Η ΜΟΥΣΙΚΗ ΣΤΟΝ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Η ΜΟΥΣΙΚΗ ΣΤΟΝ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ"

Transcript

1 Η ΜΟΥΣΙΚΗ ΣΤΟΝ ΕΛΛΑΔΙΚΟ ΧΩΡΟ Η αρχαία ελληνική μουσική μας λείπει σχεδόν ολοκληρωτικά σαν ήχος, ρυθμός και μελωδία. Πληροφορίες παίρνουμε : 1. Από παραστάσεις σε μνημεία. Οι παλαιότερες προέρχονται από τη λεγόμενη εποχή της Χαλκοκρατίας ( π.χ.). 2. Από γραπτά κείμενα, τα οποία εμφανίζονται με τα ομηρικά έπη. 3. Από την εθνομουσικολογική γνώση άλλων μουσικών πολιτισμών, ιδίως ανατολικών. Αμέσως φάνηκε πως η αρχαία ελληνική μουσική είχε πολύ περισσότερα κοινά στοιχεία με τους ανατολικούς πολιτισμούς, παρά με τη Δύση. Η σύγκριση με ανατολικές μουσικές φώτισε μια ολόκληρη σειρά από δυσεπίλυτα ως τότε προβλήματα και πλούτισε τις γνώσεις μας. 4. Από τα 40 σωζόμενα κατάλοιπα αρχαίας σημειογραφίας. Έτσι, ξέρουμε πως η μουσική στην αρχαία Ελλάδα είχε μια θέση απόλυτα συγκρίσιμη, αν όχι και ανώτερη, από αυτή των άλλων τεχνών. Ως τέχνη, μεσουράνησε σε μια εποχή πρωϊμότερη από ό,τι οι άλλες τέχνες και γρήγορα άρχισε η παρακμή. Στο πλαίσιο του μαθήματος της Ιστορίας της Μουσικής, κρίνεται απαραίτητο να γνωρίσουμε (όσο μπορούμε) από κοντά τη μουσική της αρχαίας Ελλάδας, ξεκινώντας από τη μελέτη των διαφόρων αγγείων και παραστάσεων της εποχής του χαλκού, δηλαδή μεταξύ 3000 και 1100 π.χ. Την περίοδο αυτή, τρεις πολιτισμοί κάνουν την εμφάνισή τους στον ελλαδικό χώρο και ξεχωρίζουν. Πιο συγκεκριμένα : Ο κυκλαδικός πολιτισμός. Ο μινωικός πολιτισμός. Ο μυκηναϊκός πολιτισμός. Αξίζει τέλος να αναφέρουμε πέντε ευρήματα της νεολιθικής περιόδου : 1. Αυλός (πιθανώς) 8 εκ. με δύο οπές στον Αξό της Πέλλας, π.χ. 2. Οστέινος αυλός στο Δισπηλιό της Καστοριάς, με 5, ίσης διαμέτρου οπές (4 + 1 στο κάτω μέρος πίσω) βρέθηκε, κάθετη στο σκάμμα στο σημείο γ του σκαριφήματος, π.χ. 3. Δύο οστέινοι αυλοί από την Αυγή Καστοριάς. Ο ένας έχει μήκος μόλις 4,5 εκ. με μία μόνο οπή, ενώ ο άλλος έχει μήκος εκ. και φέρει 3-4 οπές, π.χ. 4. Οστέινος αυλός, από την Τούμπα Κρεμαστής Κοιλάδας Ν. Κοζάνης, 16 εκ. με 5 οπές, όλες στην πρόσθια όψη και τμήματα τουλάχιστον δύο ακόμη αυλών, π.χ. 5. Αγαλματίδιο της εποχής του Λίθου, στο Διμήνι ή Διμηνιό της Μαγνησίας, που παριστάνει άνθρωπο να παίζει άρπα.

2 2 ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΧΑΛΚΟΥ ( π.χ.) ΚΥΚΛΑΔΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ 3η χιλιετία π.χ. στο Αιγαίο. Μέσα στους τάφους των πρωτοκυκλαδικών νεκροταφείων βρέθηκαν αντικείμενα που συνόδευαν τους νεκρούς. Εκτός από τα διάφορα αγγεία, σημαντικά ευρήματα είναι κάποια μαρμάρινα ειδώλια που εμφανίζονται ήδη από τη νεολιθική εποχή 1. Στην κατηγορία των μαρμάρινων ειδωλίων ανήκουν οι πρώτες σωζόμενες μουσικές παραστάσεις από λευκό μάρμαρο της Πάρου ( π.χ.). Πρόκειται για τον καθιστό αρπιστή της Κέρου (μικρό νησί κοντά στη Θήρα) και για έναν όρθιο αυλητή που παίζει διπλό αυλό. Καθιστός αρπιστής της Κέρου Όρθιος αυλητής Ο αρπιστής αποτελεί ίσως τον πιο διάσημο μουσικό της προϊστορικής Ελλάδας. Κάθεται σε περίτεχνο θρόνο και κρατά άρπα, η οποία έχει σχήμα τριγωνικό και δεν αποδίδονται οι χορδές της, παρά μόνο το πλαίσιό της, όπου μάλιστα η υποτείνουσά του καταλήγει στο επάνω μέρος της σε ράμφος πουλιού. Στην ίδια κατηγορία, ανήκει και το ειδώλιο του αρπιστή από τη Νάξο, με τη διαφορά ότι ο Ναξιώτης μουσικός κάθεται σε σκαμνί (και όχι σε θρόνο), ενώ η άρπα δεν σώζεται ( π.χ.). Τέλος, βρέθηκε κορμός αυλητή, ύψους 12,6 εκ. άγνωστης προέλευσης. Η θέση των χεριών σε συνδυασμό με τον ψηλό λαιμό υποδηλώνουν όρθιο ειδώλιο, ενδεχομένως αυλητή. Τα ειδώλια αυτά φυλάσσονται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο. 1 Νεολιθική (περ π.χ.), π.χ. (Φάση Πηλού, Πλαστηρά, Κάμπου), π.χ. (Φάση Σύρου) και π.χ. (Φάση Φυλακωτής Ι).

3 3 ΜΙΝΩΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ π.χ. στην Κρήτη. Ιερογλυφική γραφή (δίσκος της Φαιστού) και αργότερα, Γραμμική Α. Στην Αγία Τριάδα της Κρήτης βρέθηκε ρυτό 2 από μαύρο στεατίτη 3, το οποίο έχει διακοσμηθεί με μια πολυσύνθετη ανάγλυφη παράσταση θεριστών και λιχνιστών 4. Ξεχωρίζουμε μια ομάδα τραγουδιστών. Ο οδηγός τους παίζει σείστρο. Αγ. Τριάδα, π.χ. Στην πολύχρωμη λίθινη σαρκοφάγο που βρέθηκε σε τάφο στην Αγία Τριάδα της Κρήτης έχουν απεικονισθεί σκηνές προσφορών θυσίας και άλλων τελετών. Στη μία μεγάλη πλευρά της, Ιέρεια αδειάζει στο ιερό το αίμα της θυσίας του ταύρου, το οποίο μεταφέρει με κάδους μια άλλη ιέρεια, ενώ ένας μουσικός παίζει επτάχορδη κιθάρα. Τρεις άνδρες, φορώντας δέρματα ζώων, προσφέρουν μόσχους και ένα ομοίωμα πλοίου στο νεκρό που στέκεται δεξιά. 2 Ρυτό, είδος αγγείου. 3 Στεατίτης, είδος ορυκτού. 4 Λιχνιστής είναι αυτός που ξεχωρίζει το σιτάρι από το άχυρο. Σαρκοφάγος Αγ. Τριάδας, π.χ.

4 Λεπτομέρεια της πομπής που προαναφέρθηκε. Φαίνεται καθαρά ο μουσικός με την επτάχορδη κιθάρα. Λεπτομέρεια από την άλλη μεγάλη πλευρά της σαρκοφάγου. Διακρίνεται η τράπεζα επάνω στην οποία έχει θυσιαστεί δεμένος ταύρος. Το αίμα του συλλέγεται σε κάδο, ενώ ένας άλλος μουσικός παίζει έναν ιδιόρυθμο διπλό αυλό, με τον έναν αυλό ευθύγραμμο και τον άλλο σε σχήμα κέρατος στην άκρη του. Παλαίκαστρο : βρέθηκαν πήλινα ειδώλια τριών γυναικών που χορεύουν γύρω από μια τέταρτη που παίζει κιθάρα. Οι χορεύτριες φορούν τις χαρακτηριστικές μινωικές φούστες, έχουν τα μαλλιά τους μαζεμένα ψηλά σε κότσο, ενώ η μουσικός φορά στο λαιμό της δύο περιδέραια π.χ. Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου

5 5 ΜΥΚΗΝΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ π.χ. Κέντρα του πολιτισμού : Μυκήνες, Τίρυνθα, Πύλος, Θήβα, Αττική, Ιωλκός. Εποχή της Γραμμικής Β. Βρίσκουμε απεικονίσεις και παραστάσεις με διαύλους, λύρες και κιθάρες. Το κύριο χαρακτηριστικό της μυκηναϊκής μουσικής είναι ότι παιζόταν κατά κανόνα από έναν εκτελεστή και όχι από ομάδες μουσικών. Έτσι, υποθέτουμε πως μοναδική μουσική εκδήλωση στα μυκηναϊκά χρόνια αποτελούσε το τραγούδι ή η μουσική απαγγελία με απλή συνοδεία από ένα ή το πολύ δύο όργανα (βλ. αοιδοί με φόρμιγγα). Τοιχογραφία από την αίθουσα του θρόνου στα ανάκτορα της Πύλου ο Ορφέας (;) παίζει πεντάχορδη κιθάρα σε σχήμα ανεστραμμένου πετάλου. Οι καμπύλες της κιθάρας και το στενό της ηχείο απεικονίζονται συχνά και σε άλλα έργα της εποχής αυτής, ενώ στοιχεία αυτής της κιθάρας συναντώνται στη διακόσμηση της κιθάρας του 6 ου και 5 ου αι. π.χ. Εδώ, η κιθάρα παίζεται χωρίς πλήκτρο. (Υδατογραφία P. de Jong).

6 ΓΕΩΜΕΤΡΙΚΗ ΕΠΟΧΗ ( π.χ.) Οι λεγόμενοι σκοτεινοί αιώνες. Αρχή χρήσης σιδήρου. Εγκαταλείπεται σταδιακά η Γραμμική Β και από τον 9 ο αι. εμφανίζεται ένα νέο σύστημα που διατηρείται ως σήμερα : η αλφαβητική γραφή που αποτυπώνει τα σύμφωνα και τα φωνήεντα. Την εποχή αυτή εμφανίζεται η αρχαιότερη μορφή μουσικής, το έπος. Τα επικά τραγούδια ήταν δημιουργήματα συλλογικά, εκφράζοντας τις αντιλήψεις και τα συναισθήματα όλης της κοινωνίας, όπως τα δημοτικά μας τραγούδια, και ήθελαν πάνω από όλα να τέρψουν 5. Ήταν μακροσκελή και περιέγραφαν σε εξυψωμένο επίπεδο περιπέτειες ηρώων, αλλά και ενέργειες θεών του μακρινού παρελθόντος. Αοιδοί : ήταν ποιητές, συνθέτες και τραγουδιστές επικών τραγουδιών. Ταξίδευαν από τον έναν τόπο στον άλλο και προσκαλούνταν ή προσλαμβάνονταν σε ένα παλάτι, όπου τραγουδούσαν επικά τραγούδια με τη συνοδεία της φόρμιγγας 6. Οι αοιδοί θα έπρεπε να διαθέτουν καλή μνήμη, προκειμένου να απομνημονεύουν τα μακροσκελή έπη, και να έχουν ταυτόχρονα την ικανότητα να τα ανασυνθέτουν και να αυτοσχεδιάζουν. Λεπτομέρεια από μελανόμορφη γεωμετρική οινοχόη, ύψους 27 εκ. Αοιδός παίζει σε τετράχορδη φόρμιγγα Κόρη, ίσως Μούσα, με φόρμιγγα (από αττική κύλικα 5 ου αι. π.χ.) Μουσείο Λούβρου, Παρίσι 5 Τέρψις = ψυχική ευχαρίστηση. 6 Η φόρμιγξ (φόρμιγγα) είναι έγχορδο μουσικό όργανο και αναφέρεται πάνω από 20 φορές στα έπη του Ομήρου.

7 7 Ένα χάλκινο αγαλματίδιο του 8 ου αι. π.χ., που ανακαλύφθηκε στην Κρήτη, αναπαριστά τη μορφή ενός αοιδού να συνοδεύει τον εαυτό του με τετράχορδη φόρμιγγα. Στη γεωμετρική τεχνοτροπία, βλέπουμε τον τραγουδιστή να σκύβει πάνω στη φόρμιγγα, με τα δάχτυλα πάνω στις χορδές, ψάχνοντας τις κατάλληλες λέξεις για τα «πτερόεντα έπη». Αοιδός με φόρμιγγα Ορειχάλκινο αγαλματίδιο, ύψους 5,5 εκ. Κρήτη, 8 ος αι. π.χ. Χαρακτηριστική είναι η επίκληση του αοιδού προς τη Μούσα 7, προκειμένου να εμπνευστεί και να τραγουδήσει όμορφα τα έπη. Ο Όμηρος δεν επικαλείται μια συγκεκριμένη μούσα. Αργότερα, στη Θεογονία του Ησίοδου, διαμορφώθηκαν τα ονόματα και ο αριθμός των μουσών σε εννέα, με πρώτη και πιο σεβαστή την Καλλιόπη, την προστάτιδα της επικής ποίησης. Ραψωδοί : εμφανίστηκαν τον 7 ο αι. π.χ. Δεν δημιουργούσαν δικά τους έπη, αλλά απομνημόνευαν και ερμήνευαν έργα άλλων ποιητών. Δεν τραγουδούσαν με συνοδεία φόρμιγγας, αλλά απάγγελλαν με ρυθμό, κρατώντας συνήθως ένα ραβδί δάφνης. Ταξίδευαν από τόπο σε τόπο κάθε φορά που τους ζητούσαν, συνήθως στις μεγάλες γιορτές των Ελλήνων, όπου οργανώνονταν και ραψωδικοί αγώνες. Άλλα μουσικά όργανα που αναφέρονται στα ομηρικά έπη είναι ο αυλός, η σύριγξ και η σάλπιγξ. Και τα τρία είναι αερόφωνα (πνευστά) και περιγράφονται αναλυτικότερα στις επόμενες σελίδες. Οι αυλοί και οι σύριγγες αναφέρονται δύο φορές στην Ιλιάδα (Κ13, Σ 495, Σ 526), ενώ η σάλπιγξ μία (Σ 219). 7 Δωρικά Μώσα. Προκύπτει από το ρήμα μω, που σημαίνει ζητώ, ερευνώ. Μούσα λοιπόν είναι η γνώσις. Οι Μούσες, κόρες του Δία και της Μνημοσύνης, ήταν εννιά : Κλειώ (ιστορίας), Ευτέρπη (λυρικής ποίησης), Θάλεια (κωμωδίας), Μελπομένη (τραγωδίας), Τερψιχόρη (χορού), Ερατώ (ερωτικής ποίησης), Πολύμνια (θρησκευτικής ποίησης), Ουρανία (αστρονομίας) και Καλλιόπη (επικής ποίησης).

