ΕΘΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΙH ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΗ ΕΙΡΑ ΓΗΟΗΚΖΖ ΤΠΖΡΔΗΧΝ ΤΓΔΗΑ ΣΔΛΗΚΖ ΔΡΓΑΗΑ. Θέκα:

Transcript

1 Δ ΕΘΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΙH ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΗ ΕΙΡΑ ΓΗΟΗΚΖΖ ΤΠΖΡΔΗΧΝ ΤΓΔΗΑ ΣΔΛΗΚΖ ΔΡΓΑΗΑ Θέκα: ΜΔΛΔΣΖ ΓΗΑ ΣΖΝ ΠΑΡΔΥΟΜΔΝΖ ΦΡΟΝΣΗΓΑ ΤΓΔΗΑ ΣΖΝ ΚΛΔΗΣΖ ΦΤΛΑΚΖ ΠΑΣΡΑ Δπηβιέπνπζα: ΠαλΪγνπ Αηκηιέα Δηδηθά Δπηζηάκνλαο ζηελ ΑλεμΪξηεηε Αξρά ηνπ πλεγφξνπ ηνπ Πνιέηε πνπδαζηήο: Καηαγάο. ππξέδσλ ΑΘΖΝΑ ΟΚΣΧΒΡΗΟ 2007

2 ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΑ ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΑ... 1 ΠΔΡΗΛΖΦΖ... 2 ΔΗΑΓΧΓΖ... 6 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1o: ΟΡΓΑΝΧΖ ΚΑΗ ΛΔΗΣΟΤΡΓΗΑ ΣΟΤ ΧΦΡΟΝΗΣΗΚΟΤ ΤΣΖΜΑΣΟ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ ΚΑΗ ΣΖΝ ΔΤΡΧΠΑΨΚΖ ΔΝΧΖ Υξάζηκνη Οξηζκνέ Ηζηνξηθά Αλαδξνκά ηνπ ζεζκνχ ηεο θπιαθάο Ηζηνξηθά εμϋιημε ηνπ ειιεληθνχ ζσθξνληζηηθνχ ζπζηάκαηνο Ζ ζεκεξηλά πξαγκαηηθφηεηα ζηηο ειιεληθϋο θπιαθϋο Θεζκηθφ πιαέζην νξγϊλσζε θαη ιεηηνπξγέα ηνπ ζσθξνληζηηθνχ ζπζηάκαηνο Κιεηζηά Φπιαθά ΠΪηξαο ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2o: ΠΟΛΗΣΗΚΔ ΤΓΔΗΑ ΣΗ ΦΤΛΑΚΔ Οη πνιηηηθϋο πγεέαο γηα ηηο θπιαθϋο ζηελ ΔιιΪδα θαη ηελ Δπξσπατθά Έλσζε Τγεέα - Διιεληθά Ννκνζεζέα Σν πξφβιεκα ηεο εμϊξηεζεο ΚΔΦΑΛΑΗΟ 3o: Ζ ΜΔΘΟΓΟΛΟΓΗΑ ΣΖ ΔΡΔΤΝΑ ΚΔΦΑΛΑΗΟ 4ν: ΑΝΑΛΤΖ ΣΧΝ ΓΔΓΟΜΔΝΧΝ Πξνζσπηθφ Σχπνο θαηαζηάκαηνο θαη αξηζκφο θξαηνπκϋλσλ ΚηηξηαθΫο ππνδνκϋο ηεο δηνέθεζεο ΚηηξηαθΫο ππνδνκϋο ηνπ ρψξνπ δηακνλάο ησλ θξαηνπκϋλσλ ρϋζεηο πξνζσπηθνχ κε θξαηνπκϋλνπο Δθπαέδεπζε πξνζσπηθνχ Αηνκηθά πγηεηλά θαη θαζαξηφηεηα θνηλφρξεζησλ ρψξσλ Δθπαέδεπζε, επαγγεικαηηθά θαηϊξηηζε, εξγαζέα θαη Ϊδεηεο θξαηνπκϋλσλ Δηζαγσγά θαη ηνπνζϋηεζε θξαηνπκϋλσλ Ηαηξηθά κϋξηκλα έηηζε θαη δηαηξνθά ΜεραλνξγΪλσζε ΟξγΪλσζε ΚΔΦΑΛΑΗΟ 5o: ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ ΓεληθΪ ΠξνηΪζεηο ΔΠΗΛΟΓΟ ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ ΠΑΡΑΡΣΖΜΑ

3 ΠΔΡΗΛΖΦΖ Σα ζηαηηζηηθϊ ζηνηρεέα πνπ εμϋδσζε ην πκβνχιην ηεο Δπξψπεο γηα ην 2005 επηβεβαηψλνπλ ηελ θαθά θαηϊζηαζε ησλ ειιεληθψλ θπιαθψλ. Ζ ΔιιΪδα εέλαη δεχηεξε ζε θαηϊηαμε ρψξα ππεξθφξησζεο ησλ θπιαθψλ. Σελ 1ε επηϋκβξε 2005 εέρε δεισζεέ πιεξφηεηα 171,7% (Ϋθηνηε ε θαηϊζηαζε επηδεηλψζεθε), ελψ αθνινπζνχλ ε Κχπξνο (155,6%), ε Οπγγαξέα (145,7%), ε Ηηαιέα (138,9%) θαη ε Ηζπαλέα (133,7%). ΠξΫπεη, βϋβαηα, λα ηνλέζνπκε φηη ε θαηϊζηαζε απηά εέλαη ζηαζεξϊ θαθά! Ζ αχμεζε ησλ θπιαθηζκϋλσλ ζε ζρϋζε κε ην 2000 εέλαη κφλν 13,6%, ελψ ρψξεο φπσο ε Κξναηέα, ην Λνπμεκβνχξγν, ε Οιιαλδέα θαη ε Φηλιαλδέα (φιεο ρψξεο - κϋιε ηεο ΔΔ) παξνπζηϊδνπλ κεγαιχηεξε αχμεζε ηελ ηειεπηαέα πεληαεηέα. Ο ππεξπιεζπζκφο ησλ θξαηνπκϋλσλ εέλαη Ϋλα απφ ην κεγαιχηεξα πξνβιάκαηα πνπ αληηκεησπέδνπλ νη θπιαθϋο φιεο ηεο ρψξαο. χκθσλα κε ηελ θ. πηλϋιιε : «θαη κόλν ην «ζηίβαγκα ςπρώλ» ζηηο πεξηζζόηεξεο θπιαθέο όπνπ νη θαηαδηθαζκέλνη θαη νη ππόδηθνη ππεξβαίλνπλ θαηά πνιύ ηε ρσξεηηθόηεηα ησλ θειηώλ, αξθεί, γηα λα επηδεηλώζεη ηηο ήδε πνιιαπιέο θαη βαξηέο επηπηώζεηο ζηελ ςπρηθή θαη ζσκαηηθή πγεία θαη θπζηθά ην αλππνιόγηζην θνηλσληθό θόζηνο ηνπ εγθιεηζκνύ». Οη παιηϋο θηηξηαθϋο εγθαηαζηϊζεηο, ν κεγϊινο αξηζκφο ησλ ηνμηθνκαλψλ θξαηνπκϋλσλ, ν κε δηαρσξηζκφο ησλ θξαηνπκϋλσλ ζε βαξππνηλέηεο θαη κε, ν κεγϊινο αξηζκφο ησλ αιινδαπψλ θαη ε Ϋιιεηςε ηνπ θαηϊιιεινπ πξνζσπηθνχ, δέλνπλ κεγαιχηεξεο δηαζηϊζεηο ζην πξφβιεκα θαη θϊλνπλ ηηο ιχζεηο πνιχ δχζθνιεο Ϋσο αδχλαηεο. Δπέζεο, ε πξφζβαζε πνιιψλ θξαηνπκϋλσλ ζε ππεξεζέεο πγεέαο εέλαη πεξηνξηζκϋλε. Οη επαγγεικαηέεο ηεο πγεέαο πνπ εξγϊδνληαη ζε θπιαθϋο Ϋρνπλ ειϊρηζηε επαθά κε ην ππϊξρνλ ζχζηεκα πγεηνλνκηθάο πεξέζαιςεο. ΔπηπιΫνλ, ζπρλϊ, δελ Ϋρνπλ πξφζβαζε ζε πεξαηηϋξσ επηκφξθσζε, γεγνλφο πνπ επηδεηλψλεη ηελ απνκφλσζε ησλ ππεξεζηψλ πγεέαο ησλ θπιαθψλ. ΣΫινο, παξαηεξεέηαη κηα ηϊζε κεηαβέβαζεο ηεο επζχλεο γηα ηηο ππεξεζέεο πγεέαο ησλ θπιαθψλ απφ ην ζσθξνληζηηθφ ζχζηεκα ζην εζληθφ ζχζηεκα πγεέαο. Ζ παξνχζα εξγαζέα θηλάζεθε εξεπλεηηθϊ θαη ζεσξεηηθϊ κε βαζηθφ ζηφρν ηελ θαηαγξαθά ησλ πξνβιεκϊησλ ζηελ παξερφκελε θξνληέδα πγεέαο πξνο ηνπο θξαηνπκϋλνπο ηεο Κιεηζηάο Φπιαθάο ΠΪηξαο. Χο πξνο ην εξεπλεηηθφ ζθϋινο ηεο, κειεηάζεθαλ ζρεηηθϋο Ϋξεπλεο θαη ρξεζηκνπνηάζεθαλ εξεπλεηηθϊ εξγαιεέα (π.ρ. εξσηεκαηνιφγηα) κε ζθνπφ λα θαηαγξαθνχλ απφςεηο / εκπεηξέεο ησλ εκπιεθφκελσλ 2

