ΤΟ ΝΤΟΠΙΝΓΚ ΣΤΟΝ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟ

Transcript

1 ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ & ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΤΟ ΝΤΟΠΙΝΓΚ ΣΤΟΝ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟ ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ : ΙΩΑΝΝΑ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΥ ΑΕΜ : ΕΤΟΣ : ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ : ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ 1 Σ ε λ ί δ α

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Εισαγωγη σελ 3 1.Ιστορία του ντόπινγκ..σελ ο Αιώνα εξελίξεις στη χρήση των διεγερτικών και αναβολικών παραγόντων.σελ ος ιώνας ντόπινγκ σελ 5 4.Ντόπινγκ στους Ολυμπιακούς Αγώνες σελ 7 5. Ιστορία του αντι-ντόπινγκ.σελ 9 6 Ιστορική αναδρομή.σελ 11 7.Η οικουμενικότητα του ντόπινγκ στον αθλητισμό.σελ Οι προκλήσεις.σελ 13 9.O ορισμός του ντόπινγκ.σελ Κατηγορίες απαγορευμένων ουσιών.σελ Ανάλυση απαγορευμένων ουσιών.σελ 14 Α) Διεγερτικά.σελ 14 Β) Ναρκωτικά.σελ 24 Γ) Αναβολικά.σελ Απαγορευμένοι μέθοδοι.σελ 44 2 Σ ε λ ί δ α

3 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Χιλιάδες αθλητές σε όλο τον κόσμο χρησιμοποιούν απαγορευμένες ουσίες βοηθούμενοι από άτομα, και ακόμη χειρότερα από επιστήμονες, που κινούνται στο ημίφως του αθλητισμού. Στην απέναντι όχθη, χιλιάδες επιστήμονες είναι ταγμένοι στην αποκάλυψη και καταπολέμηση αυτής της πρακτικής. Χρήμα και ανθρώπινος μόχθος σπαταλούνται άφθονα σε αυτόν τον ανταγωνισμό. Δυστυχώς, η επιστήμη που βρίσκεται «δίπλα» στον αθλητή, προηγείται της επιστήμης της αποκάλυψης. Όσο η δεύτερη πλευρά τελειοποιεί τα όπλα της, τόσο η πρώτη πλευρά ανακαλύπτει καινούργια, οδηγώντας σε έναν ατέρμονο αγώνα δρόμου. Ενώ οι επιστήμονες ανέπτυξαν τη γονιδιακή θεραπεία για να απαλύνουν τον ανθρώπινο πόνο, δεν μπόρεσαν να αποτρέψουν τη διαρροή της στα αδίστακτα κυκλώματα της χρήσης αθέμιτων μεθόδων ντόπινγκ, τα οποία επιθυμούν να την εφαρμόσουν στον θεωρητικά πιο υγιή πληθυσμό, τους αθλητές, με σκοπό τη βελτίωση των επιδόσεών τους, αλλά με τελικό αποτέλεσμα την καταστροφή της υγείας τους. Ένα σημαντικό πρόβλημα που μένει να ξεκαθαρίσει η σύγχρονη κοινωνία είναι τα όρια μεταξύ της θεραπείας και της ενίσχυσης ενός οργανισμού. Μέχρι ποιο σημείο μπορούμε να χρησιμοποιούμε φάρμακα και ιατρικές μεθόδους, που ανακαλύφθηκαν για την ίαση από αρρώστιες, σε υγιείς οργανισμούς με μόνο στόχο την ενίσχυσή τους. Η επιστροφή του αθλητή στις «παλιές καλές συνήθειες» είναι σήμερα μια επιτακτική ανάγκη. Είναι καιρός ο αθλητής να ξαναβρεί τη χαμένη του αθλητική συνείδηση και τη χαμένη του αυτοπεποίθηση. Δεν είναι ο υπεράνθρωπος που πιστεύει ότι έγινε, ούτε ο «θεός» που τον έκαναν άλλοι. Το βασικό, όμως, που πρέπει να αλλάξει είναι η αντίληψη για τον αθλητισμό και τον πρωταθλητισμό. Το ντόπινγκ είναι κοινωνικό φαινόμενο και όταν κυρίαρχο μοντέλο είναι η επιτυχία πάση θυσία, τότε η θυσία μπορεί να αφορά τον ίδιο τον αθλητή, την υγεία του και τη ζωή του. Είναι τελικά η κοινωνία και η πολιτεία που έχουν μεγάλες ευθύνες. Όταν το σύστημα παραγωγής πρωταθλητών καθοδηγεί τους αθλητές να στερηθούν τα πάντα για τον πρωταθλητισμό, φτάνουν στο τέλος να μην έχουν άλλο στόχο στη ζωή τους και ωθούνται στην αντίληψη πως αφού άφησαν τα πάντα πρέπει να χρησιμοποιήσουν και τα πάντα για να πετύχουν, αφού με την νίκη θα έρθουν και η δουλειά, τα χρήματα, η δόξα και όλα όσα ακολουθούν. Ίσως η επιστροφή του ήθους και του σκοπού της άθλησης πρέπει να ξεκινήσει από την αναθεώρηση των κινήτρων, σκοπών και στόχων των διαφόρων αθλητικών οργανισμών και σωματείων, που έχουν τόσο πολύ εμπορευματοποιήσει την έννοια της άθλησης και, τελικά, την έχουν εκτροχιάσει από την αρχική της αγνή και ωφέλιμη ταυτότητα του «ευ αγωνίζεσθε». 3 Σ ε λ ί δ α

