ΤΠΕ και Γραµµατισµός στο Νηπιαγωγείο: ραστηριότητες µε φωτογραφίες. ηµιουργία κινουµένων σχεδίων

Transcript

1 ΤΠΕ και Γραµµατισµός στο Νηπιαγωγείο: ραστηριότητες µε φωτογραφίες. ηµιουργία κινουµένων σχεδίων ΠΕΡΙΛΗΨΗ Παππά Χριστίνα Νηπιαγωγός, Μετεκπαιδευόµενη στο ιδασκαλείο ΤΕΠΑΕΣ Αιγαίου «Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή» Στην παρούσα εισήγηση παρουσιάζονται δραστηριότητες κατά τις οποίες πρωταγωνιστούν οι νέες τεχνολογίες στην ενίσχυση του γραµµατισµού στο Νηπιαγωγείο. Έτσι παρήχθησαν, πολυτροπικά κείµενα αξιοποιώντας παλιές φωτογραφίες, γραπτά κείµενα, µουσική, ψηφιακή αφήγηση, ζωγραφική των παιδιών, τεχνική των κινουµένων σχεδίων. Αυτές οι δραστηριότητες αποτελούν µέρος του πολιτιστικού προγράµµατος «Στης Άνω Σύρου τις ανηφοριές και τα στενά σοκάκια», που πραγµατοποιήθηκε στο νηπιαγωγείο της Άνω Σύρου το σχολικό έτος και συµµετείχαν 18 παιδιά. Αφού γίνει αναφορά στη σηµασία των ΤΠΕ στο Νηπιαγωγείο και στη σχέση του γραµµατισµού µε τις νέες τεχνολογίες,,θα ακολουθήσει µια αναφορά στη θεωρητική, µεθοδολογική προσέγγιση και θα γίνει περιγραφή των δραστηριοτήτων. ΛΕΞΕΙΣ ΚΛΕΙ ΙΑ: ΤΠΕ, Γραµµατισµός, φωτογραφίες, κινούµενα σχέδια, Νηπιαγωγείο. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η εξέλιξη των νέων Τεχνολογιών της Πληροφορίας και της Επικοινωνίας επηρεάζει αδιαµφισβήτητα, την καθηµερινότητά µας και τα κοινωνικά δεδοµένα. Η παιδαγωγική αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών στην εκπαίδευση, είναι απαραίτητη, γιατί προσφέρει, στους σηµερινούς µαθητές και αυριανούς πολίτες, τα απαραίτητα εφόδια και τις γνώσεις που θα τους κάνουν ικανούς να προσαρµόζονται δυναµικά στις απαιτήσεις της σύγχρονης κοινωνίας. Σύµφωνα µε το ιαθεµατικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραµµάτων Σπουδών, «ο υπολογιστής και τα µέσα που τον συνοδεύουν, πέρα από τη χρησιµότητα ως εργαλεία διεκπεραίωσης καθηµερινών εργασιών, ανατρέπουν την ισχύουσα κατάσταση στην εκπαιδευτική διαδικασία και συµβάλλουν στην καλλιέργεια µιας νέας παιδαγωγικής αντίληψης (διευκολύνοντας νέους ενεργητικούς τρόπους µάθησης), όσο και στην ανάπτυξη νέων στάσεων και δεξιοτήτων» ( ΕΠΠΣ 2003). ΤΠΕ ΚΑΙ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗ Αν και αρχικά υπήρξαν αντιπαραθέσεις και έντονοι προβληµατισµοί σχετικά µε την είσοδο των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και Επικοινωνιών (ΤΠΕ) στο χώρο της προσχολικής εκπαίδευσης, έρευνες απέδειξαν ότι ορισµένα χαρακτηριστικά των νέων τεχνολογιών είναι συµβατά µε τις θεµελιώδεις αρχές της νέας επιστήµης της µάθησης για τα µικρά παιδιά. Συγκεκριµένα, οι