Σεμινάριο Μεθοδολογίας

Transcript

1 Σεμινάριο Μεθοδολογίας «Μεθοδολογικές Προσεγγίσεις στην Κοινωνική Έρευνα» Το Τμήμα Επικοινωνίας, Μέσων και Πολιτισμού του Παντείου Πανεπιστημίου διοργανώνει Σεμινάριο Μεθοδολογίας με τίτλο: «Μεθοδολογικές Προσεγγίσεις στην Κοινωνική Έρευνα». Στόχος του Σεμιναρίου είναι η μετάδοση της γνώσης των βασικών μεθόδων και εργαλείων της εμπειρικής έρευνας στο χώρο των Κοινωνικών Επιστημών. Το Σεμινάριο απευθύνεται σε υποψήφιους διδάκτορες και θα υλοποιηθεί με τη συμμετοχή και υποστήριξη διδακτικού και ερευνητικού προσωπικού από τον πανεπιστημιακό χώρο και το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών (ΕΚΚΕ). Το Σεμινάριο θα ολοκληρωθεί με την παρουσίαση της μεθοδολογικής προσέγγισης των εργασιών Υποψηφίων Διδακτόρων του τμήματος. Συνοπτικό Πρόγραμμα Σεμιναρίου Α Κύκλος Ιανουάριος /1/2013, Εισαγωγή στην Εμπειρική Έρευνα Ι Γιώτα Παπαγεωργίου, καθηγήτρια, πρόεδρος Τμήματος Κοινωνιολογίας Παν/μιο Κρήτης 11/1/2013, Εισαγωγή στην Εμπειρική Έρευνα ΙΙ Μάρθα Μιχαηλίδου, λέκτορας Τμήμα ΕΜΠ, Πάντειο Παν/μιο Β Κύκλος (Α) Ιανουάριος, Φεβρουάριος, Μάρτιος 2013 Ποσοτικές Μέθοδοι 18/1/2013, Η βιβλιογραφική έρευνα στην ψηφιακή εποχή Χριστίνα Κανάκη, βιβλιοθηκονόμος μέλος Ειδικού Τεχνικού & Εργαστηριακού Προσωπικού Παντείου Πανεπιστημίου διδάκτωρ Τμήματος ΕΜΠ, Πάντειο Παν/μιο Γεωργία Λειβανά, βιβλιοθηκονόμος, μέλος Ειδικού Τεχνικού & Εργαστηριακού Προσωπικού Παντείου Πανεπιστημίου 1

2 25/1/ Εισαγωγή στις δειγματοληπτικές έρευνες Καίτη Μιχαλοπούλου, αναπλ. Καθηγήτρια, Τμήμα Κοινωνικής Πολιτικής, Πάντειο Παν/μιο 1/2/2013, Θεωρία και πράξη της εμπειρικής κοινωνικής έρευνας Δρ. Ιωάννα Τσίγκανου, διευθύντρια Ερευνών ΕΚΚΕ (Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών) 8/2/2013, Στάδια κοινωνικής έρευνας Δρ. Διονύσιος Μπαλούρδος, διευθυντής Ερευνών ΕΚΚΕ (Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών 15/2/2013, Εισαγωγή στο Στατιστικό Πακέτο για τις Κοινωνικές Επιστήμες (SPSS) - Ναταλία Σπυροπούλου, ειδική λειτουργική επιστήμων Γ Βαθμίδας ΕΚΚΕ (Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών), υποψήφια διδάκτωρ Τμήματος Κοινωνιολογίας, Παν/μιο Αιγαίου 22/2/2013, Μοντέλα Πολλαπλής Παλινδρόμησης - Πέτρος Ρούσσος, επίκ. καθηγητής Γνωστικής Ψυχολογίας, Τμήμα Φιλοσοφίας Παοδαγωγικής Ψυχολογίας, Παν/μιο Αθηνών, Πρόγραμμα Ψυχολογίας, ΕΚΠΑ 1/3/2013, Ψηφιακή τεκμηρίωση ποσοτικών δεδομένων. Η περίπτωση της Ευρωπαϊκής Κοινωνικής Έρευνας - Απόστολος Λιναρδής, ειδικός λειτουργικός επιστήμονας Β βαθμίδας ΕΚΚΕ (Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών) Β Κύκλος (Β) Απρίλιος, Μάιος, Ιούνιος 2013* Ποιοτικές Μέθοδοι 29/3/2013, Συνέντευξη σε βάθος - Ευφροσύνη - Άλκηστη Παρασκευοπούλου-Κόλλια, λέκτορας, Τμήμα Πληροφορικής με εφαρμογές στη Βιοϊατρική, Παν/μιο Στερεάς Ελλάδος 5/4/2013, Οι αλβανοί μαθητές ως καταναλωτές των προϊόντων επικοινωνίας: Μια εθνογραφική προσέγγιση - Ιωσήφ Κωνσταντίνου, εκπαιδευτικός, διδάκτωρ Κοινωνικής Ανθρωπολογίας 12/4/2013,

3 Ανάλυση λόγου: Από τη θεωρητική προσέγγιση στα μεθοδολογικά εργαλεία - Δημητρία Παπαδοπούλου, διδάκτωρ Université Paris Est και Τμήματος Επικοινωνίας Μέσων και Πολιτισμού, Πάντειο Παν/μιο 19/4/2013, Μεθοδολογία της ανάλυσης ενός γεγονότος από τον έντυπο λόγο (πρόταση συνδυασμού μεθόδων πολυμεθοδολογική) Μαριάννα Ψύλλα, αναπληρώτρια καθηγήτρια, Τμήμα Επικοινωνίας, Μέσων και Πολιτισμού, Πάντειο Παν/μιο 17/5/2013, Ανάλυση πλαισίων - Εφαρμογή στην έρευνα: Η εικόνα της ετερότητας: Η οπτική απεικόνιση των μεταναστών στον Τύπο δύο νέων χωρών υποδοχής - Ελλάδα, Ισπανία - Αθανασία Μπάτζιου, διδάκτωρ, Τμήμα Επικοινωνίας και ΜΜΕ, Εθνικό και Καποδιστριακό Παν/μιο Αθηνών 24/5/2013, From semiotics with love Η εφαρμογή της σημειωτικής στην μελέτη των σύγχρονων ελληνικών τουριστικών καρτ ποστάλ - Χριστίνα Μπονάρου, διδάκτωρ, Τμήμα Επικοινωνίας, Μέσων και Πολιτισμού, Πάντειο Παν/μιο 31/5/2013, Μελέτες Περιπτώσεων - Γιώργος Μιχαήλ Κλήμης, επίκουρος καθηγητής, Τμήμα Επικοινωνίας, Μέσων και Πολιτισμού, Πάντειο Παν/μιο 7/5 /2013, Η αναδιαμόρφωση των πολιτισμικών πρακτικών και του φύλου στην ψηφιακή εποχή - projet ARPEGE: μια πολυμεθοδολογική προσέγγιση - Ιωάννα Βώβου, επίκουρη καθηγήτρια, Τμήμα Επικοινωνίας, Μέσων και Πολιτισμού, Πάντειο Παν/μιο *Ο κύκλος των ποιοτικών μεθόδων θα συμπληρωθεί και με νέες εισηγήσεις σε εύλογο χρόνο που θα διαρκέσουν μέχρι τέλος Ιουνίου. Γ Κύκλος Οκτώβριος, Νοέμβριος, Δεκέμβριος 2013 Παρουσίαση μεθοδολογίας επιστημονικής έρευνας από υποψήφιους διδάκτορες Η ακριβής σειρά παρουσίασης των εργασιών θα ανακοινωθεί αργότερα 3