4 επαγγεικαηηψλ ζηελ Κ.Φ. ΠΪηξαο. Χο πξνο ην ζεσξεηηθφ ζθϋινο ηεο, ε εξγαζέα πεξηιακβϊλεη παξνπζέαζε ησλ ζχγρξνλσλ ηϊζεσλ / απφςεσλ ζρεηηθϊ κε ηελ νξγϊλσζε θαη ιεηηνπξγέα θιεηζηψλ θπιαθψλ. ΣΫινο, βαζηθφο ζηφρνο ηεο Ϋξεπλαο εέλαη ε παξνπζέαζε νξγαλσηηθψλ θαη ιεηηνπξγηθψλ πξνηϊζεσλ πξνο βειηέσζε ησλ παξερφκελσλ ππεξεζηψλ. πσο πξνϋθπςε απφ ηελ Ϋξεπλα, ε παξερφκελε θξνληέδα πγεέαο ζηηο θπιαθϋο ηεο ΠΪηξαο βξέζθεηαη ζε αλεθηϊ επέπεδα. Σα βαζηθϊ πξνβιάκαηα πνπ δηαπηζηψζεθαλ εέλαη ζνβαξϊ, φπσο ε Ϋιιεηςε κφληκσλ ςπρηϊηξσλ (παξϊ ην γεγνλφο φηη «θηινμελεέ» κεγϊιν πνζνζηφ εμαξηεκϋλσλ αηφκσλ απφ ηα λαξθσηηθϊ) θαη λνζειεπηψλ, παξϊ ην κεγϊιν πνζνζηφ ησλ θξαηνπκϋλσλ πνπ πϊζρνπλ απφ ρξφληεο αζζϋλεηεο φπσο: ρξφληα επαηέηηδα B θαη C, ζαθραξψδε δηαβάηε, ζηεθαληαέα λφζν, θ.ϊ.. Γηα λα βειηησζνχλ νη ζπλζάθεο, απαηηνχληαη: θαηϊιιειεο ππνδνκϋο ζην ρψξν ηνπ ηαηξεένπ, ζηειϋρσζε κε ην αλαγθαέν πξνζσπηθφ, θαη εθαξκνγά ζεξαπεπηηθψλ πξνγξακκϊησλ γηα ηνπο εμαξηεκϋλνπο ρξάζηεο ηνμηθψλ νπζηψλ. Πξνηεέλεηαη επέζεο, ην ηαηξεέν λα απνηειεέ ηκάκα ηεο Γηεχζπλζεο θαη λα κειεηεζεέ ζνβαξϊ ην ελδερφκελν δεκηνπξγέαο θϋληξνπ πγεέαο ζηηο θπιαθϋο ηεο ΠΪηξαο, φπσο ελδερνκϋλσο θαη ζε φιεο ηηο κεγϊιεο θπιαθϋο ηεο ρψξαο (π.ρ. ΛΪξηζα). Γηα λα βειηησζνχλ νη ζπλζάθεο δηαβέσζεο, απαηηεέηαη κεέσζε ηνπ αξηζκνχ ησλ θξαηνπκϋλσλ, βειηέσζε ησλ θηηξηαθψλ εγθαηαζηϊζεσλ, αχμεζε ησλ ζϋζεσλ εξγαζέαο ησλ θξαηνπκϋλσλ κϋζα ζηε θπιαθά ψζηε φινη νη θξαηνχκελνη λα εξγϊδνληαη, καζαέλνληαο ρξάζηκα, απφ βηνπνξηζηηθά Ϊπνςε, επαγγϋικαηα. Λέξειρ Κλειδιά: Φπιαθέο - σθξνληζηηθφ ζχζηεκα - Τπεξεζίεο πγείαο Κξαηνχκελνη - Κιεηζηή Φπιαθή Πάηξαο. 3

5 SUMMARY Statistics published by the Council of Europe for 2005 confirm the bad conditions of Greek prisons. In the relevant classification, concerning the overpopulation of its prisons, Greece is listed in the second position. In the 1 st of September 2005, Greek prisons were filled in a percentage of 171.7% (ever since this condition has worsened ) while Cyprus follows with a percentage of 155.6%, Hungary with 145.7%, Italy with 138.9% and Spain with 133.7%. However what we can boast about is that this situation remains steadily unchangeable! By the way, the increase of prisoners if compared with the year 2000 is only 13.6%, while for countries such as Croatia, Luxembourg, Holland and Finland (all of them being members of the EU) this percentage is higher during the last five years. As a result overpopulation constitutes one of the most important problems for the prisons of our country. According to Ms Spinelli: «detaining so many souls in the majority of prisons where the prisoners exceed to a large extent the capacity of cells, serves to aggravate the existing multiple and harsh consequences on the mental as well as physical health of this people, let alone the incalculable social cost of committal». Old prison buildings, the considerable number of drug addicted prisoners, the absence of distinction between those serving for life and those with small sentences, the big number of foreign prisoners and the inadequate personnel make things even worse, making the solution of the problem impossible. The access to health services is also problematic since it is very limited to the majority of prisoners. Additionally, the health system s professionals occupied in prisons are hardly aware of the broader innovations taking place in the national health care system. Furthermore most of the time they have no access to adult education and lifelong training which intensifies the existing isolation of prisons health services from relevant developments in the field. There is a clear tendency of transferring the responsibility for the health services within the correctional system to the national health system. The present essay aims to analyse the causes of the problems linked to health care issues in the specific social environment of prisons. In particular, what I examine here is the case of prisoners in the Closed Prison of Patras. As far as the current research is concerned, relevant studies are presented complemented by primary research tools such as interviews, in order to assess the views and the experiences of the employees in 4

6 the prison mentioned above. As far as theoretical issues are concerned, the essay examines the contemporary tendencies and best practices concerning the organisation and the functioning of closed jails. In the end, perspectives and suggestions are presented aiming to improve the services offered so far. As research has demonstrated, the health care offered in the prison of Patras is just about acceptable. There are many problems with the most important one being the shortage of permanent psychiatrists (even if this jail has too many drug addicts) and of nurses as well as the fact that the majority of prisoners suffers from chronic diseases such as chronic hepatitis B and C, saccharoid diabetes, coronary artery disease etc. What is required for the situation to improve is: efficient medical infrastructure, appropriate personnel and the introduction of correctional programs for the withdrawal of drug addiction s symptoms. Of Equal importance is for the medical office to be integrated as a department in the Central Administration of the prison. Further, it is crucial to examine the prospects of creating a separate medical centre in the prison of Patras. This argument can be supported for all national prisons (e.g those of Larisa). Finally we also need to decrease the number of prisoners per cell and re-examine issues of building infrastructure, if we are to improve the living conditions of these people. In this direction, it is also imperative to increase the working posts for prisoners within the prison so that the will be occupied with something constructive. This final suggestion will help them integrate in society after serving their sentence of imprisonment, giving them the possibility to learn and practice working skills that can serve as a profession in the near or long term future. Keywords: Prisons - Correctional System - Health services Inmates - The correctional institution of Patras 5

7 ΔΤΥΑΡΗΣΗΔ Θα άζεια λα επραξηζηάζσ ζεξκϊ ηελ επηβιϋπνπζα θαζεγάηξηα θ. ΠαλΪγνπ Αηκηιέα γηα ηηο πνιχηηκεο ζπκβνπιϋο θαη ππνδεέμεηο ηεο, θαζψο θαη γηα ηε ζηάξημε πνπ κνπ παξεέρε θαζ φιε ηε δηϊξθεηα ηεο ζπγγξαθάο ηεο εξγαζέαο. Δπέζεο, επραξηζηψ ην πξνζσπηθφ ηεο θπιαθάο ηεο ΠΪηξαο πνπ κε ελδηαθϋξνλ ζπλεξγϊζηεθαλ καδέ κνπ πξνθεηκϋλνπ λα νινθιεξψζσ ηελ Ϋξεπλα. Κπξέσο ην δηεπζπληά θ. Εαξλνκάηξν Γ., ηνλ ηαηξφ θ. Αδακφπνπιν Γ. θαη φιν ην πξνζσπηθφ ηνπ ηαηξεένπ. ΣΫινο αθηεξψλσ ηελ εξγαζέα κνπ απηά ζηηο θφξεο κνπ, Γάκεηξα θαη ΗσΪλλα. 6

8 ΔΗΑΓΧΓΖ Ο ππεξπιεζπζκφο ησλ θξαηνπκϋλσλ εέλαη Ϋλα απφ ην κεγαιχηεξα πξνβιάκαηα πνπ αληηκεησπέδνπλ νη θπιαθϋο φιεο ηεο ρψξαο 1. Ζ ζπλνιηθά ρσξεηηθφηεηα, κε βϊζε ηα ηειεπηαέα ζηνηρεέα ηνπ Τπνπξγεένπ Γηθαηνζχλεο εέλαη πεξέπνπ θξαηνχκελνη θαη «θηινμελνχληαη» πεξέπνπ Οη παιηϋο θηηξηαθϋο εγθαηαζηϊζεηο, ν κεγϊινο αξηζκφο ησλ ηνμηθνκαλψλ θξαηνπκϋλσλ, ν κε δηαρσξηζκφο ησλ θξαηνπκϋλσλ ζε βαξππνηλέηεο θαη κε, ν κεγϊινο αξηζκφο ησλ αιινδαπψλ θαη ε Ϋιιεηςε ηνπ θαηϊιιεινπ πξνζσπηθνχ, δέλνπλ κεγαιχηεξεο δηαζηϊζεηο ζην πξφβιεκα θαη θϊλνπλ ηηο ιχζεηο πνιχ δχζθνιεο Ϋσο αδχλαηεο. άκεξα ιεηηνπξγνχλ 31 θαηαζηάκαηα θξϊηεζεο ζε φιε ηελ ΔιιΪδα θαη αλακϋλεηαη λα ιεηηνπξγάζεη ην θαηϊζηεκα Γξεβελψλ 2 (εθθξεκεέ ε πξφζιεςε πξνζσπηθνχ). Μεηαμχ απηψλ ιεηηνπξγνχλ θαη ηξέα ζεξαπεπηηθϊ θαηαζηάκαηα: α) ην Φπρηαηξεέν ΚξαηνπκΫλσλ Κνξπδαιινχ, β) ην Ννζνθνκεέν ΚξαηνπκΫλσλ Κνξπδαιινχ θαη γ) ην ΚΫληξν ΑπεμΪξηεζεο Σνμηθνκαλψλ ΚξαηνπκΫλσλ (ΚΔΣΚ) ζηνλ Διαηψλα Θεβψλ. Σα δχν πξψηα «ιεηηνπξγνχλ» θϊησ απφ Ϊζιηεο ζπλζάθεο θαη δελ Ϋρνπλ θακέα ζρϋζε κε λνζνθνκεέα θαη ην ηξέην ππνιεηηνπξγεέ («θηινμελεέ 56 θξαηνπκϋλνπο ελψ εέλαη ρσξεηηθφηεηαο 300 θξαηνπκϋλσλ), ηε ζηηγκά πνπ ζε φιεο ηηο θπιαθϋο ηεο ρψξαο «θηινμελνχληαη» πϊλσ απφ θξαηνχκελνη νη νπνένη Ϋρνπλ αλϊγθε ζεξαπεπηηθάο παξϋκβαζεο. Αλ ιϊβνπκε ππφςε φηη ην κεγαιχηεξν πνζνζηφ ησλ ηνμηθνκαλψλ πϊζρεη (ά εέλαη θνξϋαο) ηεο επαηέηηδαο B θαη C, κπνξνχκε λα δηαπηζηψζνπκε ηελ αλχπαξθηε πγεηνλνκηθά πεξέζαιςε ησλ θξαηνπκϋλσλ ζηηο θπιαθϋο φιεο ηεο ρψξαο 3. Σν έδην ηζρχεη θαη γηα ηνλ θέλδπλν κεηϊδνζεο ηεο αζζϋλεηαο ηνπ AIDS, ε νπνέα «επηπρψο» δελ Ϋρεη εμαπισζεέ ζε κεγϊιε Ϋθηαζε. Οη ειιεέςεηο ζε ηαηξηθφ θαη λνζειεπηηθφ πξνζσπηθφ εέλαη κεγϊιεο. ε ζχλνιν 30 κφληκσλ ςπρηϊηξσλ πνπ πξνβιϋπνληαη, ζάκεξα εξγϊδνληαη κφλν ηξεηο (2 ζην ςπρηαηξεέν θαη 1 ζηνλ Διαηψλα Θεβψλ). Απφ ηνπο 76 κφληκνπο παζνιφγνπο πνπ 1 Βι. ζην «Κξαηνύκελνη θαη δηθαηώκαηα ηνπ αλζξώπνπ»: «Τν πξόβιεκα ηεο Υπεξ-θαη από-θόξησζεο ησλ ειιεληθώλ θπιαθώλ», πηλϋιιε Κ. ζει Π.Γ. 52/ , (ΦΔΚ Β /55). 3 Βι. ζην «Κξαηνύκελνη θαη δηθαηώκαηα ηνπ αλζξώπνπ»: «Τν πξόβιεκα ηεο Υπεξ-θαη από-θόξησζεο ησλ ειιεληθώλ θπιαθώλ», πηλϋιιε Κ. ζει

