Δρ Κων/νος Σπανός, Τακτικός Ερευνητής. Ινστιτούτο Δασικών Ερευνών Θεσσαλονίκης

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Δρ Κων/νος Σπανός, Τακτικός Ερευνητής. Ινστιτούτο Δασικών Ερευνών Θεσσαλονίκης"

Transcript

1 ΔΗΜΗΤΡΑ 10 / 11 Παραγωγή βιομάζας και τεχνικού ξύλου από φυτείες ταχυαυξών δασικών δέντρων και δυνατότητες για ενεργειακή και χημική αξιοποίηση: μια σταθερή και ασφαλής επένδυση Δρ Κων/νος Σπανός, Τακτικός Ερευνητής Ινστιτούτο Δασικών Ερευνών Θεσσαλονίκης Η παραγωγή βιομάζας από φυτείες ταχυαυξών δασικών δέντρων - γνωστή ως εντατική δασοπονία μικρού και μέσου περίτροπου χρόνου - έχει ερευνηθεί από τη δεκαετία του '60 και μπορεί να περιλαμβάνει φυτείες για παραγωγή προϊόντων ξύλου και φυτείες βιομάζας ή ενεργειακές φυτείες. Η παραγωγή ενέργειας από βιομάζα, μπορεί να γίνει με την εφαρμογή διαφόρων τεχνολογικών μεθόδων, όπως είναι η πυρόλυση, υδρόλυση, μηχανική και χημική μετατροπή. Οι θερμιδικές τιμές ξύλου από φυτείες παραγωγής δασικής βιομάζας έχει αναφερθεί ότι κυμαίνονται μεταξύ 4,3 και 4,8 Kcal/g, το οποίο ισοδυναμεί περίπου με 27 βαρέλια πετρελαίου στο εκτάριο (Ha) ετησίως (1 Ha = 10 στρέμματα). Η βιομάζα από ταχυαυξή είδη (π.χ. λεύκες, ιτιές, παυλώνια, πλάτανος, ακακία, ευκάλυπτος, φράξος, φτελιά) αντιπροσωπεύει μία καθαρή πηγή ενέργειας και παράγει λιγότερες εκπομπές σε σύγκριση με τα περισσότερα συμβατικά στερεά καύσιμα. Η βιομάζα από δασοπονικές φυτείες αποτελεί μια σημαντική πηγή καυσίμου και μπορεί να χρησιμοποιείται αμιγής ή σε μίξη με τα στερεά καύσιμα (π.χ. λιγνίτης) για μείωση των ανεπιθύμητων αέριων εκπομπών. Στις φυτείες μικρού (βιομηχανικές φυτείες) και μέσου περίτροπου χρόνου, προελεύσεις, ποικιλίες ή κλώνοι ταχυαυξών δασοπονικών ειδών (π.χ. Eucalyptus spp., Populus spp., Salix spp., Paulownia spp., Platanus spp., Alnus spp., Robinia pseudoacacia, Fraxinus spp.) αυξάνουν σε πυκνούς φυτευτικούς συνδέσμους με κανονική κατανομή στο χώρο, που προσεγγίζουν περισσότερο τις γεωργικές καλλιέργειες. Τα δασοπονικά αυτά είδη έχουν πολλά πλεονεκτήματα, όπως είναι η ταχυαύξεια, εύκολη αναπαραγωγή με μοσχεύματα, μεγάλη πρεμνοβλαστική ή ριζοβλαστική ικανότητα και ξύλο κατάλληλο για πολλές χρήσεις, Η παραγωγή βιομάζας από φυτείες ταχυαυξών δασικών δέντρων εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, σπουδαιότεροι των οποίων είναι: 1) δασοπονικό είδος, 2) προέλευση, ποικιλία ή κλώνος, 3) φυτευτικός σύνδεσμος, 4) πειραματικός σχεδιασμός (αμιγείς ή μικτές φυτείες), 5) φυτευτικό υλικό (δενδρύλλια ή μοσχεύματα, τύπος και διαστάσεις μοσχευμάτων), 6) καλλιεργητικές φροντίδες (φρεζάρισμα, λίπανση, άρδευση, φυτοπροστασία, αραίωση), και 7) εδαφικές και κλιματικές συνθήκες. Η παραγωγή βιομάζας έχει αναφερθεί ότι ποικίλλει μεταξύ ειδών, ποικιλιών και κλώνων με μεγάλο εύρος παραγωγής (ξηρό βάρος) που μπορεί να κυμαίνεται από 8 έως 35 tn/ha/έτος, ανάλογα με τον αριθμό των δέντρων/ha, τις τοπικές συνθήκες και τις καλλιεργητικές φροντίδες. Η στήριξη μέσω κινήτρων ή επιδοτήσεων είναι επίσης ένας πολύ σημαντικός παράγοντας, ακόμη και όταν υπάρχει μεγάλο οικονομικό όφελος των δασοπονικών φυτειών μικρού και μέσου περίτροπου χρόνου. Θα πρέπει να βασίζεται σε ένα εθνικό/περιφερειακό ορθολογικό σύστημα επιδοτήσεων (με βάση την απόδοση προϊόντος και όχι τη χωρική επιφάνεια, όπως γινόταν και συχνά γίνεται μέχρι σήμερα), και δεν πρέπει ο παραγωγός/επενδυτής να βασίζεται μόνο σε αυτή. Οικονομικοί και άλλοι γραφειοκρατικοί περιορισμοί που σχετίζονται με την αλλαγή χρήσης γης θα πρέπει να απλοποιηθούν, μελέτες βιωσιμότητας πρέπει να ενισχυθούν και τεχνικές συμβουλές πρέπει να είναι διαθέσιμες στους αγρότες και επιχειρηματίες επενδυτές.