4 Τόπος διεξαγωγής: Αίθουσα Σεμιναρίων Βιβλιοθήκης Παντείου Παν/μίου Η Οργανωτική Επιτροπή Μαριάννα Ψύλλα, αναπληρώτρια καθηγήτρια, Τμήμα ΕΜΠ, Πάντειο Παν/μιο Γιώτα Παπαγεωργίου, καθηγήτρια, Τμήμα Κοινωνιολογίας Παν/μιο Κρήτης Μάρθα Μιχαηλίδου, λέκτορας, Τμήμα ΕΜΠ, Πάντειο Παν/μιο Άρτεμις Αργύρη, υποψήφια διδάκτωρ, Τμήμα ΕΜΠ, Πάντειο Παν/μιο Βασίλης Βαρβιτσιώτης, υποψήφιος διδάκτωρ, Τμήμα ΕΜΠ, Πάντειο Παν/μιο Κωνσταντίνα Ηλιοπούλου, υποψήφια διδάκτωρ, Τμήμα ΕΜΠ, Πάντειο Παν/μιο 4

5 Αναλυτικό πρόγραμμα Α Κύκλος 10/1/2013, Εισαγωγή στην Εμπειρική Έρευνα Ι Γιώτα Παπαγεωργίου, καθηγήτρια, πρόεδρος Τμήματος Κοινωνιολογίας Παν/μιο Κρήτης Ποσοτική Ανάλυση στις Κοινωνικές Επιστήμες Θα παρουσιαστούν οι τρεις κύριες θεωρητικές κατευθύνσεις της Κοινωνιολογίας και οι αντίστοιχη μεθοδολογική τους προσέγγιση δηλ. α) δομολειτουργισμός θετικιστικήποσοτική προσέγγιση, β) θεωρία των συγκρούσεων ιστορική προσέγγιση- και γ) θεωρία της διάδρασης ερμηνευτική - ποιοτική προσέγγιση. Η έμφαση εδώ θα δοθεί στην θετικιστική προσέγγιση. Στη συνέχεια θα παρουσιαστεί η μέθοδος της δειγματοληψίας (survey) και πώς χρησιμοποιείται στην κοινωνική έρευνα. Συγκεκριμένα θα παρουσιαστούν όλα τα στάδια της δειγματοληπτικής μεθόδου, π.χ., τι είναι έννοια και πώς γίνεται μετρήσιμη, δείκτες, είδη δειγμάτων, ερωτηματολόγιο, κωδικοποίηση και τέλος μερικά βασικά στοιχεία στατιστικής ανάλυσης. Η Γιώτα Παπαγεωργίου σπούδασε πολιτικές επιστήμες στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. Πραγματοποίησε μεταπτυχιακές σπουδές κοινωνιολογικής θεωρίας στο πανεπιστήμιο του Missouri-Columbia. Συνέχισε τις σπουδές της στο Florida State University, απ' όπου έλαβε το διδακτορικό της δίπλωμα στην πολιτική κοινωνιολογία. Οι επιστημονικές μελέτες της εστιάζονται σε θέματα μεθόδων στις κοινωνικές επιστήμες των γυναικείων σπουδών. Εργασίες της έχουν δημοσιευθεί σε ελληνικά και διεθνή επιστημονικά περιοδικά. Έχει διδάξει στο Florida State University, στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο. Σήμερα είναι καθηγήτρια και πρόεδρος στο Τμήμα Κοινωνιολογίας της Σχολής Κοινωνικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Κρήτης, όπου διδάσκει μεθόδους και τεχνικές της κοινωνιολογικής έρευνας και γυναικείες σπουδές (κοινωνιολογία των φύλων). 11/1/2013, Εισαγωγή στην Εμπειρική Έρευνα ΙΙ Μάρθα Μιχαηλίδου, λέκτορας Τμήμα ΕΜΠ Πάντειο Παν/μιο Ποιοτικές μέθοδοι επικοινωνιακής έρευνας: θεωρητικό σκεπτικό και ιστορικές καταβολές Η δεύτερη εισαγωγική εισήγηση του σεμιναρίου επικεντρώνεται στην παρουσίαση του θεωρητικού σκεπτικού των ποιοτικών μεθόδων κοινωνικής έρευνας. Η εισήγηση παρουσιάζει καταρχάς την ανάδυση και σταδιακή καθιέρωση του επιστημολογικού παραδείγματος της ερμηνευτικής κοινωνιολογίας και την ανάπτυξη των σχετικών 5

6 ποιοτικών μεθόδων και τεχνικών κοινωνικής έρευνας. Κατόπιν τούτου, εξετάζει τις βασικές αρχές της λεγόμενης «ερμηνευτικής στροφής» στις σπουδές επικοινωνίας και πολιτισμού, την ανάδυση και καθιέρωση της σχετικής ερευνητικής ατζέντας και αναλύει τις ποιοτικές μεθόδους και τεχνικές επικοινωνιακής έρευνας που αναπτύσσονται ως μέρος του ερευνητικού αυτού παραδείγματος. Η Μάρθα Μιχαηλίδου είναι λέκτορας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, στο τμήμα Επικοινωνίας, Μέσων και Πολιτισμού. Σπούδασε Κοινωνιολογία και Φιλοσοφία στο City University του Λονδίνου, και έπειτα απέκτησε μεταπτυχιακό στα Μέσα και Επικοινωνίες καθώς και διδακτορικό στην Κοινωνιολογία, Μέσα και Επικοινωνίες στο Goldsmiths College, University of London. Έχει διδάξει στο Τμήμα Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης και στο τμήμα Μέσων και Επικοινωνίας στο Goldsmiths College, ενώ έχει συνεργαστεί ως ερευνήτρια στο Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών (ΕΚΚΕ) στην Αθήνα. Τα ερευνητικά και διδακτικά της ενδιαφέροντα περιλαμβάνουν τις σχέσεις μεταξύ πολιτισμικής παραγωγής, πολιτισμικής κατανάλωσης και πληθυσμιακής διακυβέρνησης, τη μεσική εργασία στις δημιουργικές βιομαχανίες, καθώς και τις μεθόδους έρευνας στα μέσα και τις επικοινωνίες. Β Κύκλος (Α) Ποσοτικές Μέθοδοι 18/1/2013, Χριστίνα Κανάκη, βιβλιοθηκονόμος μέλος Ειδικού Τεχνικού & Εργαστηριακού Προσωπικού Παντείου Πανεπιστημίου διδάκτωρ Τμήματος ΕΜΠ Παντείου Παν/μίου Γεωργία Λειβανά, βιβλιοθηκονόμος, μέλος Ειδικού Τεχνικού & Εργαστηριακού Προσωπικού Παντείου Πανεπιστημίου Η βιβλιογραφική έρευνα στην ψηφιακή εποχή Γενικές αρχές διαδικασία πληροφοριακά συστήματα ανάκτησης πληροφοριών τεχνικές αναζήτησης διαχείριση, οργάνωση & καταγραφή (μέθοδοι & διαθέσιμα εργαλεία) Διαδίκτυο (διαθεσιμότητα - προσβασιμότητα πληροφοριακών πόρων σύγχρονες τάσεις) Πνευματικά δικαιώματα και επιστημονική πληροφόρηση (νομοθετικό πλαίσιο ζητήματα λογοκλοπής) Το κίνημα της Ανοιχτής Πρόσβασης ( χαρακτηριστικά τρέχουσες εξελίξεις προοπτικές) Στόχος είναι να παρουσιαστούν οι παραπάνω ενότητες ως ένα ενιαίο σύνολο προβληματισμού που αφορά στο στάδιο της βιβλιογραφικής επισκόπησης. Θα δοθούν κατάλληλα παραδείγματα με άμεσες αναζητήσεις στο διαδίκτυο και ανάλογη βιβλιογραφία. Η Χριστίνα Κανάκη είναι βιβλιοθηκονόμος, μέλος Ειδικού Τεχνικού & Εργαστηριακού Προσωπικού Παντείου Πανεπιστημίου με αντικείμενο απασχόλησης την οργάνωση και 6

