Μετάβαση στην. τουριστική οικονομία ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΓΙΩΡΓΟΣ ΝΙΚΗΤΙΑΔΗΣ. Η κρίση ωθεί σε νέο μοντέλο ανάπτυξης του ελληνικού τουρισμού.

Transcript

1 Αριθμός φύλλου 20 ΠΕΡΙΟΔΟΣ B IΑΝΟΥΑΡΙΟΣ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ ΜΑΡΤΙΟΣ 2010 Μετάβαση στην ΔΙΑΝΕΜΕΤΑΙ ΔΩΡΕΑΝ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ φορεις Ξενοδοχειακό Επιμελητήριο Ελλάδος Τη στρατηγική και τους στόχους της νέας διοίκησης του Eπιμελητηρίου παρουσίασε ο πρόεδρος Γιώργος Τσακίρης στην πρώτη συνέντευξη Τύπου από το αξίωμα αυτό. Σελ. 04 εκθεσεισ ΙΤΒ Βερολίνου και ΜΙΤΤ Μόσχας Στα περυσινά επίπεδα αναμένεται να κινηθούν οι αφίξεις Γερμανών τουριστών ενώ αύξηση έως και 30% αναμένεται στις αφίξεις Ρώσων στη χώρα μας το Σελ συνεντευξη Γιάννης Μπραζιτίκος Την ανάγκη σύνδεσης του ελληνικού τουριστικού προϊόντος με τον πολιτισμό υπογραμμίζει ο ιδιοκτήτης της ξενοδοχειακής αλυσίδας Oscar Hotels Γιάννης Μπραζιτίκος. Σελ. 08 αποψη Δημήτρης Τσίτουρας Ο ιδρυτής του «The Tsitouras Collection» μιλάει στην xenia news για τη φιλοσοφία του brand name καθώς και για τα επόμενα σχέδιά του στην τέχνη και τον τουρισμό. Σελ. 11 αναλυση Επενδυτικά κίνητρα Ενόψει της αναθεώρησης του ισχύοντος αναπτυξιακού νόμου παρουσιάζονται τα συμπεράσματα από την εμπειρία των δύο τελευταίων αναπτυξιακών νόμων 2601/98 και 3299/04. Σελ. 14 παρουσιαση Θ. Παπαγιάννης & Συνεργάτες ΑΕΜ Το γραφείο μελετών ασχολείται με μελέτες, επιβλέψεις και επιστημονικές εργασίες για τον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα με πείρα στις τουριστικές εγκαταστάσεις. Σελ. 15 ΕΡΕΥΝΑ Ελληνικός τουρισμός 2010 Σύμφωνα με παράγοντες του τουρισμού, λιγότεροι θα είναι φέτος οι τουρίστες από τις παραδοσιακές αγορές που θα επισκεφθούν τη χώρα μας. Σελ τουριστική οικονομία Η κρίση ωθεί σε νέο μοντέλο ανάπτυξης του ελληνικού τουρισμού Αρθρο ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Η ύφεση, στην οποία εισήλθε η ελληνική οικονομία εφέτος, πρέπει να δώσει το έναυσμα για ένα νέο ξεκίνημα στη χώρα μας, με τη μετάβαση της οικονομίας σε ένα μοντέλο λειτουργίας προσανατολισμένο στις εξαγωγές και την τόνωση της ανταγωνιστικότητας. Το παλαιό μοντέλο ανάπτυξης, που βασίστηκε στην κατανάλωση και την πιστωτική επέκταση, έφτασε στο τέλος του. Αυτό είναι το νόημα της ανάλυσης για την ελληνική οικονομία του αναπληρωτή διευθύνοντος συμβούλου της Eurobank EFG, Ν.Καραμούζη, που φιλοξενεί η xenia news σε αυτό το τεύχος. Μέσα σε αυτό το νέο περιβάλλον αποτελεί κοινή πεποίθηση ότι ο Τουρισμός μπορεί να αποτελέσει τον καθοριστικό μοχλό αναστροφής και ανάπτυξης του συνόλου της ελληνικής οικονομίας. Αρκεί να γίνει κατανοητή από τους ιθύνοντες η πραγματική οικονομική φύση του Τουρισμού και να αναληφθούν τα κατάλληλα μέτρα. Εν ολίγοις, δηλαδή, να υπάρξει αντίληψη και αποδοχή της διάστασης της «τουριστικής οικονομίας», ξεφεύγοντας από την αντίληψη της «τουριστικής βιομηχανίας». Ο τουρισμός ορίζεται πλέον διεθνώς ως μια πηγή ζήτησης εγχώριων και διεθνών καταναλωτών (τουριστών) για αγαθά και υπηρεσίες μεταφοράς, στέγασης/διαμονής, διατροφής, ένδυσης, ψυχαγωγίας, πολιτισμικών αγαθών κ.λπ. Η αποδοχή αυτής της πραγματικότητας στοιχειοθετεί και τον ρόλο του Τουρισμού στην ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας και την ανάπτυξη. Και, βεβαίως, αυτή η προσέγγιση θα στηρίξει και την εφαρμογή ανάλογης τουριστικής πολιτικής, ως μέρους της ευρύτερης πολιτικής για την ανταγωνιστικότητα και την ανάπτυξη. Παράλληλα, για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του ελληνικού τουρισμού πρέπει όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς να καταλήξουν σε ένα ρεαλιστικό στρατηγικό σχέδιο, το οποίο θα δώσει την ώθηση ώστε το ελληνικό τουριστικό προϊόν να αυξάνει το μερίδιό του στη διεθνή τουριστική αγορά, μέσω της αναβάθμισης της ποιότητας της προσφοράς και διαφοροποίησης έναντι του διεθνούς ανταγωνισμού. Στο «παιχνίδι» αυτό πρέπει να μετάσχει το μεγαλύτερο μέρος της εγχώριας παραγωγής προϊόντων και υπηρεσιών, ώστε να υπάρχει ένα πραγματικά εθνικό μέτωπο, που θα στηρίξει την προσπάθεια, προς όφελος όλων. Προς αυτήν την κατεύθυνση, οι φορείς του τουρισμού πρέπει να βρουν τα πεδία κοινής δράσης με τη βιομηχανία, το εμπόριο και άλλους τομείς, που ωφελούνται από τον τουρισμό, προκειμένου να «σφυρηλατηθεί» αυτό το ενιαίο εθνικό μέτωπο. Με τον τρόπο αυτό θα επιτευχθεί και ο ζητούμενος καλύτερος συντονισμός των κρίκων της τουριστικής αλυσίδας από πλευράς του κράτους. Προσφάτως ο νέος πρόεδρος του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδος, Γιώργος Τσακίρης, ανέφερε ενδεικτικά μόνο νούμερα που δείχνουν ότι η συνεισφορά του Τουρισμού στις πωλήσεις και στις επιδόσεις διαφόρων κλάδων είναι (τουλάχιστον): 30% - 35% των πωλήσεων κρασιών στη χώρα μας οφείλεται στον τουρισμό, όπως και το 25% - 30% του έργου των μεταφορών, το 12% των τροφίμων, το 4% της επικοινωνίας, το 25% - 30% του εμφιαλωμένου νερού, το 65% της αργυροχρυσοχοΐας, το 55% της Πρόσωπα ΓΙΩΡΓΟΣ ΝΙΚΗΤΙΑΔΗΣ καλλιτεχνικής βιοτεχνίας και το 85% των επισκεπτών των μουσείων και αρχαιολογικών χώρων. Ο Τουρισμός, επίσης, δίνει άμεση απασχόληση σε εργαζόμενους και έμμεσα σε άτομα. Αυτό το, προαναφερόμενο, μοντέλο ανάπτυξης επιβάλλει, βεβαίως, νέους κανόνες διοίκησης και διαχείρισης και, ασφαλώς, έρευνας, καταγραφής και ανάλυσης των παραμέτρων και μεγεθών της τουριστικής οικονομίας (κάποτε, αυτοί οι περίφημοι Δορυφόροι Λογαριασμοί Τουρισμού, που θα μετρούν με αξιόπιστο τρόπο τον πραγματικό οικονομικό και κοινωνικό ρόλο του Τουρισμού, θα πρέπει να εφαρμοστούν ). Ετσι, θα διαμορφωθούν εφικτά, μεσομακροπρόθεσμα, σχέδια ανάπτυξης, με ποσοτικούς και ποιοτικούς στόχους, που θα υποστηρίζονται από τις επιμέρους πολιτικές και τα μέσα προώθησης, θα οριστικοποιηθούν οι φορείς κοινών δράσεων πολιτείας και ιδιωτικού τομέα (όπως στην περίπτωση του μάρκετινγκ και προβολής του ελληνικού τουρισμού, με διευρυμένη συμμετοχή όλων των κλάδων, που ωφελούνται από τον τουρισμό). εστιαση Ivan Ottaviani Ο ιδιοκτήτης του εστιατορίου Sale e Pepe έχει καταφέρει να δημιουργήσει την απόλυτη ατμόσφαιρα, τα αρώματα και τις γεύσεις των ιταλικών περιοχών που αντιπροσωπεύει η κουζίνα του. Σελ ΑΓΟΡΑ Προϊόντα και υπηρεσίες Οι σημαντικότερες εταιρείες εξοπλισμού προτείνουν σύγχρονες επαγγελματικές λύσεις. Σελ H προσπάθεια ανάταξης της χώρας από τη σημερινή κρίση θα είναι μακροχρόνια, απαιτεί ολοκληρωμένο σχέδιο, με ιεράρχηση στόχων, υπομονή, συνέπεια και επιμονή στις επιδιώξεις, αλλά, κυρίως, αποδοχή από όλους μας της νέας δύσκολης πραγματικότητας, που εμείς δημιουργήσαμε, τονίζει σε άρθρο του ο αναπληρωτής διευθύνων σύμβουλος της Eurobank EFG Νικόλαος Καραμούζης. Είναι κρίσιμο, υπογραμμίζει, να αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα, με δικές μας πρωτοβουλίες, χωρίς εξωτερική εποπτεία και επιτροπεία, προασπιζόμενοι την ανεξαρτησία και την αξιοπρέπειά μας. Σελ. 03 Ο βουλευτής Δωδεκανήσου του ΠΑΣΟΚ και πρόεδρος της Επιτροπής Μορφωτικών Υποθέσεων του Κοινοβουλίου, Γιώργος Νικητιάδης. είναι ο άνθρωπος στον οποίο πρέπει πρωτίστως να πιστωθεί η έναρξη των πτήσεων της αεροπορικής εταιρείας χαμηλού κόστους Ryan Αir προς τη Ρόδο και Κω (με την προσθήκη στη συνέχεια και του Βόλου). Σε μια δύσκολη εποχή για τον ελληνικό τουρισμό, οι πτήσεις αυτές, όπως λέει ο ίδιος στην xenia news, θα ωθήσουν προς την Ελλάδα χιλιάδες Ευρωπαίους τουρίστες. Εφέτος η εταιρεία αναμένεται να φέρει ταξιδιώτες, με επιδίωξη να φτάσει το 1 εκατομμύριο. Σελ. 05

2 02 editorial Kalimera? Σωστή κίνηση η αντικατάσταση του διαδικτυακού τόπου του ΕΟΤ. Η «ξεπερασμένη» αισθητική, η δύσκολη πλοήγηση και το ελλιπές περιεχόμενο της προηγούμενης έκδοσης κάθε άλλο παρά διαφήμιζε την Ελλάδα. Τί παραπάνω προσφέρει η νέα, επίσημη διαδικτυακή πύλη όμως; Πέρα από την ομολογουμένως πιο «ξεκούραστη» εικόνα κατά την περιήγηση, λίγα πράγματα. Στα σύγχρονα portals προορισμών δεν αρκεί η καλαισθησία. Πρωτίστως απαιτείται «δυνατό» περιεχόμενο που να ενημερώνει τον ενδιαφερόμενο και ταυτόχρονα, με την υποστήριξη εικόνων και βίντεο, να γεννά την επιθυμία επίσκεψης του προορισμού. Επίσης, κατά τη σχεδίαση ενός τόσο σημαντικού εργαλείου προώθησης, είναι απαραίτητη η γνώση του «σε ποιούς απευθύνεται». Κι εκεί αρχίζουν τα μεγάλα λάθη. Τί εννοώ; Ότι οι Ρώσοι και οι Κινέζοι, από τους οποίους προσδοκούμε να συμβάλουν στην αύξηση των τουριστικών εσόδων, δεν είναι γλωσσομαθείς λαοί, καθώς ταξιδεύουν μόλις τα τελευταία χρόνια. Συνεπώς η δίγλωσση έκδοση (Ελληνικά-Αγγλικά) του visitgreece.gr μόνο στοχευμένη δεν μπορεί να θεωρηθεί αφού όχι μόνο δεν χρησιμεύει στον μέσο Ρώσο και Κινέζο τουρίστα, αλλά αγνοεί και τις παραδοσιακές αγορές όπως η Γερμανία, η Ιταλία κ.α. Για να είναι, λοιπόν, η επόμενη μέρα και καλή, ας επανεξετάσουν οι αρμόδιοι την αποτελεσματικότητα του νέου portal και ας προβούν άμεσα στις απαιτούμενες βελτιώσεις. ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ xenia news ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ ΕΚΔΟΤΗΣ ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΚΤΗΣ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΥΛΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗ ΔΙΟΡΘΩΣΗ ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΕΚΤΥΠΩΣΗ xenia Εκθέσεις-Συνέδρια Α.Ε. 3ης Σεπτεμβρίου 59, Τ.Κ , Αθήνα τηλ , fax , Νίκος Κούμανης Γιάννης Παπαδόπουλος Μαρί-Μαντλέν Λοράντου Βίκη Τρύφωνα Ζαφειρώ Χατζοπούλου Χρυσούλα Κυριακοπούλου Γιώργος Αργυρός Μαρία Αγγελοπούλου Τρύφων Γεωργαλλίδης Ε.Π.Ε. Η εφημερίδα xenia news είναι μία 3μηνιαία έκδοση της xenia Εκθέσεις-Συνέδρια Α.Ε. για την οικονομία, τον τουρισμό και τις επιχειρήσεις. Έτος κυκλοφορίας 1/2003. Απαγορεύεται η αναδημοσίευση ολόκληρων ή μέρους των κειμένων του εντύπου χωρίς την έγγραφη άδεια του εκδότη. Τα κείμενα που δημοσιεύονται δεν εκφράζουν απαραίτητα τις απόψεις της επιχείρησης. 42 η xenia Παρουσίαση στη Βόρεια Ελλάδα Το 2010 αναμένεται να αποτελέσει την αρχή για την ανάκαμψη της παγκόσμιας οικονομίας και, συνακόλουθα, της τουριστικής βιομηχανίας, με τα αποτελέσματα να γίνονται πιο ορατά το Ήδη, οι εκτιμήσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού για εφέτος προβλέπουν μικρή αύξηση των διεθνών αφίξεων κατά 1-3%, ενώ ανάλογη αύξηση αφίξεων διαβλέπει το Ινστιτούτο Τουριστικών Ερευνών και Προβλέψεων (ΙΤΕΠ) και για την Ελλάδα. Η κρίση, πάντως, αποτελεί μια καλή ευκαιρία για την επανατοποθέτηση του ελληνικού τουρισμού στον παγκόσμιο τουριστικό χάρτη. Μέσω του ΕΣΠΑ θα ξεκινήσουν να «τρέχουν» περί τα 500 εκατ. ευρώ σε τουριστικές δράσεις, που αναπτύσσουν κυρίως την πράσινη επιχειρηματικότητα και τις εναλλακτικές μορφές τουρισμού, με έμφαση στην περιφερειακή ανάπτυξη. Προς αυτήν την κατεύθυνση θα κινηθεί και ο ΠΟΞ Συστάσεις τιμολογιακής πολιτικής στα ξενοδοχεία Στοχευμένες προσφορές στους tour operators, ελκυστική πολιτική τιμών στους μεμονωμένους επισκέπτες και απορρόφηση της αύξησης του ΦΠΑ από τα ξενοδοχεία συνιστά η Πανελλήνια Ομοσπονδία Ξενοδόχων στις ξενοδοχειακές επιχειρήσεις της χώρας, μέσω εσωτερικού εγγράφου προς τις ξενοδοχειακές ενώσεις-μέλη της. του γιαννη παπαδοπουλου Στο έγγραφο γίνεται κατ αρχάς μια επισκόπηση της υπάρχουσας κατάστασης στον τουρισμό, στην οποία υπογραμμίζονται τα ακόλουθα: 1. Μετά το δύσκολο 2009, κατά το οποίο τα ξενοδοχεία απώλεσαν περί το 1 δισ. ευρώ από τον τζίρο τους, και το 2010 προμηνύεται εξαιρετικά δύσκολη χρονιά. Εάν, ωστόσο, εφαρμοστεί μια αποτελεσματική τουριστική στρατηγική και σταματήσει το διαχρονικό μοντέλο του «αυτόματου πιλότου», ο τουρισμός μπορεί να αποτελέσει τον μοχλό εξόδου της χώρας από την κρίση. 2. Τα πρώτα δεδομένα για το 2010 δείχνουν ότι ο συνδυασμός του ισχυρού ευρώ, της αδύναμης στερλίνας και της αναιμικής και ασταθούς, προς το παρόν, ανάκαμψης των ευρωπαϊκών οικονομιών οδηγούν στο συμπέρασμα ότι οι χώρες της Ευρωζώνης δεν θα παρουσιάσουν σημαντική ανάκαμψη της τουριστικής τους ζήτησης. Κερδισμένες χώρες της χρονιάς θα είναι οι εκτός Ευρωζώνης προορισμοί, όπως η Τουρκία και η Αίγυπτος, που θα παρουσιάσουν διψήφια αύξηση αφίξεων, ενώ και οι δολαριακοί προορισμοί της Μέσης Ανατολής, Ασίας και Αμερικής θα παρουσιάσουν σημαντική αλλά μονοψήφια άνοδο. 3. Τα αρνητικά δημοσιεύματα για την Ελλάδα στο εξωτερικό έχουν επιφέρει μια σημαντική δυσφήμιση για τη χώρα, ενώ η διεθνής προβολή των απεργιακών κινητοποιήσεων και των επεισοδίων βίας, δημιουργεί στους δυνητικούς επισκέπτες κλίμα αβεβαιότητας και ανασφάλειας. Το κλίμα αυτό, ήδη, πλήττει σοβαρά την τουριστική κίνηση της Αθήνας, αλλά και τις κρατήσεις προς όλη τη χώρα των πρώτων μηνών της θερινής περιόδου. Εάν οι εσωτερικές αναταραχές και απεργίες κοπάσουν νωρίς, ενδέχεται οι αφίξεις από τις παραδοσιακές αγορές να προσεγγίσουν τα περυσινά επίπεδα, με μικρή περαιτέρω, πτώση στα έσοδα. 4. Οι νέες αγορές της Ανατολικής Ευρώπης (Ρωσία, Ουκρανία, Λευκορωσία, Βαλκανικές Χώρες) παρουσιάζουν ενδείξεις για καλύτερη εξέλιξη σε σχέση με το 2009 και ίσως αποτελέσουν τη «θετική» έκπληξη του 2010, χωρίς όμως να μπορέσουν σε απόλυτους αριθμούς να καλύψουν πλήρως την πτώση των παραδοσιακών αγορών. νέος αναπτυξιακός νόμος στον τουρισμό. Επισημαίνεται ότι για το 2009 τα έσοδα από τις ιδιωτικές επενδύσεις στον τομέα του τουρισμού, κυμάνθηκαν στο 14,3% των συνολικών επενδύσεων σε όλους τους τομείς της ελληνικής οικονομίας, ενώ σταθερά αυξητικό παραμένει το ενδιαφέρον και στις επενδύσεις στον κλάδο της εστίασης. Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, η 42η xenia, η οποία θα πραγματοποιηθεί Νοεμβρίου στο εκθεσιακό κέντρο Metropolitan Expo, θα είναι και αυτό το χρόνο, συμπαραστάτης των τουριστικών επιχειρήσεων, φιλοξενώντας τις νέες τάσεις σε προϊόντα και υπηρεσίες. Σημειώνεται ότι οι επιχειρήσεις της Βόρειας Ελλάδας θα έχουν τη δυνατότητα ενημέρωσης και γνωριμίας με όλα όσα θα συμβούν στην 42η xenia, σε ειδική εκδήλωση που θα πραγματοποιηθεί στη Θεσσαλονίκη στις 26 Απριλίου. 5. Ο εσωτερικός τουρισμός αποφέρει το 20% των συνολικών εσόδων και πρέπει να γίνει συντονισμένη προσπάθεια, μαζί με τον ΕΟΤ, ώστε να διατηρηθεί αυτή η δυναμική. Με βάση τα παραπάνω, η ΠΟΞ εισηγείται: Με δεδομένο ότι οι τιμές των ξενοδοχείων, που παίρνουν οι tour operators, έχουν πέσει στα επίπεδα του , δεν δικαιολογείται η γενικευμένη έκπτωση υπό μορφή early booking μετά το τέλος Μαρτίου Οι προσφορές last minute, πρέπει να δίνονται για διάστημα όχι μεγαλύτερο των 6 εβδομάδων προ της άφιξης του πελάτη και να κυμαίνονται μεταξύ 10% - 20% επί των αρχικών τιμών allotment. Οι προσφορές αυτές πρέπει να έχουν στοχευμένη μορφή και να εφαρμόζονται μόνο όταν ο αριθμός των κρατήσεων, για τη συγκεκριμένη περίοδο, είναι μειωμένος πάνω από 20% σε σχέση με την αντίστοιχη περυσινή περίοδο. Προσφορές last minute πάνω από 20% μπορεί να αποβούν καταστροφικές, δεδομένου ότι όχι μόνο δεν θα δημιουργήσουν αυξημένη ζήτηση προς τα ξενοδοχεία, αλλά επιπλέον θα οδηγήσουν, σε υποβάθμιση του επιπέδου των συνολικών τιμών και υπηρεσιών και ραγδαία μείωση του επιπέδου βιωσιμότητας των ελληνικών ξενοδοχειακών επιχειρήσεων. Εξάλλου, στη λήψη της απόφασης του αλλοδαπού επισκέπτη να ταξιδέψει στη χώρα μας, κύριο ρόλο θα παίξει η γενικότερη εικόνα της Ελλάδας και όχι η παροχή πρόσθετης έκπτωσης της τάξης των ευρώ/ πακέτο που, σε τελική ανάλυση, είναι αμφίβολο εάν ο tour operators τελικά θα προωθήσει (ακριβώς διότι, «ως επαγγελματίας», γνωρίζει ότι έχει περιορισμένη αποτελεσματικότητα). Πρέπει να εφαρμοστεί ελαστική και ελκυστική πολιτική τιμών όσων αφορά τον μεμονωμένο επισκέπτη αλλά και τα εναλλακτικά δίκτυα κρατήσεων (internet, ταξιδιωτικά γραφεία, κ.λπ). Σε κάθε περίπτωση, ο Έλληνας επισκέπτης πρέπει να μπορεί να γίνεται αποδέκτης των τιμών που παρέχονται στον αντίστοιχο αλλοδαπό. Η πρόσφατη αύξηση των συντελεστών ΦΠΑ αλλά και των φόρων στα καύσιμα και ποτά (παρά τις αντίθετες εισηγήσεις της ΠΟΞ), αυξάνει περαιτέρω το κόστος στις ξενοδοχειακές επιχειρήσεις κατά περίπου 80 εκατ. ευρώ. Δεδομένου ότι τα συμβόλαια με τους tour operators έχουν υπογραφεί από πέρσι αλλά και οι τιμές των πακέτων έχουν πλήρως διαμορφωθεί, δεν είναι δυνατόν να γίνει μετακύλιση στον τελικό καταναλωτή. Γι αυτό, παρά τη δύσκολη συγκυρία, το μήνυμα προς κάθε κατεύθυνση πρέπει να είναι ότι οι αυξήσεις των φόρων θα απορροφηθούν από τα ξενοδοχεία και δεν θα μετακυλιστούν στον τελικό καταναλωτή.