2 ΕΡΕΥΝΑ - ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ Στo παρόν άρθρο παρουσιάζεται μια γενική ανασκόπηση και τεχνική ανάλυση των φυτειών ταχυαυξών δασικών δέντρων (δασοπονία μικρού και μέσου περίτροπου χρόνου) και οι δυνατότητες μετατροπής της βιομάζας σε ενέργεια και χημικά, βασιζόμενη σε ερευνητική εμπειρία, επιστημονικά δεδομένα και εθνικές και διεθνείς βιβλιογραφικές αναφορές. Η επιστημονική θεώρηση Όλα τα δέντρα έχουν C3 φωτοσύνθεση (τύπος/μηχανισμός φωτοσύνθεσης). Οι μέγιστες φωτοσυνθετικές τιμές των φύλλων φυλλοβόλων δέντρων είναι περίπου ίσες με αυτές των φύλλων των αγροτικών καλλιεργειών. Η εκτίμηση της παραγωγής βιομάζας θα πρέπει, εκτός από τις στατιστικές και μαθηματικές μεθόδους (διάφορα αυξητικά μοντέλα), να βασίζεται στη χρήση της «ανάλυσης χρήσης φωτός», όπου η παραγωγή ξύλου/βιομάζας ερμηνεύεται από το ποσοστό φωτός που συλλαμβάνεται (απορροφάται) από την κομοστέγη της φυτείας, την αποτελεσματικότητα χρήσης του φωτός (καθαρή αναπνοή), το ποσοστό των προϊόντων αφομοίωσης που συμμετέχουν στο σχηματισμό ξύλου/ιστών και τις απώλειες λόγω θνησιμότητας. Η παραγωγή ξυλώδους βιομάζας μπορεί να αυξηθεί με τη χρήση ταχυαυξών πλατύφυλλων δασικών ειδών και δασοκομικές μεθόδους, οι οποίες δημιουργούν γρήγορο κλείσιμο της κομοστέγης, δείκτη φυλλικής επιφάνειας (φυλ. επιφ./επιφ. εδάφους που καλύπτεται) γύρω στο 6, πρώιμη έκπτυξη φύλλων την άνοιξη (π.χ. Μάρτιος) και ισχυρή ανάπτυξη μετά από αποψιλωτικές υλοτομίες. Ταχυαυξή πλατύφυλλα είδη σε νεαρό στάδιο, έχουν αποτελεσματικότητα χρήσης φωτός παρόμοια με αυτή των γεωργικών καλλιεργειών. Τα πλατύφυλλα είδη τα οποία πρεμνοβλαστάνουν εύκολα (π.χ. Populus spp., Paulownia ssp., Salix spp., Eucalyptus spp., Platanus spp., Fraxinus spp.) πρέπει να προτιμούνται στις φυτείες μικρού περίτροπου χρόνου. Τα κωνοφόρα είδη δημιουργούν πολύ αποδοτικές κομοστέγες, αλλά τα περισσότερα είδη χρειάζονται μεγάλο χρονικό διάστημα για να αναπτύξουν κλειστές κομοστέγες. Πιλοτική φυτεία παυλώνιας στο πρώτο στάδιο εγκατάστασης για παραγωγή βιομάζας και τεχνικής ξυλείας (Ινστιτούτο Δασικών Ερευνών). Το θέμα της λίπανσης των φυτειών είναι σχετικό. Τα θρεπτικά στοιχεία χρειάζονται για αντικατάσταση των απωλειών από την υλοτομία, για αύξηση της συγκόμωσης, διατήρηση υψηλού δείκτη φυλλικής επιφάνειας, υψηλή αποτελεσματικότητα χρήσης φωτός και χαμηλή σχέση ρίζας/βλαστού (ξηρό βάρος). Ο άριστος φυτευτικός σύνδεσμος για μεγιστοποίηση της παραγωγής βιομάζας είναι εκείνος που απαιτείται για να φθάσουμε στο σημείο της αυτο-αραίωσης με το τέλος του περίτροπου χρόνου (χρόνος υλοτομίας). Αυτό βέβαια εξαρτάται από τον αριθμό των κορμών ανά δέντρο, τον ατομικό βαθμό αύξησης και το χρόνο περιφοράς (υλοτομίας). Ο άριστος χρόνος περιφοράς - για φυτείες μικρού περίτροπου χρόνου - διαφέρει μεταξύ των ειδών και των θέσεων των φυτειών. Πρόσφατες μελέτες στην Ευρώπη και Β. Αμερική προτείνουν περίτροπους χρόνους των 5-15 ετών, αντί των 2-4 ετών (για τα περισσότερα πλατύφυλλα είδη) για διάφορους λόγους, όπως επεξηγούνται στις παρακάτω ενότητες. Επιλογή και γενετική βελτίωση Το γενετικό υλικό που χρησιμοποιείται στις φυτείες ταχυαυξών πλατύφυλλων δασικών δέντρων θα πρέπει γενικά να έχει τις παρακάτω επιθυμητές ιδιότητες: υψηλή παραγωγή βιομάζας, εξαιρετικά ταχεία νεανική αύξηση, υψηλή πρεμνοβλαστική ικανότητα - ακόμη και μετά από κάποιους κύκλους περιφοράς, χαμηλό ποσοστό θνησιμότητας, λόγω της δυσκολίας ή ακόμη και μη δυνατότητας αντικατάστασης των φυτών που απέτυχαν, υψηλή ανθεκτικότητα σε βιοτικές προσβολές (έντομα, μύκητες, βακτήρια) σε στενούς φυτευτικούς συνδέσμους και καλή προσαρμογή σε συγκεκριμένα περιβάλλοντα. Επιπρόσθετα, ιδιότητες όπως το μήκος των ινών και η πυκνότητα ξύλου είναι σημαντικές, όταν η βιομάζα παράγεται για σκοπούς άλλους εκτός από την ενέργεια (π.χ. για χαρτοπολτό, ινοσανίδες). Η επιλογή είναι το πρώτο βήμα στη γενετική βελτίωση. Στον Πίνακα 1 παρουσιάζεται μια λίστα των σημαντικότερων ειδών που χρησιμοποιούνται στις φυτείες ταχυαυξών δασικών δέντρων (μικρού και μέσου περίτροπου χρόνου) στην Ευρώπη και στην Ελλάδα. Τα πιο ενδιαφέροντα είδη είναι οι λεύκες, είδη παυλώνιας, πλατάνια, είδη ευκαλύπτου, ιτιές και ο στενόφυλος φράξος. Η βελτίωση στη δασοπονία μικρού και μέσου περίτροπου χρόνου χρησιμοποιεί τις ίδιες μεθόδους επιλογής, όπως και στην κανονική δασοπονία: συγκέντρωση ενός βασικού πληθυσμού μέσω μιας επιλογής ειδών, τα οποία εκπληρώνουν το σκοπό παραγωγής (δασική βιομάζα, τεχνική ξυλεία), επιλογή ενός βασικού πληθυσμού του επιλεγμένου γένους/είδους, δοκιμές προσαρμογής, μελέτη της ποικιλότητας μέσα στο είδος, επιλογή του καλύτερου πληθυσμού,

