Tόμος 12 Tεύχος 3 Δεκέμβριος-Ιανουάριος-Φεβρουάριος Περιεχόμενα. Γιάννης Σακκάς H Βρετανία, η Αίγυπτος και η κρίση στο Σουέζ το

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Tόμος 12 Tεύχος 3 Δεκέμβριος-Ιανουάριος-Φεβρουάριος 2007. Περιεχόμενα. Γιάννης Σακκάς H Βρετανία, η Αίγυπτος και η κρίση στο Σουέζ το 1956..."

Transcript

1 Tόμος 12 Tεύχος 3 Δεκέμβριος-Ιανουάριος-Φεβρουάριος 2007 Περιεχόμενα Γιάννης Σακκάς H Βρετανία, η Αίγυπτος και η κρίση στο Σουέζ το Σωτήρης Ριζάς Οι Βρετανο-αμερικανικές σχέσεις και η κρίση του Σουέζ Φωτεινή Τομαή Η κρίση στο Σουέζ μέσα από τα ελληνικά διπλωματικά έγγραφα Ευάνθης Χατζηβασιλείου Σουέζ και Ουγγαρία, φθινόπωρο 1956: Η πρόσληψη της κρίσης στην Ελλάδα Ιωάννης Στριμπής Η κρίση του Σουέζ και ο θεσμός των ειρηνευτικών αποστολών του ΟΗΕ

2 Eπιθεώρηση Διεθνούς Oικονομίας και Πολιτικής Έκδοση του Iνστιτούτου Διεθνών Oικονομικών Σχέσεων Url: Iδιοκτήτης: Σύνδεσμος Aνωνύμων Eταιριών A.E. και E.Π.E., Πανεπιστημίου 16, Αθήνα Eκδότης: Eκδόσεις ΠAΠAZHΣH AEBE, Nικηταρά 2, Aθήνα, Tηλ.: , , Fax: Διευθυντής Σύνταξης: Χαράλαμπος Τσαρδανίδης Aρχισυντάκτης: Αστέρης Χουλιάρας Διεύθυνση Σύνταξης: Ινστιτούτο Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων, Πανεπιστημίου 16, Αθήνα, με την ένδειξη Αγορά Xωρίς Σύνορα, Tηλ.: Fax: sae@hol.gr Γραμματεία Σύνταξης: Kαλλιόπη Mακρή, Άρτεμη Δρίζη DTP Services: PRESS LINE, Mάγερ 11, Aθήνα, Tηλ.: , Fax: Εκτύπωση- Bιβλιοδεσία: EKTYΠΩTIKH ATTIKHΣ A.E., Tηλ.: , Fax: KΩΔIKOΣ 1278 H Aγορά Xωρίς Σύνορα εκδίδεται τρεις φορές το χρόνο στα ελληνικά και μία στα αγγλικά ΤΙΜΗ ΤΕΥΧΟΥΣ: Φυσικά Πρόσωπα: 5 Ευρώ. Συνδρομές Εσωτερικού: 15 Ευρώ. Εξωτερικού: 20 Ευρώ. Εταιρείες μη μέλη του Συνδέσμου Α.Ε. και ΕΠΕ: 35 Ευρώ. Οργανισμοί-Τράπεζες: 50 Ευρώ. ISSN Kανόνες Δημοσίευσης: Tο περιοδικό δέχεται και δημοσιεύει, πάντοτε επωνύμως, ανέκδοτα κείμενα καθώς και βιβλιοκριτικές. Tα προς δημοσίευση κείμενα πρέπει να αποστέλλονται στη Διεύθυνση του Περιοδικού δακτυλογραφημένα σε διπλό διάστημα σε τρία αντίγραφα και σε δισκέτα 3,5 ιντσών με μορφή ASCII. Tο μέγεθός τους δεν πρέπει να υπερβαίνει τις λέξεις. Eίναι απαραίτητο να συνοδεύονται από περίληψή τους στην ελληνική γλώσσα όχι μεγαλύτερη από 100 λέξεις. Oι παραπομπές σημειώνονται με αριθμούς στο κείμενο και παρατίθενται στο τέλος σε ξεχωριστή σελίδα και συνεχή α- ρίθμηση. H παράθεση για βιβλίο γίνεται ως εξής: Συγγραφέας, τίτλος, τόπος, εκδοτικός οίκος, έτος. Για άρθρο που εμπεριέχεται σε συλλογικό βιβλίο: Συγγραφέας, τίτλος άρθρου, όνομα επιμελητού/τών, τίτλος, τόπος, εκδοτικός οίκος, έτος, σελ. Για άρθρο περιοδικού: Συγγραφέας, τίτλος, περιοδικό, τόμος, αριθμός τεύχους, έτος, σελ. Για να δημοσιευτεί ένα κείμενο στο περιοδικό προϋποτίθεται η θετική γνώμη δύο ειδικών ή σχετικών με το αντικείμενο κριτών με βάση το σύστημα της «τυφλής αξιολόγησης» καθώς και η έγκρισή του από τη Συντακτική Eπιτροπή. Γενικά, κείμενα που δεν δημοσιεύονται δεν επιστρέφονται. Aπορριπτικές αποφάσεις δεν αιτιολογούνται. Tο περιοδικό δεν ασπάζεται κατ ανάγκη τις απόψεις των συγγραφέων. Tα δικαιώματα της έκδοσης διατηρεί το Iνστιτούτο Διεθνών Oικονομικών Σχέσεων. Aπαγορεύεται η μερική ή ολική αναπαραγωγή κειμένων του περιοδικού, με οποιοδήποτε τεχνικό ή άλλο μέσο, χωρίς τη σχετική άδεια της Διεύθυνσής του. To Iνστιτούτο Διεθνών Oικονομικών Σχέσεων (I.Δ.O.Σ.) ιδρύθηκε το 1993 από τον Σύνδεσμο Aνωνύμων Eταιρειών και EΠE. Oι κυριώτεροι σκοποί του I.Δ.O.Σ. είναι: η διεξαγωγή έρευνας σχετικά με τα σημαντικότερα ζητήματα της διεθνούς οικονομίας και πολιτικής και ιδιαίτερα των διεθνών οικονομικών σχέσεων της Eλλάδας, η ανάπτυξη και ο εμπλουτισμός της δημόσιας συζήτησης μεταξύ επιχειρηματικών, ακαδημαϊκών και πολιτικών κύκλων, η προσφορά εξειδικευμένων πληροφοριών και συμβουλών σε ιδιωτικούς φορείς καθώς και σε δημόσιες υπηρεσίες που συντονίζουν τις εξωτερικές οικονομικές σχέσεις της Eλλάδας.

3 Αγορά Χωρίς Σύνορα Τόμος 12 (3) 2007: Γιάννης Σακκάς* H Βρετανία, η Αίγυπτος και η κρίση στο Σουέζ το 1956 Περίληψη: Η κρίση στο Σουέζ το 1956 αποτελεί καμπή στη σύγχρονη πολιτική ιστορία της Μέσης Ανατολής. Για να την κατανοήσουμε χρειάζεται να γνωρίζουμε το υπόβαθρο των αγγλο-αιγυπτιακών σχέσεων, τις βασικές συνιστώσες της εξωτερικής πολιτικής της Βρετανίας μετά το B παγκόσμιο πόλεμο και τη στάση της νασερικής Αιγύπτου απέναντι στο μεταπολεμικό διεθνή συσχετισμό δυνάμεων. Το κείμενο που ακολουθεί βασίζεται σε βρετανικά έγγραφα και στην εκτενή διεθνή βιβλιογραφία και εντάσσεται στα πλαίσια ευρύτερης έρευνας για τη μεταπολεμική βρετανική πολιτική προς την Ελλάδα και την Εγγύς και Μέση Ανατολή. Η έρευνα αυτή θα ήταν αδιαμφισβήτητα πιο ολοκληρωμένη, αν τα αιγυπτιακά αρχεία για την υπό εξέταση περίοδο ήταν προσβάσιμα στους ερευνητές. Λέξεις Κλειδιά: Αίγυπτος, Γαλλία, ΗΠΑ, Μεγάλη Βρετανία, Νάσερ, Σουέζ * Ο Γιάννης Σακκάς είναι Eπίκουρος Kαθηγητής Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας στο Τμήμα Μεσογειακών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αιγαίου.

4 276 Αγορά Χωρίς Σύνορα Η κατάργηση του ισχύοντος καθεστώτος το 1922 δε σήμανε και το τέλος της βρετανικής επιρροής. Οι Βρετανοί διατήρησαν το δικαίωμα να χειρίζονται κατά την απόλυτη κρίση τους και μέχρι την επίτευξη σχετικής συμφωνίας τα ακόλουθα θέματα: τη διώρυγα του Σουέζ, την εθνική άμυνα, την προστασία των ξένων συμφερόντων και των μειονοτήτων και τον έλεγχο του Σουδάν. Η βρετανική πολιτική στην Αίγυπτο μέχρι το τέλος του Β Παγκοσμίου πολέμου Η Βρετανία έκανε αισθητή για πρώτη φορά την παρουσία της στην Αίγυπτο επί βασιλείας του Ισμαήλ ( ), όταν το 1875 αγόρασε αιγυπτιακές μετοχές της Εταιρείας της Διώρυγας του Σουέζ, τις οποίες το αιγυπτιακό κράτος αναγκάστηκε να εκποιήσει για τα καλύψει τους τόκους των δανείων που είχε συνάψει με γαλλικές κυρίως τράπεζες. Την ίδια περίοδο α- νέλαβε τον έλεγχο του νεοσυσταθέντος Ταμείου Δημοσίου Χρέους και στο νέο υπουργικό συμβούλιο τοποθέτησε έναν υπήκοό της ως υπουργό Οικονομικών. Το 1882 επενέβη στρατιωτικά για να καταστείλει μια εθνικιστική και αντιμοναρχική εξέγερση, κατέλαβε τη χώρα και το 1914 τη μετέτρεψε σε προτεκτοράτο, που διατηρήθηκε ως το Η αναγνώριση της ανεξαρτησίας της Αιγύπτου το 1922 δε σήμανε και το τέλος της βρετανικής επιρροής. Οι Βρετανοί διατήρησαν το δικαίωμα να χειρίζονται κατά την απόλυτη κρίση τους και μέχρι την επίτευξη σχετικής συμφωνίας τα ακόλουθα θέματα: τη διώρυγα του Σουέζ, την εθνική άμυνα, την προστασία των ξένων συμφερόντων και των μειονοτήτων και τον έλεγχο του Σουδάν. Τον Αύγουστο του 1936, αντιμέτωποι με την αυξανόμενη απειλή από τις δυνάμεις του Άξονα στην Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή και τη βορειοανατολική Αφρική, υπέγραψαν εσπευσμένα με την Αίγυπτο συμφωνία, η οποία, ανάμεσα στα άλλα, προέβλεπε τη στάθμευση βρετανικής φρουράς στη ζώνη της διώρυγας του Σουέζ για την προάσπιση του συγκοινωνιακού δικτύου της αυτοκρατορίας. 1 Με την έκρηξη του B παγκόσμιου πολέμου η Αίγυπτος διέκοψε τις διπλωματικές της σχέσεις με τη Γερμανία και την Ιταλία και στο Κάιρο εγκαταστάθηκε η Διοίκηση Μέσης Ανατολής της Βρετανίας. Στις αρχές του 1942, ενώ η στρατιά του Ρόμελ προχωρούσε προς την Αίγυπτο, οι Βρετανοί εξανάγκασαν τον Αιγύπτιο βασιλιά να διορίσει πρωθυπουργό άνθρωπο της αρεσκείας τους. 2 Η προ- 1 L. Morsy, The Military Clauses of the Anglo-Egyptian Treaty of Friendship and Alliance, International Journal of Middle East Studies, Vol.16, No. 1, 1984, pp P. J. Vatikiotis, The Modern History of Egypt, London: London: Weidenfield & Nicolson 1985, (3 rd edition, ) pp G.Warburg, Lampson s Ultimatum to Faruq, 4 February 1942, Middle Eastern Studies, Vol. 11, No.1, 1975, pp C. D. Smith, 4 February 1942: Its Causes and its Influence on Egyptian Politics and the Future of the Anglo-Egyptian Relations, , International Journal of Middle East Studies, Vol. 10, No.4, 1974, pp Τη δεκαετία του 1940 η Βρετανία υπερασπίστηκε με βίαιο τρόπο τα ζωτικά της συμφέροντα στην Ανατολική Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή όχι μόνο στην Αίγυπτο αλλά και σε άλλες

5 H Βρετανία, η Αίγυπτος και η κρίση στο Σουέζ το κλητική αυτή επέμβαση των Βρετανών στις εσωτερικές υποθέσεις της Αιγύπτου είχε ως αποτέλεσμα τη μείωση της λαϊκής απήχησης του μοναρχικού καθεστώτος και την ενίσχυση της πεποίθησης ενός κύκλου νεότερων αξιωματικών του στρατού ότι μόνο η ανατροπή του παραδοσιακού πολιτικού κατεστημένου θα α- πελευθέρωνε οριστικά τη χώρα τους από το βρετανικό ζυγό. Το Δεκέμβριο του 1945 η αιγυπτιακή κυβέρνηση ζήτησε την αναθεώρηση της αγγλο-αιγυπτιακής συνθήκης του Ακολούθησαν διαπραγματεύσεις, το θέμα συζητήθηκε στον ΟΗΕ, οι Βρετανοί αποχώρησαν από το Κάιρο και την Αλεξάνδρεια αλλά παρέμειναν στη ζώνη της διώρυγας του Σουέζ. Η επάνοδος του εθνικιστικού και φιλελεύθερου πολιτικού κόμματος Ουάφντ στην εξουσία το 1950 οδήγησε στην έναρξη νέων συνομιλιών για την αναθεώρηση της συνθήκης, οι ο- ποίες όμως απέβησαν άκαρπες, καθώς η Βρετανία, μεσούντος του ψυχρού πολέμου, δεν ήταν διατεθειμένη να αποσύρει τις βάσεις της από το Σουέζ. H βρετανική πολιτική στη Μέση Ανατολή κατά τη διάρκεια της μεταπολεμικής περιόδου Το 1945 η Βρετανία διατηρούσε ακόμα την πρωτοκαθεδρία στις υποθέσεις της Μέσης Ανατολής. 3 Η στρατιωτική της δύναμη και η πολιτική της επιρροή στην περιοχή ήταν ακαταμάχητες. Υπό τον άμεσο ή έμμεσο έλεγχό της είχε την Κύπρο, το Άντεν, την Αίγυπτο, το Σουδάν, την Παλαιστίνη, την Ιορδανία και τα η- μι-ανεξάρτητα κράτη του Ιράκ και του Ιράν. Επίσης, δέσποζε στον τομέα της εκμετάλλευσης του πετρελαίου με την Εταιρεία Πετρελαίου του Ιράκ στον ά- ξονα Μοσούλης - Κιρκούκ και την Αγγλο-Περσική Εταιρεία Πετρελαίου στο Ιράν. Πυρήνας του αμυντικού συστήματος της Βρετανίας στην ευρύτερη Μέση Ανατολή (από Λιβύη έως Ιράν και Ινδία ανατολικά - Σουδάν και Ερυθραία νότια) ή- ταν η διώρυγα του Σουέζ, όπου διατηρούσε μεγάλες στρατιωτικές βάσεις. Μετά δε την απώλεια της Παλαιστίνης το 1948, η διώρυγα απέκτησε ιδιαίτερη σημασία. Από τη στιγμή που οι Αμερικανοί δεν είχαν ακόμα δεσμευτεί να εμπλακούν χώρες, όπως στο Ιράκ το 1941 και στην Ελλάδα το Δεκέμβριο του Για τη βρετανική πολιτική στη Μέση Ανατολή την περίοδο βλ. W. L. Louis, The British Empire in the Middle East, , Oxford: Oxford University Press, 1984, D. R. Devereux, The Formulation of British Defence Policy towards the Middle East, , London: MacMillan Press, 1990, P. L. Hahn, The United States, Great Britain, and Egypt, : Strategy and Diplomacy in the Εarly Cold War,Chapel Hill: University of North Carolina Press, Για την κρίση στο Σουέζ η βιβλιογραφία είναι μεγάλη. Στο κείμενο έχoυν χρησιμοποιηθεί τα βιβλία του K. Kyle, Suez, New York: St. Martin s Press, 1991, το οποίο αναλύει διεξοδικά την πολιτική του Βρετανού πρωθυπουργού Antony Eden πριν την κρίση στο Σουέζ, και των W. R. Louis και Ρ. Owen (eds), Suez The Crisis and its Consequences, Oxford: Oxford University Press, 1989 καθώς και οι αυτοβιογραφίες των A. Eden, Full Circle, London: Houghton Mifflin Company, 1960, C. Pineau, 1956: Suez, Paris: Robert Laffont, 1976 και Σιμόν Πέρες, Μαχόμενος για την Ειρήνη. Αθήνα: Εκδοτικός Οργανισμός Λιβάνη, Βλ. επίσης Ε. Χατζηβασιλείου, Εισαγωγή στην Ιστορία του Μεταπολεμικού Κόσμου, Αθήνα: Εκδόσεις Πατάκη, 2001, σελ και Γ. Ν. Γιαννουλόπουλος, O μεταπολεμικός κόσμος: ελληνι-