7 παροχή του εκπαιδευτικού προγράμματος της βιβλιοθήκης. Είναι διδάκτωρ του Τμήματος Επικοινωνίας, Μέσων & Πολιτισμού του Παντείου Πανεπιστημίου (τίτλος διατριβής: Η πληροφοριακή παιδεία στην τριτοβάθμια εκπαίδευση). Διαθέτει συνολική επαγγελματική προϋπηρεσία 25 ετών σε πανεπιστημιακές και ερευνητικές βιβλιοθήκες και διδακτική εμπειρία 13 ετών ως ωρομίσθια καθηγήτρια εφαρμογών στο Τμήμα Βιβλιοθηκονομίας και Συστημάτων Πληροφόρησης του Τ.Ε.Ι. Αθήνας. Η Γεωργία Λειβανά είναι βιβλιοθηκονόμος, μέλος Ειδικού Τεχνικού & Εργαστηριακού Προσωπικού Παντείου Πανεπιστημίου με αντικείμενο απασχόλησης την οργάνωση και παροχή του εκπαιδευτικού προγράμματος της βιβλιοθήκης. Είναι κάτοχος μεταπτυχιακού τίτλου σπουδών του Τμήματος Αρχειονομίας & Βιβλιοθηκονομίας (τίτλος διπλωματικής εργασίας: Πνευματικά δικαιώματα και επιστημονική πληροφόρηση). Διαθέτει συνολική επαγγελματική προϋπηρεσία 24 ετών σε πανεπιστημιακές βιβλιοθήκες. 25/1/ Καίτη Μιχαλοπούλου, αναπλ. καθηγήτρια, Τμήμα Κοινωνικής Πολιτικής Παντείου Παν/μίου Εισαγωγή στις δειγματοληπτικές έρευνες Η παρουσίαση θα αναφερθεί στα εξής ζητήματα: Η ερευνητική διαδικασία και τα στάδια του σχεδιασμού Η κάλυψη (ολική και μερική) του υπό-έρευνα πληθυσμού Η δειγματοληψία (τύποι δειγματοληπτικών σχεδίων) Ζητήματα εφαρμογής των δειγματοληπτικών διαδικασιών (δειγματοληπτικά σφάλματα, μη δειγματοληπτικά σφάλματα, μη αποκρίσεις) Ζητήματα συγκρισιμότητας των δειγματοληπτικών ερευνών Η μέτρηση στις δειγματοληπτικές έρευνες Η οργάνωση και διεξαγωγή των δειγματοληπτικών ερευνών Παραδείγματα ερευνών: Η Έρευνα Οικογενειακών Προϋπολογισμών (Household Budget Survey, HBS), η Έρευνα Εργατικού Δυναμικού (Labour Force Survey, LFS), Η Ευρωπαϊκή Κοινωνική Έρευνα (European Social Survey, ESS) Η Καίτη Μιχαλοπούλου σπούδασε μαθηματικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και στατιστική στο London School of Economics and Political Science. Εργάστηκε ως ερευνήτρια στο Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών ( ). Από το 1990 διδάσκει στατιστική και μεθοδολογία των δειγματοληπτικών κοινωνικών ερευνών μεγάλης έκτασης. Είναι αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Τμήμα Κοινωνικής Πολιτικής του Παντείου Πανεπιστημίου. 1/2/2013, Δρ. Ιωάννα Τσίγκανου, διευθύντρια Ερευνών ΕΚΚΕ Θεωρία και Πράξη της Εμπειρικής Κοινωνικής Έρευνας 7

8 Σκοπός της εισήγησης αποτελεί η συζήτηση κεντρικών θεωρητικών και μεθοδολογικών ζητημάτων της Εμπειρικής Κοινωνικής Έρευνας μέσα από τη χρήση συγκεκριμένων παραδειγμάτων εμπειρικών ερευνών. Στο πλαίσιο αυτό συνεξετάζονται βασικές όψεις της συναφούς φιλοσοφίας της επιστήμης και της σχέσης ανάμεσα στη θεωρία και στην έρευνα. Το περιεχόμενο της εισήγησης συμπεριλαμβάνει εκτός από την εξοικείωση με την τυπολογία της ποσοτικής προσέγγισης και την εννοιολογική αποσαφήνιση κυρίαρχων εννοιών, όπως, η εσωτερική και εξωτερική εμπειρική αξιοπιστία μιας έρευνας, η επιστημονική αξιοπιστία και βασιμότητα δεδομένων και συνόλων δεδομένων που προέρχονται από ειδικές τεχνικές συλλογής και τύπους μέτρησης καθώς και η αποσαφήνιση των βασικών προβλημάτων που εντοπίζονται σε συγκεκριμένες πηγές προέλευσης δεδομένων και σε συγκεκριμένα είδη συνόλων δεδομένων, όπως οι ποσοτικές σταθμίσεις και τα επίσημα στατιστικά στοιχεία. Η εισήγηση θα κινηθεί στη βάση των παρακάτω βασικών ενοτήτων (μέσω παραδειγμάτων) : 1) Κοινωνική Θεωρία και Κοινωνική Έρευνα 2) Η εμπειρική εγκληματολογική έρευνα (σχεδιασμός και υλοποίηση) 3) Τεχνικές αναζήτησης δεδομένων δείκτες και μεταβλητές. 4) Η «κατανόηση» ποσοτικών δεδομένων Η Ιωάννα Τσίγκανου (νομικός, εκπαιδευτικός και κοινωνιολόγος) είναι διδάκτορας Κοινωνιολογίας του Παν/μίου του Λονδίνου (Ph.D., LSE 1988) στο γνωστικό πεδίο της Κοινωνιολογίας. Ως μέλος του ερευνητικού προσωπικού του ΕΚΚΕ συμμετέχει (από το 1994 κι εντεύθεν) στην υλοποίηση ερευνητικών έργων και προγραμμάτων, στην εξοικείωση και την εμπέδωση νέων εργαλείων έρευνας και ερευνητικών υποδομών μέσα από διεθνή, ευρωπαϊκά και ελληνικά επιστημονικά δίκτυα και συνεργασίες και στην διάχυση των πορισμάτων της έρευνας σε διεθνή και ελληνικά βήματα (fora) ακαδημαϊκού και ερευνητικού επιστημονικού προβληματισμού και διαλόγου (ενδεικτικά, πανεπιστημιακά μαθήματα και διαλέξεις, συνέδρια, δημοσιεύσεις, εκδόσεις βιβλίων και περιοδικών, κλπ.). Παράλληλα έχει αποκτήσει πολύτιμη εμπειρία διοίκησης, διαχείρισης και διεύθυνσης ερευνητικών εγχειρημάτων καθώς και των διοικητικών θεμάτων που άπτονται του σχεδιασμού και της χάραξης της ερευνητικής αναπτυξιακής στρατηγικής του ΕΚΚΕ με τις ιδιότητες τόσο της αναπληρώτριας διευθύντριας του Ινστιτούτου Πολιτικής Κοινωνιολογίας του ΕΚΚΕ, του μέλους του Επιστημονικού Γνωμοδοτικού Συμβουλίου του Ινστιτούτου επί σειρά ετών. 8/2/2013, Δρ. Διονύσιος Μπαλούρδος, διευθυντής Ερευνών ΕΚΚΕ Στάδια κοινωνικής έρευνας Η εισήγηση έχει στόχο να εισάγει τους συμμετέχοντες σε θέματα που εξετάζονται στα διάφορα στάδια μιας κοινωνικής έρευνας. Ειδικότερα θα εξεταστούν η διατύπωση ερευνητικού προβλήματος, οι ερευνητικές μεταβλητές και οι κλίμακες μέτρησης, η κατασκευή των ερευνητικών οργάνων (ερωτηματολόγιο, τύποι ερωτήσεων κ.ά) και μέθοδοι συλλογής δεδομένων. Η εισήγηση θα συνδυαστεί με παρουσίαση έρευνας η οποία έχει υλοποιηθεί και τα αποτελέσματά της είναι υπό δημοσίευση. 8

