Βιολογική Ολοκληρωμένη καλλιέργειας & Κλάδεμα της Ελιάς

Transcript

1 Εργαστήριο Γεωργία καλλιέργειας & της Ελιάς Γεώργιος Δημόκας

2 Εργαστήριο Γεωργία

3 Εργαστήριο Γεωργία Αξία της Ελιάς στην Ελλάδα Καλλιεργούμενα είδη για παραγωγή βιολογικών προϊόντων. Είδος Καλλιέργειας Έκταση (στρέμματα) Ποσοστό (%) Λαδοελιές Ελιές Βρώσιμες Αμπέλι για κρασί Αμπέλι για σταφίδα Εσπεριδοειδή Κηπευτικά Διάφορα οπωροφόρα

4 Εργαστήριο Γεωργία Συμβατική Ελαιοκαλλιέργεια

5 Εργαστήριο Γεωργία Ελαιοκαλλιέργεια

6 Εργαστήριο Γεωργία Παραγωγή

7 Εργαστήριο Γεωργία Ορισμός ς Παραγωγής Είναι η μέθοδος παραγωγής καλλιέργειας χωρίς τη χρήση χημικών σκευασμάτων. Λίπανση Παραγωγή ελαιολάδου Φυτοπροστασία

8 Εργαστήριο Γεωργία Παραγωγή Η καταπολέμηση μπορεί να γίνει με: εισαγωγή ή απελευθέρωση φυσικών εχθρών ή παρασίτων (έντομα, μύκητες, βακτήρια, νηματώδεις) εφαρμογή ενός βιο-ζιζανιοκτόνου (περιέχει μύκητες ή βακτήρια που εφαρμόζεται με ψεκαστικά μηχανήματα, όπως τα χημικώς συντιθέμενα ζιζανιοκτόνα που έχουν δράση παρόμοια με εκείνη των ζιζανιοκτόνων) χρήση ανταγωνιστικών αλληλοπαθητικών φυτών.

9 Εργαστήριο Γεωργία Παραγωγή Ο παραγωγός πρέπει να πιστεύει στην ιδέα της βιολογικής γεωργίας Η καλλιέργεια απαιτεί αλλαγή νοοτροπίας του παραγωγού που πρέπει να ακολουθεί συγκεκριμένο πρωτόκολλο και να καταχωρεί τις ενέργειες σε φυλλάδιο Η απόφαση μετατροπής του ελαιώνα σε βιολογικό θα πρέπει να βασισθεί σε μελέτης σκοπιμότητας Κλιματικές συνθήκες Γειτνίαση με άλλους Φυτοπροστασία στην περιοχή

10 Εργαστήριο Γεωργία Παραγωγή Άρδευση - Λίπανση Η άρδευση στοχεύει στη διατήρηση των φυσικοχημικών ιδιοτήτων του εδάφους Η ποσότητα του νερού, οι δοσολογίες, η περίοδος ποτίσματος και ο αριθμός των ποτισμάτων εξαρτάται από το μικροκλίμα της περιοχής Για να προσδιοριστούν οι ανάγκες σε νερό μπορούν να τοποθετηθούν όργανα καταγραφής των κλιματικών συνθηκών Η λίπανση στοχεύει στη βελτίωση της γονιμότητας και γίνεται με τη χρήση επιτρεπόμενων σκευασμάτων Κοπριά Τύρφη Περλίτη Μείγματα

11 Εργαστήριο Γεωργία Παραγωγή Διαχείριση του εδάφους φυτείες κάλυψης Προάγουν την ανακύκλωση των θρεπτικών στοιχείων Παρεμποδίζουν την εξάπλωση εχθρών και ασθενειών Αποτρέπουν τη διάβρωση του εδάφους Εξασφαλίζουν την απορρόφηση του νερού και μειώνουν απώλειες Ανταγωνίζονται ζιζάνια

12 Εργαστήριο Γεωργία Παραγωγή

13 Εργαστήριο Γεωργία Ορισμός ς Παραγωγής Σύστημα διαχείρισης των εχθρών των καλλιεργούμενων φυτών με συνδυασμένη εφαρμογή μεθόδων, όπου η χρήση των φυτοπροστατευτικών προϊόντων περιορίζεται στο απολύτως απαραίτητο.

