν το 90% των στόχων του Κιότο μόνο με την εφαρμογή των τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών στους τομείς που ανέφερα πριν (ενέργεια, μετακινήσεις κτλ). Θέλω να κλείσω μιλώντας λίγο για την Ελλάδα, για να υποστηρίξω γιατί το fiber to the home είναι κι αυτό μια συνιστώσα της Πράσινης Ανάπτυξης, στην Ελλάδα. τη χώρα μας, τα τελευταία χρόνια, νομίζω τα τελευταία τέσσερα χρόνια, συζητιέται η ιδέα της ανάπτυξης μιας υποδομής οπτικής ίνας στο σπίτι, η οποία θα φτάνει σε ικανό αριθμό σπιτιών. Προφανώς, έχουμε κάνει λάθη. Ένα πρώτο λάθος είναι ότι δεν σχεδιάσαμε αυτήν την υποδομή σε συνέργια με άλλες παρόμοιες υποδομές. Σελ. 62

63 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 Δηλαδή, όταν σκάβαμε την Αθήνα για το φυσικό αέριο, κανείς δεν σκέφτηκε - ή δεν ακούστηκαν αυτοί που πρότειναν- να ρίχνουμε και οπτική ίνα. Σουλάχιστον, αυτό το λάθος, ας μην το επαναλάβουμε, όταν πάμε το φυσικό αέριο σε άλλες πόλεις. Ένα τέτοιο δίκτυο οπτικών ινών θα μας επιτρέψει να φύγουμε από το μοντέλο κάθε δημόσιος φορέας και ένα υπολογιστικό κέντρο και να πάμε σε λίγα, τέσσερα ή τρία, μεγάλα υπολογιστικά κέντρα κοντά στους σταθμούς παραγωγής, σε εγκαταλελειμμένα ορυχεία παραδείγματος χάριν, στην Κοζάνη, στη Μεγαλόπολη, εκεί που δεν ξέρουμε τι να κάνουμε τις στοές και τα τούνελ τώρα που έχουν τραβήξει το λιγνίτη!.. Να δημιουργήσουμε εκεί τέτοια υπολογιστικά κέντρα, τα οποία, λόγω της γεωγραφίας, θα έχουν και λιγότερες ανάγκες εγκλιματισμού, θα είναι κοντά στους σταθμούς παραγωγής ενέργειας, άρα θα έχουμε λιγότερες μειώσεις απόδοσης λόγω των αποστάσεων. Πέρα από το γεγονός ότι το fiber to the home θα βάλει τη χώρα στην ψηφιακή εποχή, θεωρώ ότι θα είναι βασική συνιστώσα στη μείωση των ρύπων και στην κατανάλωση της ενέργειας, άρα θα είναι μία πράσινη τεχνολογία, μια τεχνολογία που θα συνεισφέρει στην Πράσινη Ανάπτυξη. Θέλω να κλείσω με τα βασικά συμπεράσματα Πιστεύω -και ελπίζω να σας έπεισα- ότι τα δίκτυα νέα γενιάς είναι μια βασική υποδομή για την Πράσινη Ανάπτυξη, γιατί είναι μία κατ εξοχήν πράσινη τεχνολογία. Μπορούν να στηρίξουν την Πράσινη Ανάπτυξη στον περιορισμό των εκπομπών αερίων και να δημιουργήσουν μια νέα οικονομία. Είναι ένα έργο εθνικής εμβέλειας, το οποίο θα έφερνε την οπτική ίνα στα σπίτια. Εν πάση ειλικρινεία, θέλω να σας πω ότι, αυτή τη στιγμή, κανείς -και πρώτος εγώ- δεν μπορεί να σας πείσει και να σας πει ποια θα είναι τα σημαντικά οφέλη είμαστε στη μέση ενός μεγάλου σχεδίου, το οποίο θα το Σελ. 63

64 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία καταλάβουμε όταν φτάσουμε στο τέλος του ταξιδιού. Ελπίζω, όταν φτάσουμε, να έχουμε οπτική ίνα όλοι στα σπίτια μας. ας ευχαριστώ πολύ. ΣΖΙΨΝΑ Ι. - υντονιστής: ας ευχαριστούμε πολύ, κύριε Μπούρα, για την εξαιρετικά ενδιαφέρουσα παρουσίασή σας. Πραγματικά, θα έπρεπε, ήδη, να είχε ξεκινήσει αυτό το μεγάλης πνοής έργο, ιδιαίτερα δε εάν ληφθούν υπ όψιν από την πολιτεία τα συμπεράσματα αυτής της μελέτης. Η πέμπτη εισήγηση θα μας μεταφέρει στη ουηδία, και τηλεοπτικά. Ο πέμπτος ομιλητής είναι ο κύριος Mikael Ek, ο οποίος, δυστυχώς, λόγω κάποιας απεργίας ή κάποιου κωλύματος με τα μεταφορικά μέσα της ουηδίας, δεν κατέστη δυνατόν να έρθει -αν και θα το ήθελε πολύ- στη σημερινή μας εκδήλωση. Σον έχουμε, όμως, εκεί και θα συνδεθούμε μαζί του δια των μεθόδων επικοινωνίας. Ο κύριος Mikael Ek είναι ένα κατ εξοχήν στέλεχος της αγοράς. Έχει ένα πλούσιο βιογραφικό. Έχει σπουδές στο Πανεπιστήμιο της τοκχόλμης σε ηγεσία, πολιτικές επιστήμες, διοίκηση επιχειρήσεων και οικονομικά, δίκαιο, διοίκηση ανθρωπίνων πόρων και κοινωνιολογία. τις αρχές της δεκαετίας του 80 εργάστηκε ως Διευθύνων ύμβουλος -και ιδρυτής, μάλιστα- της εταιρίας Telekonsult στη ουηδία. Ακολούθως, εργάστηκε ως Διευθυντής Πωλήσεων και Μάρκετινγκ στην εταιρία Phonehouse η οποία είναι μια αλυσίδα λιανεμπορίου στη ουηδία. τη δεκαετία του 1990 απασχολήθηκε ως Αντιπρόεδρος Εταιρικών Πελατών στην TeliaSonera που είναι ο μεγαλύτερος πάροχος στη ουηδία καθώς, επίσης, ήταν Αντιπρόεδρος Λιανοπωλητών και Διανομέων, Διευθυντής Πωλήσεων Internet και Ευρυζωνικότητας. Ακολούθως, από το 2009 και εντεύθεν είναι Διευθύνων ύμβουλος της Swedish Urban Network Association, ο οποίος είναι ένας μη- Σελ. 64

65 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 κερδοσκοπικός σύνδεσμος ιδιοκτητών δικτύων με σκοπό την ανάπτυξη υποδομών ανοικτής ευρυζωνικότητας. Ο κύριος Mikael Ek θα μας αναπτύξει το θέμα η ευρυζωνικότητα ως κοινωνικό αγαθό για τις τοπικές κοινωνίες. Η ευρυζωνικότητα ως κοινωνικό αγαθό για τις τοπικές κοινωνίες EK M.: Thank you. Hello, my dear friends. To start, my apologies for not being with you today but this is because of the pilots strike today in Sweden and there were 25,000 people stranded on the ground yesterday. One of them was me. Secondly, I am honoured and glad to be invited to your conference here and this is a little bit silly because we are now testing and living as we are actually trying to teach around. So we will if you are coming to this presentation. I was asked to talk about broadband and the social good for local communities. Shortly about the Swedish Urban Network Association then. This is a non-profit organization. We have a vision to create an open ICT infrastructure which contributes to a sustainable development of the society. It started in 1998 and we have 274 members today. We are running for the market systems of fibre business, SLAs and certificates of quality and of course we are running a lot of different projects, some with the regulatory authorities in Sweden called PTS and we arrange several conferences around the area of broadband. Looking into this fiber network in Sweden, you could say, almost 50% of the fiber network in Sweden is run by the urban networks. And 87% of the network is actually owned by the municipal or local Σελ. 65

66 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία communities and there, very briefly, you can see its main posts Sweden has activated in some parts. You have some small parts, in the white parts it is not activated yet. Looking into why this happened, there was a quite big state subsidy some years after the Millennium that boosted infrastructure expansions. And looking into the fiber networks and urban network, who their main customers are, it is the operators who hire dark fiber and mobile operators that hire dark fiber and sometimes, the mobile operator is the same but what we see is that the mobile operators need more and more dark fiber to actually offer mobile broadband. And then of course, you have a lot of real estate owners as customers. Looking into the value chain, what we see is, at the bottom, we are talking about the national resources and then talking about infrastructure, the transmission level, the IP internet level and the content and service level where the customers are. There is some talking about competition in the infrastructure perspective and of course this is the traditional model for the operators incumbents where the packaging infrastructure towards all the way to the end customer and in exclusive packets or agreements and what we are trying to implement is much more competition in the end service customers perspective. It is not about the infrastructure so much or transmission in the future. It is much more about what is on the portal, on your computer, what you can be offered. And that is what we in Sweden call open networks. And why are we talking so much about these? It is actually very vital for the technicians, why is setting up fiber so important. Looking at what CISCO said, the need of capacity will increase 50% per year and there is tremendous difference between the xdsl services and fiber and Σελ. 66

67 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 looking a little bit into the future, we state that 50% of the usage in coming 15 years will be between citizens and Society. Is this utopia? No. Think about these few who had knowledge about the internet 50 years ago and how few used the mobile phone 20 years ago. So what will happen in the next 15 years, you can imagine. And of course, the way kids are growing up with internet and computers and at four years of age, they are frequently surfing and they will set totally new demands and will ask for particular services from a totally different point than what we are used today. And looking at some future services and services are running in some areas of Sweden today - actually, eservices from the government s perspective, it is a lot being 24 hours a day on the web but it is about simplifying for private individuals and simplifying for business administration and of course saving costs for administration and others in the end. And looking into another thing, medical services, this is, we think, one of the boosters in the coming 15 years. It is the online doctor. This is a practical example from the northern part of Sweden, where we have quite long distances between citizens and doctors. Another thing, you can support a newborn child when you need support in some way. You can do it very often like this. Physiotherapy. When you need help, you do not need to go to the nursery. Training, coaching from distance. It is another area that we are working on today. And home language training. As you know, we have a lot of immigrants in Sweden and a lot of those want to keep on their home language. And this is a very good point when you have to cover quite a long distance to courses and lectures; you do it via the web instead. Σελ. 67

68 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία In the end, what we need to make this happen and some recommendations and suggestions. The community has to have the initiative and responsibility to secure NGN infrastructure local or in the region. That is not the same, that if it is needed, it must be owned, but it must in charge of to secure that this will happen. And of course, one of the things is that in the future, big volumes will ask via those infrastructures coming from the different public services and very important - I think you have some case in Greece as well find solutions to do it together with the market. The government needs to point out the overall direction. But do not wait, from a local perspective. Do not wait. Create local projects in a small scale to get involved and make better understanding of different applications. I think it is vital that different departments or areas need to understand what is needed, what is possible to do via the web or with the video for instance. And I think it is really good to try to set up some concrete goals like x% of the medical care is made virtually by the year 2020, for example. I think the most important here is to involve the younger citizens. Actually, they have internet and computers in their blood. It is nothing that is impossible from their point of looking into this world. And very often they have a radical different way of solving things and are not stocked in a behaviour, in that case. I think this is good for the development around this area. And last but really important, in Sweden you could say we have almost 20% that are outside computing and you can see, it is very often elderly persons and people with low income or no education. And we are talking with the government now is to actually include those citizens in some ways and from the government perspective, we think that it is Σελ. 68

69 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 needed to invest in large programs for education and create incentives for involvement. There is a big risk that there will be even more outside the society in the coming 10 to 15 years. That is what is happening now. That was my presentation. Thank you all. ΣΖΙΨΝΑ Ι. - υντονιστής: Thank you. Thank you very much, Mr. Ek, for your presentation. Ευχαριστούμε πολύ τον κύριο Ek για την παρουσίασή του και, μάλιστα, την απομακρυσμένη, η οποία ήταν πάρα πολύ ενδιαφέρουσα. Νομίζω ότι, συνοψίζοντας τις πέντε εισηγήσεις που μας παρουσίασαν σήμερα οι έγκριτοι εισηγητές εδώ, μπορούμε να αντλήσουμε χρήσιμα παραδείγματα ανάπτυξης δικτύων οπτικών ινών σε διάφορες περιοχές ανά τον κόσμο. Κάθε μοντέλο εμφανίζει το δικό του ιδιαίτερο τρόπο ανάπτυξης και διάρθρωσης του δικτύου, προσαρμοσμένο, βέβαια, στα χαρακτηριστικά δεδομένα μιας σχετικής περιοχής. Για παράδειγμα, το μοντέλο της ιγκαπούρης είναι ένα κλασικό μοντέλο ανάπτυξης δικτύου σε πυκνοκατοικημένες αστικές περιοχές. Αντιθέτως, η δεύτερη περίπτωση, της περιφέρειας Seine-et-Marne, στη Γαλλία, αφορά μοντέλο δικτύου οπτικών ινών σε μία ευρύτερη μεικτή περιοχή. Από τις εξαιρετικές εισηγήσεις του κυρίου Mattsson και του κυρίου Ek παρουσιάστηκαν δύο εκδοχές του σουηδικού μοντέλου ανάπτυξης οπτικών ινών και, μάλιστα, σημειωτέον, η ουηδία έχει ένα πολύ υψηλό ποσοστό ανάπτυξης των ευρυζωνικών συνδέσεων, περίπου 24%, από τα υψηλότερα στον κόσμο. τη ουηδία, λοιπόν, οι τοπικές κοινότητες, δήμοι κλπ, έχουν τα δικά τους δίκτυα, τα οποία, με τη σειρά τους, τα διαθέτουν στους παρόχους. Σελ. 69

70 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία Σέλος, από την ενδιαφέρουσα ανάπτυξη του κυρίου Μπούρα, προέκυψε ο ρόλος που μπορούν να παίξουν τα δίκτυα επόμενης γενιάς στην Πράσινη Ανάπτυξη. Πώς, δηλαδή, αξιοποιώντας τα ευρυζωνικά δίκτυα με τις κατάλληλες δράσεις, μπορούμε να οδηγηθούμε σε ανάπτυξη με ταυτόχρονη προστασία του περιβάλλοντος. Από τις παραπάνω πέντε εισηγήσεις, μπορούμε να αντλήσουμε χρήσιμα συμπεράσματα για τα δίκτυα πρόσβασης επόμενης γενιάς. Αντί, λοιπόν, να περιπλανώμεθα σε terra incognita για το ποιο μοντέλο θα εφαρμόσουμε εδώ, στην Ελλάδα, μπορεί κάποιος να αντλήσει χρήσιμα διδάγματα από τα μοντέλα αυτά και να τα προσαρμόσει στα ελληνικά δεδομένα. Γι αυτό, βέβαια, αρμόδια είναι η πολιτεία και χρειάζεται την κατάλληλη πολιτική βούληση. το σημείο αυτό, θα ήθελα να θέσω στο ακροατήριο τη διάθεση του υπόλοιπου χρόνου, έτσι ώστε να υποβληθούν ερωτήσεις προς τους εισηγητές, τουλάχιστον τους τέσσερις εισηγητές που έχουμε στη διάθεσή μας. Εκτιμώ ότι θα υπάρχουν ερωτήσεις, γι αυτό φροντίσαμε να διαθέσουμε αρκετό χρόνο γι αυτές. Παρακαλώ. ΣΕΥΑΝΟΠΟΤΛΟ Γ.: Thank you. My name is George Stephanopoulos. I represent the Mobile Operators Association in the country. My question will not be technical to you. It will be, as our Swedish friend highlighted in his speech, related to the political and social consensus necessary to produce investment. The background of my question relates to dysfunctionalities and difficulties to obtain political consensus in Greece and acceptance by local communities for investment infrastructure. As a result, we have successive governments trying to formulate policies that are changing over time, Σελ. 70

71 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 contradicting each other and difficulties to formulate common policies with local authorities, a vision that will be long-term. So my question is, what has been the catalyst in Sweden and France to obtain consensus on the ground between political parties, local authorities so that we can mobilize the community together and not as opposing forces with different ideologies, but as citizens of a country with a common vision. Thank you. MATTSSON C.: I am sorry to announce this but we do not have a consensus but we try to achieve it. It is a struggle every day! If you remember my last slide about the broadband balance, that is really a problem because so many are in it for the money and of course they just do it for the money, that is their mission, they should not do anything else. And on the other hand, we have the public side that has many other reasons for being involved. And they are working in different directions because the telecom operators still use their own business models and the public side is sometimes a bit scared of the commercial side and do not want to be in their hands. So we try to see if we can have a new ecosystem where everyone is satisfied, that we can promote everyone to do the best in their situation to achieve their goals, not to interfere with the other ones. But we really do not have a consensus yet. And I guess this is the most important question to solve and that is what I mean that we need a new business model, we cannot go on with the old business model because that will not support the development of the society. I am sorry it was not an answer, it was more a statement maybe. Σελ. 71

72 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία CAPARROY B.: Moi, je pourrais ajouter quelque chose pour la Seine-et- Marne, pour la France. Je pense qu'on est arrivé, notre expérience s est arrivée à un moment clé, celui où on prenait la mesure de limite du développement du réseau privé qui était conçu selon un modèle purement commercial, alors que aussi bien notre collectivité que toutes les petites collectivités s inscrivaient dans un cadre d aménagement du territoire. Et il était évident que les opérateurs privés ne souhaitaient pas s engager dans l'aménagement du territoire. Donc c était ou bien constater le gouffre, le fossé qui se croisait ou bien intervenir. Et c est autour de cette idée qu'on pouvait sortir de cette situation qu en se mobilisant tous que le consensus s est réalisé. Aujourd hui nous sommes en train de mobiliser les plus petites collectivités pour qu elles participent à l effort. Et si non, elles resteront en dehors du développement du territoire. Nous avons atteint nos limites, nous aussi, collectivité départementale. Aujourd hui il faut que tout le monde se rejoigne. VERHILLE C.: What Mr. Caparroy just said, and I totally agree with him, is what makes everybody agree to do something, is that the digital divide between rural communities and cities is not possible any more. So, when every day selected people receive letters from people in this community asking for more bandwidth to do very simple things, to check a telephone number on the internet, to make a reservation to take a train, very simple things but simple things that are possible now only with enough bandwidth. So, in France, the communities that invest in their own next generation network are pushed by their own population. And I think that a few French communities there is not a government plan in France; we Σελ. 72

73 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 have several local networks. The decision was not a national decision. There was a national regulation and inside this national regulation there was a possibility for each local authority to bring its own solution, facing the demand of the local population. MATTSSON C.: Maybe I can give you another comment into this. I think it is necessary to divide the value chain and let the public side, the municipalities or regional authorities be responsible for the infrastructure level but not to interfere into businesses and services. I mean it is like building roads. Let them build the roads and let the market do the traffic and to avoid that the municipalities do compete with the market because the market will not be happy about that. But they will be very happy if there is an infrastructure that they can use on equal terms. ΣΖΙΨΝΑ Ι. - υντονιστής: Thank you. Ερωτήσεις, παρακαλώ. ΦΑΜΠΙΔΗ Κ.: Φαμπίδης από το ADSLGR.COM. Θα ήθελα να ρωτήσω τον Καθηγητή κύριο Μπούρα σε σχέση με την πολύ ενδιαφέρουσα παρουσίαση που έκανε και σε σχέση με το ότι η υποδοχή των δικτύων νέας γενιάς από τους πολίτες θα πρέπει, ίσως, να έρθει και σε σύγκρουση με κάποιες, ενδεχομένως, κατεστημένες νοοτροπίες στην καθημερινότητά μας. Πιστεύετε πως η δύναμη της τεχνολογίας και των καινοτόμων υπηρεσιών των δικτύων νέας γενιάς είναι τέτοια που θα παρασύρει -εντός ή εκτός εισαγωγικών- τους πολίτες να αλλάξουν καθημερινές συνήθειες και να τους γίνει πιο εύκολο να χειριστούν την τηλεματική και την τηλεεργασία και την τηλεϊατρική ή πιστεύετε ότι χρειάζεται ένα ενδιάμεσο επίπεδο, ένα ενδιάμεσο layer, ίσως από κάποιους φορείς, ίσως από την κοινωνία την ίδια, Σελ. 73

74 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία από το κράτος, από την παιδεία, που να εκπαιδεύσει, να προωθήσει τους πολίτες προς αυτό; ΜΠΟΤΡΑ Φ.: (εκτός μικροφώνου) Δεν είναι εύκολο να απαντήσω στην ερώτηση και θα πω για ποιο λόγο. Οι πιο πολλοί σ αυτό το ακροατήριο, στην ψηφιακή εποχή για την οποία μιλάμε και σχεδιάζουμε, είμαστε άποικοι. Αυτό σημαίνει ότι δεν καταλαβαίνουμε καλά. Πιστεύω ότι αυτή η τεχνολογία μπορεί να είναι αλλαγή παραδείγματος βαθιά, μέσα μου, πιστεύω ότι είναι ανατρεπτική. Δεν έχω να σας δώσω πάρα πολλά επιχειρήματα ώστε να σας πείσω και αυτό εξηγείται από το γεγονός ότι είμαστε στη μέση ή στα πρώτα βήματα μιας μετάβασης. Ζούμε, δηλαδή, την αλλαγή του παραδείγματος. Δεν έχουμε φτάσει στο τέλος, για να έχουμε κάποια συμπεράσματα. Αυτό, όμως, που θέλω να πω είναι ότι είμαι βαθιά αισιόδοξος και πιστεύω ότι δεν έχουμε άλλη επιλογή απ το να κάνουμε το βήμα. Είμαι σίγουρος ότι θα καταλάβουμε -εμείς ή αυτοί που θα φτάσουν στο τέλος- ότι είχαμε δίκιο. ΣΖΙΨΝΑ Ι. - υντονιστής: Άλλη ερώτηση, παρακαλώ; Ο κύριος Παπαπαύλου. ΠΑΠΑΠΑΤΛΟΤ Γ.: Ευχαριστώ. George Papapavlou, Member of the Board of EETT and previously European Commission. My question relates to what I see as a change Mr. Bouras said of paradigm. I would accept this in the following way: Several speakers said that there are various layers in the chain, one of which is the infrastructure, the fiber, and more than one suggested that fiber is an expensive investment, most likely we cannot have several fiber networks Σελ. 74

75 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 and probably fiber network will be run by public services, governments. Probably this is not always the case but in several of your examples it is. To the extent that this is happening in rural areas it is simple and provided there is investment from the public sector. To the extent that this takes place in the urban areas and we have had the Swedish examples, we have Amsterdam, in Greece we have Trikala for example. My question is, how does this relate to the possible competition issues which may be raised by the big market players that have already invested or may be willing to invest in similar networks? So what has been the experience in Singapore, or in Alberta but Alberta is a rural area from what I understood, so Singapore or Stockholm from the main players who may have invested and may have now to simply be satisfied with being service providers other than network providers? Long question. MATTSSON C.: I guess I can give you some answer on that. My experience is that the traditional operators are not too keen about investing in new infrastructure before they are forced to do so. Sometimes you can see a couple of initiative. I have many examples where the municipality asked operators, we do need high speed broadband and the operators said, no, there is no market for us, we are not at all interested. So the municipality rolled out the infrastructure, took a huge part of the investment and then invited the operators and said, now we have an infrastructure, will you lease a couple of fibers into that? Of course we will! I am not sure that the operators really wanted to invest. They are more into controlling the market, to be monopolists. I mean, that is the traditional picture of any enterprise. But to build a new society we want Σελ. 75

76 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία competition and we want everyone to compete on equal terms. And if everyone can use the same infrastructure, if you share the investment in infrastructure, we can see more competition and better services. I have some examples where you had good DSL coverage, you also had a good cable TV, broadband connection and you install a new fiber broadband network, an open network. The prices were reduced, over one night 30% to 40% and the services become better. Instead of 2 Mb and 4 Mb you can have 10 Mb, 100 Mb, you can have 100 download and 10 upload. Even the old incumbent offered a 10 Mb service for a lower price than their own 2 Mb service. So something happens when you have competition and in the end I am sure that every operator will be very happy if they do not have to be responsible for the whole investment of infrastructure if it is there and they just can use it. VERHILLE C.: Maybe just a comparison between what is happening in France, in Alberta and in Singapore. The change we have in these three territories is that there was no massive fiber infrastructure. So the question is to build the next generation network. So, of course, the incumbents in each of these countries tried to slow down the process because they have the previous networks to continue to amortize, the copper loop to continue to amortize. But on the investment side, we have the same problem in France, in Alberta, and in Singapore, to find a private operator that wants to invest in the next generation network because it does not exist today. CAPARROY B.: Savez-vous où se trouvent les infrastructures des opérateurs privés face à la fibre? Donc, comme vous ne le savez pas, vous Σελ. 76

77 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 ne pouvez pas commercialement démarcher les entreprises qui seraient susceptibles d utiliser le réseau. Elles dépendent entièrement de l opérateur propriétaire de la fibre. Le Réseau départemental de la Seine-et-Marne est connu de tous, il est ouvert à tous et c est ce qui a permis par exemple à un opérateur de faire une proposition à notre collectivité 30% moins cher que France Télécom. Et France Télécom depuis dit, «nous allons utiliser le Réseau départemental pour faire des offres de service compétitives avec celles des autres opérateurs privés». Heureusement la loi en France va obliger, oblige même maintenant, les opérateurs privés à donner les plans de leur réseau pour éviter les doublons, pour l utiliser de la meilleure manière possible les réseaux existants. MATTSSON C.: I also have seen something else happen when the municipalities get involved. Instead of buying their communication on the open market, they control their own network and have a public tender just for the services. And then the prices have been reduced, as you said, 30%. I can give you a couple of examples for that. So it is really a good saving to build a new infrastructure. ΜΠΟΤΡΑ Φ.: Επιτρέψτε μου να πω ότι η παγκόσμια ιστορία λέει ότι στις υποδομές δεν έχουμε ανταγωνισμό έχουμε έλεγχο. ταν έφταχναν τα σιδηροδρομικά δίκτυα και τους αυτοκινητόδρομους στην Αμερική, ένα σιδηροδρομικό δίκτυο φτιάχτηκε και ένας αυτοκινητόδρομος. Ο ανταγωνισμός ήταν αλλού. Eπειδή πρέπει να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους, γιατί η κρίση είναι μία ευκαιρία να τα πούμε, σκεφτείτε ότι σήμερα στη χώρα έχουμε Σελ. 77

78 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία περίπου έξι εκατομμύρια συνδέσεις. Επί 15 ευρώ η σύνδεση, δίνει περίπου 900 εκατομμύρια ευρώ πάγιο. κεφτείτε πόσο στοιχίζει το fiber to the home στην Ελλάδα. ταν απαντήσετε, θα έχετε βρει την απάντηση που διαφοροποιεί τον έλεγχο από τον ανταγωνισμό!.. ΔΕΛΗΚΨΣΟΠΟΤΛΟ Κ.: Ευχαριστώ. Δεληκωστόπουλος, Μέλος της Ολομελείας της ΕΕΣΣ. Θα εκφραστώ, για λίγο, στα γαλλικά. Je vais m exprimer en français pour m adresser à m. Capparoy principalement et en rendant ainsi hommage à sa génération ainsi qu à la francophonie. Monsieur Capparoy, merci d être ici. Nous avons suivi votre présentation avec beaucoup d attention et j avoue que nous sommes impressionnés par le projet que votre département a mis en œuvre, notamment en sachant qu il s agit d un département qui est à la fois urbain mais aussi, si je ne me trompe, rural. Donc je me demandais si vous auriez l amabilité de préciser un peu le mode exact de financement de ce projet ainsi que le financement de son entretien à l aune de l existence des zones rurales au sein de votre département. Παρακάλεσα τον κύριο Caparroy να μας εξειδικεύσει, λίγο, τη χρηματοδότηση μιας τόσο φιλόδοξης -δημόσιας, κατά βάση- επένδυσης στο πεδίο των υποδομών, τόσο ως προς την αρχική επένδυση όσο και ως προς τη συντήρηση αυτής. Ευχαριστώ. CAPARROY B.: Je vous remercie pour votre question en français et pour vous répondre: pour la première partie de l opération, la construction de la Σελ. 78

79 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 boucle de fibre optique de 1200 km, nous avons eu recours à une délégation de services publics. Le financement est assuré, c est-à-dire que nous avons concédé le réseau à un exploitant qui a participé à la construction, en l occurrence Covage. Le financement lui-même c est un peu plus de 40% de financement public, 50% de ces 40% le département, 50% la région Ile-de-France et les 60% restants c est Covage qui les a amenés, en contrepartie du droit d exploitation pendant vingt ans selon un business plan sur lequel nous nous étions mis d accord et qui prévoit que s ils dépassent un certain niveau de bénéfices, d ailleurs, ils reversent une partie aux collectivités qui ont financé. Pour la deuxième partie du plan, pour le FTTH, donc vous avez vu que cela représente une somme considérable. Nous nous sommes en train de monter le dispositif qui sera vraisemblablement un syndicat mixte dans lequel le département et la région représenteront 50% du financement et les collectivités locales, agglomérations, communautés de communes etc, les 50% restants. Le département amènera dans la corbeille de la mariée le réseau tel qu il est construit, puisque il est la propriété, au bout de la concession, il devient la propriété du département. C est de l argent public investi dans un bien qui sera public. Ce dispositif permet de mobiliser l ensemble des collectivités. Parce que si elles veulent que la fibre optique arrive chez elles, pour une fois elles vont être obligées de sortir un peu d argent de leurs poches, alors que traditionnellement elles se tournent toujours vers le niveau supérieur en demandant qu il le fasse. Notre intention est de mobiliser et d impliquer les élus. Si les élus veulent répondre aux attentes de leurs concitoyens, ils Σελ. 79

80 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία doivent s engager dans ce développement. Et la pression des citoyens est extrêmement forte. Je pense avoir répondu à votre interrogation. ΣΖΙΨΝΑ Ι. - υντονιστής: Thank you. Κάτι ανάλογο, νομίζω, προανήγγειλε και ο κύριος Τπουργός πριν, απ' ό,τι κατάλαβα. Είπε: «ό,τι γίνει, θα γίνει μέσω ΔΙΣ». Νομίζω ότι υπήρχαν κι άλλες ερωτήσεις. Ο κύριος, παρακαλώ ΣΟΜΚΟ Ι.: Hi. My name is Ioannis Tomkos. I think it is well-understood what are the business models that can be used, what is the level of investment that is required for NGA and what are the benefits when investing in such technology. However, the key question I think is what are the incentives, the financial incentives for somebody to invest in these technologies at the end. So based on experiences from already deployed networks, have you seen any increase in the ARPU coming from the users that will justify the investments and also in cases that networks have been deployed for quite some time, like in Stockholm, what are the lessons learned in terms of the payback period from the initial investments? I think if we do not see I mean, if the financials do not depict a payback period that is, let us say, relatively reasonable, then nobody will invest in such a network. So, probably, Mr. Mattsson from Sweden can answer this question and of course our colleagues from France. Thanks. MATTSSON C.: Sure, I can try to answer that. The City Network in Stockholm has been up and running for more than 15 years. There is Σελ. 80

81 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 actually no subsidising from the city at all. There is really no financing. It is traditionally financed by loans from banks and so on. The turnover in the Stokab network is 50 million euros annually and the profit is five million annually. That goes back to the City Hall. So I would say, even if you compare it with any business at all, it is a quite good business, it is a decent financial operation. And I guess that is a part of the question, the idea to do this should have some kind of high level that you try to promote economic development and so on. But you need to do it in decent financial terms or else it will be done in state aid and suddenly someone will lose the temper of that. When it comes to the average revenue per user, I am not sure if it is possible to estimate that because we have introduced new services and new customers and it has nothing to do with the old model. I would say, instead we have nearly made telephony something free. You do not really pay for that any more. If you have broadband, you have telephony for free. It comes with the connection. So instead we have made it cheaper for the customers and the providers earn money from something else. And I guess that is a problem. Some of the threats that I can see is the triple play. Operators are normally quite happy about triple play. We deliver everything and we own the customer. But what happened is that the cable TV company gives away the telephony for free. The telephony company gives away the TV for free. And everyone started to compete in the competitors areas and that is not really a good model. What I believe is that you have a provider that concentrates on either telephony or TV or something else and let them all compete so the Σελ. 81

82 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία end consumer can choose anyone. Me, for example, I would like to have at least two different broadband providers at the same time. Maybe also two different TV providers because the one has some services that the other does not have. And that is possible if we have an open network. And if we separate the network, the infrastructure, from the services. First, see that you have a decent infrastructure, everyone is connected and then I can see the choice of services and see what is on that. And I guess, that is the simple answer to this. There are some business models where some city networks charge a lot of money just for the connection and no services at all and sometimes, it could be very difficult to understand why do I have to pay, for example, two thousand euros just to be connected and do not get any service at all. And then you have some other operators that connect your for free. And it could be hard to understand it but something that we could understand is that it is not just a question of traditional telecom services anymore. It is not just TV and telephony and broadband and internet. It is more everything that includes some kind of information, will be able to communicate that? Anything that could benefit from a connection, will have it. Not only people, homes and offices. Streets, bridges, signs, just everything that has some kind of information, are going to communicate that. And then we see something else. It is not any more a question of what the consumer will pay for services. It is more a system in the society where everything is communicated and we can use it for getting better services for lower prices at the same time. Σελ. 82

83 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 VERHILLE C.: Yes, just to talk about our experience in France. In this market there are two levels. Covage is selling broadband to other operators. So we do not have the vision of the end user. But we know that two years ago, in Seine-et-Marne, there was maybe two or three service providers and today we have multiplied by five the number of customers on the market and each of these customers is addressing an increasing number of end users. So you have a multiplication in this business model and each end user finds new ways to use the fiber. So, you see, at each level, you have a multiplication of the initial investment. No one of the end users was able to make the investment. No one of the telcos was able to make the investment alone. But all together, the business model was. CAPARROY B.: (εκτός μικροφώνου) Et de plus de nombreux usages apparaissent. On voit par exemple en Seine-et-Marne, l arrivée de l iphone a complètement saturé le réseau des opérateurs qui avaient un réseau et ils ont été obligés pour absorber le débit de l iphone... VERHILLE C.: Maybe I can help you. With iphone, the wireless telcos were not able to manage all the bandwidth on their network in Seine-et-Marne. So they had to take bandwidths to the local authority, to the local next generation network. It is a thing that we did not see five years ago, when we started discussing this project and we believe that there will be in the future again, like for the iphone, new services that we did not have any idea today but they will appear. And it is not just a way of thinking, it is already reality. We already have usages today that we did not know five years ago when we started to open this project. For instance, for health Σελ. 83

84 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία care, more and more elders are in the countryside and need more links to professionals. MATTSSON C.: Maybe we sometimes are too old. I mean, knowledge is just not a question of experience. But we have the digital people that are born into this, these people that are below 25. They have a totally different view of communication than we have and they are also into the multitasking. ΣΖΙΨΝΑ Ι. - υντονιστής: Ο αριθμός των υποψηφίων ερωτήσεων είναι τέτοιος που καταδεικνύει τη σημασία των εισηγήσεων και του υνεδρίου μας! Δυστυχώς, δεν μπορούμε να ικανοποιήσουμε όλες. Βλέπω πολλά χέρια που υψώνονται και θέλουν να υποβάλουν ερωτήσεις. Αυτό με κάνει να είμαι στην ευχάριστη θέση να χαίρομαι για τις ερωτήσεις, αλλά δεν μπορώ να τις ικανοποιήσω όλες. Θα πάρω μία ακόμη. Ο κύριος Καραμηνάς, που σήκωσε πολύ νωρίς το χέρι. ΚΑΡΑΜΗΝΑ Π.: Thank you very much. I am Panos Karaminas, I am the Head of the Telecom Division of EETT. As far as I understood, it was a common approach by all speakers that we need an open, common infrastructure that all players, all operators are going to use and are going to start competing on the service level. And the situation I would like to discuss a little bit with you is, what is the situation when one of the players is not happy with this common infrastructure and somehow they want to differentiate a little bit. How do you deal with this situation in your cases, in Stockholm, Paris or elsewhere? Thank you. Σελ. 84

85 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 CAPPAROY B.: Le cas ne s est pas encore présenté. Au contraire tous les recours que nous avons L insatisfaction des opérateurs n est pas encore apparue, bien au contraire, ce qu on nous dit c est que le réseau public est de meilleure qualité, avec des garanties qui satisfont tout le monde. Je vous disais tout à l heure que quelques opérateurs de téléphonie mobile commencent à s adresser à nous pour absorber le débit de leur réseau qu ils n arrivent plus à absorber sur leur propre réseau. J ai connaissance actuellement de deux des principaux opérateurs de téléphonie mobile français qui en Seine-et-Marne sont en contact avec nous. L un a déjà conclu avec notre délégataire et le deuxième est en négociations aussi. Donc à mon avis c est un signe qui ne trompe pas. Si le réseau était de mauvaise qualité, disons que les contraintes qui figurent dans le contrat sont extrêmement sévères, ont été négociées pied à pied et pour l instant, on en est à trois ans de fonctionnement, ça donne entière satisfaction. J ajoute que j ai vu récemment en France abonnés du plus gros opérateur rester en rade, enfin rester en panne, pendant plus de 24 heures. Je ne le souhaite à personne et j espère que ça n arrivera pas à notre réseau, mais enfin nous faisons tout ce qu il faut. MATTSSON C.: Just a short comment on that. In Stockholm I would say that every operator uses the same infrastructure, probably also the same cable. There is no problem with that. But the most interesting is that we can see that the former incumbent has really made a change. They have divided their traditional monopoly business model into three different business areas. They have one separate company that just works with infrastructure and the incumbent is just one of the customers. Σελ. 85

86 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία They also have a lot of services that they provide to other operators, to other net owners and even in some cases, they act as communication operators, not on their own network, at someone else s network, without delivering any services from their own service portfolio. They just do the communication. Others have made an agreement with a municipality that owns the infrastructure, not to put up any of their own services for the next five years. And I would say, that is a dramatic change for an old monopolist. ΣΖΙΨΝΑ Ι. - υντονιστής: Thank you. Είναι προκλητικές οι ερωτήσεις!.. Θα πάρω μία ή δύο ακόμη. Παρακαλώ, ο κύριος, για να μην μείνει παραπονεμένος. ΚΟΚΚΑ Γ.: Ευχαριστώ πολύ. Γιώργος Κόκκας, Δικηγόρος. Εκπροσωπώ το Ελληνικό Κίνημα Άμεσης Δημοκρατίας και θα ήθελα, συγχαίροντας βέβαια και τους οργανωτές αυτού του υνεδρίου, να ρωτήσω πώς τα δίκτυα πρόσβασης επόμενης γενιάς μπορούν να εξυπηρετήσουν καλύτερα διαδικασίες όπως το open government (ανοιχτή διακυβέρνηση), τη δημόσια διαβούλευση και όλες αυτές τις πρακτικές, που, όπως σωστά είπατε πριν, ωθούν οι πολίτες για διαδικασίες συμμετοχής και λήψης αποφάσεων. Τπενθυμίζω ότι η υνθήκη της Λισσαβόνας έχει θεσμοθετήσει το initiative, τη νομοθετική πρωτοβουλία πολιτών, όπου ένα εκατομμύριο Ευρωπαίοι από εννιά χώρες μπορούν, διαβουλευόμενοι, ανάλογα με τους πληθυσμούς της κάθε χώρας, να νομοθετούν. Αυτό, βέβαια, σηματοδοτεί και άλλες αντίστοιχες διαδικασίες στα εθνικά κράτη-μέλη ή στην τοπική αυτοδιοίκηση. Τπό αυτήν την έννοια και επειδή, ακόμη κι εδώ, που η σημερινή κυβέρνηση της Ελλάδας προσπαθεί να ανοίξει διαδικασίες open government, βλέπουμε ότι, πρακτικά, είναι Σελ. 86

87 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 σχεδόν ανέφικτο, με την έννοια ότι υπάρχει μια πολύ συσσωρευμένη ροή πληροφοριών χωρίς να είναι ταξινομημένη, κωδικοποιημένη και να εξυπηρετείται το τελικό αποτέλεσμα της συμμετοχής, τι θα μας συνιστούσαν οι εξαιρετικοί ομιλητές; Πώς, εμείς, σαν Κίνημα Άμεσης Δημοκρατίας, μπορούμε να αξιοποιήσουμε κατά τον βέλτιστο δυνατό τρόπο τα δίκτυα πρόσβασης επόμενης γενιάς; Να απευθυνθούμε στην αγορά ή στο δημόσιο τομέα, για να επιτευχθεί αυτό; Ευχαριστώ πολύ. CAPARROY B.: Puisque je suis le politique ce matin, je voudrais dire que notre département est engagé depuis quatre ans, cinq ans maintenant, dans une démarche Agenda 21. C est-à-dire que la conséquence c est une réflexion en profondeur sur la démocratie participative. Au cours de l année qui vient de s écouler, nous avons mobilisé la population pour construire le projet de territoire de notre département. Et j ai eu le plaisir de voir que tout convergeait vers la mise en valeur d un réseau de communication de haut niveau, tel que celui de la fibre optique, pour pouvoir intervenir dans à peu près tous les domaines de la vie sociale. C est ce qui va justifier qu une des priorités des investissements pour les années à venir dans notre département sera consacrée à l amélioration de ce réseau. Parce que vous avez raison, l intelligence elle n est pas seulement dans les villes, elle n est pas concentrée à un certain point du territoire. Il y a de l intelligence chez nos concitoyens partout sur le territoire et seul un véritable réseau de communication, je m entends, un réseau dans lequel on peut envoyer un message et l on peut le recevoir à la même vitesse, Σελ. 87

88 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία c est-à-dire le réseau comme celui de la fibre optique, permet une véritable communication. Donc développer le réseau de fibre optique pour moi c est extrêmement important pour permettre cette communication et permettre cet échange avec le terrain. Et autour de ce sujet, je peux vous dire qu il y a une mobilisation extrêmement importante. Dans mon département j ai participé, j ai animé plus de 70 réunions publiques, dans lesquelles je retrouvais à chaque fois plus d une centaine de personnes. Parce que les gens sont mobilisés sur ce besoin de communiquer, d avoir une relation la plus proche possible avec les échelons, avec leurs concitoyens. Donc si vous voulez, ce qui est extrêmement important c est de disposer des tuyaux les plus neutres possibles, les plus ouverts possibles, pour permettre cette communication. Et après ça développer des usages, comment dire, les réguler. Là, l autorité de régulation est extrêmement importante. Voilà, merci. MATTSSON C.: I also think that we need to be more open-minded. There are so many of us, including myself that see new things as a threat. For example, we have the piracy, the digital piracy which uses the bit torrent technology and we dragged them to court and we sued them and we did all the things we can. I would say that is a very good example of one of the most interesting developments that we have seen and we can use that in commercial jobs, take the best of it. By using the bit torrent technique, we can deliver a lot of very heavy applications. To use the same technique we steal a bit of the PC capacity of the user so that we can deliver a lot of bandwidth with narrow infrastructure. And that is that just an example. To be more open-minded, Σελ. 88

89 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 do not see things as threat, see is as a possibility. Bit torrent will change communication. And now we are putting a group into that to make some research, how could we use that in commercial terms. And I think that goes for all of us, to see opportunities instead of just trouble. ΣΖΙΨΝΑ Ι. - υντονιστής: Thank you very much. Ο κύριος Πρόεδρος. ΚΑΝΕΛΛΟ Λ.: Ευχαριστώ πολύ, κύριε υντονιστά. Είχαμε συμφωνήσει, το σημερινό μας υνέδριο να είναι, όχι το υνέδριο των μονολόγων, αλλά το υνέδριο του διαλόγου. Καταλαβαίνοντας, λοιπόν, την επιθυμία σας να τηρήσουμε το χρόνο, θα ήθελα να προτείνω, αν όλοι συμφωνούμε, σε βάρος, φυσικά, του χρόνου για το γεύμα, να παρατείνουμε για κάποιο διάστημα το κομμάτι των ερωτήσεων ούτως ώστε όλοι να αισθανθούν ότι συμμετέχουν κι ότι είχαν τη δυνατότητα να κάνουν τις ερωτήσεις τους. Αν συμφωνούμε όλοι, θα ήθελα να κάνω κι εγώ μια ερώτηση. Ακούσαμε με πολύ μεγάλο ενδιαφέρον, κατ αρχάς, τις παρουσιάσεις των κυρίων από τη ουηδία και τη Γαλλία και έγινε, νομίζω, αντιληπτό ότι τα δίκτυα οπτικών ινών προϋποθέτουν δύο επίπεδα: ένα επίπεδο παθητικής υποδομής και ένα επίπεδο ενεργητικής υποδομής, η οποία έχει να κάνει με την παροχή υπηρεσιών. την Ελλάδα, όταν κάποιος συζητάει για τέτοια ζητήματα, αντιμετωπίζεται ως λειτουργικός διαχωρισμός. Θέλω, λοιπόν, να ρωτήσω τους κυρίους από τη Γαλλία και από τη ουηδία: ποια ήταν η αντίδραση του κυρίαρχου παρόχου, της France Telecom στη Γαλλία ή της TéliaSonera στη Σελ. 89

90 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία ουηδία; Φρησιμοποίησαν αυτό το παθητικό δίκτυο; Σο είδαν σαν απειλή ή το είδαν σαν ευκαιρία; Ευχαριστώ πολύ. MATTSSON C.: I can start with that. Of course they saw it as a threat. They were not too happy about this situation. They did anything they could to say this will not work, we will compete you to death and all the arguments that you probably have heard here as well. But after a while they realized that there are other forces, other powers that will do things that they would never ever think of. So, instead they started changing behavior, to see how they could support this change. And instead of being just the traditional operator, they separated their business and working all the levels. I do not know the figures of their internal financial situation but you can see them everywhere and they use many of these so-called open networks to deliver their services. And they also lease out fiber to other actors. So the situation has changed but of course the first reaction is Don t!. ΣΖΙΨΝΑ Ι. - υντονιστής: The French experience? CAPARROY B.: Bien évidemment le principal opérateur français qui possédait le réseau historiquement construit par l Etat, a vu d un très mauvais œil, était tout à fait opposé à ce que nous construisions un réseau et je peux dire qu il a fait tout ce qui était en son pouvoir pour nous empêcher de construire, nous empêcher de le construire. Ce qui nous renforçait, nous, dans l idée que cette idée-là était bonne, celle de construire un réseau. Σελ. 90

91 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 Je ne vous donnerai pas les détails, mais nous avons plusieurs fois attiré l attention de l autorité de régulation des communications électroniques françaises sur des comportements limite. Aujourd hui que le réseau existe, aujourd hui que des opérateurs utilisent le réseau, enfin se sont servis du réseau d initiative publique, du réseau ouvert, pour remporter les marchés, parce que ce réseau était bien adapté aux besoins du territoire, l opérateur privé est en train de réviser sa position. Et je vous le disais, j ai entendu récemment un de ses directeurs dire, «la prochaine fois, notre offre ne comportera pas simplement l utilisation de notre réseau, elle intégrera l utilisation du réseau d initiative publique, parce qu il est plus adapté aux services que l on nous demande de fournir». Donc c est une très bonne chose pour nous et en rentrant de Grèce, je dois rencontrer le directeur de cet opérateur qui va venir nous présenter ses projets de développement de réseau. De même ils doivent nous fournir les plans de leur réseau pour que les développements futurs de notre réseau ne fassent pas double emploi avec le leur. Donc nous estimons que nous avons atteint l objectif que nous nous étions fixés. Notre délégataire de son côté a atteint ses objectifs et même a largement dépassé ses objectifs. VERHILLE C.: I can add a few words. On the 14 networks we are exploiting in France, on each one the incumbent started saying that it was not useful, that there was not enough bandwidth in the territory, then saying that maybe it could be built but not used by the incumbent and slowly started losing a few bids. The incumbent started losing a few bids and changing his mind and started looking at our networks. Σελ. 91

92 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία The first step is when the incumbent starts to ask for dark fiber, which means only the fiber, with no services, and now we are in the next step with our French incumbent, they start to think about buying some bandwidths. So you see it is a slow process but step by step, there is a complementarity between the services the incumbent is about to bring and the network managed by Covage and launched by the local authority. But it is a slow process. MATTSSON C.: I guess there are not too many new things happening under this sun. In the end of 1800, we did not have telephony. We started to roll it out at the end of But we did have telegraphs. You get a telegram and you get a piece of paper to your home with a message. When the telephony started to roll out in Sweden, there was an investigation -of course it was started by the telegraph companies - that had the conclusion that telephony does not support any human needs and could not do any financial good. But they said, there might be one thing that we could use telephony for. If we receive a telegram, the telegram office could use a telephone to call the receiver and read the telegram! ΣΖΙΨΝΑ Ι. - υντονιστής: Thank you. Τπάρχουν πολλές ερωτήσεις, αλλά με πληροφορούν ότι το γεύμα προσφέρεται για ερωτήσεις, οπότε θα πρότεινα να συνεχίσετε τις ερωτήσεις κατά τη διάρκεια του γεύματος, επειδή έχουμε ξεπεράσει κατά πολύ την ώρα. ας ευχαριστώ όλους. Σελ. 92

93 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 Ενότητα 2: Ποιες οι επιχειρηματικές στρατηγικές για την ανάπτυξη NGAs; υντονιστής: Μιχάλης ακκάς, Αντιπρόεδρος ΕΕΣΣ ΑΚΚΑ Μ. - υντονιστής: Κυρίες και κύριοι, αρχίζουμε την απογευματινή υνεδρίαση. Είναι η δεύτερη ενότητα, η οποία, όπως θα έχετε δει και στο πρόγραμμα, αφορά τις επιχειρηματικές στρατηγικές για την ανάπτυξη των δικτύων της νέας γενιάς. Πριν παρουσιάσουμε τους κυρίους ομιλητές, παρακαλούμε για την κεντρική τοποθέτηση τον Γενικό Γραμματέα Επικοινωνιών του Τπουργείου Τποδομών, Μεταφορών & Δικτύων, καθηγητή κύριο ωκράτη Κάτσικα. Κεντρικός Ομιλητής Η εθνική στρατηγική ανάπτυξης ευρυζωνικών υποδομών ΚΑΣΙΚΑ.: Κυρίες και κύριοι, καλησπέρα. Έχω την αίσθηση ότι αυτό το οποίο αναμένετε -ή αναμένεται- να ακουστεί από εμένα είναι μια στρατηγική για τα δίκτυα της επόμενης γενιάς. Θα έλεγα ότι, στην περίοδο που βρίσκεται η χώρα σήμερα, χρειάζονται πολλά πράγματα, αλλά ένα απαραίτητο συστατικό είναι να υπάρχουν οράματα. Οι Έλληνες, άλλωστε, πάντα είναι γνωστό ότι, αν στρατεύονται πίσω από οράματα, τότε τα καταφέρνουν ακόμα και στις πιο δύσκολες καταστάσεις. Γι αυτό, πριν μιλήσω για τη στρατηγική, θα ήθελα να σας πω για το όραμα στον τομέα αυτό. Μικρό, βέβαια, τομέα σε σχέση με την συνολική κατάσταση της χώρας, αλλά, εν πάση περιπτώσει, ο καθένας στον δικό του τομέα αρμοδιότητας, ό,τι μπορεί, κάνει. Σελ. 93

94 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία Σο όραμα, λοιπόν, για την ευρυζωνικότητα είχε κατατεθεί εδώ και αρκετό καιρό από τη σημερινή κυβέρνηση και δεν είναι τίποτα άλλο από το να μπορέσουμε να ξεπεράσουμε την υστέρηση που έχουμε στην ευρυζωνικότητα σε σχέση με τους άλλους εταίρους μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση - και όχι μόνο να την ξεπεράσουμε, αλλά να πάμε και πιο μπροστά από αυτούς. την ουσία, λοιπόν, το όραμα δεν είναι τίποτα άλλο από το να χρησιμοποιήσει κάποιος τη μέθοδο της λεγόμενης τεχνολογικής υπερπήδησης, ούτως ώστε, όχι μόνο να καλύψει μία υστέρηση που εμφανίζεται απέναντι σε άλλους, αλλά να περάσει και πιο μπροστά - και αυτό, βέβαια, σε ένα ορατό χρονικό διάστημα, το οποίο τοποθετείται γύρω στα πέντε - έξι χρόνια. Αν αυτό είναι το όραμα, από εκεί και πέρα κάποιος σχεδιάζει στρατηγικές για να μπορέσει να το πιάσει. Οι στρατηγικές, βέβαια, είναι πολυδιάστατες εδώ δεν υπάρχει μία και μοναδική λύση. Ασφαλώς και το υνέδριο είναι αφιερωμένο στα δίκτυα επόμενης γενιάς, παραπέμποντας περισσότερο σε σταθερές υποδομές. Δεν είναι, όμως, μόνο αυτή η μέθοδος με την οποία μπορούμε να πετύχουμε -και θα πετύχουμε- την ευρυζωνικότητα που θέλουμε με τα χαρακτηριστικά που θέλουμε, δηλαδή ευρυζωνικότητα παντού, για όλους και ανά πάσα χρονική στιγμή. Έτσι, η στρατηγική, αν τη δει κάποιος στις τεχνολογικές της διαστάσεις, αφενός μεν περιλαμβάνει σταθερά δίκτυα (και εκεί, βέβαια, μιλάμε αναγκαστικά για τεχνολογίες οπτικών ινών, είτε μέχρι το σπίτι είτε μέχρι το κτίριο είτε μέχρι το πεζοδρόμιο είτε μέχρι το ΚΑΥΑΟ είτε με όλες τις παραλλαγές που μπορεί κάποιος να φανταστεί), αφετέρου δε, βέβαια, μιλάει και για ασύρματες τεχνολογίες (είτε μέσω τεχνολογίας που σήμερα παρέχεται από τους παρόχους κινητών υπηρεσιών είτε από καινούργιες τεχνολογίες, που Σελ. 94

95 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 ακόμα, στην Ελλάδα, παρόλο που έχουν αδειοδοτηθεί, δεν έχουν προχωρήσει, όπως, για παράδειγμα, η Wi MAX). Η στρατηγική, λοιπόν, είναι να αξιοποιήσει κάποιος όλες τις τεχνολογίες και όλες τις δυνάμεις της αγοράς, που μπορούν να συστρατευθούν σε αυτό το κοινό όραμα - κι αυτό σημαίνει ότι, αμέσωςαμέσως, όλοι οι σχεδιασμοί πρέπει να είναι τέτοιοι, που να μην αποκλείουν οιονδήποτε, αλλά να δίνουν ισότιμη δυνατότητα συμμετοχής σε όλους. Αυτό είναι το ένα στοιχείο Ψς δεύτερο στοιχείο, προφανώς, μια και μιλάμε αναγκαστικά για συμπράξεις με τη μία ή την άλλη μορφή μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, θα πρέπει κάποιος να προσέξει και να σεβαστεί τις επενδύσεις που έχει κάνει ο ιδιωτικός τομέας, να τις πάει παραπέρα, αλλά ταυτόχρονα να τις αξιοποιήσει μαζί με τις επενδύσεις που έχει κάνει ο δημόσιος τομέας, ούτως ώστε να πετύχει το βέλτιστο δυνατό αποτέλεσμα. Η στρατηγική αυτή υποστηρίζεται από μια σειρά πολιτικών, για να πάμε κι ένα επίπεδο πιο κάτω. Δε θέλω να σας μιλήσω με λεπτομέρειες για το πώς ακριβώς προχωράμε στο Τπουργείο Τποδομών, Μεταφορών & Δικτύων για όλα αυτά τα θέματα. Άλλωστε, νομίζω ότι ο Τπουργός κύριος Ρέππας θα πρέπει να σας έδωσε μία αρκετά αναλυτική παρουσίαση των επιμέρους δράσεων που έχουμε, ήδη, αναλάβει. Πρέπει, όμως, να σας πω πως όλες αυτές οι πολιτικές βρίσκονται κάτω από μία ομπρέλα που έχει τον τίτλο -προσωρινά τουλάχιστον- ευρυζωνικότητα παντού και μέσα εκεί προβλέπονται δράσεις που, ως προς το χρονικό τους ορίζοντα, κατατάσσονται σε βραχυπρόθεσμες, μεσοπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες, με πρώτες να είναι δράσεις όπως η αξιοποίηση των ΜΑΝ-που, όπως ξέρετε, ήδη, έχει δρομολογηθεί- και η αξιοποίηση των WiFi Hotspots, τα οποία έχουνε μπει σε διάφορες περιοχές της χώρας. Σελ. 95

96 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία Προχωρώντας σε μεσοπρόθεσμες δράσεις, όπως η ανάπτυξη δικτύων ευρυζωνικότητας σε αγροτικές περιοχές, αξιοποιώντας κονδύλια τα οποία είναι γνωστό ότι είναι διαθέσιμα από το ΕΠΑ γι αυτόν ειδικά τον σκοπό και φτάνοντας σε μακροπρόθεσμες δράσεις, όπου εκεί η ναυαρχίδα της πολιτικής δεν είναι τίποτα άλλο παρά το γνωστό έργο του FTTH - ήδη, έχουν κατατεθεί προσφορές για τον Σεχνοοικονομικό ύμβουλο, ο οποίος θα ανασχεδιάσει τις παραμέτρους του έργου, προκειμένου να μπορέσουμε να προχωρήσουμε και με τη διαπραγμάτευση με την Ευρωπαϊκή Ένωση και με τις υπόλοιπες συνοδές δράσεις που χρειάζονται σε εθνικό επίπεδο, τόσο νομοθετικές όσο και τεχνικές. Νομίζω ότι δεν είμαστε πολύ μακριά από τα χρονοδιαγράμματα τα οποία είχαμε αρχικά σχεδιάσει, παρά το γεγονός ότι σίγουρα καθυστερήσεις υπάρχουν, που οφείλονται στη γνωστή παθογένεια της μηχανής της ελληνικής δημόσιας διοίκησης - και αυτό δεν αποτελεί κανενός είδους κριτική, αλλά, απλώς, μια διαπίστωση. Σα πράγματα στην ελληνική δημόσια διοίκηση κινούνται πιο αργά απ ό,τι εγώ προσωπικά πιστεύω ότι θα μπορούσαν να κινούνται. Εν πάση περιπτώσει, εκεί βρισκόμαστε. Εδώ, θα ήταν, ίσως, χρήσιμο να κάνω και μια διευκρίνιση. Αρκετοί, όταν είδαν τη διακήρυξη για το έργο του υμβούλου, σχολίασαν με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο την επιλογή να ζητηθεί η μελέτη και του FTTC αντί για το FTTH. Μου θυμίζει προσπάθειες ερμηνείας από κριτικούς σκηνοθετών, όπου οι κριτικοί αναλώνουν αρκετές ώρες για να ερμηνεύσουν το γιατί το πλάνο εκείνο ήταν ακριβώς έτσι και, αφού συμφωνούν όλοι ότι το ερμηνεύουν, βγαίνει μετά ο σκηνοθέτης και λέει: «Δεν ήθελα να το δώσω έτσι, απλώς έτσι μου βγήκε»!.. Κάτι τέτοιο συμβαίνει κι εδώ. Καμία σκοπιμότητα δεν υπήρχε πίσω από αυτό και, προφανώς, αυτό δεν αποτέλεσε προϊόν κανενός είδους συμβιβασμού παρά μόνο ορθολογικής σκέψης από τη μεριά του Τπουργείου. Σελ. 96

97 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 Υυσικά, το έργο το οποίο θα σχεδιαστεί θα είναι ένα έργο FTTH. Αυτό είναι το οποίο θα διαπραγματευτούμε με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Βεβαίως, περιμένουμε από τη μελέτη να έχουμε και μια συνολικότερη μελέτη για βήματα τα οποία θα πρέπει να γίνουν στις περιοχές εκείνες που το FTTH δε θα μπορέσει να πάει δε φαντάζομαι ότι υπάρχει κάποιος στην αίθουσα αυτή ή και απ έξω, που να πιστεύει ότι είναι δυνατόν να είναι βιώσιμη, σήμερα, μία επένδυση FTTH σε ολόκληρη τη χώρα!.. σον αφορά τις ασύρματες τεχνολογίες, πάλι έχω την αίσθηση ότι οι δράσεις που έχουμε αναλάβει -και οι οποίες, κυρίως, εστιάζουν στο να λύσουμε τη δυσκολία που υπάρχει με την αδειοδότηση των κεραιώναναπτύχθηκαν χθες από τον Τπουργό σε ικανοποιητικό βαθμό και ελπίζω ότι, πολύ σύντομα, οι νομοθετικές ρυθμίσεις που έχει επεξεργαστεί το Τπουργείο θα γίνουν νόμος του κράτους, έτσι ώστε να μπορέσουμε να ξεμπλοκάρουμε καταστάσεις και να απελευθερώσουμε επενδύσεις που χρειάζεται το έργο. Νομίζω ότι, ίσως, ήδη, έχω κάνει κατάχρηση του χρόνου. Θα ήθελα, λοιπόν, απλά να γυρίσω στο σημείο που ξεκίνησα. Ένα όραμα, για να πετύχει, χρειάζεται όλα αυτά τα συστατικά (και τη στρατηγική και τις πολιτικές και όλα αυτά), αλλά νομίζω ότι, κυρίως, αυτό που χρειάζεται είναι να πιστεύεις ότι μπορεί να γίνει πραγματικότητα. Προσωπικά, το πιστεύω. Ελπίζω, αυτήν την πίστη να την έχετε και εσείς, όσοι από εσάς εμπλέκεστε σ' αυτόν τον χώρο, ώστε να μπορέσουμε να το κάνουμε πραγματικότητα. Πιστεύω ότι θα αξίζει τον κόπο, τόσο για τους εμπλεκόμενους τους ίδιους όσο και για τη χώρα, γενικότερα, ώστε να βοηθήσει, έστω και λίγο, στην έξοδό μας από αυτήν την κατάσταση την οποία διανύουμε σήμερα. Πρόσκληση, λοιπόν, για συνεργασία σε όλους. Ευχαριστώ πάρα πολύ. Σελ. 97

