ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΤΜΗΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΤΜΗΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ"

Transcript

1 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΤΜΗΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥ ΩΝ «ΘΕΟΦΡΑΣΤΕΙΟ: ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΜΗΧΑΝΙΚΗ» ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΗ ΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ «Επαναχρησιµοποίηση επεξεργασµένων υγρών αστικών αποβλήτων στη διαχείριση υδάτινων πόρων της νήσου Λέσβου» Νικολακόπουλος Ν. Γεώργιος ιπλ. Πολιτικός Μηχανικός Επιβλέπων: Θ. Λέκκας - Καθηγητής Εξεταστική Επιτροπή: Λέκκας Θεµιστοκλής, Καθηγητής. Στασινάκης Αθανάσιος, Λέκτορας. Παρασκευάς Παναγιώτης, ιδάκτωρ Π.. 407/80. Μυτιλήνη, Σεπτέµβριος 2009

2 II

3 «στους γονείς µου, για τα εφόδια που µου παρείχαν και την υποµονή που έδειξαν όλα αυτά τα χρόνια» III

4 IV

5 Ευχαριστίες Θα ήθελα να ευχαριστήσω θερµά τον επιβλέποντα κ. Λέκκα Θεµιστοκλή και ιδιαιτέρως τον κ. Παρασκευά Παναγιώτη για την άψογη συνεργασία που είχαµε καθόλη τη διάρκεια του έτους, αλλά και κατά την εκπόνηση της συγκεκριµένης διατριβής, η σύνταξη της οποίας επήλθε µε την αέναη καθοδήγησή του. Ακόµη, ένα µεγάλο ευχαριστώ απευθύνω στη Πολιτικό Μηχανικό κα. Τουρβαλή Μαρία, στον κ. Πολυδωρόπουλο, αλλά και το κ. Βασίλαρο, οι οποίοι παρείχαν πρόθυµα τα όποια στοιχεία χρειάστηκα για την ολοκλήρωση της παρούσας µεταπτυχιακής διατριβής. V

6

7 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ σελ. Κατάλογος ιαγραµµάτων... 3 Κατάλογος Πινάκων... 3 Κατάλογος Σχηµάτων... 6 Κατάλογος Χαρτών... 6 Σύµβολα και Συντµήσεις... 9 Πρόλογος Εισαγωγή Περίληψη της Ειδικής ιαχειριστικής Μελέτης Υδατικών Πόρων ν. Λέσβου Εισαγωγή Υδρολογία Υδατικό ισοζύγιο Αναπτυξιακές προοπτικές Υπολογισµός αναγκών Ολοκληρωµένη διαχειριστική ανάλυση Αποτελέσµατα προσοµοίωσης διαχειριστικού µοντέλου Συµπεράσµατα Κριτική της Ειδικής ιαχειριστικής Μελέτης Υδατικών Πόρων ν. Λέσβου Επαναχρησιµοποίηση υγρών αποβλήτων Εισαγωγή υνατότητα ανάκτησης και επαναχρησιµοποίησης υγρών αστικών αποβλήτων στην Ελλάδα Εµπλουτισµός υπόγειου υδροφορέα Εισαγωγή Αποθήκευση νερού διαµέσου τεχνητού εµπλουτισµού Εµπλουτισµός Μέθοδοι εµπλουτισµού υπόγειων υδροφορέων

8 4.3.5 Προεπεξεργασία των υγρών αποβλήτων για τον εµπλουτισµό των υπόγειων υδροφορέων Τύχη συστατικών των εφαρµοσµένων εκροών σε υπόγειο υδροφορέα Παράµετροι και κριτήρια ποιότητας νερού Ποιότητα υπόγειων νερών Πηγές µόλυνσης υπόγειων νερών Επαναχρησιµοποίηση επεξεργασµένων υγρών αστικών αποβλήτων για αρδευτικούς σκοπούς Κριτήρια αξιολόγησης καταλληλότητας Επιµέρους προβλήµατα Κριτήρια επιλογής µεθόδου άρδευσης Μικροβιολογικά κριτήρια Επαναχρησιµοποίηση επεξεργασµένων υγρών αστικών αποβλήτων στην Ελλάδα Επαναχρησιµοποίηση επεξεργασµένων υγρών αστικών αποβλήτων - Η περίπτωση της Λέσβου Αξιολόγηση καταλληλότητας των επεξεργασµένων υγρών αποβλήτων για άρδευση καλλιεργειών Σενάρια επαναχρησιµοποίησης επεξεργασµένων υγρών αστικών αποβλήτων και προτάσεις της ιαχειριστικής Μελέτης ιαχείρισης Υδάτινων Πόρων νήσου Λέσβου Συµπεράσµατα Βιβλιογραφία Παράρτηµα Ι

9 ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΙΑΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ιάγραµµα 1. Πρόβλεψη εξέλιξης µόνιµου πληθυσµού νήσου Λέσβου ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΠΙΝΑΚΩΝ Πίνακας 1. Πληθυσµός των ήµων της νήσου Λέσβου Πίνακας 2. Μέσο ποσοστό µεταβολής πληθυσµού νήσου Λέσβου Πίνακας 3. Προβλεπόµενη εξέλιξη µόνιµου πληθυσµού της νήσου Λέσβου ανά ήµο Πίνακας 4. Προβλεπόµενη εξέλιξη εποχιακού πληθυσµού της νήσου Λέσβου ανά ήµο Πίνακας 5. Μέσος αριθµός τουριστών ανά µήνα και ήµο της νήσου για το έτος Πίνακας 6. Εξέλιξη αριθµού τουριστών το µήνα αιχµής (Αύγουστο) ανά ήµο της νήσου Λέσβου Πίνακας 7. Μέσος αριθµός τουριστών ανά µήνα και ήµο της νήσου για το έτος Πίνακας 8. Τιµές µέσης ηµερήσιας κατανάλωσης νερού Πίνακας 9. Τιµές µέσης ηµερήσιας κατανάλωσης νερού ανάλογα µε το µέγεθος του νοικοκυριού Πίνακας 10. Ληφθείσες τιµές µέσης ηµερήσιας κατανάλωσης νερού Πίνακας 11. Εκτιµώµενη ετήσια κατανάλωση νερού ύδρευσης της νήσου Λέσβου ανά ήµο Πίνακας 12. Αρδευόµενες εκτάσεις νήσου Λέσβου σε στρέµµατα Πίνακας 13. Όρια αναγκαίων ποσοτήτων νερού για άρδευση ανά κατηγορία καλλιεργειών του υδατικού διαµερίσµατος Νήσων Αιγαίου Βόρειο Τµήµα Πίνακας 14. Κατηγορίες καλλιεργειών, σύµφωνα µε το φυτικό συντελεστή Κ Πίνακας 15. Ειδικές καταναλώσεις άρδευσης ανά είδος καλλιέργειας Πίνακας 16. Ανάγκες άρδευσης της νήσου Λέσβου ανά ήµο Πίνακας 17. Ειδική κατανάλωση νερού για κτηνοτροφική χρήση ανάλογα µε το είδος του ζώου Πίνακας 18. Ετήσιες ανάγκες της κτηνοτροφίας σε νερό Πίνακας 19. Κατηγορίες ανάκτησης και επαναχρησιµοποίησης υγρών αποβλήτων και δυνατοί περιορισµοί Πίνακας 20. Συνήθεις Π.Π.Σ. για τυπικά υγρά αστικά απόβλητα

10 Πίνακας 21. Τυπικά χαρακτηριστικά σχεδιασµού συστηµάτων εδαφικής επεξεργασίας Υ.Α Πίνακας 22. Αναµενόµενα ποιοτικά χαρακτηριστικά των Υ.Α. µετά τα συστήµατα εδαφικής επεξεργασίας Πίνακας 23. Παράγοντες που θεωρούνται κατά τη διατύπωση οδηγιών εµπλουτισµού στις Η.Π.Α Πίνακας 24. Μέγιστες επιτρεπόµενες συγκεντρώσεις τοξικών σε νερό ύδρευσης και άρδευσης Πίνακας 25. Κριτήρια αξιολόγησης της καταλληλότητας των υδάτων στην άρδευση των καλλιεργειών Πίνακας 26. Προβλεπόµενη µείωση της παραγωγής σε σχέση µε την αλατότητα του προς άρδευση νερού (EC w ) και του εδάφους (EC e ) Πίνακας 27. Όρια αλατότητας πέρα από τα οποία εµφανίζονται καταστροφές στα φύλλα και µείωση της παραγωγής από τον καταιονισµό και την εδαφική αλατότητα Πίνακας 28. Συγκέντρωση Ca x που αναµένεται να παραµείνει στο επιφανειακό τµήµα του εδάφους µετά από άρδευση µε νερό συγκεκριµένου κλάσµατος HCO 3 /Ca και EC w Πίνακας 29. Ανθεκτικότητα αγροτικών καλλιεργειών στο βόριο (Β) Πίνακας 30. Ανθεκτικότητα διαφόρων φυτών σε διάβρωση της επιφάνειας των φύλλων κατά την άρδευση µε καταιονισµό ανάλογα µε τη συγκέντρωση Na ή Cl στο νερό Πίνακας 31. Συνιστώµενες µέγιστες συγκεντρώσεις ιχνοστοιχείων στο αρδευτικό νερό Για συνεχή χρήση Πίνακας 32. Μέγιστες επιτρεπόµενες συγκεντρώσεις ιχνοστοιχείων σε νερά που χρησιµοποιούνται συνεχώς ή και για χρονικό διάστηµα µικρότερο των 20 ετών Πίνακας 33. Απαίτηση ποσοτήτων αζώτου και φωσφόρου από αντιπροσωπευτικές καλλιέργειες µε τη συγκοµιδή σε σχέση µε την απόδοση και το συγκοµιζόµενο προϊόν Πίνακας 34. Πρόσληψη θρεπτικών στοιχείων από ορισµένα φυτά Πίνακας 35. Εκτίµηση της καταλληλότητας 4 µεθόδων για χρήση επεξεργασµένων υγρών αποβλήτων Πίνακας 36. Πιθανοί κίνδυνοι έµφραξης σταλλακτήρων στην άρδευση µε σταγόνες Πίνακας 37. Μονάδες Επεξεργασίας Υγρών Αποβλήτων ανά ήµο Πίνακας 38. Ανώτατα επιτρεπτά όρια επεξεργασµένων λυµάτων χειµάρρου Αγιάσου Πίνακας 39. Ανώτατα επιτρεπτά όρια επεξεργασµένων λυµάτων χειµάρρου «Αλιγαρωτής»

11 Πίνακας 40. Ανώτατα επιτρεπτά όρια επεξεργασµένων λυµάτων ρέµατος «Καραδιώτισα» Πίνακας 41. Ανώτατα επιτρεπτά όρια επεξεργασµένων λυµάτων χειµάρρου «Βωβού» Πίνακας 42. Ανώτατα επιτρεπτά όρια επεξεργασµένων λυµάτων ποταµού Ευεργέτουλα Πίνακας 43. Ανώτατα επιτρεπτά όρια επεξεργασµένων λυµάτων ήµου Ερεσσού Αντίσσης Πίνακας 44. Ανώτατα επιτρεπτά όρια επεξεργασµένων λυµάτων χειµάρρου «Τσικνιά». 119 Πίνακας 45. Ανώτατα επιτρεπτά όρια επεξεργασµένων λυµάτων βάσει της Οδηγίας 91/ Πίνακας 46. Ανώτατα επιτρεπτά όρια επεξεργασµένων λυµάτων υδατορέµατος «Λειβάδι» Πίνακας 47. Ανώτατα επιτρεπτά όρια επεξεργασµένων λυµάτων χειµάρρου «Αγ. Ιωάννη» Πίνακας 48. Ανώτατα επιτρεπτά όρια επεξεργασµένων λυµάτων ήµου Μήθυµνας Πίνακας 49. Ανώτατα επιτρεπτά όρια επεξεργασµένων λυµάτων ήµου Μυτιλήνης» Πίνακας 50. Ανώτατα επιτρεπτά όρια επεξεργασµένων λυµάτων χειµάρρου «Ηρακλή Αθανασού» Πίνακας 51. Ανώτατα επιτρεπτά όρια επεξεργασµένων λυµάτων χειµάρρου «Πλακούρα» Πίνακας 52. Ανώτατα επιτρεπτά όρια επεξεργασµένων λυµάτων χειµάρρου «Καραγιουσούφ» Πίνακας 53. Ανώτατα επιτρεπτά όρια επεξεργασµένων λυµάτων χειµάρρου «Κούλες». 132 Πίνακας 54. Ανώτατα επιτρεπτά όρια επεξεργασµένων λυµάτων χειµάρρου «Αγκαθίνι». 133 Πίνακας 55. Ανώτατα επιτρεπτά όρια επεξεργασµένων λυµάτων χειµάρρου «Αµµουδέλι» Πίνακας 56. Ανώτατα επιτρεπτά όρια επεξεργασµένων λυµάτων χειµάρρου «Σελάντα». 136 Πίνακας 57. Ανώτατα επιτρεπτά όρια επεξεργασµένων λυµάτων χειµάρρου «Λαγκαδά» Πίνακας 58. Μικροβιολογικά κριτήρια επαναχρησιµοποίησης των υγρών αστικών αποβλήτων που συνιστώνται για άρδευση από τον Παγκόσµιο Οργανισµό Υγείας Πίνακας 59. Μικροβιολογικά κριτήρια επαναχρησιµοποίησης των υγρών αστικών αποβλήτων για άρδευση στην Κύπρο Πίνακας 60. Αρδευόµενες εκτάσεις ανά είδος καλλιέργειας νήσου Λέσβου

12 ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΣΧΗΜΑΤΩΝ Σχήµα 1. Σχηµατική απεικόνιση λεκάνης ταχείας διήθησης Σχήµα 2. Σχηµατική απεικόνιση συστήµατος ταχείας διήθησης Σχήµα 3. Υπεδάφια ζώνη επιρροής λεκάνης διήθησης ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΧΑΡΤΩΝ Χάρτης 1. Μονάδες Επεξεργασίας Υγρών Αποβλήτων (Μ.Ε.Υ.Α) ν. Λέσβου Χάρτης 2. Προτεινόµενη περιοχή άρδευσης από τα επεξεργασµένα απόβλητα της ΜΕΥΑ Αγιάσου Χάρτης 3. Προτεινόµενη περιοχή άρδευσης από τα επεξεργασµένα απόβλητα της ΜΕΥΑ Γέρας Χάρτης 4. Προτεινόµενη περιοχή άρδευσης από τα επεξεργασµένα απόβλητα της ΜΕΥΑ Ευεργέτουλα Χάρτης 5. Προτεινόµενη περιοχή άρδευσης από τα επεξεργασµένα απόβλητα της ΜΕΥΑ Σιγρίου Χάρτης 6. Προτεινόµενη περιοχή άρδευσης από τα επεξεργασµένα απόβλητα της ΜΕΥΑ Αντίσσης Χάρτης 7. Προτεινόµενη περιοχή άρδευσης από τα επεξεργασµένα απόβλητα της ΜΕΥΑ Μεσοτόπου - Ταβαρίου Χάρτης 8. Προτεινόµενη περιοχή άρδευσης από τα επεξεργασµένα απόβλητα της ΜΕΥΑ Χιδήρων Χάρτης 9. Προτεινόµενη περιοχή άρδευσης από τα επεξεργασµένα απόβλητα της ΜΕΥΑ Πτερούντας Χάρτης 10. Προτεινόµενη περιοχή άρδευσης από τα επεξεργασµένα απόβλητα της ΜΕΥΑ Βατούσσης Χάρτης 11. Προτεινόµενη περιοχή άρδευσης από τα επεξεργασµένα απόβλητα της ΜΕΥΑ Καλλονής Χάρτης 12. Προτεινόµενη περιοχή άρδευσης από τα επεξεργασµένα απόβλητα της ΜΕΥΑ Παρακοίλων Χάρτης 13. Προτεινόµενη περιοχή άρδευσης από τα επεξεργασµένα απόβλητα της ΜΕΥΑ Ανεµώτιας

13 Χάρτης 14. Προτεινόµενη περιοχή άρδευσης από τα επεξεργασµένα απόβλητα της ΜΕΥΑ Άγρας Χάρτης 15. Προτεινόµενη περιοχή άρδευσης από τα επεξεργασµένα απόβλητα της ΜΕΥΑ Μανταµάδου Χάρτης 16. Προτεινόµενη περιοχή άρδευσης από τα επεξεργασµένα απόβλητα της ΜΕΥΑ Τσονίων Χάρτης 17. Προτεινόµενη περιοχή άρδευσης από τα επεξεργασµένα απόβλητα της ΜΕΥΑ Μήθυµνας Χάρτης 18. Προτεινόµενη περιοχή άρδευσης από τα επεξεργασµένα απόβλητα της ΜΕΥΑ Μυτιλήνης Χάρτης 19. Προτεινόµενη περιοχή άρδευσης από τα επεξεργασµένα απόβλητα της ΜΕΥΑ Λουτρών Χάρτης 20. Προτεινόµενη περιοχή άρδευσης από τα επεξεργασµένα απόβλητα της ΜΕΥΑ Πέτρας Χάρτης 21. Προτεινόµενη περιοχή άρδευσης από τα επεξεργασµένα απόβλητα της ΜΕΥΑ Σκουτάρου Χάρτης 22. Προτεινόµενη περιοχή άρδευσης από τα επεξεργασµένα απόβλητα της ΜΕΥΑ Στύψης Χάρτης 23. Προτεινόµενη περιοχή άρδευσης από τα επεξεργασµένα απόβλητα της ΜΕΥΑ Υψηλοµετώπου Χάρτης 24. Προτεινόµενη περιοχή άρδευσης από τα επεξεργασµένα απόβλητα της ΜΕΥΑ Πλωµαρίου Χάρτης 25. Προτεινόµενη περιοχή άρδευσης από τα επεξεργασµένα απόβλητα της ΜΕΥΑ Παλαιοχωρίου Χάρτης 26. Προτεινόµενη περιοχή άρδευσης από τα επεξεργασµένα απόβλητα της ΜΕΥΑ Πολιχνίτου