3 03 άρθρο > Ελληνική οικονομία Νέο ξεκίνημα για την Ελλάδα Κράτος, κοινωνία και επιχειρήσεις οφείλουν να συμπλεύσουν προς ένα κοινό στόχο του ΝικόλαοΥ Καραμούζη* Η προσπάθεια ανάταξης της χώρας από τη σημερινή κρίση θα είναι μακροχρόνια, απαιτεί ολοκληρωμένο σχέδιο, με ιεράρχηση στόχων και προτεραιοτήτων, υπομονή, συνέπεια και επιμονή στις επιδιώξεις, αλλά, κυρίως, αποδοχή από όλους μας της νέας δύσκολης πραγματικότητας, που εμείς δημιουργήσαμε. Το νέο πρόγραμμα σταθερότητας και ανάπτυξης αποτελεί ένα σημαντικό πρώτο βήμα σε μία μακρά πορεία προς την κατεύθυνση της δημοσιονομικής εξυγίανσης, της απελευθέρωσης των δημιουργικών παραγωγικών δυνάμεων και της βελτίωσης της ανταγωνιστικότητας της χώρας. Η χώρα μας αντιμετωπίζει, σήμερα, ένα μεγάλο έλλειμμα διεθνούς αξιοπιστίας και εμπιστοσύνης, μια σημαντική δημοσιονομική εκτροπή, ένα διευρυμένο έλλειμμα ανταγωνιστικότητας και την απειλή να διολισθήσει σε παρατεταμένη οικονομική κρίση και ύφεση. Κυρίως, όμως, βρέθηκε τελευταία αντιμέτωπη με μια πρωτοφανή, διεθνή, κερδοσκοπική επίθεση, που εδράζει, σε μεγάλο βαθμό, στο μέγεθος των ανισορροπιών, που δημιουργήσαμε, και στην αντίληψη ότι η χώρα μας δεν θα έχει τη δύναμη και τη θέληση να αναλάβει την ευθύνη για να βγει από το σημερινό αδιέξοδο. Οι πρόσφατες πρωτοβουλίες της κυβέρνησης, αν έχουν συνέχεια και συνέπεια, θα αντιστρέψουν το σημερινό αφόρητο διεθνές κλίμα, αν και η διεθνής κερδοσκοπία ενθαρρύνεται από το ατελές ευρωπαϊκό θεσμικό πλαίσιο αλληλεγγύης και τον περιορισμένο ρόλο της ΕΚΤ στην αντιμετώπιση τέτοιων φαινομένων. Είναι κρίσιμο να αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα, με δικές μας πρωτοβουλίες, χωρίς εξωτερική εποπτεία και επιτροπεία, χωρίς ξένα δάνεια και ευρωομόλογα σχεδιασμένα Είναι μονόδρομος για την έξοδο από την ύφεση και την κρίση να συνδυάσουμε τη δημοσιονομική προσαρμογή με βαθιές μεταρρυθμίσεις, ιδιωτικές επενδύσεις και ένα νέο εξωστρεφές αναπτυξιακό οικονομικό πρότυπο μόνο για τη σωτηρία μας, χωρίς συμβιβασμούς και ταπεινώσεις, προασπιζόμενοι τα οικονομικά, κοινωνικά και πολιτιστικά μας επιτεύγματα, την ανεξαρτησία και την αξιοπρέπειά μας. Ο άλλος δρόμος θα είναι οδυνηρός, αφήνοντας βαθύ στίγμα για δεκαετίες σε εμάς και τα παιδιά μας και θα οπισθοδρομήσει τη χώρα και τα εθνικά της συμφέροντα πολλά χρόνια πίσω. Το μεγάλο δημοσιονομικό έλλειμμα και το χρέος στραγγαλίζουν σιγά-σιγά το μέλλον της Οικονομίας, στερούν από την ανάπτυξη πολύτιμους πόρους, γι αυτό οφείλουμε να το αντιμετωπίσουμε δυναμικά και αποφασιστικά, ως το σπουδαιότερο αναπτυξιακό μέτρο, ως την αποτελεσματικότερη πρωτοβουλία για την πραγματική προάσπιση των συμφερόντων των ασθενέστερων στρωμάτων, μακριά από λαϊκισμούς και καταστροφικές ιδεοληψίες και εμμονές. Το υπερβολικό ασφάλιστρο κινδύνου για δανεισμό (spread), που πληρώνουμε σήμερα (περίπου μονάδες βάσης πάνω από τη Γερμανία), σε συνδυασμό με την πιθανή μελλοντική αυξητική πορεία των διεθνών επιτοκίων, δημιουργούν, με τα σημερινά δεδομένα, εκρηκτική ανοδική δυναμική για το Δημόσιο χρέος και τους τόκους. Οι τόκοι θα απορροφούν σταδιακά όλο και περισσότερους πολύτιμους πόρους από τον προϋπολογισμό, που θα μπορούσαν να κατευθυνθούν στις δημόσιες επενδύσεις και την κοινωνική πολιτική, ενώ θα καθιστούν αναγκαία την εφαρμογή όλο και πιο αυστηρότερης δημοσιονομικής πολιτικής, βαθαίνοντας έτσι την ύφεση, την ανεργία, τις κοινωνικές εντάσεις και τον οικονομικό φαύλο κύκλο. Με βάση κάποιους προσωπικούς, ενδεικτικούς υπολογισμούς και υποθέσεις, αν δεν μειωθεί, σημαντικά, το ασφάλιστρο κινδύνου, οι επιπρόσθετοι τόκοι, που θα απαιτούνται για την εξυπηρέτηση του χρέους, πιθανά να προσεγγίσουν τα 22 δισεκ. περίπου για την πενταετία. Αν, δε, τα διατραπεζικά επιτόκια σε ευρώ, αυξηθούν, η επιπρόσθετη επιβάρυνση μπορεί να φτάσει τα δισεκ. για την πενταετία. Αντιλαμβανόμαστε όλοι γιατί το ουσιαστικότερο αναπτυξιακό και σταθεροποιητικό μέτρο για την Οικονομία είναι η μείωση του χρέους και κυρίως του ασφαλίστρου κινδύνου. Επιπλέον, η ανησυχία των αγορών για την πιστοληπτική ικανότητα του Δημόσιου Τομέα τροφοδοτεί την αβεβαιότητα, την ανασφάλεια και το φόβο. Σε τέτοιο περιβάλλον, οι εγχώριες καταναλωτικές και επενδυτικές δαπάνες αναβάλλονται, ξένες παραγωγικές επενδύσεις απομακρύνονται, επιταχύνοντας τη διαδικασία της ύφεσης. Παράλληλα, η εγχώρια ρευστότητα κατευθύνεται σταδιακά στο εξωτερικό, που σε συνδυασμό με την κερδοσκοπία και τη στενότητα στη διατραπεζική αγορά χρήματος, που επιταχύνεται από τη σημαντική μείωση της έκθεσης ξένων Τραπεζών στην Ελλάδα, δημιουργούν πιστωτική ασφυξία στο τραπεζικό σύστημα. Αποτέλεσμα θα είναι η ραγδαία αύξηση των επιτοκίων και η πιστωτική απομόχλευση. Η ύφεση και η ανεργία, σε αυτή την περίπτωση, θα έχουν μεγάλη διάρκεια και βάθος. Να σημειωθεί ότι με τις επικρατούσες συνθήκες και τις συνεχείς υποβαθμίσεις από τους διεθνείς οίκους αξιολόγησης περιορίζονται, επίσης, οι δυνατότητες συναλλαγών καθώς και άντλησης κεφαλαίων από τις ελληνικές Τράπεζες και τις επιχειρήσεις στις διεθνείς αγορές, απαραίτητη προϋπόθεση για τη χρηματοδότηση της ανάπτυξης, του διεθνούς εμπορίου και της διεθνούς μας παρουσίας. Παράλληλα, το Δημόσιο και οι Τράπεζες ανταγωνίζονται στις εγχώριες αγορές για την περιορισμένη ρευστότητα. Προκύπτουν, έτσι, ανερχόμενα επιτόκια καταθέσεων και δανεισμού με τους δανειζόμενους, επιχειρήσεις και νοικοκυριά, να επιβραδύνουν ή να αναβάλουν επενδυτικές ή καταναλωτικές δαπάνες, ενώ θα σημειωθεί, επιπροσθέτως, αύξηση επισφαλειών και αδυναμία αποπληρωμής τραπεζικών υποχρεώσεων. Ένας καταστροφικός φαύλος κύκλος θα τεθεί σε λειτουργία για τις Τράπεζες, για τους δανειζόμενους και τελικά για την πραγματική οικονομία. Αυτή η κλασσική υποκατάσταση του ιδιωτικού τομέα από το Δημόσιο (crowding-out effect) υπονομεύει την ανάπτυξη και την ανταγωνιστικότητα της χώρας και οδηγεί σε συνθήκες μονιμότερης αποεπένδυσης, οικονομικής ύφεσης και μαρασμού. Επιπρόσθετα, οι Ελληνικές Τράπεζες δεν θα είναι ανταγωνιστικές σε σχέση με αντίστοιχες ξένες, που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα και στη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Ο μόνος δρόμος, που απομένει για να αντιμετωπίσουμε την κρίση, διότι δεν διαθέτουμε πια τα εργαλεία του επιτοκίου και της συναλλαγματικής ισοτιμίας, είναι η επιτυχής αντιμετώπιση της δημοσιονομικής εκτροπής, οι βαθιές μεταρρυθμίσεις στο κράτος, τις ΔΕΚΟ, τον τομέα της υγείας, την Τοπική Αυτοδιοίκηση και την κοινωνική πολιτική, παράλληλα με την άνθιση της επιχειρηματικότητας, των ιδιωτικών επενδύσεων, της οικονομικής εξωστρέφειας, της προσέλευσης ξένων παραγωγικών επενδύσεων. Η δημοσιονομική εκτροπή οφείλεται, κυρίως, στην εκρηκτική αύξηση των δαπανών από 42,9% του ΑΕΠ το 2006 σε 52% του ΑΕΠ το Άρα, η προσέγγιση του προβλήματος δεν μπορεί να στηριχθεί μόνο σε συνεχείς επιπρόσθετες αντιαναπτυξιακές φορολογικές επιβαρύνσεις, αλλά σε σημαντική μείωση και των δαπανών. Είναι μονόδρομος για την έξοδο από την ύφεση και την κρίση να συνδυάσουμε τη δημοσιονομική προσαρμογή με βαθιές μεταρρυθμίσεις, ιδιωτικές επενδύσεις και ένα νέο εξωστρεφές αναπτυξιακό οικονομικό πρότυπο. Αυτό το τρίπτυχο διασφαλίζει τη διατηρήσιμη και σταθερή οικονομική ανάπτυξη και ευημερία και είναι, τελικά, ουσιαστική προϋπόθεση για την επίτευξη κοινωνικής δικαιοσύνης. Οφείλουμε να αποδεχθούμε ότι και το ιδιωτικό είναι εθνικό. Αυτή θα είναι μία μεγάλη αλλαγή. Είναι γνωστό ότι η συνεισφορά του κρατικού προϋπολογισμού στο συνταξιοδοτικό σύστημα αυξήθηκε από 8.9 δισεκ. το 2005 σε 15.8 δισεκ. το 2009 (6.6% του ΑΕΠ). Εκτιμάται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ότι οι επιπρόσθετες επιπτώσεις από τη γήρανση του πληθυσμού στις δημόσιες δαπάνες θα είναι για τα επόμενα 40 χρόνια 12.5 εκατοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ για την Ελλάδα έναντι 2.8 μονάδων στην Ευρωζώνη. Δεν μπορούμε, επίσης, να συνεχίσουμε με ετήσιο έλλειμμα στον ΟΣΕ ένα δισεκατομμύριο ευρώ (!!), έσοδα 130 εκατ. και χρέος κοντά στα 10 δισεκ. και την ΕΡΤ με 200 εκατ. έλλειμμα το χρόνο, ενώ (!!) ΝΠΔΔ, 135 Νοσοκομεία και πάνω από Δήμοι και δημοτικές και άλλες επιχειρήσεις να επιβαρύνουν ανεξέλεγκτα τον Έλληνα φορολογούμενο. Το «αλλάζουμε ή βουλιάζουμε» πρέπει να αποκτήσει ουσιαστικά συγκεκριμένο περιεχόμενο. Πρέπει να περιορίσουμε τις κοινωνικά και οικονομικά αναποτελεσματικές ΔΕΚΟ, να επιβάλουμε οικονομική πειθαρχία, αυστηρό έλεγχο, διαφάνεια και λογοδοσία. Αλλά, κατά τη γνώμη μου, η πιο δύσκολη πρόκληση είναι η αλλαγή στη νοοτροπία μας και η αντιμετώπιση των κοινωνικών παθογενειών, που διαμορφώθηκαν τις τελευταίες δεκαετίες. Καλούμαστε να αλλάξουμε νοοτροπία στο πλαίσιο μιας νέας εθνικής αυτογνωσίας, μακριά από ιδεοληψίες, την αμεριμνησία και τις εμμονές του χθες. Η χρεοκοπία δεν είναι μόνο οικονομική, είναι γενικότερη του θεσμικού, κοινωνικού και πολιτικού προτύπου πάνω στο οποίο κτίστηκαν οι κοινωνικές και πολιτικές σχέσεις και πρακτικές. Εδώ που φτάσαμε, δεν πρέπει να έχουμε αυταπάτες. Χωρίς επανεκκίνηση της οικονομίας και οικονομική ανάπτυξη δεν υπάρχει μονιμότερη αντιμετώπιση του δημοσιονομικού προβλήματος με άμβλυνση των κοινωνικών επιπτώσεων. Βασικός πυλώνας για το τελευταίο είναι η οικονομική εξωστρέφεια, οι ιδιωτικές επενδύσεις, η προσέλκυση ξένων επενδυτικών κεφαλαίων. Για την προώθηση αυτών των πρωτοβουλιών και για την κινητοποίηση των παραγωγικών δυνάμεων, προτείνω τη δημιουργία τριών Εθνικών Συμβουλίων με σημαντική συμμετοχή φορέων και προσωπικοτήτων του ιδιωτικού τομέα, που θα αναλάβουν και θα δεσμευθούν σε συνεργασία με την Κυβέρνηση, ταχύτατα, να επεξεργασθούν και να παρουσιάσουν ένα ολοκληρωμένο σχέδιο, ένα νέο οδικό χάρτη με στόχους, μέτρα, προϋποθέσεις και χρονοδιαγράμματα για τη διαμόρφωση ενιαίας εθνικής στρατηγικής σε τρεις τομείς: α) την ανάδειξη και προώθηση της οικονομικής εξωστρέφειας της χώρας, β) την άνθιση των ιδιωτικών επενδύσεων μετά από εννέα συνεχόμενα τρίμηνα πτωτικής πορείας και την προσέλκυση ξένων παραγωγικών κεφαλαίων και γ) τη ριζική αναδιάρθρωση και αποτελεσματική οικονομική λειτουργία του ευρύτερου Δημόσιου Τομέα. Ας μην ξεχνούμε, επίσης, πως το τραπεζικό μας σύστημα είναι ο μεγαλύτερος Έλληνας επενδυτής στην Νοτιοανατολική Ευρώπη την τελευταία 20ετία, με επενδύσεις κοντά στα 50 δισεκ., 45 χιλιάδες εργαζόμενους και υποκαταστήματα σε 10 χώρες. Η στρατηγική επέκτασης των τραπεζών στις χώρες της Νότιας, Ανατολικής και Κεντρικής Ευρώπης, αποτελεί το σπουδαιότερο άξονα εθνικής αναπτυξιακής πολιτικής και υπό αυτό το πρίσμα πρέπει να αξιολογείται. Για να έχουμε ένα νέο ξεκίνημα πρέπει όλοι, κοινωνία, τράπεζες, επιχειρήσεις, να συστρατευθούμε σε μια κοινή προσπάθεια. Δεν μπορούμε να κάνουμε νέο ξεκίνημα έχοντας τους μισούς «απέναντι» από τους υπόλοιπους μισούς. Δεν μπορεί για όλα να φταίνε οι Τράπεζες, που παρά τις ενστάσεις της κοινωνίας για τη συμπεριφορά τους, έχουν συμβάλει στην οικονομική ανάπτυξη του τόπου, κυρίως έχουν την πρόθεση και τη δέσμευση να προσαρμοστούν στις απαιτήσεις της νέας εποχής. Κράτος, κοινωνία και επιχειρηματικός τομέας οφείλουν να συμπλεύσουν προς ένα κοινό στόχο για την έξοδο από την κρίση και με κοινή στρατηγική για την ενεργοποίηση ενός νέου κύκλου διατηρήσιμης ανάπτυξης και ευημερίας. Αντί για αργό θάνατο ένας νέος κύκλος αισιοδοξίας και ζωής να επικρατήσει στον τόπο μας. *Αναπληρωτής Διευθύνων Σύμβουλος ομίλου Eurobank EFG, Καθηγητής Πανεπιστημίου Πειραιώς - Τμήμα Χρηματοοικονομικής & Διοικητικής Τραπεζικής. Το άρθρο δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά στην εφημερίδα ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ της ΚΥΡΙΑΚΗΣ ( )

4 04 φορείς > Ξενοδοχειακό Επιμελητήριο Ελλάδος Η εποχή προσφέρεται για μια «τουριστική επανάσταση» Τη νέα στρατηγική του ΞΕΕ παρουσίασε ο πρόεδρος κ. Γιώργος Τσακίρης Ο τουρισμός έχει τη δυναμική να στηρίξει την έξοδο της ελληνικής οικονομίας από την κρίση, εφόσον η πολιτεία κατανοήσει τη συμβολή του τομέα στην ανάπτυξη των υπολοίπων κλάδων καθώς και στην απασχόληση και δώσει τη δέουσα προτεραιότητα στον τουρισμό, τόνισε ο πρόεδρος του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου της Ελλάδος (ΞΕΕ) Γιώργος Τσακίρης, στην πρώτη συνέντευξη Τύπου από το αξίωμα αυτό, στην οποία παρουσίασε τη στρατηγική και τους στόχους της νέας διοίκησης του Επιμελητηρίου. του γιαννη παπαδοπουλου Για να στηρίξει αυτή τη θέση ο κ.τσακίρης ανέφερε τα ακόλουθα ενδεικτικά στοιχεία για τη συνεισφορά του τουρισμού στις πωλήσεις και στις επιδόσεις διαφόρων κλάδων: Το 30%-35% των πωλήσεων κρασιών στη χώρα μας οφείλεται στον τουρισμό, όπως και το 25%-30% του έργου των μεταφορών, το 12% των τροφίμων, το 4% της επικοινωνίας, το 25%-30% του εμφιαλωμένου νερού, το 65% της αργυροχρυσοχοΐας, το 55% της καλλιτεχνικής βιοτεχνίας και το 85% των επισκεπτών των μουσείων και αρχαιολογικών χώρων. Ο τουρισμός, επίσης, δίνει άμεση απασχόληση σε εργαζόμενους και έμμεσα σε άτομα. Έμπρακτη απόδειξη, όπως τόνισε ο κ. Τσακίρης, ότι η πολιτεία αναγνωρίζει τη σημασία και την αξία του τουρισμού είναι η άρση χρόνιων εμποδίων, όπως το καμποτάζ στις κρουαζιέρες, η άρση του οποίου θα αποφέρει από την πρώτη χρονιά περί τα 500 εκατ. ευρώ επιπλέον έσοδα στη χώρα, η δημιουργία ειδικών υποδομών, όπως γήπεδα γκολφ και συνεδριακών κέντρων (με πρώτη την Αθήνα), κ.ά. Οι συνθήκες, είπε ο νέος πρόεδρος του ΞΕΕ, ευνοούν μια «τουριστική επανάσταση», που θα αντιστρέψει το αρνητικό κλίμα για τη χώρα στο εξωτερικό και θα τη θωρακίσει έναντι του ανταγωνισμού. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο πρέπει να διαμορφωθεί ένα αποτελεσματικό μάρκετινγκ πλαν, με σωστή στοχοθέτηση, ώστε να μη σπαταλώνται πόροι. Χαρακτηριστικά είπε ότι όταν πάνω από το 50% των κρατήσεων στα ελληνικά πακέτα διακοπών γίνεται διαδικτυακά, το μάρκετινγκ πλαν οφείλει να εστιαστεί στα μέσα ηλεκτρονικής προβολής. Ως προς τη νέα στρατηγική του ΞΕΕ, ο κ. Τσακίρης υπογράμμισε ότι αρθρώνεται γύρω από 5 κεντρικούς άξονες: 1. Αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης με όσο το δυνατόν λιγότερες απώλειες για τον κλάδο. 2. Άνοιγμα του τουριστικού τομέα στην κοινωνία. Υιοθέτηση μιας ανάλογης στοχευμένης επικοινωνιακής πολιτικής. 3. Έμφαση στην επέκταση της ψηφιακής τεχνολογίας στις ΜΜΕ του κλάδου. 4. Εστίαση στην τυποποίηση και στο branding των ξενοδοχειακών υπηρεσιών. 5. Μέριμνα για το περιβάλλον - κοινή συνισταμένη των δράσεων του ΞΕΕ. Για τον σκοπό αυτό θα οργανωθεί ειδικό τμήμα στο Επιμελητήριο. Παράλληλα, εντός του ΞΕΕ θα υπάρξουν οι ακόλουθες παρεμβάσεις: 1. Εκσυγχρονίζεται το νομοθετικό πλαίσιο λειτουργίας του ΞΕΕ με παράλληλη λειτουργική αποκέντρωση. Παράλληλα το Επιμελητήριο θα διεκδικήσει μέρος των αρμοδιοτήτων αδειοδότησης από τον ΕΟΤ. 2. Οργανώνεται το ηλεκτρονικό μητρώο των μελών του ΞΕΕ, που είναι όλα τα ξενοδοχεία και τα κάμπινγκ της χώρας. 3. Υλοποιείται μια νέα επικοινωνιακή στρατηγική. 4. Γίνεται πραγματικότητα το «open e-chamber» με το νέο διαδραστικό site του ΞΕΕ, στο οποίο θα αναρτώνται όλες οι αποφάσεις και οι δράσεις της διοίκησης. 5. Οργανώνονται οι εσωτερικές διαδικασίες και παράλληλα ψηφιοποιείται όλο το αρχείο του Επιμελητηρίου. Οι προτάσεις του ΞΕΕ Οι προτάσεις, εξάλλου, της διοίκησης του ΞΕΕ για τα διάφορα ζητήματα που απασχολούν τον κλάδο, είναι: Ως προς τον ΦΠΑ: τώρα τα ξενοδοχεία θα απορροφήσουν την αύξηση, σε μεταγενέστερο στάδιο, όμως, πρέπει να μειωθεί ο συντελεστής ΦΠΑ κατά τουλάχιστον τρεις μονάδες στις υπηρεσίες ύπνου και τροφής εντός των ξενοδοχειακών καταλυμάτων, ώστε να γίνουν ανταγωνιστικά προς τις άλλες χώρες της Ευρωζώνης (Γαλλία 5,5%, Ισπανία - Γερμανία 7%, Ολλανδία 6% κ.λπ.). Ως προς τον νέο Αναπτυξιακό Νόμο: να υπάρξει τουλάχιστον διετής αναστολή των κινήτρων για τη δημιουργία νέων ξενοδοχείων στους τουριστικά αναπτυγμένους προορισμούς της χώρας με συνέχιση όμως του υφιστάμενου καθεστώτος ενίσχυσης των μη ανεπτυγμένων τουριστικά περιοχών, καθώς και των επενδύσεων εκσυγχρονισμού των ξενοδοχείων και των επενδύσεων σε εγκαταστάσεις ειδικής τουριστικής υποδομής, ανεξαρτήτως κατηγοριών, θεσπίζοντας κίνητρα αναβάθμισης. Άμεση αποκατάσταση της εικόνας και του αισθήματος ασφάλειας στο κέντρο της Αθήνας, καθώς η τωρινή κατάσταση δημιουργεί μείζον θέμα στον τουρισμό της πρωτεύουσας, που θα έχει εφέτος τις μεγαλύτερες απώλειες σε σχέση με τις άλλες περιοχές της χώρας. Ανάπτυξη στρατηγικών υποδομών (π.χ. γήπεδα γκολφ, μαρίνες) και άμεση εξειδίκευση του ατελούς ειδικού χωροταξικού σχεδίου για τον τουρισμό. Θεσμοθέτηση των πηγών και του τρόπου καθορισμού του ύψους των κονδυλίων που διατίθενται κάθε χρόνο για το marketing του τουρισμού, καθώς και του τρόπου προγραμματισμένης και διαφανούς διαχείρισης των κονδυλίων αυτών. Εμφαση στη στοχευμένη διαφήμιση και το e- promotion. Διαμόρφωση νέας στρατηγικής αερομεταφορών και άμεση εφαρμογή προγράμματος κινήτρων προσέλκυσης τακτικών και χαμηλού κόστους πτήσεων στη χώρα μας σε 8μηνη ή 12μηνη βάση. Δημιουργία ειδικής υπηρεσίας της ΥΠΑ για την υλοποίηση του προγράμματος (πώληση των slots) με συμμετοχή των φορέων του τουρισμού και των αεροπορικών εταιρειών. Διαμόρφωση στρατηγικής βελτίωσης των ναυτιλιακών συνδέσεων και παράλληλα βελτίωση των βασικών λιμανιών και λειτουργία τους με ιδιωτικό management. Αμεση οριστικοποίηση - εξειδίκευση των αξόνων του ΕΣΠΑ για τον τουρισμό και επίσπευση της εφαρμογής όλων των προγραμμάτων με προτεραιότητα στα προγράμματα κρατικών ενισχύσεων. Ανάληψη από το Επιμελητήριο της διαδικασίας αστεροποίησης των ξενοδοχείων, καθώς και ορισμένων αδειοδοτικών διαδικασιών από τον ΕΟΤ. Ο τρόπος υπολογισμού της αντικειμενικής αξίας των ακινήτων των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων και της συνεπακόλουθης υποχρέωσης καταβολής των φόρων ακινήτου περιουσίας (ΕΤΑΚ, ΦΜΑΠ), όπως εισάγεται με το νέο φορολογικό, οδηγεί στην απαξίωση της ξενοδοχειακής επιχειρηματικότητας. Γι αυτό ζητείται, επαναφορά του καθεστώτος υπολογισμού της αξίας των ακινήτων των ξενοδοχείων για τον ΦΜΑΠ, που ίσχυε για τις ξενοδοχειακές επιχειρήσεις μέχρι το Για την ενίσχυση της ρευστότητας των τουριστικών επιχειρήσεων, ζητείται πρόγραμμα εγγυημένου δανεισμού των επιχειρήσεων, στα πρότυπα του ΤΕΜΠΕ, παράταση της αναστολής για ένα ακόμη έτος της καταβολής της εισφοράς του Ν.128/75 για το σύνολο των δανείων, άμεση καταβολή των οφειλομένων από τον ΟΑΕΔ προς τις ξενοδοχειακές επιχειρήσεις εποχικής λειτουργίας, καταβολή των οφειλομένων δόσεων του αναπτυξιακού και ΕΣΠΑ, καθώς και της επιστροφής του ΦΠΑ από τις πραγματοποιηθείσες επενδύσεις. Θέσπιση προγραμμάτων επιμόρφωσης των ξενοδόχων, από τον ΟΑΕΔ σε συνεργασία με το ΞΕΕ, για θέματα λειτουργίας των ξενοδοχείων (e-commerce, υγιεινή των τροφίμων, πυρασφάλεια, νομοθεσία κ.λπ). Master Plan δράσεων ΞΕΕ Τυποποίηση ξενοδοχείων - κατάταξη σε αστέρια: Διερεύνηση της δυνατότητας ανάληψης από το ΞΕΕ του έργου της πιστοποίησης των ξενοδοχείων σε κατηγορίες αστέρων. Πνευματικά συγγενικά δικαιώματα: Νομοθετική ρύθμιση για την καταβολή ενός παγίου τέλους από όλα τα ξενοδοχεία, σε έναν κοινό φορέα για την κάλυψη του προβλήματος των απαιτήσεων των δικαιούχων πνευματικών και συγγενικών δικαιωμάτων. Νομοθετικές παρεμβάσεις: 1. Εκσυγχρονισμός νομοθετικού πλαισίου λειτουργίας ΞΕΕ. 2. Επεξεργασία κανονισμού σχέσεων ξενοδόχων πελατών και τουριστικών γραφείων. 3. Διαμόρφωση όρων δεοντολογίας στο ηλεκτρονικό tour operating και marketing. 4. Θέσπιση κώδικα δεοντολογίας για το επάγγελμα του ξενοδόχου. Προτάσεις για τον αναπτυξιακό νόμο: Εκπόνηση συγκεκριμένης πρότασης για την αναθεώρηση του αναπτυξιακού νόμου. Site ΞΕΕ: 1. Εκσυγχρονισμός εμφάνισης, αναβάθμιση και βελτίωση λειτουργικότητας. 2. Ενταξη διαδραστικών λειτουργιών για την εξυπηρέτηση των μελών του ΞΕΕ. 3. Διαρκής ενημέρωση σχετικά με τις δράσεις της Διοίκησης. Επικοινωνία - lobbying - στρατηγική επικοινωνίας: 1. Εκπόνηση σχεδίου επικοινωνιακής στρατηγικής. 2. Συνεργασία με εξειδικευμένο σύμβουλο για την προβολή των θέσεων του ελληνικού τουρισμού. Ψηφιοποίηση αρχείων ΞΕΕ: 1. Ψηφιοποίηση ιστορικών και λειτουργικών αρχείων ΞΕΕ. 2. Ηλεκτρονικοποίηση όλων των διαδικασιών του ΞΕΕ. Διαμόρφωση ολοκληρωμένης στρατηγικής για τον τουρισμό: 1. Πρόσκληση σε όλους τους εμπλεκόμενους φορείς για την συνδιαμόρφωση μιας κοινής στρατηγικής για την τουριστική ανάπτυξη της χώρας μας. 2. Εκπόνηση σχεδίου για την τουριστική προβολή της χώρας σε συνεργασία με άλλους φορείς του κλάδου. Διαδικασίες για τη δημιουργία open e-chamber: 1. Ανάρτηση αποφάσεων Διοικητικού Συμβουλίου και διοικούσας επιτροπής στο διαδίκτυο. 2. Αμεση ενημέρωση μέσω του site του ΞΕΕ όλων των δραστηριοτήτων του προεδρείου του ΞΕΕ. 3. Ενημέρωση για τη δράση και τις προτάσεις των θεματικών επιτροπών. Εξορθολογισμός εσωτερικής λειτουργίας ΞΕΕ: 1. Σύγχρονο και Πλήρες Μητρώο Μελών ΞΕΕ. 2. Χωροταξική αναδιάταξη γραφείων. 3. Μείωση δαπανών. 4. Αξιολόγηση υπάρχοντος στελεχικού δυναμικού Πλήρης μηχανογράφηση διαδικασιών. 5. Ενημέρωση αρχείων μελών. 6. Δραστηριοποίηση μηχανισμού απαίτησης οφειλών ξενοδοχείων για τα χρεωστούμενα προ του Περιβαλλοντικά: 1. Κοινές δράσεις με το Υπουργείο Περιβάλλοντος και ΚΑΠΕ. 2. Επιμόρφωση - ενημέρωση ενώσεων και ξενοδόχων. Εκπαίδευση: 1. Κοινές δράσεις με το Υπουργείο Παιδείας. 2. Πρόταση για καθιέρωση ζωνών διακοπών για τους μαθητές.