νέες αλληλεπιδραστικές τεχνολογίες διευκολύνουν τη δηµιουργία περιβαλλόντων ενεργητικής µάθησης και οι πολυµεσικές τεχνολογίες βοηθούν τον άνθρωπο να οπτικοποιήσει δυσνόητες έννοιες. Τα παραπάνω χαρακτηριστικά καθιστούν τις νέες τεχνολογίες αναπτυξιακά κατάλληλες για τους µικρούς µαθητές, µιας και διευκολύνουν τη δηµιουργικότητα, τον πειραµατισµό και την ανακάλυψη (Κυρίδης, ρόσος & Ντίνας, 2003). Τα παιδιά προσχολικής ηλικίας µαθαίνουν µέσω της διερεύνησης και της ανακάλυψης. Έτσι στο νηπιαγωγείο οι νέες τεχνολογίες θα πρέπει να αποτελούν ακόµη µια επιλογή διαθέσιµη προς διερεύνηση. Παιδιά ηλικίας 3-5 ετών µπορούν να αρχίσουν να εξερευνούν τον ΗΥ και να πειραµατίζονται µε τις νέες τεχνολογίες (Κυρίδης, ρόσος & Ντίνας, 2003). Στον οδηγό Νηπιαγωγού δίνεται ιδιαίτερη έµφαση στα δηµιουργικά περιβάλλοντα µάθησης. Αν λοιπόν ο υπολογιστής αξιοποιηθεί σε κατάλληλα οργανωµένο µαθησιακό περιβάλλον, µπορεί να ενισχύσει τις αλληλεπιδράσεις µεταξύ των παιδιών, την κοινωνικοποίησή τους, την ευελιξία της σκέψης, τη δηµιουργικότητά τους την ανάπτυξη της ικανότητάς τους για επίλυση προβληµάτων, καθώς και την ανάπτυξη της αυτονοµίας τους ( αφέρµου, Κουλούρη & Μπασαγιάννη, 2006). Κ.Γλέζου & Ν. Τζιµόπουλος (Επιµ.), Πρακτικά Εργασιών 6 ου Πανελλήνιου Συνεδρίου των Εκπαιδευτικών για τις ΤΠΕ «Αξιοποίηση των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και της Επικοινωνίας στη ιδακτική Πράξη», σ. 1-7 Σύρος, 6-8 Μαΐου 2011

2 2 6 ο Πανελλήνιο Συνέδριο των Εκπαιδευτικών για τις ΤΠΕ ΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΠΕ ΣΤΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ Το παιδί πριν έρθει στο σχολείο έχει εµπειρία αποκωδικοποίησης µηνυµάτων από µια µεγάλη γκάµα πηγών µε µια ποικιλία τύπων κωδικοποίησής τους. Έχει δοκιµάσει την αφήγηση στα κινούµενα σχέδια, έχει «διαβάσει» εικονογραφηµένα βιβλία, έχει παίξει µε κάποιο κουκλάκι παιχνίδι που πατώντας κάποια κουµπιά του, το ακούει να του µιλάει, έχει αναγνωρίσει και «διαβάσει» ταµπέλες στο δρόµο, έχει αναγνωρίσει στις συσκευές το «play» κ.λπ. Έτσι, αναδύεται ο γραµµατισµός του και έχει από πολύ νωρίς εµπειρίες από εικόνες, βίντεο και ήχο (Κυρίδης, ρόσος & Ντίνας, 2003).«Η ανάδυση του γραµµατισµού είναι κάτι αναπτυξιακό, κάτι διανοητικά δοµηµένο και ελεγχόµενο από το παιδί και εµπεριέχει την έννοια της δυναµικής κίνησης και της κατανόησης» (Παπούλια-Τζελέπη, 2001).