14 8

15 ΣΥΜΒΟΛΑ ΚΑΙ ΣΥΝΤΜΗΣΕΙΣ adj SAR = Προσαρµοσµένη σχέση προσρόφησης νατρίου. BOD 5 = Βιοχηµική απαίτηση οξυγόνου, 5 ηµερών. COD = Χηµική απαίτηση οξυγόνου. DS = ιαλυµένα στερεά. EC e = Ηλεκτρική αγωγιµότητα της πάστας του εδάφους στους 25 ο C. EC w = Ηλεκτρική αγωγιµότητα νερού. me/l = Χιλιοιστοϊσοδύναµα το λίτρο. NH 4 N = Αµµωνιακό άζωτο. NO 2 N = Νιτρώδες άζωτο. NO 3 N = Νιτρικό άζωτο. SAR = Σχέση προσρόφησης νατρίου. SS = Αιωρούµενα στερεά. TDS = Ολικά διαλυµένα στερεά. TKN = Ολικό Kjeldhal άζωτο. TN = Ολικό άζωτο. TP = Ολικός φώσφορος. TSS = Ολικά αιωρούµενα στερεά. ΜΕΥΑ = Μονάδα Επεξεργασίας Υγρών Αποβλήτων. ΠΠΕ = Προκαταρκτική Περιβαλλοντική Εκτίµηση. 9

16 10

17 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Όλο και περισσότερο, τα υδατικά οικοσυστήµατα πρέπει να συναγωνίζονται τον άνθρωπο για την ίδια τη βάση της ύπαρξης τους, το νερό! Στις σύγχρονες κοινωνίες η χρήση του νερού καλύπτει τις ανάγκες για άρδευση, οικιακή κατανάλωση, αστική και βιοµηχανική χρήση. Σ αυτό το σηµείο αξίζει να σηµειωθεί ότι τα δύο τρίτα της ποσότητας αυτής αντιπροσωπεύουν τις ανάγκες της γεωργίας. Η ποσότητα του γλυκού νερού που καταναλώνεται έχει αυξηθεί κατά 35 ~ 50% τα τελευταία 300 χρόνια, ενώ περισσότερη της µισής αυτής ποσότητας έχει καταναλωθεί από το 1950 και µετέπειτα. Σε πολλές περιοχές, το υπόγειο νερό αντλείται ταχύτερα από το χρονικό διάστηµα που απαιτείται για να επανέλθει στη φυσιολογική του στάθµη, υποµονεύοντας κάτι που παλαιότερα αντιπροσώπευε ανανεώσιµη πηγή. Ο άνθρωπος ανέκαθεν βασιζόταν στα υδατικά οικοσυστήµατα για τη µεταφορά των αποβλήτων του, αλλά ο µεγάλος όγκος των αποβλήτων, σε συνδυασµό µε την ποσότητα νερού που καταναλώνεται, έχει µειώσει την ικανότητα τόσο των επιφανειακών, όσο και των υπόγειων υδροφορέων να αφοµοιώσουν ή ακόµα και να αποβάλουν τους ρυπαντές από το σύστηµα. Το νερό που τελικά επιστρέφει στους χείµαρρους, τα ποτάµια αλλά και τους υπόγειους υδροφορείς, µετά την άρδευση και τη βιοµηχανική του χρήση, είναι γενικά υποβαθµισµένο λόγω της ύπαρξης τοξικών, θρεπτικών, αλάτων, υψηλής θερµοκρασίας, αλλά και ύπαρξης πληθυσµών παθογόνων µικροοργανισµών. Η ανάγκη για τον ακριβή προσδιορισµό των υδατικών πόρων της χώρας, την εκτίµηση της ποιοτικής τους κατάστασης, την πρόγνωση της εξέλιξής τους στο χρόνο, αλλά και την ορθολογική τους διαχείριση έχει επισηµανθεί εδώ και πολλά χρόνια, αλλά δεν έχει αντιµετωπιστεί µε συνολικό και ολοκληρωµένο τρόπο. Η κάλυψη της ανάγκης αυτής προϋποθέτει την ανάπτυξη σειράς σχετικών ερευνητικών δραστηριοτήτων, που αναφέρονται τόσο στην παρακολούθηση των µετεωρολογικών, υδρολογικών, υδρογεωλογικών και ποιοτικών παραµέτρων και µεταβλητών, όσο και στην ανάπτυξη µοντέλων επεξεργασίας τους. Από την άλλη πλευρά, οι υδρολογικές ιδιαιτερότητες των νησιών δυσχεραίνουν ακόµα περισσότερο την πορεία αυτή προς την ορθή ιαχείριση των Υδατικών Πόρων. Ιδιαίτερα, η αλλαγή των οικονοµιών των νησιών από αγροτικές και κτηνοτροφικές οικονοµίες, σε αντίστοιχες παροχής υπηρεσιών (ξενοδοχεία, ενοικιαζόµενα δωµάτια, εστιατόρια, µπαρ κ.τ.λ.) επιδείνωσαν σηµαντικά το πρόβληµα της υδροδότησης των νησιών. Εποµένως, λόγω των περιορισµένων διαθέσιµων υδατικών πόρων στις παράκτιες περιοχές και τα νησιά, οι υπάρχοντες πόροι είναι πολύτιµοι και θα πρέπει να χρησιµοποιούνται όσο το δυνατό καλύτερα, ώστε να προστατευτούν και να συνεχίσουν να καλύπτουν και στο µέλλον τις ανάγκες µε 11

18 βιώσιµο τρόπο. Στα πλαίσια αυτά εκπονήθηκε ιαχειριστική Μελέτη Υδατικών Πόρων της νήσου Λέσβου, µε σκοπό την πρόληψη πιθανής µελλοντικής κατάστασης λειψυδρίας και αντιµετώπισής της µε την κατασκευή των απαιτούµενων έργων ύδρευσης της νήσου. Σκοπός λοιπόν της παρούσας διπλωµατικής εργασίας είναι η Βιώσιµη ιαχείριση των Υδατικών Πόρων της νήσου Λέσβου, εξετάζοντας παράλληλα την καταλληλότητα διάθεσης των επεξεργασµένων εκροών των Μονάδων Επεξεργασίας Υγρών Αποβλήτων αυτής (της νήσου), οι οποίες λειτουργούν ή επρόκειτο να λειτουργήσουν τα επόµενα χρόνια, µιας και οι περισσότερες από αυτές βρίσκονται στη φάση της µελέτης. 12

19 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Ο : ΕΙΣΑΓΩΓΗ. Η συνεχής αύξηση του πληθυσµού, η ρύπανση των επιφανειακών και υπόγειων νερών, η άνιση κατανοµή των υδάτινων πόρων και οι περιοδικές ξηρασίες, έχουν οδηγήσει τους οργανισµούς ύδρευσης σε αναζήτηση νέων πηγών υδάτινων αποθεµάτων. Η χρήση των επαρκώς επεξεργασµένων εκροών των υγρών αστικών αποβλήτων, οι οποίες εκβάλλουν στο περιβάλλον από τις εγκαταστάσεις επεξεργασίας αστικών λυµάτων, συγκεντρώνει όλο και περισσότερο ενδιαφέρον ως µία βιώσιµη λύση υδάτινου πόρου. Σε πολλές περιοχές η επαναχρησιµοποίηση του νερού αποτελεί ήδη ένα σηµαντικό στοιχείο στο σχεδιασµό και τη διαχείριση των υδάτινων πόρων. Ενώ η επαναχρησιµοποίηση του νερού αποτελεί µία βιώσιµη επιλογή, η διατήρηση των υδάτινων αποθεµάτων, η ορθολογική χρήση του νερού από τους υπάρχοντες οργανισµούς ύδρευσης και η ανάπτυξη και διαχείριση νέων υδάτινων πόρων, είναι επίσης σηµαντικοί παράγοντες οι οποίοι θα πρέπει να ληφθούν υπόψη. Η παρούσα µεταπτυχιακή διατριβή πέραν της εισαγωγής, αποτελείται από επιπλέον τρία κεφάλαια και δύο Παραρτήµατα. Το δεύτερο κεφάλαιο αποτελεί περίληψη της Ειδικής ιαχειριστικής Μελέτης Υδατικών Πόρων Νήσου Λέσβου, η οποία πραγµατοποιήθηκε για την πρόληψη πιθανής µελλοντικής κατάστασης λειψυδρίας και αντιµετώπισής της µε την κατασκευή των απαιτούµενων έργων ύδρευσης της νήσου. Ακολουθεί κριτική της ανωτέρω µελέτης, αναφορικά µε τη µεθοδολογία που ακολουθείται και αναπτύσσεται, αλλά και των προτάσεων που κατατίθενται σχετικά µε τη διαχείριση των υδατικών πόρων της νήσου, η οποία αποτελεί αντικείµενο περιγραφής του τρίτου κεφαλαίου. Το τέταρτο κεφάλαιο αναφέρεται στην επαναχρησιµοποίηση των υγρών αποβλήτων. Πιο συγκεκριµένα παρουσιάζονται τα απαιτούµενα ποιοτικά χαρακτηριστικά των επεξεργασµένων εκροών ανά καλλιέργεια, ώστε να καθίστανται δυνατές προς άρδευση αυτής. Επιπλέον, αναφερόµενοι στην περίπτωση της νήσου Λέσβου, παρουσιάζονται τα προαναφερθέντα χαρακτηριστικά της εκροής των Μονάδων Επεξεργασίας Υγρών Αποβλήτων (ΜΕΥΑ), παρόλο που βρίσκονται στο στάδιο του σχεδιασµού, θεωρώντας βέβαιη τη λειτουργία τους στο εγγύς µέλλον. Στη συνέχεια, υπολογίζονται οι εκτάσεις που µπορούν να αρδευτούν από τα επεξεργασµένα λύµατα της εκάστοτε ΜΕΥΑ, λαµβάνοντας υπόψη το ανάγλυφο της εκάστοτε περιοχής χωροθέτησής της. Τέλος, αναφέρονται προτάσεις για την ορθή ιαχείριση των Υδάτινων Πόρων της νήσου Λέσβου, ως συνέχεια εκείνων που κατατέθηκαν στην Νοµαρχία, λαµβάνοντας υπόψη τα συγκριµένα σενάρια της επαναχρησιµοποίησης των επεξεργασµένων αστικών αποβλήτων της εκάστοτε ΜΕΥΑ για την άρδευση καλλιεργήσιµών εκτάσεων. 13

20 Ακολουθεί παράρτηµα, στο οποίο η Κοινή Υπουργική Απόφαση Φ16/663/1-6-89, σύµφωνα µε την οποία η ιεύθυνση Υδάτων εκδίδει τις άδειες χρήσης νερού, µιας και προσδιορίζονται τα όρια (ανώτερα και κατώτερα) των αναγκαίων ποσοτήτων νερού για την ορθολογική του χρήση στην άρδευση ανά υδατικό διαµέρισµα και κατηγορία καλλιεργειών. 14

21 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Ο : ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΗΣ ΕΙ ΙΚΗΣ ΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ Υ ΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΝΗΣΟΥ ΛΕΣΒΟΥ. 2.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ. Η «Ειδική ιαχειριστική Μελέτη Υδατικών Πόρων για τη νήσο Λέσβο» αποτελεί µέρος της µελέτης για την εκπόνηση Γενικού Σχεδίου Ύδρευσης του νησιού. Εκπονήθηκε σε συνέχεια της Α' φάσης της µελέτης εκπόνησης του ανωτέρω σχεδίου, αναφορικά µε τη καταγραφή και αποτίµηση της σηµερινής εικόνας του νησιού, σχετικά µε τη συνολική διαχείριση των υδάτων της, τόσο από άποψη τεχνικών έργων και αναγκών, όσο και από περιβαλλοντική σκοπιά. Στην παρούσα διαχειριστική µελέτη εξετάζεται αρχικά η διαθεσιµότητα του νερού, σε όλες τις µορφές, ως προς τους φυσικούς πόρους, οι προοπτικές ανάπτυξης του νησιού και η εκτίµηση των µελλοντικών αναγκών νερού, εντοπίζοντας τελικά την αναµενόµενη µελλοντική επάρκεια και το επίπεδο κάλυψης των αναγκών. Ακολουθεί η διερεύνηση των πιθανών λύσεων για την αντιµετώπιση των προβληµάτων. Η διερεύνηση αυτή λαµβάνει χώρα εξετάζοντας την αποδοτικότητα όλων των πιθανών έργων διαχείρισης που µπορούν να πραγµατοποιηθούν, σχηµατίζοντας έτσι µια σειρά διαχειριστικών σεναρίων, τα οποία στη συνέχεια αναλύονται µέσα από κατάλληλα µαθηµατικά οµοιώµατα. Κάθε σενάριο εξετάζει µια αυτόνοµη βασική οµάδα µέτρων και έργων διαχείρισης του νερού, σε ένα χρονικό ορίζοντα 40 ετών (2048) και περιλαµβάνει σειρά υποσεναρίων, ανάλογα µε τα επιλεγµένα µεγέθη των επί µέρους τεχνικών έργων ή µέτρων. Τέλος, αξιολογείται η ποσοτική, ποιοτική και τεχνικοοικονοµική διάσταση των εξεταζόµενων σεναρίων και επιλέγονται βάσει αποτελεσµάτων οι διαχειριστικά βέλτιστες λύσεις, µε γνώµονα την επιτυγχανόµενη κάλυψη των αναγκών, το τεχνικοοικονοµικό αποτέλεσµα και το βαθµό τήρησης των επιβαλλόµενων περιβαλλοντικών δεσµεύσεων. 2.2 Υ ΡΟΛΟΓΙΑ Υ ΑΤΙΚΟ ΙΣΟΖΥΓΙΟ. Η νήσος Λέσβος έχει γενικά εύκρατο µεσογειακό κλίµα, µε χαρακτηριστικά που µοιάζουν περισσότερο στην ηπειρωτική Ελλάδα, παρά στις ξηρότερες νησιωτικές περιοχές των Κυκλάδων ή της ωδεκανήσου. Το ανάγλυφό του παρουσιάζει απότοµες και ισχυρές εδαφικές κλίσεις, µε το ποσοστό των εδαφών µε κλίση >16% να ανέρχεται στο 50,3% του συνόλου της έκτασης. Συνέπεια αυτού είναι η ανάπτυξη πυκνού υδρογραφικού δικτύου. Η µέση ετήσια 15

22 θερµοκρασία της ανέρχεται στους 18 ο C, ενώ η αντίστοιχη βροχόπτωσή της είναι σχετικά υψηλή, λαµβάνοντας υπόψη ότι πρόκειται για νησί του Αιγαίου, και ίση περίπου µε 650 ~ 700 mm (αναφερόµενη στη στάθµη της θάλασσας). Με βάση λοιπόν τα δεδοµένα καταγραφών βροχόπτωσης από µετεωρολογικούς σταθµούς που υπάρχουν εγκατεστηµένοι στο νησί και τις εκτιµήσεις της δυνητικής εξατµισοδιαπνοής που έχουν πραγµατοποιηθεί σε παλαιότερες µελέτες της περιοχής, το κλίµα της Λέσβου χαρακτηρίζεται ύφυγρο έως ηµίξηρο, µε µεγάλο πλεόνασµα νερού το χειµώνα και έλλειµµα το καλοκαίρι. Για την εξαγωγή των στατιστικών στοιχείων των σταθµών επιλέχθηκε ως κοινό διάστηµα χρονοσειρών η περίοδος από το υδρολογικό έτος 1975 έως και το υδρολογικό έτος 2004 (δηλαδή από 10/1975 έως 9/2005), συνολικού µήκους 30 ετών, το οποίο αποτελεί µία ικανοποιητική σε µήκος περίοδο. Για την επίτευξη της διαθεσιµότητας όλων των απαραίτητων δεδοµένων από τους σταθµούς απαιτήθηκε η συµπλήρωση ή και επέκταση των διαθέσιµων δειγµάτων. Αυτή πραγµατοποιήθηκε µέσω συσχέτισης ενός σταθµού µε ελλείψεις, µε κάποιον άλλον που διαθέτει τα αντίστοιχα στοιχεία, αλλά και χρησιµοποίησης εποχιακών συντελεστών συσχέτισης, όταν η τελευταία δεν κρινόταν ικανοποιητική. Αποτέλεσµα των ανωτέρω ήταν ο καθορισµός χρονοσειρών θερµοκρασίας, σχετικής υγρασίας, ηλιοφάνειας και ανέµου για τον υπολογισµό της δυνητικής εξατµισοδιαπνοής αλλά και της εξάτµισης από υδάτινες επιφάνειες (ταµιευτήρες). Ακολούθησε, από την επεξεργασία των στοιχείων που αναφέρονται σε υπόγεια νερά (παροχές, µετρήσεις στάθµης, χηµικές αναλύσεις, αντλήσεις κ.τ.λ.), ο καθορισµός των υδρογεωλογικών ενοτήτων και λεκανών του νησιού, από τις οποίες εξετάστηκε η δυνατότητα απόληψης τµήµατος των υπογείως διακινούµενων ποσοτήτων νερού στους υδροφορείς για την κάλυψη υδρευτικών, αρδευτικών και βιοµηχανικών αναγκών. Ο υπολογισµός της ποσότητας απόληψης πραγµατοποιήθηκε λαµβάνοντας υπόψη µετεωρολογικά δεδοµένα, ύπαρξη ή µη επικοινωνίας µε τη θάλασσα, ύπαρξη πλευρικών µεταγγίσεων σε όµορους υδροφορείς, τις σηµερινές αντλήσεις για την κάλυψη των αναγκών, καθώς και την ευκολία ή µη αναπλήρωσης των αντλούµενων ποσοτήτων. Έπειτα, λόγω της διαφορετικής υψοµετρικής στάθµης της εκάστοτε λεκάνης από το επίπεδο του αντιπροσωπευτικού σε αυτή σταθµού, πραγµατοποιήθηκε επιφανειακή ολοκλήρωση των υδροµετεωρολογικών δεδοµένων για την κατάρτιση µηνιαίων χρονοσειρών βροχόπτωσης, τα οποία θα χρησιµοποιηθούν ως δεδοµένα εισόδου στο διαχειριστικό οµοίωµα. Η επιφανειακή χρονοσειρά βροχόπτωσης της εκάστοτε λεκάνης υπολογίστηκε λαµβάνοντας υπόψη το µέσο υψόµετρο αυτής και ανάγοντας τη χρονοσειρά του σταθµού βάσης στο συγκεκριµένο υψόµετρο. Εξαίρεση αποτέλεσε η λεκάνη της Βόρειας και Κεντρικής Λέσβου (Λεκάνη ΙΙ), στην οποία η 16