98 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία ΑΚΚΑ Μ. - υντονιστής: Ευχαριστούμε τον Γενικό Γραμματέα, Καθηγητή κύριο ωκράτη Κάτσικα. Θα ήθελα να πω ότι, στην πρώτη ενότητα, οι διακεκριμένοι ομιλητές μας μετέφεραν πολύτιμες εμπειρίες από άλλες χώρες. αυτήν την ενότητα, θα εξετάσουμε τα επιχειρηματικά μοντέλα που είναι καταλληλότερα για την προώθηση των δικτύων πρόσβασης επόμενης γενιάς στην Ελλάδα. Θα ακούσουμε ποιος είναι ο ρόλος του δημόσιου τομέα και των ιδιωτικών επενδύσεων, ποιες είναι οι προκλήσεις για τις επιχειρήσεις των ηλεκτρονικών επικοινωνιών, ποιοι είναι οι καταλύτες για την ανάπτυξη νέων δικτύων υπηρεσιών και περιεχομένου σε μια πελατοκεντρική και ανταγωνιστική αγορά. Έχουμε την τιμή να φιλοξενούμε εκλεκτούς ομιλητές. Να τους αναφέρω, για να πάρουν, με τη σειρά, το λόγο και μετά θα ακολουθήσει συζήτηση. Ο κύριος Παναγής Βουρλούμης, Πρόεδρος και Διευθύνων ύμβουλος του Ομίλου ΟΣΕ. Ο κύριος Παντελής Σζωρτζάκης, Διευθύνων ύμβουλος της Forthnet. Ο κύριος Αντώνης Κεραστάρης, Διευθύνων ύμβουλος της Hellas on Line. Ο κύριος Γρηγόρης Αναστασιάδης, Διευθύνων ύμβουλος της On Telecoms. Ο κύριος Μιχάλης Αχιλλέως, Γενικός Διευθυντής της CYTA και ο κύριος Αντώνης Σζωρτζακάκης, Διευθυντής Marketing, ταθερής Σηλεφωνίας και Εμπορικών Σμημάτων Εταιρικών Πελατών της WIND. Παρακαλώ τον κύριο Βουρλούμη να ανέλθει στο βήμα και να μας πει τις απόψεις του. Κεντρικός Ομιλητής ΒΟΤΡΛΟΤΜΗ Π.: Κύριε Πρόεδρε της ΕΕΣΣ, πρώτα συγχαρητήρια για την πρωτοβουλία τού να συνεχίζετε αυτά τα υνέδρια. Σελ. 98

99 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 Κύριε Γενικέ Γραμματέα, σας άκουσα με προσοχή. Δε θα σταθώ στη σημασία που έχουν οι τηλεπικοινωνίες, σε όλες τις πτυχές της ανάπτυξης το έχουν, ήδη, κάνει οι προηγούμενοι από εμένα. Σα κράτη που έδωσαν προτεραιότητα ξεχώρισαν και είναι μπροστά στην ανταγωνιστικότητα, ενώ εκείνα που δεν το έκαναν έχουν μείνει πίσω. Η Ελλάδα ανήκει στη δεύτερη ομάδα, των καθυστερημένων, όπως δεν παραλείπουν να μας το θυμίζουν, παραθέτοντας συγκρίσεις και στατιστικά στοιχεία, διάφοροι, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγονται και οι υπεύθυνοι για την κατάσταση την οποία έχουμε σήμερα! Η καθυστέρηση δεν είναι τυχαία και, μετά από 6 χρόνια στον κλάδο, νομίζω ότι μπορώ να διακρίνω τους λόγους. Εάν δεν αντικρίσουμε κατάματα τις αιτίες που μας έχουν κρατήσει πίσω και δεν τις διορθώσουμε, θα παραμείνουμε ουραγός με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Καθυστερήσαμε τη ψηφιακοποίηση, όταν ο ΟΣΕ ήταν ακόμα κρατικό μονοπώλιο. Έγινε, για να εξεταστούν επιλογές συμπαραγωγής εξοπλισμού υπό τη σκέπη του κράτους και, αργότερα, για να μπορέσει να βρεθεί τρόπος μοιρασιάς, από την τότε ηγεσία, ενός μεγάλου έργου ανάμεσα στους διαφόρους μνηστήρες. Αυτό κόστισε κάμποσα χρόνια αργοπορίας σε έναν κλάδο, όμως, που οι τεχνολογίες εξελίσσονται με ταχύτητα -που αυτό γίνεται στον δικό μας τον κλάδο- όπου ακόμα και ένας χρόνος είναι ζημιά, αν καθυστερήσουμε. Έτσι, το 2004, μας βρήκε χωρίς ADSL, χωρίς ευρυζωνικότητα, ενώ στην υπόλοιπη Ευρώπη, ήδη, η τεχνολογία είχε επικρατήσει, για να μην μιλήσω για την Άπω Ανατολή. Είναι, τώρα, η σειρά της οπτικής ίνας στην πρόσβαση. Πριν από τρία χρόνια, ο ΟΣΕ πρότεινε στην τότε Κυβέρνηση ένα μεγάλο σχέδιο κάλυψης της χώρας με οπτική ίνα. Η Κυβέρνηση, με την πλήρη συμφωνία της τότε Σελ. 99

100 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία Ρυθμιστικής Αρχής, είπε στον ΟΣΕ να μην προχωρήσει και, μάλιστα, τον απείλησε ότι, αν το έκανε, θα του έβαζε εμπόδια σε άδειες και πρόσβαση! Παράλληλα, άρχισε να διαφημίζει ένα κρατικό έργο οπτικής ίνας σε συνδυασμό και με ιδιώτες, οι οποίοι δεν κατονομάζονταν, χρησιμοποιώντας συνθήματα τύπου η Ελλάδα, από τελευταία, θα γίνει πρώτη, πηδώντας επάνω από τη ουηδία ή θα βάλει οπτική ίνα σε 2 εκατομμύρια σπίτια ή διάφορα παρόμοια. Συπώθηκαν και μπροσούρες. Ακολούθησαν, αργότερα, άλλες, ακόμα πιο φιλόδοξες ανακοινώσεις, για 4 εκατομμύρια σπίτια. πως όλοι γνωρίζουμε, δεν έχει γίνει απολύτως τίποτα παρά μόνο μελέτες επί μελετών και σύμβουλοι επί συμβούλων. το μόνο που όλοι συμφωνούν είναι να μείνει ο ΟΣΕ απ' έξω ή να συνεργαστεί σε σχήματα, στη διαμόρφωση των οποίων δεν του επιτρέπεται να συμμετέχει. Δεν έχει καν κληθεί -ποτέ!- σε κάποια συζήτηση για τέτοιου είδους σχήματα. Αποδίδονται στον ΟΣΕ αρνητικές στάσεις, γιατί δεν πέφτει στις παγίδες των εύκολων λύσεων. Ξεχνάνε, όμως, πολλοί ότι, σε χρόνο ρεκόρ, τοποθέτησε πάνω από 1,5 εκατομμύριο πόρτες ADSL και έδωσε στην Ελλάδα την πρώτη θέση στο ρυθμό ανάπτυξης της ευρυζωνικότητας. Ακούσαμε το πρωί ότι φθάσαμε στο 18%. Πώς έγινε αυτό, κανείς δεν το είπε!.. πως πολλά στη χώρα μας, η ανάπτυξη των τηλεπικοινωνιών έχει περάσει στη σφαίρα του λαϊκισμού, των εξαγγελιών και σχεδίων, που δεν έχουν βάση στην πραγματικότητα. Ίσως αυτά που λέω να φαίνονται υπερβολικά και σκληρά, αλλά η απόδειξη είναι ότι σε μία εποχή που οι χρήστες θα αυξάνονται και θα χρειάζονται όλο και μεγαλύτερες ταχύτητες και χωρητικότητες, συνεχίζουμε να υστερούμε, κυνηγώντας χίμαιρες, αντί να αντιμετωπίσουμε το θέμα πρακτικά και με ρεαλισμό. Πίσω, βέβαια, από τον λαϊκισμό, κρύβονται συχνά και νοοτροπίες τύπου από το να το κάνει ο τάδε ή ο δείνα, καλύτερα να μη γίνει καθόλου. Σελ. 100

101 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 Δεν επιθυμώ να αδικήσω εκείνους που θέλουν πάντα το καλύτερο ή το πιο μοντέρνο συχνά, όμως, το καλύτερο είναι εχθρός του καλού. Οι φίλοι μου και πολύ αξιόλογοι καθηγητές και σύμβουλοι, που πάντα οι ίδιοι συμβουλεύουν και επηρεάζουν τους αρμοδίους, που αλληλοδιαδέχονται ο ένας τον άλλον σε εξουσία, έχουν λαμπρές ιδέες όπως, όμως, είπε ο ποιητής: «ανάμεσα στη σύλληψη και την υλοποίηση, υπάρχει η σκιά - ο δύσκολος δρόμος». Ο ΟΣΕ, μία επιχείρηση που υφίσταται άμεσα τις συνέπειες των αποφάσεών της, έχει εξετάσει το θέμα με σοβαρότητα και έχει πάρει θέση στο ζήτημα των δικτύων νέας γενιάς - και πιστεύω ότι η θέση μας είναι σωστή για την ανάπτυξη της Ελλάδας. Σώρα, στα μέσα του 2010, ο ΟΣΕ συνεχίζει να θέλει -και μπορεί- να εκτελέσει ένα έργο οπτικής ίνας, εθνικής εμβέλειας. Σο έχει μελετήσει και μπορεί να το φέρει σε πέρας. ε γενικές γραμμές, το έργο αποβλέπει στο να καλύψει τις ανάγκες της χώρας για μια περίοδο επτά περίπου ετών, μετά την οποία, σταδιακά, θα υπάρχει αντικατάσταση με άλλες ακόμα πιο προηγμένες τεχνολογίες. χετικά με την τεχνολογία, οι θέσεις του ΟΣΕ είναι καταγεγραμμένες στη δημόσια διαβούλευση της ΕΕΣΣ, που έγινε πριν από αρκετούς μήνες. Είναι, περίπου, 45 σελίδες, που αναλύουν το θέμα, λεπτομερώς, με συγκριτικά παραδείγματα τού τι έχει γίνει ή γίνεται σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. ας συστήνω να το διαβάσετε στο διαδίκτυο. Ο ΟΣΕ πιστεύει ότι συμφέρει τη χώρα το έργο να είναι υβριδικό - και εξηγώ: σε περιοχές μεγάλης πυκνότητας πληθυσμού και υψηλού εισοδήματος, όπως και σε περιοχές που έχουν μεγάλους και απαιτητικούς χρήστες (όπως είναι οι βιομηχανικές), η ίνα να φτάνει στον χρήστη. το υπόλοιπο και μεγαλύτερο κομμάτι της χώρας, αρκεί η ίνα να φτάνει στο ΚΑΥΑΟ του ΟΣΕ, κάνοντας χρήση, από εκεί και πέρα, του δικτύου χαλκού. Σελ. 101

102 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία Η τεχνολογία αυτή κοστίζει πολύ λιγότερο, ίσως και πέντε φορές λιγότερο, μπορεί να γίνει πολύ γρήγορα, έχει λίγα σκαψίματα και όχληση, είναι έτοιμη να αντικατασταθεί αργότερα με FΣΣx (όπου x = σπίτι, πεζοδρόμιο, πολυκατοικία κτλ), ενώ δίνει περίπου 50 Mbps, που, σήμερα και για τα επόμενα λίγα χρόνια, θα είναι υπερ-αρκετά για τις ανάγκες της μεγάλης πλειοψηφίας των χρηστών. ε περιοχές που δεν μπορούν να πάνε καλώδια ή δεν συμφέρει, θα γίνει χρήση δορυφορικής πρόσβασης ή και ευρυζωνικής κινητής. Αυτό είναι, με λίγα λόγια, το σχέδιο που θέλει να εφαρμόσει ο ΟΣΕ Ερχόμαστε, τώρα, στις προϋποθέσεις που χρειάζονται για να υλοποιηθεί. Αρχίζω από το Κράτος Σο Κράτος, εκτός από το ότι είναι μέτοχος του ΟΣΕ, θα έπρεπε να ενδιαφέρεται πολύ για την εκτέλεση αυτού του έργου, κάτι που θα βοηθήσει την ανάπτυξη, ιδίως τώρα, σε μία εποχή που οι συντελεστές της παραγωγής και απασχόλησης υπο-χρησιμοποιούνται. Θα έπρεπε το Κράτος να υιοθετήσει και ευλογήσει αυτό το έργο, που δε μας πηδάει, βέβαια, πάνω από τους ουηδούς, αλλά είναι εφικτό και μας φέρνει πολύ πιο μπροστά από εκεί που είμαστε τώρα. Δυστυχώς, οι Κυβερνήσεις, συχνά, αυτοπαγιδεύονται από πολύ φιλόδοξες εξαγγελίες και μετά προσγειώνονται στην πραγματικότητα. Σι ζητάμε από το Κράτος; Δεν ζητάμε λεφτά, αλλά αδειοδοτήσεις, βοήθεια σε πρόσβαση, ταχύτερες αποφάσεις και, γενικά, θετική αντιμετώπιση. Να κόψει δρόμο μέσα από τη γραφειοκρατία. Ζητάμε, επίσης, να πάρει στα σοβαρά τον ρόλο του σαν ο κύριος διαμορφωτής μιας εθνικής τηλεπικοινωνιακής στρατηγικής. Έρχομαι, τώρα, στη Ρυθμιστική Αρχή, την ΕΕΣΣ Ένα δίκτυο νέας γενιάς προϋποθέτει πολύ σοβαρές επενδύσεις και κινδύνους για τον Σελ. 102

103 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 επενδυτή. Για αρκετά χρόνια, παραμένει ζημιογόνο αυτό έχει δείξει η πείρα άλλων κρατών. Για να αποκτήσει η Ελλάδα ένα δίκτυο νέας γενιάς, πρέπει η ΕΕΣΣ να λύσει το δίλημμα επένδυση - ανάπτυξη ή ανταγωνισμός;. ταν η πλάστιγγα γέρνει υπερβολικά προς τον ανταγωνισμό, χειροκροτούν οι πολιτικοί και οι καταναλωτές και ο Ρυθμιστής γίνεται δημοφιλής. Αλλά για λίγο καιρό Θυσιάζονται οι επενδύσεις τα χρήματα πηγαίνουν στη διαφήμιση ή εξαφανίζονται σε πολέμους τιμών. Η χώρα μένει πίσω και, τελικά, θα την πληρώσει πάλι ο καταναλωτής και η ανάπτυξη. Για να γίνουν επενδύσεις, πρέπει να υπάρχουν κίνητρα και, στην περίπτωσή μας, αυτά χωρίζονται σε δύο μεγάλες ομάδες. Η μία αφορά την ρυθμιστική βεβαιότητα, τη σιγουριά του επενδυτή ότι οι κανόνες του παιχνιδιού θα παραμείνουν οι ίδιοι για ένα διάστημα αρκετό για την απόσβεση της επένδυσης και κάποια λογική απόδοση. Με δεδομένους τους κινδύνους του κλάδου, που η απαξίωση τεχνολογιών και η αντικατάστασή τους -όπως και η αντίδραση του κοινού- είναι μεγάλη, τα κίνητρα χρειάζεται να είναι ισχυρά. Η άλλη ομάδα κινήτρων αφορά την τιμολόγηση προϊόντων, ανταγωνιστικών προς τα δίκτυα νέας γενιάς. Αν τα προϊόντα αυτά -όπως το LLU- είναι πολύ φτηνά, δεν υπάρχει οιοδήποτε κίνητρο για αναβάθμιση. Αυτό συμβαίνει, σήμερα, εδώ. Ο ρόλος του Ρυθμιστή είναι πολύ δύσκολος αλλά και αποφασιστικός για την ανάπτυξη. Προς το παρόν, η ΕΕΣΣ ρέπει προς την καλλιέργεια της εύνοιας του καταναλωτή, αν και ακόμη κι αυτό είναι συζητήσιμο, όταν αναγκάζει τον ΟΣΕ να πουλά σε τιμές 40% υψηλότερες από τους ανταγωνιστές του. Παρ' όλες τις προσπάθειές της, όμως, η ΕΕΣΣ στηρίζει μη βιώσιμα σχήματα και ο κλάδος υποφέρει! λες οι Εταιρίες, πλην του ΟΣΕ, είναι Σελ. 103

104 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία ζημιογόνες, ενώ και η σταθερή τηλεφωνία του ΟΣΕ τείνει προς την ίδια κατεύθυνση. μως, ο ΟΣΕ παραμένει η μόνη μηχανή ανάπτυξης, σήμερα, στον κλάδο, που είναι σε θέση να κάνει σοβαρές επενδύσεις για πόσο καιρό ακόμη; Σέλος, θέλω να πω λίγα λόγια για την Σοπική Αυτοδιοίκηση Τπάρχουν φωτισμένοι τοπικοί άρχοντες, που έχουν καταλάβει τη σημασία της οπτικής ίνας των δικτύων νέας γενιάς και μας ανοίγουν τις πόρτες τους, για να βάλουμε στις πόλεις ή τις γειτονιές τους, παρ' όλη την όχληση των σκαψιμάτων. Τπάρχουν άλλοι, κοντόφθαλμοι, που βλέπουν τα σκαψίματα σαν μπελά και την οπτική ίνα ως ένα μέσο για να αποσπάσουν χορηγίες. Σιμωρούν, έτσι, τους δημότες τους, καταδικάζοντάς τους να μην πάρουν εγκαίρως αυτά που θα μπορούσαν να έχουν. Σελειώνω, λέγοντας ότι, εάν οι τρεις παράγοντες -Κυβέρνηση, Ρυθμιστική Αρχή και Σοπική Αυτοδιοίκηση- δουν το πράγμα σωστά, τότε μέσα στα επόμενα δύο χρόνια η χώρα μπορεί να έχει ένα καλό δίκτυο νέας γενιάς. Ο ΟΣΕ είναι έτοιμος. Ευχαριστώ. ΑΚΚΑ Μ. - υντονιστής: Ευχαριστούμε τον κύριο Βουρλούμη και καλούμε στο βήμα τον κύριο Σζωρτζάκη για μια ολιγόλεπτη παρέμβαση, ενώ μετά θα γίνει συζήτηση και επ αυτών που είπε ο κύριος Πρόεδρος. ΣΖΨΡΣΖΑΚΗ Π.: Για να κάνω μια αποτίμηση της κατάστασης σήμερα, έχουν γίνει σημαντικά βήματα στη χώρα μας. Μην ξεχνάμε ότι, 15 χρόνια πριν, όλοι μας το έχουμε ζήσει, για να βάλουμε ένα τηλέφωνο, έπρεπε να Σελ. 104

105 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 βάλουμε κάποιον τοπικό βουλευτή να μεσολαβήσει και να πάρουμε μια γραμμή στο σπίτι μας ή να γίνει οτιδήποτε γινόταν στη χώρα. Μέσα από καθυστερήσεις, μέσα από προβλήματα, μέσα από τη δημιουργία του ανταγωνισμού, καταφέραμε, σήμερα, σε κάθε σπίτι, να έχουμε 24 Mbps ταχύτητες, όταν -θυμάμαι- πριν 15 χρόνια, που η χώρα συνδέθηκε στο internet, συνδεθήκαμε με ένα ή ένα 64 Kbps. Άρα, τη σύνδεση που, σήμερα, ο καταναλωτής έχει στο σπίτι του, δεν την είχε τότε ολόκληρη η χώρα έχουν γίνει σημαντικά βήματα. Αν κάνουμε τώρα μια αυτοκριτική, ως προς το πού κάναμε λάθη, νομίζω ότι το πιο σημαντικό λάθος που κάναμε, σαν χώρα, είναι ότι το παίξαμε, πολλές φορές, κουτόφραγκοι -νομίζαμε ότι οι άλλοι είναι κουτόφραγκοι!..- και, ουσιαστικά, καθυστερήσαμε για έξι χρόνια να ενσωματώσουμε το θεσμικό πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που αφορούσε την απελευθέρωση των τηλεπικοινωνιών στο εθνικό δίκαιο. Αυτό, πιστεύω, ήταν σημαντικό για πέντε χρόνια, δημιούργησε μια στασιμότητα και μια καθυστέρηση. ταν το θεσμικό πλαίσιο μπήκε στη χώρα, όντως, κάποιες φορές δημιουργήθηκαν παλινωδίες - και, σαν λαός, είμαστε σαν το εκκρεμές πότε-πότε, μια πάμε από δω, μια πάμε από κει, μέχρι να ισορροπήσουμε. Σελικά, το σημαντικό είναι ότι, ακολουθώντας τη διεθνή πρακτική, καταφέραμε -και, μάλιστα, την ευρωπαϊκή πρακτική- να έχουμε, αυτή τη στιγμή, πολύ ανταγωνιστικές τιμές στις υπηρεσίες και στα προϊόντα, ο καταναλωτής να μπορεί να επιλέξει τον πάροχο και, ουσιαστικά, ο καταναλωτής να είναι ο βασιλιάς. Ο υπερβολικός ανταγωνισμός, βέβαια, ναι μεν ευνοεί την ανάπτυξη της αγοράς, όμως κάποιες τιμές short-term, ίσως, δημιουργούν προβλήματα στους μετόχους των εταιριών μια φορά, ένας δάσκαλος στα οικονομικά, μας Σελ. 105

106 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία έλεγε ότι, αν φτάσουμε σε ένα μοντέλο τέλειου ανταγωνισμού, το κέρδος τείνει προς το μηδέν. Εμείς, σαν χώρα, μάλιστα, έχουμε και την ικανότητα, πολλές φορές, να βγάζουμε τα μάτια μας μόνοι μας χωρίς την ύπαρξη του Ρυθμιστή!.. Δηλαδή, θα ήθελα να αναφέρω το κομμάτι των τριών εταιριών κινητής τηλεφωνίας, όπου, ουσιαστικά, το ebid, από 1,8 δισεκατομμύρια, κατέβηκε στα 900, χωρίς την παρέμβαση του Ρυθμιστή, μόνο μέσα από μια, πολλές φορές, παράλογη εμπορική πολιτική. Άρα, αν θέλουμε να κάνουμε αυτοκριτική, πολλές φορές, ακόμα κι εμείς οι ίδιοι, σε άλλες αγορές που θα έπρεπε ο Ρυθμιστής να μας κυνηγάει, κυνηγήσαμε οι ίδιοι την ουρά μας, τον εαυτό μας και, τελικά, κάναμε destroy value. Αυτή είναι η κεντρική ιδέα το να κατεβάσεις από το 1,8 στα 800, στα 900 ή στο όπου θα πάει φέτος, σημαίνει ότι στερείς από τον τόπο το να κάνεις επενδύσεις τα λεφτά αυτά επενδύονταν. Αυτό έγινε μέσα από μια παράλογη, πολλές φορές, εμπορική πολιτική, το market share, που το κάναμε Θεό χωρίς να κοιτάζουμε τα οικονομικά αποτελέσματα της εταιρίας! Αυτό αφορά όλους μας, συμπεριλαμβανομένου και του εαυτού μου δε θέλω να βγάλω την ουρά μου απ έξω. Απλώς, θέλω να πω ότι, ουσιαστικά, αν θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς, υπήρξαν δομικά προβλήματα στον κλάδο αυτόν καθ αυτό, εσωτερικά του και, φυσικά, υπήρξε η ανοργανωσιά του κράτους, η υστέρηση ενσωμάτωσης του ευρωπαϊκού δικαίου κτλ. Για να το κλείσω, θέλω να δώσω μια αισιόδοξη νότα Ουσιαστικά, έχουν γίνει σημαντικά βήματα, είμαστε σε πολύ καλύτερο δρόμο σε σχέση με πριν 15 χρόνια. Πραγματικά, αν συγκρίνεις τα τρία τελευταία χρόνια, η ανάπτυξη, νομίζω, είναι καθοριστική. Πριν τρία χρόνια, η ανάπτυξη του ADSL ήταν ανύπαρκτη. Πραγματικά, μέσα από τη διαδικασία και τη λειτουργία του ανταγωνισμού, σε στενή συνεργασία του ΟΣΕ και με τους υπόλοιπους Σελ. 106

107 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 παρόχους, κατάφερε η αγορά να πάει μπροστά και θεωρώ ότι όλοι συμβάλαμε σε αυτό, όλες οι εταιρίες. Από κει και πέρα, νομίζω, τρία θέματα πρέπει να δούμε από εδώ και πέρα. Πρώτον, να μην ξανακάνουμε τους έξυπνους και να εφαρμόζουμε γρήγορα και αποτελεσματικά το θεσμικό δίκαιο, αυτό που ισχύει τουλάχιστον στην Ευρώπη, μη προσπαθώντας μετά να εφαρμόζουμε τεχνάσματα τύπου τώρα δεν είμαστε ώριμοι ή θέλουμε να κάνουμε μια μοιρασιά κτλ, άρα να ξεχνάμε στην Ελλάδα ποιος θέλει το ADSL, δήθεν ότι δεν το θέλει κανείς, άρα να βάλουμε ISDN, για να μοιράσουμε και τη δουλειά του ISDN σε συγκεκριμένες εταιρίες - και να γίνονται αυτές οι γνωστές μοιρασιές. Άρα, ουσιαστικά, μέσα από αυτές τις σκοπιμότητες οδηγήσαμε την αγορά πίσω και αποδείχθηκε -όταν η αγορά αφέθηκε ελεύθερη- ότι πραγματικά υπήρχε η ζήτηση για γρήγορο internet, απλά την είχαμε στραγγαλίσει με τον οποιοδήποτε τρόπο. Σώρα, νομίζω, τρία πράγματα πρέπει να έρθουν και να γίνουν ισόρροπα. Παρ όλο που είμαι τηλεπικοινωνιακός, να αναφέρω ότι ανάπτυξη δεν είναι μόνο να κάνουμε εθνικούς δρόμους χρειαζόμαστε και τα αυτοκίνητα να τρέχουν πάνω στους εθνικούς δρόμους - και τα δύο πράγματα πρέπει να γίνουν κάπως παράλληλα. Δηλαδή, ουσιαστικά, θεωρώ την ανάπτυξη ευρυζωνικού περιεχομένου και εφαρμογών εξίσου σημαντική και κρίσιμη με την ανάπτυξη των υποδομών. Βέβαια, είναι κότα αυγό αν δεν έχεις τις υποδομές, δεν μπορείς να κάνεις ευρυζωνικές εφαρμογές από την άλλη, αν κάνεις όλες τις υποδομές και δεν έχεις εφαρμογές, ουσιαστικά, έχεις γραμμές που τις κοιτάζεις, αλλά δεν έχεις προϊόντα και υπηρεσίες να αξιοποιήσεις και να κοινοποιήσεις. Άρα, σαν αγορά, το θέμα είναι και κατά πόσο θα μπορέσουμε κάποια στιγμή να επηρεάσουμε την πολιτεία, ώστε να το δει κάπως πιο ισόρροπα Σελ. 107

108 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία αυτό το κομμάτι, το κομμάτι ανάπτυξης εφαρμογών με το κομμάτι τηλεματικών εφαρμογών σε σχέση με το κομμάτι ανάπτυξης υποδομών και να μην μονοπωλεί το ένα ή το άλλο τη συζήτησή μας. Σο δεύτερο σημαντικό κομμάτι που θα ήθελα, απλώς, να θίξω, είναι το κομμάτι της λειτουργίας της αγοράς όσον αφορά την ίδια την πολιτεία. Είναι απαράδεκτο, παράδειγμα, που αναλώσαμε τέσσερα πέντε χρόνια και δεν ενσωματώσαμε το ευρωπαϊκό δίκαιο στην ελληνική νομοθεσία. ταν το κάναμε και φτιάξαμε τον νόμο, μετά μας πήρε άλλα τέσσερα χρόνια να εκδοθεί ένα Προεδρικό Διάταγμα ή μια Τπουργική Απόφαση, που, ουσιαστικά, έχει τα right of ways. Μη εκδίδοντας αυτήν την Απόφαση, έχουν περάσει τέσσερα χρόνια τώρα μετά, έρμαιο! Για να μπορέσεις να βάλεις οπτικές ίνες, να κάνεις οτιδήποτε, εκτός εξαιρέσεων που κάποιοι δήμαρχοι ήταν πολύ θετικοί κτλ, στην πλειοψηφία υπήρχαν έντονα προβλήματα και, στην ουσία, φθάσαμε σε ένα τραγικό αδιέξοδο, με τις εταιρίες να πρέπει να πάνε σε μια μορφή συναλλαγής, για να μπορέσουν να κάνουν τη δουλειά τους, κάτι που έπρεπε ή ίδια η πολιτεία να το παροτρύνει επειδή στην Ελλάδα το καλό δεν το αντιγράφουν, αλλά, συνήθως, αντιγράφουν το κακό, το κακό ήταν ότι τα προβλήματα άρχισαν να αυξάνονται αντί να μειώνονται και, όσο περνάει ο χρόνος και όσο υπάρχει αυτή η αβεβαιότητα και η αστάθεια, δημιουργούνται ακόμα περισσότερα προβλήματα. Σο τελευταίο διάστημα, δηλαδή τα τελευταία τρία χρόνια, μπήκαν το λιγότερο χιλιόμετρα οπτικές ίνες. Ακόμα και σε πολλά χωριά, όπου δεν υπήρχαν, μπήκαν οπτικές ίνες. Για να γίνει αυτό, απαιτήθηκε ένα τεράστιο κόστος για τις εταιρίες. Ουσιαστικά, πάντα έλεγα και το λέω ακόμα και σήμερα, που είναι πολύ δύσκολες οι συνθήκες, το πρόβλημα δεν είναι να αντλήσεις κεφάλαια. Σελ. 108

109 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 Κεφάλαια μπορείς να αντλήσεις και έχουν αποδείξει συγκεκριμένες εταιρίες ότι μπορούν να αντλήσουν και να φέρνουν κεφάλαια στη χώρα μας. Σο πρόβλημα, ποιο είναι; Πρώτον, πρέπει να ξεχάσουμε το κρατικοδίαιτο. Δεν πρέπει να περιμένουμε το κράτος που θα μας δώσει τα λεφτά, ώστε μέσα από αυτό να κάνουμε ανάπτυξη. Λεφτά υπάρχουν στη διεθνή αγορά. Για να μπορέσεις, όμως, να φέρεις λεφτά από τη διεθνή αγορά, πρέπει να υπάρξουν, νομίζω, δύο βασικά συστατικά Πρώτον, απονομή δικαιοσύνης. Αυτή τη στιγμή, έχουμε αρνησιδικία. Δεν μπορείς να πας σε οποιαδήποτε investment committee και να συζητήσεις για επενδύσεις, όταν οποιαδήποτε Απόφαση μπορεί να θέλει από 4 μέχρι 18 χρόνια να τελεσιδικήσει. Αυτή η λογική, ποιον βοηθά; Βοηθά τον αεριτζή. Βοηθά αυτόν που δε θέλει να κάνει τη δουλειά του. Σις υγιείς επιχειρήσεις, τις καταστρέφει! Ουσιαστικά, δεν μπορούν να προχωρήσουν μπροστά. Άρα, τολμώ να καινοτομήσω λίγο και να πω ότι -SOS- το σύστημα απονομής δικαιοσύνης είναι ακόμα πιο σημαντικό από αυτό το σύστημα των οπτικών ινών που συζητάμε αν αυτό δεν έρθει, όλοι οι τομείς της οικονομίας οδηγούμαστε σε αδιέξοδο. ταν ο καταναλωτής δεν έχει χρήματα να επενδύσει, όταν δεν υπάρχει demand, τι θα γίνει; Ουσιαστικά, θα αναγκαστούμε όλες οι εταιρίες να οδηγηθούμε σε μείωση τιμών κλπ, κάτω του κόστους, μετά θα αρχίσουμε να συζητάμε μεταξύ μας κατά τρόπω: «εγώ αγοράζω από αυτόν, αυτός αγοράζει από εμένα, υποκοστολογούμαι, δεν υποκοστολογούμαι». Θα αρχίσουμε συζητήσεις τύπου «αν ανεβάσω το κόστος της πρώτης ύλης..;», «μ αυτόν τον τρόπο θα βγάλω πέντε φράγκα παραπάνω» - και είναι λογικό, γιατί η κάθε εταιρία προσπαθεί να ζήσει, άρα αρχίζει ένας απέραντος φαύλος κύκλος. Σελ. 109

110 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία Άρα, το κομμάτι απονομής δικαιοσύνης, το θεωρώ σημαντικό και καθοριστικό τα υπόλοιπα να μην τα συζητάμε μετά. Ποιος επενδυτής θα πάει να μπει στο fiber to the home, αν δεν υπάρχει ένα σταθερό πλαίσιο λειτουργίας αυτού του πράγματος; Θα έχεις τα λεφτά να τα βλέπεις και θα έχεις τους επενδυτές σου να σε βρίζουν!.. - και το λέω, επειδή έχω την προσωπική εμπειρία. Πηγαίνοντας στο εξωτερικό -επειδή η εταιρία είναι εισηγμένη και το 80% της εταιρίας ανήκει στο εξωτερικό- και μιλώντας στους θεσμικούς, αναγκαστικά, γίνεσαι πρεσβευτής της χώρας. μως, πας μια φορά και ντρέπεσαι, πας τη δεύτερη και ντρέπεσαι, την τρίτη ξεροκαταπίνεις, την τέταρτη αρχίζεις να φτάνεις στα όρια τού να λες ψέματα, για να μπορέσεις, ουσιαστικά, να καλύψεις αυτό που συμβαίνει εδώ άντε να βρεις τρόπο, να εξηγήσεις την κατάσταση που επικρατεί. Άρα, σε τρεις τίτλους α. απονομή δικαιοσύνης, β. ισόρροπη ανάπτυξη των εφαρμογών, για να μπορέσει πραγματικά να υπάρξει περιεχόμενο, να υπάρξει υλικό που οι χρήστες θα μπορούν να κρίνουν και γ. να αφήσουν την αγορά να λειτουργήσει, να μπορέσει να προσελκύσει επενδύσεις, για να πάμε στην επόμενη μέρα. Αν αυτά δεν τα κάνουμε ισόρροπα και ταυτόχρονα, θεωρώ ότι, με μεμονωμένες λύσεις, δε θα έχουμε αποτέλεσμα. ΑΚΚΑ Μ. - υντονιστής: Ευχαριστούμε πολύ, κύριε Σζωρτζάκη. Κύριε Κεραστάρη, εσείς, ως Hellas on Line, τι λέτε γι αυτά; ΚΕΡΑΣΑΡΗ Α.: Κατ αρχήν, συμφωνώ κι εγώ με το ότι έχουν γίνει άλματα τα τελευταία τρία χρόνια - και στο κομμάτι τού πώς λειτουργεί η Σελ. 110

111 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 ευρυζωνικότητα στην Ελλάδα και στις υπηρεσίες, δηλαδή, που οι πάροχοι δίνουν στον τελικό καταναλωτή και στο κομμάτι της τιμολόγησης της υπηρεσίας αυτής, αλλά και στο κομμάτι όπου έχουμε διεπιφάνεια με τον ΟΣΕ, όπου, πλέον, η συνεργασία ανάμεσα στις εταιρίες και τον ΟΣΕ είναι σε ένα τελείως άλλο επίπεδο από ό,τι ήταν τα τελευταία τρία χρόνια αυτό είναι ένα credit και για τον ΟΣΕ, προφανώς, αλλά και για τις εταιρίες. Να δούμε, όμως, λίγο τα δεδομένα, όπως έχουν διαμορφωθεί σήμερα. ήμερα, εκείνο που βλέπουμε όλοι μας είναι ότι η ανάγκη για χωρητικότητα στην ευρυζωνικότητα αυξάνεται με εκθετικούς ρυθμούς. Δηλαδή, ο χρήστης ζητάει όλο και περισσότερο χωρητικότητα, κυρίως για να μεταφέρει περιεχόμενο και όχι για να κάνει διαδραστικές υπηρεσίες - και αυτό το βλέπουμε να μεγαλώνει κάθε μέρα. Βλέπουμε δε από μελέτες που έχουμε κάνει ότι η νέα γενιά, που έρχεται μετά από εμάς, δε χρησιμοποιεί το internet δυο ή τρεις φορές περισσότερο από εμάς, αλλά δέκα φορές περισσότερο. Είναι ένα κομμάτι της ζωής τους. λα αυτά, λοιπόν, μας δημιουργούν την ανάγκη για να αλλάξουμε τα δεδομένα στο χώρο της μετάδοσης και αυτή τη λύση μπορεί να μας τη δώσει, τελικά, μόνο η οπτική ίνα. Άρα, συμφωνούμε κι εμείς, κύριε Γενικέ Γραμματέα, στο ότι η λύση και το όραμα είναι η οπτική ίνα που θα φτάνει σε όλα τα σπίτια. Αυτό είναι το ένα δεδομένο Σο δεύτερο δεδομένο είναι οι μελέτες που έχουν γίνει Μάλιστα, από την πρόσφατη που έγινε από την ΑΣ Kearney, που είναι και η τελευταία που υπάρχει, διαπιστώνουμε ότι, για να φτάσουμε σε δύο εκατομμύρια σπίτια, θα χρειαστούμε 2,1 δισεκατομμύρια ευρώ. Με μια απλή αριθμητική, εάν πάρουμε το μέσο όρο της Ευρώπης, με το 70% των households αυτών να είναι σπίτια που θα τους ενδιαφέρει αυτή η υπηρεσία, βγαίνει ότι το κόστος ανά household είναι 1500 ευρώ! Σελ. 111

112 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία Πρακτικά, λοιπόν, όπως είπε και ο κύριος Βουρλούμης, εμείς θα πρέπει να δώσουμε 1500 ευρώ -ή οι επενδυτές που θα ζητήσουμε ή το κράτος, για να δώσει υπηρεσία fiber στα σπίτια- και, ταυτόχρονα, εμείς, σαν εταιρίες, θα πρέπει να βρούμε και τον τρόπο και την υπηρεσία εκείνη που θα δώσουμε στον πολίτη και ο πολίτης θα είναι διατεθειμένος να την πληρώσει, έτσι ώστε αυτή η επένδυση να αποσβεστεί σε ένα χρόνο που, όπως ξέρουμε, για τους επενδυτές τέτοιας μορφής επενδύσεων, δεν μπορεί να ξεπερνάει τα δέκα χρόνια και σε ένα περιβάλλον και σε μια πραγματικότητα σαν την ελληνική, όπου το ρίσκο σαφώς είναι μεγαλύτερο με τις παρούσες συγκυρίες, οτιδήποτε ακούγεται πάνω από τα έξι ή εφτά χρόνια, αρχίζει και γίνεται απαγορευτικό. Έχουμε, λοιπόν, εδώ δύο τάσεις, οι οποίες είναι αντίρροπες - και, βέβαια, συμφωνώ με τον κύριο Βουρλούμη στο ότι, όσο υπάρχουν σήμερα πολύ φθηνές εναλλακτικές, το να γυρίσεις στον καταναλωτή και να του πεις ότι αυτή η υπηρεσία είναι κάτι διαφορετικό και θα πρέπει να την πληρώσει επί 2 ή επί 1,5 ή επί 2,5 γίνεται ολοένα και πιο δύσκολο. Τπάρχει και μία τρίτη συνιστώσα ήμερα, όλες οι εταιρίες, με πρώτο τον ΟΣΕ, αλλά και τους εναλλακτικούς παρόχους, έχουν, ήδη, κάνει σημαντικές επενδύσεις. ημαντικές επενδύσεις -και, μάλιστα, ανενεργές- έχει κάνει και το κράτος. Σα περίφημα ΜΑΝ, τα οποία σήμερα είναι στον αέρα, αχρησιμοποίητα εν πολλοίς. Άρα, υπάρχει, ήδη, μια υποδομή στη χώρα, πληρωμένη, είτε είναι ιδιωτική είτε είναι δημόσια, η οποία θα είναι πολύ κρίμα να μη μπει σε αυτές τις μελέτες, θα είναι πολύ κρίμα να μη χρησιμοποιηθεί - και, βέβαια, σε όλη αυτήν την άσκηση, πολύ κρίσιμο θα είναι και το phasing: το πώς θα πάμε, ποιες θα είναι οι προτεραιότητες και ποιες θα είναι οι τεχνικές επιλογές. Άρα, συνοψίζοντας, νομίζω κι εγώ ότι το όραμα είναι σίγουρα η ίνα στο σπίτι. Οτιδήποτε άλλο θα ήταν ημίμετρο και θα ήταν κάτι το οποίο, πολύ Σελ. 112

113 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 γρήγορα, θα το βλέπαμε μπροστά μας. Αυξάνονται πάρα πολύ γρήγορα οι ανάγκες. Εμείς, σαν επιχειρηματικές μονάδες, πρέπει να βρούμε εκείνες τις υπηρεσίες τις οποίες ο καταναλωτής θα είναι διατεθειμένος να πληρώσει, για να δικαιολογήσουμε τις επενδύσεις. το τέλος, αν θέλουμε να μιλάμε για μια -κατά το δυνατόν- καθολική υπηρεσία, όλα αυτά δεν μπορούν να γίνουν χωρίς να υπάρχει μια σημαντική κρατική ενίσχυση αλλιώς, τα νούμερα δεν βγαίνουν. Ευχαριστώ. ΑΚΚΑ Μ. - υντονιστής: Ευχαριστούμε. Κύριε Αναστασιάδη. ΑΝΑΣΑΙΑΔΗ Γ.: Κύριε Γενικέ, κύριε Πρόεδρε, κυρίες και κύριοι Κάθε συνέδριο τηλεπικοινωνιών, ενέργειας, τουρισμού και άλλων σημαντικών για τη χώρα παραγωγικών τομέων αποτελεί, οιονεί, συνέδριο εθνικής οικονομίας. Ειδικότερα, κάτω από τις τρέχουσες συνθήκες, το σημερινό υνέδριο αποκτάει ιδιαίτερο χαρακτήρα και, ταυτόχρονα, εθνική σημασία πολύ περισσότερο, όταν έχει σαν κεντρικό του θέμα την τηλεπικοινωνιακή υποδομή της χώρας. Προσεγγίζω, λοιπόν, κατ αρχάς, τα δίκτυα πρόσβασης μέσα από το πρίσμα της ιδιαίτερης βαρύτητας που έχουν γενικότερα τα δίκτυα για την εθνική οικονομία και τον σημαίνοντα ρόλο που διαδραματίζουν στην προσπάθεια αύξησης του ακαθάριστου εθνικού προϊόντος. Για ένα καλύτερο μέλλον, πρέπει, πάντοτε, να διδασκόμαστε από την εμπειρία του παρελθόντος. Έτσι, μου είναι αδύνατο να μην αναφερθώ στη διαφυγούσα ωφέλεια, ουσιαστικά στην τεράστια ζημιά που μόλις προ ολίγου, Σελ. 113

114 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία με όσα ανέφερε ο κύριος Κεραστάρης, συνειδητοποίησα. Ο κύριος Κεραστάρης ανέφερε ότι χρειάζονται 1500 ευρώ ανά νοικοκυριό, για να φτάσει η οπτική ίνα. Εάν το ποσό αυτό είναι ακριβές, τότε η ζημιά που υπέστη η χώρα από το γεγονός ότι, όταν απλώθηκε το δίκτυο φυσικού αερίου, κατ αρχάς στο Λεκανοπέδιο Αττικής, κανείς δε φρόντισε να αναπτυχθεί ταυτόχρονα δίκτυο οπτικής ίνας, με ελάχιστο πρόσθετο κόστος, τότε αυτή η ζημιά είναι τρομακτική! ήμερα, εκατομμύρια -ίσως εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ, εάν τα 1500 ευρώ είναι αληθινά- θα είχαν διασωθεί και εκατοντάδες χιλιάδες νοικοκυριά θα απολάμβαναν τα πλεονεκτήματα της οπτικής ίνας στην πόρτα τους. Σι τους στέρησε αυτή τη δυνατότητα, κύριε Γενικέ; Αβελτηρία; κοπιμότητες; ποια και να είναι η απάντηση, το γεγονός είναι η τεράστια ζημιά της χώρας - και, ίσως, εξηγεί γιατί, σήμερα, η Ελλάδα αντιμετωπίζει την τρόικα!.. Πού μας οδηγεί, λοιπόν, η εμπειρία; το να καταβάλουμε κάθε δυνατή προσπάθεια, ώστε να παραμερίσουμε προκαταλήψεις και προσεγγίσεις του παρελθόντος. Άλλωστε, μιλάμε για δίκτυα νέας γενιάς όπως και να το κάνουμε, δεν υπάρχουν ανθούσες επιχειρήσεις σε χώρες που φυτοζωούν. Εμείς, σαν On Telecoms, αναπτύξαμε το πρώτο αρχιτεκτονικά δομημένο δίκτυο οπτικής ίνας, στο Λεκανοπέδιο της Αττικής, ήδη, από το Σώρα που το σκέπτομαι, ίσως θα έπρεπε να συμμετέχουμε στην προηγούμενη ενότητα του σημερινού υνεδρίου, που είχε θέμα: Η εμπειρία των πρωτοπόρων!.. Για του λόγου το αληθές, το διάγραμμα αυτό, που είναι από το περιοδικό -μπορείτε να το βρείτε και στο διαδίκτυο- Εν Σάχει, της Εθνικής Σελ. 114

115 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 Επιτροπής, τεύχος Απριλίου 2009, απεικονίζει τη μηνιαία εξέλιξη ενεργών βρόχων και, τελείως συμπτωματικά, ξεκινάει από το Μάρτιο του 2007, το μήνα που λανσάραμε τις υπηρεσίες μας. Θα μου επιτρέψετε να πω ότι, πριν από το Μάρτιο 2007, ταχύτητες πάνω από 2 Mbps ήταν άγνωστες στο καταναλωτικό κοινό. ε πολλές περιπτώσεις, όμως, το τίμημα της πρωτοπορίας είναι ακριβό. Από το ίδιο περιοδικό, το διάγραμμα των καθυστερημένων αιτημάτων βρόχων επίσης ξεκινάει από τον Μάρτιο 2007 και συνεχίζει. Βλέπετε τις καθυστερήσεις να πλησιάζουν τους πελάτες. Κύριε Πρόεδρε, το τίμημα είναι ακριβό και η αποζημίωση καμία τα πρόστιμα στον υπόχρεο, έμμεσα μόνο και σε κάποιο βαθμό, ωφελούν τον εναλλακτικό πάροχο. Αν τυχαίνει, ο εισπράττων τα πρόστιμα να είναι και μέτοχος του υπόχρεου και να βρίσκεται στην Καραγιώργη ερβίας, τότε Γιάννης κερνά και Γιάννης πίνει!.. Κλείνω την παρένθεση ε μια μη-κεντρικά κατευθυνόμενη οικονομία, κάθε επιχείρηση είναι ελεύθερη να επενδύει κατά το δοκούν. Εάν η επένδυση δεν είναι επιτυχής, πληρώνει το τίμημα του ρίσκου. Ποιο, όμως, είναι το ρίσκο ή το κόστος, παραδείγματος χάριν για επιχειρήσεις εισηγμένες στο Φρηματιστήριο, εάν χρησιμοποιούν εθνικές υποδομές σαν ιδιοκτησία τους; Οι εθνικές υποδομές δεν είναι δυνατό να αποτελούν ιδιοκτησία ιδιωτικών φορέων. πως στην περίπτωση των δρόμων, παραδείγματος χάριν, είναι αδιανόητο να ανήκουν στον ιδιωτικό τομέα. Αν υπάρχει η πραγματικότητα ενός είδους συγκέντρωσης που στρεβλώνει την αγορά, το ζήτημα έχει λυθεί προ πολλού. Παράδειγμα, η ηλεκτρική ενέργεια, όπου ο διαχωρισμός έχει επιβληθεί εδώ και κάποια χρόνια και υλοποιείται. Σελ. 115

116 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία Είναι προς το συμφέρον της χώρας, αλλά και των επιχειρήσεων επίσης, τα δίκτυα -εδώ, βέβαια, συζητάμε για τα δίκτυα πρόσβασης επόμενης γενιάς- να είναι εθνικά, ενώ οι επιχειρηματικοί φορείς να μπορούν να χρησιμοποιούν τα κεφάλαιά τους στην εξέλιξη των υπηρεσιών τους. Θα ήθελα, όμως, να κάνω κι ένα σχόλιο για τη χρέωση των σημερινών δικτύων. ήμερα, οι εναλλακτικοί πάροχοι πληρώνουν για το χαλκό 8+ ευρώ το μήνα στον υπόχρεο. Απ ό,τι γνωρίζω, κάθε ευρώ που έχουμε καταβάλει στον υπόχρεο πάροχο είχε εκατό λεπτά, ελληνιστί σεντς. Δε μου έχει αναφερθεί μία περίπτωση, έστω και ενός ευρώ από τα δεκάδες εκατομμύρια που έχουμε καταβάλει, που να αποτελείτο από 99 ή και λιγότερα λεπτά. Που σημαίνει ότι κάθε ευρώ δεν είχε οιοδήποτε ψεγάδι. Αν, επίσης, υπάρχει καθυστέρηση καταβολής, ο πάροχος που πληρώνει επιβαρύνεται με ένα ευπρεπέστατο 9%. το ερώτημα, αν είναι το ίδιο αψεγάδιαστη η ποιότητα του χαλκού που μας παρέχεται από τον υπόχρεο, η απάντηση είναι «όχι». Τπάρχει και ένα άλλο ερώτημα Η ποιότητα του χαλκού που χρησιμοποιεί ο υπόχρεος για τους δικούς του πελάτες, μήπως είναι υπέρτερη εκείνης του χαλκού που δίνεται στους εναλλακτικούς; Λέω, μήπως!.. Αν ναι, πώς το αντιμετωπίζει η Εθνική Επιτροπή; Κυρίες και κύριοι Επανέρχομαι στο θέμα των δικτύων επόμενης γενιάς και ευελπιστώ ότι η χώρα, σήμερα, θα πραγματοποιήσει την υπέρβαση και θα προχωρήσει, όχι μετά από, παραδείγματος χάριν, δεκάμηνες μελέτες που διάβασα ότι θα χρειαστούν στον τομέα της αιολικής ενέργειας για τη λήψη αυτονόητων αποφάσεων, αλλά με πρωτόγνωρες ταχύτητες που χρειάζεται ο τόπος στην ανάπτυξη δικτύων οπτικής ίνας, εντάσσοντας ταυτόχρονα τα υπάρχοντα δίκτυα οπτικής ίνας, που ανήκουν είτε στον ιδιωτικό είτε στον δημόσιο τομέα, στο συνολικό εθνικό δίκτυο. Σελ. 116

117 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 Κυρίες και κύριοι, χρειαζόμαστε υψηλές ταχύτητες, όχι μόνο μεταβίβαση δεδομένων αλλά και υψηλές ταχύτητες δράσης οι καιροί ου μενετοί. ας ευχαριστώ. ΑΚΚΑ Μ. - υντονιστής: Ευχαριστούμε τον κύριο Αναστασιάδη και δίνουμε το λόγο στον κύριο Αχιλλέως, Γενικό Διευθυντή της CYTA. ΑΦΙΛΛΕΨ Μ.: Κύριε Γραμματέα, κύριε Πρόεδρε, η δημιουργία ενός πανελλαδικού ευρυζωνικού δικτύου οπτικών ινών μέχρι το σπίτι του κάθε πολίτη αποτελεί σίγουρα ένα φιλόδοξο σχέδιο της πολιτείας, το οποίο είναι σίγουρο ότι θα προσελκύσει το ενδιαφέρον, εφόσον υλοποιηθεί με επιτυχία. Αυτό το έργο, όταν γίνει, θα οδηγήσει τη χώρα, πραγματικά, σε μια νέα κατεύθυνση όσον αφορά την καθημερινότητα του πολίτη. Αυτό που απομένει, βέβαια, είναι να δούμε προσεκτικά τους όρους υλοποίησής του, δηλαδή το πώς το σημαντικό αυτό έργο θα λάβει σάρκα και οστά. Προηγουμένως, όμως, πρέπει να καθορίσουμε ποιοι είναι οι βασικοί στόχοι της ελληνικής πολιτείας από την υλοποίηση αυτού του μεγαλεπήβολου έργου. Είναι η αναβάθμιση των παρεχομένων ευρυζωνικών υπηρεσιών στα μεγάλα αστικά κέντρα; Είναι η ανάγκη ενδυνάμωσης της περιφέρειας, περιορίζοντας το χάσμα των παρεχομένων υπηρεσιών μεταξύ περιφέρειας και μεγάλων αστικών κέντρων; Ή, μήπως, ο συνδυασμός των δύο πιο πάνω; Κάνω αναφορά μόνο στην ελληνική πολιτεία, προσέξτε. Δεν αναφέρομαι σε κυβέρνηση, ενσυνείδητα, διότι πιστεύω ότι αυτό περιλαμβάνει, όχι μόνο την κυβέρνηση, αλλά και τη Βουλή, τους Δήμους, τις Σελ. 117

118 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία Νομαρχίες, τις Περιφέρειες και οτιδήποτε άλλο ανήκει στη λεγόμενη ελληνική πολιτεία. Για να γίνει ένα τέτοιο έργο κάτω από τις σημερινές οικονομικές καταστάσεις και να πετύχει, πρέπει να τεθεί σαν κοινός στόχος όλης της πολιτείας. Αυτό πρέπει να γίνει ενσυνείδητα από τους πάντες, όχι μόνο από την κυβέρνηση, όχι μόνο από τους Τπουργούς. Αυτό το λέω, διότι, όντας εργαζόμενος τα τρία τελευταία χρόνια στη CYTA, νιώθω ότι δίνεται μεγάλη έμφαση στις αντιπαραθέσεις μεταξύ Κομμάτων, Νομαρχίας, Δήμων κλπ και όχι στη βελτίωση των παροχών του πολίτη, στη βελτίωση της Ελλάδας!.. Αυτό, σαν μικρή κριτική από κάποιον που έχει έρθει εδώ τα τελευταία τρία χρόνια, αλλά αγαπά την Ελλάδα - αυτό είναι παρένθεση. Ψς εταιρία η οποία, ουσιαστικά, ξεκίνησε τη δραστηριοποίησή της στην Ελλάδα με αφορμή ένα έργο το οποίο αποτελείται από ιδιωτικά και δημόσια κεφάλαια, διαπιστώσαμε ότι ο βαθμός επιτυχίας τέτοιων έργων κρίνεται από το προδιαγεγραμμένο πλαίσιο. Έπρεπε, στην πορεία του έργου, να υπερπηδήσουμε εμπόδια τα οποία δεν έπρεπε καν να υπάρχουν, όπως, για παράδειγμα, αδειοδοτήσεις διέλευσης καθώς, επίσης, να αποφασίσουμε εμείς αν θα έπρεπε να επιδείξουμε κοινωνικό πρόσωπο ή να επικεντρωθούμε σε εμπορικά ελκυστικές περιοχές. Επισημαίνω, αρχικά, κάποια βασικά κριτήρια επιτυχίας, τα οποία, εν μέρει, έχουν ήδη αναφερθεί και από τους προλαλήσαντες. Ο χρονοπρογραμματισμός του έργου, η ανάθεση των ρόλων, των έργων, των υποέργων, το ύψος των διαθεσίμων δημοσίων κονδυλίων, ο καθορισμός των κριτηρίων επιλογής των εμπλεκομένων, οι όροι και οι προϋποθέσεις που θα δεσμεύουν κάθε εμπλεκόμενο, το νομοθετικό και ρυθμιστικό πλαίσιο είναι μερικοί από τους παράγοντες που θα καθορίσουν τον βαθμό επιτυχίας του Σελ. 118

119 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 έργου. Κάθε ένας από αυτούς είναι εξίσου σημαντικός. Μια ενδεχόμενη ασάφεια ή σκοτεινό σημείο, έστω και σε έναν από αυτούς τους παράγοντες, θα επηρεάσει στο σύνολο αρνητικά το όλον έργο. Κατ αρχήν, είναι βασικό να μην ξεχνάμε ότι αυτά τα έργα αποσκοπούν στη βελτίωση της ποιότητας ζωής του πολίτη. Η εμπορική τους διάσταση είναι, τελικά, αυτή που θα επηρεάσει σημαντικά και την επιτυχία τους. Για παράδειγμα, τα έργα μετατρέπονται σε υπηρεσίες προς τους καταναλωτές, επομένως η ανάγκη γι αυτές τις υπηρεσίες πρέπει να είναι υπαρκτή αλλά και αντιληπτή από το χρήστη - και όχι δημιουργούμενη από τους παρόχους. Εξίσου σημαντική είναι η υπηρεσία να είναι οικονομικά προσιτή προς τον καταναλωτή, προς τον απλό πολίτη, αλλά και να προβλέπει ένα λογικό περιθώριο κέρδους για τον πάροχο των υπηρεσιών - τονίζω τη λέξη λογικό όχι παράλογο. Ο σχεδιασμός, από πλευράς δημοσίου, όπως αναφέρθηκε, θα πρέπει να προβλέπει σαφείς και διακριτούς ρόλους και να κινείται σε συγκεκριμένο νομοθετικό, ρυθμιστικό και εμπορικό πλαίσιο, προκειμένου να προστατεύει την επένδυση και να διασφαλίζει τον υγιή ανταγωνισμό. Θα πρέπει να δημιουργηθούν τα κίνητρα με στόχο την ενθάρρυνση των ιδιωτικών επενδύσεων. Βέβαια, ας μην ξεχνάμε ότι οι επενδυτές, λόγω και της τρέχουσας οικονομικής συγκυρίας, δικαιολογημένα, κρατούν μία πιο επιφυλακτική στάση. Αυτή τη στιγμή, βέβαια, η Ελλάδα θα καταλάβει και ποιοι είναι οι πραγματικοί φίλοι, τη στιγμή της ανάγκης! Επιπλέον, ο χρόνος σχεδιασμού, υλοποίησης και παροχής των υπηρεσιών στους πολίτες πρέπει να είναι σύντομος, ώστε να υπάρξει ορατή απόδοση της επένδυσης. Θα πρέπει η νέα επένδυση να μην καταργήσει -τονίζω- ανάλογες επενδύσεις σε δίκτυα, που έχουν γίνει από εταιρίες στα πλαίσια άλλων Σελ. 119

120 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία προγραμμάτων, όπως τα ΜΑΝ, βέβαια κι αυτό είναι πολύ σημαντικό, να τις αξιοποιήσουν ή να εντοπιστούν οι συνέργιες. Δεν πρέπει μια νέα επένδυση να ακυρώνει τις προηγούμενες αυτό θα είναι αποτρεπτικό για κάθε εταιρία η οποία βλέπει τη βιωσιμότητα των επενδύσεών της σε βάθος χρόνου. Πρέπει να διασφαλιστεί ότι οι εταιρίες που θα εκδηλώσουν ενδιαφέρον συμμετοχής σε ένα τέτοιο έργο είναι πραγματικά διατεθειμένες να υλοποιήσουν -και τονίζω τη λέξη υλοποιήσουν!- το έργο και δε στοχεύουν, κυρίως, στο να επιδοτηθούν ή να εκμεταλλευτούν τα όποια διαθέσιμα κονδύλια χωρίς, τελικά, να υλοποιήσουν στην ολότητα το έργο. Πρέπει να διασφαλιστεί ότι τα μεγάλα έργα δε θα αφορούν μόνο την Αθήνα ή τα μεγάλα αστικά κέντρα, αλλά θα επεκταθούν και στην περιφέρεια. Η περιφέρεια διψά για τεχνολογία - αυτό το έχει αποδείξει. Ας μην ξεχνάμε ότι, εφόσον υλοποιηθεί ένα τόσο σημαντικό έργο, θα βοηθήσει -στην πράξη- στην επιθυμητή αποκέντρωση αλλά και στη διάχυση πόρων στην περιφέρεια - εξαιρετικά σημαντικός παράγοντας, ειδικά αυτή τη δύσκολη οικονομική περίοδο. Εφόσον ο επιχειρηματικός κόσμος έχει ακριβώς τις ίδιες δυνατότητες στην περιφέρεια όπως και στην Αθήνα, το πιθανότερο είναι να μετατοπίσει το ενδιαφέρον του εκεί. Έτσι, θα σταματήσει και η αστυφιλία, βέβαια. Η μείωση του υλικού κόστους μπορεί να αυξήσει την ανταγωνιστικότητα της χώρας, να δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας στην περιφέρεια, γεγονός που θα ωφελήσει τη χώρα στην ολότητά της. Κλείνοντας, θα ήθελα να επαναλάβω ότι η δημιουργία δικτύου fiber to the home αποτελεί πραγματικά, πιστεύω, την πλέον συμφέρουσα και μελλοντικά επαρκή επένδυση, τόσο τεχνολογικά και εμπορικά όσο και περιβαλλοντολογικά. Σελ. 120