6 278 Αγορά Χωρίς Σύνορα Πυρήνας του αμυντικού ενεργά στα μεσανατολικά θέματα, οι βρετανικές βάσεις στο Σουέζ έπρεπε να διατηρηθούν πάση θυσία ως συστήματος της Βρετανίας ανάχωμα στη σοβιετική επιρροή σε καιρό ειρήνης και στην ευρύτερη Μέση ως εφαλτήριο για αντεπίθεση σε καιρό πολέμου. 4 O Ανατολή (από Λιβύη έως βρετανός πρωθυπουργός Antony Eden είχε τονίσει τη Ιράν και Ινδία ανατολικά - σημασία της Μέσης Ανατολής και του Σουέζ για τη Σουδάν και Ερυθραία νότια) βρετανική αυτοκρατορία ήδη από τον Απρίλιο του ήταν η διώρυγα του Σουέζ, 1945 ως υπουργός Εξωτερικών στην κυβέρνηση όπου διατηρούσε μεγάλες Churchill σε υπόμνημά του προς το υπουργικό συμβούλιο στο οποίο μεταξύ άλλων υπογράμμιζε ότι «η στρατιωτικές βάσεις. Μέση Ανατολή είναι περιοχή συνάντησης δύο ηπείρων και αν προστεθεί η Τουρκία τριών ηπείρων. Είναι λοιπόν μία από τις πιο σημαντικές στρατηγικές περιοχές του κόσμου... ζήτημα ζωής ή θανάτου για τη βρετανική αυτοκρατορία... Συνεπώς, είμαστε υποχρεωμένοι να δώσουμε στη Μέση Ανατολή μια άκρως υψηλή προτεραιότητα... δεν μπορούμε να απορρίψουμε την ιδιάζουσα θέση μας στην περιοχή... Δεύτερον, η Μέση Ανατολή είναι η μοναδική μεγάλη πηγή πετρελαίου έξω από την Αμερική που μας είναι διαθέσιμη. Πρόσφατες μελέτες αποδεικνύουν ότι σε δέκα χρόνια ούτε η βρετανική αυτοκρατορία ούτε καν οι ΗΠΑ θα είναι ικανές να εμπλακούν σε πόλεμο χωρίς όλες τις προμήθειες πετρελαίου του Περσικού κόλπου.η θέση των ΗΠΑ στη διώρυγα του Παναμά είναι παρόμοια με τη δική μας στο Σουέζ και με τη θέση της Ρωσίας στην Ανατολική Ευρώπη... Εκφράζω λοιπόν την άποψη στους συναδέλφους μου ότι η κυβέρνηση της Μεγαλειοτάτης πρέπει να εξασφαλίσει τα ζωτικά συμφέροντα της βρετανικής αυτοκρατορίας και Κοινοπολιτείας στη Μέση Ανατολή με τα δικά της μέσα». 5 Μετά την επανάσταση του 1952 η Βρετανία αναγκάστηκε να επισπεύσει τις διαπραγματεύσεις με το καθεστώς της Αιγύπτου και τον Οκτώβριο του 1954 υ- πέγραψε με αυτό νέα συμφωνία. Η Αίγυπτος παρέμενε προσδεμένη στη δυτική στρατηγική, αφού συνδεόταν άμεσα με την ασφάλεια της φιλοδυτικής Τουρκίας. Όλα τα βρετανικά στρατεύματα (περίπου ) θα αποχωρούσαν εντός είκοσι μηνών, αλλά η Βρετανία θα είχε το δικαίωμα να ενεργοποιήσει τις βάσεις της στο Σουέζ και να επέμβει στρατιωτικά στην περίπτωση που εκδηλωνόταν επίθεση από ξένες δυνάμεις (ουσιαστικά από τη Σοβιετική Ένωση) εναντίον κράτους-μέλους του Αραβικού Συνδέσμου ή της Τουρκίας. 6 Η οριστική αποχώρηση κή και ευρωπαϊκή ιστορία ( ), Αθήνα: Εκδόσεις Παπαζήση, 1992, σελ Για τη σημασία της Αιγύπτου βλ. ιδιαίτερα FO 371/91219, Ε1192/11, υπόμνημα του αξιωματούχου του FO R. J. Bowker, Άμυνα της Μέσης Ανατολής, CAB 66/65, WP (45) 256, W. R. Louis, The Tragedy of the Anglo-Egyptian Settlement of 1954 in W. R. Louis R. Owen (eds), Suez The Crisis and its Consequences, op.cit., pp και L. A. Morsy The Role of the United States in the Anglo-Egyptian Agreement of 1954, Middle Eastern Studies, Vol.29, No.3, 1993, pp Για τη σημασία της Τουρκίας βλ. Ε. Αthanassopoulou, Turkey: Anglo-American Security Interests ( ) and

7 H Βρετανία, η Αίγυπτος και η κρίση στο Σουέζ το της Βρετανίας από την Αίγυπτο οφειλόταν στα οικονομικά της προβλήματα, στην ανάγκη να μεταφέρει δυνάμεις σε ταραχώδεις περιοχές, όπως τη Μαλαισία, την Κορέα, την Κένυα και την Κύπρο. Το στρατηγείο της μάλιστα για τη Μέση Ανατολή μεταφέρθηκε από το Κάιρο στη μεγαλόνησο. 7 Ένας άλλος λόγος για την α- ποχώρηση οφειλόταν και στην πεποίθηση ότι η άμυνα της Μέσης Ανατολής είχε ενισχυθεί μετά την ένταξη της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ το 1952 και τη δημιουργία δυτικού αμυντικού μετώπου ως το Πακιστάν. Κυρίως οφειλόταν στη συνειδητοποίηση του γεγονότος ότι στη νέα θερμο-πυρηνική εποχή συγκεντρώσεις στρατευμάτων σε μια περιοχή, όπως στο Σουέζ, ήταν ιδιαίτερα ευάλωτες. 8 Τον Ιούνιο του 1954, πριν την εθνικοποίηση της διώρυγας του Σουέζ, η κυβέρνηση Eden προέβη σε αναθεώρηση της βρετανικής αμυντικής πολιτικής. Σύμφωνα με αυτή, η Βρετανία όφειλε να επικεντρωθεί στην αποτροπή ενός νέου παγκόσμιου πολέμου και στην προστασία των ζωτικών της συμφερόντων στο ε- ξωτερικό, ιδιαίτερα στη Μέση Ανατολή. Για την επίτευξη αυτών των στόχων ή- ταν απαραίτητο να διατηρηθεί η βορειοαμερικανική εμπλοκή στην Ευρώπη, να ενισχυθεί η αμερικανο-βρετανική συνεργασία και να διατηρηθεί η συνοχή της Κοινοπολιτείας. Στο εγγύς μέλλον ήταν άκρως αναγκαία μια διαφορετική προσέγγιση των διεθνών ζητημάτων, επειδή «η κύρια απειλή στη θέση μας και στην επιρροή μας στον κόσμο είναι τώρα πολιτική και οικονομική παρά στρατιωτική». 9 Μια τέτοια απειλή προερχόταν από το νέο ηγέτη της Αιγύπτου, Gamal Abd al- Nasser. Η πολιτική του Nasser Ένας από τους κυριότερους στόχους των Ελεύθερων Αξιωματικών ήταν η α- πομάκρυνση των βρετανικών δυνάμεων από την Αίγυπτο, χωρίς όμως να διαρρήξουν τις σχέσεις τους με τη Δύση, από την οποία ήλπιζαν να λάβουν μεγάλη οικονομική και στρατιωτική βοήθεια. 10 Η αταλάντευτη θέση τους ήταν ότι η Αίγυπτος δεν έπρεπε να ενταχθεί σ ένα αμυντικό σύμφωνο για τη Μέση Ανατολή, στο οποίο θα συμμετείχαν οι ΗΠΑ ή η Βρετανία, αφού στην αραβική κοινή γνώμη αυτό θα φαινόταν ως διαιώνιση της δυτικής κυριαρχίας. Η συνεργασία των Αράβων με τη Δύση ήταν αναγκαία για την αντιμετώπιση του κομμουνισμού, αλ- the First Enlargement of NATO, London: Frank Cass Publishers, Είναι αξιοσημείωτο ότι η συμφωνία αποχώρησης από το Σουέζ συνέπεσε με την περίφημη βρετανική δήλωση ότι η Κύπρος ουδέποτε θα αποκτούσε την ανεξαρτησία της. 8 CAB 128/27, FOS 350-1, CC47(54)2, Secret, , ομιλία του πρωθυπουργού Churchill στο υπουργικό συμβούλιο. 9 CAB 134/1315, PR (56) 11, σημείωμα του Eden προς την Επιτροπή Σχεδιασμού Πολιτικής του υπουργικού συμβουλίου, E. Podeh, The Drift Towards Neutrality: Egyptian Foreign Policy During the Early Nasserist Era, , Middle Eastern Studies, Vol. 32, No. 1, 1996, p Ως τα τέλη του 1954 ο Nasser και οι Ελεύθεροι

8 280 Αγορά Χωρίς Σύνορα Η συνεργασία των Αράβων λά οι ίδιοι οι Άραβες θα καθόριζαν το χρόνο και το χαρακτήρα αυτής της συνεργασίας. Ο Nasser σχεδίαζε με τη Δύση ήταν αναγκαία να συγκροτήσει ένα αμυντικό σύστημα που θα βασιζόταν στο Αραβικό Σύμφωνο Συλλογικής Ασφάλειας για την αντιμετώπιση του κομμουνισμού, αλλά οι ίδιοι του Σ ένα τέτοιο σύστημα προσδοκούσε να ε- οι Άραβες θα καθόριζαν το ξασφαλίσει δυτική στρατιωτική βοήθεια και την ηγεσία στον αραβικό κόσμο χωρίς να κατηγορηθεί για συ- χρόνο και το χαρακτήρα αυτής της συνεργασίας. νεργασία με τις δυτικές δυνάμεις. Αρχικά, οι Βρετανοί ήλπιζαν να εντάξουν την Αίγυπτο σ ένα παναραβικό σύστημα ασφάλειας στη Μέση Ανατολή που θα λειτουργούσε ως ανάχωμα στη Σοβιετική Ένωση. Στις αρχές της δεκαετίας του 1950 συγκρότησαν πρώτα τη Διοίκηση Μέσης Ανατολής (Middle East Command, 1951) και έπειτα τον Οργανισμό Άμυνας Μέσης Ανατολής (Middle East Defense Organisation, 1952). Όμως, όταν το Μάιο του 1953 ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών John Foster Dulles περιόδευσε στη Μέση Ανατολή, διαπίστωσε ότι οι Άραβες δε θεωρούσαν ως μείζον πρόβλημά τους τη σοβιετική απειλή αλλά την κατοχύρωση της ανεξαρτησίας τους και την αντιμετώπιση του Ισραήλ. Ο Dulles έκρινε ότι η πιο ευνοϊκή για τα δυτικά συμφέροντα λύση ήταν η συγκρότηση της λεγόμενης βόρειας διάταξης του ΝΑΤΟ (northern tier) από την Τουρκία ως το Πακιστάν με την υποστήριξη των δυτικών δυνάμεων. Tον Απρίλιο του 1954 η Τουρκία σύναψε αμυντική συμφωνία με το Πακιστάν και το Φεβρουάριο του ε- πόμενου έτους με το Ιράκ. Λίγο αργότερα, το 1955, η Βρετανία προχώρησε στην ίδρυση του Συμφώνου της Βαγδάτης με τη συμμετοχή του Ιράκ και τριών μη α- ραβικών χωρών, της Τουρκίας, του Ιράν και του Πακιστάν. Oι ΗΠΑ προτίμησαν να αποστασιοποιηθούν είτε γιατί επιθυμούσαν να αφήσουν στους Βρετανούς την πρωτοβουλία των κινήσεων στην περιοχή είτε γιατί δεν πίστευαν ότι μια συμμαχία κατευθυνόμενη από τη Βρετανία θα είχε ευρεία απήχηση στον αραβικό κόσμο. 11 Σύμφωνα με τον Henry Kissinger, το Σύμφωνο της Βαγδάτης αποδείχτηκε ελλιπές σε πολλά σημεία καθώς «για να μπορεί να είναι αποτελεσματική μια συμμαχία, πρέπει να αντανακλά κάποια έννοια κοινού σκοπού, την αντίληψη ε- νός κοινού κινδύνου και την ικανότητα συγκέντρωσης κοινών δυνάμεων. Κανένα απ αυτά τα στοιχεία δεν υπήρχε στο Σύμφωνο της Βαγδάτης. Οι διαφορές και οι αντιπαλότητες μεταξύ των εθνών της περιοχής ήταν μεγαλύτερες από τον αμοιβαίο φόβο τους για μια σοβιετική επέκταση. Η Συρία αρνήθηκε να συμμετάσχει. Το Ιράκ, παρόλο που χρησιμοποιήθηκε σαν έδρα του Συμφώνου επί δύο έτη, ανησυχούσε πολύ περισσότερο για το πώς θα αντιμετώπιζε τον αραβικό ρι- Αξιωματικοί συχνά τόνιζαν την επιθυμία τους για συνεργασία με τη Δύση. Βλ. συνέντευξη του Nasser στην New York Times στις Για το Σύμφωνο της Βαγδάτης βλ. J. C. Campbell, Defense of the Middle East, (Chapter 5), New York: Council

9 H Βρετανία, η Αίγυπτος και η κρίση στο Σουέζ το ζοσπαστισμό παρά τη σοβιετική επιθετικότητα. Το Πακιστάν θεωρούσε περισσότερη απειλητική για την ασφάλειά του την Ινδία από τη Σοβιετική Ένωση. Ούτε οι στρατιωτικές δυνάμεις των διαφόρων μελών του Συμφώνου ήταν εκπαιδευμένες για να βοηθούν γείτονες σε περίπτωση επίθεσης από μια υπερδύναμη. Πρωταρχικός σκοπός τους ήταν η εσωτερική ασφάλεια. Περισσότερο απ ό- λα, ο Nasser, ως η δυναμικότερη παρουσία στην περιοχή, ήταν αποφασισμένος να διαλύσει το Σύμφωνο, που το έβλεπε σαν ένα πονηρό ελιγμό αποκατάστασης της αποικιοκρατικής κυριαρχίας στη Μέση Ανατολή και απομόνωσης τόσο αυτού όσο και των ριζοσπαστών φίλων του». 12 Πράγματι, ο Nasser είχε πολλούς λόγους για να είναι δυσαρεστημένος με το σύμφωνο της Βαγδάτης. Η Αίγυπτος έχανε την ευκαιρία να πρωταγωνιστήσει στις περιφερειακές εξελίξεις, η Μέση Ανατολή παρέμενε υπό βρετανικό έλεγχο, η προοπτική της αραβικής ενότητας απομακρυνόταν, αφού το Σύμφωνο συνέδεε αραβικά με μη αραβικά κράτη, και το ανταγωνιστικό προς την Αίγυπτο Ιράκ του αγγλόφιλου πρωθυπουργού Nuri al-said ενίσχυε τη θέση του στον αραβικό κόσμο. 13 Η μόνη διέξοδος για τον Αιγύπτιο ηγέτη αλλά και ο μόνος τρόπος να ηγηθεί του αραβικού κόσμου ήταν να εμπλακεί πιο δυναμικά στις αραβικές υ- ποθέσεις και κυρίως να στραφεί προς τους Αδέσμευτους και τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης. Την εμπλοκή του στον αραβικό κόσμο σηματοδότησε η δημοσίευση συνοπτικού βιβλίου του στις αρχές του 1954 με τίτλο Η Φιλοσοφία της Επανάστασης. Σ αυτό αναφέρονται οι τρεις κύκλοι που περιβάλουν την Αίγυπτο, ο αραβικός, ο αφρικανικός και ο μουσουλμανικός, και τονίζεται ότι «ο αραβικός κύκλος είναι ο σπουδαιότερος και ο πιο στενά συνδεδεμένος μαζί μας. Ενώνεται μαζί μας με την ιστορία». 14 Ένα χρόνο αργότερα συγκάλεσε σύσκεψη των Αράβων ηγετών στο Κάιρο για να συζητήσουν την Τουρκο-Ιρακινή συμφωνία και επιδίωξε να βελτιώσει τις σχέσεις του με τη Σαουδική Αραβία και τη Συρία. Τον Απρίλιο (του 1955) έλαβε μέρος στη διάσκεψη των αφρο-ασιατικών χωρών στο Bandung και συζήτησε το μεσολαβητικό ή αδέσμευτο ρόλο που τα Αφρο-Ασιατικά κράτη μπορούσαν να διαδραματίσουν στο διπολικό σύστημα. Στις 27 Σεπτεμβρίου 1955 ανακοίνωσε τη συμφωνία αγοράς σοβιετικών οπλικών συστημάτων από την Τσεχοσλοβακία. 15 Η συμφωνία αυτή, που αποτέλεσε το πρώτο βήμα στην πορεία προς την κρίση του Σουέζ, ήταν αποτέλεσμα της πεποίθησης του Nasser ότι, επειδή ήταν α- ντίθετος στην ιδέα ενός αγγλο-αμερικανικού αμυντικού συμφώνου για τη Μέση Ανατολή, η Δύση συνωμοτούσε με το Ιράκ και το Ισραήλ για να υπονομεύσουν on Foreign Relations, Harper, 1960, R. L Jasse, The Baghdad Pact: Cold War or Colonialism?, Middle Eastern Studies, Vol. 27, No. 1, 1991, pp , Α. Sanjian, The Formulation of the Baghdad Pact, Middle Eastern Studies, Vol. 33, No.2, 1997, pp X. Κίσινγκερ, Διπλωματία, Αθήνα: Εκδοτικός Οίκος Α. Α. Λιβάνη, σελ Ε. Podeh, The Quest for Hegemony in the Arab World: The Struggle over the Baghdad Pact, (Chapter 5),