14 Εργαστήριο Γεωργία Φυτοπροστασία Προγράμματα ολοκληρωμένης φυτοπροστασίας εφαρμόζονται ήδη: Σε πολλές Ευρωπαϊκές χώρες Στις Η.Π.Α.(σε 35 καλλιέργειες ) Στο Περού (στην καλλιέργεια της πατάτας ) Στις Φιλιππίνες (στην καλλιέργεια του ρυζιού ) Στη χώρα μας

15 Εργαστήριο Γεωργία Φυτοπροστασία Προϋποθέσεις εφαρμογής ολοκληρωμένης φυτοπροστασίας: ευχέρεια (γνώση και εμπειρία) στην αναγνώριση των κύριων και δευτερευόντων εχθρών της καλλιέργειας σε όλα τα στάδια του βιολογικού τους κύκλου γνώση της βιο-οικολογίας εχθρών / καλλιέργειας και των παραγόντων από τους οποίους επηρεάζεται ευχέρεια στην αναγνώριση των ωφελίμων οργανισμών ύπαρξη μεθόδων για την παρακολούθηση της εμφάνισης και της πορείας εξέλιξης του πληθυσμού των διαφόρων εχθρών της καλλιέργειας καθορισμός «ορίων ανεκτής πυκνότητας» του πληθυσμού για κάθε εχθρό ύπαρξη αποτελεσματικών εναλλακτικών προς τη χημική μέθοδο καταπολέμησης των εχθρών γνώση των κριτηρίων επιλογής των φυτοπροστατευτικών μέσων

16 Εργαστήριο Γεωργία Φυτοπροστασία Για την σωστή αντιμετώπιση των ζωικών εχθρών της Ελιάς πρέπει να προηγείται μελέτη των κλιματικών συνθηκών, των ποικιλιών ελιάς, των ειδών εντόμων και του ύψους του πληθυσμού τους καθώς και των διαφόρων παραγόντων θνησιμότητάς τους. Ακολουθεί σωστή επιλογή των μέσων και μεθόδων αντιμετώπισης. Η ολοκληρωμένη αντιμετώπιση, χρειάζεται αποφάσεις που να στηρίζονται σε καλή γνώση του επιπέδου και των διακυμάνσεων του πληθυσμού του εντόμου. Οι απαραίτητες γνώσεις που θα οδηγήσουν στην ελαχιστοποίηση των χημικών επεμβάσεων στον ελαιώνα αφορούν κυρίως: το είδος της πανίδας των ζωικών εχθρών και των παραγόντων που την επηρεάζουν τις μεθόδους παρακολούθησης του πληθυσμού των διαφόρων ζωικών εχθρών το είδος της ζημιάς και το επίπεδο οικονομικής ζημιάς τους τα διάφορα μέσα και μέθοδοι αντιμετώπισης των ζωικών εχθρών

17 Εργαστήριο Γεωργία

18 Εργαστήριο Γεωργία Εχθρών

19 Εργαστήριο Γεωργία Κυριότερα έντομα για καταπολέμηση Δάκος (Bactrocera oleae) Rossi (Diptera, Tephrididae) Πυρηνοτρήτης (Prays oleae) Beruard (Lepidoptera, Yponomeutidae) Λεκάνιο (Saissetia oleae) Olivier (Homoptera, Coccidae) και άλλα κοκκοειδή

20 Εργαστήριο Γεωργία Καταπολέμηση Δάκου Για την παρακολούθηση του πληθυσμού του εντόμου χρησιμοποιούνται: Παγίδες φερομονικές χρωματικές γυάλινες παγίδες τύπου McPhail Δειγματοληψίες ελαιοκάρπου Επίσης πρέπει να υπάρχουν γνώσεις για το όριο ανεκτής πυκνότητας κάθε εντομολογικού εχθρού. Η ολοκληρωμένη αντιμετώπιση προϋποθέτει γνώση του επιπέδου και των διακυμάνσεων του πληθυσμού του εντόμου.