8 8 ΧΟΡΔΟΦΩΝΑ Φόρμιγξ Με τον όρο "φόρμιγξ" εννοούμε στον Όμηρο γενικά τα χορδόφωνα όργανα. Συχνά οι φόρμιγγες απεικονίζονται με 4 χορδές και άλλες φορές με περισσότερες. Κατασκευάζεται από ξύλο, οι χορδές της ήταν καμωμένες από στριφτό έντερο ζώου και η διαδικασία του τεντώματος των χορδών περιγράφεται στην Οδύσσεια, ραψωδία φ Κόλλοψ λέγεται το κλειδί με το οποίο τεντώνεται η χορδή. Αμφορέας που βρέθηκε στο Δίπυλο των Αθηνών Απεικονίζεται συρτός χορός ανδρών, ενώ ξεχωρίζει στη μέση ο μουσικός με την 4χορδη φόρμιγγα. 8 ος αι. π.χ. Χορός με συνοδεία φόρμιγγας 700 π.χ. Ο Απόλλωνας, συνοδευόμενος από Μούσες παίζει φόρμιγγα με πλήκτρο, 630 π.χ. Φόρμιγξ

9 9 ΑΕΡΟΦΩΝΑ Τα πνευστά χωρίζονται σε δυο κατηγορίες : στα όργανα με γλωσσίδα (αυλοί) και στα όργανα, από τα οποία ο ήχος παράγεται κατευθείαν με φύσημα, χωρίς να έχουν γλωσσίδα (σύριγγες). Αυλός Σε μια από τις πιο παλιές πηγές για την προέλευση του αυλού αναφέρεται πως πρώτος ο Φρύγας Ύαγνις ανακάλυψε τον αυλό στις Κελαινές της Φρυγίας. Σύμφωνα όμως με μια άλλη παράδοση, τον αυλό τον ανακάλυψε η θεά Αθηνά, η οποία, βλέποντας στην αντανάκλαση των νερών ότι το πρόσωπό της παραμορφώνεται καθώς παίζει αυλό, τον πέταξε μακριά κι αυτός έπεσε στη Φρυγία, όπου τον βρήκε ο Μαρσύας. Αυτή η παράδοση δημιουργήθηκε πιθανότατα αργότερα, από το μύθο του αγώνα Απόλλωνα Μαρσύα, τείνοντας να καθιερώσει την ελληνική καταγωγή του οργάνου. Το πιο πιθανό είναι πως ο αυλός ήταν γνωστός στην Ελλάδα από πολύ παλιά, αλλά η αυλητική τέχνη εξελίχτηκε με την επίδραση και την ώθηση των αυλητών της Φρυγίας. Το κύριο σώμα του αυλού ήταν ένας κυλινδρικός σωλήνας, ο βόμβυξ (-υκος), που κατέληγε καμιά φορά σε έναν ανοιχτό διευρυμένο «κώδωνα» (καμπάνα). Ήταν φτιαγμένος από καλάμι, κόκαλο ελαφιού, κέρατο, ελεφαντόδοντο ή και κατεργασμένο χαλκό και είχε τρύπες, αρχικά 3 ή 4. Αργότερα, ο αριθμός τους αυξήθηκε ως τις 15. Στο επάνω άκρο του αυλού έμπαινε το επιστόμιο, όπου στηρίζονταν η γλωττίδα, κατασκευασμένη από καλάμι. Φαίνεται πως χρειαζόταν κάποια δύναμη για να φυσήξει κανείς στον αυλό. Για να μη σχιστεί το χείλος των αυλητών, συνήθιζαν να φορούν μια δερμάτινη λωρίδα, την φορβειά, η οποία περνούσε πάνω από τις παρειές, αφήνοντας ένα άνοιγμα μπροστά στο στόμα και δενόταν πίσω από το κεφάλι. Η φορβειά φαίνεται πολύ συχνά σε αγγειογραφίες. Αυλητής με φορβειά Πρωτοαττική Λουτροφόρος που αποδίδεται στο ζωγράφο του Αναλάτου, 690 π.χ. Λούβρο, Παρίσι

10 10 Σύριγξ Γνωστή ως σύριγγα του Πάνα (φλογέρα του βοσκού). Ο ήχος της παράγεται φυσώντας κατευθείαν στην οπή, χωρίς την παρεμβολή γλωττίδας. Υπήρχαν δύο είδη : η μονοκάλαμος και η πολυκάλαμος. Και οι δύο ήταν φτιαγμένες από καλάμι. Ο ήχος της μονοκάλαμης ήταν γλυκός και λίγο συριστικός. Η πολυκάλαμη ήταν γνωστή ως σύριγγα του Πανός. Τα καλάμια (σωλήνες) ήταν συνήθως επτά, με διαφορετικό μέγεθος, χωρίς οπές και έδινε το καθένα έναν ήχο. Σχημάτιζαν μια οριζόντια γραμμή στο επάνω άκρο και ήταν συνδεδεμένα με κερί. Στην περίπτωση ισομεγεθών καλαμιών, συνήθιζαν να γεμίζουν ένα τμήμα του κάθε σωλήνα με κερί, μικραίνοντας έτσι βαθμιαία την αέρινη στήλη που πάλλονταν. Ήταν γνωστή στα Βυζαντινά χρόνια, ενώ κατά την Τουρκοκρατία παίζονταν από Έλληνες στα μουσικά συγκροτήματα της αυλής του Σουλτάνου, με το όνομα μισκάλ. Σήμερα, παίζεται ως λαϊκό όργανο στη Ρουμανία. πολυκάλαμη σύριγγα με ισομεγέθη καλάμια πολυκάλαμη σύριγγα με ανισομεγέθη καλάμια Σύμφωνα με το μύθο, ο Πάνας αγάπησε μια νύμφη από την Αρκαδία, την κόρη του ποταμού Λάδωνα Σύριγγα. Η νύμφη, τρομαγμένη από την καταδίωξη του θεού, ικέτευσε το Δία να τη σώσει. Τη στιγμή που την έπιασε ο Πάνας, εκείνη μεταμορφώθηκε σε καλαμιά. Τρελός από θυμό και απογοήτευση, ο Πάνας έσπασε την καλαμιά σε κομμάτια. Γρήγορα όμως κατάλαβε πως έκοβε το σώμα της νύμφης και μετανιωμένος άρχισε να κλαίει και να φιλά τα κομμάτια της καλαμιάς. Ακούγοντας τους ήχους που έβγαιναν, καθώς φυσούσε κλαίγοντας, οδηγήθηκε στην κατασκευή της σύριγγας. Σάλπιγξ Ήταν κατασκευασμένη, είτε από χαλκό (ίσια), είτε από κέρατο (καμπυλωτή), η οποία ονομάζονταν αλλιώς και κέρας. Η σάλπιγγα χρησιμοποιούνταν για τα πολεμικά σαλπίσματα ή από τους κήρυκες. Καμιά φορά, εξυπηρετούσε και τελετουργικούς σκοπούς τότε, την αποκαλούσαν σάλπιγξ η ιερά. Σάλπιγγα Κέρας

11 11 ΙΔΙΟΦΩΝΑ Κρόταλα Όργανο, που αποτελείται από δύο κοίλα κομμάτια όστρακου, ξύλου ή μετάλλου σε διάφορα σχήματα. Χρησιμοποιούνταν όπως και οι καστανιέτες για να κρατούν το ρυθμό των χορευτών, ιδιαίτερα σε τελετές της Κυβέλης και του Διόνυσου (Ιλιάδα Λ160).

12 12 ΑΡΧΑΪΚΗ ΕΠΟΧΗ 7 ος αρχές 5 ου αι. π.χ. Λυρική ποίηση Ούκουν ένεστι πράξις ανθρώποις ήτις άνευ μουσικής τελείται Αριστείδης Κοϊντιλιανός, Περί Μουσικής 65 Περίοδος ακμής της μουσικής. Πλήθος από αναπαραστάσεις σε αγγεία, στην αρχή μελανόμορφα και από το 525 π.χ., ερυθρόμορφα. Την ίδια εποχή, αναπτύσσεται ένα νέο είδος ποίησης και μουσικής, η λυρική ποίηση. Ονομάστηκε έτσι στα αλεξανδρινά χρόνια, γιατί οι ποιητές συνθέτες τραγουδούσαν τα ποιήματά τους με τη συνοδεία λύρας, είτε μόνης, είτε σε συνδυασμό με τον αυλό. Σε αντίθεση με τα έπη, τα λυρικά ποιήματα είναι μικρά σε έκταση και μέσα από το τραγούδι τους, ο άνθρωπος εκφράζει τα προσωπικά του αισθήματα και σκέψεις (σχετικά με τη λατρεία των θεών, το γάμο, την εργασία, την αγάπη κ.ά.). Η λυρική ποίηση διακρίνεται σε δυο μεγάλες κατηγορίες : 1. Τη μονωδία, δηλ. το τραγούδι ενός προσώπου και 2. τη χορική ποίηση ποιήματα που τραγουδιούνται από ομάδες νέων, συνδεδεμένα με χορευτικές κινήσεις, ενώ τα όργανα που συνόδευαν ήταν η λύρα και ο αυλός. Τον 6 ο αι. π.χ., προστίθενται στις δελφικές γιορτές οι αυλητικοί αγώνες, δηλαδή διαγωνισμοί μουσικής μόνο με αυλό, χωρίς τραγούδι. Σύντομα, προστέθηκαν και οι κιθαριστικοί αγώνες, διαγωνισμοί μόνο με λύρα ή κιθάρα. Η λυρική ποίηση άνθισε ιδιαίτερα στη Λέσβο, με κύριους εκπροσώπους τον Τέρπανδρο, τον Αλκαίο και φυσικά τη Σαπφώ. Την ίδια εποχή στη Σπάρτη, ανθεί η χορική ποίηση και μουσική, ποιήματα δηλαδή που τραγουδιούνται από ομάδες νέων, αγοριών και κοριτσιών. Ο πρώτος χορικός ποιητής που γνωρίζουμε είναι ο Αλκμάν. Άλλος σημαντικός χορικός ποιητής ήταν ο Σακάδας, ο οποίος ήταν διάσημος αυλητής και συνθέτης. Κέρδισε πολλά βραβεία σε αυλητικούς αγώνες. Με τους «νόμους» 8 του έδωσε συγκεκριμένη μορφή και δομή στα μουσικά έργα. Αυτά τα χρόνια της ακμής της λυρικής ποίησης, η ελληνική μουσική βρίσκεται στη μεγαλύτερή της ακμή που διατηρήθηκε από τον 7 ο έως τον 5 ο αι. π.χ. 8 Νόμος : ένας τύπος μουσικής σύνθεσης ή εκτέλεσης που λειτουργούσε ως πρότυπο προς το οποίο όφειλε να προσαρμοστεί η μουσική εκτέλεση.

13 Διθύραμβος Δράμα 13 Ένα ιδιαίτερο είδος χορικού άσματος με τεράστια σημασία για την εξέλιξη, τόσο της μουσικής, όσο και του αρχαίου δράματος, είναι ο διθύραμβος, αυτοσχέδιο τραγούδι με τη συνοδεία αυλού προς τιμήν του θεού Διόνυσου. Ήταν επίσης ένα από τα επίθετα του θεού Διονύσου και υποδηλούσε τη γέννηση του θεού, που έγινε σε δύο στάδια. Όταν οι κεραυνοί του Διός κατέκαυσαν τη μητέρα του Διονύσου Σεμέλη, ο Ζευς έλαβε τον κυοφορούμενο Διόνυσο από τη μήτρα της νεκρής Σεμέλης και τον τοποθέτησε μέσα στο μηρό του, όπου το έμβρυο συμπλήρωσε τον απαιτούμενο χρόνο κυήσεως. Έτσι, ο Διόνυσος γεννήθηκε και από τη μητέρα του και από το μηρό του πατέρα του, γεννήθηκε δηλ. από δύο θύρες. Το δράμα, κορυφαία καλλιτεχνική έκφραση του αρχαίου ελληνικού πνεύματος, συνδύαζε λόγο, κίνηση και μουσική. Διακρίνεται σε τρία είδη : την τραγωδία, το σατυρικό δράμα και την κωμωδία. Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο, ο Αρίων, γύρω στο 600 π.χ., ήταν ο πρώτος που συνέβαλε στο να αποκτήσει ο διθύραμβος τεχνική μορφή. Στα μέσα του ίδιου αιώνα, ο Θέσπις, ο δημιουργός του δράματος, εισήγαγε τον υποκριτή που διαλέγεται με το χορό του διθυράμβου. Τον Θέσπι ακολούθησαν πολλοί άλλοι ποιητές-μουσικοί, που έδωσαν στο δράμα την αλματώδη εξέλιξή του (κορυφαίοι εκφραστές του, οι τρεις τραγικοί : Αισχύλος, Σοφοκλής και Ευριπίδης, όπως επίσης και ο κύριος εκπρόσωπος της αττικής κωμωδίας, ο Αριστοφάνης). Το δράμα (τραγωδία 9 και κωμωδία 10 ) δεν είναι μια απλή απεικόνιση της καθημερινής ζωής, γεγονότων, μύθων ή θρύλων. Στοχεύει στην κάθαρση των θεατών με τη συναισθηματική τους συμμετοχή στα παθήματα των ηρώων, διευρύνοντας τις εμπειρίες τους με βιώματα, που ίσως δεν θα γνωρίσουν ποτέ στο περιβάλλον που ζουν. Χορός ιππέων (ίσως από την ομώνυμο κωμωδία του Αριστοφάνη) Ηθοποιοί που ετοιμάζονται να υποδυθούν μέλη γυναικείου χορού τραγωδίας, 430 π.χ. 9 Αριστοτέλης, περί Ποιητικής : Έστιν ουν τραγωδία μίμησις πράξεως σπουδαίας και τελείας, μέγεθος εχούσης, ηδυσμένω λόγω, χωρίς εκάστω των ειδών εν τοις μορίοις, δρώντων και ου δι απαγγελίας, δι ελέου και φόβου περαίνουσα την των τοιούτων παθημάτων κάθαρσιν. 10 Αριστοτέλης, περί Ποιητικής : έστιν ουν κωμωδία μίμησις πράξεως φαύλων και γελοίων εις διόρθωσιν ήθους προτρεπτικών.