4 1.Ιστορία του ντόπινγκ. Παρά την αντίληψη ότι το ντόπινγκ είναι ένα σύγχρονο φαινόμενο,υπάρχουν πολλά παραδείγματα της χρήσης ουσιών από τους αρχαίους ανθρώπους,συμπεριλαμβανομένων εκχυλισμάτων που προέρχονται από φυτά, ζώα ή ακόμη και τον άνθρωπο.μια από τις πρώτες ουσίες που ενισχύουν την απόδοση και έπρεπε να δοκιμαστεί ήταν η τεστοστερόνη. Έχοντας προσδιορίσει τις ιδιότητες αυτής της ορμόνης και εξετάζοντας τη συμπεριφορά των ζώων μετά τον ευνουχισμό,οι αρχαίοι αναφέρεται ότι έτρωγαν τους όρχεις των άλλων ζώων ή ανθρώπων για να βελτιώσουν ή να θεραπεύσουν τον εαυτό τους. Οι αρχαίοι Έλληνες ήταν επίσης οι πρώτοι που χρησιμοποίησαν διεγερτικά στην μορφή φίλτρου,κονιάκ και το κρασί ως μέρος του αθλητισμού και της εκπαίδευσής τους. Οι Ρωμαίοι μονομάχοι χρησιμοποιούσαν επίσης αδιευκρίνιστα διεγερτικά για να ξεπεράσουν την κούραση. Τα περισσότερα από αυτά τα διεγερτικά προέρχονται από φυτά ο Αιώνα εξελίξεις στη χρήση των διεγερτικών και αναβολικών παραγόντων. Ο αριθμός και τα είδη των φαρμάκων και ουσιών που χρησιμοποιούνται για τη βελτίωση της επίδοσης κατά το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα έχει κλιμακωθεί, σύμφωνα με την ανάπτυξη στη σύγχρονη φαρμακολογία και την ιατρική. Τα διεγερτικα τώρα χρησιμοποιούνται κυρίως ως εργογονα για την ενίσχυση και για τη βελτίωση της μυϊκής ικανότητας-εργασίας, ενώ οι αναβολικές επιδράσεις των ουσιών χαρακτηρίστηκαν αργότερα ως ορμόνες.η καφεΐνη ήταν η βασική ουσία που χρησιμοποιείται σε αυτήν την περίοδο για τη βελτίωση της λειτουργίας του εγκεφάλου. Αλκοολούχα ποτά θεωρήθηκαν επίσης χρήσιμα ως ενίσχυση για την ανακούφιση από το στρες. Δεδομένου ότι δεν υπήρξαν κανόνες που απαγορεύουν τέτοιες ουσίες οι αθλητές δεν προσπαθούν να κρύψουν την χρήση τους, και ως εκ τούτου επιτυγχάνουν και καλές επιδόσεις. Εκπαιδευτές επίσης έχουν αναπτύξει τις δικές τους συνταγές ντόπινγκ, χρησιμοποιώντας συνδυασμούς των διαφόρων διεγερτικών,όπως δισκία στρυχνίνης, μίγματα κονιάκ και κοκαΐνης. Τον 19ο αιώνα, οι συνεχείς '' Έξι Ημερών " ποδηλατοδρομίες άρχισαν να απαιτούν από τους αθλητές να έχουν μεγάλη σωματική δύναμη και την αντοχή.μια ποικιλία των μειγμάτων δοκιμάστηκε.σε εκθέσεις των Γάλλων αναφέρεται ότι χρησιμοποιούσαν μείγματα με βάση την καφεΐνη, οι Βέλγοι Χρησιμοποιούσαν κύβους ζάχαρης και έσταζαν σε αιθέρα, και άλλοι χρησιμοποιούν το αλκοόλ που περιέχει το λικέρ, ενώ οι δρομείς ειδικεύονται στην χρήση της νιτρογλυκερίνης. Καθώς ο αγώνας προχωρούσε, οι αθλητές αύξησαν τα ποσά της στρυχνίνης και της κοκαΐνης και προστίθεται σε μείγμα με καφεΐνη. Ίσως δεν εκπλήσσει το γεγονός ότι ο πρώτος θάνατος από ντόπινγκ σημειώθηκε το 1886 κατά την διάρκεια ενός αγώνα 600 χιλιομέτρων μεταξύ Μπορντώ και Παρισιού, όταν ο Arthur Linton, ένας Άγγλος 4 Σ ε λ ί δ α

5 ποδηλάτης άφησε την τελευταία του πνοή,μετά από υπερβολική δόση '' τρι methy "( πιστεύεται ότι είναι μια ένωση που περιέχει είτε καφεΐνη ή αιθέρας) Υπάρχει κάποια διαφωνία σχετικά με αυτό, όπως και άλλοι δείχνουν ότι Linton στην πραγματικότητα κέρδισε αυτόν τον αγώνα και δεν πέθανε μέχρι και 10 χρόνια αργότερα από τυφοειδή πυρετό. Υπήρξαν αναφορές ότι μίγματα σαμπάνιας, κονιάκ, ζεστές σταγόνες μορφίνης, μπελαντόνας και στρυχνίνης χρησιμοποιήθηκαν για να διατηρήσουν τα υψηλά επίπεδα δύναμης και ενέργειας κατά τη διάρκεια ενός άλλου αγώνα αντοχής, τον '' υπερμαραθώνιο ", ο οποίος ήταν αγώνας με περπάτημα και το τρέξιμο πάνω από 6 ημέρες και 6 νύχτες, με το νικητή να είναι το πρόσωπο που καλύπτει τη μέγιστη απόσταση. Γύρω από τον ίδιο χρόνο, το 1889, ο Charles Ιdouard Brown-Sequard ανέφερε τα αποτελέσματα ενός προγράμματος τριών εβδομάδων την «αυτό-ενίσχυσηη». Πρώτων, το αίμα από τις φλέβες των όρχεων. Δεύτερον το σπέρμα και τρίτον το χυμό από έναν όρχι. Από ένα σκυλί ή ένα πειραματόζωο. Λίγο μετά το 1894 Oskar Zoth και Fritz Pregl αξιολόγησαν την επίδραση των εκχυλισμάτων των όρχεων σε μυϊκή δύναμη ως 3. 20ος αιώνας ντόπινγκ Στις αρχές του 20ου αιώνα, οι επιστήμονες απομονώνουν και κατανοούν την σύνθεση της τεστοστερόνης και τις αναβολικές επιδράσεις της. Η πρώτη καταγεγραμμένη περίπτωση της χρήσης τεστοστερόνης ως ένα μέσο για τη βελτίωση της απόδοσης ήταν το 1941 σε ένα δεκαοχτάχρονο άλογο που ονομάζεται Holloway, το οποίο κέρδισε πολλούς αγώνες με βελτιωμένη απόδοση μετά τη θεραπεία με τεστοστερόνη. Οι εκπαιδευτές σύντομα συνειδητοποιούν τις δυνατότητες της τεστοστερόνης και άλλων αναβολικών στεροειδών και αρχίζουν να υποστηρίζουν τη χρήση τους. Αν και οι αμφεταμίνες εντοπίστηκαν για πρώτη φορά το 1887, η χρήση αυτών των διεγερτικών άρχισε μόλις να αυξάνεται στα μέσα της δεκαετίας του Ενώ τα οφέλη για πρώτη φορά εκτιμάται ότι αναγνωρίζονται από στρατιωτικούς που αγωνίζονται στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και φοιτητές, αθλητές περιλαμβάνουν γρήγορα αμφεταμίνες και ναρκωτικά στην διατροφή τους. Η χρήση διεγερτικών ήταν ιδιαίτερα διαδεδομένη στην ποδηλασία 1960 και 1970 κρίθηκαν ως οι «δεκαετίες αμφεταμίνης πρώτος τηλεοπτικός θάνατος από ντόπινγκ συνέβη κατά τη διάρκεια του 1967 Tour de France, όταν η άγγλος ποδηλάτης, Tom Simpson, πέθανε από υψηλά επίπεδα κυκλοφορίας μεθαμφεταμίνης. Στη δεκαετία του 1980, αναβολικά στεροειδή και κορτιζόνη χρησιμοποιήθηκαν κυρίως, αλλά πρόσφατα ο αριθμός των φαρμάκων που χρησιμοποιούνται από τους αθλητές έχει επεκταθεί δραματικά και η τρέχουσα λίστα Παγκόσμιου Οργανισμού Αντί-Ντόπινγκ απαγορευμένων ουσιών εκτείνονται σε πολλές σελίδες και περιλαμβάνει αρκετές κατηγορίες φαρμάκων, συμπεριλαμβανομένων των παραγόντων αναβολικών, ορμόνες, διουρητικά και παράγοντες συγκάλυψης, 5 Σ ε λ ί δ α