21 Εργαστήριο Γεωργία Καταπολέμηση Δάκου ΖΗΜΙΑ Πτώση του ελαιοκάρπου Κατανάλωση μέρους της σάρκας Ποιοτική υποβάθμιση ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ Δολωματικοί ψεκασμοί από εδάφους Μέθοδος των στείρων εντόμων Μέθοδος των ωφέλιμων εντόμων (παρασιτοειδές Opius concolor) Μαζική παγίδευση

22 Εργαστήριο Γεωργία Καταπολέμηση Πυρηνοτρήτη ΖΗΜΙΑ Κύρια από την καρπόβιο γενιά αλλά και από την ανθόβιο γενιά ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ Ψεκασμός κατά της ανθόβιας γενιάς με σκευάσματα του Bacillus thuringiensis. Παρεμποδιστής σύνθεσης της χιτίνης triflumuron κατά της καρπόβιας γενιάς. Εφαρμογή έγκαιρα

23 Εργαστήριο Γεωργία Καταπολέμηση Λεκάνιου ΖΗΜΙΑ Άμεση: απομύζηση χυμών Έμμεση: έκκριση μελιτωδών ουσιών Ανάπτυξη μυκήτων και καπνιάς Παρεμπόδιση φυσιολογικών λειτουργιών του δέντρου

24 Εργαστήριο Γεωργία Καταπολέμηση Αντιμετώπιση κοκκοειδών Όχι σοβαρό εντομολογικό πρόβλημα (βιολογική ισορροπία του ελαιώνα, καλλιεργητικές φροντίδες) Ιθαγενή και εισαχθέντα εντομοφάγα έντομα (παρασιτοειδή και αρπακτικά) διατηρούν τους πληθυσμούς του λεκανίου αραιούς. Επεμβάσεις τέλη Ιουλίου εναντίων των νεαρών σταδίων του εντόμου.

25 Εργαστήριο Γεωργία Ασθενειών

26 Εργαστήριο Γεωργία Καταπολέμηση Μυκήτων Βερτισιλλίωση (παθογόνο: Verticillium dahliae) Hyphomycetes Εμφάνιση καθ όλη τη διάρκεια του έτους Εκδήλωση με δύο μορφές Μέτρα αντιμετώπισης απότομου μαρασμού βραδείας αποξηράνσεως i. Ανθεκτικά υποκείμενα ii. Ανεκτές ποικιλίες (Καλαμών, Κορωνέϊκη) iii. Αποφυγή συγκαλλιέργειας ή γειτνίαση ελαιώνων με ευαίσθητες καλλιέργειες iv. Στάγδην άρδευση v. Ηλιοαπολύμανση vi. Ζιζανιοκτονία αντί φρεζαρίσματα vii. Απομάκρυνση των προσβεβλημένων δένδρων

27 Εργαστήριο Γεωργία Καταπολέμηση Μυκήτων Κυκλοκόνιο (παθογόνο: Cycloconium oleaginum) Hyphomycetes, Αδηλομύκητες Κηλίδωση των φύλλων Μολύνσεις καθ όλη τη διάρκεια του έτους Άριστη θερμοκρασία μόλυνσης o C Σχετική υγρασία >70 % Βροχοπτώσεις Μέτρα αντιμετώπισης i. Συνιστώνται δύο ψεκασμοί με χαλκούχα στις αρχές του φθινοπώρου και της ανοίξεως.

28 Εργαστήριο Γεωργία Καταπολέμηση Μυκήτων Γλοιοσπόριο (παθογόνο:colletotrichum gloeosporioides) Coelomycetes, Αδηλομύκητες Προσβάλει κυρίως τους καρπούς Μορφή επιδημίας στην Β.Δ. Ελλάδα Μέτρα αντιμετώπισης i. Δύο ψεκασμοί με βορδιγάλειο πολτό ή άλλα χαλκούχα σκευάσματα ii. Αποφυγή εγκατάστασης ελαιώνων σε χαμηλές, υγρές και κακώς αεριζόμενες θέσεις

29 Εργαστήριο Γεωργία Καταπολέμηση Μυκήτων Ζελατίνη (παθογόνο:omphalotus olearius) Agaricales Συμπτώματα: καχεξία μειωμένη βλάστηση αποξήρανση κλάδων σήψη ριζών κόμη στους σηπόμενους ιστούς συνιστώνται Στάγδην άρδευση

30 Εργαστήριο Γεωργία Καταπολέμηση Μυκήτων Κερκόσπορα (παθογόνο:mycocentrospora cladosporioides) Hyphomycetes, Αδηλομύκητες Κηλίδωση καρπών και φύλλων, ιδιαίτερα σε περιοχές πυκνής φύτευσης ή δυσχερώς αεριζόμενες. Εθεωρείτο ότι οι ψεκασμοί κατά του κυκλοκονίου προστατεύουν και από την κερκόσπορα. Όμως αυτό δεν ισχύει. Ως εκ τούτου απαιτούνται νέες έρευνες.