5 05 πρόσωπα > γιωργοσ νικητιαδης, βουλευτής Δωδεκανήσου του ΠΑΣΟΚ και πρόεδρος της Επιτροπής Μορφωτικών Υποθέσεων του Κοινοβουλίου Η Ryan Αir θα απογειώσει τον τουρισμό της Δωδεκανήσου Εφέτος αναμένονται επιβάτες, με επιδίωξη να φτάσουν το 1 εκατομμύριο Ο βουλευτής Δωδεκανήσου του ΠΑΣΟΚ και πρόεδρος της Επιτροπής Μορφωτικών Υποθέσεων του Κοινοβουλίου, Γιώργος Νικητιάδης. είναι ο άνθρωπος στον οποίο πρέπει πρωτίστως να πιστωθεί η έναρξη των πτήσεων της αεροπορικής εταιρείας χαμηλού κόστους Ryan Αir προς τη Ρόδο και Κω (με την προσθήκη στη συνέχεια και του Βόλου). Σε μια δύσκολη εποχή για τον ελληνικό τουρισμό, οι πτήσεις αυτές, όπως λέει ο ίδιος στη συνέντευξή του στην xenia news, «θα ωθήσουν προς την Ελλάδα χιλιάδες Ευρωπαίους τουρίστες που επιθυμούν να επισκεφθούν τη χώρα μας και μέχρι πρότινος εμποδίζονταν είτε από καθαρά οικονομικούς λόγους είτε από την έλλειψη πτήσεων από χώρες της Ευρώπης». Επισημαίνεται ότι ο κ. Νικητιάδης, πριν από τις εκλογές του 2009 ήταν, εκτός από βουλευτής, Γραμματέας του Τομέα Τουρισμού του ΠΑΣΟΚ. συνέντευξη στον ΓΙΑΝΝΗ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟ Κύριε Νικητιάδη, ύστερα από πολύμηνες προσπάθειες ευοδώθηκε η πρωτοβουλία σας για να δρομολογήσει πτήσεις προς τη Ρόδο και την Κω η αεροπορική εταιρεία χαμηλού κόστους Ryan Αir. Πείτε μας, κατ αρχάς, τις ενέργειες στις οποίες προχωρήσατε ώστε να ανοίξει ο δρόμος για την είσοδο της Ryan Αir στην Ελλάδα. Ο δικός μου ο ρόλος υπήρξε κυρίως συντονιστικός. Πραγματοποίησα σειρά επαφών, σε συνεργασία με τον αντιδήμαρχο και υπεύθυνο Τουρισμού του Δήμου Ηρακλειδών Κω, Γ. Παπαγγελή, με την αεροπορική εταιρεία Ryan Air προκειμένου να εξεταστεί η προοπτική έναρξης πτήσεων της εταιρείας στην Κω και τη Ρόδο. Επισκέφθηκα για το θέμα αυτό το υπουργείο Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων, όπου συναντήθηκα με τον υπουργό κ. Ρέππα και τον υφυπουργό κ. Σηφουνάκη, ενώ παραλλήλως ήρθα σε επαφή με τον υπουργό Πολιτισμού και Τουρισμού κ. Γερουλάνο, προκειμένου να ενημερώσω σχετικώς τους καθ ύλην αρμόδιους υπουργούς και να διασφαλίσω κάθε δυνατή διευκόλυνση για την έναρξη αεροπορικών πτήσεων από τη Ryan Air στην Ελλάδα. Παραλλήλως ήρθα σε επαφή με εκπροσώπους της Ο.Α., υπεύθυνους για το handling αεροδρομίων, προκειμένου να συμφωνηθεί σημαντική έκπτωση στις τιμές του handling για τις εταιρείες χαμηλού κόστους και με τον διοικητή της Υπηρεσίας Πολιτικής Αεροπορίας για να επιλυθούν ζητήματα ειδικών αδειών και άλλα τεχνικά θέματα. Έγιναν πάρα πολλές συνεννοήσεις για να καταλήξουμε στη θετική εξέλιξη που είχαμε. Στο τέλος η παρέμβαση του κ. Χατζημάρκου από το Επιμελητήριο Δωδεκανήσου ήρθε για να βοηθήσει αποφασιστικώς το τελικό στάδιο. Αίσιο αποτέλεσμα των παραπάνω υπήρξε η επίσημη αναγγελία των πτήσεων από την υπεύθυνη της Ryan Air στην Ευρώπη, στις 25 Φεβρουαρίου στο αεροδρόμιο Galileo Galilei της Πίζας στην Ιταλία, η οποία πραγματοποιήθηκε παρουσία επισήμων και τοπικών φορέων και αρχών. Τι ζήτησε η Ryan Αir για να ξεκινήσει πτήσεις προς τη Ρόδο, Κω και Βόλο; Η εταιρεία ζητούσε συγκεκριμένες διευκολύνσεις τόσο ως προς το handling όσο και ως προς άλλα διαδικαστικά ζητήματα. Βασικότατο ζήτημα ήταν για την εταιρεία η έκπτωση στις τιμές του handling, καθώς και η ταχεία επίλυση ζητημάτων που άπτοντο ειδικών αδειών, επίλυσης τεχνικών και νομικών θεμάτων και επιτάχυνσης γραφειοκρατικών διαδικασιών. Τι αριθμούς πελατείας προσδοκά η αεροπορική εταιρεία να φέρει στους 3 προορισμούς τη φετινή χρονιά και από ποια ευρωπαϊκά αεροδρόμια θα έχει πτήσεις; Για την πρώτη περίοδο πτήσεων αναμένονται περισσότεροι από επιβάτες. Κεντρική επιδίωξη αποτελεί -πάντοτε βάσει συντονισμένων προσπαθειών και ορθού προγραμματισμού- η ετήσια άφιξη ενός εκατομμυρίου επιβατών στη χώρα μας. Για τη Ρόδο και την Κω -τις πόλεις δηλαδή για τις οποίες ενεπλάκην προσωπικώς- θα υπάρξουν πτήσεις, αρχής γενομένης από τον ερχόμενο Μάιο, από Γερμανία (Φραγκφούρτη) και Ιταλία (Μιλάνο και Πίζα). Η έναρξη των πτήσεων της Ryan Air ήρθε την κατάλληλη στιγμή. Ο τουρισμός μας, ο οποίος αποτελεί ίσως τη μόνη ελπίδα ταχύτερης ανάκαμψης από την οικονομική ύφεση, είχε δεχθεί τεράστιο πλήγμα με άμεσο αποτέλεσμα την πτώση της χώρας μας ως προς την τουριστική της ανταγωνιστικότητα. Ωστόσο, οι πτήσεις χαμηλού κόστους θα ωθήσουν προς την Ελλάδα χιλιάδες Ευρωπαίους τουρίστες που επιθυμούν να επισκεφθούν τη χώρα μας και μέχρι πρότινος εμποδίζονταν είτε από καθαρά οικονομικούς λόγους είτε από την έλλειψη πτήσεων από χώρες της Ευρώπης. Είναι πολύ σημαντικό ότι η Ryan Αir θα συνεχίσει τα δρομολόγια και τη χειμερινή περίοδο. Πιστεύετε ότι η κίνηση αυτή μπορεί να στηρίξει την τουριστική κίνηση και τη χειμερινή περίοδο στα Δωδεκάνησα; Πράγματι, η συνεργασία των Δωδεκανήσων με τη Ryan Air, αναμένεται να φέρει δεκάδες χιλιάδες νέους τουρίστες στα νησιά μας, ενισχύοντας με αυτό τον τρόπο την τοπική ανάπτυξη και την οικονομία σε μια ιδιαιτέρως κρίσιμη περίοδο. Το σημαντικότερο είναι ότι για πρώτη φορά στην ιστορία, μια από τις μεγαλύτερες αεροπορικές εταιρείες σε μεταφερόμενο όγκο επιβατών, συνδέει με απευθείας πτήσεις και σε δωδεκάμηνη βάση τα Δωδεκάνησα με τις ευρωπαϊκές χώρες, επεκτείνοντας ουσιαστικά την τουριστική περίοδο σε ετήσια βάση. Αυτή η εξέλιξη αποτελούσε εθνικό στόχο και βασική επιδίωξη όλων μας. Σίγουρα οι χειμερινές πτήσεις θα δώσουν φτερά στην τουριστική ανάπτυξη της Δωδεκανήσου, στηρίζοντας παραλλήλως κάθε επιχειρηματική και εμπορική δραστηριότητα της περιοχής. Άλλωστε, βασικός στόχος μου για την τουριστική ανάπτυξη είναι η αύξηση των αφίξεων, η επέκταση της τουριστικής περιόδου και η χρήση κινήτρων για τους τουρίστες, με απώτερο σκοπό την προσέλκυση ενός εκατομμυρίου τουριστών ετησίως στη χώρα μας και 12 μήνες το χρόνο στα νησιά μας μόνο από τη Ryan Air. Ήδη με την έναρξη των πρώτων αυτών πτήσεων, επηρεάζονται θετικά τόσο οι αφίξεις αριθμητικά, όσο και η προβολή των νησιών της Δωδεκανήσου σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, η οποία θα γίνεται μέσω της ιστοσελίδας της αεροπορικής εταιρείας. Είστε σε επαφή και με άλλες αεροπορικές εταιρείες χαμηλού κόστους για πτήσεις στα νησιά της Δωδεκανήσου; Πλέον, με την επιτυχή ολοκλήρωση της συνεργασίας μας με τη Ryan Air για πτήσεις σε Ρόδο και Κω, βασικός μου στόχος είναι η προώθηση ανάλογου εγχειρήματος και για την Κάρπαθο και τα υπόλοιπα μικρότερα νησιά της Δωδεκανήσου. Η Ryan Air, για λόγους που άπτονται τεχνικών προδιαγραφών, δεν είχε τη δυνατότητα να προσγειώνεται στο αεροδρόμιο της Καρπάθου. Γι αυτόν τον λόγο, σκοπεύω να επιδιώξω ανάλογες συνεργασίες με τις αεροπορικές εταιρείες Easy Jet και Jet 2, προκειμένου να εξυπηρετούνται με πτήσεις χαμηλού κόστους τόσο η Κάρπαθος όσο και άλλα, μικρότερα νησιά. WHO is WHO Ο Γιώργος Νικητιάδης γεννήθηκε το 1953, στην Νέα Υόρκη των ΗΠΑ, από µετανάστες γονείς. Κατάγεται από τη Νίσυρο της ωδεκανήσου. To 1976 έλαβε το πτυχίο του από τη Νοµική Σχολή του Πανεπιστηµίου Αθηνών. Μετέβη στις Η.Π.Α για µεταπτυχιακές σπουδές. Έλαβε πτυχίο LLM (Master s) από το Πανεπιστήµιο της Νέας Υόρκης στις ιεθνείς Σχέσεις στην Εγκληµατολογία και τη Σωφρονιστική. Επανερχόµενος στην Ελλάδα το 1981 άρχισε να ασκεί δικηγορία και σήµερα είναι δικηγόρος Παρ Αρείω Πάγω. Ο Γιώργος Νικητιάδης είναι από τα ιδρυτικά µέλη του ΠΑ.ΣΟ.Κ. ιατέλεσε Γραµµατέας της Συντονιστικής Επιτροπής της «Oργάνωσης Χώρου ουλειάς ικηγόρων» και Γραµµατέας της Τοµεακής Επιτροπής Νοµικών Οικονοµολόγων για πολλά έτη. Την περίοδο διατέλεσε Γενικός Γραµµατέας ηµόσιας ιοίκησης του Υπουργείου Εσωτερικών ηµόσιας ιοίκησης και Αποκέντρωσης. Στις εθνικές εκλογές του 2007 εξελέγη πρώτος σε σταυρούς βουλευτής Δωδεκανήσου του ΠΑΣΟΚ. Είναι μέλος του Εθνικού Συμβουλίου του ΠΑΣΟΚ. Με απόφαση του Προέδρου Γ. Παπανδρέου, στις 30 Μαίου 2008, ορίσθηκε Γραμματέας του Τοµέα Τουρισµού του ΠΑ.ΣΟ.Κ.

6 06 εκθέσεις > ΙΤΒ Βερολίνου Στα περυσινά επίπεδα οι αφίξεις Γερμανών τουριστών Προβλέπεται μείωση 3,4% στα ταξίδια στο εξωτερικό Στα περυσινά επίπεδα αναμένεται να κινηθούν οι αφίξεις Γερμανών τουριστών στη χώρα μας εφέτος, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του προέδρου του Συνδέσμου Ταξιδιωτικών Πρακτόρων της Γερμανίας (DRV) Klaus Laepple. Ο κ. Laepple, μετά τη συνάντηση που είχε με την υφυπουργό Πολιτισμού και Τουρισμού Άντζελα Γκερέκου, στο πλαίσιο της έκθεσης ΙΤΒ του Βερολίνου, χαρακτήρισε θετικό το γεγονός ότι η αύξηση του ΦΠΑ θα απορροφηθεί από τις επιχειρήσεις, όπως τον διαβεβαίωσαν οι Έλληνες τουριστικοί παράγοντες, που μετέχουν στην ΙΤΒ, και, ως εκ τούτου, δημιουργείται συγκρατημένη αισιοδοξία ακόμη και για μια μικρή αύξηση των αφίξεων, αφού, όπως είπε, η Ελλάδα «εκτός από ελκυστικός προορισμός λόγω της φύσης, του κλίματος και των μνημείων της, θα αποτελεί και συμφέρουσα επιλογή για τους επισκέπτες». του ΓΙΑΝΝΗ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ Εν τω μεταξύ, σε μια σαφή προσπάθεια να αμβλυνθεί το κλίμα έντασης στις ελληνογερμανικές σχέσεις, μετά τα τελευταία δημοσιεύματα στον γερμανικό Τύπο, μετά τις συναντήσεις τους με την κ. Γκερέκου, ο μεν δήμαρχος του Βερολίνου Klaus Wowereit κάλεσε τους Γερμανούς να επισκεφτούν την Ελλάδα, συμβάλλοντας έτσι στο να ξεπεραστεί η κρίση, δηλώνοντας ότι ο ίδιος έρχεται συχνά στη χώρα μας, ενώ ο υπουργός και υφυπουργός Οικονομίας και Τεχνολογίας της Γερμανίας Rainer Bruderle και Ernst Burgbacher υπογράμμισαν τους μακρόχρονους δεσμούς φιλίας μεταξύ των δύο χωρών. Χαρακτηριστικά, ο υφυπουργός Οικονομίας δήλωσε ότι ο ίδιος είναι διατεθειμένος να μεσολαβήσει για επαφές που θα φέρουν περισσότερους Γερμανούς τουρίστες στη χώρα μας. «Η Ελλάδα έχει όλα όσα απαιτούν οι Γερμανοί τουρίστες. Θέλω να συνεισφέρω όσο μπορώ έτσι ώστε η Ελλάδα να γίνει ακόμα πιο ελκυστική στη Γερμανία ως τουριστικός προορισμός, να το πληροφορηθούν ακόμη περισσότεροι, κυρίως σήμερα. Σε αυτή τη δύσκολη κατάσταση για την Ελλάδα, αυτό θα ήταν ιδιαίτερα σημαντικό», είπε χαρακτηριστικά. Στην ιστοσελίδα της Ντόιτσε Βέλε, εξάλλου, φιλοξενήθηκαν δηλώσεις Ελλήνων τουριστικών παραγόντων για τις προοπτικές του τουρισμού, με κοινή διαπίστωση ότι οι αφίξεις θα κυμανθούν στα περυσινά επίπεδα, όμως, τα έσοδα θα είναι χαμηλότερα, καθώς η προσέλκυση τουριστών στηρίζεται στις εκπτώσεις και στις χαμηλές τιμές. Από τις δηλώσεις ξεχωρίζει αυτή του αντιπροέδρου της Ένωσης Ξενοδόχων Ηρακλείου, Γιάννη Οικονόμου, ο οποίος υπογραμμίζει ότι ακόμη και αν δεν υπήρχε η οικονομική κρίση η Ελλάδα θα κατέγραφε μείωση στον τουρισμό της. Και αυτό γιατί, όπως είπε, «είμαστε πίσω από πλευράς προσφοράς φρέσκου προϊόντος, αλλά και σε μια καλή σχέση αξίας τιμής, έτσι ώστε να είμαστε ανταγωνιστικοί με τους όλο και πιο δυνατούς ανταγωνιστές μας». Πρόσθεσε δε πως, «αυτό που συμβαίνει είναι ότι πηγαίνουμε κατά κάποιον τρόπο χωρίς πρόγραμμα στον τουρισμό, όπως σε όλους τους τομείς της οικονομίας, πράγμα που καθιστά τις επιπτώσεις από όποια παγκόσμια οικονομική κρίση πολύ χειρότερες για την Ελλάδα. Και το πρόβλημα είναι ότι ενώ η οικονομική κρίση στη βόρεια Ευρώπη αρχίζει να περνά κι ο κόσμος αρχίζει και ταξιδεύει, σε πολύ μεγάλο βαθμό επιλέγει άλλες χώρες και όχι την Ελλάδα. Αυτό πρέπει να μας προβληματίσει». Λιγότερα ταξίδια στο εξωτερικό Λιγότερα ταξίδια στο εξωτερικό, εφέτος, θα πραγματοποιήσουν οι Γερμανοί, σύμφωνα με τη δημοσκόπηση της GfK TravelScope που παρουσιάστηκε στο πλαίσιο της έκθεσης ITB. Η τάση αυτή μείωσης αποδίδεται στο ασταθές οικονομικό περιβάλλον και την αύξηση της ανεργίας. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας, Η κυρία Α. Γκερέκου με τον υπουργό Οικονομίας και Τεχνολογίας της Γερμανίας R. Bruderle και τον δήμαρχο του Βερολίνου K. Wowereit οι Γερμανοί σχεδιάζουν 55,4 εκατ. διακοπών διάρκειας μεγαλύτερης των 5 ημερών, επίπεδα μειωμένα κατά 3,4% σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Oσοι από τους Γερμανούς τουρίστες ταξιδέψουν θα μειώσουν τόσο τον προϋπολογισμό του πακέτου διακοπών όσο και τις ημέρες των διακοπών τους και τις αποστάσεις των ταξιδιών τους, ενώ δεν είναι λίγοι αυτοί που αναμένεται να κάνουν την κράτησή τους την τελευταία στιγμή. Οι κρατήσεις, για την ώρα, κυμαίνονται στα ίδια επίπεδα με αυτά του Ρεκόρ ταξιδιών στους μακρινούς προορισμούς Μπορεί τα ταξίδια στο εξωτερικό των Γερμανών να εμφανίζουν τάση μείωσης, όμως, οι μακρινοί προορισμοί θα είναι ο μεγάλος κερδισμένος της φετινής χρονιάς. Σύμφωνα με την TUI, 4,8 εκατ. Γερμανοί αναμένεται να ταξιδέψουν σε αυτούς τους προορισμούς. Τα ταξίδια σε προορισμούς μακρινών αποστάσεων (long haul) και τα ταξίδια πολλαπλών διαδρομών (round trip) αναμένεται να αποτελέσουν την κινητήριο δύναμη ανάπτυξης του ομίλου έως το 2020, είπε χαρακτηριστικά ο επικεφαλής της TUI Germany, Volker Boettcher. Γι αυτό το λόγο, ο οργανισμός θα επικεντρώσει την προσπάθειά του στις προσφορές για ζευγάρια και μεγαλύτερης ηλικίας ταξιδιώτες. Σήμερα, τα ταξίδια σε μακρινούς προορισμούς αντιπροσωπεύουν περίπου το 17% των πωλήσεων του ομίλου. Ο κ. Γερουλάνος Σειρά επαφών με διεθνή μέσα ενημέρωσης είχε στις ΗΠΑ και το Βερολίνο ο υπουργός Πολιτισμού και Τουρισμού, Παύλος Γερουλάνος, ο οποίος συμμετείχε στην αποστολή που συνόδευσε τον πρωθυπουργό, Γιώργο Παπανδρέου, στο ταξίδι του στην Ουάσιγκτον για τη συνάντησή του με τον Αμερικανό πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα και τον εορτασμό της επετείου της 25ης Μαρτίου Ο κ. Γερουλάνος είχε, επίσης, την ευκαιρία να κάνει σειρά συναντήσεων με επιφανείς Ελληνοαμερικανούς που ενδιαφέρονται να στηρίξουν την προσπάθεια της Ελλάδας για έξοδο από τηn κρίση, καθώς και για την προώθηση του ελληνικού πολιτισμού και τουρισμού διεθνώς. Στην ΙΤΒ του Βερολίνου ο υπουργός Πολιτισμού και Τουρισμού είχε την ευκαιρία να συναντηθεί με τουριστικούς φορείς, κορυφαίους tour operators και να δώσει σειρά συνεντεύξεων σε διεθνή μέσα. Συναντήθηκε, επίσης, με τον κ. Mark Μilde, διοργανωτή του Μαραθωνίου του Βερολίνου προκειμένου μέσω του κορυφαίου Μαραθωνίου της Ευρώπης να προβληθεί ο ελληνικός Μαραθώνιος ως μοναδική αθλητική και πολιτιστική εκδήλωση που μπορεί να τονώσει ακόμα περισσότερο το διεθνές τουριστικό ενδιαφέρον για τη χώρα μας. Σε όλες τις επαφές του ο κ. Γερουλάνος υπογράμμισε ότι το υπουργείο σχεδιάζει τη σωστή προβολή της χώρας, την ανάπτυξη νέων προϊόντων αλλά και τη στοχευμένη στρατηγική στον χώρο του τουρισμού και το άνοιγμα της χώρας σε νέες αγορές. Ενισχύονται οι οικολογικές πρακτικές Σε συνέντευξη Τύπου που έδωσε η κ. Γκερέκου στην ΙΤΒ υπογράμμισε ότι η Ελλάδα συνεχίζει να επενδύει στην αναβάθμιση των υποδομών της, αναφέροντας ότι θα τεθούν σύντομα σε λειτουργία 20 μαρίνες, καθώς και νέα ξενοδοχεία, που ενισχύθηκαν από τον Αναπτυξιακό Νόμο, ενώ ξεκινούν και νέες μεγάλες ιδιωτικές επενδύσεις στον τουρισμό. Η κ. Γκερέκου ανέφερε ακόμη ότι σύντομα θα κατατεθεί νομοσχέδιο για την προνομιακή ενίσχυση οικολογικών πρακτικών στις ξενοδοχειακές μονάδες, ενώ προωθούνται συστήματα πιστοποίησης όπως τα «Eco» και τα «Green Hotels». «Η οποιαδήποτε μορφή ανάπτυξης του τουρισμού στην Ελλάδα από εδώ και εμπρός, θα έχει έναν περιβαλλοντικά ευαίσθητο προσανατολισμό και θα είναι απόλυτα συντεταγμένη με τη λογική της «Πράσινης Ανάπτυξης» - η οποία αποτελεί και κεντρική κυβερνητική επιλογή συνολικά για την ανάπτυξη της χώρας», είπε. Απαντώντας σε ερώτηση Γερμανού δημοσιογράφου αν οι Έλληνες συμπαθούν ακόμη τους Γερμανούς και γιατί να πάει τώρα ένας Γερμανός στην Ελλάδα η κ. Γκερέκου είπε: «Μεταξύ των δύο λαών υπήρχε και υπάρχει πάντοτε βαθιά και πραγματική φιλία - και μάλιστα από παλιά, αν θέλουμε να θυμηθούμε και τους μεγάλους Γερμανούς φιλέλληνες του 19ου αιώνα. Δεν νομίζω ότι πρέπει να επιτρέπουμε σε κάποια γεγονότα όπως αυτά να επηρεάζουν τις μεταξύ μας σχέσεις - προσωπικά δεν τα θεωρώ καν σοβαρά και αντιμετωπίζονται μόνο ως αστείο, «κακό αστείο», αλλά αστείο πάντως. Όπως και