9 πξνβιϋπνληαη, εξγϊδνληαη κφλν 16. Σν έδην ηζρχεη γηα ην λνζειεπηηθφ πξνζσπηθφ, ην επηζηεκνληθφ πξνζσπηθφ θαη ην πξνζσπηθφ θχιαμεο. χκθσλα κε ηνλ ηζρχνληα σθξνληζηηθφ Κψδηθα, ε δηεχζπλζε ηνπ θαηαζηάκαηνο Ϋρεη ηελ ππνρξϋσζε λα θξνληέδεη ηελ ηαηξηθά πεξέζαιςε ησλ θξαηνπκϋλσλ, ηελ πγεηνλνκηθά θαη ηελ πγηεηλά δηαβέσζά ηνπο. Δπέζεο, πξνβιϋπεηαη ε θαηϊιιειε δηαηξνθά, εθπαέδεπζε ησλ θξαηνπκϋλσλ, ζσκαηηθά Ϊζιεζε θαη Ϊζθεζε, ςπραγσγέα, εξγαζέα θαηϊ ηελ εθηϋιεζε ηεο πνηλάο κε αζθϊιηζε ησλ θξαηνπκϋλσλ, Ϊδεηεο (ηαθηηθϋο, Ϋθηαθηεο θαη εθπαηδεπηηθϋο),θ.ϊ.. Γηα ηελ ηθαλνπνέεζε ησλ παξαπϊλσ, πξνβιϋπεηαη: α) φζνλ αθνξϊ ηελ ηαηξηθά πεξέζαιςε, ε ζηειϋρσζε κε ην θαηϊιιειν πγεηνλνκηθφ πξνζσπηθφ, ε δπλαηφηεηα παξαπνκπάο ζε λνζειεπηηθφ έδξπκα (αλ ν ηαηξφο ην ζεσξεέ αλαγθαέν), β) ε ηάξεζε ηεο πγηεηλάο δηαβέσζεο ησλ θξαηνπκϋλσλ (ε δηεχζπλζε Ϋρεη ηελ ππνρξϋσζε λα παξϋρεη ζηνπο θξαηνπκϋλνπο φια ηα αλαγθαέα γηα ηελ αηνκηθά πγηεηλά θαη θαζαξηφηεηα), ε δηελϋξγεηα ηαθηηθψλ πγεηνλνκηθψλ ειϋγρσλ. Ζ εξγαζέα απηά Ϋρεη σο ζηφρν λα θαηαγξϊςεη θαη λα παξνπζηϊζεη ηα πξνβιάκαηα σο πξνο ηελ παξερφκελε θξνληέδα πγεέαο ησλ θξαηνπκϋλσλ ηεο Κιεηζηάο Φπιαθάο ΠΪηξαο. ΣΫινο, βαζηθφο ζηφρνο ηεο Ϋξεπλαο ζα εέλαη ε παξνπζέαζε νξγαλσηηθψλ θαη ιεηηνπξγηθψλ πξνηϊζεσλ πξνο βειηέσζε ησλ παξερφκελσλ ππεξεζηψλ. ην πξψην θεθϊιαην γέλεηαη αλαθνξϊ ζε ρξάζηκνπο νξηζκνχο θαη κηα ηζηνξηθά αλαδξνκά ηνπ ζπζηάκαηνο νξγϊλσζεο ηνπ ζεζκνχ ηεο θπιαθάο. ηε ζπλϋρεηα πεξηγξϊθεηαη ε νξγϊλσζε θαη ιεηηνπξγέα ηνπ ζσθξνληζηηθνχ ζπζηάκαηνο ζηελ ΔιιΪδα θαη ζηελ Δπξσπατθά Έλσζε κε αλαθνξϊ ζηελ θπιαθά ηεο ΠΪηξαο. ην δεχηεξν θεθϊιαην πεξηγξϊθνληαη νη πνιηηηθϋο πγεέαο ζηηο θπιαθϋο, ζηελ ΔιιΪδα θαη ζηελ Δπξσπατθά Έλσζε, ε λνκνζεζέα πνπ αθνξϊ ηελ πγεέα ζηηο θπιαθϋο κε ηδηαέηεξε αλαθνξϊ ζην πξφβιεκα ηεο εμϊξηεζεο, δεδνκϋλνπ φηη ζάκεξα ζηηο θπιαθϋο νη εμαξηεκϋλνη ρξάζηεο ηνμηθψλ νπζηψλ ηφζν ζηελ ΔιιΪδα φζν θαη ζηηο ρψξεο ηεο ΔΔ πιεζηϊδνπλ ά μεπεξλνχλ ην 50% ηνπ ζπλφινπ ησλ θξαηνπκϋλσλ. ην ηξέην θεθϊιαην πεξηγξϊθεηαη ε κεζνδνινγέα ηεο Ϋξεπλαο πνπ πξαγκαηνπνηάζεθε ζηε θπιαθά ηεο ΠΪηξαο. ην ηϋηαξην θεθϊιαην πεξηγξϊθεηαη ε αλϊιπζε ησλ δεδνκϋλσλ πνπ πξνϋθπςαλ απφ ηελ Ϋξεπλα. 8

10 ΣΫινο, ζην πϋκπην θεθϊιαην πεξηγξϊθνληαη ηα ζπκπεξϊζκαηα θαη νη πξνηϊζεηο, πξνθεηκϋλνπ λα βειηησζεέ ε πγεηνλνκηθά πεξέζαιςε θαη ε δηαβέσζε ησλ θξαηνπκϋλσλ ζηελ Κιεηζηά Φπιαθά ΠΪηξαο θαη θαη επϋθηαζε ζε φιεο ηηο θπιαθϋο. 9

11 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1 ν : ΟΡΓΑΝΧΖ ΚΑΗ ΛΔΗΣΟΤΡΓΗΑ ΣΟΤ ΧΦΡΟΝΗΣΗΚΟΤ ΤΣΖΜΑΣΟ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ ΚΑΗ ΣΖΝ ΔΤΡΧΠΑΨΚΖ ΔΝΧΖ 1.1. Υξήζηκνη Οξηζκνί Χο «θαηάζηεκα θξάηεζεο» 4 ελλνεέηαη ε εηδηθά πεξηθεξεηαθά ππεξεζέα ηνπ Τπνπξγεένπ Γηθαηνζχλεο πνπ ππϊγεηαη ζηε Γεληθά Γηεχζπλζε σθξνληζηηθάο Πνιηηηθάο θαη ιεηηνπξγεέ ζε επέπεδν δηεχζπλζεο. Χο «πξνζσπηθφ θαηαζηήκαηνο» 5 θξϊηεζεο ελλννχληαη φινη νη εξγαδφκελνη ζην θαηϊζηεκα θξϊηεζεο αλεμαξηάησο θαηεγνξέαο, θιϊδνπ ά εηδηθφηεηαο, θαηϋρνληεο κφληκε ά πξνζσξηλά ζϋζε ά ζϋζε ηδησηηθνχ δηθαένπ, πιάξνπο ά κεξηθάο απαζρφιεζεο. Χο «ηαηξηθφ πξνζσπηθφ» 6 ελλννχληαη νη ηαηξνέ εηδηθνηάησλ θαη νδνληέαηξνη θιϊδνπ ΠΔ. ΔΪλ ζην θαηϊζηεκα δελ ππεξεηεέ κφληκν πξνζσπηθφ απηψλ ησλ εηδηθνηάησλ, σο ηαηξηθφ πξνζσπηθφ ελλννχληαη θαη νη ηαηξνέ αλϊινγσλ εηδηθνηάησλ, νη νπνένη ζπκβϊιινληαη κε ην δηεπζπληά γηα κεξηθά απαζρφιεζε, ακεηβφκελνη θαη επέζθεςηλ ά νη αγξνηηθνέ ηαηξνέ. Χο «λνζειεπηηθφ πξνζσπηθφ» 7 ελλννχληαη νη λνζειεπηϋο θιϊδνπ ΣΔ Τγεέαο Πξφλνηαο θαη ΓΔ Ννζειεπηηθάο, φπσο θαη Ϊιια κϋιε ηνπ πξνζσπηθνχ ζηα νπνέα Ϋρνπλ αλαηεζεέ θαζάθνληα λνζειεπηψλ κε εκεξάζηα δηαηαγά ηνπ δηεπζπληά, θαηφπηλ ζχκθσλεο γλψκεο ηνπ ηαηξνχ ηνπ θαηαζηάκαηνο. Χο «εηδηθεπκέλν επηζηεκνληθφ πξνζσπηθφ» 8 ελλννχληαη νη θνηλσληθνέ ιεηηνπξγνέ, ςπρνιφγνη, εγθιεκαηνιφγνη, θνηλσληνιφγνη θαη εθπαηδεπηηθνέ νη νπνένη αζθνχλ ηα θαζάθνληα πνπ πεξηγξϊθνληαη ζηα Ϊξζξα ηνπ Δζσηεξηθνχ Καλνληζκνχ Λεηηνπξγέαο Γεληθψλ ΚαηαζηεκΪησλ ΚξΪηεζεο ηχπνπ Α θαη Β (Αξηζ. Απφθαζεο 588/ ). Χο «θξαηνχκελνη» 9 ζεσξνχληαη φζνη εθηένπλ πνηλϋο ά κϋηξα αζθαιεέαο θαηϊ ηεο ειεπζεξέαο, νη ππφδηθνη (πξνθπιαθηζκϋλνη ά πξνζσξηλϊ θξαηνχκελνη), νη θξαηνχκελνη γηα ρξϋε ά γηα Ϊιιν ιφγν ζε εθηϋιεζε απφθαζεο πνιηηηθνχ δηθαζηεξένπ, 4 Άξζξ. 2 παξ. 1 Δζσηεξηθνχ Καλνληζκνχ Λεηηνπξγέαο Γεληθψλ ΚαηαζηεκΪησλ ΚξΪηεζεο ηχπνπ Α θαη Β (Αξηζ. Απφθαζεο 58819/ ). 5 Άξζξ. 2 παξ. 2 Δζσηεξηθνχ Καλνληζκνχ Λεηηνπξγέαο Γεληθψλ ΚαηαζηεκΪησλ ΚξΪηεζεο ηχπνπ Α θαη Β (Αξηζ. Απφθαζεο 58819/ ). 6 (φ. π. παξ. 6) 7 (φ. π. παξ. 7) 8 (φ. π. παξ. 8) 9 (φ.π. παξ. 3) 10