121 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 Δεν πρέπει, όμως, να παραβλέπουμε ότι κύριο μέλημα τέτοιου έργου πρέπει να είναι η πραγματική ικανοποίηση των πραγματικών αναγκών του πολίτη. Για να γίνει αυτό το έργο, πρέπει να υπάρξει κατάθεση ψυχής από όλους, εννοώντας όλους όσους λαμβάνουν μέρος στην πολιτεία - τους ανέφερα προηγουμένως. Ευχαριστώ. ΑΚΚΑ Μ. - υντονιστής: Ευχαριστούμε, κύριε Αχιλλέως. Σελευταίος ομιλητής, για μια μικρή παρέμβαση, ο κύριος Σζωρτζακάκης από την ταθερή της WIND. ΣΖΨΡΣΖΑΚΑΚΗ Α.: Θα ήθελα, μια και οι περισσότεροι προλαλήσαντες αναφέρθηκαν περισσότερο σε ποιοτικά στοιχεία, να δώσω κάποια ποσοτικά στοιχεία, που, απλά, πολύ σύντομα, τεκμηριώνουν τις απόψεις που ακούστηκαν. Πριν από λίγο χρονικό διάστημα, βγήκε το 15 ο Implementation Report της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Βίβλος των στατιστικών των τηλεπικοινωνιών, πρακτικά, για όλους μας. Για ποια αγορά μιλάμε; Μιλάμε για μια αγορά, η οποία έχει -σε έσοδα- 36% στη σταθερή τηλεφωνία, 47% στην κινητή, 10% στην αγορά pay TV (συνδρομητική τηλεόραση) και 7% - αρχίζουν και εμφανίζονται- στα ευρυζωνικά δεδομένα σε mobile δίκτυα. Αυτή είναι η αγορά που υπάρχει αυτή τη στιγμή και αναλύεται στο τέλος του Ποιες ήταν οι επενδύσεις που έγιναν σε αυτήν την αγορά; Οι επενδύσεις που έγιναν, ειδικά για το 2008, έχουν κατανεμηθεί ως εξής: 49% από τον incumbent της κάθε χώρας, 30% από τα mobile δίκτυα και 21% από τους εναλλακτικούς παρόχους. Σα ποσοστά αυτά, για το 2008, για τη χώρα μας, είναι ελαφρώς διαφορετικά. 41% ήταν οι επενδύσεις που έχουν γίνει από τον incumbent, Σελ. 121

122 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία 23,43% οι επενδύσεις από τους εναλλακτικούς και 35% οι επενδύσεις που έχουν γίνει από τα mobile δίκτυα. Αυτό, τι σημαίνει πρακτικά; ημαίνει ότι, ειδικά στον τομέα των επενδύσεων, οι εναλλακτικοί πάροχοι προέβησαν στις απαραίτητες αυτές επενδύσεις, όπως έγινε και στην Ευρωπαϊκή Ένωση, για να στήσουν δίκτυα, να δημιουργήσουν δίκτυα τόσο πρόσβασης όσο και μετάδοσης και, στην ουσία, για να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους. Παλαιότερα, ειδικά στην αρχή της εναλλακτικής τηλεφωνίας, από το 2001, υπήρχε η κριτική στους εναλλακτικούς παρόχους ότι, πρακτικά, δεν επένδυαν σε υποδομές και ότι το μόνο που έκαναν ήταν να εξασφαλίζουν ένα ρυθμιζόμενο περιθώριο κέρδους, πολύ μικρό, λειτουργώντας ως μεταπράτες ή μεταπωλητές της υπηρεσίας του incumbent. Αυτό, πρακτικά, από το 2007 και μετά, άλλαξε - αν ίσχυε πιο πριν. Άρα, τα νούμερα μας λένε ότι οι εναλλακτικοί πάροχοι στην Ελλάδα έχουν επενδύσει και, μάλιστα, σε υψηλότερο ρυθμό απ ό,τι στην υπόλοιπη Ευρώπη. Σο σημαντικό, όμως, είναι ότι στο ίδιο report βλέπουμε και για ποιον λόγο η Ελλάδα ανέβηκε στο 18%. Αναφέρθηκε ότι είχαμε, όντως, μία πρόοδο στην ευρυζωνική διείσδυση και, ήδη, είμαστε στο 18%. Σο ίδιο report βγάζει κάποια συμπεράσματα για το λόγο που φτάσαμε εκεί. Αναφέρεται ότι έχει γίνει πιο αποτελεσματική η ρύθμιση και οι αρχές, ώστε να ενισχύσουν την πρόοδο της ευρυζωνικότητας. Οι εναλλακτικοί πάροχοι επένδυσαν στην αποδεσμοποίηση του τοπικού βρόχου. Αυξήθηκαν οι συνεγκαταστάσεις, τα κέντρα στα οποία, δηλαδή, οι εναλλακτικοί πάροχοι είχαν πρόσβαση στον ΟΣΕ για να προσφέρουν τις υπηρεσίες και, τέλος, προσφέρθηκαν συνδυαστικά πακέτα. Αυτό είναι το πόρισμα του report, για το λόγο που η Ελλάδα έχει φτάσει, ήδη, στο 18%. Είναι πολύ; χι Τπάρχει ακόμα πολύς δρόμος να προχωρήσουμε. Σελ. 122

123 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 Αυτό που πρέπει να δούμε, επίσης, από το ίδιο report είναι ποιες είναι οι δυο δομικές διαφορές της σταθερής από την κινητή τηλεφωνία. Αυτό που αναφερόταν ήταν ότι, ενώ η κινητή τηλεφωνία εμφανίζει μια πανευρωπαϊκή τάση και οι εταιρίες είναι πιο ομογενοποιημένες, γιατί πρακτικά το 80% των συνδρομητών ανήκουν σε τέσσερα μεγάλα γκρουπ (στην Deutsche Telecom, στην Telefonica, στη Vodafone και στην Orange), στη σταθερή τηλεφωνία αυτό δεν ισχύει η σταθερή τηλεφωνία επηρεάζεται πάρα πολύ από τοπικά χαρακτηριστικά, που έχουν να κάνουν και με τη ρύθμιση και με τις επενδύσεις που πραγματοποιούνται στη χώρα. Εδώ θα ήθελα, λίγο, να τονίσουμε ότι η δομική διαφορά της σταθερής τηλεφωνίας είναι ότι ο incumbent και οι εναλλακτικοί πάροχοι έχουν μια διπλή σχέση: και σχέση ανταγωνιστή και σχέση προμηθευτή. Αυτό μας δημιουργεί όλη τη δυσκολία, αυτό δημιουργεί αιτιάσεις ως προς το ότι πρέπει να συντονιστούμε κάποιες φορές, άλλες να ανταγωνιστούμε κλπ. Σο σημαντικό, είτε μιλάμε για δίκτυα προηγούμενης γενιάς (αυτά που έχουμε τώρα, του χαλκού) είτε μιλάμε για δίκτυα επόμενης γενιάς -είτε αυτά θα είναι δίκτυα ταχύτατης πρόσβασης VDSL είτε θα είναι οπτική ίνα (που κι εκεί μπορεί να διαφοροποιηθούν, μπορεί να είναι οπτική ίνα point to point, μπορεί να είναι οπτική ίνα παθητικών υποδομών, που είναι διαφορετική η τάξη της επένδυσης)- είναι ότι αυτή η δομική παράμετρος παραμένει, ήτοι θα πρέπει να εισαχθεί η κουλτούρα της συνεργασίας σε όλους τους stakeholders, σε όλους τους ενδιαφερόμενους αυτών των καινούργιων δικτύων. Είπαμε ότι, ήδη, οι εναλλακτικοί πάροχοι έχουν επενδύσει πολύ περισσότερο στην Ελλάδα απ ό,τι συμβαίνει, αντίστοιχα, στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Έγιναν σωστά αυτές οι επενδύσεις; Πιθανόν όχι. Ήταν οι πιο αποτελεσματικές; Πιθανόν όχι. Αν περάσετε έξω από ένα κέντρο του ΟΣΕ, θα δείτε τέσσερις διαφορετικές αυλακώσεις. Είναι τέσσερις οπτικές ίνες, η CYTA Σελ. 123

124 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία όχι ακόμα στην Αθήνα, διαφορετικές από τον κάθε πάροχο. Ήταν ορθολογική αυτή η επένδυση; Θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά; Πιθανό να μπορούσε. Αν, όμως, διδαχτούμε από ιστορία που ζούμε αυτή τη στιγμή, για το καινούργιο δίκτυο, εκτιμώ ότι θα έχουμε μεγάλα οφέλη. Ήδη, στην Ιταλία το τόλμησαν, το έχετε δει οι περισσότεροι Και η Fastweb και η WIND και η Vodafone συνεργάστηκαν και αποφάσισαν ότι, πρακτικά, με την Telecom Italia ή χωρίς την Telecom Italia, θα προχωρήσουν σε ένα δίκτυο μεγάλων ταχυτήτων. Θεωρώ ότι έχει έρθει η ώρα, επειδή οι επενδύσεις που πρέπει να γίνουν είναι πάρα πολύ μεγάλες, να δούμε λίγο την κατάσταση πιο συνεργατικά. Έγινε μια ανάλυση από την VIC, για την ECTΑ, σχετικά με τα δίκτυα νέας γενιάς, με θέμα τα οικονομικά των δικτύων νέας γενιάς - αυτό είναι και το στοίχημα που θα πρέπει να λύσει η Ρυθμιστική Αρχή. Σο συμπέρασμα ήταν πολύ απλό. Αν προχωρήσουμε σε δίκτυα VDSL, ειδικά σε μία μέση περιοχή, που είναι λιγότερο -γιατί έχουν χωριστεί οι περιοχές, από αστικές μέχρι λιγότερο αστικές- πυκνά αστική, για να αποδώσει η επένδυση, απαιτείται ένα μερίδιο αγοράς της τάξης του 20%. Αν πάμε σε οπτική ίνα στο σπίτι, που θα μιλήσουμε για παθητικές υποδομές, δηλαδή για GPON τεχνολογία, το μερίδιο αγοράς γίνεται 65% στην ίδια περιοχή. Αν, τώρα, πάμε σε point to point οπτική ίνα, εκεί μιλάμε για ένα μερίδιο αγοράς άνω του 80%. Αυτό σημαίνει, τι; τι όποιος φτιάξει ένα καινούργιο δίκτυο, θα έχει αμέσως, de facto, την ex post ρύθμιση που θα αφορά τον ανταγωνισμό. Άρα, αν ένας προσπαθήσει να φτιάξει αυτό το δίκτυο, αμέσως -σύμφωνα με τους κανόνες του ανταγωνισμού- βρίσκεται σε ένα de facto μονοπώλιο. Αυτό είναι το μεγάλο τρικ που πρέπει να λύσουμε, στην ουσία για να προχωρήσει το Σελ. 124

125 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 καινούργιο δίκτυο και να αποφύγουμε όλα τα προηγούμενα που έχουμε ζήσει. Ευχαριστώ. ΑΚΚΑ Μ. - υντονιστής: Ευχαριστούμε, κύριε Σζωρτζακάκη. Πριν προχωρήσουμε σε ερωτήσεις, θα ήθελα να κάνω δυο διευκρινήσεις σχετικά με την τοποθέτηση του κυρίου Βουρλούμη. Κύριε Πρόεδρε, είπατε ότι η ΕΕΣΣ έχει ένα δίλημμα: «επενδύσεις και ανάπτυξη ή ανταγωνισμός;». Εμείς δεν μπαίνουμε στη λογική του διλήμματος, αλλά της κάποιας χρυσής τομής μεταξύ των δύο αυτών εννοιών. Σο ένα είναι αυτό. Επιπλέον, σε κάποια αποστροφή του λόγου σας, είπατε ότι η ΕΕΣΣ στηρίζει τις μη βιώσιμες εταιρίες. Ελπίζω να είχατε σε εισαγωγικά το «στηρίζει»!.. Δεν στηρίζουμε οιαδήποτε εταιρία, απλώς προσπαθούμε να κάνουμε τη ρύθμιση στα πλαίσια του υγιούς ανταγωνισμού! Υυσικά, λαμβάνοντας υπ όψιν και την κυβερνητική πολιτική, την εκάστοτε, αλλά κυρίως τις επιταγές της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του BEREC, μέλη του οποίου είμαστε και, βεβαίως, ακολουθούμε αυτή την τακτική και την πορεία. Αυτό, σαν διευκρίνηση, δεν ήθελα να κάνω αντιπαράθεση. Να περάσουμε στις ερωτήσεις. Έχω κι εγώ κάποιες, αλλά να μην μονοπωλήσουμε το ενδιαφέρον εδώ στο πάνελ. Ο κύριος Σόμκος. ΣΟΜΚΟ Γ.: Ευχαριστώ. Πρώτα απ όλα, να πω ότι χαίρομαι πάρα πολύ που βλέπω τους επικεφαλής όλων των εταιριών στην Ελλάδα να συμφωνούν ότι πρέπει να πάμε σε επενδύσεις και σε νέα δίκτυα, δίκτυα πρόσβασης οπτικών ινών. Σελ. 125

126 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία Βέβαια, ακούσαμε και την πολιτεία, τον κύριο Γενικό και τον κύριο Τπουργό το πρωί, να μιλάνε γι αυτό το θέμα, ως ότι αυτός είναι ο στόχος και το όραμα. Αυτό που δεν καταλαβαίνω, είναι, γιατί μετά από τόσα χρόνια που κάνουμε αυτή τη συζήτηση δεν έχουμε φτάσει στο σημείο να το κάνουμε στην πράξη. Απορώ, πραγματικά, με το δίλημμα ανάπτυξη και επενδύσεις versus ανταγωνισμός! Δεν είναι δύο διαφορετικά πράγματα, τουλάχιστον στο δικό μου το μυαλό, αλλά θα μπορούσαν να γίνουν επενδύσεις που να βοηθήσουν τη χώρα να πάει μπροστά όσον αφορά την οικονομική ανάπτυξη και την πρόοδο, ταυτόχρονα μη βλάπτοντας τον ανταγωνισμό. Σέλος, να ρωτήσω, ποιος είναι ο λόγος, μια εταιρία που έχει σκοπό το κέρδος, όπως είναι ο ΟΣΕ και όπως όλες οι άλλες εταιρίες, να προσφέρει κοστοστρεφώς -δηλαδή, χωρίς κέρδος- την υπηρεσία πρόσβασης στο δίκτυο χαλκού, εξακολουθώντας να εκμεταλλεύεται το δίκτυο χαλκού και, άρα, να βλάπτει τον ανταγωνισμό χωρίς να έχει κέρδος. Ποιος είναι ο εμπορικός λόγος, που ο ΟΣΕ θέλει να εκμεταλλεύεται το δίκτυο πρόσβασης χαλκού και γενικά το δίκτυο πρόσβασης, αν δεν έχει κέρδος; ΒΟΤΡΛΟΤΜΗ Π.: Πριν απαντήσω, θέλω να σας ευχηθώ, στην ΕΕΣΣ, να βρείτε, επιτέλους, τη «χρυσή τομή». Είναι, λιγάκι, σαν το αεικίνητο!.. Σώρα, όσον αφορά το γιατί τόσα χρόνια δεν έχουν γίνει, προσπάθησα να το πω όταν πάμε πάντα με οράματα, ξεχνάμε και τις ρεαλιστικές παραμέτρους μιας επένδυσης. σο γι αυτό που είπατε, κύριε Σόμκο, το γιατί ο ΟΣΕ δε βγάζει κέρδος από τα δίκτυα χαλκού, να σας απαντήσω ότι δεν μας αφήνουν. Οι τιμές μας είναι ρυθμισμένες, δεν τις αποφασίζουμε εμείς. Σις αποφασίζει η ΕΕΣΣ. Η ΕΕΣΣ δε μας επιτρέπει να βγάζουμε κέρδος. Αντιθέτως, καμιά φορά, μας χαντακώνει και πουλάμε κάτω από το κόστος μας. Αυτή είναι η απάντηση. Σελ. 126

127 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 Ευχαριστώ πολύ. ΣΟΜΚΟ Γ.: Θα μπορούσε, όμως ΒΟΤΡΛΟΤΜΗ Π.: Θα μπορούσε, ναι, αλλά, τέλος πάντων, είναι μεγάλη υπόθεση πουλάμε στη χονδρική κάτω από το κόστος, στη δε λιανική τόσο ακριβά, ώστε να χάνουμε τους πελάτες μας. Αυτή είναι η «χρυσή τομή», ναι!.. ΦΑΜΠΙΔΗ Κ.: Φαμπίδης από το ADSLGR.COM. Θα ήθελα να ρωτήσω τον Πρόεδρο του ΟΣΕ Αν κατάλαβα καλά, προτείνετε -διορθώστε με, διαφορετικά- ένα σχέδιο υλοποίησης δικτύου νέας γενιάς προς όλους εμάς και, προφανώς, προς την ελληνική πολιτεία, το οποίο δε διαφέρει και πάρα πολύ στον τίτλο από αυτό το οποίο περιγράφει η πρόσφατη προκήρυξη για την πρόσληψη υμβούλου για το έργο του Τπουργείου Τποδομών, Μεταφορών & Δικτύων. Ένα, δηλαδή, υβριδικό σχέδιο, όπως περιγράφεται αδρά στην προκήρυξη. Ένα υβριδικό σχέδιο, όπως είπατε κι εσείς, FTTH και VDSL στις απομακρυσμένες περιοχές. Διορθώστε με, λοιπόν, αν κάνω λάθος, αλλά συμφωνείτε σε γενικές γραμμές με τους σχεδιασμούς του Τπουργείου; Και, ίσως, για να ξεφύγουμε και από τον τίτλο, αν συμφωνείτε, αυτό το δίκτυο, το οποίο εσείς περιγράφετε, είναι ένα δίκτυο του ΟΣΕ ή ένα ανοικτό δίκτυο παθητικής πρόσβασης; ΒΟΤΡΛΟΤΜΗ Π.: σον αφορά το δίκτυο αυτό, νομίζω ότι στο τέλος -αυτά τα πράγματα παίρνουν καιρό- επικρατεί η λογική. Επικρατεί μία λογική, την οποία την επιβάλουν οι συνθήκες μιας χώρας, τα οικονομικά μέσα και, επειδή η Ελλάδα είναι πάντα στο αργότερα, βλέποντας και το τι έχει γίνει αλλού. Σελ. 127

128 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία Οπότε, δεν ξέρω, δεν πιστεύω να είναι σύμπτωση ότι η προκήρυξη σήμερα, την οποία ακόμα δεν την έχω διαβάσει, ταυτίζεται, κατά κάποιον τρόπο, με αυτά τα οποία, από χρόνια, ο ΟΣΕ πρεσβεύει. Νομίζω ότι ωρίμασε το πράγμα και πάει προς αυτή την κατεύθυνση, που, για εμένα, είναι σωστό. Σώρα, σε ό,τι αφορά το δίκτυο, πρέπει να είναι open access, πρέπει να είναι ανοιχτό, δεν μπορεί να είναι κλειστό. Δεν μιλήσαμε εμείς για ένα κλειστό δίκτυο, αλλά πρέπει να υπάρχει μια ρυθμιστική βεβαιότητα, δηλαδή πρέπει να υπάρχουν κανόνες του παιχνιδιού τέτοιοι, ώστε να υπάρχει ένα κίνητρο να επενδύσεις, αλλιώς δεν πρόκειται να γίνει το δίκτυο αποκλείεται να μας δώσουν λεφτά οι ξένοι ή η Ευρωπαϊκή Ένωση -μπορεί να μας δώσουν λεφτά για ορισμένα απομακρυσμένα μέρη ή για ορισμένες περιοχές που δε θα πηγαίνει κανένας χωρίς επιδοτήσεις- για τις μεγάλες πυκνές αστικές περιοχές. ΣΕΥΑΝΙΔΗ: τεφανίδης, Μηχανολόγος Ηλεκτρολόγος του Πανεπιστημίου του Λονδίνου και του Πολυτεχνείου. Ακούω όλα όσα συμβαίνουν, τα προβλήματα, τα παράπονα Ποιες είναι οι επενδύσεις από όλες αυτές τις εταιρίες στην έρευνα και ανάπτυξη στην Ελλάδα; Τπάρχει κάποια; Και γιατί καθυστερούμε εκεί; Σο τρένο το χάσαμε!.. Υτωχύναμε! Γιατί; Ευχαριστώ. ΒΟΤΡΛΟΤΜΗ Π.: Εμείς, κύριε τεφανίδη, στον ΟΣΕ, έχουμε ένα ερευνητικό κέντρο και κάνουμε επενδύσεις στην έρευνα, όχι σε μεγάλη έκταση ούτε σε μεγάλο βάθος. Σώρα, όμως, που η Deutsche Telecom έγινε ένας σημαντικός μέτοχος του ΟΣΕ, έχουμε πρόσβαση στα τεράστια ερευνητικά κέντρα της Deutsche Telecom, κάτι το οποίο θεωρώ θετικό. Σελ. 128

129 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 ΑΦΙΛΛΕΨ Μ.: Αν μπορώ, να πω κι εγώ δυο λόγια, σαν CYTA. Εμείς, σαν μιλος CYTA, εννοώντας ότι η CYTA στην Ελλάδα είναι μέρος του Ομίλου CYTA και στην Κύπρο, προσπαθούμε να κάνουμε όσο το δυνατόν περισσότερη έρευνα και ανάπτυξη μπορούμε κάτω από τα πλαίσια, τα περιορισμένα βέβαια, λαμβάνοντας υπ όψιν τα οικονομικά μεγέθη μας, τα οποία γνωρίζουμε, αξιοποιώντας πάντοτε τεχνολογίες αιχμής. Έβλεπα, λόγου χάριν, χθες ότι ο ΟΣΕ έχει υπογράψει μία σύμβαση για παροχή IMS από μια εταιρία, την Huawei. Σο IMS, όντως, είναι μια τεχνολογία αιχμής. Απλώς, εμείς λέμε ότι αυτά τα προγράμματα τα έχουμε εισάγει εδώ και πέντε χρόνια. Δηλαδή, το IMS, που λειτουργούμε, το εισάγαμε πριν πέντε χρόνια στην Κύπρο, κάτω από αντίξοες συνθήκες που, για να μπορέσουμε να το κάνουμε αυτό, έπρεπε να κάνουμε αρκετή έρευνα, αρκετά πειράματα, μέχρι σήμερα κάνουμε πειράματα σύγκλισης τεχνολογιών, έχοντας υπ όψιν, βέβαια, πάντα και τις περιορισμένες δυνατότητές μας στην οικονομία και το μέγεθος της εταιρίας. Κύριε τεφανίδη, πιστεύω ακράδαντα αυτά που είπατε Μια εταιρία, η οποία δε βλέπει μπροστά, δε βλέπει νέες τεχνολογίες, δεν προσπαθεί να εισάγει νέες τεχνολογίες, όσο και να κοστίζουν, πρέπει να βρει έναν τρόπο να εισάγονται οι νέες τεχνολογίες σύντομα και αποτελεσματικά. Αυτό προσπαθούμε κι εμείς, σαν CYTA. ΣΖΨΡΣΖΑΚΗ Π.: Εμείς, σαν Forthnet, είμαστε εταιρία spin-off. Ξεκινήσαμε, έτσι κι αλλιώς, από το πανεπιστήμιο και, ουσιαστικά, θεωρώ ότι, σε επίπεδο ποσοστού του τζίρου μας, είναι σημαντικό το κομμάτι R&D. Από κει και πέρα, να πω δύο συγκεκριμένα παραδείγματα λοι σας ταξιδεύετε στα νησιά. Η εταιρία ForthCRS, που εκδίδει τα εισιτήρια, έχει βγει μέσα από ιδέα του transport telematics. Ουσιαστικά, καινοτομήσαμε και, αυτή τη στιγμή, μπορείς να πάρεις εισιτήριο για Σελ. 129

130 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία οποιοδήποτε πλοίο από οποιοδήποτε πρακτορείο παλιά, έπρεπε να πας να περιμένεις στην ουρά κάτω στο λιμάνι ή να παίρνεις τηλέφωνο κλπ. Θεωρώ ότι και εμείς ωφεληθήκαμε και η αγορά ωφελήθηκε από αυτή τη δραστηριότητα. Σώρα, λέγοντας αυτά, θα ήθελα -άρα, είμαι ένθερμος υποστηρικτήςνα κάνω και μια κριτική Ουσιαστικά, το πρόβλημα, επειδή το έχω ζήσει από μέσα, είναι ότι, πολλές φορές, γίνεται έρευνα για την έρευνα και, πολλές φορές, η έρευνα αυτή μπαίνει σε ένα ντουλάπι και ξεχνιέται (αφού τελειώσει η ανάπτυξη της έρευνας). Αυτό, όμως, είναι πανευρωπαϊκό πρόβλημα. Αν δούμε το κομμάτι που λέγεται πατέντα, το κομμάτι που λέγεται εφηρμοσμένη έρευνα, το κομμάτι που λέγεται σύνδεση έρευνας παραγωγής, είναι ανύπαρκτα. Δηλαδή, ένας καθηγητής, σε ένα οποιοδήποτε πανεπιστήμιο, αν έχει να στήσει κάποιο spin-off ή να πάει σε κάποια εφηρμοσμένη έρευνα, φυσικά και δε θα το κάνει η ακαδημαϊκή κατάσταση που επικρατεί στη χώρα μας, το μόνο που αναγνωρίζει είναι πόσα research papers έχεις δημοσιεύσει!.. Άρα, η ίδια η ερευνητική ομάδα δίνει κατεύθυνση προς τους ερευνητές, να κάνουν έρευνα για την έρευνα που, δυστυχώς, ξεχνιέται σε κάποιο συρτάρι, αντί να δούμε το κομμάτι που λέγεται πατέντα, αντί να δούμε το κομμάτι που λέγεται σύνδεση έρευνας παραγωγής. Άρα, ουσιαστικά, υπάρχει ένας μεγάλος ασθενής που λέγεται ερευνητική κοινότητα της χώρας μας και, αντίστοιχα, υπάρχει ένας άλλος ασθενής που λέγεται ιδιωτικός τομέας. Άρα, για να είμαστε ειλικρινείς, υπάρχει πρόβλημα και προς τις δύο κατευθύνσεις. Απλώς, ο ερευνητικός τομέας έχει τη δυνατότητα να αντλεί κάποια κεφάλαια και, ουσιαστικά, να συγχρηματοδοτείται από το κράτος. Ο ιδιωτικός τομέας, αν δεν παράγει αποτέλεσμα, θα κλείσει. Σελ. 130

131 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 Οπότε, εξ ορισμού, εμείς δεν έχουμε άλλη επιλογή από το να προσπαθούμε να είμαστε, όσο μπορούμε, πιο ορθολογικοί. Πραγματικά, όμως, θα ήθελα να δούμε, γιατί, στη χώρα μας, ενώ έχουμε το μεγαλύτερο ποσοστό (ανταγωνιστικά) σε έρευνα -άρα, μυαλά έχουμε, σε σχέση με τους ερευνητές μας- από τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες, όλο αυτό το αποτέλεσμα, που, ανταγωνιστικά, πηγαίνει και φέρνει προγράμματα στην Ελλάδα, δεν μετατρέπεται σε επιχειρηματικότητα; Δεν μετατρέπεται σε επιχειρηματικότητα, γιατί, ουσιαστικά, υπάρχει μια στενή νοοτροπία του κρατικοδίαιτου, ως ότι το κράτος θα τα κάνει όλα κλπ, ενώ η επιχειρηματικότητα είναι αμαρτωλή λέξη στη χώρα μας. Αυτό είναι, νομίζω, το πρόβλημα που υπάρχει. Άρα, υπάρχει μια παθογένεια στο ερευνητικό τμήμα, στον ερευνητικό ιστό της χώρας μας. Υυσικά, υπάρχουν και αρκετά προβλήματα όσον αφορά το κομμάτι αποδοχή της έννοιας της επιχειρηματικότητας στη σύγχρονη ελληνική κοινωνία, που έχει δαιμονοποιηθεί. ΧΤΦΗ.: Γεια σας, ονομάζομαι Χυχής πύρος, από το Πολυτεχνείο της Κρήτης. Κατ αρχήν, να σας ρωτήσω, αν έχετε προχωρήσει, ειδικά οι εναλλακτικοί, σε κάποια κοστολογική ανάλυση του έργου αυτού, το οποίο η ΑΣ Kearney προσδιόρισε στα 2,5 δις. Εάν έχετε προχωρήσει σε κάποια δική σας κοστολογική ανάλυση ή αν, απλά, έχετε εμπιστευτεί αυτό το νούμερο και έχετε βασιστεί -στις περαιτέρω αναλύσεις σας- πάνω σε αυτό. Δεύτερον, για να προχωρήσω το προηγούμενο ερώτημα, στη χώρα μας υπάρχουν περιοχές -ειδικά στην Αθήνα, στην οποία η πληθυσμιακή πυκνότητα είναι, μάλλον, κάτι ιδιαίτερο σε σχέση με τα ευρωπαϊκά δεδομέναπου η πυκνότητα πληθυσμού είναι αντίστοιχη με περιοχές της Ινδίας. Εκεί, Σελ. 131

132 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία τα πράγματα δείχνουν ότι, μάλλον, ένα σενάριο FTTH είναι, όχι απλά βιώσιμο, αλλά σίγουρα κερδοφόρο. Αναρωτιέμαι, τι είναι αυτό που σας έχει κάνει, τα τελευταία τρία χρόνια, να μην έχετε προχωρήσει έστω και σε ένα πιλοτικό πρόγραμμα, σε κάποια επιλεγμένη περιοχή της χώρας μας, το οποίο να σας δώσει πρόσβαση και στην τεχνολογία αλλά και στο να δείτε στο πεδίο εφαρμογής ποια θα ήταν τα προβλήματα τα οποία, ενδεχομένως, θα αντιμετωπίζατε. Επίσης, για να προτρέξω, εάν πριν από τρία χρόνια δεν είχε γίνει από πλευράς πολιτείας αυτή η δήλωση, περί αυτού του μεγαλόπνοου σχεδίου σε 2,5 εκατομμύρια νοικοκυριά, υπήρχε ενδεχόμενο να είχατε προχωρήσει σε πιλοτική εφαρμογή ή αυτή η εκδήλωση από πλευράς πολιτείας έδρασε ως ένας επιπλέον παράγοντας ασάφειας και κινδύνου; Ευχαριστώ. ΣΖΨΡΣΖΑΚΗ Π.: Να απαντήσω με ένα παράδειγμα. ε έναν Δήμο, δεν έχει σημασία τώρα πού είναι αυτός, κάπου στην Ελλάδα πάντως είναι, ο Δήμαρχος αρνήθηκε με το έτσι θέλω να μας αφήσει να βάλουμε οπτικές ίνες, τουλάχιστον να περάσουμε μέσα από το Δήμο και να δημιουργηθούν ΜΑΝ. Πήγαμε αστυνομία, ο Εισαγγελέας φοβόταν, όλοι φοβόντουσαν το πολιτικό κόστος με τον Δήμαρχο. Απλώς, περιγράφω μια γλαφυρή κατάσταση. Δε γινόταν τίποτα. Αποκορύφωμα ήταν να μην τελειώσει το κομμάτι αυτό. Δηλαδή, είχαμε βάλει χιλιόμετρα οπτική ίνα. Έπρεπε να μπούμε 200 μέτρα μέσα στο χωριό και, επειδή δεν μπήκαμε, το κράτος με ένα άλλο καπέλο, μας έβαλε ενάμισι εκατομμύριο πρόστιμο, επειδή δεν ήμασταν έτοιμοι και δεν παραδώσαμε το έργο. Άρα, ουσιαστικά, αυτό που θέλω να πω είναι -και αυτό είναι SOS προς την πολιτεία- ότι χρειάζονται τα building blocks, για να μπορέσει να Σελ. 132

133 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 γίνει αυτό το έργο. Αν το έργο το αφήσετε όπως είναι τώρα, ακόμα και να βρεθούν τα λεφτά, δε θα μπορέσει να υλοποιηθεί. Άρα, στο κομμάτι δικαιώματα διέλευσης, ακόμα και να μπορεί να παρθεί η πολιτική απόφαση ως ότι, ουσιαστικά, το στηρίζουμε σαν έργο αναπτυξιακά και όχι απαραίτητα οικονομικά, και να έχεις τα λεφτά, δεν μπορείς να το υλοποιήσεις. Έχουμε χαρακτηριστικά παραδείγματα. Ανέφερα ένα. Θεωρώ ότι οι συνάδελφοι, εδώ, ο καθένας από αυτούς, έχουν άλλα δέκα να αναφέρουν. Άρα, τι θέλω να πω; Πολλές φορές, έρχεται η στιγμή που οι εταιρίες μετανιώνουν που μπαίνουν σε ένα τέτοιο έργο, γιατί δεν μπορούν να το υλοποιήσουν και να έχουν τα χρήματα, και να έχουν τη θέληση. ΣΖΨΡΣΖΑΚΑΚΗ Α.: Μια κουβέντα μόνο Επειδή ειπώθηκε το θέμα του πιλοτικού, νομίζω ότι δε χρειάζεται να κάνουμε κάποιο πιλοτικό πρόγραμμα, τη στιγμή που όλα τα δίκτυα, αυτή τη στιγμή, έχουν λύσεις fiber to the building, δηλαδή σε εταιρικούς πελάτες, ήδη χρησιμοποιώντας τα ΜΑΝ τα οποία έχουν στηθεί. Η τεχνολογία, πρακτικά, είναι η ίδια, είτε πας σε κάποιον εταιρικό πελάτη είτε πας σε κάποιον οικιακό πελάτη. τις ίδιες περιοχές εμπορικού ενδιαφέροντος, και η Forthnet και η Hellas on Line και η Wind -και η Οn Telecoms, πιθανόν- έχουν, ήδη, πελάτες με οπτική ίνα στο κτίριο - είναι, σίγουρα, χιλιάδες τα κυκλώματα που έχουμε δώσει. Ένα δεύτερο μόνο, σαν αυτό που είπε και ο κύριος Σζωρτζάκης Για τη WIND, για να προσεγιαλώσει το υποθαλάσσιο καλώδιο που ενώνει τα Φανιά με το Ναύπλιο, στα πλαίσια του έργου της Κοινωνίας της Πληροφορίας, χρειάστηκε 18 μήνες. Επί 18 μήνες, η οπτική ίνα ήταν έξω στον γιαλό και δεν μπορούσε να φτάσει μέχρι το shelter που ήταν ο εξοπλισμός. Σελ. 133

134 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία ΒΟΤΡΛΟΤΜΗ Π.: Για το πιλοτικό, πρώτα Εμείς, στον ΟΣΕ, έχουμε κάνει πιλοτικά. Ξέρουμε, περίπου, τι κοστίζει και βαδίζουμε με αρκετή σιγουριά σε ό,τι αφορά τα κόστη. Σώρα, για το fiber to the home, ο αριθμός που αναφέρθηκε, 1500 ευρώ ανά κατοικία, είναι πολύ συντηρητικός. Εμείς πιστεύουμε ότι είναι πολύ ακριβότερο αυτό. Για το άλλο, αφού πριν από τρία χρόνια η κυβέρνηση ανήγγειλε αυτό το πολύ φιλόδοξο σχέδιο, ναι, οπωσδήποτε, περιμένουμε να δούμε τι θα γίνει. Δηλαδή, από τη στιγμή που το κράτος σου λέει: «θα κάνω», περιμένεις να πας κι εσύ καβάλα πάνω σ αυτά που θα κάνει το κράτος. Γιατί να κάνεις κι εσύ ανάλογο σχέδιο; Έτσι δεν είναι; ΚΕΡΑΣΑΡΗ Α.: το πρώτο κομμάτι της ερώτησης, να απαντήσω ότι εμείς έχουμε κάνει τη μελέτη τού τι σημαίνει στη διαφορετική πυκνότητα ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο μία άσκηση fiber to the home. Σα αποτελέσματα δίνουν πολύ διαφορετικά νούμερα ανά περιοχή και το οξύμωρο -αλλά λογικό, τελικά- είναι ότι στις περιοχές όπου υπάρχει μεγαλύτερο διαθέσιμο εισόδημα και, θεωρητικά, εκεί που θα περίμενε κάποιος αυτή η υπηρεσία να είναι και πιο εύκολο να πουληθεί, το νούμερο ανά household είναι πολλαπλάσιο του Αντίθετα, σε περιοχές με υψηλή πυκνότητα, όπως είναι τα Πατήσια ή η Κυψέλη, όπου εκεί είναι πολύ πιο δύσκολο να πάρεις τα λεφτά, αυτό το νούμερο είναι ένα υποσύνολο του μέσου όρου. ΒΟΤΡΛΟΤΜΗ Π.: Η αγορά από το household σε χώρες που έχουν μεγάλα δίκτυα είναι περίπου στο 17%. Οι υπόλοιποι δεν το παίρνουν. Οπότε, επενδύεις και, τελικά, η πελατεία σου είναι το ένα πέμπτο. Σελ. 134

135 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 ΚΕΡΑΣΑΡΗ Α.: Σο σημαντικό εδώ είναι ότι πρώτα πας μέσα στο household, πρώτα επενδύεις και μετά βγαίνεις να βρεις τον πελάτη. Άρα, με το που θα πεις: «θα πάω σε αυτήν την περιοχή και θα εγκαταστήσω πέντε χιλιάδες παροχές», το CAPEX όλο και το κόστος υπάρχει και, μετά, για να φέρεις τον πελάτη μέσα, είναι το 17 ή το 20 ή ανάλογα με το πόσο aggressive θα είσαι ένα ποσοστό πολύ μικρότερο του συνόλου, πάντως. ΑΦΙΛΛΕΨ Μ.: Να πω κι εγώ μια κουβέντα για τον κύριο Χυχή. Εμείς έχουμε κάνει fiber to the home, πιλοτικά, σε δύο περιοχές στην Κύπρο και τώρα μελετούμε να κάνουμε κι εδώ ακόμα δύο. Σο κόστος, όντως, έχει μεγάλες διακυμάνσεις, αναλόγως του πόσο πυκνοκατοικημένη ή όχι είναι μια περιοχή. Εάν θα πηγαίναμε για την Αθήνα, σίγουρα είναι επικερδής περιοχή και, τουλάχιστον από τους δικούς μας υπολογισμούς, από τη δική μας εμπειρία, πιστεύω ότι -κι εδώ θα διαφωνήσω με τον κύριο Βουρλούμη- είναι πιο κάτω από τα 1500 ευρώ όταν είναι μια περιοχή που έχει σοβαρό αστικό πληθυσμό ενός κάποιου μεγέθους. ίγουρα, όταν πάμε σε μικρά χωριά ή κωμοπόλεις, το κόστος είναι πολλαπλάσιο είναι εδώ που πρέπει να έρθει η πολιτεία και να αποφασίσει τι πραγματικά θέλει, ποιοι είναι οι πραγματικοί στόχοι - αυτό που είχα αναφέρει προηγουμένως. Αν οι στόχοι είναι, απλώς, να δώσουμε υπηρεσίες σε μεγάλα αστικά κέντρα, όπως η Αθήνα, η Θεσσαλονίκη, η Πάτρα κλπ, τότε μπορεί να γίνει σχετικά εύκολα. Αν, όμως, είναι να δώσουμε υπηρεσίες στην περιφέρεια, που διψάει για υπηρεσίες και έχει ανάγκη από τέτοιες υπηρεσίες..; Να στηρίξουμε την πραγματική οικονομία της Ελλάδας η οποία, ποια είναι; Η Ελλάδα δεν είναι βιομηχανική χώρα. Η Ελλάδα είναι, βασικά, τουριστική και γεωργική χώρα. Σελ. 135

136 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία Ο τουρισμός και η γεωργία δεν είναι μέσα στα μεγάλα αστικά κέντρα είναι εκτός των μεγάλων αστικών κέντρων. Εδώ θέλει την επίδειξη της θέλησης της πολιτείας! Επαναλαμβάνω, όταν λέω «πολιτεία», εννοώ «των πάντων». ΑΝΑΣΑΙΑΔΗ Γ.: Θα ήθελα να πω ότι εμείς δεν έχουμε δώσει fiber to the home, αλλά έχουμε δώσει fiber to business και η εμπειρία μας λέει ότι το κόστος, για να φτάσει στο σπίτι, εξαρτάται σημαντικά από τα δικαιώματα διέλευσης, το κατά πόσον υπάρχουν αυτά ή όχι, το κατά πόσον είναι προσβάσιμη η οδός λόγω των διαθέσεων του Δημάρχου ή όχι - το προανέφερε και ο κύριος Σζωρτζάκης. Κατά συνέπεια, είναι δύσκολο να προσδιορίσεις το κόστος, εάν δεν υπάρξει προηγουμένως, κύριε Πρόεδρε, νομοθετική ρύθμιση που θα υποχρεώνει τον εκάστοτε τοπικό άρχοντα να παρέχει δικαιώματα διέλευσης. ΤΝΕΔΡΟ: Καλησπέρα σας. Επειδή ένα κομμάτι είμαστε κι εμείς, οι καταναλωτές Η Ρυθμιστική Αρχή είναι εδώ, οι πάροχοι είναι εδώ, οι προμηθευτές είναι εδώ, όλοι είμαστε εδώ πρέπει κι εμείς να πούμε τα παράπονά μας. Εμείς μεταφέρουμε τα παράπονα τα οποία εισπράττουμε καθημερινά. Οι πάροχοι, που είναι στο πάνελ εδώ, δίνουν ελκυστικά πακέτα σ εμάς τους καταναλωτές, αλλά τα πακέτα αυτά είναι αδειανά!.. Δηλαδή, υπόσχονται ότι θα έχουν μία σύνδεση και ποτέ αυτοί οι καταναλωτές δεν έχουν σύνδεση, με αποτέλεσμα να έχουν οικονομική επιβάρυνση, να κοιτάζουν να γυρίσουν πίσω στον κεντρικό πάροχο, ενώ έχουν και κακή παροχή υπηρεσίας. Δηλαδή, ως πότε, πια, θα έχουμε αυτήν την αντιμετώπιση; Θέλουμε μια απάντηση από όλους έχουμε παράπονα από τον καθένα ξεχωριστά, τα έχουμε καταγράψει, τα έχουμε αποστείλει στη Ρυθμιστική Αρχή και πιστεύω Σελ. 136

137 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 ότι κάποιοι από αυτούς θα τιμωρηθούν. Επιτέλους, να τιμωρηθούν αυτοί που δεν κάνουν καλά τη δουλειά τους! Ευχαριστώ πολύ. ΑΚΚΑ Μ. - υντονιστής: Επειδή μιλήσαμε πάρα πολύ για νομοθετικές ρυθμίσεις και το τι κάνει η πολιτεία, θα παρακαλούσαμε τον κύριο Γενικό Γραμματέα να απαντήσει εκ μέρους της πολιτείας. ΚΑΣΙΚΑ.: Ευχαριστώ για την ευκαιρία. Επειδή έγινε αρκετός λόγος για την Τπουργική Απόφαση για τη διαδικασία αδειοδότησης (για τη διέλευση), απλά να υπενθυμίσω -και, βέβαια, αυτά τα οποία ακούσατε σήμερα είναι ελάχιστα παραδείγματα μπροστά σε αυτά που έχω ακούσει εγώ σε κατ ιδίαν συνομιλίες μου με όλους τους κυρίους του πάνελ- ότι αυτή η Τπουργική Απόφαση, η οποία επί τέσσερα χρόνια τώρα εκκρεμούσε, ήδη, είναι εδώ και μερικές μέρες στο Open Gov για διαβούλευση, η οποία, αν δεν κάνω λάθος, ή έληξε χθες ή λήγει αύριο. Επομένως, έχετε ακόμα μία μέρα ευκαιρία για τα σχόλιά σας πάνω σ αυτήν την Κοινή Τπουργική Απόφαση φυσικά, τα αποτελέσματα της διαβούλευσης θα τα λάβουμε υπ όψιν μας και, από κει και μετά, η ενδοκυβερνητική διαβούλευση, ήδη, έχει γίνει σε επίπεδο υπηρεσιών, επομένως αυτή η ΚΤΑ θα προχωρήσει, φαντάζομαι, πάρα πολύ γρήγορα και ελπίζω να λύσει αρκετά από τα προβλήματα τα οποία μέχρι τώρα έχουν παρουσιαστεί. ΤΝΕΔΡΟ: Μπορείτε να μας βεβαιώσετε ότι, στα επόμενα δύο τρία χρόνια, θα γίνουν δίκτυα νέας γενιάς; Σελ. 137

138 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία ΚΑΣΙΚΑ.: χι, δεν μπορώ να σας το βεβαιώσω - και αυτό είναι δικό μου πρόβλημα, δεν είναι δικό σας. Αν δεν μπορώ να σας πείσω εγώ ή οποιοσδήποτε για -το «όραμα» ίσως είναι βαριά λέξη- το προς τα πού πάμε, αυτό είναι δικό μου πρόβλημα, δεν είναι δικό σας. Επομένως, εγώ πρέπει να το λύσω, με την έννοια ότι πρέπει να δείξω ότι, πραγματικά, κινούμαστε προς τα εκεί. Έχω την αίσθηση ότι σ αυτούς τους λίγους μήνες που έχουμε την ευθύνη, έχουμε δώσει τέτοια δείγματα. Αυτό δε σημαίνει ότι ζητάω περίοδο χάριτος. Κάθε άλλο!.. Η κριτική είναι ευπρόσδεκτη, ακόμα κι όταν είναι αυστηρή. Να συνοδεύεται, όμως, από προτάσεις -και δεν το λέω για εσάς, βέβαια- για να πάμε παραπέρα. Με την ευκαιρία, ακριβώς επειδή θέλουμε προτάσεις και επειδή οι στρατηγικές είναι για να συζητιούνται, το Τπουργείο ξεκινάει -κι αυτό θα ξεκινήσει επίσημα την επόμενη βδομάδα, σε μία εβδομάδα ακριβώς, στις 24 του μηνός- ένα φόρουμ διαβούλευσης για την ευρυζωνικότητα στην Ελλάδα με τίτλο Χηφιακή Ελλάδα Ένα ανοιχτό φόρουμ διαβούλευσης, διάδοχο σχήμα του πετυχημένου σχήματος που είχε κάνει η ΕΕΣΣ το 2008, πάνω στο οποίο θα χτιστεί. Έχει μπει, ήδη, υπό την αιγίδα, φυσικά, του Τπουργείου Τποδομών, Μεταφορών & Δικτύων, που το ξεκινάει, αλλά και την αιγίδα της Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Σεχνολογίας, της Ειδικής Γραμματείας Διοικητικής Μεταρρύθμισης, της Ειδικής Γραμματείας για τον Χηφιακό χεδιασμό, καθώς και του Γραφείου του Πρωθυπουργού μέσα από την ομάδα Open Gov. Βεβαίως, δεν μπορώ να μην αναφέρω την ευγενική προσφορά εξοπλισμού από το ΕΔΕΣ, χώρων από την ΕΕΣΣ και ανθρωποωρών από πολλούς σκληρά εργαζόμενους εθελοντές. Αντικείμενο, λοιπόν, αυτού του φόρουμ είναι, ακριβώς, τόσο η κριτική όσο και οι προτάσεις για να πάμε καλύτερα. Σελ. 138

139 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 Ευχαριστώ και πάλι. ΚΑΝΕΛΛΟ Λ.: Κατ αρχάς, θα ήθελα να ευχαριστήσω -και δημόσια- τους κυρίους εκπροσώπους των σημαντικότερων, κατά τεκμήριο, εταιριών στο χώρο των σταθερών υπηρεσιών. Θα ήθελα να διαβεβαιώσω και να δεσμευτώ ότι η Ρυθμιστική Αρχή θα εξασφαλίσει τη σταθερότητα την οποία επιζητεί ολόκληρη η αγορά σε ό,τι αφορά τη ρύθμιση των δικτύων πρόσβασης και, φυσικά, να διαβεβαιώσω τον ΟΣΕ ότι θα υπάρξει σαφής χώρος για να πάρει πίσω τις επενδύσεις του αναμφίβολα, εμείς είμαστε -το είπα και το πρωί- από τους πρώτους που αναγνωρίζουμε ότι αυτή η επένδυση έχει ρίσκο, έχει κίνδυνο. Θα ήθελα, από τη θέση του Προέδρου της Ρυθμιστικής Αρχής, να καλέσω και τους εκπροσώπους των εναλλακτικών φορέων, οι οποίοι, κατά την άποψή μας, έχουν μία συμπληρωματικότητα με τον ΟΣΕ, δεδομένου ότι είναι παρόντες στα πλαίσια του προγράμματος 4.2, του ευρυζωνικού, σε περιοχές που ο ΟΣΕ δεν είναι παρών. Κατά συνέπεια, θα μπορούσατε, ενδεχομένως, να ενώσετε τις δυνάμεις σας, για να μειώσετε τον επενδυτικό κίνδυνο την περίπτωση αυτή, τα remedies είναι διαφορετικά με βάση τη σύσταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. ε κάθε περίπτωση, χαίρομαι πάρα πολύ που το δίκτυο θα είναι ανοιχτής πρόσβασης, όπως μας είπε ο κύριος Βουρλούμης αν είναι ανοιχτής πρόσβασης, τότε δεν έχει λόγο ύπαρξης οιαδήποτε ρύθμιση! Ευχαριστώ πάρα πολύ. ΑΚΚΑ Μ. - υντονιστής: Ευχαριστούμε πάρα πολύ τον κύριο Γενικό Γραμματέα που κάθισε μέχρι τέλους. Ευχαριστούμε πολύ τους εκλεκτούς ομιλητές. Σελ. 139

140 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία Ευχαριστούμε πολύ και όλους τους συνέδρους, που μείνατε τόσοι πολλοί έως αυτήν την ώρα. Σο ίδιο ενδιαφέρουσα θα είναι και η αυριανή ημέρα. ας ευχαριστούμε πολύ. Λήξη Εργασιών 1 ης Ημέρας Σελ. 140

141 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 Παρασκευή, 18 Ιουνίου 2010 Master of Ceremonies: Μιχάλης ακκάς (Αντιπρόεδρος ΕΕΣΣ) Προβολή video ύνδεση με το μέλλον. Όραμα, όνειρο ή πραγματικότητα; Ενημερώνομαι! Ψυχαγωγούμαι! Σαξιδεύω! Υωνή Εικόνα Δεδομένα ε ένα δίκτυο! Δουλεύω στο γραφείο, στο σπίτι, στο δρόμο, στο café Σα δεδομένα με ακολουθούν και τα διαχειρίζομαι όπου κι αν βρίσκομαι. Μιλώ, διαβάζω, διασκεδάζω, κλείνω θέσεις. Βλέπω τα νέα, στέλνω σχόλια. τα 200 μέτρα στρίβετε αριστερά. Δείτε το χάρτη στο κινητό σας. ας καλεί ο Γιώργος. Να σας συνδέσω; Προβλέπεται συννεφιά με πιθανή βροχή. Ενοποίηση όλων των τερματικών ενός χρήστη σε ένα. ύγκλιση! Ολοκλήρωση δικτύου φωνής, δεδομένων και video σε ένα δίκτυο παροχής όλων των υπηρεσιών. υνεργασία μεταξύ διεθνών οργανισμών και εταιριών. Νέα μοντέλα δικτύων. Νέα επιχειρηματικά μοντέλα. Μοχλός κοινωνικής, οικονομικής και πολιτιστικής ανάπτυξης. ύγκλιση. ύνδεση με το μέλλον! ΑΚΚΑ Μ. - MC: Κυρίες και κύριοι, δυστυχώς, ο Τφυπουργός κύριος ηφουνάκης βρίσκεται εκτάκτως στη Μυτιλήνη και μας έστειλε να διαβάσουμε έναn χαιρετισμό Σελ. 141

142 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία Φαιρετισμός «ας ευχαριστώ θερμά για την πρόσκληση που μου απευθύνατε να συμμετάσχω στο 5 Διεθνές υνέδριο της ΕΕΣΣ και λυπάμαι ειλικρινά που οι αυξημένες υποχρεώσεις μου δεν μου επιτρέπουν να ανταποκριθώ και να παρευρεθώ στη συνάντησή σας. Θα ήθελα να συγχαρώ την ΕΕΣΣ για την πρωτοβουλία της να εστιάσει σε ένα εξαιρετικά κρίσιμο ζήτημα: το πώς τα δίκτυα πρόσβασης επόμενης γενιάς μπορούν να συμβάλουν στην οικονομική και την κοινωνική ανάπτυξη. Έχουν, ήδη, συμπληρωθεί δέκα χρόνια από την έναρξη του 3 ου Κοινοτικού Πλαισίου τήριξης, στο οποίο βασίστηκαν οι περισσότερες από τις δράσεις για την πληροφορική και τις τηλεπικοινωνίες στην Ελλάδα. Η έλευση μιας δεκαετίας είναι αναγκαία συνθήκη για να κάνουμε έναν απολογισμό, να τοποθετηθούμε ως προς τα επιτεύγματα, να επισημάνουμε αδυναμίες και να χαράξουμε στρατηγική για την επόμενη δεκαετία. Από το 2000 έως το 2010, η ψηφιακή εικόνα της Ελλάδας άλλαξε ριζικά. Δημιουργήθηκαν υποδομές και αναπτύχθηκαν ηλεκτρονικές υπηρεσίες - από την ενημέρωση και την ψυχαγωγία έως τη λειτουργία του Κράτους και των επιχειρήσεων- που έγιναν αναπόσπαστο μέρος της καθημερινότητάς μας μεταβάλλοντας ριζικά το μεγαλύτερο τμήμα της παραγωγικής διαδικασίας. Ο στόχος μας, για την επόμενη δεκαετία, είναι η δημιουργία μεγάλης ψηφιακής υπεραξίας. Πιο συγκεκριμένα, είναι επιδίωξή μας να επεκτείνουμε την ηλεκτρονική διακυβέρνηση και σε άλλες εφαρμογές πλην των ηλεκτρονικών φορολογικών συναλλαγών, να ολοκληρώσουμε βασικά συστήματα υποδομών για την επικοινωνία της δημόσιας διοίκησης -όπως το ύζευξις - που θα συνεισφέρουν ουσιαστικά στη βελτίωση της ζωής των πολιτών και να αξιοποιήσουμε μεγάλα σχέδια όπως τους μητροπολιτικούς δακτυλίους στις πρωτεύουσες των νομών. Σελ. 142

143 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 Με αυτούς τους τρόπους, θα μπορέσουμε να αυξήσουμε το ποσοστό των χρηστών του διαδικτύου στη χώρα μας, το οποίο παραμένει ακόμη μικρότερο σε σχέση με τις άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Όσον αφορά τον ιδιωτικό-επιχειρηματικό τομέα, ενώ οι μεγάλες ελληνικές επιχειρήσεις κάνουν χρήση των τεχνολογιών σε ποσοστά που υπερβαίνουν το 90%, οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις εμφανίζουν ψηφιακή δυστοκία : το ηλεκτρονικό εμπόριο καταγράφει μονοψήφια ποσοστά χρήσης μεταξύ των ελληνικών εταιρειών και τα έσοδα των ελληνικών επιχειρήσεων από πωλήσεις μέσω διαδικτύου υπολείπονται των αντίστοιχων εσόδων των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων. ύμφωνα, μάλιστα, με πρόσφατη μελέτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι ελληνικές επιχειρήσεις φαίνεται ότι δεν προτιμούν το διαδίκτυο για τις αγορές τους, αφού είναι λίγες εκείνες που αξιοποιούν τα οφέλη που προσφέρουν οι online προμήθειες. Η αιτία αυτής της ψηφιακής δυστοκίας δεν είναι μόνο τεχνολογική είναι, κυρίως, ένα ζήτημα εταιρικής κουλτούρας και ιδιαιτερότητας του ελληνικού επιχειρησιακού περιβάλλοντος, όπου οι προμήθειες, οι συναλλαγές, ο κύκλος της αγοράς γενικότερα, εκτελούνται ακόμη με πιο παραδοσιακούς τρόπους. Η εμπειρία της δεκαετίας δείχνει ότι οι υποδομές, από μόνες, δεν αρκούν για να οδηγήσουν σε ψηφιακή αναγέννηση και σε πορεία ανάπτυξης. Απαιτείται σωστή αποτίμηση του κοινωνικού οφέλους κάθε έργου, τεκμηριωμένες μελέτες βιωσιμότητας, ορθολογιστική διαχείριση των πόρων. Πέρα από όλα, απαιτείται δημιουργία περιεχομένου και υπηρεσιών που θα διακινούνται μέσα από τα δίκτυα που κατασκευάζονται. Η πρωτοβουλία για τη δημιουργία αυτού του περιεχομένου και αυτών των υπηρεσιών δεν μπορεί να είναι αποκλειστικά κρατική. Σο ελληνικό κράτος και οι ελληνικές επιχειρήσεις πρέπει να αξιοποιήσουν τη διεθνή εμπειρία, όπως, Σελ. 143

144 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία για παράδειγμα, την εμπειρία της Μεγάλης Βρετανίας, η οποία κατέλαβε την πρώτη θέση στο ηλεκτρονικό εμπόριο πριν ακόμη αναπτύξει δίκτυα επόμενης γενιάς. ήμερα, στην Ελλάδα, επιχειρούμε συνειδητά ένα τεχνολογικό άλμα! Παρόλο που τα ποσοστά ψηφιακών χρηστών είναι ακόμη χαμηλά, έχουμε θέσει ως άμεσες προτεραιότητες της κυβέρνησής μας την ανάπτυξη δικτύων οπτικών ινών και την αξιοποίηση του ψηφιακού μερίσματος. Η υλοποίηση αυτών των δύο μεγάλων έργων εκτελείται με μεγάλη προσοχή ώστε να υπάρξει αποδοτικότητα. Εκτός από το στάδιο της υλοποίησης, μας απασχολεί η χρήση των υποδομών. Επιθυμούμε να ελαχιστοποιήσουμε τους κινδύνους επένδυσης για τις εταιρείες που θα χρησιμοποιήσουν τα παραπάνω δίκτυα, αποτρέποντας τον εύθραυστο ελληνικό ιδιωτικό τομέα από μη βιώσιμες επενδύσεις σε συμμετοχικά ή αποκλειστικά επενδυτικά σχήματα. Αυτός είναι και ο λόγος που επαναπροκηρύξαμε τη μελέτη για το δίκτυο οπτικών ινών και προχωράμε με προσεκτικό σχεδιασμό τη μελέτη για την αξιοποίηση του ψηφιακού μερίσματος. Αναζητούμε τη χρυσή τομή για ουσιαστική συνεργασία κράτους και ιδιωτικού τομέα, ώστε τα αποτελέσματα των έργων να αποτιμώνται μόνο με κριτήρια αύξησης των ποσοστών χρήσης των ψηφιακών τεχνολογιών, αύξησης των εσόδων από την ψηφιακή ανάπτυξη και αύξησης της κοινωνικής ευημερίας. Κλείνοντας, δεν μπορώ να μην αναφερθώ στο σημαντικό θεσμικό ρόλο που διαδραματίζει η Εθνική Επιτροπή Σηλεπικοινωνιών & Σαχυδρομείων στην αναπτυξιακή προσπάθεια των δικτύων νέας γενιάς - και εδώ, το ζητούμενο είναι η προστασία του ανταγωνισμού, η διευκόλυνση των επενδύσεων αλλά, κυρίως, η προστασία και η ευημερία της κοινωνίας των πολιτών. Αυτά διασφαλίζονται μέσα από το νομοθετικό πλαίσιο, την παρακολούθηση της λειτουργίας των δικτύων και τις προληπτικές και διορθωτικές δράσεις της ΕΕΣΣ. Πιστεύω ότι σε αυτήν την προσπάθεια, διαρκούς Σελ. 144