10 282 Αγορά Χωρίς Σύνορα Ο Nasser είχε πολλούς τη θέση του στον αραβικό κόσμο. Στη διαμόρφωση λόγους για να είναι αυτής της πεποίθησης καθοριστικό ρόλο έπαιξαν η δυσαρεστημένος με το άρνηση των Αμερικανών να βοηθήσουν τη χώρα του στο στρατιωτικό τομέα χωρίς όρους και ελέγχους, το σύμφωνο της Βαγδάτης. Η τουρκο-ιρακινό σύμφωνο του Φεβρουαρίου 1955 και Αίγυπτος έχανε την ευκαιρία οι συνοριακές διενέξεις με το Ισραήλ με αποκορύφωμα την ισραηλινή επίθεση στη Γάζα στα τέλη του ίδι- να πρωταγωνιστήσει στις περιφερειακές εξελίξεις, η ου μήνα. 16 Μέση Ανατολή παρέμενε Μετά τον πόλεμο του 1948 οι σχέσεις του Ισραήλ υπό βρετανικό έλεγχο, η με την Αίγυπτο παρέμειναν τεταμένες. Η Αίγυπτος α- προοπτική της αραβικής παιτούσε εφαρμογή των συνόρων διχοτόμησης του 1947, την απόκτηση εδαφών στην έρημο της Νεγεύης και επαναπατρισμό ή τουλάχιστον αποζημίωση των ενότητας απομακρυνόταν, αφού το Σύμφωνο συνέδεε Παλαιστινίων προσφύγων. Για να πιέσει διπλωματικά αραβικά με μη αραβικά και στρατιωτικά το Ισραήλ, συμμετείχε στον αραβικό κράτη, και το ανταγωνιστικό αποκλεισμό της ισραηλινής οικονομίας, εμποδίζοντας προς την Αίγυπτο Ιράκ του την ισραηλινή ναυσιπλοΐα στη διώρυγα του Σουέζ και αγγλόφιλου πρωθυπουργού στα Στενά του Τιράν, και ενθάρρυνε την είσοδο Παλαιστινίων ανταρτών από τη Γάζα στο Ισραήλ. 17 Από Nuri al-said ενίσχυε τη την άλλη πλευρά το Ισραήλ δεν προτίθετο να παραχωρήσει στην Αίγυπτο τη Νεγεύη, περιοχή με μεγάλη θέση του στον αραβικό κόσμο. στρατηγική, οικονομική και ιδεολογική σημασία, ή να διακινδυνεύσει την εθνική του σύνθεση και συνοχή υποδεχόμενο Παλαιστίνιους πρόσφυγες. Επιπλέον, προκαλούσε την Αίγυπτο με ποικίλους τρόπους: ανακήρυξε την Ιερουσαλήμ πρωτεύουσα του νέου κράτους, δημιουργούσε εποικισμούς στην αποστρατικοποιημένη συνοριακή ζώνη με την Αίγυπτο και προέβαινε σε α- ντίποινα κατά του αιγυπτιακού στρατού. Με δεδομένο το αίτημα του Ισραήλ για ειρήνη χωρίς προσφορά εδαφών και το αίτημα των αραβικών χωρών για εδάφη χωρίς ένα σαφή προσδιορισμό της ειρήνης, το αδιέξοδο ήταν αναπόφευκτο. Η πολιτική του Ισραήλ προς την Αίγυπτο έγινε πιο αποφασιστική, όταν στις 21 Φεβρουαρίου 1956 ο ιδρυτής του Ισραήλ, Ben Gurion, επανήλθε στην κυβέρνηση μετά από απουσία δεκαπέντε μηνών ως υπουργός Άμυνας. Ο Ben Gurion έβλεπε τον Nasser ως έναν Άραβα Kemal Atatürk, που σκόπευε να ενώσει τους Άραβες και έπειτα να τους στρέψει κατά του Ισραήλ, και θεωρούσε την πολιτική των στρατιωτικών αντιποίνων ως την καλύτερη απάντηση στην πολιτική των Αιγυπτιακών συνοριακών προκλήσεων. Λίγες μέρες μετά την ανάληψη του υ- Leiden: E. J. Brill Α. Νάσερ, Η Φιλοσοφία της Επανάστασης. Θεσσαλονίκη: 1987, σελ R. Ginat, The Soviet Union and Egypt, London: Frank Cass, 1993, pp Για τα κίνητρα και τις επιδιώξεις του Nasser το 1955 βλ. ιδιαίτερα Μ. Η. Ηeikal, Suez: Cutting the Lion s Tail Through Egyptian Eyes, (Chapter 5), New York: Arbor House, 1987.

11 H Βρετανία, η Αίγυπτος και η κρίση στο Σουέζ το πουργείο του, Αιγύπτιοι πράκτορες δολοφόνησαν Ισραηλινό πολίτη στο κέντρο της χώρας και στις 28 Φεβρουαρίου 1956 ο ισραηλινός στρατός επιτέθηκε με σφοδρότητα κατά στρατιωτικού στρατοπέδου κοντά στην πόλη της Γάζας. Στη συμπλοκή που ακολούθησε σκοτώθηκαν οκτώ Ισραηλινοί και τριάντα-οκτώ Αιγύπτιοι. Σκοπός των Ισραηλινών ήταν να αναγκάσουν την Αίγυπτο να περιορίσει τη δράση των Παλαιστινίων ανταρτών στη Γάζα και να δείξουν τη θέλησή τους να αντιμετωπίσουν σθεναρά τις νέες προκλήσεις μετά τις δυσμενείς γι αυτούς εξελίξεις στη Μέση Ανατολή, όπως την αποχώρηση των Βρετανών από το Σουέζ και τη συμφωνία Τουρκίας-Ιράκ. Αυτό που κυρίως τους ανησυχούσε ήταν μήπως η Αίγυπτος επιχειρούσε τώρα να ενταχθεί σ ένα περιφερειακό σύστημα ά- μυνας με σαφώς αντι-ισραηλινό προσανατολισμό. Για τον Nasser το πλήγμα ή- ταν βαρύ, επειδή η επίθεση ήταν κατά στρατιωτικού στόχου σε μια χρονική περίοδο που ο Αιγύπτιος ηγέτης ακόμα προσπαθούσε να διατηρηθεί στην εξουσία με την υποστήριξη του στρατού. 18 Η πορεία προς την κρίση Η στρατιωτική συμφωνία του Nasser με μια κομμουνιστική χώρα προκάλεσε ενθουσιασμό στον αραβικό κόσμο και έντονη ανησυχία στη Δύση και το Ισραήλ. Για πρώτη φορά ένας Άραβας ηγέτης τολμούσε να ξεφύγει από τη δυτική κηδεμονία και να στραφεί ανοιχτά κατά του ιμπεριαλισμού. Για πρώτη φορά υπήρχε ο κίνδυνος να ανατραπεί η στρατιωτική ισορροπία στη Μέση Ανατολή, την οποία έως τότε εξασφάλιζαν οι Δυτικές Δυνάμεις. Οι Βρετανοί και οι Γάλλοι ένιωσαν το ποτήρι να ξεχειλίζει, η αναμέτρηση με το Nasser ήταν πια ζήτημα χρόνου. Ο Eden, διάδοχος του Churchill (Απρίλιος του 1955) και εχθρός της πολιτικής του κατευνασμού (appeasement) και της στρατηγικής του Μονάχου, ταύτιζε τον Nasser με το Hitler και ήταν αποφασισμένος να τον εξουδετερώσει προτού να είναι πολύ αργά (όπως συνέβη στην περίπτωση της χιτλερικής Γερμανίας). Είχε διαμορφώσει την πεποίθηση ότι ο Nasser σκόπευε να εξαλείψει κάθε ευρωπαϊκή επιρροή στη Μέση Ανατολή και να μετατρέψει την Αίγυπτο σε προκεχωρημένο φυλάκιο της Σοβιετικής Ένωσης. Η Βρετανία έπρεπε να απαλλαγεί απ αυτόν ακόμα και χωρίς τη συνδρομή των ΗΠΑ. 19 Όταν ο Eisenhower κάλεσε τους Βρετανούς να μην υπερεκτιμήσουν τον Nasser, ο υφυπουργός Εξωτερικών Ivan Sir Ivon Kirkpatrick έδωσε την εξής γλαφυρή απάντηση: «Μακάρι ο πρόεδρος 17 Για τις συνοριακές συγκρούσεις του Ισραήλ με Αίγυπτο, Συρία και Ιορδανία βλ. Β. Morris, Israel s Border Wars, , (Chapter 8, 10 και 11), Oxford: Clarendon Press, Η Γάζα ήταν από το 1948 υπό αιγυπτιακό έλεγχο. 18 D. Tal, Israel s Road to the 1956 War, International Journal of Middle East Studies, Vol. 28, No.1, 1996, pp Για τις σχέσεις Αιγύπτου-Ισραήλ στις αρχές της δεκαετίας του 1950 βλ. Μ. Β. Oren, Secret Egypt- Israel Peace Initiatives prior to the Suez Campaign, Middle Eastern Studies Vol.26,No.3, 1990, pp

12 284 Αγορά Χωρίς Σύνορα Ο Ben Gurion έβλεπε το να είχε δίκιο. Αλλά θεωρώ ότι κάνει λάθος Αν μείνουμε αδρανείς την ώρα που ο Nasser ενισχύει τη θέ- Nasser ως έναν Άραβα Kemal Atatürk, που ση του και αποκτά τον έλεγχο των πετρελαιοπαραγωγών κρατών, μπορεί και το κάνει, σύμφωνα με πληροφορίες μας, να μας καταστρέψει. Αν αποκλει- σκόπευε να ενώσει τους Άραβες και έπειτα να τους στούμε από το πετρέλαιο της Μέσης Ανατολής για έ- στρέψει κατά του Ισραήλ, να ή δύο χρόνια, τα αποθέματα χρυσού θα εξαφανιστούν. Αν εξαφανιστούν, η στερλίνα θα καταρρεύσει. και θεωρούσε την πολιτική των στρατιωτικών Αν καταρρεύσει και δεν έχουμε αποθέματα, θα είναι αντιποίνων ως την καλύτερη αδύνατο να διατηρήσουμε τις στρατιωτικές μας δυνάμεις στη Γερμανία ή οπουδήποτε αλλού. Αμφιβάλλω αν απάντηση στην πολιτική θα μπορούμε να ανταποκριθούμε στο ελάχιστο για την των Αιγυπτιακών άμυνά μας. Και χώρα που δεν είναι ικανή να εξασφαλίσει την άμυνά της είναι τελειωμένη». 20 συνοριακών προκλήσεων. Το σύνδρομο του Μονάχου κυριαρχούσε και στη Γαλλία, αλλά στη χώρα αυτή ο σφοδρός αντι-νασερισμός ήταν κυρίως αποτέλεσμα της πολιτικής και στρατιωτικής υποστήριξης που παρείχε η Αίγυπτος στο ε- θνικοαπελευθερωτικό κίνημα της Αλγερίας. 21 Οι δύο υπερδυνάμεις, ωστόσο, δε συμφωνούσαν με τη στάση των Αγγλο- Γάλλων. Οι ΗΠΑ, αν και δεν έτρεφαν ιδιαίτερη συμπάθεια για τον προκλητικό Nasser, του οποίου η αδιαλλαξία προς το Ισραήλ μπορούσε να προκαλέσει ένα νέο αραβο-ισραηλινό πόλεμο στη Μέση Ανατολή, δεν ήθελαν να ταυτιστούν με την αποικιοκρατική κληρονομιά των Αγγλο-Γάλλων, θεωρώντας ότι τον πρώτο λόγο στα διακρατικά προβλήματα έπρεπε να έχει ο ΟΗΕ. Η Σοβιετική Ένωση ήταν ικανοποιημένη με τη μεταστροφή του Nasser προς τους Αδέσμευτους και τις σοσιαλιστικές χώρες, γιατί της έδινε την ευκαιρία να διασπάσει τον καπιταλιστικό κλοιό και να επεκτείνει την επιρροή της σε περιοχές που έως τότε ήταν στη δυτική σφαίρα συμφερόντων. Παρά τη στρατιωτική συμφωνία με χώρα του ανατολικού συνασπισμού, ο Nasser δε διέκοψε τους δεσμούς του με τη Δύση. Το φθινόπωρο του 1955 ζήτησε δυτική οικονομική βοήθεια για την κατασκευή του φράγματος του Assuan. Το φράγμα θα κόστιζε περίπου $1.350 δις, ποσό τεράστιο για την εποχή, και θα επέκτεινε την καλλιεργήσιμη γη στην Αίγυπτο κατά 30%. Η αύξηση της γεωργικής παραγωγής θα ενίσχυε το αγροτικό εισόδημα, το οποίο θα συνέβαλε στη ζήτηση ντόπιων προϊόντων και στην ανάπτυξη ενός στηριζόμενου στην υδροηλεκτρική ενέργεια του Assuan βιομηχανικού τομέα. Το Δεκέμβριο του 1955 η Βρε- 19 Ο Eden τηλεγράφησε στον Eisenhower ότι για μας δε χωρά αμφιβολία ότι ο Nasser είτε το θέλει είτε ό- χι αυτή τη στιγμή βρίσκεται στα χέρια των Ρώσων, ακριβώς όπως ήταν ο Mussolini στα χέρια του Hitler. Θα είναι το ίδιο αναποτελεσματικό να δείξουμε αδυναμία στο Nasser τώρα για να τον κατευνάσουμε, όπως θα ήταν αν δείχναμε αδυναμία στο Mussolini. Βλ. A. Eden, Full Circle, op.cit., p K. Kyle, Britain and the Crisis, in W. R. Louis και Ρ. Owen (eds), Suez The Crisis and its

13 H Βρετανία, η Αίγυπτος και η κρίση στο Σουέζ το τανία και οι ΗΠΑ αποδέχτηκαν το αίτημα της Αιγύπτου με το σκεπτικό ότι η χρηματοδότηση του έργου θα αποσπούσε τον Nasser από το σοβιετικό εναγκαλισμό και θα τον έθετε υπό δυτική εξάρτηση κατά τον ίδιο τρόπο που η κατασκευή της διώρυγας του Σουέζ είχε θέσει υπό δυτική εξάρτηση την Αίγυπτο στα τέλη του 19ου αιώνα. Την ίδια εποχή, ενέτειναν τις προσπάθειές τους για ένα διακανονισμό του παλαιστινιακού ζητήματος, πιέζοντας την ισραηλινή πλευρά για μικρές εδαφικές παραχωρήσεις στους Άραβες (σχέδιο Άλφα). 22 Η ως τότε μετριοπαθής πολιτική της Βρετανίας άλλαξε ξαφνικά τους πρώτους μήνες του Σ αυτό συνέβαλαν οι νέες πρωτοβουλίες του Nasser. Το Μάρτιο του 1956 ο βασιλιάς της Ιορδανίας Hussein, που επηρεαζόταν από την αντι-βρετανική προπαγάνδα του Καΐρου και την αντι-βρετανική στάση της αραβικής κοινής γνώμης, απέλυσε αιφνιδιαστικά το Βρετανό στρατηγό John Glubb από τη διοίκηση της Αραβικής Λεγεώνας, της καλύτερης αραβικής στρατιωτικής μονάδας. Σύμφωνα με τον υφυπουργό Εξωτερικών Antony Nutting, μόλις ο Eden πληροφορήθηκε το γεγονός κατηγόρησε το Nasser και είπε ότι ο κόσμος δεν ή- ταν αρκετά μεγάλος για να χωρέσει και τους δύο. Ένας απ αυτούς έπρεπε να φύγει από τη μέση. Εκείνο το βράδυ κήρυξε έναν προσωπικό πόλεμο εναντίον του Nasser. 23 Το Μάιο του 1956 η Αίγυπτος αποκατέστησε διπλωματικές σχέσεις με τη Λ. Δ. της Κίνας (την οποία οι Δυτικοί εξακολούθησαν να μην αναγνωρίζουν) και τον Ιούνιο αποδέχτηκε τη σοβιετική πρόταση για οικονομική και υλικοτεχνική συνδρομή στην ανέγερση του φράγματος του Assuan. Καθώς ο αποκλεισμός της Μόσχας από την ευαίσθητη αυτή περιοχή αποτελούσε θεμελιώδες συστατικό της πολιτικής της ανάσχεσης, τον επόμενο μήνα, τη στιγμή που ο Nasser συμμετείχε στη διάσκεψη των Αδεσμεύτων στο Brioni, Λονδίνο και Ουάσιγκτον α- νέστειλαν την αρχική τους απόφαση να χρηματοδοτήσουν την κατασκευή του φράγματος. Στις 26 Ιουλίου 1956 ο Nasser, φανερά προσβλημένος και οργισμένος, ανακοίνωσε στο λαό την εθνικοποίηση της εταιρείας της διώρυγας του Σουέζ, χρησιμοποιώντας ως ιδεολογικό όπλο για την ταύτιση των αιγυπτιακών και των α- ραβικών συμφερόντων τον αραβικό εθνικισμό. Ο Nasser διακήρυξε ότι «αυτή πολίτες είναι η μάχη που δίνουμε τώρα. Είναι μια μάχη ενάντια στον ιμπεριαλισμό και στις μεθόδους και τις τακτικές του και μια μάχη ενάντια στο Ισραήλ, την εμπροσθοφυλακή του ιμπεριαλισμού Ο αραβικός εθνικισμός προοδεύει, ο α- ραβικός εθνικισμός θριαμβεύει. Ξέρει το δρόμο του και ξέρει τη δύναμή του. Ο αραβικός εθνικισμός ξέρει ποιοι είναι οι εχθροί του και ποιοι οι φίλοι του αυτή τη στιγμή που σας μιλάω ορισμένοι από τους Αιγύπτιους αδελφούς σας έ- Consequences, op.cit., p Στο Κάιρο ζούσαν οι εξόριστοι ηγέτες της αλγερινής αντίστασης. Για το ρόλο της Γαλλίας στην κρίση του Σουέζ βλ. M. Vaisse, France and the Suez Crisis in W. R. Louis και Ρ. Owen (eds), Suez The Crisis and its Consequences, op.cit., pp S. Samir, The Collapse of Project Alpha in W. R. Louis και Ρ. Owen (eds), Suez The Crisis and its