Ο γραµµατισµός λοιπόν, έχει σχέση µε την ικανότητα του ατόµου όχι απλά να διαβάζει και να γράφει, αλλά να λειτουργεί αποτελεσµατικά σε διάφορα περιβάλλοντα και καταστάσεις επικοινωνίας, όπου χρησιµοποιούνται κείµενα γραπτού και προφορικού λόγου αλλά και µη γλωσσικά κείµενα, όπως χάρτες, εικόνες, σχεδιαγράµµατα κλπ (Κυρίδης, ρόσος & Ντίνας, 2003). Είναι επίσης, µια κοινωνική πρακτική και όχι µια σειρά από δεξιότητες που διδάσκονται στο σχολείο ξέχωρα από το κοινωνικοπολιτισµικό πλαίσιο. Αξίζει να αναφέρουµε ότι ένας από τους πρωταρχικούς στόχους στο πρόγραµµα Σπουδών Γλώσσας στο Νηπιαγωγείο είναι να αναπτυχθούν οι ικανότητες προφορικής επικοινωνίας µέσα από τη διαµόρφωση ποικίλων επικοινωνιακών καταστάσεων, ώστε τα παιδιά να ενθαρρύνονται να παίρνουν το λόγο για να διηγούνται/αφηγούνται, να περιγράφουν, εξηγούν και να ερµηνεύουν, να συµµετέχουν σε συζητήσεις και να επιχειρηµατολογούν, να βελτιώνουν και να εµπλουτίζουν τον προφορικό τους λόγο ( αφέρµου, Κουλούρη & Μπασαγιάννη, 2006). Ιδιαίτερη σηµασία δίνεται στη δηµιουργία τέτοιου µαθησιακού περιβάλλοντος στο νηπιαγωγείο, που να δίνει τη δυνατότητα στο παιδί να γνωρίσει διάφορες µορφές γραπτών κειµένων και µε αφορµή αυτά να συµµετέχουν σε δηµιουργικές επικοινωνιακές δραστηριότητες. Όµως, τα κείµενα πια δε χαρακτηρίζονται από τη µονοτροπικότητα, δηλαδή δεν χρησιµοποιούν κατ αποκλειστικότητα το γραπτό λόγο, αλλά όλο και συχνότερα είναι πολυτροπικά ( Κυρίδης, ρόσος & Ντίνας, 2003). Εκτός από την ανάµειξη των διαφόρων µέσων επικοινωνίας (γραπτός λόγος, εικόνα, ήχος κ.λπ.), τα παιδιά έχουν µια ακόµα συναρπαστική πρόκληση µπροστά τους τα πολυµέσα. Τα πολυµέσα όχι µόνο συνδυάζουν κείµενο και εικόνα, ήχο και κίνηση, αλλά το σπουδαιότερο, σπάνε τη γραµµική αφήγηση ( Κυρίδης, ρόσος & Ντίνας, 2003). Τα πολυµεσικά κείµενα, χωρίς αµφιβολία, είναι ιδιαίτερα ερεθιστικά για τα παιδιά κάθε ηλικίας. Η χρήση πολυµέσων δίνει τη δυνατότητα καταγραφής, ενίσχυσης, εµπλουτισµού και αναπαραγωγής δράσεων που αφορούν το γραµµατισµό. Επιτυγχάνεται η εξοικείωση των παιδιών µε ποικίλα τεχνολογικά µέσα και η εµπέδωση βασικών λειτουργιών τους. Επίσης, προσδίδεται νέα διάσταση στις αναπτυσσόµενες δραστηριότητες και ενισχύεται η δυναµική του δηµιουργικού τους παιχνιδιού. Με την εισαγωγή των πολυµεσικών στοιχείων δηµιουργήθηκε µια νέα µορφή αφήγησης, η ψηφιακή αφήγηση. Όπως η απλή αφήγηση, έτσι και η ψηφιακή προσδίδει οφέλη στην εκπαιδευτική διαδικασία και προσφέρει στα παιδιά τη δυνατότητα για περισσότερες δεξιότητες από αυτές της απλής εξοικείωσης µε τις Τεχνολογίες της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών (ΤΠΕ) (Σεραφείµ & Φεσάκης, 2010). Η διάδοση των νέων τεχνολογιών στην κοινωνία και η ιδιαιτερότητά τους έχουν επηρεάσει αποφασιστικά το τοπίο στο χώρο του γραµµατισµού. Αυτή η πραγµατικότητα µας φέρνει µπροστά σε νέες καταστάσεις για την αποτελεσµατική διαχείριση των οποίων οι ΤΠΕ µπορούν να παίξουν το δικό τους καταλυτικό ρόλο. ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ όθηκε έµφαση στη διαδικασία χωρίς να παραγνωριστεί η σπουδαιότητα των γνώσεων που προϋπόθεταν και παρήγαγαν οι διαδικασίες. Η επικοινωνία και η τεχνολογία διατρέχουν όλο το πρόγραµµα Σπουδών και βοηθούν στη διαδικασία της µάθησης αφού αυτή συντελείται µε διαδραστικό και πολυαισθητηριακό τρόπο ( ΕΠΠΣ, 2003). Οι δραστηριότητες που παρουσιάζονται αποτελούν, όπως αναφέρθηκε παραπάνω, µέρος του καινοτόµου πολιτιστικού προγράµµατος που αφορούσε την Άνω Σύρο µε τίτλο «Στης Άνω Σύρου τις ανηφοριές και τα στενά σοκάκια». Τα πρόγραµµα αφορούσε στον τόπο της Άνω Σύρου και είχε σαν στόχο να συνδεθούν τα παιδιά µε το ανθρωπογενές και φυσικό περιβάλλον της περιοχής στο παρόν

3 «Αξιοποίηση των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και της Επικοινωνίας στη ιδακτική Πράξη» 3 και στο παρελθόν, συµµετέχοντας σε βιωµατικές δράσεις µε τη χρήση ΤΠΕ που να έχουν νόηµα για αυτά, και µέσα από αυτές να αλληλεπιδρούν, να επικοινωνούν, να δηµιουργούν και να συνεργάζονται. Η οικοδόµηση των γνώσεων εξάλλου, λαµβάνει χώρα σε συνεργατικά περιβάλλοντα και οικοδοµείται αφενός διαµέσου συζητήσεων ανάµεσα σε άτοµα ή οµάδες που εµπερικλείουν τη δηµιουργία και κατανόηση της επικοινωνίας και αφετέρου την από κοινού υλοποίηση δραστηριοτήτων (Κόµης, 2004). Οι δραστηριότητες καταβλήθηκε η προσπάθεια να έχουν το στοιχείο του παιχνιδιού και να είναι ελκυστικές και το παιχνίδι, βέβαια, ως θεµελιώδης µαθησιακή δραστηριότητα, αποτελεί προετοιµασία για το γραµµατισµό (Παπούλια Τζελέπη, 2001). Στις δραστηριότητες που θα αναφερθούν οι ΤΠΕ χρησιµοποιούνται ως µέσο γνώσης και συνεργασίας και ως µέσο ανάπτυξης επικοινωνιακών δεξιοτήτων. Υπάρχει στην αίθουσα η γωνιά του ΗΥ και αναπτύσσονται σε αυτή οµαδικές δραστηριότητες. Έγινε οργάνωση των µαθητών σε µικρές οµάδες των 2-3 ατόµων. Η σύνθεση των οµάδων έχει επίσης, τη δική της σηµασία. Επιδιώχτηκε ισορροπία, ώστε τα παιδιά µε περισσότερη αυτοπεποίθηση στη χρήση του υπολογιστή να µην έχουν τον αποκλειστικό ρόλο στη δραστηριότητα περιθωριοποιώντας τους άλλους. Η εργασία σε µικρές οµάδες, εξάλλου, εµπλέκει φυσικά και αβίαστα τα παιδιά σε συζητήσεις και αντιπαραθέσεις κατά τις οποίες παρέχονται επιπρόσθετες πληροφορίες, διατυπώνονται και υποστηρίζονται αµφιβολίες και αντιπαραθέσεις. Η συνεργασία στα πλαίσια της µικρής οµάδας αποκτά τέτοια δυναµική, που παρέχει στα µέλη τις δυνατότητες να ξεπεράσουν τα όρια των ατοµικών τους ικανοτήτων και έτσι η µάθηση προκύπτει µέσα από