7 07 εκθέσεις > ΙΤΒ Βερολίνου να έχει, όμως, δεν νομίζω ότι υπάρχει το παραμικρό πρόβλημα μεταξύ μας στο οποιοδήποτε επίπεδο. Εκατομμύρια Γερμανών επισκεπτών έρχονται κάθε χρόνο στην Ελλάδα. Υπάρχει άλλωστε και ένας πολύ μεγάλος αριθμός Γερμανών οι οποίοι μένουν μόνιμα πλέον στην Ελλάδα έχοντας αγοράσει ακίνητη περιουσία στη χώρα. Η καλύτερή μου φίλη είναι Γερμανίδα και κατοικεί στα Χανιά. Επομένως, πραγματικά είναι η καλύτερη στιγμή για τον Γερμανό τουρίστα να επισκεφθεί τη χώρα μας και, όπως σας είπα και προηγουμένως, οι άνθρωποι είναι το ίδιο ζεστοί και φιλόξενοι και οι τουριστικές υπηρεσίες στις φθηνότερες δυνατές τιμές.» Η Κρήτη στο πρόγραμμα Αριστείας Προορισμών Στο πρόγραμμα Αριστείας Προορισμών «System of Measures for Destination Excellenc» σε εθνικό επίπεδο μέσω της ΕΛΑΓΡΟ - Βιώσιμη Τουριστική Ανάπτυξη και σε συνεργασία με το World Centre of Excellence in Destinations (CED), φορέα συμβεβλημένου με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τουρισμού του ΟΗΕ εντάσσονται οι 4 νομοί της Κρήτης. Η υπογραφή της σύμβασης πραγματοποιήθηκε στην ΙΤΒ. Η Ρόδος Εξαιρετική επιτυχία σημείωσε η εκδήλωση που διοργάνωσε ο ΠΡΟΤΟΥΡ, στο πλαίσιο της προβολή της Ρόδου στην έκθεση ΙΤΒ, στο συνεδριακό κέντρο «Axica» του Βερολίνου με στόχο την παρουσίαση της Ρόδου μέσα από μια «οικολογική ματιά». Στους παρισταμένους παρουσιάστηκαν οι δράσεις που υλοποιούνται στο νησί για την προστασία του περιβάλλοντος, όπως είναι η λειτουργία της ΕΤΑΙ ΠΡΟ.ΦΥ.ΚΑ., του ΧΥΤΑ και του ΒΙΟΚΑΤ. Την εκδήλωση παρακολούθησαν 40 Γερμανοί δημοσιογράφοι, 40 επιχειρηματίες του τουριστικού κλάδου της Γερμανίας, Ελληνες επιχειρηματίες του τουριστικού τομέα, ο πρόεδρος του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Γιώργος Τσακίρης και εκπρόσωποι του υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού. Η εκδήλωση περιελάμβανε ακόμη, κονσέρτο ελληνικής και διεθνούς έντεχνης μουσικής με τη σοπράνο Αναστασία Ζαννή, δείπνο στο φουαγιέ και παράσταση με ακροβατικά. Οι φιλόδοξοι στόχοι της Τουρκίας Η Τουρκία, ως τιμώμενη χώρα της εφετινής ΙΤΒ, αλλά και λόγω της ανάδειξης της Κωνσταντινούπολης ως Ευρωπαϊκής Πολιτιστικής Πρωτεύουσας 2010, κέρδισε τις εντυπώσεις στο Βερολίνο, με αφίσες σε όλη την πόλη και στην έκθεση, αλλά και συχνές αναφορές στον γερμανικό Τύπο. Ο υπουργός Πολιτισμού και Τουρισμού, Ertugrul Gunay, σε συνέντευξη Τύπου, εξέφρασε τη βεβαιότητα ότι η Τουρκία θα συνεχίσει να έχει αύξηση τουριστών και τα επόμενα χρόνια. Στόχος της Τουρκίας, είπε, είναι να αποτελέσει μια από τις 10 κορυφαίες χώρες στον κόσμο τόσο σε ό,τι αφορά τον αριθμό των αφίξεων όσο και των συνολικών εσόδων από τον τουρισμό το Η Τουρκία αναμένει να φιλοξενήσει περισσότερα από 28 εκατομμύρια τουρίστες το Ο κ. Gunay δήλωσε επίσης ότι το υπουργείο στοχεύει να προωθήσει όχι μόνο τις ακτές της Τουρκίας, αλλά και τις ιστορικές και πολιτιστικές ομορφιές της, τις εγκαταστάσεις ευεξίας και τα γήπεδα γκολφ, σε μια προσπάθεια να αυξήσει τα έσοδά της από τις τουριστικές δραστηριότητες. Η Τουρκία προωθεί δύο ιστορικά έργα τέχνης στην τρέχουσα ITB, μια εικόνα αγγέλου από την Αγία Σοφία και το κεφάλι του αγάλματος του Αυγούστου που ανακαλύφθηκε σε ανασκαφές στην περιοχή Pamukkale (Ιερόπολη). Ο γενικός γραμματέας του Οργανισμού Κωνσταντινούπολη - Ευρωπαϊκή Πολιτιστική Πρωτεύουσα 2010, Yilmaz Kurt, κάλεσε τους tour operators να προσθέσουν την Κωνσταντινούπολη στα πακέτα τους και να ενημερώνουν τους ταξιδιώτες για την ιστορία και τον πολιτισμό της Πόλης. ΜΙΤΤ Μόσχας Αύξηση έως και 30% στις αφίξεις Ρώσων το 2010 Σημαντική αύξηση αφίξεων Ρώσων τουριστών στην Ελλάδα εφέτος, που μπορεί να φτάσει ή και να ξεπεράσει το 30% έναντι του 2009, διαφαίνεται από τα στοιχεία κρατήσεων των tour operators της χώρας, όπως είπε η υφυπουργός Πολιτισμού και Τουρισμού, Άντζελα Γκερέκου, μιλώντας στα εγκαίνια του ελληνικού περιπτέρου στην έκθεση ΜΙΤΤ της Μόσχας, στην οποία η Ελλάδα είναι τιμώμενη χώρα. Για τη διευκόλυνση των αφίξεων Ρώσων τουριστών, η κυρία Γκερέκου τάχθηκε υπέρ της χορήγησης βίζας τουλάχιστον εξάμηνης διάρκειας, κατά τα πρότυπα της Ισπανίας, επισημαίνοντας ότι η ίδια θα ήθελε ετήσια βίζα ή και διετή με δυνατότητα πολλαπλών εισόδων. Η αυξητική τάση των κρατήσεων Ρώσων τουριστών προς την Ελλάδα αποδίδεται στην υποχώρηση του ευρώ έναντι του ρουβλίου, σε συνδυασμό με τη διατήρηση των περυσινών τιμών στα ελληνικά ξενοδοχεία, γεγονός, που καθιστά φτηνότερα τα ελληνικά πακέτα διακοπών στη ρωσική αγορά. Σε συνέντευξη Τύπου, εξάλλου, στο πλαίσιο της ΜΙΤΤ, η κ. Γκερέκου έδωσε τις ακόλουθες ειδήσεις: Προς το τέλος Μαρτίου θα δοθούν στη δημοσιότητα οι δύο πρώτοι Οδηγοί Ενίσχυσης Ιδιωτικών Επενδυτικών Σχεδίων με την κωδική ονομασία «πράσινος τουρισμός» και «εναλλακτικός τουρισμός». Ειδικές δράσεις βρίσκονται σε διαδικασία νομοθέτησης για την προνομιακή ενίσχυση οικολογικών πρακτικών στις ξενοδοχειακές μονάδες, ενώ προωθούνται συστήματα πιστοποίησης όπως τα «Eco» και τα «Green Hotels». Η οποιαδήποτε μορφή ανάπτυξης του τουρισμού στην Ελλάδα από εδώ και εμπρός, είπε η κυρία Γκερέκου, θα έχει έναν περιβαλλοντικά ευαίσθητο προσανατολισμό και θα είναι απόλυτα συντεταγμένη με τη λογική της «Πράσινης Ανάπτυξης» - η οποία αποτελεί και κεντρική κυβερνητική επιλογή συνολικά για την ανάπτυξη της χώρας. Πολύ σύντομα θα δοθεί στη δημοσιότητα το νομοσχέδιο για τον ιαματικό τουρισμό, όπως και το θεσμικό πλαίσιο για τον τουρισμό υπαίθρου και τον αγροτουρισμό στην Ελλάδα. Η κ. Γκερέκου, στη συνάντηση που είχε με τον πρόεδρο της Επιτροπής Τουρισμού της κυβέρνησης της Μόσχας, κ. Αντιουβέεφ, υπογράμμισε ότι η Ελλάδα θα κάνει «ό,τι είναι δυνατόν καλύτερο» ώστε να διευκολυνθεί η διαδικασία έκδοσης βίζας για τους Ρώσους τουρίστες, ευελπιστώντας ότι έτσι θα ανοίξει ο δρόμος για να έρχονται στην Ελλάδα τα επόμενα χρόνια 1 έως 1,5 εκατ. Ρώσοι τουρίστες, από που δέχεται σήμερα. Το 55% των Ρώσων τουριστών που ταξιδεύουν στο εξωτερικό, είπε η κ. Γκερέκου, προέρχονται από τη Μόσχα. Γι αυτό θα υπάρξει στενή συνεργασία με τον κ. Αντιουβέεφ ώστε να αρθούν τα εμπόδια για την αύξηση της ροής Ρώσων τουριστών. Διυπουργική συνεργασία για τη βίζα Πιο εύκολα και με χαμηλότερο κόστος θα εκδίδονται οι βίζες εισόδου στην Ελλάδα κυρίως από τη Ρωσία, την Ουκρανία, την Κίνα και χώρες της Μέσης Ανατολής. Αυτό τουλάχιστον συμφωνήθηκε στη συνάντηση που είχαν ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών Δημήτρης Δρούτσας και ο υπουργός Πολιτισμού και Τουρισμού Παύλος Γερουλάνος. Ειδικότερα, όπως ανέφεραν οι δύο υπουργοί, θα γίνουν όλες οι απαραίτητες κινήσεις για τη μείωση του κόστους έκδοσης βίζας, την επιτάχυνση της διαδικασίας και την επιμήκυνση της διάρκειας ισχύος της κατά περίπτωση, πάντα στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού κεκτημένου. Επιπλέον εξετάζεται η δυνατότητα μη αυτοπρόσωπης παρουσίας στα προξενεία για την έκδοση βίζας (για τη διευκόλυνση όσων κατοικούν μακριά από τα προξενεία) και εξάλειψης της επιβάρυνσης που προκύπτει στο κόστος έκδοσης από τα Visa Centers. Οι δύο υπουργοί συμφώνησαν επίσης σε κοινές δράσεις για την προβολή του Μαραθωνίου (με αφορμή και την συμπλήρωση χρόνων από τη Μάχη του Μαραθώνα το 2010) αλλά και την ενίσχυση της ελληνοτουρκικής προσέγγισης με όχημα τον πολιτισμό και τον τουρισμό. Στο πλαίσιο αυτό θα ακολουθήσει σειρά επαφών με εκπροσώπους της πολιτικής ηγεσίας Ελλάδας - Τουρκίας τις προσεχείς εβδομάδες. Τέλος, στη συζήτηση τέθηκε και το θέμα του μέλλοντος των Εδρών Ελληνικών Σπουδών, όπου αποφασίστηκε να υπάρξει συντονισμένη προσπάθεια από το υπουργείο Εξωτερικών, το υπουργείο Παιδείας και το υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού. Ο κ. Γερουλάνος, απαντώντας σε ερώτηση για τις προοπτικές της τουριστικής κίνησης στη χώρα μας εφέτος, είπε ότι ακόμη είναι νωρίς για εκτιμήσεις, καθώς τώρα κλείνονται τα πακέτα, εξέφρασε, ωστόσο, την αισιοδοξία του ότι θα συγκρατηθεί η πτώση, που υπήρξε πέρυσι, με προσδοκία για αύξηση. Η έκθεση Intourmarket της Μόσχας Την πεποίθησή τους ότι η ενεργοποίηση της συμφωνίας για τουριστική συνεργασία θα αποφέρει οφέλη και στις δύο χώρες εξέφρασαν κατά τη συνάντησή τους στην έκθεση Intourmarket της Μόσχας η υφυπουργός Πολιτισμού και Τουρισμού Άντζελα Γκερέκου και ο υπουργός Τουρισμού και Επικεφαλής του Ομοσπονδιακού Οργανισμού Τουρισμού Ανατόλι Γιάρουτσκιν. Στη συνάντηση συζητήθηκαν, επίσης, θέματα που αφορούν στην ενίσχυση της τουριστικής κίνησης των δύο χωρών, στην προώθηση της συνεργασίας στον τομέα των τουριστικών επενδύσεων, στην ανταλλαγή τεχνογνωσίας και εμπειρίας στον τομέα των ειδικών μορφών τουρισμού και στην καθιέρωση άμεσων επαφών μεταξύ των ενώσεων τουριστικών πρακτόρων των δύο χωρών. Η κ. Γκερέκου διαβεβαίωσε ότι το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών θα δώσει σύντομα λύσεις στην έκδοση βίζας, πάντα στο πλαίσιο της Συνθήκης του Σένγκεν, που θα ικανοποιεί και τους Ρώσους τουρίστες που θέλουν να επισκεφθούν την Ελλάδα. Σχετικά με την κρίση στην Ελλάδα και τους πιθανούς φόβους των Ρώσων να ταξιδέψουν εδώ ο κ. Γιάρουτσκιν είπε: «Ξέρετε, για κάποιο λόγο όλη την ώρα ζούμε με κάποιες φοβίες. Γιατί ας πούμε πρώτα μας φόβιζαν με τη γρίπη των πτηνών, μετά με τη γρίπη των χοίρων, τώρα με την οικονομική κρίση, αλλά εντάξει είμαστε, ζούμε, ταξιδεύουμε στο εξωτερικό και το εσωτερικό, τίποτε τρομερό δεν συμβαίνει. Νομίζω ότι η φυσική φιλομάθεια του Ρώσου είναι τόσο μεγάλη, που καμία φήμη ή διάδοση δεν μπορεί να επηρεάσει την απόφασή του να ταξιδέψει στη μια ή την άλλη χώρα».

8 08 συνέντευξη > Γιάννης Μπραζιτίκος, ιδιοκτήτης της ξενοδοχειακής αλυσίδας Oscar Hotels, μέλος του Δ.Σ. του ΞΕΕ και αντιπρόεδρος της ΕΞΑ-Α Διαχείριση κρίσεων για να ανατραπεί το αρνητικό κλίμα Από το 2011 και μετά διαφαίνεται ανάκαμψη στον τουρισμό Αν και είναι άνθρωπος αισιόδοξος από τη φύση του, ο κ. Γιάννης Μπραζιτίκος, ιδιοκτήτης της ξενοδοχειακής αλυσίδας Oscar Hotels στην Αθήνα, μέλος του Δ.Σ. του ΞΕΕ και αντιπρόεδρος της ΕΞΑ, εμφανίζεται ιδιαίτερα προβληματισμένος σε ό,τι αφορά την πορεία του τουρισμού στην Ελλάδα, σε αυτό το δύσκολο περιβάλλον της οικονομικής κρίσης. Θεωρεί ότι το ελληνικό τουριστικό προϊόν θα πρέπει να συνδεθεί με τον πολιτισμό γιατί αυτό είναι το συγκριτικό πλεονέκτημα της Ελλάδας και αυτό θα πρέπει να προβληθεί στο εξωτερικό. συνέντευξη στη ΒΙΚΗ ΤΡΥΦΩΝΑ Πώς κινείται μέχρι στιγμής ο τουρισμός στην Αθήνα; Αυτή τη στιγμή κινούμαστε λίγο κάτω από τα επίπεδα του 2009, δηλαδή περίπου +/-5%. Να σημειώσω, βέβαια, ότι το 2009 ήταν πολύ πεσμένο, δηλαδή σημειώσαμε μείωση της τάξης του 20%! Από τη μία ο απόηχος των επεισοδίων του Δεκεμβρίου του 2008, από την άλλη η οικονομική κρίση η οποία ήταν στο απόγειό της, τα ξενοδοχεία αντιμετώπισαν σοβαρό πρόβλημα. Αλλά και εφέτος παραμένουμε σε πτωτική πορεία και κάνουμε προσπάθεια να περιορίσουμε τις απώλειες όσο το δυνατόν περισσότερο. Και εφέτος η οικονομική κρίση συνεχίζεται ενώ τα αρνητικά δημοσιεύματα σε βάρος της Ελλάδας έχουν δημιουργήσει επιπλέον επιβάρυνση. Ποια είναι τα χαρακτηριστικά των τουριστών της Αθήνας; Οι τουρίστες της Αθήνας προέρχονται κυρίως από ευρωπαϊκές χώρες και δευτερευόντως από Αμερική και Ασία. Η παραμονή τους εδώ διαρκεί συνήθως 2-3 ημέρες, γιατί ή θα κάνουν κάποια κρουαζιέρα στα νησιά και μετά θα περάσουν 2 ημέρες Αθήνα ή θα κάνουν τον κλασικό γύρο Αθήνα - Δελφοί - Αργολίδα - Ολυμπία - Αθήνα ή πρόκειται για weekenders και citybreakers. Σε ό,τι αφορά τα συνέδρια, επειδή εξακολουθεί να μην υπάρχει μεγάλο συνεδριακό κέντρο στην Αθήνα, είναι πολύ μικρή η ζήτηση. Είναι μόνο εγχώρια, για μικρά σεμινάρια ατόμων και πολύ σπάνια θα είναι κάποιο μεγάλο συνέδριο, το οποίο δεν μπορεί να απορροφηθεί στα μεγάλα ξενοδοχεία. Αλλά και η ζήτηση πλέον είναι πτωτική, αφού πολλές εταιρείες έχουν δικές τους αίθουσες εκδηλώσεων. Ποιες είναι οι τάσεις που διαμορφώνονται αυτή τη στιγμή στον τουρισμό; Ο τουρισμός θέλει σταθερό πολιτικό, κοινωνικό και οικονομικό περιβάλλον. Στην Ελλάδα έχουμε σταθερό πολιτικό περιβάλλον, όμως έχουμε μεγάλο πρόβλημα κοινωνικό και οικονομικό. Λόγω της οικονομικής κρίσης, γίνονται αλλαγές στη φορολογία και περικοπές δαπανών κάτι που σημαίνει ασταθές οικονομικό περιβάλλον, επομένως δημιουργείται κοινωνική αναταραχή. Χαρακτηριστικά να σας αναφέρω ότι από την αρχή του χρόνου χάσαμε πολλά γκρουπ λόγω των μπλόκων των αγροτών, μετά είχαν απεργία οι ελεγκτές εναέριας κυκλοφορίας, κάποιοι άλλοι είχαν προβλήματα με τους οδηγούς ταξί. Και ταυτόχρονα υπάρχει πρόβλημα ρευστότητας, αφού οι τράπεζες δεν παρέχουν δάνεια. Στην πράξη είμαστε σε διαδικασία αργού θανάτου. Σε ό,τι αφορά τις αγορές του εξωτερικού, δουλεύουν μόνο με προσφορές, με χαμηλές τιμές και με πακέτα all inclusive. Γι αυτό και πάει καλά η Τουρκία, η οποία έχει χαμηλό ΦΠΑ, μόνο 5%, χαμηλό εργατικό κόστος. Και στην Ισπανία είναι χαμηλός ο ΦΠΑ. Εμείς τώρα, δεν μπορούμε να αλλάξουμε τις τιμές γιατί έχουμε υπογράψει συμβόλαια, άρα την αύξηση του ΦΠΑ θα την επωμιστούμε εμείς. Άρα επιδεινώνεται ακόμα περισσότερο η αρνητική οικονομική κατάσταση των ξενοδοχείων. Η ανάκαμψη των χωρών του εξωτερικού θα γίνει τουλάχιστον από το 2011 και μετά. Κάτι που έχει μια χρονική υστέρηση, τουλάχιστον 2 χρόνων, ώστε ο τουρίστας να μπορέσει να ταξιδέψει και να ξοδέψει όσο ταξίδευε και ξόδευε παλαιότερα. Εμείς όμως έχουμε πίσω μας τουλάχιστον δύο χρόνων κρίση... Η διαφορά σε σχέση με πέρσι, είναι ότι η αντιστοιχία ευρώ - δολαρίου ήταν 1,55 ενώ πλέον είναι στο 1,35 και κατεβαίνει συνεχώς. Αυτό είναι πολύ θετικό γιατί δεν είμαστε τόσο ακριβοί όσο πέρσι. Βέβαια, αυτό ισχύει και στο Παρίσι, στη Βαρκελώνη, στο Μιλάνο και στις άλλες ευρωπαϊκές πόλεις. Το θετικό όμως είναι ότι η Ευρωζώνη είναι πιο φθηνή, κάτι που σημαίνει ότι μπορεί να προσελκύσεις τουρίστες από χώρες εκτός Ευρωζώνης. Πάντως, θεωρώ ότι στην επαρχία η κατάσταση είναι χειρότερη και φοβάμαι ότι τα εποχικά ξενοδοχεία θα έχουν το μεγαλύτερο πρόβλημα. Και αυτό φαίνεται από το γεγονός ότι εφέτος το Πάσχα, το οποίο ήταν αρκετά νωρίς, το 80% των ξενοδοχείων δεν άνοιξαν. Τι θα ζητούσατε από το κράτος έτσι ώστε να ενισχυθεί ο τουρισμός; Το κράτος κατ αρχήν θα πρέπει να κάνει στοχευμένη διαφήμιση στο εξωτερικό, σε συγκεκριμένα μέσα και σε συγκεκριμένο κοινό. Επίσης, θα πρέπει να υπάρξει μια κεντρική διαφημιστική προβολή και όχι αυτή να επιμερίζεται σε κάθε νομαρχία. Θα πρέπει ακόμα να αναπτυχθεί μια στρατηγική για crisis management έτσι ώστε να ανατραπεί το αρνητικό κλίμα που υπάρχει για την Ελλάδα. Σε ό,τι αφορά τις υποδομές, έχουν γίνει βέβαια πολλά έργα σε σχέση με την τελευταία 20ετία, αλλά και αυτά χρειάζονται συντήρηση ενώ σε απαιτούνται και καινούργια έργα, όπως το αεροδρόμιο στο Ηράκλειο, μαρίνες, βελτίωση του οδικού δικτύου. Και φυσικά, θα πρέπει να υποστηριχθούν τα υπάρχοντα έργα, όπως το Μουσείο της Ακρόπολης. Γιατί κάποιος δεν έρχεται στην Αθήνα μόνο για το Μουσείο, πρέπει να έχει και άλλα ενδιαφέροντα για να παραμείνει αρκετές ημέρες. Και αυτό θα πρέπει να το φροντίσει το κράτος. Άλλωστε το συγκριτικό πλεονέκτημα της Ελλάδας έναντι των άλλων προορισμών είναι ότι μπορεί να συνδυάζει τις διακοπές με τον πολιτισμό, δύο έννοιες συγγενικές. Αυτή η σύνδεση πρέπει να ενισχυθεί περαιτέρω και να προβληθεί αντίστοιχα. Ποια είναι τα συγκριτικά πλεονεκτήματα των ξενοδοχείων Oscar; Τα Oscar Hotels Athens προσφέρουν διαμονή στην Αθήνα σε ταξιδιώτες αναψυχής αλλά και business. Αυτή η αλυσίδα των ελληνικών ξενοδοχείων στην Αθήνα περιλαμβάνει το Oscar Hotel, με 120 δωμάτια και το Oscar II με 40 δωμάτια. Προσφέρουν διαμονή τριών αστέρων σε προσιτές τιμές. Τα Oscar Hotels βρίσκονται στην καρδιά της Αθήνας, απέναντι από τον κεντρικό σιδηροδρομικό σταθμό και τον σταθμό του μετρό, τον Σταθμό Λαρίσης, και μόνο λίγα λεπτά με τα πόδια από την πλατεία Ομονοίας και το Αρχαιολογικό Μουσείο. Η θέση των ξενοδοχείων επιτρέπει στους πελάτες εύκολη πρόσβαση σε όλους τους αρχαιολογικούς χώρους και άλλα ενδιαφέροντα τουριστικά αξιοθέατα, όπως η Ακρόπολη, ο Παρθενώνας, η περιοχή της Πλάκας, η Βουλή των Ελλήνων στην πλατεία Συντάγματος και το Ολυμπιακό Στάδιο. Στo Oscar έχει γίνει ανακαίνιση το 2004 ενώ εφέτος ανακαινίστηκε το Lobby του ξενοδοχείου με μια αξιοσημείωτη συλλογή έργων τέχνης, τα οποία συλλέγουμε τόσο εγώ όσο και η οικογένειά μου εδώ και πολλά χρόνια. Δίνω μεγάλη σημασία στη συλλογή αυτή γιατί θεωρώ ότι ο τουρισμός και ο πολιτισμός είναι έννοιες συγγενικές. Αν και η συνένωση των δύο υπουργείων θα έπρεπε να ενδυναμώσει τη στενή αυτή σχέση, λίγα πράγματα έχουν γίνει. Στο lobby του ξενοδοχείου, ο επισκέπτης μπορεί να δει έργα σύγχρονων ζωγράφων αλλά και έργα των περασμένων αιώνων, με ιδιαίτερη έμφαση σε έργα που αφορούν την Αθήνα. Όλα είναι αυθεντικά, προστατευμένα μέσα ειδικές προθήκες οι οποίες φέρουν και σύστημα συναγερμού. Γενικά σε όλο το ξενοδοχείο πλέον υπάρχουν συστήματα ασφαλείας έτσι ώστε να μην μπορούν να μπουν μέσα στα δωμάτια άνθρωποι που δεν είναι ένοικοι. Υπάρχουν επίσης αίθουσες σεμιναρίων και εκδηλώσεων ενώ στον Όμιλο Oscar ανήκει και ένα παρακείμενο πάρκινγκ 100 θέσεων.

9

10 10 μελέτη ΙΤΕΠ > Ξενοδοχεία Σημαντικές ελλείψεις σε εγκαταστάσεις και υποδομές Αναγκαία η διαμόρφωση ενός νέου αναπτυξιακού πλαισίου για τον ελληνικό τουρισμό Σημαντικές ελλείψεις στην παροχή εγκαταστάσεων και υπηρεσιών κυρίως στα ξενοδοχεία των χαμηλών κατηγοριών της χώρας εντοπίζει η ετήσια έκθεση του Ινστιτούτου Τουριστικών Ερευνών και Προβλέψεων (ΙΤΕΠ) στο κεφάλαιο για τα χαρακτηριστικά του ξενοδοχειακού δυναμικού της χώρας. του ΓΙΑΝΝΗ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ Ειδικότερα η έκθεση αναφέρει: Μπαρ διαθέτει μόνο το 38% του συνόλου των καταλυμάτων και, όπως είναι αναμενόμενο, το ποσοστό αυξάνεται όσο ανεβαίνει και η κατηγορία. Έτσι, μπαρ διαθέτει μόνο το 13,2% των καταλυμάτων ενός αστέρα, ενώ στην κατηγορία των πέντε αστέρων το ποσοστό ανέρχεται σε 82,4%. Χαμηλά είναι και τα ποσοστά ορισμένων εξειδικευμένων παροχών που προσφέρουν τα ξενοδοχεία, όπως η αίθουσα πολλαπλών χρήσεων (6,8%), η αίθουσα συνεδρίων (11,8%) και το συνεδριακό κέντρο (3,2%). Ενώ τα ποσοστά ανά κατηγορία για την ύπαρξη αίθουσας συνεδρίων είναι σχετικά υψηλά, τα αντίστοιχα ποσοστά για την ύπαρξη συνεδριακού κέντρου είναι ιδιαίτερα χαμηλά. Το 44% των ξενοδοχείων 5 αστέρων έχει συνεδριακό κέντρο και μόνο το 10% των ξενοδοχείων 4 αστέρων. Στις μικρότερες κατηγορίες τα ποσοστά είναι αμελητέα. Ακόμα πιο απογοητευτική είναι η εικόνα για τις παροχές που αφορούν στα γυμναστήρια και γκαράζ. Γυμναστήριο διαθέτει μόνο το 7,8% των ξενοδοχείων της χώρας και γκαράζ για τα αυτοκίνητα των πελατών μόνο το 3,6%. Και πάλι οι ανώτερες κατηγορίες των ξενοδοχείων έχουν τα μεγαλύτερα ποσοστά παροχής αυτών των υπηρεσιών. Αντίθετα, το 40% των ξενοδοχείων διαθέτει κάποιους χώρους στάθμευσης, που όμως δεν είναι ούτε στεγασμένοι ούτε φυλασσόμενοι. Ανοιχτή πισίνα διαθέτει το 26% των ξενοδοχείων, χωρίς όμως να προσδιορίζονται οι προδιαγραφές της, η ύπαρξη ναυαγοσώστη και ναυαγοσωστικών μέσων. Ως προς τη χρήση των νέων τεχνολογιών παρατηρείται μεν μια σαφής βελτίωση την τελευταία διετία, όμως, υπάρχει ακόμη δρόμος για να φτάσει συνολικά ο ξενοδοχειακός κλάδος στο επίπεδο, που απαιτούν οι σύγχρονες απαιτήσεις. Έτσι το 52% των ξενοδοχειακών μονάδων διαθέτει σήμερα ιστοσελίδα στο διαδίκτυο, σε σχέση με το 45% που ήταν πριν από δύο χρόνια. Συγκεκριμένα, το ποσοστό των καταλυμάτων που έχουν ιστοσελίδα κυμαίνεται από 27,2% (ενός αστέρα) έως 88,4% (πέντε αστέρων). Η εικόνα είναι λίγο διαφορετική ως προς την παροχή υπηρεσιών πρόσβασης στο διαδίκτυο. Γενικά, μεγαλύτερο ποσοστό ξενοδοχείων όλων των κατηγοριών Διάθεση Ιστοσελίδας και Πρόσβαση στο Διαδίκτυο ανά Κατηγορία Καταλυμάτων Κατηγορία Μονάδες Ιστοσελίδα Πρόσβαση στο Διαδίκτυο Internet Corner 5***** % κατηγορίας 88,4% 58,4% 67,4% 4**** % κατηγορίας 79,6% 36,0% 42,8% 3*** % κατηγορίας 64,5% 23,6% 25,8% 2** % κατηγορίας 44,7% 12,1% 14,9% 1* % κατηγορίας 27,2% 5,0% 6,7% Διαθέτουν % κατηγορίας 51,7% 17,7% 20,8% Δεν διαθέτουν % κατηγορίας 48,3% 82,3% 79,2% διαθέτει Internet Corner (πρόσβαση στο διαδίκτυο μόνο από συγκεκριμένο μέρος του ξενοδοχείου) σε σχέση με την πρόσβαση στο διαδίκτυο από τα δωμάτια (Internet access). Τα ποσοστά για τα ξενοδοχεία 5 αστέρων κυμαίνονται από 58,4% - 67,4% (internet access - internet corner) και φτάνουν μέχρι τα πολύ χαμηλά ποσοστά των ξενοδοχείων 1 αστέρα (5% - 6,7%). Νέο αναπτυξιακό μοντέλο Στην ίδια έκθεση το ΙΤΕΠ εισηγείται τη διαμόρφωση ενός νέου αναπτυξιακού πλαισίου για τον ελληνικό τουρισμό. Σύμφωνα με τις προτάσεις, για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας του τουρισμού απαιτούνται: Άρση των ανασταλτικών παραγόντων, που εμποδίζουν την επιχειρηματικότητα στη χώρα μας. Όπως επισημαίνεται, το αυστηρό ρυθμιστικό περιβάλλον, τα εμπόδια στην ανάληψη ξένων επενδύσεων και οι περιορισμοί στην απόκτηση ιδιοκτησίας από ξένους αποτελούν τους ανασταλτικούς παράγοντες για την ανάπτυξη επιχειρηματικότητας στον τουρισμό στην Ελλάδα. Πρέπει να επανεξεταστεί το νομοθετικό πλαίσιο που διέπει τη σχέση περιβάλλον και τουρισμός, έτσι ώστε να δημιουργεί τα μικρότερα δυνατά εμπόδια στη λειτουργία των επιχειρήσεων, χωρίς βέβαια να θυσιάζει το επιδιωκόμενο περιβαλλοντικό αποτέλεσμα. Μπαρ, Αίθουσα Πολλαπλών Χρήσεων, Συνεδριακό Κέντρο και Αίθουσα Συνεδρίων ανά Κατηγορία Καταλυμάτων Κατηγορία Μονάδες Μπαρ Αίθουσα Πολλαπλών Χρήσεων Συνεδριακό Κέντρο Αίθουσα Συνεδρίων 5***** % κατηγορίας 82,4% 27,7% 43,8% 68,5% 4**** % κατηγορίας 64,0% 17,8% 10,0% 34,9% 3*** % κατηγορίας 51,5% 7,7% 2,5% 15,6% 2** % κατηγορίας 29,9% 4,1% 0,5% 4,4% 1* % κατηγορίας 13,2% 1,5% 0,1% 1,1% Διαθέτουν % κατηγορίας 37,6% 6,8% 3,2% 11,8% Δεν διαθέτουν % κατηγορίας 62,4% 93,2% 96,8% 88,2% Απαιτείται αναβάθμιση των υποδομών μεταφορών και τεχνολογιών πληροφορικής. Οι τιμές και το κόστος αποτελούν συνιστώσα της ανταγωνιστικότητας ενός κλάδου ή της οικονομίας γενικότερα. Η θέση αυτή επιβεβαιώνεται από το γεγονός ότι χώρες (Ισπανία, Πορτογαλία, Κύπρος) που βρίσκονται σε καλύτερη θέση στη γενική κατάταξη ανταγωνιστικότητας από τη χώρα μας, κατέχουν τις πρώτες θέσεις από πλευράς ανταγωνιστικότητας τιμών μεταξύ των ανταγωνιστριών χωρών. Ωστόσο, η τιμή καθ εαυτή δεν αποτελεί από μόνη της σημαντικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα, αλλά έχει σημασία η σχέση τιμής/ποιότητας. Αυτό οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η ελληνική οικονομία γενικότερα, και ο τουρισμός ειδικότερα, πρέπει να προσαρμοστεί στη γενικά αποδεκτή επιλογή της υποκατάστασης του ανταγωνισμού κόστους από τον ανταγωνισμό ποιότητας, χωρίς, βεβαίως, να αγνοούνται οι παράγοντες που προσδιορίζουν το κόστος. Κατάλληλη εκπαίδευση των εργαζομένων στον τουρισμό και ειδικά στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Μέτρα για την αντιμετώπιση της κρίσης Στην έκθεση περιλαμβάνονται επίσης τα προτεινόμενα από το ΙΤΕΠ άμεσα μέτρα στήριξης του τουρισμού για την αντιμετώπιση της κρίσης. Επιγραμματικά, μεταξύ άλλων, προτείνονται: Αύξηση του επιδόματος ανεργίας στο 70% του βασικού μισθού και για τα τουριστικά επαγγέλματα και σύνδεσή τους με προγράμματα επιδοτούμενης εργασίας και επανακατάρτισης. Χρηματοπιστωτική κάλυψη των τουριστικών επιχειρήσεων και ενίσχυση της ρευστότητάς τους με επενδυτικά δάνεια και κεφάλαια κίνησης, με προσιτά επιτόκια και ευέλικτους τρόπους αποπληρωμής. Αύξηση του ποσού που διαθέτει το ΤΕΜΠΜΕ. Ενίσχυση του κοινωνικού τουρισμού - Έκπτωση δαπανών για εσωτερικό τουρισμό από τα φορολογικά έσοδα. Υλοποίηση προγράμματος διευρωπαϊκού κοινωνικού τουρισμού. Στοχευμένες δράσεις προβολής και επικοινωνίας. Αναδιοργάνωση, από μηδενική βάση, των γραφείων εξωτερικού του ΕΟΤ, ως μονάδες μάρκετινγκ της χώρας μας. Διακοπή των κινήτρων για νέα ξενοδοχεία στις κορεσμένες τουριστικά περιοχές της χώρας. Μείωση του συντελεστή ΦΠΑ που επιβάλλεται στις τουριστικές υπηρεσίες στο επίπεδο των ανταγωνιστριών χωρών, όπως η Ισπανία και η Πορτογαλία. Σχεδιασμός ενός κοινά αποδεκτού Χωροταξικού Πλαισίου για τον τουρισμό στη βάση της βιώσιμης ανάπτυξης. Άρση του καμποτάζ στις κρουαζιέρες.