14 14 Μουσική και παιδεία Στα χρόνια της ακμής της λυρικής ποίησης, η ελληνική μουσική είχε φτάσει σε πλήρη ακμή. Επικρατεί λοιπόν η αντίληψη για το σπουδαιότατο ρόλο της μουσικής στη μόρφωση και την καλλιέργεια των νέων. Δεν είναι τυχαίο, πως ο καλλιεργημένος άνθρωπος αποκαλείται την εποχή αυτή μουσικός ανήρ. Η μουσική παιδεία περιλάμβανε : 1. Την εκμάθηση μουσικού οργάνου (αυλού, λύρας κ.ά.), που γίνονταν με τρόπο εμπειρικό κοντά σε κάποιο δάσκαλο, χωρίς να χρησιμοποιείται καθόλου η γραφή. Η μάθηση γινόταν με το αυτί και με τη μνήμη. Άλλωστε, οι Μούσες ήταν οι κόρες της Μνημοσύνης. 2. Το τραγούδι. 3. Το χορό. Αττική ερυθρόμορφη κύλικα τύπου Β, π.χ. Σκηνή σχολείου στην αρχαία Αθήνα. Διδασκαλία ποίησης και μουσικής. Ο δάσκαλος κρατά ένα ειλητό (είδος τετραδίου) μπροστά σε μαθητή του, πίσω από τον οποίο φαίνεται ο παιδαγωγός του, κρατώντας βακτηρία. Αριστερά, άλλος δάσκαλος διδάσκει σε μαθητή να παίζει λύρα. Αναρτημένες βρίσκονται δύο κύλικες, δυο λύρες, μια αυλοθήκη (συβήνη) και ένα κιβώτιο ίσως με κυλίνδρους. Στην άλλη πλευρά, ένας γραμματιστής κρατάει στα χέρια του "γραμματείον" και "στύλον" και διδάσκει γραφή ή διορθώνει με τη γραφίδα του όσα είχε γράψει ο μαθητής. Αριστερά, ένας αυλοδιδάσκαλος διδάσκει τραγούδι σε μαθητή, παίζοντας διπλό αυλό.

15 15 ΜΟΥΣΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ ΑΡΧΑΪΚΗΣ ΕΠΟΧΗΣ Λύρα (λύρα χέλυς) ΧΟΡΔΟΦΩΝΑ Το πιο σημαντικό και σίγουρα το πιο γνωστό όργανο της αρχαίας Ελλάδας. Συνδέονταν στενά με τη λατρεία του Απόλλωνα. Είχε ήχο ευγενικό, διαυγή, γαλήνιο και αρρενωπό. Χρησιμοποιήθηκε ως το κύριο όργανο για την εκπαίδευση των νέων. Προέλευση. Σύμφωνα με το μύθο 11, ο Ερμής, αμέσως μετά τη γέννησή του σε ένα σπήλαιο της Κυλλήνης, έκλεψε κρυφά μια νύχτα τα βόδια που φύλαγε ο Απόλλωνας. Βλέποντας έξω από το σπήλαιο μια χελώνα, αφαίρεσε το όστρακό της και στερέωσε επάνω του χορδές από έντερο βοδιού. Έτσι, κατασκεύασε τη λύρα χέλυος (λύρα από χελώνα). Όταν ο Απόλλωνας ανακάλυψε την κλοπή και παραπονέθηκε στο Δία, ο Ερμής προσέφερε τη λύρα του στον Απόλλωνα, ο οποίος μαγεύτηκε από τον ήχο της. Άλλος μύθος αναφέρει πως ο Ερμής, αφού κατασκεύασε τη λύρα του, δίδαξε στον Ορφέα πώς να παίζει. Αυτός με τη σειρά του δίδαξε το Θάμυρι και το Λίνο. Όταν ο Ορφέας φονεύτηκε στη Θράκη από τις Μαινάδες, η λύρα του έπεσε στη θάλασσα και παρασύρθηκε από τα κύματα ως τη Λέσβο. Εκεί τη βρήκαν μερικοί ψαράδες και την έδωσαν στον Τέρπανδρο. Κατασκευή. Η λύρα αρχικά στηριζόταν πάνω στο όστρακο χελώνας, που χρησίμευε για ηχείο της. Στο υλικό αυτό οφείλεται το ποιητικό όνομα χέλυς που είχε παλιά η λύρα. Αργότερα, το ηχείο κατασκευαζόταν από ξύλο, πάλι όμως σε σχήμα όστρακου χελώνας. Πάνω από το κοίλο μέρος απλωνόταν τεντωμένη (για να πάλλεται) μια μεμβράνη από δέρμα βοδιού. Σε κάθε πλευρά του όστρακου, δύο βραχίονες από κέρατο αγριοκάτσικου ήταν στερεωμένοι παράλληλα στο ηχείο, οι πήχεις 12. Οι πήχεις ενωνόταν στο επάνω τους άκρο πάνω σε μια εγκάρσια κυλινδρική 11 Ομηρικός ύμνος στον Ερμή. 12 Ο πήχυς (-εως)

16 16 ράβδο, το ζυγόν. Οι χορδές, από έντερα ή τένοντες, στερεώνονταν με κόμπο πάνω σε μια μικρή πλάκα, το χορδοτόνιον, στο κάτω μέρος του ηχείου, περνούσαν πάνω από μια μικρή γέφυρα (καβαλάρης ή μαγάς) που απομόνωνε το παλλόμενο μέρος τους και προχωρούσαν ως το ζυγόν, όπου και δένονταν με δερμάτινα λουριά 13. Στην αγγειογραφία, η λύρα παριστάνεται συχνά με επτά χορδές. Από τον 5 ο αι. π.χ. εμφανίζονται λύρες με εννιά έως και 12 χορδές. Πιστεύεται πως οι χορδές παίζονταν με το δεξί χέρι με πλήκτρο, μολονότι γίνονταν και εκτέλεση με γυμνά δάχτυλα. Το αριστερό χέρι έπαιζε με γυμνά δάχτυλα, αν κρίνουμε από τη θέση των δαχτύλων του στην αγγειογραφία, πράγμα που επιβεβαιώνεται και από φιλολογικές πηγές 14. Η χαμηλότερη χορδή (υπάτη) ήταν τοποθετημένη στο πιο μακρινό από τον εκτελεστή άκρο και η ψηλότερη (νήτη) στο πλησιέστερο. 13 Αργότερα, στους κλασικούς χρόνους χρησιμοποιούσαν στριφτάρια (κλειδιά) από ξύλο ή ελεφαντόδοντο, τα οποία τέντωναν τις χορδές με περιστροφική κίνηση και λέγονταν κόλλαβοι ή κόλλοπες. Όλες οι χορδές είχαν το ίδιο μήκος, αλλά διαφορετικό πάχος και όγκο, και καθεμιά έδινε έναν ήχο. 14 Φιλόστρατος ο νεότερος, Ορφέας, 3 ος αι. μ.χ. κ.ά.

17 17 Απόλλων σπένδων Παράσταση που βρέθηκε στο εσωτερικό μιας λευκής κύλικας στους Δελφούς. Ο Απόλλωνας κρατά τη λύρα χέλυος στο αριστερό του χέρι, ενώ με το δεξί σπένδει από τη φιάλη. 470 π.χ. Η λύρα κρατιόταν συνήθως λοξά, με ελαφρά κλίση προς τα έξω. Ο εκτελεστής καθόταν συνήθως με τη λύρα πάνω στα γόνατά του ή η λύρα κρεμόταν στο στήθος του εκτελεστή, με τη βοήθεια ενός δερμάτινου λουριού, που λεγόταν τελαμών.

18 18 Βάρβιτος Παραλλαγή της λύρας. Ήταν πιο στενή από τη λύρα και μακρύτερη επομένως και οι χορδές της ήταν μακρύτερες, προκαλώντας βαθύτερους ήχους. Σάτυρος με βάρβιτο 5 ος αι. π.χ. Κιθάρα Όργανο πιο τελειοποιημένο και επεξεργασμένο από τη λύρα. Διέφερε από αυτήν ως προς το ηχείο, το μέγεθος και την ηχητικότητα. Οι δύο βραχίονες ήταν δυνατοί και συμπαγείς. Το μέγεθός της ήταν πολύ μεγαλύτερο και ο ήχος της δυνατότερος. Συνολικά η κιθάρα ήταν πιο βαριά και πιο γεροδεμένη. Ο εκτελεστής συνήθως καθόταν και την κρατούσε όρθια με κάποια κλίση προς τα μέσα, ενώ η λύρα, που ήταν ελαφρύτερη, κρατιόταν λοξά (προς τα έξω).

19 19 Πέρα από αυτές τις διαφορές, η κιθάρα είχε στενή σχέση με τη λύρα και θα μπορούσε να ισχυριστεί κάποιος πως ήταν ένας τελειοποιημένος τύπος λύρας (ισχύουν περίπου τα ίδια με τη λύρα ως προς την κατασκευή και την παραγωγή ήχου). Ενώ όμως η λύρα περιορίστηκε στους ερασιτέχνες, η κιθάρα έγινε το όργανο των επαγγελματιών. Η λύρα ενέπνεε μεγάλο σεβασμό ως εθνικό κυρίως όργανο και χρησιμοποιούνταν για την εκπαίδευση των νέων η κιθάρα απολάμβανε μεγάλη τιμή στους εθνικούς αγώνες και τους διαγωνισμούς. Αγώνας Απόλλωνα Μαρσύα, γλυπτό 320 π.χ. Ο Μαρσύας, που ήταν σάτυρος από τη Φρυγία, βρήκε τον αυλό που είχε πετάξει η Αθηνά (επειδή πίστευε πως το παίξιμό του την ασχήμαινε πολύ) και αποδείχθηκε πολύ ταλαντούχος αυλητής. Κάποια μέρα υποστήριξε πως παίζει τον αυλό καλύτερα από ό,τι ο Απόλλωνας την κιθάρα του, προκαλώντας τον έτσι σε αγώνα με κριτές τις Μούσες και τον Μίδα. Οι κριτές ανέδειξαν νικητή το θεό. Ο Μαρσύας γδάρθηκε ζωντανός για την ύβρη που διέπραξε. Ο μύθος του Μαρσύα αν και θεωρήθηκε ως πάλη και νίκη (επικράτηση) της κιθάρας έναντι του φρυγίου αυλού και κατ επέκταση της δωρικής ελληνικής μουσικής έναντι της φρυγικής, δεν έπαψε και να θεωρείται ότι συμβολίζει την πάλη ανάμεσα στην Απολλώνεια και τη Διονυσιακή πλευρά της ανθρώπινης φύσης, εμπνέοντας πολύ συχνά την Αρχαία Ελληνική, Ρωμαϊκή και Αναγεννησιακή τέχνη. Σύμφωνα με άλλο μύθο, ο Μίδας έδειξε προτίμηση στον αυλό, κάτι που έκανε τον Απόλλωνα να σκοτώσει το Μαρσύα και να χαρίσει στο Μίδα αυτιά γαϊδάρου.

20 20 Οικογένεια της άρπας : τρίγωνον, μάγαδις, πηκτίς, επιγόνειον, ψαλτήριον 15 και σαμβύκη. Όλες οι άρπες, εκτός από τη σαμβύκη που παίζονταν με πλήκτρο, είναι ψαλτικά όργανα. ΑΕΡΟΦΩΝΑ Ο αυλός συνεχίζει να εμφανίζεται στην αρχαϊκή τέχνη. Το αγαλματίδιο ανδρικής μορφής που παίζει διπλό αυλό και βρέθηκε στους Δελφούς είναι από τα ενδιαφέροντα δείγματα της ειδωλοπλαστικής στα τέλη της αρχαϊκής περιόδου (490 π.χ.). Είναι κατασκευασμένο από χαλκό με τη μέθοδο του «χαμένου κεριού». Στην μπορείτε να παρακολουθήσετε τη χύτευση ενός έργου γλυπτικής με τη μέθοδο αυτή). 15 Ψάλλω = παίζω τις χορδές με γυμνά δάχτυλα, χωρίς πλήκτρο.

21 21 ΙΔΙΟΦΩΝΑ Κρουπέζιον Ξύλινο παπούτσι που χρησιμοποιούνταν για να χτυπά το χρόνο. Συνήθως, ένα μικρό μεταλλικό κομμάτι στερεώνονταν από κάτω, ώστε το χτύπημα του χρόνου να είναι καθαρότερο και δυνατότερο. Τα κρουπέζια τα φορούσε ο κορυφαίος του χορού, που οδηγούσε την όρχηση χτυπώντας το χρόνο. Κρόταλα Γνωστά ήδη από τη γεωμετρική εποχή. Χρησιμοποιούνταν σε τελετές της Κυβέλης ή του Διόνυσου, κυρίως από γυναίκες. Κύμβαλα Αποτελούνται από δύο κοίλα ημισφαιρικά μεταλλικά πιάτα. Χρησιμοποιούνταν και αυτά όπως και τα κρόταλα στις λατρείες της Κυβέλης και αργότερα του Διόνυσου. Τύμπανον ΜΕΜΒΡΑΝΟΦΩΝΑ Όργανο που χρησιμοποιούνταν κυρίως στις ιεροτελεστίες της Κυβέλης και του Διόνυσου. Ήταν ένας ξύλινος κύλινδρος με δερμάτινες μεμβράνες τεντωμένες και από τις δύο πλευρές (ντέφι χωρίς ζίλια). Παίζονταν με το χέρι, συνήθως από γυναίκες.