διαδικασίες τις οποίες χαρακτηρίζουν η διαπραγµάτευση, η συλλογικότητα και η αµοιβαιότητα (Ματσαγγούρας, 2003). Ιδιαίτερη έµφαση δόθηκε στη συνεργατική µάθηση για να προωθηθεί και η ατοµική µάθηση, η αύξηση της αυτοεκτίµησης, η ύπαρξη επιπλέον κινήτρων µάθησης και η προώθηση δεξιοτήτων που σχετίζονται µε την οργάνωση και την εργασία στο πλαίσιο οµάδων. Από το σύνολο των δραστηριοτήτων του προγράµµατος που αφορούν, το γραµµατισµό και τις ΤΠΕ, έχουν επιλεγεί κάποιες από αυτές που εµπλέκουν τη χρήση και παραγωγή πολυµέσων (φωτογραφίες, µουσική, ηχητική καταγραφή, ψηφιακή αφήγηση, επεξεργασία κειµένου). Στην πρώτη δραστηριότητα θα χρησιµοποιηθεί µια σύµβαση που κυριάρχησε στο χώρο των κόµικς, το µπαλόνι του λόγου, ενώ συχνά πια το βρίσκουµε και στο χώρο των εικονογραφηµένων βιβλίων, ώστε τα παιδιά να µεταφέρουν τους διαλόγους που δηµιουργούν. Το οβάλ πλαίσιο πιστοποιεί ότι πρόκειται για απευθείας διάλογο. Η σειρά των οµιλούντων προσώπων καθορίζεται από τη θέση του µπαλονιού στην εικόνα, αφού η ανάγνωση ακολουθεί τη φορά από πάνω προς τα κάτω και από αριστερά προς τα δεξιά. Ο τρόπος σύνδεσης του «µπαλονιού» µε τον ήρωα δείχνει ότι πρόκειται για εκφρασµένα λόγια ή για σκέψεις (Γιαννικοπούλου, Α. & Παπαδοπούλου, Μ., 2004). Στη δεύτερη δραστηριότητα θα ακολουθηθεί σε ένα µέρος της η τεχνική των κινουµένων σχεδίων, όπου τα σχέδια των παιδιών θα αποτελούν τα καρέ. Το σενάριο στη συγκεκριµένη περίπτωση είναι µια ιστορία, που αφορά την Άνω Σύρο, η οποία έχει αρχή µέση τέλος και πλοκή. Η συγκεκριµένη δραστηριότητα θυµίζει την τεχνική των Flip book. Αυτά είναι µικρά βιβλιαράκια τα οποία έχουν µια σειρά από εικόνες, οι οποίες διαφέρουν σταδιακά από τη µια σελίδα στην άλλη, έτσι ώστε όταν οι σελίδες γυρνούν πολύ γρήγορα, οι εικόνες να φαίνονται ότι κινούνται. Στη δραστηριότητά µας, όπως ήδη αναφέρθηκε, οι εικόνες είναι τα σχέδια ζωγραφικής των παιδιών. Κάθε σχέδιο φωτογραφήθηκε ξεχωριστά. Στη συνέχεια έγινε η σύνθεση των φωτογραφιών σε πρόγραµµα µοντάζ και δηµιουργήθηκε το video animation. ΣΤΟΧΟΙ ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ Έτσι, µε την εφαρµογή αυτή επιδιώκεται: Να αναπτύξουν ενδιαφέρον και να γνωρίσουν τη ζωή, τα προβλήµατα, τα διλήµµατα ανθρώπων διαφορετικών εποχών (των παππούδων τους). Να αναγνωρίσουν και να σχολιάσουν ιστορικό υλικό (φωτογραφίες). Να εκφράζονται µε το δραµατικό παιχνίδι και τον αυτοσχεδιασµό. Να συνειδητοποιήσουν τη χρήση του γραπτού λόγου. Να παράγουν κείµενα. Να κατανοήσουν τη σχέση γραπτού προφορικού λόγου. Να συνειδητοποιήσουν ότι ο γραπτός λόγος είναι αναπαράσταση της γλώσσας και η εικόνα του κόσµου.