3 ΔΗΜΗΤΡΑ 12 / 13 επιλογή κλώνων, μελέτη πιθανού υβριδισμού μεταξύ των επιλεγμένων ειδών και βλαστητική αναπαραγωγή για εξασφάλιση του γενετικού κέρδους. Τα είδη παυλώνιας (Paulownia ssp.) είναι φυλλοβόλα δέντρα, αναπτύσσονται πολύ γρήγορα απαιτούν ελάχιστη φροντίδα και το αρχικό κόστος εγκατάστασής τους είναι σχετικά μικρό. Είναι ταχυαυξή είδη δέντρων, έχουν την ικανότητα να πρεμνοβλαστάνουν και συνεπώς είναι κατάλληλα για χρήση σε ενεργειακές φυτείες καθώς και για γρήγορη παραγωγή τεχνικής ξυλείας. Το ξύλο των ειδών παυλώνιας, παρόλο που είναι ελαφρύ (πυκνότητα 0,30-0,35 gr/cm 3 - σε αντίθεση με άλλα πλατύφυλλα π.χ φράξος πυκν. 0,70-0,75 gr/cm 3 ), έχει πολύτιμες φυσικές και μηχανικές ιδιότητες με ευρεία χρήση εφαρμογής. Περίπου 50 είδη ευκαλύπτων (Eucalyptus spp.) έχουν χρησιμοποιηθεί στην Ευρώπη (ως επί το πλείστον στις μεσογειακές χώρες) στην κανονική δασοπονία (για αναδασώσεις) και για παραγωγή δασικής βιομάζας, αλλά μέχρι τώρα τα πιο σημαντικά είδη είναι ο E. globulus, E. rostrata, E. gomphocephala και E. viminalis. Ωστόσο, η γενετική βάση τους (σε πολλές περιπτώσεις) είναι υπερβολικά στενή και επομένως η στρατηγική επιλογής θα πρέπει να περιλάβει επί πλέον γενετικό υλικό από ιθαγενείς φυσικούς πληθυσμούς στο εξωτερικό (Αυστραλία, Τασμανία). Επιπλέον, η επιλογή θα πρέπει να περιλαμβάνει και είδη ή κλώνους διαφόρων ειδών, τα οποία παρουσιάζουν ανθεκτικότητα στις χαμηλές θερμοκρασίες (π.χ. E. globulus, E. gunnii, E. viminalis, Ε. nitens). Οι λεύκες (Populus spp.) αποτελούν τα πιο σημαντικά είδη για τις φυτείες μικρού περίτροπου χρόνου, για το λόγο ότι έχουν τη δυνατότητα να αυξάνουν και να επιβιώνουν σε ένα μεγάλο εύρος από περιβάλλοντα (θέσεις). Ακόμη και στις μεσογειακές χώρες, όπου το μεγαλύτερο μέρος της περιοχής είναι πολύ ξηρό ή φτωχό (μη γόνιμο) για τις φυτείες λεύκης, εντούτοις υπάρχουν αρκετές διαθέσιμες εκτάσεις για ανάπτυξη της λευκο-καλλιέργειας - π.χ. αναχώματα ποταμών, προσωρινά κατακλιζόμενες, πεδινές και γεωργικές με δυνατότητα άρδευσης, εκτάσεις κοντά σε λίμνες και λιμνάζοντα εδάφη, ρέματα με συνεχή ροή, άλλα πεδινά εδάφη με υψηλό επίπεδο στάθμης (1-2 m) υπόγειων υδάτων. Συμπερασματικά, οι λεύκες (Populus spp.) μπορούν να χρησιμοποιούνται στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης. Τα είδη ιτιάς (Salix spp.) είναι πολύ σημαντικά για διάφορες χρήσεις (καυσόξυλα, βιομάζα, χαρτί, καλαθοπλεκτική, ζωοτροφή) για πολλές χώρες όπως Γερμανία, Ιρλανδία, Βρετανία, Σουηδία, Βαλκανικές χώρες, Καναδάς, ΗΠΑ, Νέα Ζηλανδία, καθώς επίσης τελευταία και στην Ελλάδα. Στη Βρετανία έχει γίνει επιλογή πάνω από 500 κλώνους ιτιάς και η συλλογή εμπλουτίζεται με επιλεγμένους κλώνους από άλλες ευρωπαϊκές χώρες (Βέλγιο, Ολλανδία, Σουηδία, Βαλκανικές χώρες). Η επιλογή στοχεύει στην ανάπτυξη και παραγωγή ενός μεγάλου αριθμού κλώνων ιτιάς, προσαρμοσμένων σε διάφορα τοπικά περιβάλλοντα, Πίνακας 1. Πλατύφυλλα ταχυαυξή και μέτρια ταχυαυξή δασοπονικά είδη κατάλληλα για φυτείες μικρού και μέσου περίτροπου χρόνου. ΔΑΣΟΠΟΝΙΚΟ ΕΙΔΟΣ Μικρού περίτροπου χρόνου (<20 έτη) - κατάλληλα για βιομάζα & τεχνική ξυλεία Eucalyptus spp. (ευκάλυπτος)** Paulownia ssp. (P. tomentosa, P. elongata, P. fortunei) (Παυλώνια) ** Populus spp. (λεύκη) ** Salix spp. (ιτιά) ** Είδη που συνδυάζουν μικρό (<20 έτη) και μέσο περίτροπο χρόνου (30-60 έτη) (ανάλογα με το σκοπό της φυτείας) - κατάλληλα για βιομάζα & τεχνητή ξυλεία Acacia spp. (ακακία)* Acer spp. (Acer negundo) (σφένδαμος) (?)* Alnus ssp. (σκλήθρο)* Fraxinus angustifolia**, F. ornus (φράξος) ** Morus spp. (μουριά) ** Corylus ssp. (φουντουκιά)** Carpinus betulus** x Platanus acerifolia (πλάτανος/υβρίδιο) ** Platanus occidentalis (πλάτανος ο δυτικός) ** Platanus orientalis (πλάτανος ο ανατολικός)** Robinia pseudoacacia (ψευδακακία) (?) ** Sophora japonica (σοφόρα)* Celtis australis (κελτίς)* Tilia spp. (φλαμουριά)* Μέσου περίτροπου χρόνου (30-60 έτη) - κατάλληλα για πολύτιμη τεχνητή ξυλεία Castanea sativa (καστανιά)** ( ) Juglans regia (καρυδιά)** ( ) Juglans nigra (καρυδιά η μαύρη)** ( ) Prunus avium (αγριοκερασιά)** ( ) Carya spp. (Κάρυα)* ( ) Betula pendula (σημύδα)* Quercus spp. (δρυς)** ( ) Acer spp. (A. platanoides, A. pseudoplatanus)** Ulmus spp. (φτελιά)** (ανθεκτικά στην Ολλανδική ασθένεια είδη και κλώνοι)? τα είδη δεν θα πρέπει να χρησιμοποιούνται όταν υπάρχουν εναλλακτικές επιλογές, για το λόγο ότι εύκολα μπορούν να γίνουν ζιζάνια κάτω από ειδικές συνθήκες. *Μέτρια σημαντικά, ** τα πιο σημαντικά για την Ελλάδα, ( ) συνδυασμός με παραγωγή καρπών. με μεγάλη αύξηση και υψηλή πρεμνοβλαστική ικανότητα. Ο στενόφυλος φράξος (Fraxinus angustifolia), τα πλατάνια (Platanus orientalis, P. ocidentalis, x Platanus acerifolia), η φτελιά (Ulmus spp.), ο γαύρος (Carpinus spp.), ο σφένδαμος (Acer spp.), η φουντουκιά (Corylus spp.) και η σοφόρα (Sophora japonica) είναι επίσης μέτρια ταχυαυξή πλατύφυλλα δέντρα, αλλά μπορούν να συνδυάζουν την παραγω-