12 νη νθεηιϋηεο ρξεκαηηθάο πνηλάο, απηνηειψο ά θαηϊ κεηαηξνπά ά πξνζηέκνπ ά δηθαζηηθψλ εμφδσλ θαη νη «παξακϋλνληεο». Χο «παξακέλνληεο» ελλννχληαη νη αιινδαπνέ νη νπνένη κεηϊ ηελ απνθπιϊθηζά ηνπο παξακϋλνπλ θξαηνχκελνη Ϋσο ηε δηθαζηηθά απϋιαζά ηνπο ά ηε ρνξάγεζε Ϊδεηαο παξακνλάο ζηε ρψξα ιφγσ αλϋθηθηεο απϋιαζεο. Καηάδηθνο εέλαη απηφο πνπ θαηαδηθϊζηεθε γηα εγθιεκαηηθά πξϊμε θαη πνπ εθηέεη ηελ πνηλά ηνπ ζηε θπιαθά. (Νηετβηλη Κξέζηαι, 1992, ζει. 203). Τπφδηθνο εέλαη ν θαηεγνξνχκελνο γηα θϊπνην αδέθεκα πνπ δελ Ϋρεη δηθαζηεέ αθφκα (Νηετβηλη Κξέζηαι, 1992, ζει. 437). Καηεγνξνχκελνο εέλαη ην πξφζσπν ελαληέσλ ηνπ νπνένπ Ϋρεη αζθεζεέ πνηληθά δέσμε ά ζηνλ νπνέν ε κάλπζε απνδέδεη θϊπνηα εγθιεκαηηθά πξϊμε (Παλνχζεο Γ., 1990, ζει. 21) Ηζηνξηθή Αλαδξνκή ηνπ ζεζκνχ ηεο θπιαθήο Ζ θπιαθά σο ηφπνο εθηϋιεζεο πνηλάο, εέλαη ζεζκφο ζρεηηθϊ πξφζθαηνο 10. ΜΫρξη ην κεζαέσλα ηα Ϊηνκα απιψο θξαηνχληαλ κϋρξη λα γέλεη ε δέθε ηνπο. Ζ θαζηϋξσζε ηνπ εγθιεηζκνχ νθεέιεηαη ζε επέδξαζε ηνπ θαλνληθνχ δηθαένπ ηεο θαζνιηθάο εθθιεζέαο, εκθαλέδεηαη φκσο θαη ζηηο επξσπατθϋο ρψξεο πνπ εέραλ αζπαζζεέ ηνλ πξνηεζηαληηζκφ. Με ηηο αξρϋο ηεο γαιιηθάο επαλϊζηαζεο θαζηεξψλεηαη ε ειεπζεξέα σο ην χςηζην αγαζφ ηνπ αλζξψπνπ θαη Ϋθηνηε παγηψλεηαη ε ζηεξεηηθά ηεο ειεπζεξέαο πνηλά σο ε πιϋνλ ζεκαληηθά απφ ηηο πνηληθϋο θπξψζεηο 11. Σν 18 ν αηψλα ε θπιαθά εθηφο απφ ηε ζηϋξεζε ηεο ειεπζεξέαο ηνπ αηφκνπ θαη ηελ πξνζηαζέα ηεο θνηλσλέαο απφ ηνπο εγθιεκαηέεο, επσκέδεηαη θαη ην ξφιν ηεο εζηθάο θαιπηϋξεπζεο κϋζσ ηεο απζηεξάο πεηζαξρέαο θαη ηεο ζξεζθεπηηθάο πέζηεο. ΠαξνπζηΪδνληαη λϋα ζσθξνληζηηθϊ ζπζηάκαηα 12, α) ην θνηλνβηαθφ, β) ην απνκνλσηηθφ (πελζπιβαληθφ), γ) ην κηθηφ (σβνχξλεην) θαη ην πξννδεπηηθφ (ηξιαλδηθφ). 10 ΓαζθαιΪθεο, ΥΪτδνπ, ην θνηλνβηαθφ ζχζηεκα νη θξαηνχκελνη δνπλ ζε θνηλνχο ζαιϊκνπο κϋξα θαη λχρηα. Παξφια απηϊ επηδηψθεηαη ε δεκηνπξγέα φξσλ εξγαζέαο γηα ηνπο θπιαθηζκϋλνπο θαη παξαθνινπζεέηαη ε εμϋιημε ηνπ θαζελφο κε ζηφρν ηελ αηνκηθά ηνπ βειηέσζε. Οη ζπλζάθεο δηαβέσζεο παξακϋλνπλ Ϊζιηεο θαζψο ζπλσζηέδνληαη πνιιϊ Ϊηνκα ζηνπο ζαιϊκνπο, κε απνηϋιεζκα λα κεηαηξαπνχλ ζε αιεζηλϊ ζρνιεέα δηαθζνξϊο. 11

13 1.3. Ηζηνξηθή εμέιημε ηνπ ειιεληθνχ ζσθξνληζηηθνχ ζπζηήκαηνο ηα ηϋιε ηνπ 19 νπ αηψλα ε αιιαγά ζηνλ ηξφπν δηαρεέξηζεο ηνπ εγθιεκαηηθνχ δεηάκαηνο ζηελ Δπξψπε θαη ε δηακφξθσζε ησλ δηαθφξσλ ζσθξνληζηηθψλ ζπζηεκϊησλ επεξεϊδνπλ θαη ηε ζσθξνληζηηθά πνιηηηθά ζηελ ΔιιΪδα 13. Ζ βειηέσζε ησλ ζπλζεθψλ δηαβέσζεο ησλ θξαηνπκϋλσλ, ε θαζηϋξσζε θπξέσο ηνπ απνκνλσηηθνχ ζπζηάκαηνο, ε νξγϊλσζε ηεο δηνηθεηηθάο ζσθξνληζηηθάο ππεξεζέαο θαη ε έδξπζε ησλ αγξνηηθψλ θπιαθψλ, φπνπ ηζρχεη ν επεξγεηηθφο ππνινγηζκφο ησλ εκεξψλ εξγαζέαο, εέλαη κεξηθϋο ζεκαληηθϋο αιιαγϋο πνπ ραξαθηεξέδνπλ ηελ πεξένδν ησλ αξρψλ ηνπ 20 νπ αηψλα. Απφ ηα κϋζα ηνπ 20 νπ αηψλα επηρεηξάζεθε ε αλαζεψξεζε ηεο λνκνζεζέαο, ε νπνέα θαηϋιεμε ηειηθϊ ζηελ εθπφλεζε ηνπ σθξνληζηηθνχ θψδηθα ηνπ 1967., ν νπνένο ζηφρεπε ζηελ θνηλσληθά αλαπξνζαξκνγά ησλ θξαηνπκϋλσλ κε ηελ αγσγά θαη ηε βειηέσζά ηνπο 14. Ο κεηαγελϋζηεξνο θψδηθαο βαζηθψλ θαλφλσλ γηα ηε κεηαρεέξηζε ησλ θξαηνπκϋλσλ ηνπ 1989, νπζηαζηηθϊ ζπλππάξμε κε ηνλ πξνγελϋζηεξν, δηφηη νη θαηλνηφκεο δηαηϊμεηο ηνπ γηα ηελ ακνηβά θαη αζθαιηζηηθά θϊιπςε ησλ εξγαδνκϋλσλ Ζ ηδϋα ηνπ θνηλνβηαθνχ ζπζηάκαηνο γξάγνξα Ϋγηλε ζηφρνο επηθξέζεσλ θαη εγθαηαιεέθζεθε. Οη κεηαξξπζκηζηηθϋο αληηιάςεηο, πνπ επηθξϊηεζαλ εθεέλε ηελ επνρά, νδάγεζαλ ζηε δεκηνπξγέα θπιαθψλ εθ δηακϋηξνπ αληέζεηεο απφ ηηο θνηλνβηαθϋο. ηελ Αγγιέα ν J. Bentham ζηα 1787 αζθεέ δξηκεέα θξηηηθά ζην ππϊξρσλ ζσθξνληζηηθφ ζχζηεκα θαη αληηπαξαβϊιιεη ην απνκνλσηηθφ ζσθξνληζηηθφ ζχζηεκα. Σα ηξσηϊ ζεκεέα ηνπ πξναλαθεξφκελνπ ζπζηάκαηνο εζηηϊδνληαη ζην φηη ν θέλδπλνο αλϊπηπμεο ςπρηθψλ αζζελεηψλ ζηνπο θξαηνχκελνπο εέλαη πηζαλφο, αθνχ ε απνκφλσζε ηε λχρηα δελ άηαλ εζειεκϋλε αιιϊ θαηαλαγθαζηηθά θαη ζην φηη άηαλ αληέζεηε πξνο ην επηδησθφκελν απνηϋιεζκα, δειαδά ηελ θνηλσληθά επαλϋληαμε ηνπ θξαηνπκϋλνπ 12. Σν κηθηφ ζχζηεκα απνηειεέ ζπγθεξαζκφ ησλ δχν πξνεγνπκϋλσλ. Οη θξαηνχκελνη ηε λχρηα εέλαη κφλνη ηνπο αλ θαη ζηε δηϊξθεηα ηεο εκϋξαο εξγϊδνληαη φινη καδέ, σζηφζν, παξακϋλνπλ ζησπεινέ θαη απζηεξϊ πεηζαξρεκϋλνη. ΣΫινο, ην πξννδεπηηθφ ζσθξνληζηηθφ ζχζηεκα (ηξιαλδηθφ) πξσηνεκθαλέζηεθε απφ ην Walter Crofton ζηελ Ηξιαλδέα. πλδπϊδεη απφ ηα πξνεγνχκελα φ,ηη ζεηηθφ, αμηνπνηψληαο ηα ηφζν γηα ηε βειηέσζε ησλ θπιαθψλ φζν θαη ησλ θξαηνπκϋλσλ. Ζ δηϊξθεηα ηεο πνηλάο ρσξέδεηαη ζε ηξέα ζηϊδηα. ην πξψην απνκνλσηηθφ ν θξαηνχκελνο κϋλεη κφλνο ηνπ θαη δελ εξγϊδεηαη κε ζθνπφ λα αζθάζεη ηελ απηνθξηηηθά ηνπ θαη λα βηψζεη Ϋληνλα ηελ πνηλά πνπ ηνπ επηβιάζεθε. ην δεχηεξν κηθηφ ν θξαηνχκελνο κϋλεη κφλνο ηνπ ηε λχρηα θαη ηε κϋξα εξγϊδεηαη κε ηνπο ζπγθξνηνχκελνπο ηνπ. ΑλΪινγα κε ηελ εξγαηηθφηεηα θαη ηε βειηέσζε ηεο ζπκπεξηθνξϊο ηνπ θαζνξέδεηαη ν ρξφλνο παξακνλάο ηνπ ζε απηφ ην ζηϊδην. Γηα λα κεηαπεδάζεη ζην επφκελν ζηϊδην ν θξαηνχκελνο πξϋπεη λα πεξϊζεη θαη ηηο ηϋζζεξηο ηϊμεηο ηνπ δεχηεξνπ πνπ δηαθξέλνληαη αλϊινγα κε ην ρξψκα ηεο ζηνιάο ηνπ. ΒΫβαηα, κπνξεέ λα ππνπϋζεη ζε πξνεγνχκελν ζηϊδην αλ ε ζπκπεξηθνξϊ ά ε εξγαζέα ηνπ δελ άηαλ ε επηζπκεηά. ΚαηΪ ην ηξέην θαη ην ηειεπηαέν ζηϊδην απνιχεηαη κε ηνλ φξν φηη δε ζα δηαπξϊμεη ζην κϋιινλ Ϊιιν Ϋγθιεκα(ΓαζθαιΪθεο, 1985). 13 ηε δηϊξθεηα ηεο ηνπξθνθξαηέαο ζηηο θπιαθϋο εγθιεένληαλ θπξέσο νθεηιϋηεο. Δπέ Καπνδέζηξηα, θαηϊ ηελ νπνέα ε πνηλά ζηφρεπε ζηε δέθαηε αληαπφδνζε θαη ηνλ εθθνβηζκφ, πξνβιϋπνληαλ ζε θϊζε θπιαθά ηξέα ηκάκαηα: γηα ρξενθεηιϋηεο, ππνδέθνπο θαη θαηαδέθνπο. ηηο θπιαθϋο νη νπνέεο ζηεγϊδνληαλ θπξέσο ζε παιηϊ ελεηηθϊ θηέζκαηα, επηθξαηνχζαλ Ϊζιηεο ζπλζάθεο (ΥΪτδνπ, 2002). 14 Βι. Α. ΥΪτδνπ «Σν σθξνληζηηθφ χζηεκα»