23 ύπαρξη δύο σταθµών επέτρεψε την εφαρµογή του µέσου όρο των σταθµών ζυγισµένου κατά πολύγωνα Thiessen, λαµβάνοντας όµως υπόψη και πιθανή επιρροή από σταθµούς συνορευόντων λεκανών. Τέλος, µε εφαρµογή του µοντέλου βροχής απορροής «Ζυγός» προσδιορίστηκαν οι υδρολογικές λεκάνες, µε σκοπό τον προσδιορισµό των διαθέσιµων υπόγειων φυσικών πόρων, καθώς και οι λεκάνες απορροής των έργων ταµίευσης για τον προσδιορισµό των διαθέσιµων πόρων από επιφανειακά νερά. Προέκυψαν αποτελέσµατα σχετικά µε την επιφανειακή απορροή, την κατείσδυση και τη πραγµατική εξατµισοδιαπνοή, µεγέθη τα οποία καλύπτουν το σύνολο του υδατικού ισοζυγίου. Με βάση την ανάλυση της µελέτης προέκυψε ότι ο µέσος ετήσιος όγκος βροχόπτωσης στο νησί φτάνει τα 1300 hm 3, από τα οποία 150 hm 3 περίπου κατεισδύουν στον υπόγειο υδροφόρο ορίζοντα, 400 hm 3 απορρέουν επιφανειακά, ενώ τα υπόλοιπα µέσω της εξατµισοδιαπνοής χάνονται στην ατµόσφαιρα 2.3 ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΕΣ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ. Για την επιτυχία της ανάλυσης και την αξιοπιστία των αποτελεσµάτων της προηγήθηκε εκτίµηση των µελλοντικών αναγκών του νησιού σε νερό. Η εκτίµηση αυτή βασίστηκε στις γενικότερες αναπτυξιακές προοπτικές του τόπου, αναφορικά µε την οικονοµία σε κάθε παραγωγικό τοµέα, τη δηµογραφική εξέλιξη και τις ίδιες τις δυνατότητες που έχει το νησί. Κυρίαρχη θέση στις αναπτυξιακές αυτές προοπτικές κατέχει ο εθνικός σχεδιασµός. Για το νησί της Λέσβου, οι αναπτυξιακοί στόχοι και οι τρόποι επίτευξης τους προκύπτουν από το εγκεκριµένο µε το ΦΕΚ1473/2003 «Περιφερειακό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασµού και Αειφόρου Ανάπτυξης της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου». Με βάση το συγκεκριµένο πλαίσιο, µετά την πληθυσµιακή συρρίκνωση των δεκαετιών του 60 και του 70, οι τρεις νοµοί της Περιφέρειας, συµπεριλαµβανοµένης και της Λέσβου, παρουσιάζουν πληθυσµιακή ανάκαµψη µε µικρή αλλά σταθερή αυξητική τάση του δυναµικού τους. Ο λόγος αυτής της ανάκαµψης συνδέεται µε την ενίσχυση του τριτογενούς τοµέα. Ο πρωτογενής τοµέας παρουσιάζει συρρίκνωση, ειδικά στη Λέσβο όµως παραµένει σταθερά σηµαντικός, σε ότι αφορά τη γεωργία και την κτηνοτροφία. Στην περίµετρο της Μυτιλήνης αναπτύσσονται νέες περιοχές κατοικίας, µε κατεύθυνση τα περίχωρα της πόλης προς Βορρά και Νότο, καταλαµβάνοντας κενά ανάµεσα σε εκτεταµένες περιοχές του γειτονικού ήµου Λουτροπόλεως, αλλά και των περιοχών παραλιακά µέχρι το αεροδρόµιο και πέρα από αυτό. Η 17

24 πολεοδοµική αυτή ανάπτυξη έχει ιδιότυπο προαστιακό χαρακτήρα που αποτελεί νέο πρότυπο κατοίκησης. Ο τουρισµός ενισχύεται, τόσο στις παραδοσιακά τουριστικές περιοχές (Ερεσσός, Πέτρα, Μόλυβος, κ.λ.π.) όσο και σε θέσεις εναλλακτικού τουρισµού και οικοτουρισµού (Καλλονή, Αγία Παρασκευή, Μανταµάδος, Λουτρόπολη, Μυτιλήνη, κ.λ.π.). Οι στόχοι του Γενικού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασµού και Αειφόρου Ανάπτυξης περιλαµβάνουν: a) τη συγκράτηση του πληθυσµού στο νησί, b) την ολοκληρωµένη οικονοµική ανάπτυξη µε διεύρυνση των δυνατοτήτων απασχόλησης και τη στήριξη εναλλακτικών µορφών ήπιας ανάπτυξης και c) την προστασία της φυσικής και πολιτιστικής κληρονοµιάς. Για την επίτευξη των στόχων αυτών προβλέπεται ο σχεδιασµός έργων υποδοµής µε σεβασµό στη φέρουσα ικανότητα των φυσικών οικοσυστηµάτων και πόρων. Θεωρείται επίσης ιδιαίτερα σηµαντική η προώθηση έργων ταµίευσης που έχουν µελετηθεί σε µικρότερο ή µεγαλύτερο βαθµό, τα οποία είναι απαραίτητα για την διατήρηση του υδατικού ισοζυγίου και την κάλυψη των σχετικών αναγκών. Συµπερασµατικά, οι αναπτυξιακές προοπτικές του νησιού είναι πολύ σηµαντικές και αφορούν όλους τους τοµείς των οικονοµικών δραστηριοτήτων. Η αυτονόητη εξάρτηση που υπάρχει µεταξύ της δυνατότητας επίτευξης των στόχων, της διαθεσιµότητας νερού και την παράλληλης διατήρησης της οικολογικής ισορροπίας του νησιού καθιστούν κρίσιµο το σωστό προγραµµατισµό διαχείρισης υδατικών πόρων στο νησί, µε την εφαρµογή των σχετικών µέτρων και την κατασκευή των απαραίτητων τεχνικών έργων. 2.4 ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΑΝΑΓΚΩΝ. Το Γενικό Χωροταξικό Σχέδιο προβλέπει αύξηση του πληθυσµού της νήσου Λέσβου συνολικά στους κατοίκους µέχρι το Με βάση την πρόβλεψη αυτή, εκτιµήθηκαν στη διαχειριστική µελέτη οι ρυθµοί ανάπτυξης και εξέλιξης του πληθυσµού και υπολογίστηκαν οι ανάγκες σε νερό κάθε χρήσης. Στη συνέχεια, εξετάστηκε η απόκριση των διαθέσιµων υδατικών πόρων και των σχετικών υποδοµών στις ανάγκες αυτές, µε στόχο τον καθορισµό των βέλτιστων έργων και µέτρων που θα πρέπει να προγραµµατιστούν για την επίτευξη της διαθεσιµότητας υδατικών πόρων. 18

25 Αρχικά εκτιµήθηκε ο µόνιµος, ο εποχιακός και ο τουριστικός πληθυσµός το Ακολούθησαν οι ανάγκες ύδρευσης, άρδευσης, κτηνοτροφίας, βιοµηχανικής βιοτεχνικής χρήσης, καθώς και οι περιβαλλοντικές ανάγκες το συγκεκριµένο έτος, ώστε σε συνδυασµό µε τη διαθεσιµότητα των υδατικών πόρων να προκύψει το υδατικό ισοζύγιο. Για την εκτίµηση του µόνιµου πληθυσµού εξετάστηκαν τρεις µέθοδοι: Α) Μέθοδος της εκθετικής αύξησης, Β) Μέθοδος Pearl και Γ) Μέθοδος Gompetz. Από τις παραπάνω επιλέχθηκε εκείνη της εκθετικής καµπύλης, ως η πλέον προσφορότερη, διότι οι τιµές των παραµέτρων των δύο άλλων µεθόδων µπορούν µόνο να εκτιµηθούν χοντρικά, µιας και οι διαθέσιµες απογραφές παρουσιάζουν πτωτική συµπεριφορά. Ακολούθησε η εκτίµηση του εποχιακού πληθυσµού, δηλαδή των µετακινούµενων γηγενών που διατηρούν κατοικίες στον τόπο καταγωγής τους και οι οποίοι για σηµαντικό µέρος του έτους και κυρίως κατά τους καλοκαιρινούς µήνες διαµένουν σε αυτές, καθώς και των απασχολούµενων στον τουρισµό, οι οποίοι αναζητούν καλοκαιρινή εργασία στο νησί, κατά τη θερινή περίοδο. Λόγω της δυσκολίας εκτίµησής τους, διότι εν µέρει απογράφονται στη Λέσβο (µετακινούνται τις περιόδους απογραφής, ώστε να εµφανιστούν ως κάτοικοι του τόπου τους), ο αριθµός τους προέκυψε ως ποσοστό (20 ~ 40%) του µόνιµου πληθυσµού (λαµβάνοντας υπόψη τη µελλοντική εξέλιξή του), ανάλογα µε τη τουριστική ανάπτυξη του εκάστοτε ήµου. Τέλος, για την εκτίµηση της τουριστικής δραστηριότητας λήφθηκαν στοιχεία από την ΕΣΥΕ (γενικά στοιχεία καταλυµάτων) και τον ΕΟΤ (τοπικά τουριστικά γραφεία). Λόγω της εξάρτησης της ετήσιας διακύµανσης της τουριστικής κίνησης από πολλούς και αβέβαιους παράγοντες, η εξέλιξη του τουρισµού στο νησί δε µπορεί να εκτιµηθεί µε ακρίβεια σε ετήσια βάση. Συνεπώς, υιοθετήθηκε υποθετικά µία µέση ετήσια αύξηση του αριθµού των τουριστών στο 1% για τα επόµενα 40 χρόνια και στο 1,5% για τους πλέον τουριστικούς προορισµούς. Για τις ανάγκες ύδρευσης, µε βάση αντίστοιχες παραδοχές που γίνονται σε έργα ύδρευσης λήφθηκαν συγκεκριµένες τιµές µέσης ηµερήσιας κατανάλωσης ανά κάτοικο και ηµέρα για κάθε µία από τις ανωτέρω κατηγορίες (µόνιµοι κάτοικοι, εποχιακοί και τουρίστες). Οι εκτιµήσεις για την άρδευση βασίζονται στις αρδευόµενες εκτάσεις που καταγράφηκαν από αντίστοιχη µελέτη. Επιπλέον, εκτιµήθηκαν συγκεκριµένες χρησιµοποιούµενες µέσες ετήσιες ποσότητες νερού άρδευσης ανά στρέµµα και είδος καλλιέργειας, οι οποίες µάλιστα θεωρήθηκαν ότι θα παραµείνουν σταθερές στο µέλλον, λόγω της γενικότερης τάσης εξοικονόµησης νερού. Αναφορικά µε τις ανάγκες σε βιοτεχνία και βιοµηχανία, αυτές λήφθηκαν βάσει παλαιοτέρων µελετών και θεωρήθηκε ότι η ζήτηση θα παραµείνει σταθερή στο µέλλον, δεχόµενοι ότι σχετική αύξηση των δραστηριοτήτων δε θα επηρεάσει σηµαντικά την κατανάλωση νερού. Αντίστοιχο έγινε και µε τη ζήτηση νερού για την κάλυψη αναγκών 19

26 κτηνοτροφίας, όπου θεωρήθηκε ως ειδική κατανάλωση, συγκεκριµένες ποσότητες νερού ανά ηµέρα και ζώο, λαµβάνοντας υπόψη το µέγεθος αυτού (µεγάλο, µικρό, όρνιθες/πτηνά). Τέλος, οι περιβαλλοντικές υδατικές ανάγκες, οι οποίες εκφράζουν τις απαραίτητες ποσότητες ύδατος που διατίθενται για οποιονδήποτε περιβαλλοντικό σκοπό, λήφθηκαν ως ποσοστό επί των µηνιαίων εισροών (5 ~ 30% τους θερινούς µήνες). Στη συνέχεια, τα ανωτέρω στοιχεία αποτέλεσαν δεδοµένα του µοντέλου διαχείρισης υδατικών πόρων που ακολούθησε, σκοπός του οποίου είναι ο υπολογισµός των ελλειµµάτων για τις διάφορες χρήσεις νερού, µε βάση µία δεδοµένη διαθεσιµότητα υδατικών πόρων και υποδοµή ύδρευσης, αξιολογώντας τη σηµερινή και µελλοντική κατάσταση σε ένα ολοκληρωµένο διαχειριστικό πλαίσιο µέσα στο οποίο συνεκτιµώνται όλες οι ζητήσεις και οι διαθέσιµες πηγές τροφοδοσίας. Αρχικά πραγµατοποιήθηκε καθορισµός των κόµβων ζήτησης, όπου και δηµιουργήθηκαν 13 κόµβοι ζήτησης και αντίστοιχοι άρδευσης, µιας και ο διαχωρισµός έλαβε χώρα σε επίπεδο ήµου. Ακόµη, προβλέφθηκαν κόµβοι ζήτησης οικολογικής παροχής για τα έργα ταµίευσης (ένας κόµβος ανά έργο), ενώ στις ποσότητες ζήτησης για ύδρευση και άρδευση του κάθε κόµβου συµπεριλήφθηκαν εκτιµήσεις απωλειών σε ποσοστό 35% της συνολικής ζήτησης (µε εξαίρεση τη Μυτιλήνη όπου λήφθηκε ίσο µε 50%), αναφορικά µε τη παρούσα (ζήτηση), ενώ για τη µελλοντική, έγινε παραδοχή µείωσης του συγκεκριµένου ποσοστού στο 20%, λόγω προώθησης µέτρων περιορισµού των διαρροών των δικτύων µεταφοράς και διανοµής. Ακολούθησε ο καθορισµός των κόµβων προσφοράς µε βάση τα υδρολογικά χαρακτηριστικά και δεδοµένα που παρουσιάστηκαν αρχικά, αλλά και µε βάση τα έργα υποδοµής που υπάρχουν ή που προβλέπονται στη περιοχή. Πέραν όµως των 6 κόµβων των βασικών υδρολογικών λεκανών, προβλέφθηκαν επιπλέον κόµβοι, οι οποίοι προσοµοιώνουν ιδιαίτερες θέσεις από άποψη διαθεσιµότητας υπόγειων υδάτων, όπως µεγάλοι προσχωµατικοί υδροφορείς. Το ίδιο πραγµατοποιήθηκε και µε τα επιφανειακά νερά. ηµιουργήθηκαν δηλαδή, ξεχωριστοί κόµβοι προσφοράς για κάθε υφιστάµενο ή µελλοντικό έργο επιφανειακής ταµίευσης (φράγµα ή λιµνοδεξαµενή). Στη συνέχεια, σχεδιάστηκαν οι σύνδεσµοι τροφοδοσίας, δηλαδή τα στοιχεία εκείνα που συνδέουν τους κόµβους προσφοράς µε τους αντίστοιχους της ζήτησης, καθορίζοντας έτσι τον τρόπο µε τον οποίο ικανοποιούνται οι εκάστοτε ανάγκες, αλλά και το ποσοστό ικανοποίησης αυτών από το συγκεκριµένο κόµβο. Τέλος, καθορίστηκαν επιπλέον περιορισµοί του συστήµατος, οι οποίοι προέκυψαν από τις πραγµατικές συνθήκες της υπάρχουσας υποδοµής. Με βάση τις σχετικές αναλύσεις που έγιναν προκύπτει ότι οι ανάγκες ύδρευσης που εκτιµώνται σήµερα σε 11,3 hm 3 περίπου, προβλέπεται να φτάσουν τα 14,6 hm 3 το 2048, εφόσον ληφθούν τα 20

27 κατάλληλα µέτρα ορθολογικής χρήσης και περιορισµού των απωλειών στη µεταφορά και τη διανοµή του νερού. Από αυτή την αύξηση, περίπου τα 1,6 hm 3 αναφέρονται στο ήµο Μυτιλήνης. Αναφορικά µε την άρδευση, προβλέπεται διατήρηση της ζήτησης στα σηµερινά επίπεδα, που φτάνουν τα 37,0 hm 3 περίπου. Οι υπόλοιπες χρήσεις του νερού (βιοµηχανία, κτηνοτροφία) έχουν µικρή συµβολή στο σύνολο και εκτιµώνται σε 1,5 hm 3 περίπου. Οι σηµερινές ανάγκες καλύπτονται σε σχεδόν απόλυτο βαθµό από υπόγεια ύδατα, παρουσιάζοντας όµως προβλήµατα, τόσο ως προς την ποσότητα αλλά κυρίως ως προς την ποιότητα τους. 2.5 ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ. Η διαχειριστική ανάλυση πραγµατοποιείται µε την κατάρτιση και έλεγχο µια σειράς διαχειριστικών σεναρίων, τα οποία αφ' ενός εξετάζουν την παρούσα κατάσταση και τα επίπεδα ικανοποίησης των αναγκών που υπολογίστηκαν, αφ' ετέρου αξιολογούν τις δυνατότητες που υπάρχουν για την αντιµετώπιση των τυχόν ελλειµµάτων. Τα περιθώρια βελτίωσης των κάθε φύσεως ελλειµµάτων που παρουσιάζονται σε όλα τα σενάρια βασίζονται στις δυνατότητες που υπάρχουν για τον προγραµµατισµό µιας σειράς ενεργειών, οι οποίες θα βελτιώνουν το διαχειριστικό αποτέλεσµα, λαµβάνοντας υπ' όψη τόσο το ποσοτικό, όσο το ποιοτικό και οικονοµικό αποτέλεσµα. Οι ενέργειες αυτές, αναφερόµενες και ως «µέτρα», αφορούν αφ' ενός τα τεχνικά έργα που µπορούν να προγραµµατιστούν και να κατασκευαστούν, αφ' ετέρου άλλα µέτρα που µπορούν να ληφθούν προς την κατεύθυνση της εξοικονόµησης και ορθολογικής χρήσης των υδατικών πόρων. Η ανάλυση των σεναρίων που πραγµατοποιήθηκε µε το µαθηµατικό οµοίωµα είχε τρεις στόχους: 1) Την εξέταση του βαθµού ικανοποίησης της ζήτησης, 2) Την εξέταση του βαθµού εξασφάλισης των τιθέµενων περιβαλλοντικών αναγκών σε θέσεις προβλεπόµενων έργων (Εξασφάλιση ποσοτήτων για τη διατήρηση της υφιστάµενης οικολογικής κατάστασης) και 3) Την τεχνικοοικονοµική εξέταση των προτεινοµένων λύσεων. Ο καταλληλότερος συνδυασµός των µέτρων που θα πρέπει να ληφθούν θα είναι εκείνος, ο οποίος συνδυάζει την ελαχιστοποίηση των ποσοτικών ελλειµµάτων και την αντιµετώπιση των ποιοτικών προβληµάτων που παρουσιάζονται σήµερα, επιτυγχάνοντας κατάλληλες 21