22 22 ΚΛΑΣΙΚΗ ΕΠΟΧΗ π.χ. Στα μέσα του 5ου αι. π.χ. συντελείται μια επανάσταση στη μουσική. Αρχίζει να εγκαταλείπεται η αυστηρότητα των αρχαίων νόμων και εισάγονται δεξιοτεχνικά στοιχεία. Είναι η εποχή της μεγάλης πτώσης στη μουσική στην Ελλάδα, η οποία και θα συνεχιστεί ως το τέλος της Ελληνιστικής περιόδου, ενώ οι εικαστικές τέχνες βρίσκονταν σε μεγάλη ακμή. Αίτια αυτής της παρακμής (όπως μαρτυρεί ο Πλάτων και άλλοι συγγραφείς) ήταν : 1. Η κοινωνική και ηθική οπισθοδρόμηση, η οποία γίνεται αισθητή στις αρχές του 4ου αι π.χ. Τώρα, η μουσική μετατρέπεται σε δραστηριότητα λίγων διάσημων δεξιοτεχνών, ενώ ταυτόχρονα, οι ποιητές, θέλοντας να κολακέψουν το γούστο του κοινού τους, έβαζαν στα διαλείμματα των δραμάτων τους, χορούς και τραγούδια, άσχετα με το έργο, αδιαφορώντας για το ηθικό και δραματικό περιεχόμενο. Παραδείγματα του νέου ύφους στη μουσική : υπερβολικές τονές 16 στα μακρά, επαναλήψεις συλλαβών, προβολή της χασμωδίας, υπερβολική χρήση κομπισμών 17 και μελισμών 18. Αυτά τα χαρακτηριστικά ο Αριστοφάνης τα αποκαλούσε γλωσσοκτόνα. 2. Οι μουσικοί νεωτερισμοί. Κάθε νεωτερισμός και καινοτομία προκαλεί την ανατροπή της παλαιάς τάξης και βρίσκει βέβαια τη σφοδρή αντίδραση των συντηρητικών της εποχής. Οι παλαιοί νόμοι ήταν συνάμα και θεϊκοί (λόγω της θεϊκής προέλευσης της μουσικής) και αντανακλούσαν την αρμονία του σύμπαντος. Έτσι, κάθε μουσική καινοτομία αποτελούσε έμμεση προσβολή του θείου και της ηθικής τάξης. Κορυφαίος εκπρόσωπος του νέου ύφους αναδεικνύεται ο Ευριπίδης. Κύριος επικριτής του ύφους αυτού υπήρξε ο Αριστοφάνης, που δεν δίσταζε να κάνει ειρωνικούς υπαινιγμούς από σκηνής στηλιτεύοντας το νέο ύφος της μουσικής σε πολλά έργα του : Στην Ειρήνη, χαρακτηρίζει τη μουσική του Σοφοκλή «μέλη» σε αντίθεση προς τα «επύλλια» (τραγουδάκια) του Ευριπίδη. Στους Βατράχους, κάνει τη σύγκριση μεταξύ του παλαιού και του νέου ύφους, αντιπαραβάλλοντας τον Αισχύλο με τον Ευριπίδη. Στην υπόθεση του έργου, παρουσιάζεται ο θεός Διόνυσος να πηγαίνει στον Άδη για να ζητήσει να επανέλθει στη ζωή ο Ευριπίδης. Ακόμη δηλ. και ο θεός του θεάτρου έχει διαφθαρεί κατά τον Αριστοφάνη, από το νέο ύφος. Στο τέλος όμως, ο δραματικός αγώνας που γίνεται στον Κάτω Κόσμο μεταξύ του Αισχύλου και του Ευριπίδη, νικητής αναδεικνύεται ο Αισχύλος, δηλαδή νικά το παλαιό ύφος και ήθος. 16 Τονή = η παραμονή της φωνής σε ένα φθόγγο για μακρύτερο χρόνο. 17 Κομπισμός = επανάληψη ίδιου φθόγγου ή ποικίλματος στην οργανική μουσική. 18 Μελισμός = επανάληψη ίδιου φθόγγου ή ποικίλματος στη φωνητική μουσική.

23 Παραδείγματα της νέας εποχής : Η κιθάρα περνά πια στα χέρια των επαγγελματιών. Οι αγγειογράφοι την τοποθετούν συχνά στα χέρια του προστάτη θεού, του Απόλλωνα, ενώ άλλοι θεοί (Ερμής, Διόνυσος) παίζουν απλούστερα όργανα. Ο Αριστοτέλης την αποκαλεί «όργανον τεχνικόν», άρα απρόσφορο για γενικού χαρακτήρα εκπαιδευτική χρήση. Από την άλλη, ο κιθαριστής έκανε ό,τι μπορούσε για να τονίσει πως είναι ένας ξεχωριστός άνθρωπος, φορώντας ένα ιδιαίτερο κομψό ένδυμα : έναν ποδήρη 19, πλούσια διακοσμημένο ή με άφθονες πτυχώσεις χιτώνα, έναν διαποίκιλτο 20 μανδύα και χρυσό στεφάνι στα μαλλιά του. Η κιθάρα του μπορούσε να έχει επιχρυσωμένους βραχίονες ή να είναι διακοσμημένη με σκαλιστό ελεφαντόδοντο και αργότερα, να στολίζεται με πετράδια και πολύτιμους λίθους. Κάποιες φορές, κρεμούσε πάνω της ένα κομμάτι κεντημένου υφάσματος, πρακτική που εμπνεόταν από την ανατολίτικη μεγαλοπρέπεια. 2. Τα Κάρνεια, η δεύτερη σε σπουδαιότητα εορτή στη Σπάρτη, από πλευράς μουσικής παρουσιάζουν μεγάλο ενδιαφέρον. Διεξάγονταν ονομαστοί μουσικοί αγώνες. Γνωρίζουμε πως ο Τέρπανδρος αναδείχθηκε πρώτος νικητής στο αγώνισμα των κιθαρωδών γύρω στο 676 π.χ. Από τον Πλούταρχο έχουμε την πληροφορία πως οι έφοροι ήταν πολύ αυστηροί στους αγώνες αυτούς και δεν συγχωρούσαν καινοτομίες, όπως συνέβη στην περίπτωση του μεγάλου Μιλήσιου μουσικού Τιμόθεου ( π.χ.), στον οποίο αποδίδεται η προσθήκη της 11 ης ίσως και της 12 ης χορδής στην κιθάρα. Όταν δε διηγωνίζετο στα Κάρνεια ο Τιμόθεος, ένας από τους εφόρους, αφού πήρε στο χέρι του μαχαίρι, τον ρώτησε από ποιο από τα δύο μέρη του οργάνου να κόψει τις χορδές τις επιπλέον των επτά Η εμπορευματοποίηση των θρησκευτικών εορτών και των αγώνων που τις συνόδευαν ήταν εμφανής, οι διάφορες πόλεις-κράτη εκμεταλλεύτηκαν την αίγλη των εορτών για να κολακεύσουν τους εκάστοτε ισχυρούς. Το 307 π.χ., οι Αθηναίοι έφθασαν στο σημείο να μετονομάσουν την εορτή των Μεγάλων Διονυσίων σε Δημήτρια, προς τιμήν του Δημητρίου του Πολιορκητού, ο οποίος ήθελε να ταυτίζεται με το Διόνυσο. Στη Μακεδονία του 4 ου αι. π.χ., η μουσική διαδραμάτιζε σημαντικό ρόλο στη ζωή των Μακεδόνων. Αυτό καταμαρτυρείται από το πλήθος των αρχαιολογικών ευρημάτων (σκεύη συμποσίων, ευρήματα με μουσικές παραστάσεις κ.ά.). 19 Ποδήρης = μακρύς, φτάνει μέχρι τα πόδια. 20 Διαποίκιλτος = στολισμένος με διάφορα πράγματα ή χρώματα. 21 Πλούταρχος, Αποφθέγματα, Λακωνικά, 238C, 17.

Μουσικά Όργανα των Αρχαίων Ελλήνων (Μέρος β )

Μουσικά Όργανα των Αρχαίων Ελλήνων (Μέρος β ) Μουσικά Όργανα των Αρχαίων Ελλήνων (Μέρος β ) ΕΜΠΝΕΥΣΤΑ - ΠΝΕΥΣΤΑ Ο αυλός δίαυλος ή διπλός αυλός Η σάλπιγγα Το κέρας (κεράτινη σάλπιγγα ) Η σύριγξ (σύριγγα του Πάνα, φλογέρα του βοσκού). ΑΥΛΟΣ Το ποιο

Διαβάστε περισσότερα

ΙΑ Ο1. Μάθημα 3: Αρχαία ελληνική μουσική

ΙΑ Ο1. Μάθημα 3: Αρχαία ελληνική μουσική ΙΑ Ο1 Μάθημα 3: Αρχαία ελληνική μουσική Κλασική Αρχαιολογία: Εισαγωγή στην Κλασική Αρχαιολογία. Σύντομη επισκόπηση της αρχαίας ελληνικής τέχνης από τους πρώιμους ιστορικούς χρόνους μέχρι το τέλος της ελληνιστικής

Διαβάστε περισσότερα

Τα μουσικά όργανα στην Αρχαία Ελλάδα ήταν ο αυλός, με διαφορετικές μορφές, η λύρα, η άρπα, η φόρμιξ, η κιθάρα, αργότερα η ύδραυλις κλπ.

Τα μουσικά όργανα στην Αρχαία Ελλάδα ήταν ο αυλός, με διαφορετικές μορφές, η λύρα, η άρπα, η φόρμιξ, η κιθάρα, αργότερα η ύδραυλις κλπ. Η Ινδική κλασσική μουσική είναι μια από τις παλαιότερες μουσικές παραδόσεις του κόσμου. Από τον πολιτισμό της κοιλάδας Ίντους (Indus) έχουν διασωθεί γλυπτά που αναδεικνύουν χορευτικές δραστηριότητες, καθώς

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ (Μέρος Β )

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ (Μέρος Β ) Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ (Μέρος Β ) Σύνοδοι των περί τον Διόνυσον τεχνιτών Μετά τον 4 ο π.χ. αιώνα στην Αθήνα, στη Νεμέα, στη Θήβα, στην Τέω της Ιωνίας, στη Χίο, στην Αμμόχωστο ή Σαλαμίνα

Διαβάστε περισσότερα

Στοιχεία από www.musicportal.gr

Στοιχεία από www.musicportal.gr Στοιχεία από www.musicportal.gr Το αρχαιότερο μουσικό όργανο που έχει ανακαλυφθεί χρονολογείται από τη Μέση Νεολιθική περίοδο (5000 π.χ.) και είναι μια κοκάλινη σφυρίχτρα με μια οπή που βρέθηκε στη Θεσσαλία

Διαβάστε περισσότερα

Εργασία της Κατερίνας Λαµπροπούλου

Εργασία της Κατερίνας Λαµπροπούλου Εργασία της Κατερίνας Λαµπροπούλου Στην Αρχαία Ελλάδα η µουσική ήταν απόλυτα συνυφασµένη µε την καθηµερινότητα όλων των ανθρώπων, και σαν µια σύνθετη καλλιτεχνική και πνευµατική έκφραση είχε ιδιαίτερη

Διαβάστε περισσότερα

«ΕΛΕΝΗ» ΕΥΡΙΠΙΔΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ

«ΕΛΕΝΗ» ΕΥΡΙΠΙΔΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ «ΕΛΕΝΗ» ΕΥΡΙΠΙΔΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ ΕΠΟΣ ΛΥΡΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ ΔΡΑΜΑ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ Συνδέεται με θρησκευτικές τελετές Λατρεία Διονύσου (πανελλήνιο χαρακτήρα) Έκσταση (=ο πιστός έφευγε από την πραγματικότητα)

Διαβάστε περισσότερα

Μουσική παιδεία και μουσικά όργανα στην Αρχαία Ελλάδα

Μουσική παιδεία και μουσικά όργανα στην Αρχαία Ελλάδα Μουσική παιδεία και μουσικά όργανα στην Αρχαία Ελλάδα Νικόλαος Μπρας Κατασκευαστής μουσικών οργάνων την Αρχαία Ελλάδα η μουσική μεσουράνησε νωρίτερα από τις άλλες καλές τέχνες, στην αποκαλούμενη αρχαϊκή

Διαβάστε περισσότερα

Η µουσική και ο χορός στην αρχαία Ελλάδα

Η µουσική και ο χορός στην αρχαία Ελλάδα ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΜΟΥΣΕΙΩΝ TMHMA ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ Η µουσική και ο χορός στην

Διαβάστε περισσότερα

Οι ρίζες του δράματος

Οι ρίζες του δράματος Οι ρίζες του δράματος Σύνθετη ποιητική δημιουργία Το δράμα, το έπος και η λυρική ποίηση = αρχαίος ελληνικός ποιητικός λόγος. ράμα: θεατρικό είδος. Περιλάμβανε το λόγο, τη μουσική και την όρχηση (κίνηση).

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΣΑΙΟΥ ΜΕΓΕΘΟΥΣ ΜΕ 4 ΧΟΡΔΕΣ. ΟΤΑΝ ΜΕ ΠΡΩΤΟΕΦΙΑΞΑΝ ΕΙΧΑ 2 ΜΕΓΕΘΗ, ΑΛΛΑ ΠΕΡΙΠΟΥ ΤΟ 1800 ΤΟ ΜΕΓΕΘΟΣ ΜΟΥ ΣΤΑΘΕΡΟΠΟΙΗΘΗΚΕ.