4 ΕΡΕΥΝΑ - ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ γή βιομάζας, καυσόξυλων και τεχνικού ξύλου (ανάλογα με τις συνθήκες και το φυτευτικό σύνδεσμο). Δεν έχουν ιδιαίτερες εδαφικές απαιτήσεις, ευνοούνται όμως σε χαλαρά, υγρά, αμμο-πηλώδη και αμμο-αργιλώδη εδάφη στα πεδινά και ημιορεινά (πολλές φορές και στα ορεινά). Η χρήση της ψευδακακίας (Robinia pseudoacacia) (για βιομάζα, καυσόξυλα, τεχνική ξυλεία) είναι επίσης ενδιαφέρουσα λόγω της ικανότητάς της να δεσμεύει άζωτο (όπως και η σοφόρα) και των μετρίων απαιτήσεών της σε έδαφος και υγρασία. Ωστόσο, θα πρέπει να έχουμε υπ όψη ότι το είδος μπορεί να καταλήξει σε ζιζάνιο, λόγω της υψηλής ριζοβλαστικής ικανότητας και της επικράτησης/ κυριαρχίας της κάτω από ειδικές συνθήκες (σε πλούσια, βαθιά, χαλαρά και υγρά εδάφη - συνήθως σε ρέματα & αναχώματα ποταμών, όπου εκτοπίζει τα ιθαγενή είδη). Τέλος, πολύτιμα είδη όπως η καστανιά (Castanea sativa), η βασιλική καρυδιά (Juglans regia), η μαύρη καρυδιά (Juglans nigra), η κάρυα (Carya spp. Pecan/Hickory), είδη δρυός (Quercus robur, Q. borealis/rubra), η αγριο-κερασιά (Prunus avium), ο σφένδαμος (Acer spp.) και η φτελιά [Ulmus spp. - ανθεκτικά στην ολλανδική ασθένεια (Ophiostoma ulmi) είδη και κλώνοι] είναι μέτρια ταχυαυξή ευγενή πλατύφυλλα και μπορούν να χρησιμοποιούνται για την παραγωγή πολύτιμης τεχνικής ξυλείας - και πολλά εξ αυτών να συνδυάζουν και την παραγωγή καρπών - σε ορεινές & ημι-ορεινές περιοχές (> m) (σε χαλαρά, υγρά, σχετικά πλούσια εδάφη). Η καρυδιά, η φτελιά και η δρυς η ποδισκοφόρος (Quercus robur) ενδείκνυνται και για πεδινές περιοχές με πλούσια, χαλαρά έως μέτρια βαριά εδάφη και με επάρκεια νερού τη θερινή περίοδο. Επιλογή των θέσεων Εγκατάσταση φυτειών - Οικονομικότητα Η επιλογή των θέσεων για φυτείες παραγωγής δασικής βιομάζας θα πρέπει να βασίζεται στα παρακάτω κριτήρια: Οι θέσεις πρέπει να επιλέγονται έτσι ώστε μια υψηλή απόδοση παραγωγής τουλάχιστον tn (τόνοι) /ha/έτος (ξηρή βιομάζα) να επιτυγχάνεται. Ωστόσο, θα πρέπει να έχουμε υπόψη, ότι τα διαφορετικά είδη διαφέρουν το ένα από το άλλο στις απαιτήσεις. Οι φυτείες παραγωγής βιομάζας θα πρέπει να εγκαθίστανται σε σχετικά επίπεδα εδάφη για να είναι δυνατή η χρήση μηχανημάτων για τις εργασίες της καλλιέργειας, των αραιώσεων/κλάδευσης και της τελικής υλοτομίας/θερισμού. Η έκταση μιας φυτείας θα πρέπει να καθορίζεται από το σκοπό της ίδρυσής της. Ένας ιδιοκτήτης για δική του χρήση (π.χ. οικιακή ενέργεια) μπορεί να αρκείται σε μια έκταση 1-2 ha (10-20 στρεμ.), αλλά η παραγωγή βιομάζας εμπορικής κλίμακας σπάνια θα αποδώσει κέρδος, όταν η φυτεία είναι μικρότερη των 10 ha (100 στρεμ.). Θα πρέπει να επιλέγονται θέσεις που απαιτούν λίγη ή καθόλου στράγγιση και άρδευση, για το λόγο ότι οι εργασίες αυτές συνήθως έχουν υψηλό κόστος. Η προετοιμασία της θέσης και οι καλλιεργητικοί χειρισμοί πρέπει να ακολουθούν συγκεκριμένους κανόνες, διαφορετικά η παραγωγή βιομάζας δεν θα είναι οικονομικά βιώσιμη. Τα κύρια σημεία - κανόνες που χρειάζονται προσοχή περιγράφονται παρακάτω: 1) να γίνεται περίφραξη για προστασία της φυτείας από οικόσιτα και άγρια ζώα (πολύ σημαντικό για την Ελλάδα), 2) να γίνεται αποστράγγιση ή άρδευση, όταν χρειάζεται, 3) να γίνεται απομάκρυνση των πρέμνων δέντρων - επειδή αυτό ανεβάζει το κόστος - θέσεις χωρίς πρέμνα (π.χ. προηγούμενα γεωργικές εκτάσεις) θα πρέπει να προτιμούνται, 4) να γίνεται έλεγχος των ζιζανίων (συνιστάται μηχανικά) σε όλα τα στάδια και συνήθως πρέπει να αρχίζει το καλοκαίρι πριν από τη φύτευση, 5) όλα τα είδη, και ειδικότερα τα γενετικά βελτιωμένα φυτά, ευνοούνται από το όργωμα και την καλλιέργεια (φρεζάρισμα) του εδάφους ακόμη και όταν το έδαφος είναι ελαφρύ και έχει χαλαρή δομή, και 6) η χρήση των χλοοκοπτικών, αντί της μηχανικής καλλιέργειας, μπορεί να χρησιμοποιείται εναλλακτικά σε περιπτώσεις όπου υπάρχει σοβαρός κίνδυνος διάβρωσης του εδάφους, εναλλακτικά επίσης, σε αραιούς φυτευτικούς συνδέσμους, ο έλεγχος των ζιζανίων μπορεί να γίνεται σε συνδυασμό με γεωργικές καλλιέργειες (π.χ. αγρωστώδη/ψυχανθή). Η προστασία από ασθένειες και προσβολές εντόμων είναι πιο δύσκολη στις φυτείες παραγωγής δασικής βιομάζας σε σχέση με την κανονική δασοπονία. Σε υψηλές πυκνότητες, κάποια είδη μυκήτων και εντόμων ευνοούνται από τον κακό αερισμό και την υψηλή υγρασία. Τα μέτρα που πρέπει να λαμβάνονται περιγράφονται παρακάτω: α) επιλογή φυτευτικού υλικού ανθεκτικού σε ασθένειες, β) αποφυγή της μονοκαλλιέργειας (ένα είδος ή ένας κλώνος) σε μεγάλες εκτάσεις (εμπορική πολιτική που προωθούν πολλοί ιδιώτες φυτωρίων). Είναι προτιμότερο να χρησιμοποιείται ένα μείγμα ανθεκτικών ειδών και κλώνων ή η έκταση της φυτείας να διαιρείται σε μικρά τεμάχια (plots) και το καθένα να φυτεύεται με διαφορετικό είδος ή κλώνο (μονοκαλλιέργεια μικρής κλίμακας), γ) χειρισμός των πρέμνων (μετά την υλοτομία) με μυκητοκτόνα ή βιολογικά παρασκευάσματα για αποφυγή της προσβολής από ξυλο-σηπτικούς μύκητες, εναλλακτική λύση είναι η μηχανική απομάκρυνση των πρέμνων, και δ) επαρκής χώρος μεταξύ των γραμμών για να επιτρέπεται η είσοδος των μηχανημάτων για έλεγχο των ζιζανίων. Η επιλογή του γενετικού υλικού και η σωστή φύτευση είναι σημαντικοί παράγοντες, διότι η ταχεία αύξηση σε νεαρό στάδιο και το μικρό ποσοστό απωλειών είναι ουσιαστικά για την επιτυχία της φυτείας. Ο φυτευτικός σύνδεσμος και ο χρόνος περιφοράς πρέπει να προσχεδιάζονται, γιατί σχετίζονται με το βαθμό αύξησης των φυτών, τη μέθοδο υλοτομίας/θερισμού και το είδος των παραγόμενων προϊόντων. Για την παραγωγή ξυλοπολτού, χαμηλές φυτευτικές πυκνότητες των φυτών/ha (ή φυτά το στρέμμα) και χρόνο περιφοράς 8-14 έτη συνήθως προτιμούνται. Οι αραιοί φυτευτικοί σύνδεσμοι (χαμηλές φυτευτικές πυκνότητες) μειώνουν το κόστος εγκατάστασης, η παραγόμενη