11 11 άποψη > Δημήτρης Τσίτουρας, ιδρυτής του brand name «The Tsitouras Collection» H όλη εικόνα του ελληνικού τουρισμού δεν είναι καλή Στα σχέδια, ένα δεύτερο ξενοδοχείο και το Μουσείο στη Σαντορίνη Το brand name «The Tsitouras Collection», με το χαρακτηριστικό στεφάνι του Τσαρούχη στο σήμα του, αποτελεί πλέον σύμβολο του ελληνικού πολιτισμού, τόσο εντός όσο και εκτός Ελλάδας. Ο εμπνευστής και ιδρυτής του κ. Δημήτρης Τσίτουρας είναι ένας άνθρωπος που κατάφερε να μετατρέψει το προσωπικό του γούστο και τη λατρεία του για την τέχνη σε επαγγελματική ενασχόληση, και αναγνωρίζεται πλέον ως πρεσβευτής του ελληνικού πολιτισμού στο εξωτερικό. Παράλληλα, έχε ι δημιουργήσει και ένα μικρό αλλά πολύ ιδιαίτερο ξενοδοχείο στη Σαντορίνη, ενώ σχεδιάζει τη δημιουργία ενός ακόμη ξενοδοχείου σε κάποιο «μη τουριστικό» μέρος της Ελλάδας, καθώς και ενός μουσείου στη Σαντορίνη. συνέντευξη στη ΒΙΚΗ ΤΡΥΦΩΝΑ Κύριε Τσίτουρα, διαθέτετε μια πραγματικά μοναδική, από πλευράς αισθητικής και αρχιτεκτονικής, μικρή ξενοδοχειακή μονάδα στη Σαντορίνη και είστε μέλος του ΣΕΤΕ. Επομένως, είστε και άνθρωπος του τουρισμού, πέραν της τέχνης και του πολιτισμού. Πείτε μας, καταρχάς, πώς «μπλέξατε» με το ξενοδοχείο, αλλά και με τη Σαντορίνη. Έχετε ρίζες από εκεί; Δεν είχα καμία σχέση με τη Σαντορίνη. Όταν έκανα το ξενοδοχείο, δεν το έκανα για να γίνει ξενοδοχείο. Το έκανα γιατί ήμουν δικηγόρος και φιλοξενούσα πάρα πολύ κόσμο. Πρόκειται για ένα μοναδικό κτήριο του 1880, έγινε μια πολύ καλή αποκατάσταση και έχω τοποθετήσει αληθινά πράγματα μέσα. Το οικόσημο έξω έχει το στεφάνι του Τσαρούχη, που μας χαρακτηρίζει, και τη λέξη «Collection». Στην αρχή πουθενά δεν είχε τη λέξη ξενοδοχείο και πουθενά τη λέξη Τσίτουρας. Αργότερα μου έγινε πρόταση να μετονομαστεί σε «The Tsitouras Collection» και έτσι έγινε brand name. Ήταν πρωτοπόρο αυτό που έκανα, όλοι με θεωρούσαν τρελό αλλά -όπως έχω πει πολλές φορές- έχω μια μικρή μονάδα, η οποία φέρνει περισσότερα χρήματα από ένα μεσαίο ξενοδοχείο, 4ης κατηγορίας. Από τους πρώτους που έμειναν εκεί ήταν ο Gianni Versace - και αυτό ήταν πολύ σημαντικό γιατί του άρεσε τόσο πολύ το ξενοδοχείο που το διέδωσε στον χώρο της μόδας, με αποτέλεσμα την επόμενη χρονιά να έχουμε 4 εξώφυλλα στο αγγλικό Vogue. Σκέπτεστε να επεκταθείτε με μια νέα, ενδεχομένως, ξενοδοχειακή μονάδα; Πώς είναι το ξενοδοχείο των ονείρων σας; Εκανα μια προσπάθεια παλαιότερα, περίπου 2 χρόνια πριν από τους Ολυμπιακούς Αγώνες, να επεκταθώ σε ένα ξενοδοχείο στη Μύκονο. Δεν ήταν ευτυχής η συνεργασία, έχασα αρκετά χρήματα σε τρεις μήνες - και λόγω κακής οικονομικής συγκυρίας για τον τουρισμό και επειδή έβλεπα ότι η δική μου πελατεία δεν πήγαινε εύκολα στη Μύκονο. Οι άνθρωποι που πηγαίνουν στη Μύκονο έχουν μια συγκεκριμένη νοοτροπία, η οποία δεν ταιριάζει με τους καλούς πελάτες. Πιθανώς η κόρη μου, η οποία έχει εδραιωθεί πια στη Σαντορίνη, μαζί με τον σύζυγό της, να θελήσουν να κάνουν κάτι αντίστοιχο κάπου. Δεν θα αποκαλύψω το μέρος, αλλά θα είναι σε ένα μέρος εκτός τουριστικού χάρτη όπως ήταν η Σαντορίνη. Ο τουρισμός, παγκοσμίως, αλλά και εδώ, βιώνει τις επιπτώσεις της διεθνούς οικονομικής κρίσης. Πιστεύετε, ωστόσο, ότι τα προβλήματα ανταγωνιστικότητας του ελληνικού τουρισμού σχετίζονται μόνο με τη διεθνή κρίση; Και πριν από τους Ολυμπιακούς Αγώνες, ο τουρισμός της Ελλάδας ήταν σε κρίση. Ξέραμε ότι κάποια στιγμή θα χτυπήσει ένα μεγάλο καμπανάκι. Αυτό οφειλόταν σε μια ασυνέπεια του κρατικού μηχανισμού. Δεν είναι δυνατό μέσα σε τέσσερα χρόνια να αλλάζουν 6 υπουργοί και ο καθένας να αλλάζει ακόμα και το σήμα. Ό,τι καταφέραμε, εγώ και μερικοί άλλοι, το έχουμε καταφέρει γιατί είχαμε προσωπικές σχέσεις με τα έντυπα (Conde Nast κ.λπ.). Η διαφήμιση του ΕΟΤ δεν μας βοήθησε. Βοήθησε κάποιους άλλους να βγάλουν χρήματα αλλά όχι τους πραγματικούς ανθρώπους του τουρισμού. Βέβαια, τώρα που τα πράγματα είναι πολύ δύσκολα, ζούμε τις συνέπειες και η κρίση μας έχει αγγίξει όλους. Ακόμα και ένα μικρό ξενοδοχείο σαν το δικό μου που έχει δική του πελατεία, το έχει αγγίξει η κρίση. Γιατί η όλη εικόνα του ελληνικού τουρισμού δεν είναι καλή. Το προσωπικό γούστο έγινε brand name Μιλήστε μας για την περίφημη συλλογή σας και το τι ακριβώς σημαίνει το «The Tsitouras Style». Χωρίς να το καταλάβω, ήταν ένα στυλ που είχα από παιδί. Το είχαν προσέξει όλοι οι μεγάλοι φίλοι μου, αλλά εκείνος ο οποίος κυριολεκτικά με βοήθησε να το κάνω brand name ήταν ο Versace. Ο οποίος όταν το είδε με ρώτησε ποιος με έχει βοηθήσει και είπα ότι τα έχω κάνει όλα μόνος μου. Μου είπε λοιπόν να σταματήσω να είμαι δικηγόρος και να είμαι σχεδιαστής. «Μα εγώ δεν ξέρω να σχεδιάζω, το μόνο που ξέρω είναι αυτό που βλέπεις», του λέω. Και μου απάντησε, «αυτό θα πουλάς». Πουλάω ένα προσωπικό γούστο, το οποίο βέβαια κρύβει μεγάλη προσπάθεια και μεγάλη καλλιέργεια. Σε ό,τι αφορά το στεφάνι, δεν είναι δικό μου έργο, είναι του μεγάλου Τσαρούχη. Πια το Tsitouras Collection και σαν όνομα και σαν όγκο παραπέμπει στην καλύτερη στιγμή της Ελλάδας. Γιατί δίνω την καλύτερη ποιότητα που κυκλοφορεί παγκόσμια, με μια απλότητα που νομίζω ότι είχε πάντοτε η Ελλάδα και το τοπίο της Ελλάδας. Η συλλογή, στο εμπορικό της μέρος, περιλαμβάνει από κοσμήματα, είδη σπιτιού, δώρων και καθαρά πράγματα δημιουργίας. Εκδίδω εδώ και 18 χρόνια έναν κατάλογο, τον Discover the Tsitouras Collection σε αντίτυπα, το οποίο μοιράζεται σε συγκεκριμένες ομάδες ανθρώπων στο εξωτερικό. Ετοιμάζετε ένα Μουσείο στη Σαντορίνη. Τι θα περιλαμβάνει; Είμαστε ακόμη στο θέμα της συστάσεως του ιδρύματος το οποίο θα αναλάβει την ανοικοδόμηση. Ωστόσο, έχουμε και τη γη και στα σχέδια και τη συλλογή των πραγμάτων. Θα περιλαμβάνει διάφορες συλλογές που έχω δημιουργήσει στη διάρκεια της ζωής μου, οτιδήποτε αναφέρεται στη Σαντορίνη, από τον 15ο έως τον 19ο αιώνα, δηλαδή πτώση Κωνσταντινουπόλεως, αρχή τυπογραφίας και έλευση γαλλικών σιδηροδρόμων. Συνολικά είναι περίπου αντικείμενα. Εν συνεχεία υπάρχει μια συλλογή που με τη συνεργασία της Εθνικής Πινακοθήκης θα τη δείξουμε ή το 2010 ή το 2011, την οποία έχουμε ονομάσει «Το τοπίο της Σαντορίνης στη νεοελληνική ζωγραφική του 20ου αιώνα». Επίσης, δίνω τη συλλογή μου του Τσαρούχη, δηλαδή 185 έργα, και τη συλλογή μου του Βασιλείου. Ακόμα έχουμε όλο το γραφείο και το αρχείο του Σπυρίδωνα Μαρινάτου και το γραφείο του Γιώργου Σεφέρη. Πιστεύω ότι μέσα σε δύο χρόνια το μουσείο θα έχει ολοκληρωθεί, καλώς εχόντων των πραγμάτων. Τι σημαίνει αισθητική και ομορφιά για σας; Η ομορφιά είναι επί καθημερινής βάσεως. Δεν είναι μόνο τις Κυριακές και τις αργίες ή τις καλές μέρες. Θα άλλαζα πολλά πράγματα στη ζωή μου, αλλά δεν θα άλλαζα την καθημερινότητα που έχω με τα πράγματα. Και δεν εννοώ μόνο με την τέχνη, αλλά με το κάθε πράγμα. Θεωρώ ότι αντικειμενικά υπάρχει το όμορφο. Αν έπρεπε να περιγράψετε το Αιγαίο με χρώματα ποια θα επιλέγατε; Και με πέντε λέξεις τι σημαίνει για σας Αιγαίο; Το Αιγαίο δεν μπορείς να του αλλάξεις χρώμα. Είναι μπλε και όλες τις αποχρώσεις του μπλε. Το Αιγαίο για μένα είναι ο παράδεισος. Μπορεί κάποιος να ανακαλύπτει συνεχώς καινούργια πράγματα μέσα από το σύμπλεγμα των νησιών, τις ιστορίες και τους πολιτισμούς που πέρασαν από εκεί.

12 12 προορισμοί > Mελέτη της Cushman & Wakefield Απωθητική για εταιρικές επενδύσεις η Αθήνα Λονδίνο, Παρίσι και Φραγκφούρτη σταθερά οι πιο ελκυστικές πόλεις Οι ελληνικές κυβερνήσεις των τελευταίων ετών επαναλαμβάνουν συνεχώς ότι επιθυμούν να προσελκύσουν ξένες επενδύσεις σε όλους τους τομείς της επιχειρηματικής δραστηριότητας, μεταξύ αυτών και στον τουρισμό. Ωστόσο οι ξένοι επενδυτές εξακολουθούν να θεωρούν την Ελλάδα δύσκολο προορισμό για τις επενδύσεις τους για λόγους όπως έλλειψη σωστών υποδομών (τεχνολογίες, μεταφορές, έλλειψη κατάλληλων χώρων, κ.λπ.), γραφειοκρατία, συχνές αλλαγές στο φορολογικό καθεστώς. Ακριβώς αυτή την εικόνα επιβεβαιώνει και μελέτη της Cushman & Wakefield, η οποία πραγματοποιείται εδώ και 20 χρόνια και η οποία παρουσιάζει τη γενική εικόνα σχετικά με τις αντιλήψεις που έχουν οι εταιρικοί ένοικοι για τις πόλεις σε όλη την Ευρώπη και την ελκυστικότητά τους. Ο χάρτης δείχνει τον αριθμό των εταιρειών που αναμένεται να εγκατασταθούν στις πόλεις που σημειώνονται μέσα στα επόμενα 5 χρόνια. Οι πόλεις της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης θα συνεχίσουν να σημειώνουν τη μεγαλύτερη άνοδο τη συγκεκριμένη περίοδο, παρά τις οικονομικές δυσκολίες, με τη Βαρσοβία και τη Μόσχα να αναμένουν τη μεγαλύτερη άνοδο. Το Βουκουρέστι επίσης αναμένεται να δεχτεί έναν σχετικά μεγάλο αριθμό ξένων επενδυτών. Από τις δυτικές πόλεις, το Παρίσι και το Λονδίνο είναι πιο δημοφιλείς προορισμοί για επεκτάσεις εταιρειών, και ακολουθούν οι Βρυξέλλες. της βικησ τρυφωνα Η μελέτη τονίζει ότι κατά τα τελευταία 20 χρόνια το επιχειρηματικό τοπίο στην Ευρώπη έχει αλλάξει δραματικά, ιδιαίτερα με την εμφάνιση των οικονομιών της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης και των νέων καταναλωτικών αγορών. Η ταχεία εξάπλωση της τεχνολογίας έχει επίσης συμβάλει στον τρόπο με τον οποίο οι εταιρείες οργανώνονται και τους έχει επιτρέψει να κεφαλαιοποιήσουν το χαμηλότερο κόστος και να τοποθετηθούν πιο κοντά σε νέες αγορές. Οι πόλεις όλο και περισσότερο αναγνωρίζουν ότι βρίσκονται σε ανταγωνισμό μεταξύ τους για να προσελκύσουν επενδύσεις, τώρα περισσότερο από ποτέ σε αυτές τις δύσκολες οικονομικές περιόδους. Η European Cities Monitor εξετάζει μια σειρά από βασικά θέματα που οι πόλεις πρέπει να αντιμετωπίσουν για να προσελκύσουν νέες επιχειρήσεις και δείχνει πόσο αποτελεσματικά κάθε ευρωπαϊκή πόλη αντιλαμβάνεται τι πρέπει να κάνει και πού έχουν γίνει βελτιώσεις τα τελευταία χρόνια. Τα συμπεράσματα δικά σας! Οι σημαντικότερες πόλεις για τις επιχειρήσεις Το Λονδίνο, το Παρίσι και η Φραγκφούρτη παραμένουν οι τρεις πρώτες πόλεις για τις επιχειρήσεις. Οι τρεις αυτές πόλεις καταλαμβάνουν τις τρεις πρώτες θέσεις ακόμα και από το 1990 που ξεκίνησε η έρευνα. Φέτος το Λονδίνο επεκτείνει την ηγετική του θέση έναντι του Παρισιού, αν και οι δύο πρώτες πόλεις εξακολουθούν να έχουν άνετη υπεροχή έναντι των ανταγωνιστών τους. Οι πέντε πρώτες πόλεις παραμένουν οι ίδιες συνολικά, αλλά η Βαρκελώνη υπερίσχυσε των Βρυξελλών, στην τέταρτη θέση, σημειώνοντας βελτιωμένη βαθμολογία στη διάρκεια του έτους. Το Μπέρμινχαμ σημείωσε τη μεγαλύτερη μετακίνηση φέτος, ανεβαίνοντας κατά 7 θέσεις στην κατάταξη και φτάνοντας στην 14η θέση. Οι άλλες πόλεις που ανέβηκαν φέτος είναι οι εξής: Μαδρίτη (6η από 7η), το Μόναχο (7η από 9η), το Μιλάνο (10η από 13η), το Αμβούργο (12η από 17η), η Ρώμη (22η από 25η), το Λιντς (24η από 28η) και η Κωνσταντινούπολη (27η από 29η). Αρκετές πόλεις σημείωσαν μείωση στη γενική κατάταξη μεταξύ των οποίων: το Άμστερνταμ (8η από 6η), η Ζυρίχη (13η από 10η), το Ντίσελντορφ (15η από 12η), το Μάντσεστερ (16η από 14η), το Δουβλίνο (18η από 15η), η Πράγα (21η από 19η) και η Βουδαπέστη (26η από 22η). Η Αθήνα βρίσκεται στην 34η θέση, με βαθμολογία μόλις 0,02 (η πρώτη πόλη, το Λονδίνο, έχει βαθμολογία 0,85), παρουσιάζοντας ελαφρώς φθίνουσα πορεία σε σχέση με το 2008 (βαθμολογία 0,03) και σαφέστατη πτώση σε σχέση με το 1990 οπότε καταλάμβανε την 22η θέση. Βασικοί παράγοντες για την επιλογή του τόπου εγκατάστασης Οι πρώτοι τέσσερις παράγοντες εξακολουθούν να υπερτερούν όσον αφορά τη σημασία τους, αν και η σειρά τους έχει αλλάξει ελαφρώς το τρέχον έτος. Η εύκολη πρόσβαση σε αγορές και οι πελάτες (παράγοντας που αντικαθιστά τη διαθεσιμότητα ποιοτικού προσωπικού) αποτελούν τους πιο σημαντικούς παράγοντες. Αυτοί οι δύο παράγοντες ακολουθούνται από την ποιότητα των τηλεπικοινωνιών, παράγοντας που βρίσκεται πιο ψηλά στις προτιμήσεις από τις συγκοινωνιακές συνδέσεις με άλλες πόλεις και χώρες. Το 34% των εταιρειών θεωρούν ότι η σχέση αξίας/τιμής είναι ο πιο σημαντικός παράγοντας. Το Λονδίνο εξακολουθεί να είναι η κορυφαία σε βαθμολογία πόλη σε περίπου τις μισές από τις 12 μείζονες ταξινομήσεις, συμπεριλαμβανομένων των ακόλουθων παραγόντων: εύκολη πρόσβαση σε αγορές, μεταφορικές συνδέσεις με άλλες πόλεις και χώρες, ευκολία μετακίνησης μέσα στην πόλη, διαθεσιμότητα ειδικευμένου προσωπικού, ποιότητα των τηλεπικοινωνιών και των γλωσσών που ομιλούνται. Το Βουκουρέστι θεωρείται πλέον ότι είναι το λιγότερο ακριβό όσον αφορά το κόστος του προσωπικού, με την Κωνσταντινούπολη στη δεύτερη θέση και τρίτη τη Βουδαπέστη. Η Αθήνα βρίσκεται στην 11η θέση. Το Λιντς και το Μπέρμιγχαμ βρίσκονται στην πρώτη θέση για τη σχέση αξίας/τιμής για γραφεία, με τη Βαρσοβία τώρα να βρίσκεται στην τρίτη θέση και την Αθήνα στην 22η. Το Δουβλίνο έρχεται και πάλι στην κορυφή σε ό,τι αφορά το κλίμα που έχει δημιουργηθεί από την κυβέρνηση (η Αθήνα βρίσκεται στην 31η), ενώ τόσο Βαρκελώνη όσο και Βερολίνο διατηρούν την πρώτη θέση για την ποιότητα της ζωής και τη διαθεσιμότητα των χώρων γραφείων, αντίστοιχα. Η Γενεύη αντικαθιστά το Όσλο ως η καλύτερη πόλη από άποψη έλλειψης ρύπανσης. Η Αθήνα βρίσκεται στην 28η θέση στην ποιότητα ζωής των εργαζόμενων, στην 27η στη διαθεσιμότητα χώρων γραφείων και στην 32η σε ό,τι αφορά τη ρύπανση! Αντίκτυπος στις επιχειρήσεις Ζητήθηκε από τις εταιρείες ποιος από μια σειρά παραγόντων είναι πιο πιθανόν να έχει μεγαλύτερο αντίκτυπο στις επιχειρήσεις τους κατά τα επόμενα δέκα χρόνια. Οι επιδόσεις της ευρωπαϊκής οικονομίας θεωρείται ότι έχουν τη μεγαλύτερη επίπτωση. Σχεδόν το ένα τέταρτο όλων των εταιρειών θεωρούν ότι είναι ο μεγαλύτερος παράγοντας που τις επηρεάζει. Η πιστωτική κρίση ή η διαθεσιμότητα εταιρικής χρηματοδότησης σχεδόν διπλασιάζονται όσον αφορά τον αριθμό των εταιρειών που θεωρούν ότι οι παράγοντες αυτοί θα έχουν τη μεγαλύτερη επίπτωση στις επιχειρήσεις κατά τα επόμενα δέκα χρόνια και ανεβαίνουν στη λίστα από την πέμπτη στη δεύτερη θέση των πιο σημαντικών παραγόντων. Ως εκ τούτου, ο αντίκτυπος στην οικονομική ανάπτυξη της Ανατολικής Ευρώπης μειώνεται σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος και πτωτική κατά σχεδόν το ίδιο ποσό είναι και η ανάπτυξη της Κίνας. Προώθηση της πόλης Το Λονδίνο, το Παρίσι και η Βαρκελώνη διατηρούν τις θέσεις τους ως οι πιο γνωστές πόλεις στην Ευρώπη. Οι Βρυξέλλες και η Φραγκφούρτη έφτασαν στην τέταρτη θέση. Όμως ο βαθμός καλής ή αρκετά καλής αναγνωρισιμότητας αυτών των πόλεων μειώθηκε και πάλι, με μόνο τις πρώτες 8 πόλεις να είναι καλά ή αρκετά καλά γνωστές από το ήμισυ τουλάχιστον των εταιρειών του δείγματος. Αυτό τονίζει ότι οι πόλεις πρέπει να προωθηθούν σε μεγαλύτερο βαθμό, ιδιαίτερα στις τρέχουσες δύσκολες οικονομικές συνθήκες. Η Αθήνα είναι γνωστή στους ερωτηθέντες κατά 18% έναντι 19% το 2008 και 25% το