ΜΕΣΑΙΟΥ ΜΕΓΕΘΟΥΣ ΜΕ 4 ΧΟΡΔΕΣ. ΟΤΑΝ ΜΕ ΠΡΩΤΟΕΦΙΑΞΑΝ ΕΙΧΑ 2 ΜΕΓΕΘΗ, ΑΛΛΑ ΠΕΡΙΠΟΥ ΤΟ 1800 ΤΟ ΜΕΓΕΘΟΣ ΜΟΥ ΣΤΑΘΕΡΟΠΟΙΗΘΗΚΕ. Εικόνα 1 ΒΙΟΛΙ ΕΙΜΑΙ ΕΝΑ ΕΓΧΟΡΔΟ ΜΕ 4 ΧΟΡΔΕΣ. ΤΑ ΚΛΕΙΔΙΑ ΣΤΟ «ΚΕΦΑΛΙ» ΜΟΥ ΤΑ Ι ΓΙΑ ΝΑ ΚΟΥΡΔΙΖΟΥΝ ΤΙΣ ΧΟΡΔΕΣ ΜΟΥ. ΠΑΡΑΓΩ ΗΧΟ ΟΤΑΝ ΟΙ ΧΟΡΔΕΣ ΜΟΥ ΠΙΕΖΟΝΤΑΙ ΚΑΙ ΟΤΑΝ ΤΟ ΔΟΞΑΡΙ ΤΙΣ ΧΑΪΔΕΥΕΙ. ΕΦΕΥΡΕΘΗΚΑ ΓΥΡΩ

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΠΑΓΚΑΛΟΣ. Συντροφιά με την Κιθάρα ΕΚΔΟΣΗ: ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΙΕΡΟΥ ΝΑΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΡΙΑΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ

ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΠΑΓΚΑΛΟΣ. Συντροφιά με την Κιθάρα ΕΚΔΟΣΗ: ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΙΕΡΟΥ ΝΑΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΡΙΑΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΠΑΓΚΑΛΟΣ Συντροφιά με την Κιθάρα ΕΚΔΟΣΗ: ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΙΕΡΟΥ ΝΑΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΡΙΑΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ Συντροφιά με την Κιθάρα ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΠΑΓΚΑΛΟΣ Συντροφιά με την Κιθάρα ΑΘΗΝΑ 2011 Έκδοση: c Πνευματικό

Διαβάστε περισσότερα

Μινωικός Πολιτισμός σελ. 23-28

Μινωικός Πολιτισμός σελ. 23-28 Μινωικός Πολιτισμός σελ. 23-28 Να περιγράψετε ένα μινωικό ανάκτορο; Μεγάλα Συγκροτήματα κτιρίων, Είχαν πολλές πτέρυγες-δωματίων, Διοικητικά, Οικονομικά, Θρησκευτικά και Καλλιτεχνικά κέντρα της περιοχής,

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΗΡΙΚΑ ΕΠΗ: ΟΔΥΣΣΕΙΑ

ΟΜΗΡΙΚΑ ΕΠΗ: ΟΔΥΣΣΕΙΑ ΟΜΗΡΙΚΑ ΕΠΗ: ΟΔΥΣΣΕΙΑ ΕΠΟΣ Η λέξη σημαίνει: λόγος, διήγηση Αφηγηματικό ποίημα Τι μπορεί να σημαίνει αυτό; Είναι ένα ποίημα που αφηγείται μια ιστορία Είδη: 1. Μυθολογικό 2. Διδακτικό 3. Ηρωικό Η Ιλιάδα

Διαβάστε περισσότερα

Η ΣΧΕΣΗ ΤΗΣ MOYΣΙΚΗΣ ΜΕ ΤΗΝ ΑΘΛΗΣΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ

Η ΣΧΕΣΗ ΤΗΣ MOYΣΙΚΗΣ ΜΕ ΤΗΝ ΑΘΛΗΣΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ Η ΣΧΕΣΗ ΤΗΣ MOYΣΙΚΗΣ ΜΕ ΤΗΝ ΑΘΛΗΣΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ Ευάγγελος Αλμπανίδης Ph.D, Καθηγητής ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΔΙΑΛΕΞΗΣ Διερεύνηση της σχέσης άθλησης και μουσικής-χρήση της μουσικής από τον αθλητισμό Συνύπαρξη

Διαβάστε περισσότερα

1:Layout 1 10/2/2009 11:00 μ Page 1. το αρχαιολογικό μουσείο ιωαννίνων

1:Layout 1 10/2/2009 11:00 μ Page 1. το αρχαιολογικό μουσείο ιωαννίνων 1:Layout 1 10/2/2009 11:00 μ Page 1 το αρχαιολογικό μουσείο ιωαννίνων 1:Layout 1 10/2/2009 11:00 μ Page 2 1:Layout 1 10/2/2009 11:00 μ Page 3 ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΠΥΡΡΟΣ αντίγραφο από πρωτότυπο του 3ου π.χ. αι. της

Διαβάστε περισσότερα

ΚΥΚΛΑΔΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΙΣΤΟΡΙΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

ΚΥΚΛΑΔΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΙΣΤΟΡΙΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΚΥΚΛΑΔΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΙΣΤΟΡΙΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Το υλικό που χρησιμοποιήθηκε για τα φύλλα εργασίας προέρχεται εξολοκλήρου από το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης Διαβάζουμε: Οι Κυκλάδες οφείλουν το όνομά τους στη γεωγραφική

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΜΟΥΣΙΚΟ ΠΑΕΙ ΜΟΥΣΕΙΟ! Η Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΤΟΥ Μ.Σ.Θ.

ΤΟ ΜΟΥΣΙΚΟ ΠΑΕΙ ΜΟΥΣΕΙΟ! Η Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΤΟΥ Μ.Σ.Θ. ΤΟ ΜΟΥΣΙΚΟ ΠΑΕΙ ΜΟΥΣΕΙΟ! ΜΟΥΣΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΜΟΥΣΕΙΑΚΗ ΑΓΩΓΗ, 2012-2013 ΥΠΕΥΘΥΝΕΣ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΕΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ: Α. ΑΡΖΟΓΛΟΥ & Ε. ΤΖΗΜΟΥΛΗ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ-ΣΥΝΟΔΟΙ: Τ. ΚΥΡΙΑΖΙΚΙΔΟΥ & Δ. ΤΖΟΒΑΝΑΚΗΣ Παρασκευή,

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ ΠΡΟΤΖΕΚΤ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ

ΜΑΘΗΜΑ ΠΡΟΤΖΕΚΤ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑ ΠΡΟΤΖΕΚΤ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΤΟ ΑΡΧΑΙΟ ΔΙΟΝ ΤΟΠΟΘΕΣΙΑ Το Δίον ήταν μια αρχαιότατη πόλη στρατηγικής σημασίας και μια από τις πιο φημισμένες μακεδονικές πολιτείες. Η γεωγραφική θέση

Διαβάστε περισσότερα

Ι. ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β': Η ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΧΑΛΚΟΥ ( π.Χ.) 3. Ο ΜΙΝΩΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ. - Η Κρήτη κατοικήθηκε για πρώτη φορά τη... εποχή.

Ι. ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β': Η ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΧΑΛΚΟΥ ( π.Χ.) 3. Ο ΜΙΝΩΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ. - Η Κρήτη κατοικήθηκε για πρώτη φορά τη... εποχή. Ι. ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β': Η ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΧΑΛΚΟΥ (3000-1100π.Χ.) 3. Ο ΜΙΝΩΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ - Η Κρήτη κατοικήθηκε για πρώτη φορά τη... εποχή. - Ο σημαντικότερος οικισμός ήταν η... - Κατά τη 2 η και 3 η χιλιετία

Διαβάστε περισσότερα

Κατεύθυνση Β Λυκείου Ιστορία Αρχαία Ελληνική Μουσική

Κατεύθυνση Β Λυκείου Ιστορία Αρχαία Ελληνική Μουσική Σχολική Χρονιά2007-08 Κατεύθυνση Β Λυκείου Ιστορία Αρχαία Ελληνική Μουσική Καθηγήτρια: Αντωνία Φοράρη Αντωνία Φοράρη 1 I. Η Μουσική στην Αρχαιότητα A. Έχουν διασωθεί μόνο ιστορικά ευρήματα που σχετίζονται

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΔΙΟΥ, Αλέξανδρος Μπαξεβανάκης, ΒΠΠΓ

ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΔΙΟΥ, Αλέξανδρος Μπαξεβανάκης, ΒΠΠΓ ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΔΙΟΥ, Αλέξανδρος Μπαξεβανάκης, ΒΠΠΓ ΔΙΟΝ ΑΠΟ ΤΙΣ ΠΙΟ ΟΝΟΜΑΣΤΕΣ ΠΟΛΕΙΣ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ Το αρχαίο Δίον του Ολύμπου βρίσκεται 15 χλμ. νότια της Κατερίνης, στους πρόποδες του Ολύμπου δίπλα στο

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ

ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ Επιλογή σύγχρονης Ελληνικής Βιβλιογραφίας αναφορικά με την Αρχαία Ελληνική Μουσική ANNEMARIE JEANETT NEUBECKER, Η Μουσική στην Αρχαία Ελλάδα, Εκδ. Οδυσσέας, Αθήνα 1986.

Διαβάστε περισσότερα

Έπος σημαίνει: λόγος, διήγηση και ειδικότερα αφηγηματικό ποίημα με περιεχόμενο μυθολογικό, διδακτικό, ηρωικό.

Έπος σημαίνει: λόγος, διήγηση και ειδικότερα αφηγηματικό ποίημα με περιεχόμενο μυθολογικό, διδακτικό, ηρωικό. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ - ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΤΗΣ Κας ΦΑΝΟΥΡΑΚΗ ΕΥΑΝΘΙΑΣ 1 Τι ονομάζουμε έπος και ποιο είναι το περιεχόμενο του; Έπος σημαίνει: λόγος, διήγηση και ειδικότερα αφηγηματικό ποίημα με περιεχόμενο μυθολογικό, διδακτικό,

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ «ΕΝ ΑΡΧΗ ΗΝ Ο ΛΟΓΟΣ» ΥΠΟΘΕΜΑ: ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ «ΕΝ ΑΡΧΗ ΗΝ Ο ΛΟΓΟΣ» ΥΠΟΘΕΜΑ: ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ «ΕΝ ΑΡΧΗ ΗΝ Ο ΛΟΓΟΣ» ΥΠΟΘΕΜΑ: ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ Το θέατρο είναι ο κλάδος της τέχνης που αναφέρεται στην απόδοση ιστοριών μπροστά σε κοινό, με τη χρήση κυρίως του λόγου, αλλά και της μουσικής

Διαβάστε περισσότερα

Κυκλαδική τέχνη και σύγχρονη αφηρημένη τέχνη

Κυκλαδική τέχνη και σύγχρονη αφηρημένη τέχνη ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΓΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ Κυκλαδική τέχνη και σύγχρονη αφηρημένη τέχνη Νάγια Οικονομίδου 2014-2015 1 Περιεχόμενα Πρόλογος...3 1. Γνωρίσματα Κυκλαδικής Τέχνης...4 Πτυόσχημα ειδώλια.5 Βιολόσχημα ειδώλια 6

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΕΠΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΣΤΑ ΟΜΗΡΙΚΑ ΕΠΗ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΕΠΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΣΤΑ ΟΜΗΡΙΚΑ ΕΠΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΕΠΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΣΤΑ ΟΜΗΡΙΚΑ ΕΠΗ Τι είναι το έπος; Αρχικά η λέξη έπος σήμαινε «λόγος». Από τον 5ο αι. π.χ. όμως χρησιμοποιήθηκε για να περιγράψει το μεγάλο αφηγηματικό ποίημα σε δακτυλικό

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ:ΛΟΓΟΣ ΚΑΙ ΠΡΑΞΗ

ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ:ΛΟΓΟΣ ΚΑΙ ΠΡΑΞΗ ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ:ΛΟΓΟΣ ΚΑΙ ΠΡΑΞΗ ΛΟΓΟΣ Ο ΠΡΩΤΟΣ ΣΤΟΧΟΣ ΤΟΥ PROJECT HTAN H ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΕΡΕΥΝΑΣ ΓΙΑ ΤΟ ΑΡΧΑΙΟ ΔΡΑΜΑ 1.ΔΙΟΝΥΣΙΑΚΗ ΛΑΤΡΕΙΑ ΤΟ ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΠΡΟΕΡΧΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΙΣ ΔΙΟΝΥΣΙΑΚΕΣ ΓΙΟΡΤΕΣ ΟΙ ΟΠΟΙΕΣ ΓΙΝΟΝΤΑΝ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. - Γενική Εισαγωγή..2. - Iστορική αναδρομή...3-4. - Περιγραφή του χώρου...5-8. - Επίλογος...9. - Βιβλιογραφία 10

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. - Γενική Εισαγωγή..2. - Iστορική αναδρομή...3-4. - Περιγραφή του χώρου...5-8. - Επίλογος...9. - Βιβλιογραφία 10 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ - Γενική Εισαγωγή..2 - Iστορική αναδρομή....3-4 - Περιγραφή του χώρου.....5-8 - Επίλογος...9 - Βιβλιογραφία 10 1 Γενική Εισαγωγή Επίσκεψη στο Επαρχιακό Μουσείο Πάφου Το Επαρχιακό Μουσείο της

Διαβάστε περισσότερα

Αναρτήθηκε από τον/την Δρομπόνης Σωτήριος Πέμπτη, 18 Απρίλιος :48 - Τελευταία Ενημέρωση Πέμπτη, 18 Απρίλιος :49

Αναρτήθηκε από τον/την Δρομπόνης Σωτήριος Πέμπτη, 18 Απρίλιος :48 - Τελευταία Ενημέρωση Πέμπτη, 18 Απρίλιος :49 Στις 17 Απριλίου 2013 επισκεφθήκαμε το Αρχαιολογικό Μουσείο Μεγάρων. Η αρχαιολόγος κα Τσάλκου (την οποία θερμά ευχαριστούμε) μας παρουσίασε τα πολύ εντυπωσιακά ευρήματα της περιοχής μας δίνοντάς μας αναλυτικές

Διαβάστε περισσότερα

Α.Π.Θ. Α.Π.Θ. Πρόγραμμα. Πρόγραμμα. Διά Βίου Μάθησης. Μάθησης. Ποίηση και Θέατρο. Ποίηση και Θέατρο. στην Αρχαία Ελλάδα