5 ΔΗΜΗΤΡΑ 14 / 15 ξυλώδης βιομάζα περιέχει μικρότερο ποσοστό φλοιού σε σύγκριση με αυτή των στενών φυτευτικών συνδέσμων, και συνήθως έχουν χαμηλότερο κόστος υλοτομίας/θερισμού. Για την παραγωγή βιομάζας για ενέργεια, οι φυτευτικές πυκνότητες είναι γενικά υψηλότερες ( φυτά/ ha) (ή φυτά/στρέμμα) και έχουν μικρότερο χρόνο περιφοράς (4-6 έτη). Πολύ μικροί περίτροποι χρόνοι (1-3 έτη) π.χ. σε είδη και κλώνους ιτιάς - έχουν προταθεί (στο παρελθόν) για την παραγωγή βιομάζας για ενέργεια, αλλά η προσέγγιση αυτή είναι συζητήσιμη για διάφορους λόγους, όπως: οι μηχανές υλοτομίας/θερισμού (harvesters) θα πρέπει να είναι πολύ μεγάλες και δαπανηρές σε σχέση με το μέγεθος των περισσότερων φυτειών (και ειδικά στη χώρα μας), το κόστος εγκατάστασης θα είναι υψηλό, και ο χειρισμός - αποθήκευση - ξήρανση των παραγόμενων προϊόντων θα κοστίζουν πιο ακριβά σε σύγκριση με τα προϊόντα μεγαλύτερων χρόνων περιφοράς. Τέλος, από σχετικές οικονομικο-τεχνικές μελέτες του Ινστιτούτου Δασικών Ερευνών, με τις σημερινές οικονομικές συνθήκες, το κόστος αγοράς γης δεν θα πρέπει να υπερβαίνει τα /στρέμμα και στην περίπτωση της ενοικίασης (τουλάχιστον 10-ετής) τα /στρέμμα/έτος για να είναι οικονομικά αποδεκτή η επένδυση. Παράλληλα, η μέση χονδρική τιμή πώλησης της ξυλώδους βιομάζας δεν θα πρέπει να είναι μικρότερη των 50 /tn (ξηρό βάρος) και της τεχνικής ξυλείας (πολύτιμη στρογγύλη ξυλεία) τα /m 3 για να είναι κερδοφόρα η επένδυση. Υλοτομία, ξήρανση, αποθήκευση και μεταφορά της βιομάζας Η επιλογή του εξοπλισμού και των μεθόδων εργασίας για υλοτομία/θερισμό των φυτειών δασοπονίας μικρού και μέσου περίτροπου χρόνου και το σχετικό κόστος, εξαρτώνται από πολλούς παράγοντες με σημαντικότερους τους παρακάτω: 1) την επιλογή του είδους και τους δασοκομικούς χειρισμούς που θα εφαρμοσθούν, 2) τον τύπο της παραγωγής που σχεδιάζεται, σύμφωνα με το μέγεθος και τα χαρακτηριστικά των διαθέσιμων προϊόντων κατά το χρόνο υλοτομίας, 3) την τελική χρήση των προϊόντων: χαρτοπολτός, βιομάζα (ενέργεια, χημική χρήση) ή συνδυασμός των δύο, και 4) την κλίμακα της παραγωγής - εφοδιασμός μεγάλων καταναλωτών ή παραγωγή μικρής κλίμακας. Στην περίπτωση υψηλής αξίας της ιστάμενης ξυλείας, όπως αναμένεται, η συνολική βιομάζα θα υλοτομηθεί για παραγωγή στρόγγυλης ξυλείας και σε συνδυασμό για παραγωγή ξυλο-τεμαχιδίων (wood chips). Οι φυτείες παραγωγής βιομάζας για ξυλοπολτό προορίζονται για τις βιομηχανίες παραγωγής ξυλο-πλακών (π.χ. ινοσανίδες, άλλα προϊόντα με βάση το ξύλο) και τις χαρτοβιομηχανίες. Η παραγωγή αυτού του είδους φυτειών περιλαμβάνει μεγάλους κορμούς που τεμαχίζονται σε μικρότερα τεμάχια. Οι κορυφές και τα υπολείμματα της υλοτομίας μετατρέπονται σε ξυλοτεμαχίδια για παραγωγή ενέργειας ή άλλες χρήσεις (π.χ. κομπόστα, χημική αξιοποίηση, ζωοτροφή, βιοκαύσιμα). Στην περίπτωση της βιομάζας για ενεργειακή χρήση (περίτροπος χρόνος 3-6 έτη) παράγονται κορμοί μικρότερων διαστάσεων, οι οποίοι τεμαχίζονται εξ ολοκλήρου σε ξυλο-τεμαχίδια. Το κόστος (τρέχουσες τιμές) υλοτομίας/θερισμού-συλλογής κυμαίνεται από /ξηρό τόνο (μερικώς μηχανοποιημένες εργασίες) έως /ξηρό τόνο (πλήρως μηχανοποιημένες εργασίες). Δύο μέθοδοι/διαδικασίες υλοτομίας (θερισμού) προτείνονται: α) υλοτομία/θερισμός-συλλογή από τους ίδιους τους παραγωγούς, με χειροκίνητα εργαλεία και ελαφρύ μηχανικό εξοπλισμό προσαρμοσμένο σε γεωργικούς ελκυστήρες, και β) ανάθεση των εργασιών (υλοτομίας/ θερισμού-συλλογή) σε εργολάβους ανάδοχους (η συνεταιρισμό των παραγωγών) που μπορούν να εφοδιάζονται με μεγάλα και ισχυρά μηχανήματα για μεγάλες εκτάσεις. Η ξήρανση και αποθήκευση της βιομάζας είναι εργασίες που συνδέονται μεταξύ τους. Δύο εναλλακτικές συνήθως εφαρμόζονται: 1) απλή αποθήκευση στην ύπαιθρο των ξυλο-τεμαχιδίων σε σωρούς (με κάλυψη ή χωρίς) διαφορετικών μορφών και διαστάσεων και ενδεχομένως με εφαρμογή/εγκατάσταση ενός απλού συστήματος αερισμού, και 2) προηγμένες μέθοδοι αποθήκευσης στις οποίες τα ξυλο-τεμαχίδια αποθηκεύονται σε σιλό ή αποθήκες με στέγη, που συνήθως βρίσκονται κοντά σε εγκαταστάσεις κατανάλωσης της βιομάζας (για ενέργεια ή άλλη βιομηχανική χρήση). Η μεταφορά της δασικής βιομάζας οδικώς (με οχήματα) στα κέντρα κατανάλωσης, σύμφωνα με τα διεθνή δεδομένα, είναι γενικά λιγότερο δαπανηρή και πιο εύκολη σε σχέση με άλλα μέσα (π.χ. τρένο). Τεχνολογίες μετατροπής της βιομάζας για παραγωγή ενέργειας και χημικών Οι βασικές τεχνολογικές μέθοδοι μετατροπής της βιομάζας σε ενέργεια και χημικά είναι οι εξής: Η θερμοχημική: περιλαμβάνει θερμοχημικές διαδικασίες, πυρόλυση και αεριοποίηση, ρευστοποίηση (υγροποίηση), υδρόλυση και χημική επεξεργασία. Η βιολογική: αναφέρεται στην ενζυμική μετατροπή με διαδικασίες, όπως η ζύμωση (fermentation) και η χώνευση (digestion). Η ενζυμική μετατροπή γίνεται με την παρουσία εξειδικευμένων μικροοργανισμών (βακτήρια και μύκητες). Η μηχανική: αναφέρεται στη μετατροπή με μηχανικές μεθόδους (όπως τεμαχισμός, σύνθλιψη, υψηλή πίεση). Η πυρόλυση (pyrolysis) και η αεριοποίηση (gasification) αποτελούν μέρος της διαδικασίας της θερμικής καύσης. Η πυρόλυση (καταστρεπτική απόσταξη) γίνεται σε θερμοκρασία κάτω των 600 C, απουσία οξυγόνου, παράγει κάρβουνο και ένα πτητικό μείγμα. To κάρβουνο που παράγεται με τη μέθοδο αυτή αποτελεί μια σημαντική πηγή καυσίμου. Το πτητικό μείγμα μπορεί να χωρισθεί στα συμπυκνωμένα ρευστά (πυρολιγνικό οξύ, πίσσα ξύλου, ακετόνη, οξικό οξύ, μεθυλική αλκοόλη) και στα μη συμπυκνωμένα αέρια (CO 2, CO, H 2, CH 4 ).

