ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΑΝΔΡΙΚΗΣ Β ΟΡΘΟΠΑΙΔΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ, Γ.Ν.ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΑΝΔΡΙΚΗΣ Β ΟΡΘΟΠΑΙΔΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ, Γ.Ν.ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ"

Transcript

1 ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΑΝΔΡΙΚΗΣ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ Χ.ΖΗΔΡΟΥ, Α.ΚΥΡΙΑΚΙΔΗΣ Β ΟΡΘΟΠΑΙΔΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ, Γ.Ν.ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΛΗΨΗ Η ανδρική οστεοπόρωση είναι μια πάθηση υποδιαγνωσμένη και υποθεραπευόμενη. Οι θεραπευτικές επιλογές περιορίζονται στα διφωσφονικά, την τεριπαρατίδη, το ρανελικό στρόντιο και το Denosumab. Το Denosumab έχει λάβει έγκριση μόνο για τη θεραπεία ανδρών με καρκίνο του προστάτη και οστική απώλεια που προέρχεται από τη θεραπεία καταστολής των ανδρογόνων. Τέλος, η τεστοστερόνη θεωρείται θεραπεία δεύτερης γραμμής με κύρια εφαρμογή στους υπογοναδικούς άνδρες με χαμηλά επίπεδα τεστοστερόνης και κλινική εικόνα υπογοναδισμού, ενώ νεώτεροι παράγοντες, όπως οι αναστολείς της σκληροστίνης και της καθεψίνης-κ βρίσκονται σε φάση κλινικών δοκιμών υποσχόμενοι ισχυρή αντιοστεοπορωτική δράση. Λέξεις-κλειδιά: ανδρική οστεοπόρωση, θεραπευτικές επιλογές Επικοινωνία: Δρ ΧΡΙΣΤΙΑΝΑ ΖΗΔΡΟΥ ΕΠΙΜΕΛΗΤΡΙΑ Α ΟΡΘΟΠΑΙΔΙΚΗΣ Γ.Ν.ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΤΗΛ:

2 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Παρά το γεγονός ότι η αναγνώριση των συνεπειών της ανδρικής οστεοπόρωσης είναι καθολική, εξακολουθεί να υπάρχει σημαντικό αριθμός ανδρών που δεν ελέγχεται και δε λαμβάνει αντιοστεοπορωτική αγωγή ενώ έχει ένδειξη (Σταθόπουλος Ι. και συν., 2013). Τα αποτελέσματα δύο μελετών που αφορούσαν στη θεραπεία της ανδρικής οστεοπόρωσης μετά από κάποιο κάταγμα ήταν αποκαρδιωτικά. Στην 1 η μελέτη μόλις το 7,1% των ανδρών που είχαν υποστεί κάταγμα ευθραυστότητας είχαν λάβει θεραπεία μέσα στο πρώτο εξάμηνο μετά το κάταγμα, ενώ εντυπωσιακό είναι το γεγονός ότι μόνο το 2,5% των ασθενών με κάταγμα ισχίου πήρε αγωγή (Feldstein AC et al, 2005). Στη δεύτερη μελέτη, το ποσοστό των ανδρών με κάταγμα ευθραυστότητας που έπαιρναν θεραπεία κατά τον πέμπτο χρόνο παρακολούθησης δεν ξεπερνούσε το 10% (Papaioannou A. et al, 2008). Και στις δύο μελέτες τα χαμηλά ποσοστά θεραπείας συνοδεύονταν από χαμηλά ποσοστά διάγνωσης της οστεοπόρωσης, γεγονός που μεταφέρει μεγάλο μέρος της ευθύνης και στους ιατρούς. Μέχρι σήμερα δεν υπάρχει ευρέως αποδεκτός διαγνωστικός αλγόριθμος για την αντιμετώπιση της ανδρικής οστεοπόρωσης. Οι κατευθυντήριες οδηγίες των διαφόρων οργανισμών υγείας βασίζονται στη συνεκτίμηση του αποτελέσματος της μέτρησης οστικής πυκνότητας (DXA) και παραγόντων κινδύνου για κάταγμα (ιστορικό κατάγματος ευθραυστότητας, ηλικία, χαμηλό βάρος σώματος, χρήση κορτικοστεροειδών, κάπνισμα, αλκοολισμός, αυξημένη συχνότητα πτώσεων, δευτεροπαθή αίτια οστεοπόρωσης κ.α.), ενώ τα τελευταία χρόνια λαμβάνεται υπόψη και το αποτέλεσμα του εργαλείου 2

3 FRAX (Kaufman JM et al, 2013). Οι τελευταίες οδηγίες του Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκων (ΕΟΦ, 2012) υπογραμμίζουν ότι υποψήφιοι για θεραπεία είναι οι άνδρες ηλικίας άνω των 50 ετών που έχουν: Α/ υποστεί σπονδυλικό κάταγμα ή/και κάταγμα ισχίου Β/ περισσότερα από ένα άλλα κατάγματα χαμηλής βίας Γ/ Τ-score -2,5SD στον αυχένα του μηριαίου, το ολικό ισχίο ή την ΟΜΣΣ Δ/ χαμηλή οστική μάζα (Τ-score μεταξύ -1 και -2,5) και κίνδυνο να υποστούν μέσα στην επόμενη δεκαετία κάταγμα ισχίου 3% ή κάποιο από τα μείζονα οστεοπορωτικά κατάγματα 20% (όπως αυτός υπολογίζεται με το εργαλείο FRAX) και τουλάχιστον ένα από τους παρακάτω παράγοντες: 1. κάταγμα καρπού σε ηλικία 65 ετών 2. οστική πυκνότητα ΟΜΣΣ σημαντικά ελαττωμένη σε σχέση με αυτή του ισχίου 3. σημαντική ελάττωση της οστικής πυκνότητας σε διαδοχικές μετρήσεις με μεσοδιάστημα μεγαλύτερο του ενός έτους (ταχεία οστική απώλεια) 4. αντιανδρογονική θεραπεία για καρκίνο του προστάτη 5. μακροχρόνια ή/και επαναλαμβανόμενη συστηματική θεραπεία με γλυκοκορτικοειδή σε δόσεις μικρότερες από αυτές της παρατεταμένης συστηματικής αγωγής με γλυκοκορτικοειδή 3

4 6. περισσότερα από δύο επεισόδια πτώσης κατά το τελευταίο έτος, λόγω διαταραχών βάδισης-ισορροπίας, διαταραχών όρασης κλπ (Σταθόπουλος Ι και συν.,2013). Οι προοπτικές τυχαιοποιημένες μελέτες για αντιοστεοπορωτική θεραπεία αποκλειστικά σε άνδρες είναι πολύ λίγες. Οι περισσότερες αφορούν σε σχετικά μικρό αριθμό ανδρών, ενώ μεγάλο τους μειονέκτημα είναι, ότι στην πλειοψηφία τους, το πρωτογενές αντικείμενο μελέτης είναι η μεταβολή στην οστική πυκνότητα (BMD) και όχι η μεταβολή στην επίπτωση των καταγμάτων και τον καταγματικό κίνδυνο. Ετσι μέχρι σήμερα ο FDA(Food and Drug Administration) έχει εγκρίνει τη χορήγηση της αλενδρονάτης, της ριζενδρονάτης, του ζολεδρονικού οξέως, της τεριπαρατίδης και του ρανελικού στροντίου σαν θεραπεία πρώτης γραμμής για την ανδρική οστεοπόρωση. Το Denosumab είναι θεραπεία πρώτης γραμμής για άνδρες με καρκίνο του προστάτη και οστική απώλεια, λόγω θεραπείας καταστολής των ανδρογόνων. Η τεστοστερόνη είναι θεραπεία δεύτερης γραμμής σε οστεοπορωτικούς άνδρες με χαμηλά επίπεδα τεστοστερόνης και κλινική εικόνα υπογοναδισμού. Τέλος νεότερα φάρμακα που βρίσκονται σε διάφορα στάδια δοκιμών είναι το Odanacatib, ένας εκλεκτικός αναστολέας της καθεψίνης Κ, οι αναστολείς της σκληροστίνης και οι εκλεκτικοί τροποποιητές των οιστρογονικών και ανδρογονικών υποδοχέων. Βέβαια, η θεραπεία της ανδρικής οστεοπόρωσης είναι απαραίτητο να συνδυάζεται και με άσκηση, τροποποίηση των διατροφικών συνηθειών και του τρόπου ζωής και κυρίως με επαρκή πρόσληψη ασβεστίου και βιταμίνης D (Σταθόπουλος Ι. και συν., 2013). 4

5 2. ΔΙΦΩΣΦΟΝΙΚΑ Σε μια μελέτη 241 ανδρών, ηλικίας ετών, με Τ-score -2SD (στο μηριαίο ή στην ΟΜΣΣ), η από του στόματος χορήγηση 10mg αλενδρονάτης ημερησίως (μαζί με 500mg ασβεστίου και 400IU βιταμίνης D) οδήγησε μετά από δύο χρόνια σε σημαντική αύξηση στην οστική πυκνότητα (BMD) της ΟΜΣΣ σε σχέση με την ομάδα που έλαβε εικονικό φάρμακο. Επιπρόσθετα, αν και η μελέτη δεν ήταν σχεδιασμένη για να αναδείξει την αντικαταγματική δράση του φαρμάκου, φάνηκε ότι οι άνδρες που έλαβαν αλενδρονάτη εμφάνισαν λιγότερα σπονδυλικά κατάγματα και είχαν μικρότερη απώλεια ύψους από αυτούς που έλαβαν εικονικό φάρμακο (Orwoll E et al, 2000). Παρόμοια δράση στην οστική πυκνότητα της ΟΜΣΣ και του ισχίου είχε και η εβδομαδιαία από του στόματος χορήγηση 70mg αλενδρονάτης έναντι του εικονικού φαρμάκου (Miller PD et al, 2004). Όσον αφορά τη ριζενδρονάτη, σε μια τυχαιοποιημένη διπλή-τυφλή πολυκεντρική μελέτη στην οποία έλαβαν μέρος 284 άνδρες (36-84 ετών), βρέθηκε ότι η από του στόματος χορήγηση 35mg ριζενδρονάτης μια φορά την εβδομάδα, σε συνδυασμό με ημερήσια χορήγηση ασβεστίου και βιταμίνης D, για δύο έτη, αύξησε στατιστικά σημαντικά την οστική πυκνότητα στην ΟΜΣΣ σε σχέση με το εικονικό φάρμακο (6% έναντι 1,4% στους 24 μήνες), ενώ ανάλογα ήταν τα αποτελέσματα και στα άλλα σημεία μέτρησης της οστικής πυκνότητας. Μάλιστα η δράση της ριζενδρονάτης ήταν ταχεία, όπως φάνηκε από την καταπίεση των δεικτών της οστικής εναλλαγής από το πρώτο τρίμηνο χορήγησης και από τα αποτελέσματα της DXA στο πρώτο εξάμηνο, καθώς και ανεξάρτητη της ηλικίας και του ιστορικού προηγούμενου σπονδυλικού 5

6 κατάγματος. Παρόλα αυτά δεν παρατηρήθηκε διαφορά στην επίπτωση νέων σπονδυλικών καταγμάτων (Boonen S et al, 2009). Παρόμοια επίδραση στην οστική πυκνότητα είχε και η ημερήσια από του στόματος δόση των 5mg (μαζί με συμπληρώματα ασβεστίου και βιταμίνης D) σε μια διετή τυχαιοποιημένη μελέτη 316 ανδρών με πρωτοπαθή και δευτεροπαθή οστεοπόρωση (Ringe JD et al, 2009). Σε αυτή τη μελέτη αναδείχθηκε και ο αντικαταγματικός ρόλος του φαρμάκου μια και παρατηρήθηκε μειωμένο ποσοστό σπονδυλικών και μη σπονδυλικών καταγμάτων μεταξύ αυτών που έλαβαν ριζενδρονάτη και αυτών που δεν έλαβαν (9,2% και 11,8% έναντι 23,6% και 22,3% αντίστοιχα). Το ζολεδρονικό οξύ, που χορηγείται ενδοφελβίως εφάπαξ ετησίως σε δόση των 5mg έχει το πλεονέκτημα ότι ολόκληρη η δόση του είναι βιοδιαθέσιμη, μπορεί να χορηγηθεί σε άτομα που αδυνατούν να λάβουν φάρμακα από το στόμα, δεν εμφανίζει συχνά ανεπιθύμητες ενέργειες από το πεπτικό και οι ασθενείς έχουν καλή συμμόρφωση μια και χορηγείται εφάπαξ ετησίως. Στη μελέτη HORIZON 2127 άτομα εκ των οποίων το 24% ήταν άνδρες τυχαιοποιήθηκαν για την ετήσια ενδοφλέβια χορήγηση είτε 5mg ζολεδρονικού οξέως είτε εικονικού φαρμάκου. Οι συμμετέχοντες είχαν υποστεί κάταγμα ισχίου χαμηλής βίας (το οποίο αντιμετωπίστηκε χειρουργικά) και έλαβαν την 1 η δόση του φαρμάκου μέσα στις πρώτες 90 ημέρες από το χειρουργείο. Στους 36 μήνες όσοι έλαβαν ζολεδρονικό οξύ είχαν αυξήσει σημαντικά την οστική πυκνότητα στο ισχίο σε σχέση με αυτούς που έλαβαν εικονικό φάρμακο. Το πιο σημαντικό όμως ήταν ότι στην ομάδα του ζολεδρονικού οξέως παρατηρήθηκε και σημαντική μείωση στην εμφάνιση νέων κλινικών καταγμάτων σε σχέση με την ομάδα του εικονικού φαρμάκου (35%, 46% και 6