13

14 14 ανάλυση > Επενδυτικά κίνητρα Προ των πυλών ο νέος αναπτυξιακός νόμος Τα διδάγματα από τους τελευταίους νόμους 2601/98 και 3299/04 στον τουρισμό Ενόψει της αναθεώρησης του ισχύοντος Αναπτυξιακού Νόμου, σκόπιμο είναι να αντλήσουμε από την εμπειρία του παρελθόντος. Να δούμε και να συγκρίνουμε ρυθμίσεις και αποτελέσματα των δύο αναπτυξιακών νόμων, που προηγήθηκαν (του Ν.2601/98 και του Ν.3299/04) να εντοπίσουμε τυχόν λανθασμένη στόχευση, λανθασμένη μέθοδο (κίνητρα και ύψος κινήτρων) καθώς και τελικά δεδομένα (απόδοση) των νόμων αυτών και να σχολιάσουμε θετικά σημεία και αδυναμίες, με στόχο να ενημερωθούν κυρίως οι ενδιαφερόμενοι συλλογικοί φορείς, που τις ημέρες αυτές έχουν κληθεί να υποβάλουν στο ΥΠΟΙΑΝ απόψεις για τον νέο νόμο. της ΜΠΕΤτυΣ χατζηνικολαου* πινακας 1: ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΠΟΥ ΥΠΑΧΘΗΚΑΝ ΣΤΟ Ν. 3299/04 (μέχρι Οκτώβριο 2009-Στοιχεία ΕΟΤ) ΜΟΡΦΗ ΕΠΕΝΔΥΣΗΣ Ίδρυση-Επέκταση ξενοδοχείων Εκσυγχρονισμός ξενοδοχείων Εκσυγχρονισμός κάμπινγκ Μετατροπή παραδοσιακών κτισμάτων σε ξενοδοχεία Προσθήκη συμπληρωματικών εγκαταστάσεων σε ξενοδοχεία Ίδρυση, επέκταση, εκσυγχρονισμός εγκαταστάσεων ειδικής τουριστικής υποδομής ΑΡΙΘΜΟΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ ΚΛΙΝΕΣ ΝΕΕΣ ΘΕΣΕΙΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΥΝΟΛΙΚΟΣ Π/Υ ΕΠΙΧΟΡΗΓΗΣΗ ΙΔΙΑ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ Σύνολο πινακας 2: ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΩΝ ΤΟΥ Ν.3299/04 (έως Οκτώβριο στοιχεία ΕΟΤ) ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΚΛΙΝΕΣ Αν. Μακεδονία Θράκη Κ. Μακεδονία Δ. Μακεδονία Ηπειρος Θεσσαλία Ιόνια Νησιά Δυτική Ελλάδα Στερ. Ελλάδα Αττική Πελοπόννησος Βόρειο Αιγαίο Νότιο Αιγαίο Κρήτη Σύνολο χώρας Μεταξύ των δύο προηγούμενων νόμων υπήρχαν διαφοροποιήσεις ιδίως ως προς: Τα προβλεπόμενα είδη κινήτρων. Ο Ν.3299/04 πρόβλεψε μια νέα κατηγορία κινήτρων την «επιχορήγηση κόστους δημιουργούμενης από το επενδυτικό σχέδιο απασχόλησης». Άρα, τα εναλλακτικά είδη κινήτρων ήσαν τρία: α) επιχορήγηση και επιδότηση χρηματοδοτικής μίσθωσης, β) φορολογική απαλλαγή και γ) επιχορήγηση κόστους απασχόλησης. Καταργήθηκε το κίνητρο επιδότησης τόκων δανείων, που ίσχυε και στα δύο πακέτα κινήτρων του Ν Το νέο κίνητρο της επιχορήγησης του κόστους της απασχόλησης δεν είχε, όμως, ιδιαίτερο νόημα για τον τουριστικό τομέα, γιατί δεν οδηγούσε στην πράξη σε σημαντική ενίσχυση της επένδυσης σε σύγκριση με τα άλλα είδη. Ως γνωστόν, οι δύο ομάδες κινήτρων, που ίσχυσαν εναλλακτικά στο πλαίσιο του Ν.2601/98 ήταν: 1η ομάδα: επιχορήγηση, επιδότηση τόκων και επιδότηση χρηματοδοτικής μίσθωσης ή 2η ομάδα: φορολογική απαλλαγή και επιδότηση χρηματοδοτικής μίσθωσης. Τις περιοχές κινήτρων. Ο ίδιος νόμος πρόβλεψε διαίρεση της Επικράτειας σε 4 Περιοχές Κινήτρων κοινή για όλους τους παραγωγικούς τομείς, παρά το γεγονός ότι οι τομείς αυτοί έχουν διαφορετικές ανάγκες και διαφορετική κατανομή της ανάπτυξής τους στον χώρο. Είναι προφανές, ότι η κατανομή της τουριστικής δραστηριότητας στην Ελληνική Επικράτεια θα πρέπει να είναι το μόνο κριτήριο για τη διαίρεση της Επικράτειας σε περιοχές κινήτρων και όχι άλλα συνήθη κριτήρια (π.χ. γειτνίαση με τα σύνορα, χερσαία ή θαλάσσια). Την ελάχιστη ίδια συμμετοχή, που ορίστηκε στο 25% (αντί του 40% του Ν.2601/98 προκειμένου για την πρώτη ομάδα κινήτρων και 30% για τη δεύτερη). Αυτό θα μπορούσε να σημαίνει ενδεχόμενο περιορισμό των πραγματικών ιδίων επενδυτικών κεφαλαίων (μέσω υπερτιμολογήσεων κ.λπ.) και προσέλκυση επενδυτών χωρίς σημαντικές δυνατότητες νέων επενδύσεων. Το ύψος των κινήτρων. Προβλέφθηκαν νέα ποσοστά κινήτρων επιχορήγησης και επιδότησης χρηματοδοτικής μίσθωσης ανά περιοχή και μάλιστα υψηλά ποσοστά (υψηλότερα κατά κανόνα του Ν.2601/98) για την ανέγερση νέων ξενοδοχειακών μονάδων ακόμη και σε περιοχές με υπερεπάρκεια τουριστικών κλινών. Τα υψηλότερα αυτά κίνητρα προέκυπταν κυρίως μέσω της Υπουργικής Απόφασης για τον καθορισμό επιπλέον ποσοστού επιχορήγησης ή και επιδότησης χρηματοδοτικής μίσθωσης ή επιδότησης της δημιουργούμενης απασχόλησης στις πολύ μικρές, μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις για τα επενδυτικά σχέδια που υπάγονταν στις διατάξεις του Ν. 3299/04. Στις παραπάνω βασικές διαφορές, όσον αφορά στις άμεσες προβλέψεις του Νόμου, προστίθενται και μερικές άλλες δευτερεύουσας σημασίας. Αντίθετα, πρωταρχικής σημασίας για να αντλήσει κανείς κατευθύνσεις για τον νέο αναπτυξιακό νόμο είναι τα αποτελέσματά του, που συγκρινόμενα με αυτά του Ν.2601/98, δείχνουν ότι ο Ν.3299/04: Ώξυνε αντί να αμβλύνει τα από καιρό υφιστάμενα προβλήματα από την υπερβολική συγκέντρωση τουριστικών κλινών σε συγκεκριμένες υπερανεπτυγμένες- περιοχές της Χώρας (Αττική, Θεσσαλονίκη - Χαλκιδική, Κέρκυρα - Ζάκυνθος, Ρόδος - Κως, Κρήτη και ορισμένα Κυκλαδονήσια, όπως Μύκονος και Σαντορίνη) ενώ Δεν συνέβαλε ιδιαίτερα, μέσω της χρηματοδότησης εγκαταστάσεων ειδικής τουριστικής υποδομής (συνεδριακών κέντρων, τουριστικών λιμένων, γηπέδων γκολφ, υδροθεραπευτηρίων, κέντρων θαλασσοθεραπείας, κέντρων αθλητικού - προπονητικού τουρισμού, κέντρων τουρισμού υγείας, χιονοδρομικών κέντρων, θεματικών πάρκων και αυτοκινητοδρομίων) στην επιθυμητή από όλο το τουριστικό κύκλωμα διαφοροποίηση του τουριστικού προϊόντος της Χώρας και των επί μέρους περιοχών της, μ άλλα λόγια στη δημιουργία υποδομών θεματικών μορφών τουρισμού. Σε δεύτερη μοίρα μπήκαν στο καθεστώς του ίδιου νόμου οι επενδύσεις εκσυγχρονισμού ξενοδοχείων και κάμπινγκ, καθώς και η μετατροπή διατηρητέων ή παραδοσιακών κτηρίων σε ξενοδοχεία, δηλαδή κατ εξοχήν επενδύσεις στην επιθυμητή από το τουριστικό κύκλωμα ποιοτική στροφή και ενίσχυση της ταυτότητας των τουριστικών περιοχών. Αυτό που κυρίως έκανε ο Ν.3299/04 ήταν να χρηματοδοτήσει καινούργια ξενοδοχεία: από τις επενδύσεις, που υπάχθηκαν στον νόμο αυτό από την έναρξη εφαρμογής του (Μάιος 2005) έως και τον Οκτώβριο 2009, οι 659 (ή το 36,8%) αφορούν σε νέες ξενοδοχειακές κλίνες (έναντι 7,1% του ν.2601) και μόλις οι 22 (ή το 1,23% έναντι 2,8% του Ν.2601) εγκαταστάσεις ειδικής τουριστικής υποδομής. Αν και η εξεταζόμενη περίοδος εφαρμογής του Ν.3299 είναι μικρότερη αυτής του Ν.2601, ο συνολικός προϋπολογισμός των επενδύσεων, που υπάχθηκαν σε αυτόν είναι πολύ μεγαλύτερος (πενταπλάσιος). Υπήρξε ενδεχομένως μια υπερ-χρηματοδότηση των τουριστικών επενδύσεων, ιδίως αυτών σε νέα ξενοδοχεία, που εντάθηκε μάλιστα μετά τη θέση σε ισχύ των μέτρων για τις πυρόπληκτες περιοχές. Μια πιο ορθολογική κατανομή των διαθέσιμων πόρων (και στις αναγκαίες δημόσιες υποδομές αλλά και εσωτερικά μεταξύ των μορφών των ιδιωτικών επενδύσεων) θα μπορούσε να είχε αντιμετωπίσει μεγάλο μέρος των προβλημάτων, που μαστίζουν τις τουριστικές περιοχές. Η επιχορήγηση είναι σημαντικά αυξημένη κατά μέσο όρο (δηλαδή 43,45% έναντι 28,5% του Ν.2601), με άλλα λόγια η συμμετοχή του Δημοσίου στις επενδύσεις αυτές έχει αυξηθεί κατά 15 ποσοστιαίες μονάδες. Το μέσο ανά κλίνη κόστος των επενδύσεων ίδρυσης - επέκτασης ξενοδοχείων, που υπάχθηκαν στο Ν.2601/98 είναι ευρώ, ενώ αυτό όσων υπάχθηκαν στο Ν.3299/04 είναι ευρώ (αύξηση 125 %). Στο πλαίσιο του Ν.2601/98 το μέσο κόστος ανά δημιουργούμενη νέα θέση εργασίας ήταν στο σύνολο των τουριστικών επενδύσεων ευρώ, ενώ σε αυτό του Ν.3299/ ευρώ (αύξηση κατά 169%). Όσον αφορά στις επενδύσεις ίδρυσης και επέκτασης ξενοδοχείων το μέσο ανά θέση εργασίας κόστος είναι στον μεν Ν.2601/ ευρώ στον δε Ν.3299/ ευρώ (αύξηση 139%). Στον πίνακα 1, καταγράφονται οι τουριστικές επενδύσεις του Ν.3299 (μέχρι και τον Οκτώβριο του 2009) σύμφωνα με στοιχεία του Τμήματος Επενδύσεων και Εξυπηρέτησης Επενδυτών του ΕΟΤ. Ενα άλλο σημαντικό ζήτημα είναι η περιφερειακή κατανομή των επενδύσεων (βλ. πίνακα 2) που αποδεικνύει ότι οι Περιφέρειες που συγκεντρώνουν τα υψηλότερα ποσοστά επενδυτικών κεφαλαίων είναι τελικά η Κ. Μακεδονία, τα Ιόνια Νησιά, το Νότιο Αιγαίο και η Κρήτη, δηλαδή οι Περιφέρειες στις οποίες βρίσκονται οι ανεπτυγμένοι τουριστικοί προορισμοί της Χώρας, αλλά και η Πελοπόννησος (λόγω κυρίως των κινήτρων στις πυρόπληκτες περιοχές π.χ. Μεσσηνία υπαγωγή νέων κλινών, πλέον φυσικά αυτών της ΠΟΤΑ Μεσσηνίας). * Η κα Μπέττυ Χατζηνικολάου είναι εμπειρογνώμονας σε θέματα τουρισμού

15 15 παρουσίαση > Θύμιος Παπαγιάννης και Συνεργάτες ΑΕΜ 10 τουριστικά συγκροτήματα με ξεχωριστή ταυτότητα Εδώ και 50 χρόνια το γραφείο καλύπτει όλες τις ειδικότητες Το γραφείο μελετών «Θύμιος Παπαγιάννης και Συνεργάτες ΑΕΜ», με 50 χρόνια συνεχούς παρουσίας και προσφοράς τεχνικών και κοινωνικών υπηρεσιών στον ελληνικό και διεθνή χώρο, ασχολείται αποκλειστικά με μελέτες, επιβλέψεις και επιστημονικές εργασίες για τον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα, με ιδιαίτερη πείρα στον σχεδιασμό τουριστικών εγκαταστάσεων, καλύπτοντας ένα ευρύ φάσμα αντικειμένων, από την κλίμακα του κτηρίου και των εσωτερικών χώρων, έως την κλίμακα των μεγάλων τουριστικών και οικιστικών αναπτύξεων και της χωροταξίας. Το Γραφείο είναι ένα από τα λίγα στην Ελλάδα που καλύπτει όλες τις ειδικότητες: των πολεοδόμων - χωροτακτών, αρχιτεκτόνων, πολιτικών μηχανικών, ηλεκτρολόγων - μηχανολόγων και περιβαλλοντολόγων. Ειδικότερα, οι βασικές δραστηριότητες του γραφείου καλύπτουν τους τομείς: Μελετών ανάπτυξης και διαχείρισης του χώρου, μελετών εξοπλισμού πόλης και ελευθέρων χώρων, δημoσίων και ιδιωτικών έργων, ειδικών μελετών, υπηρεσιών συμβούλου. Το γραφείο έχει να επιδείξει στον χώρο του τουρισμού, μεταξύ άλλων, τα ακόλουθα σημαντικά έργα: 1. Project Edge - Oman: 1o Διεθνές βραβείο μελέτης μεγάλης κλίμακας έργου τουριστικής - οικιστικής ανάπτυξης, στρεμμάτων. 2. Lindos Βlu: Μελέτη ξενοδοχείου 5αστέρων στη Ρόδο («overall winner» στην κατηγορία των 5αστέρων σύμφωνα με τον τουριστικό οργανισμό Thomson ). 3. Αμφιτρύων και Nafplia Palace: Ανακαίνιση και εκσυγχρονισμός των ξενοδοχείων πολυτελείας της «Αργολικός Ήλιος Α.Ε.» στο Ναύπλιο. 4. Hyatt Regency: Ξενοδοχείο 5 αστέρων με Spa και συνεδριακό κέντρο στη Θεσσαλονίκη. 5. Petasos Beach: Ανακαίνιση και εκσυγχρονισμός του ξενοδοχείου 4αστέρων με Spa στον Πλατύ Γιαλό της Μυκόνου. 6. Mykonos Grand Hotel: Ξενοδοχείο 5 αστέρων. Μελέτη εσωτερικής διαρρύθμισης, διακόσμησης και εξοπλισμού στον Άγιο Γιάννη Διακόφτη Μυκόνου. 7. Antipolis S.A. Master Plan για τουριστική ανάπτυξη στρ. (golf, ξενοδοχειακές εγκαταστάσεις, παραθεριστική κατοικία και θεματικό πάρκο). 8. Τουριστικές εγκαταστάσεις και λιμένας αναψυχής - Μελέτη αξιοποίησης 163 στρεμμάτων στα Σκορπονέρια Ν. Ευβοίας. 9. Resort Cape St. John, στην Ελούντα της Κρήτης: Εκπόνηση Concept Masterplan Τουριστικής ανάπτυξης. 10. Ιδιωτική Νήσος στον Σαρωνικό. Master Plan για τουριστική αξιοποίηση. Η περίπτωση του Lindos Blue Μια από τις χαρακτηριστικές περιπτώσεις του έργου του Γραφείου «Θύμιος Παπαγιάννης και Συνεργάτες ΑΕΜ» είναι η κατασκευή του νέου ξενοδοχείου πολυτελείας Lindos Blue στα Βληχά της Ρόδου. Η παρουσίαση του έργου γίνεται από τον κ. Σταύρο Χριστόπουλο, αρχιτέκτονα - εταίρο της «Θύμιος Παπαγιάννης και Συνεργάτες ΑΕΜ». Το 5άστερο ξενοδοχειακό συγκρότημα Lindos Blu, ιδιοκτησίας της εταιρείας «Δ. Καλιουδάκης - Μ. Ροδίτης Α.Ε.», που ολοκληρώθηκε το 2009, αναπτύσσεται σε ένα έντονα επικλινές οικόπεδο συνολικής επιφάνειας τ.μ., με αμφιθεατρική θέα προς τον κόλπο των Βληχών της Λίνδου στη Ρόδο, σε μία περιοχή με ιδιαίτερο φυσικό κάλλος αλλά και έντονο αρχαιολογικό ενδιαφέρον. Το συγκρότημα μελετήθηκε ( ) από το γραφείο «Θύμιος Παπαγιάννης και Συνεργάτες ΑΕΜ» σε συνεργασία με τα γραφεία «B. & Δ. Βαρουξάκης Α.Ε. Σύμβουλοι μηχανικοί» για τη μελέτη των Η/Μ εγκαταστάσεων και «MKV Design - London» για τη μελέτη της εσωτερικής διακόσμησης του κεντρικού κτηρίου. Εχει βραβευθεί από τον τουριστικό οργανισμό THOMSON ως Overall winner στην κατηγορία 5 αστέρων για το 2009 καθώς και από το Traveler s Choise Hotel Awards του TripAdvisor στην 3η θέση για το 2010 στην Ευρώπη, στην κατηγορία Relaxation & SPA. Συγκαταλέγεται σήμερα στα Small Luxury Hotels of the World. Οι κτηριακές εγκαταστάσεις (με συνολικό αριθμό 154 κλινών) ακολουθούν κλιμακωτά την αμφιθεατρική διάταξη του οικοπέδου και παρέχουν απρόσκοπτη θέα προς τη θάλασσα. Παράλληλα, προβλέπονται δύο μεγάλες κοινόχρηστες υπαίθριες πισίνες, καθώς και συνεδριακό κέντρο, κέντρο υδατοθεραπείας (SPA), εστιατόρια γήπεδα tennis, business centre κ.λπ. Βασική επιδίωξη του σχεδιασμού ήταν: 1. Η δημιουργία ενός ξενοδοχείου με ιδιαίτερη ταυτότητα, υψηλών προδιαγραφών, απόλυτα ενταγμένου στο ιδιαίτερο τοπίο του κόλπου των Βληχών που να αποτελέσει σημείο αναφοράς, λαμβάνοντας υπόψη το ευρύτερο αρχαιολογικό και πολιτιστικό περιβάλλον. 2. Ο βιοκλιματικός σχεδιασμός και η χρήση υλικών «μειωμένης ενεργειακής έντασης». 3. Οι οπτικές φυγές - ελεύθερες θέες προς όλες τις κατευθύνσεις ώστε όλα τα δωμάτια αλλά και οι κοινόχρηστοι χώροι να διαθέτουν θέα προς τη θάλασσα. 4. Η ανάδειξη ενός γραμμικού υδάτινου άξονα που διατρέχει κάθετα το οικόπεδο και από τον οποίο «αναρτώνται» τα κτηριακά συγκροτήματα. Με αυτόν τον τρόπο το στοιχείο του νερού, βασικό χαρακτηριστικό της σύνθεσης, αποτελεί τον συνδετικό ιστό όλων των κτηριακών εγκαταστάσεων και παράλληλα σηματοδοτεί την αρχή και το πέρας της επέμβασης. 5. Η οργάνωση της εσωτερικής αλλά και εξωτερικής κυκλοφορίας, λόγω του έντονου επικλινούς χαρακτήρα του οικοπέδου. Λειτουργική οργάνωση Το ξενοδοχειακό συγκρότημα διασπάται σε επιμέρους υπόσκαφους κτηριακούς όγκους, οι οποίοι διατάσσονται βαθμιδωτά παράλληλα με τις ισοϋψείς ώστε να μην προβάλλουν στο τοπίο. Ο επισκέπτης έχοντας αρχικά την αίσθηση ενός μη κτηρίου, αιφνιδιάζεται ευχάριστα καθώς το προσεγγίζει από τις μοναδικές οπτικές φυγές προς τη θάλασσα και ταυτόχρονα από την αρμονική ενσωμάτωσή του στο περιβάλλον. Το κεντρικό κτήριο Το κεντρικό κτήριο, που προβάλλει μονώροφο από την πλευρά του δρόμου, αν και λόγω της κλίσης του οικοπέδου αποτελείται από 4 επίπεδα, περιλαμβάνει όλες τις κοινόχρηστες εγκαταστάσεις όπως: την υποδοχή και το launch bar, το εστιατόριο, τις εγκαταστάσεις του Συνεδριακού Κέντρου, το κέντρο υδατοθεραπείας (SPA), το business centre, την κυρίως πισίνα του ξενοδοχείου, το υπαίθριο bar, τα sundecks και τις Η/Μ εγκαταστάσεις. Στο εσωτερικό, το μεγάλο αίθριο δεσπόζει καθώς εκτείνεται σε όλα τα επίπεδα του κτηρίου παρέχοντας εκληκτική θέα προς τη θάλασσα και τον κόλπο των Βληχών. Πτέρυγες δωματίων Οι τέσσερις διακριτές ενότητες (πτέρυγες) των δωματίων αναπτύσσονται εκατέρωθεν του κεντρικού υδάτινου άξονα και έχουν ύψος δύο και τριών ορόφων. Η συνολική δυναμικότητά τους είναι 64 δίκλινα δωμάτια, 6 τρίκλινα και 5 σουίτες με εξωτερικά Jacuzzi. Μεταξύ των πτερύγων διατάσσονται πέντε υπαίθριες μικρές πισίνες που εξυπηρετούν κυρίως τα ισόγεια δωμάτια. Συγκρότημα με 4 ανεξάρτητες βίλες Πρόκειται για τέσσερις αυτόνομες βίλες που αναπτύσσονται στο ανατολικό όριο του ξενοδοχειακού συγκροτήματος και διατάσσονται γραμμικά ακολουθώντας την κλίση του εδάφους. Διακρίνονται σε δύο τύπους: μονώροφη και διώροφη και διαθέτουν όλες ανεξάρτητες πισίνες. Υλικά τελειωμάτων Για την ήπια ένταξη και την κατά το δυνατόν ενσωμάτωση των κτησμάτων στο περιβάλλον επελέγησαν απλά γήινα υλικά για τις επικαλύψεις των κτησμάτων, όπως η φυσική εγχώρια πέτρα στις νότιες εξωτερικές επενδύσεις των κτηρίων, το ξύλο και το μέταλλο στα σκιάδια και στις ελαφρές κατασκευές, αλλά και τη διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου. Γήινοι χρωματισμοί στις όψεις αλλά και η χρήση του γυαλιού, προσδιορίζουν το αρχιτεκτονικό ύφος του συγκροτήματος προσδίδοντας ταυτόχρονα ένα λιτό αλλά και μοντέρνο χαρακτήρα.