6 ΕΡΕΥΝΑ - ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ Βασικές μέθοδοι και διαδικασίες μετατροπής της βιομάζας σε ενέργεια και χημικά. Ενζυμική υδρόλυση της βιομάζας για παραγωγή βιο-αιθανόλης. Η αεριοποίηση της βιομάζας επιτυγχάνεται σε υψηλότερες θερμοκρασίες (>600 C) απ ότι η πυρόλυση και παρουσία οξυγόνου. Το μείγμα που παράγεται κατά τη διάρκεια της αεριοποίησης είναι κύρια μονοξείδιο του άνθρακα (CO) και υδρογόνο (H 2 ), αλλά και άλλα αέρια, όπως διοξείδιο του άνθρακα (CO 2 ), μεθάνιο (CH 4 ), άζωτο (Ν) και επίσης υδρατμοί. Το παραγόμενο αέριο μείγμα (gasogen, ή χαμηλό Btu-αέριο) μπορεί να χρησιμοποιηθεί απ' ευθείας ως καύσιμο σε οχήματα ή να αναβαθμισθεί σε ένα αέριο μείγμα (που περιέχει μόνο CO και H 2 ) και κατόπιν να μετατραπεί σε αμμωνία, μεθυλική αλκοόλη ή μεθάνιο. Ρευστοποίηση (liquefaction) είναι η θερμοχημική μετατροπή της βιομάζας σε ρευστό καύσιμο. Όπως αναφέρθηκε και στην προηγούμενη ενότητα, η μεθανόλη μπορεί να παραχθεί από το συνθετικό αέριο. Η μεθανόλη μπορεί στη συνέχεια να μετατραπεί σε υγρό καύσιμο. Η προσέγγιση αυτή ονομάζεται «έμμεση» ρευστοποίηση. Ωστόσο, στις περισσότερες περιπτώσεις η ρευστοποίηση αναφέρεται στη παραγωγή υγρού καύσιμου (γνωστό ως «πρωτο-προϊόν») απ ευθείας από τη φυτική βιομάζα. Κατά τη μέθοδο της υδρόλυσης το ξύλο διαχωρίζεται στα τρία κύρια συστατικά του, την κυτταρίνη, τις ημι-κυτταρίνες και τη λιγνίνη. Κάθε συστατικό μπορεί να μετατραπεί σε χρήσιμα χημικά, ενέργεια και τροφή. Η υδρόλυση είναι η επιλογική μετατροπή των συστατικών υδρογονανθράκων του ξύλου στα συστατικά τους σάκχαρα. Η αυτο-υδρόλυση είναι μια εξειδικευμένη μορφή προ-μεταχείρισης, στην οποία υψηλής πίεσης ατμός ή έκρηξη ατμού χρησιμοποιείται για το διαχωρισμό των ημι-κυτταρινών και της λιγνίνης από την κυτταρίνη. Η διαδικασία ατμού παράγει κυτταρίνη, ημι-κυτταρίνες, οι οποίες εν μέρει είναι υδρολυμμένες και μικρού μοριακού βάρους συνθετικών λιγνίνης. Η κυτταρίνη στη συνέχεια μπορεί να αποδομηθεί από μικρο-οργανισμούς και να μετατραπεί σε αιθανόλη. Στην υδρόλυση με οξέα, χρησιμοποιείται, είτε υδροχλωρικό, είτε θειικό οξύ. Η υδρόλυση με οξέα είναι μία από τις παλαιότερες τεχνολογίες μετατροπής της βιομάζας σε χημικά και έχει το πλεονέκτημα ότι μπορεί να εφαρμόζεται στα περισσότερα είδη ξύλου. Η ενζυμική υδρόλυση είναι η βιολογική/ βιοτεχνολογική μέθοδος μετατροπής της κυτταρίνης σε γλυκόζη και κατόπιν σε αιθυλική αλκοόλη. Τα ένζυμα για αυτή τη διαδικασία παράγονται από επιλεγμένα στελέχη ξυλοσηπτικών μυκήτων και βακτηρίων. Ο καλύτερος τρόπος χημικής μετατροπής είναι ο διαχωρισμός του ξύλου στα τρία κύρια χημικά συστατικά του, κυτταρίνη, ημι-κυτταρίνες και λιγνίνη. Η κυτταρίνη εκτός από την παραγωγή υλικών, όπως γλυκόζη, πρωτεΐνη κ.ά., έχει το μεγάλο πλεονέκτημα ότι μπορεί να χρησιμοποιείται για την παραγωγή αιθυλικής αλκοόλης και άλλων χημικών. Η αιθυλική αλκοόλη επίσης αποτελεί το ενδιάμεσο για άλλα βιομηχανικά χημικά, όπως το αιθυλένιο και το βουταδιένιο. Το αιθυλένιο, το βουταδιένιο και οι φαινόλες (από λιγνίνη) αποτελούν τη βάση για συνθετικά πολυμερή. Άλλα χημικά όπως D -ξυλόζη, ξυλιτόλη και φουρφουράλη μπορούν να παραχθούν από τις ημι-κυτταρίννες. Φαινόλες και άλλα αρωματικά σύνθετα μπορούν επίσης να παραχθούν από τη λιγνίνη και να χρησιμοποιηθούν στη παραγωγή συνθετικών πολυμερών. Συμπεράσματα - προτάσεις Στο παρόν άρθρο παρουσιάστηκε μια γενική ανασκόπηση και επαρκής ανάλυση σε διάφορα επίπεδα (οικονομικό, επιστημονικό, τεχνολογικό, διαχείριση & βελτίωση φυτειών) των εντατικών δασοπονικών φυτειών και οι δυνατότητες ενεργειακής και χημικής αξιοποίησης της δασικής βιομάζας. Από την όλη ανασκόπηση και ανάλυση του θέματος προκύπτουν τα παρακάτω συμπεράσματα και προτάσεις: Οι φυτείες ταχυαυξών δασικών δέντρων αποτελούν αντικείμενο έρευνας από τη δεκαετία του '60 και αφορούν φυτείες με σκοπό την παραγωγή προϊόντων ξύλου και φυτείες βιομάζας ή ενεργειακές φυτείες. Στις φυτείες παραγωγής δασικής βιομάζας χρησιμοποιούνται ως επί το πλείστον ταχυαυξή πλατύφυλλα δασοπονικά

7 ΔΗΜΗΤΡΑ 16 / 17 είδη που ανήκουν κυρίως στα γένη: Populus, Eucalyptus, Salix, Paulownia, Platanus, Robinia (R. pseudοacacia), Acer, Alnus, Ulmus, Fraxinus, Carpinus, Morus, Corylus, Sophora και Betula. Στην εντατική δασοπονία εφαρμόζονται στενοί φυτευτικοί σύνδεσμοι και έντονες καλλιεργητικές τεχνικές που προσεγγίζουν τις γεωργικές καλλιέργειες. Τα δασοπονικά είδη που επιλέγονται για χρήση σε φυτείες βιομάζας/ενεργειακές φυτείες θα πρέπει να χαρακτηρίζονται από ταχυαύξεια, εύκολη αγενή ή εγγενή παραγωγή, μεγάλη πρεμνοβλαστική και ριζοβλαστική ικανότητα και να παράγουν ξυλώδη βιομάζα κατάλληλη για πολλές χρήσεις. Η παραγωγή ενέργειας από βιομάζα είναι εφικτή με εφαρμογή διαφόρων τεχνολογικών μεθόδων, όπως πυρόλυση και αεριοποίηση, ρευστοποίηση, υδρόλυση, χημική και μηχανική μετατροπή. Η βιομάζα από ταχυαυξή δασοπονικά είδη αντιπροσωπεύει μία ήπια μορφή ενέργειας, από τη χρήση της οποίας προκύπτουν μειωμένες εκπομπές ρύπων σε σύγκριση με τους ρύπους που προκύπτουν από τη χρήση των περισσότερων συμβατικών καυσίμων (π.χ. λιγνίτης). Οι φυτείες παραγωγής δασικής βιομάζας μπορούν να αποφέρουν μεγαλύτερο κέρδος, όταν στο κέρδος παραγωγής προστεθεί και το εμπορικό κέρδος (π.χ. παραγωγή και εμπορία πέλλετς/μπρικέττες). Οι φυτείες παραγωγής δασικής βιομάζας μπορούν να αποτελέσουν μια εναλλακτική χρήση των οριακών γαιών, καθώς επίσης και των εγκαταλειμμένων ή εκτός χρήσης γεωργικών εκτάσεων. Το κόστος εγκατάστασης των φυτειών δασικής βιομάζας είναι κατά πολύ μικρότερο από το κόστος εγκατάστασης ενός φωτοβολταϊκού συστήματος (ίδιας χωρικής κάλυψης), δεν απαιτούνται εξειδικευμένες τεχνικές γνώσεις και οι φυτείες μπορούν να συναγωνίζονται οικονομικά (καθαρά έσοδα) με τα φωτοβολταϊκά. Οι εντατικές δασοπονικές φυτείες έχουν τη δυνατότητα να λειτουργούν ως ένα είδος αποταμίευσης, δεδομένου ότι η η παραγωγή μπορεί να λαμβάνεται οποτεδήποτε και ειδικά όταν οι εμπορικές τιμές του προϊόντος είναι σχετικά υψηλές ή τουλάχιστον οικονομικά αποδεκτές (σε αντίθεση με τα φωτοβολταϊκά που συχνά υπόκεινται σε μονοπωλιακές πιέσεις). Σημαντική, είναι επίσης η δυνατότητα χρήσης του ξύλου ενόψει της οικονομικής κρίσης και των αυξημένων τιμών των υγρών καυσίμων. Το ξύλο των δασοπονικών φυτειών μπορεί να χρησιμοποιείται και για τις ατομικές ανάγκες (π.χ. οικιακή θέρμανση, θέρμανση εργαστηρίων, σταύλων και θερμοκηπίων) των ίδιων των παραγωγών/επενδυτών για κάλυψη μέρους των εξόδων για οικιακή ενέργεια. Επιπρόσθετα, με κατάλληλους δασοκομικούς χειρισμούς (αραιώσεις, κλαδεύσεις, μείξη ειδών, επέκταση του περίτροπου χρόνου), οι δασοπονικές φυτείες (ή μέρος αυτών) μπορούν να προσφέρουν εναλλακτικά προϊόντα και υπηρεσίες (π.χ. βιομάζα, καυσόξυλα, πολύτιμη τεχνική ξυλεία, ενέργεια, αιθανόλη και άλλα χημικά, ζωοτροφή, μανιτάρια, μέλι, φαρμακευτικές ουσίες, αγροδασοπονία, τροφή, βιοποικιλότητα, βελτίωση του μικροκλίματος, εκτροφή οικόσιτων και άγριων ζώων). Τέλος, οι φυτείες δασικής βιομάζας παρέχουν και κοινωνικά οφέλη, κύρια με την απασχόληση (σε πριστήρια και εργοστάσια αξιοποίησης της βιομάζας) του τοπικού εργατικού δυναμικού και τη μείωση των εισαγωγών για παρόμοια προϊόντα. Ι. Διάθεση φυτευτικού υλικού: Το Ινστιτούτο Δασικών Ερευνών (ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ) στο πλαίσιο της καινοτομίας και της εφαρμοσμένης έρευνας - παράγει και διαθέτει πιστοποιημένα δενδρύλλια ταχυαυξών δασικών δέντρων για χρήση σε φυτείες βιομάζας και φυτείες παραγωγής τεχνικού ξύλου, καθώς επίσης και για καλλωπιστική και αισθητική χρήση (δενδροστοιχίες/ πάρκα). ΙΙ. Παροχή πληροφοριών και τεχνογνωσίας μελέτες εφαρμογής: Το Ινστιτούτο Δασικών Ερευνών εκπονεί σχετικές μελέτες εφαρμογής (τεχνοοικονομικές) και αναλαμβάνει το σχεδιασμό, εγκατάσταση και διαχείριση των φυτειών παραγωγής δασικής βιομάζας και πολύτιμης τεχνικής ξυλείας σε όλη την Ελλάδα, καθώς και σε Βαλκανικές χώρες. Πληροφορίες: Γενική Διεύθυνση Αγροτικής Έρευνας, Ινστιτούτο Δασικών Ερευνών, τηλ.: (2, 3), fax: , kspanos@fri.gr