145 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 βελτίωσης, με γνώμονα το συμφέρον της κοινωνίας των πολιτών, όλοι στεκόμαστε αρωγοί. Μόνο με αυτούς τους όρους η ευρυζωνικότητα θα καταστεί μοχλός ανάπτυξης και οι πολίτες μας θα αρχίσουν να ζουν, να εργάζονται και να διασκεδάζουν στην επερχόμενη ψηφιακή εποχή. ας ευχαριστώ.» Νίκος ηφουνάκης, Τφυπουργός Τποδομών, Μεταφορών & Δικτύων. (συνθήματα από συνδικαλιστές του ΟΣΕ εντός της αίθουσας) ΑΚΚΑ Μ. - MC: Η Εθνική Επιτροπή Σηλεπικοινωνιών & Σαχυδρομείων οργανώνει ένα δημοκρατικό και ανοιχτό υνέδριο, στις διαδικασίες του οποίου μπορούσε ο οποιοσδήποτε να πάρει το λόγο, να συμμετάσχει στη συζήτηση. Φθες ήταν ο Πρόεδρος και Διευθύνων ύμβουλος του ΟΣΕ κύριος Βουρλούμης. Έγινε μία συζήτηση (συνθήματα από συνδικαλιστές του ΟΣΕ εντός της αίθουσας) ΑΚΚΑ Μ. - MC: χι με αυτόν τον τρόπο! Αυτός ο τρόπος δεν είναι για τα συνέδρια. Έξω υπήρχε διαμαρτυρία Η ρύθμιση των Ρυθμιστών γίνεται από την Ευρωπαϊκή Ένωση, της οποίας η Ελλάδα είναι μέλος και της οποίας τις επιταγές ακολουθούμε. Εκεί δίνουμε λόγο, καθώς και στην ελληνική πολιτεία. Αυτό έχει σημασία. Σελ. 145

146 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία ΚΟΤΣΡΑ Π.: Ζητούμε το λόγο, να κάνουμε μία παρέμβαση, γιατί πιστεύουμε ότι πρέπει να ακουστεί. Πάνω απ όλα, θέλουμε να πούμε ότι, ενώ προσκλήθηκαν άλλες ομοσπονδίες, ενώ σας είχαμε πει επανειλημμένα ότι θέλαμε να παρευρισκόμαστε στα υνέδρια, απαξιώσατε το υνδικαλιστικό Κίνημα και δεν μας προσκαλέσατε! Εφόσον δεν μας προσκαλέσατε, εφόσον θεωρούμε ότι και οι πράξεις της ΕΕΣΣ δεν έχουν τη νομιμότητα, γι αυτό κι εμείς, έστω και με αυτόν τον - «ακραίο» θα τον λέγατε εσείς για εμάς, είναι ό,τι μπορούμε να κάνουμε για να διαφυλάξουμε τις θέσεις εργασίας μας- τρόπο, παρευρισκόμαστε εδώ σήμερα και θα θέλαμε, για λίγο, να μιλήσουμε και να πούμε δυο πράγματα, για να μας ακούσουν και να καταλάβουν τι συμβαίνει, αυτή τη στιγμή, στο τηλεπικοινωνιακό γίγνεσθαι της Ελλάδας. ΑΚΚΑ Μ. - MC: Ση νομιμότητα των πράξεων της ΕΕΣΣ την κρίνει η δικαιοσύνη, όχι οι κραυγές! ΚΟΤΣΡΑ Π.: Έχουμε κι εμείς λόγο, όμως! Αυτόν τον λόγο θα θέλαμε να τον εκφράσουμε. Σο πώς εμείς εκφραζόμαστε και το πώς εμείς δείχνουμε την αντίθεσή μας, είναι δικός μας λογαριασμός - και δίνουμε λογαριασμό στην κοινωνία και στους εργαζόμενους οι οποίοι μας ψηφίζουν. ΑΚΚΑ Μ. - MC: Κι εμείς δίνουμε λογαριασμό εκεί που πρέπει! ΚΟΤΣΡΑ Π.: Καλά κάνετε! ΣΑΤΣΟΦΡΟΝΟΙ ΔΙΑΛΟΓΟΙ (συνθήματα από συνδικαλιστές του ΟΣΕ εντός της αίθουσας) Σελ. 146

147 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 ΤΝΕΔΡΟ: εκτός μικροφώνου ΚΟΤΣΡΑ Π.: Δεν ξέρω τι ρόλο παίζεις εσύ εδώ και τι εκπροσωπείς και πόσα λεφτά παίρνεις. Εν πάση περιπτώσει, ούτε διάλογο ήρθαμε να κάνουμε. Εμείς ήρθαμε να πούμε, πολύ απλά ΑΚΚΑ Μ. - MC: Δεν ήρθατε να κάνετε διάλογο; Ήρθατε να πείτε τις απόψεις σας και να φύγετε!.. ΚΟΤΣΡΑ Π.: Εφόσον δεν μας προσκαλέσατε ΑΚΚΑ Μ. - MC: Σο υνέδριο, σαφώς, είναι ανοιχτό, δεν προσκαλούμε κάποιον συγκεκριμένα. Φθες ήταν 300 άτομα εδώ και έκαναν διάλογο! ΚΟΤΣΡΑ Π.: Εντάξει Εμείς εκπροσωπούμε εδώ το πρώην μονοπώλιο, τον ΟΣΕ, τον Οργανισμό Σηλεπικοινωνιών της Ελλάδας. Εκπροσωπούμε γύρω στις κόσμο. Είμαστε η μεγαλύτερη εταιρία της Ελλάδας και, απ ό,τι καταλαβαίνετε, είμαστε αυτοί οι οποίοι, όλο αυτό το προηγούμενο διάστημα, έχουμε υποστεί ό,τι -νόμιμα- αποφασίζει η ΕΕΣΣ. Νόμιμα μεν, όμως όχι προς τη σωστή κατεύθυνση την κατεύθυνση τού να υπάρχουν, αυτή τη στιγμή, εταιρίες, στην Ελλάδα, οι οποίες να είναι υγιείς, ανταγωνιστικές και, πάνω απ όλα, να παράγουν θέσεις εργασίας. Απεναντίας, αυτό που έχουμε δει όλο το προηγούμενο διάστημα, είναι μια στρεβλή αγορά, μια αγορά η οποία, ναι μεν δίνει κάποια προνόμια και κάποια ανοχή στους παρόχους, πλην όμως εμάς μας οδηγεί και στη Σελ. 147

148 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία συρρίκνωση και στην απαξίωση (του ΟΣΕ), χωρίς να δίνει κανένα λογαριασμό. Είναι μια εθνική επιτροπή τηλεπικοινωνιών, η οποία, η ίδια νομοθετεί, δικάζει και βάζει και τα πρόστιμα. Θέλουμε να υπάρξει και δεύτερος βαθμός και, εν πάση περιπτώσει... ΑΚΚΑ Μ. - MC: Τπάρχουν και τα δικαστήρια, τα οποία δικαιώνουν τις επιλογές μας! ΚΟΤΣΡΑ Π.: Σα ξέρουμε τα δικαστήρια, τα έχουμε ζήσει!.. Κρίνονται και τα δικαστήρια, κρίνονται και οι δικαστικές αποφάσεις. Σο αποτέλεσμα, όμως, είναι ότι, αυτή τη στιγμή, εμείς είμαστε για απολύσεις. Είμαστε σε μια εταιρία, η οποία έχει φτιαχτεί από τα χρήματα του ελληνικού λαού, έχουμε δώσει τηλεπικοινωνίες και υπηρεσίες στην ελληνική κοινωνία και στους πολίτες, πλην όμως δεν κατανοούμε γιατί εμείς πρέπει να βρισκόμαστε σε αυτήν την ανασφάλεια, σε αυτή την αβεβαιότητα και, εν πάση περιπτώσει, γιατί ο έλληνας πολίτης να μην απολαμβάνει τις υπηρεσίες που δικαιούται να απολαύσει - ποιοτικές και, πάνω απ όλα, φθηνές. Έχουμε μιλήσει και έχουμε καταστήσει σαφείς τις θέσεις μας, οι οποίες είναι, εν κατακλείδι Η προστασία της περιουσίας του ΟΣΕ γι αυτό παλεύουμε, γιατί δημιουργήθηκε από έλληνες πολίτες - τα περιουσιακά στοιχεία, τα περισσότερα, είναι δωρεά της ελληνικής πολιτείας, για να έχουν οι έλληνες πολίτες επικοινωνία και τηλέφωνο. Η περιφρούρηση των θέσεων εργασίας και των κατακτήσεων των εργαζομένων που εκπροσωπούμε. Η προστασία των θέσεων εργασίας και των μισθών και στις ανταγωνίστριες εταιρίες. Δεν μπορεί να κλείνουν εταιρίες κι εμείς να Σελ. 148

149 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 κλείνουμε τα μάτια μας. Είμαστε εδώ, για να προστατεύσουμε όλους αυτούς τους εργαζόμενους, της μισθωτής εργασίας, οι οποίοι δουλεύουν στους τηλεπικοινωνιακούς οργανισμούς. Θέλουμε υγιείς επενδύσεις και ανάπτυξη πάνω απ όλα, όμως, με κανόνες δικαίου. Θέλουμε ποιοτικές υπηρεσίες και προϊόντα σε λογικό κόστος προς τους καταναλωτές. Θέλουμε και ζητούμε δημοσιοποιημένες διαδικασίες για το μοντέλο κοστολόγησης, για όλους, τη χρονική διάρκεια ισχύς του, αλλά και τη θέσπιση ορίου χρονικής απάντησης. Σονίζαμε, τονίζουμε και θα τονίζουμε ότι θα δρομολογήσουμε άμεσα και θα μεταχειριστούμε, όχι τέτοιου είδους παρεμβάσεις, αλλά δυναμικότερες και σκληρότερες, έτσι ώστε, επιτέλους, να εισακουστούμε, για να υπάρξει και κανόνας δικαίου. Εμείς δε θα αφήσουμε τον ΟΣΕ να γίνει France Telecom! Δε θα πηδήξουμε εμείς από τα παράθυρα! Άλλοι θα πηδήσουν από τα παράθυρα!.. Ο καθοδηγούμενος ανταγωνισμός δημιουργεί πλούσιους αεριτζήδες, οι οποίοι δημιουργούν απολυμένους εργαζόμενους, περικόπτουν κατακτήσεις των εργαζομένων - και εμείς, όλοι εδώ, με μία φωνή, λέμε: «ως εδώ, δεν πάει άλλο!». Βέβαια, θα παρέμβουμε και προς την πολιτεία, θα πάμε και προς το Τπουργείο, όπου χρειάζεται, ακόμα και προς την Ευρώπη, έτσι ώστε να καταστήσουμε σε όλους σαφέστατα τις θέσεις μας, οι οποίες δεν έχουν να κάνουν με τον ανταγωνισμό, αλλά έχουν να κάνουν με τους υγιείς κανόνες ανταγωνισμού, με την ανάπτυξη των υποδομών, με την ανάπτυξη των θέσεων εργασίας, με την κοινωνική και με την οικονομική αποστολή που έχουν -και πρέπει να έχουν- οι τηλεπικοινωνιακές εταιρίες σε όλο τον κόσμο. Σελ. 149

150 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία Λυπούμαστε γι' αυτήν εδώ την ενέργεια, στην οποία προβήκαμε. Εσείς μας προκαλέσατε περισσότερο, γιατί δεν μας καλέσατε, ώστε και διάλογος να γίνει και ό,τι άλλο συνάδει με δημοκρατικές διαδικασίες, πλην όμως είμαστε υποχρεωμένοι, απέναντι στην εταιρία, απέναντι στους εαυτούς μας, απέναντι στην οικογένεια, απέναντι στον ελληνικό λαό, να παρέμβουμε - και να είστε σίγουροι ότι θα μας αντιμετωπίσετε στο μέλλον πολύ πιο δυναμικά. ΑΚΚΑ Μ. - MC: Ξέχασε να πει ο κύριος Πρόεδρος της Ομοσπονδίας ότι ζήτησε και τον εδέχθη -το Προεδρείο της ΟΜΕ- το Προεδρείο της ΕΕΣΣ!.. Επί τρεις ώρες συζητήσαμε όλα τα επιχειρήματα, δώσαμε εξηγήσεις και έγινε ολόκληρος διάλογος. Δεν ξέρω αν σας ενημέρωσαν για όλες τις θέσεις. Δεν είναι δημοκρατικές διαδικασίες αυτές! Η δημοκρατία επιβάλει να έρθετε στο υνέδριο, να πείτε τις απόψεις σας, να κάνετε διάλογο. χι έτσι! Εμείς κάναμε διάλογο με το προεδρείο της Ομοσπονδίας. Προχωρούμε στην τρίτη ενότητα με τον κύριο Παπαπαύλου, το Μέλος της Ολομέλειας της ΕΕΣΣ, να τη συντονίζει. ας ευχαριστούμε πολύ. Σελ. 150

151 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 Ενότητα 3: Η ρύθμιση των NGAs ενθάρρυνση των επενδύσεων και προστασία του ανταγωνισμού υντονιστής: κ. Γεώργιος Παπαπαύλου, Μέλος ΕΕΣΣ ΠΑΠΑΠΑΤΛΟΤ Γ. - υντονιστής: Καλημέρα, κυρίες και κύριοι Εγώ πιστεύω -και το λέω ειλικρινά και φιλικά προς τους συνδικαλιστές του ΟΣΕ- ότι ήταν χρήσιμη η παρέμβασή τους, διότι δείχνει ότι το θέμα που συζητάμε δεν είναι απλό, αλλά δύσκολο. Η χρυσή τομή δεν είναι εύκολο να βρεθεί. Προσωπικά, τους διαβεβαιώ ότι είμαστε πάντοτε διαθέσιμοι να ακούμε τις απόψεις τους και προσπαθούμε να βρούμε τις λύσεις εκείνες οι οποίες επιτρέπουν τον υγιή ανταγωνισμό δε λέω ότι δεν κάνουμε λάθη, όμως ποτέ σκοπίμως! Νομίζω ότι αυτό που είδαμε σήμερα εκφράζει και τη δυσκολία που αντιμετωπίζει η χώρα μας τη συγκεκριμένη περίοδο. Δε γίνεται μόνο στα τηλεπικοινωνιακά ζητήματα, δηλαδή. Είμαι βέβαιος ότι και στα κράτη των φίλων που είναι στο podium σήμερα έχουν υπάρξει ανάλογες δυσκολίες στη φάση της αρχής της ρύθμισης, αλλά και στη φάση που συζητάμε τώρα, ως προς τα πιο πολύπλοκα ζητήματα των δικτύων επόμενης γενιάς. Φθες, είχαμε δύο ενδιαφέρουσες ενότητες, όπου είδαμε, κατ' αρχήν, κάποια παραδείγματα εφαρμογής δικτύων επόμενης γενιάς σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, ενώ έπειτα ακούσαμε τις εμπειρίες, τα σχέδια, τις προσδοκίες των σημαντικών παικτών της ελληνικής αγοράς. ήμερα, στην ενότητα αυτή, έχουμε την ιδιαίτερη χαρά να είναι μαζί μας σημαντικά τελέχη Ρυθμιστικών Αρχών ευρωπαϊκών χωρών, από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, καθώς και ειδικούς νομικούς επιστήμονες, που θα Σελ. 151

152 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία μας αναλύσουν τα ρυθμιστικά ζητήματα που προκύπτουν από την εφαρμογή των δικτύων επόμενης γενιάς. Για εμάς, στην ΕΕΣΣ, είναι σημαντική αυτή η ενότητα, γιατί κι εμάς η δουλειά μας αυτή είναι, να βρούμε ακριβώς τη χρυσή τομή της ρύθμισης. Ο τίτλος, άλλωστε, της ενότητας, ενθάρρυνση των επενδύσεων και προστασία του ανταγωνισμού, δίνει με δύο λόγια τον στόχο όλων των Ρυθμιστικών Αρχών. Ορισμένοι θεωρούν ότι τα δύο αυτά είναι αντιφατικά. Εμείς δεν νομίζουμε ότι είναι αντιφατικά, αλλά αλληλοσυμπληρωνόμενα αυτό είναι κάτι που δεν είναι απλό και μπορεί να διαφέρει από χώρα σε χώρα, σε συνάρτηση και με τα δίκτυα και με την αγορά της κάθε χώρας. τους σημερινούς ομιλητές, όπως σας είπα, έχουμε κάποιους πολύ διακεκριμένους. Αρχίζοντας με τον Reinald Krüeger Ο Reinald είναι παλιός φίλος και συνάδελφος από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Κι εκείνος, όπως κι εγώ, Προϊστάμενος Μονάδας της Γενικής Διεύθυνσης της Κοινωνίας της Πληροφορίας, έχει την αρμοδιότητα για το λεγόμενο Άρθρο 7 της Ρυθμιστικής Οδηγίας από το Ρυθμιστικό Πλαίσιο. Σο Άρθρο 7 ήταν το πιο αμφιλεγόμενο άρθρο τότε που το Ρυθμιστικό Πλαίσιο εκπονήθηκε και συμφωνήθηκε, γιατί, ακριβώς, όριζε την ισορροπία των σχέσεων ανάμεσα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και στις Ρυθμιστικές Αρχές, στη διαδικασία της ρύθμισης των αγορών των ηλεκτρονικών επικοινωνιών. Ο Reinald Krüeger, εκτός από Προϊστάμενος -τώρα- στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή για το Άρθρο 7, υπήρξε και Αναπληρωτής Προϊστάμενος σε θέματα Ανταγωνισμού. Έχει, λοιπόν, τις γνώσεις και των δύο πλευρών του αντικειμένου, καθώς επίσης σημαντική εμπειρία ως ύμβουλος της Ρυθμιστικής Αρχής των Ηνωμένων Πολιτειών. Έχει, λοιπόν, μία σημαντική εμπειρία στα θέματα που συζητάμε. Σελ. 152

153 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 Θα μας μιλήσει ακριβώς για τον ρόλο του Άρθρου 7 στην ανάλυση των αγορών των δικτύων επόμενης γενιάς. Σον καλώ να πάρει το λόγο. Reinald, you have the floor. Κεντρικός Ομιλητής Η ευρωπαϊκή πολιτική για τα Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς υπό το πρίσμα του μηχανισμού διαβούλευσης του Άρθρου 7 KRUEGER R.: Thank you very much. First of all, I would like to thank the organizers of this Conference for having invited me. It is a great pleasure to speak today in Athens. Good morning, ladies and gentlemen. The Article 7 procedure, I do not think I have to explain again what this is about. It is mainly about National Regulatory Authorities modifying the draft regulatory measures in the telecommunications sector to the other regulators in Europe and to the European Commission for scrutiny and this is a procedure which runs now for about 7 years already. So we have some experience with that. And I would like to base my talk on this experience we have. I would like to guide you through these topics, in particular. Of course, I would like to touch upon current problems we see from a European Commission perspective, when regulating markets relating to next generation access networks developments. And here we have mainly issues in relation to the markets that are defined by Regulatory Authorities and the question of what is the appropriate remedy in a case when fiber is rolled out in the country concerned. I would like to remind us of the objectives of the regulator framework we have for the telecommunications markets in Europe. It is Σελ. 153

154 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία about enhancing consistency across member states. It is about finding the right balance between incentives for investment in the sector and by way of that creating jobs and making jobs sustainable. And also competition in order to create a more level playing field for all companies that want to invest and compete in the telecommunciations market. In the end, this is about deliving concrete and ongoing benefits to consumers. And we see that, that the regulatory framework has delivered lower prices, better services for the consumers. Now, in the context of next generation access networks, you might have heard that the Commission is in the process of finalizing a recommendation on next generation access networks remedies. In this context, regulatory certainty is of utmost importance. All investment undertakings should have the same requirements and the same possibilities in the transition from their copper networks to fiber networks. We want to ensure that ex ante regulation continues to propose or to guide the framework for these investments and the ladder of investment principle to which I will come in a moment, will be the underlying factor for that. Also, new market entrants should still be allowed. Competition from alternative operators should be incentivised and technological neutrality should play an important role. That means that irrespective of the technology used in an NGA context there should be regulators looking at what is the actual market interaction in the markets concerned before we intervene in such markets. This is the famous ladder of investment. We believe that it has also in the context of fiber rollout in the market still its value. You will see that in the forthcoming NGA recommendation by the European Commission, Σελ. 154

155 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 there are some opening with respect to do we need all ranks of this ladder still in the future? We would say that this depends very much on what is the situation in the market. So you might have retail competition, broadband competition to an extent which would not need the intervention of regulatory authorities for all ranks of this ladder. For example, the resale rank and the bitstream rank at the very beginning of the ladder might no longer be needed if we can establish retail competition already by way of intervening at the upper ranks of the ladder. What are the main issues in today's European broadband markets? We see that the main drivers for competition and investment, at least from a Brussels' point of view is the access pricing for access networks and from the acces pricing, the incentives for both the incumbents, the so-called dominant operators in the markets, and the alternative operators derived. We have a strong link between wholesale regulation and retail competition that is addressed in the Commission's NGA recommendation. I am pretty sure that the speakers following me will address that in more detail. There is an impact of the development of next generation access networks on competition but that differs across member states and markets and that is due to the different speed of rollout of fiber in different countries in Europe. We see that the National Regulatory Authorities by way of their market analysis, so by way of their intervention into the markets, should really look into the question how these new technologies, fiber and copper and also cable, would interact between each other and what does that mean for the competitive environment in the market and only on this basis then choose the remedies which are appropriate. Σελ. 155

156 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία And this should be done by a way of a forward looking approach. So if a regulator would analyse the market today, it would not only look at ex post data but would also try to forecast what is the development of fiber rollout in the specific country. This is just to illustrate where we are at the moment in terms of overall competition in the broadband markets. That is retail. You see that the former monopolies, the incumbents still account for an important share but we see competition from cable, from those companies more and more that depend on renting and local access line, the so-called local loop from the incumbent and bitstream competitors. You see that the share of fiber infrastructure was 2.5% as a European average is still low. Of course this needs to take up quickly and the NGA recommendation of the European Commission wants to change this and wants to reduce regulatory uncertainty so that there is more confidence in investment into fiber. This shows you again the importance of those operators that rely on unbundling have increased. You see that compared to other means of reaching the end customer and the retail market, the unbundled line gains more and more importance and we see that in nearly all European countries. So now how is NGA treated in the current regulatory measures we see in Brussels from the National Regulatory Authorities? We see that a growing number of the notifications we receive include fiber networks. Mainly two markets are affected. These are the so-called local loop markets. So this is the market when an alternative operator rents a local access line from the incumbent and that is, as you will see in a second, regulated nearly all over Europe. Σελ. 156

157 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 Then, the second market is the so-called wholesale broadband access market others call it bitstream. This is further down, closer to the core network of the incumbent where the alternative operator have another access possibility onto this market, is largely regulated in Europe. And these are the two markets where fiber rollout plays a role. Our main concerns relate to how regulators deliniate these two markets and that is important for the finding of whether there is a dominant operator in such markets at all, and then ultimately, whether such a dominant company can be regulated and in what way. For market definition, the question is of course, is fiber treated in the same market as copper, only by way of that you can look into a very detailed way into the competitive interactions between fiber networks and the old copper networks. What is the treatment of the so-called virtual line access and then for the remedies, of course, the main issues are what type of access a regulator should grant to alternative operators and in what way will the prices be regulated for such access products. I know you cannot read it; more important are the colors, I always say. These are all markets for all member states in Europe. This chart answers the question whether there is regulation in the market or not. So, when you see red, that means this market is regulated. When you see yellow it is partly deregulated and when you see green it is deregulated, so there is no longer a regulatory intervention by the Regulatory Authority. Let us concentrate on the from your perspective left hand side of this chart. These are the markets, the seven markets which are recommended by the Commission for regulation. And Markets 4 and 5, you see, are quite red. Except for Bulgaria and Romania, where we have not received the relevant notifications yet, all regulators regulate Market 4 Σελ. 157

158 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία and nearly all regulators regulate Market 5. There is one exception in Malta because of very specific competition conditions there. And Portugal and the UK have partly deregulated this market based on the geographic sub-national market approach. We have seen in 2010 now, very important cases on both issues which I mentioned: market defintion and what are the appropriate remedies. I have given you here an overview. I would like to refer you to the Commission's website in order to see the Commission's decisions and the relevant notifications of the countries concerned. This is all public; this is a very transparent process where nothing is hidden. Everybody can see where the regulators are coming from and what Commission thinks. For the Lithuanian notification, there was the question on whether fiber to the home is a separate market from copper. The Commission said, we are not convinced that this is the case in Lithuania based on the evidence that was provided. Also, fiber to the building was not in the market. For the Dutch notification, there the question was more, is fiber to the office for big business parks in the same market as all the rest of the technologies used or is that a separate market? You see, there is always the question whether fiber is in or not. For the Austrian notification which was just decided by the Commission yesterday there is actually a press release coming out this lunch time, so I cannot say too much already but also the question was, why is fiber not included by the Regulatory Authority in this market? So why do they still make a distinction between copper on the one hand and fiber on the other when we believe that fiber is more and more substituting copper and should be seen as a competitive constraint on the old copper networks. Σελ. 158

159 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 For the remedies I can say a little bit more. There we had for example the Swedish notification which requested an intensive regulation of TéliaSonera's network with a backhaul access obligation that was running over distance of up to 50 km from the customer's premises. So that quite something. The Commission commented on this. And in the UK notification, some of you might know that the question was if fiber unbundling as a remedy is not possible yet. Can a virtual unbundling be imposed? An unbundling which contains active remedies for active infrastructure but would nevertheless be seen as a kind of unbundling. And the Commission here said, this should only be a transitory measure and it should be cost-oriented, other than what was proposed by the UK Regulator. So, I wanted to give you these examples to show you that the devil is in the detail and it is very important that Regulators get the markets they are looking at right, otherwise they would not be able to take into account all competitive constraints and would not be able to fix the right remedies in order to ensure competition and investment. I have put here again some principles. Due to time constraints I would only like to highlight two of those and that is the third bullet-point relating to the question whether access lines over optical fiber should be in the market or not. There, the Commission's view is pretty clear. It should be in the market. We have said that in several notifications we have been dealing with. This is also a principle which is now very prominent in the forthcoming NGA recommendation. Of course, national circumstances in a given country might tells us, OK, here it might not make sense to include fiber because there is hardly Σελ. 159

160 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία any fiber around. OK. Then, Regulators have of course the discretion to deviate from this principle. Then, the next bullet is also very important. We believe that Regulators should look into the prospective deployment plans of operators. Why is that? Because under the regulatory framework in Europe, Regulators look into the future. So, they must make a forecast of what is happening over the next two to three years in order to pick the right remedies. Why is that important? Because we are regulating here in a sector which is very dynamic. So you should not look back, you should look forward and pick the remedies that are futureproof at least for a medium term. I put this chart in order to show you the main common NGA topologies we see at the moment from fiber to the node, which is called her VDSL, over point to multi-point and point to point fiber and networks. I do not want to go into detail and explain now in a technical way what this is all about. But what is in a context of market definition for us important that regulators would not look into the question whether one topology has the same technology as the other. So it is not about the question is there copper still in the local loop, be it in a hybrid line or in a full copper line. That is not the question. The question is what is the substitution that is taking place between for example, a hybrid line which includes both fiber and copper and a full-fiber line. This is the important thing. What is the substitution for an alternative operator? What is his choice? Could he have a hybrid line or could he be confronted with a hybrid line that he wants to rent from the incumbent or is it a full-fiber line or a full-copper line? And this is the Σελ. 160

161 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 relevant question: are these substitutes to each other from the point of view of the demand side, the alternative operators? What is in a consistent approach? And I am now at the question of appropriate remedies in a NGA context. For us, it is very important to distinguish between the access obligation as such. So the question is, what is the right access to be imposed by a regulator? And the question, if we want to price regulate that, how do we calculate this price? Because it is the price, as I said before, which makes the difference. It is the price in the end which decides what is the investment incentive for the incumbent, for the alternative operators and what is the profitability of such investments. The NGA recommendation is the place where the Commission put all these in. The NGA recommendation talks about what are the right remedies, how should prices be calculated, what is the right migration from copper to fiber, how should alternative operators be informed about that? So this is what the NGA recommendation is about and this is not a Commission product. This is a product which has been largely discussed in two public consultations with all stakeholders interested, has taken onboard the recently published opinion of the new telecoms body BEREC and I think it is a very good first example of the fruitful cooperation between the European institutions and the Board of Regulators. And I am pretty sure that you will see that when the final product comes out, I hope soon after the August break in September. The NGA recommendation will most likely I have to be careful now because it is not adopted yet by the Commission say something about these main access remedies, on the access to the civil engineering Σελ. 161

162 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία infrastructure these are for example the ducts where the cable goes through, that should be regulated in a cost-oriented way. The same holds true for terminating segments in a fiber to the home setting. Also this should be cost-oriented although the NGA recommendation will make some opening in relation to encouraging the rollout of multi-fiber lines by the SMP operator. And a risk premium should be applied here by the Regulatory Authority when fixing the price. The same holds true for unbundled fiber access. Also here, that should be cost-oriented and a risk premium should be applied. Finally, for bitstream access, there, the NGA recommendation will make an opening to the cost-orientation principle and would leave it to the Regulators to see how is the market developing at the retail level. Is there still a dominant position in the market the so-called Market 5 the wholesale broadband access market? Do I need to regulate here at all or is it sufficient to have regulation only in the upstream market, Market 4? Also, a deviation from the cross-orientation principle is possible by way of imposing a retail minus. So you see here the Commission leaves it to an important extent to the regulators to find what is the right approach to regulation here. This is a chart which shows where regulatory intervention comes into the network of a typical incumbent. And it also shows where normally the deliniation is between the two markets I have mentioned. You see that on the lower part of the chart, this is where Market 4 regulation comes in. On the upper part is where Market 5 regulation comes in. And you see, Market 5 comes in at a later stage. Now, the interesting thing about this is that this is not prescribed by the Commission but this helps the regulator see where both markets come in and where regulation comes in, but it is for the regulators to do Σελ. 162

163 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 their own substitutability analysis and see possibily where an access product might rather be in Market 4 or rather be in Market 5. There the Commission is not too perscriptive. The recent UK notification which I have mentioned is precisely about this issue: a virtual access line which is imposed. Is that in Market 4 or Market 5? We have said, the British Regulator has provided sufficient evidence that it is the Market 4. Others might say, "in my national circumstances, it would be a different product, access product; it would not be a product which is kind of fiber unbundling but it would be rather imposed in Market 5". So there, regulators will have also in the future an important descretion in this respection. Very briefly on cost orientation. That is a concern to the European Commission because we see that in Europe there are still very many different cost methodologies and cost bases and their combinations are applied by national regulators and we do not believe that this shows a consistent approach to the regulation of the markets concerned. We also do not believe that this stimulates investment in fiber networks if the regulatory scheme is so diverse still in this respect. Of course, the NGA recommendation allows now the regulators to push investment, to consider tools to push investment. I mentioned the risk premium. We will hear about the other two, I am pretty sure. There are openings for price flexibility, by way of volume discounts, long-term access pricing will be mentioned in the NGA recommendation, there is an opening to co-investment. So all these can be taken into account by the National Regulator when designing the right access products for new networks. I would like to make one thing clear: a consistent regulation of the next generation access networks in Europe does not mean the Commission Σελ. 163

164 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία or Brussels would want to push a "one size fits all" approach. It is not about this. Regulation can be different in different countries but this should be based on the national circumstances, not on the question what kind of cost methodology one regulator would prefer over the other. So in similar circumstances, similar access pricing should be imposed and that is what the NGA recommendation will be about. We have seen, as I mentioned, divergencies both on a cross-country basis and on a cross-market basis to give you just a brief overview of what we have been seeing for the key access products. Sometimes no price regulation at all is imposed, sometimes there is cost-orientation, sometimes not; retail minus is used as a methodology in order to calculate the access price. Sometimes benchmarking and then there are also other measures. The Commission has been announcing during the launch of the Digital Agenda for Europe, some weeks ago, that it will look together with the regulatory authorities, together with BEREC into this issue in a detailed way. So, let me come to the conclusion of my talk which was a bit of pathos through all the regulatory aspects of NGA and its rollout, the incentives for its rollout and the regulation of the new access networks. What is behind that is that we would like to increase the regulatory certainty and consistency. Only by way of that we can reduce a large part of the risks involved when we talk about investing in next generation access networks. What will help in the future is that with the revised regulatory framework it was revised at the end of last year and the creation of BEREC, the Board of Regulators, we have really an improved consultation Σελ. 164

165 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 mechanism now between the Commission, other European institutions and the regulators in Europe. That should help to bring about more consistency. Also, the NGA recommendation which is an instrument under Article 19 of the Framework Directive will help to bring about this consistency. And precisely because there was a strong cooperation between BEREC and the Commission over the recent months, we will have to continue work on consistent remedies for NGA networks. Luckily we have a broad experience, as you might have seen, from the Article 7 Notifications which have reached now a number of more than 1,100 the Commission has been dealing with, not only for the markets concerned here but to a large extent for the markets I was talking about today. An issue is the access pricing. There we have to put a lot of work into but also into the question, is the functional separation or similar arrangements of the incumbent something that helps or would help to bring about competition and safeguarding jobs. Different member states have different approaches to that. We might hear something about it still today. This issue was mainly discussed in the UK, in Italy and in Poland and I think we all looked in a very detailed way to the experiences of these countries in this respect. And on the basis of functional separation imposed, or offered voluntarily by an incumbent, some of the regulatory access remedies we have now in our NGA recommendation might be obsolete in the future. That needs to be discussed. We do all this and in the end, to bring about a true internal market in Europe, we have made progress in Europe in the telecom sector. As I Σελ. 165

166 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία said before, we have lower prices, we have more jobs, we have more investment but we are far away from a true internal market. We still have licencing regimes which differ very largely over member states. So there is no European mobile market. And we still discuss roaming rates. Maybe in the not too distant future we can get rid of your roaming rates but for that markets have to be integrated. Thank you very much. ΠΑΠΑΠΑΤΛΟΤ Γ. - υντονιστής: Ευχαριστούμε τον Reinald Krüeger για την πολύ αναλυτική του παρουσίαση. Ο επόμενος ομιλητής είναι ο Πρόεδρος της Ρυθμιστικής Αρχής της Ισπανίας κύριος Reinaldo Rodriguez. Έχει εξαιρετική εμπειρία από τα ρυθμιστικά θέματα στην Ισπανία από το 1996 μέχρι σήμερα. Είναι Πρόεδρος της Ρυθμιστικής Αρχής από το 2005, αλλά ασχολείται με την αγορά των τηλεπικοινωνιών, σε σημαντικά πόστα, τουλάχιστον από το Έχει πτυχίο ανωτέρου μηχανολόγου τηλεπικοινωνιών. Είναι, λοιπόν, Μηχανικός, όχι Νομικός όπως ο Reinald. Θα έχουμε, λοιπόν, την ευκαιρία να δούμε και από μια πιο τεχνική σκοπιά τα ρυθμιστικά ζητήματα. Θα μας μιλήσει, κυρίως, για τις εμπειρίες και το ρόλο του BEREC, του ευρωπαϊκού θεσμού των Ρυθμιστικών Αρχών, του οποίου ο κύριος ρόλος είναι να συμβάλει στην επίτευξη πιο ενιαίων, πιο ομοιογενών ευρωπαϊκών ρυθμιστικών λύσεων και να βοηθήσει και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή προς αυτή την κατεύθυνση. Reinaldo, you have the floor. Σελ. 166

167 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 Οι θέσεις του BEREC για τη ρύθμιση της πρόσβασης στα Δίκτυα Επόμενης Γενιάς RODRIGUEZ R.: Thank you, Mr. Chairman, and thank you, President of the colleague Regulators in Greece, to have this opportunity to explain some of our experiences and our opinion on a very difficult and complex matter that is the way in which we implement a kind of regulation that will foster the development and the rollout of new technologies and new networks in order to supply the services that are going to be demanded now and in the next 10 to 15 years. I am going to use these 15 minutes that the Moderator gives us and I have a very strong discipline in order to try to explain our experience of the last one and a half or two years. We have been the first regulator, probably the first and also with the Portuguese Regulator one of the first NRAs that have implemented some kind of regulation on NGAs during 2008 and of course we have had the opportunity to have the rollout of this regulation, to see how it is working and which have been the good and the bad points in which this regulation has been applied or has been received by the operators. First of all, I have to recognize that principles are always the same in any NRAs and even at European level, in relation with the Commission's recommendation. We are trying to foster competition and at the same time to facilitate the investment. And that does not need to be a contradictory situation. In many cases we have received on the part of the big operators, especially the former incumbent operators, that we cannot grant competition and investment and we granted the competition, they are not going to invest and so on. Σελ. 167

168 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία Well, I think this is not a contradictory situation. In fact, competition is the most fostering activity in order to push the investments and vice versa. But of course, not only we have to foster competition and to allow and to facilitate the investment. We have also to maintain a kind of regulation that will be at least as close to the neutrality principle because there are many technologies that are probably the basis of the next generation access and core networks; so we cannot say that one technology supports others. And we have also to maintain proportionality in the remedies in order to maintain the minimum necessary group of remedies in order to achieve our goals. Of course, there is another important question, if we foster competition, we will try to select the kind of remedies that will maintain the competition without the presence of the regulation. That means, we have to remain close to the paradigm of the sustainable competition. Of course, when we were talking about, from the perspective of the regulation of the NGAs, we have to take into account that we are dealing with the first big investment process since the realization in 98. We have been living on copper network for the last 12 years and now it is the moment, when probably the change of the technological situation has to be taken on at the same time with a competitive situation. That means we cannot plan all things in the rollout of the new generation networks regulation, thinking that it could be planned or forced by the part of the government issue because we have many actors, each one of them has their feet in the results of these companies. They cannot establish or make plans for the investment based on a voluntaristic point of view but have to take into account the demand, they have to take into account the capability or the rates of the investment and Σελ. 168

169 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 this is not the same as what happened in the previous big investment period of the 70s or 80s when most of the copper network was the rollouts. So, this is a very different situation at present and we have to take that into account. Of course, all those principles that we have to respect, from the moment we think that the regulation, also has to be concrete in some of the paradigms that have been used for most of the NRAs in the last six to ten years. These are the principles or the idea of the ladder of investment that you know that is more an idea than a model, that has been something that we have taken into account during those years and that in the last report from ERG on NGAs, it has been recognised that the principles of the ladder of investment are still sound. I think we have to take that into account. Probably we cannot take them as a God's message because probably it depends on the situation in the world, the situation in every country, it is not the same to have a country in which you would have about half and half distribution of the market to technologies like cable or like the former copper networks or in a country in which the main competition comes from the use of wholesale service. So, taking that into account we could use this concern more or less as a way to have our main goal. But in any case, we have to deal with these principles and with these paradigms when we deal with the future regulations. In any case, we have to take into account also that when we are trying to establish a regulation that deals with the access network, we have to consider how this access network is deployed. And from this point of view, we have very strong difficulties, that is that we do not know really which will be the new generation access network form. Σελ. 169

170 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία I have to recognize that, from the part of the regulators, the ERG, even the BEREC and the Commission, we are very focused on the fixed future of the next generation access network. We are all thinking in terms of cables, optical fibres, we are thinking of termination points for the end users but we could be making a wrong analysis, because in a very similar situation to the former copper network. But we very often forget that there is something like mobile networks, that the mobile technologies are developing very fast and we do not know if, when the operators decide to make this strong investment, they will be thinking in optical fibres, cable network, or if they will be thinking in something hybrid, something between a mobile network and a fixed network, something for instance like the optical fibre to the basis station, or optical fibre to the WiFi station and so on. So, up till now, we are very focused, oriented on a topology and a technology very FTTH-oriented but we have to have in mind that that is not sure and probably the evolution could give us another way. In any case, we have to deal with what we have and this is a good approach up till the moment and the reality make us take another way. But at the moment, this is the approach that we are taking. Which is this approach? Well, I don t want to repeat that question that has been deployed by that part of the Reinald. We have a very similar approach in our actual regulation. We could say that in the one year and a half that we have been rolling out this regulation, the ducts access that initially had some problems, is going well. In fact, it is going well because the operators are not only based on the regulation but they are also discussing, bargaining, negotiating agreements of sharing the ducts and ways to use the regulation in order to make private agreements in order to push the deployment. I think that we Σελ. 170

171 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 have been involved, at least in my country, initially in the designing of a regulation made to force the incumbent or the most powerful of the operators in order to give access to its network and now, the actual situation is more similar to discussion on the basis of the existing regulation go ahead on sharing agreements and to go ahead on a more commercial basis. So, we have been attending meetings and forums of discussion between the operators and the persons of the regulator that have been successful and as a consequence of that, we are discovering for instance that the alternative operators at this moment are more interested to use the ducts to take fibre to the basis station or to use the ducts in order to increase the capability of the connection of the point of facility of the operators more than to go to FTTH deployment. In any case, we are following that, and we think that it will be the agents in the markets the ones that will show us if we are in the good or in the bad direction. But we need some point of departure and I think this could be a very good point for departure, as others. From the point of view of the possibility of the real rollout of optical fibre network, we have made some study which characterizing nine kinds of population in order to analyse the feasibility from an economical point of view of the deployment because one of the questions that we need to know is the capability of the market to support one, two, three or more alternative infrastructures in order that we could say if we have to apply a kind of regulation more infrastructure competition-oriented or a kind of regulation more service oriented. From this point of view, we discover something we think is common sense, that there are parts of the country, the high density population regions, in which we think that from a theoretical point of view is feasible Σελ. 171

172 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία to deploy some significant numbers of alternatives infrastructures, taking into account that the access to the ducts has to be open in order to reduce almost by 60% the cost to the rollout but there are big extensions of countries in which probably the number of infrastructures that could be competing could not be more than two and most probably they will be a strong part of the country, not in population but in surface that probably even no one will be feasible and could be necessary to have some public funding support. In this line and I think this is an analysis that we have to do always, this has been calculated taking in account the recovering of the investment in 15 years and making the analysis of the evolution of the demand for the basic services that have to supply income to this kind of network that basically are audiovisual, telephony and internet access services. With this situation, we think that in the worse case analysis, probably the main dense populated areas could have two or three alternative infrastructures, of course using the access to the civil facilities. I mean, the ducts will be necessary to be open in order to have this kind of consequence. Another regulation that we have implemented is the obligation that the first operator who deploys optical fiber on a building, is forced to open this interbuilding network to the other competitors. And this is probably the main issue for the incumbent all over the world because we understand there is a kind of submarket or micromarket in every building and the first that makes the deployment will a barrier for anyone. There is no obligation, it is not recognized as a monopoly from a juridical point of view but we think that the first to arrive has to open its network to all others. Σελ. 172

173 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 In fact, these obligations, horizontal obligations have evolved to a situation of mutual agreement between the three or four operators that are interested in the main deployment. So they have made agreements over this regulation in order to share the final part of the optical networks in the buildings and I think that probably the question that has started as an obligation is evolving to a common agreement situation for the operators. In this situation I will say that all the actual recommendations on NGAs will probably always have the prudence not to try to condition the future. Another question that is very important, that has been developed by Reinald, has been the recommendation on public aids. In the matter of NGAs I think it will be important at least and I think it is sound taking into account the problems of the rollouts, taking into account the density of the geographical parts. So I think that black, white and grey areas are a sound approach in order to analyse the public aids on these matters. But I do not want to finish my presentation without putting a main problem that is now discussed and probably is going to be discussed during this year and probably next year: that is the question of the net neutrality matters and more than net neutrality, I would say the needs that the operators, the needs of financing in order to roll out the networks. We have been regulations, we have been making future analyses about the feasibility of the rollout of the networks but in fact, these networks have to roll out by the main operators and by all the operators. And we have seen a very difficult situation because basically it is not very clear for them if the situation, the demand of the users and the kind of services and the internet as business is strong enough to grant the recovery of this financing. Σελ. 173

174 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία I think that this is a question that will very much worry all operators and probably one of the reasons why in Europe the debate of net neutrality is oriented not only to granting the rights to the users but also how we distribute the income among the different agents that are making business or internet. That is an issue that has not yet been debated in depth. There are opportunities and there are dangers in this debate. I think that the new framework approach in defence of the end users of internet probably does not say anything on the matter of how the different internet agents, namely over the top agents and under the top agents, IP or under-ip, are going to deal these problems. At this moment we think that the need to deploy new generation networks is a question that affects the business of the telcos but affects also the business of other suppliers of content that need networks more rapid and of higher quality in order to develop new services and new applications. I think this will be a debate that we are going to have this year. The Commission has initiated a process in order to make some communication and the BEREC has also opened a project in order to analyse this matter that will probably be very important also in order to grant the finances of the new generation networks. Thank you very much. ΠΑΠΑΠΑΤΛΟΤ Γ. - υντονιστής: Thank you, Reinaldo, for your very interesting presentation. Your last point is something which, I think, certainly will come on our agenda in the coming months. Ο επόμενος ομιλητής μας είναι ο κύριος Jose Manuel Amado da Silva, Πρόεδρος της Ρυθμιστικής Αρχής Επικοινωνιών της Πορτογαλίας, της Σελ. 174

175 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 ANACOM. Θα μιλήσει για την εμπειρία από την αξιοποίηση των δικτύων πρόσβασης επόμενης γενιάς στην Πορτογαλία. Ο κύριος da Silva είναι Φημικός Μηχανικός ως προς τις επιστημονικές γνώσεις, με διδακτορικό στην Οικονομία, Καθηγητής στο αυτόνομο Πανεπιστήμιο της Λισσαβόνας. Μεταξύ άλλων, υπήρξε και Πρόεδρος της Επιτροπής που αξιολόγησε το πορτογαλικό πρόγραμμα βιομηχανικής ανάπτυξης. Άνθρωπος μεγάλης εμπειρίας, θα τον ακούσουμε με μεγάλο ενδιαφέρον. You have the floor. Η εμπειρία της αξιοποίησης των Δικτύων Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς στην Πορτογαλία DA SILVA J.: Thank you very much for inviting me here to share our visions. As I have only 15 minutes and I am restricted to that, I will profit as you have my presentation in your computers, I am not very concerned with what is there because you can read it at any moment and I will try to share our experience, our achievements and our mistakes, and maybe our fears about what we are doing in fact. And when we share something, one of the things is to show what we are sharing and to try to take some lessons from what is useful to others or what is specific for our country cannot be applied in other countries. I heard for instance the comment of Reinald at the very beginning of his presentation. My presentation has four points: a brief sketch of what is going on in Portugal, just to see the framework; then the specific features of our situation that cannot be replied in some other country; some recent developments we have done and we describe them briefly but I will not Σελ. 175

176 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία touch very much on that. I shall concentrate on the challenges, like Reinald has done, at hand. Then, let me present firstly the Portuguese telecommunication sector very briefly. You can see that mobile is everywhere; mobile is everything, much more than fixed, it is improving very fast. Even broadband, mobile broadband is already overcoming the fixed one in numbers of clients, of course, not regarding data, forget that, that is completely different. And pay TV is increasing, and internet as well. On the contrary, as you can see, LLU is going down because most of fixed forms that entered gave up or were absorbed by the existing ones. This is a real feature. The mobile market is a very strong one, I do not know if it is completely competitive on account of the operators but fixed is almost dominated by one. Let me show you what is the specific situation of Portugal. We have already from 2004 a reference offer on the sense of ducts. Then, the experience of ducts was previous to this idea of developing NGAs. Then, the basic instrument, the basic access point we have already developed it. What are the lessons? The rules are there but their personality, the way they behave, the incumbent and the others, they complain every day since the application, not so much regarding the price but the quality of service, the delay of service and so and so forth. And we must be very very careful that the regulation is not enough, is not efficient in supervision, taking into account all the things in fact. There was a voluntary spin-off. This is a very important vision feature of Portugal. Voluntary because it was caused by a hostile offer to the Portuguese incumbent, the historical operator in 2006 and was rejected by the Board but they committed themselves to separate cable. Σελ. 176

177 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 This is the historical difference because cable was well-developed by the incumbent in parallel with copper and now we have a strong cable in Portugal that belongs to another firm and the reason for it is that the guy that was the President of cable is now the President of the other one and they come to me and say, these guys, we think they know, because I saw there! The real thing in Portugal is very competitive on account of people that are there. Maybe this is not replied anywhere else. Then cable is very strong in Portugal and the reason why maybe is that NGA development in Portugal is much faster than in other countries. And then, public tenders for NGAs in rural areas. I will deal with this at the end of my speech because I think it is an important matter and we have in Portugal a recommendation, not a decision but a pre-decision of what would be our regulation on NGAs, just to be consistent and we are only waiting for the recommendation of the Commission, to take that into account to finish our work. And we have done, as Reinaldo also said, we have removed the obligations in Market 5 in various areas, on account of cable because cable is so strong and our view was, where there is cable, there is at least two LLUs, cable and copper. Then, at that moment, there is no reason to regulate Market 5. And we have these C-areas. In fact, these are two points. In geographical terms they are not very much but in population, they are more than 60% of the population have already Market 5 deregulate. What are our developments? We have decided a decree law, 123, that extended this duct obligation to any public utility that is able to receive the rollout of fiber. And they are obliged to create reference offers for us or ANACOM is very good because it is a decision of the government Σελ. 177

178 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία and is not imposed otherwise, with the general principles of competition, of open access, of equality, of non-discrimination and so on and so forth, technological neutrality. And we are working very hard on a central information system that ANACOM would manage just to ensure anyone about what is available, at what cost or what is not available, just to rollout the fiber if you want to do that. Simultaneously we have created two measures that are already done and they are already prevailing, just to access buildings and to access blocks of buildings, where we decided it needs to be mandatory for the new ones and new rules for the old buildings and they must put at least dual fiber optic cable in each dwelling and sharing infrastructure in the building or its surrounding. And if it is more than one, then they can share the costs of this infrastructure. The Portuguese government has also signed some protocols with operators, so that they can co-invest if it is possible. They commit themselves to develop these networks with the support of the state. ANACOM has nothing to do with that, it was not there, this was a decision of the government. We just tried to apply what this decision has done. These are the main ideas of what we have developed in our public consultation, the guidelines to what we think we would do in regulation the NGA market, making sure that the old business models based on LLU and open access that were being developed would not be discarded in a moment, mostly on that. And now, let me show you what we are facing now. This is maybe more important to share. We have 21 households passed with FTTH/B. Can you imagine? This is possible. Simply, the incumbent that was Σελ. 178

179 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 dominant in video through cable, in a moment lost it because cable was separated and we must compete because video is a driver for competition. And then we developed IPTV, very strong on copper networks but it is not enough. And then he wants to be very competitive with the other. Then fiber is something we can do to compete with the others, the ancient colleague and now me. It is irrelevant to understand that the Portuguese incumbent, the historical operator has a gold share of the stake and there are some politics in the middle and the politics of investment, and investment is another driver to the incumbent that makes them stronger. The alternative operators were the first ones to develop this rollout fiber and have more than 3,000 households passed with fiber. That is a good achievement; can you imagine? But we have 50% of households with cable, with EuroDOCSIS 3.0 which means that we can have 100 Mb downloads on cable without fiber. And only 1.6 of residential clients have high-speed. That is to say, we have 21 households passed, only 1.6. The offer is there, the thing is there, but no-one or very few people are using it. OK, they are increasing very fast but they are very few and we have not 800,000 using it on a million of households passed. That is a problem. Where is the business model of these guys? They have spent money but they have nothing achieved, maybe because on account of the crisis, maybe on account of the marginal value of that. We do not know, we have to look into this. Then we are waiting for the recommendation. And as Reinald said, why to concentrate schools on fiber networks and mainly to fiber to the home? In Portugal we have a strong competition, at least three to four years of cable. Σελ. 179

180 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία And I asked Reinald in our short talk at the hotel before coming. I am not committing in confidence because I told him that I could say that here. He said, we are speaking so much about NGAs, so many times, that NGAs can be a ghost. We speak a lot but it does not appear so much. But in Portugal we fear another ghost. We have it, we cannot use it. It is a ghost that is not useful because it does not appear. And if this ghost takes three or four years to develop, why not LTE? And I could point to another problem. In Portugal, mobile operators are very strong. And they are already trying and have some experience on LTE but then forget. Chinese people are very strong players in LTE, do not forget about that. Then, we must clearly discuss this point but at a time of crisis, we must very careful how we use our scarce resources. Let me speak again for the scheme for rural areas in Portugal. The government decided to make a study. Reinaldo said that about Spain. We have detected these regions where no one would seem to have a business model to develop there a fiber approach and then, the government decided to put up five contexts for five different regions to rural areas with a level of achievement and quality of services that was not committed to do. And the guys were those who asked for less money to go there. And these are the criteria for being efficient on using public funds and so on and so forth. Last but not least, out experience is very useful to think in one point. It is always important to do cost benefit analysis of everything. Today, that is more important that ever. Thank you very much. ΠΑΠΑΠΑΤΛΟΤ Γ. - υντονιστής: Thank you, Mr. Da Silva. It is impressive how Portugal has progressed being a small country in the implementation of NGA. There are some lessons to be learned. Σελ. 180

181 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 I go immediately to our next speaker from France, Mr. Nicolas Curien. Ο κύριος Curien είναι μέλος της Γαλλικής Ρυθμιστικής Αρχής, της ARCEP. Η Γαλλία είναι μία από τις μεγάλες χώρες. Η ARCEP, λοιπόν, κουβαλάει μεγάλη εμπειρία και επί πολλά χρόνια στα θέματα αυτά. Ο κύριος Curien ξεκίνησε την καριέρα του ως Επίκουρος Καθηγητής στο Telecom Paris. Διετέλεσε και Διευθυντικό τέλεχος της France Telecom, επομένως έχει εμπειρία από την αγορά. Τπήρξε Τποδιευθυντής της Εθνικής τατιστικής και Οικονομικής Ανάλυσης και είναι ιδρυτικό μέλος της International Telecommunications Society. Άλλος ένας ομιλητής με μεγάλη εμπειρία. Σου δίνω αμέσως τον λόγο, για να μας μιλήσει για τη γαλλική εμπειρία. Ανταγωνιστικά μοντέλα ανάπτυξης δικτύων υψηλής ταχύτητας στη Γαλλία CURIEN N.: Thank you very much, Mr. Chairman, it is always a pleasure to be in this wonderful scenery and wonderful conference as well. I will use a very modern technology which is a slideless and screenless technology, which will allow me to remain seated. But I have mental slides and I have four mental slides, just as Jose. And the first one is just to recall you what is the situation of high speed - not very high speed - internet access in France. The second slide is a long slide, trying to give you an overview of a landscape of a very complex setting that we have in France for the development of very high speed broadband. The third slide, much shorter, about what is the reality of the rollout of development of very high speed internet in France and in Europe and fourth, some quick conclusions. Σελ. 181

182 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία So, first, what about the high speed internet in France? As you know, it is rather successful. The stock of access is about 20 million high speed subscriptions and an interesting thing is that among those 20 millions, 19 millions are over ADSL and only one million over cable. So contrary to the Portuguese situation for instance, cable is rather weak in France. It is present in the urban and dense areas but it is not present everywhere. The two messages of those statistics is first that you cannot rely completely on cable to give very high speed internet to the end user on the whole territory. Probably cable is now dominant in very high speed internet but we have to rely to FTTH and not only to FTTLA if we want to have coverage beyond the urban areas. And the second message is that because of our success in the copper era of broadband over ADSL, we are in a good position to try to succeed as well in the fiber era as in the broadband. Why is it so? We have very active competitors to France Telecom that were born during the copper era and that are still there and that of course have a very great incentive to invest, to keep the market shares that they gained from the copper era and the incumbent as well is keen to invest in order to save its market share and maybe to regain over its competitors. Another factor of optimism is that as Mr. Caparroy very well said yesterday, the local authorities played a very important role. If you look at the unbundling, which is about half of the 19 million, one third of some nine million subscriptions are due to the action of the local authorities in France, that were very active to develop backhaul networks that were useful to permit unbundling. So we can count other local authorities in order to help the development of fiber networks in the less dense areas. Σελ. 182

183 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 A third factor, I do not want to praise myself too much, myself and my authority, but as we had good success of regulation in the copper area, we are also in a good position to pursue that line and that type of relationship we had both with the incumbent and the competitors, with the right mix of symmetric and asymmetric regulation and I will come back to this in a moment. So, we just have to make it happen and in a two-step game, it is good to have gains in the first stage of the game, all players in the room and all regulators are players. What about now my second mental slide, about the setting we have in France? I think that we have four main elements. First, we have two laws, legislative coppers with two main laws. A law in 2008 called Law for the modernization of the economy and a more recent law, in December 2009, a law about the struggle against the digital divide. And both those laws entitle the regulator, ARCEP, to enter, to endeavour a symmetric regulation. I will come back to that. The second element is a large public loan that was launched by the government last year, with a significant digital component. I will come back to that as well. The third element is a government plan which goes of course with the digital component of the public loan and that government plan is for the development of very high speed, it is voted to create the conditions for the development of very high speed internet. I will come back to it. The fourth element, last but not least, is the regulators action. So, the first element. What is stipulated in the laws? The main aspect in the economy modernization law of 2008 is that it sets the principle of mutualizing the terminal part of fiber networks and entitles the authority ARCEP to set the rules in which the symmetric regulation for Σελ. 183

184 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία that terminal part of a network should be set and in particular, what is the frontier of dense areas. We have a mutualization point, it could be located within the limits of a private property, that is to say at the feet of the building. So, this law settled the role of ARCEP in the matter of FTTH. And the second law, the so-called law Pintat Pintat is a Senator who originated that law the law about the digital divide complements the first law and introduces I think that Mr. Caparroy talked about that yesterday as well - the so-called Schéma directeur d équipement numérique that is the French expression. In English I think it would be something like the "Driving geographical schemes for digital equipment of territories". So, this is the obligation for local authorities to set driving maps of the development of FTTH on the territory and those maps should have a minimal geographical scope, typically the scope of the department or region in France. And together with the driving schemes, another important thing is introduced. It is a fund, a financial fund for digital regional equipment. And I will come back to the use and the funding, the financing of a fund. Another very important point, stressed by Mr. Caparroy yesterday is that the Pintat law also compels operators to publish the maps of their networks and that information and communication is of course very important to allow the rollout of FTTH. Second element is the public loans. I will be brief. As you may know, the government launched last year about 30 billion public loan, but hellas, not only devoted to digital development but among those 30 billion, four and a half billion are devoted to digital development, two billion as concerns infrastructure and two and a half billion as concerns software Σελ. 184

185 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 applications and services. So, for the rollout of FTTH of course, only two billion devoted to infrastructure. Third element, going of course with the second element, is the government plan and this government plan for digital development has itself three component: first component, component A, concerns the profitable areas, the areas where private investments will be able to go. The first thing to say is that all the component of the government plan relate to less dense areas. The more dense areas, I will come to them in a minute, are outside of the plan. So the plan concerns 80% of the population which is outside of the main cities. And the first component concerns those areas which are still profitable. That means that not all operators will enter a competition to deliver services in these but at least, it is expected that one of them, not necessarily the incumbent, will go and develop private investment. And then, the A component of the government plan is to give help to such projects through a level and through a non-subsidy support, for instance, privileged access to credit or co-public investment but then the state invests as a public wise investor, not as the provider of subsidy. So that is for the A component, profitable areas in the less dense areas. The B component is for the non-profitable areas within the less dense areas. Those areas where no private operator is expected to ever go. There, the plan sets that calls for projects should be launched by local territories, local municipalities or local authorities and that those projects are eligible to funding through the digital fund I just mentioned, some minutes ago. And from the two billion, around 750 million could go to the digital fund in order to subsidize those projects of the B component. And to be eligible to the fund, those projects of the B component should be inserted Σελ. 185

186 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία in the regional schemes I mentioned a minute ago. And of course the networks that are built by the collectivity or by the operator which acts as a delegate of a collectivity must be in open access to any other operator. So that is for component B of the government s plan. And there is a C component of the government plan, which is complementary actions to A and B and mainly it is typically satellite offers in the less less dense areas where fiber would never go, even through subsidized public plans. And the fourth component of the whole setting is of course the regulatory action of ARCEP and if I can characterize its action, I would say that it has two pillars which is much less than in a Greek temple. And the first pillar is technological neutrality. The regulatory framework, what we try to set, welcomes as well the Doric and the Ionic architecture. That is to say, that it accommodates as well PON and point to point. It accommodates as well monofiber and multifiber architecture. So it does not give a privilege or an advantage or does not compel any operator to do what they would not want to do. Everyone is free of this technology, the only obligation is that downstream of the mutualization points, there is only one operator which gives access to the networks and calls for other operators to co-invest with him, but those other operators may use a different technology. For instance, France Telecom, the incumbent uses the PON and monofiber technology but it does give access at the mutualization point to Ilyad Free for instance, which uses point to point and multifiber technology which means that Ilyad Free is eligible to claim for a dedicated fiber in the building or downstream of the mutualization point and ask France Telecom, if France Telecom is the building operator, to install that fiber for him in the framework of co-investment. Σελ. 186