28 περιβαλλοντικές συνθήκες και βέλτιστο τεχνικοοικονοµικό αποτέλεσµα. Τα ποσοτικά κριτήρια εκφράστηκαν µε τη µορφή ποσοτήτων ελλειµµάτων, ενώ τα ποιοτικά κριτήρια µε την µορφή της ικανοποίησης των περιβαλλοντικών αναγκών, καθώς και µε την οικονοµική επιβάρυνση που προκύπτει από την κακή ποιότητα κάποιων από τους διαθέσιµους υδατικούς πόρους. Το σύνολο των κριτηρίων τέλος, ποσοτικοποιήθηκαν µε όρους κόστους (φυσικών πόρων και οικονοµικού κόστους) και εξετάστηκε το τεχνικοοικονοµικό αποτέλεσµα. Η ανάλυση εστιάστηκε στις ανάγκες ύδρευσης, συνυπολογίζοντας τις ανάγκες άρδευσης και τις λοιπές ανάγκες, στο πλαίσιο ενός µοντέλου ολοκληρωµένης διαχείρισης. Κάθε συνδυασµός µέτρων αναφέρεται ως «σενάριο». Είναι προφανές ότι µε µέγεθος ενός διαχειριστικού συστήµατος σαν αυτό της νήσου Λέσβου, και δεδοµένης της πληθώρας των πιθανών µέτρων, µπορεί να προκύψει απεριόριστος αριθµός σεναρίων και υποσεναρίων. Τα σενάρια που επιλέχθηκαν προς εξέταση στη µελέτη συγκροτούνται ως ρεαλιστική και ορθολογική σύνθεση µέτρων και έργων, µε τρόπο που να εκφράζουν την πλήρη έκταση των πιθανών λύσεων. Με βάση τις αναπτυξιακές παραµέτρους του νησιού και τις υπολογιζόµενες µελλοντικές ανάγκες, είναι βέβαιο ότι θα απαιτηθεί τόσο η εξεύρεση νέων πόρων για την εξασφάλισης της ύδρευσης του νησιού, όσο και η προστασία των υφιστάµενων. Τα πιθανά έργα ταµίευσης που µπορούν να κατασκευαστούν παρουσιάστηκαν στην πρώτη φάση του έργου, στην «Έκθεση Αποτίµησης Έργων (Α1)» και αναλύθηκαν στην παρούσα µελέτη ως προς τα τεχνικά και οικονοµικά χαρακτηριστικά τους, µαζί µε άλλα έργα ή εναλλακτικές λύσεις κάλυψης των αναγκών. Κάθε εξεταζόµενη πρόταση συνδυάζει διαφορετικά έργα ταµίευσης µε διαφορετικούς βαθµούς εκµετάλλευσης των υπογείων υδάτων, και ταυτόχρονα να προϋποθέτει βασικά µέτρα εξοικονόµησης και προστασία των διαθέσιµων πόρων. Με βάση τις παραπάνω γενικές διαπιστώσεις και την εικόνα των δυνατών έργων της περιοχής, προέκυψε ότι οι βασικές συνιστώσες των σεναρίων είναι: Έργα περιορισµού των απωλειών και µέτρα προστασίας των υπογείων υδροφορέων θεωρήθηκαν απαραίτητα σε κάθε περίπτωση και υιοθετήθηκαν σε όλα τα σενάρια. Εξέταση της υιοθέτησης µηδενικής λύσης χωρίς κανένα έργο, και συνέχιση της εκµετάλλευσης των υπόγειων υδροφορέων. Εξέταση της κατασκευής του φράγµατος Τσικνιά και των συναφών του έργων για χρήση κυρίως ύδρευσης, ως κύρια στρατηγική επιλογή για το µέλλον και ανακούφιση/σταθεροποίηση της σηµερινής εκµετάλλευσης των υπογείων υδάτων. 22

29 Κατασκευή των έργων του φράγµατος Πολυχνίτου κυρίως για ύδρευση, µε η χωρίς συνδυασµό τους µε τα έργα Τσικνιά, και ανακούφιση/σταθεροποίηση της σηµερινής εκµετάλλευσης των υπογείων υδάτων. Κατασκευή µικρών φραγµάτων σε τοπικό επίπεδο ήµων και παράλληλη σταθερή ή αυξηµένη εκµετάλλευση των υπογείων υδάτων. Υιοθέτηση άλλων έργων και µέτρων εκτός ταµιευτήρων, µε εµπλουτισµό των υπογείων και σταδιακά εντατικότερη εκµετάλλευση τους. Η διαχειριστική ανάλυση πραγµατοποιήθηκε µε τη βοήθεια κατάλληλου µαθηµατικού οµοιώµατος. Το οµοίωµα τροφοδοτήθηκε µε τα δεδοµένα προσφοράς και ζήτησης νερού που προέκυψαν από τα προηγούµενα βήµατα. Συνολικά προέκυψαν 9 σενάρια, µερικά από τα οποία αναλύθηκαν σε επί µέρους υποσενάρια, εξετάζοντας τη σκοπιµότητα ως προς το µέγεθος συγκεκριµένων έργων. A. Μηδενικό Σενάριο. Στο συγκεκριµένο σενάριο θεωρήθηκε ότι δεν κατασκευάζεται κανένα επιπλέον έργο, εξετάζοντας την αναµενόµενη εξέλιξη των ελλειµµάτων στο µέλλον, ενώ η τροφοδοσία συνεχίζεται από τις υφιστάµενες πηγές. Αποτέλεσε τη βάση σύγκρισης µε τα υπόλοιπα, ενώ θεωρήθηκε ότι θα ληφθούν ορισµένα µέτρα για την εξοικονόµηση νερού, όπως µείωση των απωλειών σε αποδεκτά επίπεδα των δικτύων µεταφοράς και διανοµής στο µέλλον. B. Κατασκευή φράγµατος Τσικνιά (Α Φάση). Το σενάριο αυτό προϋποθέτει τη κατασκευή του φράγµατος Τσικνιά για την εξασφάλιση µεγάλων διαθέσιµων ποσοτήτων νερού καλής ποιότητας για µικτή χρήση (ύδρευση, άρδευση), µε βασικό αποδέκτη την πόλη της Μυτιλήνης, η οποία αποτελεί τον κύριο καταναλωτή ύδρευσης του νησιού. Σε πρώτη φάση, πέραν της πόλης της Μυτιλήνης θα τροφοδοτηθούν οι γειτονικοί ήµοι Καλλονής, Αγίας Παρασκευής και Μανταµάδου, ο οποίος παρουσιάζει µεγάλα προβλήµατα επάρκειας, σε συνδυασµό µε το ήµο Λουτροπόλεως ως συνέχεια της Μυτιλήνης. C. Κατασκευή φράγµατος Τσικνιά (Β Φάση). Σε δεύτερη φάση τα έργα θα µπορούσαν να καλύψουν επιπλέον µεγάλο µέρος αναγκών των ήµων Ευεργέτουλα και Γέρας. Αξίζει να σηµειωθεί ότι ο ήµος Ευεργέτουλα δεν αντιµετωπίζει σήµερα σηµαντικά προβλήµατα, θα πρέπει όµως να ενισχυθεί µε εναλλακτικές 23

30 δυνατότητες, ενώ ο ήµος Γέρας παρουσιάζει προβλήµατα στην κάλυψη των αναγκών των παραλιακών και άλλων περιοχών του. D. Κατασκευή φράγµατος Τσικνιά (Γ Φάση). Σε τρίτη φάση εξετάστηκε επιπλέον η τροφοδοσία των ήµων Πέτρας και Μολύβου, οι οποίοι σήµερα καλύπτουν τις υδρευτικές τους ανάγκες µε γεωτρήσεις. E. Κατασκευή φράγµατος Τσικνιά ( Φάση). Σε τέταρτη φάση εντάχθηκε και ο ήµος Πολιχνίτου χωρίς την παράλληλη κατασκευή του οµώνυµου φράγµατος. F. Κατασκευή φράγµατος Τσικνιά + Πολιχνίτου. Το σενάριο αυτό αποτελεί επέκταση του προηγουµένου, µιας και πραγµατοποιείται παράλληλη κατασκευή του φράγµατος Πολιχνίτου και σύνδεσή του µε το φράγµα Τσικνιά. G. Κατασκευή φράγµατος Πολιχνίτου. Το συγκεκριµένο σενάριο προϋποθέτει την κατασκευή του φράγµατος Πολιχνίτου και τη σύνδεσή του µόνο µε το συγκεκριµένο ήµο. H. Ενίσχυση γεωτρήσεων και φραγµάτων. Το σενάριο αυτό περιλαµβάνει την ενίσχυση των γεωτρήσεων και φραγµάτων, ώστε να δίνεται δυνατότητα συνέχισης της κάλυψης των αναγκών από υπόγεια ύδατα, σε συνδυασµό µε τοπικής εµβέλειας έργα, όπως λιµνοδεξαµενές και φράγµατα µικρού µεγέθους, µε στόχο να καλύψουν τοπικές ανάγκες ενός ή δύο γειτονικών ήµων. I. Ενίσχυση γεωτρήσεων. Το συγκεκριµένο σενάριο περιλαµβάνει την ενίσχυση των γεωτρήσεων και τον εµπλουτισµό προσχωµατικών, χωρίς τη κατασκευή νέων φραγµάτων ή αλλαγής χρήσης υφισταµένων µε παράλληλη αύξηση της ποσότητας άντλησης για την κάλυψη τοπικών αναγκών. Στη συνέχεια παρουσιάστηκαν τα σενάρια εξέλιξης της ζήτησης, στα οποία εξετάστηκε η ζήτηση σε δύο περιόδους, τη σηµερινή (2008) για τον υπολογισµό των σηµερινών ελλειµµάτων και τη µελλοντική (2048) µε παράλληλη θεώρηση απωλειών των δικτύων ύδρευσης 35% για τη σηµερινή κατάσταση (50% για τη Μυτιλήνη) και 20% για τη µελλοντική. 24

31 Ακολούθησαν τα σενάρια προσφοράς βάσει υδρολογικών συνθηκών, στα οποία εφαρµόστηκε η ιστορική 30ετία βροχής απορροής ( ) στα δύο σενάρια ζήτησης. Επιπλέον κρίθηκε απαραίτητος ο έλεγχος των αποτελεσµάτων για πιθανές ξηρές συνθήκες. Έτσι λοιπόν αποµονώθηκαν τα αποτελέσµατα της περιόδου , που αποτελεί τη ξηρότερη περίοδο 7 ετών του δείγµατος, µε το έτος 1989 ως εκείνο µε τη περισσότερη ξηρασία. Έπειτα, ακολούθησε η τεχνικοοικονοµική ανάλυση των σεναρίων που ελέγχθηκαν µε το διαχειριστικό µοντέλο, καθώς και η γενική σκοπιµότητα των έργων που θα µπορούσαν να κατασκευαστούν προκειµένου να αντιµετωπιστούν γνωστά ελλείµµατα. Καθορίστηκαν, δηλαδή, τα τεχνικοοικονοµικά δεδοµένα για µία σειρά έργων που µπορούν να εξεταστούν στα µελλοντικά διαχειριστικά σενάρια. Συγκεκριµένα ορίστηκε το κόστος κατασκευής, συντήρησης και λειτουργίας όλων των έργων ύδρευσης, καθώς και εκείνων που απαιτούνται για την επίτευξη ικανοποιητικής ποιότητας νερού, τόσο σε σηµεία όπου το διαθέσιµο νερό είναι ακατάλληλο προς πόση, όσο και σε περιπτώσεις, στις οποίες συγκρίνεται η δυνατότητα επεξεργασίας νερού κατώτερης ποιότητας ώστε να γίνει κατάλληλο, ως προς άλλες εναλλακτικές πηγές ύδρευσης. Κοστολογήθηκαν, συνεπώς, έργα προσφοράς (γεωτρήσεις, ταµιευτήρες κ.τ.λ.), τα συναφή τους (π.χ. Ε.Ε.Ν.), αλλά και έργα µεταφοράς (υδραγωγεία). Προέκυψε, λοιπόν, το ολικό κόστος αυτών, το οποίο διαιρούµενο δια την εκάστοτε αποδιδόµενη ποσότητα έδωσε το µοναδιαίο κόστος του νερού ( / m 3 ). Για τον υπολογισµό του ολικού κόστους λήφθηκε υπόψη το κόστος κατασκευής και απόσβεσης του έργου, το πάγιο κόστος λειτουργίας, συντήρησης, καθώς και το µεταβλητό κόστος λειτουργίας, το οποίο εξαρτάται από την ποσότητα του παραγόµενου από το έργο νερού (π.χ. άντληση σε µία γεώτρηση). Για τα υφιστάµενα έργα ύδρευσης θεωρήθηκε το ετήσιο κόστος συντήρησης ως 2% επί του κόστους κεφαλαίου και το εκτιµώµενο κόστος λειτουργίας ανά m 3 νερού. Το κόστος κεφαλαίου λήφθηκε 200 /κάτοικο, µε έτος αναφοράς το Για σενάρια µε προβλεπόµενη αύξηση των αντλούµενων ποσοτήτων, αυξήθηκε κατ αναλογία και το κόστος κεφαλαίου και συντήρησης. Το κόστος των νέων έργων εγκαταστάσεων επεξεργασίας νερού (Ε.Ε.Ν.) λήφθηκε κατά προσέγγιση, από παρόµοια έργα, ίσο µε 150 /εξυπηρετούµενο κάτοικο, της αφαλάτωσης του νερού ίσο µε 2,00 /m 3 και 1,50 /m 3 της αποσκλήρυνσης (π.χ. νερό Λάρσου). Αντίστοιχα, το κόστος αφαίρεσης αρσενικού και άλλων µετάλλων, µιας και αυτά απαντώνται πολύ συχνά στο νερό του νησιού λόγω των υφιστάµενων γεωλογικών συνθηκών, θεωρήθηκε ίσο µε 0,40 /m 3 επεξεργασµένου νερού. Επιπλέον, υπολογίστηκε το κόστος των νέων έργων µεταφοράς βάσει των διαµέτρων των αγωγών που χρησιµοποιήθηκαν, αλλά και του υλικού αυτών, από ενιαία τιµολόγια του ΥΠΕΧΩ Ε. Τέλος, λήφθηκαν υπόψη τα τεχνικά και οικονοµικά στοιχεία 25

32 (ανηγµένα σε τιµές του 2008) από υφιστάµενες µελέτες για τα έργα ταµίευσης (υφιστάµενα ή µη), τα οποία συµπεριλαµβάνονται στα εξεταζόµενα σενάρια. 2.6 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗΣ ΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΟΥ ΜΟΝΤΕΛΟΥ. Για την αξιολόγηση των αποτελεσµάτων που προέκυψαν και την εξαγωγή των σχετικών συµπερασµάτων για όλα τα σενάρια που εξετάστηκαν, οι κυρίες παράµετροι που λήφθηκαν υπόψη είναι οι εξής: ιερεύνηση των ελλειµµάτων ύδρευσης ανά ήµο. Θεωρήθηκαν ως µη αποδεκτά ελλείµµατα ύδρευσης άνω του 10%. ιερεύνηση των ελλειµµάτων για όλες τις χρήσεις, ανά ήµο. Πέρα από την ύδρευση, µεγάλα θεωρήθηκαν και ελλείµµατα άρδευσης άνω του 30%. ιερεύνηση της ικανοποίησης της επιλεγείσας οικολογικής παροχής και εκτίµηση περαιτέρω υπερχειλίσεων στα έργα ταµίευσης. Θεωρήθηκε ότι οι περιβαλλοντικές ανάγκες έχουν µέγιστη προτεραιότητα και πρέπει να καλύπτονται σε επίπεδο τουλάχιστον 95%. Ποσοστά αστοχιών του συστήµατος, για όλες τις χρήσεις. Τα ποσοστά αστοχιών εξετάστηκαν ενιαία για το σύνολο των έργων που εξυπηρετούν ένα ήµο και όχι χωριστά για κάθε έργο. Αυτό διότι η κάλυψη των αναγκών σε όλες τις περιπτώσεις πραγµατοποιήθηκε από συνδυασµό έργων ταµίευσης και υπογείων, και συνεπώς θα πρέπει να εξετάζονται συνολικά οι εντοπιζόµενες αστοχίες. Αστοχία καταγράφηκε σε περίπτωση µη κάλυψης της ζήτησης ύδρευσης σε ποσοστό µεγαλύτερο του 10%. Μοναδιαίο κόστος νερού ύδρευσης. Επίσης, στα σενάρια στα οποία προβλέπεται η κατασκευή του έργου του Τσικνιά, πραγµατοποιήθηκε διερεύνηση για τις διαφορετικές χωρητικότητες του. Σε αυτή τη διερεύνηση εξετάστηκαν τα ελλείµµατα της ύδρευσης και όλων των άλλων χρήσεων, το µοναδιαίο κόστος του νερού ύδρευσης και τα ποσοστά αστοχιών του συνολικού συστήµατος ύδρευσης του νησιού. Στα αποτελέσµατα αυτά παρατηρήθηκε καταρχήν η αδυναµία της υφιστάµενης υποδοµής ύδρευσης να ανταποκριθεί στις εκτιµώµενες µελλοντικές ζητήσεις. Συγκεκριµένα, το σηµερινό έλλειµµα ύδρευσης, το οποίο υπολογίζεται σε περίπου 1,5 εκ.m 3 θα διπλασιαστεί στα 3,0 εκ.m 3. Η επιδείνωση αυτή θα πλήξει κατά κύριο λόγο το ήµο Μυτιλήνης, τα ελλείµµατα του οποίου σχεδόν θα τριπλασιαστούν (από 0,6 εκ.m 3 σε 1,6 εκ.m 3 ). Άλλοι ήµοι θα επηρεαστούν λιγότερο. 26