6 διεγερτικά και τα ναρκωτικά, καθώς και απαγορευμένες μεθόδους όπως μετάγγιση αίματος. 6 Σ ε λ ί δ α

7 4.Ντόπινγκ στους Ολυμπιακούς Αγώνες Πριν από την εισαγωγή του κανονισμού ντόπινγκ, υπήρχαν άφθονες εκθέσεις της χρήσης ναρκωτικών που ενισχύουν την απόδοση κατά τη διάρκεια των σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων. Το 1904, ο Thomas Hicks, νικητής του μαραθωνίου, πήρε στρυχνίνη και μπράντι αρκετές φορές κατά τη διάρκεια του αγώνα. Στους Ολυμπιακούς του Λος Άντζελας το 1932, οι Ιάπωνες κολυμβητές λέγεται ότι είναι «αντλία γεμάτη οξυγόνο». Τα αναβολικά στεροειδή αναφέρθηκαν από τον τότε επιμελητή του Track and Field Newsτο 1969, όπως «το πρωινό των πρωταθλητών».στις επόμενες δεκαετίες η χρήση των ναρκωτικών που ενισχύει την απόδοση άλλαξε μάλλον παρά μειώθηκε και έγινε πιο μυστικοπαθής. Στο 1988 στη Σεούλ η έκπτωση του Ben Johnson, ο οποίος βρέθηκε θετικός για stanazol, ένα αναβολικό αστεροειδές, οδήγησε σε περαιτέρω έρευνα που κατέληξε στο συμπέρασμα ότι '' τουλάχιστον το ήμισυ από τους αθλητές που διαγωνίστηκαν στη Σεούλ χρησιμοποίησαν αναβολικά στεροειδή για την ενίσχυση τους». Μεταγενέστερες δοκιμές και έρευνες έχουν δείξει ότι τουλάχιστον έξι φιναλίστ σπριντ των ανδρών Σεούλ χρησιμοποίησαν φάρμακα σε κάποιο σημείο στην καριέρα τους. Οκτώ χρόνια αργότερα, το 1996 οι Ολυμπιακοί Αγώνες της Ατλάντα ονομάστηκαν «παιχνίδια αυξητικής ορμόνης» από μερικούς αθλητές, ενώ στο Sydney 2000 το παρατσούκλι των αγώνων ηταν '' Dirty Games ", λόγω του μεγάλου αριθμού των άρθρων οπού συζητάνε για τα ναρκωτικά που ενισχύουν την απόδοση. 7 Σ ε λ ί δ α

8 Η Μάριον Τζόουνς,σπρίντερ των ΗΠΑ νικήτρια με τρία χρυσά και δύο χάλκινα μετάλλια, ακυρώθηκε τον Οκτώβριο του 2007, μετά την εξομολόγηση ότι είχε λάβει τετραϋδρογκεστρινόνη (THG) από το Σεπτέμβριο 2000 μέχρι τον Ιούλιο του Η ΔΟΕ απογυμνώνει επίσημα την Jones από τα 5 μετάλλια της. Στις 2 Αυγούστου 2008, η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή απογυμνώνει το χρυσό μετάλλιο από τις ΗΠΑ ανδρών 4χ400 m σκυταλοδρομίας, μετά Antonio Pettigrew παραδέχθηκε τη χρήση απαγορευμένης ουσίας. Τρεις από τους τέσσερις δρομείς στην τελική εκδήλωση, συμπεριλαμβανομένων των Pettigrew και δίδυμα Alvin και Calvin Harrison, οι οποίοι βγήκαν θετικοί σε τεστ για ενίσχυση της απόδοσης τους με ναρκωτικές ουσίες, καθώς και Jerome Νέοι οι οποίοι διαγωνίστηκαν σε έναν προκριματικό γύρο. Είκοσι-τέσσερις παραβάσεις ντόπινγκ αναφέρθηκαν στο Αθήνα 2004 Ολυμπιακοί Αγώνες, διπλάσιοι από αυτούς στο Los Angeles του Η Μάριον Τζόουνς,σπρίντερ των ΗΠΑ νικήτρια με τρία χρυσά και δύο χάλκινα μετάλλια, ακυρώθηκε τον Οκτώβριο του 2007 Πιο πρόσφατα στους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες στο Τορίνο το 2006, αξιωματούχοι της αστυνομίας κατάσχεσαν ύποπτο ιατρικό εξοπλισμό από τον τόπο διαμονής των αυστριακών αθλητών, η οποία περιελάμβανε αρκετές συσκευασίες και φάρμακα, καθως και ο εξοπλισμός της μετάγγισης αίματος. Συγκριτικά, υπήρχαν σχετικά λίγες παραβάσεις ντόπινγκ σε Ολυμπιακών Αγώνων του 2008 στο Πεκίνο. 8 Σ ε λ ί δ α