16 16 έρευνα > Ελληνικός τουρισμός 2010 Φθίνει η πελατεία από τις παραδοσιακές αγορές Το αρνητικό κλίμα για την Ελλάδα επηρεάζει τις κρατήσεις Θολό εξακολουθεί να παραμένει το τοπίο για την εξέλιξη της τουριστικής κίνησης στη χώρα μας την εφετινή χρονιά, καθώς η διεθνής οικονομική κρίση έχει οδηγήσει τους πολίτες ακόμη και στις παραδοσιακές αγορές να περιμένουν τις κρατήσεις της «τελευταίας στιγμής» προκειμένου να αποφασίσουν πού θα ταξιδέψουν. Η πρωτοφανής αρνητική δημοσιότητα που δέχτηκε η χώρα από διεθνή μέσα ενημέρωσης για τη δημοσιοοικονομική της κατάσταση, εξάλλου, έχει επίπτωση και στα ταξίδια προς τη χώρα μας. Αυτό τουλάχιστον φαίνεται στη γερμανική αγορά, όπου ορισμένοι αερομεταφορείς γνωστοποίησαν ότι το αρνητικό κλίμα για την Ελλάδα οδήγησε σε μείωση των κρατήσεων. ρεπορτάζ: ΖΑΦΕΙΡΩ ΧΑΤΖΟΠΟΥΛΟΥ Η γενική εκτίμηση, πάντως, όπως έχει διατυπωθεί από τις ηγεσίες του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου, του ΣΕΤΕ και της ΠΟΞ, είναι ότι πιθανότατα το 2010 θα υπάρξει ο ίδιος ή και οριακά μεγαλύτερος αριθμός τουριστών με πέρυσι, όμως, τα τουριστικά έσοδα θα είναι για μια ακόμη χρονιά μειωμένα, λόγω των χαμηλών τιμών, που έδωσαν τα ξενοδοχεία για να προσελκύσουν πελατεία. Η Αθήνα Σταθεροποίηση στις πληρότητες αλλά μείωση στον τζίρο Οι πιο αρνητικές ενδείξεις για την εφετινή χρονιά υπάρχουν στα ξενοδοχεία της Αθήνας, τα οποία πέρυσι βίωσαν τη χειρότερη χρονιά της τελευταίας 15ετίας, καταγράφοντας μείωση εσόδων κατά περίπου 18%, έναντι του 2008, πτώση που μεταφράζεται σε απώλεια περίπου 140 εκατ.ευρώ. Σε επίπεδο πληροτήτων η μείωση έφτασε στο 10,2%. Όπως είπε πρόσφατα ο πρόεδρος της Ένωσης Ξενοδόχων Αθήνας-Αττικής (ΕΞΑ-Α) κ. Γιάννης Ρέτσος, τα πρώτα μηνύματα για το 2010 είναι αποθαρρυντικά τουλάχιστον για τα έσοδα, καθώς ενώ αναμένεται σταθεροποίηση στις πληρότητες, ο πόλεμος τιμών μεταξύ των κατηγοριών στα αθηναϊκά ξενοδοχεία οδηγεί σε σημαντικές μειώσεις, με επίπτωση στον συνολικό τζίρο και την εφετινή χρονιά. ΚΡΗΤΗ Λιγότεροι τουρίστες από τις παραδοσιακές αγορές Συγκρατημένα απαισιόδοξος δηλώνει ο πρόεδρος της Ένωσης Ξενοδόχων Ηρακλείου κ. Νικηφόρος Λαμπρινός για την τουριστική κίνηση στην περιοχή την τρέχουσα σεζόν. «Φοβάμαι ότι θα είμαι ευτυχής εάν καταφέρουμε να πιάσουμε τους αριθμούς και τα ποσοστά της προηγούμενης χρονιάς που ήταν αν όχι η χειρότερη τουλάχιστον μία από τις κάκιστες τουριστικά σεζόν της δεκαετίας που διανύουμε» λέει χαρακτηριστικά. Ο προβληματισμός προέρχεται από την κόπωση που διαπιστώνεται τα τελευταία χρόνια στις δύο παραδοσιακές αγορές της Κρήτης, Γερμανία και Ηνωμένο Βασίλειο που αντιπροσωπεύουν το 40% της συνολικής τουριστικής κίνησης στη Μεγαλόνησο. «Πριν από λίγα μόλις χρόνια οι Γερμανοί ταξιδιώτες στην Κρήτη ξεπερνούσαν τα άτομα, ενώ ο αριθμός τους πέρυσι δεν ξεπέρασε τους τουρίστες», αναφέρει. Ο κ. Λαμπρινός εκτιμά ότι η πτώση της κίνησης από Γερμανία στην Κρήτη θα συνεχισθεί και εφέτος. Ήδη οι μέχρι στιγμής κρατήσεις είναι μειωμένες κατά 10% σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο πέρυσι. Την ίδια τάση παρουσιάζει και η αγγλική αγορά. Αντίθετα, σημαντική αύξηση αναμένεται από τη Ρωσία, από όπου τα τελευταία χρόνια, εκτός από πέρυσι, καταγράφονται άλματα στις αφίξεις. «Ευελπιστούμε ότι οι Ρώσοι τουρίστες στην Κρήτη θα είναι η τρίτη εθνικότητα στο νησί τα επόμενα τρία χρόνια», λέει ο κ. Λαμπρινός. Η σεζόν στο νομό Ηρακλείου, πάντως, εφέτος, άρχισε με την απώλεια του Μαρτίου και του Απριλίου και οι φτηνές τιμές του τελευταίου μήνα έχουν μεταφερθεί στο Μάιο, σύμφωνα με τον κ. Λαμπρινό. Αδυνατώντας να αντιμετωπίσουν τόσο το πρόβλημα της ρευστότητας όσο και τον ανταγωνισμό στον τομέα της τιμολογιακής πολιτικής, μικρές, οικογενειακές ξενοδοχειακές μονάδες δεν θα ανοίξουν εφέτος στο νομό Ηρακλείου. Κατακόρυφη πτωτική πορεία παρουσιάζει η τουριστική κίνηση στην Κρήτη το εφετινό καλοκαίρι από τις ώριμες αγορές, σύμφωνα με τον διευθύνοντα σύμβουλο της Iberostar Hellas κ. Μανώλη Κριτσωτάκη. «Το ποσοστό της μείωσης από τη Γερμανία, το Βέλγιο και την Ολλανδία αγγίζει το 10% έως και το 20%», αναφέρει συγκεκριμένα. Κάμψη αλλά όχι τόσο μεγάλη παρουσιάζει η τουριστική κίνηση από το Ηνωμένο Βασίλειο. Αντιθέτως, σε ανοδική πορεία κινούνται οι κρατήσεις από τη Ρωσία και τη Γαλλία. Προκειμένου να προσελκύσουν ταξιδιώτες από τις ώριμες και όχι μόνο αγορές οι ξενοδόχοι της Κρήτης «έχουμε κατεβάσει τις τιμές και η περίοδος των προσφορών εξακολουθεί να ισχύει ακόμα», τονίζει χωρίς να κρύβει τον προβληματισμό του ο κ. Κριτσωτάκης. Έντονος προβληματισμός επικρατεί στους ξενοδόχους του νομού Χανίων για τους Γερμανούς τουρίστες την εφετινή σεζόν. Και τούτο διότι «ο ThomasCook έκοψε από το πρόγραμμά του την τρέχουσα χρονιά τις πτήσεις προς Χανιά, ενώ η Tui περιόρισε τον αριθμό τους και η αύξηση των πτήσεων στις οποίες προέβησαν περιορισμένοι σε αριθμό tour operators δεν θα υπερκεράσει τις απώλειες αυτές», εξηγεί χαρακτηριστικά ο γενικός διευθυντής της Chnaris Hotel Consulting κ. Ζαχαρίας Χνάρης. Οι κρατήσεις από το Ηνωμένο Βασίλειο παρουσιάζουν την τρέχουσα χρονιά μείωση κατά 20%, σε σύγκριση με την παρελθούσα χρονιά. Στον αντίποδα, σε ανοδική πορεία κινούνται οι Ρώσοι ταξιδιώτες. Για την ακρίβεια «ο ρωσικός τουρισμός παρουσιάζει μεγάλη αύξηση στην Κρήτη λόγω της εισόδου και άλλων αεροπορικών εταιριών οι οποίες πραγματοποιούν πτήσεις από τη Ρωσία προς την Κρήτη και τούμπαλιν», αναφέρει σχετικά ο κ. Χνάρης. ΡΟΔΟΣ Εκτιμήσεις για οριακή μείωση των αφίξεων Η αρχική πεποίθηση ότι η εφετινή τουριστική κίνηση στη Ρόδο θα αγγίξει τα περσινά επίπεδα ανετράπη από την αρνητική εικόνα που διαμορφώθηκε για την Ελλάδα στις μεγάλες αγορές, λέει ο πρόεδρος της Ένωσης Ξενοδόχων Ρόδου κ. Βασίλης Μηναΐδης, αναφέροντας: «Μέχρι την 1η Μαρτίου του τρέχοντος έτους οι κρατήσεις κινούνταν με κανονικούς ρυθμούς αλλά με την αρνητική φιλολογία που αναπτύχθηκε για το δημόσιο χρέος, αναπόφευκτα επηρεάστηκε ο τουρισμός και έτσι άρχισε να παρατηρείται μια καθυστέρηση στις κρατήσεις από Γερμανούς, Σκανδιναβούς, Αυστριακούς». Ο ίδιος, πάντως, εκτιμά ότι σταδιακά αυτό το κλίμα θα αναστραφεί και τελικά η τουριστική κίνηση στη Ρόδο θα εμφανίσει την τρέχουσα σεζόν μια οριακή μείωση της τάξεως του 2%-4%, σε σχέση με την περασμένη χρονιά. Μια χρονιά κατά την οποία η τουριστική Ρόδος «πέτυχε άθλο, καταγράφοντας τη μικρότερη σε σχέση με άλλους ελληνικούς προορισμούς, πτώση κατά 2%», λέει ο κ. Μηναΐδης. Και σημειώνει ότι τη φετινή χρονιά θα παρατηρηθεί συρρίκνωση του τουριστικού ρεύματος από τη γερμανική αγορά, την οποία προσέλκυσε η Αίγυπτος. Η ίδια τάση ενδεχομένως να καταγραφεί και στους Άγγλους ταξιδιώτες. Αντιθέτως, ο πρόεδρος της Ένωσης Ξενοδόχων Ρόδου δεν αποκλείει να υπάρξει αύξηση των Γάλλων και των Ρώσων τουριστών στο νησί των ιπποτών. Οι πρώτοι πελάτες της σεζόν για τη Ρόδο θα είναι Γάλλοι και Αυστριακοί, που θα έρθουν την πρώτη εβδομάδα του Μάη. ΒΟΡΕΙΑ ΕΛΛΑΔΑ Σημαντική πτώση από Αγγλία Σε πτώση κατά 10%-15% κινούνται οι προκρατήσεις των Γερμανών τουριστών στη Χαλκιδική τη φετινή περίοδο, σε σχέση με πέρυσι, σύμφωνα με τον πρόεδρο της Ένωσης Ξενοδόχων του βορειοελλαδικού προορισμού κ. Γρηγόρη Τάσιο. «Η κίνηση από τη γερμανική αγορά διαμορφωνόταν έως τις 20 Φεβρουαρίου του τρέχοντος έτους σε πολύ επίπεδα αλλά μετά τα γνωστά γεγονότα καταγράφεται μια στασιμότητα», δηλώνει χαρακτηριστικά. Ο ίδιος ωστόσο ευελπιστεί ότι το κλίμα αυτό θα αναστραφεί και εν τέλει η φετινή τουριστική κίνηση από τη Γερμανία θα φτάσει τα περσινά επίπεδα, σύμφωνα με τα οποία είχε μείωση της τάξεως του 5%-7% σε σχέση με το Σε ελεύθερη πτώση κατά 30% κινούνται φέτος οι προκρατήσεις από την αγγλική αγορά, σύγκριση με την παρελθούσα χρονιά. Σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη αυτή διαδραματίζει η μείωση των πτήσεων charter από την Tui και συγκεκριμένα από τη θυγατρική εταιρία First Choice. Σε ότι αφορά στον εισερχόμενο ρωσικό τουρισμό ο κ. Τάσιος δεν κρύβει την ελπίδα και αισιοδοξία του για αύξηση του αριθμού των Ρώσων τη φετινή χρονιά στη Χαλκιδική «εφόσον βελτιωθεί το κλίμα και η γνωστή σε όλους μας κατάσταση». Η τιμολογιακή πολιτική την οποία υιοθετούν οι ξενοδοχειακές μονάδες στην περιοχή, «είναι δεδομένη, οι τιμές έχουν πέσει, δεν υπήρξαν έξτρα εκπτώσεις αλλά η κίνηση και η πληρότητα των μονάδων θα διαμορφωθεί από τις κρατήσεις της τελευταίας στιγμής», τονίζει ο κ. Τάσιος. Πτώση της τάξεως του 10% καταγράφει ο εισερχόμενος γερμανικός τουρισμός στη Βόρεια Ελλάδα, σύμφωνα με τον πρόεδρο του Συλλόγου Διευθυντών Μακεδονίας- Θράκης κ. Παναγιώτη Νικολαΐδη. Σε υψηλότερα επίπεδα διαμορφώνεται το ποσοστό της μείωσης του αγγλικού τουρισμού, φτάνοντας το 15% έως και 20%. Οι Βούλγαροι ταξιδιώτες «πιο επιλεκτικά θα επισκεφτούν εφέτος προορισμούς της περιοχής μας και επί ουδενί δεν θα επαναληφθεί την τρέχουσα χρονιά το φαινόμενο της μαζικότητας που παρατηρήθηκε πέρυσι», δηλώνει χαρακτηριστικά ο κ. Νικολαΐδης. Και συμπληρώνει ότι σε ανοδική πορεία θα κινηθεί ο τουρισμός από τη Σερβία, με τη διαφορά όμως ότι θα προτιμήσει για τις εφετινές του διακοπές τα ξενοδοχεία και όχι τα επιπλωμένα διαμερίσματα τα οποία επέλεγε έως την περυσινή σεζόν. Με αυξητικούς ρυθμούς θα τρέξει η τουριστική κίνηση από τη Ρωσία, εφόσον «υλοποιηθεί η εξαγγελία του υπουργού Πολιτισμού και Τουρισμού κ. Παύλου Γερουλάνου για θεωρήσεις πολλαπλών εισόδων», λέει με νόημα ο κ. Νικολαΐδης. Ο ίδιος εκτιμά ότι η τουριστική κίνηση για τη σεζόν του 2010 θα διαμορφωθεί στο σύνολό της στα ίδια επίπεδα με τα περυσινά, ενώ πτώση της τάξεως του 30%-40% θα καταγράψουν οι χαμηλής κατηγορίας ξενοδοχειακές μονάδες στην Πιερία. «Οι πληρότητες των ξενοδοχείων και δη των μονάδων που προσφέρουν καλές υπηρεσίες

17 17 έρευνα > Ελληνικός τουρισμός 2010 θα παρουσιάσουν την τρέχουσα σεζόν μία ισχνή αύξηση της τάξεως του 1% με 2%, σε αντίθεση πιθανώς με τα έσοδα τα οποία θα διαμορφωθούν σε χαμηλότερα επίπεδα, σε σύγκριση με το 2009 λόγω της αύξησης του ΦΠΑ και άλλων παραγόντων», επισημαίνει ο πρόεδρος του Συλλόγου Διευθυντών Μακεδονίας- Θράκης. Κεφαλονιά Κάθε πέρυσι και καλύτερα... Καλύτερες επιδόσεις πιάνει η Κεφαλονιά την εφετινή σεζόν σε σχέση με άλλους προορισμούς της χώρας, λέει ο πρόεδρος της Ένωσης Ξενοδόχων Κεφαλονιάς κ. Σπύρος Γαλιατσάτος. Και προσθέτει ότι οι προκρατήσεις παρουσιάζουν αυτή τη στιγμή μια ελαφριά πτώση. Ο ίδιος ωστόσο εκτιμά ότι η τουριστική κίνηση στην Κεφαλονιά θα πιάσει το φετινό καλοκαίρι τις επιδόσεις της περασμένης χρονιάς. Σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη αυτή παίζει «το άνοιγμα φέτος και έπειτα από 7-8 χρόνια της αεροπορικής γραμμής από τη Γερμανία και οι πτήσεις από το Μόναχο προς την Κεφαλονιά θα ξεκινήσουν τον Μάιο και θα διαρκέσουν έως τις αρχές Οκτώβρη», αποκαλύπτει ο κ. Γαλιατσάτος. Και συμπληρώνει ότι ο εισερχόμενος αγγλικός τουρισμός θα κινηθεί την τρέχουσα χρονιά στα ίδια επίπεδα με αυτά του Σε ότι αφορά στους Ρώσους τουρίστες ο πρόεδρος της Ένωσης Ξενοδόχων Κεφαλονιάς δεν φείδεται λόγων και επισημαίνει ότι «ό,τι γίνεται με τους Ρώσους ταξιδιώτες είναι σπασμωδικό και δεν θα τελεσφορήσει. Δεν είμαστε έτοιμοι ούτε από πλευράς ζήτησης ούτε προσφοράς και η ρωσική αγορά δεν έχει ακόμα ορθοποδήσει στην Ελλάδα». Τα έσοδα ωστόσο, θα είναι την τρέχουσα χρήση λιγότερα, σε σύγκριση με την περασμένη χρονιά καθώς όπως τονίζει χαρακτηριστικά ο κ. Γαλιατσάτος «κάθε πέρυσι και καλύτερα». Κως Στα περυσινά επίπεδα η κίνηση «Οι απογοητευτικές μέχρι στιγμής ενδείξεις για τον εισερχόμενο γερμανικό τουρισμό στην Ελλάδα το 2010, έχουν μικρότερη ένταση στην Κω», σημειώνει ο πρόεδρος της Ένωσης Ξενοδόχων στο νησί του Ιπποκράτη κ. Μηνάς Χατζημιχαήλ. Σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη αυτή παίζει η φετινή είσοδος της Ryanair στην πραγματοποίηση πτήσεων από Φραγκφούρτη και Μιλάνο προς την Κω, με τέσσερα συνολικά δρομολόγια εβδομαδιαίως. Αισιοδοξία επικρατεί στους τουριστικούς επιχειρηματίες στο νησί του Ιπποκράτη και για τους Ρώσους ταξιδιώτες. Και τούτο διότι «από τη φετινή χρονιά θα ξεκινήσουν να πραγματοποιούνται δύο τρεις νέες πτήσεις από το Κίεβο και από μία πόλη που βρίσκεται στα βάθη της Ρωσίας», εξηγεί σχετικά ο πρόεδρος της Ένωσης Ξενοδόχων Κω. Στον αντίποδα, κάμψη σημειώνουν οι κρατήσεις των τουριστών από το Ηνωμένο Βασίλειο. Όπως όμως δηλώνει ο κ. Χατζημιχάηλ «η εκκίνηση των τεσσάρων πτήσεων εβδομαδιαίως από την Easyjet θα ενισχύσει την τουριστική κίνηση στην Κω από το Ηνωμένο Βασίλειο».Και προσθέτει ότι στις πιέσεις των tour operators, ενέδωσαν τελικά λίγοι σε αριθμό συνάδελφοι του οι οποίοι κατέβασαν λίγο τις τιμές τους και όχι σε επίπεδα που δεν θα μπορούσαν τα επόμενα χρόνια να αντιδράσουν. Ο πρόεδρος της Ένωσης Ξενοδόχων Κω ωστόσο εκτιμά ότι η φετινή τουριστική κίνηση στο νησί θα διαμορφωθεί στα περσινά επίπεδα. Παρόλο που και ο ίδιος παραδέχεται ότι οι εκτιμήσεις για τα έσοδα είναι επικίνδυνα πρόωρες, εντούτοις πιστεύει ότι τα έσοδα θα είναι την τρέχουσα χρονιά λιγότερα σε σχέση με το περασμένο έτος. Ενδεχομένως η διαπίστωση αυτή αλλά και άλλοι λόγοι να προβληματίζουν τους επιχειρηματίες εκείνους που κατασκευάζουν 2000 νέες κλίνες πέντε αστέρων στο νησί του Ιπποκράτη και δεν έχουν ακόμα γνωστοποιήσει εάν θα ξεκινήσουν τη λειτουργία τους. Μαγνησία Προσδοκίες από τις πτήσεις της Air Berlin Στην εκτίμηση ότι η τουριστική κίνηση τόσο στη χερσαία όσο και στη νησιωτική Μαγνησία θα κυμανθεί το εφετινό καλοκαίρι στα ίδια επίπεδα με αυτά της περασμένης χρονιάς εφόσον δεν συμβούν απρόβλεπτα και εκτός ελέγχου τους γεγονότα, προβαίνει ο πρόεδρος της Ένωσης Ξενοδόχων στην περιοχή κ. Κωνσταντίνος Λεβέντης. Ειδικότερα σε ότι αφορά στη γερμανική αγορά «δεν περιμέναμε τη βούληση των tour operators, προβήκαμε σε μια αυτοδιαχείριση και σε συνεργασία με τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Μαγνησίας έχουμε στηρίξει τη γραμμή της Air Berlin η οποία πραγματοποιεί πτήσεις charter στην περιοχή μας», επισημαίνει ο κ. Λεβέντης. Οι εν λόγω πτήσεις που θα πραγματοποιούνται τη φετινή σεζόν τέσσερις φορές εβδομαδιαίως, συνδέουν τη Μαγνησία με το Ντίσελντορφ και τη Νυρεμβέργη. Την τρέχουσα όμως χρονιά αεροπορικά δρομολόγια προς και από τον ελληνικό προορισμό θα πραγματοποιεί και η Ryanair. «Πρόκειται για δύο αεροπορικές εταιρίες χαμηλού κόστους που δεν κηδεμονεύονται από κανέναν tour operator», επισημαίνει ο πρόεδρος της Ένωσης Ξενοδόχων Μαγνησίας. Και προσθέτει ότι με τις προσπάθειες αυτές, την προβολή κ.λπ., η τουριστική κίνηση από τη γερμανόφωνη αγορά κατέγραψε το 2009 αύξηση κατά 15%, σε σχέση με το Παρόλο τη «δυσμενή» κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει η αγγλική λίρα εντούτοις το τουριστικό ρεύμα από το Ηνωμένο Βασίλειο «πάει καλά στην περιοχή μας και ειδικά στο Πήλιο λόγω των ανεπτυγμένων μορφών τουρισμού», υπογραμμίζει ο κ. Λεβέντης. Σε ότι αφορά στις εκτιμήσεις του για την εγχώρια αγορά, είναι φειδωλός αναφέροντας ότι «μέχρι τώρα το Πήλιο πάει καλά με χαμηλούς βέβαια τζίρους που είναι το βασικό χαρακτηριστικό, αφού έχουμε φέτος κατεβάσει κατά 15% τις τιμές μας σε σχέση με πέρυσι». Φέτος, θα προστεθούν 600 νέα κρεβάτια στο ξενοδοχειακό δυναμικό της περιοχής το οποίο αριθμεί 6500 κλίνες στη χερσαία Μαγνησία εκ των οποίων οι 2500 είναι φρέσκιες τριών, τεσσάρων και πέντε αστέρων. Σκιάθος Οι επιβαρύνσεις γονατίζουν τα κέρδη των ξενοδοχείων Καμία αισθητή διαφορά δεν θα σημειωθεί στους ξένους τουρίστες που θα φτάσουν με πτήσεις charter στη Σκιάθο το φετινό καλοκαίρι, σε σχέση με πέρυσι αποσαφηνίζει ο πρόεδρος της Ένωσης Ξενοδόχων του δημοφιλούς προορισμού κ. Πέτρος Δερβένης. Εξαίρεση του κανόνα δεν θα αποτελέσουν οι Άγγλοι τουρίστες στο νησί των Σποράδων που αποτελούν τη μεγαλύτερη αγορά στην Σκιάθο, αγγίζοντας ποσοστό της τάξεως του 55%-60% της συνολικής τουριστικής κίνησης, λέει χαρακτηριστικά ο κ. Δερβένης. Και ξεκαθαρίζει ότι οι Γερμανοί ταξιδιώτες ποτέ δεν αντιπροσώπευαν μία σημαντική αγορά στη Σκιάθο. Ένα δεδομένο που θα μπορούσε κάλλιστα να αλλάξει από την τρέχουσα χρονιά καθώς «οι πτήσεις τις οποίες θα πραγματοποιεί για πρώτη φορά φέτος η Air Berlin για 50 συνολικά ημέρες, ανακοινώθηκαν αργά με αποτέλεσμα να μη έχουμε τα χρονικά περιθώρια για να βρούμε tour operators που θα μπορούσαν να μπουν σε αυτή τη γραμμή», εξηγεί σχετικά ο κ. Δερβένης. Και δεν κρύβει το προβληματισμό του για τη μη διαμόρφωση μέχρι στιγμής των ακτοπλοϊκών γραμμών που θα συνδέουν τη Σκιάθο με μέρη της ηπειρωτικής Ελλάδας και τις οποίες χρησιμοποιούν οι Έλληνες για να πραγματοποιήσουν τις διακοπές τους στη Σκιάθο. Επιπλέον, περισσότεροι Σκανδιναβοί τουρίστες θα είναι εφέτος στο νησί, σε σχέση με πέρυσι. Την τρέχουσα μάλιστα σεζόν ένας νέος Φιλανδός tour operator θα πραγματοποιεί πτήσεις charter στη Σκιάθο, μία φορά εβδομαδιαίως. Η κατάσταση με την ιταλική αγορά δεν έχει ακόμα ξεκαθαρίσει, αφού στη γειτονική χώρα κατέρρευσε ένας tour operator, με τα γνωστά και μη επιθυμητά αποτελέσματα. Όσον αφορά στα έσοδα και στην κερδοφορία των ξενοδοχειακών μονάδων στη Σκιάθο «με την αύξηση του ΦΠΑ και με τη συμβολή άλλων παραγόντων, τα πράγματα γίνονται πιο τραγικά και η εποχή που οι μονάδες ήταν κερδοφόρες έχει περάσει ανεπιστρεπτί», τονίζει κατηγορηματικά ο κ. Δερβένης. Σάμος Μεγάλη κάμψη από Γερμανία Αισθητά μεγάλη κάμψη σημειώνουν οι κρατήσεις μεγάλων Γερμανών tour operators στη Σάμο, σύμφωνα με το γενικό διευθυντή του Οργανισμού Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Σάμου κ. Μιχάλης Τοανόγλου. Η αγγλική αγορά δεν ήταν ποτέ σημαντική για την τουριστική αγορά της Σάμου. Αντιθέτως, η Σκανδιναβία, η Ιταλία, το Βέλγιο και η Ολλανδία που καταγράφουν σταθερές και αυξητικές τάσεις τη φετινή χρονιά, σε σχέση με πέρυσι αντιπροσωπεύουν ποσοστό πλέον του 60% της συνολικής τουριστικής κίνησης στο συγκεκριμένο νησί του Βορείου Αιγαίου, σύμφωνα με τον κ. Τοανόγλου. Ο ίδιος θεωρεί ότι ο τουρισμός στη Σάμο θα παρουσιάσει την τρέχουσα περίοδο σταθερότητα με αυξητικές τάσεις, σε σύγκριση με το 2009.Επιπλέον, αποκαλύπτει ότι γίνονται προσπάθειες προκειμένου να ξεκινήσουν από το 2011 πτήσεις charter από και προς τη Ρωσία. ΑΠΟΨΕΙΣ Αργυρώ Φίλη- HATTA Οι κρατήσεις της τελευταίας στιγμής θα κρίνουν το αποτέλεσμα της σεζόν, σύμφωνα με την πρόεδρο του Συνδέσμου των εν Ελλάδι Τουριστικών και Ταξιδιωτικών Γραφείων (ΗΑΤΤΑ) κυρία Αργυρώ Φίλη. Η κυρία Φίλη δεν κρύβει τον προβληματισμό της για την αρνητική εικόνα, που έχει δημιουργηθεί για την Ελλάδα από το μπαράζ αρνητικών δημοσιευμάτων στο εξωτερικό, μεταφέροντας μια γενικότερη μιζέρια για τη χώρα. Ως προς τις τιμές των ελληνικών πακέτων η κυρία Φίλη υπογραμμίζει ότι είναι χαμηλότερες από πέρυσι, ενώ οι επιχειρήσεις έχουν απορροφήσει τις αυξήσεις του ΦΠΑ, καθώς και τις λοιπές επιβαρύνσεις από το νέο φορολογικό νομοσχέδιο. H πρόεδρος του HATTA δηλώνει αισιόδοξη μόνο από τη ρωσική αγορά, ειδικά αν εφαρμοσθεί η εξαγγελία για βίζα πολλαπλών εισόδων. Δημήτρης Βλαχοπάνος- Floyd Hotel Group Μείωση του τουριστικού ρεύματος από τη Γερμανία παρατηρείται την εφετινή χρονιά στην Ελλάδα, συγκριτικά με τα τελευταία δύο έτη. Στη διαπίστωση αυτή καταλήγει ο γενικός διευθυντής της γερμανικής ξενοδοχειακής αλυσίδας Floyd Hotel Group για Ευρώπη, Μέση Ανατολή και Αφρική (ΕΜΕΑ) κ. Δημήτρης Βλαχοπάνος. Ο ίδιος σπεύδει να ξεκαθαρίσει ότι η τάση αυτή δεν πρόκειται να αλλάξει γιατί τα τουριστικά προγράμματα των tour operators έχουν ήδη καθορισθεί. Πέραν τούτου, αλλαγές έχουν υπάρξει και στις προτιμήσεις των Γερμανών τουριστών οι οποίοι έχουν, λόγω ενδεχομένως της οικονομικής κρίσης, μειώσει τις ετήσιες διακοπές τους προς το εξωτερικό.