31 Εργαστήριο Γεωργία Καταπολέμηση Μυκήτων Καρκίνωση ή Φυματίωση (παθογόνο:pseudomonas savastanoi) σχηματισμός μικρών εξογκωμάτων Μέτρα αντιμετώπισης i. Συλλογή χωρίς δημιουργία πληγών ii. Όχι κλάδεμα με υγρό ή βροχερό καιρό iii. Ψεκασμοί με χαλκούχα μετά από χαλάζι, παγετό ή χαμηλές θερμοκρασίες iv. Δύο ψεκασμοί με χαλκούχα μεταξύ Ιουνίου και Σεπτεμβρίου

32 Εργαστήριο Γεωργία Ζιζανίων

33 Εργαστήριο Γεωργία Καταπολέμηση Ζιζανίων Πρόκληση ζημιάς στα ελαιόδεντρα, η οποία εξαρτάται από: Το είδος των υπαρχόντων ζιζανίων Την πυκνότητά τους Την εποχή εμφάνισης και τη διάρκεια παραμονής τους Τον τύπο του εδάφους Τις καλλιεργητικές φροντίδες

34 Εργαστήριο Γεωργία Καταπολέμηση Ζιζανίων Στόχοι της ολοκληρωμένης αντιμετώπισης ζιζανίων Εξασφάλιση ποσότητας και ποιότητας παραγωγής Ικανοποιητικό κόστος παραγωγής Ελαχιστοποίηση χρήσης ζιζανιοκτόνων Προστασία εδάφους από διάβρωση, συμπίεση κλπ.

35 Εργαστήριο Γεωργία χειμερινά Avena spp, Sinapis spp, Hordeum spp, θερινά Amaranthus spp, Solanum nigrum, Xanthium strumarium, Calendula arvensis, Senecio vulgaris, Lolium spp, Lolium perene, Cyperus spp, Mentha spp, Caparis ovata, Asparagus spp. Asphodelus aestivus.

36 Εργαστήριο Γεωργία Κριτήρια Επιλογής Συστήματος ς Αντιμετώπισης Ζιζανίων Είδος ζιζανίων Τύπος εδάφους Κλιματικές συνθήκες Τρόπος καλλιέργειας Κόστος μηχανημάτων

37 Εργαστήριο Γεωργία Προτεινόμενα Συστήματα ς Αντιμετώπισης Ζιζανίων Ανάλογα με τις επικρατούσες εδαφοκλιματικές συνθήκες, τον τρόπο καλλιέργειας και τα διαθέσιμα μέσα

38 Εργαστήριο Γεωργία Προτεινόμενα Συστήματα ς Αντιμετώπισης Ζιζανίων ΣΥΣΤΗΜΑ 1 Ελαφρά άροση ή φρεζάρισμα του εδάφους φθινόπωρο και τέλος χειμώνα Μεταφυτρωτικές εφαρμογές ζιζανιοκτόνου επαφής ή διασυστηματικού πριν την συγκομιδή ή την άνοιξη Μεταφυτρωτική εφαρμογή διασυστηματικού ζιζανιοκτόνου το καλοκαίρι, αν ύπάρχουν πολυετή ή ξυλώδη ζιζάνια Βόσκηση προβάτων χειμώνα - άνοιξη

39 Εργαστήριο Γεωργία Προτεινόμενα Συστήματα ς Αντιμετώπισης Ζιζανίων ΣΥΣΤΗΜΑ 2 Ελεγχόμενη φυτική κάλυψη: Σπορά ψυχανθούς ή σιτηρού το χειμώνα, αναστροφή την άνοιξη Φρεζάρισμα, χορτοκοπή ή μεταφυτρωτική εφαρμογή ζιζανιοκτόνου στο τέλος άνοιξης αρχές καλοκαιριού Μεταφυτρωτική εφαρμογή διασυστηματικού ζιζανιοκτόνου αν υπάρχουν πολυετή ζιζάνια Μεταφυτρωτική εφαρμογή ζιζανιοκτόνου επαφής για διευκόλυνση συγκομιδής