9 5. Ιστορία του αντι-ντόπινγκ Αν και η χρήση της απόδοσης που ενισχύειεται από τα φάρμακα είναι ανήθικη και απαγορεύεται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Αντι-Ντόπινγκ, τον ορισμό που τα ναρκωτικά και οι μέθοδοι αποτελούν ντόπινγκ είναι μια μεγάλη πρόκληση. Ακόμη και η προέλευση της λέξης '' ντόπινγκ "είναι αμφιλεγόμενη. Κάποιοι υποστηρίζουν ότι η λέξη ντόπινγκ αρχικά προέρχεται από τον αφρικανικό όρο κάφρων που χρησιμοποιεί τοπικό λικέρ που ονομάζεται '' DOP "ως διεγερτικό. Άλλοι ισχυρίζονται ότι η λέξη '' ντόπινγκ "προέρχεται από την αμερικανική έκφραση «ναρκωτικές ουσίες», μια λέξη αργκό για το όπιο. Αν και οι πρώτες εκθέσεις του ντόπινγκ προέρχονται από την αρχαία Ελλάδα και τους αυθεντικούς ολυμπιακούς αγώνες έχει ενδιαφέρον οτι το αδίκημα αυτό δεν τιμορουνταν όπως τα άλλα αδικήματα(δωροδοκία). Αθλητές που παραβίαζαν τους Ολυμπιακους κανονες εξορίστηκαν ισόβια από τα παιχνίδια και είχαν τα ονόματά τους χαραγμένα σε πέτρινα βάθρα που κοσμούσαν την είσοδο του Ολυμπιακού Σταδίου, μαζί με τα ονόματα των οικογενειών τους και λεπτομέρειες του αδικήματος τους.η χρήση των ουσιών που αυξάνουν τις επιδόσεις θεωρήθηκε για πρώτη φορά ως ακατάλληλη στο το τέλος του πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου. Υπήρξε μια μικρή προσπάθεια απαγόρευσης ουσιών για την ενίσχυση της απόδοσης μέχρι το 1920, και ακόμη λιγότερο έγινε προσπάθεια για να αποθαρρυνθούν τέτοιες ενεργειες. Το 1928, η Διεθνής Ομοσπονδία Ερασιτεχνικού Αθλητισμού (IAAF)ήταν ο πρώτος διεθνής οργανισμός για την χρήση του ντόπινγκ και την χρήση διεγερτικών ουσιών. Άλλοι ακολούθησαν το IAAF προβάδισμα αλλά οι ελεγχοι ηταν μη αποτελεσματικοι και τα μετρα αυτά δεν περιόρισαν τη χρήση των ναρκωτικών. Το 1966 η Διεθνής Ομοσπονδία Ποδηλασίας και η Διεθνής Ομοσπονδία Ποδοσφαιρικών Ενώσεων εισηγαγαν τεστ αντί-ντόπινγκ για πρώτη φορά και το επόμενο έτος, η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή που έχει συσταθεί Ιατρική Επιτροπή ψήφισαν για να υιοθετήσουν μια πολιτική για τα ναρκωτικά και δοκιμές που απαγορεύουν τη χρήση των συγκεκριμένων φαρμάκων.φαρμακολογικα τεστ έγιναν για πρώτη φορά στους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες του Γκρενόμπλ και στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Μεξικού το Παρά την πρωτοβουλία αυτή, λίγες αθλητικές οργανώσεις είχαν τα απαραίτητα πρωτόκολλα ή εξοπλισμό για την επιβολή των απαγορεύσεων. 9 Σ ε λ ί δ α