4 6ο Πανελλήνιο Συνέδριο των Εκπαιδευτικών για τις ΤΠΕ 4 Να ανακαλύψουν ότι ο υπολογιστής βοηθά τον άνθρωπο στην εργασία του και µπορεί να χρησιµοποιηθεί και για παιχνίδι και διασκέδαση. Να αναπτύξουν δεξιότητες που σχετίζονται µε τον εντοπισµό γραµµάτων στο πληκτρολόγιο και να γράφουν στο Word χρησιµοποιώντας κεφαλαία και πεζά γράµµατα. Να εξοικειωθούν µε το περιβάλλον του Power Point. Να συµµετέχουν σε συζητήσεις και µέσα από αυτές να ρωτούν, να επιχειρηµατολογούν, να αφηγούνται, να περιγράφουν, να διαφωνούν. Να αναπτύξουν ικανότητες συνεργασίας. Να κατανοήσουν την αξία της οµαδικής εργασίας. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ 1η δραστηριότητα: «Φωτογραφίες που µιλούν» Πρόκειται για δραστηριότητα µε παραγωγή γραπτού λόγου και αναπαραγωγή ήχου από τα ίδια τα παιδιά πάνω σε φωτογραφίες, οι οποίες αποκτούν τη µορφή πολυτροπικών κειµένων. Έχει γίνει συλλογή φωτογραφιών από την Άνω Σύρο του παρελθόντος. Αυτές οι φωτογραφίες που υπάρχουν σε ψηφιακή µορφή και έχουν δοθεί από το ΚΑΠΗ της Άνω Σύρου, προβάλλονται στη γωνιά του υπολογιστή σε όλη την οµάδα. Αναπτύσσονται συζητήσεις, προβληµατισµοί και ερωτήµατα, µε αφορµή αυτές. Τα νήπια επιλέγουν την αγαπηµένη φωτογραφία στην οποία θα ήθελαν να είναι µέσα και επιχειρηµατολογούν για αυτή τους την επιλογή. Η νηπιαγωγός τοποθετεί, µε ειδική επεξεργασία, το πρόσωπο του νηπίου στο πρόσωπο του πρωταγωνιστή της φωτογραφίας που το παιδί έχει επιλέξει (Εικόνα 1 ). Εικόνα 1 :Το νήπιο γίνεται εργάτης(!) στη φωτογραφία που επέλεξε. Εικόνα 2 : Νήπια ενθουσιασµένα από την αποκάλυψη. Στη συνέχεια, παρουσιάζονται στα νήπια οι «ρετουσαρισµένες» φωτογραφίες (Εικόνα 2). ηµιουργούνται µικρές οµάδες, οι οποίες παίζουν παιχνίδι ρόλων και παράγουν διαλόγους (Εικόνα 3). Εικόνα 3 : Τα παιδιά συζητούν και παράγουν διαλόγους.. Εικόνα 4 : Τα νήπια πληκτρολογούν τους διαλόγους.

5 «Αξιοποίηση των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και της Επικοινωνίας στη ιδακτική Πράξη» 5 Στη συνέχεια η νηπιαγωγός, χρησιµοποιώντας το Power Point, προσθέτει στις φωτογραφίες µπαλονάκια λόγου ή συννεφάκια όπως λέγονται, και τα νήπια, σε ζευγάρια, επιλέγουν τον διάλογο που θα πληκτρολογήσουν ( Εικόνα 4). Γίνεται ηχογράφηση των διαλόγων και τοποθετείται από τη νηπιαγωγό ο ήχος στη φωτογραφία. Έτσι, τα νήπια, µε τη διέλευση του ποντικιού από το στόµα των προσώπων, αναπαράγουν τον ήχο και οι φωτογραφίες µιλούν! Σαν επέκταση των δραστηριοτήτων θα µπορούσε να δηµιουργηθεί µια ιστορία µε τους ήρωες των φωτογραφιών, να παραχθούν κείµενα από τα νήπια και στη συνέχεια θα µπορούσαν να τοποθετηθούν στο Power Point. Τέλος, θα µπορούσε να προστεθεί ο ήχος και να δηµιουργηθεί έτσι ένα ψηφιακό παραµύθι φτιαγµένο από, και για τα παιδιά. 2 η δραστηριότητα: «Ο λόφος καρέ-καρέ» Πρόκειται για την απεικόνιση, µε τη µορφή κινουµένων σχεδίων, της ιστορίας της εγκατάστασης των κατοίκων της Σύρου από τα παράλια του νησιού στο λόφο, για να αποφύγουν τον κίνδυνο των πειρατών. Αρχικά, έγινε αφήγηση από τη νηπιαγωγό της ιστορίας που αναφέρει πώς οι κάτοικοι της Σύρου στο παρελθόν ενώ είχαν χτισµένα τα σπίτια τους παραλιακά, αποφάσισαν να ανέβουν στο λόφο για να αποφύγουν τις επιθέσεις των πειρατών. Σε επόµενη φάση, έγινε δραµατοποίηση της ιστορίας. Στη συνέχεια, αναπαραστάθηκε στο χαρτί. ηµιουργήθηκε µια οµαδική ζωγραφιά σε ένα χαρτί που τοποθετήθηκε στον τοίχο, στο σχέδιο αυτό από εκεί που σταµατούσε το ένα παιδί συνέχιζε το άλλο (Εικόνα 5). Εικόνα 5 : Τα παιδιά ζωγραφίζουν. Καρέ-καρέ γίνονταν η φωτογράφηση του κάθε νέου στοιχείου του σχεδίου µε τη φωτογραφική µηχανή ακινητοποιηµένη σε σταθερό σηµείο (φωτογραφίες παρουσιάζονται στην Εικόνα 6 ).