40 Εργαστήριο Γεωργία Προϋποθέσεις εφαρμογής ζιζανιοκτόνου: Να είναι εγκεκριμένο Να εφαρμόζεται σύμφωνα με τις οδηγίες Να είναι μικρού βαθμού έκπλυσης Να αποικοδομείται γρήγορα Προφυτρωτικά: simazine, diuron, oxyfluorfen,eptc Μεταφυτρωτικά: paraquat, diquat, glufosinate ammonium, glyphosate, glyphosate trimesium

41 Εργαστήριο Γεωργία

42 Εργαστήριο Γεωργία Ελαιόδενδρων Το κλάδεμα των ελαιόδενδρων είναι μια σημαντική εργασία που αποσκοπεί στην προσαρμογή της ανάπτυξη της καρποφορίας των δένδρων στις εδαφοκλιματικές συνθήκες της περιοχής και στις καλλιεργητικές μας επιδιώξεις, ιδιαίτερα στη διευκόλυνση της συγκομιδής, η οποία αποτελεί και το σπουδαιότερο πρόβλημα της ελαιοκαλλιέργειας σήμερα.

43 Εργαστήριο Γεωργία Ελαιόδενδρων Κυριότεροι στόχοι Το ισοζύγιο μεταξύ βλάστησης και καρποφορίας. Η ελαχιστοποίηση της μη παραγωγικής περιόδου. Η παράταση της περιόδου σταθερής απόδοσης του φυτού. Η αποφυγή της πρόωρης παρακμής ή γηρασμού του δένδρου. Η επίτευξη οικονομικών ωφελειών. Η εξοικονόμηση υγρασίας, που είναι περιοριστικός παράγοντας σε ξηρικούς ελαιώνες.

44 Εργαστήριο Γεωργία Ελαιόδενδρων Τρεις τύποι κλαδέματος διαμόρφωσης στα νεαρά δένδρα καρποφορίας στα παραγωγικά δένδρα ανανέωσης στα ηλικιωμένα δένδρα

45 Εργαστήριο Γεωργία Διαμόρφωσης

46 Εργαστήριο Γεωργία Διαμόρφωσης Περιλαμβάνει τις απαραίτητες επεμβάσεις ώστε τα δένδρα μετά τα πρώτα χρόνια της ανάπτυξής τους να πάρουν σχήμα που να διευκολύνει τις καλλιεργητικές εργασίες, τους ψεκασμούς και ιδιαίτερα τη συγκομιδή. Κατά τη φάση αυτή, θα πρέπει να αποφεύγονται τα αυστηρά κλαδέματα που καθυστερούν την είσοδο των δένδρων σε καρποφορία. Ένα συνηθισμένο σχήμα είναι το ελεύθερο κύπελλο.

47 Εργαστήριο Γεωργία Διαμόρφωσης Για τη διαμόρφωση στο σχήμα αυτό, τα δενδρύλλια κόβονται σε ύψος εκ από το έδαφος κατά τη μεταφύτευση. Την πρώτη χρονιά, επιδιώκεται η δημιουργία πλάγιων βλαστών σε κανονικές αποστάσεις γύρω από τον κεντρικό βλαστό και σε ύψος εκ από το έδαφος. Στα επόμενα χρόνια γίνεται ελάχιστο κλάδεμα, μόνο για αφαίρεση σπασμένων κλαδιών, καθώς επίσης και κλαδιών που διασταυρώνονται μεταξύ τους. Αφού το δένδρο αναπτυχθεί καλά, επιλέγονται 3-5 βασικοί βραχίονες σε απόσταση εκ. μεταξύ τους γύρω από τον κεντρικό βλαστό, ο οποίος στη συνέχεια αφαιρείται. Μετά την είσοδο του δένδρου στην καρποφορία, εφόσον δεν γίνονται αυστηρά κλαδέματα, το δέντρο παίρνει σταδιακά ένα ελεύθερο σφαιρικό σχήμα.