187 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 So it is technologically neutral and it is a mix, as I mentioned, of symmetric and asymmetric disposal. For the asymmetric part, the horizontal part of the network, upstream of the mutualisation point. This is very simple, the only remedy that we have is access to the ducts of the incumbent. Cost oriented access and as mentioned Mr. Krüeger, we have an allocation rule which gives advantage to fiber as compared to copper when you access a duct. So the asymmetric regulation within the framework of Market 4 of the Commission is very simple and for the moment we will see for the next cycle we try to do without any kind of unbundling of fiber or such kinds of remedies. That is for the asymmetric part. And for the symmetric part, it is of course the mutualization of the terminal part. So it is different of course in dense areas, those areas that are outside the government plan and those areas are about 150 major cities, six million households, 20% of the population. In those regions, ARCEP decided that for buildings with more than 12 dwellings, the mutualization point could be located within the limits of the individual property. So the mutualized part of the network, the vertical part, only the vertical part is in the building. So if you look at the line between the NRO and the subscriber, I would say that around ¼, 25% of the cost of that line is mutualized, which is a different situation as compared to what prevails in less areas, 80% of the population, where we just wrote our decisions and we submitted them to public consultation now, for the less dense areas. The decision for the dense areas is already in action since the beginning of the year. So, for the less dense areas we are consulting now and our idea, what we propose is that typically, the mutualization point should be brought upstream the network. Until it reaches the back zone, we will Σελ. 187

188 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία collect around one thousand subscribers as an average, with a minimum threshold of 300 end users in order that private investors can find some interest to get to that a zone. Anyhow, we have of course that co-investment mechanism, with an advantage for the first going. If an operator has not co-invested in the first place, he will still have a right of access later, but at less, not at the same conditions exactly to give an advantage, a risk premium to the first investors. And of course there are rules in our decisions that say that if an operator wants to be we call it a building operator but it should be called a mutualized network operator - if he decides for instance to connect at first some districts only, within the zone served by the mutualization points, it commits in the medium run to connect to the whole of the zone. So, that is for the regulatory setting. So what is the situation? The situation may seem disappointing. We have only 800,000 connected dwellings, connected households. Connected, not subscribers. Only about 10%, 80,000 are effectively subscribers. So this may look a small rate but it is just starting. Maybe the operators do not make a lot of publicity because they wait to have reached a critical mass and of course, maybe the demand for fiber is not so much because in very dense areas in France people are very satisfied with their triple play ADSL offers and they have to be convinced by operators to switch. Of course those 80,000 FTTH subscriptions are completed by around 250,000 FTTLA access from cable. So cable is temporarily dominant in terms of high speed access for the reason I just mentioned, because they are present in the cities. Σελ. 188

189 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 So if you look at FTTH and FTTLA as a whole in France presently, France is in a good position. I think it is in the first position for connections and in the second or fourth position for subscriptions. But of course France and Europe are very much behind the States and mostly Asia. As a whole, I think, Europe has presently 1.6 million FTTH subscriptions, the States have 3.4 and Asia - mostly Japan and South Korea -12 million. My conclusion is that of course it is a very delicate setting of arbitrage between investment and competition. Many things have to be tuned finely. One thing is that public investment is a complement, not a substitute to private investments and that of course, public investment should not evict private investment. A second thing is that there is a question of timing. A tendency in some rural areas is to just upgrade vdsl service but upgrading vdsl service should not delay too much the rollout of fiber. So you should be wise, especially when using the public funding, if you use the fund in order to improve vdsl technology which could be done in areas where we know it is very likely that fiber will not come in the next years, as compared to regions where we are sure that fiber will arrive and then we should give the advantage to the rollout of fiber. And last but not least, there is no consumer demand for technology, there is no demand for fiber. There is demand for new broadband services, so there is a need for developing, supply not only the supplier infrastructure but supply - of innovative services as telemedicine or teleeducation that simply do not exist significantly today. And that is a part of the 2.5 billion devoted by the government to service, software and applications, is to give incentives to the development of new services that will switch the demand towards new technologies. Σελ. 189

190 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία Thank you. ΠΑΠΑΠΑΤΛΟΤ Γ. - υντονιστής: Ευχαριστούμε τον κύριο Curien. Μάθαμε πολλά για τη Γαλλία και όλα αυτά τα στοιχεία ίσως θα μπορούσαμε να βρούμε έναν τρόπο να τα πάρουμε στην ΕΕΣΣ και να τα μελετήσουμε γιατί ήταν πολύ χρήσιμα και αναλυτικά. Περνάμε αμέσως στον επόμενο και προτελευταίο ομιλητή. Είναι ο κύριος Enzo Savarese, ο οποίος είναι μέλος της Ιταλικής Ρυθμιστικής Αρχής, της AGCOM, εκλεγμένος από το Ιταλικό Κοινοβούλιο, του οποίου υπήρξε μέλος, ήταν Βουλευτής. Έχει, επίσης, ιδιαίτερα μεγάλη εμπειρία στον ιδιωτικό τομέα. Ήταν υψηλό τέλεχος σε πολλές ιδιωτικές εταιρίες. Σο θέμα του δεν είναι αυτό που περιγράφεται στο πρόγραμμα που έχετε λάβει. Είναι ελαφρώς διαφορετικό και αφορά τις ρυθμιστικές προκλήσεις από τα NGN και τη μετάβαση προς το NGA. Δηλαδή, δεν μιλάει τόσο για το περιεχόμενο, απ ό,τι καταλαβαίνω. Σου δίνω το λόγο αμέσως. Ρυθμιστικές προκλήσεις από τα NGN και η μετάβαση προς το NGA SAVARESE E.: Thank you very much and thank you to our friend Leonidas for organizing this Conference that has become more and more a pivotal point of discussion in the European framework. I remember Woody Allen saying, when he spoke after so many distinguished speakers, either you say something new or something really controversial or something short. I will stick to the third one. What is the situation right now in my country, in Italy, about NGN? A decision from our board concerning a general aspect and we confirmed Σελ. 190

191 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 the obligation to provide unbundling of copper access network, no obligation to provide unbundling of fiber access network. The bitstream obligation was extended to Telecom Italia optical fiber, FTTX, obligation to provide access to dark fiber and ducts and cables, obligation to be reviewed of course after the final version of the NGA Commission s recommendation is issued. So I expect that sometime after the summer, in September or October we will review our decision according to the new guidelines of the European Commission. NGA development plans in Italy. Which is the AGCOM vision? Of course, we believe that NGA development is very important for the growth of the country, is very important for the development of new technologies and as Mr. Curien was saying, the problem is to put it in content because there is not need or no request on the market of just something new as a technological access. The demand is for new products, for new services, for new offers from the government and that is something has been very clearly developed by us. I do not know how clear it is yet for the government because there is some confusion about what is the hardware and what is the software. But without the two together, I do not think there is any reasonable future. The NGA development access to fiber was carried out according to the following principles: Risk sharing between investors, regulation of technial and economical access conditions, adequate risk premium included in all cell prices, regulation of migration from old to new wholesale services. A big discussion about switch off, switch over of copper access network because, as you know, by 2012 all Europe will be digital as far as television. And what we experience for instance in Italy with the so-called Σελ. 191

192 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία "sport operation" that just appear to overlay between analogic and digital, then we switched off and in some regions are all digital. We are doing this in steps up to There is somebody that is discussing, is it possible, it is feasible to have a period of overlaying between copper and fiber and then eventually decide to switch off completely the copper and go to the fiber. And this is an issue that has to be solved. We believe that a cooperation is essential between the incumbent and the OLO, even if I have to mention that the other day the Italian antitrust President, during his speech to the Parliament, mentioned that this kind of cooperation is feasible, reasonable, but of course must respect the principle of competition law and not create cartels of operators. The main discussion is going on right now. From a technical point of view, it seems to be a comparison between GPON and point to point. What is Telecom Italia s vision? It has two visions of course. Telecom Italia, the incumbent and the other line operators that in this case have the same vision and the same combined proposal to the political world and they came also to the Authority to explain what their intention is. A reduction of the number of local exchange with OPEX savings, communication to OLOs of dismissed for local loop unbundling 24 to 30 months before the switch-off. Such time allows OLOs a better amortization of local loop unbundling co-location investments, set up the new network configuration, migrate retail services to NGA. The need to reduce to the minimum necessary the period of overlay between copper access and fiber access. Switch-off of single LE areas to be approved by Agcom. Σελ. 192

193 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 Migration from copper to NGAN: OLO s vision. Need to introduce the obligation for Telecom Italia to communicate, in advance, the date of switch-off. The advance notice allows a reasonable time left to OLOs for investment recovery. And this is, as you can see, more or less the same position. Not less than five years of overlay between copper access and fiber access before copper access is switched off. We can reason that. Such period could be reduced in case that regulation envisages some compensation for investments. Such overlay period will guarantee a soft migration of customers from copper access to fiber access. Now, what is the technical question between GPON and P2P? In the OLO vision, point to point fiber to the home allows full fiber unbundling. NGA investments carried out by a company called Società per la fibra with private and public capital. Service competition based on a single P2P open network. Gradual switch-off carried out for each area. Point 2 is very important because NGA investments carried out by a company called Società per la fibra is a big discussion. Is it feasible for one company to put fiber all over Italy and this company, according to OLO s design, should be a company with shareholders having 35% and Telecom Italia another 35%? The cash deposited by the way was cash of the Ministry for Economy, so actually it is the government who holds 35%. There are many issues regarding that, issues regarding competition. And I would also, there is the issue where everybody who is taking in the jacket of the Minister of Economy with 35% to be put in but actually, the money seems not to be there. So we are discussing that maybe in the future. My opinion is that it is not really actual. Telecom Italia s vision: the plans are already approved by the board of GPON FTTH implementation. The current framework does not allow the Σελ. 193

194 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία imposition to a private company to implement a specific architectural solution such as P2P. GPON allows unbundled access to specific network elements such as dark fiber, ducts, other infrastructures. Rules should be symmetric between OLOs and Telecom Italia. This is Telecom Italia s vision about the difference between the two possible ways and they stress there is a necessary of investment increase, the OPEX increase, ten times more increase of co-location space, twenty times more increase of power supply. Finally, according to the incumbent's opinion, it would be a very costly operation that could jeopardise the investment. On the other side, OLO s vision is different as you see. They imagine that P2P bandwidth, per user, is not limited as for GPON, and that is true, but imagine that P2P allows unbundling and the use of standardized interfaces, that P2P requires higher initial CAPEX ad reduced OPEX. P2P allows simpler migration of wholesale services and customers; it requires less overall power supply if customer boxes consumption is included; it requires less manpower for network management. GPON is less resilient than P2P to malicious access. Here you can see ISBUL. ISBUL is a group of study involving AGCOM, the Italian Authority and a leading Italian university. We delivered a study on NGA in Italy. There was a result within a few months with all the best intelligence in telecommunications from the leading university in Italy. And this is the outcome. I will say something that is not on the slides though. When we discuss the development, we always stress that there are three areas. But I guess this is something that can happen all over Europe. We define a white area, a grey area and a black area. A white area is where everybody wants to be. Imagine in my country, for instance, Milan and Rome. So it is an Σελ. 194

195 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 area where competition will be there, is already there. Telecom Italia, for instance, this is their development plan, they have started GPON implementation in some important cities such as Rome and Milan and even with the FTTH in cases where it is not technically feasible, and with total replacement evaluated case by case. But this is the idea of concentrating on a few area of Italy. And it is the same for instance, with the investment of local entities, like regions. Regione Lombardia is announcing a plan to get half of Lombardia at least fully covered by broadband before 2012, before the universal exposition. The same happened to the city of Trento, the same happened to the region of Luca. It is like a spots implementation. Now, in the white area I was saying, there is competition. This is plan from Telecom Italia. There is a plan from the other line operator. But what happens to the other areas, what happens to the grey area and to the black area? The black area: there is no doubt according to us that the black area, in order to cover the digital divide, should be allowed to some sort of state investment because it is an area where nobody wants to invest, in the middle of the poorest area of the south in our case, or in a less developed area of the north. So, to imagine a public investment in these areas, I do not think of course it has to be coped and dealt with by the European Union but I do not imagine that it would be against any rule. The grey area: imagine cities like Bari for instance, very important but not as important as Milan, Turin or Rome, where the feasibility of the joint company for the fiber, not for the service of course, between the other line operator and Telecom Italia, would be something that should be evaluated very carefully. And also Anti-trust in Italy expressed unofficially but it is their position that something can be started. Σελ. 195

196 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία This is the NGA Telecom Italia development plan for mobile access because their vision but the other line operators vision too is the same that mobile access is getting more and more growth while fixed access is still staying on the same level. The OLO development plan is to start up a company dealt by Fastweb, Vodafone and WIND, based on a P2P FTTH open architecture. Service based competition and investment share paradigm. They imagine a total migration of customers from copper to fiber, scheduled for specific areas, starting from the 15 bigger Italian cities. Total migration makes NGA costs less expensive than the equivalent copper costs. And the business plan foresees a pay back period of ten years, starting from the 15 major cities, ten million customers. As you may know, we estimated the payback period longer than that and the Italian Bank s assumption is that it is reasonable to foresee a payback period between 12 and 14 years. Thank you very much for your attention. ΠΑΠΑΠΑΤΛΟΤ Γ. - υντονιστής: Thank you very much for keeping to the time and giving us a good picture of the Italian situation. Let us now come to the last speaker, Peter Alexiadis. Ο Πέτρος Αλεξιάδης -δεν είναι υπερβολή να πω- είναι ένας από τους δύο γνωστότερους ευρωπαίους ειδικούς στα ρυθμιστικά θέματα των τηλεπικοινωνιών. Ο δεύτερος είναι επίσης σε αυτή την αίθουσα και θα είναι ομιλητής το απόγευμα, συγκεκριμένα ο κύριος Martin Cave. Ο Peter Alexiadis έχει μια τεράστια νομική εμπειρία. Άμα δείτε το βιογραφικό του στο κείμενο που έχετε, έχει συμμετάσχει σε πολύ μεγάλο αριθμό μελετών και πρωτοβουλιών προετοιμασίας νομοθετικών ρυθμίσεων στην Ευρώπη. Έχει χρησιμοποιηθεί από σημαντικούς παρόχους και Σελ. 196

197 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 οργανισμούς παρόχων στην Ευρώπη. Είναι partner της νομικής εταιρίας Gibson, Dunn & Crutcher. Είναι Έλληνας και του δίνω αμέσως το λόγο. Η σύσταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τα Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς ALEXIADIS P.: Thank you, Mr. Chairman. Unfortunately the only Woody Allen quotes I know relate to sex so I will not share them with you but I am willing to share them with the members of the OTE Trade Union. Now, a few important things. The notes, you can all get access to from the EETT. Fortunately or unfortunately, the COCOM passed the NGA recommendation yesterday afternoon so my talk will focus on the main points that I see coming from that. You see the materials only for purposes of background. So what is important from a practitioner's point of view? From a practical point of view the COCOM vote yesterday was 18 votes. So it was not unanimous but in the greater scheme of things at European level, that suggests a very significant degree of support for any measure, usually they are much lower than that. This is probably the most recommendation that I have seen the Commission have to deal with because it has had a lot of tension lines which are fundamentally very difficult to reconcile. One harmonization against special circumstances of member states and in the area of NGA, I can think of no greater tension than that. Secondly, the quest for legal certainty while at the same time allowing for certain flexibility in investments and regulatory intervention, again very very difficult in this area. Thirdly, having to deal with a variety Σελ. 197

198 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία of network topologies which produce completely different access results to open versus non-open systems. And last but not least, a genuine desire to promote investment right in the middle of a recession of this magnitude and the same time, trying to balance that against concerns about reversions to monopoly. So these are not easy issues to deal with at European level or at national level or at any level. And so I think the document we have is by necessity a compromise. So I am going to go through 12 points, the "dirty dozen". I am going to go through these 12 points and tell you my highlights that I have taken away from them. First of all, the final draft which was approved yesterday is arguably the fourth draft. So what we have is a very very public debate taking place over roughly two years, where fundamental shifts have occurred in the drafts. Now, when we are talking about cosmetic changes, that does not present difficulties. But when regulators make fundamental changes in policies, these, I think, in the future will pose real difficulties for judges being asked to decide whether an NRA has taken a position consistent with the recommendation, given that it is what we call "soft law" it is not hard law - and given that there are many many positions which have been discussed in the background leading to a final result. So I just throw that out on the table. I also threw out on the table that the recitals to the recommendation are much much longer than the recommendation itself. So if you got soft law in the recommendation, it is even softer when it is all buried in the recitals. In those sort of situations, what is a judge supposed to think? The second point is the so-called race to investment. The first draft contained a very very important idea, I thought, which is basically that the Σελ. 198

199 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 NGA environment is so complex, so complicated for regulators to figure out that the best thing to do was to create the ground rules to incentivise companies to race towards investment. Given that, as you have heard from many of the speakers, we will have de jure a situation of de facto monopoly arising in certain areas, or duopoly. Now that has completely disappeared from the later drafts and I think it is disappointing because I saw that as a natural headway towards peeling back regulation over time. And I think that is an opportunity which has been lost. Third point, the ladder of investment. You have heard references both from the Commission's speakers and from NRAs about the ladder of investment. The language of the final draft which was approved yesterday afternoon talks about the whole idea of the remedies being based upon "a proportionate application of the ladder of investment". Now, the author of the ladder of investment is in this room, Professor Cave. Maybe he would like to talk to us about it in private later on but I actually think that there is no ladder of investment as a result of NGAs coming in. I think the ladder of investment has been completely kicked away as a result of what is likely to happen. So I am a little bit confused by it so I am going to have great difficulties in rationalizing positions on the basis of the ladder of investment. Fourth point: there is discussion about the concept of a subnational market as opposed to a selected differentiated remedy. So what we have is, as a result of next generation access, we could in theory have more and more compartmentalization of the Greek market place into discrete units, geographic units, which reflect different competitive conditions. Σελ. 199

200 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία The reality is that that would be a nightmare to administer. So it is much easier to administer from a regulatory point of view if you allow the regulator to have differentiated remedies which could take into account arguably greater levels of competition perceived at any moment in time. So now the test for identifying a subnational market is "a place where substantially and objectively different conditions of competition apply which are stable over time". So I would say that those who are wishing that a greater use of the concept of subnational markets would occur, it is not going to be the case. That is a very very tough legal test and it will also be very very tough to apply. I cannot imagine the NGA environment being stable enough for another 10 years for us to actually apply that. So I would say, greater use of differentiated remedies and the good news is, for the first time, the Commission has been explicit about the use of differentiated remedies. It has always been possible to do so but it has never been highlighted. But now, it is very much on the agenda. Fifth point: the Commission notes that it is possible to withdraw access conditions in those areas where we have end to end competition plus access through LLU. Now, from a competition point of view, you could understand that if it said where there is sufficient end to end competition. But once you intrude the plus LLU access, what you are basically saying is, you cannot take a regulation unless there is some form of access. That is the way I see it. And is that what we really intend? Now, if that is what we really intend, then that is fine but that is a different concept of competition to the way a competition lawyer understands competition. So, one is with access, one is competitive network to network without necessarily access. And I think there is a big difference. Σελ. 200

201 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 Sixth point: there is an express recognition of virtual unbundling. As Reinald was talking earlier today, that in many respects reflects the UK decision which was taken recently. It is also a very useful and interesting application of the equivalence of inputs doctrine which is also expanded upon in one of the annexes. Then we are told however that virtual unbundling, this sort of preliminary forms of unbundling may occur but ultimately we need to move to full unbundling but the wording it uses is "when it is technically and commercially possible". Now, technically we all understand. Commercially? I think there is going to be a lot of debate on what that is going to mean because right now I have got no idea what it really means. Seventh point: diversifying risks. There are a number of elements in the recommendation where the diversification of risk is an issue. Now, one of them was the very vexed issue of co-investment. How do you treat coinvestments by competitors in next generation access. Now, clearly there are pros and cons here. The pros are that you get the rollout; the cons are that if they are competitors, that they might have a tendency towards collusion. Competition law deals with these issues all the time. It was felt, I think, probably correctly on balance that the Annex 3, the famous Annex 3 which sort of prescribes conditions for coinvestment is now out and I think that is a good idea because there are so many flavours of co-investment that are trying to put a straight jacket on it, it was probably a dangerous thing to do in light of the competition law implications. So now we just have a general commitment that is encouraged in general terms. The other issues which are possibly a little bit more problematic is that operators are allowed to engage in longer term commitments for Σελ. 201

202 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία access and also to provide volume discounts to guarantee their investments to offset these long term goals. Now the difficulty with that is that it sounds good but it is difficult for a regulator to implement and it is difficult for a regulator to implement because those things strike at the heart of the non-discrimination remedy. And national regulators around Europe have always interpreted the nondiscrimination remedy in a very blunt way, very much an equal product to everybody, not in a much more general, competition law way which is to say, is it really the same product in practice, given the circumstances of the access seeker. That is a much more difficult judgement to make. A much more difficult judgement to make which requires very specific facts. So I think from that point of view, there is good news and bad news there but it is going to be difficult to implement. The other thing that is interesting is that it is made conditional upon the regulator monitoring margin squeezes which is very very interesting. So we are going to a situation where they will be more ex ante review of margin squeezes rather than less. And it is particularly interesting that it is in next generation environment where these issues of co-investment and these issues of investment premium are very very difficult to sort out. Eighth point: upgrading of bitstream offers will be prescribed to take into account future offers at a retail level. So what that means in practice is, if you got to offer a retail service, which cannot be replicated, you need to well in advance notify the access seeker that that is going to happen, up to six months, so that they can adjust. Now, that for me is a very very interesting development but it is also significant change from what exists today under the current market Σελ. 202

203 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 mechanism, where, in many circumstances, we look to the retail market for competitiveness before we even think about regulating. So this is going back in a way to the old ONP regime, where many regulators had that regulatory tool in their kit box. Ninth point: reference offers for infrastructure access to engineering works, ducts and so forth. Interesting the way it is worded. Normally a reference offer is imposed when the regulator is absolutely certain that it is necessary and if they are not absolutely certain that it is necessary, they wait until the market place tells them that it is necessary. Here we are told that it must be offered if someone asks for it. I think that is going to be unmanageable. I just do not know how regulators are going to have to deal with that in practice. Tenth point: remedies should not distinguish between point to point and point to multipoint topology. What does that mean? Technically speaking, you cannot have a closed system because at some point in time the access remedy will bite. For access seekers that is a good thing. But what the recommendation says, if you read the language, it says, we rely on technology to provide the answer. So those of you representing Ericsson and Siemens or whatever in the room, please, get to it because there clearly isn't a regulatory solution. Eleventh point: there is no reference in the final document to the state aid s guidelines and to the state aid s position. Now, the package included the state aid s guidelines as a separate stream but I think it is a mistake to treat them as being totally disengaged from one another. And that is because if we look at the patterns of investment across member states, we will find literally in every country a very very large involvement of the federal state or the local authorities or some other combination of Σελ. 203

204 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία the two. So, to not have it in the recommendation at all, I think is a mistake. My last point is the good things that have come out of it. I think two very good points, they are a very very clear prescription of a migration strategy for existing access seekers of five years. I think that gives certainty to the market place that really lets you know how long you have got on the existing access infrastructure before you move to the new one. And the second point is that regulators will have a lot more flexibility in their choice of remedies if in fact they have endorsed a functional separation model. ΠΑΠΑΠΑΤΛΟΤ Γ. - υντονιστής: Thank you very much. ΚΑΝΕΛΛΟ Λ.: Θα ήθελα να κάνω μια ερώτηση. First of all, I would like to thank our colleagues for their sound presentations and for having provided us their experience and their views on the NGA deployment in their respective countries and I would have a question for Mr. Krüeger who is not here, unfortunately, but I think Mr. Alexiadis might respond to this question. My question refers to the virtual unbundling issue. In my view, the virtual unbundling issue may imply a political choice to the extent that the virtual unbundling may be technically feasible but commercially nondesirable. So in such a case, how do the regulator respond, how can the regulator manage this attitude by the fiber network operator? ALEXIADIS P.: On behalf of the European Commission, you can do whatever you like!.. No, I think because it is a provisional measure, here is the European Commission. Σελ. 204

205 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 KRUEGER R.: Thank you for the question. Actually, the so-called virtual unbundled line access or how the OFCOM calls it, VULA, is something relatively new but nevertheless mentioned in the regulator framework. So there is a possibility that virtual line access can be imposed. Two regulators have so far made use of it, OFCOM and the Austrian regulator, applied in a different way. If I understood your question correctly, you are more referring to the issue of when this is a profitable solution. Now, the Commission has seen it so far not under this aspect. We have seen it under the aspect of can VULA be an alternative access possibility as long as fiber unbundling in a GPON context is not possible. Particular OFCOM has imposed or proposes to impose VULA as a transitory measure. And the Commission has highlighted this. We are not seeing VULA as a measure which should be in the market forever, in the presence of unbundling possibilities. I think that is quite clear also in the current NGA recommendation draft which needs still to be adopted although it got yesterday a favourable opinion from COCOM. We have seen that under this aspect and also under the aspect of how VULA should be designed, now OFCOM has initially proposed to design it in a way that no cost orientation would be imposed on the incumbent when offering VULA. And we said, the Commission said, so, if you want to consider VULA as remedy in Market 4, rather than other regulators that might think this is more or our specific circumstances this is more a Market 5 remedy, so if you want to impose it in Market 4, then it should be cost oriented because fiber unbundling would be in principle cost oriented according to the draft NGA recommendations. Σελ. 205

206 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία So these were the two aspects the Commission has been looking at. Finally, to come to your question, it is for the regional authority to see whether VULA is in the very specific national circumstances an access obligation that makes sense, that can differ from member state to member state and this is what I hear, what my colleagues and the Commission have heard from different regulatory authorities. I hope that answers your question. Thank you. ΠΑΠΑΠΑΤΛΟΤ Γ. - υντονιστής: Θα προσπαθήσω να πάρω δύο ερωτήσεις ακόμα. ΚΑΖΙΝΟ Σ.: Tassos Kazinos from On Telecoms. One of the themes I picked up from some of the speakers is lack of consumer demand for pickup of high speed internet services. I would be interested in hearing from them what do they think would be the killer applications to spur that demand over and above IPTV services that I think we all kind of know about. Thank you. SAVARESE E.: I am afraid that the killer application will be just streaming television more and more. DA SILVA J.: I agree with Enzo, of course. But there is a problem, we have no time to present to you and I made my speech according to the time. The problem of not having so many clients now is the fact that most of the clients that are already there, have already what they need. And the increase of the quality of services is not deserving maybe the price that is claimed for that. That is not the real price and if you look forward, Σελ. 206

207 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 the forecasts of several forecasters in future, looking at what would be the countries where FTTH will be more developed, in those countries internet now is not so much developed. Why? Because the differential of quality and price is really good for them and not for those who are developed. These have already good quality in VDSL, in IP TV and in cable. This is my point of view. This is why I finished my intervention saying we need to make a differential cost benefit analysis. RODRIGUEZ R.: Just to add that I agree with Enzo. It will be streaming TV and probably anything TV related, with traffic management on internet network with probably free agreements between the supplier of the content and the access provider. CURIEN N.: My view is that we are not sure at all about what will be successful as services because suppliers are in a good position to invent services for demand, they have to co-invent the right services. If you look a few years ago, who would have imagined the success of social networks, for instance, the internet. Most of the usage we have on the internet have been invented by demand itself and then provided by websites. It is difficult. I have heard about telemedicine for 20 years now and still it does not exist. Maybe telemedicine as we imagine it, as we plan it, will not be the telemedicine that will occur on the fiber networks. So what we should promote is some kind of a creative approach where both software suppliers and end users should gather and experiment things in order to codify services in a decentralized way and self-organized way. Such thing as killer application does not exist. You never plan a killer application. It just happens from a creative process. So all that a planner can do is to create the conditions for that creative process. Σελ. 207

208 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία ΣΟΜΚΟ Ι.: Hi. My name is Ioannis Tomkos. I think we have got lost a bit in the terminology and definition of things and I was hoping that the new recommendation will try to solve all the controversial issues and in some cases, conflicting issues, but as we heard from Mr. Alexiadis, probably this is not the case unfortunately. For example, I really cannot understand how the ladder of investment that was suggested for copper based networks can be now used and deployed for fiber investment. I really do not see this happening. Also, I cannot see how we can put in the same basket a private investment, as it will be the case for fiber deployment, together with public investment as it was the case in the past with copper. How we can regulate two different things in a similar way? And the third thing is, I do not see how we have defined as NGA a copper based solution like VDSL, together with fiber based solutions like fiber to the home, fiber to the building. These are completely different things and I do not understand in that case why we have not included wireless and coaxial based networks and other solutions under the same category. I think there are different things and this has to be treated in a different way. So I would like to hear your opinions and comments about that. KRUEGER R.: Maybe I take the last question first. I heard that before, that wireless access, mobile broadband, that will not be covered by the recommendation. I think that underestimates or that neglects what the recommendation is about. This recommendation is not about analysing the market and see from which sides the competitive constraints come from, cable, mobile Σελ. 208

209 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 broadband or whatever, but this recommendation is about what are the right remedies in a case where a regulatory authority has found that an operator is dominant and what are then the right remedies on fiber networks for example. So this is what the recommendation tries to answer. Therefore, this recommendation does not neglect the competitive forces from all kinds of technologies and we have heard that several times during this discussion round. That will be taken into account when the NRA analyses the market. And it can be that, for example, in Portugal, we arrived at a situation where there is in certain markets no further need to regulate. But this is then because of the cable competitive constraints, the mobile broadband competitive constraints when LTE comes about. So I think we are not neglecting this. Then there was a question relating to the ladder of investment. I would agree with you that the view on the ladder of investment we had five years ago, is most likely no longer the right one in an NGA context. But the basic idea that you allow alternative operators to build up a customer base by way of stepping up an investment process, by way of having the possibility to have certain input like access products from the incumbent and in what way that is regulated, I think this can be still valid. It might be a much shorter ladder than we are used to but it is about the basic concept. ΠΑΠΑΠΑΤΛΟΤ Γ. - υντονιστής: Anyone else wants to add a comment? No? OK. I think this has been a very interesting discussion. Many thanks to all our speakers. Thank you very much. Σελ. 209

210 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία Ενότητα 4: Αναδεικνύοντας τη δυναμική της κινητής ευρυζωνικότητας υντονιστής: Καθηγητής Κων/νος Δεληκωστόπουλος, Μέλος ΕΕΣΣ ΔΕΛΗΚΨΣΟΠΟΤΛΟ Κ. - υντονιστής: Φαίρετε και πάλι. Θα προχωρήσουμε τώρα, χωρίς περαιτέρω καθυστερήσεις, στην τέταρτη ενότητα του υνεδρίου, η οποία έχει ως θέμα την ευρύτερη δυναμική της κινητής ευρυζωνικότητας. Έχουμε εκλεκτούς προσκεκλημένους, έγκριτους ομιλητές, ο καθένας στον τομέα του, επομένως, χωρίς καθυστέρηση, θα παρουσιάσω τον πρώτο μας ομιλητή που είναι ο κύριος Richard Feasey, Διευθυντής Δημοσίων Τποθέσεων του Vodafone Group. Είναι, δηλαδή, Public Policy Director για το Vodafone Group, με καθήκον το συντονισμό της παγκόσμιας δημόσιας πολιτικής και των ρυθμιστικών θεμάτων σε όλες τις εταιρίες του Ομίλου. Ο κύριος Feasey έχει πάνω από 15 χρόνια εμπειρίας στις διεθνείς τηλεπικοινωνίες, στον τομέα, βεβαίως, τόσο της σταθερής τηλεφωνίας όσο και του internet και της ασύρματης, πριν από τη Vodafone, ως τέλεχος των εταιριών MCI World Com International, Ionica και Telewest Communications. Έχει διατελέσει Πρόεδρος παγκοσμίων Οργάνων του τομέα και σήμερα είναι Πρόεδρος του Ρυθμιστικού υμβουλίου, του GSM Association. Thank you, Mr. Feasey. Ενισχύοντας τη δυναμική της Ευρυζωνικότητας FEASEY R.: Thank you very much. Good afternoon everybody. Thank you to the EETT for kindly inviting me to speak. Σελ. 210

211 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 Vodafone is a proud participant in the Greek market. We are proud to be here. We are committed to investing in the European economy, in the Greek economy and a key reason for that is because we believe that mobile communications and mobile broadband in particular holds really the key to the economic regeneration and the economic recovery of this country and of the region. We believe that but we also know it. If you look at studies by the World Bank and others, then really over the last 20 years, ICT information, communications and technology has been a fundamental driver of economic growth, GDP growth in both developing and developed markets around the world. The biggest driver has been broadband. So, of mobile, internet and broadband, broadband has had the biggest of the three effects. But nobody who has yet modelled the effects of combining the three together and mobile broadband which provides high-speed internet access, nobody knows what the growth effects of that combination will be. But we think it will be transformative for the performance of the countries where it is deployed. There are some challenges, as you all know in this room with this project. The biggest challenge, as I will explain in a minute, is not the rollout of the networks or the deployment of the technology. The biggest challenges, as a recent study for the European Commission by the London School of Economics reminds us, is the way in which we as a society, we as businesses, we as governments, adopt and embrace the technology. In order for this technology to make a change to the way we live and the way we perform we have to change our lives and our practices to embrace and adopt the technology. And it is us, as a society, as the Σελ. 211

212 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία political institutions, the economic institutions, that is the biggest challenge to the ambition that we have. One of the reasons we know that is because as you know, Vodafone operates as a mobile company across the world, both in Europe and in the United States in developed markets but also in Africa and in Asia and in developing markets. And what we see is that the impact of mobile technology in general and mobile broadband in particular, is greater on the economic performance and the social transformation of developing countries in Africa and Asia than it is in Europe today. Now, it is tempting for us in Europe to say, Well, that is just because they have more to benefit", but that is wrong. The reason is because they are more flexible. They are more willing to adapt, particularly in the area of government service adoption of this technology than we are in Europe. And although we have good examples, particularly for Vodafone in health service delivery here in Greece, as a whole, Europe has been poor at adopting new technologies to change the way we deliver public services and the way we run economies. Whenever we talk about the things that Vodafone is doing in Africa to improve wealth, improve productivity, European policy makers should not say "well done, Vodafone, isn t that great? What they should say, what we want you to say is, why aren t we doing this in Europe as well? I said before that I am not actually worried about the supply side of the mobile broadband revolution. We are already seeing a very strong momentum in the deployment, in the rollout of this technology. This will be the year, 2010, of the small thing. 35% of our customers in Europe, Vodafone customers already use the internet through a mobile connection. That is 10% more already than the percentage of the European population who access the internet through fixed line connections. Σελ. 212

213 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 Mobile is already the dominant platform for accessing web services and accessing the internet. And the networks are getting more robust and faster. We will migrate our networks to 28 Mbps in the urban areas across Europe this year and will deploy some 43 Mbps cells in Europe this year. That is more than the 30 Mbps target that the European Commission has set for So, networks in terms of performance are already moving ahead very strongly. Incidentally, I do not know why and I will come back to this, we have set in Europe a target for connecting all our households to 30 Mbps or more by 2020 in Europe. I think by 2020 the concept of households versus having mobile everywhere, having broadband everywhere will have been completely eliminated. The fact that we are still talking about connecting households as opposed to just providing universal coverage reveals the rather fixed focus we still have when thinking about broadband future in Europe. We are also seeing coverage extend out and changes in spectrum policy really have been critical here, so reforming and the release of digital dividend spectrum which will come on too I suspect later, really have been critical for getting these networks universally deployed. In Romania we have just announced that we will build a 3G network using reformed spectrum to cover 90% of the Romanian population. So that will take broadband to 10% of the population who have never had it before in Romania. Reforming and the release of digital dividend spectrum are going to be critical for Greece, where there are some significant coverage challenges still to meet. But we are also going to need to resolve the long standing issues around sharing of base stations between the operators and it really is critical now from our point of view that if we cannot resolve those Σελ. 213

214 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία matters commercially between the operators, the authorities will need to step in for the sake of the country and to resolve those issues quickly. But we should not be complacent about our rollout. This year we are going to provide LTE, the next generation of mobile coverage to 100 million people that are all in the United States. So, Verizon Wireless, where we are a joint venture partner will rollout the next generation of technology this year, covering 100 million American citizens. There is no LTE rollout of significance in Europe this year. We are in danger as a region, as a whole, of losing our leadership in mobile. Leadership that we have enjoyed for the last 20 years or so. And I just want to spend a moment outlining what I think are the four critical things that we need to do in Europe and when I say we, some of these are things we need to do, as operators, and some are things that policy makers and regulators need to do. The four things that we need to do if we really are to sustain our leadership position: first is, we need to have an ambition that we will be a leader in mobile and that mobile will be the centrepiece of our broadband and digital plans as a region or as a country. And I am afraid that is not really the case today. The digital agenda is not a coherent plan that integrates our ambitions in fiber, in NGA with our ambitions in mobile broadband in a single connected integrated plan. The Americans have a plan and we as Europe and individual countries need to develop plans that bring these things together, that bring together the fact that in the long run, there will only be two networks in our countries; there will be a wireless network or wireless infrastructure or a set of wireless networks and a fiber network. So we need a plan of how we get from where we are today, how we turn off the copper network, how we continue to use wireless to ensure Σελ. 214

215 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 universality. So wireless is key to a universal service and debates like that in order to get from where we are today to where we need to be, where other countries are heading and as quickly as possible. There is a lot more work we need to do here. Second key feature is, we need a stable environment for investment. Most of this investment will be made by private companies, private investors in the coming years. This is critical here in Greece where uncertainty around approvals for sites and for assets that companies own has been a problem for many years. The whole issue of spectrum security also needs to be tackled. So we must avoid arbitrary unexpected fees when it comes to the renewal or the acquisition of spectrum. This is a critical issue in a number of countries, Greece included. We cannot in the current fiscal crisis solve this crisis by taxing one of the few sectors that will be the engine, the enabler for economic recovery. Taxing spectrum for example would be perverse and short-sighted. Third challenge, challenge for us in the industry, at least as much as for the regulators, is to retain and build the trust that our customers have in mobile broadband services. So we need to be transparent as an industry in the services that we offer, in what customers can actually expect in terms of the performance of their services, in terms of any conditions that we attach to mobile broadband services. And we need to do a better job as an industry than we have done so far in earning and building the confidence and the trust of users in these services. Finally, the fourth key requirement is, we need more innovation in mobile broadband. The services we sell today are pretty simple, pretty undifferentiated and pretty uniform. And we see a world where we know our customers are more complex than that, that users have different Σελ. 215

216 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία needs, that what is best efforts or good enough for some customers is not good enough for other customers. And we will need to develop products and prices over the coming period that reflect the richness of demand that we will have amongst our customers and amongst our users in Europe for mobile broadband services. It is actually how we do this is the exciting challenge for the industry. But it is critical for example that we do not use net neutrality regulation to restrict or inhibit the innovations that the industry needs to make to continue to grow and drive this market forward with all the benefits that it then has for Europe. Europe can and I think, we think should take the lead on all of these issues. Other parts of the world are making mistakes. We have seen spectrum auctions in India that will, we think, slow down and retard the development of mobile services in that continent for a while. We have seen proposals for net neutrality in the United States that have restricted innovation in internet services in the United States over the last period, but these other continents will push ahead, India and China will become global competitors to Europe if they are not already, in telecommunications services and the United States has a public commitment to be the leading mobile player, the leading mobile region of the world and they plan to do it. We need to have the same level of ambition in Europe and we need to have the strategies, the flexibility and the commitment over years, consistent commitment to deliver it together. And I want, if it works, to finish by just playing you a very short, one and a half minute, video that captures that vision for us. Thank you. Σελ. 216

217 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 Παρουσίαση Video της Vodafone ΔΕΛΗΚΨΣΟΠΟΤΛΟ Κ. - υντονιστής: Thank you, Mr. Feasey, for this wide-ranging, stimulating presentation of yours, which I think has raised, if not all the major issues, at least all the critical ones. Unfortunately we do not have the time now to comment on all of them of course, but as a Regulator, I have to say that I noted in particular that you raised the issue of sharing infrastructure and in particular base stations and that in your opinion, if the operators do not work this out by themselves, then the regulators should, which I think is an interesting point to think over. Our next distinguished speaker is Mr. Torbjorn Nilsson, who is an Advisor to the CEO of Ericsson. Ο κύριος Nilsson διαθέτει μια μακρά σταδιοδρομία στον κλάδο των τηλεπικοινωνιών, με απασχόληση 25 ετών στον χώρο της κινητής και ασύρματης επικοινωνίας και 15 ετών στις υπηρεσίες διαδικτύου και ευρυζωνικότητας. Ξεκίνησε τη σταδιοδρομία του στην Ericsson, το Από το 1980 έως το 1992, κατέλαβε διάφορες θέσεις στη Διεύθυνση Διοίκησης Προϊόντων και Marketing και την περίοδο 1992 με 1998 ήταν Αντιπρόεδρος τρατηγικής και Διοίκησης Προϊόντων Κινητής Σηλεφωνίας. Διατέλεσε, επίσης, μετέπειτα Chief Marketing Officer καθώς και Αντιπρόεδρος και Επικεφαλής Marketing Επιχειρησιακής τρατηγικής και Ανάπτυξης του Ομίλου. Σέλος, για ένα διάστημα τεσσάρων ετών, διατέλεσε και Chief Strategy Officer του Ομίλου της Ericsson. Από το 2007 και έπειτα, ο κύριος Nilsson ξεκίνησε τη δική του επιχείρηση, την TJN Mediacom AB και παραμένει στον μιλο της Ericsson ως Εκτελεστικός ύμβουλος του Διευθύνοντος υμβούλου. Thank you, Mr. Nilsson. Σελ. 217

218 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία Μεγιστοποίηση των πλεονεκτημάτων της ασύρματης ευρυζωνικότητας NILSSON T.: Thank you very much, Mr. Chairman. Good afternoon, ladies and gentlemen. It is of course a pleasure to be here, even if it is very hot for a poor Swedish guy from up there on the North. As you have heard from my colleague in Vodafone, we are very familiar with that communication and now also the mobile communication is very critical enabler for both the digital economy as well as the sustainability questions. Now of course mobile communications and mobile broadband as such are starting to connect a lot of societies in emerging markets, in rural areas that did not have this chance before, and providing both voice as well as internet connections. I normally say that every device, every application that can be mobile will be mobile or wireless. You will see a lot of vertical applications, like public safety, transportation, health, will clearly benefit now from what we can do in the mobile field. During the last years we have seen an explosion of new competing business models, open as well as closed business models. Where smart mobiles is connected and augmented with cloud and internet based applications. Last year we had more than seven billion downloads. If you want to look back, it really started with some players like NTT DoCoMo with i- mode. We have seen RIM and now of course what everyone has been talking about, what Apple has done. Σελ. 218

219 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 And now of course everyone in the industry seems to be marching in the same direction: terminal vendors, internet players, and operators. This has also opened up for new bundles of revenue models in different combinations. It is not just devices any more and subscriptions. It is devices, applications and now of course we are also adding advertising to this game. The mobile broadband services with 3G or 4G will be enhanced further when new revenue steams. Today of course the market has been driven heavily by connected PCs, net- and notebooks, as we heard from our colleague here, Smartphones is now the fastest growing mobile device in the industry. We will see new mobile internet devices being connected. We have seen the tablets and other types of devices. Rural areas will be connected with affordable broadband services, not least with the support of the digital dividend and 8900 MHz reforming. It will be, as I said earlier, in all devices. It will be built in, in consumer and other devices. Already today mobile broadband is driving extremely high revenue growth in many markets. In highly penetrated 3G markets it is already challenging the copper networks with DSL, both price as well as capacitywise. This is just an example from Telstra in Australia where we see the DSL goes down and the mobile broadband is taking over. In fact, we see a lot of countries doing this. We heard a Regulator from Portugal just before lunch today saying basically the same for his country. Several countries that started with 3G early are close to 50% of all broadband connections in the country related to wireless and broadband. So, if we look at what we predict going forward, already this year we expect more than 50% of all the broadband connections in the world to be Σελ. 219

220 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία wireless. Then we can discuss how the regulators actually are defining the market. And this will continue rapidly as we go forward. From our operator point of view, we see that close to 50% of the operators revenue within a five years period will be coming from broadband based services or data services, either mobile or fixed services which means it is a big revolution in these companies as well. If we look at today s 3G networks, around 250 million now are coming up with HSPA, which is the standard, as you know, that has taken WDCMA one step further. More than 90% of that traffic in these networks is already data traffic. It is an exceptional growth that we are seeing. And then of course new generation of standards being deployed like HSPA+, we have WiMax, other technologies, LTE. We will of course further accelerate this growth as we see. And of course, the standards are being developed very quickly. HSPA is moving rapidly into 42 Mb TB/h. There will be a new generation with multicarrier coming out, with 84 and so on. You can see yourselves. LTE has already started. There will be more than 20 operators going into operation this year for LTE. We are already testing 1.2 Gb for LTE. This is not the future, it is here and now and it is going rapidly. This is an example of the early players in Sweden. This is the commercial service that is in operation today and as you see, from the practical usage, they are coming close in the best case to 200 Mb services with the LTE network today. And of course, there have very low latencies. This development of infrastructure standards, devices and applications will of course drive the traffic forecast tremendously. This is very similar to what we saw a number of years ago in the fixed internet. Σελ. 220

221 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 Now it is coming in the mobile internet and this, everyone understands, will require significantly more spectrum if we are going to handle this demand, as well as wider carriers to provide the capacities. In fact, we have today a significant lack of license spectrum that they can take care of this demand as we see it. ITU did a petition a couple of years ago, where they expected that every country needed roughly, somewhere between 1300 to 1500 MHz during the period 2015 to Today most countries are having allocated three to five times less that. Of course, there is some light in this because some markets are allocating spectrum today, also reforming spectrum but still, this will not be enough if we look five to ten years ahead. The US is, of course, already a little bit quicker than the others. We heard Vodafone saying that they want to be the mobile leader in the world. So, of course, they have already started to look very carefully into everything that is below the 700 MHz that is now allocated. It is also important to allocate spectrum in a smart way so you can handle both capacity as well as coverage. And this little graph is showing roughly what it means. If I deploy 800 MHz of course I need something like three to four times less number of base stations compared to the 2GHz type of standards, which is of course a significant cost. But it is not just that coverage that increased very rapidly as we understand. It is also everything that relates to indoor coverage is exceptionally much lower with those frequencies. So let me summarize and translate some of my presentation to the Regulators. We heard earlier that EU has to find a way to create regulatory solutions when it comes to broadband. North America, China is going ahead. They are building crazy based on economical conditions. Σελ. 221

222 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία India is doing it in their special way, as they are doing right now, because they do not have the wire line infrastructure. So I would not be astonished if India will be the first country in the world that actually is going to have a mobile broadband, a mobile wireless infrastructure as such, as the main way going forward. I said earlier, we need significantly more spectrum in the next five to ten years if we see this explosion of services and internet in the mobile networks. Another thing, we heard it this morning, is, of course, the definition of the market. They are talking about technology neutrality but the wireless business and the mobile business must be part of that game because it is already the significant part of the business. So you have to include the thinking of wireless, when you are defining the broadband market as such. And of course, something which is very easily said but it is very difficult to do. It is to remove the silo regulation and accept that the market is converging. Media, telecom and internet will be all in the same device or devices. And let us broaden our view going forward because we will see new market players, as you have seen on my presentations, and we will see completely new value chains inside what we have already seen. We are seeing it with some of the companies, we will see shared access operators, we will see a lot of things happening in the value chains as we go forward. Thank you very much. ΔΕΛΗΚΨΣΟΠΟΤΛΟ Κ. - υντονιστής: Thank you, Mr. Nilsson, for this very interesting presentation from the respect of the expert that you are. I think your presentation aptly complements the previous presentation by Σελ. 222

223 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 Mr. Feasey. It was rich in technical and market data and gave us a clear picture on the state as well as the prospects of mobile broadband. Our next distinguished speaker is Ms. Nikolaidi. Η κυρία Νικολαΐδη είναι Νομική ύμβουλος και Γενική Διευθύντρια Νομικών Τπηρεσιών Ρυθμιστικών Θεμάτων και Ανταγωνισμού της COSMOTE και ανήκει στο στελεχιακό δυναμικό της COSMOTE από την ίδρυσή της, το Είναι μέλος των Επιτροπών Διοίκησης της COSMOTE και του Ομίλου της COSMOTE καθώς και μέλος των Διοικητικών υμβουλίων της Εταιρίας, των θυγατρικών εταιριών κινητής τηλεφωνίας της COSMOTE στη Ρουμανία, στη Βουλγαρία και στην Αλβανία. Η κυρία Νικολαΐδη είναι, βεβαίως, νομικός. Έχει εξειδικευτεί στο διεθνές δίκαιο των επιχειρήσεων στη Μεγάλη Βρετανία και -ως νομικός κι εγώ- την καλωσορίζω - χαίρομαι ιδιαίτερα να καλωσορίσουμε και έναν εκπρόσωπο των ανθρωπιστικών επιστημών στη συζήτησή μας. Ευχαριστώ πολύ. Η ασύρματη ευρυζωνικότητα στην Ελλάδα: προοπτικές ανάπτυξης και ανοικτά ζητήματα ΝΙΚΟΛΑΩΔΗ Ε.: Ευχαριστώ πολύ, κύριε Πρόεδρε. Καλησπέρα σε όλους. Θα ήθελα κι εγώ, με τη σειρά μου, να συγχαρώ την ΕΕΣΣ για τη διοργάνωση -για πέμπτη συνεχή χρονιά- αυτού του διεθνούς υνεδρίου για την ευρυζωνικότητα και να την ευχαριστήσω για την πρόσκληση που μου απηύθυνε να συμμετέχω. Προσπαθώντας να συγκεράσω λίγο το διεθνή χαρακτήρα του υνεδρίου με τον τοπικό χαρακτήρα της διεξαγωγής του στην Ελλάδα, τα Σελ. 223

224 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία slides που θα δείτε είναι γραμμένα στην αγγλική γλώσσα, αλλά η παρουσίαση θα γίνει στα ελληνικά. Υέτος, είναι η τέταρτη φορά που συμμετέχω σε αυτό το υνέδριο και, ανατρέχοντας λίγο στις σημειώσεις που είχα ετοιμάσει για τις προηγούμενες παρουσιάσεις μου, διαπίστωσα με χαρά ότι, σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια, έχουν συμβεί πάρα πολλά πράγματα και έχει επιταχυνθεί πάρα πολύ η αγορά σε ό,τι αφορά την κινητή ευρυζωνικότητα. Ενώ αυτό είναι ένα καλό κι ευχάριστο συμπέρασμα, δυστυχώς, δεν μπορούμε να πούμε το ίδιο και για τις εξελίξεις που έχουν υπάρξει σε ρυθμιστικό επίπεδο. Είμαστε μια χώρα που τη μια στιγμή πατάμε το γκάζι σαν αγορά και, την ίδια στιγμή, ρυθμιστικά, πατάμε το φρένο. Γνωρίζουμε όλοι τι γίνεται, όταν από το ένα πόδι πατάμε φρένο, απ το άλλο γκάζι. την καλύτερη περίπτωση μένουμε στάσιμοι, στη χειρότερη, που είναι και η πιο συνηθισμένη, πηγαίνουμε προς τα πίσω. το πλαίσιο, λοιπόν, αυτών που ανέφερα προηγουμένως, η παρουσίαση είναι διαρθρωμένη σε δύο επίπεδα Από τη μια πλευρά, θα μιλήσω, λίγο, για την αγορά, σύντομα βέβαια Εννοώντας την αγορά της κινητής τηλεφωνίας, την κινητή ευρυζωνικότητα και τις προοπτικές της, τόσο σε παγκόσμιο όσο και σε ελληνικό επίπεδο, χωρίς να επαναλάβω πράγματα που είπαν οι προηγούμενοι ομιλητές. το δεύτερο μέρος, θα αναφερθώ, πιο πολύ, στα ρυθμιστικά εμπόδια, διότι ορθό είναι αυτό που είπε ο κύριος Feasey στην πρώτη ομιλία, το ότι μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις, παγκοσμίως, για τη διάδοση της κινητής ευρυζωνικότητας, είναι η αποδοχή της κοινωνίας και ο τρόπος που, σαν κοινωνία, θα αντιδράσουμε σε αυτό, αλλά αυτό είναι πιο πολύ σε παγκόσμιο επίπεδο στην Ελλάδα έχουμε ακόμα να λύσουμε κάποια πολύ βασικά θέματα. Σελ. 224

225 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 Ξεκινώντας, λοιπόν, με τη συνεισφορά του κλάδου της κινητής τηλεφωνίας στην ελληνική οικονομία, θα ήθελα να επισημάνω, σαν βασική αρχή, το ότι η κινητή τηλεφωνία συνεισφέρει τα μέγιστα στην ελληνική οικονομία. Είναι ένας κλάδος ο οποίος δεν παίρνει, αλλά δίνει. Θα αναφέρω μόνο ότι αποτελούμε, σαν κλάδος, το 1,8%, δηλαδή περίπου το 2% του ακαθάριστου εθνικού προϊόντος και ότι συνεισφέρουμε στο κράτος (σε έσοδα), σαν κλάδος πάντα, δύο δισεκατομμύρια ευρώ το χρόνο. Βλέπετε, στην ανάλυση και στο διάγραμμα, πώς αναλύονται αυτά τα χρήματα. Μιλάμε για φόρους που είναι από το ΥΠΑ, από την έκτακτη εισφορά, από το φόρο κινητής τηλεφωνίας, από ασφαλιστικές εισφορές. Η κινητή τηλεφωνία είναι ένας κλάδος ο οποίος απασχολεί, άμεσα και έμμεσα, στην Ελλάδα, εργαζόμενους. Δεν είναι όλοι εργαζόμενοι σε εταιρίες κινητής τηλεφωνίας, προφανώς είναι εργαζόμενοι είτε στις εταιρίες κινητής τηλεφωνίας είτε στις εταιρίες οι οποίες εμπλέκονται στην αλυσίδα" της παραγωγής. Παράλληλα, η κινητή τηλεφωνία είναι ένας από τους πιο ανταγωνιστικούς κλάδους της ελληνικής οικονομίας. Νομίζω ότι όλοι έχετε παρακολουθήσει τις προσφορές τις οποίες κάνουν οι εταιρίες κινητής τηλεφωνίας και όλοι έχετε αισθανθεί στο πορτοφόλι σας πόσο πολύ έχουν μειωθεί οι τιμές. Ψς ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα, θα αναφέρω ότι η μέση τιμή ανά λεπτό για τους συνδρομητές της COSMOTE, στο τέλος του πρώτου τριμήνου του 2010, ήταν 60% χαμηλότερη σε σχέση με το Μιλάμε για μία μείωση της τάξης του 60%. πως είπα, όλα αυτά και όλη αυτή η συνεισφορά παρατηρούνται σε μια πολύ δύσκολη οικονομική συγκυρία, σε μια οικονομική συγκυρία κατά την οποία, για πρώτη φορά, ο κλάδος μας, φέτος, ιστορικά, δηλαδή σε όλα τα χρόνια της ιστορίας και της ζωής του, παρουσίασε μια μείωση. Βλέπουμε, Σελ. 225

226 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία λοιπόν, στο διάγραμμα ότι το 2009 υπήρξε μια μείωση στα έσοδα, της τάξης του 9,3% σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια. Αυτά, για τον κλάδο της κινητής τηλεφωνίας. Πού βρισκόμαστε, τώρα, σε σχέση με την κινητή ευρυζωνικότητα, διεθνώς; Αναφέρθηκαν οι προβλέψεις από τον κύριο Nilsson. Ανέφερε πολύ σωστά ότι στο μέλλον δε θα υπάρχει κάποια υπηρεσία ηλεκτρονικής επικοινωνίας ή κάποιο περιεχόμενο που δε θα μπορεί να μεταδίδεται ή να προσφέρεται μέσω της κινητής ευρυζωνικότητας. Θα αναφέρω, επίσης, τις προβλέψεις που έχει κάνει και ο Διευθύνων ύμβουλος της Deutsche Telecom, o René Obermann, ο οποίος προβλέπει ότι τα έσοδα από τα data για τον μιλο της DT θα ανέλθουν από τα τέσσερα δισεκατομμύρια ευρώ, που είναι το 2009, γύρω στα δέκα δισεκατομμύρια ευρώ το Μπορεί να φαίνεται ότι είναι πολύ μεγάλα αυτά τα νούμερα, αλλά στηρίζονται σε δεδομένα τα οποία υπάρχουν μέσα στις εταιρίες. Αντίστοιχα, η συνεισφορά της κινητής τηλεφωνίας -της κινητής ευρυζωνικότητας- στο ευρωπαϊκό όραμα τού να υπάρχει ευρυζωνικότητα για όλους έχει αναγνωριστεί και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, τόσο από το γεγονός ότι, πλέον, η κινητή ευρυζωνικότητα αποτελεί μέρος της ψηφιακής ατζέντας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς και από την ίδια την αναφορά που υπάρχει στην πρόσφατη έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τις ηλεκτρονικές επικοινωνίες, όπου αναγνωρίζεται ότι υπάρχει πολύ μεγάλη και ταχεία διείσδυση, πλέον, της κινητής ευρυζωνικότητας. Αυτά, διεθνώς Πού βρισκόμαστε στην Ελλάδα; την Ελλάδα, πιστεύω, όλοι έχετε αντιληφθεί -και από τη χρήση της υπηρεσίας, που ελπίζουμε ότι κάνετε- ότι και οι τρεις πάροχοι έχουμε επενδύσει, έχουμε προσφέρει, έχουμε φροντίσει να αναπτύξουμε και να επεκτείνουμε τα δίκτυά μας και προσφέρουμε πολλά προγράμματα. Σελ. 226

227 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 Αναφερόμενη ιδίως στην COSMOTE, υπάρχει πλήθος προσιτών τιμολογιακών πακέτων, που προσπαθούν να ανταποκριθούν στις ανάγκες όλων των καταναλωτών. υνεχώς επεκτείνουμε, βελτιώνουμε και αναβαθμίζουμε το δίκτυό μας καθώς, επίσης, επεκτείνουμε την κάλυψη της τρίτης γενιάς. Θα αναφέρω μόνο την πρόσφατη έκθεση του ΟΟΑ, που δείχνει ότι, στην Ελλάδα, η πληθυσμιακή κάλυψη στα δίκτυα κινητής τηλεφωνίας τρίτης γενιάς είναι στο 88% με την κάλυψη της COSMOTE -αυτό είναι η δική μας αναφορά- να είναι αρκετά υψηλότερη και να υπερβαίνει το 90%. Αντίστοιχα, βλέπουμε και μια μεγάλη αύξηση στα δεδομένα που κινούνται μέσα από τα δίκτυα κινητής τηλεφωνίας. υνοπτικά, στην Ελλάδα, έχουμε κάνει επενδύσεις, έχουμε επίσης δηλώσει δημόσια -και οι τρεις πάροχοι- ότι σκοπεύουμε να επενδύσουμε στο μέλλον. Πιο συγκεκριμένα, σκοπεύουμε να επενδύσουμε για υπηρεσίες τρίτης γενιάς και κινητή ευρυζωνικότητα πάνω από 1,8 δισεκατομμύρια ευρώ μέσα στα επόμενα χρόνια. Άρα, είμαστε έτοιμοι, μπορούμε και θέλουμε να επενδύσουμε. Σο πρόβλημα, όμως, είναι ότι, ρυθμιστικά, δεν είναι κάτι το οποίο μπορούμε εύκολα να το κάνουμε. Φρειάζεται να επιταχύνουμε λιγάκι, χρειάζεται να λυθούν κάποια θέματα όπως θα δούμε, ενώ όλα όσα σας ανέφερα τώρα ήταν αρκετά θετικά, στην πραγματικότητα, πάλι η Ελλάδα είναι λίγο πίσω. Θα δούμε ότι ο ευρωπαϊκός μέσος όρος της διείσδυσης της κινητής ευρυζωνικότητας είναι της τάξης του 5%, αλλά εμείς είμαστε ακόμα στο 2%. Άρα, έχουμε πολύ δρόμο να διανύσουμε κι αυτό δείχνει ότι είμαστε μεν λίγο πίσω, αλλά ότι υπάρχουν και πάρα πολλές προοπτικές ανάπτυξης. Και αυτό, πριν φτάσω στα ρυθμιστικά θέματα, είναι ιδιαίτερα σημαντικό, διότι, όπως ανέφερα πριν, ο κλάδος της κινητής τηλεφωνίας δεν είναι, πλέον, σε αναπτυξιακή πορεία. Η κινητή ευρυζωνικότητα, όμως, μπορεί Σελ. 227