9 Ο Διονύσιος Μπαλούρδος είναι οικονομολόγος (Msc) οικονομολόγος (Msc, Phd). Είναι Διευθυντής Ερευνών, στο Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών. Έχει διατελέσει βασικό μέλος ερευνητικών ομάδων και επιστημονικός υπεύθυνος σημαντικών έργων του κέντρου. Έχει συνεργασθεί με Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Υπουργεία, Οργανισμούς και φορείς του Δημόσιου και Ιδιωτικού τομέα για την παροχή τεχνικής βοήθειας και την εκπόνηση ερευνητικών προγραμμάτων, μελετών και εμπειρογνωμοσυνών σε θέματα Κοινωνικής Πολιτικής, Φτώχειας και Κοινωνικού αποκλεισμού, Αξιολόγησης και Ανάπτυξης Ανθρωπίνων Πόρων. 15/2/2013, Ναταλία Σπυροπούλου, ειδική λειτουργική επιστήμων Γ Βαθμίδας ΕΚΚΕ (Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών), υποψήφια διδάκτωρ Τμήματος Κοινωνιολογίας, Παν/μιο Αιγαίου Εισαγωγή στο Στατιστικό Πακέτο για τις Κοινωνικές Επιστήμες (SPSS) Η εισήγηση έχει στόχο να εισάγει τους συμμετέχοντες σε θέματα στατιστικής επεξεργασίας και ανάλυσης ποσοτικών δεδομένων με τη χρήση του προγράμματος SPSS για ηλεκτρονικό υπολογιστή. Η εισήγηση θα περιλαμβάνει την παρουσίαση κάποιων βασικών χαρακτηριστικών του SPSS όπως: Το περιβάλλον και τις βασικές εντολές του SPSS, την εισαγωγή δεδομένων, την εισαγωγή και διαμόρφωση μεταβλητών, καθώς και τη δημιουργία πινάκων περιγραφικής στατιστικής. Επισημαίνεται ότι η εισήγηση θα συνδυαστεί με πρακτική εξάσκηση σε Η/Υ πάνω στη χρήση του SPSS. Η Ναταλία Σπυροπούλου είναι υποψήφια διδάκτωρ του τμήματος κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου. Κατέχει πτυχίο Κοινωνιολογίας από το Πάντειο Πανεπιστήμιο και μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών στην Κοινωνική Πολιτική από το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Έχει συμμετάσχει σε πολυάριθμες εθνικές και ευρωπαϊκές έρευνες κυρίως πάνω σε θέματα φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού, αλλά και σε ευρύτερα θέματα κοινωνικής πολιτικής και αγοράς εργασίας. Σήμερα εργάζεται ως Ειδική Λειτουργική Επιστήμων Γ Βαθμίδας στο Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών (ΕΚΚΕ). Στο παρελθόν έχει επίσης εργαστεί στο Κέντρο Κοινωνικής Μορφολογίας και Κοινωνικής Πολιτικής (ΚΕΚΜΟΚΟΠ) ως ερευνήτρια, καθώς και στο Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων. 22/2/2013, Πέτρος Ρούσσος, επίκ. καθηγητής Γνωστικής Ψυχολογίας, Τμήμα Φιλοσοφίας Παοδαγωγικής Ψυχολογίας, Παν/μιο Αθηνών, Πρόγραμμα Ψυχολογίας, ΕΚΠΑ Μοντέλα Πολλαπλής Παλινδρόμησης Σκοπός του σεμιναρίου είναι η παρουσίαση του θεωρητικού υπόβαθρου και της ερμηνείας της ανάλυσης πολλαπλής παλινδρόμησης, δηλαδή της πρόβλεψης των τιμών μιας μεταβλητής με βάση περισσότερες από μία προβλεπτικές μεταβλητές. Θα γίνει αναφορά στις προϋποθέσεις που πρέπει να πληρούν τα ερευνητικά δεδομένα (π.χ., 9

10 φαινόμενο της πολυσυγγραμμικότητας) προκειμένου να μην επηρεάζεται αρνητικά η αξιοπιστία της εξίσωσης παλινδρόμησης. Κεντρικός στόχος του σεμιναρίου είναι επίσης η εφαρμογή του στατιστικού κριτηρίου σε πραγματικά ερευνητικά δεδομένα μέσω του SPSS και η εξοικείωση των ακροατών με την ορθή αναφορά και ερμηνεία των ευρημάτων της επεξεργασίας αυτής. Ο Πέτρος Ρούσσος είναι πτυχιούχος του Τμήματος Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών (1988) και διδάκτορας ψυχολογίας του University of Leeds (Μ. Βρετανία, 1992). Από το 1994 διδάσκει γνωστική ψυχολογία, μεθοδολογία επιστημονικής έρευνας και στατιστική σε διάφορα Πανεπιστήμια (Κρήτης, Αιγαίου, Αθηνών, Θεσσαλίας, κ.ά.). Έχει διατελέσει εξωτερικός συνεργάτης του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου ( ), διευθυντής του τμήματος ψυχολογίας του University of Indianapolis Athens Campus ( ), ειδικός επιστήμονας στη Μονάδα Ανάλυσης & Τεκμηρίωσης του Υπουργείου Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας ( ) και Λέκτορας στο ΠΤΔΕ του Πανεπιστημίου Αιγαίου ( ). Τα τελευταία χρόνια έχει συμμετάσχει σε διάφορα ευρωπαϊκά και εθνικά έργα με αντικείμενα που σχετίζονται με τις επιδράσεις των ΤΠΕ στις γνωστικές διεργασίες των μαθητών, τις εφαρμογές των ΤΠΕ στην εκπαίδευση, την επικοινωνία ανθρώπουυπολογιστή με έμφαση στην εκπαιδευτική διαδικασία, την εργονομία συστημάτων ή λογισμικού που απευθύνονται σε μαθητές, και την εξ αποστάσεως εκπαίδευση. Στα αντικείμενα αυτά, τα οποία εντάσσονται στα ερευνητικά του ενδιαφέροντα, έχει δημοσιεύσει σε ελληνικά και διεθνή επιστημονικά περιοδικά και συνέδρια. Από το 2007 υπηρετεί στο Πρόγραμμα Ψυχολογίας του Τμήματος ΦΠΨ, ενώ συμμετέχει ως διδάσκων και σε τέσσερα Προγράμματα Μεταπτυχιακών Σπουδών. 1/3/2013, Απόστολος Λιναρδής, ειδικός λειτουργικός επιστήμονας Β βαθμίδας ΕΚΚΕ (Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών) Ψηφιακή τεκμηρίωση ποσοτικών δεδομένων. Η περίπτωση της Ευρωπαϊκής Κοινωνικής Έρευνας» Στην εισήγηση θα αναφερθούμε στην αναγκαιότητα της ψηφιακής τεκμηρίωσης και ειδικότερα βάσει προτύπων μεταδεδομένων. Θα εξεταστεί το πρότυπο τεκμηρίωσης μικροδεδομένων εμπειρικών ποσοτικών ερευνών: Data Documentation Initiative (DDI 2). Κατόπιν θα δείξουμε τον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποιείται το πρότυπο για την τεκμηρίωση και διερεύνηση των δεδομένων μίας έρευνας μεγάλου βεληνεκούς και σημασίας: την Ευρωπαϊκή Κοινωνική Έρευνα (European Social Survey)LINA Ο Απόστολος Λιναρδής είναι Ειδικός Λειτουργικός Επιστήμονας (ΕΛΕ) Β βαθμίδας στο Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών (ΕΚΚΕ) με γνωστικό αντικείμενο «Ερευνητικές υποδομές των κοινωνικών επιστημών με έμφαση στα συστήματα μεταδεδομένων διαχρονικών ερευνών». Κατά το ακαδημαϊκό έτος διετέλεσε διδάσκων στο τμήμα Κοινωνικής Διοίκησης του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης βάσει του Π.Δ. 407/1980. Είναι μαθηματικός με μεταπτυχιακό στη στατιστική και διδάκτωρ του τμήματος Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου με θέμα διατριβής «Σχεδιασμός 10