7 27% μείωση του καταγματικού κινδύνου για οποιοδήποτε κάταγμα, σπονδυλικό και μη σπονδυλικό κάταγμα, αντίστοιχα), καθώς και μείωση της θνησιμότητας από οποιαδήποτε αιτία κατά 28% (Lyles KW et al, 2007). Η έγκριση για τη χρήση του ζολεδρονικού οξέως στη θεραπεία της ανδρικής οστεοπόρωσης από το FDA βασίστηκε κυρίως στα αποτελέσματα μιας πολυκεντρικής, διπλής-τυφλής τυχαιοποιημένης μελέτης κατά την οποία 302 άνδρες έλαβαν είτε από του στόματος 70mg αλενδρονάτης την εβδομάδα είτε 5mg ζολεδρονικού οξέως ενδοφλεβίως το χρόνο για δύο έτη. Σύμφωνα με τους ερευνητές το ζολεδρονικό οξύ προκαλούσε παρόμοια αύξηση της οστικής πυκνότητας στην ΟΜΣΣ και στο ισχίο και ανάλογη μείωση των δεικτών της οστικής εναλλαγής σε σχέση με την αλενδρονάτη, με τη διαφορά ότι το 74% των συμμετεχόντων προτιμούσε τη θεραπεία με ζολεδρονικό οξύ κυρίως λόγω του ετήσιου σχήματος χορήγησης (Orwoll ES et al, 2010). Η ιβανδρονάτη δεν έχει εγκριθεί για τη θεραπεία της ανδρικής οστεοπόρωσης, αν και υπάρχουν μελέτες που αναδεικνύουν τα ευεργετικά της αποτελέσματα σε άνδρες. Σε μια μικρή ανοικτή προοπτική μελέτη, η ενδοφλέβια χορήγηση 2mg ιβανδρονάτης κάθε τρεις μήνες σε 14 οστεοπορωτικούς άνδρες κατάφερε να αυξήσει στατιστικά σημαντικά την οστική πυκνότητα στην ΟΜΣΣ και να μειώσει σε ικανοποιητικά επίπεδα τους βιοχημικούς δείκτες οστικού μεταβολισμού (Lamy O et al, 2003). Επίσης, σε μια πρόσφατη διπλή-τυφλή μελέτη (STRONG- Study Researching Osteoporosis in Guys) 132 άνδρες με χαμηλή οστική πυκνότητα τυχαιοποιήθηκαν για τη λήψη είτε 150mg ιβανδρονάτης από του στόματος μια φορά το μήνα (85 άτομα) είτε εικονικού φαρμάκου (47 άτομα) για ένα έτος 7

8 (Orwoll ES et al, 2010). Οι άνδρες που είχαν λάβει ιβανδρονάτη εμφάνισαν στατιστικά σημαντική αύξηση της οστικής πυκνότητας τόσο στην ΟΜΣΣ όσο και στο ισχίο σε σχέση με αυτούς που είχαν λάβει εικονικό φάρμακο (3,5% έναντι 0,9% και 1,8% έναντι 0,3% αντίστοιχα) ενώ το φάρμακο ήταν γενικά πολύ καλά ανεκτό. 3. ΤΕΡΙΠΑΡΑΤΙΔΗ Η τεριπαρατίδη έχει ένδειξη χορήγησης σε οστεοπορωτικούς άνδρες με υψηλό κίνδυνο κατάγματος. Στη μεγαλύτερη, μέχρι σήμερα, σειρά ανδρών που έχει αναφερθεί σε μελέτη για την τεριπαρατίδη, 437 άνδρες με χαμηλή οστική πυκνότητα πρωτοπαθώς ή λόγω υπογοναδισμού τυχαιοποιήθηκαν για τη λήψη εικονικού φαρμάκου ή 20μg ή 40μg τεριπαρατίδης την ημέρα υποδορίως μαζί με συμπληρωματική χορήγηση ασβεστίου και βιταμίνης D από του στόματος(orwoll ES et al, 2003). Η μέση διάρκεια της θεραπείας ήταν 11 μήνες (από 2 έως 15 μήνες), γιατί η μελέτη διακόπηκε πρώιμα, λόγω της παρατήρησης ότι η θεραπεία με τεριπαρατίδη προκαλούσε αυξημένη συχνότητα οστεοσαρκώματος σε πειραματόζωα. Οι άνδρες που είχαν λάβει τεριπαρατίδη εμφάνισαν αύξηση της οστικής πυκνότητας (BMD) στην ΟΜΣΣ κατά 5,9% (20μg) και 9% (40μg), τιμές στατιστικά σημαντικές σε σχέση με αυτές των ασθενών που έλαβαν εικονικό φάρμακο. Μάλιστα το θεραπευτικό αποτέλεσμα της τεριπαρατίδης ήταν εμφανές από το πρώτο τρίμηνο χορήγησης όπως διαπιστώθηκε από τις μεταβολές των δεικτών οστικού μεταβολισμού και τις μετρήσεις της οστικής πυκνότητας. Στην επέκταση της μελέτης πήραν μέρος 355 άνδρες, οι οποίοι παρακολουθήθηκαν για 30 μήνες 8

9 ακόμη (Kaufman JM et al, 2005). Ένα ποσοστό από αυτούς συνέχισε αντιοστεοπορωτική αγωγή με διφωσφονικά ή θεραπεία με τεστοστερόνη, ενώ άλλοι συνέχισαν χωρίς θεραπεία. Παρατηρήθηκε ότι οι τιμές της οστικής πυκνότητας στην ΟΜΣΣ και το ισχίο και για τις δύο ομάδες της τεριπαρατίδης ήταν σημαντικά μεγαλύτερες σε σχέση με αυτές της ομάδας του εικονικού φαρμάκου τόσο στους 18 όσο και στους 30 μήνες παρακολούθησης, αν και διαπιστώθηκε σταδιακή μείωση της οστικής πυκνότητας μετά τη διακοπή της θεραπείας. Επίσης, όσοι συνέχισαν τη θεραπεία με διφωσφονικά παρουσίασαν περαιτέρω αύξηση της οστικής πυκνότητας τόσο στην ΟΜΣΣ όσο και στο ισχίο. Τέλος, η επίπτωση των νέων σπονδυλικών καταγμάτων στο τέλος της μελέτης ήταν μικρότερη σε αυτούς που είχαν λάβει τεριπαρατίδη σε σχέση με αυτούς που είχαν λάβει εικονικό φάρμακο (5,4% για την ομάδα των 20μg, 6,0% για την ομάδα των 40μg και 11,7% για την ομάδα του εικονικού φαρμάκου), ενώ όσον αφορούσε στα μετρίου και σοβαρού βαθμού κατάγματα η επίπτωση ήταν μειωμένη κατά 83% στους προηγούμενους χρήστες τεριπαρατίδης. 4. ΡΑΝΕΛΙΚΟ ΣΤΡΟΝΤΙΟ Πρόσφατα πήρε έγκριση το ρανελικό στρόντιο για την ανδρική οστεοπόρωση. Σε μια πρόσφατη ανοικτή-τυχαιοποιημένη μελέτη, πήραν μέρος 152 άνδρες με πρωτοπαθή οστεοπόρωση και τυχαιοποιήθηκαν για τη λήψη από του στόματος είτε 2g ρανελικού στροντίου την ημέρα είτε 70mg αλενδρονάτης την εβδομάδα για 12 μήνες (Ringe JD et al, 2010). Αυτοί που έλαβαν ρανελικό στρόντιο εμφάνισαν 22% μεγαλύτερη αύξηση της BMD στην ΟΜΣΣ και 23% 9

10 στο ισχίο σε σχέση με όσους έλαβαν αλενδρονάτη, ενώ είχαν και μεγαλύτερη μείωση του άλγους στην πλάτη. Σε μια άλλη πολυκεντρική διπλή-τυφλή μελέτη πήραν μέρος 261 άνδρες με χαμηλή οστική μάζα και τυχαιοποιήθηκαν για τη λήψη είτε 2g ρανελικού στροντίου από το στόμα ημερησίως είτε εικονικού φαρμάκου. Μετά από ένα χρόνο θεραπείας, παρατηρήθηκε στατιστικά σημαντική αύξηση της BMD στην ΟΜΣΣ και το ισχίο στην ομάδα του στροντίου σε σχέση με την ομάδα του εικονικού φαρμάκου (Kaufman JM et al, 2011). Τέλος σε μια πιο πρόσφατη μελέτη των Hiligsmann και συν. αποδείχτηκε η αποτελεσματικότητα και από πλευράς κόστους του ρανελικού στροντίου στην ανδρική οστεοπόρωση ( Hiligsmann et al, 2013). 5. DENOSUMAB Το denosumab είναι ένα μονοκλωνικό αντίσωμα κατά του RANKL, δεσμεύει αυτό τον παράγοντα και προκαλεί καταστολή της οστεοκλαστογένεσης και της δραστηριότητας των οστεοκλαστών. Η χορήγησή του έχει εγκριθεί σε άνδρες με καρκίνο του προστάτη και οστική απώλεια, λόγω θεραπείας καταστολής των ανδρογόνων. Η έγκριση δόθηκε με βάση τα αποτελέσματα μιας πολυκεντρικής, τυχαιοποιημένης, διπλής τυφλής μελέτης κατά την οποία 1468 άνδρες με ορμονοευαίσθητο, μη μεταστατικό καρκίνο του προστάτη, υπό θεραπεία καταστολής των ανδρογόνων τυχαιοποιήθηκαν να λάβουν είτε 60mg denosumab υποδορίως ανά εξάμηνο είτε εικονικό φάρμακο, αρχικά για 24 και στη συνέχεια για 36 μήνες (Smith MR et al, 2009).Στους 24 μήνες οι ασθενείς της ομάδας του denosumab εμφάνισαν αύξηση της οστικής πυκνότητας της ΟΜΣΣ κατά 5,6%, ενώ αυτοί που έλαβαν εικονικό φάρμακο 10

11 παρουσίασαν μείωση κατά 1%. Ανάλογα ήταν και τα αποτελέσματα από το ισχίο. Επιπρόσθετα, εντυπωσιακή ήταν η μείωση του καταγματικού κινδύνου στην ομάδα του denosumab:στους 36 μήνες οι ασθενείς που είχαν λάβει denosumab εμφάνισαν 62% μικρότερη επίπτωση νέων σπονδυλικών καταγμάτων σε σχέση με αυτούς της ομάδας του εικονικού φαρμάκου. Τέλος η ασφάλεια και η αποτελεσματικότητα του φαρμάκου σε άνδρες με χαμηλή οστική μάζα και αυξημένο καταγματικό κίνδυνο εκτιμάται περαιτέρω στη μελέτη ADAMO, μια κλινική μελέτη φάσεως ΙΙΙ που βρίσκεται σε εξέλιξη στις Η.Π.Α. 6. ΤΕΣΤΟΣΤΕΡΟΝΗ H θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης σε υπογοναδικούς άνδρες προκαλεί, εκτός των υπολοίπων ευεργετικών δράσεων της, πρόληψη της οστικής απώλειας ή ακόμα και αύξηση της οστικής μάζας, τουλάχιστον σε περιοχές σπογγώδους οστού (Katznelson L et al, 1996). Σε άνδρες με τιμές ολικής τεστοστερόνης εντός των φυσιολογικών ορίων η χορήγηση της ορμόνης δε φαίνεται να έχει θετικά αποτελέσματα στην οστική πυκνότητα. Οι περισσότερες μελέτες που αφορούν στο θέμα είναι μικρής διάρκειας και παρουσιάζουν αρκετά προβλήματα στο σχεδιασμό, όπως ο μικρός αριθμός συμμετεχόντων. Σε μια από τις μεγαλύτερες, 108 άνδρες άνω των 65 ετών με επίπεδα ολικής τεστοστερόνης στις κατώτερες φυσιολογικές τιμές τυχαιοποιήθηκαν για τη διαδερμική χορήγηση τεστοστερόνης ή εικονικού φαρμάκου με αυτοκόλλητο επίθεμα για 36 μήνες (Snyder PJ et al, 1999). 11