Α.Π.Θ. Α.Π.Θ. Πρόγραμμα. Πρόγραμμα. Διά Βίου Μάθησης. Μάθησης. Ποίηση και Θέατρο. Ποίηση και Θέατρο. στην Αρχαία Ελλάδα Α.Π.Θ. Α.Π.Θ. Πρόγραμμα Πρόγραμμα Διά Βίου Μάθησης Μάθησης Ποίηση και Θέατρο Ποίηση και Θέατρο στην Αρχαία Ελλάδα στην Αρχαία Ελλάδα Στόχος του προγράμματος Το πρόγραμμα επιμόρφωσης Ποίηση και Θέατρο στην

Διαβάστε περισσότερα

Αλέξανδρος Νικολάου, ΒΠΠΓ

Αλέξανδρος Νικολάου, ΒΠΠΓ Αλέξανδρος Νικολάου, ΒΠΠΓ Στην αρχαϊκή εποχή εικάζεται ότι υπήρχε κάποιο είδος θεατρικής κατασκευής στο χώρο που βρίσκονται τα σημερινά ευρήματα του θεάτρου, ενώ στα κλασσικά χρόνια υπήρχε σίγουρα κάποια

Διαβάστε περισσότερα

Α.Π.Θ. Α.Π.Θ. Διά Βίου Μάθησης. Μάθησης. Ποίηση και Θέατρο Αρχαία Ελλάδα

Α.Π.Θ. Α.Π.Θ. Διά Βίου Μάθησης. Μάθησης. Ποίηση και Θέατρο Αρχαία Ελλάδα Α.Π.Θ. Α.Π.Θ. Πρόγραµµα Πρόγραµµα Διά Βίου Μάθησης Μάθησης Ποίηση και Θέατρο στην Ποίηση και Θέατρο στην Αρχαία Ελλάδα Αρχαία Ελλάδα + Στόχος του προγράμματος Το πρόγραμμα επιμόρφωσης Ποίηση και Θέατρο

Διαβάστε περισσότερα

ΙΔΡΥΜΑ ΝΙΚΟΛΑΟΥ & ΝΤΟΛΛΗΣ ΓΟΥΛΑΝΔΡΗ ΜΟΥΣΕΙΟ ΚΥΚΛΑΔΙΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ

ΙΔΡΥΜΑ ΝΙΚΟΛΑΟΥ & ΝΤΟΛΛΗΣ ΓΟΥΛΑΝΔΡΗ ΜΟΥΣΕΙΟ ΚΥΚΛΑΔΙΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ ΙΔΡΥΜΑ ΝΙΚΟΛΑΟΥ & ΝΤΟΛΛΗΣ ΓΟΥΛΑΝΔΡΗ ΜΟΥΣΕΙΟ ΚΥΚΛΑΔΙΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης Τμήμα εκπαιδευτικών προγραμμάτων Εκπαιδευτικές Μουσειοσκευές Οι Μουσειοσκευές είναι βαλίτσες που ταξιδεύουν από σχολείο

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΔΗ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΟΥΣΙΚΗΣ. Φλεγομενεσ ροδεσ

ΕΙΔΗ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΟΥΣΙΚΗΣ. Φλεγομενεσ ροδεσ ΕΙΔΗ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΟΥΣΙΚΗΣ Φλεγομενεσ ροδεσ Ως μουσική ορίζεται η τέχνη που βασίζεται στην οργάνωση ήχων με σκοπό τη σύνθεση, εκτέλεση και ακρόαση/λήψη ενός μουσικού έργου. Με τον όρο εννοείται επίσης και

Διαβάστε περισσότερα

Λίγα Λόγια για τον Μυκηναϊκό Πολιτισμό

Λίγα Λόγια για τον Μυκηναϊκό Πολιτισμό Λίγα Λόγια για τον Μυκηναϊκό Πολιτισμό Με τον όρο Μυκηναϊκός Πολιτισμός χαρακτηρίζεται ο προϊστορικός πολιτισμός της Ύστερης Εποχής του Χαλκού, που αναπτύχθηκε την περίοδο 1600-1100 π. Χ., κυρίως στην

Διαβάστε περισσότερα

Αρχαιολογία των γεωμετρικών και αρχαϊκών χρόνων ( π.χ.). Δημήτρης Πλάντζος

Αρχαιολογία των γεωμετρικών και αρχαϊκών χρόνων ( π.χ.). Δημήτρης Πλάντζος [IA11] ΚΛΑΣΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ Α Αρχαιολογία των γεωμετρικών και αρχαϊκών χρόνων (1100-480 π.χ.). Δημήτρης Πλάντζος Πρώιμοι και Γεωμετρικοί χρόνοι (1100-700 π.χ.) (συνέχεια) Οι περίοδοι της αρχαίας ελληνικής

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ Ι. Το δράμα ΙΙ. Η τραγωδία

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ Ι. Το δράμα ΙΙ. Η τραγωδία ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ Ι. Το δράμα 1. Ποια είναι τα χαρακτηριστικά του δράματος και τι νέο προσέφερε στο κοινό σε σχέση με το έπος και τη λυρική ποίηση; 2. Ποια είναι η προσέλευση του δράματος και με ποια γιορτή συνδέθηκε;

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΕΠΕΞΗΓΗΣΕΙΣ ΔΙΕΥΚΡΙΝΙΣΕΙΣ

ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΕΠΕΞΗΓΗΣΕΙΣ ΔΙΕΥΚΡΙΝΙΣΕΙΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ Θ.Ε. ΤΕΧΝΕΣ ΙΙ:ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΚΑΙ ΧΟΡΟΥ 1 η Γραπτή Εργασία Ακαδημ. Έτους 2008-2009 ΘΕΜΑ: «Ο ρόλος και η σημασία της μουσικής στην αρχαία Ελλάδα όπως αντλούνται

Διαβάστε περισσότερα

Η ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΧΑΛΚΟΥ. Χρωματίστε τη γραμμή του χρόνου Α.. Β.. Γ...

Η ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΧΑΛΚΟΥ. Χρωματίστε τη γραμμή του χρόνου Α.. Β.. Γ... Χρωματίστε τη γραμμή του χρόνου 1) Καταγράφω τους τρεις (3) σημαντικότερους πολιτισμούς που εμφανίστηκαν στον ελλαδικό χώρο κατά την εποχή του χαλκού: Α.. Β.. Γ... 2) Επιλέξτε ποιες λέξεις της στήλης Β

Διαβάστε περισσότερα

Έκθεση Αρχαιοελληνικών Οργάνων. Σάββατο, 7 Οκτωβρίου 2017 Εργαστήρι Εκμάθησης Αρχαίου Μπεντίρ (κρουστό)

Έκθεση Αρχαιοελληνικών Οργάνων. Σάββατο, 7 Οκτωβρίου 2017 Εργαστήρι Εκμάθησης Αρχαίου Μπεντίρ (κρουστό) Έκθεση Αρχαιοελληνικών Οργάνων Η έκθεση θα πραγματοποιηθεί για το σύνολο του διήμερου 7-8 Οκτωβρίου, στο Μουσείο. Ανάμεσα στα όργανα που θα εκτίθενται (καλώντας τους επισκέπτες να τα αγγίξουν και να παίξουν

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΗΡΙΚΗ ΕΠΟΧΗ (

ΟΜΗΡΙΚΗ ΕΠΟΧΗ ( ΟΜΗΡΙΚΗ ΕΠΟΧΗ (1100-750 π.χ.).) Ή ΓΕΩΜΕΤΡΙΚΗ ΕΠΟΧΗ Δ. ΠΕΤΡΟΥΓΑΚΗ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΡΕΘΥΜΝΟΥ ΚΥΡΙΑ ΠΗΓΗ ΤΑ ΟΜΗΡΙΚΑ ΕΠΗ ΣΕ ΑΥΤΌ ΟΦΕΙΛΕΙ ΤΗΝ ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΟΜΗΡΙΚΗ. ΩΣΤΟΣΟ ΟΙ ΟΡΟΙ ΣΚΟΤΕΙΝΟΙ ΑΙΩΝΕΣ Ή ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

2ο Γυμνάσιο Αγ.Δημητρίου Σχολικό έτος ΠΟΛΕΙΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΜΕ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΜΝΗΜΕΙΑ "ΣΠΑΡΤΗ" ΕΥΣΤΑΘΙΑΔΗΣ ΘΟΔΩΡΗΣ ΤΜΗΜΑ Γ 5 ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

2ο Γυμνάσιο Αγ.Δημητρίου Σχολικό έτος ΠΟΛΕΙΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΜΕ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΣΠΑΡΤΗ ΕΥΣΤΑΘΙΑΔΗΣ ΘΟΔΩΡΗΣ ΤΜΗΜΑ Γ 5 ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ 2ο Γυμνάσιο Αγ.Δημητρίου Σχολικό έτος 2017-2018 ΠΟΛΕΙΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΜΕ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΜΝΗΜΕΙΑ "ΣΠΑΡΤΗ" ΕΥΣΤΑΘΙΑΔΗΣ ΘΟΔΩΡΗΣ ΤΜΗΜΑ Γ 5 ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: κα ΣΤΑΜΑΤΙΑ ΤΣΙΡΙΓΩΤΗ Πίνακας

Διαβάστε περισσότερα

Αφιερώνω αυτή τηνεργασία στην αγαπηµένη µου δασκάλα, κυρία Ειρήνη Καραγιάννη, που µας δίδαξε µε τόση αγάπη και χαρά όλα τα µαθήµατα της Γ και Τάξης

Αφιερώνω αυτή τηνεργασία στην αγαπηµένη µου δασκάλα, κυρία Ειρήνη Καραγιάννη, που µας δίδαξε µε τόση αγάπη και χαρά όλα τα µαθήµατα της Γ και Τάξης 6ο Γυµνάσιο Νέας Ιωνίας Τάξη:Α Τµήµα:2 Μάθηµα:Αρχαία Ιστορία ιδάσκουσα:ελ.σάρδη Η ΘΕΑ ΑΘΗΝΑ ΣΤΗΝ ΑΚΡΟΠΟΛΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΗΣ ΜΑΘΗΤΡΙΑΣ:ΣΕΒΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΠΟΥΛΟΥ ΜΑΪΟΣ 2015 Αφιερώνω αυτή τηνεργασία στην αγαπηµένη µου

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΔΡΑΣΗΣ Τίτλος: Αν η ομορφιά μιλούσε Προτεινόμενες τάξεις: Νήπια, Α και Β Δημοτικού Χώροι διεξαγωγής: Στο σχολείο: προετοιμασία Στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο: έρευνα Προτεινόμενος

Διαβάστε περισσότερα

1. Χρωματίζω στη γραμμή του χρόνου την εποχή του χαλκού:

1. Χρωματίζω στη γραμμή του χρόνου την εποχή του χαλκού: ΕΠΟΧΗ ΧΑΛΚΟΥ 1. Χρωματίζω στη γραμμή του χρόνου την εποχή του χαλκού: 3000 1100 π. Χ. 1100-800 πχ 800-500 πχ 500-323 πχ 323-146 πχ 146πΧ-330 μχ 2. Καταγράφω τους τρεις (3) σημαντικότερους πολιτισμούς που

Διαβάστε περισσότερα

Ιστορία των Ευρωπαϊκών Μουσικών Οργάνων

Ιστορία των Ευρωπαϊκών Μουσικών Οργάνων Ιστορία των Ευρωπαϊκών Μουσικών Οργάνων Ενότητα: Τα Ιδιόφωνα Νικόλαος Μαλιάρας Τμήμα Μουσικών Σπουδών Περιεχόμενα 1. Τα τύμπανα... 4 Σελίδα 2 Τα ιδιόφωνα και τα μεμβρανόφωνα, τα κρουστά όπως γενικά έχει

Διαβάστε περισσότερα

Αρχαιολογία των γεωμετρικών και αρχαϊκών χρόνων ( π.χ.). Δημήτρης Πλάντζος

Αρχαιολογία των γεωμετρικών και αρχαϊκών χρόνων ( π.χ.). Δημήτρης Πλάντζος [IA11] ΚΛΑΣΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ Α Αρχαιολογία των γεωμετρικών και αρχαϊκών χρόνων (1100-480 π.χ.). Δημήτρης Πλάντζος http://www.latsis-foundation.org/ell/ekpaidefsiepistimi-politismos/politismos/o-kyklos-ton-mouseion

Διαβάστε περισσότερα

Η ΣΧΕΣΗ ΤΗΣ MOYΣΙΚΗΣ ΜΕ ΤΗΝ ΑΘΛΗΣΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ

Η ΣΧΕΣΗ ΤΗΣ MOYΣΙΚΗΣ ΜΕ ΤΗΝ ΑΘΛΗΣΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ Η ΣΧΕΣΗ ΤΗΣ MOYΣΙΚΗΣ ΜΕ ΤΗΝ ΑΘΛΗΣΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ Ευάγγελος Αλμπανίδης Ph.D, Καθηγητής ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΔΙΑΛΕΞΗΣ Διερεύνηση της σχέσης άθλησης και μουσικής-χρήση της μουσικής από τον αθλητισμό Συνύπαρξη

Διαβάστε περισσότερα

Μινωικός πολιτισμός. Η ακμή του κρητομινωικού πολιτισμού παρουσιάζεται μεταξύ του 1900 και του 1450 π. Χ.

Μινωικός πολιτισμός. Η ακμή του κρητομινωικού πολιτισμού παρουσιάζεται μεταξύ του 1900 και του 1450 π. Χ. Μινωικός πολιτισμός Η ακμή του κρητομινωικού πολιτισμού παρουσιάζεται μεταξύ του 1900 και του 1450 π. Χ. Μινωικός πολιτισμός Στην ανάπτυξή του συντέλεσαν το εύκρατο - θερμό κλίμα, το εύφορο έδαφος, η μακροχρόνια

Διαβάστε περισσότερα

Μουσικά όργανα. Κουδουνίστρα. Υλικά κατασκευής: Περιγραφή κατασκευής: Λίγα λόγια γι αυτό:

Μουσικά όργανα. Κουδουνίστρα. Υλικά κατασκευής: Περιγραφή κατασκευής: Λίγα λόγια γι αυτό: Μουσικά όργανα Κουδουνίστρα Υλικά κατασκευής: 5 άδεια κουτιά από φωτογραφικό φιλμ ένα παλιό ξύλινο σκουπόξυλο 5 καρφάκια με κεφάλι σποράκια πετραδάκια, χάντρες σέγα σφυρί Περιγραφή κατασκευής: Με τη σέγα

Διαβάστε περισσότερα

Απάντησε στις παρακάτω ερωτήσεις.