10 Με την πάροδο των ετών, η ΔΟΕ έχει αναθεωρήσει τις Απαγορευμένες ουσίες. Ενώ η Λίστα Απαγορευμένων Ουσιών είναι εκτεταμένη. Ο έλεγχος για απαγορευμένες ουσίες δεν εφαρμόζεται σε όλες τις αθλητικές εκδηλώσεις και σε όλο το φάσμα του επαγγελματικού αθλητισμου. Είτε δεν εξετάζουν καθόλου ή έχουν προγράμματα που είναι ουσιαστικά λιγότερο αυστηρά από το πρόγραμμα της ΔΟΕ. Η Ιατρική Επιτροπή της ΔΟΕ (IOC MC) ιδρύθηκε βάσει της προεδρίας του Πρίγκιπα Alexander de Merode ο οποίος είχε αφιερωθεί στην οικοδόμηση της δομής για την καταπολέμηση του ντόπινγκ της ΔΟΕ. Σε αυτή τη δραστηριότητα, είχε έναν επιστημονικό συνεργάτη και καθηγητή τον Manfred Donike και μεταξύ τους ανέπτυξαν ένα παγκόσμιο δίκτυο κορυφαίων εργαστηρίων που στελεχώνεται από κορυφαίους χημικούς και φαρμακοποιούς, οι οποίοι ήταν εξοπλισμένοι για τη μέτρηση κυρίως στεροειδών και τα διεγερτικών στα ούρα. Η εισαγωγή μιας αξιόπιστης μέθοδο για τα αναβολικά στεροειδή επιτεύχθηκε τελικά το 1974 και αυτό είχε ως αποτέλεσμα μια σημαντική έκπτωση στον αριθμό των φαρμάκων στα τέλη της δεκαετίας του 1970, κυρίως σε αθλήματα που σχετίζονται με την δύναμη όπως οι ρίψεις και η άρση βαρών. Είναι ενδιαφέρον να σημειωθεί ότι πολλά ολυμπιακά ρεκόρ σώζονται από τους χρόνους πριν από την εισαγωγή αποτελεσματικών δοκιμών, που απεικονίζουν την δραστικότητα των ναρκωτικών. Ένα σημαντικό πλήγμα στον αγώνα κατά του ντόπινγκ έγινε το 1998, όταν βρέθηκε μεγάλος αριθμός απαγορευμένων φαρμακευτικών ουσιών από την αστυνομία σε μια επιδρομή στο Tour de France. Μετά από αυτό το σκάνδαλο, ΔΟΕ αποφάσισε να συγκαλέσει μια Παγκόσμια Διάσκεψη για ντόπινγκ στη Λωζάννη στις Φεβρουάριος , με στόχο να φέρει σε επαφή όλους τους ενδιαφερόμενους φορείς που συμμετέχουν στον αγώνα κατά του ντόπινγκ. Ένα σημαντικό αποτέλεσμα του συνεδρίου ήταν η αναγνώριση της ανάγκης για μια ανεξάρτητο διεθνές πρακτορείο, το οποίο θα θέσει ενιαία πρότυπα για την καταπολέμηση του ντόπινγκ και να συντονίσει τις προσπάθειες των αθλητικών οργανώσεων και των δημόσιων αρχών. Ως άμεσο αποτέλεσμα, του Παγκόσμιου Οργανισμού Αντί-Ντόπινγκ(WADA) ιδρύθηκε στις 10 Νοεμβρίου 1999.Η ανάπτυξη και η εφαρμογή ενός ενιαίου συνόλου ντόπινγκ τον Παγκόσμιο Οργανισμό Αντί- Ντόπινγκ Οργανισμό, μαζί με τον κατάλογο των απαγορευμένων ουσιών θεωρείται ως ένα από τα πιο σημαντικά επιτεύγματα μέχρι σήμερα στον αγώνα κατά του ντόπινγκ στον αθλητισμό. 10 Σ ε λ ί δ α

11 6 Ιστορική αναδρομή Κολυμβητικοί αγώνες Άμστερνταμ 1865 : η παλιότερη αναφορά λήψης φαρμάκων σε σύγχρονους αγώνες 1904 (tom hicks ), 1908 (Dorando pietri, ολυμπιονίκης ) : κρούσματα ντόπινγκ με στρυχνίνη σε μαραθωνοδρόμους : σύνθεση παράγωγων αμφεταμίνης και αναβολικών στεροειδών. 1960, ολυμπιακοί αγώνες Τόκιο : πραγματοποιούνται οι πρώτες εργαστηριακές αναλύσεις σε δείγματα ούρων ποδηλατών. 1967, ποδηλατικός γύρος Γαλλίας : θάνατος Βρετανού πρώην παγκόσμιου πρωταθλητή (Tommy Simpson 29 ετών ) 1968 σύσταση Ιατρικής Επιτροπής της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής (Δ.Ο.Ε) και εισαγωγή κανονισμών κατά του ντόπινγκ. Τυχαίοι έλεγχοι στους Ολυμπιακούς Αγώνες για διεγερτικά, αναλγητικά, αντικαταθλιπτικά και ηρεμιστικά απαγόρευση χρήσης στεροειδών από την Ομοσπονδία Ερασιτεχνικού Αθλητισμού (ΙΑΑF) 1972 Ο ολυμπιακοί αγώνες Μοναχου : πραγματοποιήθηκαν περισσότεροι από 2000 έλεγχοι, από όπου προέκυψαν 9 θετικά δείγματα αναγνωρίζεται από την Δ.Ο.Ε το ντόπινγκ αίματος ως εναλλακτική μορφή ντόπινγκ 1976, Ολυμπιακοί αγώνες Μόντρεαλ : αναλύθηκαν 283 δείγματα για ύπαρξη στεροειδών,όπου βρεθήκαν 8 θετικά δείγματα ( 7 στην άρση βαρών και 1 στη δισκοβολία ) 1995 Διεθνής Ομοσπονδία Σκι εισαγωγή στους ελέγχους αιμοσφαιρίνης 1989 η Δ.Ο.Ε εισάγει στην λίστα απαγορευμένων ουσιών την κατηγορία των Πεπτιδίων Ορμονών και περιλαμβάνει και την Ερυθριποιητινη (EPO) 1997 Διεθνής Ένωση Ποδηλασίας και Διεθνής Ένωση Διαθλου. Εισαγωγή στους ελέγχους ορίων αιματοκρίτη 2000 Ολυμπιακοί Αγώνες Sidney. Εφαρμογή πιλοτικού προγράμματος ελεγχου ερυθροποιητινης 2002 Χειμερινοί Ολυμπιακοί Αγώνες Σολτ Λεικ Σιτυ συστηματικός έλεγχος για (EPO) 11 Σ ε λ ί δ α