14 θξαηνπκϋλσλ θαη ε εκηειεχζεξε δηαβέσζε ησλ θξαηνπκϋλσλ δελ έζρπζαλ πνηϋ 15. Καη ζε απηφλ ε Ϋθηηζε ησλ πνηλψλ, ζηφρεπε ζηελ αγσγά θαη ζηελ θνηλσληθά επαλϋληαμε ησλ θξαηνπκϋλσλ. Ζ ειιεληθά ζσθξνληζηηθά πνιηηηθά δϋρζεθε ηηο επηδξϊζεηο ησλ επηζηεκνληθψλ ξεπκϊησλ πνπ έζρπζαλ δηαρξνληθϊ. ΑξρηθΪ επηθξϊηεζε ε αληέιεςε ηεο αλαγθαζηηθάο κεηαρεέξηζεο ηνπ θξαηνπκϋλνπ, ζθϋςε πνπ επηθξϊηεζε θαηϊ ηε δηϊξθεηα ηεο δεθαεηέαο ηνπ 50 ζηηο θαλδηλαβηθϋο ρψξεο θαη εμαζζϋλεζε θαηϊ ηηο δπν επφκελεο δεθαεηέεο. Ζ αληέιεςε γηα «επαλαθνηλσληθνπνέεζε» ζηε θπιαθά πνπ θπξηϊξρεζε ζηελ αληεγθιεκαηηθά πνιηηηθά ησλ δπηηθψλ ρσξψλ πνπ πηνζεηάζεθε απφ ηε Β. Ακεξηθά θαη ηηο θαλδηλαβηθϋο ρψξεο, αηφλεζε θαηϊ ηε δεθαεηέα ηνπ 80. Δέλαη ραξαθηεξηζηηθά ε επέθιεζά ηεο ζηε λνκνζεζέα ηνπ 1989 θαη ε απνπζέα ηεο σο ζηφρνπ ηνπ λϋνπ σθξνληζηηθνχ Κψδηθα πνπ ηζρχεη ζηελ ΔιιΪδα απφ ην Ζ ζεκεξηλή πξαγκαηηθφηεηα ζηηο ειιεληθέο θπιαθέο Σα θπξηφηεξα πξνβιάκαηα πνπ εληνπέδνληαη ζάκεξα ζηηο ειιεληθϋο θπιαθϋο δελ δηαθϋξνπλ απφ εθεέλα ησλ ππνινέπσλ επξσπατθψλ θξαηψλ. Σα ζηαηηζηηθϊ ζηνηρεέα πνπ εμϋδσζε ην πκβνχιην ηεο Δπξψπεο γηα ην 2005 επηβεβαηψλνπλ ηελ θαθά θαηϊζηαζε ησλ ειιεληθψλ θπιαθψλ. Ζ ΔιιΪδα εέλαη δεχηεξε ζε θαηϊηαμε ρψξα ππεξθφξησζεο ησλ θπιαθψλ. Σελ 1ε επηϋκβξε 2005 εέρε δεισζεέ πιεξφηεηα 171,7% (Ϋθηνηε ε θαηϊζηαζε επηδεηλψζεθε), ελψ αθνινπζνχλ ε Κχπξνο (155,6%), ε Οπγγαξέα (145,7%), ε Ηηαιέα (138,9%) θαη ε Ηζπαλέα (133,7%). Μπνξνχκε, βϋβαηα, λα πεξεθαλεπφκαζηε φηη ε θαηϊζηαζε απηά εέλαη ζηαζεξϊ θαθά! Ζ αχμεζε ησλ θπιαθηζκϋλσλ ζε ζρϋζε κε ην 2000 εέλαη κφλν 13,6%, ελψ ρψξεο φπσο ε Κξναηέα, ην Λνπμεκβνχξγν, ε Οιιαλδέα θαη ε Φηλιαλδέα (φιεο ρψξεο - κϋιε ηεο ΔΔ) παξνπζηϊδνπλ κεγαιχηεξε αχμεζε ηελ ηειεπηαέα πεληαεηέα. ΜΪζηηγα ζε θϊζε ζσθξνληζηηθφ θαηϊζηεκα απνηειεέ ν ππεξπιεζπζκφο. Ζ κεηαηξνπά ηεο ΔιιΪδαο απφ ρψξα παξαγσγάο κεηαλαζηψλ ζε ρψξα ππνδνράο θαηϊ ηα ηειεπηαέα ρξφληα, αληηθαηνπηξέδεηαη ζηελ αλαινγέα ησλ αιινδαπψλ θξαηνπκϋλσλ ζηα θαηαζηάκαηα θξϊηεζεο ζε ζρϋζε κε ηνπο απηφρζνλεο (πέλαθαο 1.4). ΟξηζκΫλεο εζληθφηεηεο κϊιηζηα δηαθξέλνληαη γηα ηελ νξγϊλσζά ηνπο κϋζα ζηε θπιαθά, ε νπνέα 15 Βι. Α. ΥΪτδνπ «Σν σθξνληζηηθφ χζηεκα» Βι. Α. ΥΪτδνπ «Σν σθξνληζηηθφ χζηεκα» 2002, ζει. 74 θαη ΑιεμηΪδεο η