48 Εργαστήριο Γεωργία Διαμόρφωσης Κύρια συστήματα κλαδέματος 1. Το σχήμα με δύο βραχίονες, που είναι κοινό στην Ανδαλουσία, κυρίως για επιτραπέζιες ποικιλίες. 2. Το σχήμα κηροπηγίου στην Τυνησία. 3. Το σχήμα διπλού ή τριπλού κορμού στη Σεβίλλη. 4. Το πολυ-κωνικό σχήμα, στο οποίο κάθε βραχίονας έχει το σχήμα ενός κώνου, που απαντάται σε ορισμένες περιοχές της Ιταλίας. 5. Το ελεύθερο κύπελλο στη Γαλλία, Ιταλία και Ελλάδα. 6. Το σφαιρικό σχήμα, το οποίο δεν είναι τόσο διαδεδομένο γιατί δεν επιτρέπει τον πλήρη φωτισμό του δένδρου. 7. Το χαμηλό κυλινδρικό σχήμα. 8. Το σχήμα χωρίς κορμό στην Τυνησία. 9. Η ελεύθερη παλμέτα. Το σχήμα αυτό παρουσιάζει ορισμένες δυσκολίες και δεν είναι διαδεδομένο στις ελαιοπαραγωγές χώρες.

49 Εργαστήριο Γεωργία Διαμόρφωσης

50 Εργαστήριο Γεωργία Διαμόρφωσης Για εντατικά συστήματα καλλιέργειας, στα οποία γίνονται πυκνές φυτεύσεις, επιδιώκονται χαμηλά σχήματα διαμόρφωσης. Τα σπουδαιότερα είναι το χαμηλό κύπελλο και το θαμνώδες σχήμα. Στο χαμηλό κύπελλο, η διακλάδωση των βραχιόνων γίνεται από πολύ χαμηλά, στα εκ. από το έδαφος. Ελεύθερο κύπελλο Χαμηλό κύπελλο Θαμνώδες σχήμα

51 Εργαστήριο Γεωργία Καρποφορίας

52 Εργαστήριο Γεωργία Καρποφορίας Η ελιά καρποφορεί σε βλαστούς του προηγούμενου έτους. Οι πολύ ζωηροί βλαστοί δεν είναι καρποφόροι (έχουν μόνο βλαστοφόρους οφθαλμούς), ενώ οι αδύνατοι βλαστοί δίνουν ελάχιστους καρπούς (έχουν λίγους καρποφόρους οφθαλμούς). Για το λόγο αυτό, σκοπός του κλαδέματος καρποφορίας είναι η δημιουργία βλαστών μέτριου μήκους και η διατήρηση της καρποφόρας ζώνης σε καλή ζωηρότητα και με καλό φωτισμό. Οι παραπάνω στόχοι είναι δύσκολο να επιτευχθούν σε πυκνά φυτεμένα δένδρα που σκιάζονται το ένα από το άλλο. Στην περίπτωση αυτή, η καρποφόρα ζώνη περιορίζεται στις κορυφές των δένδρων και σε κάποια σημεία προς τη νότια πλευρά τους που τα βλέπει ο ήλιος. Στα δένδρα αυτά, όταν κόβονται οι κορυφές για χαμήλωμα των δένδρων, μειώνεται πολύ η απόδοσή τους γιατί αφαιρείται σημαντικό μέρος της καρποφόρας επιφάνειας.

53 Εργαστήριο Γεωργία Καρποφορίας Στα κανονικά παραγωγικά δένδρα, συνιστάται να γίνεται κάθε χρόνο ένα μέτριο (όχι αυστηρό) κλάδεμα καρποφορίας, με αφαίρεση των πυκνών και νεκρών κλαδίσκων από την καρποφόρο ζώνη, επειδή με την πάροδο του χρόνου η ζώνη αυτή έχει την τάση να πυκνώνει και να γεμίζει με μικρούς βλαστούς. Κάνοντας το παραπάνω κλάδεμα, βελτιώνεται το μήκος των βλαστών και εξασφαλίζεται καλός φωτισμός στην καρποφόρα ζώνη. Το κλάδεμα αυτό πρέπει να είναι αυστηρότερο σε δένδρα που αναπτύσσονται σε άγονα και ξηρά εδάφη, ώστε να περιορίζεται η φυλλική επιφάνεια και να εξοικονομούνται θρεπτικά στοιχεία και νερό για τη νέα καρποφόρα βλάστηση. Αντίθετα, σε δένδρα που αναπτύσσονται σε γόνιμα εδάφη, ή που λιπαίνονται και αρδεύονται, το κλάδεμα δεν πρέπει να είναι αυστηρό, επειδή υπάρχει επάρκεια θρεπτικών στοιχείων και νερού τόσο για την υπάρχουσα καρποφορία, όσο και για τη δημιουργία της νέας καρποφόρας βλάστησης.