12 7.Η οικουμενικότητα του ντόπινγκ στον αθλητισμό Ντόπινγκ περιλαμβάνει τη χρήση τεχνητών μέσων ή ουσιών με συγκεκριμένο στόχο τη βελτίωση των επιδόσεων παρά τις αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία ( Λίπι & Guidi, 1999 ). Το ντόπινγκ είναι ένα καθημερινό πρόβλημα στην επιστήμη του αθλητισμού, δεδομένου ότι η καθολικότητα είναι το κύριο χαρακτηριστικό του. Η κατάσταση έχει ήδη φτάσει σε ένα σημείο χωρίς επιστροφή, καθώς η χρήση του εργογενων φαρμακολογικών παραγόντων έχει γίνει κοινός τόπος μεταξύ των αθλητών που επιθυμούν να αυξήσουν τους ανταγωνιστικό πλεονέκτημα με άλλα μέσα εκτός από την συμβατική κατάρτιση και νοητική ικανότητα ( Alaranta et al, Kamber & Mullis, 2007? Laure & Binsinger, 2007 ). Το 1967, η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή (ΔΟΕ), θέσπισε Ιατρική Επιτροπή υπεύθυνη για την ανάπτυξη ενός καταλόγου των απαγορευμένων ουσιών και μεθόδων. Οι εξετάσεις για ναρκωτικά εισήχθησαν για πρώτη φορά κατά τους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες στη Γκρενόμπλ και στα παιχνίδια του καλοκαιριού στην Πόλη του Μεξικού το Τον Φεβρουάριο 1999, η ΔΟΕ συγκάλεσε την Παγκόσμια Διάσκεψη για Το ντόπινγκ στον αθλητισμό στη Λωζάννη της Ελβετίας. ο Lausanne σε Δήλωση για του για το ντόπινγκ στον αθλητισμό συνιστά την δημιουργία ενός Διεθνούς Anti-Doping Agency. Η WADA αργότερα καθιερώθηκε στη Λωζάννη, βάσει της ίσης εκπροσώπησης του ολυμπιακού κινήματος και των δημόσιων αρχών (Fraser, 2004). Μία από τις εντολές της WADA ήταν να εναρμονίσει στον κόσμο έναν αντί-ντόπινγκ κώδικα και να αναπτύξει ένα ομοιογενές κανονισμό που εφαρμόζεται και είναι αποδεκτός από όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη. Η πρόληψη βλάβης του αθλητή, η εγγύηση του ευ αγωνίζεσθαι, με ίσους όρους ανταγωνισμού για τους ανταγωνιστές είναι η βασική αρχή της τρέχουσας εκστρατείας αντί-ντόπινγκ. Η διαφορά του από άλλες παρόμοιες προσπάθειες είναι πως συγκέντρωσε όλες τις ομοσπονδίες, τις Ολυμπιακές Επιτροπές, τη ΔΟΕ, τους αθλητές και, το πιο σημαντικό, τις κυβερνήσεις απ ' όλο τον κόσμο. Επιπροσθέτως το εν λόγω πρόγραμμα εστιάζει στους αιφνιδιαστικούς ελέγχους, οι οποίοι, όπως υποστηρίζουν οι ειδικοί, θα βοηθήσουν στην πάταξη του ντόπινγκ. Μάλιστα η μέθοδος αυτή αποκαλείται «knock and pee» (μετ. «χτύπα την πόρτα και ούρησε» ). Ο ιπτάμενος γιατρός χτυπά την πόρτα στο σπίτι του αθλητή ή εκεί όπου προπονείται. Ακολουθεί μια διαδρομή στο μπάνιο όπου ο αθλητής γδύνεται από τη μέση και κάτω μπροστά στον άνθρωπο του προγράμματος και δίνει δείγμα ούρων. Αν ο αθλητής απουσιάζει αφήνουν μήνυμα λέγοντας του να έρθει σε επαφή μαζί τους μέσα σε 24 ώρες. 12 Σ ε λ ί δ α

13 8. Οι προκλήσεις Η μεγάλη πρόκληση για τον έλεγχο αντί-ντόπινγκ είναι οι ακραίες βιοχημικές και μεταβολικές ετερογενής ουσίες που χρησιμοποιούνται για ντόπινγκ. Αθλητικοί επιστήμονες δίνουν μάχη ενάντια στο χρόνο, διότι εξασφαλίζουν την συνεχή ακεραιότητα των αθλητικών αγώνων η οποία εξαρτάται από την ικανότητά τους να ξεπεράσουν τις προσπάθειες των dopers αναπτύσσοντας νέες στρατηγικές ανίχνευσης (Azzazy, Mansour, & Christenson, 2005). Η WADA έχει εισάγει ένα Παγκόσμιο Κώδικα Αντί-ντόπινγκ, σε διάφορα διεθνή πρότυπα για τον έλεγχο, και τον '' Κατάλογο Απαγορευμένων Ουσιών'', συμπεριλαμβανομένου μια μυριάδα των απαγορευμένων ουσιών και πρακτικών που θα συνεχίσει να ενημερώνεται όσο ντόπινγκ εξελίσσεται παράλληλα με βιοχημικές και φαρμακολογικές εξελίξεις. 9 O ορισμός του ντόπινγκ: Η Δ.Ο.Ε. ορίζει ως doping την χρήση από τον αθλητή ή και την χορήγηση σε αυτόν προς χρήση από άλλο άτομο, ουσιών που είναι ξένες προς τις μεταβολικές διεργασίες του ανθρωπίνου οργανισμού, ή και φυσιολογικών ουσιών σε μεγαλύτερη ποσότητα ή ασυνήθεις οδούς εφαρμογής, ή και την χρήση ορμονών κι άλλων παρόμοιας δράσης προϊόντων ή και άλλων μέσων, με σκοπό την τεχνητή και παράνομη βελτίωση των επιδόσεων. Μερικές μέρες πριν τους Ολυμπιακούς Αγώνες οι "ιπτάμενοι γιατροί" χτυπούν σε χιλιάδες πόρτες ανά τον κόσμο, ελέγχοντας τους αθλητές για απαγορευμένες ουσίες σύμφωνα με την λίστα απαγορευμένων ουσιών που έχει ορίσει η WADA 10. ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΑΠΑΓΟΡΕΥΜΕΝΩΝ ΟΥΣΙΩΝ Α) Διεγερτικά (α,β) Β) Ναρκωτικά Γ) Αναβολικά 1. Αναβολικά ανδρογόνα στεροειδή 2. Άλλοι αναβολικοί παράγοντες (β2 αγωνιστές) Δ) Διουρητικά Ε) Πεπτιδικές Ορμόνες, Μιμητικά και Ανάλογα 1. Χοριακή Γοναδοτροπίνη (hcg) 3. Κορτικοτροπίνες (ACTH, tetracosactide) 4. Αυξητική ορμόνη (hgh) 5. Αυξητικός παράγοντας προσομοιάζων την ινσουλίνη (IGF-1) και όλοι οι αντίστοιχοι παράγοντες απελευθέρωσης και τα ανάλογά τους. 6. Ερυθροποιητίνη (EPO) 7. Ινσουλίνη ΣΤ) Παράγοντες με Αντι-Οιστρογόνο δράση Ζ) Παράγοντες Συγκάλυψης-Μάσκες (Καλυπτικοί Παράγοντες) 13 Σ ε λ ί δ α