14 286 Αγορά Χωρίς Σύνορα Το σύνδρομο του Μονάχου χουν ήδη αρχίσει να καταλαμβάνουν την εταιρεία της κυριαρχούσε και στη διώρυγας και τις εγκαταστάσεις της, και να ελέγχουν τη ναυσιπλοΐα στο κανάλι το κανάλι που βρίσκεται Γαλλία, αλλά στη χώρα σε αιγυπτιακό έδαφος, που είναι κομμάτι της Αιγύπτου και ανήκει στην Αίγυπτο». 24 αυτή ο σφοδρός αντινασερισμός ήταν κυρίως Από νομική άποψη η εθνικοποίηση της διώρυγας αποτέλεσμα της πολιτικής του Σουέζ δεν ήταν παράνομη και δεν αποτελούσε σε και στρατιωτικής καμιά περίπτωση αιτία πολέμου. Σύμφωνα με τη Χάρτα του ΟΗΕ, η βία νομιμοποιείται μόνο στις περιπτώ- υποστήριξης που παρείχε η Αίγυπτος στο σεις αυτο-άμυνας, παραβίασης δικαιωμάτων και προστασίας ξένων υπηκόων. Η διεθνής επέμβαση θα ή- εθνικοαπελευθερωτικό ταν νόμιμη μόνο σε περίπτωση που ο Nasser έκλεινε κίνημα της Αλγερίας. τη διώρυγα ή εμπόδιζε το διάπλου μέσω αυτής. Οι Αγγλο-γάλλοι, όμως, είχαν διαφορετική γνώμη. Ο Eden παρότρυνε τον Eisenhower να λάβουν από κοινού σταθερή θέση, για να προστατεύσουν τα συμφέροντά τους στη Μέση Ανατολή. 25 Στις 29 Ιουλίου 1956, μιλώντας στη Βουλή των Κοινοτήτων, απέκλεισε κάθε πιθανότητα υποχώρησης. «Κανένας διακανονισμός για το μέλλον αυτής της μεγάλης διεθνούς υδάτινης οδού δε θα μπορούσε να γίνει αποδεκτός από την κυβέρνηση της Μεγαλειοτάτης, από τη στιγμή που θα παρέμενε υπό τον αποκλειστικό έλεγχο μιας και μόνο δύναμης, η οποία θα είχε τη δυνατότητα, όπως απέδειξαν τα πρόσφατα γεγονότα, να την εκμεταλλεύεται καθαρά και μόνο για σκοπούς εθνικής πολιτικής». 26 Την επόμενη ημέρα, στη συνάντηση της υπουργικής Επιτροπής που είχε δημιουργηθεί για το ζήτημα της Αιγύπτου, ο Eden και οι σύμβουλοί του κατέστησαν σαφές ότι στόχος της κυβέρνησης δεν ήταν μόνο ο διεθνής έλεγχος της διώρυγας αλλά και η απομάκρυνση του Nasser από την εξουσία. 27 Η επιλογή της σύγκρουσης οφειλόταν και στην πίεση της ενδοκομματικής αντιπολίτευσης, η ο- ποία παρακινούσε το Βρετανό πρωθυπουργό να δώσει ένα μάθημα στην Αίγυπτο και να προασπίσει το κύρος της χώρας του ως Μεγάλης Δύναμης. Οι Γάλλοι ήταν ακόμα πιο αδιάλλακτοι από τους Βρετανούς. Ενώ έως τότε ή- ταν αντίθετοι στη βρετανική πολιτική στη Μέση Ανατολή, κυρίως στο θέμα του Συμφώνου της Βαγδάτης, τώρα ο σοσιαλιστής πρωθυπουργός Guy Mollet πρότεινε να θέσει τις δυνάμεις της χώρας του υπό βρετανική διοίκηση και να αποσύρει στρατεύματα από το αλγερινό μέτωπο για κοινή δράση κατά της Αιγύπτου. 28 Η Αγγλο-γαλλική προσέγγιση βασιζόταν στην κοινή αντίληψη για την α- πειλή του Nasser και επικεντρωνόταν στην εταιρεία της διώρυγας, της οποίας η έδρα βρισκόταν στο Παρίσι και οι μετοχές ανήκαν κυρίως στο βρετανικό κράτος. Consequences, pp Το σχέδιο Άλφα ήταν αποτέλεσμα των μυστικών διαπραγματεύσεων Αμερικανών και Βρετανών την περίοδο και αφορούσε τα ισραηλινά σύνορα και το ζήτημα των Παλαιστινίων προσφύγων. 23 D. Carlot, Britain and the Suez Crisis,Oxford: Oxford University Press, 1988, p.29.

15 H Βρετανία, η Αίγυπτος και η κρίση στο Σουέζ το Την αντίθεσή του στον πολεμικό παροξυσμό των Αγγλο-γάλλων εξέφρασε ο Αμερικανικός πρόεδρος Eisenhower. Είχε τη γνώμη ότι η Δύση έπρεπε να λάβει σοβαρά υπόψη της τις συνέπειες μιας βίαιης αντιπαράθεσης στη Μέση Ανατολή. Αν ερχόταν σε ρήξη με τους Άραβες, η πολιτική της ανάσχεσης στην περιοχή δε θα λειτουργούσε αποτελεσματικά. Η εξέλιξη αυτή θα είχε πολύ χειρότερες συνέπειες από την απώλεια μιας διώρυγας. Επιπλέον, μια σύρραξη στη Μέση Ανατολή θα έδινε τη δυνατότητα στη Σοβιετική Ένωση να επέμβει διπλωματικά ή και στρατιωτικά μεταβάλλοντας ριζικά τις ισορροπίες στην περιοχή. Εξίσου σημαντικός παράγοντας στην άρνηση της Ουάσιγκτον να υποστηρίξει τη Βρετανία στο Σουέζ ήταν ότι οι ΗΠΑ βρίσκονταν τότε σε προεκλογική περίοδο και ο Eisenhower δεν ήθελε να εμπλακεί σε μια διεθνή κρίση και να αμφισβητηθεί ο φιλοειρηνικός του προσανατολισμός. Το φλέγον θέμα του Σουέζ συζητήθηκε στην προτεινόμενη από τις ΗΠΑ διάσκεψη του Λονδίνου στις Αυγούστου Η Ελλάδα αρνήθηκε να πάρει μέρος για να μη δυσαρεστήσει τους Άραβες σε μια περίοδο που βρισκόταν σε ρήξη με τη Βρετανία για την Κύπρο. Η διάσκεψη ενέκρινε κατά πλειοψηφία την πρόταση ίδρυσης νέου καθεστώτος στη διώρυγα, που θα αποδεχόταν την εθνική κυριαρχία της Αιγύπτου και τη συμμετοχή αιγυπτιακού προσωπικού, αλλά θα καθιέρωνε ως de facto διαχειριστές της διώρυγας τις χώρες που είχαν συμφέροντα σ αυτήν. Στις 10 Σεπτεμβρίου 1956 ο Nasser απέρριψε την πρόταση. Η Βρετανία και η Γαλλία, για να αποσπάσουν τη συναίνεση της παγκόσμιας κοινής γνώμης πριν την πραγματοποίησης μιας προειλημμένης απόφασης, έφεραν το θέμα στον ΟΗΕ. Μετά από επίμονες διαβουλεύσεις των υπουργών Εξωτερικών της Βρετανίας, της Γαλλίας και της Αιγύπτου στις αίθουσες του παγκόσμιου οργανισμού (9-12 Οκτωβρίου) επιτεύχθηκε συμφωνία πάνω σε έξι βασικές αρχές, που έμοιαζαν με τις προτεινόμενες αρχές της ναυτικής διάσκεψης του Λονδίνου. Όμως, οι ελπίδες για την ειρηνική επίλυση της κρίσης αποδείχθηκαν φρούδες. Όταν την επόμενη μέρα το Συμβούλιο Ασφαλείας θέλησε να επικυρώσει τις έξι αρχές λειτουργίας της διώρυγας βρέθηκε μπροστά σε μια δυσάρεστη έκπληξη. Σε δύο ξεχωριστές ψηφοφορίες ενέκρινε ομόφωνα την απόφαση για τις αρχές, αλλά η Σοβιετική Ένωση άσκησε βέτο στον τρόπο εφαρμοφής του συστήματος διεθνούς επιτήρησης του Σουέζ με αποτέλεσμα να χαθεί και η τελευταία ευκαιρία διευθέτησης του προβλήματος. Το σχέδιο επίθεσης και οι επιχειρήσεις Την επαύριο της εθνικοποίησης της διώρυγας οι Βρετανοί άρχισαν να προετοιμάζονται για στρατιωτική επιχείρηση κατά της Αιγύπτου. Με την πάροδο του χρόνου το σχέδιο της επιχείρησης (με τον κωδικό Σωματοφύλακας ) τροποποιήθηκε και, όταν απέτυχαν οι συνομιλίες στον ΟΗΕ, οι Γάλλοι πρότειναν στους Βρετανούς την εφαρμογή του σχεδίου με συμμετοχή και του Ισραήλ.

16 288 Αγορά Χωρίς Σύνορα Από νομική άποψη η Ο Guy Mollet είχε άριστες σχέσεις με την ηγεσία εθνικοποίηση της διώρυγας του Εργατικού Κόμματος Μαπάι του Ισραήλ και οι Ισραηλινοί τον θεωρούσαν ως τον πιο έμπιστό τους του Σουέζ δεν ήταν σύμμαχο. Η Γαλλία ήταν τότε ο κυριότερος προμηθευτής όπλων του εβραϊκού κράτους. Στα μέσα Ιου- παράνομη και δεν αποτελούσε σε καμιά λίου 1956 υπέγραψε συμφωνία με το Ισραήλ για προμήθεια αεροσκαφών, αρμάτων μάχης και μεγάλων πο- περίπτωση αιτία πολέμου. σοτήτων πυρομαχικών αξίας 100 εκατομ. δολαρίων, ποσό τεράστιο για την εποχή εκείνη. Πολλά χρόνια αργότερα ο Simon Peres έ- γραψε ότι «η Γαλλία ήταν ο πρώτος ισχυρός φίλος και σύμμαχος του Ισραήλ. Με τη βοήθειά της το εβραϊκό κράτος μπόρεσε να μεγαλώσει και να ωριμάσει στα δύσκολα χρόνια που ακολούθησαν τον πόλεμο της Ανεξαρτησίας μέχρι τις παραμονές του πολέμου των Έξι Ημερών, μια γενιά αργότερα». 29 Η Βρετανία ήταν αρχικά επιφυλακτική στην ένοπλη συμμετοχή του Ισραήλ. Οι σχέσεις των δύο κρατών δεν ήταν καλές και υπήρχε ο φόβος μήπως ξεσπάσει ένας νέος αραβο-ισραηλινός πόλεμος, στον οποίο η Βρετανία θα ήταν υποχρεωμένη να εμπλακεί στο πλευρό της Ιορδανίας. Τελικά οι Βρετανοί κατέληξαν στην άποψη ότι το Ισραήλ ήταν προτιμότερο να ενταχθεί στη συμμαχία ε- ναντίον του Nasser παρά να αναλάβει μονομερώς κάποια πρωτοβουλία κατά της Αιγύπτου ή της Ιορδανίας. Από την άλλη, οι Ισραηλινοί ήθελαν να εκμεταλλευτούν την ευκαιρία της συμμαχίας με τις δύο Μεγάλες δυνάμεις, για να αναγκάσουν τους Άραβες να αναγνωρίσουν τα ισραηλινά σύνορα του 1949, να περιορίσουν τη δράση των φενταγίν και να ανοίξουν τα Στενά του Τιράν. Απώτερος στόχος τους ήταν να περιορίσουν τις παναραβικές φιλοδοξίες του Nasser. 30 Στις 22 Οκτωβρίου ο Ben Gurion, συνοδευόμενος από τον αρχηγό του Γενικού Επιτελείου Moshe Dayan και έναν εκπρόσωπο του υπουργείου Άμυνας, τον Simon Peres, συναντήθηκε μυστικά με το Guy Mollet σε μια στρατιωτική αεροπορική βάση νοτιοανατολικά του Παρισιού. Λίγο αργότερα προσήλθε ο Βρετανός υπουργός Εξωτερικών Selwyn Lloyd. Το άκρως απόρρητο επιχειρησιακό σχέδιο που κατάρτισαν (πρωτόκολλο των Σεβρών, 24 Οκτωβρίου) προέβλεπε ότι το Ισραήλ θα εισέβαλε στην Αίγυπτο, θα προέλαυνε προς τη διώρυγα του Σουέζ και οι Αγγλο-γάλλοι θα απαιτούσαν, εν ονόματι της ελεύθερης ναυσιπλοΐας, να αποσυρθούν οι δύο εμπόλεμες χώρες σε μια απόσταση δέκα μιλίων μακριά από τη διώρυγα. Σε περίπτωση άρνησης της Αιγύπτου, όπως αναμενόταν, οι Αγγλογάλλοι θα καταλάμβαναν τη ζώνη της διώρυγας. Το κυνικό αυτό σχέδιο της τριπλής συνωμοσίας θα ετίθετο σε εφαρμογή μια εβδομάδα πριν από τις αμερικα- 24 Ν. Frankland (ed.), Documents on International Affairs,1956, London: 1959, pp.80, A. Eden, Full Circle, op.cit., p Parliamentary Debates (Hansard), Vol. 557, Column 919.

17 H Βρετανία, η Αίγυπτος και η κρίση στο Σουέζ το νικές προεδρικές εκλογές. Στις 29 Οκτωβρίου το Ισραήλ εισέβαλε στο Σινά, την επομένη οι Αγγλο-γάλλοι ζήτησαν από Ισραήλ και Αίγυπτο να αποσύρουν τις δυνάμεις τους από τη διώρυγα και στις 31 Οκτωβρίου ανήγγειλαν την επικείμενη στρατιωτική τους επέμβαση. Η αντίδραση των Αμερικανών ήταν έντονη και μη αναμενόμενη. Ο Eisenhower απευθύνθηκε στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ και ζήτησε να α- ποσυρθούν οι Ισραηλινοί από την Αίγυπτο και τα μέλη του ΟΗΕ να αποφύγουν κάθε απειλή ή χρήση βίας. Οι Βρετανοί και οι Γάλλοι προέβαλαν βέτο, αλλά στις 2 Νοεμβρίου οι Αμερικανοί έφεραν το θέμα και στη Γενική Συνέλευση, η οποία με ψήφους εξήντα πέντε υπέρ και πέντε κατά ενέκρινε πρόταση για τον τερματισμό των εχθροπραξιών και την αποχώρηση των ξένων στρατευμάτων. Ωστόσο, οι Αγγλο-γάλλοι συνέχισαν απτόητοι τις στρατιωτικές τους επιχειρήσεις, αγνοώντας τις αποφάσεις της διεθνούς κοινότητας. Οι Σοβιετικοί, τη στιγμή που κατέπνιγαν την αντεπανάσταση στην Ουγγαρία, εγκατέλειψαν τους χαμηλούς τόνους και βγήκαν δυναμικά στο προσκήνιο, αποστέλλοντας επιστολές στον πρόεδρο του Συμβουλίου Ασφαλείας, στον πρόεδρο των ΗΠΑ και στους πρωθυπουργούς της Βρετανίας, της Γαλλίας και του Ισραήλ. Το κεντρικό θέμα των επιστολών ήταν το ίδιο: η επίθεση κατά της Αιγύπτου έπρεπε να σταματήσει και ο ΟΗΕ να επέμβει για την επίλυση της κρίσης. Η Σοβιετική Ένωση ήταν έτοιμη να αναλάβει από κοινού με τις ΗΠΑ στρατιωτική δράση για την επιβολή εκεχειρίας. Στην επιστολή προς τον Αμερικανό πρόεδρο υπήρχε και υπαινιγμός για έναν τρίτο παγκόσμιο πόλεμο. 31 Ο επανεκλεγείς στην προεδρία των ΗΠΑ Eisenhower (6 Νοεμβρίου 1956 ) α- πέρριψε κατηγορηματικά κάθε ιδέα κοινής στρατιωτικής δράσης με τη Σοβιετική Ένωση και προειδοποίησε ότι οι ΗΠΑ θα αντιδρούσαν σε οποιαδήποτε μονομερή σοβιετική στρατιωτική κίνηση. Παράλληλα, αύξησε τις πιέσεις του στη Βρετανία και τη Γαλλία για να σταματήσουν τις επιχειρήσεις τους. Την ίδια μέρα μια απότομη πτώση της στερλίνας προκάλεσε στο Λονδίνο πανικό και ο Eden αναγκάστηκε να αποδεχτεί την εφαρμογή εκεχειρίας που θα ίσχυε από την ε- πομένη. Δύο μήνες αργότερα αντικαταστάθηκε στην πρωθυπουργία για λόγους υγείας από το σφόδρα αντι-νασερικό υπουργό Οικονομικών, Harold Macmillan. 27 CAB 134/1216, PRO. 28 K. Kyle, Britain and the Crisis, , op.cit., p Σ. Πέρες, Μαχόμενος για την Ειρήνη,Αθήνα: Εκδόσεις Λιβάνη, 1995, σελ Για το ρόλο του Ισραήλ στην κρίση βλ. Μ. Gazit, The 1956 Sinai Campaign: David Ben-Gurion s Policy on Gaza, the Armistice Agreement and French Mediation in E. Karsh (ed.), Israel: The First Hundrend Years, Vol. IΙ, From War to Peace?, London: The Middle Studies Association of North, 2000, pp Ο Kissinger σωστά επισημαίνει ότι η Σοβιετική Ένωση υπερασπιζόταν τα θύματα του δυτικού ιμπεριαλισμού με την απειλή πυρηνικού ολοκαυτώματος την ίδια στιγμή που η ίδια συνέθλιβε με απάνθρωπο τρόπο το φιλελεύθερο κίνημα στην Ουγγαρία και χωρίς να έχει τη δυνατότητα να αναμετρηθεί με τις ΗΠΑ ι- δίως στον πυρηνικό τομέα, όπως κατέδειξε έξι χρόνια αργότερα η κρίση στην Κούβα. Επίσης, θεωρεί ότι