33 Σηµειώνεται ότι η ανωτέρω ποσοτική ανάλυση δεν συνυπολογίζει τα σοβαρά προβλήµατα καταλληλότητας που έχουν διαπιστωθεί ήδη σε πολλές περιοχές λόγω αρσενικού ή άλλων µετάλλων. Το πρόβληµα αυτό ποσοτικοποιήθηκε στον υπολογισµό του µοναδιαίου κόστους, όπου λαµβάνεται υπ' όψη ως παράγοντας επιβάρυνσης. Αναφορικά µε τη δυνατότητα κάλυψης των µελλοντικών ζητήσεων από τα εναλλακτικά σενάρια που εξετάστηκαν, παρατηρήθηκαν ότι αποδοτικότερα είναι τα έργα που περιλαµβάνουν το φράγµα Τσικνιά. Τα καλύτερα αποτελέσµατα εµφανίστηκαν για τα σενάρια µε τη µεγαλύτερη κλιµάκωση έργων, όπου τα ελλείµµατα µειώθηκαν σε αποδεκτά επίπεδα, αφού τα ποσοστά των αστοχιών για όλη την περίοδο προσοµοίωσης και για όλους τους κόµβους ζήτησης έφτασαν σε επίπεδα κάτω του 5% (πιθανότητα κάλυψης 95%). Ο συνδυασµός των έργων Τσικνιά µε το φράγµα Πολυχνίτου έδωσε την καλύτερη ποσοτικά λύση, συµβάλλοντας ουσιαστικά στην εξασφάλιση µε µεγάλη πιθανότητα των απαιτούµενων ποσοτήτων νερού ύδρευσης. Επιπλέον, βελτίωση παρατηρήθηκε ότι παρουσιάζουν και τα αποτελέσµατα για υιοθέτηση εναλλακτικών λύσεων χωρίς τον Τσικνιά, δίχως όµως να επιτυγχάνεται επιθυµητό επίπεδο κάλυψης. Στις συγκεκριµένες περιπτώσεις, ο ήµος Μυτιλήνης αντιµετωπίζει τα σοβαρότερα προβλήµατα, και αδυνατεί να καλύψει τις ανάγκες του µε συνδυασµό µικρών ταµιευτήρων ή ενίσχυσης των απολήψεων από υπόγεια ύδατα. Η ιδιαίτερη ευαισθησία που έχει ο ήµος Μυτιλήνης ως προς την επιλογή ή όχι σεναρίου που να περιλαµβάνει τον Τσικνιά φαίνεται σε αντίστοιχες σχετικές συγκρίσεις των ελλειµµάτων του για τα διάφορα σενάρια, σε σχέση µε τα ελλείµµατα των άλλων ήµων. Σε αυτές διαπιστώνεται ότι τα ελλείµµατα του ήµου παραµένουν υψηλά, όταν για τους υπόλοιπους ( ήµους) µειώνονται σε µεγαλύτερο βαθµό. Οι τελευταίοι παρουσιάζουν γενικά µικρότερα ποσοστιαία ελλείµµατα, στα οποία όµως δεν λαµβάνονται υπόψη οι ποσότητες που θα κριθούν ακατάλληλες λόγω ποιοτικών προβληµάτων, τα οποία είναι πολύ πιθανό να εµφανιστούν. Τέλος, παρατηρήθηκε ότι τα σενάρια µε τα έργα ταµίευσης έχουν συνολικά καλύτερη αντοχή σε ξηρές περιόδους, όπου τα ελλείµµατα αυξάνονται µε σχετικά µικρότερο ρυθµό, από αντίστοιχα σενάρια αποκλειστικής ύδρευσης από υπόγεια νερά. Μάλιστα, σε σενάρια χωρίς ταµιευτήρες ο ήµος Μυτιλήνης παρουσιάζει πολύ µεγαλύτερη ευαισθησία σε ξηρές περιόδους σε σχέση µε τους υπόλοιπούς ήµους, ενώ αντίθετα, σε σενάρια µε ταµιευτήρες παρουσιάζει εξαιρετική αντοχή. Ακολούθησε η διερεύνηση των µέσων ετησίων ελλειµµάτων νερού όλων των χρήσεων, όπως αυτά υπολογίστηκαν για όλα τα σενάρια που εξετάστηκαν. Τα αποτελέσµατα έδειξαν ότι τα προτεινόµενα έργα στα εξεταζόµενα σενάρια έχουν σηµαντικές επιπτώσεις στις καλύψεις των ζητήσεων άρδευσης. Η βελτίωση της διαθεσιµότητας µπορεί να φτάσει και τα 4,0 εκ.m 3 ετησίως 27

34 ή ποσοστό της τάξεως του 15% της συνολικής ετήσιας ζήτησης. Η βελτίωση αυτή θεωρείται πολύ σηµαντική, δεδοµένου ότι δεν εξετάστηκαν έργα µε στόχο την αρδευτική χρήση. Επιπλέον δεν εξετάστηκαν µέτρα προς εξοικονόµηση νερού άρδευσης, που θα µπορούσαν να βελτιώσουν περαιτέρω την αναµενόµενη εικόνα. Αξίζει να σηµειωθεί ότι τα σενάρια µε το έργο του Τσικνιά αποδίδουν µια µέση ετήσια ποσότητα 2,0 3,0 εκ.m 3 ανάλογα µε τη χωρητικότητα του ταµιευτήρα και την εξυπηρετούµενη για ύδρευση έκταση, στην πεδιάδα της Καλλονής και της Αγίας Παρασκευής, η οποία θα µπορέσει να ανακουφίσει τις πολύ σηµαντικές πιέσεις που δέχεται ο υπόγειος υδροφόρος ορίζοντας της περιοχής από τις εντατικές γεωτρήσεις. Γενικώς πάντως, τα ολικά ελλείµµατα παρέµειναν σε κάθε περίπτωση σε υψηλά επίπεδα, ανεξαρτήτως σεναρίων, λόγω µεγάλων ελλειµµάτων στην άρδευση. Επιπλέον, πρέπει να σηµειωθεί ότι κανένα έλλειµµα σε κανένα σενάριο δεν παρατηρήθηκε στην κάλυψη των περιβαλλοντικών αναγκών των ταµιευτήρων, γεγονός αναµενόµενο, µε βάση την πρώτη διαχειριστικά προτεραιότητα που έχει δοθεί στην κάλυψη των αναγκών αυτών. Να σηµειωθεί ότι στα περισσότερα από τα έργα αυτά, και κυρίως στα φράγµατα Τσικνιά και Πολυχνίτου, οι µέσες ετήσιες εισροές είναι πολύ µεγαλύτερες της χωρητικότητας τους. Αποτέλεσµα αυτού είναι ότι πέρα από τις προγραµµατισµένες απολήψεις οικολογικής παροχής, τα συγκεκριµένα έργα θα υπερχειλίζουν πολύ συχνά, γεγονός που ενισχύει σηµαντικά τη διατήρηση της υδρολογικής δίαιτας των ποταµών από τους οποίους τροφοδοτούνται. Τέλος, εξετάστηκε η εποχιακή κατανοµή των ελλειµµάτων, µιας και αυτά είναι έντονα σε περιόδους αιχµής και κυρίως κατά τους καλοκαιρινούς µήνες, ιδιαίτερα τον Αύγουστο, όπου παρατηρήθηκαν και οι µέγιστες ηµερήσιες αιχµές στη ζήτηση. Στη συνέχεια, από το υπολογιζόµενο µοναδιαίο κόστος νερού των χρήσεων ύδρευσης, όπως προέκυψε για όλα σενάρια προέκυψε ότι η ακριβότερη λύση είναι αυτή της καµίας ενέργειας, δηλαδή του µηδενικού σεναρίου. Το βέλτιστο µοναδιαίο κόστος νερού επιτυγχάνεται µε τις λύσεις που περιλαµβάνουν το φράγµα Τσικνιά, µε φθηνότερο το σενάριο της µέγιστης κλιµάκωσης των σχετικών έργων. Ελαφρώς υψηλότερο προέκυψε το κόστος στην περίπτωση υιοθέτησης λύσης που περιλαµβάνει το φράγµα Πολυχνίτου, γεγονός αναµενόµενο, δεδοµένης της επιπρόσθετης επένδυσης που απαιτεί το συγκεκριµένο έργο. Ο συνδυασµός αυτός όµως επιτυγχάνει καλύτερα ποσοτικά αποτελέσµατα και καλύτερο επίπεδο εµπιστοσύνης εγγυηµένης απόληψης. Παρατηρήθηκε επίσης ότι στις περιπτώσεις ήµων µε σηµαντικά ελλείµµατα η πτώση του κόστους, που επιτυγχάνεται παράλληλα µε την ποσοτική κάλυψη, είναι σηµαντική. Αντίθετα, σε ήµους µε σχετικά καλύτερη επάρκεια νερού, το µοναδιαίο κόστος δεν µειώνεται 28

Η Μελέτη Περίπτωσης για τη Σύρο: Υλοποιημένες δράσεις και η επιθυμητή συμβολή φορέων του νησιού

Η Μελέτη Περίπτωσης για τη Σύρο: Υλοποιημένες δράσεις και η επιθυμητή συμβολή φορέων του νησιού Κείμενο εργασίας στα πλαίσια του ερευνητικού έργου WASSERMed Η Μελέτη Περίπτωσης για τη Σύρο: Υλοποιημένες δράσεις και η επιθυμητή συμβολή φορέων του νησιού Σχολή Χημικών Μηχανικών ΕΜΠ Μονάδα Διαχείρισης

Διαβάστε περισσότερα

ΚΡΙΤΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΕΡΓΟΥ Υ ΡΕΥΣΗΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ

ΚΡΙΤΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΕΡΓΟΥ Υ ΡΕΥΣΗΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ ΚΡΙΤΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΕΡΓΟΥ Υ ΡΕΥΣΗΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ ΕΙΣΗΓΗΣΗ ΤΕΕ ΚΕΡΚΥΡΑΣ ΣΤΗΝ ΗΜΕΡΙ Α ΓΙΑ ΤΟ ΠΟΣΙΜΟ ΝΕΡΟ ΤΕΤΑΡΤΗ 9 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2005 ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ Τα προτεινόµενα έργα εξασφαλίζουν την ισορροπία

Διαβάστε περισσότερα

Υ ΡΟΓΑΙΑ. Λογισµικό ιαχείρισης Υδατικών Πόρων. Υ ΡΟΝΟΜΕΑΣ: : Βέλτιστη διαχείριση υδροσυστηµάτων

Υ ΡΟΓΑΙΑ. Λογισµικό ιαχείρισης Υδατικών Πόρων. Υ ΡΟΝΟΜΕΑΣ: : Βέλτιστη διαχείριση υδροσυστηµάτων Υ ΡΟΓΑΙΑ Λογισµικό ιαχείρισης Υδατικών Πόρων Υ ΡΟΝΟΜΕΑΣ: : Βέλτιστη διαχείριση υδροσυστηµάτων Υ ΡΟΓΑΙΑ: Υδρονοµέας Hydria Ζυγός Μοντέλο υδρολογικού ισοζυγίου λεκάνης Ρύπος Εκτίµηση ρυπαντικών φορτίων Ηριδανός

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ

ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ «ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ Υ ΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ» ιαχείριση του Υδατικού Συστήµατος του βόρειου τµήµατος του νοµού Χανίων µε

Διαβάστε περισσότερα

ιάρθρωση παρουσίασης 1. Ιστορικό διαχείρισης της λίµνης Πλαστήρα 2. Συλλογή και επεξεργασία δεδοµένων 3. Μεθοδολογική προσέγγιση

ιάρθρωση παρουσίασης 1. Ιστορικό διαχείρισης της λίµνης Πλαστήρα 2. Συλλογή και επεξεργασία δεδοµένων 3. Μεθοδολογική προσέγγιση Ανδρέας Ευστρατιάδης, υποψήφιος διδάκτορας Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Τοµέας Υδατικών πόρων Ποσοτική και ποιοτική θεώρηση της λειτουργίας του ταµιευτήρα Πλαστήρα Περιβαλλοντικές Επιπτώσεις από Υδραυλικά

Διαβάστε περισσότερα

Απογραφές Γεωμετρικό μοντέλο Γραμμικό μοντέλο

Απογραφές Γεωμετρικό μοντέλο Γραμμικό μοντέλο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Σχολή Πολιτικών Μηχανικών Τομέας Υδατικών Πόρων Μάθημα: Αστικά Υδραυλικά Έργα Μέρος Α: Υδρευτικά έργα Άσκηση ΔΕ1: Εκτίμηση παροχών σχεδιασμού έργων υδροδότησης οικισμού Σύνταξη

Διαβάστε περισσότερα

ΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΟΥ ΙΣΟΖΥΓΙΟΥ ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ ΚΑΙ ΖΗΤΗΣΗΣ ΝΕΡΟΥ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΚΑΡ ΙΤΣΑΣ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ MIKE BASIN

ΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΟΥ ΙΣΟΖΥΓΙΟΥ ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ ΚΑΙ ΖΗΤΗΣΗΣ ΝΕΡΟΥ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΚΑΡ ΙΤΣΑΣ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ MIKE BASIN ΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΟΥ ΙΣΟΖΥΓΙΟΥ ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ ΚΑΙ ΖΗΤΗΣΗΣ ΝΕΡΟΥ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΚΑΡ ΙΤΣΑΣ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ MIKE BASIN ΑΝΤΩΝΗΣ ΜΑΤΣΟΥΡΗΣ ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ: ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΗΣ ΗΜΗΤΡΗΣ ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΣΧΟΛΗ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

Κατανάλωση νερού σε παγκόσμια κλίμακα

Κατανάλωση νερού σε παγκόσμια κλίμακα Κατανάλωση νερού σε παγκόσμια κλίμακα ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ - ΜΟΡΦΗ ΕΡΓΟΥ ΚΑΙ ΧΡΗΣΗ ΝΕΡΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Προέλευση Μορφή έργων Χρήση Επιφανειακό νερό Φράγματα (ταμιευτήρες) Λιμνοδεξαμενές (ομβροδεξαμενές) Κύρια για

Διαβάστε περισσότερα

5000 Γεωµετρικό µοντέλο 4500 Γραµµικό µοντέλο 4000 3500 3000 2500 2000 1500 1991 2001 2011 2021 2031 2041 2051

5000 Γεωµετρικό µοντέλο 4500 Γραµµικό µοντέλο 4000 3500 3000 2500 2000 1500 1991 2001 2011 2021 2031 2041 2051 Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Σχολή Πολιτικών Μηχανικών Τοµέας Υδατικών Πόρων Μάθηµα: Αστικά Υδραυλικά Έργα Μέρος Α: Υδρευτικά έργα Άσκηση Ε1: Εκτίµηση παροχών σχεδιασµού έργων υδροδότησης οικισµού Σύνταξη

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΠΗΝΕΙΟΣ ΠΟΤΑΜΟΣ ΣΕ ΚΡΙΣΗ

Ο ΠΗΝΕΙΟΣ ΠΟΤΑΜΟΣ ΣΕ ΚΡΙΣΗ Διεθνές συνέδριο «Πηνειός Ποταμός: Πηγή Ζωής και Ανάπτυξης στη Θεσσαλία» Ο ΠΗΝΕΙΟΣ ΠΟΤΑΜΟΣ ΣΕ ΚΡΙΣΗ Συλλογική εισήγηση των Μ.Ε. Περιβάλλοντος και Μ.Ε. Υδάτων του ΤΕΕ/ΚΔΘ Παρουσίαση: Ζωή Παπαβασιλείου,

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΚΑΙ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΚΑΙ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΚΑΙ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ Ιωάννης Συμπέθερος Καθηγητής ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ - ΦΡΑΓΜΑΤΑ Χειμερινό Εξάμηνο Ακαδ. Έτος 2017-18 Οι αγροτικές καλλιέργειες αποτελούν τον κυριότερο

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ

ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΔΠΜΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΣΧΟΛΗ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΥΔΡΑΥΛΙΚΩΝ & ΘΑΛΑΣΣΙΩΝ ΕΡΓΩΝ ΜΑΘΗΜΑ: ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΑΣΚΗΣΗ 3 ΚΕΜΕΡΙΔΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Εύη Λίττη ΛΔΚ ΕΠΕ Άνδρος 2008

Εύη Λίττη ΛΔΚ ΕΠΕ Άνδρος 2008 ΥΔΑΤΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ ΣΤΑ ΝΗΣΙΑ ΤΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ Εύη Λίττη ΛΔΚ ΕΠΕ Άνδρος 2008 Περιεχόμενα Παρουσίασης Α. Γενικά Στοιχεία Β. Υφιστάμενη κατάσταση υδατικών πόρων Γ. Ανάπτυξη συστημάτων και εργαλείων διαχείρισης Υδατικών

Διαβάστε περισσότερα

Το υπολογιστικό σύστηµα Υδρονοµέας και η εφαρµογή του στην µελέτη των έργων εκτροπής του Αχελώου

Το υπολογιστικό σύστηµα Υδρονοµέας και η εφαρµογή του στην µελέτη των έργων εκτροπής του Αχελώου Το υπολογιστικό σύστηµα Υδρονοµέας και η εφαρµογή του στην µελέτη των έργων εκτροπής του Αχελώου ηµήτρης Κουτσογιάννης & Ανδρέας Ευστρατιάδης Τοµέας Υδατικών Πόρων Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Μέρη της

Διαβάστε περισσότερα

Προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή μέσω του σχεδιασμού διαχείρισης υδάτων στην Κύπρο 4/9/2014

Προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή μέσω του σχεδιασμού διαχείρισης υδάτων στην Κύπρο 4/9/2014 Προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή μέσω του σχεδιασμού διαχείρισης υδάτων στην Κύπρο 4/9/2014 1. Υφιστάμενη Κατάσταση Οι υδάτινοι πόροι συνδέονται άμεσα με το κλίμα καθώς ο υδρολογικός κύκλος εξαρτάται σημαντικά

Διαβάστε περισσότερα

Υδρολογική διερεύνηση της διαχείρισης της λίµνης Πλαστήρα

Υδρολογική διερεύνηση της διαχείρισης της λίµνης Πλαστήρα Ηµερίδα για την παρουσίαση του ερευνητικού έργου «ιερεύνηση των δυνατοτήτων διαχείρισης και προστασίας της ποιότητας της Λίµνης Πλαστήρα» Καρδίτσα 30 Μαρτίου 2002 Υδρολογική διερεύνηση της διαχείρισης

Διαβάστε περισσότερα

Υδρολογική διερεύνηση της διαχείρισης της λίµνης Πλαστήρα

Υδρολογική διερεύνηση της διαχείρισης της λίµνης Πλαστήρα Ηµερίδα για την παρουσίαση του ερευνητικού έργου «ιερεύνηση των δυνατοτήτων διαχείρισης και προστασίας της ποιότητας της Λίµνης Πλαστήρα» Καρδίτσα 30 Μαρτίου 2002 Υδρολογική διερεύνηση της διαχείρισης

Διαβάστε περισσότερα

Υδρολογική θεώρηση της λειτουργίας του υδροηλεκτρικού έργου Πλαστήρα

Υδρολογική θεώρηση της λειτουργίας του υδροηλεκτρικού έργου Πλαστήρα Διημερίδα για τη διαχείριση των υδατικών πόρων στη λίμνη Πλαστήρα Νεοχώρι Καρδίτσας 26-27 Ιανουαρίου 21 Υδρολογική θεώρηση της λειτουργίας του υδροηλεκτρικού έργου Πλαστήρα Δημήτρης Κουτσογιάννης Τομέας

Διαβάστε περισσότερα

Υδατικοί Πόροι -Ρύπανση

Υδατικοί Πόροι -Ρύπανση Υδατικοί Πόροι -Ρύπανση Γήινη επιφάνεια Κατανομή υδάτων Υδάτινο στοιχείο 71% Ωκεανοί αλμυρό νερό 97% Γλυκό νερό 3% Εκμεταλλεύσιμο νερό 0,01% Γλυκό νερό 3% Παγόβουνα Υπόγεια ύδατα 2,99% Εκμεταλλεύσιμο νερό

Διαβάστε περισσότερα

Το υπολογιστικό σύστηµα Υδρονοµέας και η εφαρµογή του στην µελέτη των έργων εκτροπής του Αχελώου