18 18 εστίαση > IVAN OTTAVIANI, ιδιοκτήτης και chef του Sale e Pepe Αυθεντική Βορειο-ιταλική κουζίνα στο Κολωνάκι διαφορετικές ετικέτες από τον οινικό κόσμο Μετά τη Μύκονο, ο κ. Οttaviani μετέφερε στην Αθήνα το Sale e Pepe, το οποίο προσφέρει αυθεντικές ιταλικές γεύσεις. Η βασική συνταγή της επιτυχίας του, οι πρώτες ύλες, επιλέγονται προσεκτικά σε Ελλάδα και Ιταλία, είναι πάντα της εποχής, ενώ οι σεφ είναι σταθερά Ιταλοί. Τώρα με την κρίση, λέει ο κ. Οttaviani, είναι μία εξαιρετική ευκαιρία να αναδειχτεί η ποιότητα και η αξία πολλών εστιατορίων. Ο ίδιος έχει καταφέρει να δημιουργήσει την απόλυτη ατμόσφαιρα, τα αρώματα και τις γεύσεις των ιταλικών περιοχών που αντιπροσωπεύει η κουζίνα του. συνέντευξη στη ΧΡΥΣΟΥΛΑ ΚΥΡΙΑΚΟΠΟΥΛΟΥ Ενας Ιταλός στην καρδιά της Αθήνας. Πείτε μας λίγα λόγια για την απόφασή σας αυτή κ. Ottaviani και την πορεία σας; Πώς διαλέξατε την Ελλάδα και ποιοι λόγοι σας οδήγησαν να δημιουργήσετε το ιταλικό σας εστιατόριο εδώ; Ποια είναι η ανταπόκριση του κόσμου από την παρουσία σας μέχρι τώρα; Βρίσκομαι στην Ελλάδα επαγγελματικά από το καλοκαίρι του 1986, όταν αγόρασα ένα ιταλικό καφέ - bar στη Μύκονο, το L ANGOLO, το οποίο νομίζω μάλιστα ότι είναι το πρώτο ιταλικό καφέ στην Ελλάδα. Λίγα χρόνια αργότερα, το 1991, λειτούργησε επίσης στη Μύκονο η δεύτερή μου επιχείρηση, το εστιατόριο Sale e Pepe. Ένα όνειρό μου που πραγματοποιήθηκε σε ένα νησί που μου άρεσε πολύ. Το Sale e Pepe ύστερα, το 1994, μεταφέρθηκε και στην Αθήνα. Συγκεκριμένα, στο Κολωνάκι. Επέλεξα να ζήσω και να εργάζομαι στην Ελλάδα γιατί μου άρεσε η ποιότητα ζωής που προσέφερε τότε, εννοώ το 1986, το νησί της Μυκόνου. Η ανταπόκριση του κόσμου είναι πολύ θερμή και θετική μέχρι τώρα! Αισθάνομαι ότι αγκάλιασαν το εστιατόριό μου, όπως και τις γεύσεις που πρότεινα. Πώς διαλέχτηκε ο χώρος, η τοποθεσία και η ιδιαίτερη διακόσμηση για το εστιατόριο στην Αθήνα; Το κέντρο της Αθήνας εξυπηρετεί πολλές περιοχές και ειδικά η περιοχή μας το Κολωνάκι και τον Λυκαβηττό. Θέλαμε να δημιουργήσουμε ένα ζεστό χειμωνιάτικο εστιατόριο το οποίο να λειτουργεί για έξι μήνες τον χρόνο, γι αυτό και επιλέξαμε το συγκεκριμένο σημείο και χώρο. Τι ρόλο παίζει το περιβάλλον ενός εστιατορίου για εσάς βλέποντας τον πολύ ζεστό χώρο που έχετε διαμορφώσει; Ο πελάτης νιώθει πως ταξιδεύει στα χωριουδάκια της Ιταλίας Για εμάς ο χώρος του εστιατορίου είναι το Α και το Ω. Οφείλει να είναι ζεστός και να συντονίζεται με τις γεύσεις που προσφέρονται. Ο πελάτης αξίζει αυτή τη μεταχείριση, να νιώσει την ολοκληρωμένη εικόνα της γαστρονομικής εμπειρίας. Το αίσθημα αυτό θέλαμε να δημιουργήσουμε και εμείς και νομίζω ότι το πετύχαμε. Ποια είναι η φιλοσοφία του Sale e Pepe και του μενού; Η φιλοσοφία του εστιατορίου Sale e Pepe βασίζεται στο concept ενός κλασικού Βορειο-ιταλικού εστιατορίου. To κύριο χαρακτηριστικό του όμως είναι ότι ταξιδεύει Μύκονο και Αθήνα πάνω από 17 χρόνια, αλλάζοντας το μενού ανάλογα με τις εποχές του χρόνου. Οι σεφ που έρχονται στο Sale e Pepe είναι πάντα Ιταλοί και με σημαντικό βιογραφικό. Προσαρμόζονται στο στυλ του Sale e Pepe και εμπλουτίζουν τον μεγάλο θησαυρό συνταγών του με τις δικές τους εμπειρίες και γαστρονομικές γνώσεις. Έτσι ο επισκέπτης του εστιατορίου βρίσκει πάντα ένα μενού ανανεωμένο αλλά ξέρει ότι θα βρει και ορισμένα brand dishes Sale e Pepe. Εμείς δεν ανήκουμε στην κατηγορία των εστιατορίων, που αλλάζοντας σεφ, αλλάζουν τελείως πορεία. Πιστεύετε πολύ στον σεφ. Κατά τη γνώμη σας τα καλά φαγητά τα κάνει ο καλός σεφ ή ο καλός εξοπλισμός; O σεφ πάντα. Δεν υπάρχει πια καλός ή κακός εξοπλισμός. Ο χώρος του εστιατορίου οφείλει να είναι ζεστός και να συντονίζεται με τις γεύσεις που προσφέρονται. Ο πελάτης αξίζει αυτή την μεταχείριση, να νιώσει την ολοκληρωμένη εικόνα της γαστρονομικής εμπειρίας Τι εννοείτε με αυτό; Δεν απαιτείται ένας βασικός εξοπλισμός και δεν είναι σημαντική η προσφορά ενός σωστού και καλού εξοπλισμού; Φυσικά! Ο εξοπλισμός χτίζει ένα εστιατόριο και αποτελεί το τρίτο χέρι ενός μάγειρα. Αυτό που εννοούσα είναι ότι σήμερα με τις εξελίξεις και την τεχνολογία ο εξοπλισμός είναι καλός, αυτό που είναι σημαντικό είναι να γίνει η σωστή επιλογή του κατάλληλου εξοπλισμού και η σωστή διαχείρισή του. Υπάρχει μια σειρά προτεραιότητας στο τι θα χρησιμοποιήσουμε από πλευράς εξοπλισμού, η οποία εξαρτάται από το τι θέλουμε να μαγειρέψουμε και ποιο είναι το concept του εστιατορίου. Τι ξεχωρίζει το εστιατόριό σας από τον ανταγωνισμό και γενικά πώς αντιμετωπίζετε τον ανταγωνισμό και την κρίση σήμερα; Εσάς σας επηρέασε; Το εστιατόριό μας διαφοροποιείται στο γεγονός ότι είναι ένα εστιατόριο με αυθεντική Βορειο-ιταλική κουζίνα που βασίζεται στην εποχικότητα των πρώτων υλών και στην προσεκτική επιλογή τους. Η κρίση επηρεάζει όλα τα εστιατόρια. Βεβαίως, θεωρώ ότι είναι μία εξαιρετική ευκαιρία να αναδειχτεί η ποιότητα και η αξία πολλών εστιατορίων κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου. Τονίσατε αρκετές φορές τις πρώτες ύλες και την προσεκτική επιλογή τους. Πώς διαλέγετε εσείς τους προμηθευτές σας; Οι πρώτες μας ύλες έρχονται από την Ιταλία και την Ελλάδα. Από την Ιταλία προμηθευόμαστε το τυρί, τις τρούφες και το κρέας. Από την Ελλάδα το λάδι, τα ψάρια και όλα τα αρωματικά που χρησιμοποιούμε στην κουζίνα. Προσπαθούμε δηλαδή να αξιοποιήσουμε τα καλύτερα από κάθε χώρα και να τα συνδυάσουμε δημιουργώντας ένα πραγματικά εξαιρετικό αποτέλεσμα. Για τον προμηθευτή συνεργάτη μας τώρα φροντίζουμε να έχει τις καλύτερες πρώτες ύλες, να είναι τυπικός στις παραδόσεις του, πιστός και έγκυρος. Η εύρεση των κατάλληλων προμηθευτών απαιτεί έρευνα. Εγώ ο ίδιος τους έχω επισκεφτεί στην Ιταλία. Για να τα συγκεντρώσουμε. Τι πιστεύετε ότι είναι πιο σημαντικό για ένα εστιατόριο, οι πρώτες ύλες, ο επαγγελματικός εξοπλισμός, το μενού, ο σεφ, οι τιμές; Ποια είναι η σειρά προτεραιότητας για εσάς; Σίγουρα είναι το σύνολο από όλα αυτά. Το πιο σημαντικό θα έλεγα ότι είναι ο εστιάτορας να στοχεύει σωστά. Αν έπρεπε να αριθμήσω θα άρχιζα από τον σεφ, μετά ακολουθεί το μενού, οι πρώτες ύλες, ο επαγγελματικός εξοπλισμός και ύστερα οι τιμές. Ποιες ήταν οι προκλήσεις κατά την πορεία υλοποίησης του Sale e Pepe και ποιες είναι οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει σήμερα που έχει γίνει γνωστό το όνομα του; Ως ένα εστιατόριο που ξεκίνησε από τη Μύκονο το πρώτο ζητούμενο ήταν να γίνει εξίσου επιτυχημένο και στο Κολωνάκι, διατηρώντας την ίδια εξαιρετική ποιότητα και φήμη. Σήμερα το βασικό ζητούμενο είναι να διευρύνει, να εμπλουτίσει το πελατολόγιό του και να κερδίσει νέο κόσμο που έχει όρεξη να ανακαλύψει τα νέα γαστρονομικά δεδομένα και να περιπλανηθεί στις γεύσεις και τα καλά κρασιά.

19 19 εστίαση > IVAN OTTAVIANI, ιδιοκτήτης και chef του Sale e Pepe Ασχολείστε προσωπικά με ό,τι αφορά το εστιατόριο, το μενού, την κάβα. Ποια είναι η γνώμη σας γι αυτό, τι πρέπει να έχει ένας καλός σεφ και τι ένας ιδιοκτήτης; Ενας καλός προπονητής είναι κάποιος που έχει μαζέψει την πείρα του παίζοντας σε διάφορες θέσεις της ομάδας του ή ακόμα και σε άλλες ομάδες. Δεν ξέρει μόνο να «κρατά το τιμόνι» αλλά γνωρίζει καλά όλες τις «τομές του πλοίου» του. Προσωπικά ξεκίνησα να δοκιμάζω κρασί από πέντε ετών και να μαγειρεύω από τα δεκατέσσερα. Εναν καλό σεφ, η τέχνη, η αγάπη για τη δουλειά του και ο σεβασμός στα υλικά που χρησιμοποιεί τον κάνουν να ξεχωρίζει. Έναν καλό ιδιοκτήτη είναι η αγάπη για τη δουλειά και ο σεβασμός απέναντι στους συνεργάτες και πελάτες καθώς επίσης να είναι λίγο λογιστής και καλός πατέρας. Είναι ευδιάκριτη η πείρα και η αγάπη σας για την εστίαση. Θα ήθελα να σας ρωτήσω ποια είναι η συμβουλή σας σε νέους επιχειρηματίες; Πώς μπορεί να ξεχωρίσει κάποιος στον χώρο της εστίασης; Η συμβουλή μου σε νέους επιχειρηματίες είναι να φροντίσουν αρχικά να έχουν γνώσεις επιχειρηματία και σεφ και να χρησιμοποιήσουν τα καλύτερα υλικά της αγοράς, ανάλογα με την εποχή και το concept του εστιατορίου. Όσο για το τελευταίο, δεν συμφωνώ με τα εστιατόρια multi-culti που προσφέρουν διαφορετικές κουζίνες. Στο τέλος βοηθάνε στο να σκοτώνουν τις ρίζες, τις γνώσεις, και συνήθως προσφέρουν ένα κοκτέιλ γεύσεων που δεν εντυπωσιάζουν. Εχετε μία από τις πιο καλές και ενημερωμένες κάβες της Αθήνας. Μιλήστε μας λίγο γι αυτή; Τι ετικέτες περιέχει από ποιες χώρες, πώς γίνεται η επιλογή τους; Οι διαφορετικές ετικέτες του Sale e Pepe αντιπροσωπεύουν όλο τον οινικό κόσμο τόσο τον νέο (Αυστραλία, Αργεντινή, Χιλή, Ν. Αφρική) όσο και τον παλιό (Γαλλία, Ισπανία, Πορτογαλία, Ιταλία κ.ά.). Στο Sale e Pepe έχετε την ευκαιρία να ανακαλύψετε κρασιά από τις πιο απομακρυσμένες γωνιές του κόσμου. Επιλέγω τα είδη κρασιών αισθητικά και γευστικά σε όλες τις τιμές που μπορεί να φανταστεί κάποιος, από το καθημερινό κρασί μέχρι και το πιο σπάνιο, δύσκολο και ακριβό κρασί, με μία μεγάλη προσοχή στα καλύτερα vintage. Ποια είναι τα επόμενα σχέδια σας; Σχέδια και ιδέες υπάρχουν πάντα πολλές. Προς το παρόν είναι νωρίς για να αποκαλύψω κάτι! Μελέτη ΣΕΤΕ Η γαστρονομία στο μάρκετινγκ του ελληνικού τουρισμού Στο πλαίσιο της συνεχούς προσπάθειας για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας του ελληνικού τουρισμού, ο ΣΕΤΕ αναλαμβάνει πρωτοβουλίες με σκοπό την ποιοτική αναβάθμιση και τον εμπλουτισμό του χαρτοφυλακίου των τουριστικών υπηρεσιών και προϊόντων της χώρας μας. Σε αυτή την προσπάθεια εντάσσεται και η τελευταία μελέτη του Συνδέσμου με τίτλο: «Η γαστρονομία στο μάρκετινγκ του ελληνικού τουρισμού». Βασικός σκοπός της μελέτης είναι να προταθούν τρόποι για την αναβάθμιση της γαστρονομίας που προσφέρει η Ελλάδα καθώς και για την ενσωμάτωσή της στον εθνικό σχεδιασμό τουριστικού μάρκετινγκ, ώστε στα επόμενα τρία με πέντε χρόνια να αποτελέσει η γαστρονομία έναν από τους τρεις πρώτους λόγους για τους οποίους οι τουρίστες επιλέγουν τη χώρα μας ως τόπο διακοπών. Σύμφωνα με τη μελέτη, η γαστρονομία επιλέχτηκε έναντι άλλων εναλλακτικών προϊόντων κυρίως διότι το προϊόν, καλό ελληνικό φαγητό και κρασί, υπάρχει. Κατά συνέπεια, για τη διαμόρφωσή του δεν απαιτούνται μεγάλες επενδύσεις σε εγκαταστάσεις και πάγια, αλλά σχετικά μικρές επενδύσεις σε ενέργειες μάρκετινγκ. Άλλωστε βασικό μήνυμα της μελέτης είναι ότι με ευρώ επένδυση σε ενέργειες μάρκετινγκ, είναι εφικτό η γαστρονομία να γίνει λόγος επιλογής της Ελλάδας ως προορισμού διακοπών. Τα κυριότερα σημεία της μελέτης είναι τα εξής : Η γαστρονομία υπεισέρχεται με διττό τρόπο στη συζήτηση για τον τουρισμό: - αναβαθμίζει την ταξιδιωτική εμπειρία για όλους ανεξαιρέτως τους τουρίστες - αποτελεί σημαντικό πόλο έλξης για ειδικού ενδιαφέροντος τουρίστες. Ο «γαστρονομικός πατριωτισμός» επιβραβεύεται οικονομικά αφού τα καλά εστιατόρια τοπικής κουζίνας τυγχάνουν δωρεάν προβολής, εξασφαλίζοντας έτσι πρόσθετη πελατεία, μεγαλύτερης διάρκειας σεζόν και, τελικά, κέρδη. Στις τουριστικές περιοχές υπάρχει έλλειμμα ποιότητας και εντοπιότητας στην κουζίνα εστιατορίων και καταλυμάτων. Ελάχιστοι είναι οι εστιάτορες και ξενοδόχοι που νιώθουν πρεσβευτές της τοπικής γαστρονομίας. Ο βαθμός ελληνικότητας του ξενοδοχειακού πρωινού είναι θέμα γαστρονομικής κουλτούρας και όχι κόστους. Όταν οι ξενοδόχοι στόχευσαν στην ποιότητα της κουζίνας, βρέθηκαν τρόποι για να αναβαθμιστεί το φαγητό χωρίς σημαντική επιβάρυνση του κόστους. Η γαστρονομία ως τουριστικό προϊόν χρειάζεται έναν Υπεύθυνο Προϊόντος (Product Manager) -όπως άλλωστε και κάθε τουριστικό προϊόν- ο οποίος στελεχώνει έναν αμιγώς οργανισμό μάρκετινγκ του ελληνικού τουρισμού, μια αναγκαία μετεξέλιξη του ΕΟΤ. Η διοίκηση και η προβολή της γαστρονομίας πρέπει να βασιστούν σε ένα επαγγελματικό σχέδιο μάρκετινγκ που περιλαμβάνει τρεις κατηγορίες δράσεων: διαμόρφωση γαστρονομικού χαρτοφυλακίου, ανάπτυξη γαστρονομικού brand, κατάρτιση επικοινωνιακού προγράμματος. Η δημιουργία ενός χαρτοφυλακίου απαιτεί τον εντοπισμό όλων των ελληνικών επιχειρήσεων και φορέων που προσφέρουν ποιοτικές γαστρονομικές εμπειρίες και την αναβάθμιση της γαστρονομικής προσφοράς μέσα από έμπρακτη υποστήριξη των ελληνικών επιχειρήσεων που ενδιαφέρονται να προσφέρουν ποιοτική γαστρονομία. Στην πρώτη φάση branding της ελληνικής γαστρονομίας, η προτεραιότητα πρέπει να δοθεί στο να εδραιωθεί αρχικά μια εικόνα της Ελλάδας ως χώρα με ελκυστική κουζίνα. Βασικό εργαλείο προβολής πρέπει να είναι το διαδίκτυο. Αξίζει να σημειωθεί ότι η μελέτη ΔΕΝ οριοθετεί είδη κουζίνας και τεχνικές παρασκευών, ΔΕΝ προτείνει συνταγές, ΔΕΝ αξιολογεί εστιατόρια και chefs, ΔΕΝ κάνει γευσιγνωσία κρασιών και delicatessen, ΔΕΝ αγνοεί και ΔΕΝ παραγράφει άλλες πρωτοβουλίες που αποσκοπούν στην ανάδειξη της γαστρονομίας. Η μελέτη, μαζί με το προτεινόμενο σχέδιο, δημιουργεί το πλαίσιο για να ξεκινήσει ένας διάλογος, ώστε η σύνδεση γαστρονομίας και τουρισμού να επιτευχθεί με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Ο ΣΕΤΕ δηλώνει ότι αν το σχέδιο ενσωμάτωσης δεν υιοθετηθεί από το Υπουργείο Πολιτισμού & Τουρισμού, προτίθεται να διερευνήσει την υλοποίησή του αποκλειστικά από τον ιδιωτικό τομέα. Παράλληλα, καλεί μέσω ειδικής σελίδας στο facebook κάθε Έλληνα σε δράση, γιατί η κουζίνα είναι μέρος της ταυτότητάς μας, ένα σημαντικό τμήμα της πολιτιστικής μας κληρονομιάς που οφείλουμε να προβάλλουμε σε κάθε επισκέπτη. Το πλήρες κείμενο της μελέτης βρίσκεται στο www. sete.gr.

20 20 οίνος > Ποικιλίες Το πολυδυναμικό Αγιωργίτικο και τα χαρακτηριστικά του Η ελληνική ερυθρή ποικιλία κατέχει περίπου το 30% της συνολικής παραγωγής Η αμπελουργική περιοχή της Νεμέας είναι η μεγαλύτερη σε έκταση όσον αφορά τον οινικό ελλαδικό χώρο. Οι αμπελώνες της απλώνονται από τις πεδιάδες, που συναντά κάποιος με το που πλησιάζει στα γεωγραφικά της όρια, μέχρι τα πιο απόκρημνα βουνά που την αγκαλιάζουν επιβλητικά. Αριθμητικά αυτή η καταπράσινη εικόνα προσδιορίζεται σε στρέμματα ή 2,5 χιλιάδες εκτάρια. Η καλλιεργήσιμη ποικιλία αυτής της υπολογίσιμης έκτασης είναι το πολυδυναμικό Αγιωργίτικο. Ο προσδιορισμός αυτός είναι ένας από τους πολλούς που χαρακτηρίζουν την ελληνική ερυθρή ποικιλία, που κατέχει περίπου το 30% της συνολικής ελληνικής παραγωγής και προκύπτει από την άπταιστη δυνατότητα της να ευδοκιμεί σε υψόμετρα από μ. δημιουργώντας κρασιά με διαφορετικό χαρακτήρα αλλά εξίσου ενδιαφέροντα. Πιο συγκεκριμένα, η ετήσια παραγωγή σε Αγιωργίτικο από τα οινοποιεία της περιοχής αγγίζει τα εκατόλιτρα. Στον παραγόμενο όγκο βοηθά η ζωηράδα του φυτού και η καλή του αποδοτικότητα που εκφράζεται με κιλά ανά στρέμμα. της ΧΡΥΣΟΥΛΑΣ ΚΥΡΙΑΚΟΠΟΥΛΟΥ Η ταυτότητα του Αγιωργίτικου Η καταγωγή του, όπως είδαμε, είναι η Πελοπόννησος και ειδικότερα η Νεμέα που χωρίζεται σε επιμέρους αμπελοοινικές κοινότητες με πιο χαρακτηριστικές το Κούτσι, Πετρί, Γαλατά, Άσπρόκαμπο, Κλημεντί, Καστράκι, Πλατάνι, Λεόντιο, Αρχ. Κλεονές και Αρχ. Νεμέα. Πρωτοεμφανίστηκε σε αυτές τις περιοχές το 1460, το όνομα της το κληρονόμησε όμως αργότερα από τον Άγιο Γεώργιο όπως λεγόταν το 1820 η περιοχή που συγκέντρωνε τη μεγαλύτερη παραγωγή, ενώ το 1971 οριοθετήθηκε σε ζώνη ΟΠΑΠ Νεμέας (οίνοι ονομασίας προέλευσης ανώτερης ποιότητας ) για ξηρά και γλυκά κρασιά. Παρόλα αυτά η ερυθρή ποικιλία μπορεί να συμμετέχει σε διαφορετικούς οίνους εκτός από ΟΠΑΠ, δηλαδή τοπικούς και επιτραπέζιους, όπως επίσης να παράγει οίνους ξηρούς, γλυκούς, φρέσκους, παλαιωμένους, ακόμα και πετυχημένους ροζέ. Ο χαρακτήρας της βασικής ερυθρής ποικιλίας, που αποτελεί μια από τις κόκκινες σημαίες της χώρας μας τοπικά αλλά και διεθνώς, καθορίζεται από το υψόμετρο του αμπελώνα που επηρεάζει την οξύτητα, τον αλκοολικό βαθμό, τις ταννίνες, το χρώμα και τα αρώματα. Έτσι διακρίνονται 3 κατηγορίες. Η πρώτη περιλαμβάνει τα αμπελοτόπια σε μεγάλη ύψη μ. Σε αυτά η ωρίμανση είναι όψιμη λόγω των χαμηλών θερμοκρασιών με αποτέλεσμα τα σταφύλια να παρουσιάζουν μεγάλη συγκέντρωση οξέων. Έτσι οι οίνοι που προέρχονται από εκεί έχουν τονισμένη οξύτητα, αρώματα φρέσκων φρούτων και λουλουδιών και προορίζονται να καταναλωθούν φρέσκα. Στη δεύτερη κατηγορία κατεβαίνουμε στα μ. σε καλές λοιπόν συνθήκες θερμοκρασίας και εδάφους, επομένως συναντάμε κρασιά πιο αρμονικά με έντονο χρώμα, σύνθετο μπουκέτο και ισορροπημένες ταννίνες, οξύτητα και αλκοόλη. Πρόκειται για τα μεγάλα κρασιά της Νεμέας που μπορούν να υποστούν βαθιά παλαίωση. Η τελευταία κατηγορία στα μ. περιλαμβάνει κρασιά με ανομοιόμορφα χαρακτηριστικά και πιο υποβαθμισμένη ποιότητα που δίνει όμως καλά vins de liquer. Βέβαια εκτός από το υψόμετρο ρόλο κάθε χρόνο διαδραματίζει και ο καιρός. Ο φετινός τρύγος μάλιστα ήταν από τους δυσκολότερους με πάρα πολλές βροχές που μείωσαν πολύ την παραγωγή. Οι οινοποιοί αναγκάστηκαν να επιλέξουν μικρή ποσότητα από τα σταφύλια τους σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά για να εξασφαλίσουν την ποιότητα στα κρασιά τους. Οι ετικέτες της Νεμέας Ενα τσαμπί Αγιωργίτικο διακρίνεται από το μικρό μέγεθος, το κυλινδροκωνικό σχήμα, την πυκνότητα και το βαθύ χρώμα, ενώ ένα κρασί από Αγιωργίτικο ξεχωρίζει από το ρουμπινί χρώμα του, τα αρώματα των κόκκινων φρούτων και κυρίως του κερασιού, την αίσθηση του βουτύρου ή της καραμέλας, τις μαλακές ταννίνες, τη βελούδινη και ντελικάτη γεύση. Όταν μάλιστα έχει περάσει από βαρέλι, το χρώμα του αποκτά κεραμιδί ανταύγειες και το αρωματικό και γευστικό του μπουκέτο εμπλουτίζεται με ώριμα φρούτα, μπαχαρικά, βανίλια και ξύλο ενώ η αίσθησή του στο στόμα παραμένει γεμάτη και μεταξένια. Η ευγένειά του αυτή σε συνδυασμό με τις πολλές εκφάνσεις του (ξηρό, γλυκό, ροζέ) και τον πλούτο αρωμάτων και γεύσεων, το καθιστά ιδανικό και εύκολο σύντροφο για την ελληνική κουζίνα, τη μεσογειακή αλλά και τη διεθνή. Ταιριάζει με μαγειρευτά φαγητά, σαλάτες, κρέατα, ζυμαρικά, τυριά ακόμα και θαλασσινά. Η παρουσία του λοιπόν σε μια λίστα κρασιού προσφέρει μια εγγυημένη επιλογή όταν μάλιστα υπάρχουν τόσες πολλές και καλές ετικέτες. Τα οινοποιεία και οι επιλογές Τα οινοποιεία της περιοχής επίσημα φτάνουν τα 35 αλλά μαζί με κάποια μικρά παραδοσιακά πατητήρια ξεπερνούν τα 40. Από την παραγωγή και την εμφιάλωση τους κυκλοφορούν γύρω στις 200 διαφορετικές ετικέτες με Αγιωργίτικο φρέσκο, παλαιωμένο, ροζέ και γλυκό. Από το σύνολο των οινοποιείων κάνουμε μια περιήγηση στα 12 αντιπροσωπευτικά με τη μεγαλύτερη παραγωγή γνωρίζοντας συγχρόνως τις πιο ενδεικτικές ετικέτες τους (βλ. σχετικό πίνακα). Τρόπος Χειρισμού Αγιωργίτικου Τα ξηρά ερυθρά Αγιωργίτικα σερβίρονται στους βαθμούς σε ποτήρια μεγάλου όγκου με το στόμιο προς τα μέσα για τη μέγιστη ανάδειξη των αρωμάτων και των οργανοληπτικών τους χαρακτηριστικών. Τα παλαιωμένα Αγιωργίτικα πρέπει πρώτα να μεταγγιστούν με καράφα για να αναπνεύσουν. Τα ροζέ σερβίρονται στους βαθμούς σε ποτήρια με μικρότερο όγκο και το στόμιο προς τα έξω ώστε να ισορροπείται η οξύτητα με τα υπόλοιπα συστατικά τους. Τα γλυκά πίνονται στους 8-10 βαθμούς σε μικρά ποτήρια με το στόμιο προς τα έξω για να έχουμε πάλι την κατάλληλη αρμονία και απόλαυση. Το συμπέρασμα γι αυτή την ποικιλία είναι ότι έχει πολλά πρόσωπα να γνωρίσει κάποιος. Απολαμβάνεται φρέσκια αλλά έχει και δυναμική να παλαιώσει ανάλογα με την οινοποίηση 8-10 χρόνια. Οινοποιείο/περιοχή Έτος ίδρυσης Ιδιόκτητα Στρέμματα Παραγωγή Ετικέτες Συνεταιρισμός Νεμέας, Νεμέα Νεμέα ΟΠΑΠ, Νεμέα Reserve, Nεμέα selection Κτήμα Σκούρα, Γυμνό Νεμέας , Γυμνό, Χούνι, Καριαρόρεμα, Μαλανδρένι Νεμέα Grand Cuvee, Μέγας Οίνος, Σκούρας Ροζέ Κτήμα Γαία, Κούτσι Νεμέας , Κούτσι Κτήμα Γαία ΟΠΑΠ, Αγιωργίτικο Γαία, h ροζέ Κτήμα Σεμέλη, Κούτσι Νεμέας , Κούτσι Ορεινός Ήλιος, Σεμέλη ερυθρός, Σεμέλη ροζέ Κτήμα Παπαιωάννου, Αρχ. Νεμέα , Αρχ. Νεμέα, Ξηρόκαμπος, Αϊ- Ηλίας, Κολώνες, Αχλαδιά, Παριές Κτήμα Παλυβού, Αρχ. Νεμέα 308, Αρχ. Νεμέα Κτήμα Παπαιωάννου, Παλαιά κτήματα Νεμέα, Μικροκλίμα ΟΠΑΠ Κτήμα Παλυβού Νεμέα, Αμπελώνες Παλυβού ροζέ, Terra Leone Ηλίου Τέχνη γλυκό Κτήμα Σπυρόπουλου Κτήμα Σπυρόπουλου Νεμέα Κτήμα Νέμειον, Νεμέα , Καρφοξυλία Νεμέα ΟΠΑΠ, Ηγεμών Αμπελώνες Ζαχαριά, Πετρί Νεμέας Οινοποιία Λαφαζάνη, Αρχ. Κλεονές Οινοποιία Παπαντώνη, Μαλανδρένι , Ντουραμάνι, Πλάκα Λεοντίου , Κλεονές hl , Κόνιζος Μαλανδρενίου Μηδέν Άγαν Αμπελώνες Ζαχαριά Νεμέα, Αμπέλου Φώς Νεμέα Πέτρα κ Φώς, Οινάνθη ροζέ και γλυκιά Κατώγι Στροφιλιά, Ασπρόκαμπος Νεμέας , Ασπρόκαμπο, Κολοκυθόρεμα, Πλάκα hl Αγιωργίτικο Νεμέα, Ροζέ του Φεγγαριού