54 Εργαστήριο Γεωργία Καρποφορίας Σωστό κλάδεμα μπορεί να συμβάλλει Βελτίωση μεγέθους των καρπών Μείωση της παρενιαυτοφορίας

55 Εργαστήριο Γεωργία Ανανέωσης

56 Εργαστήριο Γεωργία Ανανέωσης Η ελιά έχει την ικανότητα να αναβλαστάνει από οποιοδήποτε σημείο του ξύλου της μετά από κοπή και αυτό το χαρακτηριστικό είναι που της δίνει τη γνωστή μακροζωία της. Για το λόγο αυτό, είναι δυνατή η ανανέωση γηρασμένων δένδρων, καθώς επίσης και η αποκατάσταση δένδρων που ζημιώθηκαν από παγετό. Γηρασμένα, χαμηλής παραγωγικότητας δένδρα, ανανεώνονται με κόψιμο του κορμού χαμηλά ή στο σημείο διακλάδωσης (σταυρός). Για μερική ανανέωση ή περιορισμό της κόμης σε πυκνοφυτεμένα δένδρα που σκιάζονται, το κόψιμο γίνεται στους βραχίονες ή στις πρώτες διακλαδώσεις τους σε ανάλογο ύψος. Στα σημεία κοπής αναπτύσσονται νέοι ζωηροί βλαστοί από τους οποίους επιλέγονται οι καταλληλότεροι για το σχηματισμό του νέου σκελετού του δένδρου.

57 Εργαστήριο Γεωργία Ανανέωσης Πότε και με ποια ένταση γίνονται τα κλαδέματα; Ο όγκος των βροχοπτώσεων κατά την περίοδο του φθινοπώρου και του χειμώνα. Ο όγκος της εσοδείας του έτους που πέρασε. Η βλαστική κατάσταση του δένδρου τη στιγμή που θα επέμβει ο κλαδευτής. Ο προορισμός του φορτίου (επιτραπέζια κατανάλωση ή ελαιοποίηση). Η πυκνότητα φύτευσης και ο τύπος του κλαδέματος που πρόκειται να γίνει.

58 Εργαστήριο Γεωργία Ανανέωσης Το κλάδεμα του ελαιόδενδρου μπορεί να αρχίσει αμέσως μετά την συγκομιδή του καρπού. Έτσι, στις ποικιλίες της επιτραπέζιας ελιάς μπορεί να αρχίσει το Νοέμβριο Δεκέμβριο, αν οι ελιές μαζεύτηκαν πράσινες ή αργότερα, Φεβρουάριο Μάρτιο, αν μαζεύτηκαν μαύρες. Γενικά το κλάδεμα μπορεί να γίνει σε όλη την περίοδο από το φθινόπωρο ως τους πρώτους μήνες της άνοιξης. Όμως δεν θα πρέπει να γίνεται πριν και κατά την περίοδο του χειμώνα σε περιοχές που πλήττονται συχνά από παγετούς.

59 Εργαστήριο Γεωργία

60 Εργαστήριο Γεωργία Συμπεράσματα - αποτελεσματική αντιμετώπιση των εχθρών παραγωγή επαρκών ποσοτήτων, καλής ποιότητας και υψηλής ασφάλειας γεωργικών προϊόντων μείωση των δυσμενών επιπτώσεων στον άνθρωπο και σε άλλους οργανισμούς μη-στόχους μείωση της πιθανότητας ανάπτυξης ανθεκτικότητας, εμφάνισης νέων εχθρών και διατάραξης της οικολογικής ισορροπίας.