14 11. ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΠΑΓΟΡΕΥΜΕΝΩΝ ΟΥΣΙΩΝ Α) ΔΙΕΓΕΡΤΙΚΑ Τα διεγερτικά δρουν άµεσα στο κεντρικό νευρικό σύστηµα (ΚΝΣ) και αυξάνουν τη διέγερση του εγκεφάλου και του σώµατος.είναι παράγωγα της αδρεναλίνης. ιαθέτουν επίσης περιφερικές δράσεις (έξω από το ΚΝΣ).Στην ομαδα αυτή ανηκουν η εφεδρινη καφεΐνη η κοκαΐνη οι αμφεταμίνες και διάφορα άλλα διεγερτικά του ΚΝΣ καθώς επίσης και α και β υποδοχέων του συμπαθητικού νευρικού συστήματος. Η κοινή τους δράση βασίζεται στην προαγωγή των φυσικών νευροχημικών διεγερτικών οδών του ίδιου του σώματος, γνωστών ως συμπαθητικό νευρικό σύστημα. Κάθε μια κατηγορία διεγερτικών διαθέτει ένα χαρακτηριστικό μηχανισμό δράσης στο ΚΝΣ, βασισμένο στην επίδρασή τους στη ροή των νευροδιαβιβαστών. Τα διεγερτικά του ΚΝΣ διαθέτουν επίσης περιφερικές δράσεις (έξω από το ΚΝΣ) Από χημικής άποψης τα διεγερτικά χωρίζονται στις: Α) Κατεχολαμίνες Β) Μη κατεχολαμινικοί αδρενεργικοί αγωνιστές Κατηγοριοποίηση Απαγορευμένων Διεγερτικών σύμφωνα με τον Κώδικα Αντί-ντόπινγκ του Ολυμπιακού Κινήματος (2014) Α) Οι απαγορευμένες ουσίες της κατηγορίας Α.α, περιλαμβάνουν τα ακόλουθα παραδείγματα μαζί με τα L και D ισομερή τους. Αμιφεναζόλη (amiphenazole), αμφεταμίνες (amphetamines), βρομαντάνη (bromantan), καφεΐνη (caffeine)*, καρφεδόνη (carphedon), κοκαΐνη (cocaine), εφεδρίνες (ephedrines)**, φενκαμφαμίνη (fencamfamin), μεσοκάρβη (mesocarb), πεντετραζόλη (pentetrazol), πιπραδρόλη (pipradol), καθίνη (cathine)**, φαινυλοπροπανολαμίνη (phenylpropanolamine)** και οι σχετικές ουσίες. * Για την καφεΐνη (caffeine), ο προσδιορισμός του θετικού δείγματος είναι συγκέντρωση στα ούρα μεγαλύτερη από 12 μg/ml. ** Για την εφεδρίνη (ephedrine) και την μεθυλεφεδρίνη (methylephedrine), ο προσδιορισμός του θετικού δείγματος είναι συγκέντρωση στα ούρα μεγαλύτερη από 10 μg/ml. Για την φαινυλοπροπανολαμίνη (phenylpropanolamine) και την ψευδοεφεδρίνη (pseudoephedrine), ο προσδιορισμός του θετικού δείγματος είναι συγκέντρωση στα ούρα μεγαλύτερη από 25 μg/ml. Για την καθίνη (cathine), ο προσδιορισμός του θετικού δείγματος είναι συγκέντρωση στα ούρα μεγαλύτερη από 5 μg/ml. Σημείωση: Όλες οι συνταγές με ιμιδαζόλιο (imidazole) είναι αποδεκτές για τοπική χρήση (π.χ oxymetazoline). Τα αγγειοσυσταλτικά μπορεί να χορηγηθούν μαζί με τοπικά αναισθητικά παράγωγα. Επιτρέπονται οι τοπικά εφαρμοζόμενες συνταγές (π.χ ρινικές, οφθαλμολογικές, πρωκτικές) της αδρεναλίνης (adrenaline) και της φαινυλεφρίνης (phenylephrine). 14 Σ ε λ ί δ α

15 Β) Οι απαγορευμένες ουσίες της κατηγορίας Α.β, περιλαμβάνουν τα ακόλουθα παραδείγματα μαζί με τα L και D ισομερή τους. Ο διαχωρισμός σε δύο υποκατηγορίες γίνεται προκειμένου προσδιοριστούν καλύτερα οι β2 αγωνιστές (β υποκατηγορία). Πρόκειται για μια υποκατηγορία των συμπαθομιμητικών που χρησιμοποιούνται κύρια για την θεραπεία του άσθματος. Φορμοτερόλη (formoterol)***, φαιντερμίνη (phentermine), σαλβουταμόλη (salbutamol)***, σαλμετερόλη (salmeterol)***, τερβουταλίνη (terbutaline)***...και σχετικές οι ουσίες. ***Αυτοί οι β2 αγωνιστές ταξινομούνται ως διεγερτικά και σαν αναβολικά. Επιτρέπονται μόνο με χρήση συσκευής εισπνοής για την πρόληψη και/ ή τη θεραπεία του άσθματος και του άσθματος που προκαλείται από την άσκηση. Γραπτή συνταγή και απόδειξη της αναγκαιότητας της θεραπευτικής αγωγής για το άσθμα και / ή για το άσθμα που προκαλείται από την άσκηση, είναι απαραίτητο να προσκομιστεί στις σχετικές ιατρικές αρχές. Επίπεδα συγκέντρωσης διεγερτικών ουσιών στα ούρα, πάνω από τα οποία υφίσταται παράπτωμα ντόπινγκ: Καφεΐνη (caffeine) >12 mcg/ml Καθίνη (cathine) > 5 mcg/ml Εφεδρίνη (ephedrine) >10 mcg/ml Μεθυλεφεδρίνη (methylephedrine) >10 mcg/ml Φαινυλοπροπανολαμίνη (phenylpropanolamine) >25 mcg/ml Ψευδοεφεδρίνη (pseudoephrine) >25 mcg/ml Σαλβουταμόλη (salbutamol): ως διεγερτικό >100 nanograms/ml, ως αναβολικό >1000 nanograms/ml Επιθυμητές δράσεις Διεγερτικών : Τα διεγερτικά γενικά προκαλούν ευφορία, μειώνουν την κόπωση, αυξάνουν την ετοιμότητα και την αυτοσυγκέντρωση, ελαττώνουν την όρεξη, αυξάνουν την λίμπιντο, διαστέλλουν τις κόρες των ματιών, επιταχύνουν τις δραστηριότητες του ΚΝΣ. Διεγερτικά και αθλητική απόδοση: Τα διεγερτικά επιδρούν με ποικίλους τρόπους πάνω στην αθλητική απόδοση, συγκεκριμένα: Αυξάνουν την ετοιμότητα. Μειώνουν το αίσθημα της κόπωσης, με το να συγκαλύπτουν τις εκδηλώσεις της. Συγκαλύπτουν τον πόνο. Αυξάνουν την ανταγωνιστικότητα και την επιθετικότητα Το γλυκογόνο μερικώς επιδρά στο μυ, με το αυξάνονται τα ελεύθερα λιπαρά οξέα. Παρατηρείται βελτίωση στον συντονισμό των κινήσεων, στη δύναμη και στην αντοχή του αθλητή. 15 Σ ε λ ί δ α