228 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία να τον ξαναβάλει σ αυτήν την πορεία. Άρα, είναι πολύ κρίσιμο, όλα αυτά τα θέματα και τα ρυθμιστικά εμπόδια που εμποδίζουν την αύξηση και τη διείσδυσή της να αρθούν το συντομότερο δυνατόν. Πηγαίνοντας, έτσι, σχετικά με ταχύτητα, στα ρυθμιστικά εμπόδια, θα αναφερθώ, πρώτα, στο γνωστό σε όλους γεγονός -που επίσης το αντιλαμβάνεστε όλοι στην τσέπη σας- ότι η κινητή τηλεφωνία είναι ένας από τους πιο υπερφορολογημένους κλάδους. Βλέπετε, στο διάγραμμα, ποια ήταν η επίπτωση από τις τρεις αλλεπάλληλες αυξήσεις των φόρων που έγιναν τα τελευταία χρόνια, με πιο πρόσφατη αυτή που έγινε τον Αύγουστο του 2009, όταν επιβλήθηκε, πλέον, τέλος κινητής τηλεφωνίας και στα καρτοκινητά. Έτσι, έχουμε καταφέρει να πάρουμε άλλη μία διεθνή πρωτιά και είμαστε η χώρα η οποία φορολογεί με 40,7% την κινητή τηλεφωνία, τη στιγμή που η Ευρώπη των 27 τη φορολογεί με 20,6%, ενώ 17% ακόμα χαμηλότερα συναντάμε έναν κατάλογο 74 χωρών. Βέβαια, σε όλα αυτά, οφείλω να αναφέρω και μία πρόσφατη θετική εξέλιξη, αφού το πρόσφατο φορολογικό νομοσχέδιο εξαίρεσε, επιτέλους, την κινητή ευρυζωνικότητα από τη φορολόγηση του τέλους κινητής τηλεφωνίας. Παρά ταύτα, το θέμα εξακολουθεί να υπάρχει και, σαν κινητή τηλεφωνία, υπερφορολογούμαστε! Γιατί είναι αυτό σημαντικό; Δε θέλουμε εμείς να αφαιρέσουμε από το κράτος τα έσοδα. Απλώς, θεωρούμε ότι, αν όλα αυτά τα χρήματα τα επανεπενδύσουμε, όπως και επιθυμούμε, τα έσοδα του κράτους από αυτά θα είναι πολύ περισσότερα (από την αύξηση της χρήσης των υπηρεσιών, από την αύξηση των επενδύσεων, από την αύξηση των συνδρομητών). Θα αναφερθώ, πολύ σύντομα, επίσης, στο γεγονός ότι, πλέον, ο κλάδος της κινητής τηλεφωνίας έχει αρχίσει να έρχεται στο στόχαστρο της ρύθμισης. το πρώτο πάνελ, το πρωί σήμερα, αναφέρθηκε από τον κύριο Σελ. 228

229 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 Krüeger ότι θα ρυθμιστούν ακόμα περισσότερο τα τέλη διεθνούς περιαγωγής, ενώ έχουμε δει ότι έχουν ρυθμιστεί τα τέλη τερματισμού κλήσεων. Σο 2011, υπολογίζεται ότι τα έσοδα του κλάδου θα μειωθούν κατά 350 εκατομμύρια από την περαιτέρω ρύθμιση των τελών τερματισμού κλήσεων - και να ξαναπώ ότι αυτό μπορεί, εκ πρώτης όψεως, να φαίνεται ως κάτι καλό για τον καταναλωτή, αλλά δεν πρέπει να το βλέπουμε έτσι στενά, διότι τα χρήματα αυτά φεύγουν από επενδύσεις, φεύγουν από νέες υπηρεσίες, φεύγουν από τη δυνατότητα να προσφέρουμε ακόμα πιο χαμηλές τιμές. Σο τρίτο θέμα που θα ήθελα να αναφέρω αποτελεί και την πρόκληση για να μπορέσουμε να μιλήσουμε για μια ευρυζωνικότητα για όλους, κινητή ευρυζωνικότητα για όλους, και στην Ελλάδα, όπου, μάλιστα, η κινητή ευρυζωνικότητα, λόγω της γεωγραφικής ιδιομορφίας, έχει μεγαλύτερη ακόμα σημασία από άλλες χώρες, διότι μπορούμε εύκολα με την κινητή ευρυζωνικότητα να προσεγγίσουμε δύσβατες, πιο απομακρυσμένες και απομονωμένες περιοχές. Αναφέρομαι στο γνωστό και χρόνιο, πλέον, πρόβλημα του ότι δεν μπορούμε να αδειοδοτήσουμε (οι εταιρίες κινητής τηλεφωνίας) τα δίκτυά μας. Είναι δεδομένο ότι δεν μπορούμε να μιλάμε για ευρυζωνικότητα χωρίς υποδομές. Η ευρυζωνικότητα απαιτεί υποδομές και, για να υπάρχουν υποδομές, πρέπει να είναι αδειοδοτημένες. Σο πρόβλημα της Ελλάδας έχει αναγνωριστεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Σο ανέφερε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην 15 η Έκθεσή της. υγκεκριμένα, ανέφερε ότι υπάρχουν νόμοι που δεν εφαρμόζονται, ενώ στο διάγραμμα που βλέπετε, διαπιστώνετε -το γνωστό, ίσως, σε αρκετούς από εσάς που έχετε παρακολουθήσει και τα παλαιότερα χρόνια αυτό το συνέδριο- ότι η Ελλάδα είναι η χώρα με τη μεγαλύτερη γραφειοκρατική διαδικασία, που απαιτεί τον περισσότερο χρόνο για να αδειοδοτήσει τις υποδομές των εταιριών κινητής Σελ. 229

230 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία τηλεφωνίας - πάνω από 30 μήνες, όταν βλέπουμε πόσος χρόνος απαιτείται στις υπόλοιπες χώρες. Παρά ταύτα, θα ήθελα να αναφέρω το εξής: αυτός ο πίνακας είναι παραπλανητικός, διότι προϋποθέτει ότι οι υποδομές αδειοδοτούνται. την πραγματικότητα, οι 30 μήνες ισχύουν όταν οι Αρχές κάνουν το έργο τους, όταν δίνουν άδειες!.. την πραγματικότητα, οι περιφέρειες -πολλές από τις περιφέρειες και όχι όλες, για να είμαι δίκαιη- αρνούνται, χωρίς οιονδήποτε λόγο, χωρίς οιαδήποτε αιτιολογία να δώσουν οιαδήποτε άδεια. Άρα, ο πίνακας αυτός είναι για τις θετικές περιπτώσεις, όπου δίνονται άδειες. Δε θέλω να σταθώ παραπάνω σε αυτό. λοι γνωρίζουμε το πρόβλημα, όλοι το βιώνουμε. Να αναφέρω μόνο ότι η άρνηση των Αρχών δε στηρίζεται σε οιαδήποτε αιτιολογία, ειδικά από τη στιγμή που στην Ελλάδα τα όρια της έκθεσης στην ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία είναι πολύ αυστηρότερα από αυτά που ισχύουν στην υπόλοιπη Ευρώπη. Έχουν γίνει πάρα πολλές μετρήσεις των σταθμών βάσης όλων των εταιριών από την αρμόδια Αρχή (από την ΕΑΕ) και δεν έχει βρεθεί -ούτε ένας!- σταθμός ο οποίος να εκπέμπει σε όρια υψηλότερα από τα επιτρεπόμενα. Θα αναφερθώ σε ένα τέταρτο, τελευταίο θέμα. Σο θέμα αυτό αναφέρθηκε και από τους προηγούμενους ομιλητές. Είναι το θέμα του φάσματος. Να πω ότι, όπως απαιτούνται υποδομές για την κινητή ευρυζωνικότητα, απαιτείται και φάσμα όχι όποιο κι όποιο φάσμα, αλλά το φάσμα το οποίο είναι ικανό και επιτρέπει την παροχή ευρυζωνικών υπηρεσιών κινητών, συγκεκριμένα το φάσμα που είναι στις χαμηλές συχνότητες (στα 900 και στα 800 MHz). Αναφορικά με τα 900 MHz, είμαστε η μόνη χώρα -έχουμε υποβάλλει πολλές φορές το αίτημά μας- της Ευρώπης ή, ίσως, από τις ελάχιστες, όπου εξακολουθούν να χρησιμοποιούν αυτό το φάσμα -ένα μέρος του φάσματος- οι Σελ. 230

231 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 ένοπλες δυνάμεις θα πρέπει, είτε αυτό να απελευθερωθεί είτε να γίνει ανακατανομή του φάσματος μεταξύ των τριών παρόχων, για να δοθεί και στους τρεις παρόχους το ίδιο φάσμα. Αναφέρω εδώ ότι, στην COSMOTE, έχουμε λιγότερο φάσμα στα 900 MHz, άρα θα πρέπει να βρεθεί κάποια λύση σε αυτό το φάσμα των 900 MHz είναι πολύτιμο για την κινητή ευρυζωνικότητα. Να αναφερθώ και στο ψηφιακό μέρισμα Είμαστε από τις χώρες της Ευρώπης που έχουμε καθυστερήσει πάρα πολύ στο θέμα του ψηφιακού μερίσματος. Πολλές χώρες έχουν, ήδη, ολοκληρώσει τη μετάβαση από την αναλογική στην ψηφιακή ευρυεκπομπή, έχουν αποφασίσει ότι το φάσμα που θα απελευθερωθεί από τη μετάβαση αυτή θα δοθεί στην κινητή ευρυζωνικότητα. ε κάποιες άλλες χώρες έχουν γίνει, ήδη, οι δημοπρατήσεις - αναφέρομαι στη Γερμανία. Για να καταλάβετε την αξία που έχει αυτό το φάσμα για την ανάπτυξη τέτοιου είδους υπηρεσιών, θα σας δείξω με ποιον τρόπο υπήρξε η κατανομή, στη Γερμανία, των εσόδων από τη δημοπράτηση του φάσματος. Σο γερμανικό δημόσιο έλαβε πριν από ένα μήνα -ή θα λάβει- 4,4 δισεκατομμύρια ευρώ από το φάσμα που δημοπρατήθηκε για κινητές υπηρεσίες. Σο 82% αυτού του ποσού, δηλαδή ένα ποσό γύρω στα τρία και κάτι δισεκατομμύρια ευρώ, αφορούσε το ψηφιακό μέρισμα, το οποίο θα απελευθερωθεί κατά τη μετάβαση από την αναλογική στην ψηφιακή ευρυεκπομπή. Πολύ συμπερασματικά, εμείς είμαστε εδώ (ο κλάδος). Μπορούμε και θέλουμε να επενδύσουμε. Η κινητή ευρυζωνικότητα θα αλλάξει τα πάντα στην ελληνική κοινωνία. Θα συνεισφέρει πάρα πολλή αξία, οικονομική και κοινωνική. Για να μπορέσουμε να το κάνουμε, πρέπει να αρθούν τα ρυθμιστικά εμπόδια. ας ευχαριστώ. Σελ. 231

232 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία ΔΕΛΗΚΨΣΟΠΟΤΛΟ Κ. - υντονιστής: Να ευχαριστήσω την κυρία Νικολαΐδη γι αυτήν την πολύ δυναμική και διαφωτιστική παρουσίασή της, σε ό,τι αφορά ιδιαίτερα την ελληνική αγορά. Πιστεύω ότι θα έδωσε και κάποιες ενδιαφέρουσες πληροφορίες στους συμμετέχοντες σε αυτό το υνέδριο, που δε γνωρίζουν, απαραιτήτως, όλες τις λεπτομέρειες. Θα παρουσιάσω αμέσως τον επόμενο ομιλητή μας. Θα ήθελα, απλώς, να πω επιγραμματικά ότι, σε ό,τι αφορά τα ρυθμιστικά στην πατρίδα μας, ένα μεγάλο τμήμα από τα κακώς κείμενα που περιέγραψε η κυρία Νικολαΐδη, βεβαίως, δεν αντιστοιχεί σε αρμοδιότητες της Ρυθμιστικής Αρχής. Αυτό πρέπει να το λέμε, διότι με την έννοια regulation, όπως ορθά, βεβαίως, επιστημονικά αναφερθήκατε, εντός της ελληνικής επικράτειας αναφερόμεθα σε αρμοδιότητες που, ουσιαστικά, κατά 80% αντιστοιχούν είτε στην κεντρική διοίκηση, δηλαδή στην κυβέρνηση και στο κράτος, είτε στην τοπική αυτοδιοίκηση. το βαθμό που αναλογεί στην ΕΕΣΣ να φροντίσει για την άρση των ρυθμιστικών εμποδίων και, εν πάση περιπτώσει, τη σωστή ισορροπία των ρυθμιστικών κανόνων, θα ήθελα, απλώς, να σας διαβεβαιώσω -προσωπικά αλλά και όλους τους ενδιαφερόμενους- ότι, στους έξι μήνες που βρίσκομαι στην Εθνική Επιτροπή, γίνεται -και δεν αμφιβάλω ότι γινόταν και νωρίτεραμια πολύ συστηματική και μεθοδική προσπάθεια, όχι μόνο εντοπισμού των εμποδίων και των προβλημάτων, τα οποία είναι, ως επί το πλείστον, γνωστά, αλλά, κυρίως, με την αυθεντία που διαθέτουν συλλογικά τα τελέχη της ΕΕΣΣ, πραγματοποίησης της κατάλληλης στοχευμένης ενημέρωσης των αρμοδίων φορέων της κεντρικής διοίκησης, έτσι ώστε να επισπευσθούν ορισμένες εξελίξεις προς όφελος όλων των πολιτών και των ενδιαφερομένων στις σχετικές αγορές - πάντα, βεβαίως, στο πλαίσιο της νομιμότητας και με γνώμονα το συλλογικό συμφέρον. Σελ. 232

233 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 Γίνεται, όμως, πολύ μεθοδική και συντονισμένη προσπάθεια. Θέλουμε να πιστεύουμε ότι θα αποδώσει κάποιους καρπούς, παρά τη σχετική αναστάτωση των τελευταίων μηνών, σε άλλο επίπεδο, η οποία, οπωσδήποτε, καθυστερεί και αυτές τις εξελίξεις. Πρέπει να το λάβουμε κι αυτό υπ όψιν. Φωρίς περαιτέρω καθυστέρηση, καλωσορίζω τον κύριο Δημήτριο Πολιτόπουλο, που είναι Διευθύνων ύμβουλος της Cosmoline. Δεν ξέρω αν χρειάζεται συστάσεις ο κύριος Πολιτόπουλος, ο οποίος διαθέτει μια μακρά επαγγελματική εμπειρία στον κλάδο των τηλεπικοινωνιών. Ξεκίνησε τη σταδιοδρομία του στην Toshiba, το Ήταν και Γενικός Διευθυντής του Ομίλου Ideal. Σο 1995, μεταπήδησε στην Motorola και ανέλαβε την έναρξη των δραστηριοτήτων της Motorola στην Ελλάδα. Ήταν Διευθύνων ύμβουλος της Motorola, Αντιπρόεδρος του Ελληνικού Γραφείου αλλά και Γενικός Διευθυντής για την Κεντρική Ευρώπη και για τα Βαλκάνια. Από το 2008 μέχρι σήμερα, είναι Διευθύνων ύμβουλος της εταιρίας Cosmoline Σηλεπικοινωνίες, η οποία έχει ως βασικό στόχο τη δημιουργία και ανάπτυξη του πρώτου δικτύου Wi-Max στην Ελλάδα. Ευχαριστώ. Κινητή ευρυζωνικότητα μέσω υποδομών Wi-Max ΠΟΛΙΣΟΠΟΤΛΟ Δ.: ειρά μου να σας ευχαριστήσω για την πρόσκληση σε αυτό το πολύ χρήσιμο υνέδριο και, επίσης, θα ήθελα να σας ευχαριστήσω για την πρόσκληση στην ενότητα της κινητής ευρυζωνικότητας. Πολλοί συνάδελφοι με ρωτάνε: «Cosmoline, WiMax, τελικά πού είσαστε; τη σταθερή; την κινητή τηλεφωνία;». Νομίζω, οι ομιλητές αναφέρθηκαν στην έκρηξη της ευρυζωνικότητας και πιστεύω ότι πολύ σύντομα όλα αυτά τα σύνορα μεταξύ κινητής και σταθερής δε θα υπάρχουν. Σελ. 233

234 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία Σο WiMax είναι η πιο τελευταία τεχνολογία στην κατηγορία του 4G. Ουσιαστικά, είναι μια ασύρματη τεχνολογία, που σχεδιάστηκε, βασικά, για να προσφέρει data και, μετά, φωνή. Να δούμε ποιο είναι το όραμά μας και πώς βλέπουμε την αγορά των τηλεπικοινωνιών στην Ελλάδα αλλά και στον κόσμο, καθώς και ποιες είναι οι ευκαιρίες που θα έχουμε για την ανάπτυξη του δικτύου WiMax μέσα από την Cosmoline. Βλέπουμε ότι η αγορά της ευρυζωνικότητας αυξάνεται. λοι οι συνδρομητές θα είναι online. Η επικοινωνία, πλέον, γίνεται μέσα από το internet. λες οι υπηρεσίες θα βρίσκονται στο internet. Η ευρυζωνική διασύνδεση χρειάζεται παντού. Δε φτάνει, πια, να έχουμε σύνδεση / διασύνδεση στο γραφείο ή στο σπίτι θέλουμε παντού. Επίσης, ακριβώς επειδή υπάρχει μια τεράστια ζήτηση, θα υπάρξουν διαφορετικές τεχνολογίες, που θα λειτουργούν παράλληλα. Κάτι, επίσης, που είναι πάρα πολύ σημαντικό για την ελληνική αγορά, που είχαμε κι εδώ μία υστέρηση τα προηγούμενα χρόνια, είναι ότι, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Focus Bari, το 93% των νέων από ηλικία 10 έως 15 ετών χρησιμοποιούν προσωπικό υπολογιστή σχεδόν σε καθημερινή βάση. Επίσης, οι ηλικίες 16 έως 74 ετών χρησιμοποιούν προσωπικό υπολογιστή σε ποσοστό 39%, που ακόμα είναι μικρό, αλλά έχει μια αλματώδη αύξηση τα τελευταία χρόνια. Ευρυζωνικότητα είναι το μέλλον των τηλεπικοινωνιών. Οι προηγούμενοι συνάδελφοι προχώρησαν σε ακριβή ανάπτυξη του θέματος και, νομίζω, συμφωνούμε πολύ σ αυτό το κομμάτι. ύμφωνα με τα στοιχεία της Γενικής Διεύθυνσης για την Κοινωνία της Πληροφορίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, υπάρχει αυτός ο πίνακας, που μας δίνει τη δυνατότητα να δούμε, για τις υπάρχουσες τεχνολογίες, τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα. Σελ. 234

235 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 υζητήθηκε, στην πρώτη μέρα του υνεδρίου, το θέμα του fiber (FTTH). Είναι μια εξαιρετική τεχνολογία, που, όμως, δε μας καλύπτει το κομμάτι του mobility και, επίσης, έχει μεγάλο κόστος. Βέβαια, υπερταιρεί πάρα πολύ σε σχέση με όλες τις άλλες τεχνολογίες στο κομμάτι της ταχύτητας. Σο ίδιο και η τεχνολογία του DSL, που έχει καλή ποιότητα στην ταχύτητα, αλλά μεγάλο κόστος ανάπτυξης καθώς, επίσης, καθόλου φορητότητα. Σο WiFi μας δίνει μια ισορροπία στα τρία, αλλά, επίσης, έχει μεγάλο κόστος ανάπτυξης. Σο WiMax, που είναι από τις πιο πρόσφατες τεχνολογίες, νέες τεχνολογίες, βλέπουμε ότι μας δίνει μια μεγάλη δυνατότητα στο κομμάτι της φορητότητας, με ταχύτητες αντίστοιχες ή παρόμοιες με του DSL και, τέλος, έχει -ακόμα- αρκετά ακριβό κόστος ανάπτυξης. Σέλος, για τα δίκτυα τρίτης γενιάς, το mobility σίγουρα είναι ένα τεράστιο avantage, αλλά οι ταχύτητες -και ειδικά στη σημερινή εποχήπαίζουν πολύ μεγάλο ρόλο και είναι μια πρόκληση που έχουν όλες οι εταιρίες κινητής τηλεφωνίας να ξεπεράσουν. πως βλέπουμε και ξέρουμε, το περιβάλλον της αγοράς αλλάζει. Σο περιεχόμενο, η ομιλία, η πρόσβαση στο internet από σταθερή βάση -όλαπηγαίνουν στην ασύρματη ευρυζωνικότητα. Βλέπουμε, πια, αν και τα παιχνίδια είναι διάσημα, τα online παιχνίδια να είναι αυτά που θέλουν οι νέοι. Η κοινωνική δικτύωση είναι πάρα πολύ σημαντική. Μια μεγάλη κατηγορία του κόσμου θέλει να μιλάει μέσα από τα δίκτυα κοινωνικής δικτύωσης παρά με φωνή. Η ομιλία είναι παντού κινητή και το internet, βέβαια, γίνεται κινητό. Σελ. 235

236 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία το περιβάλλον των τηλεπικοινωνιών, από πάροχοι φωνής, ουσιαστικά, έχουμε τη δυνατότητα να γίνουμε πάροχοι δεδομένων, σταθερής και κινητής τηλεφωνίας. Είναι σημαντική -και όλοι οι ομιλητές το τόνισαν- η αύξηση του όγκου δεδομένων των χρηστών. Πρόσφατα, διάβαζα ότι ένας μεγάλος operator στην Αμερική, η ΑΣ&Σ, το τέταρτο τρίμηνο του 2009 απέσυρε από τη Νέα Τόρκη το iphone, γιατί το δίκτυο δεν μπορούσε, πια, να εξυπηρετήσει όλες τις πωλήσεις των smart phones (των έξυπνων τηλεφώνων), τα οποία αυξάνονται ραγδαίως. Για να αντιμετωπίσουμε όλες αυτές τις προκλήσεις, σίγουρα έχουμε ανάγκη από νέες τεχνολογίες. Η κυρία Νικολαΐδη μας είπε για πολλές πρωτιές που αφορούν την Ελλάδα. Τπάρχει και άλλη μία πρωτιά. Είμαστε η μοναδική χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης όπου δεν υπάρχει ιδιόκτητο δίκτυο! Βέβαια, εδώ, σ αυτόν τον πίνακα, δεν αναφέρονται τα δίκτυα κινητής τηλεφωνίας μιλάμε για σταθερή τηλεφωνία. Βλέπουμε, με τη μπλε γραμμή, το δίκτυο του εθνικού παρόχου Με το μοβ χρώμα, βλέπουμε τα εναλλακτικά δίκτυα, τα οποία, όμως, βασίζονται στο δίκτυο -πάλι- του παρόχου. Με την πορτοκαλί γραμμή είναι τα ιδιόκτητα δίκτυα που υπάρχουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ο μέσος όρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι 35%. Η Ελλάδα είναι η μοναδική χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης όπου δεν υπάρχει τέτοιο δίκτυο. Είπα, προηγουμένως, για τις προκλήσεις. Πιστεύουμε ότι το WiMax έχει φτάσει σε ένα σημείο που έχει ωριμάσει και είμαστε έτοιμοι να επενδύσουμε σημαντικά στην ελληνική αγορά. Γιατί λέω ότι έχει ωριμάσει..; Ξέρουμε πάρα πολύ καλά ότι όλες οι νέες τεχνολογίες χρειάζονται κάποια περίοδο για να διορθώσουν αυτό που λέμε παιδικές ασθένειες και να δημιουργηθεί ένα οικοσύστημα, τέτοιο που να μπορεί να υποστηρίξει πραγματικά αυτές τις νέες τεχνολογίες. Σελ. 236

237 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 Είχαμε την εμπειρία πριν από λίγα χρόνια για το 3G, που το 3G ήταν έτοιμο, αλλά ακόμα δεν ήταν έτοιμη η αγορά, οι καταναλωτές, ενώ δεν υπήρχαν και οι τερματικές συσκευές. Έτσι, έγινε ακριβώς το ίδιο και με το WiMax. Σο WiMax έχει ανακοινωθεί πάρα πολλές φορές, αλλά μόλις το 2009 ήταν έτοιμο να προσφέρει αυτές τις υπηρεσίες - μόλις το 2009 υπήρχαν οι τερματικές συσκευές. Ανάλογη, πιστεύουμε, είναι και η πρόκληση για το LTE, που είναι μια επίσης σημαντική νέα τεχνολογία ως προσωπική άποψη, πιστεύω ότι θα χρειαστεί κάποιο χρονικό διάστημα, ώστε να αναπτυχθεί το αντίστοιχο οικοσύστημα που έχει αναπτυχθεί στο WiMax. Σο WiMax, πιστεύουμε, έχει έρθει για να μείνει. Αυτή τη στιγμή, μετά από τέσσερα χρόνια WiMax, βλέπουμε ότι υπάρχουν 523 δίκτυα σε όλον τον κόσμο, σε 147 χώρες. Ουσιαστικά, η κάλυψη σε population είναι για 434 εκατομμύρια δυνητικούς χρήστες και, αυτή τη στιγμή, υπάρχουν 300 προϊόντα WiMax, όσον αφορά τα base stations, τα CPEs και τις συσκευές διασύνδεσης. Πώς πάει αυτή η αγορά; Ήταν τέσσερα εκατομμύρια το Σο 2010, η αγορά αυτή θα κλείσει περίπου με δέκα εκατομμύρια χρήστες σε όλον τον κόσμο και το forecast είναι για 45 εκατομμύρια μέχρι το Είναι, βέβαια, πάρα πολύ σημαντικό να πω ότι, ουσιαστικά, φέτος θα τελειώσουν οι προδιαγραφές για το WiMax 2 ή το 16M, που, ουσιαστικά, αυξάνει πάρα πολύ τις ταχύτητες για την ευρυζωνικότητα. Σο WiMax μας προσφέρει ασύρματες υπηρεσίες για σταθερή και ασύρματη ευρυζωνικότητα. Έχουμε δυνατότητα να προσφέρουμε προϊόντα για τη δημόσια διοίκηση ή τηλεμετρία ή τηλεϊατρική και, επίσης, ευρυζωνικότητα για τις απομακρυσμένες περιοχές. Ξέρουμε πολύ καλά ότι, τα επόμενα χρόνια, πρέπει να καλύψουμε ένα πολύ μεγάλο κομμάτι της ελληνικής επικράτειας και, προσωπικά, Σελ. 237

238 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία πιστεύω ότι αυτό μπορεί να γίνει μόνο με ασύρματες τεχνολογίες, κάτι που μπορεί να γίνει γρήγορα και σωστά, αρκεί να λυθούν τα προβλήματα που πολύ σωστά ανέφερε προηγουμένως η κυρία Νικολαΐδη. Εδώ, θέλω να ζητήσω συγνώμη -γιατί έχουμε πολλούς έγκριτους μηχανικούς- για την απλοϊκότητα αυτού του σχεδίου. Απλά, να σας δείξω ποιες είναι οι ευκαιρίες που έχουμε, στην Ελλάδα, για το WiMax. Σον χάρτη αυτόν, τον έχουμε πάρει από το site της ΕΕΣΣ και αφορά την κάλυψη διαφόρων περιοχών. Εδώ βλέπουμε μια περιοχή που είναι στην Πεντέλη, Άνω Βριλήσσια. Με μπλε σκούρο είναι οι περιοχές όπου υπάρχει καλή ποιότητα internet. Με κόκκινο είναι οι περιοχές όπου υπάρχει κακή ποιότητα, με κίτρινο, επίσης, δεν είναι πολύ καλή. Ουσιαστικά, γιατί λέμε ότι οι ασύρματες τεχνολογίες υπερτερούν σε σχέση με τις ενσύρματες; Αυτό που, συνήθως, γίνεται, είναι ότι με τα λεγόμενα ΚΑΥΑΟ καλύπτουμε αυτήν την περιοχή. Για να καλυφθεί αυτή η περιοχή, χρειάζεται μία σημαντική επένδυση όσον αφορά την ενσύρματη υποδομή. Αντίστοιχα, αν καταφέρουμε να βάλουμε σε αυτό το σημείο μία κεραία, καλύπτουμε αυτήν την περιοχή γρήγορα και αποτελεσματικά. Αυτό το μοντέλο, σκεφτείτε το, πώς μπορεί γρήγορα να προκύψει σε όλη την Ελλάδα. τα συμπεράσματα Σο WiMax βρίσκεται εδώ, είναι έτοιμο και είμαστε έτοιμοι κι εμείς να ξεκινήσουμε αυτή τη μεγάλη επένδυση. Τπάρχει ανάγκη για ανάπτυξη νέων δικτύων. Σο πρόγραμμα Ευρυζωνικότητα Παντού είναι σημαντικό για την ελληνική επικράτεια και πιστεύουμε ότι και τα WiMax είναι, ακριβώς, τα δίκτυα που μπορούν να βοηθήσουν προς αυτή τη λύση. Σελ. 238

239 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 Σέλος, με το WiMax, μας δίνεται η δυνατότητα να ξεπεράσουμε ένα από τα σημαντικά προβλήματα που έχουν οι περισσότεροι πάροχοι στην Ελλάδα, που είναι το last mile. ας ευχαριστώ πολύ. ΔΕΛΗΚΨΣΟΠΟΤΛΟ Κ. - υντονιστής: Ευχαριστούμε πολύ, κύριε Πολιτόπουλε, για την ενδιαφέρουσα παρουσίαση. Ο επόμενος ομιλητής μας είναι ο κύριος Πρωτοπαπάς. Θα πω, αστραπιαία, δυο κουβέντες Ο κύριος Πρωτοπαπάς είναι ο Διευθύνων ύμβουλος της Hellas SAT, τόσο της κυπριακής όσο της ελληνικής, δηλαδή της εταιρίας που έχει εκτοξεύσει -και εκμεταλλεύεται- τον πρώτο ελληνικό δορυφόρο Hellas SAT 2. Έχει διακριθεί, έχει διακρίσεις και θέσεις και στο εξωτερικό, αλλά θα μου επιτρέψετε να μην τις αναφέρω τώρα λόγω του χρόνου που πιέζει... Δορυφορικά Δίκτυα Νέας Γενιάς ΠΡΨΣΟΠΑΠΑ Φ.: Ευχαριστώ πάρα πολύ. Θα μιλήσω εκ μέρους της Ένωσης Ευρωπαϊκών Δορυφορικών Οργανισμών, της οποίας είμαι Πρόεδρος. Η Ένωση Ευρωπαϊκών Δορυφορικών Οργανισμών αποτελείται από όλους τους ευρωπαϊκούς δορυφορικούς οργανισμούς. Είναι η μεγαλύτερη ένωση δορυφορικών οργανισμών που υπάρχει στον κόσμο. Έχει έντεκα μέλη. Έχει προσωπικό και τα μέλη της διαχειρίζονται 147 δορυφόρους, οι οποίοι καλύπτουν κάθε γωνιά της γης. Είμαστε η πιο μικρή ομάδα -στις τηλεπικοινωνίες- από την ευρωπαϊκή οικογένεια των τηλεπικοινωνιών, αλλά αυτή η μικρή ομάδα έχει Σελ. 239

240 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία πρόσβαση σε όλη την υφήλιο μέσω των δορυφόρων και μέσω της αγοράς η οποία υπάρχει. λοι γνωρίζουμε και μιλήσαμε και προηγουμένως για τη σημασία της ευρυζωνικότητας, ενώ θα δούμε πιο κάτω πώς οι δορυφόροι μπορούν να συνδράμουν στη μείωση του ψηφιακού χάσματος που υπάρχει, αυτή τη στιγμή, στην Ελλάδα και στην Ευρώπη. Οι δορυφορικές επικοινωνίες, αυτή τη στιγμή, χρησιμοποιούνται για τη γεφύρωση του ψηφιακού χάσματος, είτε σε ομάδες χρηστών είτε σε εποχούμενα συστήματα είτε ακόμα και σε χρήστες οι οποίοι βρίσκονται σε απομακρυσμένες περιοχές. Έχουμε πελάτες στην Ελλάδα από τα Αιολικά Πάρκα μέχρι εργοτάξια, ιχθυοτροφεία και οπουδήποτε αλλού. ήμερα, όπως ξέρετε, ένα από τα μεγαλύτερα πλεονεκτήματα που έχουμε ως δορυφορικές λύσεις είναι το ότι δε χρειάζεται οιαδήποτε άδεια για την εγκατάσταση μιας απλής δορυφορικής κεραίας αμφίδρομης επικοινωνίας. Γίνεται σε μία μέρα. Δε χρειάζονται σταθμοί βάσης, πουθενά, παρά μόνο ο δορυφόρος ο οποίος υπάρχει στο διάστημα, ενώ το κόστος της επένδυσης για κάθε χρήστη είναι σταθερό. Δηλαδή, δεν χρειάζεται να κάνεις μια επένδυση για μια γεωγραφική περιοχή και αυτή η επένδυση να είναι μόνο για έναν ή δύο χρήστες. Αυτό το πλεονέκτημα το έχουν μόνο οι δορυφόροι και είναι αυτή η προσπάθεια που κάνουμε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αυτήν την περίοδο, ώστε να πείσουμε τους επιτρόπους -ήδη, τον Ιούλιο έχουμε συνάντηση με τον Επίτροπο για τις απομακρυσμένες περιοχές- που χειρίζονται τα κονδύλια, για το πώς θα αξιοποιηθούν οι δορυφόροι στον τομέα αυτό. Ουσιαστικά, ένα δορυφορικό σύστημα αμφίδρομης επικοινωνίας έχει αυτή τη βασική αρχιτεκτονική. Μία μονάδα βάσης, η οποία βρίσκεται κάπου μέσα στην περιοχή κάλυψης του δορυφόρου και διάφορα Σελ. 240

241 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 απομακρυσμένα τερματικά, τα οποία επικοινωνούν με τη μονάδα βάσης μέσω του συγκεκριμένου δορυφόρου. Θα δούμε ποιες είναι οι σημερινές εφαρμογές του δορυφορικού internet Σέτοιες εφαρμογές είναι οι VOIP εφαρμογές μέσω δορυφόρου. Φρησιμοποιούμε μια εφαρμογή στην Κίναρο, όπου είναι ένα ζευγάρι ηλικιωμένων, που δεν μπορεί να έχει κάλυψη, ούτε με κινητή τηλεφωνία ούτε με WiMax ούτε με σταθερή τηλεφωνία μέσω αυτής της δορυφορικής σύνδεσης επικοινωνεί με τον έξω κόσμο, με το τηλέφωνό τους, για περίπτωση έκτακτης ανάγκης. Τπάρχουν εφαρμογές για την επισκόπηση των δασών, καθώς και για την παρακολούθηση των δασών σε περιπτώσεις πυρκαγιών - με την ένωση των διαφόρων αισθητήρων που παρακολουθούν τα δάση με ένα κέντρο ελέγχου. Η τηλε-εκπαίδευση και όλες οι άλλες εφαρμογές τηλε-, που εφαρμόζονται στις ευρυζωνικές υπηρεσίες, εφαρμόζονται άριστα και με μεγαλύτερη σημασία μέσω δορυφόρου, γιατί απευθύνονται στους κατοίκους των απομακρυσμένων περιοχών. πως, επίσης, το telemedicine, η τηλεϊατρική. Ήδη, έχουμε προτείνει στη Γενική Γραμματεία Έρευνας και Σεχνολογίας να εγκαταστήσουμε μία κεραία τηλεϊατρικής και ένα θάλαμο τηλεϊατρικής σε ένα από τα πλοία του Εμπορικού Ναυτικού, για να μπορεί να εξυπηρετεί τα νησιά, κάτι που μπορεί να γίνει πάρα πολύ εύκολα με τη σημερινή τεχνολογία. Εφαρμογές για τράπεζες ή οπουδήποτε δεν μπορεί να υπάρχει άλλη σύνδεση. Παρακολούθηση των νερών - τα νερά του Έβρου παρακολουθούνται μέσω του Hellas SAT με διάφορους αισθητήρες, οι οποίοι είναι συνδεδεμένοι μέσω δορυφόρου με ένα κέντρο ελέγχου. Βλέπετε κάποιες φωτογραφίες από βασικές εγκαταστάσεις που έχουμε κάνει στην Ελλάδα. Βλέπετε, στη φωτογραφία, την εγκατάσταση που έχουμε Σελ. 241

242 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία δώσει στο Καστελόριζο, όταν έγινε η έκλειψη, για να δοθεί internet μέσω WiFi στους εκεί ανταποκριτές του διεθνούς τύπου. πως, επίσης, βλέπετε και το βαν που έχουμε αναπτύξει ως Hellas SAT, το οποίο, με τη δορυφορική κεραία, μπορεί να δώσει έξι με δώδεκα γραμμές τηλεφωνίας. Έχουμε συνεργαστεί με την COSMOTE και, μέσω αυτού του βαν, μπορούμε να έχουμε και ένα cell κινητής τηλεφωνίας, το οποίο να επικοινωνεί μέσω δορυφόρου και, σε περίπτωση οποιασδήποτε διακοπής στην περιοχή, ακόμα και της κινητής τηλεφωνίας, να μπορεί να υπάρχει κινητή τηλεφωνία. Έχουμε εγκαταστήσει tetra πάνω στο συγκεκριμένο βαν και είναι διαθέσιμο σε περίπτωση που υπάρξει οτιδήποτε στην Ελλάδα. Είναι ένα project της Ευρωπαϊκής Διαστημικής Επιτροπής και έχουμε πάρει, γι αυτό το project, γύρω στα δύο εκατομμύρια ευρώ μέχρι σήμερα. Τπάρχουν και φορητές δορυφορικές κεραίες και δορυφορικά τερματικά, τα οποία χρησιμοποιούν και οι ένοπλες δυνάμεις, αλλά χρησιμοποιούνται και σε άλλες περιπτώσεις, που μπορούμε να έχουμε θεομηνίες. Σέτοιου είδους είναι και κάποια άλλα βαν από διάφορους κατασκευαστές και μέλη της ESOA, όπως βλέπετε, που έχουν επάνω ακόμα και UHF και VHF κεραίες. Είναι, επίσης, μεγάλη η συμβολή που έχουν οι δορυφορικές επικοινωνίες στις απομακρυσμένες περιοχές. Βλέπετε διάφορα χωριά, στα οποία έχουμε κάνει εγκαταστάσεις και ειδικά στην Κύπρο, σε 151 Κοινότητες, σε συνεργασία με το Τπουργείο υγκοινωνιών της Κύπρου. λη η Κύπρος, αυτή τη στιγμή, είναι συνδεδεμένη μέσω WiFi, το οποίο (WiFi) είναι συνδεδεμένο με τις δορυφορικές κεραίες. Αν πάει κάποιος σε οποιαδήποτε απομακρυσμένη περιοχή, θα έχει internet είτε στο smartphone του είτε στον προσωπικό του υπολογιστή. Σελ. 242

243 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 Επίσης, σε κάποια άλλα ευρωπαϊκά προγράμματα, έχουμε ενώσει και κάποια ελληνικά σχολεία που μετείχαν σ αυτό το πρόγραμμα, το Rural Wings - ήταν 27 ελληνικά σχολεία. Βλέπετε μια φωτογραφία από το Βαλτετσίνικο της Πελοποννήσου, καθώς και ένα project που έχουμε κάνει ως υπεργολάβοι των υπεργολάβων της Albania Telecom, η οποία ανέλαβε να διασυνδέσει και να εγκαταστήσει σε 400 αλβανικά σχολεία δορυφορικό internet. Οι φωτογραφίες, που βλέπετε, είναι πάρα πολύ σημαντικές, διότι πρόκειται για σχολεία τα οποία δεν είχαν ούτε καν ρεύμα - εγκαταστάθηκε το ηλεκτρικό ρεύμα μόνο για να εγκατασταθούν οι δορυφορικές συνδέσεις. Αυτό το πρόγραμμα χρηματοδοτείται από τις Ηνωμένες Πολιτείες και ο Πρωθυπουργός της Αλβανίας εγκαινίασε τον περασμένο Νοέμβριο το πρόγραμμα αυτό. Βλέπετε πού μπορεί να πάει ο δορυφόρος, αυτή τη στιγμή. Σώρα, έχοντας υπ όψιν αυτούς τους δορυφόρους, τους KU, όπως και στην κινητή τηλεφωνία, το φάσμα έχει τελειώσει στο KU και προχωρούμε χρησιμοποιώντας δορυφόρους σε KΑ μπάντα, η οποία είναι πιο ψηλή (μπάντα) από πλευράς τηλεπικοινωνιών (από τη Γη στο διάστημα στα 29 με 30 GHz και από το διάστημα στη Γη στα 19 με 20, αντί που ήταν στο KU). Με αυτόν τον τρόπο, μπορούμε, πλέον, να έχουμε σε κάθε δέσμη, σε κάθε γεωγραφική περιοχή, από ένα δορυφόρο μέχρι 500 Mb. Άρα, με αυτήν την τεχνολογία, της αναχρησιμοποίησης του δορυφορικού φάσματος, μπορούμε με έναν δορυφόρο που θα βρίσκεται, για παράδειγμα, στις 39 μοίρες -και βάλαμε τις 39 μοίρες, γιατί είναι η ελληνική τροχιακή θέση- να καλύψουμε όλη την ευρωπαϊκή ήπειρο, να δώσουμε internet σε ένα εκατομμύριο συνδρομητές και με ταχύτητες που φτάνουν τα 30 Mbps. Οι εφαρμογές θα είναι οι ίδιες. μως, ακριβώς σε αυτές τις συνδέσεις, επειδή είναι πάρα πολύ γρήγορες, θα μπορεί να παρέχεται και video on demand αλλά και video on demand σε high definition τηλεόραση. Σελ. 243

244 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία Η άλλη ομάδα δορυφόρων είναι στις KU μπάντες, αλλά είναι μόνο για ευρυεκπομπή και όχι για ψηφιακή. Για να δείτε και την πολυπλοκότητα των δορυφόρων αυτών, αυτή είναι μια φωτογραφία από το εσωτερικό ενός δορυφόρου, όπως κατασκευάζεται στο εργοστάσιο. Ευχαριστώ πάρα πολύ. ΔΕΛΗΚΨΣΟΠΟΤΛΟ Κ. - υντονιστής: Ευχαριστούμε πολύ τον κύριο Πρωτοπαπά, για την τόσο ενδιαφέρουσα παρουσίαση σχετικά με τη δορυφορική ευρυζωνικότητα. Πολύ σύντομα, εάν υπάρχουν ερωτήσεις από το κοινό..; ACERER T.: Thank you very much. My name is Tayfun Acerer, I am the President of the Turkish Regulatory Body. First of all, I want to say thank you, Mr. President Leonidas, for the excellent Conference and hospitality and I wanted to ask a question to Mr. Nilsson but he is leaving and maybe I can ask Vodafone s people. There are two bands which are important: 2.6 GHz and between 790 and 862 MHz. What is there for the near future of this band? These bands must be technology neutral or not? FEASEY R.: If I understand, the question was, should there be technology neutral? I mean, our view as Vodafone is yes. So, I think the spectrum is really important for building wide area mobile networks. It is very likely that that spectrum will be used by mobile operators. It is incredible important for extending coverage. The 2.6, I think, potentially has different uses. In many countries there is both paired spectrum with the so-called FDD but also TDD spectrum and I think there are many potential uses for that. And we, as a Σελ. 244

245 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 company, would expect to compete with other people to find the best use for the spectrum. ΠΡΨΣΟΠΑΠΑ Φ.: For the 2.6 GHz, we have a problem as satellite operators with the 2.6 GHz. This spectrum is allocated for the satellite communications and I think that our colleagues in Turkey, they have the same problem with the 2.6 GHz and all the satellite operators have this problem because at that specific spectrum we have the C-band telecommunications and also some S-band telecommunications. So we have to be very careful how easy this licensing could become an issue for terrestrial networks. I am speaking also on behalf of Turk SAT because Turk SAT is also a member of ours. We made a great effort for that during the ITU regulatory in Thank you. ΔΕΛΗΚΨΣΟΠΟΤΛΟ Κ. - υντονιστής: Ευχαριστώ πολύ, κύριε Πρωτοπαπά, γι αυτή τη συμπλήρωση. ΦΑΜΠΙΔΗ Κ.: Φαμπίδης από το ADSLGR.COM. υντόμως, θα ήθελα να ρωτήσω την κυρία Νικολαΐδη Εφόσον η πολιτεία λύσει τα όποια θέματα έχει ανοιχτά σχετικά με το φάσμα και τις κεραίες, ποια είναι η προοπτική σας για υιοθέτηση του LTE, λαμβάνοντας υπ όψιν ότι, ήδη, έχει αρχίσει μια σημαντική ανάπτυξη στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ; Θα ήθελα να ρωτήσω τον κύριο Πολιτόπουλο, αν μπορεί να γίνει πιο συγκεκριμένος σχετικά με την ανάπτυξη υπηρεσιών WiMax από την εταιρία του, τόσο σε επίπεδο χρόνου -μια και, ήδη, έχουμε καθυστερήσει αρκετά- Σελ. 245

246 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία όσο και σε επίπεδο είδους υπηρεσίας (ασύρματες σταθερές, ασύρματες κινητές υπηρεσίες WiMax). Σι ακριβώς σκοπεύετε να δώσετε και πότε; ΝΙΚΟΛΑΩΔΗ Ε.: ας ευχαριστώ πολύ για την ερώτηση, είναι κάτι το οποίο ήθελα κι εγώ να αναφέρω στην παρουσίαση. Για εμάς, τουλάχιστον για την εταιρία μας, το LTE είναι το αμέσως επόμενο βήμα, το οποίο θα έπρεπε να ήταν, ήδη, εδώ. Αυτό, βέβαια, εξαρτάται από το φάσμα, εξαρτάται από το θέμα το αδειοδοτικό. Προφανώς, βέβαια, πρέπει να είναι έτοιμη και η τεχνολογία είδαμε, ήδη, ότι σε διάφορες χώρες έχει αρχίσει και αναπτύσσεται σιγά - σιγά και εμείς θα θέλαμε να είμαστε ένας από τους πρωτοπόρους σε αυτό. ΠΟΛΙΣΟΠΟΤΛΟ Δ.: Να σας απαντήσω για το WiMax. αν Cosmoline, πρώτα απ όλα, έχουμε αρχίσει, ήδη, την πρώτη φάση της υλοποίησης του δικτύου, το οποίου θα είναι -πάντα σε πρώτη φάσηέτοιμο το τέταρτο τρίμηνο του Εμπορική εφαρμογή θα έχουμε προς το τέλος του 2010 με αρχές του σον αφορά την ερώτησή σας, για τα προϊόντα τα οποία θα έχουμε, όπως σας περιέγραψα και στην παρουσίαση, ουσιαστικά, θα έχουμε και σταθερή τηλεφωνία και internet και ασύρματη. Ένα από τα μεγάλα πλεονεκτήματα του WiMax σήμερα είναι, ακριβώς, το ότι μας προσφέρει τις ίδιες ταχύτητες ασυρματικά. ΔΕΛΗΚΨΣΟΠΟΤΛΟ Κ. - υντονιστής: Μάλιστα. Τπάρχει άλλη ερώτηση; Πολύ ωραία. Ευχαριστώ πολύ. Σελ. 246

247 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 Ενότητα 5: Χηφιακή μετάβαση - τα NGAs ως υποδομή σύγκλισης ηλεκτρονικών δικτύων και ΜΜΕ υντονιστής: κ. Άγγελος υρίγος, Αντιπρόεδρος ΕΕΣΣ ΤΡΙΓΟ Α. - υντονιστής: Κυρίες και κύριοι, αρχίζει η τελευταία σύνοδος του διήμερου υνεδρίου της ΕΕΣΣ. Επειδή έχουμε αργήσει, ήδη, λίγο, θα μπούμε κατευθείαν στο θέμα. Θα καλέσω τον κύριο Πόλυ Μιχαηλίδη να ανέβει στο βήμα. Ο κύριος Μιχαηλίδης είναι ο Επίτροπος Ρυθμίσεως των Ηλεκτρονικών Επικοινωνιών και Σαχυδρομείων στην Κυπριακή Δημοκρατία. Έχει σπουδάσει στην Αυστρία και στη Γερμανία, όπου έχει κάνει και το διδακτορικό του και τις μεταδιδακτορικές του σπουδές στις φυσικές επιστήμες και, ειδικότερα, στη γεωλογία και τη γεωμηχανική. τη συνέχεια, εργάστηκε για αρκετά χρόνια στη δημόσια υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας, από το 1976 μέχρι το 2009, τον Ιανουάριο του οποίου αφυπηρέτησε από τη θέση του Γενικού Διευθυντή της Διευθύνσεως Γεωλογικών Ερευνών. Είναι κάτοχος διπλωμάτων διοικήσεως, δημοσίας διοικήσεως και αναπτύξεως ανθρωπίνων πόρων και ιδρυτικό μέλος του Σεχνικού Επιμελητηρίου της Κύπρου καθώς και διαφόρων διεθνών συνδέσμων και οργανισμών. Σον Ιανουάριο του παρελθόντος έτος, του 2009, διορίστηκε από τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας ως Επίτροπος Ρυθμίσεως Ηλεκτρονικών Επικοινωνιών και Σαχυδρομείων στην Κύπρο. Έκτοτε, συμμετέχει σε όλες τις εργασίες και συναντήσεις του ERG, του IRG και του νεοσυσταθέντος BEREC. Σελ. 247

248 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία Κύριε Μιχαηλίδη, θέλουμε να ακούσουμε την εμπειρία σας στην Κύπρο αναφορικά με το θέμα της μεταβάσεως στην ψηφιακή εποχή. Κεντρική Ομιλία Χηφιακή Μετάβαση: η Κυπριακή Εμπειρία ΜΙΦΑΗΛΙΔΗ Π.: Πολύ ευχαρίστως. Κυρίες και κύριοι, κατ αρχάς, καλησπέρα σας. Θα ήθελα, ξεκινώντας την ομιλία μου, να ευχαριστήσω θερμά τους διοργανωτές του σημερινού υνεδρίου και, ιδιαίτερα, τον φίλο Πρόεδρο της Εθνικής Επιτροπής Σηλεπικοινωνιών & Σαχυδρομείων της Ελλαδας, τον φίλο Δρ Λεωνίδα Κανέλλο, για την ευγενή πρόσκλησή του να λάβουμε μέρος στις εργασίες του υνεδρίου αυτού, καθώς και στη συζήτηση που θα ακολουθήσει, για το πολύ ενδιαφέρον και επίκαιρο θέμα του, το οποίο απασχολεί όλους τους φορείς σε διεθνές επίπεδο, βεβαίως και στην Κύπρο. Με τον όρο σύγκλιση τεχνολογιών και υποδομών, εννοούμε, προφανώς, την τάση που παρουσιάζεται με διάφορα τεχνολογικά συστήματα τα οποία, συνεχώς, εξελίσσονται και αναβαθμίζονται, ώστε να ικανοποιούν τις ανάγκες του πολίτη με προσφορά σύγχρονων και κοστοστρεφών υπηρεσιών. Η σύγκλιση αυτή, στις μέρες μας, όπως κι εσείς γνωρίζετε πολύ καλά, δημιουργεί ένα νέο περιβάλλον όπου οι πληροφορίες και τα μέσα στα οποία διακινούνται, προσαρμόζονται συνεχώς για να καλύψουν αυτές τις νέες ανάγκες, διαμορφώνοντας, ταυτόχρονα, ένα διαφορετικό τρόπο ζωής για τους καταναλωτές. Σα νέα ψηφιακά συστήματα και οι τεχνολογίες πρόσβασης ενισχύουν και επιταχύνουν τη σύγκλιση των υπηρεσιών, αφού, στις μέρες μας, αποτελεί κοινή πρακτική η σύγκλιση των παραδοσιακών τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών Σελ. 248

249 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 με τις υπηρεσίες διαδικτύου και των ηλεκτρονικών οπτικοακουστικών υπηρεσιών, που, μέχρι τώρα, προσφέρονταν από τα ΜΜΕ. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της τάσης είναι η επιτυχημένη προσφορά της υπηρεσίας ΙΡΣV, κυρίως μέσω των συστημάτων ηλεκτρονικών επικοινωνιών xdsl, η οποία προσφέρει διευκολύνσεις που τα παραδοσιακά τηλεοπτικά μέσα δεν μπορούν. Η τάση αυτή ενισχύεται λόγω της εξέλιξης της τεχνολογίας ΙΡ, της ευρείας χρήσης του διαδικτύου αλλά και των δραστηριοτήτων, προϊόντων και υπηρεσιών που διαμορφώνονται στον χώρο των ψηφιακών μέσων. την Κύπρο, εκτός από την προαναφερόμενη τεχνολογία, αναπτύσσεται αναβαθμισμένη τεχνολογία καλωδιακής τηλεόρασης, αν και αυτήν την περίοδο αναπτύσσονται, επίσης, πιλοτικά δοκιμαστικά συστήματα επόμενης γενιάς με τη χρήση οπτικών ινών μέσω τεχνολογιών fiber to the home και fiber to the node and cabinet. Σα συστήματα αυτά είναι ικανά να προσφέρουν ένα ευρύ φάσμα ενισχυμένων ευρυζωνικών υπηρεσιών, που συμπεριλαμβάνουν τόσο τις φωνητικές υπηρεσίες και πολύ υψηλές ταχύτητες πρόσβασης στο διαδίκτυο όσο και τις γραμμικές και μη-γραμμικές οπτικοακουστικές υπηρεσίες ή και περιεχομένου ψηλής ευκρίνειας. Ανάλογη τεχνολογία ΙΡ αρχίζουν, τώρα, να χρησιμοποιούν και οι πάροχοι δορυφορικών υπηρεσιών, ενώ υπηρεσίες ΙΡΣV είναι πολύ πιθανόν να προσφέρονται ασύρματα και μέσω άλλων ασύρματων συστημάτων, που θα λειτουργούν στις ζώνες 2,5 ως 2,7 GHz και 3,4 έως 3,6 GHz και που αναμένεται, σύντομα, να αδειοδοτηθούν και στην Κύπρο. την Κύπρο, προωθούνται, επίσης, υπηρεσίες βίντεο και τηλεόρασης σε κινητούς χρήστες, ένας τομέας στον οποίο η Ευρώπη, μέσω πρωτοβουλιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, επιχειρεί να πρωτοπορήσει. Σελ. 249

250 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία Σο σχετικό πρωτόκολλο έχει πρόσφατα αξιολογηθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς και τα κράτη - μέλη, ενώ η εν λόγω τεχνολογία μπορεί να χρησιμοποιηθεί και από δορυφορικά συστήματα. σον αφορά την παραδοσιακή τηλεόραση, η μετάβαση από τις τεχνολογίες της αναλογικής στις τεχνολογίες της ψηφιακής εκπομπής, η οποία έχει παγιωθεί στα δορυφορικά συστήματα, θα προσφέρει και στις επίγειες μεταδόσεις τη διαδραστικότητα και την ευελιξία που χρειάζονται οι παρέχοντες, οι πάροχοι των υπηρεσιών αυτών, ώστε να ανταποκριθούν στο νέο περιβάλλον, δίνοντάς τους έτσι τη δυνατότητα να προσφέρουν -μεταξύ άλλων- πρωτοποριακές, εξατομικευμένες, διαδραστικές, καθώς και κατηγοριοποιημένες υπηρεσίες σε διάφορα επίπεδα. τον τομέα της εισαγωγής της Επίγειας Χηφιακής Σηλεόρασης, η Κύπρος βρίσκεται στα τελικά στάδια της πλήρους μετάβασης σε ψηφιακά συστήματα και στον τερματισμό των αναλογικών μεταδόσεων. Η μετάβαση αυτή προβλέπεται να αρχίσει την 1 η Ιουλίου 2011, δηλαδή σε 12 μήνες. Οι εργασίες για το θέμα αυτό ξεκίνησαν, ουσιαστικά, με τη σύσταση διυπουργικής επιτροπής, τον Μάιο του 2005, μεταξύ των Τπουργείων Εσωτερικών και Μεταφορών, καθώς και με τη σύσταση καθοδηγητικής επιτροπής αποτελούμενης από τις αρμόδιες αρχές και τα ενδιαφερόμενα μέρη στην αγορά. Σο πλαίσιο πολιτικής οριστικοποιήθηκε με σχετική απόφαση του Τπουργικού υμβουλίου τον Ιούλιο του Με βάση τις συγκεκριμένες αποφάσεις, στην Κύπρο πρόκειται να αδειοδοτηθούν δύο ραδιοδίκτυα Επίγειας Χηφιακής Σηλεόρασης. Η μία άδεια έχει, ήδη, παραχωρηθεί στο Ραδιοφωνικό Ίδρυμα Κύπρου, το ΡΙΚ, μέσω διαδικασίας διαπραγμάτευσης χωρίς την καταβολή οποιωνδήποτε τελών χρήσης ραδιοφάσματος, αλλά στη βάση όρων, περιορισμών και υποχρεώσεων, που αφορούν την ανάπτυξη του υγιούς ανταγωνισμού. Σελ. 250

251 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 Η δεύτερη -επικείμενη- άδεια θα αφορά την αδειοδότηση ραδιοδικτύου για εμπορική εκμετάλλευση, ενώ θα δοθεί μέσω της διαδικασίας του πλειστηριασμού. Λαμβάνοντας υπ όψιν το μικρό μέγεθος -κάπου τετραγωνικά χιλιόμετρα- της χώρας μας, οι εξουσιοδοτήσεις και τα ατομικά δικαιώματα χρήσης των ραδιοσυχνοτήτων που θα χορηγηθούν θα αφορούν ολόκληρη την επικράτεια της Κυπριακής Δημοκρατίας. Η άσκηση, όμως, του δικαιώματος χρήσης, προς το παρόν, περιορίζεται στις περιοχές όπου η Κυπριακή Δημοκρατία -η Κυπριακή Κυβέρνηση- ασκεί αποτελεσματικό έλεγχο, δηλαδή στο νότιο τμήμα του νησιού, με έκταση περίπου 63% της συνολικής επικράτειας που ανέφερα προηγουμένως. τις 19 Μαρτίου του 2010 εκδόθηκαν οι άδειες του ΡΙΚ μετά την ολοκλήρωση των διαδικασιών διαπραγμάτευσης. Σο ΡΙΚ (το Ραδιοφωνικό Ίδρυμα της Κύπρου) άρχισε τις ψηφιακές του εκπομπές από τις αρχές Μαρτίου αυτού του χρόνου. Σο δίκτυό του μεταφέρει μόνο τα προγράμματα ΡΙΚ1, ΡΙΚ2 και ERTWorld, στο παρόν στάδιο, ενώ θα έχει τη δυνατότητα, στο μέλλον, μετάδοσης και άλλων τηλεοπτικών εκπομπών κοινής ωφελείας ανάλογα με το ενδιαφέρον το οποίο θα επιδειχθεί. Επίσης, τα προγράμματα του ΡΙΚ δε θα ανταγωνίζονται το εμπορικό δίκτυο σε ό,τι αφορά τις υπηρεσίες δικτύου. Σο Ραδιοφωνικό Ίδρυμα της Κύπρου δεν έχει, επίσης, δικαίωμα να εκμισθώνει χωρητικότητα σε τρίτους και δε θα μπορεί να προσφέρει άλλες υπηρεσίες ηλεκτρονικών επικοινωνιών, εκτός από την περίπτωση παροχής συγκεκριμένων υπηρεσιών ηλεκτρονικών επικοινωνιών και της κοινωνίας της πληροφορίας για γεφύρωση του ψηφιακού χάσματος μεταξύ αστικών περιοχών και της περιφέρειας (των επαρχιών όπως ονομάζομαι στην Κύπρο) και τούτο, κάτω από όρους που δεν θα επηρεάζουν τον ανταγωνισμό. Σελ. 251