11 μοντέλου μεταδεδομένων για την τεκμηρίωση της συγκριτικής έρευνας». Έχει συμμετάσχει σε πολλά ευρωπαϊκά και ελληνικά έργα ερευνητικών υποδομών. Β Κύκλος (Β) Ποιοτικές Μέθοδοι 29/3/2013, Ευφροσύνη - Άλκηστη Παρασκευοπούλου-Κόλλια, λέκτορας, Τμήμα Πληροφορικής με εφαρμογές στη Βιοϊατρική, Παν/μιο Στερεάς Ελλάδος Συνέντευξη σε βάθος Η συνέντευξη είναι ένα από τα βασικότερα εργαλεία της ποιοτικής μεθόδου. Πρόκειται για την αλληλεπίδραση, την επικοινωνία μεταξύ προσώπων, που καθοδηγείται από τον ερευνητή ή ερωτώντα με στόχο την απόσπαση πληροφοριών σχετιζομένων με το αντικείμενο της έρευνας. Υπάρχουν διάφορα είδη συνεντεύξεων. Η συνέντευξη σε βάθος είναι μια προσπάθεια να μπορέσει ο ερευνητής να προσεγγίσει ένα σχεδόν ψυχαναλυτικό πλαίσιο. Αφορά τρόπον τινά ένα διάλογο του υποκειμένου, που δέχεται να παραχωρήσει τη συνέντευξη, με τον ίδιο του τον εαυτό. Ο ερευνητής προσπαθεί να ακούσει με συνέπεια το υποκείμενο και, έπειτα, κατά την ανάλυση των στοιχείων που έχει συγκεντρώσει, να φέρει στην επιφάνεια τις αντιλήψεις και τις ιδέες των υποκειμένων, πάντοτε αναφορικά με τους άξονες που έχουν σχηματιστεί από την επισκόπηση του επιστημονικού πεδίου. Η Ευφροσύνη-Άλκηστη Παρασκευοπούλου-Κόλλια σπούδασε στο Τμήμα Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική ηλικία του Πανεπιστήμιου Αθηνών και το 2002 έλαβε το μεταπτυχιακό της τίτλο από το University of York (Μ. Βρετανία), ενώ το 2006 έλαβε το διδακτορικό της από το Πανεπιστήμιο Κρήτης με θέμα «Η κοινωνική αποδοχή των εκπαιδευτικών προσχολικής ηλικίας». Από το 2009 διδάσκει στο Τμήμα Πληροφορικής με εφαρμογές στη Βιοϊατρική (Πανεπιστήμιο Στερεάς Ελλάδας). Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα εστιάζονται στην κοινωνιολογία της εκπαίδευσης, στη διδακτική των διαφόρων επιστημονικών αντικειμένων, στις ποιοτικές μεθόδους έρευνας και στην εκπαίδευση ως σύστημα κοινωνικού ελέγχου. 5/4/2013, Ιωσήφ Κωνσταντίνου, εκπαιδευτικός, διδάκτωρ Κοινωνικής Ανθρωπολογίας Οι αλβανοί μαθητές ως καταναλωτές των προϊόντων επικοινωνίας: Μια εθνογραφική προσέγγιση Η συγκεκριμένη εθνογραφία κοινού εστιάζει στην παιδική ηλικία, τη χρήση των μέσων επικοινωνίας και την κατασκευή της εθνοπολιτισμικής ταυτότητας, συνδυάζοντας κυρίως τις θεωρίες της σύγχρονης παιδαγωγικής, των σπουδών επικοινωνίας (media studies), αλλά και προσεγγίσεις της ανθρωπολογίας των μέσων (media anthropology). Κατά συνέπεια, στην εθνογραφική αυτή έρευνα, από τη μια πλευρά, μελέτησα το λόγο των αλβανών μαθητών και μαθητριών δημοτικού σχολείου που ζουν και μεγαλώνουν στις αγροτικές και αστικές περιοχές της Αργολίδας και, από την άλλη, προσπάθησα να εξετάσω την έκταση και τις μορφές χρήσης των μέσων επικοινωνίας στον οικιακό κυρίως 11