Το υπολογιστικό σύστηµα Υδρονοµέας και η εφαρµογή του στην µελέτη των έργων εκτροπής του Αχελώου Το υπολογιστικό σύστηµα Υδρονοµέας και η εφαρµογή του στην µελέτη των έργων εκτροπής του Αχελώου ηµήτρης Κουτσογιάννης & Ανδρέας Ευστρατιάδης Τοµέας Υδατικών Πόρων Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Μέρη της

Διαβάστε περισσότερα

Σημερινές και μελλοντικές υδατικές ανάγκες των καλλιεργειών της δελταϊκής πεδιάδας του Πηνειού

Σημερινές και μελλοντικές υδατικές ανάγκες των καλλιεργειών της δελταϊκής πεδιάδας του Πηνειού Σημερινές και μελλοντικές υδατικές ανάγκες των καλλιεργειών της δελταϊκής πεδιάδας του Πηνειού Σπυρίδων Κωτσόπουλος Καθηγητής, Διαχείριση Υδατικών Πόρων Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών Τ.Ε. ΤΕΙ Θεσσαλίας AGROCLIMA

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΚΗΣΗ 2 Στην έξοδο λεκάνης απορροής µετρήθηκε το παρακάτω καθαρό πληµµυρογράφηµα (έχει αφαιρεθεί η βασική ροή):

ΑΣΚΗΣΗ 2 Στην έξοδο λεκάνης απορροής µετρήθηκε το παρακάτω καθαρό πληµµυρογράφηµα (έχει αφαιρεθεί η βασική ροή): ΑΣΚΗΣΗ 1 Αρδευτικός ταµιευτήρας τροφοδοτείται κυρίως από την απορροή ποταµού που µε βάση δεδοµένα 30 ετών έχει µέση τιµή 10 m 3 /s και τυπική απόκλιση 4 m 3 /s. Ο ταµιευτήρας στην αρχή του υδρολογικού

Διαβάστε περισσότερα

Προστατεύει το. υδάτινο περιβάλλον. Αλλάζει τη. ζωή μας. www.ypeka.gr. www.epperaa.gr

Προστατεύει το. υδάτινο περιβάλλον. Αλλάζει τη. ζωή μας. www.ypeka.gr. www.epperaa.gr Προστατεύει το υδάτινο περιβάλλον Αλλάζει τη ζωή μας www.epperaa.gr www.ypeka.gr Το ΕΠΠΕΡΑΑ προστατεύει το Υδάτινο περιβάλλον βελτιώνει την Ποιότητα της Ζωής μας Ε.Π. «Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη»

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΓΕΙΑ ΝΕΡΑ - ΤΟ ΠΑΡΟΝ ΚΑΙ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΣΤΑ ΝΗΣΙΑ ΤΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ

ΥΠΟΓΕΙΑ ΝΕΡΑ - ΤΟ ΠΑΡΟΝ ΚΑΙ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΣΤΑ ΝΗΣΙΑ ΤΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ ΥΠΟΓΕΙΑ ΝΕΡΑ - ΤΟ ΠΑΡΟΝ ΚΑΙ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΣΤΑ ΝΗΣΙΑ ΤΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ από Π. Σαμπατακάκη Dr. Υδρογεωλόγο 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Δεν θα ταν άστοχο εάν αναφέραμε ότι το πρόβλημα της λειψυδρίας στο νησιωτικό χώρο του Αιγαίου

Διαβάστε περισσότερα

Αθανάσιος Λουκάς Καθηγητής Π.Θ. Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών Εργαστήριο Υδρολογίας και Ανάλυσης Υδατικών Συστημάτων

Αθανάσιος Λουκάς Καθηγητής Π.Θ. Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών Εργαστήριο Υδρολογίας και Ανάλυσης Υδατικών Συστημάτων Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών, Πολυτεχνική Σχολή Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Εργαστήριο Υδρολογίας και Ανάλυσης Υδατικών Συστημάτων Η Επίπτωση του Σχεδίου Διαχείρισης του ταμιευτήρα της λίμνης Κάρλας στον Υπόγειο

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΙΑ 3: ΠΟΛΥΚΡΙΤΙΡΙΑΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΑΜΙΕΥΤΗΡΑ ΠΛΑΣΤΗΡΑ

ΕΡΓΑΣΙΑ 3: ΠΟΛΥΚΡΙΤΙΡΙΑΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΑΜΙΕΥΤΗΡΑ ΠΛΑΣΤΗΡΑ ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΔΠΜΣ «ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΜΑΘΗΜΑ: ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑ 3: ΠΟΛΥΚΡΙΤΙΡΙΑΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΑΜΙΕΥΤΗΡΑ ΠΛΑΣΤΗΡΑ ΦΟΙΤΗΤΗΣ ΚΟΤΣΙΦΑΚΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Ιωάννης Καραβοκύρης Γ. Καραβοκύρης και Συνεργάτες Σύµβουλοι Μηχανικοί Αλεξανδρουπόλεως 23, Aθήνα 11527, email: ik@gk-consultants.

Ιωάννης Καραβοκύρης Γ. Καραβοκύρης και Συνεργάτες Σύµβουλοι Μηχανικοί Αλεξανδρουπόλεως 23, Aθήνα 11527, email: ik@gk-consultants. ΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΤΩΝ Υ ΑΤΙΝΩΝ ΠΟΡΩΝ ΤΗΣ ΛΕΚΑΝΗΣ ΑΠΟΡΡΟΗΣ ΤΟΥ ΠΗΝΕΙΟΥ ΠΟΤΑΜΟΥ Ιωάννης Καραβοκύρης Γ. Καραβοκύρης και Συνεργάτες Σύµβουλοι Μηχανικοί Αλεξανδρουπόλεως 23, Aθήνα 11527, email: ik@gk-consultants.gr

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΚΗΣΗ ΣΤΑΘΜΟΣ ΚΑΤΑΚΡΗΜΝΙΣΕΙΣ ΕΞΑΤΜΙΣΗ. Μ 1 450 mm 150 mm. Μ 2 560 mm 190 mm. Μ 3 480 mm 165 mm. Μ 4 610 mm 173 mm.

ΑΣΚΗΣΗ ΣΤΑΘΜΟΣ ΚΑΤΑΚΡΗΜΝΙΣΕΙΣ ΕΞΑΤΜΙΣΗ. Μ 1 450 mm 150 mm. Μ 2 560 mm 190 mm. Μ 3 480 mm 165 mm. Μ 4 610 mm 173 mm. Στην περιοχή που φαίνεται στον χάρτη υπάρχουν πέντε µετεωρολογικοί σταθµοί. Ποίος είναι ο µέσος ισοδύναµος όγκος νερού µε τον οποίο τροφοδοτείται ο υπόγειος υδροφορέας από την κατείσδυση στην περιοχή αυτή

Διαβάστε περισσότερα

Πληθυσμιακά δεδομένα Δεδομένα τουριστικής ανάπτυξης: Παραθεριστικός οικισμός Βιομηχανικές-βιοτεχνικές χρήσεις Δίκτυο πυρόσβεσης Ζητούνται:

Πληθυσμιακά δεδομένα Δεδομένα τουριστικής ανάπτυξης:  Παραθεριστικός οικισμός Βιομηχανικές-βιοτεχνικές χρήσεις Δίκτυο πυρόσβεσης Ζητούνται: Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Σχολή Πολιτικών Μηχανικών Τομέας Υδατικών Πόρων & Περιβάλλοντος Μάθημα: Υδραυλική και Υδραυλικά Έργα - Μέρος 3: Υδρεύσεις Άσκηση Δ1: Εκτίμηση παροχών σχεδιασμού έργων υδροδότησης

Διαβάστε περισσότερα

Οικονομική ανάλυση και τιμολογιακή πολιτική χρήσεων και υπηρεσιών νερού. Δ. Ασημακόπουλος Σχολή Χημικών Μηχανικών Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο

Οικονομική ανάλυση και τιμολογιακή πολιτική χρήσεων και υπηρεσιών νερού. Δ. Ασημακόπουλος Σχολή Χημικών Μηχανικών Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Οικονομική ανάλυση και τιμολογιακή πολιτική χρήσεων και υπηρεσιών νερού Δ. Ασημακόπουλος Σχολή Χημικών Μηχανικών Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Ολοκληρωμένη Διαχείριση Η Ολοκληρωμένη Διαχείριση Υδατικών πόρων

Διαβάστε περισσότερα

Χανιά, Νοέμβριος 2013 ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΑΝΑΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΜΕΝΩΝ ΥΓΡΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ

Χανιά, Νοέμβριος 2013 ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΑΝΑΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΜΕΝΩΝ ΥΓΡΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΑΝΑΧΡΗΜΟΠΟΙΗΣΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΜΕΝΩΝ ΥΓΡΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ Οδηγία πλαίσιο για τα απόβλητα 2008/98/ΕΚ Ιεράρχηση αποβλήτων Η επαναχρησιμοποίηση λυμάτων στα υψηλότερα επίπεδα της πυραμίδας Ιεράρχηση

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ-ΘΕΩΡΙΑ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΕΞΕΤΑΣΗΣ: 30 ΛΕΠΤΑ ΜΟΝΑΔΕΣ: 3 ΚΛΕΙΣΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ-ΘΕΩΡΙΑ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΕΞΕΤΑΣΗΣ: 30 ΛΕΠΤΑ ΜΟΝΑΔΕΣ: 3 ΚΛΕΙΣΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΕΜΠ Σχολή Πολιτικών Μηχανικών Τεχνική Υδρολογία Διαγώνισμα επαναληπτικής εξέτασης 2012-2013 1 ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ-ΘΕΩΡΙΑ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΕΞΕΤΑΣΗΣ: 30 ΛΕΠΤΑ ΜΟΝΑΔΕΣ: 3 ΚΛΕΙΣΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ Θέμα 1 (μονάδες

Διαβάστε περισσότερα

ΕΜΠ Σχολή Πολιτικών Μηχανικών Τεχνική Υδρολογία Διαγώνισμα κανονικής εξέτασης

ΕΜΠ Σχολή Πολιτικών Μηχανικών Τεχνική Υδρολογία Διαγώνισμα κανονικής εξέτασης ΕΜΠ Σχολή Πολιτικών Μηχανικών Τεχνική Υδρολογία Διαγώνισμα κανονικής εξέτασης 2012-2013 1 ΠΡΩΤΗ ΕΞΕΤΑΣΗ-ΘΕΩΡΙΑ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΕΞΕΤΑΣΗΣ: 30 ΛΕΠΤΑ ΜΟΝΑΔΕΣ: 3 ΚΛΕΙΣΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΠΑΡΑΛΛΑΓΗ Α Θέμα 1 (μονάδες

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ

ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΔΠΜΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΣΧΟΛΗ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΥΔΡΑΥΛΙΚΩΝ & ΘΑΛΑΣΣΙΩΝ ΕΡΓΩΝ ΜΑΘΗΜΑ: ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΑΣΚΗΣΗ 1 ΚΕΜΕΡΙΔΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Διονύσης Νικολόπουλος

Διονύσης Νικολόπουλος ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ & ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Διονύσης Νικολόπουλος Επιβλέπων: Δ. Κουτσογιάννης, Καθηγητής ΕΜΠ Συνεπιβλέπων: Α. Ευστρατιάδης, ΕΔΙΠ Αθήνα, Μάρτιος

Διαβάστε περισσότερα

Τα Άνυδρα νησιά που µελετώνται στις Κυκλάδες

Τα Άνυδρα νησιά που µελετώνται στις Κυκλάδες ΠΕΡΙΛΗΨΗ Στόχος της διαχείρισης των υδατικών πόρων είναι η ορθολογική αξιοποίηση του νερού και η εφαρµογή δράσεων για την εναρµόνιση των αντιθέσεων που υπάρχουν ανάµεσα στην προσφορά του νερού και τη ζήτηση

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΥΠΟΓΕΙΩΝ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ

ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΥΠΟΓΕΙΩΝ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΥΠΟΓΕΙΩΝ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ H Οδηγία 2006/118/ΕΚ ορίζει τα υπόγεια ύδατα ως πολύτιμο φυσικό πόρο, που θα πρέπει να προστατεύεται από την υποβάθμιση και τη ρύπανση. Το γεγονός αυτό είναι ιδιαίτερα

Διαβάστε περισσότερα

Τυπικές και εξειδικευµένες υδρολογικές αναλύσεις

Τυπικές και εξειδικευµένες υδρολογικές αναλύσεις Προς µια ορθολογική αντιµετώπιση των σύγχρονων υδατικών προβληµάτων: Αξιοποιώντας την Πληροφορία και την Πληροφορική για την Πληροφόρηση Υδροσκόπιο: Εθνική Τράπεζα Υδρολογικής & Μετεωρολογικής Πληροφορίας

Διαβάστε περισσότερα

Ε Θ Ν Ι Κ Ο Μ Ε Τ Σ Ο Β Ι Ο Π Ο Λ Υ Τ Ε Χ Ν Ε Ι Ο

Ε Θ Ν Ι Κ Ο Μ Ε Τ Σ Ο Β Ι Ο Π Ο Λ Υ Τ Ε Χ Ν Ε Ι Ο Ε Θ Ν Ι Κ Ο Μ Ε Τ Σ Ο Β Ι Ο Π Ο Λ Υ Τ Ε Χ Ν Ε Ι Ο ΣΧΟΛΗ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ Δ.Π.Μ.Σ.: «ΕΠΙΣΤΗΜΗ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ» ΤΟΜΕΑΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ & ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Μάθημα: Διαχείριση Υδατικών

Διαβάστε περισσότερα

ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΥΔΡΕΥΣΗΣ ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗΣ ΜΕΙΖΟΝΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣΒΟΛΟΥ

ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΥΔΡΕΥΣΗΣ ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗΣ ΜΕΙΖΟΝΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣΒΟΛΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΥΔΡΕΥΣΗΣ ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗΣ ΜΕΙΖΟΝΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣΒΟΛΟΥ (Δ.Ε.Υ.Α.Μ.Β.).) ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΛΥΨΗ ΤΩΝ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΑΝΑΓΚΩΝ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΒΟΛΟΥ ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΟΜΝΗΝΑΚΗΣ Δ/ΝΤΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΩΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΡΗΣΕΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΤΙΜΗΣΗ Υ ΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΠΥΛΟΥ-ΡΩΜΑΝΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ Υ ΡΟ ΟΤΗΣΗ ΤΗΣ Π.Ο.Τ.Α. ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ ΤΕΛΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ

ΠΡΩΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΡΗΣΕΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΤΙΜΗΣΗ Υ ΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΠΥΛΟΥ-ΡΩΜΑΝΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ Υ ΡΟ ΟΤΗΣΗ ΤΗΣ Π.Ο.Τ.Α. ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ ΤΕΛΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΠΡΩΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΡΗΣΕΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΤΙΜΗΣΗ Υ ΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΠΥΛΟΥ-ΡΩΜΑΝΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ Υ ΡΟ ΟΤΗΣΗ ΤΗΣ Π.Ο.Τ.Α. ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ ΤΕΛΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΙΟΥΝΙΟΣ 23 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ-ΟΜΑ Α ΕΡΓΑΣΙΑΣ...3 2.

Διαβάστε περισσότερα

IZHMATA -ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΠΡΟΦΡΑΓΜΑ ΠΡΟΤΑΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΚΟΠΟΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΥ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΩΝ ΙΖΗΜΑΤΩΝ ΟΜΗ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΥ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΤΟΜΗ

IZHMATA -ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΠΡΟΦΡΑΓΜΑ ΠΡΟΤΑΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΚΟΠΟΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΥ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΩΝ ΙΖΗΜΑΤΩΝ ΟΜΗ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΥ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΤΟΜΗ ΠΡΟΤΑΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΠΡΟΦΡΑΓΜΑ ΟΥΤΕ ΣΤΑΓΟΝΑ ΝΕΡΟΥ ΝΑ ΧΑΝΕΤΑΙ ΤΟΜΗ ΚΑΙ ΛΗΨΗ ΜΕΤΡΩΝ (ΠΡΟΦΡΑΓΜΑ) ΓΙΑ Πρόφραγµα Εκσκαφή 1. ΙΑΣΦΑΛΙΣΗ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ ΣΤΑ ΦΡΑΓΜΑΤΑ 2. ΣΥΛΛΟΓΗ ΙΖΗΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑΤΟΠΙΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

3. Δίκτυο διανομής επιλύεται για δύο τιμές στάθμης ύδατος της δεξαμενής, Η 1 και

3. Δίκτυο διανομής επιλύεται για δύο τιμές στάθμης ύδατος της δεξαμενής, Η 1 και ΕΜΠ Τομέας Υδατικών Πόρων και Περιβάλλοντος Αστικά Υδραυλικά Έργα Επαναληπτική εξέταση 10/2011 1 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΘΕΩΡΙΑΣ (Μονάδες 3, Διάρκεια 20') ΠΑΡΑΛΛΑΓΗ Α Απαντήστε στις ακόλουθες ερωτήσεις, σημειώνοντας

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΙΚΗ Υ ΡΟΛΟΓΙΑ. Εισαγωγή στην Υδρολογία. Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Σχολή Πολιτικών Μηχανικών Εργαστήριο Υδρολογίας και Αξιοποίησης Υδατικών Πόρων

ΤΕΧΝΙΚΗ Υ ΡΟΛΟΓΙΑ. Εισαγωγή στην Υδρολογία. Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Σχολή Πολιτικών Μηχανικών Εργαστήριο Υδρολογίας και Αξιοποίησης Υδατικών Πόρων ΤΕΧΝΙΚΗ Υ ΡΟΛΟΓΙΑ Εισαγωγή στην Υδρολογία Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Σχολή Πολιτικών Μηχανικών Εργαστήριο Υδρολογίας και Αξιοποίησης Υδατικών Πόρων ιάρθρωση του µαθήµατος Εισαγωγή στην Υδρολογία Κατακρηµνίσεις

Διαβάστε περισσότερα

Γκανούλης Φίλιππος Α.Π.Θ.