6 6 6 ο Πανελλήνιο Συνέδριο των Εκπαιδευτικών για τις ΤΠΕ Εικόνα 6 : Οι φωτογραφίες που παρουσιάζουν την εξέλιξη της ζωγραφιάς των παιδιών και αποτελούν το πρωτογενές υλικό για τη δηµιουργία των κινουµένων σχεδίων. Έγινε από τη νηπιαγωγό επεξεργασία των φωτογραφιών στο πρόγραµµα Movie Maker και δηµιουργήθηκαν τα κινούµενα σχέδια. Την επόµενη µέρα, παρουσιάστηκε αυτό το βίντεο σε όλη την οµάδα και συζητήθηκε ο τρόπος δηµιουργίας του, καθώς και τι είναι τα κινούµενα σχέδια. Τα παιδιά παρήγαγαν προφορικό λόγο κατά την παρουσίαση και «έντυναν» τη βουβή ταινία µε λόγια. Η νηπιαγωγός παρότρυνε τα παιδιά να φτιάξουν την αφήγηση. Έτσι δηµιουργήθηκε ένα κείµενο που το κατέγραψε η νηπιαγωγός. Μέσα από τη διαδικασία της ψηφοφορίας κάποιο νήπιο έγινε ο αφηγητής. Σε επόµενη φάση ακολούθησε ηχογράφηση της αφήγησης. Στη συνέχεια, έγινε η προσθήκη του ήχου αλλά και της µουσικής, που επέλεξαν τα παιδιά, στο βιντεάκι. Έγινε η προβολή στα νήπια του τελικού αποτελέσµατος. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Τα παιδιά συµµετείχαν ενεργά και µε ιδιαίτερο ενθουσιασµό στις δραστηριότητες. Υπήρξε συνεργασία, ανταλλαγή απόψεων, ελήφθησαν αποφάσεις, συγκρούστηκαν οι επιθυµίες τους, δηµιούργησαν. Καλλιέργησαν συναισθήµατα αλληλοβοήθειας έχοντας συγκεκριµένους στόχους. Τα παιδιά γνώρισαν κάποιες από τις δυνατότητες του υπολογιστή, κυρίως αυτή της χρήσης του ως εργαλείου δηµιουργίας και διασκέδασης και εξοικειώθηκαν περισσότερο µε τη χρήση του µε έναν διαφορετικό, πιο διασκεδαστικό και ενδιαφέρον τρόπο. Επίσης, φάνηκε να ενισχύεται περισσότερο η αυτοπεποίθησή τους σε σχέση µε τη χρήση του. Επιπλέον, το ενδιαφέρον των παιδιών έδειξε ότι οι δραστηριότητες είχαν νόηµα για αυτά. Κατά την πρώτη δραστηριότητα, παρατηρήθηκε, ότι τα παιδιά έγραφαν τα κείµενα τους στον υπολογιστή µε µεγαλύτερη προθυµία και χωρίς αναστολές, σε σχέση µε αντίστοιχες δραστηριότητες στο χαρτί. Αισθάνονταν πιο σίγουρα και δήλωναν ότι ήταν πιο εύκολο για αυτά να πληκτρολογούν. Επίσης, πειραµατίστηκαν πολύ στις µικρές οµάδες για να παράγουν το διάλογο που τους ταίριαζε. Τους φάνηκε εξαιρετικά ενδιαφέρον πως αυτά που έλεγαν γίνονταν σηµεία στην οθόνη (πως ο προφορικός λόγος έγινε γραπτός). Επίσης µε την