12 χώρο, καθώς και τις διαδικασίες διαπραγμάτευσης των ταυτοτήτων τους μέσα από την κατανάλωση των προϊόντων επικοινωνίας. Αναλυτικά, επιχείρησα τη διερεύνηση της σύνθετης παρουσίας του ανήλικου Άλλου μαθητή, που κινείται ανάμεσα στην προσδοκώμενη ένταξή του στα πολιτισμικά συμφραζόμενα της χώρας υποδοχής και στον επιβεβλημένο προσανατολισμό του στην πολιτισμική συνέχεια και τον εθνικό λόγο της οικογένειάς του και της χώρας καταγωγής του. Ο Ιωσήφ Κωνσταντίνου σπούδασε στο Τμήμα Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκπαιδευτικού Σχεδιασμού του Πανεπιστημίου Αιγαίου και συνέχισε τις μεταπτυχιακές του σπουδές στο χώρο της επικοινωνίας στο Πανεπιστήμιο Westminster του Λονδίνου. Το 2011 ολοκλήρωσε τη διδακτορική του διατριβή στο Τμήμα Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου με θέμα «Μέσα επικοινωνίας και διαμόρφωση της ταυτότητας αλβανών μαθητών». Από το 2004 εργάζεται σε δημόσια νηπιαγωγεία, ενώ έχει συμμετάσχει σε συνέδρια και ημερίδες για την παιδική ηλικία και την επικοινωνία. Τα δημοσιευμένα άρθρα σε συλλογικούς τόμους και τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα αφορούν ζητήματα επικοινωνίας, ανθρωπολογίας των μέσων και κατανάλωσης προϊόντων επικοινωνίας σε συμφραζόμενα της σύγχρονης ελληνικής κοινωνίας. 12/4/2013, Δημητρία Παπαδοπούλου, διδάκτωρ Université Paris Est και Τμήματος Επικοινωνίας Μέσων και Πολιτισμού, Πάντειο Παν/μιο Ανάλυση λόγου: Aπό τη θεωρητική προσέγγιση στα μεθοδολογικά εργαλεία Σκοπός της εισήγησης είναι να διερευνήσει τις μεθοδολογικές προοπτικές που προσφέρει σε έναν ερευνητή το επιστημονικό πεδίο που καλύπτει ο όρος Ανάλυση Λόγου. Με βάση τη γαλλική τάση στην Ανάλυση Λόγου, που εστιάζει στο γραπτό λόγο θεσμικού κυρίως χαρακτήρα, θα χαρτογραφήσουμε τις επιλογές των μεθοδολογικών εργαλείων που προσφέρει η Ανάλυση Λόγου. Παράλληλα, θα μελετήσουμε τις σχέσεις της Ανάλυσης Λόγου με τους υπόλοιπους επιστημονικούς κλάδους των Κοινωνικών και Ανθρωπιστικών Επιστημών. Εξετάζοντας ως παράδειγμα μια σειρά από μελέτες που έχουν εκπονηθεί στην Ελλάδα και το εξωτερικό, θα εξετάσουμε τα διαφορετικά βήματα που ακολουθεί ένας ερευνητής για να συστήσει το σώμα εργασίας του και να επιλέξει ποιο από τα μεθοδολογικά εργαλεία της Ανάλυσης Λόγου εξυπηρετεί καλύτερα τα ερευνητικά του ερωτήματα και την υπόθεση εργασίας του. Η Δημητρία Παπαδοπούλου αποφοίτησε από τη Φιλοσοφική Σχολή του ΑΠΘ. Πραγματοποίησε μεταπτυχιακές σπουδές στις Επιστήμες της Επικοινωνίας και της Πληροφόρησης στο Πανεπιστήμιο Université Paris Est από όπου κι έλαβε το Master με ειδίκευση στην πολιτική επικοινωνία. Εκπόνησε τη διδακτορική της διατριβή (PhD) με συνεπιβλεψία ανάμεσα στο Πανεπιστήμιο Université Paris Est και στο Τμήμα Επικοινωνίας Μέσων και Πολιτισμού του Παντείου Πανεπιστημίου. Έχει επίσης αποφοιτήσει από τη Σχολή Ξεναγών του ΟΤΕΚ και είναι διπλωματούχος ξεναγός. Έχει συμμετάσχει σε συνέδρια στην Ελλάδα και το εξωτερικό κι έχει συγγράψει άρθρα σε συλλογικούς τόμους και περιοδικά. Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα επικεντρώνονται στην Ανάλυση Λόγου, τις Σπουδές Φύλου, την πολιτισμική διαχείριση και την τουριστική ανάπτυξη. 12

13 19/4/2013, Μαριάννα Ψύλλα, αναπληρώτρια καθηγήτρια, Τμήμα Επικοινωνίας, Μέσων και Πολιτισμού, Πάντειο Παν/μιο Μεθοδολογία της aνάλυσης ενός γεγονότος από τον έντυπο λόγο (πρόταση συνδυασμού μεθόδων πολυμεθοδολογική) Η παραγωγή και η ανάγνωση ενός μηνύματος σημασιοδοτούν τη συνολική διαδικασία κατασκευής μιας επικοινωνιακής πρακτικής. Η μεθοδολογική προσέγγιση που προτείνεται ακολουθεί μια συνδυαστική πρόταση πολυμεθοδολογικού περιεχόμένου με στόχο την κατανόηση και την ερμηνεία διαμεσολαβημένων γεγονότων. Η διαμεσολαβημένη αφήγηση ενός γεγονότος δηλώνει μια περίπλοκη σχέση επικοινωνίας και κοινωνικότητας, όπου το γεγονός νοηματοδοτείται από τη μια ως πραγματικό γεγονός και από την άλλη ως αναπαριστάμενο γεγονός μέσω της αφήγησης του. Επσημαίνεται εξάλλου η βαρύτητα του πλαισίου αναφοράς ενός γεγονότος όσον αφορά κυρίως την ερμηνευτική διάσταση απόδοσης του. Μέσω έτσι της αφήγησης και της ερμηνείας το γεγονός γίνεται λόγος που εγγράφεται στη μνήμη αποκτά επικοινωνιακή διάσταση και ιστορικότητα συνδέεται με άλλα γεγονότα και αναπαριστάνει με συμβολικό τρόπο αξίες, ιδέες και κουλτούρα. Στο πλαίσιο αυτό η μεθοδολογία προσέγγισης είναι συνδυαστική χρησιμοποιώντας τα εργαλεία της κλασικής θεματικής ανάλυσης, της κοινωνιογλωσσολογίας, της σημειωτικής και της επιχειρηματολογίας. Η μεθοδολογική επιλογή ενέχει στοιχεία επαλήθευσης και εγκυρότητας στην αναζήτηση της εξήγησης, κατανόησης και ερμηνείας των μηνυμάτων που παράγονται και αναγιγνώσκονται μέσα στο περικείμενο το οποίο αποδίδει εντέλει νόημα στις ανθρώπινες πρακτικές. H Μαριάννα Ψύλλα είναι αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Τμήμα Επικοινωνίας Μέσων και Πολιτισμού του Παντείου Πανεπιστημίου. Εκανε μεταπτυχιακές σπουδές καθώς και τη διδακτορική της διατριβή στο Πανεπιστήμιο Paris I της Σορβόννης. Έχει τη διεύθυνση μιας σειράς με τίτλο Πολιτική - Επικοινωνία στις εκδόσεις Τυπωθήτω - Γιώργος Δαρδανός. Διδάσκει επίσης στο μεταπτυχιακό του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του Παντείου Πανεπιστημίου. Έχει εκδώσει δύο βιβλία με τίτλο «Η Πολιτική ως Δράση και Λόγος» (2003) και «Μεθοδολογία της ανάλυσης ενός γεγονότος από τον έντυπο λόγο» (2010). Tα ερευνητικά της ενδιαφέροντα επικεντρώνονται στο χώρο της πολιτικής επικοινωνίας και της πολιτικής κοινωνιολογίας ειδικότερα στον πολιτικό λόγο, την τοπική επικοινωνία, τη δημόσια δράση και τη μεθοδολογία ανάλυσης μηνύματος. 17/5/2013, Αθανασία Μπάτζιου, διδάκτωρ, Τμήμα Επικοινωνίας και ΜΜΕ, Εθνικό και Καποδιστριακό Παν/μιο Αθηνών Ανάλυση πλαισίων - Εφαρμογή στην έρευνα: Η εικόνα της ετερότητας: Η οπτική απεικόνιση των μεταναστών στον Τύπο δύο νέων χωρών υποδοχής -Ελλάδα, Ισπανία 13