252 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία Η εκπομπή πρόσθετων προγραμμάτων προϋποθέτει επιπλέον έγκριση από τα αρμόδια όργανα του κράτους. το ΡΙΚ έχει επιβληθεί, επίσης, η υποχρέωση παροχής της Σηλεοπτικής Τπηρεσίας για λους, η οποία αποτελεί δέσμη τηλεοπτικών εκπομπών και υπηρεσιών, που πρέπει να είναι διαθέσιμη σε όλες τις οργανωμένες κοινότητες στην επικράτεια της Κύπρου. Η τελική φάση της πλειοδοτικής διαδικασίας εκχώρησης της άδειας για την εμπορική πλατφόρμα -τη δεύτερη πλατφόρμα- έχει προγραμματιστεί για τις 28 Ιουνίου του τρέχοντος έτους, δηλαδή σε δέκα μέρες, τη μεθεπόμενη Δευτέρα. ε αυτή, θα συμμετέχουν τρεις εταιρείες, που θα διεκδικήσουν το δικαίωμα ανάπτυξης δικτυακής υποδομής Επίγειας Χηφιακής Σηλεόρασης μέσω των δημοσιευμένων διαδικασιών πλειστηριασμού. Λαμβάνοντας υπ όψιν τις αποφάσεις του Τπουργικού υμβουλίου και ενεργώντας με βάση τις πρόνοιες της σχετικής νομοθεσίας, το Γραφείο του Επιτρόπου Ρυθμίσεως Ηλεκτρονικών Επικοινωνιών και Σαχυδρομείων της Κύπρου, το γραφείο μας, έχει καθορίσει το ρυθμιστικό πλαίσιο λειτουργίας του εμπορικού δικτύου, όπως και στην περίπτωση της άδειας προς το ΡΙΚ. Ειδικότερα, το εμπορικό δίκτυο θα υποχρεούται να καλύψει γεωγραφικά, μέσα σε 12 μήνες, το 75% τουλάχιστον της επικράτειας της Κυπριακής Δημοκρατίας, εξαιρουμένων των περιοχών που βρίσκονται στο βόρειο τμήμα και αποτελούν τα Κατεχόμενα της Κυπριακής Δημοκρατίας. Επίσης, το εμπορικό δίκτυο της Επίγειας Χηφιακής Σηλεόρασης θα λειτουργεί με βάση το υβριδικό μοντέλο, προσφέροντας στον τελικό χρήστη ένα βασικό πακέτο ψηφιακών τηλεοπτικών εκπομπών ελεύθερης λήψης καθώς και άλλες υπηρεσίες, ενώ, ταυτόχρονα, θα υπάρχει η δυνατότητα λήψης κωδικοποιημένων τηλεοπτικών εκπομπών με την καταβολή συνδρομής. Σελ. 252

253 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 το εμπορικό αυτό δίκτυο, της Επίγειας Χηφιακής Σηλεόρασης, επιβάλλεται υποχρέωση μεταφοράς όλων των τηλεοπτικών εκπομπών των υφιστάμενων αδειοδοτημένων ιδιωτικών τηλεοπτικών οργανισμών. Δηλαδή, επιβάλλεται η υποχρέωση μεταφοράς όλων των παγκύπριων τηλεοπτικών σταθμών ελεύθερης εκπομπής, των παγκύπριων τηλεοπτικών σταθμών κωδικοποιημένης εκπομπής και των τηλεοπτικών σταθμών τοπικής εμβέλειας, που κατέχουν -εν ισχύ- άδεια από την Αρχή Ραδιοτηλεόρασης Κύπρου κατά την ημερομηνία χορήγησης της σχετικής άδειας. Η πρόσβαση σε δίκτυα Επίγειας Χηφιακής Σηλεόρασης ρυθμίζεται, βασικά, βάσει της Απόφασης του Επιτρόπου, του 2009, με τίτλο Επιβολή Τποχρεώσεων Πρόσβασης στον Παροχέα Δικτύου και Τπηρεσιών Επίγειας Χηφιακής Σηλεόρασης. Δικαίωμα μετάδοσης μέσω της πλατφόρμας, θα έχουν όλα τα αδειοδοτημένα προγράμματα ή εκπομπές από την Αρχή Ραδιοτηλεόρασης Κύπρου. Οι συμφωνίες μεταξύ των εταιρειών θα είναι εμπορικές και θα βασίζονται σε σχετικό Τπόδειγμα Προσφοράς Τπηρεσιών, το οποίο ετοιμάζεται από τον διαχειριστή του δικτύου βάσει των προνοιών απόφασης του 2009 και θα ελέγχεται από τον Επίτροπο. Με βάση τις πρόνοιες της συγκεκριμένης απόφασης, στα έγγραφα διαγωνισμού καθορίζεται ο τρόπος υπολογισμού του τέλους πρόσβασης, το οποίο θα καταβάλλουν οι τηλεοπτικοί σταθμοί στον διαχειριστή του δικτύου μέχρι τη διενέργεια νέας ανάλυσης αγοράς από το γραφείο του Επιτρόπου, η οποία προγραμματίζεται να γίνει εντός δύο ετών από την ημερομηνία λειτουργίας του εμπορικού δικτύου - δηλαδή, σε δύο χρόνια από σήμερα, προσεχώς. Οι διεπαφές προγράμματος εφαρμογής και οι ηλεκτρονικοί οδηγοί προγραμμάτων ρυθμίζονται με βάση δευτερογενή νομοθεσία του Επιτρόπου Σελ. 253

254 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία και αφορούν και τα δύο δίκτυα. Οι υποχρεώσεις του εκάστοτε Διαχειριστή του δικτύου ρυθμίζονται με βάση το Διάταγμα του 2009 με τίτλο Τποχρεώσεις σχετικά με την πρόσβαση σε Διεπαφές Προγράμματος Εφαρμογής και σε Ηλεκτρονικούς Οδηγούς Προγραμμάτων. Σο Γραφείο μας έχει, επίσης, καθορίσει τα τεχνικά χαρακτηριστικά του ψηφιακού εξοπλισμού της Επίγειας Χηφιακής Σηλεόρασης με βάση τις πρόνοιες του Διατάγματος του ύμφωνα με τις τελευταίες τροποποιητικές αποφάσεις στο εν λόγω διάταγμα, που έγιναν πριν ένα περίπου χρόνο, υιοθετείται -μεταξύ άλλων- το πρωτόκολλο MPEG4, για την εκπομπή των ψηφιακών μεταδόσεων. Σο Γραφείο του Επιτρόπου έχει, επιπρόσθετα, δημοσιεύσει αρκετές τεχνικές λεπτομέρειες σε σχέση με τις προδιαγραφές, που πρέπει να πληροί ο ψηφιακός τηλεοπτικός εξοπλισμός ευρείας κατανάλωσης, που διατίθεται στην κυπριακή αγορά, ώστε να υπάρχει συμβατότητα με τις εκπομπές των δικτύων της Επίγειας Χηφιακής Σηλεόρασης που θα λειτουργούν στην Κυπριακή Δημοκρατία. πως ανέφερα και προηγουμένως, ως ημερομηνία για τον τερματισμό των αναλογικών μεταδόσεων έχει καθοριστεί η 30 η Ιουνίου του προσεχούς έτους, του Βασικό στοιχείο στην επιτυχία του στόχου αυτού είναι η - όσο το δυνατόν- καλύτερη ενημέρωση του κοινού για τις αλλαγές που θα γίνουν, που επέρχονται, καθώς και για τις ενέργειες στις οποίες πρέπει να προβεί έγκαιρα το Γραφείο, ώστε να συνεχίσει να λαμβάνει η πολιτεία, ο πολίτης, κανονικά, χωρίς προβλήματα, το τηλεοπτικό σήμα μετά το πέρας της μεταβατική περιόδου. τις αρχές του 2010, συγκεκριμένα τον Υεβρουάριο, το Γραφείο μας ανέλαβε επίσημα τον συντονισμό της εκστρατείας διαφώτισης για τον τερματισμό των αναλογικών μεταδόσεων. Σελ. 254

255 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 τα πλαίσια του ρόλου αυτού, το Γραφείο αναγνώρισε τους εμπλεκόμενους φορείς και επεξεργάστηκε αριθμό δράσεων, τις οποίες διαβουλεύθηκε με τις άλλες αρμόδιες αδειοδοτούσες αρχές, όπως το Σμήμα Ηλεκτρονικών Τπηρεσιών του Τπουργείου υγκοινωνιών και Έργων της Κύπρου και την Αρχή Ραδιοτηλεόρασης Κύπρου. Σο πρόγραμμα δράσεων περιλαμβάνει -μεταξύ άλλων- τα εξής: α. τη συνεργασία με άλλες αρμόδιες αρχές, για την εκτέλεση του προγράμματος της εκστρατείας, όπως επίσης και με άλλα ενδιαφερόμενα μέρη στην αγορά, καθώς και δημόσιες και τοπικές αρχές, για την καλύτερη επικοινωνία και διάχυση των μηνυμάτων, των πληροφοριών και του ενημερωτικού υλικού στο κοινό, β. τη μίσθωση υπηρεσιών υμβούλων Επικοινωνίας, για την καλύτερη οργάνωση της εκστρατείας διαφώτισης σε επαγγελματικό επίπεδο, τη δημιουργία και διανομή ενημερωτικού υλικού, την παραγωγή και προβολή σύντομων τηλεοπτικών ενημερωτικών μηνυμάτων, καθώς και την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας και την ανάλογη αναπροσαρμογή της εκστρατείας, γ. τη δημιουργία εξειδικευμένης ιστοσελίδας, δ. τη δημιουργία κέντρου τηλεφωνικής υποστήριξης, ε. τον προγραμματισμό και τη διενέργεια ενημερωτικών παρουσιάσεων, τόσο για τον απλό καταναλωτή όσο και για τους παρόχους και τις επαγγελματικές ομάδες ειδικού ενδιαφέροντος, στ. τη δημοσίευση άρθρων και ενημερωτικών δελτίων στον εγχώριο τύπο, ζ. τη συμμετοχή σε ραδιοτηλεοπτικές ενημερωτικές εκπομπές, η. την παρουσία σε εκθέσεις με περίπτερα ή σε ανοιχτές εκθέσεις σε κύριους δρόμους των μεγάλων πόλεων της Κύπρου, Σελ. 255

256 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία θ. τη δημιουργία Χηφιακού Σηλεοπτικού Θεάτρου στο Γραφείο του Επιτρόπου για υποβοήθηση των παρουσιάσεων προς διάφορες ομάδες της κοινωνίας, ι. τη συνεργασία με τους διαχειριστές των δικτύων για τον έλεγχο συμβατότητας του τερματικού εξοπλισμού, στο μέτρο του δυνατού, με βάση και τις ιδιαιτερότητες της κυπριακής αγοράς τηλεοπτικού εξοπλισμού ευρείας κατανάλωσης. Αρκετές από τις δράσεις της εκστρατείας βρίσκονται σε εξέλιξη, όμως η πλήρης κάλυψη του προγράμματος του Γραφείου μας θα εξαρτηθεί από την έγκριση ή όχι από το αρμόδιο Τπουργείο -το υγκοινωνιών και Έργων, όπως ονομάζεται στην Κύπρο- και τη Βουλή της δυνατότητας κάλυψης των απαιτούμενων κονδυλίων -συγκεκριμένα, ευρώ για το 2010 και ευρώ για το από το αποθεματικό του Γραφείου του Επιτρόπου. Σο πρόγραμμα αυτό θα τύχει, προφανώς, αναπροσαρμογής (σύντμησης), ανάλογα με τα τελικώς διαθέσιμα κονδύλια για την εκστρατεία. Κυρίες και κύριοι, ο στόχος του Γραφείου του Επιτρόπου είναι η επιτυχής μετάβαση όλων των πολιτών από τη λήψη αναλογικών εκπομπών σε μια από τις διαθέσιμες ψηφιακές τεχνολογίες, οι οποίες θα τους εξασφαλίσουν καλύτερες υπηρεσίες, ποιοτικά και ποσοτικά, αναβαθμισμένο και πιο διαδραστικό περιεχόμενο, καθώς και μεγαλύτερη επιλογή σε σχέση με τις προσφερόμενες υπηρεσίες. Παράλληλα, οι πάροχοι θα εξασφαλίζουν τη διαδραστικότητα και την ευελιξία που χρειάζονται, ώστε να ανταποκριθούν στο νέο περιβάλλον. Σο φάσμα ραδιοσυχνοτήτων που ελευθερώνεται από τη μετάβαση (το ψηφιακό μέρισμα) αποτελεί, επίσης, σημαντικό όφελος δεδομένου ότι μπορεί να χρησιμοποιηθεί -μεταξύ άλλων- από νέες υπηρεσίες, όπως το ασύρματο γρήγορο διαδίκτυο, την ασύρματη τηλεόραση, τις κινητές ευρυζωνικές Σελ. 256

257 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 υπηρεσίες, καθώς και τις νέες υπηρεσίες ψηφιακής τηλεόρασης υψηλής ευκρίνειας. Σο όφελος που προκύπτει είναι ιδιαίτερα σημαντικό για την εξασφάλιση της ευρυζωνικής πρόσβασης και αναβαθμισμένων υπηρεσιών στον τόπο μας, προς όλους τους πολίτες και, κυρίως, στις απομακρυσμένες περιοχές, αφού αυτές ενεργούν συμπληρωματικά στις νέες ενσύρματες ευρυζωνικές τεχνολογίες και, ιδίως, στις υποδομές οπτικών ινών. Σελειώνοντας, θα πρέπει να πω ότι είμαστε αισιόδοξοι ως προς το ότι θα επιτύχουμε πράττοντας, βέβαια, ό,τι είναι δυνατό και διαθέσιμο στους πόρους του Γραφείου μας, ώστε από την 1 η Ιουλίου του σε 12 μήνες από τώρα- η Κύπρος να μπορεί να απολαμβάνει τα αγαθά της Επίγειας Χηφιακής Σηλεόρασης. Ευχαριστώ πολύ! ΤΡΙΓΟ Α. - υντονιστής: Ακούγοντας τον Επίτροπο της Κυπριακής Δημοκρατίας για τα θέματα Ρυθμίσεως Ηλεκτρονικών Επικοινωνιών και Σαχυδρομείων, δεν μπορώ να μη θαυμάσω την κυπριακή γραφειοκρατία, κύριε Μιχαηλίδη, η οποία, πριν από τις ημερομηνίες που έχει θέσει η Ευρωπαϊκή Ένωση, δηλαδή σε ένα χρόνο από τώρα, θα κλείσει εντελώς τις αναλογικές εκπομπές και θα περάσει στις ψηφιακές. Ο θαυμασμός μου είναι διπλός δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η Κυπριακή Δημοκρατία πέρασε, μετά το 74, μια πολύ μεγάλη κρίση λόγω της εισβολής και κατοχής, παρ όλα αυτά έχει κατορθώσει να αποδείξει ότι είναι ένα κράτος που ανταποκρίνεται στις σημερινές συνθήκες με μεγάλη επιτυχία! Θα κάνουμε τώρα μια μικρή αλλαγή στο πρόγραμμά μας, διότι υπάρχει ένα μικρό πρόβλημα με δύο εκ των συνδαιτυμόνων μας. Ο κύριος Cave και ο κύριος τεφανόπουλος θα πρέπει να φύγουν στις 5 η ώρα. Πιθανόν να έχουμε χρόνο, να προλάβουμε, αλλά, για καλό και για κακό, θα Σελ. 257

258 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία έλεγα να τους προτάξουμε στη συζήτηση προκειμένου να αποφύγουμε οποιοδήποτε πρόβλημα στη συνέχεια. Θα παρακαλούσα πολύ τον κύριο Martin Cave να ανέβει στο βήμα. Ο κύριος Cave θα μας μιλήσει για το ψηφιακό μέρισμα, τα κοινωνικά οφέλη και θα αποτυπώσει σκέψεις για ρυθμίσεις. ύμφωνα με το επίσημο βιογραφικό του, ο κύριος Cave είναι Καθηγητής και Διευθυντής του Centre for Regulation under Management στο Warwick Business School, του Πανεπιστημίου του Warwick, στη Μεγάλη Βρετανία. Είναι οικονομολόγος επί ρυθμιστικών θεμάτων με ειδίκευση στον τομέα των επικοινωνιών. Έχει παράσχει συμβουλευτικές υπηρεσίες σε πολλές κυβερνήσεις χωρών, σε ρυθμιστικές αρχές, σε φορείς και σε εταιρείες σε ολόκληρο τον κόσμο. Εκείνο που δεν αναφέρει το επίσημο βιογραφικό είναι ότι ο κύριος Cave έχει φύγει, πλέον, από το Πανεπιστήμιο του Warwick -είμαστε στη μεταβατική περίοδο- κι έχει πάει στο London School of Economics. Χηφιακό Μέρισμα: οφέλη για την κοινωνία και ρυθμιστικές προκλήσεις CAVE M.: Thank you. It is a great pleasure to be here and to address an audience on a subject which is quite close to my heart, namely spectrum management. I guess it is slightly humbling for an academic like me to listen to a speech such as that given by the Commissioner, my predecessor, which details the very complex execution steps that have to be implemented in order to achieve something like this. So if you forgive me, I am going to move up into the atmosphere, several tenths of thousands of feet, in order to talk about a rather different Σελ. 258

259 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 aspect of it. And I guess the saliency of the digital dividend issue arises because the spectrum becomes available at a time when, as we heard very eloquently this morning, a new medium, so to speak, is coming to, namely mobile broadband and even allowing for the natural enthusiasms of this morning's speakers, it is undoubtedly the case that the potential created by mobile broadband is enormous and particularly of course in areas where there is no fixed network. We are also seeing a proliferation of broadcasting technologies and platforms. To be honest, the thought of watching a 3D television broadcast at my home does not appeal to me enormously but just the same, I am sure that many people will want to watch 3D just as they have demonstrated a huge enthusiasm for watching high definition broadcasts at home. And as always with our sector, the question who is best placed to figure out what is going to happen next? And broadly speaking, there are two candidates. There is the government and regulators on the one hand, and there is businesses on the other and the people on the receiving end of this of course are the consumers, the customers. And I guess in a very fast moving sector like telecoms and broadcasting, I would very much want to bank upon harnessing the information and guesses and willingness to invest on the part of businesses rather than leaving things too much in the hands of regulators and broadcasters. Other fields I work in, I do a lot of work in the water industry for example. Then you may say, maybe for public heath reasons, the government might be best placed to decide how to deal with cryptosporidium or other things that might poison us, I mean, our consumption of water. Σελ. 259

260 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία But I telecoms, the trajectory of changes is so enormous and it is so hard for anybody who is not involved in the business of it, dealing with consumers on a daily basis, to anticipate what is going to happen. But I am bound to say that I think that the business end has a considerable advantage. However, that does not solve the problem because, as I am going to illustrate, in spectrum allocations, there are potential sources of market failure and it is quite proper for regulators and government to intervene to try to deal with those. So, the standard method of leaving it to businesses is to auction the spectrum, as we all know. The idea of an auction is that it enables the spectrum to be entrusted to the business which is willing to pay the most for it and of course that means investors funds which are not frivolously expended at a time in the economic cycle like this. And the question then becomes I think it is a very important one the investors who are sanctioning bids for spectrum licenses are driven almost entirely by the motive for private profit and there are other considerations which are relevant to the use of spectrum, particularly as in the title of my talk, the social benefits that arise from different forms of spectrum use, how should we cope with that? How should we cope with the problem? Maybe we are creating a kind of recipe for the lowest common denominator in terms of privately attractive services to profit from spectrum, whereas in fact very important social functions might actually be ignored. And I think it is a really quite serious difficulty. Now, if you look at spectrum allocation, then the traditional approach has been for governments and regulators to decide who gets what and I think it is pretty fair to say that in broadcasting, that has been demonstrated over a very long period of time, demonstrated in Stockholm Σελ. 260

261 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 in 1959, with the first international TV license, allocation of bands was agreed internationally and also in Geneva in 2006, where the same very large groups of governments and regulators came together to agree a particular pattern of allocation and assignment of frequencies for television, only now in the digital age. So, to some extent we are talking in discretions of the digital dividend about imposing, superimposing a degree of responsiveness to the market over an activity which because of the huge interference potential of broadcasting the spectrum has already largely been resolved through a very complex and I am bound to say, pretty successful administrative process, at least successful in the sense that it diminishes the risks of interference. So, that is so to speak the background. But then, when we move on from that and think about what to do about the digital dividend rather than about the whole very large volume of spectrum, from about 490 to 862 which has traditionally been used for TV broadcasting, when we think about the digital dividend we are then faced with, I suspect, really two basic options, since there is very little appetite in most countries, just simply for a regulator or a government simply decide who should get it, either a restricted auction in which the use to which the spectrum is going to be put is being predetermined, or alternatively a service neutral auction in which the scope for different firms in different sectors, proposing different uses, to bid against one another in order to achieve the license. And I think in what we are seeing emerging in Europe in relation to the digital dividend is a kind of mixture of the two with perhaps a pretty strong preference being expressed by the European institutions, particularly the European Commission in favour of restricted auctions, that is to say, we will have people bidding against one another but they will Σελ. 261

262 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία be bidding against one another for particular uses. So, we will not find, let us say, broadcasters bidding against mobile operators. To some extent that issue has been foreclosed by the allocation of large sways of spectrum to digital terrestrial transmission and to some extent I think it is due to some of the problems which have emerged in designing auction mechanisms. So what can we say so far about the way auctions of spectrum have worked in Europe? There is, I acknowledge, an ambiguous legacy of the 3G auctions that took place about 10 years ago. I mean, they were impoverishing for the sector. To some extent one wonders what the people who were bidding these sums have been smoking but of course it is very easy with hindsight to identify the potentially disastrous commercial decisions. Since that time, there is an increasing complexity in auctions. The German auction that we have seen recently concluded was one which spanned several frequencies, was - as the mathematicians says combinatorial in scope and because it covered various different frequencies, it was a kind of opportunity for different parties interested in the spectrum to exploit a range of possible choices. This motive of exploiting possible choices on a large scale is sometimes referred to as a big bang. So in the case of Germany, what we have seen is a kind of mini big bang and I understand that in France, a similar combination of auctions of 800 spectrum and 2.6 spectrum is also contemplated. So that would be, I guess, a kind of mini mini big bang. But just the same, introducing a lot of spectrum onto the market in a synchronised fashion does create an opportunity for parties to consider what the optimal portfolio is for them going forward and because of the Σελ. 262

263 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 difficulties of trading, even in markets where trading is permitted and the thinness of the markets, it does create an opportunity for the more efficient reassignment of spectrum, which I think has to be praised. We have also seen revenues from recent auctions being as I put it here - not trivial and I say that with some sympathy for the firms which actually had to write the cheques but they certainly were not awesome in the way that the results of the 3G auction were truly option, particularly in the United Kingdom and Germany. But there still is an anxiety on the part of regulators about whether you can just simply put up various lots of spectrum for sale entirely on a service neutral arrangement. And I hope that somehow the bids will come in and they will be assigned in a way which will not involve problems with interference and things of that kind. I think we have seen a certain loosening up of auction procedures but there still remains a degree of scepticism which I can entirely understand about just simply having an auction which just throws everything open and says anybody can bid for anything and we will find a way of slotting all the assignments in, in order to achieve the services being provided without any interference. Now, what I have been talking about is a kind of technical way the auctions may fail but there have been a lot of concerns expressed by regulators that spectrum is increasingly falling into the hands of those who have it already. So, if you accept that particularly in mobile communications and possibly also in broadcasting, there is a tendency for concentration in the sector, that they are what some people call not natural monopolies like fixed networks but natural oligopolies, then there is obviously a risk that as we are piling more and more spectrum onto the table for allocation, it Σελ. 263

264 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία will fall into the same hands and so will end up as we go through the succeeding generations of service, new developments such as HDTV, will end up with exactly the same people providing the services. In other words there will be barriers to entry which are created naturally or strategically within the sectors concerned. So I think it is right that regulators should think is this a problem for us? If they do think it is a problem, they have various ways of dealing with it, of which the most prominent is to introduce spectrum caps, that is limitation on the volume of spectrum that any particular firm can have and those can be, in my opinion, relatively beneficial as in the auctions for mobile phones that took place in Canada 18 months ago, or they can of course be pretty disastrous such as the recent auction in the Netherlands, where the caps were created at a level which meant that, I think, a very significant proportion of the spectrum lots made available will not be used. So the government then has the problem of dealing with this, so to speak, orphaned and unwanted spectrum, which cannot be passed over to the market even though it clearly would have beneficial effects upon consumers. So there is a potential market failure in spectrum markets associated with this natural oligopoly thing. But the one that I want to talk about very briefly today is market failures which are due to externalities, that is to say that certain activities, spectrum using activities have a particularly high co-efficient of benefits to society and how do we take those into account? Well, how can it be done if the government and the regulator says it is very good to have this service available to the public? Well, one simple thing is, you can just simply pre-assign some spectrum to particular users. A better thing to do, in my view, is for the government to subsidize bidders bids by those users. Σελ. 264

265 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 So, pre-assignment is one thing; taking it out of contention, giving it to a particular party. Giving that party money to buy spectrum is another way of doing it. Now, the second one, subsidizing bids sounds more expensive but in fact it is not because if you pre-assign valuable spectrum to a particular user, a government doing that is depriving itself from the revenues. So it is incurring a secret opportunity cost which is never clear to anybody, whereas if they simply just take some money out of their coffers and give it to an organization which then bids for spectrum. With the benefits of that subsidy, they are going to get that money back. So, in fiscal terms it is the same, although I agree that in appearance terms it is quite different. And there is in fact a slightly tacky reason for thinking it is better to give them the money, which is, if you give an organization spectrum then that might not be the best donation you should make to them. They will have a tendency, if you give them spectrum, to overuse spectrum. The spectrum will be wasted. If you give them money on the other hand, they will be figuring out ways in which they can best use that money in order to achieve their ends and provide services to the public. Now, let me get down to this question of social valuation. The problem in my opinion is, in relation to digital dividend in spectrum, that almost everything looks pretty good in terms of social benefits. I have listed here some things: distribution of public services; should we pay for that, like health services? Is that a thing that is worth subsidizing? And indirectly subsidizing the platform that provides it. The answer must be yes. Public service television which brings a nation together and which increases standards of education and citizenship, that is also a good thing. Σελ. 265

266 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία Emergency services communications are a good thing. Who can say when you are standing on the seventh floor of a burning building Oh gosh, I wish those guys had had a bit more spectrum so they could communicate with one another and rescue me. If you had been in that position, I am sure you would be fully seized of the advantages and externalities associated with that. Those are sort of public service type things but there are private provision things too: there is local television which binds a community together. There is mobile broadband services which, as we heard about this morning, appear to have the potential to raise living standards and productivity in an economy as a whole, which is a huge externality. To be honest, I find those numbers that we have reported, just about at the edge of my bounds of fragility, but if they are a quarter of what they claim to be, that is still a pretty darn big benefit, and so on and so on. The problem is, almost any service you look at appears to have a private benefit. We have great difficulty in quantifying these things and so that creates various difficulties. Now, I will not go into detail about the emergency services conundrum but go straight on to talk about the way in which the European institutions seem to be talking about and approaching the question of the digital dividend. The first point is, they are very keen on the completion date. Second point is, they are very keen on harmonizing the 800 spectrum and there are lots of documents which show this. And this demonstrated most notably, I think, in the recently accepted digital agenda for Europe, which just simply says, there is a proposal on foot; just simply to mandate the use of certain frequencies for broadband. You know, no quibbles. Σελ. 266

267 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 My own view is that there may be a justification for that in terms of creating a platform for paneuropean services, but because of the issue I referred to before, which is the dominance of the mobile markets by a very small number of players, that may be not by itself to achieve it. To conclude then, what I think we are observing is a kind of a framework within Europe in which there is a kind of managed market, there is enthusiasm for auctions, auctions as a means of ensuring that the state extracts the rents associated with spectrum. That is absolutely right. But there is a certain amount of reluctance to go the next step, which is to introduce continuing competition among different potential services for access to the spectrum. This is demonstrated both by the enthusiasm of managing the 800 spectrum and also by the regime which is limiting the possibility of unpicking some of the lower frequencies which are used for digital television, which might be used for other services as well. Now, I think, in our current state of uncertainty about what the social benefits of these various uses are, that probably is not a particularly bad framework, unless of course, the shortage of spectrum for mobile broadband... I think it is important that we hold in mind the importance of these social benefits but we have to recognise the difficulties of actually quantifying them. Thank you. ΤΡΙΓΟ Α. - υντονιστής: Ευχαριστούμε πάρα πολύ τον Καθηγητή κύριο Cave για την ανήσυχη ματιά του πάνω στο ψηφιακό μέρισμα και τις παραμέτρους που έθεσε σε σχέση με τα κοινωνικά οφέλη. Θα παρακαλούσα, τώρα, τον κύριο τεφανόπουλο να ανέβει στο βήμα. Σελ. 267

268 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία Ο κύριος τεφανόπουλος έχει σπουδάσει στην Αγγλία. Έχει εργαστεί σε διάφορες θέσεις, στη βιομηχανία πετρελαίου και αερίου, στην αεροναυτική βιομηχανία, μέχρι το 1994 που άρχισε να εργάζεται στη Vodafone -τότε Panafon- στην Ελλάδα. Πέρασε από διάφορες διευθυντικές θέσεις και κατέχει, εδώ και περίπου δύο χρόνια, τη θέση του Γενικού Διευθυντή της νεοϊδρυθείσας Ενώσεως Εταιριών Κινητής Σηλεφωνίας, η οποία ιδρύθηκε από τις εταιρίες COSMOTE, Vodafone και WIND. Εκπροσωπεί τον κλάδο στην Ελλάδα σε διάφορά θέματα. Προσφάτως, μάλιστα, έστειλαν και μία επιστολή προς το ΕΡ, στην οποία έθεσαν τις απόψεις τους για το ψηφιακό μέρισμα στη ζώνη Κινητές Σηλεπικοινωνίες σε περιβάλλον σύγκλισης ΣΕΥΑΝΟΠΟΤΛΟ Γ.: Καλησπέρα σας, κύριε Πρόεδρε Θερμές ευχαριστίες και στους συνεργάτες σας για τη φιλοξενία σε μια εξαιρετική συνδιάσκεψη. Θα ήθελα, πρώτα, να ζητήσω συγνώμη από τους προσκεκλημένους που η παρουσίασή μου είναι και στα ελληνικά. Θα ήθελα να ξεκινήσω, βάζοντας ένα πλαίσιο συζήτησης διαφορετικό, για να καταλήξω στο ψηφιακό μέρισμα -που είναι το αντικείμενο που σας ενδιαφέρει στη σημερινή συζήτηση- με τα συμπεράσματά του. Σο πλαίσιο θα το συμβόλιζα με ένα καμπανάκι, με μια τεράστια καμπάνα κινδύνου. Η τοποθέτησή μας δεν μπορεί να είναι ανεξάρτητη από την ιστορική συγκυρία που βρίσκεται η χώρα μας σήμερα. Μερικές στιγμές, ξεχνιέμαι και νομίζω ότι είμαι σε άλλο κόσμο!.. Φθες το πρωί, κύριε Πρόεδρε, είχαμε μια εξαιρετική συζήτηση για next generation access δίκτυα σε περιοχές του κόσμου, από τη ιγκαπούρη μέχρι την Αλμπέρτα του Καναδά. Προσωπικά, αναγκάστηκα, το μεσημέρι, να Σελ. 268

269 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 βγω και να δώσω μία συνέντευξη για μία από τις περιοχές, τη μοναδική στην Ελλάδα, που, όταν ήμουν στη Vodafone, είχαμε αναπτύξει ένα μικρό δίκτυο μαζί με την Ericsson και την Σοπική Αυτοδιοίκηση και, πιο συγκεκριμένα, για λογαριασμό του Δήμου Σρικκαίων, που είχαμε και αναφορά στη συζήτηση. Φθες το μεσημέρι, λοιπόν, έδωσα μία συνέντευξη στο Skai Radio όσον αφορά το γιατί δεν πρέπει να απομακρυνθεί η κεραία κινητής τηλεφωνίας από τα Σρίκαλα, μια αντίστοιχη κεραία από την Εύβοια και ούτω καθ εξής. Σι συμβαίνει στη χώρα μας, κυρίες και κύριοι; Μία μικρή εισαγωγή σε σχέση με το πού βρίσκεται, σήμερα, η κινητή τηλεφωνία. Ο κλάδος βρίσκεται σε μια ιστορική καμπή απόκλισης από τις καλές πρακτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αναφέρθηκαν ορισμένα στοιχεία νωρίτερα. Αυτό που θέλω να τονίσω, το βασικό μήνυμα, είναι ότι κινούμαστε με διπλάσιους ρυθμούς αρνητικής ανάπτυξης από τη χειρότερη αγορά στην Ευρώπη. Οι αιτίες δεν έχουν να κάνουν μόνο με την κρίση, αλλά με τις ευθύνες όλων μας και πρέπει να σταθμίσουμε τι νέες πολιτικές προσεγγίσεις πρέπει να έχουμε, για να αναζωογονηθεί η αγορά. την παρουσίασή μου, σήμερα, δε θέλω να μείνω στο πρόβλημα και στο καμπανάκι, αλλά να προτείνω και μερικές λύσεις πραγματικά, η κατάσταση μπορεί να αλλάξει. σον αφορά τη συνεισφορά μας στο ακαθάριστο εγχώριο προϊόν, αυτή έχει μια διττή σημασία: ποια ήταν και ποια μπορεί να είναι; τη μεθοδολογία, με βάση την οποία δουλεύουμε, πιστεύουμε ότι μπορεί η ευρυζωνικότητα να αποτελέσει έναν μοχλό ανάπτυξης, όχι μόνο σήμερα, αλλά και στο μέλλον. Η κινητή ευρυζωνικότητα υπολογίζεται ότι μπορεί να έχει, τουλάχιστον με τα μοντέλα με τα οποία δουλεύουμε εμείς, με συντηρητικές Σελ. 269

270 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία προσεγγίσεις, σημαντική συνεισφορά, στο μέλλον, στην ανάπτυξη του εγχώριου προϊόντος. μως, στην πορεία που πηγαίνουμε μέχρι σήμερα, συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο. Σα δημόσια έσοδα αναφέρθηκαν ότι θα είναι, ιστορικά, στα δύο δισεκατομμύρια ευρώ δε θα είναι. Θα προσεγγίσουν πολύ χαμηλότερα νούμερα από το ενάμισι δισεκατομμύριο ευρώ για το 2010, με δραματική πτώση του φόρου εισοδήματος των εταιριών κινητής τηλεφωνίας και ολόκληρου του κλάδου. Οι ακαθάριστες εγχώριες επενδύσεις, για τα επόμενα τρία χρόνια, προβλέπονται να είναι αρνητικές. Γίνεται πολύς λόγος για ξένες επενδύσεις στη χώρα. Η μεγαλύτερη ξένη επένδυση στη χώρα, που είναι σε εξέλιξη, είναι η επένδυση στις κινητές ευρυζωνικές υποδομές - και αυτή είναι σε αμφισβήτηση! Σο χάσμα, το οποίο αρχίζει και αναδεικνύεται ανάμεσα στην Ελλάδα και την Ευρώπη, είναι ορατό τα τελευταία δύο χρόνια και στα στατιστικά αναδείχθηκε ως μία απόκλιση ανάμεσα στη διείσδυση ευρυζωνικών υπηρεσιών, με την Ελλάδα να είναι στο 2% και την Ευρώπη στο 5,2%. Εμείς έχουμε δημιουργήσει ένα νέο μοντέλο, το οποίο βασίζεται στη λύση προβλημάτων, όπως είναι η διαδικασία αδειοδότησης, που αναφέρθηκε προηγουμένως, το οποίο χτίζει πάνω σε μία θετική διαδικασία της αγοράς. Πριν αναφερθώ σε αυτό, θα ήθελα να θέσω υπ όψιν σας και μία άλλη παράμετρο, που αφορά το θέμα του φάσματος, που αναλύθηκε προηγουμένως. Θυμίζω ότι τα ιστορικά στοιχεία του κλάδου λένε ότι οι εταιρίες έχουν επενδύσει, τα τελευταία χρόνια, περίπου 940 εκατομμύρια ευρώ για κόστος άδειας 2G, 3G, WiMax και ούτω καθ εξής. Επίσης, καταβάλουν -ετήσια- τέλη ραδιοσυχνοτήτων, τέλη αριθμοδότησης, ανταποδοτικά τέλη για τη λειτουργία της Ρυθμιστικής Αρχής, τέλη για τους σταθμούς βάσης (τέλη κατασκευής) καθώς, επίσης, πρόστιμα Σελ. 270

271 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 για τη λειτουργία τους - πεντέμισι εκατομμύρια ευρώ ήταν την περασμένη χρονιά. Γιατί έχει μια σημασία αυτό; Διότι πρόκειται να δρομολογηθούν διαδικασίες auctions για το φάσμα και οι διαδικασίες αυτές θα πρέπει να είναι θετικές και δημιουργικές, όχι σε μία αποτίμηση η οποία είναι σε μείωση, όχι σε μία αποτίμηση η οποία θα τείνει στις μέσες ευρωπαϊκές τιμές εμείς αποκλίνουμε. Σο μήνυμα, λοιπόν, στο Δημόσιο Σαμείο θα είναι μια αρνητική προσέγγιση, αλλά αυτό είναι σε επίπεδο ευρώ. Σο μήνυμα προς την κοινωνία είναι ότι αποκλίνουμε, σαν κοινωνία, από τις καλές ευρωπαϊκές πρακτικές, από τις πρακτικές που, ήδη, είναι στη χρήση των πολιτών της τοκχόλμης. Μπορεί κάποιος να επισκεφτεί τη τοκχόλμη και να δει πώς λειτουργούν οι δημόσιες συγκοινωνίες, οι δημόσιες υπηρεσίες, τα δημόσια νοσοκομεία, ώστε να επιστρέψει και να τα συγκρίνει με το πώς λειτουργεί σήμερα η αντίστοιχη δραστηριότητα στη χώρα μας. Έχουμε μία τεράστια ευκαιρία, λοιπόν, να αξιοποιήσουμε και αυτές τις υποδομές σε αυτή την κατεύθυνση. Οι προτάσεις πολιτικής, λοιπόν, που διατυπώνουμε είναι, όχι απλά να περιορίσουμε τη γραφειοκρατία, αλλά το 2010 να είναι η χρονιά που θα διορθώσουμε τα σφάλματα που χτίσαμε όλα αυτά τα χρόνια. Σο 2010 πρέπει να είναι χρονιά θεσμικών αλλαγών στο καθεστώς αδειοδότησης των υποδομών στη χώρα, για να μπορούν το 2011 και το 2012 να είναι χρονιές μετάβασης και ανάπτυξης των ευρυζωνικών δικτύων στην Ελλάδα. Επιπλέον, να μην έχουμε διπλάσιο μέσο κόστος ανάπτυξης ακραίου δικτύου στη χώρα από τις ευρωπαϊκές χώρες και, κατά συνέπεια, να φεύγουν αυτά τα χρήματα από υπόλοιπες επενδύσεις ή από την απασχόληση δαπανώνται, για χίλια δικαστήρια το χρόνο, στην Ελλάδα, για σταθμούς βάσης, πεντέμισι εκατομμύρια ευρώ, που πάνε σε πρόστιμα, για Σελ. 271

272 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία καταδικαστικές αποφάσεις, που θίγουν την ηθική υπόσταση των στελεχών τη βιομηχανίας. Οι προβλέψεις, οι οποίες έχουν καταλήξει σε ένα μοντέλο, το οποίο επικοινωνούμε αυτό τον καιρό με την πολιτική ηγεσία -το σύνολο της πολιτικής ηγεσίας, γιατί προσπαθούμε να επιτύχουμε μια διακομματική συναίνεση σε αυτή την κατεύθυνση- του τόπου, αφορούν το ποια μπορεί να είναι η συγκεκριμένη συμβολή του κλάδου των κινητών επικοινωνιών σε μια προσπάθεια να ξανασυζητήσουμε για ανάπτυξη σε μία οικονομία η οποία έχει φθίνουσα, αρνητική πορεία. Σι σημαίνει, ξανά να συγκλίνουμε στους δείκτες -το παράδειγμα αφορά τις ευρυζωνικές κινητές εφαρμογές- με τους μέσους ευρωπαϊκούς όρους; Έχουμε μία ευκαιρία, η οποία έχει ποσοτικοποιηθεί από εμάς, σε συνεισφορά στο ΑΕΠ, σε περισσότερες από εννιά χιλιάδες θέσεις εργασίας, σε αντίστοιχη αύξηση των δημοσίων εσόδων και σε μία δημιουργική συζήτηση για το πώς μπορεί να αναπτυχθεί, από κει και πέρα, η καινοτομία στην αγορά. Αυτή η συζήτηση δεν μπορεί να είναι ξεκομμένη από οιαδήποτε συζήτηση για το φάσμα. Η συζήτηση για το φάσμα δεν είναι τεχνοκρατική, δεν έχει να κάνει με τις τεχνικές λύσεις, τις κανονιστικές λύσεις ή μία γενική θεώρηση της κατάστασης όπως συμβαίνει στην Ευρώπη και στην Ελλάδα. Είμαστε σε μία δραματική κατάσταση, είμαστε σε μία θεμελιώδη κρίση και δεν πρέπει να στηριχθούμε στο πώς θα βγάλουμε τον κακό μας εαυτό στις συνθήκες της κρίσης. Δεν πρέπει να εντείνουμε την αντιπαλότητα, είτε αυτή είναι σε πολιτικό είτε είναι σε κοινωνικό είτε είναι σε επίπεδο λειτουργίας της αγοράς. Είναι μία ώρα που πρέπει να στραφούμε στη σύνθεση και στους υψηλούς στόχους, για να ξαναγυρίσει η χώρα σε μια θετική κατεύθυνση. Σελ. 272

273 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 Σο ψηφιακό μέρισμα, λοιπόν, δεν μπορεί να συζητηθεί σαν ένα τεχνορυθμιστικό ζήτημα. Είναι ένα πολιτικό ζήτημα, είναι ένα ζήτημα ευθύνης των παρόχων, που έρχονται να συνδράμουν σε μία άλλη λογική, σε μία άλλη προσπάθεια, δημιουργίας -ξανά- αξίας σε μία αγορά η οποία έχει χάσει τη συνοχή της και την κατεύθυνσή της. Πρέπει το 2010 να είναι η χρονιά απόδοσης του μερίσματος σε θεσμικό επίπεδο από την πολιτική ηγεσία της χώρας. Θα πρέπει να βαίνει παράλληλα με τη διαδικασία ρύθμισης των ζητημάτων λειτουργίας της αγοράς σε επίπεδο αδειοδότησης και λειτουργίας των υποδομών. Η βάση της ευρωπαϊκής πρακτικής είναι δεδομένη. Η διάθεση του μερίσματος θα χρησιμοποιηθεί για την ανάπτυξη των δικτύων τέταρτης γενιάς στην Ελλάδα. Σα δίκτυα αυτά μπορούν να δρομολογηθούν με τους ρυθμούς που οι κανονιστικές και ρυθμιστικές αρχές μπορούν να δρομολογήσουν. Τπάρχει ο χρόνος, το 2011 να καθαριστούν οι δίαυλοι οι οποίοι είναι κατειλημμένοι και να λυθούν τεχνικά ζητήματα της μετάβασης. Σο 2012 θα πρέπει να είναι η χρονιά λειτουργίας της αγοράς με νέο τρόπο και να προχωρήσουμε σε μία διαδικασία αξιοποίησης των πολιτικών αποφάσεων που εκκρεμούν. ε αυτά τα πλαίσια, ο δικός μας ρόλος είναι ένας ρόλος θετικός, αλλά ιδιαίτερα πιεστικός. Θέλουμε να δημιουργήσουμε μία αίσθηση πραγματικής συναίσθησης της κρισιμότητας της κατάστασης που αντιμετωπίζουμε και να κριθούμε όλοι από τη διαφορά που κάνουμε στο να συνθέσουμε νέες απόψεις. ας ευχαριστώ πολύ. Καλή συνέχεια στη δουλειά. ΤΡΙΓΟ Α. - υντονιστής: Ευχαριστώ πολύ τον κύριο τεφανόπουλο και συμμερίζομαι την αγωνία του ως προς το τι πρέπει να γίνει για τις μεταρρυθμίσεις. Σελ. 273

274 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία Ένα μικρό σχόλιο Δεν νομίζω ότι θα προλάβουμε το χρόνο, μέσα στο 2010, να έχει ληφθεί η Απόφαση για το ψηφιακό μέρισμα. Ας ελπίσουμε ότι αυτό θα γίνει το Ακούσαμε, προηγουμένως, την κυπριακή εμπειρία. Ήρθε η ώρα να ακούσουμε την ιρλανδική εμπειρία. Θα παρακαλούσα την κυρία O Reilly να ανέβει στο βήμα. Η κυρία O Reilly έχει σπουδάσει Πληροφοριακές Εφαρμογές και Διοίκηση Πληροφοριακών υστημάτων. Από το 2003, εργάζεται στη Ρυθμιστική Αρχή Επικοινωνιών της Ιρλανδίας, έχοντας ασχοληθεί με την ανάλυση αγορών, την τιμολόγηση, την αριθμοδότηση καθώς και με ζητήματα που άπτονται των VoIP και NGAs. Προσφάτως, ασχολήθηκε με το συντονισμό ενός κατεπείγοντος εθνικού σχεδίου για τον τομέα των τηλεπικοινωνιών, ενώ έχει συνεργαστεί και με τον ERG, για θέματα σχετικά με τα NGAs, περιλαμβανομένης και της προσφάτως ανακοινωθείσας πολιτικής για τους μελλοντικούς μηχανισμούς χρεώσεων των NGΑs. Η ιρλανδική προσέγγιση στη σύγκλιση Σηλεπικοινωνιών και Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης O REILLY O.: Thank you, Mr. Chairman. As you mentioned, I come from the Commission for Communication Regulation in Ireland and when I tell you that it is 17 degrees today in Dublin, you will understand why we were very excited to be invited to Greece. The topic on hand. I was asked to speak on telecommunications and mass media convergence, the Irish approach. It slightly concerns me when people use words like the Irish approach, it makes it sound like we Σελ. 274

275 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 are either doing something very wrong or very right. But in any case, I suppose we are just trying to do what we can with the national circumstances that we have to deal with. In the course of this talk, I am going to go through where Ireland sees real convergence coming from, where it is actually happening today and then I am going to say a little bit about how the digital dividend can be used to help us achieve the goals that have been set out on the digital agenda. And then I am going to slightly sidestep and tell you a little bit about an innovative spectrum licensing system that we use in Ireland to help R&D companies test and trial new mobile wireless solutions. So, convergence is one of those fantastic words, it means something different to everyone, everyone has a different definition of what it is and everyone has different requirements and incentives in this market, in these sets of markets. From the European perspective set out in the digital agenda which we have already discussed at length over the course of the two days, there are a number of objectives and measures to meet those objectives set out but I think the most relevant one is in relation to the aim to bring basic broadband to all European citizens by 2013, to bring high speed broadband of 30 Mb and higher by 2020 and to bring even very high speed broadband to households, to half of those households by In order to meet that objective, obviously networks need to change and it is not that the objective was set out in the digital agenda that the networks are changing but that is one element. Two different TDM platforms, multi-platform architectures are being streamlined into converged IP networks and that obviously brings with it the potential of reducing operational expenses. Σελ. 275

276 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία Telcoms operators also need to compete aggressively with cable operators who are rolling out DOCSIS 3.0 today which provides speeds above 200 Mbps. And lastly but not leastly, the consumer. Consumers are not concerned with the service and they do not really care how it is delivered, as long as it works, as long as they can surf the web, as long as they can access telemedicine, as long as they can look at their TV programs online. It does not matter what technology is used to deliver it as long as it is a good services and at a competitive price. In relation to convergence in Ireland, what is happening right now, I am just going to throw out a few numbers for you, in case you have not had enough statistics already today. We published ComReg published our quarterly report every three months which sets out statistics on the telecoms market in Ireland and the most recent one was published yesterday. We can see that mobile penetration is quite high, at 119%. But that is plateau, so the growth in the last quarter was less than 1%. So we can say that that is starting to saturate. 77% of 1.46 million households with television pay for the service, so only 13% actually avail of the free to air analogue service. And broadband growth which had admittedly a slow start gathered momentum and penetration is now at 1.5 million subscriptions. This translates into approximately just under 60% per household. Interestingly, of these 1.5 million subscriptions, about a third of those are served by mobile broadband, so this is where the real convergence is happening. So in considering the vision of where we want to be in 2020, it is clear and I think there have been a number of very compelling presentations already of the two days that the demand for data services Σελ. 276

277 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 and the level of data traffic is going to increase, it is going to increase fast and it is going to increase exponentially. Some work that Ericsson has undertaken indicates that there are going to be at least 2.4 billion mobile subscriptions by 2013 and 3 billion by 2015, some numbers differ depending on which side do you look up but nevertheless there are going to be a lot of mobile broadband subscriptions by As a concept, broadband networks are evolving and we need to think about the mechanisms that we can deliver these services with. We have talked a lot about fixed networks over the course of this Conference so I am not going to go back into those details. And wireless networks may not be considered by some to be a direct substitute for fixed networks, at least not currently in Ireland, using our current market definition. But they do play a very important role in providing broadband to those areas that are not currently served by fixed and are not likely to be served, at least commercially by fixed networks. One example is the National Broadband Scheme in Ireland which is a government funded scheme providing minimum data connection to those black spots which would not be commercially served by any other telco. And this is actually being delivered using HSTPH technology. Current mobile solutions, including protocols like GSN, HSTPH, 3G, etc, they all provide credible solutions for broadband services that are not bound with intensive but they are not currently suited for a band with heavy requirements like downloading video or online gaming. And this is where developments such as LTE come in to play. But as previously mentioned by previous speakers, these require a lot more spectrum and this is where the digital dividend can come in. Σελ. 277

278 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία Transmitting television in the form of data means the frequencies used to broadcast this analogue television can be used for other purposes. Obviously there are two sides of benefits. On one side you can have better digital channels, more programs, better picture, better sound, hi-def pictures which are particularly good apparently if you are watching sports or the fast moving pictures, which I believe might have been very useful yesterday evening. But when we change from broadcasting TV on analogue frequencies to digital frequencies, we have this paradigm where people who are currently purchasing their commercial digital services through satellite or cable packages, may not choose to transfer to digital terrestrial television, they may chose to retain their pay packages. So that made somewhat less the benefits of moving to a DTT solution. But nonetheless, on the other hand, there are still significant benefits associated with the use of the 800 band for services other than broadcasting. And I think other speakers have already mentioned that this is good for wide area coverage and it does give good in-building coverage which is useful in cities. Giving some very general background to the digital dividend, you are probably all very familiar with these, the European Commission set out a recommendation in October 2009 which requires a complete analogue switch off by January It also requires the support and harmonized conditions of use in the 800 band for services other than broadcasting, for communication services. And member states were to report to the Commission around this time on the analogue switch-over progress. And there are a number of CEPT ongoing studies which deal with this issue as well. Σελ. 278

279 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 In relation to digital dividend in Ireland then, there are particular regiments in Ireland for the digital dividend on the basis that a key driver for overall broadband growth is mobile broadband. We consider that to be a compliment to fixed or cable broadband at this stage but that may change in the future. And given that Ireland has a large population living outside of urban areas, we need to ensure that those living in rural areas have equal opportunity to access the high speed broadband available in cities. And this is challenging obviously. It challenges a lot of operators and regulators across Europe. We need to consider all of the opportunities that we can to achieve this goal. In terms of economic benefits, there are many studies as you want on this value. The announcements made by the Commission indicates that the value to all of Europe could be anywhere between 17 and 44 billion euros. I have seen estimates of a size 95 billion euros. In Ireland, the total value including the private value as well as the social and associated benefits could be anywhere from 2.1 billion to 9.8 billion. It is not enough to bail out a bank, but nonetheless. Very quickly, commercial digital TV, as I mentioned, is already very widespread. We have satellite, MMDS and cable packages, pretty much throughout the country. On that basis, we did launch - not ComReg, another regulatory authority a bid for commercial DTT licenses and that has been halted due to lack of interest from the market. We hope that that is temporary and that that can be restarted shortly but at the moment it is halted. But on the public service DTT side, we are moving quite swiftly along. The planning to clean the 800 MHz band is well advanced and ComReg has coordinated six multiplex plans. Radiotelevison, RTE which is Σελ. 279

280 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία Ireland s national broadcaster, is required to establish a network and they have been issued a license in 2007 to that end. Stepping slightly away from the digital dividend but staying on spectrum matters. I would like to briefly talk to you about the test and trial environment we have set up in Ireland. ComReg proactively supports access to spectrum for RTE mainly because we have quite special spectrum-related advantages in the country. We are in island status so we do not have very many interference from international borders. We are not a member of NATO which may not be a big deal to NATO but it does mean that we do not have to rely or reserve bandwidth for military use that other countries do. So, because of that, we have clean spectrum that can be used very successfully for innovative new services. So, the idea of the test and trial environment is that you can have a license for either a test or a trial of wireless devices in an environment that is a real life environment, it is not a lab quality but licenses are cheap, easy, quick to get and they are available on any spectrum that is free, obviously, if it is licensed to somebody else, you can get another license for it but it is available on any license that is free. There have been over 110 licenses launched in 2005 and I actually think that number is slightly too low. I think it is in the region of 150 at this stage. And more recently there have been live trials of LTE on the streets of Dublin, getting speeds of up to 80 Mbps. So that is an interesting real life scenario if these things can work. Just to finish up, I will show you just some of the bodies that have been interested in using this environment. Research bodies like universities, major equipment manufacturers, major network operators Σελ. 280

281 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 and they have been allocated to test for a variety of services like WiMax, mobile TV, DTT, ultra-wideband technologies and many more besides. So I hope I have given you a little idea of the scenario in Ireland at the moment and I would like to thank you for your attention. ΤΡΙΓΟ Α. - υντονιστής: Ευχαριστούμε πάρα πολύ την κυρία O Reilly, η οποία μας μίλησε για την ιρλανδική εμπειρία και πρακτική, συνδέοντάς την, ταυτόχρονα, με τις ευρωπαϊκές τάσεις στο ψηφιακό μέρισμα. Θα παρακαλούσα, τώρα, τον κύριο Γαμπρίτσο να ανέλθει στο βήμα. Σον κύριο Γαμπρίτσο τον γνώρισα μόλις πριν από δύο εβδομάδες. Θα σας διαβάσω το βιογραφικό του, αλλά θα σας πω δύο σημεία ε αυτό το σύντομο χρονικό διάστημα που έχει αναλάβει, από το Υεβρουάριο του 2009 μέχρι τώρα, έχει λύσει δύο σημαντικά προβλήματα στο θέμα της ψηφιακής τηλεοράσεως. Έλυσε το θέμα της αδείας για ψηφιακή τηλεόραση, που δεν είχε η ΕΡΣ, καθώς και το θέμα με τους αποκωδικοποιητές που θα χρησιμοποιηθούν και είναι απαραίτητοι για τον μέσο πολίτη. Επίσης, με μια πολύ καλογραμμένη επιστολή, έθεσε με ενάργεια τα πρακτικά προβλήματα και, κυρίως, τις ανακολουθίες οι οποίες υπάρχουν μεταξύ της μεταβατικής και της τελικής περιόδου δια την ψηφιακή τηλεόραση. Ο κύριος Γαμπρίτσος -απλώς, να αναφέρω- είναι Ηπειρώτης, από την Ήπειρο πήγε στην Νέα Τόρκη όπου σπούδασε ηλεκτρολόγος μηχανικός, έμεινε στην Αμερική γιατί τον κράτησε, απ ό,τι έχω διαβάσει εδώ, το θέμα των τηλεοπτικών δικτύων, επέστρεψε στην Ελλάδα λίγο αργότερα και ασχολήθηκε με το MEGA, ενώ τα τελευταία χρόνια ήταν στη συνδρομητική τηλεόραση NETMED NOVA. Σελ. 281

282 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία Τπήρξε Γενικός Διευθυντής και Διευθύνων ύμβουλος της θυγατρικής SYNED καθώς και Διευθύνων ύμβουλος της NETMED και Γενικός Διευθυντής της NOVA. ήμερα είναι και Διευθύνων ύμβουλος και Πρόεδρος της ΕΡΣ ΑΕ. Η ψηφιακή στρατηγική της δημόσιας τηλεόρασης ΓΑΜΠΡΙΣΟ Γ.: Ευχαριστώ, κύριε Γενικέ. Σα έλυσα όλα τα θέματα σε τρεις μήνες. Για να δούμε Δύο βασικά θέματα. Κατ αρχάς, ευχαριστώ την Εθνική Επιτροπή Σηλεπικοινωνιών & Σαχυδρομείων, για την ευκαιρία να σας μιλήσω σήμερα για την ψηφιακή στρατηγική της δημόσιας τηλεόρασης - αυτός είναι ο τίτλος της ομιλίας μου. Θα είμαι λίγο διαφορετικός από τους προηγούμενους ομιλητές. Θα δούμε το ρόλο και τη στρατηγική της Δημόσιας Σηλεόρασης -της ΕΡΣ, δηλαδή- στη νέα ψηφιακή εποχή, αφού προηγουμένως δούμε μαζί μερικά στοιχεία για το όραμα και τους σκοπούς της ΕΡΣ, τα μεγέθη της, τις παρεχόμενες υπηρεσίες της αλλά και αφού καταρρίψουμε κάποιους μύθους που τη συνοδεύουν. Πρώτα, λίγα λόγια ύμφωνα με τον ιδρυτικό νόμο, η ΕΡΣ αποσκοπεί στην πλουραλιστική ενημέρωση, στην επιμόρφωση και την ποιοτική ψυχαγωγία του ελληνικού λαού και δεν επιδιώκει την απόκτηση κέρδους δεν έχει εμπορικό σκοπό. Έτσι, συνοπτικά, η ΕΡΣ, σήμερα, διαθέτει και λειτουργεί επτά τηλεοπτικά κανάλια (τρία ψηφιακά, τρία αναλογικά και το δορυφορικό κανάλι), 29 ραδιοφωνικούς σταθμούς, εκ των οποίων οι 19 είναι περιφερειακοί - μάλιστα, δύο από τα ραδιοφωνικά προγράμματα της ΕΡΣ εκπέμπουν στα βραχέα για τον ελληνισμό της διασποράς, ενώ υπάρχει και Σελ. 282

283 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 ένα ονόματι ΥΙΛΙΑ, που απευθύνεται στους ξένους που ζουν και εργάζονται ή επισκέπτονται τη χώρα μας. Επιπλέον, λειτουργεί δύο μουσικά σύνολα, δύο ορχήστρες δηλαδή, καθώς και μία χορωδία. Εκδίδει το περιοδικό Ραδιοτηλεόραση και, βεβαίως, λειτουργεί τους δικτυακούς τόπους της ΕΡΣ, ert.gr. Μιλάμε, λοιπόν, για έναν μεγάλο οργανισμό και όχι, απλώς, για έναν τηλεοπτικό σταθμό. Θα σας μιλήσω -και μου δίνεται η ευκαιρία σήμερα, αν και δεν ξέρω πόσο ενδιαφέρει το ακροατήριο εδώ- για κάποιες υπερβολές και την πραγματικότητα για κάποια συγκεκριμένα πράγματα γύρω από την ΕΡΣ. Η πρώτη υπερβολή που ακούγεται -και έρχεται συχνά στο ραδιομέγαρο- είναι για το ανταποδοτικό τέλος. Λέγεται ότι η ΕΡΣ εισπράττει εξαιρετικά υψηλό ανταποδοτικό τέλος από τους πολίτες. Η αλήθεια; Σο ανταποδοτικό τέλος που πληρώνουν οι έλληνες πολίτες είναι 50,88 ευρώ το χρόνο, κάπου 4,26 ευρώ το μήνα ανά κατοικία, το πέμπτο χαμηλότερο στην Ευρώπη των 27, μετά από εκείνα της Ρουμανίας, Πορτογαλίας, Μάλτας και λοβακίας. Επομένως, είμαστε από τους χαμηλούς και όχι από τους υψηλούς στο ανταποδοτικό τέλος. Δεύτερη υπερβολή, τα διαφημιστικά έσοδα. Ακούγεται ότι η ΕΡΣ, ενώ εισπράττει το ανταποδοτικό τέλος, απορροφά -παράλληλα- μεγάλα ποσά από τη διαφήμιση. Αυτό ακούγεται, κυρίως, από τους ιδιωτικούς εμπορικούς σταθμούς. Η πραγματικότητα; Η ΕΡΣ απορροφά μόνο 6% έως 7% της τηλεοπτικής διαφημιστικής πίτας -και αυτό είναι φέτος, που έχουμε και το Μουντιάλ σε προηγούμενα χρόνια, νομίζω, το ποσοστό ήταν 5%- και δεν ανταγωνίζεται, ουσιαστικά, τα εμπορικά κανάλια. Σο έσοδο, όμως, αυτό είναι απολύτως αναγκαίο, καθώς η ΕΡΣ, σήμερα, αντιμετωπίζει συσσωρευμένο χρέος ύψους 110 εκατομμυρίων ευρώ και βρισκόμαστε στο μέσο της περιόδου οικονομικής εξυγίανσης. Σελ. 283