Απάντησε στις παρακάτω ερωτήσεις. Ερωτήσεις Πόσο καλά γνωρίζεις και Απαντήσεις τους Μινωίτες; Πόσο καλά γνωρίζεις τους Μινωίτες; 1. Τα πιο γνωστά ανάκτορα είναι της Κνωσού και της Φαιστού. 2. Οι τρίτωνες ήταν μεγάλα κοχύλια που ίσως χρησιμοποιούνταν

Διαβάστε περισσότερα

Το Βιολί. Πασχαλιά-Μπρέντα Νίκη. Μαθήτρια Α2 Γυμνασίου, Ελληνικό Κολλέγιο Θεσσαλονίκης. Επιβλέπων Καθηγητής: Κωνσταντίνος Παρασκευόπουλος

Το Βιολί. Πασχαλιά-Μπρέντα Νίκη. Μαθήτρια Α2 Γυμνασίου, Ελληνικό Κολλέγιο Θεσσαλονίκης. Επιβλέπων Καθηγητής: Κωνσταντίνος Παρασκευόπουλος Το Βιολί Πασχαλιά-Μπρέντα Νίκη Μαθήτρια Α2 Γυμνασίου, Ελληνικό Κολλέγιο Θεσσαλονίκης Επιβλέπων Καθηγητής: Κωνσταντίνος Παρασκευόπουλος Καθηγητής Πληροφορικής Ελληνικού Κολλεγίου Θεσσαλονίκης Περίληψη Στην

Διαβάστε περισσότερα

Απαγορεύεται η οποιαδήποτε μερική ή ολική ανατύπωση χωρίς την άδεια του εκδότη

Απαγορεύεται η οποιαδήποτε μερική ή ολική ανατύπωση χωρίς την άδεια του εκδότη Συντονισμός έργου: Μαρία Λαγογιάννη, Δρ Αρχαιολόγος Σουζάνα Χούλια-Καπελώνη, Αρχαιολόγος Γενική επιμέλεια: Έλενα Μπαζίνη, Αρχαιολόγος Επιστημονική τεκμηρίωση-αρχική ιδέα σεναρίου: Έλενα Μπαζίνη, Αρχαιολόγος

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΟΛΙΚΕΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ ΕΘΝΙΚΟΥ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ

ΣΧΟΛΙΚΕΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ ΕΘΝΙΚΟΥ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΣΧΟΛΙΚΕΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ ΕΘΝΙΚΟΥ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ Στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο θα πραγματοποιηθούν τα παρακάτω εκπαιδευτικά προγράμματα για το διάστημα Ιανουαρίου -Ιουνίου 2018 και θα διατίθεται

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 2. Ηχόχρωμα Αρμονικές συχνότητες

Κεφάλαιο 2. Ηχόχρωμα Αρμονικές συχνότητες Κεφάλαιο 2 Ηχόχρωμα Αρμονικές συχνότητες Ηχόχρωμα Η ίδια νότα,αν παιχτεί από διαφορετικά όργανα, έχει διαφορετικό «άκουσμα» Συνήθως, ακόμα και δύο όργανα του ιδίου τύπου (π.χ. δύο βιολιά) έχουν επίσης

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΡΑΜΙΚΑ ΑΡΧΑΙΑ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΤΕΧΝΗ

ΚΕΡΑΜΙΚΑ ΑΡΧΑΙΑ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΤΕΧΝΗ ΚΕΡΑΜΙΚΑ ΑΡΧΑΙΑ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΤΕΧΝΗ ΚΕΡΑΜΙΚΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ Η κεραμική, μια πανάρχαια τέχνη, χρησιμοποιεί ως πρώτη ύλη το αργιλόχωμα. Όταν αναμείξουμε το αργιλόχωμα με νερό θα προκύψει μία πλαστική μάζα

Διαβάστε περισσότερα

Μουσικοκινητική αγωγή

Μουσικοκινητική αγωγή Μουσικοκινητική Αγωγή Α εξάμηνο Θεωρία Μίχα Παρασκευή, PhD Μουσικολόγος, Μουσικοπαιδαγωγός 1 Μουσικοκινητική Αγωγή (Θ) - ΜΙΧΑ Παρασκευή 1 Μουσικοκινητική αγωγή Η μουσικότητα των ήχων και της ανθρώπινης

Διαβάστε περισσότερα

Ολυμπιακοί αγώνες ΒΙΚΤΩΡΙΑ ΑΝΤΩΝΙΑΔΗ Α2

Ολυμπιακοί αγώνες ΒΙΚΤΩΡΙΑ ΑΝΤΩΝΙΑΔΗ Α2 Ολυμπιακοί αγώνες ΒΙΚΤΩΡΙΑ ΑΝΤΩΝΙΑΔΗ Α2 ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΙ ΑΓΩΝΕΣ Η ΑΡΧΗ Σύμφωνα με την παράδοση, πρώτοι οι θεοί αγωνίστηκαν στην Ολυμπία! Επίσης κάποιες πηγές αναφέρουν αρκετούς ήρωες ως ιδρυτές των αγώνων. Η

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΡΑΜΕΙΚΟΣ. Μετά τα Μηδικά κατακευάστηκε το 478 π.χ το Θεμιστόκλειο τείχος που χώρισε την κατοικημένη περιοχή από το νεκροταφείο.

ΚΕΡΑΜΕΙΚΟΣ. Μετά τα Μηδικά κατακευάστηκε το 478 π.χ το Θεμιστόκλειο τείχος που χώρισε την κατοικημένη περιοχή από το νεκροταφείο. ΚΕΡΑΜΕΙΚΟΣ Η περιοχή ΒΔ της Αγοράς μέχρι το τείχος της πόλης, όπου το Δίπυλο, αλλά και πέρα από το τείχος, όπου και το σημαντικότερο νεκροταφείο της Αθήνας. Η ονομασία της οφείλεται στις εγκαταστάσεις

Διαβάστε περισσότερα

Η Παγκόσμια Κληρονομιά της Κύπρου

Η Παγκόσμια Κληρονομιά της Κύπρου Η Παγκόσμια Κληρονομιά της Κύπρου Η Συνθήκη για την Προστασία της Παγκόσμιας Πολιτιστικής και Φυσικής Κληρονομιάς, που υιοθετήθηκε από την UNESCO το 1972, σηματοδότησε μια νέα εποχή στη διατήρηση των πολιτιστικών

Διαβάστε περισσότερα

κάθε μήνα έχουμε... θέμα!

κάθε μήνα έχουμε... θέμα! Στο αρχαίο θέατρο οι υποκριτές και τα μέλη του χορού έπαιζαν φορώντας προσωπεία, δηλαδή θεατρικές μάσκες. Το προσωπείο δημιουργούσε ένα πρόσωπο χωρίς ατομικά χαρακτηριστικά περισσότερο απέδιδε ένα χαρακτήρα.

Διαβάστε περισσότερα

ραµατική Ποίηση Το δράµα - Η τραγωδία - Το αρχαίο θέατρο Ερωτήσεις κλειστού τύπου ή συνδυασµός κλειστού και ανοικτού τύπου 1. Αφού λάβετε υπόψη σας τι

ραµατική Ποίηση Το δράµα - Η τραγωδία - Το αρχαίο θέατρο Ερωτήσεις κλειστού τύπου ή συνδυασµός κλειστού και ανοικτού τύπου 1. Αφού λάβετε υπόψη σας τι ραµατική Ποίηση Το δράµα - Η τραγωδία - Το αρχαίο θέατρο Ερωτήσεις κλειστού τύπου ή συνδυασµός κλειστού και ανοικτού τύπου 1. φού λάβετε υπόψη σας τις σκηνοθετικές συνήθειες που είχαν επικρατήσει στην

Διαβάστε περισσότερα

ΙΑ119 Θεωρητικές και μεθοδολογικές αρχές στη μελέτη της κλασικής τέχνης. Δημήτρης Πλάντζος

ΙΑ119 Θεωρητικές και μεθοδολογικές αρχές στη μελέτη της κλασικής τέχνης. Δημήτρης Πλάντζος ΙΑ119 Θεωρητικές και μεθοδολογικές αρχές στη μελέτη της κλασικής τέχνης Δημήτρης Πλάντζος ΙΑ119: Θεωρητικές και μεθοδολογικές αρχές στη μελέτη της κλασικής τέχνης Το μάθημα προφέρει μια συστηματική και

Διαβάστε περισσότερα

Οδύσσεια Τα απίθανα... τριτάκια! Tετάρτη τάξη. Επαναληπτικές Ασκήσεις 2 ης ενότητας - Αρχαϊκά χρόνια. Αρχαϊκά Χρόνια

Οδύσσεια Τα απίθανα... τριτάκια! Tετάρτη τάξη. Επαναληπτικές Ασκήσεις 2 ης ενότητας - Αρχαϊκά χρόνια. Αρχαϊκά Χρόνια Οδύσσεια Τα απίθανα... τριτάκια! Tετάρτη τάξη Επαναληπτικές Ασκήσεις 2 ης ενότητας - Αρχαϊκά χρόνια Αρχαϊκά Χρόνια Ερωτήσεις: 1. Να βάλεις στις σωστές απαντήσεις: Α. Οι κάτοικοι των αρχαίων ελληνικών πόλεων

Διαβάστε περισσότερα

Mικροί - Mεγάλοι σε δράση

Mικροί - Mεγάλοι σε δράση Υπουργείο Πολιτισμού, Παιδείας και Θρησκευμάτων Γενική Διεύθυνση Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς Διεύθυνση Μουσείων Τμήμα Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων και Επικοινωνίας Εφορεία Αρχαιοτήτων Αθηνών

Διαβάστε περισσότερα

Η Νίκη ήταν κόρη της Στύγας και του Πάλλαντα. Είχε αδέρφια της το Κράτος, το Ζήλο και τη Βία.

Η Νίκη ήταν κόρη της Στύγας και του Πάλλαντα. Είχε αδέρφια της το Κράτος, το Ζήλο και τη Βία. Η Νίκη σε νομίσματα Νίκη: θεά της ελληνικής μυθολογίας προσωποποιούσε τη δόξα του ελληνικού πολιτισμού. Η Νίκη στέλνονταν από το Δία για να εξυμνήσει μία νίκη, να προσφέρει σπονδές ή να στεφανώσει ένα

Διαβάστε περισσότερα

Επίσκεψη στην Αρχαία Αγορά

Επίσκεψη στην Αρχαία Αγορά Επίσκεψη στην Αρχαία Αγορά Η Αγορά ήταν η μεγαλύτερη πλατεία της πόλης. Η πλατεία άρχισε να χρησιμοποιείται ως δημόσιος χώρος από τα αρχαϊκά χρόνια. Μέχρι τότε στην περιοχή υπήρχαν σπίτια και τάφοι. Ο

Διαβάστε περισσότερα

Ευρήματα της ανασκαφής Στέλλα Χρυσουλάκη και Γιώργος Πέππας

Ευρήματα της ανασκαφής Στέλλα Χρυσουλάκη και Γιώργος Πέππας Ημερίδα Η έρευνα των αρχαίων συστημάτων ύδρευσης του Πειραιά στο πλαίσιο των έργων του ΜΕΤΡΟ. Μια πρώτη θεώρηση Ευρήματα της ανασκαφής Στέλλα Χρυσουλάκη και Γιώργος Πέππας 1 Πρώιμη φάση της πόλης Λουτροφόρος

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ , Ω Ω Ω TMHMA Ω Ω Ω ες τη λύση! ύσεις των δραστηριοτήτων πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης µουσική και ο χορός στην αρχαία λλάδα εριεχόμενα ραστηριότητες γνώσεων ραστηριότητα : ο κουίζ της μουσικής... ραστηριότητα

Διαβάστε περισσότερα

Τα 7 θαύματα του αρχαίου κόσμου Χαρίδης Φίλιππος

Τα 7 θαύματα του αρχαίου κόσμου Χαρίδης Φίλιππος Τα 7 θαύματα του αρχαίου κόσμου Χαρίδης Φίλιππος 1. Η μεγάλη Πυραμίδα της Γκίζας Η τεράστια αυτή πυραμίδα είναι το αρχαιότερο από τα εφτά θαύματα του Αρχαίου Κόσμου, αλλά είναι το μόνο που διασώζετε 4.000χ.Όταν

Διαβάστε περισσότερα

Ο όρος Αρχαία Ελλάδα χρησιμοποιείται για να περιγράψει τον ελληνικό κόσμο κατά την περίοδο της αρχαιότητας. Αναφέρεται όχι μόνο στις περιοχές του

Ο όρος Αρχαία Ελλάδα χρησιμοποιείται για να περιγράψει τον ελληνικό κόσμο κατά την περίοδο της αρχαιότητας. Αναφέρεται όχι μόνο στις περιοχές του Ο όρος Αρχαία Ελλάδα χρησιμοποιείται για να περιγράψει τον ελληνικό κόσμο κατά την περίοδο της αρχαιότητας. Αναφέρεται όχι μόνο στις περιοχές του σύγχρονου ελληνικού κράτους, αλλά όπου εγκαταστάθηκαν στους

Διαβάστε περισσότερα

http://www.namuseum.gr/object-month/2012/jul/jul12-en.html

http://www.namuseum.gr/object-month/2012/jul/jul12-en.html Ο Οινοπίωνας, ήταν γιος του θεού Διόνυσου και της Αριάδνης, κόρης του Μίνωα και θεωρείται ο πρώτος μυθικός βασιλιάς της Χίου. Δίδαξε στους κατοίκους την τέχνη της αμπελουργίας και την παραγωγή του καλύτερου

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΒΑΜΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2013-2014

ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΒΑΜΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2013-2014 ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΒΑΜΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2013-2014 ΑΡΧΑΙΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΓΡΑΦΗΣ ΚΑΙ ΑΠΟΠΕΙΡΑ ΑΠΟΔΟΣΗΣ ΤΟΥΣ ΣΕ ΟΣΤΡΑΚΑ ΠΗΛΙΝΩΝ ΑΓΓΕΙΩΝ Μεσοποταμία-Σουμέριοι Μέσα 4ης χιλιετίας π.χ. Σφηνοειδής γραφή Τρόπος γραφής που