27/4/2017. ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΒΙΟΜΑΖΑς ΚΑΙ ΤΕΧΝΙΚΗς ΞΥΛΕΙΑς ΑΠΟ ΦΥΤΕΙΕς ΤΑΧΥΑΥΞΩΝ ΔΑΣΙΚΩΝ ΔΕΝΤΡΩΝ - ΜΙΑ ςταθερη ΚΑΙ ΑςΦΑΛΗς ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΠΕΝΔΥςΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ

27/4/2017. ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΒΙΟΜΑΖΑς ΚΑΙ ΤΕΧΝΙΚΗς ΞΥΛΕΙΑς ΑΠΟ ΦΥΤΕΙΕς ΤΑΧΥΑΥΞΩΝ ΔΑΣΙΚΩΝ ΔΕΝΤΡΩΝ - ΜΙΑ ςταθερη ΚΑΙ ΑςΦΑΛΗς ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΠΕΝΔΥςΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΒΙΟΜΑΖΑς ΚΑΙ ΤΕΧΝΙΚΗς ΞΥΛΕΙΑς ΑΠΟ ΦΥΤΕΙΕς ΤΑΧΥΑΥΞΩΝ ΔΑΣΙΚΩΝ ΔΕΝΤΡΩΝ - ΜΙΑ ςταθερη ΚΑΙ ΑςΦΑΛΗς ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΠΕΝΔΥςΗ Δρ Κων/νος Σπανός ΕΛΓΟ - Ινστιτούτο Δασικών Ερευνών, 57006 Βασιλικά,

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΒΙΟΜΑΖΑΣ ΑΠΟ ΦΥΤΕΙΕΣ ΤΑΧΥΑΥΞΩΝ ΔΑΣΙΚΩΝ ΔΕΝΤΡΩΝ - ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΚΑΙ ΧΗΜΙΚΗΣ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΒΙΟΜΑΖΑΣ ΑΠΟ ΦΥΤΕΙΕΣ ΤΑΧΥΑΥΞΩΝ ΔΑΣΙΚΩΝ ΔΕΝΤΡΩΝ - ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΚΑΙ ΧΗΜΙΚΗΣ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΒΙΟΜΑΖΑΣ ΑΠΟ ΦΥΤΕΙΕΣ ΤΑΧΥΑΥΞΩΝ ΔΑΣΙΚΩΝ ΔΕΝΤΡΩΝ - ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΚΑΙ ΧΗΜΙΚΗΣ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ Η ΕΠΕΝΔΥΣΗ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Ινστιτούτο Δασικών Ερευνών ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ,

Διαβάστε περισσότερα

Ταχυαυξή Ξυλώδη Είδη σε Φυτείες Μικρού Περίτροπου Χρόνου

Ταχυαυξή Ξυλώδη Είδη σε Φυτείες Μικρού Περίτροπου Χρόνου Επιλογή Ταχυαυξή Ξυλώδη Είδη σε Φυτείες Μικρού Περίτροπου Χρόνου Kλίμα Έδαφος Νερό Φυσικοί κινδύνοι Ιωάννης Ελευθεριάδης Τμήμα βιομάζας ΚΑΠΕ Ευαισθησία σε ασθένειες Θέματα βιοποικιλότητας 1 2 Είδη Είδη

Διαβάστε περισσότερα

Εγκατάσταση, διαχείριση και συγκομιδή Φυτειών Ειδών Μικρού Περίτροπου Χρόνου

Εγκατάσταση, διαχείριση και συγκομιδή Φυτειών Ειδών Μικρού Περίτροπου Χρόνου Γενικά στοιχεία Εγκατάσταση, διαχείριση και συγκομιδή Φυτειών Ειδών Μικρού Περίτροπου Χρόνου Ιωάννης Ελευθεριάδης Τμήμα βιομάζας ΚΑΠΕ Τίτλος: Φυτείες Ξυλωδών Ειδών Μικρού Περίτροπου Χρόνου (SRC) για τοπικές

Διαβάστε περισσότερα

Δρ Κων/νος Σπανός. Παυλώνια (Paulownia spp.)

Δρ Κων/νος Σπανός. Παυλώνια (Paulownia spp.) Δρ Κων/νος Σπανός Τακτικός Ερευνητής του ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΔΑΣΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ Τηλ.: 2310 461171 (2, 3), Fax: 2310 461341, e-mail: kspanos@fri.gr Παυλώνια (Paulownia spp.) Ένα πολύτιμο δασικό δέντρο για εναλλακτική

Διαβάστε περισσότερα

Ενεργειακές καλλιέργειες δασικών ειδών

Ενεργειακές καλλιέργειες δασικών ειδών Ενεργειακές καλλιέργειες δασικών ειδών Ι. Ελευθεριάδης Τμήμα Βιομάζας, ΚΑΠΕ Περιεχόμενα Ταχυαυξή δάση για παραγωγή ενέργειας και επιδεικτικές εφαρμογές σε κλίμακα αγρού Πρεμνοφυείς φυτείες μικρού περίτροπου

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΑΠΕ. Βισκαδούρος Γ. Ι. Φραγκιαδάκης Φ. Μαυροματάκης

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΑΠΕ. Βισκαδούρος Γ. Ι. Φραγκιαδάκης Φ. Μαυροματάκης ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΑΠΕ Βισκαδούρος Γ. Ι. Φραγκιαδάκης Φ. Μαυροματάκης ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ο όρος βιομάζα μπορεί να δηλώσει : α) Τα υλικά ή τα υποπροϊόντα και κατάλοιπα της φυσικής, ζωικής δασικής και αλιευτικής παραγωγής

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΡΜΙΚΕΣ Ι ΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ Ι ΙΟΤΗΤΕΣ ΞΥΛΟΥ

ΘΕΡΜΙΚΕΣ Ι ΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ Ι ΙΟΤΗΤΕΣ ΞΥΛΟΥ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ Ι ΙΟΤΗΤΕΣ ΞΥΛΟΥ ΘΕΡΜΙΚΕΣ Ι ΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ ρ. Γεώργιος Μαντάνης Εργαστήριο Επιστήµης Ξύλου Τµήµα Σχεδιασµού & Τεχνολογίας Ξύλου - Επίπλου ΙΑΣΤΟΛΗ - ΣΥΣΤΟΛΗ Όταν θερµαίνεται το ξύλο αυξάνονται

Διαβάστε περισσότερα

Το αγροδασικό μέτρο στα πλαίσια της νέας ΚΑΠ και οι προοπτικές εφαρμογής του στην Ελλάδα