284 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία Εδώ, να πω ότι το ποσοστό των εσόδων της ΕΡΣ από τη διαφήμιση είναι μόνο 10%. Για παράδειγμα, όσον αφορά τη γαλλική δημόσια τηλεόραση, το ποσοστό της από τη διαφήμιση είναι 40%. Σρίτη υπερβολή, η φυσιογνωμία και ο προγραμματισμός της ΕΡΣ. Λένε ότι η ΕΡΣ ανταγωνίζεται, στο πρόγραμμα, τα ιδιωτικά εμπορικά κανάλια. Η αλήθεια είναι ότι ο σχεδιασμός της φυσιογνωμίας και του προγραμματισμού των καναλιών της ΕΡΣ γίνεται στη βάση της εξυπηρέτησης του οράματος και των σκοπών της ΕΡΣ και όχι στη βάση της εμπορικής ανταπόδοσης. Δε σχεδιάζει, δηλαδή, η ΕΡΣ τα προγράμματά της με βάση το εμπορικό κοινό, που είναι οι συγκεκριμένες ηλικίες ή οι οικονομικές τάξεις. Δύο ακόμα υπερβολές και αλήθειες και μετά αλλάζω θέμα Ο αριθμός των εργαζομένων Λέγεται ότι η ΕΡΣ απασχολεί υπερβολικά μεγάλο αριθμό εργαζομένων -το έχω ακούσει κι αυτό και, μάλιστα, ήρθε από τη Βουλή ως επερώτηση- την ώρα που το BBC απασχολεί λιγότερους. Δηλαδή, ακούμε ότι η ΕΡΣ απασχολεί περισσότερους εργαζόμενους από το BBC. Η αλήθεια είναι ότι, στην ΕΡΣ, εργάζονται συνολικά μόνιμοι υπάλληλοι και χίλιοι περίπου συμβασιούχοι, οι οποίοι, βέβαια, ακούγεται ότι θα γίνουν και λιγότεροι σύντομα. Σο BBC απασχολεί σχεδόν εργαζόμενους, σύμφωνα με στοιχεία του Νομίζω ότι η RAI, η ιταλική δημόσια τηλεόραση, απασχολεί Ήταν και πήγαν στους ή κάπου εκεί. Σέλος, λέγεται ότι η ΕΡΣ επιχορηγείται και από το κράτος, αφού εισπράττει όλα αυτά τα ποσά. Αυτό είναι εν μέρει αλήθεια μέχρι σήμερα φέτος, νομίζω, είναι η τελευταία χρονιά που η ΕΡΣ θα εισπράξει ενάμιση εκατομμύριο ευρώ -όλο κι όλο- από το κράτος. Δε νομίζω ότι χρειάζεται την κρατική επιχορήγηση και, δεδομένων των οικονομικών της χώρας, δε νομίζω ότι αυτό θα συνεχιστεί και Σελ. 284

285 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 δε θέλουμε να συνεχιστεί, παρά το γεγονός ότι η ΕΡΣ χρηματοδοτεί το δίκτυο εκπομπής του καναλιού της Βουλής των Ελλήνων, το δίκτυο που εκπέμπει τη Βουλή των Ελλήνων, αναλογικό και τώρα ψηφιακό, καθώς και το δορυφορικό κανάλι ERTWorld και δύο ραδιοφωνικά προγράμματα στα βραχέα για τους Έλληνες της διασποράς. Με βάση, λοιπόν, όλα τα παραπάνω και το γεγονός ότι το 90% των εσόδων της ΕΡΣ προέρχεται από το ανταποδοτικό τέλος, το ερώτημα είναι: ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος για να επιστρέψει η ΕΡΣ στους πολίτες την αξία του ανταποδοτικού τέλους που εισπράττει;. Αυτό αποτελεί ένα βασικό ερώτημα, που με έχει απασχολήσει και συνεχίζει να με απασχολεί. Κατ αρχήν, όντως, χρειάζεται η ΕΡΣ τρία αναλογικά και τρία ψηφιακά τηλεοπτικά κανάλια ή αρκούν πολύ λιγότερα για να επιτελέσει καλύτερα το σκοπό της; Θα επιχειρήσω να τοποθετηθώ επί του θέματος με στοιχεία Αποτελεί γεγονός, με απόφαση της προηγούμενης διοίκησης, το ότι η ΕΡΣ επένδυσε και διαθέτει τις υποδομές για την εκπομπή των τριών ψηφιακών καναλιών σινε+, σπορ+ και πρίσμα+. Σο κόστος των υποδομών, ήδη, έχει συντελεστεί. Επομένως, το ερώτημα, πλέον, είναι, αν συμφέρει να κλείσει η ΕΡΣ κάποια από τα κανάλια που λειτουργεί ή όχι. Κατά τη γνώμη μου, η ΕΡΣ εξυπηρετεί τις τηλεοπτικές ανάγκες του κοινού της πληρέστερα, παράγοντας και παρέχοντας περισσότερα και όχι λιγότερα προγράμματα, πάντα στο πλαίσιο των οικονομικών της δυνατοτήτων. την ψηφιακή δε εποχή που ζούμε, οι οικονομίες κλίμακας είναι τέτοιες, που επιτρέπουν στην ΕΡΣ να λειτουργεί παραπάνω κανάλια για την εκπομπή περισσοτέρων εξειδικευμένων προγραμμάτων απ ό,τι στη μέχρι τώρα αναλογική εποχή. Σελ. 285

286 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία Με βάση, λοιπόν, την παραπάνω ανάλυση, σχεδιάζουμε τη στρατηγική της ΕΡΣ για την ψηφιακή εποχή ως εξής: Πρώτον, επιχειρούμε την οικονομική και διοικητική εξυγίανση, ώστε τα χρήματα που μας εμπιστεύεται ο ελληνικός λαός να τα επενδύουμε σε υποδομές νέας γενιάς, σε τηλεοπτικά προγράμματα που αφορούν και ενδιαφέρουν το ευρύ κοινό αλλά και μικρότερες, πιο συγκεκριμένες ομάδες, με ειδικά ενδιαφέροντα. Αναφέρομαι σε προγράμματα που δεν είναι - απαραίτητα- σε θέση να προσφέρουν οι εμπορικοί ιδιωτικοί σταθμοί στην Ελλάδα!.. Δεύτερον, δίνουμε έμφαση στα νέα μέσα και, ιδιαίτερα, στο internet. Ξεκινάμε ένα πρόγραμμα με την κωδική ονομασία i-ερσ με στόχο να ενδυναμώσουμε την παρουσία της ΕΡΣ στο Διαδίκτυο και στα νέα μέσα. Σο internet θα αποτελέσει τον τρίτο πυλώνα διανομής και πρόσβασης στο περιεχόμενο της ΕΡΣ: τηλεόραση, ραδιόφωνο, internet. Αυτό, ήδη, το έχουμε σήμερα - και, όσον αφορά το Μουντιάλ, τα αποκλειστικά δικαιώματα του οποίου τα έχει η ΕΡΣ, ήδη, σήμερα λειτουργούμε και στις τρεις πλατφόρμες (μεταδίδουμε το Μουντιάλ και στις τρεις πλατφόρμες). Σρίτον, επανεξετάζουμε τη φυσιογνωμία των τριών ψηφιακών -όπως τα αποκαλούμε- καναλιών της ΕΡΣ (πρίσμα+, σπορ+, σινέ+). Παραδείγματος χάριν, ένα από αυτά θα μπορούσε να εκπέμπει πιλοτικά σε υψηλή ευκρίνεια. Έχω, επίσης, μιλήσει και για ένα ψηφιακό κανάλι της ΕΡΣ για τους νέους - που προγραμματίζεται από νέους για τους νέους! Σαυτόχρονα, σχεδιάζουμε -και αυτό είναι σημαντικό- την επέκταση της εμβέλειας κάλυψης των ψηφιακών καναλιών της ΕΡΣ σε περισσότερες περιοχές από αυτές που καλύπτονται σήμερα. Ανταποδοτικό τέλος πληρώνουν όλοι οι Έλληνες και, επομένως, έχουν όλοι το ίδιο δικαίωμα στην πρόσβαση. Έχουμε, ήδη, καταθέσει στις Αρχές σχέδιο επέκτασης για τα τρία Σελ. 286

287 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 ψηφιακά κανάλια σε δέκα επιπλέον περιοχές της Ελλάδας - επέκταση που θα αρχίσει στο αμέσως προσεχές διάστημα. Σέταρτον, η ΕΡΣ, ταυτόχρονα, ετοιμάζεται να εκπέμψει ψηφιακά τα τρία αναλογικά προγράμματά της συν το κανάλι της Βουλής των Ελλήνων. τόχος μας είναι να αρχίσουν οι ψηφιακές εκπομπές των παραπάνω καναλιών το φθινόπωρο του 2010, πρώτα σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, αλλά και στη Θεσσαλία και σε άλλα μέρη. Διευκρινίζεται εδώ ότι η αναλογική εκπομπή της ΕΡΣ θα συνεχιστεί κανονικά από την Αίγινα μέχρι την έναρξη των ψηφιακών εκπομπών, το επτέμβριο. Είδα, στις εφημερίδες, να γράφεται: «σταματάει η αναλογική εκπομπή από την Αίγινα». Αυτό μπορεί να είναι αλήθεια για τα ιδιωτικά ψηφιακά κανάλια, αλλά η ΕΡΣ, μέχρι να αρχίσει τη δική της ψηφιακή εκπομπή, θα συνεχίσει να εκπέμπει αναλογικά από την Αίγινα. Η έναρξη της ψηφιακής εκπομπής των αναλογικών καναλιών της ΕΡΣ έχει καθυστερήσει -αυτό είναι γεγονός η Digea είναι λίγο πιο μπροστά σε αυτό το κομμάτι- καθώς η νέα διοίκηση έπρεπε να πάρει σημαντικές αποφάσεις ως προς την τεχνολογία. Πρόκειται, όμως, να επιταχυνθεί από το φθινόπωρο με την προϋπόθεση ότι δε θα υπάρξουν ρυθμιστικά εμπόδια. το υφιστάμενο ρυθμιστικό σύστημα μετάβασης στην ψηφιακή εκπομπή, στην Ελλάδα, υπάρχουν -αναμφισβήτητα- ελλείψεις, ασάφειες, έλλειψη συντονισμού, έλλειψη χρονοδιαγράμματος μετάβασης και -πολύ σημαντικό- απουσία συγκεκριμένου φορέα επιφορτισμένου με την παρακολούθηση και τον συντονισμό της μετάβασης! μως, θέλω να τονίσω τον ιδιαίτερο ρόλο της ΕΡΣ, ως καθολικού δημόσιου παρόχου, που δημιουργεί υποχρεώσεις που είναι εν μέρει διαφορετικές από αυτές των ιδιωτικών καναλιών. Η ΕΡΣ χρειάζεται να τρέξει πιο γρήγορα από ό,τι είναι, πιθανώς, διατεθειμένα να τρέξουν τα ιδιωτικά κανάλια. Σελ. 287

288 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία Σο πρόγραμμα ανάπτυξης των ψηφιακών εκπομπών της ΕΡΣ -που, μόλις πρόσφατα, καταθέσαμε στις αρχές- επιχειρεί να δώσει ώθηση στη λιμνάζουσα σήμερα ψηφιακή μετάβαση, να εκπληρώσει -κατά το δυνατόντον ρόλο της ΕΡΣ ως δημόσιου τηλεοπτικού φορέα και να βοηθήσει στην υπέρβαση κάποιων από τις αγκυλώσεις που, εκ των πραγμάτων, υφίστανται στο ρυθμιστικό καθεστώς μετάβασης - κι όλα αυτά με σεβασμό στους θεσμούς και την αγορά, με διαφάνεια και όσο συντεταγμένα επιτρέπουν οι συνθήκες. Ζητάμε, όμως, ταυτόχρονα, από την πολιτεία, ευελιξία -ως προς την αυστηρή τυπικότητα- μέχρι την τελική ρύθμιση του τοπίου τώρα, περνάμε μία μεταβατική εποχή, όπως όλοι γνωρίζουμε. Αναφέρομαι σε τελική ρύθμιση, την οποία, είμαι βέβαιος, θα επιχειρήσει η παρούσα κυβέρνηση με ταχύτητα και πληρότητα. το πλαίσιο αυτό, για να προχωρήσουμε όλοι συντεταγμένα, η δημόσια τηλεόραση έχει επιλέξει να χρησιμοποιήσει το σύστημα MPEG4 για το δεύτερο πολυπλέκτη της (κανάλια ΕΣ1, ΝΕΣ, ΕΣ3 και Βουλή των Ελλήνων), διατηρώντας, όμως, επί του παρόντος, το σύστημα MPEG2 για τον πρώτο πολυπλέκτη (τα κανάλια πρίσμα+, σπορ+, σινέ+ και ΡIK), ώστε όσοι έχουν, ήδη, προμηθευτεί δέκτη MPEG2, να μπορούν να συνεχίσουν να λαμβάνουν τα ψηφιακά κανάλια της ΕΡΣ. Καθίσταται, όμως, σαφές, πως το μήνυμα που περνάει η ΕΡΣ στο κοινό και στην αγορά είναι ότι βαδίζουμε, πλέον, όλοι μαζί με το σύστημα MPEG4. Κλείνω, λέγοντας ότι ο ρόλος της δημόσιας τηλεόρασης στην ψηφιακή εποχή δεν αποδυναμώνεται, αλλά ενισχύεται. Η ΕΡΣ θα συνεχίσει να επενδύει στη δημιουργία προγραμμάτων υψηλής ποιότητας για όλους, να διανέμει τα προγράμματά της στο κοινό με όλες τις τεχνικές μεθόδους (μέσα και δίκτυα εκπομπής), ώστε να φθάνει στο κοινό με τους περισσότερο Σελ. 288

289 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 δυνατούς τρόπους, να παρακολουθεί τις τεχνολογικές εξελίξεις και να επενδύει σε τεχνολογικά εργαλεία που υπηρετούν τους παραπάνω σκοπούς. Η ΕΡΣ λειτουργεί σε ένα περιβάλλον που συνδυάζει τις αγκυλώσεις ενός γραφειοκρατικού δημόσιου οργανισμού με την οικονομική ασφάλεια που της εξασφαλίζει το ανταποδοτικό τέλος. ε οιαδήποτε, όμως, περίπτωση, η ΕΡΣ δεν πρέπει να θεωρεί δεδομένο το ανταποδοτικό τέλος. τη συνεχή προσπάθειά της να κερδίσει την εμπιστοσύνη των Ελλήνων, που αναγκαστικά τη χρηματοδοτούν, θα λειτουργεί με συνέπεια, διαφάνεια και σεβασμό στις αρχές και τους σκοπούς που υπηρετεί! Αν έχω ακόμα ένα λεπτό, να τοποθετηθώ και να θέσω στο ακροατήριο κάποιους προβληματισμούς επί του υπάρχοντος ρυθμιστικού πλαισίου μετάβασης στην ψηφιακή εκπομπή. την Ελλάδα, στον προσωρινό ψηφιακό χάρτη συχνοτήτων, ορίζεται ότι σε κάθε δίαυλο εκπομπής χωρούν τέσσερα τηλεοπτικά προγράμματα. Αυτό το θεωρούμε δεδομένο σήμερα. Επιστημονικά, θα έλεγα ότι αυτό θεωρείται πολύ απλόχερο, ακόμα και γι αυτή τη μέθοδο συμπίεσης MPEG2. Παραδείγματος χάριν, στο Ηνωμένο Βασίλειο έχουμε έξι κανάλια ανά δίαυλο, στη Γαλλία και την Ιταλία πέντε με έξι κανάλια ανά δίαυλο. Πόσο, μάλλον, τώρα, που με τη μέθοδο συμπίεσης MPEG4, που επέλεξε η Digea και, βεβαίως, η ΕΡΣ ακολουθεί, σύμφωνα με την επιστήμη, χωράει σχεδόν διπλάσιος αριθμός καναλιών -μπορεί οκτώ, μπορεί και παραπάνω κανάλιαανά δίαυλο σε standard definition. Επομένως, δημιουργούνται νέα δεδομένα στην αγορά και θα ήταν σκόπιμο, για την επόμενη φάση προγραμματισμού και ρύθμισης, για την τελική φάση, να επαναξιολογηθούν φάσμα, χωρητικότητα σε κανάλια ανά δίαυλο εκπομπής και, άρα, ο αριθμός των ψηφιακών πολυπλεκτών που θα Σελ. 289

290 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία αδειοδοτηθεί αφού ληφθούν υπ όψιν η σκοπιμότητα και οι ανάγκες για εκπομπή προγραμμάτων σε υψηλή ευκρίνεια. Θα ήταν, επίσης, χρήσιμο να επαναξιολογηθεί -για την τελική φάση ρύθμισης- και το υφιστάμενο μοντέλο αδειοδότησης, που συνδέει τους διαύλους ευρυεκπομπής (τις συχνότητες) με τους διαχειριστές περιεχομένου αντί με τους διαχειριστές των δικτύων εκπομπής. Αυτό, πιθανώς, να βοηθούσε και στην επίσπευση της ανάθεσης των δικτύων, άρα και της μετάβασης. Έχουμε, όμως, αργήσει πάρα πολύ, απελπιστικά θα έλεγα, επομένως ο κίνδυνος νέων καθυστερήσεων πρέπει να αποφευχθεί. Γι αυτό, πρέπει να χτίσουμε πάνω σε αυτό που έχουμε και όχι να το γκρεμίσουμε. Ευχαριστώ. ΤΡΙΓΟ Α. - υντονιστής: Ευχαριστούμε πάρα πολύ τον κύριο Γαμπρίτσο για την παρουσίασή του. Πολύ σύντομα, να επισημάνω δύο σημεία υμφωνούμε, απολύτως, με την επισήμανση ότι το σημερινό πλαίσιο δεν επαρκεί για να μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε τα χρονικά περιθώρια, τα οποία πρέπει να τηρήσουμε για να μπούμε στην ψηφιακή εκπομπή. Αυτό είναι κάτι πολύ σημαντικό. πως, επανειλημμένως, έχουμε πει και στην Επιτροπή Θεσμών & Διαφάνειας της Βουλής, πιστεύουμε ότι πρέπει να υπάρξει ένας διαχωρισμός μεταξύ παρόχου δικτύου και παρόχου περιεχομένου. Σο θέμα του φάσματος μπορεί να το αναλάβει η ΕΕΣΣ - να δούμε πώς μπορούμε να το κάνουμε. χετικά με το θέμα του παρόχου περιεχομένου, υπάρχει το Εθνικό υμβούλιο Ραδιοτηλεοράσεως, το οποίο είναι αρμόδιο γι αυτό το θέμα. Σελ. 290

291 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 Να προχωρήσουμε, γρήγορα, προς την τελική περίοδο Απλώς, ως προς το σημείο τού να είμαστε πιο ελαστικοί απέναντί σας, να σας πω το εξής Θα είμαστε βοηθοί σας -γιατί και ο ρόλος μας είναι συμβουλευτικός προς την κυβέρνηση- ώστε να αλλάξουν τα σημεία εκείνα του νομοθετικού πλαισίου τα οποία είναι, όντως, παράλογα. ε αυτό, μπορούμε να βοηθήσουμε. Κατά τα άλλα, είμαστε κι εμείς υποχρεωμένοι να κινηθούμε με ένα συγκεκριμένο πλαίσιο. σο θα υπάρχει το παράλογο πλαίσιο, θα προσπαθούμε, απλώς, να απαλύνουμε τον παραλογισμό του χωρίς να μπορούμε να ελευθερωθούμε από αυτό. Επόμενος ομιλητής είναι ο κύριος Γιώργος Μαθιός. Ο κύριος Μαθιός συνδυάζει μια πολυετή εμπειρία από ένα πλήθος διοικητικών θέσεων σε πολυεθνικούς οργανισμούς. Επιγραμματικά, έχει περάσει από την HSBC, από την Coca Cola, από τη Nova Multichoice Hellas, παλαιότερα από την L Oreal και την Procter & Gamble. ήμερα, είναι ο Γενικός Διευθυντής της εταιρίας Χηφιακός Πάροχος ΑΕ, ευρύτερα γνωστής ως Digea, η οποία, μάλιστα, σήμερα, έχει και την τιμητική της στην Αττική. Να ευχηθούμε καλή επιτυχία στις ψηφιακές μεταδόσεις! Ξεκινάτε, σήμερα, την ψηφιακή ευρυεκπομπή από την Αίγινα με παράλληλη διακοπή -αν δεν κάνω λάθος- και των αναλογικών καναλιών. Έχετε ξεκινήσει, ήδη, από το Ξυλόκαστρο και τη Θεσσαλονίκη. ας ακούμε. Η ψηφιακή στρατηγική της ιδιωτικής τηλεόρασης ΜΑΘΙΟ Γ.: αν τελευταίος, βέβαια, στην ομιλία αυτή, είχα την χαρά να ακούσω όλες τις θέσεις των προηγούμενων ομιλητών και το έκανα με ενδιαφέρον. Πιστεύω ότι είναι η ώρα να ακούσουμε και την ελληνική Σελ. 291

292 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία εμπειρία, να δούμε τι συμβαίνει σε αυτούς που κάνουν τη μετάβαση και όχι μόνο ένα σχέδιο του πώς ακριβώς θα μπορούσε να γίνει. Πράγματι, σήμερα, η Αθήνα, η Αττική, έχει ψηφιακό σήμα. Αναφέρομαι σε ψηφιακό σήμα καναλιών τα οποία εκπέμπουν -παράλληλακαι αναλογικά και είναι ένα μεγάλο βήμα στη φάση της μετάβασης. Η φάση της μετάβασης δεν είναι, απλά, χρήση φάσματος. Η φάση της μετάβασης είναι κάτι πολύ πιο δύσκολο, όπως θα αναλύσω σε λιγάκι. ε λιγότερο από 12 μήνες, λοιπόν, η Digea, η εταιρία που ίδρυσαν τα ιδιωτικά κανάλια εθνικής εμβέλειας, κατάφερε να δώσει 60% κάλυψη με ψηφιακό σήμα στη χώρα, σε κανάλια τα οποία εκπέμπουν και αναλογικά (στα ιδιωτικά κανάλια). Κληθήκαμε σήμερα να μιλήσουμε για τη στρατηγική. Κληθήκαμε να μιλήσουμε για στρατηγική για το ψηφιακό μέρισμα, κληθήκαμε να μιλήσουμε για στρατηγικές διάφορες. Άκουσα κι εγώ πολύ ενδιαφέρουσες ομιλίες από διάφορους φορείς και προβληματίστηκα, πραγματικά, για το ποιος είναι ο ρόλος μας, το πώς θα μπορούσε να είναι μια στρατηγική, το τι κάνουμε, πραγματικά, εδώ. Ποιο είναι το θέμα; Μιλάμε για δίκτυα, μιλάμε για πολίτες, μιλάμε για πελάτες, μιλάμε για το τι υπάρχει μέσα στα δίκτυα, μιλάμε για αξία. Πώς, ακριβώς, όλα αυτά γίνονται μαζί μια στρατηγική; Πρόσφατα, ήμουν στην Ιταλία και παρακολούθησα ένα συνέδριο, παρόμοιο με αυτό, διεθνές, λίγο πολυπληθέστερο, στο Μιλάνο συγκεκριμένα. Ήταν το τρίτο, μου φαίνεται, στη σειρά, το οποίο πραγματοποίησε η Ιταλία για να μιλήσει για τη μετάβαση. Είναι το τρίτο συνέδριο, αν δεν κάνω λάθος, στο οποίο μιλάω για το ψηφιακό μέρισμα, στην Ελλάδα. Δεν έχω παραστεί σε κανένα συνέδριο που να μιλάει για τη μετάβαση. ε κανένα! Θεωρούμε ότι κάποτε θα γίνει, Σελ. 292

293 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 ακούσαμε ότι πρέπει να γίνει, ακούσαμε ότι η ΕΡΣ θα επιταχύνει - μακάρι να το δω κι αυτό, να βοηθήσετε να επιταχύνουμε κι εμείς!.. Ακούσαμε την αίτηση για ταχύτητα από τις κινητές τηλεφωνίες. Δεν έχω σταθεί σε αυτό το βήμα, να ακούσω εμπειρίες από τη μετάβαση, να ακούσω πώς έγινε στις άλλες χώρες, παρά είμαστε εδώ, σε αυτό το βήμα, να λέμε πώς θα μοιράσουμε τα ιμάτια μετά, πώς θα γίνουν τα περισσότερα δίκτυα. Μήπως είναι, λοιπόν, λίγο νωρίς να μιλάμε για μέρισμα; Μήπως είναι λίγο νωρίς να μιλάμε γι αυτά τα δίκτυα, για τη σύγκλιση τεχνολογιών, σε μια χώρα που βρίσκεται στην κατάσταση που βρίσκεται, σήμερα, η χώρα; ε μια χώρα με τις υποδομές της Ελλάδας. ταν έκανα το ΜΒΑ μου, πριν από 15 χρόνια και κάτι, ήταν της μόδας το Sun Tzu τότε. Είναι ένα εγχειρίδιο για τη στρατηγική. ταν, λοιπόν, εκλήθην να μιλήσω για τη στρατηγική, είπα: «Να πάω πίσω, να δω Μπορώ να μιλήσω για στρατηγική;». Έλεγε, λοιπόν, αυτός ο Κινέζος τα εξής: «Για να μιλήσεις για στρατηγική, θα πρέπει να ξέρεις ορισμένα πράγματα». Δε θα κάνω μάθημα περί στρατηγικής, αυτά είναι για τα πανεπιστήμια. Πιστεύω ότι, εδώ, καλό θα είναι να έχουν φωνή οι επιχειρήσεις και αυτοί που κάνουν τις αντίστοιχες πράξεις. Αν κοιτάξετε τι λέει ο Sun Tzu, από τα πέντε βασικά πράγματα που απαιτούνται για να σχεδιαστεί μια στρατηγική, εδώ μας λείπουν τουλάχιστον τα τέσσερα, ενώ μπορεί κάποιοι να θεωρήσουν ότι λείπουν και τα πέντε. Δεν έχουμε, λοιπόν, τα απαραίτητα στοιχεία, σε αυτή τη φάση, για να μπορούμε να μιλάμε για στρατηγικές. Μπορούμε να μιλάμε για οράματα, μπορούμε να μιλάμε για επιθυμίες, αλλά για στρατηγικές, πιστεύω, είναι λίγο άκαιρο, τουλάχιστον από την εμπειρία που, όπως σας ανέφεραν, έχω στον επιχειρηματικό χώρο, όλα αυτά τα χρόνια. Σελ. 293

294 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία Θα ήθελα, λοιπόν, να μοιραστώ μαζί σας τουλάχιστον πώς βλέπουμε, από τη δικιά μας μεριά, αυτά που έχουν συμβεί στην Ευρώπη πραγματικά, πρέπει να εστιάσουμε σ' αυτό που γίνεται. Μιλήσαμε για το μέρισμα Σο μέρισμα, για να προκύψει, χρειάζεται να γίνει μετάβαση. Σι έχει γίνει για τη μετάβαση στις άλλες χώρες; Μιλάμε για ένα project δεκαετίας. Είναι ένα project, το οποίο έχει μελετηθεί για δύο χρόνια, δύο με τρία χρόνια πριν ξεκινήσει. Μιλάμε για τρία με πέντε χρόνια παράλληλης μετάδοσης ψηφιακού και αναλογικού σήματος, διότι ήταν αλλιώς τα πράγματα στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες - είχαν αδειοδοτηθεί τα κανάλια, είχαν αδειοδοτηθεί οι συχνότητες, δεν υπήρχε το χάος που υπάρχει εδώ, επομένως υπήρχε η δυνατότητα για παράλληλη μετάδοση. Μετά, αφού προηγήθηκαν όλα αυτά, περάσανε σε μία τελική φάση μετάβασης, η οποία κρατάει δύο με τρία χρόνια και αποτελείται από προοδευτικά switch-offs. Εμείς, στην Ελλάδα, ξεκινήσαμε από το τέλος!.. Ξεκινήσαμε από τα switch-offs, όπως θα καταλάβατε σήμερα, στην Αττική. Είχαμε και το μεγάλο βάρος, χωρίς κανέναν άλλο βοηθό, να επικοινωνήσουμε στον κόσμο τι σημαίνει ψηφιακή τηλεόραση, τι σημαίνει switch-off, γιατί του συμβαίνει - και, όπως είπα προηγουμένως, δεν έχω ακούσει κάποια ουσιαστική κουβέντα πάνω σε αυτά. Μιλάμε για το μέρισμα!.. Σι συμβαίνει στα κανάλια; ε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες, που είχαν πλατφόρμες αναλογικές, παρόμοιες με την Ελλάδα, μιλάγαμε για έναν αριθμό καναλιών από πέντε μέχρι οκτώ, μέχρι δέκα. Σα κανάλια μετά τη μετάβαση είναι 20, 30, 40 και υπάρχει, σε όλες τις χώρες, η πρόβλεψη για υψηλή ανάλυση. Αυτά συμβαίνουν στην Ευρώπη. Έτσι σχεδιάστηκε η μετάβαση, αυτά ήταν τα εχέγγυα που δόθηκαν στους επιχειρηματίες προκειμένου να επενδύσουν στη μετάβαση. Τπήρχε ένα πλαίσιο, πάνω στο οποίο κινήθηκαν, Σελ. 294

295 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 όπως υπήρχε και ένα αρχικό πλαίσιο στη δικιά μας την περίπτωση, εδώ, με τη συγκεκριμένη ΚΤΑ που εφαρμόζει η Digea, εδώ και ένα χρόνο, για να πραγματοποιήσει αυτή τη μετάβαση, δυστυχώς, μόνη της! σον αφορά την κάλυψη, υπάρχει το πλαίσιο του 95% με 99% πληθυσμιακής κάλυψης -95% είναι για τους ιδιωτικούς σταθμούς, 99% για τους κρατικούς σταθμούς- και περίπου 10 με 12 max συχνότητες, ουσιαστικά, που κάθονται πάνω σε αυτά. Εξαίρεση αποτελεί η Γερμανία, την οποία την άκουσα πάρα πολλές φορές σαν παράδειγμα εδώ - και θα δείτε γιατί, αργότερα. Τπάρχει ενίσχυση των υπαρχόντων ομίλων media, γιατί στην ψηφιακή εποχή -και σ αυτά τα κανάλια που βλέπετε- απαιτούνται χρήματα. Απαιτούνται χρήματα, για να είναι αυτά τα κανάλια βιώσιμα. Άρα, η πείρα έδειξε ότι πρέπει να έχουμε, όχι απλά το περιεχόμενο που αρμόζει, για να δοθεί η χρήση σε αυτό το φάσμα, αλλά πρέπει να υπάρχει και ένα περιβάλλον, πρέπει να υπάρχει μια δυνατότητα, αυτά τα κανάλια να επιβιώσουν οικονομικά. Αλλιώς, έχουμε χάσιμο του φάσματος. Σο high definition (η υψηλή ανάλυση) είναι ωραίο, αλλά είναι ακριβό και, για να έρθει στον κόσμο, απαιτεί επενδύσεις. ε μια χώρα, λοιπόν, η οποία είναι στην κατάσταση που είναι η σημερινή, το να μιλάει κάποιος για high definition, σήμερα, σε φάση μετάβασης, είναι λιγάκι τολμηρό, τουλάχιστον με τα οικονομικά που έχει ο κλάδος, που εξαρτάται από την αγορά. Αυτό που σας περιγράφω έχει γίνει σε χώρες όπως η Γαλλία, η Ιταλία, η Ισπανία. Αυτό είναι το μοντέλο με το οποίο προχωρούν μπροστά. Τπάρχει το άνοιγμα του χώρου για νέα κανάλια, σαφώς είναι κάτι που πάντα γίνεται, αλλά, τελικά, αποδεικνύεται ότι, για να έχεις -που κάποιος δε βγαίνει για ένα χρόνο και μετά σου γυρνάει την άδεια γιατί έκλεισε, όπως συνέβη στη Γαλλία, ακόμα κι από τη μετάβαση- μια υγιή αγορά, θα πρέπει κάποιος να Σελ. 295

296 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία φτιάξει ένα πλαίσιο που να είναι βιώσιμο. Αυτές είναι οι τάσεις που εφαρμόζονται αυτή τη στιγμή και θα θέλαμε να τις επικοινωνήσουμε και στην ελληνική αγορά. Σέλος, η ανάπτυξη των αμφίδρομων υπηρεσιών, ακόμα σε ένα στάδιο αρχικό, στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, ίσως αποτελεί το κομμάτι αυτό που θα δώσει στην ψηφιακή πλατφόρμα και στην ψηφιακή τηλεόραση το νέο ύφος. Θέλω να σταθώ στο κομμάτι της επένδυσης, στο κομμάτι της επένδυσης της πολιτείας -και σε χρόνο και σε χρήμα- στο να ενημερώσει τον κόσμο γι αυτή την υπόθεση που λέγεται μετάβαση. Η υπόθεση που λέγεται μετάβαση, εκτός από τον άθλο, στην Ελλάδα, να αδειοδοτείς τα σημεία από τα οποία θα εκπέμψεις - και το οποίο δεν αντιμετωπίζουν οι άλλες χώρες, αλλά ασχολούνται με πιο σοβαρά πράγματα όπως, κυρίως, με την ενημέρωση του κόσμου που καλείται να αλλάξει αυτήν την πλατφόρμα. αυτόν τον βωμό, λοιπόν, έχουν ξοδευτεί τεράστια κονδύλια στην Ευρώπη. Ενδεικτικά, αναφέρουμε στη Γαλλία 250 εκατομμύρια, στην Αγγλία 300 εκατομμύρια, στην Ιταλία 250 εκατομμύρια ευρώ, ενώ στην Αμερική μιλάμε για ένα πλαίσιο που ξεπέρασε τα δύο δις δολάρια μόνο και μόνο για να μπορέσει ο κόσμος να περάσει από τη μία τεχνολογία στην άλλη. Πού βρισκόμαστε στην Ελλάδα, σε αυτό το planning; Πού βρισκόμαστε σε αυτήν την επένδυση; Πού βρισκόμαστε σε αυτήν την προσπάθεια; Ποιος ενημερώνει τον Έλληνα για τη μετάβαση; Να δούμε, λιγάκι, την αξιακή αλυσίδα της τηλεόρασης Άκουσα ωραία οράματα, άκουσα ένα μέρισμα το οποίο κόβεται κομμάτια Η αξιακή αλυσίδα της αναλογικής τηλεόρασης λειτουργεί πολλαπλασιαστικά γι αυτό που λέγεται Οικονομία και ΑΕΠ σε μία χώρα. Σελ. 296

297 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 Μέσα από αυτό που λέγεται ιδιωτική τηλεόραση, υπάρχει ένα βήμα με το οποίο μιλάει η αγορά με τους πολίτες, με τους καταναλωτές. Άρα, αυτή η συγκεκριμένη αγορά, αν την υπολογίσουμε, έχει έναν πολλαπλασιαστικό φάκτορα της τάξης του 15 στην αξία της. Οτιδήποτε αλλάζουμε σε αυτήν την αγορά, οτιδήποτε πειράζουμε σε αυτήν την αγορά, πιθανότατα επηρεάζει δυναμικά και τη γενικότερη αγορά στη χώρα της κατανάλωσης. ταν φτάσουμε, λοιπόν, στο τέλος αυτής της διαδικασίας, θα μιλάμε για τηλεόραση υψηλής ευκρίνειας, ένα δικαίωμα για τον έλληνα πολίτη, θα μιλάμε για θεματικά κανάλια, όπως είπα προηγουμένως, καθώς και για τις αμφίδρομες υπηρεσίες, που είναι η μαζικότερη διαδραστική ψηφιακή πλατφόρμα. ε ένα ψηφιακό περιβάλλον, αυτή η αλυσίδα -που περιέγραψα προηγουμένως- έχει τη δυνατότητα για την παραγωγή περιεχομένου ακόμα περισσότερο, διότι ένα μυστικό που έχει αυτό το σχήμα είναι ότι, μέσα από αυτή τη διαδικασία, χρηματοδοτείται, όχι μόνο η αγορά μέσα από την κατανάλωση, αλλά και η παραγωγή περιεχομένου και πολιτισμού μέσα στη χώρα. Αυτή είναι η αλυσίδα της ελεύθερης τηλεόρασης, είναι αρκετά υγιής και δουλεύει σε όλες τις χώρες. Παράλληλα, έχουμε την εμφάνιση δύο νέων αγορών: αυτή της αμφίδρομης τηλεόρασης, με πάρα πολλές δυνατότητες, ενώ, σαφώς, υπάρχει και η δυνατότητα του περιεχομένου που παράγεται μέσα στην ψηφιακή πλατφόρμα να διοχετεύεται και σε άλλες ψηφιακές πλατφόρμες, όπως το IPTV κλπ. Δε θα μείνω στο κομμάτι τού τι χρειάζεται για να φτάσουμε μέχρι εκεί, τουλάχιστον όσον αφορά το τωρινό νομικό πλαίσιο. Άρα, δε θα μπω σε λεπτομέρειες. Διαβάζετε, ήδη, εφτά ρυθμίσεις που πρέπει να γίνουν. Σελ. 297

298 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία ταν όλα αυτά γίνουν, θα πρέπει να έρθουμε να αντιμετωπίσουμε τις πάνω -ακούστηκε από πάρα πολλούς ομιλητές- από 800 ημέρες που χρειάζονται για την αδειοδότηση ενός σημείου. Κλείνοντας, θα ήθελα να μιλήσω, λιγάκι, για την περίπτωση της Ελλάδας. Δυστυχώς, έχουμε -πάλι- μια πρωτιά, μια άσχημη πρωτιά. Η Ελλάδα είναι η χώρα εκείνη που δεν έχει εναλλακτικές πλατφόρμες, αυτή τη στιγμή. Μπορεί να έχουμε κάποια οράματα, μπορεί να θέλαμε να είμαστε κάτι άλλο, αλλά είμαστε αυτό. Είμαστε τελείως αριστερά στο χάρτη με τις διεισδύσεις στην αναλογική πλατφόρμα, αυτή τη στιγμή, την επίγεια πλατφόρμα, αυτή για την οποία μιλάμε, ενώ στην άλλη άκρη, ακριβώς στην άλλη άκρη, βρίσκεται η Γερμανία, η οποία εμφανίζεται συχνά σαν το παράδειγμα για το πώς θα έπρεπε να ήμασταν. Τπάρχει μια απόσταση, λοιπόν, μεταξύ τού τι θα θέλαμε και τού τι είμαστε. Ένα άλλο κομμάτι, που είναι πολύ σημαντικό, είναι ότι 15 από τους 21 τηλεοπτικούς μας γείτονες δεν ανήκουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αυτό θα δημιουργήσει αρκετά προβλήματα στο να διασφαλίσουμε, τελικά, τις συχνότητες που χρειαζόμαστε. Σέλος, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι είμαστε μια χώρα με απομακρυσμένα σημεία, με νησιά, τα οποία πρέπει να καλυφθούν και αυτά με το σήμα μας. Κλείνω με τις προτεραιότητές μας, πριν φτιάξουμε μια στρατηγική Πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας ότι φτιάχνουμε την τηλεόραση του αύριο, το μέσο του αύριο, σε μια χώρα που η επίγεια τηλεόραση αποτελεί το αποκλειστικό μέσο πρόσβασης σε αυτό που λέμε τηλεόραση στον πολίτη. Θα πρέπει να έρθουμε αντιμέτωποι με αυτό που λέγεται ρυθμιστικός οργανισμός ή δημόσιος οργανισμός σε επίπεδο μονάδας και όχι μόνο σε επίπεδο θεσμών πρέπει να αλλάξει το DNA στο πώς αντιμετωπίζεται η επιχειρηματικότητα, ακόμα κι από τον κάθε έναν υπάλληλο. Σελ. 298

299 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 Σέλος, σ αυτή τη μετάβαση δεν πρέπει να ξεχνάμε τους λιγότερο προικισμένους, τους λιγότερο ενημερωμένους πολίτες, οι οποίοι έχουν την τηλεόραση, αυτή τη στιγμή, σαν το μοναδικό μέσο ενημέρωσης, διασκέδασης και εκπαίδευσης. Θα κλείσω με μια αναφορά που έγινε από τον κύριο Κανέλλο στην αρχική του ομιλία. Αυτό το slide, εδώ, μας δείχνει το Βέλγιο. ταν ήμουν φοιτητής εκεί, είχα βρεθεί σε μία διαδήλωση των Βέλγων, οι οποίοι διαμαρτύρονταν γιατί στο Βέλγιο έφτιαχναν πάρα πολλούς δρόμους και ήθελαν περισσότερα αυτοκίνητα. Θα πρέπει, λοιπόν, φτιάχνοντας και σχεδιάζοντας δίκτυα, να λάβουμε υπ όψιν μας ότι αυτά τα δίκτυα πρέπει να γεμίσουν με κάτι. Αυτό είναι κάτι πάρα πολύ σημαντικό, δεν έχει λυθεί στα μοντέλα που έχω δει μέχρι στιγμής, δεν έχει λυθεί το ποιος πληρώνει γι αυτό το περιεχόμενο, τι κατεβάζουν, τέλος πάντων, μέσα σε αυτά τα ευρυζωνικά δίκτυα. Μήπως κατεβάζουν παράνομο περιεχόμενο; Πώς πληρώνεται αυτό το περιεχόμενο; Μήπως είναι περιεχόμενο το οποίο έχει πληρωθεί, ήδη, στο μοντέλο το κλασικό, το ξεπερασμένο, το οποίο λέμε ότι τώρα πρέπει να μείνει πίσω γιατί αλλάξαμε; ταν λυθεί αυτή η εξίσωση, τότε θα έχουμε και τις απαντήσεις, σχετικά με το τι θα περνάει μέσα από τα πάρα πολύ γρήγορα και πάρα πολλά ευρυζωνικά δίκτυα. Ευχαριστώ. ΤΡΙΓΟ Α. - υντονιστής: Ευχαριστούμε πάρα πολύ τον κύριο Μαθιό, που μας πέρασε, στον περιορισμένο χρόνο που είχε, την αγωνία των παρόχων, των ιδιωτικών καναλιών, σε σχέση με τη μετάβαση στην ψηφιακή περίοδο. Έχουμε ολοκληρώσει, ουσιαστικά, αυτόν τον κύκλο. Θα παρακαλούσα να πάρουμε μερικές ερωτήσεις σε σχέση με τα θέματα τα οποία εθίγησαν. Σελ. 299

300 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία Αν θα μπορούσα να θέσω εγώ την πρώτη ερώτηση, γιατί είναι μια απορία που με τρώει εδώ και αρκετό καιρό, σε σχέση και με έναν χάρτη που έδειξε ο κύριος Μαθιός. Γιατί το σήμα από δορυφορική τηλεόραση δε θα εξυπηρετούσε τις ανάγκες της Ελλάδας, τουλάχιστον στο μεγαλύτερο τμήμα της χώρας; Εξαιρώ τα πολύ πυκνά και μεγάλα αστικά κέντρα. Αυτή τη στιγμή, έχουμε μία κατάσταση, με κεραίες παντού, σε κάθε βουνό, με ένα άναρχο σύστημα, με όλα τα προβλήματα που υπάρχουν για την αδειοδότηση κεραιών, με τις τοπικές μαφίες των βουνών που υπάρχουν, οι οποίες απαιτούν τη μίζα τους για να μπορέσει να λειτουργήσει, με όλα αυτά τα πράγματα. Ποια είναι η γνώμη, ποια είναι η εμπειρία σας, ποια είναι η άποψή σας γι αυτό; ΜΑΘΙΟ Γ.: Με ρωτάτε ως προς την εμπειρία μου σαν μέλος εταιρίας που δραστηριοποιείται στο δορυφορικό κομμάτι ή με τα τωρινά δεδομένα; ΤΡΙΓΟ Α. - υντονιστής: Αυτή τη στιγμή, εκπροσωπείτε τη Digea!.. ΜΑΘΙΟ Γ.: Επειδή ρωτήσατε για δορυφόρο και εμείς δεν ασχολούμαστε με δορυφόρο ΤΡΙΓΟ Α. - υντονιστής: Η ερώτηση απευθύνεται και προς τον κύριο Γαμπρίτσο. ΜΑΘΙΟ Γ.: Ναι, οι δορυφόροι είναι ένας δρόμος. Προϋποθέτει ότι οι πολίτες θα αλλάξουν τον τρόπο που λαμβάνουν τηλεόραση και θα στήσουν στην ταράτσα τους δορυφορικά πιάτα. Αυτό είναι μια απόφαση, που, αν η Πολιτεία θέλει να την περάσει στους πολίτες, more than welcome! Σελ. 300

301 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 Είναι κάτι, το οποίο μπορείτε να το συζητήσετε, να το βάλετε σε διαβούλευση, να μιλήσετε με τους πολίτες σε σχέση με το εάν είναι κάτι που θέλουν να κάνουν σε επίπεδο υποδομών. Μια πλατφόρμα έχει δύο κομμάτια: αυτόν που εκπέμπει και αυτόν που λαμβάνει. Για να στηθεί, λοιπόν, από την αρχή στη χώρα μια πλατφόρμα λήψης δορυφορικών εκπομπών, θα πρέπει να φτιάξουμε και την πλατφόρμα που λέγεται πολίτης. ταν λυθεί αυτό, να το δούμε. ΤΡΙΓΟ Α. - υντονιστής: Οικονομικά, για εσάς, είναι το ίδιο και το ένα και το άλλο; ΜΑΘΙΟ Γ.: Εξαρτάται ποιος έχει το δορυφόρο εδώ ερχόμαστε σε μια κατάσταση όπου, πρακτικά, λέτε: «Εμάς μας ενδιαφέρει να μπει η τηλεόραση σε μια δορυφορική εκπομπή, να δούμε ποιος προσφέρει το capacity, κάτω από ποιες συνθήκες». Θα έχουν, λοιπόν, περιθώριο οι πάροχοι στην Ελλάδα να φτιάξουν τα δικά τους δίκτυα ή θα τους στείλουμε να ανέβουν στους δορυφόρους κάποιων άλλων; ε αυτά τα πράγματα, φαντάζομαι, θα έχετε κάποιες απαντήσεις στη σκέψη Επίσης, αντιλαμβάνομαι ότι, εάν κάποιος πουλάει δορυφόρους, θα τον ενδιαφέρει πάρα πολύ να περάσει μια τέτοια ιδέα. ΓΑΜΠΡΙΣΟ Γ.: την Ελλάδα, ήδη, λειτουργεί η δορυφορική τηλεόραση. Δούλεψα κάποτε στη NOVA και, απ ότι γνωρίζω, 10% του ελληνικού πληθυσμού, ήδη, έχει πρόσβαση σε δορυφορικά προγράμματα και, μάλιστα, όλα τα κανάλια εθνικής εμβέλειας υπάρχουν στο δορυφόρο. Βεβαίως, πρέπει κάποιος να πληρώσει 19 ευρώ το μήνα -είναι το κατώτερο- για να τα δει. Σελ. 301

302 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία Η αλήθεια είναι ότι είναι μια εύστοχη ερώτηση, αυτή που κάνατε. Η Ελλάδα, με τα τόσα βουνά, σύνορα, τόσα εξοχικά, νησιά κλπ, είναι πολύ πιθανό να χρειάζεται και μία λύση δορυφορική, συμπληρωματική των επίγειων δικτύων. Αυτές τις λύσεις, ήδη, τις βλέπουμε και σε χώρες όπως η Γαλλία και η Αγγλία, με το Free SAT. Οι DTT Operators δηλαδή, οι επίγειοι ψηφιακοί operators, παράλληλα, έχουν συμβληθεί να κάνουν και δορυφορική εκπομπή. Νομίζω, η μεγάλη πρόκληση, στο δορυφορικό κομμάτι, είναι το σχετικά μικρό μέγεθος της χώρας, η μικρή αγορά, το γεγονός ότι δεν έχουμε κάλυψη πάνω από την Ελλάδα μόνο, κυρίως, πάνω από όλη την Ευρώπη. Πρέπει να βρούμε τους σωστούς δορυφόρους, με λίγα λόγια. Επειδή τα δικαιώματα των προγραμμάτων που εκπέμπουν οι τηλεοπτικοί σταθμοί είναι μόνο για την Ελλάδα, στην πλειονότητα των προγραμμάτων τους, πρέπει να υπάρξει τρόπος τα κανάλια να τα βλέπουν μόνο στην Ελλάδα. τη Γερμανία, αυτό πάνε να το λύσουν με μία κάρτα πρόσβασης, η οποία δίνεται αντί ενός ευρώ ή κάτι τέτοιο. Με λίγα λόγια, η ερώτησή σας είναι εύστοχη. ιγά σιγά, πιστεύω ότι θα φτάσουμε -και οι ελεύθεροι σταθμοί- να δούμε και τη δορυφορική εκπομπή για περιοχές που δεν μπορούν να καλυφθούν από επίγεια εκπομπή, είτε είναι ψηφιακή είτε είναι αναλογική. Σο θέμα είναι να βρούμε τον σωστό τρόπο, να συνεννοηθούμε όλοι μαζί και να δούμε ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος για να φτάσουμε στα ελληνικά νοικοκυριά. ΜΑΘΙΟ Γ.: Πάντως, στο συγκεκριμένο θέμα, μιας και το ανέφερε ο κύριος Γαμπρίτσος, ναι, η Ιταλία το εφαρμόζει, η Ισπανία το εφαρμόζει, αφού πρώτα έχουν καλύψει 95% (πληθυσμιακά) της χώρας με το UHF, ενώ για το τελευταίο 5% δίνει capacity δωρεάν στα κανάλια, τα οποία ανεβαίνουν στον Σελ. 302

303 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 δορυφόρο και τον γεμίζουν. Επίσης, επιδοτεί και το κουτί (η χώρα) στον καταναλωτή μαζί με την κάρτα. Αυτή είναι η διαδικασία που γίνεται. ΤΡΙΓΟ Α. - υντονιστής: Κάποιες ερωτήσεις στους συνδαιτυμόνες μας; ΠΑΤΛΟΠΟΤΛΟ: Μία ερώτηση θα ήθελα να κάνω, σε σχέση με αυτό που ρωτήσατε εσείς για τους δορυφόρους, δεχόμενος αυτό το επικουρικό, το ότι τους κάλυψε για το 5%, όπως έχετε πει. ε ό,τι αφορά το digital transition, το οποίο συντελείται στη χώρα μας, θα ήθελα να ρωτήσω αν ισχύουν τα νούμερα των 30 εκατομμυρίων που πρέπει να ξοδευτούν σε εξοπλισμό από τους ιδιώτες για να αγοράσουν τα καινούργια κουτιά, σαν σύνολο της ελληνικής επικράτειας. Ισχύει αυτό το νούμερο σαν ποσό; Τπάρχει εγχώρια προστιθέμενη αξία ή έχει σκεφτεί κάποιος να έχει αυτό προστιθέμενη αξία, εγχώρια; ΜΑΘΙΟ Γ.: Δεν κατάλαβα την ερώτηση Για ποια 30 εκατομμύρια μιλάτε; ΠΑΤΛΟΠΟΤΛΟ: Σο κόστος του εξοπλισμού, των κουτιών, τα οποία πρέπει να αγοράσουν οι ιδιώτες, για να μπορούν να δέχονται το σήμα του digital terrestrial, αν δεν κάνω λάθος, έχει υπολογιστεί γύρω στα 30 εκατομμύρια ευρώ. ΜΑΘΙΟ Γ.: Δε νομίζω ότι είναι αυτό το ποσό. ΠΑΤΛΟΠΟΤΛΟ: Για να καλύψει όλα τα households. Δεν ξέρω αν είναι ακριβές το νούμερο αυτό Εν πάση περιπτώσει, εάν αυτό το κόστος ισχύει... ΜΑΘΙΟ Γ.: Είναι χαμηλό αυτό που αναφέρετε Σελ. 303

304 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία ΠΑΤΛΟΠΟΤΛΟ: Άρα, είναι υψηλότερο αυτό το κόστος, σαν δαπάνη από την πλευρά της ελληνικής οικονομίας..; Δηλαδή, θα πρέπει να αγοραστούν αυτά τα κουτιά ΜΑΘΙΟ Γ.: Ναι. ΠΑΤΛΟΠΟΤΛΟ: Τπάρχει σκέψη για εγχώρια προστιθέμενη αξία στην κατασκευή τέτοιων κουτιών ή στην παραγωγή τέτοιων κουτιών; ΜΑΘΙΟ Γ.: Να ρωτήσετε την αγορά, φαντάζομαι, γι αυτό ΠΑΤΛΟΠΟΤΛΟ: Και για την ερώτηση του δορυφορικού ισχύει αυτό... ΜΑΘΙΟ Γ.: Και γι αυτό, την αγορά θα ρωτήσετε ΤΡΙΓΟ Α. - υντονιστής: Άλλος κύριος, θέλει να ρωτήσει κάτι; ΓΚΟΛΣΙΟ Β.: Λέγομαι Βασίλης Γκόλτσιος Μία παρέμβαση θέλω να κάνω, σχετικά με την προηγούμενη ερώτηση, σε ό,τι αφορά τη δορυφορική κάλυψη. Ξέρουμε όλοι ότι η δορυφορική κάλυψη είναι η πιο φθηνή κάλυψη. Θα μπορούσαμε, λοιπόν, κάλλιστα, να κάνουμε δορυφορική κάλυψη και να μη μπούμε στη διαδικασία να κάνουμε το επίγειο δίκτυο της ψηφιακής τηλεόρασης, το οποίο είναι ένα πανάκριβο εγχείρημα. πως, όμως, είπε προηγουμένως και ο κύριος Γαμπρίτσος, ένας δορυφόρος εκπέμπει σε μία τεράστια περιοχή, που μπαίνουν στη μέση δικαιώματα κλπ. Σελ. 304

305 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 Ένας δορυφόρος δεν ελέγχεται, δεν υπάρχει η εθνική κυριαρχία, ενώ σε μία βλάβη νεκρώνουν τα πάντα. Επιπλέον, ένας δορυφόρος είναι ένα κέντρο από το οποίο εκπέμπουν τα πάντα, που σημαίνει ότι καταργεί οτιδήποτε άλλο υπάρχει στην ελληνική περιφέρεια, δεν δίνει τη δυνατότητα σε οτιδήποτε. Αυτή είναι μια μικρή παρέμβασή μου πάνω στο θέμα της δορυφορικής. Είναι η φθηνότερη λύση, δεν είναι η ακριβότερη Η επίγεια ψηφιακή είναι ένα εγχείρημα πάρα πολύ δαπανηρό, ο κύριος Μαθιός το διαπιστώνει τώρα που ασχολείται με αυτά τα πράγματα και, όσο θα προχωρεί η διαδικασία, θα διαπιστωθεί -και στη συνέχεια- πόσο ακριβό είναι αυτό το εγχείρημα. Ευχαριστώ. ΤΡΙΓΟ Α. - υντονιστής: Κάποιος άλλος κύριος..; Μάλλον, είμαστε αρκετά κουρασμένοι Ουσιαστικά, εδώ τελειώνει το το 5 ο Διεθνές υνέδριο της Εθνικής Επιτροπής Σηλεπικοινωνιών & Σαχυδρομείων. Θα ήθελα να ευχαριστήσω όλους για την παρουσία σας. Θα ήθελα να επισημάνω κάτι που είχε γράψει ένας φιλόσοφος, ο Νίκος Κοτζιάς, πριν από τέσσερα χρόνια. ε ένα βιβλίο του, είχε αναφερθεί στη χωρητικότητα, μεταφράζοντας, με αυτό τον τρόπο, την αγγλική λέξη capacity. Λέγοντας χωρητικότητα, εννοούσε την ικανότητα ενός κράτους να ανταπεξέρχεται στις προκλήσεις της νέας εποχής - προκλήσεις οικονομικές, προκλήσεις τεχνολογικές, προκλήσεις πολιτικές. Έλεγε ότι, στην εποχή της παγκοσμιοποιήσεως, η Κύπρος -επί παραδείγματι- είναι ένα πολύ καλό παράδειγμα κράτους με χωρητικότητα, θεωρώντας ότι μπορεί να ανταπεξέλθει. Σελ. 305

306 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία Σις δύο τελευταίες μέρες μπορώ να σας επισημάνω επιγραμματικά τέσσερα σημεία: τα δικαιώματα διελεύσεως, το θέμα της αδειοδοτήσεως κεραιών, το θέμα της μεταβάσεως στην ψηφιακή τηλεόραση και το ψηφιακό μέρισμα - σημεία που δείχνουν ότι η χωρητικότητα του ελληνικού κράτους πρέπει να αυξηθεί για να μπορέσουμε να ανταπεξέλθουμε στους νέους καιρούς! ας ευχαριστούμε πολύ. ΟΛΟΚΛΗΡΨΗ ΕΡΓΑΙΨΝ ΤΝΕΔΡΙΟΤ Σελ. 306

307 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 ΠΑΡΕΜΒΑΕΙ ΟΜΙΛΗΣΨΝ ΤΝΕΔΡΙΟΤ A ACERER T.: 244 ALEXIADIS P.: 197, 204 C CAPARROY B.: 43, 72, 76, 78, 83, 87, 90 CAVE M.: 258 CURIEN N.: 181, 207 D DA SILVA J.: 175, 206 Ε ΕΚ Μ.: 65 F FEASEY R.: 210, 244 K KROES N.: 15 KRUEGER R.: 153, 205, 208 M MATTSSON C.: 49, 71, 73, 75, 77, 80, 84, 85, 88, 90, 92 N NILSSON T.: 218 Σελ. 307

308 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία R RODRIGUEZ R.: 167, 207 S SAVARESE E.: 190, 206 V VERHILLE C.: 39, 72, 76, 83, 91 Α ΑΝΑΣΑΙΑΔΗ Γ.: 113, 136 ΑΦΙΛΛΕΨ Μ.: 117, 129, 135 Β ΒΟΤΡΛΟΤΜΗ Π.: 98, 126, 127, 128, 134 Γ ΓΑΜΠΡΙΣΟ Γ.: 282, 301 ΓΚΟΛΣΙΟ Β.: 304 Δ ΔΕΛΗΚΨΣΟΠΟΤΛΟ Κ. - υντονιστής: 210, 217, 222, 232, 239, 244, 245, 246 ΔΕΛΗΚΨΣΟΠΟΤΛΟ Κ.: 78 Κ ΚΑΖΙΝΟ Σ.: 206 ΚΑΛΑΥΑΣΗ.: 25 ΚΑΝΕΛΛΟ Λ.: 8, 89, 139, 204 ΚΑΡΑΜΗΝΑ Π.: 84 ΚΑΣΙΚΑ.: 93, 137, 138 ΚΕΡΑΣΑΡΗ Α.: 110, 134, 135 ΚΟΚΚΑ Γ.: 86 ΚΟΛΟΚΟΣΡΨΝΗ Α.: 34 ΚΟΤΣΡΑ Π.: 146, 147, 148 Σελ. 308

309 Ελληνική Δημοκρατία Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών & Ταχυδρομείων Ηλεκτρονική & Έντυπη Έκδοση 17 & 18 Ιουνίου 2010 Μ ΜΑΘΙΟ Γ.: 291, 300, 301, 302, 303, 304 ΜΙΦΑΗΛΙΔΗ Π.: 248 ΜΠΟΤΡΑ Φ.: 56, 74, 77 Ν ΝΙΚΟΛΑΩΔΗ Ε.: 223, 246 Π ΠΑΠΑΔΟΠΟΤΛΟ Μ.: 29 ΠΑΠΑΠΑΤΛΟΤ Γ. - υντονιστής: 151, 166, 174, 180, 190, 196, 204, 206, 209 ΠΑΠΑΠΑΤΛΟΤ Γ.: 74 ΠΑΤΛΟΠΟΤΛΟ: 303, 304 ΠΟΛΙΣΟΠΟΤΛΟ Δ.: 233, 246 ΠΡΨΣΟΠΑΠΑ Φ.: 239, 245 Ρ ΡΕΠΠΑ Δ.: 17 ΑΚΚΑ Μ. - MC: 8, 15, 17, 25, 29, 34, 37, 141, 145, 146, 147, 148, 150 ΑΚΚΑ Μ. - υντονιστής: 93, 98, 104, 110, 113, 117, 121, 125, 137, 139 ΣΕΥΑΝΙΔΗ: 128 ΣΕΥΑΝΟΠΟΤΛΟ Γ.: 70, 268 ΤΡΙΓΟ Α. - υντονιστής: 247, 257, 267, 273, 281, 290, 299, 300, 301, 303, 304, 305 Σ ΣΖΙΨΝΑ Ι. - υντονιστής: 38, 43, 48, 55, 64, 69, 73, 74, 80, 84, 86, 89, 90, 92 ΣΖΨΡΣΖΑΚΑΚΗ Α.: 121, 133 ΣΖΨΡΣΖΑΚΗ Π.: 104, 129, 132 ΣΟΜΚΟ Ι.: 80, 208 ΣΙΡΨΝΗ Γ.: 34 Σελ. 309

310 5 ο Διεθνές Συνέδριο Δίκτυα Πρόσβασης Επόμενης Γενιάς: Για τον Πολίτη και την Οικονομία Φ ΦΑΜΠΙΔΗ Κ.: 73, 127, 245 Χ ΧΤΦΗ.: 131 Επιμέλεια Έκδοσης Οργάνωση Επιστημονικών & Πολιτιστικών Εκδηλώσεων Σηλ.: / Fax: info@aelios.gr - proceedings@aelios.gr Σελ. 310