12 Αν και η οστική πυκνότητα στην ΟΜΣΣ αυξήθηκε στην ομάδα της τεστοστερόνης, κάτι ανάλογο παρατηρήθηκε και στην ομάδα του εικονικού φαρμάκου με αποτέλεσμα να μην αναδειχθεί υπεροχή της ορμονικής υποκατάστασης στην αύξηση της οστικής πυκνότητας. Η θεραπεία είχε πολύ μικρό αποτέλεσμα σε αυτούς που στην αρχή της μελέτης είχαν επίπεδα τεστοστερόνης 400ng/dl, ενώ ήταν σαφώς πιο ευεργετική σε αυτούς που ξεκίνησαν με επίπεδα της τάξης των 200ng/dl. Αντίθετα, σε μια πιο πρόσφατη μελέτη 70 ανδρών άνω των 65 ετών με ολική τεστοστερόνη κάτω από 12,1nmol/l η ενδομυϊκή χορήγηση 200mg τεστοστερόνης ανά δύο εβδομάδες για 36 μήνες προκάλεσε στατιστικά σημαντική αύξηση της οστικής πυκνότητας τόσο στο ισχίο όσο και στην ΟΜΣΣ σε σχέση με το εικονικό φάρμακο (Amory JK et al, 2004). Παρά το γεγονός ότι η ορμονική υποκατάσταση έχει ευεργετική δράση στην οστική πυκνότητα ανδρών με οριακά φυσιολογική ολική τεστοστερόνη, δεν υπάρχουν δεδομένα ούτε για την αντικαταγματική δράση στον πληθυσμό αυτόν ούτε για τη μακροχρόνια ασφαλή χορήγησή της (π.χ. είναι πιθανό να δημιουργήσει αυξημένο κίνδυνο για καρκίνο του προστάτη και καρδιαγγειακά συμβάματα). Ετσι, από τους περισσότερους θεωρείται ως θεραπεία δεύτερης γραμμής για την ανδρική οστεοπόρωση με κύρια εφαρμογή σε αυτούς που έχουν χαμηλά επίπεδα τεστοστερόνης και κλινική εικόνα υπογοναδισμού (Σταθόπουλος Ι. και συν., 2013). 12

13 7. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Για τη θεραπευτική αντιμετώπιση της ανδρικής οστεοπόρωσης, αρχικά θα πρέπει να ληφθούν γενικά μέτρα, όπως η βελτιστοποίηση της ημερήσιας λήψης ασβεστίου( mg ημερησίως), η διόρθωση της ανεπάρκειας της βιταμίνης D( IU ημερησίως ειδικότερα για άνδρες ηλικίας>65 ετών), η σύσταση για επαρκή φυσική δραστηριότητα για τη διατήρηση της μυϊκής δύναμης, η πρόληψη των πτώσεων, η διακοπή του καπνίσματος και το αλκοόλ και η διόρθωση όλων των δυνητικά τροποποιούμενων παραγόντων κινδύνου (Καπετάνος Γ., 2012, Ebeling P., 2008). Η Διεθνής Κοινότητα της κλινικής οστικής πυκνομετρίας συστήνει μέτρηση οστικής πυκνότητας σε όλους τους άνδρες ηλικίας >70 ετών ή και μικρότερης ηλικίας εάν υπάρχει ιστορικό κατάγματος ευθραυστότητας ή παράγοντες κινδύνου που προδιαθέτουν σε οστεοπόρωση [χρήση κορτικοστεροειδών>3μήνες, κατάχρηση αλκοόλ, κάπνισμα, υπογοναδισμός, υπερασβεστιουρία, υπερπαραθυρεοειδισμός, υπερθυρεοειδισμός, οικογενειακό ιστορικό, δείκτης μάζας σώματος<20, φλεγμονώδης αρθροπάθεια (ρευματοειδής αρθρίτιδα ή αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα), κακή απορρόφηση, χρόνια νεφρική ή ηπατική νόσος] (Leib ES et al, 2004). Οι κλινικές κατευθυντήριες οδηγίες από τον Καναδά από το 2002 συστήνουν μέτρηση οστικής πυκνότητας με τη μέθοδο DXA σε όλους τους άνδρες ηλικίας>65 ετών. Συστήνουν τα διφωσφονικά σαν θεραπεία πρώτης γραμμής σε άνδρες ηλικίας>65 ετών των οποίων η οστική πυκνότητα είναι στο εύρος της οστεοπόρωσης, σε άνδρες ηλικίας>50 ετών με ιστορικό κατάγματος ευθραυστότητας και Τ-score<-1,5SD και σε άνδρες οποιαδήποτε που έχουν 13

14 οστεοπενία και λαμβάνουν κορτικοστεροειδή για χρονικό διάστημα >3 μήνες ή έχουν υπογοναδισμό (Brown JP et al, 2002). Οι κατευθυντήριες οδηγίες του Διεθνούς Οργανισμού Οστεοπόρωσης συστήνουν φαρμακευτική αγωγή σε άνδρες ηλικίας>50 ετών με ιστορικό κατάγματος ισχίου ή σπονδυλικό κάταγμα; σε άνδρες με Τ-score<-2,5SD; σε άνδρες με Τ-score μεταξύ -1 και -2,5SD και 10ετή πιθανότητα κατάγματος ισχίου 3% ή περισσότερο ή συνολική πιθανότητα κατάγματος ελάχιστης βίας 20% ή περισσότερο (National Osteoporosis Foundation, Για τους άνδρες που θα χρειαστούν φαρμακευτική αγωγή, δεν υπάρχουν κοινά αποδεκτές κατευθυντήριες οδηγίες. Έχει προταθεί ότι οι ασθενείς που έχουν τουλάχιστον δύο σπονδυλικά κατάγματα θα είχαν το βέλτιστο αποτέλεσμα αν ακολουθήσουν θεραπεία αρχικά με τεριπαρατίδη και στη συνέχεια με διφωσφονικά. Σε ασθενείς με οστική απώλεια που σχετίζεται με λήψη GnRH αγωνιστών για τον καρκίνο του προστάτη, η δενοσουμάμπη (denosumab) αποτελεί την πρώτη επιλογή, σύμφωνα με δεδομένα για την επίπτωση των καταγμάτων. Η επιλογή του καταλληλότερου φαρμακευτικού σκευάσματος θα πρέπει να γίνεται με βάση το ιστορικό, τη συννοσηρότητα, την αναμενόμενη συμμόρφωση, τις πιθανές ανεπιθύμητες ενέργειες (π.χ. οισοφαγίτιδα) αλλά και τις επιθυμίες του ασθενή. (Καπετάνος Γ.,2012). Στις περισσότερες περιπτώσεις συστήνεται θεραπεία για πέντε έτη και στη συνέχεια επανεκτίμηση. Η απόφαση για τη συνέχιση της θεραπείας εξαρτάται από τη σοβαρότητα της νόσου (αριθμός καταγμάτων) και την παρουσία παραγόντων κινδύνου. 14

15 SUMMARY C.Zidrou, A.Kyriakidis Osteoporosis in men continues to be underdiagnosed and undertreated. A calcium intake of at least 1200mg per day and vitamin D supplementation of at least 800IU per day should be recommended. A T-score of -2.5SD or less indicates bone loss; evidence of vertebral fracture would be an indication for pharmacologic therapy. Bisphosphonates (especially alendronate, risedronate and zoledronic acid), teriparatide, strontium ranelate are currently considered first-line treatment for osteoporosis in men. Denosumab is associated with increased BMD at all sites and a reduction in the incidence of new vertebral fractures among men receiving androgen-deprivation therapy for no metastatic prostate cancer while testosterone therapy is indicated only in hypo gonadal men. Key words: male osteoporosis, treatment options 15

16 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 1. Amory JK et al (2004). Exogenous testosterone or testosterone with finasteride increases bone mineral density in older men with low serum testosterone. J Clin Endocrinol Metab 89: Boonen S et al (2009). Once-weekly risedronate in men with osteoporosis: results of a 2-year, placebo-controlled, double-blind, multicenter study. J Bone Miner Res 24: Brown JP et al (2002). Clinical Practice guidelines for the diagnosis and management of osteoporosis in Canada. CMAJ 2002;167:Suppl:S1-S34 4. Ebeling P. (2008). Osteoporosis in men. N Engl J Med 2008; 358: ΕΟΦ (2012). Οδηγίες διαγνωστικής και θεραπευτικής προσέγγισης της οστεοπόρωσης 6. Feldstein AC et al (2005). The near absence of osteoporosis treatment in older men with fractures. Osteoporos Int 16: Hiligsmann et al (2013). Cost-effectiveness of strontium ranelate in the treatment of male osteoporosis. Osteoporos Int, Feb Καπετάνος Γ. (2012). Η οστεοπόρωση και ο Ορθοπαιδικός. Βασικές γνώσεις για την καθημερινή πράξη. Ανδρική οστεοπόρωση, σελ Katznelson et al (1996). Increase in bone density and lean body mass during testosterone administration in men with acquired hypogonadism. J Clin Endocrinol Metab 81:

17 10. Kaufman JM et al (2005). Teriparatide effects on vertebral fractures and bone mineral density in men with osteoporosis: treatment and discontinuation of therapy. Osteoporos Int 16: Kaufman JM et al (2011). Efficacy and safety of strontium ranelate in the treatment of male osteoporosis. Osteoporos Int 22: Kaufman JM et al (2013). Treatment of osteoporosis in men. Bone 53: Lamy O et al (2003). Intravenous ibandronate in men with osteoporosis: an open pilot study over 2 years. J Endocrinol Invest 26: Leib ES et al (2004). International Society for Clinical Densitometry. Official Positions of the International Society for Clinical Densitometry. J Clin Densitom 2004; 7: Lyles KW et al (2007). Zoledronic acid and clinical fractures and mortality after hip fracture. N Engl J Med 357: Miller PD et al (2004). Weekly oral alendronic acid in male osteoporosis. Clin Drug Investig 24: National Osteoporosis Foundation, Orwoll E et al (2000). Alendronate for the treatment of osteoporosis in men. N Engl J Med 343: Orwoll ES et al (2003). The effect of teriparatide therapy on bone density in men with osteoporosis. J Bone Miner Res 18:

18 20. Orwoll ES et al (2010). Efficacy and safety of monthly ibandronate in men with low bone density. Bone 46: Orwoll ES et al (2010). Efficacy and safety of a once-yearly i.v. infusion of zoledronic acid 5mg versus a once-weekly 70mh oral alendronate in the treatment of male osteoporosis: a randomized, multicenter, double-blind, active-controlled study. J Bone Miner Res 25: Papaioannou A et al (2008). The osteoporosis care gap in men with fragility fractures: the Canadian Multicenter Osteoporosis Study. Osteoporos Int 19: Ringe JD et al (2009). Sustained efficacy of risedronate in men with primary and secondary osteoporosis: results of a 2-year study. Rheumatol Int 29: Ringe JD et al (2010). Efficacy of strontium ranelate on bone mineral density in men with osteoporosis. Arzneimittelforschung 60: Smith MR et al (2009). Denosumab in men receiving androgendeprivation therapy for prostate cancer. N Engl J Med 361; Snyder PJ et al (1999). Effect of testosterone treatment on bone mineral density in men over 65 years of age. J Clin Endocrinol Metab 84; Σταθόπουλος Ι. και συν. (2013). Νεώτερα δεδομένα στην αντιμετώπιση της ανδρικής οστεοπόρωσης. Σκελετική Υγεία, Τόμος 12 ος, τεύχος 1 ο, σελ

ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΗΣ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ

ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΗΣ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΗΣ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ Α. ΠΟΤΕ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΥΠΟΒΑΛΛΟΝΤΑΙ ΟΙ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΣΕ ΜΕΤΡΗΣΗ ΟΣΤΙΚΗΣ ΠΥΚΝΟΤΗΤΑΣ (ΑΝΔΡΕΣ ΚΑΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ): ΗΛΙΚΙΑ < 50 ΕΤΩΝ: Κατάγματα χαμηλής βίας

Διαβάστε περισσότερα

<<Διαγνωστικά Προβλήματα και θεραπευτική προσέγγιση>> Σφυρόερα Κατερίνα Ρευματολόγος

<<Διαγνωστικά Προβλήματα και θεραπευτική προσέγγιση>> Σφυρόερα Κατερίνα Ρευματολόγος Σφυρόερα Κατερίνα Ρευματολόγος Η οστεοπόρωση στον άνδρα συνήθως εμφανίζεται με κατάγματα ΕΝΩ στη γυναίκα διαγιγνώσκεται με την εξέταση ρουτίνας της

Διαβάστε περισσότερα

ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΗΣ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ

ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΗΣ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΗΣ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ Α. ΠΟΤΕ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΥΠΟΒΑΛΛΟΝΤΑΙ ΟΙ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΣΕ ΜΕΤΡΗΣΗ ΟΣΤΙΚΗΣ ΠΥΚΝΟΤΗΤΑΣ (ΑΝΔΡΕΣ ΚΑΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ): ΗΛΙΚΙΑ < 50 ΕΤΩΝ: Ø Κατάγµατα χαµηλής

Διαβάστε περισσότερα

Οστεοπόρωση: έλεγχος (screening) και εξατομικευμένη θεραπεία

Οστεοπόρωση: έλεγχος (screening) και εξατομικευμένη θεραπεία Οστεοπόρωση: έλεγχος (screening) και εξατομικευμένη θεραπεία Dr. Παναγιώτης Γ. Αναγνωστής MD, MSc, PhD Ενδοκρινολόγος Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Α.Π.Θ. Μονάδα Ενδοκρινολογίας Αναπαραγωγής Α Μαιευτική - Γυναικολογική

Διαβάστε περισσότερα

Η ανδρική οστεοπόρωση: διαγνωστικές και θεραπευτικές προκλήσεις. Παρουσίαση Περιστατικών. Μάκρας Πολυζώης Ενδοκρινολόγος 251 Γεν. Νοσοκ.