14 Κύρια χαρακτηριστικά: Σύμφωνα με τη Θεωρία της Πλαισίωσης, κυρίαρχο ρόλο στη νοηματοδότηση των μηνυμάτων των ΜΜΕ διαδραματίζουν τα Πλαίσια. Τα Πλαίσια βρίσκονται τόσο στην πλευρά των ΜΜΕ που εκπέμπουν το μήνυμα όσο και στην πλευρά των αποδεκτών που το νοηματοδοτούν ενεργά. Στην πλευρά των ΜΜΕ, τα πλαίσια αποτελούν τρόπους με τους οποίους προτείνεται μια συγκεκριμένη ανάγνωση και νοηματοδότηση του μηνύματος ενσωματωμένη σε αυτό, μια έμμεση «οδηγία» για την ερμηνεία του. Στην πλευρά των αποδεκτών, αποτελούν προϋπάρχοντα ερμηνευτικά σχήματα που επιστρατεύονται από τους αποδέκτες προκειμένου αυτοί να ερμηνεύσουν και νοηματοδοτήσουν το εκπεμπόμενο από τα ΜΜΕ μήνυμα. Καθώς πρόκειται για μια θεωρία υπό διαμόρφωση, δεν υπάρχει μία και μόνη αποδεκτή μεθοδολογία για την μελέτη των πλαισίων ούτε συγκεκριμένες και σαφείς «οδηγίες» ως προς τις μεθόδους που θα χρησιμοποιηθούν στην αναγνώριση και ανάλυσή τους. Παράδειγμα εφαρμογής μεθόδου: Στη δική μου έρευνα, ο εντοπισμός και η ανάλυση των πλαισίων γίνεται μέσω ενός συνδυασμού μεθόδων. Αρχικά, χρησιμοποιείται η ανάλυση περιεχομένου προκειμένου να κωδικοποιηθεί το δείγμα. Στη συνέχεια, με βάση τα αποτελέσματα που προκύπτουν εντοπίζονται τα πλαίσια και κατόπιν πραγματοποιείται ανάλυση στο πλαίσιο των πολιτισμικών σπουδών. Με άλλα λόγια, η ανάλυση περιεχομένου χρησιμοποιείται σαν εργαλείο για τον εντοπισμό των πλαισίων και οι πολιτισμικές σπουδές σαν εργαλείο ανάλυσής τους. Σκεπτικό επιλογής: Η επιλογή της συγκεκριμένης μεθόδου βασίστηκε στο γεγονός ότι η έρευνα πλαισίων είναι ένα σχετικά νέο ρεύμα που ενισχύεται διεθνώς και χρησιμοποιεί σαν βάση τη Θεωρία της Πλαισίωσης, που αναδεικνύεται στην κυρίαρχη Θεωρία του 21ου αιώνα στη μελέτη των ΜΜΕ. Η ανάλυση περιεχομένου και η ανάλυση στο πλαίσιο των πολιτισμικών σπουδών κρίθηκαν οι πιο κατάλληλες μέθοδοι λόγω του μεγέθους αλλά και της ποιότητας του δείγματος (μεγάλος αριθμός φωτογραφιών, συγκριτική έρευνα). Η Αθανασία Μπάτζιου είναι κάτοχος διδακτορικού στην Οπτική Επικοινωνία, μεταπτυχιακού στην Επικοινωνία και τα ΜΜΕ, και πτυχίου Νομικής. Έχει εργαστεί σε διάφορους τομείς στο χώρο της Επικοινωνίας όπως παραγωγή ντοκιμαντέρ για την τηλεόραση, διαφήμιση, διαδικτυακή προβολή, γραφείο τύπου, κλπ. Είναι η συγγραφέας του βιβλίου Picturing Immigration: photojournalistic representations of immigrants in Greek and Spanish press. (2011, Intellect) και έχει συμμετάσχει με εισηγήσεις σε διεθνή συνέδρια. Επίσης έχει εργαστεί ως ερευνήτρια σε ερευνητικά προγράμματα και έχει διδάξει μαθήματα Επικοινωνίας, Δημοσιογραφίας, Δημοσίων Σχέσεων και Διαφήμισης σε δημόσια και ιδιωτικά ιδρύματα της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης. Αυτό το διάστημα εργάζεται στο Τμήμα Επικοινωνίας και ΜΜΕ του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. 24/5/2013, Χριστίνα Μπονάρου, διδάκτωρ, Τμήμα Επικοινωνίας, Μέσων και Πολιτισμού, Πάντειο Παν/μιο From semiotics with love Η εφαρμογή της σημειωτικής στην μελέτη των σύγχρονων ελληνικών τουριστικών καρτ ποστάλ Οι σύγχρονες τουριστικές καρτ ποστάλ της ελληνικής αγοράς αποτελούν στη συντριπτική τους πλειοψηφία αναπαραγωγές φωτογραφιών που διεκδικούν ένα ρεαλιστικό τρόπο 14

15 αναπαράστασης. Οι εικόνες τους, ωστόσο, δεν αποτελούν «καθρέφτες της πραγματικότητας», αλλά κοινωνικοπολιτισμικά κατασκευασμένες και νοηματοδοτημένες «αντανακλάσεις» με πολλαπλά και πολύπλοκα νοήματα. Ακολουθώντας την μπαρτιανή ανάλυση, οι καρτ ποστάλ αναγνωρίζονται ως (αντι)κείμενα επεξεργασμένα, επιλεγμένα, δομημένα και γενικότερα «δουλεμένα», σύμφωνα με κανόνες επαγγελματικούς, αισθητικούς και ιδεολογικούς, που συνιστούν αντίστοιχους παράγοντες συμπαραδήλωσης, συμβάλλοντας στη δημιουργία του «τουριστικού μύθου» της Ελλάδας. Με αυτό ως δεδομένο, σκοπός της παρούσας εισήγησης είναι να εστιάσει στην εφαρμογή της σημειωτικής ανάλυσης ως προκρινόμενης μεθόδου, προκειμένου να περάσουμε από τα «επιφανειακά» ή αλλιώς περιγραφικά ή καταδηλούμενα νοήματα των φωτογραφιών στη μελέτη των συμπαραδηλώσεων, δηλαδή την προσέγγιση (ή αν προτιμάει κανείς «δημιουργία») των υποκείμενων, «βαθύτερων» νοημάτων και την ερμηνεία των «κυρίαρχων μύθων» για το τουριστικό πρόσωπο της Ελλάδας. Μέσα από προτεινόμενη συνδυαστική μεθοδολογία με συγκεκριμένα στάδια, εντοπίζονται βασικά θέματα και έκδηλες απουσίες, μελετώνται εικονογραφικά στοιχεία που αναδεικνύονται ως σύμβολα, ενώ από την κριτική προσέγγιση των οπτικών αναπαραστάσεων αναδύονται τέσσερις κυρίαρχοι λόγοι για τη σύγχρονη Ελλάδα: α) Η Ελλάδα ως κοιτίδα του ευρωπαϊκού πολιτισμού, β) Η νησιωτικότητα ως πεμπτουσία του ελληνικού πνεύματος, γ) Η λαϊκή παράδοση ως αναπόσπαστο στοιχείο της ελληνικής ταυτότητας και δ) Η Ελλάδα ως προορισμός των 4S: Sea, Sun, Sand & Sex. Η Χριστίνα Μπονάρου είναι διδάκτωρ του Τμήματος Επικοινωνίας, Μέσων και Πολιτισμού του Παντείου Πανεπιστημίου και έχει εργαστεί ως διδάσκουσα και επιστημονική συνεργάτιδα του Τμήματος Τουριστικών Επιχειρήσεων του Αλεξάνδρειου Τεχνολογικού Εκπαιδευτικού Ιδρύματος Θεσσαλονίκης. Είναι απόφοιτη του Τμήματος Επικοινωνίας, Μέσων και Πολιτισμού του Παντείου Πανεπιστημίου με μεταπτυχιακά διπλώματα ειδίκευσης στην «Πολιτιστική Πολιτική, Διοίκηση και Επικοινωνία» (Πάντειο Παν/μιο) και στο «Σχεδιασμό, Διοίκηση και Πολιτική του Τουρισμού» (Παν/μιο Αιγαίου, Χίος). Το ερευνητικό και συγγραφικό της έργο επικεντρώνονται σε ζητήματα επικοινωνίας, οπτικού πολιτισμού και τουρισμού. Από τις εκδόσεις Παπαζήση (2012) κυκλοφορεί το βιβλίο της «Οπτικός πολιτισμός και τουρισμός. Αναπαραστάσεις της Ελλάδας στις τουριστικές καρτ ποστάλ». 31/5/2013, Γιώργος Μιχαήλ Κλήμης, επίκουρος καθηγητής, Τμήμα Επικοινωνίας, Μέσων και Πολιτισμού, Πάντειο Παν/μιο Μελέτες περιπτώσεων Η ερευνητική στρατηγική της μελέτης περίπτωσης καθώς και ορισμένοι μέθοδοι ανάλυσης ποιοτικών δεδομένων όπως η pattern matching παρουσιάζονται και αναλύονται στο σεμινάριο αυτό μαζί με παραδείγματα που κάνουν κατανοητή την θεωρία. Οι μελέτες περιπτώσεων είναι μια βιώσιμη στρατηγική για την έρευνα, όταν ο ερευνητής θέλει να καταλάβει ορισμένα φαινόμενα μέσα σε ένα συγκεκριμένο συγκείμενο. Όπως γράφει ο Yin (1994) "Μια μελέτη περίπτωσης είναι μια εμπειρική έρευνα που ερευνά ένα σύγχρονο φαινόμενο στο πραγματικό του συγκείμενο του, ειδικά όταν 15