18 290 Αγορά Χωρίς Σύνορα Την αντίθεσή του στον πολεμικό παροξυσμό των Οι συνέπειες της κρίσης Αγγλο-Γάλλων εξέφρασε ο Η κρίση στο Σουέζ σηματοδότησε την κατάρρευση του προπολεμικού αποικιοκρατικού συστήματος και Αμερικανικός πρόεδρος Eisenhower. Είχε τη γνώμη το τέλος της πολιτικής και οικονομικής κυριαρχίας των ότι η Δύση έπρεπε να λάβει ευρωπαϊκών δυνάμεων στη Μέση Ανατολή. Οι συνέπειές της ήταν σημαντικές για όλους τους εμπλεκό- σοβαρά υπόψη της τις μενους σ αυτή. Το νασερικό καθεστώς αύξησε τη δημοτικότητά του και ριζοσπαστικοποιήθηκε. Την επαύ- συνέπειες μιας βίαιης αντιπαράθεσης στη Μέση ριο του Σουέζ έθεσε την οικονομία υπό κρατικό έλεγχο, απαλλάσσοντάς την από την επιρροή των οικονο- Ανατολή. μικά ισχυρών δυτικών κοινοτήτων στο έδαφός της, συμπεριλαμβανομένης και της ανθούσας τότε ελληνικής κοινότητας. Το 1960 σχεδίασε το πρώτο οικονομικό πενταετές πλάνο και το επόμενο έτος εξέδωσε σειρά διαταγμάτων που προωθούσε τις κρατικοποιήσεις. Ο Nasser αναδείχτηκε σε αδιαμφισβήτητο ηγέτη των Αράβων και πρωταγωνιστή στον αγώνα τους για ελευθερία και ανεξαρτησία. Οι αραβικοί λαοί παρασύρθηκαν από την πολιτική του γοητεία, αφυπνίστηκαν και εξεγέρθηκαν. Οι παραδοσιακές αραβικές ηγεσίες ταυτίστηκαν με την αποικιοκρατία και το Ισραήλ και κατέρρευσαν. Ο αραβικός εθνικισμός θριάμβευσε. Στην Ιορδανία σχηματίστηκε εθνικιστική κυβέρνηση υπό το φιλο-νασερικό Sulayman al-nabulsi (Οκτώβριος 1956), η οποία όμως λίγους μήνες αργότερα εκδιώχθηκε από το βασιλιά Hussein. Στο Λίβανο ξέσπασαν εμφύλιες συγκρούσεις το καλοκαίρι του 1958 και οι Αμερικανοί επενέβησαν στρατιωτικά. Και στο Ιράκ ριζοσπάστες εθνικιστές ανέτρεψαν το μοναρχικό καθεστώς (Ιούλιος 1958) και έστρεψαν τη χώρα προς τη Σοβιετική Ένωση. Το Φεβρουάριο του 1958 ιδρύθηκε η Ηνωμένη Αραβική Δημοκρατία Αιγύπτου-Συρίας και το 1962 η Αλγερία απέκτησε την ανεξαρτησία της μετά από οκταετή ένοπλη αντίσταση. Ακόμα και το παλαιστινιακό αντιστασιακό κίνημα που ήταν σε αδράνεια μετά την αραβική ήττα του 1948 άρχισε να δραστηριοποιείται προς τα τέλη της δεκαετίας του 1950 μέσω δύο οργανώσεων, της ανεξάρτητης Φατάχ και του φιλονασερικού Αραβικού Εθνικού Κινήματος. Η Βρετανία και η Γαλλία γνώρισαν μεγάλη πολιτική και διπλωματική ήττα, α- φού το κύρος τους ως Μεγάλες Δυνάμεις καταρρακώθηκε στις ερήμους της Αιγύπτου και κυρίως στις αίθουσες του ΟΗΕ. Ο μέλλων Πρόεδρος της Αιγύπτου Anwar Sadat σημείωνε στις 19 Νοεμβρίου 1956: «Υπάρχουν μόνο δύο Μεγάλες Δυνάμεις στον κόσμο σήμερα, οι ΗΠΑ και η Σοβιετική Ένωση Το τελεσίγραφο έβαλε τη Βρετανία και τη Γαλλία στη θέση που τους αρμόζει, ως χώρες που δεν είναι ούτε μεγάλες ούτε ισχυρές». 32 Τη δεκαετία το επιβλητικό οικοδόμημα της βρετανικής δύναμης στην κεντρική Ασία και τη Μέση Ανατολή υπο- η αμερικανική πολιτική ήταν λανθασμένη. Οι ΗΠΑ δεν ήταν υποχρεωμένες να πιέσουν τον ΟΗΕ να ενεργή-

19 H Βρετανία, η Αίγυπτος και η κρίση στο Σουέζ το νομεύθηκε, εξασθένισε και τελικά κατέρρευσε. Μαζί του συμπαρέσυρε το μύθο της κραταιάς αυτοκρατορίας και την ψευδαίσθηση ότι η βρετανική Κοινοπολιτεία μπορούσε να πρωταγωνιστήσει στη διεθνή σκηνή ως Τρίτη Δύναμη. Μετά το 1956 η διαδικασία της αποχώρησης ανατολικά του Σουέζ συνεχίστηκε και ο- λοκληρώθηκε το 1971, αλλά η αδυναμία της Βρετανίας αναπληρώθηκε εν μέρει από την ειδική σχέση που ανάπτυξε με τις ΗΠΑ. Αντίθετα η Γαλλία, απογοητευμένη από τη στάση των ΗΠΑ στο Σουέζ, επιτάχυνε την απεξάρτησή της α- πό τον αμερικανικό παράγοντα με δύο τρόπους: έστρεψε την προσοχή της προς την οικοδόμηση μιας ενωμένης και ισχυρής Ευρώπης και προσπάθησε να αποκτήσει ανεξάρτητη πυρηνική ικανότητα. Το 1966 μάλιστα δε θα διστάσει να α- ποχωρήσει από το στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ. Μετά τα γεγονότα στο Σουέζ και ως τις αρχές της επόμενης δεκαετίας οι α- ραβο-ισραηλινές σχέσεις παρέμειναν στάσιμες. Ο Nasser, παρά την ενίσχυσή του από τη Σοβιετική Ένωση, δεν επιδίωξε να συγκρουστεί με το Ισραήλ, αλλά υιοθέτησε την πολιτική του όχι πόλεμος, όχι ειρήνη. Δηλαδή, όχι ένοπλη αναμέτρηση με το εβραϊκό κράτος, αλλά παράλληλα ενθάρρυνση της παλαιστινιακής αντίστασης. Προτεραιότητα είχε το εγχείρημα της Ηνωμένης Αραβικής Δημοκρατίας και η διένεξη με τη Σαουδική Αραβία στο ζήτημα της Υεμένης 33, όχι η καταστροφή του Ισραήλ. Από την άλλη πλευρά, το Ισραήλ αρχικά έδειξε διάθεση για συμβιβασμό, αλλά στη συνέχεια, καθώς οι σχέσεις του με τις ΗΠΑ γίνονταν όλο και πιο στενές, προέβαλε αξιώσεις σε βάρος των Αράβων, ιδιαίτερα στα θέματα της κυριαρχίας στις αποστρατικοποιημένες ζώνες στα σύνορά του με τη Συρία και της εκμετάλλευσης των υδάτων του ποταμού Ιορδάνη. Η κρίση στο Σουέζ ήταν καθοριστικής σημασίας για τις δύο υπερδυνάμεις, οι οποίες τα επόμενα χρόνια αύξησαν σημαντικά την επιρροή τους στη Μέση Ανατολή. Η Μόσχα υποστήριξε το νασερικό και μπααθικό εθνικισμό και αποτέλεσε την κύρια πηγή εξοπλισμού αρκετών αραβικών κρατών (Αιγύπτου ως το 1970, Συρίας, Ιράκ, Υεμένης). Η Ουάσινγκτον επιχείρησε να καλύψει το κενό ισχύος που άφησε η βρετανική αποχώρηση από τη Μέση Ανατολή στηρίζοντας το Ισραήλ και τα φιλοδυτικά καθεστώτα (Σαουδική Αραβία, Ιορδανία, Μαρόκο, Λιβύη ως το 1969, Ιράν ως το 1979). Η αμερικανική είσοδος στη μεσανατολική σκηνή ε- πισημοποιήθηκε με τη διακήρυξη του Δόγματος Eisenhower τον Ιανουάριο του Ένα τρίπτυχο πρόγραμμα οικονομικών παροχών, στρατιωτικής βοήθειας και προστασίας από το σοβιετικό επεκτατισμό στο χώρο της Μέσης Ανατολής. Τον Αύγουστο του 1959 οι Αμερικανοί μετονόμασαν το Σύμφωνο της Βαγδάτης σε CENTO (Central Treaty Organization με έδρα την Άγκυρα) και δέσποσαν σ αυτό ως τη διάλυσή του το 1979 μετά την επικράτηση της ισλαμικής επανάστασης στο σει με τόσο μεγάλη ταχύτητα ούτε να στηρίξουν αποφάσεις που αγνοούσαν τις πηγές των προκλήσεων και εστιάζονταν μόνο στα άμεσα προβλήματα. Αντίθετα, θα μπορούσαν να υποστηρίξουν με πειστικό τρόπο ό- τι η κρίση στη διώρυγα ήταν αποτέλεσμα του παράνομου αραβικού αποκλεισμού των Στενών του Τιράν ή

Ιστορία του Αραβοϊσλαμικού Πολιτισμού

Ιστορία του Αραβοϊσλαμικού Πολιτισμού Ιστορία του Αραβοϊσλαμικού Πολιτισμού Ενότητα 10: Αντιαποικιοκρατικά Κινήματα και Αραβικός Εθνικισμός Δημήτριος Σταματόπουλος Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative

Διαβάστε περισσότερα

Διεθνής Οργανισμός είναι ένα σύνολο κρατών, που δημιουργείται με διεθνή συνθήκη, διαθέτει μόνιμα όργανα νομική προσωπικότητα διαφορετική από τα κράτη

Διεθνής Οργανισμός είναι ένα σύνολο κρατών, που δημιουργείται με διεθνή συνθήκη, διαθέτει μόνιμα όργανα νομική προσωπικότητα διαφορετική από τα κράτη Διεθνείς Οργανισμοί Περιεχόμενα Σελ.3 Τι είναι διεθνής οργανισμός; Σελ.4 Κατηγορίες διεθνών οργανισμών Σελ.5-6 Σημαντικότεροι Διεθνείς Οργανισμοί Σελ.7 Τι είναι Μη Κυβερνητικός Οργανισμός Σελ.8-11 Μ.Κ.Ο

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΗΓΗΣΗ του Δ.Σ. ΕΝΩΣΗΣ ΣΥΝΤΑΞΙΟΥΧΩΝ ΟΑΕΕ ΑΘΗΝΩΝ & ΠΕΡΙΧΩΡΩΝ ΣΤΗΝ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΛΑΙΣΤΙΝΗ ΠΕΜΠΤΗ 14 ΙΟΥΝΙΟΥ 2018

ΕΙΣΗΓΗΣΗ του Δ.Σ. ΕΝΩΣΗΣ ΣΥΝΤΑΞΙΟΥΧΩΝ ΟΑΕΕ ΑΘΗΝΩΝ & ΠΕΡΙΧΩΡΩΝ ΣΤΗΝ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΛΑΙΣΤΙΝΗ ΠΕΜΠΤΗ 14 ΙΟΥΝΙΟΥ 2018 ΕΙΣΗΓΗΣΗ του Δ.Σ. ΕΝΩΣΗΣ ΣΥΝΤΑΞΙΟΥΧΩΝ ΟΑΕΕ ΑΘΗΝΩΝ & ΠΕΡΙΧΩΡΩΝ ΣΤΗΝ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΛΑΙΣΤΙΝΗ ΠΕΜΠΤΗ 14 ΙΟΥΝΙΟΥ 2018 Συνάδελφοι -σες Η εκδήλωσή μας, αυτή σκοπό έχει το δυνάμωμα της αλληλεγγύης στον Παλαιστινιακό

Διαβάστε περισσότερα

Ορισµένες διαστάσεις της εξωτερικής πολιτικής της Γαλλίας

Ορισµένες διαστάσεις της εξωτερικής πολιτικής της Γαλλίας Ορισµένες διαστάσεις της εξωτερικής πολιτικής της Γαλλίας Τα κυριότερα χαρακτηριστικά της εξωτερικής πολιτικής της Γαλλίας είναι η συνέχεια στόχων και στρατηγικών επιλογών στη βάση των πολιτικών αντιλήψεων

Διαβάστε περισσότερα

O Μεταπολεμικός Κόσμος

O Μεταπολεμικός Κόσμος O Μεταπολεμικός Κόσμος Πολυμέρης Βόγλης Τμήμα: Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας 4) H ΔΙΑΙΡΕΣΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ Γεγονότα που οδηγούν στη ρήξη ΗΠΑ ΕΣΣΔ, αρχές 1948 Φεβρουάριος

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα 29 Οι Βαλκανικοί πόλεμοι Ιστορία Γ Γυμνασίου. Η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης (26 Οκτωβρίου 1912)

Ενότητα 29 Οι Βαλκανικοί πόλεμοι Ιστορία Γ Γυμνασίου. Η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης (26 Οκτωβρίου 1912) Ενότητα 29 Οι Βαλκανικοί πόλεμοι 1912-1913 Ιστορία Γ Γυμνασίου Η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης (26 Οκτωβρίου 1912) Χρονολόγιο 1897-1908 Μακεδόνικος Αγώνας 1912-1913 Βαλκανικοί πόλεμοι 1914-1918 Α' Παγκόσμιος

Διαβάστε περισσότερα

Η ΓΕΩΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΣΥΜΦΩΝΙΑΣ ΜΕ ΤΟ ΙΡΑΝ. Του Ανδρέα Ανδριανόπουλου

Η ΓΕΩΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΣΥΜΦΩΝΙΑΣ ΜΕ ΤΟ ΙΡΑΝ. Του Ανδρέα Ανδριανόπουλου Η ΓΕΩΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΣΥΜΦΩΝΙΑΣ ΜΕ ΤΟ ΙΡΑΝ Του Ανδρέα Ανδριανόπουλου Αλλαγές στο Ενεργειακό Τοπίο Πολλά φαίνεται να αλλάζουν με την πρόσφατη συμφωνία για τα πυρηνικά με το Ιράν. Είναι φανερό πως

Διαβάστε περισσότερα

Βασικά θέματα προς συζήτηση:

Βασικά θέματα προς συζήτηση: ΕΝΟΤΗΤΑ 8. ΚΟΙΝΗ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ, ΚΟΙΝΗ ΑΜΥΝΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ Βασικά θέματα προς συζήτηση: Η ανάπτυξη της Κοινής εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφάλειας Η λήψη των αποφάσεων

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 3. Οι Βαλκανικοί Πόλεµοι (σελ )

Κεφάλαιο 3. Οι Βαλκανικοί Πόλεµοι (σελ ) Ιστορία ΣΤ τάξης 5 η ενότητα «Η Ελλάδα στον 20 ο αιώνα» 1 Κεφάλαιο 3 Οι Βαλκανικοί Πόλεµοι (σελ. 186 189) Οι προσδοκίες, που καλλιέργησε στους υπόδουλους χριστιανικούς λαούς το κίνηµα των Νεοτούρκων το

Διαβάστε περισσότερα

ΒΟΓΛΗΣ ΠΟΛΥΜΕΡΗΣ. Αναπληρωτής Καθηγητής στο Τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

ΒΟΓΛΗΣ ΠΟΛΥΜΕΡΗΣ. Αναπληρωτής Καθηγητής στο Τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Βιογραφικό σημείωμα Ο Πολυμέρης Βόγλης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1964. Σπούδασε στο Τμήμα Ιστορίας-Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και εκπόνησε τη διατριβή του στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. 1. Εισαγωγή 21 Τι είναι η Ιστορία; 21 Τότε και τώρα, εκεί και εδώ 24 Το φυσικό περιβάλλον 28 Λίγη περιγραφική Γεωγραφία 29 Επίλογος 32

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. 1. Εισαγωγή 21 Τι είναι η Ιστορία; 21 Τότε και τώρα, εκεί και εδώ 24 Το φυσικό περιβάλλον 28 Λίγη περιγραφική Γεωγραφία 29 Επίλογος 32 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Εικονογραφήσεις 13 Βιογραφικά 15 Πρόλογος στην 11 η έκδοση 17 1. Εισαγωγή 21 Τι είναι η Ιστορία; 21 Τότε και τώρα, εκεί και εδώ 24 Το φυσικό περιβάλλον 28 Λίγη περιγραφική Γεωγραφία 29 Επίλογος

Διαβάστε περισσότερα

18 ος 19 ος αι. ΣΟ ΑΝΑΣΟΛΙΚΟ ΖΗΣΗΜΑ. «Σώστε με από τους φίλους μου!»

18 ος 19 ος αι. ΣΟ ΑΝΑΣΟΛΙΚΟ ΖΗΣΗΜΑ. «Σώστε με από τους φίλους μου!» 18 ος 19 ος αι. ΣΟ ΑΝΑΣΟΛΙΚΟ ΖΗΣΗΜΑ «Σώστε με από τους φίλους μου!» Σο Ανατολικό ζήτημα, ορισμός Είναι το ζήτημα της διανομής των εδαφών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, η οποία από τις αρχές του 18ου αιώνα

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα 20 - Από την έξωση του Όθωνα (1862) έως το κίνημα στο Γουδί (1909) Ιστορία Γ Γυμνασίου. Η άφιξη του βασιλιά Γεωργίου του Α.