Η ανδρική οστεοπόρωση: διαγνωστικές και θεραπευτικές προκλήσεις. Παρουσίαση Περιστατικών. Μάκρας Πολυζώης Ενδοκρινολόγος 251 Γεν. Νοσοκ. Η ανδρική οστεοπόρωση: διαγνωστικές και θεραπευτικές προκλήσεις Παρουσίαση Περιστατικών Μάκρας Πολυζώης Ενδοκρινολόγος 251 Γεν. Νοσοκ. Αεροπορίας Περιστατικό 1 Άρρεν ασθενής 41 ετών προσήλθε στο Ενδοκρινολογικό

Διαβάστε περισσότερα

Οστεοπόρωση Βιβλιογραφική ενημέρωση

Οστεοπόρωση Βιβλιογραφική ενημέρωση 7Ο ΚΡΗΤΟ-ΚΥΠΡΙΑΚΟ ΣΥΜΠΟΣΙΟ ΡΕΥΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ H ΡΕΥΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΣΗΜΕΡΑ Οστεοπόρωση Βιβλιογραφική ενημέρωση Αργυρώ Ρέπα Ρευματολόγος ΠΑΓΝΗ Λάρνακα 24/10/2015 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΑΓΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΤΗΣ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ 2018

ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΑΓΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΤΗΣ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ 2018 ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΑΓΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΤΗΣ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ 2018 Α. ΠΟΤΕ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΥΠΟΒΑΛΛΟΝΤΑΙ ΟΙ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΣΕ ΜΕΤΡΗΣΗ ΟΣΤΙΚΗΣ ΠΥΚΝΟΤΗΤΑΣ (ΑΝΔΡΕΣ ΚΑΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ): ΗΛΙΚΙΑ < 50 ΕΤΩΝ: Κατάγματα χαμηλής βίας Υπογοναδισμός

Διαβάστε περισσότερα

Αιτιότητα και αναγκαιότητα των νεότερων θεραπειών στην οστεοπόρωση

Αιτιότητα και αναγκαιότητα των νεότερων θεραπειών στην οστεοπόρωση Αιτιότητα και αναγκαιότητα των νεότερων θεραπειών στην οστεοπόρωση ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ Παναγιώτης Τρόντζας ΓΝΑ ΠΟΛΥΚΛΙΝΙΚΗ-ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ, ΑΘΗΝΑ DEBATE στην οστεοπόρωση Η οστική ανακατασκευή (bone turnover) H ί π

Διαβάστε περισσότερα

Οστεοπόρωση. Διάγνωση, πρόληψη και θεραπεία. Δρ. Χρήστος Κ. Γιαννακόπουλος Ορθοπαιδικός Χειρουργός

Οστεοπόρωση. Διάγνωση, πρόληψη και θεραπεία. Δρ. Χρήστος Κ. Γιαννακόπουλος Ορθοπαιδικός Χειρουργός Οστεοπόρωση Διάγνωση, πρόληψη και θεραπεία Δρ. Χρήστος Κ. Γιαννακόπουλος Ορθοπαιδικός Χειρουργός Η οστεοπόρωση είναι πιο συχνή από τις παθήσεις της καρδιάς και των πνευμόνων Οστεοπόρωση: Η σιωπηλή επιδημία

Διαβάστε περισσότερα

Θεραπεία οστεοπόρωσης: Σύγχρονη προσέγγιση και κατευθύνσεις Νέες κατευθύνσεις για την αντιµετώπιση της ΟΠ από κορτικοειδή

Θεραπεία οστεοπόρωσης: Σύγχρονη προσέγγιση και κατευθύνσεις Νέες κατευθύνσεις για την αντιµετώπιση της ΟΠ από κορτικοειδή Θεραπεία οστεοπόρωσης: Σύγχρονη προσέγγιση και κατευθύνσεις Νέες κατευθύνσεις για την αντιµετώπιση της ΟΠ από κορτικοειδή Δήµος Κ. Πατρίκος Διευθυντής Ρευµατολόγος Νοσοκοµείο Metropolitan Πανελλήνιο Συνέδριο

Διαβάστε περισσότερα

Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΕΓΚΑΙΡΗΣ ΔΙΑΓΝΩΣΗΣ ΤΗΣ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ. ΒΑΛΚΑΝΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ Χειρουργός Ορθοπαιδικός ΟΡΘΟΠΑΙΔΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ. Παν. Γεν. Νοσοκ.

Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΕΓΚΑΙΡΗΣ ΔΙΑΓΝΩΣΗΣ ΤΗΣ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ. ΒΑΛΚΑΝΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ Χειρουργός Ορθοπαιδικός ΟΡΘΟΠΑΙΔΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ. Παν. Γεν. Νοσοκ. ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ ΟΡΘΟΠΑΙΔΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ Παν. Γεν. Νοσοκ. Αλεξανδρούπολης Δ/ντης: Καθ. Κ. Καζάκος Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΕΓΚΑΙΡΗΣ ΔΙΑΓΝΩΣΗΣ ΤΗΣ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ ΒΑΛΚΑΝΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ Χειρουργός Ορθοπαιδικός Επικουρικός

Διαβάστε περισσότερα

ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΑΓΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ Μάκρας Πολυζώης Ενδοκρινολόγος 251 Γεν. Νοσοκ. Αεροπορίας

ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΑΓΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ Μάκρας Πολυζώης Ενδοκρινολόγος 251 Γεν. Νοσοκ. Αεροπορίας ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΑΓΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ 2018 Μάκρας Πολυζώης Ενδοκρινολόγος 251 Γεν. Νοσοκ. Αεροπορίας Δήλωση συμφερόντων Lecture fees: Amgen, Leo, Genesis, Pfizer, ΕΛΠΕΝ, ΒΙΑΝΕΞ, ΦΑΡΜΑΣΕΡΒ Lilly,

Διαβάστε περισσότερα

Θεραπεία της οστεοπόρωσης: γιατί, πότε, πως και για πόσο? Φωτεινή Γ. Παπαδοπούλου Γκάσταρη Ενδοκρινολόγος

Θεραπεία της οστεοπόρωσης: γιατί, πότε, πως και για πόσο? Φωτεινή Γ. Παπαδοπούλου Γκάσταρη Ενδοκρινολόγος Θεραπεία της οστεοπόρωσης: γιατί, πότε, πως και για πόσο? Φωτεινή Γ. Παπαδοπούλου Γκάσταρη Ενδοκρινολόγος Φυσιολογικό Οστούν Μέτρια Οστεοπόρωση Σοβαρή Οστεοπόρωση Courtesy Dr. A. Boyde 1 στις 3 γυναίκες

Διαβάστε περισσότερα

Κατευθυντήρια Οδηγία Νο 14 Μάρτιος 2014

Κατευθυντήρια Οδηγία Νο 14 Μάρτιος 2014 Κατευθυντήρια Οδηγία Νο 14 Μάρτιος 2014 Οστεοπόρωση Ορισµός Οστεοπόρωση ονοµάζεται η κατάσταση στην οποία µειώνεται η οστική µάζα και διαταράσσεται η µικροαρχιτεκτονική του οστού. Αυτό έχει ως αποτέλεσµα

Διαβάστε περισσότερα

Β Π Μ Hρεμία. Αναστροφή. Οστεόλυση. Οστεοπαραγωγή

Β Π Μ Hρεμία. Αναστροφή. Οστεόλυση. Οστεοπαραγωγή Β Π Μ Hρεμία Αναστροφή Οστεόλυση Οστεοπαραγωγή Β Π Μ Hρεμία Αναστροφή Αύξηση αριθμού οστεοκλαστών Αύξηση Μείωση διάρκειας του δράσης χρόνου για τους ασβεστοποίηση του οστού Αύξηση ενεργοποιημένων μονάδων

Διαβάστε περισσότερα

Η θέση της διακεκομμένης αντιοστεοπορωτικής αγωγής στο σχεδιασμό μακρόχρονης αγωγής.

Η θέση της διακεκομμένης αντιοστεοπορωτικής αγωγής στο σχεδιασμό μακρόχρονης αγωγής. Η θέση της διακεκομμένης αντιοστεοπορωτικής αγωγής στο σχεδιασμό μακρόχρονης αγωγής Κων/νος Α. Τουλής, MD MRes MSc PhD Ενδοκρινολόγος, 424 ΓΣΝΕ ΕΛ.Ι.ΟΣ Η θέση της διακεκομμένης αντιοστεοπορωτικής αγωγής

Διαβάστε περισσότερα

Σύγχρονη αντιμετώπιση οστεοπόρωσης

Σύγχρονη αντιμετώπιση οστεοπόρωσης Σύγχρονη αντιμετώπιση οστεοπόρωσης Δημήτριος Α. Βασιλόπουλος B Παθολογική Κλινική και Ομώνυμο Εργαστήριο Ιατρική Σχολή Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Ιπποκράτειο ΓΝΑ Courtoisie Dr. A.

Διαβάστε περισσότερα

παθής και δευτεροπαθής Οστεοπόρωση στον άν Στρογγυλό Τραπέζι ΕΕΕ ΠΕΕ: Οστεοπόρωση σε ειδικές ομάδες

παθής και δευτεροπαθής Οστεοπόρωση στον άν Στρογγυλό Τραπέζι ΕΕΕ ΠΕΕ: Οστεοπόρωση σε ειδικές ομάδες παθής και δευτεροπαθής Οστεοπόρωση στον άν Στρογγυλό Τραπέζι ΕΕΕ ΠΕΕ: Οστεοπόρωση σε ειδικές ομάδες Κων/νος Α. Τουλής, MD MSc(Res) MSc(HCM) PhD Τμήμα Ενδοκρινολογίας, 424 Γενικό Στρατιωτικό Νοσοκομείο,

Διαβάστε περισσότερα

Τα οστα αποτελούνται από το φλοιό και σπογγώδες οστό. Μεταξύ των δοκίδων του σπογγώδους οστού υπάρχει ο μυελός των οστών

Τα οστα αποτελούνται από το φλοιό και σπογγώδες οστό. Μεταξύ των δοκίδων του σπογγώδους οστού υπάρχει ο μυελός των οστών Οστεοπόρωση Τα οστα αποτελούνται από το φλοιό και σπογγώδες οστό Μεταξύ των δοκίδων του σπογγώδους οστού υπάρχει ο μυελός των οστών Φυσιολογικό οστό Οστεπορωτικό Οστεοπόρωση - Ορισμός Αύξηση του χώρου

Διαβάστε περισσότερα

Πρακτικά ερωτήματα στο ιατρείο οστεοπόρωσης για την ερμηνεία των μετρήσεων οστικής πυκνομετρίας

Πρακτικά ερωτήματα στο ιατρείο οστεοπόρωσης για την ερμηνεία των μετρήσεων οστικής πυκνομετρίας Πρακτικά ερωτήματα στο ιατρείο οστεοπόρωσης για την ερμηνεία των μετρήσεων οστικής πυκνομετρίας Ευστάθιος Θ. Χρονόπουλος Επίκουρος Καθηγητής ΕΚΠΑ Β Πανεπιστημιακή Ορθοπαιδική Κλινική Κωνσταντοπούλειο Γενικό

Διαβάστε περισσότερα

ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ. Πρωτοπαθή Μετεμμηνοπαυσιακή οστεοπόρωση Οστεοπόρωση των ηλικιωμένων ή γεροντική οστεοπόρωση Δευτεροπαθή

ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ. Πρωτοπαθή Μετεμμηνοπαυσιακή οστεοπόρωση Οστεοπόρωση των ηλικιωμένων ή γεροντική οστεοπόρωση Δευτεροπαθή ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ Τι είναι η οστεοπόρωση; Η οστεοπόρωση είναι η συχνότερη πάθηση των οστών και χαρακτηρίζεται, πρώτον, από χαμηλή οστική μάζα ή, πιο απλά, από λιγότερη ποσότητα οστού και δεύτερον, από διαταραχή

Διαβάστε περισσότερα

40 ο Ετήσιο Πανελλήνιο Ιατρικό Συνέδριο

40 ο Ετήσιο Πανελλήνιο Ιατρικό Συνέδριο ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΟ ΚΛΙΝΙΚΟ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ «Διαχείριση ασθενούς με οστεοπόρωση στην Π.Φ.Υ.» --------------------------------------------------------------------------------- 40 ο Ετήσιο Πανελλήνιο Ιατρικό Συνέδριο

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ DENOSUMAB

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ DENOSUMAB ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ DENOSUMAB ΣΤΗΝ ΟΣΤΙΚΗ ΠΥΚΝΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ AYXENA TOY ΜΗΡΙΑΙΟΥ, ΣΕ ΜΕΤΕΜΜΗΝΟΠΑΥΣΙΑΚΕΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΜΕ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ, ΑΝ ΧΟΡΗΓΗΘΕΙ ΩΣ 1 Η ΘΕΡΑΠΕΙΑ Ή ΜΕΤΑ ΑΠO ΔΙΦΩΣΦΟΝΙΚΑ.