16 τα όρια μεταξύ φαινόμενου και συγκειμένου δεν είναι εμφανή " Ο Γιώργος Μιχαήλ Κλήμης B.Sc (Hons), PGDip.Sc, MBA, PhD, σπούδασε Μαθηματικά στη Θεσσαλονίκη και Πληροφορική στο Λονδίνο. Είναι επίσης κάτοχος μεταπτυχιακού τίτλου MBA από την Cass Business School του City University του Λονδίνου. Μετά το πέρας των μεταπτυχιακών σπουδών του, του χορηγήθηκε υποτροφία, από την Cass, για τις διδακτορικές του σπουδές. Εργάστηκε στην Cass ως Research Fellow και ως επισκέπτης λέκτορας, συμμετέχοντας επίσης σε ερευνητικό project του Economic and Social Research Council του Ηνωμένου Βασιλείου με τίτλο Globalisation, Technology and Creativity: Current Trends in the Music Industry. Στην Ελλάδα έχει διδάξει στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, στο ΤΕΙ Πειραιά, στην Εθνική Σχολή Δημόσιας Διοίκησης κ.ά. ενώ έχει εργαστεί και σαν σύμβουλος επιχειρήσεων στην Ελλάδα και στο εξωτερικό (Ηνωμένο Βασίλειο, Σουηδία). Από τον Οκτώβριο του 2004 διδάσκει και ερευνά στο τμήμα Επικοινωνίας, Μέσων Ενημέρωσης και Πολιτισμού του Παντείου Πανεπιστημίου με αντικείμενο τη Διοίκηση και το Marketing στη βαθμίδα του Επίκουρου Καθηγητή. Ο Γ.Μ. Κλήμης έχει δημοσιεύσει σε έγκριτα διεθνή επιστημονικά περιοδικά όπως European Management Journal, British Journal of Management, European Journal of Communications, New Media and Society κ.ά. Άρθρα του έχουν επίσης συμπεριληφθεί σε τόμους (ύστερα από κρίση) από εκδότες όπως ο Routledge. Το άρθρο Increasing Returns and Social Contagion in Cultural Industries κέρδισε το βραβείο Most Innovative Paper award το 1998 από την Βρετανική Ακαδημία Μάνατζμεντ. 7/6/2013, Ιωάννα Βώβου, επίκουρη καθηγήτρια, Τμήμα Επικοινωνίας, Μέσων και Πολιτισμού, Πάντειο Παν/μιο Η αναδιαμόρφωση των πολιτισμικών πρακτικών και του φύλου στην ψηφιακή εποχή - projet ARPEGE: μια πολυμεθοδολογική προσέγγιση Η εισήγηση επικεντρώνεται στις μικτές μεθοδολογικές επιλογές που έγιναν για έναν από τους πυλώνες του προγράμματος ARPEGE, που αφορά στην ανάλυση των τηλεοπτικών εκπομπών «make over» καθώς και στην ανάλυση της ερμηνευτικής δραστηριότητας του κοινού μέσω των κοινωνικών δικτύων. Στόχος του ερευνητικού προγράμματος είναι να μελετηθεί ο ρόλος των ψηφιακών μέσων (κοινωνικά δίκτυα, ιστοσελίδες, forums, κλπ.) και η συμβολή τους στην εξέλιξη των έμφυλων πολιτισμικών εκφάνσεων σε συνάρτηση με τρεις παραμέτρους: τις κοινωνικές αναπαραστάσεις του φύλου, τη διαμόρφωση/κατασκευή ταυτότητας και πολιτιστικών πρακτικών και τέλος, τον ελεύθερο χρόνο και την κοινωνικότητα των ατόμων. Για τις ανάγκες του σεμιναρίου θα επικεντρωθούμε στην επεξεργασία και στον συνδυασμό διαφορετικών σταδίων και μεθόδων προσέγγισης (λαμβάνοντας, επίσης, υπ όψιν τη διαμεσικότητα του ερευνητικού αντικειμένου) όπως οι ακόλουθες: - κριτήρια επιλογής και σύστασης του σώματος της έρευνας (εκπομπές, ιστότοποι, forums) - μεθοδολογία ανάλυσης των τηλεοπτικών εκπομπών (σημειοπραγματολογική προσέγγιση, ανάλυση περιεχομένου και πρωτόκολλο ανάλυσης εκπομπών) - πρωτόκολλο ανάλυσης των forum συζήτησης - ημικατευθυνόμενες συνεντεύξεις κοινού (τηλεοπτικών εκπομπών και forums) 16

17 - αναπαράσταση έμφυλων ταυτοτήτων (προβληματική που διαπερνά τη σύσταση των πρωτοκόλλων ανάλυσης) Η Ιωάννα Βώβου είναι επίκουρη καθηγήτρια του τμήματος Επικοινωνίας, Μέσων και Πολιτισμού και μέλος του Centre d Etudes sur les Images et les Sons Médiatiques (CEISME/Université Paris III-Sorbonne Nouvelle). Έχει συμμετάσχει σε ερευνητικά προγράμματα και έχει γράψει άρθρα και κεφάλαια σε συλλογικά βιβλία για την ιστορία και την ανάλυση των πολιτικών εκπομπών στην τηλεόραση, τα προγράμματα ριάλιτι και τις κοινωνιολογικές τους απολήξεις, τη σχέση του τηλεοπτικού λόγου και της εικόνας με κοινωνικές πραγματικότητες, καθώς και με αυτή της έννοιας της εθνικής και πολιτιστικής ταυτότητας μέσα από προγράμματα μυθοπλασίας. Στα επιστημονικά της ενδιαφέροντα περιλαμβάνεται η διαπραγμάτευση της έννοιας του κοινωνικού φύλου από τα μέσα επικοινωνίας. Γ Κύκλος Οκτώβριος, Νοέμβριος, Δεκέμβριος 2013 Παρουσίαση μεθοδολογίας επιστημονικής έρευνας από υποψήφιους διδάκτορες Η ακριβής σειρά παρουσίασης των εργασιών θα ανακοινωθεί αργότερα 17