Ενότητα 20 - Από την έξωση του Όθωνα (1862) έως το κίνημα στο Γουδί (1909) Ιστορία Γ Γυμνασίου. Η άφιξη του βασιλιά Γεωργίου του Α. Ενότητα 20 - Από την έξωση του Όθωνα (1862) έως το κίνημα στο Γουδί (1909) Ιστορία Γ Γυμνασίου Η άφιξη του βασιλιά Γεωργίου του Α. Χρονολόγιο 1844: Συνταγματική μοναρχία (σύνταγμα) 1862: Έξωση του Όθωνα

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΠΟΛΕΜΟΣ ΤΟΥ ΒΙΕΤΝΑΜ. Εργασία της μαθήτριας Έλλης Βελέντζα για το πρόγραμμα ΣινΕφηβοι

Ο ΠΟΛΕΜΟΣ ΤΟΥ ΒΙΕΤΝΑΜ. Εργασία της μαθήτριας Έλλης Βελέντζα για το πρόγραμμα ΣινΕφηβοι Ο ΠΟΛΕΜΟΣ ΤΟΥ ΒΙΕΤΝΑΜ Εργασία της μαθήτριας Έλλης Βελέντζα για το πρόγραμμα ΣινΕφηβοι Ο πόλεμος του Βιετνάμ(1965-1975) ήταν η μεγαλύτερη ένοπλη σύγκρουση μεταξύ Δύσης και Ανατολής κατά την διάρκεια του

Διαβάστε περισσότερα

«Αθηνά» Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου Όπλων www.armscontrol.info

«Αθηνά» Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου Όπλων www.armscontrol.info http://, Τηλ:2105226884, 6944165341, FAX: 2105226884, 2310904794 Η πραγματική εικόνα του πολέμου στο Λίβανο με απλά λόγια. Θεόδωρος Λιόλιος Διευθυντής του Ε.Κ.Ε.Ο. Σαλαμίνος 10, Θεσσαλονίκη 54625, email:

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα 19 - Από την 3η Σεπτεμβρίου 1843 έως την έξωση του Όθωνα (1862) Ιστορία Γ Γυμνασίου

Ενότητα 19 - Από την 3η Σεπτεμβρίου 1843 έως την έξωση του Όθωνα (1862) Ιστορία Γ Γυμνασίου Ενότητα 19 - Από την 3η Σεπτεμβρίου 1843 έως την έξωση του Όθωνα (1862) Ιστορία Γ Γυμνασίου Ο Όθων συνδιαλέγεται με τον έφιππο συνταγματάρχη Δημήτριο Καλλέργη που του ζητά την παραχώρηση συντάγματος Καθιέρωση

Διαβάστε περισσότερα

Ειδικότερα: Ο Εδαφικός Διακανονισμός της Συνθήκης της Λωζάννης και η Νομολογία Διεθνών Δικαιοδοτικών Οργάνων. Κωνσταντίνος Αντωνόπουλος

Ειδικότερα: Ο Εδαφικός Διακανονισμός της Συνθήκης της Λωζάννης και η Νομολογία Διεθνών Δικαιοδοτικών Οργάνων. Κωνσταντίνος Αντωνόπουλος 1 Ο Εδαφικός Διακανονισμός της Συνθήκης της Λωζάννης και η Νομολογία Διεθνών Δικαιοδοτικών Οργάνων Κωνσταντίνος Αντωνόπουλος Αναπληρωτής Καθηγητής Νομικής Σχολής ΔΠΘ Η Συνθήκη Ειρήνης της Λωζάννης της

Διαβάστε περισσότερα

Η κρίση της Αυτοκρατορίας των Αψβούργων Η ιταλική και γερμανική ενοποίηση. Φύλλο Εργασίας

Η κρίση της Αυτοκρατορίας των Αψβούργων Η ιταλική και γερμανική ενοποίηση. Φύλλο Εργασίας Η κρίση της Αυτοκρατορίας των Αψβούργων Η ιταλική και γερμανική ενοποίηση Φύλλο Εργασίας 1. Αφού συμβουλευτείτε τη σελίδα 44 του βιβλίου σας καθώς και το χάρτη που παρατίθεται, να συμπληρώσετε την πιο

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ "ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ ΚΑΙ ΕΝΩΣΗ "

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ ΚΑΙ ΕΝΩΣΗ ΕΘΝΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΚΑΙ ΜΕΛΕΤΩΝ "ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ Κ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ" ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ "ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ ΚΑΙ ΕΝΩΣΗ 1911-1913" Κεφάλαιο 4 Ο πόλεμος των τριάντα

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΑ ΕΠΑ.Λ. (ΟΜΑ Α Β ) 2012 ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ

ΙΣΤΟΡΙΑ ΕΠΑ.Λ. (ΟΜΑ Α Β ) 2012 ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΙΣΤΟΡΙΑ ΕΠΑ.Λ. (ΟΜΑ Α Β ) 2012 ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ Α1 ΟΜΑ Α ΠΡΩΤΗ Να δώσετε το περιεχόµενο των παρακάτω διεθνών συµφωνιών: α. Συνθήκη του Αγίου Στεφάνου (1878) β. Σύµφωνο Μολότοφ Ρίµπεντροπ (1939) γ. Συνθήκη

Διαβάστε περισσότερα

Ευρωπαϊκή Οικονομία. ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Σχολή Οικονομικών & Πολιτικών Επιστημών Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης & Δημόσιας Διοίκησης.

Ευρωπαϊκή Οικονομία. ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Σχολή Οικονομικών & Πολιτικών Επιστημών Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης & Δημόσιας Διοίκησης. ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Σχολή Οικονομικών & Πολιτικών Επιστημών Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης & Δημόσιας Διοίκησης Ευρωπαϊκή Οικονομία Νίκος Κουτσιαράς σε συνεργασία με την Ειρήνη Τσακνάκη Πηγές- Βιβλιογραφία

Διαβάστε περισσότερα

Η Ελλάδα από το 1914 ως το 1924

Η Ελλάδα από το 1914 ως το 1924 Γ. ΕΡΓΑΣΙΕΣ - ΑΣΚΗΣΕΙΣ (ενδεικτικά παραδείγµατα) Η Ελλάδα από το 1914 ως το 1924 Με βάση τα στοιχεία που παρέχει το κεφάλαιο ΚΒ του σχολικού σας βιβλίου (σσ. 73-119) να συντάξετε έναν χρονολογικό πίνακα

Διαβάστε περισσότερα

Η στρατηγική πολύ μικρής κρατικής δύναμης: η περίπτωση της Κύπρου Στο διεθνές σύστημα δεν υπάρχουν μόνο οι μεγάλες δυνάμεις αλλά επίσης υπάρχουν

Η στρατηγική πολύ μικρής κρατικής δύναμης: η περίπτωση της Κύπρου Στο διεθνές σύστημα δεν υπάρχουν μόνο οι μεγάλες δυνάμεις αλλά επίσης υπάρχουν Η στρατηγική πολύ μικρής κρατικής δύναμης: η περίπτωση της Κύπρου Στο διεθνές σύστημα δεν υπάρχουν μόνο οι μεγάλες δυνάμεις αλλά επίσης υπάρχουν μεσαίες, μικρές ή και πολύ μικρές δυνάμεις. Παρόλο που η

Διαβάστε περισσότερα

Το ISIS καταρρέει. Λύση του δράματος ή εξάπλωση. της κρίση ;

Το ISIS καταρρέει. Λύση του δράματος ή εξάπλωση. της κρίση ; Το ISIS καταρρέει. Λύση του δράματος ή εξάπλωση Τετάρτη 30 Δεκεμβρίου 2015 της κρίση ; Του Γεωργίου Κ. Φίλη Ph.D.* Τη στιγμή αυτή οι τύχες του πολέμου τόσο στο Ιράκ όσο και στη Συρία φαίνεται να έχουν

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΚΟΣΜΟΣ ΑΛΛΑΖΕΙ ΓΥΡΩ ΜΑΣ. Του Ανδρέα Ανδριανόπουλου

Ο ΚΟΣΜΟΣ ΑΛΛΑΖΕΙ ΓΥΡΩ ΜΑΣ. Του Ανδρέα Ανδριανόπουλου Ο ΚΟΣΜΟΣ ΑΛΛΑΖΕΙ ΓΥΡΩ ΜΑΣ Του Ανδρέα Ανδριανόπουλου Αλλαγές στο Ενεργειακό Τοπίο Πολλά φαίνεται να αλλάζουν γύρω μας. Είναι φανερό πως πολλά δεδομένα που ίσχυαν στις πολιτικές εξελίξεις της Μέσης Ανατολής

Διαβάστε περισσότερα

Ξέφυγε η Τουρκία: Ζητά με ΝΟΤΑΜ αποστρατικοποίηση της Κάσου

Ξέφυγε η Τουρκία: Ζητά με ΝΟΤΑΜ αποστρατικοποίηση της Κάσου Παραλήρημα άνευ προηγουμένου από τους Τούρκους Μετά τις προκλητικές δηλώσεις Τσαβούσογλου ότι τα Ίμια είναι τουρκικά, βάζουν στο στόχαστρο και τα Δωδεκάνησα Στήνουν «θερμό» επεισόδιο στο Αιγαίο Ανησυχία

Διαβάστε περισσότερα

Η Τουρκία στον 20 ο αιώνα

Η Τουρκία στον 20 ο αιώνα Η Τουρκία στον 20 ο αιώνα Ενότητα 12: Δημήτριος Σταματόπουλος Τμήμα Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών 1 Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons.

Διαβάστε περισσότερα

4ο ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ ΣΥΜΠΟΣΙΟ. «ΕΝΕΡΓΕΙΑ: Ώρα για αποφάσεις» ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΟ HILTON PARK 7 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2015

4ο ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ ΣΥΜΠΟΣΙΟ. «ΕΝΕΡΓΕΙΑ: Ώρα για αποφάσεις» ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΟ HILTON PARK 7 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2015 4ο ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ ΣΥΜΠΟΣΙΟ «ΕΝΕΡΓΕΙΑ: Ώρα για αποφάσεις» ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΟ HILTON PARK 7 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2015 ΟΜΙΛΙΑ ΓΕΝΙΚΟΥ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΜΜΑΤΟΣ κ. Μάριου Καράντωνα 1 Έντιμε κύριε υπουργέ, Έντιμε κύριε πρόεδρε

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΚΣΤ Ο ΕΥΤΕΡΟΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΚΣΤ Ο ΕΥΤΕΡΟΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΚΣΤ Ο ΕΥΤΕΡΟΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ 152 Α. ΚΛΕΙΣΤΕΣ Ή ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΟΥ ΤΥΠΟΥ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ (ενδεικτικά παραδείγµατα) Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής Να βάλετε σε κύκλο το γράµµα που αντιστοιχεί στη σωστή

Διαβάστε περισσότερα

Ανατολικο ζητημα κριμαϊκοσ πολεμοσ. Μάθημα 4ο

Ανατολικο ζητημα κριμαϊκοσ πολεμοσ. Μάθημα 4ο Ανατολικο ζητημα κριμαϊκοσ πολεμοσ Μάθημα 4ο Ανατολικο ζητημα = η πολύπλοκη πολιτική κατάσταση που δημιουργήθηκε στα Βαλκάνια και στην Εγγύς Ανατολή, κυρίως μετά τον 18ο αιώνα, ως αποτέλεσμα της παρακμής

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΜΠΕΡΙΑΛΙΣΤΙΚΗ ΕΠΙΔΡΟΜΗ ΣΤΗ ΣΥΡΙΑ

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΜΠΕΡΙΑΛΙΣΤΙΚΗ ΕΠΙΔΡΟΜΗ ΣΤΗ ΣΥΡΙΑ Όλοι στα συλλαλητήρια του ΠΑΜΕ ενάντια στην ιμπεριαλιστική επιδρομή κατά της Συρίας! ΤΡΙΤΗ 17/4/2018 ΑΘΗΝΑ στο ΣΥΝΤΑΓΜΑ στις 7 μ.μ. ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ στο ΑΓΑΛΜΑ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ στις 7 μ.μ. Οι Ιμπεριαλιστές Τη Γη Ξαναμοιράζουν

Διαβάστε περισσότερα

THE ECONOMIST ΟΜΙΛΙΑ ΝΙΚΟΥ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΙΔΗ MINISTER OF FOREIGN AFFAIRS, CYPRUS

THE ECONOMIST ΟΜΙΛΙΑ ΝΙΚΟΥ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΙΔΗ MINISTER OF FOREIGN AFFAIRS, CYPRUS THE ECONOMIST ΟΜΙΛΙΑ ΝΙΚΟΥ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΙΔΗ MINISTER OF FOREIGN AFFAIRS, CYPRUS 14 th CYPRUS SUMMIT Europe: Performing a balancing act Cyprus: Leaving no stone unturned ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 2 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2018 1 THE ECONOMIST

Διαβάστε περισσότερα

5744/19 ΘΛ/ριτ 1 RELEX.2.B

5744/19 ΘΛ/ριτ 1 RELEX.2.B Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 4 Φεβρουαρίου 2019 (OR. en) 5744/19 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ Αποστολέας: Αποδέκτης: Θέμα: Γενική Γραμματεία του Συμβουλίου Αντιπροσωπίες Συμπεράσματα του Συμβουλίου

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΟΤΗΤΑ, ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ ΚΑΙ ΤΡΙΤΟΣ ΚΟΣΜΟΣ

ΕΝΟΤΗΤΑ, ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ ΚΑΙ ΤΡΙΤΟΣ ΚΟΣΜΟΣ ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΔΙΕΘΝΕΣ ΔΙΚΑΙΟ ΚΑΙ ΘΕΣΜΟΙ ΤΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑ, ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ ΚΑΙ ΤΡΙΤΟΣ ΚΟΣΜΟΣ Φωτεινακοπούλου Αναστασία, Υπ. Διδάκτωρ 2/4/2015 ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΙ ΣΤΑΘΜΟΙ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ "ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ ΚΑΙ ΕΝΩΣΗ "

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ ΚΑΙ ΕΝΩΣΗ ΕΘΝΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΚΑΙ ΜΕΛΕΤΩΝ "ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ Κ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ" ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ "ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ ΚΑΙ ΕΝΩΣΗ 1911-1913" Κεφάλαιο 3 Η δεύτερη φάση και το

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΙΣΤΟΡΙΑ 10:30 Σελίδα 2 από 8 ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΕΞΕΤΑΣΗΣ: 12/06/2019 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΙΣΤΟΡΙΑ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΟΜΑΔΑ Α ΘΕΜΑ Α1 α. Φεντερασιόν:

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 4. Η Ελλάδα στον Α' Παγκόσµιο Πόλεµο (σελ )

Κεφάλαιο 4. Η Ελλάδα στον Α' Παγκόσµιο Πόλεµο (σελ ) Ιστορία ΣΤ τάξης Ε Ενότητα «Η Ελλάδα στον 20 ο αιώνα» 1 Κεφάλαιο 4 Η Ελλάδα στον Α' Παγκόσµιο Πόλεµο (σελ. 190 193) Το 1914 ξέσπασε στην Ευρώπη ο Α' Παγκόσµιος Πόλεµος. Η Ελλάδα, αφού οδηγήθηκε σε διχασµό

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ. Βρυξέλλες, 1η Σεπτεμβρίου 2008 (OR.fr) 12594/08 CONCL 3

ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ. Βρυξέλλες, 1η Σεπτεμβρίου 2008 (OR.fr) 12594/08 CONCL 3 ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ Βρυξέλλες, 1η Σεπτεμβρίου 2008 (OR.fr) 12594/08 CONCL 3 ΔΙΑΒΙΒΑΣΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ της: Προεδρίας προς: τις αντιπροσωπίες Θέμα: ΕΚΤΑΚΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΩΝ ΒΡΥΞΕΛΛΩΝ 1η ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α: Η ΕΥΡΩΠΗ ΚΑΙ Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΟΝ 19 Ο ΑΙΩΝΑ

ΙΣΤΟΡΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α: Η ΕΥΡΩΠΗ ΚΑΙ Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΟΝ 19 Ο ΑΙΩΝΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α: Η ΕΥΡΩΠΗ ΚΑΙ Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΟΝ 19 Ο ΑΙΩΝΑ 09/10/2016 ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:. ΟΜΑΔΑ Α Α1.1. Να δώσετε το περιεχόμενο των ακόλουθων όρων: α. Εθνικά κινήματα β. Ιερή Συμμαχία

Διαβάστε περισσότερα

ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΚΟΙ ΠΙΝΑΚΕΣ ΒΑΣΙΚΩΝ ΙΣΤΟΡΙΚΩΝ ΓΕΓΟΝΟΤΩΝ

ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΚΟΙ ΠΙΝΑΚΕΣ ΒΑΣΙΚΩΝ ΙΣΤΟΡΙΚΩΝ ΓΕΓΟΝΟΤΩΝ ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΚΟΙ ΠΙΝΑΚΕΣ ΒΑΣΙΚΩΝ ΙΣΤΟΡΙΚΩΝ ΓΕΓΟΝΟΤΩΝ 1 ο Κεφάλαιο: Από την Αγροτική Οικονομία στην Αστικοποίηση 1821-1828 Επανάσταση 1864 Προσάρτηση Επτανήσων 1881 Προσάρτηση Άρτας και Θεσσαλίας 1896 Εξέγερση

Διαβάστε περισσότερα

Φορείς των νέων ιδεών ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΙ ΥΠΟΨΗΦΙΟΙ

Φορείς των νέων ιδεών ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΙ ΥΠΟΨΗΦΙΟΙ Δ. ΑΝΑΝΕΩΣΗ- ΔΙΧΑΣΜΟΣ (1909-1922) 1. Το κόμμα των φιλελευθέρων 1. Πριν τις εκλογές της 8ης Αυγούστου 1910 κανένα ΜΕΓΑΛΟ κόμμα δεν υποστήριζε τις μεταρρυθμίσεις που προτάθηκαν το 1909/1910 Φορείς των νέων

Διαβάστε περισσότερα

Η ΚΙΝΑ ΣΤΟΝ 21 Ο ΑΙΩΝΑ: ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΜΠΕΙΡΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΗΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗΣ

Η ΚΙΝΑ ΣΤΟΝ 21 Ο ΑΙΩΝΑ: ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΜΠΕΙΡΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΗΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗΣ Η ΚΙΝΑ ΣΤΟΝ 21 Ο ΑΙΩΝΑ: ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΜΠΕΙΡΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΗΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΦΟΙΤΗΤΡΙΑ: ΧΟΥΧΛΙΑ ΜΑΡΘΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΚΙΝΑΣ Προσπάθεια

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΑΔΑ ΤΟΥΡΚΙΑ. Αξιολογώντας το παρελθόν και το παρόν, προβλέποντας το μέλλον

ΕΛΛΑΔΑ ΤΟΥΡΚΙΑ. Αξιολογώντας το παρελθόν και το παρόν, προβλέποντας το μέλλον ΕΛΛΑΔΑ ΤΟΥΡΚΙΑ Αξιολογώντας το παρελθόν και το παρόν, προβλέποντας το μέλλον ΣΥΣΤΗΜΙΚΟΙ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟΙ ΛΟΓΟΙ ΑΝΟΙΓΟΥΝ ΕΝΑ «ΠΑΡΑΘΥΡΟ ΕΥΚΑΙΡΙΑΣ» ΓΙΑ ΑΛΛΑΓΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ «Το ευρωπαϊκό big-bang, η απόφαση

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΟΜΑΔΑ Α

ΙΣΤΟΡΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΟΜΑΔΑ Α ΙΣΤΟΡΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΟΜΑΔΑ Α ΘΕΜΑ Α.1 Α.1.1 Να δώσετε το περιεχόμενο των ακόλουθων όρων: α. Κλήριγκ β. Οργανισμός γ. Οργανικός Νόμος 1900 ΜΟΝΑΔΕΣ 15 Α.1.2 Να αντιστοιχίσετε κάθε δεδομένο της

Διαβάστε περισσότερα

Χαιρετισμός Ghassan Ghosn Γενικός Γραμματέας Διεθνούς Συνομοσπονδίας Αραβικών Συνδικάτων.