Διαβάστε περισσότερα

Ενδείξεις θεραπευτικής αγωγής και επιλογές σε ασθενή με χρόνια θεραπεία σε στεροειδή

Ενδείξεις θεραπευτικής αγωγής και επιλογές σε ασθενή με χρόνια θεραπεία σε στεροειδή Ενδείξεις θεραπευτικής αγωγής και επιλογές σε ασθενή με χρόνια θεραπεία σε στεροειδή Δρ Χριστάκης Χριστοδούλου BMedSci, BMBS, MRCP, MSc, CCT Ρευματολόγος Παθολόγος Μ Απρίλη2014 80 ετών γυναίκα Πόνους σε

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΔΡΙΚΗ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ. σε τι διαφέρει από την μετεμηνοπαυσιακή; Γ.ΤΡΟΒΑΣ ΕΝΔΟΚΡΙΝΟΛΟΓΟΣ

ΑΝΔΡΙΚΗ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ. σε τι διαφέρει από την μετεμηνοπαυσιακή;  Γ.ΤΡΟΒΑΣ ΕΝΔΟΚΡΙΝΟΛΟΓΟΣ ΑΝΔΡΙΚΗ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ σε τι διαφέρει από την μετεμηνοπαυσιακή; Γ.ΤΡΟΒΑΣ ΕΝΔΟΚΡΙΝΟΛΟΓΟΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΕΡΕΥΝΑΣ ΜΥΟΣΚΕΛΕΤΙΚΩΝ ΠΑΘΗΣΕΩΝ "Θ ΓΑΡΟΦΑΛΙΔΗΣ"ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΡΟΒΑΣ Γ. ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΕΠΙΠΤΩΣΗ ΤΩΝ ΚΑΤΑΓΜΑΤΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΔΡΙΚΗ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ. Dr. Παναγιώτης Γ. Αναγνωστής. Ενδοκρινολόγος

ΑΝΔΡΙΚΗ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ. Dr. Παναγιώτης Γ. Αναγνωστής. Ενδοκρινολόγος ΑΝΔΡΙΚΗ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ Dr. Παναγιώτης Γ. Αναγνωστής Ενδοκρινολόγος Διδάκτωρ Α.Π.Θ. Υπεύθυνος Ενδοκρινολογικού Ιατρείου ΕΛ.ΑΣ. Επιστημονικός Συνεργάτης Β.Π.Π. ΔΟΜΗ ΤΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ Ορισμός-ταξινόμηση Επιδημιολογία

Διαβάστε περισσότερα

Τι είναι οστεοπόρωση;

Τι είναι οστεοπόρωση; Τι είναι οστεοπόρωση; Η οστεοπόρωση είναι χρόνια πάθηση του μεταβολισμού των οστών, κατά την οποία παρατηρείται σταδιακή μείωση της πυκνότητας και της ποιότητάς τους, ώστε αυτά με την πάροδο του χρόνου

Διαβάστε περισσότερα

«Denosumab: Η νέα θεραπευτική πρόταση στην οστεοπόρωση»

«Denosumab: Η νέα θεραπευτική πρόταση στην οστεοπόρωση» «Denosumab: Η νέα θεραπευτική πρόταση στην οστεοπόρωση» Δήµος K.Πατρίκος Ρευµατολόγος 401 ΓΣΝΑ Costa Navarino 2011 «Γιατί είναι αναγκαία µια νέα θεραπευτική πρόταση στην οστεοπόρωση?» Η µέχρι σήµερα θεραπευτική

Διαβάστε περισσότερα

Σύγχρονη πρόληψη και αντιμετώπιση οστεοπόρωσης από κορτικοστεροειδή

Σύγχρονη πρόληψη και αντιμετώπιση οστεοπόρωσης από κορτικοστεροειδή Σύγχρονη πρόληψη και αντιμετώπιση οστεοπόρωσης από κορτικοστεροειδή Αλέξιος Ηλιόπουλος Ρευματολογικό Τμήμα ΝΙΜΤΣ 6η Επιστημονική Διημερίδα Αιχμές στην Παθολογία, Αθήνα 1-2 Απριλίου 2016 Σύγκρουση συμφερόντων

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΗΣ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ

ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΗΣ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΗΣ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ Η οστεοπόρωση είναι μια πάθηση του σκελετού, η οποία χαρακτηρίζεται από χαμηλή οστική μάζα και καταστροφή της μικρό- αρχιτεκτονικής του οστίτη ιστού, με αποτέλεσμα την αύξηση της

Διαβάστε περισσότερα

Ενδοκρινοπάθειες. Μ.Αλεβιζάκη Β.Βασιλείου Λ.Ζαπάντη Ε. Κασσή Α.Πολυμέρης Κ.Σαλτίκη Κ.Στεφανάκη

Ενδοκρινοπάθειες. Μ.Αλεβιζάκη Β.Βασιλείου Λ.Ζαπάντη Ε. Κασσή Α.Πολυμέρης Κ.Σαλτίκη Κ.Στεφανάκη Ενδοκρινοπάθειες Μ.Αλεβιζάκη Β.Βασιλείου Λ.Ζαπάντη Ε. Κασσή Α.Πολυμέρης Κ.Σαλτίκη Κ.Στεφανάκη ΘΥΡΕΟΕΙΔΗΣ Θεραπεία εκλογής για την αντιμετώπιση της οφθαλμοπάθειας Graves παραμένει η i.v. χορήγηση γλυκοκορτικοειδών,

Διαβάστε περισσότερα

Σακχαρώδης διαβήτης και οστεοπόρωση - Ο Δρόμος για την Θεραπεία Τρίτη, 23 Νοέμβριος :22

Σακχαρώδης διαβήτης και οστεοπόρωση - Ο Δρόμος για την Θεραπεία Τρίτη, 23 Νοέμβριος :22 Δημήτρης Ι. Χατζηδάκης, Αναπληρωτής Καθηγητής Παθολογίας - Ενδοκρινολογίας, Υπεύθυνος Ενδοκρινολογικής Mονάδας Β' Προπαιδευτικής Παθολογικής Κλινικής Πανεπιστημίου Αθηνών, Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο

Διαβάστε περισσότερα

ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ. Ποια είναι τα αίτια που προκαλούν την οστεοπόρωση ;

ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ. Ποια είναι τα αίτια που προκαλούν την οστεοπόρωση ; ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ Ο σ τ ε ο π ό ρ ω σ η καλείται η ελάττωση της οστικής μάζας, χωρίς όμως να έχουμε διαταραχή της χημικής σύστασης του οστού. Η φυσιολογική αποδόμηση του οστού δεν ακολουθείται από αντίστοιχη

Διαβάστε περισσότερα

Οστεοπόρωση: Μια επιδημία που μας αφορά όλους - Ο Δρόμος για την Θεραπεία Δευτέρα, 29 Αύγουστος :22

Οστεοπόρωση: Μια επιδημία που μας αφορά όλους - Ο Δρόμος για την Θεραπεία Δευτέρα, 29 Αύγουστος :22 Γράφει: Κωνσταντίνος Δρετάκης, Ορθοπεδικός Χειρουργός, Διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Κρήτης, Διευθυντής του Τμήματος Οστεοπόρωσης στο Νοσοκομείο Metropolitan Αφορά τις γυναίκες, αλλά και τους άνδρες, οι οποίοι

Διαβάστε περισσότερα

There are no translations available. Πέτρος Χ. Κατσαβοχρήστος Παθολόγος

There are no translations available. Πέτρος Χ. Κατσαβοχρήστος Παθολόγος There are no translations available. Πέτρος Χ. Κατσαβοχρήστος Παθολόγος Η οστεοπόρωση αποτελεί κλινική συνδρομή και χαρακτηρίζεται από μείωση της οστικής πυκνότητας των οστών και διαταραχή της μικροαρχιτεκτονικής

Διαβάστε περισσότερα

ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ Ι. ΚΑΡΒΟΥΝΗΣ Καθηγητής Καρδιολογίας Α.Π.Θ.

ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ Ι. ΚΑΡΒΟΥΝΗΣ Καθηγητής Καρδιολογίας Α.Π.Θ. ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ Ι. ΚΑΡΒΟΥΝΗΣ Καθηγητής Καρδιολογίας Α.Π.Θ. Η αναγνώριση της σηµασίας της θρόµβωσης στα οξέα καρδιαγγειακά συµβάµατα, οδήγησε σε πολλές µεγάλες µελέτες, µε στόχο την εκτίµηση της αποτελεσµατικότητας

Διαβάστε περισσότερα

1993: συστηματικό νόσημα του σκελετού που χαρακτηρίζεται από χαμηλή οστική μάζα και επιδείνωση της μικροαρχιτεκτονικής οστικής δομής, με συνέπεια την

1993: συστηματικό νόσημα του σκελετού που χαρακτηρίζεται από χαμηλή οστική μάζα και επιδείνωση της μικροαρχιτεκτονικής οστικής δομής, με συνέπεια την 1993: συστηματικό νόσημα του σκελετού που χαρακτηρίζεται από χαμηλή οστική μάζα και επιδείνωση της μικροαρχιτεκτονικής οστικής δομής, με συνέπεια την αυξημένη ευθραυστότητα των οστών και την πρόκληση αναίτιων

Διαβάστε περισσότερα

Σπογγώδες και φλοιώδες οστό: η διαφοροποίηση του ιστού προαναγγέλλει και τη δράση της διαφοροποίησης των αντιοστεοπορωτικών φαρμάκων;

Σπογγώδες και φλοιώδες οστό: η διαφοροποίηση του ιστού προαναγγέλλει και τη δράση της διαφοροποίησης των αντιοστεοπορωτικών φαρμάκων; Θεραπευτικά ζητήματα του οστικού μεταβολισμού Σπογγώδες και φλοιώδες οστό: η διαφοροποίηση του ιστού προαναγγέλλει και τη δράση της διαφοροποίησης των αντιοστεοπορωτικών φαρμάκων; Γεώργιος Παν. Καμπάκης

Διαβάστε περισσότερα

Νόσημα: Οστεοπόρωση. Επιστημονικός Υπεύθυνος: Καθηγητής Χρήστος Λιονής UNIVERSITY OF CRETE FACULTY OF MEDICINE ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΙΑΤΡΙΚΗΣ

Νόσημα: Οστεοπόρωση. Επιστημονικός Υπεύθυνος: Καθηγητής Χρήστος Λιονής UNIVERSITY OF CRETE FACULTY OF MEDICINE ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΙΑΤΡΙΚΗΣ «Ανάπτυξη 13 Κατευθυντήριων Οδηγιών Γενικής Ιατρικής για τη διαχείριση των πιο συχνών νοσημάτων και καταστάσεων υγείας στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας», Κωδικός MIS: 464637 Νόσημα: Οστεοπόρωση Ομάδα εργασίας:

Διαβάστε περισσότερα

Πρακτικές οδηγίες για την παρακολούθηση της αγωγής

Πρακτικές οδηγίες για την παρακολούθηση της αγωγής Πρακτικές οδηγίες για την παρακολούθηση της αγωγής ρ. Ψαρέλης Σάββας MD, PhD Ρευματολόγος Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας Περιγραφή Περίπτωσης Γυναίκα 62 ετών διαγνωσμένη με οστεοπόρωση προ έτους και σε αγωγή

Διαβάστε περισσότερα

Επιστημονικό Πρόγραμμα

Επιστημονικό Πρόγραμμα Επιστημονικό Πρόγραμμα Τετάρτη 7 Ιουνίου 2017 13.00-20.00 Λειτουργία Γραμματείας - Εγγραφές Ε. Κασκάνη Π. Μάκρας 16.00-17.00 Παρουσίαση Συζήτηση 1 ου Περιστατικού 17.00-18.00 Παρουσίαση Συζήτηση 2 ου Περιστατικού

Διαβάστε περισσότερα

Υποκλινικές θυρεοειδικές παθήσεις και οστεοπόρωση. Δήμητρα Ζιάννη, Ενδοκρινολόγος

Υποκλινικές θυρεοειδικές παθήσεις και οστεοπόρωση. Δήμητρα Ζιάννη, Ενδοκρινολόγος Υποκλινικές θυρεοειδικές παθήσεις και οστεοπόρωση Δήμητρα Ζιάννη, Ενδοκρινολόγος Υπερθυρεοειδισμός 1891 von Recklinghausen «σκωληκόβρωτη» εμφάνιση των μακρών οστών νεαρής γυναίκας που πέθανε από υπερθυρεοειδισμό

Διαβάστε περισσότερα

ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΒΑΣΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΓΙΑ ΦΑΡΜΑΚΟΠΟΙΟΥΣ

ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΒΑΣΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΓΙΑ ΦΑΡΜΑΚΟΠΟΙΟΥΣ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΒΑΣΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΓΙΑ ΦΑΡΜΑΚΟΠΟΙΟΥΣ Θεραπευτικοί Στόχοι στο Μυοσκελετικό Σύστημα 4-5 Απριλίου Royal Olympic Hotel Αθήνα 2015 Επιστημονικό Πρόγραμμα Πρόσκληση Με συναδελφικούς χαιρετισμούς,

Διαβάστε περισσότερα

Η θεραπεία της οστεοπόρωσης

Η θεραπεία της οστεοπόρωσης Η θεραπεία της οστεοπόρωσης Πέτρος Δ. Παπαπέτρου Διευθυντής Β' Τμήματος Ενδοκρινολογίας και Μεταβολισμού, Π.Γ.Ν.Α «Αλεξάνδρα» ία θεραπεία για την οστεοπόρωση θεωρείται αποτελεσματική όταν ελαττώνει τον

Διαβάστε περισσότερα

Νικόλαος Μπουντουβής Ενδοκρινολόγος

Νικόλαος Μπουντουβής Ενδοκρινολόγος Νικόλαος Μπουντουβής Ενδοκρινολόγος Εργαστήριο Έρευνας Παθήσεων Μυοσκελετικού Συστήματος Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα 2012 2013 Νοσοκομείο ΚΑΤ, 17 Ιανουαρίου 2013 Παραθυρεοειδείς αδένες 1880 Ο Σουηδός φοιτητής

Διαβάστε περισσότερα

gr aiavramidis.gr

gr aiavramidis.gr Strontium ranelate Χηµικός Τύπος - OOC OC CH 2 CN Sr ++ - OOC OC S N C C H 2 H 2 CO O - CO O - Sr ++ Εντερική απορρόφηση µε παθητική διάχυση µε ενεργητική απορρόφηση εξαρτώµενη από τη βιταµίνη D 25-3%

Διαβάστε περισσότερα

ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ. Τι είναι οστεοπόρωση; 11/6/2015. Οι κυριότερες λειτουργίες των οστών

ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ. Τι είναι οστεοπόρωση; 11/6/2015. Οι κυριότερες λειτουργίες των οστών ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ Οι κυριότερες λειτουργίες των οστών Παροχή μηχανικής στήριξης Προστασία των ευαίσθητων ανατομικών δομών Μεταβολική αποθήκη για τα μεταλλικά άλατα Συμμετοχή στη ρύθμιση της ομοιόστασης Ca και

Διαβάστε περισσότερα

Γενική περίληψη της επιστημονικής αξιολόγησης των φαρμακευτικών προϊόντων που περιέχουν διφωσφονικά άλατα (βλ. Παράρτημα I)

Γενική περίληψη της επιστημονικής αξιολόγησης των φαρμακευτικών προϊόντων που περιέχουν διφωσφονικά άλατα (βλ. Παράρτημα I) Παράρτημα ΙΙ Επιστημονικά πορίσματα και λόγοι για την τροποποίηση των περιλήψεων των χαρακτηριστικών του προϊόντος και των φύλλων οδηγιών χρήσης που παρουσιάστηκαν από τον ΕΜΑ 217 Επιστημονικά πορίσματα

Διαβάστε περισσότερα

Ο EMA περιορίζει τη χρήση του φαρμάκου Xofigo για τον καρκίνο του προστάτη

Ο EMA περιορίζει τη χρήση του φαρμάκου Xofigo για τον καρκίνο του προστάτη Ο EMA περιορίζει τη χρήση του φαρμάκου Xofigo για τον καρκίνο του προστάτη Το φάρμακο πρέπει να χρησιμοποιείται μόνο μετά από δύο προηγούμενες θεραπείες ή όταν δεν μπορούν να ληφθούν άλλες θεραπείες Ο

Διαβάστε περισσότερα

Θεραπεία της Οστεοπόρωσης Σύγχρονη προσέγγιση και κατευθύνσεις. Διαδοχικές Θεραπείες και Συνδυασµοί

Θεραπεία της Οστεοπόρωσης Σύγχρονη προσέγγιση και κατευθύνσεις. Διαδοχικές Θεραπείες και Συνδυασµοί Θεραπεία της Οστεοπόρωσης Σύγχρονη προσέγγιση και κατευθύνσεις Διαδοχικές Θεραπείες και Συνδυασµοί Δρ. Συµεών Τουρνής Ενδοκρινολόγος ΕΕΠΜΣ Νοσοκοµείο ΚΑΤ Unmet needs in osteoporosis Επιδηµιολογικό επίπεδο

Διαβάστε περισσότερα

Αναγνώριση ασθενών με υψηλό κίνδυνο κατάγματος ισχίου.

Αναγνώριση ασθενών με υψηλό κίνδυνο κατάγματος ισχίου. Αναγνώριση ασθενών με υψηλό κίνδυνο κατάγματος ισχίου. Θεμιστοκλής Ι. Τεμεκονίδης Ρευματολόγος- Καβάλα Σύγκρουση συμφερόντων Καμμία για τη συγκεκριμένη παρουσίαση Οστεοπόρωση Νόσος που προσβάλει εκατομμύρια

Διαβάστε περισσότερα

Κατευθυντήριες οδηγίες για τον mcrpc Εφαρμογή στην καθημερινή κλινική πρακτική

Κατευθυντήριες οδηγίες για τον mcrpc Εφαρμογή στην καθημερινή κλινική πρακτική Κατευθυντήριες οδηγίες για τον mcrpc Εφαρμογή στην καθημερινή κλινική πρακτική Κων/νος Χατζημουρατίδης Αναπληρωτής Καθηγητής Ουρολογίας Β Ουρολογική Κλινική ΑΠΘ Δήλωση συμφερόντων Είδος Μισθός Ερευνητικά

Διαβάστε περισσότερα

Η μέχρι πρότινος θεραπευτική πρόταση: Καλσιτονίνη (Αναποτελεσματική) Διφωσφονικά (Περιορισμοί στη χρήση: Ιδιαίτερος τρόπος λήψης Οισοφαγίτιδα /Ca

Η μέχρι πρότινος θεραπευτική πρόταση: Καλσιτονίνη (Αναποτελεσματική) Διφωσφονικά (Περιορισμοί στη χρήση: Ιδιαίτερος τρόπος λήψης Οισοφαγίτιδα /Ca Δήμος K.Πατρίκος Ρευματολόγος 401 ΓΣΝΑ Λίμνη Πλαστήρα 9 /3 /2012 Η μέχρι πρότινος θεραπευτική πρόταση: Καλσιτονίνη (Αναποτελεσματική) Διφωσφονικά (Περιορισμοί στη χρήση: Ιδιαίτερος τρόπος λήψης Οισοφαγίτιδα

Διαβάστε περισσότερα

οστεοαρθρίτιδα δεν προστατεύουν από την οστεοπόρωση Ομότιμος Καθηγητής ΕΚΠΑ Πρόεδρος ΕΛΙΟΣ

οστεοαρθρίτιδα δεν προστατεύουν από την οστεοπόρωση Ομότιμος Καθηγητής ΕΚΠΑ Πρόεδρος ΕΛΙΟΣ Το αυξημένο σωματικό βάρος και η οστεοαρθρίτιδα δεν προστατεύουν από την οστεοπόρωση Ελληνικά επιδημιολογικά δεδομένα Γ. Π. Λυρίτης Ομότιμος Καθηγητής ΕΚΠΑ γ Πρόεδρος ΕΛΙΟΣ Οι ποιο συχνές παθήσεις του

Διαβάστε περισσότερα

Νικόλαος Μπουντουβής Ενδοκρινολόγος Εργαστήριο Έρευνας Παθήσεων Μυοσκελετικού Συστήματος

Νικόλαος Μπουντουβής Ενδοκρινολόγος Εργαστήριο Έρευνας Παθήσεων Μυοσκελετικού Συστήματος Νικόλαος Μπουντουβής Ενδοκρινολόγος Εργαστήριο Έρευνας Παθήσεων Μυοσκελετικού Συστήματος Θέματα με Κλινικό Ενδιαφέρον στην Ορθοπαιδική Ειδικότητα Κυλλήνη, 25 Ιουνίου 2011 Αρχές αντιοστεοπορωτικής αγωγής

Διαβάστε περισσότερα

Οστεοπόρωση: από τη διάγνωση στη θεραπεία

Οστεοπόρωση: από τη διάγνωση στη θεραπεία Σελίδα 1 από 5 Οστεοπόρωση: από τη διάγνωση στη θεραπεία Γερμανός Ιερονυμάκης 1, Γιώργος Μίλεσης MSc 2 1 Τεχνολόγος ακτινολόγος, 2 Κλινικός Διαιτολόγος, MSc Εφαρμοσμένης Κλινικής Διατροφής Ένα από τα προβλήματα

Διαβάστε περισσότερα

2014 Ξενοδοχείο. Επιστημονική Εκδήλωση ΕΛ.Ι.ΟΣ Νοεμβρίου. Η θέση των αναβολικών φαρμάκων στη θεραπεία της οστεοπόρωσης XENIA PALACE

2014 Ξενοδοχείο. Επιστημονική Εκδήλωση ΕΛ.Ι.ΟΣ Νοεμβρίου. Η θέση των αναβολικών φαρμάκων στη θεραπεία της οστεοπόρωσης XENIA PALACE Επιστημονική Εκδήλωση ΕΛ.Ι.ΟΣ. Εκπαιδευτικές Μονάδες 10 Η θέση των αναβολικών φαρμάκων στη θεραπεία της οστεοπόρωσης 14-16 Νοεμβρίου 2014 Ξενοδοχείο XENIA PALACE Πορταριά - Πηλίου w w w. h e l i o s t.

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΔΟΦΛΕΒΙΑ ΚΑΛΣΙΜΙΜΗΤΙΚΑ ΣΤΗΝ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΡΑΞΗ. ΣΕ ΠΟΙΟΥΣ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΚΑΙ ΠΟΤΕ;

ΕΝΔΟΦΛΕΒΙΑ ΚΑΛΣΙΜΙΜΗΤΙΚΑ ΣΤΗΝ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΡΑΞΗ. ΣΕ ΠΟΙΟΥΣ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΚΑΙ ΠΟΤΕ; ΕΝΔΟΦΛΕΒΙΑ ΚΑΛΣΙΜΙΜΗΤΙΚΑ ΣΤΗΝ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΡΑΞΗ. ΣΕ ΠΟΙΟΥΣ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΚΑΙ ΠΟΤΕ; Λιαβέρη Παρασκευή Νεφρολόγος Πρότυπο Νεφρολογικό Κέντρο Αττικής Με την ευγενική υποστήριξη της Amgen DISCLOSURES AMGEN (HONORARIUM)

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΟΣΗΡΟΤΗΤΕΣ ΣΤΗ ΧΑΠ ΓΑΒΡΙΗΛΙΔΟΥ ΑΝΝΑ ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΟΣ ΕΝΤΑΤΙΚΟΛΟΓΟΣ ΕΠΙΜΕΛΗΤΡΙΑ Α ΓΕΝ.ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

ΣΥΝΟΣΗΡΟΤΗΤΕΣ ΣΤΗ ΧΑΠ ΓΑΒΡΙΗΛΙΔΟΥ ΑΝΝΑ ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΟΣ ΕΝΤΑΤΙΚΟΛΟΓΟΣ ΕΠΙΜΕΛΗΤΡΙΑ Α ΓΕΝ.ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΣΥΝΟΣΗΡΟΤΗΤΕΣ ΣΤΗ ΧΑΠ ΓΑΒΡΙΗΛΙΔΟΥ ΑΝΝΑ ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΟΣ ΕΝΤΑΤΙΚΟΛΟΓΟΣ ΕΠΙΜΕΛΗΤΡΙΑ Α ΓΕΝ.ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΣΥΝΟΣΗΡΟΤΗΤΕΣ ΣΤΗ ΧΑΠ ΣΥΝΟΣΗΡΟΤΗΤΕΣ ΣΤΗ ΧΑΠ ΣΥΝΟΣΗΡΟΤΗΤΕΣ ΣΤΗ ΧΑΠ Απλά

Διαβάστε περισσότερα

Κανένα για αυτήν την παρουσίαση. Εκπαιδευτικές-ερευνητικές-συμβουλευτικές επιχορηγήσεις την τελευταία διετία: Abbvie,Novartis, MSD, Angelini,

Κανένα για αυτήν την παρουσίαση. Εκπαιδευτικές-ερευνητικές-συμβουλευτικές επιχορηγήσεις την τελευταία διετία: Abbvie,Novartis, MSD, Angelini, Κανένα για αυτήν την παρουσίαση Εκπαιδευτικές-ερευνητικές-συμβουλευτικές επιχορηγήσεις την τελευταία διετία: Abbvie,Novartis, MSD, Angelini, 2 Κυκλοσπορίνη-θεραπευτικές ενδείξεις 3 Θεραπεία σοβαρών μορφών

Διαβάστε περισσότερα

Interactions between diet-derived phytoestrogens and bone-related genes

Interactions between diet-derived phytoestrogens and bone-related genes Αλληλεπιδράσεις φυτο-οιστρογόνων της διατροφής με γονίδια που εμπλέκονται στον μεταβολισμό των οστών Ρωξάνη Τέντα Roxane Tenta Assistant Prof. in Human Physiology Interactions between diet-derived phytoestrogens