15 πνιιϋο θνξϋο ζϋηεη ζε θέλδπλν ηελ αζθϊιεηα ηνπ θαηαζηάκαηνο. ηε ζσθξνληζηηθά πνιηηηθά θπξηαξρεέ ε επηβνιά καθξνρξφλησλ ζηεξεηηθψλ ηεο ειεπζεξέαο πνηλψλ, ελαξκνληδφκελε κε ηελ πνιηηηθά ησλ ππνινέπσλ θξαηψλ ηεο Δπξψπεο. Ζ θαηϊρξεζε ηνπ κϋηξνπ ηεο πξνζσξηλάο θξϊηεζεο, ν αλχπαξθηνο δηαρσξηζκφο ησλ εγθιεέζησλ αλϊινγα κε ηηο ηδηαηηεξφηεηϋο ηνπο, ην δάηεκα ηεο ηνμηθνεμϊξηεζεο (εμαξηεκϋλνη Ϋγθιεηζηνη θαη δηαθέλεζε λαξθσηηθψλ νπζηψλ ζηηο θπιαθϋο), θαη ν Ϋιεγρνο ηνπ ζσθξνληζηηθνχ ζπζηάκαηνο εμαθνινπζνχλ λα απνηεινχλ κεξηθϊ απφ ηα βαζηθϊ ζεκεέα θξηηηθάο 17. ηελ ΔιιΪδα νη θπιαθϋο δηαθξέλνληαη ζε γεληθϊ, εηδηθϊ θαη ζεξαπεπηηθϊ θαηαζηάκαηα θξϊηεζεο. Σα γεληθϊ δηαθξέλνληαη ζε Α θαη Β ηχπνπ. ηα Α ηχπνπ θξαηνχληαη νη ππφδηθνη, νη θξαηνχκελνη γηα ρξϋε θαη νη θαηϊδηθνη ζε πνηλά θπιϊθηζεο. ηα Β ηχπνπ θξαηνχληαη νη ππφινηπνη θξαηνχκελνη, εθηφο απφ ηνπο λϋνπο (13-21 εηψλ), ηνπο αζζελεέο, ηνπο ςπραζζελεέο, θαη ηνμηθνκαλεέο (νη ηξεηο ηειεπηαέεο θαηεγνξέεο εηζϊγνληαη ζηα ζεξαπεπηηθϊ θαηαζηάκαηα). ΔηδηθΪ θαηαζηάκαηα εέλαη ηα θαηαζηάκαηα λϋσλ, νη αγξνηηθϋο θπιαθϋο, ε θεληξηθά απνζάθε πιηθνχ θπιαθψλ (Κ.Α.Τ.Φ.) θαη ηα θϋληξα εκηειεχζεξεο δηαβέσζεο. ΠαξΪ ηε λνκνζεηηθά πξφβιεςε νη θπιαθϋο εμαθνινπζνχλ ζηελ πξϊμε λα δηαθξέλνληαη ζε δηθαζηηθϋο (φπνπ εγθιεένληαη ππφδηθνη, ρξενθεηιϋηεο, θαηϊδηθνη ζε πνηλϋο κϋρξη 18 κελψλ θαη αιινδαπνέ ησλ νπνέσλ δεηεέηαη ε Ϋθδνζε) θαη ζε ζσθξνληζηηθϋο (γηα φινπο ηνπο Ϊιινπο θξαηνπκϋλνπο). ηε ζπλϋρεηα νη ζσθξνληζηηθϋο δηαθξέλνληαη ζε θιεηζηϋο θαη ζε αγξνηηθϋο. Δθηφο απφ ηηο δηθαζηηθϋο θαη ηηο ζσθξνληζηηθϋο, Ϋρνπκε ηα ζεξαπεπηηθϊ θαηαζηάκαηα, ηα ζσθξνληζηηθϊ θαηαζηάκαηα αλειέθσλ (θιεηζηφ ζηνλ Απιψλα, θαη Αγξνηηθφ ζηελ ΚαζζαβΫηεηα ηνπ Αικπξνχ Βφινπ) θαη ην έδξπκα αγσγάο αλειέθσλ αξξϋλσλ ζηε ΝΫα Ησλέα Βφινπ. Γηα ηε ρψξα καο εέλαη δχζθνιν λα εηπσζεέ φηη εθαξκφζηεθε πνηϋ κε ιηγφηεξε ά πεξηζζφηεξε ζπλϋπεηα θϊπνην «ζσθξνληζηηθφ ζχζηεκα», κε ηελ Ϋλλνηα ηεο πηνζϋηεζεο γεληθψλ αξρψλ θαη θαηεπζχλζεσλ θαηϊ ηε κεηαρεέξηζε ησλ θξαηνπκϋλσλ 18. Δέλαη γλσζηφ φηη ην ζσθξνληζηηθφ καο ζχζηεκα παξνπζηϊδεη πνιιϊ ιεηηνπξγηθϊ πξνβιάκαηα. Ο ππεξπιεζπζκφο 19 (βι. πέλαθα 1.1) ησλ θπιαθψλ θαη ε Ϋιιεηςε 17 ΥΪτδνπ, ΥΪτδνπ, Σν πξφβιεκα εθεέλν κπξνζηϊ ζην νπνέν ε αξρηηεθηνληθά ζηϊζεθε απφιπηα αδχλακε, εέλαη ν ππεξπιεζπζκφο (ά αιιηψο ππεξθνξεζκφο) ησλ θπιαθψλ. Σν θαηλφκελν απηφ πνπ ππάξμε απφ πνιχ παιηϊ θαη παξαηεξεέηαη ζρεδφλ ζε θϊζε ρψξα ζε φιν ηνλ θφζκν, νθεέιεηαη ζηε δηαθνξεηηθά ηαρχηεηα κε ηελ νπνέα αλαπηχζζνληαη αθελφο ε θηηξηαθά ππνδνκά ηνπ ζσθξνληζηηθνχ ζπζηάκαηνο (πξνθαλψο ιφγσ ηνπ 14

16 ππνδνκάο εέλαη ζε ζεκαληηθφ βαζκφ ππεχζπλα γηα Ϋλα κϋξνο απηψλ ησλ δπζιεηηνπξγψλ. ηελ ΔιιΪδα ιεηηνπξγνχλ ζάκεξα 31 θπιαθϋο, νη νπνέεο δηαρσξέδνληαη ζε ΓηθαζηηθΫο, ΚιεηζηΫο, ΑγξνηηθΫο θαη ΘεξαπεπηηθΫο. ΑξρηθΪ νη θξαηνχκελνη θπιαθέδνληαη ζε δηθαζηηθϋο θπιαθϋο θαη ζηε ζπλϋρεηα κεηϊγνληαη ζηηο ινηπϋο θπιαθϋο. Ο ζπλνιηθφο αξηζκφο ησλ θξαηνπκϋλσλ αλϋξρεηαη ζηηο πεξέπνπ (θαη αθξέβεηα, ηελ : , βι. πέλαθαο 1.1), ελψ ε πξνβιεπφκελε ρσξεηηθφηεηα αθνξϊ πεξέπνπ θξαηνχκελνπο. Ηδηαέηεξα πξνβιεκαηηθά απφ πιεπξϊο δηαβέσζεο πιεζπζκνχ θαη ππεξπιεζπζκνχ θξαηνπκϋλσλ εέλαη ε δηθαζηηθά θπιαθά Κνξπδαιινχ. ΠαξακΫλεη εληνχηνηο ε πξψηε ζε πξνηηκάζεηο ησλ θξαηνπκϋλσλ ιφγσ ησλ δπλαηνηάησλ πνπ παξϋρεη γηα επηθνηλσλέα κε ζπγγελεέο, δηθεγφξνπο 20 θ.ιπ. Πίλαθαο 1.1. ηαηηζηηθφο πίλαθαο κε ηηο ζέζεηο ρσξεηηθφηεηαο πνπ πξνβιέπνληαη θαη ηνλ αξηζκφ ησλ θξαηνπκέλσλ πνπ «θηινμελνχληαη» ζε φιεο ηηο θπιαθέο ηηο ρψξαο. ΦΤΛΑΚΔ ΘΔΔΗ ΗΟΤΛΗΟ 2007 ΑΤΓΟΤΣΟ 2007 ΑΓΡΟΣΗΚΔ ΦΤΛΑΚΔ Αγηάο Καζζάλδξαο Σίξπλζαο.Κ.Α.: ΔΠΣΔΒΡΗΟ εμαηξεηηθϊ κεγϊινπ θφζηνπο ηεο αλϋγεξζεο θαη ηνπ εμνπιηζκνχ Ϋζησ θαη κηαο κφλν θπιαθάο) θαη αθεηϋξνπ ν θαηϊ Ϋηνο αξηζκφο ησλ θξαηνπκϋλσλ (ιφγσ πξνθαλψο ηεο αλϊπηπμεο ηνπ πνηληθνχ/ δηθαητθνχ ζπζηάκαηνο θαη / ά ηεο αληέζηνηρεο εγθιεκαηηθφηεηαο). Πξφθεηηαη δει. γηα ιφγνπο θνηλσληνινγηθνχ, νηθνλνκηθνχ θαη λνκηθνχ ραξαθηάξα. Ζ ελ ιφγσ δπζαλαινγέα θηηξηαθάο ππνδνκάο / αξηζκνχ θξαηνπκϋλσλ πξνθαιεέ ην θαηλφκελν ηνπ ππεξθνξεζκνχ ησλ θπιαθψλ, πνπ θαηϊ θαλφλα ζεσξεέηαη ην πξψην ραξαθηεξηζηηθφ ηεο «θξέζεο ησλ θπιαθψλ». Βι. ζην ΑιεμηΪδεο, Σν πξφβιεκα ηνπ ππεξθνξεζκνχ ησλ θπιαθψλ ζεσξεέηαη φηη νθεέιεηαη θπξέσο ζε ιφγνπο πνπ ζρεηέδνληαη κε ην ζεζκφ ηεο πξνθπιϊθηζεο θαη κε ηελ Ϋθηαζε ηεο επηβνιάο πνηλψλ θαη δεπηεξεπφλησο κε ηε δπλακηθφηεηα ησλ θπιαθψλ. Γηα πεξηζζφηεξα βι.: Έθζεζε γηα ηελ θαηϊζηαζε ζηηο ειιεληθϋο θπιαθϋο θαη ηηο δπλαηφηεηεο βειηέσζεο ηνπ ζσθξνληζηηθνχ ζπζηάκαηνο απφ ηε Γηαθνκκαηηθά Κνηλνβνπιεπηηθά Δπηηξνπά, Βνπιά ησλ Διιάλσλ, Αζάλα, Ηνχιηνο Δπέζεο, ζην «σθξνληζηηθά Ννκνζεζέα» Κ.Γ.πηλΫιιε- Ν.Δ. ΚνπξΪθεο, Γ Έθδνζε, Ννκηθά Βηβιηνζάθε, 2001, ζει Γηα ην πξφβιεκα ηεο ππϋξ-θφξησζεο ησλ ειιεληθψλ θπιαθψλ βι. ζην «Κξαηνχκελνη θαη Γηθαηψκαηα ηνπ Αλζξψπνπ», Κ.Γ. πηλϋιιε Σζάηνπξα, Δθδφζεηο Αλη. Ϊθθνπια, Αζάλα-Κνκνηελά, 1996, ζει ην «Έξεπλα ζηηο ειιεληθϋο θπιαθϋο» Ν. ΚνπξΪθεο-Φ. Μειηψλε: Ζ θαηϊζηαζε ησλ θπιαθψλ ηεο ρψξαο, ζει Έθζεζε γηα ηελ θαηϊζηαζε ζηηο ειιεληθϋο θπιαθϋο θαη ηηο δπλαηφηεηεο βειηέσζεο ηνπ ζσθξνληζηηθνχ ζπζηάκαηνο ηεο ρψξαο (πνξέζκαηα απφ ηελ Ϋξεπλα πνπ δηελάξγεζε ζηηο ειιεληθϋο θπιαθϋο ε Γηαθνκκαηηθά Κνηλνβνπιεπηηθά Δπηηξνπά γηα ηε ΔμΫηαζε ηνπ σθξνληζηηθνχ πζηάκαηνο ηεο Υψξαο θαη ησλ πλζεθψλ Γηαβέσζεο ησλ ΚξαηνπκΫλσλ, Δπηζηεκνληθνέ ζπλεξγϊηεο ηεο Δπηηξνπάο άηαλ νη θαζεγεηϋο παλεπηζηεκένπ ΝΫζησξ ΚνπξΪθεο θαη ΗΪθσβνο ΦαξζεδΪθεο), ζην ΚνπξΪθεο Ν.-Μειηψλε Φ., 1995, ζει

17 Απιψλα Καζζαβέηεηαο Βφινπ Αιηθαξλαζζνχ Κέξθπξαο Πάηξαο Σξηθάισλ Υαιθίδαο ΚΚΦ Γπλαηθψλ Κ.Κ. Γνκνθνχ Φπρηαηξείν Ννζνθνκείν ΚΑΣΚ ΚΛΔΗΣΔ ΦΤΛΑΚΔ ΘΔΡΑΠΔΤΣΗΚΑ ΚΑΣΑΣΖΜΑΣΑ ΓΗΚΑΣΗΚΔ ΦΤΛΑΚΔ Θεζ/λίθεο Ησαλλίλσλ Κνκνηελήο Κνξπδαιινχ Κψ Λάξηζαο Ναππιίνπ Νεάπνιεο Πξεβαληφξην Σξίπνιεο Υαλίσλ Υίνπ Κνξίλζνπ/Πνηλ. ηξαηησηηθνί ΚΑΤΦ Μαιαλδξίλνπ ΤΝΟΛΟ Πηγή: Ιδία διαμόπθυζη ζηη βάζη ζηοισείυν ηος Υποςπγείος Γικαιοζύνηρ (16/9/2007) 16