Χαιρετισμός Ghassan Ghosn Γενικός Γραμματέας Διεθνούς Συνομοσπονδίας Αραβικών Συνδικάτων. Χαιρετισμός Ghassan Ghosn Γενικός Γραμματέας Διεθνούς Συνομοσπονδίας Αραβικών Συνδικάτων. Κατ αρχήν θα ήθελα να σας χαιρετίσω από τα βάθη της καρδιάς μου και εκ μέρους των 100 εκατομμυρίων Αράβων εργαζομένων

Διαβάστε περισσότερα

«Παγκόσμια Ευρώπη; Οι Διεθνείς Διαστάσεις της Ευρωπαϊκής. Ένωσης»

«Παγκόσμια Ευρώπη; Οι Διεθνείς Διαστάσεις της Ευρωπαϊκής. Ένωσης» Ομιλία Γιάννου Παπαντωνίου στην παρουσίαση του βιβλίου «Παγκόσμια Ευρώπη; Οι Διεθνείς Διαστάσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης» Αμφιθέατρο Μεγάρου Καρατζά Τρίτη 30 Ιανουαρίου 2007 Στο ξεκίνημα του 21 ου αιώνα,

Διαβάστε περισσότερα

Η ΡΩΣΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ - I ΡΥΣΗ ΚΑΙ ΕΞEΛΙΞΗ ΤΗΣ ΣΟΒΙΕΤΙΚHΣ EΝΩΣΗΣ

Η ΡΩΣΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ - I ΡΥΣΗ ΚΑΙ ΕΞEΛΙΞΗ ΤΗΣ ΣΟΒΙΕΤΙΚHΣ EΝΩΣΗΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΚΓ Η ΡΩΣΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ - I ΡΥΣΗ ΚΑΙ ΕΞEΛΙΞΗ ΤΗΣ ΣΟΒΙΕΤΙΚHΣ EΝΩΣΗΣ ΩΣ ΤΟ 1941 100 Α. ΚΛΕΙΣΤΕΣ Ή ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΟΥ ΤΥΠΟΥ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ (ενδεικτικά παραδείγµατα) Ερωτήσεις διαζευκτικής απάντησης ή του τύπου

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόµενα. Κεφάλαιο Πρώτο Από τον Ριχάρδο τον Λεοντόκαρδο έως την παραχώρηση της Κύπρου στους Βρετανούς Πρώτο τµήµα: Η κυριαρχία των υτικών

Περιεχόµενα. Κεφάλαιο Πρώτο Από τον Ριχάρδο τον Λεοντόκαρδο έως την παραχώρηση της Κύπρου στους Βρετανούς Πρώτο τµήµα: Η κυριαρχία των υτικών Περιεχόµενα Εισαγωγή...15 Κεφάλαιο Πρώτο Από τον Ριχάρδο τον Λεοντόκαρδο έως την παραχώρηση της Κύπρου στους Βρετανούς Πρώτο τµήµα: Η κυριαρχία των υτικών 1. Η κατάκτηση της Κύπρου από τον Ριχάρδο τον

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΟΤΗΤΑ 10η: Ελληνική επανάσταση και Ευρώπη. Ελληνική επανάσταση και ευρωπαϊκή διπλωματία ( )

ΕΝΟΤΗΤΑ 10η: Ελληνική επανάσταση και Ευρώπη. Ελληνική επανάσταση και ευρωπαϊκή διπλωματία ( ) Πέμπτη, 11 Δεκέμβριος 2014 17:36 ΕΝΟΤΗΤΑ 10η: Ελληνική επανάσταση και Ευρώπη Ελληνική επανάσταση και ευρωπαϊκή διπλωματία (18211830) 1823: στροφή στην ευρωπαϊκή διπλωματία από τον Άγγλο υπουργό Εξωτερικών

Διαβάστε περισσότερα

Ενδεικτικές απαντήσεις στα θέματα της Ιστορίας. κατεύθυνσης των Πανελλαδικών εξετάσεων 2014

Ενδεικτικές απαντήσεις στα θέματα της Ιστορίας. κατεύθυνσης των Πανελλαδικών εξετάσεων 2014 Θέμα Α1 Ενδεικτικές απαντήσεις στα θέματα της Ιστορίας κατεύθυνσης των Πανελλαδικών εξετάσεων 2014 ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ Α) Με τη βιομηχανική επανάσταση καθώς η κατοχή γης έπαυε προοδευτικά να είναι πηγή εξουσίας

Διαβάστε περισσότερα

Μελέτη πάνω στην εφαρμογή της θεωρίας παιγνίων σε θέματα πολεμικών τακτικών και στρατηγικής.

Μελέτη πάνω στην εφαρμογή της θεωρίας παιγνίων σε θέματα πολεμικών τακτικών και στρατηγικής. Μελέτη πάνω στην εφαρμογή της θεωρίας παιγνίων σε θέματα πολεμικών τακτικών και στρατηγικής. Ιστορική αναδρομή 1713 Ο Francis Waldegrave, σε ένα γράμμα του, παρουσίασε την πρώτη μικτή στρατηγική μεγίστου

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΛΟΓΟΣ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΩΝ ΕΛΛΑΔΑΣ ΙΣΡΑΗΛ. Βιογραφικά. Διπλωματικός ανταποκριτής και αρθρογράφος, εφημερίδα «Καθημερινή»

ΔΙΑΛΟΓΟΣ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΩΝ ΕΛΛΑΔΑΣ ΙΣΡΑΗΛ. Βιογραφικά. Διπλωματικός ανταποκριτής και αρθρογράφος, εφημερίδα «Καθημερινή» ΔΙΑΛΟΓΟΣ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΩΝ ΕΛΛΑΔΑΣ ΙΣΡΑΗΛ Βιογραφικά Συντονιστής: Αθανάσιος Έλλις Διπλωματικός ανταποκριτής και αρθρογράφος, εφημερίδα «Καθημερινή» Ο Αθανάσιος Έλλις είναι διπλωματικός ανταποκριτής και αρθρογράφος

Διαβάστε περισσότερα

Παλαιστίνιοι Ισραηλινοί Μία μόνο χώρα, με ένα μόνο Κράτος!

Παλαιστίνιοι Ισραηλινοί Μία μόνο χώρα, με ένα μόνο Κράτος! Παλαιστίνιοι Ισραηλινοί Μία μόνο χώρα, με ένα μόνο Κράτος! Μία πολιτική πρόταση με εφτά διακηρύξεις Κείμενο συλλογικό Μετάφραση Σημειώσεις Σταύρος Βολιώτης ~ 1 ~ Μια πολιτική πρόταση με εφτά διακηρύξεις

Διαβάστε περισσότερα

. ΣΧΕ ΙΑ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ

. ΣΧΕ ΙΑ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ . ΣΧΕ ΙΑ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ 1ο ΣΧΕ ΙΟ Ι ΑΚΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: ιάρκεια: Ολιγόλεπτο Θέµατα: 4 Η πορεία προς τον πόλεµο ΘΕΜΑ 1ο Να βάλετε σε κύκλο το γράµµα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. Α.

Διαβάστε περισσότερα

EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL A8-0341/7. Τροπολογία. Σοφία Σακοράφα, Νικόλαος Χουντής εξ ονόματος Ομάδας GUE/NGL

EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL A8-0341/7. Τροπολογία. Σοφία Σακοράφα, Νικόλαος Χουντής εξ ονόματος Ομάδας GUE/NGL 21.11.2018 A8-0341/7 7 Σοφία Σακοράφα, Νικόλαος Χουντής του 2018 για την πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας Οριζόντια τροπολογία - Να αντικατασταθούν οι λέξεις «Μακεδονία», «μακεδονικός/ή»

Διαβάστε περισσότερα

Σύγχρονα Θέματα Διεθνούς Πολιτικής

Σύγχρονα Θέματα Διεθνούς Πολιτικής ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Σύγχρονα Θέματα Διεθνούς Πολιτικής Μάθημα 3 ο : Η Μέση Ανατολή Ιωάννης Παπαγεωργίου, Επίκουρος Καθηγητής, ΑΠΘ Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Τα Γλυπτά του Παρθενώνα στο Βρετανικό Μουσείο: Πρόταση για διαμεσολάβηση της UNESCO

Τα Γλυπτά του Παρθενώνα στο Βρετανικό Μουσείο: Πρόταση για διαμεσολάβηση της UNESCO Courtesy translation Προς τον κ. Alfredo Pérez de Armiñán Βοηθό Γενικό Διευθυντή για τον Πολιτισμό Εκπαιδευτική, Επιστημονική και Πολιτιστική Οργάνωση των Ηνωμένων Εθνών Οδός Miollis 1 75732 Παρίσι Cedex

Διαβάστε περισσότερα

Β ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ

Β ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ Β ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 1. Δυναμικές προσαρτήσεις της Γερμανίας από το 1936 μέχρι το 1939:.................. 2. Η Στάση των συμμάχων απέναντι στο γερμανικό επεκτατισμό: πολιτική του κατευνασμού

Διαβάστε περισσότερα

Συντάχθηκε απο τον/την Administrator Σάββατο, 18 Ιούνιος :39 - Τελευταία Ενημέρωση Τρίτη, 21 Ιούνιος :12

Συντάχθηκε απο τον/την Administrator Σάββατο, 18 Ιούνιος :39 - Τελευταία Ενημέρωση Τρίτη, 21 Ιούνιος :12 Η διακυβέρνηση του Μπαράκ Ομπάμα, φέρνει στο προσκήνιο νέα δεδομένα που σχετίζονται με τους γεωστρατηγικούς αναπροσανατολισμούς των ΗΠΑ. Για παράδειγμα οι θέσεις των ΗΠΑ για την ανατιπυραυλική ασπίδα είναι

Διαβάστε περισσότερα

Θέμα: Η ελληνική εμπλοκή στους ιμπεριαλιστικούς σχεδιασμούς και επίσκεψη του προέδρου των ΗΠΑ Μπ. Ομπάμα στην Ελλάδα.

Θέμα: Η ελληνική εμπλοκή στους ιμπεριαλιστικούς σχεδιασμούς και επίσκεψη του προέδρου των ΗΠΑ Μπ. Ομπάμα στην Ελλάδα. 1 4/11/2016 Σύσκεψη φορέων του λαϊκού κινήματος Θέμα: Η ελληνική εμπλοκή στους ιμπεριαλιστικούς σχεδιασμούς και επίσκεψη του προέδρου των ΗΠΑ Μπ. Ομπάμα στην Ελλάδα. Συναγωνιστές και Συναγωνίστριες, Ευχαριστούμε

Διαβάστε περισσότερα

EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL A8-0392/11. Τροπολογία. Harald Vilimsky, Mario Borghezio εξ ονόματος της Ομάδας ENF

EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL A8-0392/11. Τροπολογία. Harald Vilimsky, Mario Borghezio εξ ονόματος της Ομάδας ENF 5.12.2018 A8-0392/11 11 Παράγραφος 10 10. καλεί την ΕΥΕΔ να αναπτύξει «συνασπισμούς ανά θέμα» με χώρες που έχουν τις ίδιες απόψεις, με σκοπό τη στήριξη και την προώθηση μιας διεθνούς τάξης βάσει κανόνων,

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 9.10.2015 COM(2015) 500 final ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ σχετικά με την έναρξη διαβουλεύσεων με το Μπουρούντι, σύμφωνα με το άρθρο 96 της συμφωνίας εταιρικής

Διαβάστε περισσότερα

Να δώσετε το περιεχόµενο των παρακάτω όρων: α. Οργανικός νόµος 1900 β. Συνθήκη φιλίας και συνεργασίας γ. «Ηνωµένη αντιπολίτευσις»

Να δώσετε το περιεχόµενο των παρακάτω όρων: α. Οργανικός νόµος 1900 β. Συνθήκη φιλίας και συνεργασίας γ. «Ηνωµένη αντιπολίτευσις» Να δώσετε το περιεχόµενο των παρακάτω όρων: α. Οργανικός νόµος 1900 β. Συνθήκη φιλίας και συνεργασίας γ. «Ηνωµένη αντιπολίτευσις» Β. Να αντιστοιχίσετε τα γράµµατα της στήλης Α µε αυτά της στήλης 1.Επανάσταση

Διαβάστε περισσότερα

τον τερματισμό της αραβοϊσραηλινής διένεξης,

τον τερματισμό της αραβοϊσραηλινής διένεξης, Μάθημα 10_ Η ημιτελής ειρηνευτική διαδικασία: πρώτη απόπειρα για τον τερματισμό της αραβοϊσραηλινής διένεξης, 1974-1979 α) Οι συμφωνίες απαγκίστρωσης μετά τη λήξη του Πολέμου του Γιόμ Κιππούρ, 1974-1975

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 8. Η γερµανική επίθεση και ο Β' Παγκόσµιος Πόλεµος (σελ )

Κεφάλαιο 8. Η γερµανική επίθεση και ο Β' Παγκόσµιος Πόλεµος (σελ ) Ιστορία ΣΤ τάξης Ενότητα Ε - «Η Ελλάδα στον 20 ο αιώνα» 1 Κεφάλαιο 8 Η γερµανική επίθεση και ο Β' Παγκόσµιος Πόλεµος (σελ. 208 211) Μετά την αποτυχία των Ιταλών να καταλάβουν την Ελλάδα, έσπευσαν να τους

Διαβάστε περισσότερα

Α Δηλιακή συμμαχία Πηγαίνετε στη σελίδα 99 και διαβάστε την πηγή. Ποια ήταν η έδρα της συμμαχίας; Ποιοι συμμετείχαν; Ποιος ήταν ο στόχος της συμμαχίας

Α Δηλιακή συμμαχία Πηγαίνετε στη σελίδα 99 και διαβάστε την πηγή. Ποια ήταν η έδρα της συμμαχίας; Ποιοι συμμετείχαν; Ποιος ήταν ο στόχος της συμμαχίας Κλασική εποχή Κλασική εποχή ονομάζεται η περίοδος από το 480 έως το 323 π.χ. Γιατί έχουν επιλεγεί αυτά τα έτη; 480π.Χ.: τέλος των περσικών πολέμων 323π.Χ.: θάνατος Μεγάλου Αλεξάνδρου. Τι ονομάζουμε σήμερα

Διαβάστε περισσότερα

ΤΡΟΠΟΛΟΓΙΕΣ EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL. Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 2015/2132(BUD) Σχέδιο γνωμοδότησης Cristian Dan Preda

ΤΡΟΠΟΛΟΓΙΕΣ EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL. Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 2015/2132(BUD) Σχέδιο γνωμοδότησης Cristian Dan Preda Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 2014-2019 Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων 2015/2132(BUD) 24.7.2015 ΤΡΟΠΟΛΟΓΙΕΣ 1-24 Cristian Dan Preda (PE564.956v01-00) Γενικός προϋπολογισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το οικονομικό

Διαβάστε περισσότερα

Το ΠΑΜΕ βρίσκεται σταθερά στο πλευρό των λαών που αγωνίζονται ενάντια στον

Το ΠΑΜΕ βρίσκεται σταθερά στο πλευρό των λαών που αγωνίζονται ενάντια στον 1 Συγκέντρωση Πρωτομαγιάς 2017 Το ΠΑΜΕ βρίσκεται σταθερά στο πλευρό των λαών που αγωνίζονται ενάντια στον ιμπεριαλισμό. Με συνέπεια για 20 χρόνια έχει αναλάβει πρωτοβουλίες για τον συντονισμό και την κοινή

Διαβάστε περισσότερα

15542/14 ΚΣ/γπ 1 DG C 2B

15542/14 ΚΣ/γπ 1 DG C 2B Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 17 Νοεμβρίου 2014 (OR. en) 15542/14 COMEP 21 COMAG 104 PESC 1179 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ Αποστολέας: Συμβούλιο με ημερομηνία: 17 Νοεμβρίου 2014 αριθ. προηγ.