Διαβάστε περισσότερα

Η μακροχρόνια διαχείριση της θεραπευτικής αγωγής στην Οστεοπόρωση. Αλέξιος Ηλιόπουλος Ρευματολογικό Τμήμα ΝΙΜΤΣ

Η μακροχρόνια διαχείριση της θεραπευτικής αγωγής στην Οστεοπόρωση. Αλέξιος Ηλιόπουλος Ρευματολογικό Τμήμα ΝΙΜΤΣ Η μακροχρόνια διαχείριση της θεραπευτικής αγωγής στην Οστεοπόρωση Αλέξιος Ηλιόπουλος Ρευματολογικό Τμήμα ΝΙΜΤΣ ΕΠΕΜΥ, Ρόδος, 3 Ιουνίου 2017 Σύγκρουση συμφερόντων Conflict of interest Τιμητική αμοιβή ομιλητού

Διαβάστε περισσότερα

Παγκόσµια Ηµέρα Οστεοπόρωσης (20 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ)

Παγκόσµια Ηµέρα Οστεοπόρωσης (20 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ) Παγκόσµια Ηµέρα Οστεοπόρωσης (20 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ) Όπως είναι πλέον γνωστό ο Παγκόσµιος Οργανισµός Υγείας (WHO),εδώ και µερικά χρόνια έχει αφιερώσει µια ηµέρα του χρόνου στο πρόβληµα της Οστεοπόρωσης. Το ιεθνές

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΔΡΙΚΗ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ. Δημήτρης Καρόκης Ρευματολόγος, Πάτρα. Επιστημονικό συμπόσιο ΕΠΕΜΥ, Ναύπακτος 18/10/2014

ΑΝΔΡΙΚΗ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ. Δημήτρης Καρόκης Ρευματολόγος, Πάτρα. Επιστημονικό συμπόσιο ΕΠΕΜΥ, Ναύπακτος 18/10/2014 ΑΝΔΡΙΚΗ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ Δημήτρης Καρόκης Ρευματολόγος, Πάτρα Επιστημονικό συμπόσιο ΕΠΕΜΥ, Ναύπακτος 18/10/2014 Σύγκρουση συμφερόντων Conflict of interest Κανένα για αυτήν την παρουσίαση Εκπαιδευτικές-ερευνητικές-συμβουλευτικές

Διαβάστε περισσότερα

ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ Τι είναι Οστεοπόρωση Μέγεθος Οστεοπόρωσης

ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ Τι είναι Οστεοπόρωση Μέγεθος Οστεοπόρωσης ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ 1) Τι είναι Οστεοπόρωση α) Ορισµός - Η Οστεοπόρωση είναι η πιο συχνή πάθηση των οστών και χαρακτηρίζεται από µείωση της οστικής µάζας και διαταραχή της µικροαρχιτεκτονικής του οστίτου ιστού

Διαβάστε περισσότερα

Μεικτή αθηρογόνος δυσλιπιδαιμία: βελτιώνοντας το συνολικό λιπιδαιμικό προφίλ

Μεικτή αθηρογόνος δυσλιπιδαιμία: βελτιώνοντας το συνολικό λιπιδαιμικό προφίλ Μεικτή αθηρογόνος δυσλιπιδαιμία: βελτιώνοντας το συνολικό λιπιδαιμικό προφίλ Κωνσταντίνος Τζιόμαλος Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας ΑΠΘ Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική, Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ LDL-C : μείζων

Διαβάστε περισσότερα

gr

gr Η επίδραση της περίσσειας θυρεοειδικών ορµονών στα οστά ήταν γνωστή πριν από την εµφάνιση των αντιθυρεοειδικών φαρµάκων. Μία από τις πρώτες αναφορές καταγράφηκε το 1891από τον von Recklinghausen και αναφέρει

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙΙ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΣΤΙΣ ΠΕΡΙΛΗΨΕΙΣ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΣΤΟ ΦΥΛΛΟ ΟΔΗΓΙΩΝ ΧΡΗΣΗΣ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙΙ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΣΤΙΣ ΠΕΡΙΛΗΨΕΙΣ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΣΤΟ ΦΥΛΛΟ ΟΔΗΓΙΩΝ ΧΡΗΣΗΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙΙ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΣΤΙΣ ΠΕΡΙΛΗΨΕΙΣ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΣΤΟ ΦΥΛΛΟ ΟΔΗΓΙΩΝ ΧΡΗΣΗΣ Αυτές οι μεταβολές στη ΠΧΠ και το φύλλο οδηγιών χρήσης θα είναι εν ισχύ κατά την έκδοση της Κοινοτικής

Διαβάστε περισσότερα

Αποτελέσµατα θεραπείας µετά από χρήση τεριπαρατίδης στην Ελλάδα. Υπο-ανάλυση χώρας για τη µελέτη παρατήρησης ExFOS

Αποτελέσµατα θεραπείας µετά από χρήση τεριπαρατίδης στην Ελλάδα. Υπο-ανάλυση χώρας για τη µελέτη παρατήρησης ExFOS Αποτελέσµατα θεραπείας µετά από χρήση τεριπαρατίδης στην Ελλάδα. Υπο-ανάλυση χώρας για τη µελέτη παρατήρησης ExFOS Αλουµανής Κ., Μυλωνάς Χ., Αθανασακόπουλος Π., Ψαραύτη Μ., Καπετάνος Γ., Δροσινός Ε. για

Διαβάστε περισσότερα

Η εμπειρία σας... εξελίσσεται!

Η εμπειρία σας... εξελίσσεται! Η εμπειρία σας... εξελίσσεται! ARI/49// δεκαετίες δίνει νόημα στη λέξη ορμονοθεραπεία! ΕΤΗ Page Παράγοντες κινδύνου H ύπαρξη διηθημένων λεμφαδένων διπλασιάζει τον κίνδυνο πρώιμης υποτροπής Ετήσια υποτροπή

Διαβάστε περισσότερα

Ακτινολογική Διάγνωση της Οστεοπόρωσης. Κωνσταντίνος Γ. Χλαπουτάκης Ιατρός - Ακτινοδιαγνώστης

Ακτινολογική Διάγνωση της Οστεοπόρωσης. Κωνσταντίνος Γ. Χλαπουτάκης Ιατρός - Ακτινοδιαγνώστης Ακτινολογική Διάγνωση της Οστεοπόρωσης Κωνσταντίνος Γ. Χλαπουτάκης Ιατρός - Ακτινοδιαγνώστης 90% Μέγιστη οστική μάζα 0.5 1 % 1 2 % Τύποι Οστού Φλοιϊκό οστό συνιστά το 80% του σκελετού, αλλά μόνον το 20%

Διαβάστε περισσότερα

Υπολιπιδαιμική αγωγή σε ασθενείς με χρόνια νεφρική νόσο

Υπολιπιδαιμική αγωγή σε ασθενείς με χρόνια νεφρική νόσο Υπολιπιδαιμική αγωγή σε ασθενείς με χρόνια νεφρική νόσο Κωνσταντίνος Τζιόμαλος Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική ΑΠΘ, Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ Χρόνια νεφρική νόσος : ορισμός και

Διαβάστε περισσότερα

Οστεοπόρωση µετά από µεταµόσχευση

Οστεοπόρωση µετά από µεταµόσχευση Οστεοπόρωση µετά από µεταµόσχευση ΜΠΑΤΑΚΟΙΑΣ Β.-ΑΒΡΑΜΙ ΗΣ Α. ΕΝ ΟΚΡΙΝΟΛΟΓΟΙ ΜΠΑΤΑΚΟΙΑΣ Β. ΑΒΡΑΜΙ ΗΣ Α. ενδοκρινολόγοι ΠΑΘΟΓΕΝΕΣΗ ΝΕΦΡΙΚΗΣ ΟΣΤΕΟ ΥΣΤΡΟΦΙΑΣ κατακράτηση φωσφόρου δευτεροπαθής υπερπαραθυρεοειδισµός

Διαβάστε περισσότερα

Μια κριτική ματιά στην κλινική. μελέτη GRIPHON

Μια κριτική ματιά στην κλινική. μελέτη GRIPHON Μια κριτική ματιά στην κλινική μελέτη GRIPHON Κατερίνα Μαραθιά Πνευμονολόγος Εντατικολόγος Διευθύντρια ΚΧ ΜΕΘ Διακλινικό Ιατρείο Πνευμονικής Υπέρτασης Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο Δήλωση σύγκρουσης

Διαβάστε περισσότερα

ΑΙΤΙΟΠΑΘΟΓΕΝΕΙΑ ΑΝΔΡΙΚΗΣ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ ΔΡΕΤΑΚΗΣ ΟΡΘΟΠΑΙΔΙΚΟΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΔΙΔΑΚΤΩΡ ΠΑΝ/ΜΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ. ΝΟΣ.

ΑΙΤΙΟΠΑΘΟΓΕΝΕΙΑ ΑΝΔΡΙΚΗΣ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ ΔΡΕΤΑΚΗΣ ΟΡΘΟΠΑΙΔΙΚΟΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΔΙΔΑΚΤΩΡ ΠΑΝ/ΜΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ. ΝΟΣ. ΑΙΤΙΟΠΑΘΟΓΕΝΕΙΑ ΑΝΔΡΙΚΗΣ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ ΔΡΕΤΑΚΗΣ ΟΡΘΟΠΑΙΔΙΚΟΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΔΙΔΑΚΤΩΡ ΠΑΝ/ΜΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ. ΝΟΣ. METROPOLITAN Ανδρική Οστεοπόρωση Υπάρχουν δύο κατηγορίες ανδρικής οστεοπόρωσης η

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ: ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ. Τσολάκης Κωνσταντίνος Φοιτητής νοσηλευτικής ΑΜ. ΝΣ. 7194

ΘΕΜΑ: ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ. Τσολάκης Κωνσταντίνος Φοιτητής νοσηλευτικής ΑΜ. ΝΣ. 7194 Τ.Ε.Ι. ΛΑΡΙΣΑΣ ΣΧΟΛΗ: Σ.Ε.Υ.Π. ΤΜΗΜΑ: ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΜΑΘΗΜΑ: ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ-Ι ΡΥΜΑΤΑ ΕΙΣΗΓΗΤΡΙΑ : Κυπαρίση Γεωργία ΘΕΜΑ: ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ Τσολάκης Κωνσταντίνος Φοιτητής νοσηλευτικής ΑΜ. ΝΣ. 7194 ΛΑΡΙΣΑ

Διαβάστε περισσότερα

Παράρτημα I Επιστημονικά πορίσματα και λόγοι για την τροποποίηση των όρων άδειας(-ών) κυκλοφορίας

Παράρτημα I Επιστημονικά πορίσματα και λόγοι για την τροποποίηση των όρων άδειας(-ών) κυκλοφορίας Παράρτημα I Επιστημονικά πορίσματα και λόγοι για την τροποποίηση των όρων άδειας(-ών) κυκλοφορίας Επιστημονικά πορίσματα Λαμβάνοντας υπόψη την έκθεση αξιολόγησης της PRAC σχετικά με την (τις) Έκθεση(-εις)

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Τσαπακίδης Ιωάννης, Χειρουργός Ορθοπαιδικός

Γράφει: Τσαπακίδης Ιωάννης, Χειρουργός Ορθοπαιδικός Γράφει: Τσαπακίδης Ιωάννης, Χειρουργός Ορθοπαιδικός Η ραχίτιδα και η οστεομαλακία αποτελούν παρόμοιες μεταβολικές παθήσεις των οστών και χαρακτηρίζονται από την ανεπαρκή αποτιτάνωση (εναπόθεση ασβεστίου),

Διαβάστε περισσότερα

Κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις και επιδημιολογία της οστεοπόρωσης

Κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις και επιδημιολογία της οστεοπόρωσης Κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις και επιδημιολογία της οστεοπόρωσης Μύρων Μαυρικάκης Αναπλ. Καθηγητής Θεραπευτικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Παθολόγος - Ρευματολόγος ριν αρχίσω την ομιλία μου θα

Διαβάστε περισσότερα

UroSwords I (ΚΥΠ) Μονοθεραπεία ή συνδυαστική φαρμακοθεραπεία; Η μονοθεραπεία είναι επαρκής. Χαράλαμπος Κ. Μαμουλάκης Λέκτορας Ουρολογίας

UroSwords I (ΚΥΠ) Μονοθεραπεία ή συνδυαστική φαρμακοθεραπεία; Η μονοθεραπεία είναι επαρκής. Χαράλαμπος Κ. Μαμουλάκης Λέκτορας Ουρολογίας UroSwords I (ΚΥΠ) Μονοθεραπεία ή συνδυαστική φαρμακοθεραπεία; Η μονοθεραπεία είναι επαρκής Χαράλαμπος Κ. Μαμουλάκης Λέκτορας Ουρολογίας Ουρολογική Κλινική Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Ηρακλείου Πανεπιστήμιο