18 Σν θαέξην εξψηεκα πνπ ηέζεηαη ζην ζεκεέν απηφ εέλαη θαηϊ πφζν ππϊξρνπλ δπλαηφηεηεο γηα Ϊζθεζε ζσθξνληζηηθάο πνιηηηθάο κϋζα ζηηο θπιαθϋο. Οη απφςεηο πνπ Ϋρνπλ εθθξαζηεέ ζπγθιέλνπλ ζηελ πεπνέζεζε φηη ην ζσθξνληζηηθφ ζχζηεκα ππϊξρεη, κελ, αιιϊ δελ ιεηηνπξγεέ θαη φηη ζηηο θπιαθϋο γέλεηαη κφλν θχιαμε θξαηνπκϋλσλ θαη φρη ζσθξνληζκφο θαη βειηέσζά ηνπο. Χο βαζηθνέ ιφγνη αλαθϋξνληαη ε Ϋιιεηςε θαηϊιιειεο θηηξηαθάο ππνδνκάο, ε Ϋιιεηςε πξνζσπηθνχ (βι. πέλαθα 1.2 θαη 1.3) αιιϊ θπξέσο ε ειιηπάο θαηϊξηηζε θαη εθπαέδεπζε ησλ ζσθξνληζηηθψλ ππαιιάισλ 21 θαζψο θαη ην γεληθφηεξν δάηεκα ηνπ κεγϊινπ νηθνλνκηθνχ θφζηνπο εθαξκνγάο ησλ ζσθξνληζηηθψλ πξνγξακκϊησλ, ην νπνέν δε κπνξεέ λα θαιπθζεέ απφ ηνλ εθϊζηνηε θξαηηθφ πξνυπνινγηζκφ. Ζ πξνεηνηκαζέα γηα ηελ απφιπζε ηνπ θξαηνπκϋλνπ ζα πξϋπεη λα αξρέδεη απφ ηε ζηηγκά ηνπ εγθιεηζκνχ ηνπ ζηε θπιαθά. Ζ αξσγά ζα πξϋπεη λα εέλαη ζπλεράο θαηϊ ηε δηϊξθεηα ηεο Ϋθηηζεο ηεο πνηλάο θαη λα θνξπθψλεηαη κεηϊ ηελ απνθπιϊθηζε 22. Λφγσ ηνπ ππϋξκεηξνπ θφβνπ ηνπ εγθιάκαηνο, επηθξαηεέ ηα ηειεπηαέα ρξφληα ε ηϊζε πηνζϋηεζεο αληεγθιεκαηηθάο πνιηηηθάο πνπ ζα ζηνρεχεη ζηελ αζθϊιεηα θαη ηελ ελέζρπζά ηεο, αγλνψληαο ηελ αλϊγθε γηα απνθαηϊζηαζε θαη θνηλσληθά Ϋληαμε ησλ εγθιεκαηηψλ Ζ ππνδνκά ηνπ ζσθξνληζηηθνχ ζπζηάκαηνο, απφ κφλε ηεο, νπνηνπδάπνηε επηπϋδνπ ά πνηφηεηαο θαη αλ εέλαη, δελ αξθεέ γηα ηελ νξζά θαη απνηειεζκαηηθά ιεηηνπξγέα ηνπ ζπζηάκαηνο. Βαζηθφ παξϊγνληα απνηειεέ ε ζηειϋρσζε ηνπ πξνζσπηθνχ δει. ηνπ ζσθξνληζηηθνχ πξνζσπηθνχ θαη ν Ϋιεγρνο ηεο ιεηηνπξγέαο ηνπ. Οζνδάπνηε θαη εμεηδηθεπκϋλν, θαηϊιιεια εθπαηδεπκϋλν θαη Ϊξηηα νξγαλσκϋλν θαη αλ εέλαη ην ζσθξνληζηηθφ πξνζσπηθφ, ζηηο κϋξεο καο δε κπνξεέ λα απνδψζεη ζηελ εξγαζέα ηνπ ρσξέο ηελ ππνζηάξημε ηεο ζχγρξνλεο ηερλνινγέαο. Ο εμνπιηζκφο ηεο ζσθξνληζηηθάο ππεξεζέαο ηφζν ηεο θεληξηθάο δηνέθεζεο φζν θαη ησλ πεξηθεξεηαθψλ ππεξεζηψλ (θπιαθψλ) κε ζχγρξνλα ζπζηάκαηα νξγϊλσζεο θαη επνπηεέαο, ηνπιϊρηζηνλ κε ειεθηξνληθνχο ππνινγηζηϋο, εέλαη απφιπηα απαξαέηεηνο. Ζ ζπνπδαηφηεηα ηνπ ζϋκαηνο απηνχ ην θαηϋζηεζε αληηθεέκελν ζπδάηεζεο ζηελ 7 ε ΓηΪζθεςε ησλ Γηεπζπληψλ σθξνληζηηθψλ Γηεπζχλζεσλ ησλ θξαηψλ κειψλ ηνπ πκβνπιένπ ηεο Δπξψπεο (ηξαζβνχξγν, 4-7 Μαξηένπ 1985), θαζψο θαη ζηελ 4 ε πλϊληεζε ηνπ πκβνπιένπ ηεο Δπξψπεο (ηνθρφικε, 3-5 επη. 1984: «Κνκπηνχηεξ ζηε ζσθξνληζηηθά δηνέθεζε ζε ζρϋζε κε ηελ απνλνκά ηεο πνηληθάο δηθαηνζχλεο»). Βι. ΑιεμηΪδεο Α. ΥΪτδνπ, άκεξα, θαηϊ ηελ θ. ΥΪτδνπ ζηνλ ειιεληθφ ρψξν «δελ παξαηεξείηαη νπζηαζηηθή ζηξνθή πξνο ελαιιαθηηθνύο ηξόπνπο αληίδξαζεο, ε δε ελαιιαθηηθή έθηηζε ηεο ζηεξεηηθήο ηεο ειεπζεξίαο πνηλή, παξακέλεη ζηε ζεσξία. Ο ππεξπιεζπζκόο ζηηο θπιαθέο ηείλεη λα αληηκεησπηζζεί κε ηελ θαηαζθεπή λέσλ θπιαθώλ. Ζ ίδξπζή ηνπο πξνκελύεη ηε δηαηήξεζε θαη εδξαίσζε ηνπ ζεζκνύ ηεο θπιαθήο γηα ηηο δεθαεηίεο πνπ ζα αθνινπζήζνπλ». Καη ε θ. ΥΪτδνπ ζπλερέδεη: «ηα λέα θαηαζηήκαηα δε ζα απνζπκθνξήζνπλ ηα ήδε ππάξρνληα, απιώο αξγά ή γξήγνξα ζα θνξεζηνύλ θαη απηά. Γηα ην ιόγν απηό ε βέβαηε κειινληηθή αύμεζε ηνπ αξηζκνύ ησλ εγθιείζησλ, ιόγσ αθξηβώο ηεο δεκηνπξγίαο «λέσλ ζέζεσλ», δε ζα πξέπεη λα εθιεθζεί ζην κέιινλ σο απνηέιεζκα ηεο αύμεζεο ηεο εγθιεκαηηθόηεηαο ζηελ Διιάδα. Θα είλαη απιώο ην απνηέιεζκα ελόο θηιηξαξίζκαηνο ζηα πιαίζηα απνλνκήο πνηληθήο δηθαηνζύλεο ην νπνίν ζα ιεηηνπξγεί κε εληνλόηεξνπο ξπζκνύο, ώζηε λα εμαζθαιίδεηαη ν απαηηνύκελνο αξηζκόο έγθιεηζηνπ πιεζπζκνύ γηα ηελ πιήξσζε ησλ ππαξρόλησλ θαηαζηεκάησλ θξάηεζεο». Καη πξνηεέλεη: ε ιχζε λα αλαδεηεζεέ ζε αλζξψπηλνπο, δέθαηνπο θαη απνηειεζκαηηθνχο ηξφπνπο αληέδξαζεο ζηε ζϋζε ησλ θπιαθψλ, παξεκβαέλνληαο ζηελ απνδπλϊκσζε ηεο δπλαηφηεηαο ηεο θνηλσλέαο λα σζεέ κε ζηαζεξνχο ξπζκνχο ζην πεξηζψξην Ϋλα κεγϊιν κϋξνο ηνπ πιεζπζκνχ. 17