Γκανούλης Φίλιππος Α.Π.Θ. Σύστηµα Υποστήριξης Αποφάσεων για την Ολοκληρωµένη ιαχείριση Υδάτων της ιασυνοριακής Λεκάνης Απορροής των Πρεσπών Γκανούλης Φίλιππος Α.Π.Θ. Ολοκληρωµένη ιαχείριση Υδατικών Πόρων Global Water Partnership

Διαβάστε περισσότερα

ΧΗΜΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΥΔΑΤΩΝ ΣΤΗΝ ΥΔΡΟΛΟΓΙΚΗ ΛΕΚΑΝΗ ΤΟΥ ΑΝΑΠΟΔΑΡΗ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΠΕΔΙΑΔΑ ΤΗΣ ΜΕΣΣΑΡΑΣ

ΧΗΜΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΥΔΑΤΩΝ ΣΤΗΝ ΥΔΡΟΛΟΓΙΚΗ ΛΕΚΑΝΗ ΤΟΥ ΑΝΑΠΟΔΑΡΗ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΠΕΔΙΑΔΑ ΤΗΣ ΜΕΣΣΑΡΑΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΚΡΗΤΗΣ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ Δ/ΝΣΗ ΥΔΑΤΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΥΠΕΧΩΔΕ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΕΣ ΤΥΠΟΥ ΙΙ ΧΗΜΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΥΔΑΤΩΝ ΣΤΗΝ ΥΔΡΟΛΟΓΙΚΗ ΛΕΚΑΝΗ ΤΟΥ ΑΝΑΠΟΔΑΡΗ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΠΕΔΙΑΔΑ ΤΗΣ ΜΕΣΣΑΡΑΣ ΜΑΡΙΝΟΣ ΚΡΙΤΣΩΤΑΚΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Τεχνική Υδρολογία (Ασκήσεις)

Τεχνική Υδρολογία (Ασκήσεις) Τμήμα Δασολογίας & Διαχείρισης Περιβάλλοντος & Φυσικών Πόρων Εργαστήριο Διευθέτησης Ορεινών Υδάτων και Διαχείρισης Κινδύνου Προπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών Τεχνική Υδρολογία (Ασκήσεις) Κεφάλαιο 1 ο : Εισαγωγή

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΑΓΩΓΟΥ Απ1 περίοδος σχεδιασμού T = 40 έτη

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΑΓΩΓΟΥ Απ1 περίοδος σχεδιασμού T = 40 έτη ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΑΓΩΓΟΥ Απ1 περίοδος σχεδιασμού T = 40 έτη πληθυσμός που εξυπηρετεί ο αγωγός Θ = 5000 κάτοικοι 0.40 0.35 μέση ημερήσια κατανάλωση νερού w 1 = 300 L/κατ/ημέρα μέση ημερ. βιομηχανική κατανάλωση

Διαβάστε περισσότερα

ιαχείριση Υδροδότησης ήµου Τήνου

ιαχείριση Υδροδότησης ήµου Τήνου ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥ ΩΝ «ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ Υ ΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ» ιαχείριση Υδροδότησης ήµου Τήνου από τη Λιµνοδεξαµενή Λιβάδας Φώτης Ευαγγελάτος Επιβλέπων:

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΒΛΕΠΕΤΑΙ ΗΔΗ ΣΤΑ 450 ΚΥΒΙΚΑ ΤΟ ΣΤΡΕΜΜΑ ΑΛΛΑ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΕΦΑΡΜΟΣΤΕΙ Ο Αχελώος «φεύγει», το πλαφόν στο νερό άρδευσης έρχεται

ΠΡΟΒΛΕΠΕΤΑΙ ΗΔΗ ΣΤΑ 450 ΚΥΒΙΚΑ ΤΟ ΣΤΡΕΜΜΑ ΑΛΛΑ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΕΦΑΡΜΟΣΤΕΙ Ο Αχελώος «φεύγει», το πλαφόν στο νερό άρδευσης έρχεται ΠΡΟΒΛΕΠΕΤΑΙ ΗΔΗ ΣΤΑ 450 ΚΥΒΙΚΑ ΤΟ ΣΤΡΕΜΜΑ ΑΛΛΑ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΕΦΑΡΜΟΣΤΕΙ Ο Αχελώος «φεύγει», το πλαφόν στο νερό άρδευσης έρχεται Υπερβολική άρδευση με την κατανάλωση να υπερβαίνει κατά 20-25% τις θεωρητικά υπολογισθείσες

Διαβάστε περισσότερα

ιαχείριση των Υδάτινων Πόρων στην Ελλάδα Ηλίας Μ. Ντεµιάν Svetoslav Danchev Αθήνα, Iούνιος 2010 Ι ΡΥΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ

ιαχείριση των Υδάτινων Πόρων στην Ελλάδα Ηλίας Μ. Ντεµιάν Svetoslav Danchev Αθήνα, Iούνιος 2010 Ι ΡΥΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ιαχείριση των Υδάτινων Πόρων στην Ελλάδα ΗλίαςΜ. Ντεµιάν Svetoslav Danchev Αθήνα, Iούνιος 2010 Ατζέντα Παρουσίασης Σκοπός της Μελέτης Παγκόσµια Κρίση του Νερού Προσφορά Υδάτινων Πόρων στην Ελλάδα Η Ζήτηση

Διαβάστε περισσότερα

Α. Επανάληψη και εμπλουτισμός εννοιών Β. Ζήτηση νερού Γ. Επιφανειακό Εκμεταλλεύσιμο Υδατικό Δυναμικό

Α. Επανάληψη και εμπλουτισμός εννοιών Β. Ζήτηση νερού Γ. Επιφανειακό Εκμεταλλεύσιμο Υδατικό Δυναμικό Α. Επανάληψη και εμπλουτισμός εννοιών Β. Ζήτηση νερού Γ. Επιφανειακό Εκμεταλλεύσιμο Υδατικό Δυναμικό ΔΥΠ Ορισμός Διαχείριση Υδατικών Πόρων είναι το σύνολο των ενεργειών (μέτρα, έργα, κανονιστικές διατάξεις,

Διαβάστε περισσότερα

19 Σεπτεµβρίου 2012 Αριθµ. Πρωτ.: 140025/32935/2012 Πληροφορίες: κα Αγγελική Μποσδογιάννη Αικατερίνη Φλιάτουρα Έλενα Σταµπουλή.

19 Σεπτεµβρίου 2012 Αριθµ. Πρωτ.: 140025/32935/2012 Πληροφορίες: κα Αγγελική Μποσδογιάννη Αικατερίνη Φλιάτουρα Έλενα Σταµπουλή. 19 Σεπτεµβρίου 2012 Αριθµ. Πρωτ.: 140025/32935/2012 Πληροφορίες: κα Αγγελική Μποσδογιάννη Αικατερίνη Φλιάτουρα Έλενα Σταµπουλή Προς: κ. Κ. Τριάντη, Ειδικό Γραµµατέα Υδάτων Υ.ΠΕ.Κ.Α. Μ. Ιατρίδου 2 & Λεωφ.

Διαβάστε περισσότερα

INTERREG GREECE - BULGARIA,

INTERREG GREECE - BULGARIA, Εναλλακτικές - Nέες πηγές αρδευτικού νερού Αθανάσιος Πανώρας τέως Ερευνητής ΕΘ.Ι.ΑΓ.Ε. INTERREG GREECE - BULGARIA, BestU - Best water Use Οι διαθέσιμοι υδατικοί πόροι της Χώρας κρίνονται ως επαρκείς (μέχρι

Διαβάστε περισσότερα

Ταµιευτήρας Πλαστήρα

Ταµιευτήρας Πλαστήρα Ταµιευτήρας Πλαστήρα Σύντοµο ιστορικό Ηλίµνη δηµιουργήθηκε µετηνκατασκευήτουφράγµατος Πλαστήρα στα τέλη της δεκαετίας του 1950. Η πλήρωση του ταµιευτήρα ξεκίνησε το 1959. Ο ποταµός στον οποίοκατασκευάστηκετοφράγµα

Διαβάστε περισσότερα

Λιµνοδεξαµενές & Μικρά Φράγµατα

Λιµνοδεξαµενές & Μικρά Φράγµατα Λιµνοδεξαµενές & Μικρά Φράγµατα Φώτης Σ. Φωτόπουλος Πολιτικός Μηχανικός ΕΜΠ, MEng ΕΜΠ, ΜSc MIT Ειδικός συνεργάτης ΕΜΠ, & Επιλογή τύπου και θέσης έργου Εκτίµηση χρήσεων & αναγκών σε νερό Οικονοµοτεχνική

Διαβάστε περισσότερα

Επικαιροποίηση των οικονοµικών µεγεθών που συνδέονται µε τη λειτουργία των έργων εκτροπής Αχελώου

Επικαιροποίηση των οικονοµικών µεγεθών που συνδέονται µε τη λειτουργία των έργων εκτροπής Αχελώου Επικαιροποίηση των οικονοµικών µεγεθών που συνδέονται µε τη λειτουργία των έργων εκτροπής Αχελώου. Κουτσογιάννης, ρ. Μηχανικός, Επ. Καθηγ. Τοµέας Υδατικών Πόρων Ε.Μ.Πολυτεχνείου Εισαγωγή - Παραδοχές Η

Διαβάστε περισσότερα

Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Ο ΥΣΣΕΥΣ ΦΠ18

Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Ο ΥΣΣΕΥΣ ΦΠ18 Σύµβουλοι Μηχανικοί & Μελετητές ΑΕ Πολυτεχνείο Marathon Data Systems ΕΥΑ Καρδίτσας Αειφορική ΑΕ Ο ΥΣΣΕΥΣ ΦΠ18 Πιλοτική Εφαρµογή Καρδίτσας Ανδρέας Ευστρατιάδης, Πολιτικός Μηχανικός, Υποψ. ρ. Πολυτεχνείο

Διαβάστε περισσότερα

Ποιοτική κατάσταση υδάτων λεκάνης Ανθεμούντα. Ανδρέας Ανδρεαδάκης Καθηγητής ΕΜΠ

Ποιοτική κατάσταση υδάτων λεκάνης Ανθεμούντα. Ανδρέας Ανδρεαδάκης Καθηγητής ΕΜΠ Ποιοτική κατάσταση υδάτων λεκάνης Ανθεμούντα Ανδρέας Ανδρεαδάκης Καθηγητής ΕΜΠ Γενικά στοιχεία Έκταση 319 km 2 Αριθμός υπολεκανών 9 3 λίμνες 35 ΥΣ ποταμών 5 ΥΣ υπόγειων υδάτων Εκτίμηση Πιέσεων σε επίπεδο

Διαβάστε περισσότερα

Κασταλία Σύστηµα στοχαστικής προσοµοίωσης υδρολογικών µεταβλητών

Κασταλία Σύστηµα στοχαστικής προσοµοίωσης υδρολογικών µεταβλητών Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Τοµέας Υδατικών Πόρων, Υδραυλικών και Θαλάσσιων Έργων Κασταλία Σύστηµα στοχαστικής προσοµοίωσης υδρολογικών µεταβλητών. Κουτσογιάννης Α. Ευστρατιάδης Φεβρουάριος 2002 Εισαγωγή

Διαβάστε περισσότερα

Ελλάδα Επιχειρησιακό πρόγραµµα : Περιβάλλον και αειφόρος ανάπτυξη

Ελλάδα Επιχειρησιακό πρόγραµµα : Περιβάλλον και αειφόρος ανάπτυξη MEMO/07/499 Βρυξέλλες, 26 Νοεµβρίου 2007 Ελλάδα Επιχειρησιακό πρόγραµµα 2007-2013: Περιβάλλον και αειφόρος ανάπτυξη 1. Επιχειρησιακό πρόγραµµα «Περιβάλλον και αειφόρος ανάπτυξη» 2007-2013: πρόγραµµα στο

Διαβάστε περισσότερα

Β. ΜΑΛΙΩΚΑΣ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ ΕΠΕ Βασίλειος Μαλιώκας, Δρ. Πολ. Μηχανικός

Β. ΜΑΛΙΩΚΑΣ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ ΕΠΕ Βασίλειος Μαλιώκας, Δρ. Πολ. Μηχανικός Β. ΜΑΛΙΩΚΑΣ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ ΕΠΕ Βασίλειος Μαλιώκας, Δρ. Πολ. Μηχανικός Γεωργία σημαντική παράμετρος οικονομικής προόδου. Κρίσιμα σημεία: Σύγχρονα και αποδοτικά εγγειοβελτιωτικά αρδευτικά έργα Ορθολογική

Διαβάστε περισσότερα

Συνολικός Προϋπολογισμός: Χρηματοδότηση Ευρωπαϊκής Ένωσης: Ελλάδα Ισπανία. Ιταλία

Συνολικός Προϋπολογισμός: Χρηματοδότηση Ευρωπαϊκής Ένωσης: Ελλάδα Ισπανία. Ιταλία 2009 2012 Συνολικός Προϋπολογισμός: 1.664.986 Χρηματοδότηση Ευρωπαϊκής Ένωσης: 802.936 Ελλάδα Ισπανία Ιταλία Η παρουσίαση Η κατάσταση στην Ελλάδα Τι κάνουν στην Ισπανία Τι κάνουν στην Ιταλία Τι θα μπορούσαμε

Διαβάστε περισσότερα

Το µαθηµατικό µοντέλο του Υδρονοµέα

Το µαθηµατικό µοντέλο του Υδρονοµέα Ερευνητικό έργο: Εκσυγχρονισµός της εποπτείας και διαχείρισης του συστήµατος των υδατικών πόρων ύδρευσης της Αθήνας Το µαθηµατικό µοντέλο του Υδρονοµέα Ανδρέας Ευστρατιάδης και Γιώργος Καραβοκυρός Τοµέας

Διαβάστε περισσότερα

15η Πανελλήνια Συνάντηση Χρηστών Γεωγραφικών Συστηµάτων Πληροφοριών ArcGIS Ο ΥΣΣΕΥΣ

15η Πανελλήνια Συνάντηση Χρηστών Γεωγραφικών Συστηµάτων Πληροφοριών ArcGIS Ο ΥΣΣΕΥΣ 15η Πανελλήνια Συνάντηση Χρηστών Γεωγραφικών Συστηµάτων Πληροφοριών ArcGIS Ο ΥΣΣΕΥΣ Ολοκληρωµένη ιαχείριση Υδατικών Συστηµάτων σε Σύζευξη µε ΕξελιγµένοΥπολογιστικόΣύστηµα Υδρονοµ δ ρ ο ν ο µ έαςα ς Υπολογιστικό

Διαβάστε περισσότερα

ΙΑΣΤΑΣΙΟΛΟΓΗΣΗ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΟΣ ΑΠΟ ΟΣΕΩΣ ΤΩΝ ΤΑΜΙΕΥΤΗΡΩΝ

ΙΑΣΤΑΣΙΟΛΟΓΗΣΗ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΟΣ ΑΠΟ ΟΣΕΩΣ ΤΩΝ ΤΑΜΙΕΥΤΗΡΩΝ ΙΑΣΤΑΣΙΟΛΟΓΗΣΗ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΟΣ ΑΠΟ ΟΣΕΩΣ ΤΩΝ ΤΑΜΙΕΥΤΗΡΩΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Οι ταµιευτήρες είναι υδραυλικά έργα που κατασκευάζονται µε σκοπό τον έλεγχο και την ρύθµιση της παροχής των υδατορρευµάτων. Ανάλογα µε το µέγεθός

Διαβάστε περισσότερα

Οι υδατικοί πόροι αποτελούν σημαντικό οικονομικό, αναπτυξιακό και περιβαλλοντικό πόρο.

Οι υδατικοί πόροι αποτελούν σημαντικό οικονομικό, αναπτυξιακό και περιβαλλοντικό πόρο. Ολοκληρωμένη Διαχείριση Υδατικών πόρων Από την Οδηγία 2000/60 στη διαχείριση σε επίπεδο υδατικής λεκάνης Σωκράτης Φάμελλος Χημικός Μηχανικός MSc Αντιδήμαρχος Θέρμης Οι υδατικοί πόροι αποτελούν σημαντικό

Διαβάστε περισσότερα

800 m. 800 m. 800 m. Περιοχή A

800 m. 800 m. 800 m. Περιοχή A Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Σχολή Πολιτικών Μηχανικών Τοµέας Υδατικών Πόρων Μάθηµα: Τυπικά Υδραυλικά Έργα Μέρος 2: ίκτυα διανοµής Άσκηση E5: Τροφοδοσία µονάδας επεξεργασίας αγροτικών προϊόντων (Εξέταση

Διαβάστε περισσότερα

Οικονομική ανάλυση χρήσεων ύδατος

Οικονομική ανάλυση χρήσεων ύδατος Οικονομική ανάλυση χρήσεων ύδατος Εισαγωγή Η Οδηγία 2000/60/ΕΚ στοχεύει στην εφαρμογή οικονομικών αρχών, αναλύσεων και μέτρων στη διαχείριση των υδατικών πόρων. Σύμφωνα με το άρθρο 5 της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ

Διαβάστε περισσότερα

ΔΗΜΟΣ ΧΕΡΣΟΝΗΣΟΥ. Ιωάννης Μαστοράκης - ΔΗΜΑΡΧΟΣ- Σάββατο,

ΔΗΜΟΣ ΧΕΡΣΟΝΗΣΟΥ. Ιωάννης Μαστοράκης - ΔΗΜΑΡΧΟΣ- Σάββατο, ΔΗΜΟΣ ΧΕΡΣΟΝΗΣΟΥ Ιωάννης Μαστοράκης - ΔΗΜΑΡΧΟΣ- Σάββατο, 05.11.2016 Προφίλ Δήμου Χερσονήσου, ποιοι είμαστε? Ένας από τους [24] Δήμους της Περιφέρειας Κρήτης Ο Δήμος μας αποτελείται από τέσσερις Δημοτικές

Διαβάστε περισσότερα

Παρά το γεγονός ότι παρατηρείται αφθονία του νερού στη φύση, υπάρχουν πολλά προβλήματα σε σχέση με τη διαχείρισή του.