Διαβάστε περισσότερα

«Θέτοντας στόχους στη θεραπεία της Οστεοπόρωσης: H κλινική εμπειρία με το Denosumab»

«Θέτοντας στόχους στη θεραπεία της Οστεοπόρωσης: H κλινική εμπειρία με το Denosumab» «Θέτοντας στόχους στη θεραπεία της Οστεοπόρωσης: H κλινική εμπειρία με το Denosumab» Δήμος Κ. Πατρίκος Διευθυντής Ρευματολόγος Νοσοκομείο Metropolitan Ρόδος 3-6-2017 Σύγκρουση συμφερόντων Conflict of interest

Διαβάστε περισσότερα

Άσκηση σε Κλινικούς Πληθυσμούς ΜΚ1118

Άσκηση σε Κλινικούς Πληθυσμούς ΜΚ1118 Άσκηση σε Κλινικούς Πληθυσμούς ΜΚ1118 Διάλεξη 6: Οστεοπόρωση, οστεοπενία και Άσκηση Υπεύθυνος Μαθήματος: ΑΘ. ΤΖΙΑΜΟΥΡΤΑΣ, PhD Διδάσκοντες: Α. Καλτσάτου,PhD 2016-2017 Διάλεξη6 ΤΕΦΑΑ, ΠΘ ΣΎΝΔΕΣΗ ΜΕ ΤΑ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΑ

Διαβάστε περισσότερα

Chronic Kidney Disease. Ιωάννης Γ. Γριβέας,MD,PhD

Chronic Kidney Disease. Ιωάννης Γ. Γριβέας,MD,PhD Chronic Kidney Disease Ιωάννης Γ. Γριβέας,MD,PhD Η Χρόνια Νεφρική Νόσος (ΧΝΝ) επηρεάζει το 10-16% του πληθυσμού παγκοσμίως, έχει κακή πρόγνωση ιδιαίτερα σε ασθενείς

Διαβάστε περισσότερα

ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ΚΥΠΑΡΙΣΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΑΝΝΑ ΜΑΡΙΑ ΠΑΝΤΑΛΑΚΗ

ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ΚΥΠΑΡΙΣΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΑΝΝΑ ΜΑΡΙΑ ΠΑΝΤΑΛΑΚΗ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ΚΥΠΑΡΙΣΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΑΝΝΑ ΜΑΡΙΑ ΠΑΝΤΑΛΑΚΗ ΕΤΟΣ 2010 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η οστεοπόρωση από την πλευρά της συμπτωματολογίας, είναι συνήθως, ένα σιωπηλό νόσημα, ιδίως στα αρχικά

Διαβάστε περισσότερα

Περίοδος ανάπτυξης κατά την παιδική και εφηβική ηλικία O ρόλος του ασβεστίου και της βιταμίνης D στην Lu et al, 1996, JCEM Zanchetta et al, 1995, Bone Ilich JZ, Badenhop NE, Matkovic V: Primary prevention

Διαβάστε περισσότερα

Η ΧΡΟΝΟΕΞΑΡΤΩΜΕΝΗ ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΩΝ ΔΙΦΩΣΦΩΝΙΚΩΝ ΣΤΟΥΣ ΔΕΙΚΤΕΣ ΟΣΤΙΚΟΥ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΥ, ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΟΜΟΖΥΓΗ β-μεσογειακη ΑΝΑΙΜΙΑ ΚΑΙ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ

Η ΧΡΟΝΟΕΞΑΡΤΩΜΕΝΗ ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΩΝ ΔΙΦΩΣΦΩΝΙΚΩΝ ΣΤΟΥΣ ΔΕΙΚΤΕΣ ΟΣΤΙΚΟΥ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΥ, ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΟΜΟΖΥΓΗ β-μεσογειακη ΑΝΑΙΜΙΑ ΚΑΙ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ Η ΧΡΟΝΟΕΞΑΡΤΩΜΕΝΗ ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΩΝ ΔΙΦΩΣΦΩΝΙΚΩΝ ΣΤΟΥΣ ΔΕΙΚΤΕΣ ΟΣΤΙΚΟΥ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΥ, ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΟΜΟΖΥΓΗ β-μεσογειακη ΑΝΑΙΜΙΑ ΚΑΙ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Ν. ΤΣΑΡΤΣΑΛΗΣ ΕΝΔΟΚΡΙΝΟΛΟΓΟΣ-ΔΙΑΒΗΤΟΛΟΓΟΣ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Επιστημονικό Πρόγραμμα

Επιστημονικό Πρόγραμμα Επιστημονικό Πρόγραμμα Τετάρτη 7 Ιουνίου 2017 13.00-20.00 Λειτουργία Γραμματείας - Εγγραφές Ε. Κασκάνη Π. Μάκρας 16.00-17.00 Παρουσίαση Συζήτηση 1 ου Περιστατικού 17.00-18.00 Παρουσίαση Συζήτηση 2 ου Περιστατικού

Διαβάστε περισσότερα

Πρόληψη στην οστεοπόρωση «Το δίλημμα της χορήγησης απλής βιταμίνης D ή των ενεργών μεταβολιτών της»

Πρόληψη στην οστεοπόρωση «Το δίλημμα της χορήγησης απλής βιταμίνης D ή των ενεργών μεταβολιτών της» ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΜΥΟΣΚΕΛΕΤΙΚΗ ΥΓΕΙΑ (ΕΠΕΜΥ) Χειμερινό Επιστημονικό Σεμινάριο Μυοσκελετικών Παθήσεων 2012 «Η αντιμετώπιση και το κόστος των αυτοάνοσων και των μεταβολικών μυοσκελετικών παθήσεων»

Διαβάστε περισσότερα

1) Τι είναι η Ορμονοθεραπεία;

1) Τι είναι η Ορμονοθεραπεία; Γράφει: Χρήστος Μαρκόπουλος, Αν. Καθηγητής Χειρουργικής Ιατρικής Σχολής Αθηνών, Διευθυντής Κλινικής Μαστού Ιατρικού Κέντρου Αθηνών, Πρόεδρος Ελληνικής Χειρουργικής Εταιρείας Μαστού 1) Τι είναι η Ορμονοθεραπεία;

Διαβάστε περισσότερα

Μπορεί ένα πρόγραμμα Αποκατάστασης να συμβάλλει στην πρόληψη και αντιμετώπιση της Οστεοπόρωσης και των επιπλοκών της ;

Μπορεί ένα πρόγραμμα Αποκατάστασης να συμβάλλει στην πρόληψη και αντιμετώπιση της Οστεοπόρωσης και των επιπλοκών της ; Μπορεί ένα πρόγραμμα Αποκατάστασης να συμβάλλει στην πρόληψη και αντιμετώπιση της Οστεοπόρωσης και των επιπλοκών της ; 2010-10-20 07:40:04 Εισαγωγή Η οστεοπόρωση από την πλευρά της συμπτωματολογίας, είναι

Διαβάστε περισσότερα

Ειδικές Εφαρμογές Ακτινολογίας (Θ)

Ειδικές Εφαρμογές Ακτινολογίας (Θ) Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Αθήνας Ειδικές Εφαρμογές Ακτινολογίας (Θ) Ενότητα 6: Οστική Πυκνομετρία Γεωργία Οικονόμου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Τμήμα Ραδιολογίας - Ακτινολογίας Το περιεχόμενο του

Διαβάστε περισσότερα

Θεραπευτικές Παρεμβάσεις στην Πολλαπλή Σκλήρυνση

Θεραπευτικές Παρεμβάσεις στην Πολλαπλή Σκλήρυνση 1 Θεραπευτικές Παρεμβάσεις στην Πολλαπλή Σκλήρυνση Τα θεραπευτικά σχήματα τα οποία περιγράφονται παρακάτω είναι βασισμένα σε κλινικές μελέτες Φάσης ΙΙΙ και στις εγκρίσεις θεραπειών από τους Οργανισμό Φαρμάκων

Διαβάστε περισσότερα

Παράρτημα II. Επιστημονικά πορίσματα και λόγοι έκδοσης θετικής γνώμης

Παράρτημα II. Επιστημονικά πορίσματα και λόγοι έκδοσης θετικής γνώμης Παράρτημα II Επιστημονικά πορίσματα και λόγοι έκδοσης θετικής γνώμης 5 Επιστημονικά πορίσματα Γενική περίληψη της επιστημονικής αξιολόγησης του Valebo και των λοιπών εμπορικών ονομασιών του (βλ. παράρτημα

Διαβάστε περισσότερα

«Θεραπευτικός αλγόριθµος ADA/EASD 2012»

«Θεραπευτικός αλγόριθµος ADA/EASD 2012» «Θεραπευτικός αλγόριθµος ADA/EASD 2012» ΕΤΟΣ ΙΔΡΥΣΕΩΣ 1942 Ηλίας Ν. Μυγδάλης Συντονιστής Διευθυντής Β Παθολογική Κλινική και Διαβητολογικό Κέντρο, Γενικό Νοσοκοµείο ΝΙΜΤΣ, Αθήνα 9o Πανελλήνιο Συνέδριο

Διαβάστε περισσότερα

Ριζική προστατεκτομή

Ριζική προστατεκτομή Ριζική προστατεκτομή Ηρακλής Χ. Μητσογιάννης Επίκ. Καθηγητής Ουρολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών Σισμανόγλειο Γ.Ν.Α. Σύγκρουση συμφερόντων Ερευνητής, Ομιλητής, Σύμβουλος (κατά την τελευταία 5ετία) για τις

Διαβάστε περισσότερα

INFLIXIMAB PLUS NAPROXEN VS NAPROXEN ALONE IN PATIENTS WITH EARLY, ACTIVE AXIAL SPONDYLOARTHRITIS

INFLIXIMAB PLUS NAPROXEN VS NAPROXEN ALONE IN PATIENTS WITH EARLY, ACTIVE AXIAL SPONDYLOARTHRITIS INFLIXIMAB PLUS NAPROXEN VS NAPROXEN ALONE IN PATIENTS WITH EARLY, ACTIVE AXIAL SPONDYLOARTHRITIS Καλτσονούδης Ευριπίδης Ρευματολόγος Ρευματολογική Κλινική Π.Ν.Ιωαννίνων Διευθυντής: Καθηγητής Α. Α. Δρόσος

Διαβάστε περισσότερα

Τι νεότερο στην οστεοπόρωση. Αλέξιος Ηλιόπουλος Ρευματολογικό Τμήμα ΝΙΜΤΣ

Τι νεότερο στην οστεοπόρωση. Αλέξιος Ηλιόπουλος Ρευματολογικό Τμήμα ΝΙΜΤΣ Τι νεότερο στην οστεοπόρωση Αλέξιος Ηλιόπουλος Ρευματολογικό Τμήμα ΝΙΜΤΣ 26 ο Πανελλήνιο Συνέδριο ΕΡΕ, Αθήνα, 7-12-2018 Σύγκρουση συμφερόντων Conflict of interest Δεν υπάρχει σύγκρουση συμφερόντων για

Διαβάστε περισσότερα

ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ Γ.

ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ Γ. Η πρόοδος που σημειώθηκε τα τελευταία χρόνια στην αντιμετώπιση των νεοπλασματικών παθήσεων αύξησε την επιβίωση των ασθενών με νεοπλασίες αλλά ταυτόχρονα αύξησε και την συχνότητα εμφάνισης προβλημάτων που

Διαβάστε περισσότερα

Πηγή: Πρόγραμμα ΥΔΡΙΑ (MIS 346816) 6/10/2015. Δείκτες υγείας αντιπροσωπευτικού δείγματος του πληθυσμού στην Ελλάδα

Πηγή: Πρόγραμμα ΥΔΡΙΑ (MIS 346816) 6/10/2015. Δείκτες υγείας αντιπροσωπευτικού δείγματος του πληθυσμού στην Ελλάδα Δείκτες υγείας αντιπροσωπευτικού δείγματος του πληθυσμού στην Ελλάδα Υπέρταση Υπερχοληστερολαιμία Χρόνια Κατάθλιψη Φαρμακοληψία Ελένη-Μαρία Παπατέστα, Iατρός Επιστημονική Συνεργάτις Ελληνικού Ιδρύματος

Διαβάστε περισσότερα

Υγεία και Άσκηση Ειδικών Πληθυσμών ΜΚ0958

Υγεία και Άσκηση Ειδικών Πληθυσμών ΜΚ0958 ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ ΠΡΟΟΔΟΥ ΛΑΝΘΑΣΜΕΝΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΥΠΟΓΛΥΚΑΙΜΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΜΕΓΑΛΗ ΠΡΟΣΛΗΨΗ ΣΑΚΧΑΡΩΝ-ΠΡΟΤΕΙΝΕΤΑΙ ΑΣΚΗΣΗ ΣΕ ΑΛΜΥΡΟ ΝΕΡΟ ΥΠΟΓΛΥΚΑΙΜΙΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΑΡΤΗΡΙΑΚΗ ΥΠΕΡΤΑΣΗΣ ΑΣΚΗΣΗ ΣΤΟΝ ΣΔ -ΜΕΙΩΣΗ ΥΠΕΡΒΟΛΙΚΗΣ

Διαβάστε περισσότερα