19 1.5. Θεζκηθφ πιαίζην νξγάλσζε θαη ιεηηνπξγία ηνπ ζσθξνληζηηθνχ ζπζηήκαηνο Ζ ΟξγΪλσζε ηνπ σθξνληζηηθνχ ζπζηάκαηνο ζηελ ΔιιΪδα βαζέδεηαη ζηηο γεληθϋο αξρϋο 24 πνπ ηέζεληαη απφ ην χληαγκα, ηηο δηεζλεέο ζπκβϊζεηο, ηνπο λφκνπο θαη ηα πξνεδξηθϊ δηαηϊγκαηα θαζψο θαη ηηο θαλνληζηηθϋο πξϊμεηο θαη' εμνπζηνδφηεζε ηνπο, κε ζεκειηψδε λφκν ηνλ ηζρχνληα σθξνληζηηθφ Κψδηθα. ηνλ πξναλαθεξζϋληα σθξνληζηηθφ Κψδηθα πεξηγξϊθνληαη ηα φξγαλα ηεο Ϊζθεζεο ηεο ζσθξνληζηηθάο πνιηηηθάο πνπ εέλαη ην Κεληξηθφ Δπηζηεκνληθφ πκβνχιην Φπιαθψλ 25, ε Κεληξηθά Δπηηξνπά Μεηαγσγψλ 26 θαη ηα πκβνχιηα ηεο Φπιαθάο (βι. παξαθϊησ). Δπέζεο θαζνξέδνληαη, νη θαηεγνξέεο ησλ θξαηνπκϋλσλ θαη ησλ θαηαζηεκϊησλ θξϊηεζεο, ν ηξφπνο κεηαγσγάο ζε απηϊ θαη δηαβέσζάο ηνπο, ε εθαξκνγά πξνγξακκϊησλ θαη ε δηϊζεζε ηνπ ειεπζϋξνπ ρξφλνπ ηνπο, ε εξγαζηαθά ηνπο θαηϊζηαζε, ν επεξγεηηθφο ππνινγηζκφο εκεξψλ πνηλάο ιφγσ εξγαζέαο θαη ε επηθνηλσλέα κε ην επξχηεξν θνηλσληθφ πεξηβϊιινλ. ηνλ έδην Κψδηθα πεξηγξϊθνληαη νη ελαιιαθηηθϋο κνξθϋο Ϋθηηζεο ησλ πνηλψλ, ηα κϋηξα γηα ηελ εχξπζκε ιεηηνπξγέα ησλ θαηαζηεκϊησλ, ν ηξφπνο κεηαγσγψλ ησλ θξαηνπκϋλσλ, ν ηξφπνο ιάμεο ησλ πνηλψλ, ε κεηαζσθξνληζηηθά κϋξηκλα, ε επνπηεέα ηεο εθαξκνγάο ηνπ θαη ηα φξγαλα πνπ ηελ αζθνχλ. ηαλ γέλεηαη ιφγνο γηα «ζσθξνληζηηθφ ζχζηεκα», απφ δηνηθεηηθά ζθνπηϊ ελλνεέηαη, θαηϊ θαλφλα, κε ηελ ππϊξρνπζα ζηε ρψξα καο νξγϊλσζε, Ϋλα ππν-ζχζηεκα ηνπ φινπ ζπζηάκαηνο ηεο δεκφζηαο δηνέθεζεο. Με ηε δνκά ηνπ απηά ην ζσθξνληζηηθφ ζχζηεκα, φπσο θαη θϊζε Ϊιιν παξφκνην «ζχζηεκα», απνηειεέηαη απφ ηελ θεληξηθά ππεξεζέα, πνπ ππϊξρεη ζην Τπνπξγεέν Γηθαηνζχλεο, θαη απφ ΠεξηθεξεηαθΫο Τπεξεζέεο πνπ εέλαη ηα Καηαζηάκαηα θξϊηεζεο 27. Γελ ππϊξρεη θακέα ακθηβνιέα, φηη ε πνηφηεηα 24 Οη γεληθϋο αξρϋο, αθνξνχλ ηνπο θαλφλεο εθηϋιεζεο ησλ πνηλψλ θαη κϋηξσλ αζθαιεέαο θαηϊ ηεο ειεπζεξέαο, φπσο απηϋο επηβϊιινληαη απφ ηα αξκφδηα Γηθαζηάξηα θαη ηε κεηαρεέξηζε ησλ θξαηνπκϋλσλ ζηα θαηαζηάκαηα θξϊηεζεο. Απαξαβέαζηεο αξρϋο ζηελ εθαξκνγά ησλ αλσηϋξσ θαλφλσλ απνηεινχλ ε λνκηκφηεηα θαη ε ηζφηεηα ζηε κεηαρεέξηζε ησλ θξαηνπκϋλσλ, ν ζεβαζκφο ησλ δηθαησκϊησλ ησλ θξαηνπκϋλσλ πνπ ηνπο αλαγλσξέδεη ν λφκνο θαη ε Ϋλλνκε πξνζηαζέα ηνπο. 25 Δέλαη ην φξγαλν πνπ εηζεγεέηαη ζηνλ Τπνπξγφ Γηθαηνζχλεο ηε ζπλνιηθά ζσθξνληζηηθά πνιηηηθά, δηαηππψλεη πξνηϊζεηο γηα ηελ αληεγθιεκαηηθά πνιηηηθά, θαζψο θαη γηα ηε ιάςε κϋηξσλ γηα ηε βειηέσζε ησλ ζπλζεθψλ ιεηηνπξγέαο ησλ θαηαζηεκϊησλ θξϊηεζεο θαη ηα δηθαηψκαηα ησλ θξαηνπκϋλσλ. Σν ΚΔΦ θαηαξηέδεη θαη ππνβϊιιεη γηα Ϋγθξηζε ζηνλ Τπνπξγφ Γηθαηνζχλεο ζρϋδηα θαλνληζκψλ ιεηηνπξγέαο φισλ ησλ θαλνληζκψλ θξϊηεζεο, ζπλεξγϊδεηαη κε ηελ Ννκαξρηαθά Απηνδηνέθεζε γηα ηε ιεηηνπξγέα ησλ Δπηηξνπψλ Κνηλσληθάο Τπνζηάξημεο, πξνηεέλεη κϋηξα γηα ηελ επηκφξθσζε ηνπ ζσθξνληζηηθνχ πξνζσπηθνχ, θαη παξαθνινπζεέ ηα πξνγξϊκκαηα απαζρφιεζεο θαη επηκφξθσζεο ησλ θξαηνπκϋλσλ. 26 Δέλαη ην φξγαλν πνπ παξαγγϋιιεη θαη ειϋγρεη ηηο κεηαγσγϋο ησλ θξαηνπκϋλσλ ζε θεληξηθφ επέπεδν. 27 Άξζξν 2 παξ.3 θαη παξ. 4 Π.Γ. αξηζκ. 36/2000 «Οξγαληζκφο Τπνπξγεένπ Γηθαηνζχλεο». 18

20 θαη ε ηθαλνπνηεηηθά ιεηηνπξγέα ηνπ ζσθξνληζηηθνχ ζπζηάκαηνο εμαξηψληαη ζε κεγϊιν βαζκφ απφ ηελ θαιά νξγϊλσζε θαη ηελ Ϊξηηα ζηειϋρσζε ηεο Κεληξηθάο Τπεξεζέαο θαη εηδηθφηεξα: Σεο Γεληθάο Γηεχζπλζεο σθξνληζηηθάο Πνιηηηθάο ηνπ Τπνπξγεένπ θαη ηεο ππαγφκελεο ζε απηά Γηεπζχλζεηο : α) Πξφιεςεο Δγθιεκαηηθφηεηαο θαη σθξνληζηηθάο Αγσγάο Αλειέθσλ β) σθξνληζηηθάο Αγσγάο Δλειέθσλ γ) Λεηηνπξγέα Δηδηθψλ Θεξαπεπηηθψλ ΚαηαζηεκΪησλ δ) Δπηζεψξεζεο σθξνληζηηθψλ ΚαηαζηεκΪησλ θαη Δηδηθψλ ΚαηαζηεκΪησλ ΚξΪηεζεο ΝΫσλ θαη ε) Δμσηεξηθάο Φξνχξεζεο Φπιαθψλ θαη ινηπψλ ΚαηαζηεκΪησλ. Οη θπιαθϋο 28, απνηεινχλ πεξηθεξεηαθϋο ππεξεζέεο ηνπ Τπνπξγεένπ Γηθαηνζχλεο 29. Σν ππεξεζηαθφ επέπεδν ησλ πεξηζζνηϋξσλ θαηαζηεκϊησλ εέλαη αληέζηνηρν Γηεχζπλζεο, εθηφο ησλ πνιχ κηθξψλ θαηαζηεκϊησλ (Κσ, ΝεΪπνιεο, Υένπ) πνπ εέλαη αληέζηνηρν Σκάκαηνο (Ϊξζξ. 22 Π.Γ. αξηζ. 36/2000). Σα θαηαζηάκαηα θξϊηεζεο πνπ εέλαη αληέζηνηρα Γηεχζπλζεο, Ϋρνπλ θαηϊ θαλφλα Σκάκαηα Γηνέθεζεο 30, Οηθνλνκηθνχ 31 θαη Φχιαμεο 32. Σα θαηαζηάκαηα ησλ κεγϊισλ πφιεσλ (Κνξπδαιινχ, Θεζζαινλέθεο, ΠΪηξαο, ΛΪξηζαο)δηαζΫηνπλ επέζεο ηκάκαηα Κνηλσληθάο Δξγαζέαο 33, ελψ ηα αγξνηηθϊ θαηαζηάκαηα δηαζϋηνπλ Σκάκαηα ΣερληθΪ ΓεσξγηθΪ Καηαζηάκαηα ΚξΪηεζεο θαηϊ ηνλ ηζρχνληα σθξνληζηηθφ Κ. 2776/99 (Κεθ. Γ, Ϊξζξ. 18). 29 Καη γηα απηφ ηα ζρεηηθϊ δεηάκαηα ξπζκέδνληαη ζηνλ Οξγαληζκφ ηνπ Τπνπξγεένπ Γηθαηνζχλεο (Π.Γ. αξηζ. 36/2000), αιιϊ θαη ζην λ.δ. ηνπ 1935 «πεξέ νξγαλψζεσο ζσθξνληζηηθνχ πξνζσπηθνχ θαη δηαρεηξέζεσο θπιαθψλ» (Κεθ. Α : «ΓηΪθξηζε θπιαθψλ»), ζην κϋηξν πνπ ηζρχεη (ΑιεμηΪδε η. «σθξνληζηηθά 2001, ζει.183). 30 ηελ αξκνδηφηεηα ηνπ ηκάκαηνο Γηνέθεζεο πεξηιακβϊλεηαη ε ελεκϋξσζε ησλ ηεξνχκελσλ βηβιέσλ, ε ηάξεζε ηνπ αξρεένπ ηνπ Καηαζηάκαηνο, θαη ε εθηϋιεζε θϊζε εξγαζέαο πνπ αλαηέζεηαη απφ ην Γηεπζπληά. 31 ηελ αξκνδηφηεηα ηνπ Σκάκαηνο Οηθνλνκηθνχ αλάθεη ε δηεθπεξαέσζε φισλ ησλ δηαρεηξηζηηθψλ θαη ινγηζηηθψλ ππνζϋζεσλ ηνπ θαηαζηάκαηνο. 33 ηελ αξκνδηφηεηα ηνπ Σκάκαηνο Κνηλσληθάο Δξγαζέαο πεξηιακβϊλεηαη ε πξνζηαζέα ησλ θξαηνπκϋλσλ θαη ε παξαθνινχζεζε νηθνλνκηθψλ, επαγγεικαηηθψλ, νηθνγελεηαθψλ θαη θνηλσληθψλ ζεκϊησλ ηνπο. 34 Σηελ αξκνδηόηεηα ηνπ Τκήκαηνο Τερληθνύ-Γεσξγηθνύ πεξηιακβάλεηαη: ε θξνληέδα γηα ηελ θαιιηϋξγεηα ησλ αγξνηηθψλ εθηϊζεσλ κε εθπαέδεπζε θαη ζπκκεηνρά ησλ θξαηνπκϋλσλ ζε απηά, ε επηκϋιεηα γηα ηελ εθαξκνγά θαη εθηϋιεζε ηνπ γεσξγηθνχ πξνγξϊκκαηνο θαζψο θαη γηα ηελ νξγϊλσζε θαη ιεηηνπξγέα ησλ βηνκεραληθψλ εξγαζηεξέσλ, ε θξνληέδα γηα ηε ζπληάξεζε ά θαηαζθεπά ησλ εγθαηαζηϊζεσλ πνπ Ϋρνπλ ζρϋζε κε ηηο γεσξγηθϋο θαη θηελνηξνθηθϋο εθκεηαιιεχζεηο, ε θξνληέδα γηα ηε ζπληάξεζε ησλ κεραλεκϊησλ θαη εξγαιεέσλ πνπ Ϋρνπλ ζρϋζε κε ηηο παξαπϊλσ εθκεηαιιεχζεηο, 19