ηχογράφηση των φωνών τους και την τοποθέτηση των ηχητικών αποσπασµάτων σε συγκεκριµένα σηµεία (στα στόµατα των προσώπων των φωτογραφιών),τα οποία αναπαραγόταν µε τη διέλευση του ποντικιού, απλά ενθουσιάστηκαν. Κατά τη δεύτερη δραστηριότητα, τα νήπια κατανόησαν τον τρόπο δηµιουργίας των κινουµένων σχεδίων. Η αφήγηση της ιστορίας από τα ίδια σε ψηφιακή µορφή ήταν για αυτά µια ξεχωριστή διαδικασία. Έδειξαν ενθουσιασµό γιατί συνδύασαν τη ζωγραφική τους µε το λόγο, µε πρωτότυπο και νέο γι αυτά τρόπο. Πέρα όµως από τη διαδικασία σε αυτή τη δραστηριότητα το αποτέλεσµα, το βιντεάκι κινουµένων σχεδίων ήταν ιδιαίτερα ελκυστικό για αυτά. ΑΝΑΦΟΡΕΣ Γιαννικοπούλου, Α. & Παπαδοπούλου, Μ., (2004), Η εικόνα του γραπτού µηνύµατος σε κείµενα που διαβάζουν τα παιδιά. Παραδείγµατα από βιβλία, εφηµερίδες, κόµικς και περιβάλλοντα γραπτό λόγο. Στο Παπούλια-Τζελέπη, Π., & Τάφα, Ε. (επιµ.) Γλώσσα και γραµµατισµός στη νέα χιλιετία, Εκδόσεις Ελληνικά γράµµατα, σελ

7 «Αξιοποίηση των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και της Επικοινωνίας στη ιδακτική Πράξη» 7 αφέρµου, Χ., Κουλούρη, Π. & Μπασαγιάννη, Ε. (2006), «Οδηγός Νηπιαγωγού: Εκπαιδευτικοί σχεδιασµοί δηµιουργικά περιβάλλοντα µάθησης», Αθήνα: ΟΕ Β, σελ Ε.Π.Π.Σ. (2003), ιαθεµατικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραµµάτων Σπουδών για το Νηπιαγωγείο, Φ.Ε.Κ. 303Β/ Κόµης, Β., (2004), Εισαγωγή στις εκπαιδευτικές εφαρµογές των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών, Εκδόσεις Νέων Τεχνολογιών, σελ. 94. Κυρίδης, Α., ρόσος, Β., Ντίνας, Κ., (2003), Η πληροφοριακή επικοινωνιακή τεχνολογία στην προσχολική και πρωτοσχολική εκπαίδευση, το παράδειγµα της γλώσσας, Εκδ. Τυπωθήτω, σελ , ,192. Ματσαγγούρας, Η., (2003), Η ιαθεµατικότητα στη σχολική γνώση, Εκδόσεις Γρηγόρη, σελ Παπούλια-Τζελέπη, Π., & Τάφα, Ε., (επιστ.επιµ.) (2004), Γλώσσα και Γραµµατισµός στη νέα χιλιετία, Εκδόσεις Ελληνικά Γράµµατα, σελ Παπούλια-Τζελέπη, Π., Η νέα προοπτική ανάδυσης του Γραµµατισµού. Στο Παπούλια- Τζελέπη, Π. Ανάδυση του Γραµµατισµού, Εκδόσεις Καστανιώτης, σελ Σεραφείµ Κ. & Φεσάκης Γ., Ψηφιακή αφήγηση: Επισκόπηση λογισµικών. Πρακτικά 2 ου Πανελλήνιου Εκπαιδευτικού Συνεδρίου Ηµαθίας (Βέροια-Νάουσα, 23,24,25 Απριλίου 2010).