Διαβάστε περισσότερα

Ομιλία του Ευρωβουλευτή της Νέας Δημοκρατίας κ.γεώργιου Κύρτσου

Ομιλία του Ευρωβουλευτή της Νέας Δημοκρατίας κ.γεώργιου Κύρτσου «Ευρωπαϊκή Στρατηγική Ασφάλειας και Άμυνας: Ασυμμέτρες Απειλές: Ασταθείς Οικονομίες και Ασφάλεια, Κυβερνοπόλεμος, ΕυρωπαΪκή Ενεργειακή Ασφάλεια, Προσφυγικά και Μεταναστευτικά ρεύματα στη Μεσόγειο. Περιβάλλον

Διαβάστε περισσότερα

ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΦΑΚΕΛΟΣ ΟΙ ΚΟΜΜΑΤΙΚΕΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΕΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ

ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΦΑΚΕΛΟΣ ΟΙ ΚΟΜΜΑΤΙΚΕΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΕΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΦΑΚΕΛΟΣ ΟΙ ΚΟΜΜΑΤΙΚΕΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΕΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ 110398 2015-2016 ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΜΟΣΧΟΝΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Ι. ΘΕΜΑΤΑ ΜΕΛΕΤΗΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ - ΥΛΗ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΙΛΗ Ι. ΦΙΛΙΑ ΤΑ ΑΞΕΧΑΣΤΑ ΚΑΙ ΤΑ ΛΗΣΜΟΝΗΜΕΝΑ ΠΟΡΕΙΑ ΠΡΟΣ ΤΗ ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑ ( ) ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑ-ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ( ) ΜΕΤΑΠΟΛΙΤΕΥΣΗ ( )

ΒΑΣΙΛΗ Ι. ΦΙΛΙΑ ΤΑ ΑΞΕΧΑΣΤΑ ΚΑΙ ΤΑ ΛΗΣΜΟΝΗΜΕΝΑ ΠΟΡΕΙΑ ΠΡΟΣ ΤΗ ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑ ( ) ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑ-ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ( ) ΜΕΤΑΠΟΛΙΤΕΥΣΗ ( ) ΒΑΣΙΛΗ Ι. ΦΙΛΙΑ ΤΑ ΑΞΕΧΑΣΤΑ ΚΑΙ ΤΑ ΛΗΣΜΟΝΗΜΕΝΑ ΠΟΡΕΙΑ ΠΡΟΣ ΤΗ ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑ (1963-1967) ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑ-ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ (1967-1974) ΜΕΤΑΠΟΛΙΤΕΥΣΗ (1974-1993) Περιεχόμενα Πρόλογος... 9 Ι. Από την κατοχή ως τα Ιουλιανά

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα 27- Το κίνημα στο Γουδί (1909) Ιστορία Γ Γυμνασίου. Το κίνημα στο Γουδί (αφίσα της εποχής)

Ενότητα 27- Το κίνημα στο Γουδί (1909) Ιστορία Γ Γυμνασίου. Το κίνημα στο Γουδί (αφίσα της εποχής) Ενότητα 27- Το κίνημα στο Γουδί (1909) Ιστορία Γ Γυμνασίου Το κίνημα στο Γουδί (αφίσα της εποχής) Χρονολόγιο 1893 Πτώχευση 1897 Ελληνοτουρκικός πόλεμος 1909 (15 Αυγούστου) Κίνημα στο Γουδί 1910 Ο Βενιζέλος

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα 10 Ελληνική επανάσταση και Ευρώπη

Ενότητα 10 Ελληνική επανάσταση και Ευρώπη Ενότητα 10 Ελληνική επανάσταση και Ευρώπη Ιστορία Γ Γυμνασίου Ο Λόρδος Βύρων στο Μεσολόγγι Ελληνική επανάσταση και Ευρώπη 1815: Παλινόρθωση 1821-1826: Ελληνική επανάσταση 1823-1827: Ευρωπαϊκή διπλωματία

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ "ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ ΚΑΙ ΕΝΩΣΗ "

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ ΚΑΙ ΕΝΩΣΗ ΕΘΝΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΚΑΙ ΜΕΛΕΤΩΝ "ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ Κ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ" ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ "ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ ΚΑΙ ΕΝΩΣΗ 1911-1913" Κεφάλαιο 5 Ο χάρτης των Βαλκανίων

Διαβάστε περισσότερα

Εγκεμέν Μπαγίς: Εφικτή η επαναλειτουργία της Χάλκης

Εγκεμέν Μπαγίς: Εφικτή η επαναλειτουργία της Χάλκης 09/02/2019 Εγκεμέν Μπαγίς: Εφικτή η επαναλειτουργία της Χάλκης / Επικαιρότητα «Καλή επίσκεψη που έχει τη δυνατότητα να εξελιχθεί σε ένα πολύ επιτυχημένο «success story» και για τις δύο πλευρές» χαρακτηρίζει

Διαβάστε περισσότερα

ΚΥΠΡΟΣ. ακόμα υπό κατοχή ακόμα διαιρεμένη

ΚΥΠΡΟΣ. ακόμα υπό κατοχή ακόμα διαιρεμένη ΚΥΠΡΟΣ ακόμα υπό κατοχή ακόμα διαιρεμένη 1974-2016 1974-2016 ΚΥΠΡΟΣ ΑΚΟΜΑ ΥΠΟ ΚΑΤΟΧΗ, ΑΚΟΜΑ ΔΙΑΙΡΕΜΕΝΗ Τον Ιούλιο του 1974 η Τουρκία εισέβαλε στην Κυπριακή Δημοκρατία, παραβιάζοντας τον Καταστατικό Χάρτη

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΥ ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ. Διακήρυξη των Αθηνών της 1ης Συνόδου των Μεσογειακών Χωρών της ΕΕ

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΥ ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ. Διακήρυξη των Αθηνών της 1ης Συνόδου των Μεσογειακών Χωρών της ΕΕ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΥ ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ Αθήνα, 9/9/2016 ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Διακήρυξη των Αθηνών της 1ης Συνόδου των Μεσογειακών Χωρών της ΕΕ Εμείς, οι Αρχηγοί Κρατών και Κυβερνήσεων

Διαβάστε περισσότερα

Μάθημα 8_ Ο Πόλεμος του Γιόμ Κιππούρ (1973) και οι συνέπειες του

Μάθημα 8_ Ο Πόλεμος του Γιόμ Κιππούρ (1973) και οι συνέπειες του Μάθημα 8_ Ο Πόλεμος του Γιόμ Κιππούρ (1973) και οι συνέπειες του α) Η πορεία προς τον τέταρτο αραβοϊσραηλινό πόλεμο Τον Σεπτέμβριο του 1970 ο Νάσερ πέθανε από καρδιακό επεισόδιο και ο μέχρι τότε αντιπρόεδρος

Διαβάστε περισσότερα

Οι 13 βρετανικές αποικίες Η Αγγλία ήταν η θαλασσοκράτειρα δύναμη από τον 17 ο αιώνα ίδρυσε 13 αποικίες στη βόρεια Αμερική. Ήταν ο προορ

Οι 13 βρετανικές αποικίες Η Αγγλία ήταν η θαλασσοκράτειρα δύναμη από τον 17 ο αιώνα ίδρυσε 13 αποικίες στη βόρεια Αμερική. Ήταν ο προορ Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής Γνωρίζετε τι είναι οι Η.Π.Α σήμερα; Θα δούμε πώς δημιουργήθηκαν και ποια είναι τα θεμέλια της ισχύος τους. Οι 13 βρετανικές αποικίες Η Αγγλία ήταν η θαλασσοκράτειρα δύναμη

Διαβάστε περισσότερα

7η Τριμερής Συνάντηση Κινημάτων Ειρήνης Ελλάδας Κύπρου Τουρκίας. Θεσσαλονίκη 9 10/ 12/2016. Ομιλία της ΕΕΔΥΕ από την Ελπίδα Παντελάκη, γ.γ.

7η Τριμερής Συνάντηση Κινημάτων Ειρήνης Ελλάδας Κύπρου Τουρκίας. Θεσσαλονίκη 9 10/ 12/2016. Ομιλία της ΕΕΔΥΕ από την Ελπίδα Παντελάκη, γ.γ. 7η Τριμερής Συνάντηση Κινημάτων Ειρήνης Ελλάδας Κύπρου Τουρκίας Θεσσαλονίκη 9 10/ 12/2016 Ομιλία της ΕΕΔΥΕ από την Ελπίδα Παντελάκη, γ.γ. της ΕΕΔΥΕ Συναγωνιστές και Συναγωνίστριες, Συντρόφισσες και Σύντροφοι,

Διαβάστε περισσότερα

Δημοκρατική Συμπαράταξη ΠΑΣΟΚ-ΔΗΜΑΡ ΠΡΟΕΔΡΟΣ

Δημοκρατική Συμπαράταξη ΠΑΣΟΚ-ΔΗΜΑΡ ΠΡΟΕΔΡΟΣ Αθήνα 19/2/2016 Αξιότιμε Κύριε Πρόεδρε 1. Το "μεταναστευτικό-προσφυγικό" είναι ένα μείζον και κρίσιμο Ευρωπαϊκό και Διεθνές πρόβλημα γιατί γεννήθηκε, κλιμακώνεται και κορυφώνεται σε συνδυασμό με γεωπολιτικές

Διαβάστε περισσότερα

Η εποχή του Ναπολέοντα ( ) και το Συνέδριο της Βιέννης (1815)

Η εποχή του Ναπολέοντα ( ) και το Συνέδριο της Βιέννης (1815) Η εποχή του Ναπολέοντα (1799 1815) και το Συνέδριο της Βιέννης (1815) 1799 1804: Πρώτος Ύπατος «ένας ισχυρός λαϊκός ηγέτης που δεν ήταν βασιλιάς» Ο Ναπολέων «σώζει» το Διευθυντήριο Μάρτιος 1797: οι πρώτες

Διαβάστε περισσότερα

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ. ΑΞΟΝΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΧΑΤΖΗΜΠΟΥΣΙΟΥ ΕΛΕΝΗ ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ: ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΚΟΥΣΚΟΥΒΕΛΗΣ ΗΛΙΑΣ

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ. ΑΞΟΝΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΧΑΤΖΗΜΠΟΥΣΙΟΥ ΕΛΕΝΗ ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ: ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΚΟΥΣΚΟΥΒΕΛΗΣ ΗΛΙΑΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ. ΑΞΟΝΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΧΑΤΖΗΜΠΟΥΣΙΟΥ ΕΛΕΝΗ ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ: ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΚΟΥΣΚΟΥΒΕΛΗΣ ΗΛΙΑΣ Μέρος πρώτο: Η πορεία προς μία κοινή ενεργειακή πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης Ανάγκη για

Διαβάστε περισσότερα

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΚΑΛΟΓΕΡΟΠΟΥΛΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ ΓΡΑΠΤΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ - ΙΟΥΝΙΟΥ 2017 ΤΑΞΗ: Γ. Ονοματεπώνυμο:. Τμήμα:...

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΚΑΛΟΓΕΡΟΠΟΥΛΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ ΓΡΑΠΤΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ - ΙΟΥΝΙΟΥ 2017 ΤΑΞΗ: Γ. Ονοματεπώνυμο:. Τμήμα:... ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΚΑΛΟΓΕΡΟΠΟΥΛΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2016-2017 ΓΡΑΠΤΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ - ΙΟΥΝΙΟΥ 2017 ΜΑΘΗΜΑ: ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΑΞΗ: Γ ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 2 ΩΡΕΣ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 02/6/2017 ΒΑΘΜΟΣ: Ολογράφως:... Υπογραφή:. Ονοματεπώνυμο:.

Διαβάστε περισσότερα

Τίτλος: The nation, Europe and the world: Textbooks and Curricula in Transition

Τίτλος: The nation, Europe and the world: Textbooks and Curricula in Transition ACADEMIA ISSN, 2241-1402 http://hepnet.upatras.gr Volume 4, Number 1, 2014 BOOK REVIEW Τίτλος: The nation, Europe and the world: Textbooks and Curricula in Transition Συγγραφέας: Hanna Schlisser, Yasemin

Διαβάστε περισσότερα

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ....3 ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ 1. Ακαθάριστος κύκλος εργασιών....4 2. Λειτουργικό Κέρδος....7 3. Άποψη για την οικονομική κρίση... 10 4. Τα περισσότερο σημαντικά επιχειρησιακά

Διαβάστε περισσότερα

Μαθημα 2 ο. Το ιστορικό πλαίσιο

Μαθημα 2 ο. Το ιστορικό πλαίσιο Μαθημα 2 ο Το ιστορικό πλαίσιο Πως, μέσα από ποιες δομές, διαδικασίες και συσχετισμούς, τα κράτη και οι άλλοι δρώντες στο παγκόσμιο σύστημα διαχειρίζονται μεγάλα προβλήματα, και επιχειρούν να διασφαλίσουν

Διαβάστε περισσότερα

1966, σ.233. 1 Η. Βενέζη, Εμμανουήλ Τσουδερός, ο πρωθυπουργός της Μάχης της Κρήτης και η Εποχή του. Αθήναι,

1966, σ.233. 1 Η. Βενέζη, Εμμανουήλ Τσουδερός, ο πρωθυπουργός της Μάχης της Κρήτης και η Εποχή του. Αθήναι, 3 H ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΣΤΗΝ ΕΞΟΡΙΑ Η Ελληνική Κυβέρνηση συνεχίζει τη δραστηριότητα της από το Κάιρο, πρώτο σταθμό της εξορίας της όπου έχει μεταφερθεί στα τέλη Μαΐου 1941 όταν αρχίζει η μάχη της Κρήτης. Στο πλαίσιο

Διαβάστε περισσότερα

Ιστορία. Α Λυκείου. Κωδικός Απαντήσεις των θεμάτων ΟΜΑΔΑ Α. 1o ΘΕΜΑ

Ιστορία. Α Λυκείου. Κωδικός Απαντήσεις των θεμάτων ΟΜΑΔΑ Α. 1o ΘΕΜΑ Ιστορία Α Λυκείου Κωδικός 6400 Απαντήσεις των θεμάτων ΟΜΑΔΑ Α 1o ΘΕΜΑ 1.α. Να επιλέξετε και να γράψετε τη σωστή απάντηση για κάθε ομάδα από τις ακόλουθες ερωτήσεις: 1. Η ομηρική εποχή ονομάζεται επίσης:

Διαβάστε περισσότερα

η πορεία προς την πτώση της πρώτης δηµοκρατίας και η δικτατορία της 4 ης Αυγούστου

η πορεία προς την πτώση της πρώτης δηµοκρατίας και η δικτατορία της 4 ης Αυγούστου ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΚΕ Η ΠΕΡΙΟ ΟΣ ΤΟΥ ΜΕΣΟΠΟΛΕΜΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α: η πορεία προς την πτώση της πρώτης δηµοκρατίας και η δικτατορία της 4 ης Αυγούστου 122 Α. ΚΛΕΙΣΤΕΣ Ή ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΟΥ ΤΥΠΟΥ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ (ενδεικτικά παραδείγµατα)

Διαβάστε περισσότερα

Προτεινόμενα Θέματα Ιστορία Γενικής Παιδείας

Προτεινόμενα Θέματα Ιστορία Γενικής Παιδείας ΘΕΜΑ Α1 Προτεινόμενα Θέματα Ιστορία Γενικής Παιδείας 2-5-2017 Να δώσετε το περιεχόμενο των παρακάτω όρων: ΘΕΜΑ Α2 Α) «Συλλογική ασφάλεια» Β) Δίκη της Νυρεμβέργης Γ) Ψυχρός πόλεμος Να χαρακτηρίσετε τις

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΜΜΑΧΟΙ ΑΛΛΑ ΟΧΙ ΦΙΛΟΙ, ΗΠΑ ΤΟΥΡΚΙΑ, 1979-2000 15 ΕΙΣΑΓΩΓΗ

ΣΥΜΜΑΧΟΙ ΑΛΛΑ ΟΧΙ ΦΙΛΟΙ, ΗΠΑ ΤΟΥΡΚΙΑ, 1979-2000 15 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΥΜΜΑΧΟΙ ΑΛΛΑ ΟΧΙ ΦΙΛΟΙ, ΗΠΑ ΤΟΥΡΚΙΑ, 1979-2000 15 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η ιστορία της στρατηγικής συνεργασίας ΗΠΑ Τουρκίας έχει μια διάρκεια εβδομήντα πέντε χρόνων, κατά την οποία οι διμερείς σχέσεις γνώρισαν ανάπτυξη

Διαβάστε περισσότερα

Εξωτερική Πολιτική των Μεγάλων Ευρωπαϊκών Δυνάμεων. Χειμερινό εξάμηνο

Εξωτερική Πολιτική των Μεγάλων Ευρωπαϊκών Δυνάμεων. Χειμερινό εξάμηνο Εξωτερική Πολιτική των Μεγάλων Ευρωπαϊκών Δυνάμεων Χειμερινό εξάμηνο 2017-2018 Διδάσκοντες: Καθηγητής Κωνσταντίνος Αρβανιτόπουλος, Δρ. Αντώνης Κλάψης Περιεχόμενο μαθήματος Το μάθημα εξετάζει την εξωτερική

Διαβάστε περισσότερα

Πρόλογος. Κυρίως μέρος

Πρόλογος. Κυρίως μέρος ΘΕΜΑ : Έχετε μελετήσει ως τώρα τα πρώτα τέσσερα κεφάλαια του Εγχειριδίου Μελέτης και του Συνοδευτικού Βιβλίου του Henig. Στη δεύτερη γραπτή Εργασία απαντήστε στα εξής ερωτήματα: Εκτιμώντας τις ιδιαιτερότητες

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 6. Η κρίση στα Βαλκάνια (σελ )

Κεφάλαιο 6. Η κρίση στα Βαλκάνια (σελ ) Ιστορία ΣΤ τάξης 4 η Ενότητα «Η Ελλάδα στον 19 ο αιώνα» 1 Κεφάλαιο 6 Η κρίση στα Βαλκάνια (σελ. 170 173) Στη διάρκεια του 19ου αιώνα η Οθωµανική Αυτοκρατορία αντιµετώπισε πολλά προβλήµατα και άρχισε σταδιακά

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ

ΙΣΤΟΡΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ Α1 α. σχολικό βιβλίο, σελ. 46. Φεντερασιόν: ήταν μεγάλη πολυεθνική εργατική οργάνωση της Θεσσαλονίκης, με πρωτεργάτες σοσιαλιστές από την ανοικτή σε νέες ιδέες

Διαβάστε περισσότερα

φιλολογικές σελίδες, ιστορία κατεύθυνσης γ λυκείου

φιλολογικές σελίδες, ιστορία κατεύθυνσης γ λυκείου Το προσφυγικό ζήτημα στην Ελλάδα Δ. Η αποζημίωση των Ανταλλάξιμων και η ελληνοτουρκική προσέγγιση (σελ. 160-162) 1. Η αποζημίωση των Ανταλλάξιμων Σύμβαση Ανταλλαγής προβλέπει την αποζημίωση των προσφύγων

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕ ΙΑ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ

ΣΧΕ ΙΑ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ ΣΧΕ ΙΑ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ 1ο Σχέδιο Ι ΑΚΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: ιάρκεια: Ολιγόλεπτο Θέµατα: 3 ΘΕΜΑ 1ο Ο Β Παγκόσµιος πόλεµος και οι µεταπολεµικές σχέσεις Ελλάδας-Αλβανίας ΠΗΓΗ Το πώς έβλεπε η αλβανική

Διαβάστε περισσότερα

Διεθνές Δίκαιο της Ανάπτυξης

Διεθνές Δίκαιο της Ανάπτυξης Διεθνές Δίκαιο της Ανάπτυξης Εξέλιξη και Ταυτότητα του Παγκόσμιου Νότου - Ιστορικές και Σύγχρονες Μορφές Οργάνωσης και Συνεργασίας 28/2/2018 Δρ. Τηλέμαχος Μπούρτζης ΤΡΙΤΟΣ ΚΟΣΜΟΣ Ανεπίσημος Πολιτικός

Διαβάστε περισσότερα