Παρά το γεγονός ότι παρατηρείται αφθονία του νερού στη φύση, υπάρχουν πολλά προβλήματα σε σχέση με τη διαχείρισή του. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το νερό είναι ανανεώσιμος πόρος και αποτελεί ζωτικό στοιχείο για την επιβίωση του ανθρώπου, της πανίδας, της χλωρίδας και τη διατήρηση του φυσικού περιβάλλοντος. Η ύπαρξη και η επάρκειά του είναι

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΥΔΡΟΜΕΝΤΩΡ»

ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΥΔΡΟΜΕΝΤΩΡ» ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΥΔΡΟΜΕΝΤΩΡ» Συντονιστής: Καθ. Αθανάσιος Λουκάς Επιστ. Υπεύθυνος: Αναπλ. Καθ. Νικήτας Μυλόπουλος Δρ. Λάμπρος Βασιλειάδης Εργαστήριο Υδρολογίας και Ανάλυσης Υδατικών Συστημάτων, Πεδίον Άρεως,

Διαβάστε περισσότερα

ΥΔΑΤΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ ΝΕΟΥ ΔΗΜΟΥ ΣΑΡΩΝΙΚΟΥ ΑΤΤΙΚΗΣ

ΥΔΑΤΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ ΝΕΟΥ ΔΗΜΟΥ ΣΑΡΩΝΙΚΟΥ ΑΤΤΙΚΗΣ ΥΔΑΤΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ ΝΕΟΥ ΔΗΜΟΥ ΣΑΡΩΝΙΚΟΥ ΑΤΤΙΚΗΣ Εισήγηση ΓΙΑΝΝΗ ΚΟΥΜΑΝΤΑΚΗ Ομότιμος Καθηγητής Ε.Μ.Πολυτεχνείου ΕΙΣΑΓΩΓΗ ``Πηγή `` Ζωής, ΝΕΡΟ Κανένα έμβιο ον δεν επιβιώνει χωρίς αυτό Δεν νοείται ανάπτυξη χωρίς

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ. Υδατικό ιαμέρισμα Θεσσαλίας. - Σημαντικά Θέματα ιαχείρισης Νερού - Μέτρα Οργάνωσης της ιαβούλευσης

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ. Υδατικό ιαμέρισμα Θεσσαλίας. - Σημαντικά Θέματα ιαχείρισης Νερού - Μέτρα Οργάνωσης της ιαβούλευσης Υδατικό ιαμέρισμα Θεσσαλίας - Σημαντικά Θέματα ιαχείρισης Νερού - Μέτρα Οργάνωσης της ιαβούλευσης ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ Κ/ΞΙΑ ιαχείρισης Υδάτων Θεσσαλίας, Ηπείρου και υτικής Στερεάς Ελλάδας ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

«ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ

«ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ «ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ- Δυνατότητες και Προτάσεις Αξιοποίησης για τη Δυτική Εκθεσιακό Κέντρο Μακεδονία» Δυτικής Μακεδονίας Κοίλα Κοζάνης 8 9 10 Μαΐου 2009 Λίζα Μπενσασσών Πολιτικός Μηχανικός,

Διαβάστε περισσότερα

Περίπου ίση µε την ελάχιστη τιµή του δείγµατος.

Περίπου ίση µε την ελάχιστη τιµή του δείγµατος. 1. Η µέση υπερετήσια τιµή δείγµατος µέσων ετήσιων παροχών Q (m3/s) που ακολουθούν κατανοµή Gauss, ξεπερνιέται κατά µέσο όρο κάθε: 1/0. = 2 έτη. 1/1 = 1 έτος. 0./1 = 0. έτος. 2. Έστω δείγµα 20 ετών µέσων

Διαβάστε περισσότερα

Εξάτμιση και Διαπνοή

Εξάτμιση και Διαπνοή Εξάτμιση και Διαπνοή Εξάτμιση, Διαπνοή Πραγματική και δυνητική εξατμισοδιαπνοή Μέθοδοι εκτίμησης της εξάτμισης από υδάτινες επιφάνειες Μέθοδοι εκτίμησης της δυνητικής και πραγματικής εξατμισοδιαπνοής (ΕΤ)

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ

ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ 5.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Στο πλαίσιο της παρούσας μελέτης, εξετάστηκαν τρεις (3) εναλλακτικές δυνατότητες ως προς τη χωρική οργάνωση της Δ.Ε. Λάρισας. Αυτές οι τρεις (3) εναλλακτικές

Διαβάστε περισσότερα

15η Πανελλήνια Συνάντηση Χρηστών Γεωγραφικών Συστηµάτων Πληροφοριών ArcGIS Ο ΥΣΣΕΥΣ

15η Πανελλήνια Συνάντηση Χρηστών Γεωγραφικών Συστηµάτων Πληροφοριών ArcGIS Ο ΥΣΣΕΥΣ 15η Πανελλήνια Συνάντηση Χρηστών Γεωγραφικών Συστηµάτων Πληροφοριών ArcGIS Ο ΥΣΣΕΥΣ Ολοκληρωµένη ιαχείριση Υδατικών Συστηµάτων σε Σύζευξη µε ΕξελιγµένοΥπολογιστικόΣύστηµα Υ ΡΟΓΕΙΟΣ: Μοντέλο γεω-υδρολογικής

Διαβάστε περισσότερα

LIFE+ HydroSense ΟΔΗΓΙΑ ΠΛΑΙΣΙΟ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΥΔΑΤΙΚΟΥΣ ΠΟΡΟΥΣ. Αθανάσιος Καμπάς

LIFE+ HydroSense ΟΔΗΓΙΑ ΠΛΑΙΣΙΟ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΥΔΑΤΙΚΟΥΣ ΠΟΡΟΥΣ. Αθανάσιος Καμπάς LIFE+ HydroSense ΟΔΗΓΙΑ ΠΛΑΙΣΙΟ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΥΔΑΤΙΚΟΥΣ ΠΟΡΟΥΣ Αθανάσιος Καμπάς Τι είναι η οδηγία πλαίσιο 2000/60 ή Ν.3199/2003 ; Θεσμικό πλαίσιο που αποσκοπεί ολοκληρωμένη και ορθολογική διαχείριση των υδατικών

Διαβάστε περισσότερα

Υδρολογική και ποιοτική θεώρηση της λειτουργίας του ταμιευτήρα Πλαστήρα

Υδρολογική και ποιοτική θεώρηση της λειτουργίας του ταμιευτήρα Πλαστήρα ΔΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΔΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ «ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ» Παρουσίαση στα πλαίσια του μαθήματος: Περιβαλλοντικές Επιπτώσεις από Υδραυλικά Εργα Υδρολογική και ποιοτική

Διαβάστε περισσότερα

ΕΜΠ Σχολή Πολιτικών Μηχανικών Τεχνική Υδρολογία Διαγώνισμα κανονικής εξέτασης

ΕΜΠ Σχολή Πολιτικών Μηχανικών Τεχνική Υδρολογία Διαγώνισμα κανονικής εξέτασης ΕΜΠ Σχολή Πολιτικών Μηχανικών Τεχνική Υδρολογία Διαγώνισμα κανονικής εξέτασης 2011-2012 1 ΠΡΩΤΗ ΕΞΕΤΑΣΗ-ΘΕΩΡΙΑ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΕΞΕΤΑΣΗΣ: 30 ΛΕΠΤΑ ΜΟΝΑΔΕΣ: 3 ΚΛΕΙΣΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΠΑΡΑΛΛΑΓΗ Α Θέμα 1 (μονάδες

Διαβάστε περισσότερα

Το πρόγραμμα i adapt

Το πρόγραμμα i adapt Ένα πρόγραμμα της Γενικής Διεύθυνσης Περιβάλλοντος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Το πρόγραμμα i adapt Πιλοτικό πρόγραμμα νέων τεχνολογιών για την αντιμετώπιση της λειψυδρίας. Χρήστος Μακρόπουλος Ημερίδα: «i

Διαβάστε περισσότερα

ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΚΑΙ ΒΙΩΣΙΜΗ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΠΛΗΜΜΥΡΙΚΩΝ ΦΑΙΝΟΜΕΝΩΝ ΣΕ ΕΠΙΠΕ Ο ΛΕΚΑΝΗΣ ΑΠΟΡΡΟΗΣ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ ΜΟΝΤΕΛΩΝ ΚΑΙ GIS

ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΚΑΙ ΒΙΩΣΙΜΗ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΠΛΗΜΜΥΡΙΚΩΝ ΦΑΙΝΟΜΕΝΩΝ ΣΕ ΕΠΙΠΕ Ο ΛΕΚΑΝΗΣ ΑΠΟΡΡΟΗΣ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ ΜΟΝΤΕΛΩΝ ΚΑΙ GIS ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΓΕΩΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΜΗΧΑΝΙΚΗΣ Υπεύθυνος Καθηγητής: Καρατζάς Γεώργιος ΠΕΡΙΛΗΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ Ι ΑΚΤΟΡΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΒΗΣ Κουργιαλάς Ν. Νεκτάριος ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ

Διαβάστε περισσότερα

υδρογεωλογικών διεργασιών και λειτουργίας υδροσυστήµατος υτικής Θεσσαλίας

υδρογεωλογικών διεργασιών και λειτουργίας υδροσυστήµατος υτικής Θεσσαλίας Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Σχολή Πολιτικών Μηχανικών Τοµέας Υδατικών Πόρων, Υδραυλικών και Θαλάσσιων Έργων Συνδυασµένη προσοµοίωση υδρολογικών-υδρογεωλογικών υδρογεωλογικών διεργασιών και λειτουργίας

Διαβάστε περισσότερα

Νήσος Κύπρος. Κλίµα Ηµίξηρο Υ ΑΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑ ΡΟΜΗ ΤΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΩΝ. 9251 km. Πιο έντονα τοπογραφικά χαρακτηριστικά

Νήσος Κύπρος. Κλίµα Ηµίξηρο Υ ΑΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑ ΡΟΜΗ ΤΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΩΝ. 9251 km. Πιο έντονα τοπογραφικά χαρακτηριστικά Υ ΑΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑ ΡΟΜΗ ΤΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΩΝ Υ ΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ρ.κυριάκος Κύρου Ανώτερος Υδραυλικός Μηχανικός Τµήµα Αναπτύξεως Υδάτων Νήσος Κύπρος 3 ο µεγαλύτερο νησί της Μεσογείου έκταση

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΥΔΡΕΥΤΙΚΩΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ ΤΩΝ ΝΗΣΙΩΝ ΤΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ. Δρ Τσιφτής Ευάγγελος Υδρογεωλόγος Υπ. Αιγαίου

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΥΔΡΕΥΤΙΚΩΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ ΤΩΝ ΝΗΣΙΩΝ ΤΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ. Δρ Τσιφτής Ευάγγελος Υδρογεωλόγος Υπ. Αιγαίου ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΥΔΡΕΥΤΙΚΩΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ ΤΩΝ ΝΗΣΙΩΝ ΤΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ Δρ Τσιφτής Ευάγγελος Υδρογεωλόγος Υπ. Αιγαίου 1. Το πρόβλημα της έλλειψης νερού στα νησιά του Αιγαίου είναι υπαρκτό και μεγάλο. Τα τελευταία χρόνια

Διαβάστε περισσότερα

Υδροηλεκτρικοί ταμιευτήρες

Υδροηλεκτρικοί ταμιευτήρες Υδροηλεκτρικά Έργα 8ο εξάμηνο Σχολής Πολιτικών Μηχανικών Υδροηλεκτρικοί ταμιευτήρες Ανδρέας Ευστρατιάδης, Νίκος Μαμάσης, & Δημήτρης Κουτσογιάννης Τομέας Υδατικών Πόρων & Περιβάλλοντος, Εθνικό Μετσόβιο

Διαβάστε περισσότερα

ΥΔΑΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ. Το νερό καλύπτει τα 4/5 του πλανήτη

ΥΔΑΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ. Το νερό καλύπτει τα 4/5 του πλανήτη ΥΔΑΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Το νερό καλύπτει τα 4/5 του πλανήτη Βασικός-αναντικατάστατος παράγοντας της ζωής κάθε μορφής και κάθε επιπέδου Συνδέεται άμεσα με τη διαμόρφωση των κλιματολογικών συνθηκών Η σύγχρονη

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΧΡΗΣΕΩΝ ΥΔΑΤΟΣ

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΧΡΗΣΕΩΝ ΥΔΑΤΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΧΡΗΣΕΩΝ ΥΔΑΤΟΣ 1.1 Εισαγωγή Η Οδηγία 2000/60/ΕΚ στοχεύει στην εφαρμογή οικονομικών αρχών, αναλύσεων και μέτρων στη διαχείριση των υδατικών πόρων. Σύμφωνα με το Άρθρο 5 της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ,

Διαβάστε περισσότερα

Υδρολογική διερεύνηση λειτουργίας ταµιευτήρα Πλαστήρα

Υδρολογική διερεύνηση λειτουργίας ταµιευτήρα Πλαστήρα ΠΜΣ «Επιστήµη και Τεχνολογία Υδατικών Πόρων» Παρουσίαση στα πλαίσια του µαθήµατος: «Περιβαλλοντικές Επιπτώσεις από Υδραυλικά Έργα» Υδρολογική διερεύνηση λειτουργίας ταµιευτήρα Πλαστήρα Ανδρέας Ευστρατιάδης,

Διαβάστε περισσότερα

«ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΑΝΑΓΚΩΝ ΣΕ ΝΕΡΟ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΛΑΡΙΣΑΣ ΚΑΙ ΟΜΟΡΩΝ ΔΗΜΩΝ»

«ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΑΝΑΓΚΩΝ ΣΕ ΝΕΡΟ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΛΑΡΙΣΑΣ ΚΑΙ ΟΜΟΡΩΝ ΔΗΜΩΝ» ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Εργαστήριο Τεχνικής Γεωλογίας & Υδρογεωλογίας «ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΑΝΑΓΚΩΝ ΣΕ ΝΕΡΟ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΛΑΡΙΣΑΣ ΚΑΙ ΟΜΟΡΩΝ ΔΗΜΩΝ» Χρηματοδότηση: Δ.Ε.Υ.Α.Λ Επιστημονικός Υπεύθυνος: Γ. Σούλιος

Διαβάστε περισσότερα

ΠΙΛΟΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΔΙΑΣΥΝΟΡΙΑΚΗΣ ΛΕΚΑΝΗΣ ΠΟΤΑΜΟΥ ΝΕΣΤΟΥ

ΠΙΛΟΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΔΙΑΣΥΝΟΡΙΑΚΗΣ ΛΕΚΑΝΗΣ ΠΟΤΑΜΟΥ ΝΕΣΤΟΥ INTERREG IIIA / PHARE CBC ΕΛΛΑΔΑ ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ: ΠΙΛΟΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΔΙΑΣΥΝΟΡΙΑΚΗΣ ΛΕΚΑΝΗΣ ΠΟΤΑΜΟΥ ΝΕΣΤΟΥ Καθηγητής Βασίλειος A. Τσιχριντζής Διευθυντής, Εργαστήριο Οικολογικής Μηχανικής και Τεχνολογίας

Διαβάστε περισσότερα

ιαχείρισηλυµάτων στηνπεριφέρεια Στερεάς Ελλάδας Μάιος 2011

ιαχείρισηλυµάτων στηνπεριφέρεια Στερεάς Ελλάδας Μάιος 2011 ιαχείρισηλυµάτων στηνπεριφέρεια Στερεάς Ελλάδας Μάιος 2011 Η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας έχει 60 οικισµούς µε πληθυσµόαιχµήςµεγαλύτεροαπό 2.000 ι.κ. (οικισµοί Α, Β και Γ προτεραιότητας), οι οποίοι θα έπρεπε

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ 1 ης ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗΣ ΤΩΝ ΣΧΕΔΙΩΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΛΕΚΑΝΩΝ ΑΠΟΡΡΟΗΣ ΠΟΤΑΜΩΝ

ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ 1 ης ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗΣ ΤΩΝ ΣΧΕΔΙΩΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΛΕΚΑΝΩΝ ΑΠΟΡΡΟΗΣ ΠΟΤΑΜΩΝ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ 1 ης ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗΣ ΤΩΝ ΣΧΕΔΙΩΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΛΕΚΑΝΩΝ ΑΠΟΡΡΟΗΣ ΠΟΤΑΜΩΝ ΣΥΝΤΟΜΟ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ Παρακαλούμε διαθέστε λίγα λεπτά για να απαντήσετε στις ερωτήσεις που ακολουθούν. Με τον τρόπο αυτό μας

Διαβάστε περισσότερα

Η μελέτη χρηματοδοτήθηκε από το Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα INTERREG IIIB- MEDOCC Reseau Durable d Amenagement des Ressources Hydrauliques (HYDRANET) (

Η μελέτη χρηματοδοτήθηκε από το Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα INTERREG IIIB- MEDOCC Reseau Durable d Amenagement des Ressources Hydrauliques (HYDRANET) ( Ποιότητα νερού στραγγιστικών καναλιών πεδιάδας Χρυσούπολης - Προτάσεις επαναχρησιμοποίησης Καθηγητής Βασίλειος Α. Τσιχριντζής Διευθυντής Εργαστηρίου Οικολογικής Μηχανικής & Τεχνολογίας Πρόεδρος Τμήματος

Διαβάστε περισσότερα

ΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ Υ ΑΤΩΝ ΤΗΣ ΛΙΜΝΗΣ ΣΜΟΚΟΒΟΥ

ΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ Υ ΑΤΩΝ ΤΗΣ ΛΙΜΝΗΣ ΣΜΟΚΟΒΟΥ ΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ Υ ΑΤΩΝ ΤΗΣ ΛΙΜΝΗΣ ΣΜΟΚΟΒΟΥ.Π.Μ.Σ. «ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ Υ ΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ» Ρόπης Κων/νος Επιβλέπουσα : Α. Κατσίρη ΒΑΣΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΑΜΙΕΥΤΗΡΑ ΘΕΣΗ: Ν. ΚΑΡ ΙΤΣΑΣ ΛΕΚΑΝΗ ΑΠΟΡΡΟΗΣ:

Διαβάστε περισσότερα

Υδατικοί πόροι Ν. Αιτωλοακαρνανίας: Πηγή καθαρής ενέργειας

Υδατικοί πόροι Ν. Αιτωλοακαρνανίας: Πηγή καθαρής ενέργειας «ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ», ΑΘΗΝΑ, 12-14 Δεκεμβρίου 2012 Υδατικοί πόροι Ν. Αιτωλοακαρνανίας: Πηγή καθαρής ενέργειας Ακράτος Χρήστος Λέκτορας ΤΜΗΜΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ «ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΝΟΜΟΥ ΑΡΓΟΛΙΔΑΣ»

ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ «ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΝΟΜΟΥ ΑΡΓΟΛΙΔΑΣ» ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ «ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΝΟΜΟΥ ΑΡΓΟΛΙΔΑΣ» ΘΕΜΑ ΗΜΕΡΙΔΑΣ ΝΑΥΠΛΙΟΥ 10 04 2010 (ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΠΟΙΟΤΙΚΗ) ΠΟΙΟΤΙΚΗ) ΕΠΑΡΚΕΙΑ ΥΔΑΤΟΣ ΝΑΙ ή ΌΧΙ Σύνταξη από Νομαρχιακή

Διαβάστε περισσότερα

Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών: Κατεύθυνση Α: Αειφορική Διαχείριση Ορεινών Υδρολεκανών με Ευφυή Συστήματα και Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών

Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών: Κατεύθυνση Α: Αειφορική Διαχείριση Ορεινών Υδρολεκανών με Ευφυή Συστήματα και Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ Τμήμα Δασολογίας και Διαχείρισης Περιβάλλοντος και Φυσικών Πόρων Εργαστήριο Διευθέτησης Ορεινών Υδάτων και Διαχείρισης Κινδύνου Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών: Κατεύθυνση

Διαβάστε περισσότερα