16 Λόγοι χρησιμοποίησής τους από τους αθλητές: Η διέγερση του πνεύματος και του σώματος με φαρμακευτικές ουσίες μπορεί να αυξήσει την ικανότητα του ατόμου να ασκείται στα μέγιστα δυνατά επίπεδα, μειώνοντας παράλληλα το αίσθημα της κόπωσης. Με αυτόν τον τρόπο ο αθλητής αποκτά ένα άδικο πλεονέκτημα έναντι των συναθλητών του. Μερικά διεγερτικά καταστέλλουν την όρεξη και για αυτό οι αθλητές ενδέχεται να τα χρησιμοποιούν προκειμένου να επιτύχουν μείωση του σωματικού του βάρους. Κάτι τέτοιο εναντιώνεται σαφώς στους κανονισμούς που ισχύουν στο χώρο του αθλητισμού και απαγορεύεται ρητά. Η κόπωση των αναπνευστικών μυών αποτελεί περιοριστικό παράγοντα στην άσκηση, από πλευράς αναπνευστικού συστήματος. Οι καλά προπονημένοι κορυφαίοι αθλητές, μπορούν να διατηρήσουν τον μέγιστο εκούσιο (ελεγχόμενο) αερισμό τους στο 85% για ένα παρατεταμένο χρονικό διάστημα, αλλά όχι στο 100%. Η κόπωση αποτελεί σε αυτήν την περίπτωση τον περιοριστικό παράγοντα. Η κόπωση γενικά θεωρείται υποκειμενικός παράγοντας. Η μερική επίδραση του γλυκογόνου στους σκελετικούς μύες πιθανόν να καθυστερεί την εμφάνιση της κόπωσης. Έτσι τα διεγερτικά όταν χρησιμοποιούνται από τους αθλητές στοχεύουν στην ανακούφιση από την κόπωση (υποκειμενική ή φυσική). Για αυτό το λόγο τα διεγερτικά του αναπνευστικού συστήματος και του ΚΝΣ είναι από τα πιο συνηθισμένα όταν επιδιώκεται η βελτίωση της αθλητικής επίδοσης. Συμπτώματα στέρησης: Αυτά τα συμπτώματα κάνουν την εμφάνισή τους 2 με 4 μέρες μετά την χρήση ενός διεγερτικού και συμπεριλαμβάνουν : κόπωση, διαταραχές του ύπνου, εφιάλτες, πονοκέφαλο, μυϊκές κράμπες, στομαχικά άλγη, εφίδρωση, αυξημένη όρεξη, κατάθλιψη, ανησυχία, ψύχωση, ταραχή, εθισμό στο φάρμακο-ουσία. Δυσμενείς επιδράσεις - Παρενέργειες Διεγερτικών: Βραχυπρόθεσμες: Αυξημένος καρδιακός ρυθμός, ταχυπαλμίες, υπέρταση, πόνος στο στήθος, καταστολή αναπνευστικής λειτουργίας, εφίδρωση ή ρίγη, ναυτία, έμετος, ψευδαισθήσεις (οπτικές, ακουστικές, αφής), πανικός, παραλήρημα, επιθετικότητα, μυϊκή αδυναμία, τρέμουλο, ανεξέλεγκτες επαναλαμβανόμενες κινήσεις, πονοκέφαλος, έλλειψη συνεργασίας, αποπληξία, καρδιακές αρρυθμίες, έμφραγμα μυοκαρδίου, κρίσεις υπέρτασης, εγκεφαλική αιμορραγία, κυκλοφορική καταπληξία (σοκ), κόμμα, θάνατος. Μακροπρόθεσμες: Παράνοια, σοβαρή κατάθλιψη, τάση αυτοκτονίας, ανησυχία, προβλήματα μνήμης, ψευδαισθήσεις, ψύχωση, απώλεια βάρους και υποσιτισμός, μόνιμη εγκεφαλική βλάβη, θανατηφόρες νεφρικές και πνευμονικές διαταραχές, μόνιμα ψυχολογικά προβλήματα, μειωμένη αντίσταση στις ασθένειες, ηπατική βλάβη, καρδιακή προσβολή. Ο αυξημένος ανταγωνισμός και η αίσθηση επιθετικότητας μπορούν να συνηγορήσουν στην απώλεια κρίσης, γεγονός που δύναται να θέσει σε κίνδυνο τραυματισμού τόσο τον ίδιο τον αθλητή όσο και τους συναθλητές του, ιδιαίτερα στα ομαδικά αθλήματα και σε εκείνα όπου υπάρχει το στοιχείο της επαφής. Επίσης η 16 Σ ε λ ί δ α