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΕΘΝΙΚΟΥ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΕΘΝΙΚΟΥ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΕΘΝΙΚΟΥ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ Στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο πραγματοποιούνται προγράμματα που πλαισιώνουν τις Μόνιμες Συλλογές του. Αναλυτικότερα, για το διάστημα Οκτωβρίου

Διαβάστε περισσότερα

Ακολούθησέ με... στο ανάκτορο της Φαιστού

Ακολούθησέ με... στο ανάκτορο της Φαιστού Ακολούθησέ με... στο ανάκτορο της Φαιστού Ακολούθησέ με... στο ανάκτορο της Φαιστού Το ανάκτορο της Φαιστού είναι το δεύτερο σε μέγεθος ανάκτορο της μινωικής Κρήτης με έκταση.000 τ.μ. Βρίσκεται στα νοτιοδυτικά

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΤΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΕΙΡΑΙΑ

ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΤΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΕΙΡΑΙΑ ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΤΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΕΙΡΑΙΑ Την Πέμπτη 25 Φεβρουαρίου 2016, οι μαθητές της Α Λυκείου του 2 ου ΓΕΛ Αγίου Δημητρίου επισκέφθηκαν το Αρχαιολογικό Μουσείο Πειραιά, με συνοδούς καθηγητές, τις

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ Μια επίσκεψη στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο με τη Γλαύκα και τον Πολυχρώμιο στο πλαίσιο της διδασκαλίας του εκπαιδευτικού φακέλου «Μουσών Δώρα, η μουσική και ο χορός

Διαβάστε περισσότερα

Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α

Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η μουσική..............................................11 ΠΑΡΑΜΥΘΙ ΓΙΑ ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΕΓΧΟΡΔΟ Η αρχοντοπούλα κι ο ταξιδευτής........................15 ΠΑΡΑΜΥΘΙ ΓΙΑ ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΚΡΟΥΣΤΟ

Διαβάστε περισσότερα

Mικροί - Mεγάλοι σε δράση

Mικροί - Mεγάλοι σε δράση Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού Γενική Διεύθυνση Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς Διεύθυνση Μουσείων, Εκθέσεων και Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων Τμήμα Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων και Επικοινωνίας

Διαβάστε περισσότερα

Ακολούθησέ με... στο ανάκτορο της Φαιστού

Ακολούθησέ με... στο ανάκτορο της Φαιστού Ακολούθησέ με... στο ανάκτορο της Φαιστού Ακολούθησέ με... στο ανάκτορο της Φαιστού Το ανάκτορο της Φαιστού είναι το δεύτερο σε μέγεθος ανάκτορο της μινωικής Κρήτης με έκταση 18.000 τ.μ. B 11 Βρίσκεται

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΕΘΝΙΚΟΥ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΕΘΝΙΚΟΥ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΕΘΝΙΚΟΥ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ Τα Εκπαιδευτικά Προγράμματα του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, που πλαισιώνουν τις Μόνιμες Συλλογές του, για τη σχολική χρονιά 2014-2015 (διάστημα

Διαβάστε περισσότερα

1 Αρχαία γενικής παιδείας ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΤΗΣ «ΑΝΤΙΓΟΝΗΣ»

1 Αρχαία γενικής παιδείας ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΤΗΣ «ΑΝΤΙΓΟΝΗΣ» 1 Β Λυκείου: 1 Αρχαία γενικής παιδείας ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΤΗΣ «ΑΝΤΙΓΟΝΗΣ» ( σύμφωνα με τις ερωτήσεις αξιολόγησης του υπουργείου Παιδείας) α ) Tο δράμα 1) Ποια είναι τα χαρακτηριστικά

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΕΘΝΙΚΟΥ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΕΘΝΙΚΟΥ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΕΘΝΙΚΟΥ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ Για τη σχολική χρονιά 2015-2016 (διάστημα Οκτωβρίου-Δεκεμβρίου) θα πραγματοποιούνται δωρεάν για μαθητές Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης

Διαβάστε περισσότερα

Η ΕΛΛΗΝΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΑΜΑΝΕ

Η ΕΛΛΗΝΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΑΜΑΝΕ 1 Η ΕΛΛΗΝΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΑΜΑΝΕ Ο Σμυρναϊκός Μανές ή αλλιώς Μανέρως. Κατά τους Αρχαίους συγγραφείς ο Μανέρως ήταν θλιβερός ήχος και τον ονομάζανε Μανέρω ή Λίναιος θρήνος διότι κατά τα λεγόμενα με τον ήχο αυτό

Διαβάστε περισσότερα

Μιλώντας με τα αρχαία

Μιλώντας με τα αρχαία Επίσκεψη στο μαντείο της Δωδώνης Πώς έβλεπαν το μέλλον οι αρχαίοι; Πώς λειτουργούσε το πιο αρχαίο μαντείο της Ελλάδας; Τι μορφή, σύμβολα και ρόλο είχε ο κύριος θεός του, ο Δίας; Τι σημασία είχαν εκεί οι

Διαβάστε περισσότερα

Εκπαιδευτικό πρόγραμμα: «Αγώνες: δράση και θέαμα»

Εκπαιδευτικό πρόγραμμα: «Αγώνες: δράση και θέαμα» Εκπαιδευτικό πρόγραμμα: «Αγώνες: δράση και θέαμα» Υλικό για προαιρετική ενασχόληση των μαθητών πριν και μετά την επίσκεψη στο Μουσείο Ακρόπολης. Κατά την επίσκεψη της σχολικής σας ομάδας στο Μουσείο Ακρόπολης,

Διαβάστε περισσότερα

Δημιουργική Εργασία στο μάθημα της Ιστορίας. Αγγελάτου Βάλια Αντωνίου Ορσαλία Γιαννούκου Κατερίνα

Δημιουργική Εργασία στο μάθημα της Ιστορίας. Αγγελάτου Βάλια Αντωνίου Ορσαλία Γιαννούκου Κατερίνα Δημιουργική Εργασία στο μάθημα της Ιστορίας Αγγελάτου Βάλια Αντωνίου Ορσαλία Γιαννούκου Κατερίνα Γεωμετρική Εποχή Α) Τον 8 ο αιώνα π.χ. τελειοποιείται το φοινικικό αλφάβητο στην Μ. Ανατολή. Οι Ευβοείς

Διαβάστε περισσότερα

ψ Ρ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΑΚΡΟΠΟΛΗ ΚΑΙ ΣΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΜΕΛΕΤΩΝ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ -N^ ->5^ **' ΑΣΗΜΙΝΑ ΛΕΟΝΤΗ

ψ Ρ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΑΚΡΟΠΟΛΗ ΚΑΙ ΣΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΜΕΛΕΤΩΝ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ -N^ ->5^ **' ΑΣΗΜΙΝΑ ΛΕΟΝΤΗ ψ Ρ ' '.'."» *?' Ρ -N^ ->5^ ι"*** **' "HSf % ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΑΚΡΟΠΟΛΗ ΚΑΙ ΣΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΜΕΛΕΤΩΝ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ ΑΣΗΜΙΝΑ ΛΕΟΝΤΗ Το Τμήμα Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων της Υπηρεσίας Συντήρησης Μνημείων

Διαβάστε περισσότερα

Greither Elias. "Icarus" Fresco Munchen 1616

Greither Elias. Icarus Fresco Munchen 1616 Greither Elias. "Icarus" Fresco Munchen 1616 Η θρησκεία των Μινωιτών Στην είσοδο του Ιδαίου Αντρου φαίνεται ο βωμός λαξευμένος στο βράχο σπήλαιο Καμαρών Δικταίο άντρο τριμερές ιερό ανακτόρωνφαιστού Μινωική

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΕΘΝΙΚΟΥ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΕΘΝΙΚΟΥ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΕΘΝΙΚΟΥ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ Στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο πραγματοποιούνται προγράμματα που πλαισιώνουν τις Μόνιμες Συλλογές του. Αναλυτικότερα, για τη σχολική χρονιά 2015-2016

Διαβάστε περισσότερα

Τέχνης. την επίσκεψή τους στο Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης. συμμετείχαν στο Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα

Τέχνης. την επίσκεψή τους στο Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης. συμμετείχαν στο Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα Η δραστηριότητα του Α2 στο Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Οι μαθητές του Α2 του Μουσικού Σχολείου Θεσσαλονίκης με την επίσκεψή τους στο Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης συμμετείχαν στο Εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑ ΝΕΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ «ΠΑΜΕ ΣΤΗΝ ΑΚΡΟΠΟΛΗ» ΚΑΙ «ΠΑΜΕ ΣΤΟΝ ΑΡΧΑΙΟ ΠΕΡΙΠΑΤΟ ΤΗΣ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ»

ΤΑ ΝΕΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ «ΠΑΜΕ ΣΤΗΝ ΑΚΡΟΠΟΛΗ» ΚΑΙ «ΠΑΜΕ ΣΤΟΝ ΑΡΧΑΙΟ ΠΕΡΙΠΑΤΟ ΤΗΣ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ» ,,^ -^,;-,..:..,, : χ λ κ«:! «e.«?s"'h. ΗΗΗΜΗΗΒ ΤΑ ΝΕΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ «ΠΑΜΕ ΣΤΗΝ ΑΚΡΟΠΟΛΗ» ΚΑΙ «ΠΑΜΕ ΣΤΟΝ ΑΡΧΑΙΟ ΠΕΡΙΠΑΤΟ ΤΗΣ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ» ΕΙΡΗΝΗ ΚΑΙΜΑΡΑ Τα καινούρια προγράμματα του Τμήματος Εκπαιδευτικών

Διαβάστε περισσότερα

ΒΩΜΟΣ ΤΟΥ ΙΟΝΥΣΟΥ ΑΡΧΑΙΟ ΙΚΑΡΙΟΝ

ΒΩΜΟΣ ΤΟΥ ΙΟΝΥΣΟΥ ΑΡΧΑΙΟ ΙΚΑΡΙΟΝ ΒΩΜΟΣ ΤΟΥ ΙΟΝΥΣΟΥ ΑΡΧΑΙΟ ΙΚΑΡΙΟΝ Ἐριχθονίου δὲ ἀποθανόντος καὶ ταφέντος ἐν τῷ αὐτῷ τεµένει τῆς Ἀθηνᾶς Πανδίων ἐβασίλευσεν, ἐφ οὗ ηµήτηρ καὶ ιόνυσος εἰς τὴν Ἀττικὴν ἦλθον. ἀλλὰ ήµητρα µὲν Κελεὸς [εἰς τὴν

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 13. Τα αερόφωνα με επιστόμιο

Κεφάλαιο 13. Τα αερόφωνα με επιστόμιο Κεφάλαιο 13 Τα αερόφωνα με επιστόμιο Τρόπος λειτουργίας Αξιοποιούνται οι ψηλότερες συχνότητες της αρμονικής σειράς Η τεχνική του υπερφυσήματος ανάγεται σε βασικό (ή και αποκλειστικό) τρόπο παραγωγής ήχου

Διαβάστε περισσότερα

32. Η Θεσσαλονίκη γνωρίζει μεγάλη ακμή

32. Η Θεσσαλονίκη γνωρίζει μεγάλη ακμή 32. Η Θεσσαλονίκη γνωρίζει μεγάλη ακμή Η Θεσσαλονίκη, από τα πρώτα βυζαντινά χρόνια, είναι η δεύτερη σημαντική πόλη της αυτοκρατορίας. Αναπτύσσει σπουδαία εμπορική, πνευματική και πολιτική κίνηση, την

Διαβάστε περισσότερα

Όψεις Βυζαντίου... στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ηγουμενίτσας. Εφορεία Αρχαιοτήτων Θεσπρωτίας

Όψεις Βυζαντίου... στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ηγουμενίτσας. Εφορεία Αρχαιοτήτων Θεσπρωτίας Εφορεία Αρχαιοτήτων Θεσπρωτίας... στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ηγουμενίτσας Το φυλλάδιο αυτό είναι του/της... που επισκέφθηκε το Αρχαιολογικό Μουσείο Ηγουμενίτσας στις... Το φυλλάδιο που κρατάς στα χέρια σου

Διαβάστε περισσότερα

«Μια φορά κι έναν καιρό στις Κυκλάδες ζούσαν δύο αρχαιολόγοι. Μια µέρα βρήκαν µπροστά σε µία πέτρα ένα κεφάλι ενός ειδωλίου...» Κορίνα Αργυροπούλου

«Μια φορά κι έναν καιρό στις Κυκλάδες ζούσαν δύο αρχαιολόγοι. Μια µέρα βρήκαν µπροστά σε µία πέτρα ένα κεφάλι ενός ειδωλίου...» Κορίνα Αργυροπούλου Γ 3 «Μια φορά κι έναν καιρό ήταν δύο αρχαιολόγοι που πήγαν στις Κυκλάδες για να βρουν οψιδιανό, το σκληρότερο υλικό. Αλλά δε βρήκαν καθόλου οψιδιανό. Όµως, βρήκαν ένα ειδώλιο µοναδικό!» Οδυσσέας Χονδροκούκης

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙ ΛΕΞΕΙΣ ΕΙΝΑΙ ΠΕΤΡΕΣ Le parole sono pietre

ΟΙ ΛΕΞΕΙΣ ΕΙΝΑΙ ΠΕΤΡΕΣ Le parole sono pietre Archaeoschool for the Future: a Sustainability Approach ΕΝΟΤΗΤΑ 2 Unità 2 ΟΙ ΛΕΞΕΙΣ ΕΙΝΑΙ ΠΕΤΡΕΣ Le parole sono pietre Ελένη Γαλάνη Πάμε ξανά! 1. Πώς χαιρετάμε στα ελληνικά 2. Ρωτάμε πώς είμαστε στα ελληνικά

Διαβάστε περισσότερα

Εργασία Ιστορίας. Ελένη Ζέρβα

Εργασία Ιστορίας. Ελένη Ζέρβα Εργασία Ιστορίας U«Μυκηναϊκός Πολιτισµός» UΜε βάση τις πηγές και τα παραθέµατα Ελένη Ζέρβα Α1 Μελετώντας τον παραπάνω χάρτη παρατηρούµε ότι τα κέντρα του µυκηναϊκού κόσµου ήταν διασκορπισµένα στον ελλαδικό

Διαβάστε περισσότερα