Το αγροδασικό μέτρο στα πλαίσια της νέας ΚΑΠ και οι προοπτικές εφαρμογής του στην Ελλάδα ΗΜΕΡΙΔΑ ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ, ΓΕΩΤΕΕ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ, ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΓΡΟΔΑΣΙΚΟ ΔΙΚΤΥΟ Η Αγροδασοπονία στα Πλαίσια της Νέας ΚΑΠ 2014 2020 Αθήνα, 26 Φεβρουαρίου 2014 Το αγροδασικό μέτρο στα πλαίσια

Διαβάστε περισσότερα

Γενικά στοιχεία Φυτείες Δασικών Ειδών Μικρού Περίτροπου Χρόνου για παραγωγή βιομάζας & θερμικές χρήσεις

Γενικά στοιχεία Φυτείες Δασικών Ειδών Μικρού Περίτροπου Χρόνου για παραγωγή βιομάζας & θερμικές χρήσεις Γενικά στοιχεία Φυτείες Δασικών Ειδών Μικρού Περίτροπου Χρόνου για παραγωγή βιομάζας & θερμικές χρήσεις Ιωάννης Ελευθεριάδης Τμήμα βιομάζας ΚΑΠΕ Τίτλος: Φυτείες Ξυλωδών Ειδών Μικρού Περίτροπου Χρόνου (SRC)

Διαβάστε περισσότερα

2. Η ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ

2. Η ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΕΝΤΑΤΙΚΗ ΔΑΣΟΠΟΝΙΑ ΜΙΚΡΟΥ ΠΕΡΙΤΡΟΠΟΥ ΧΡΟΝΟΥ - ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΔΑΣΙΚΗΣ ΒΙΟΜΑΖΑΣ ΑΠΟ ΦΥΤΕΙΕΣ ΤΑΧΥΑΥΞΩΝ ΔΑΣΟΠΟΝΙΚΩΝ ΕΙΔΩΝ, ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΚΑΙ ΧΗΜΙΚΗΣ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ Κ. Α. Σπανός ΕΘ.Ι.ΑΓ.Ε. Ινστιτούτο Δασικών

Διαβάστε περισσότερα

27/4/2017. Δασικά είδη μικρού περίτροπου χρόνου και Αγροδασοπονία ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΑΓΡΟΔΑΣΟΠΟΝΙΑ; ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΔΑΣΟΛΙΒΑΔΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ;

27/4/2017. Δασικά είδη μικρού περίτροπου χρόνου και Αγροδασοπονία ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΑΓΡΟΔΑΣΟΠΟΝΙΑ; ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΔΑΣΟΛΙΒΑΔΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ; Δασικά είδη μικρού περίτροπου χρόνου και Αγροδασοπονία ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΑΓΡΟΔΑΣΟΠΟΝΙΑ; Σκόπιμη συγκαλλιέργεια ξυλωδών και ποωδών φυτών στο ίδιο μέρος γης Δρ. Κωνσταντίνος Μαντζανάς Εργαστήριο Λιβαδικής Οικολογίας,

Διαβάστε περισσότερα

Ενεργειακή Αξιοποίηση Βιομάζας. Δρ Θρασύβουλος Μανιός Αναπληρωτής Καθηγητής ΤΕΙ Κρήτης ΣΕΠ στην ΠΣΕ50

Ενεργειακή Αξιοποίηση Βιομάζας. Δρ Θρασύβουλος Μανιός Αναπληρωτής Καθηγητής ΤΕΙ Κρήτης ΣΕΠ στην ΠΣΕ50 Ενεργειακή Αξιοποίηση Βιομάζας Δρ Θρασύβουλος Μανιός Αναπληρωτής Καθηγητής ΤΕΙ Κρήτης ΣΕΠ στην ΠΣΕ50 Τι ορίζουμε ως «βιομάζα» Ως βιομάζα ορίζεται η ύλη που έχει βιολογική (οργανική) προέλευση. Πρακτικά,

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΕΙΚΟΝΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΕΙΚΟΝΑ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΩΝ ΠΗΓΩΝ Αποφευχθέν CO 2 (Kg / εκτάριο / έτος) Προϊόντα: Υψηλό κόστος σακχαρούχων και αμυλούχων προϊόντων (τεύτλα, καλαμπόκι, κ.ά.) που χρησιμοποιούνται

Διαβάστε περισσότερα

Εγκατάσταση και διαχείριση των Φυτειών Δασικών Ειδών Μικρού Περίτροπου Χρόνου

Εγκατάσταση και διαχείριση των Φυτειών Δασικών Ειδών Μικρού Περίτροπου Χρόνου Εγκατάσταση και διαχείριση των Φυτειών Δασικών Ειδών Μικρού Περίτροπου Χρόνου Ιωάννης Ελευθεριάδης Τμήμα βιομάζας ΚΑΠΕ Τοπικές, φυσικές και γεωγραφικές συνθήκες μικροκλίμα έδαφος Επιλογή του τόπου ευαισθησία

Διαβάστε περισσότερα

Βελτίωση και Προστασία Δασογενετικών Πόρων. Στρατηγικές Βελτίωσης

Βελτίωση και Προστασία Δασογενετικών Πόρων. Στρατηγικές Βελτίωσης Βελτίωση και Προστασία Δασογενετικών Πόρων Στρατηγικές Βελτίωσης 5 Σύνοψη Στη βελτίωση προσπαθούμε να συμπεράνουμε την απόδοση των απογόνων βασιζόμενοι στο φαινότυπο και την απόδοση των γονέων Η μαζική

Διαβάστε περισσότερα

Δασολιβαδικά Συστήματα. Θ. Παπαχρήστου & Π. Πλατής Ινστιτούτο Δασικών Ερευνών

Δασολιβαδικά Συστήματα. Θ. Παπαχρήστου & Π. Πλατής Ινστιτούτο Δασικών Ερευνών Δασολιβαδικά Συστήματα Θ. Παπαχρήστου & Π. Πλατής Ινστιτούτο Δασικών Ερευνών Δασολιβαδικά Συστήματα συστήματα χρήσης γης Βοσκήσιμη ύλη Κτηνοτροφικά προϊόντα Δασικά προϊόντα Μακροπρόθεσμο κέρδος από δένδρα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΤΑΤΙΚΕΣ ΦΥΤΕΙΕΣ ΒΙΟΜΑΖΑΣ/ΒΙΟΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΞΥΛΩ ΩΝ ΕΙ ΩΝ ΜΙΚΡΟΥ ΠΕΡΙΤΡΟΠΟΥ ΧΡΟΝΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α: ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΟΜΑΣΤΕ ΠΟΥ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΦΤΑΣΟΥΜΕ

ΕΝΤΑΤΙΚΕΣ ΦΥΤΕΙΕΣ ΒΙΟΜΑΖΑΣ/ΒΙΟΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΞΥΛΩ ΩΝ ΕΙ ΩΝ ΜΙΚΡΟΥ ΠΕΡΙΤΡΟΠΟΥ ΧΡΟΝΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α: ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΟΜΑΣΤΕ ΠΟΥ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΦΤΑΣΟΥΜΕ ΕΝΤΑΤΙΚΕΣ ΦΥΤΕΙΕΣ ΒΙΟΜΑΖΑΣ/ΒΙΟΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΞΥΛΩ ΩΝ ΕΙ ΩΝ ΜΙΚΡΟΥ ΠΕΡΙΤΡΟΠΟΥ ΧΡΟΝΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α: ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΟΜΑΣΤΕ ΠΟΥ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΦΤΑΣΟΥΜΕ Φ.Α. ΑΡΑΒΑΝΟΠΟΥΛΟΣ Σχολη ασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος, Αριστοτέλειο

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΚΑΥΣΙΜΑ. Πολυχρόνης Καραγκιοζίδης Χημικός Mcs Σχολικός Σύμβουλος.

ΒΙΟΚΑΥΣΙΜΑ. Πολυχρόνης Καραγκιοζίδης Χημικός Mcs Σχολικός Σύμβουλος. ΒΙΟΚΑΥΣΙΜΑ Πολυχρόνης Καραγκιοζίδης Χημικός Mcs Σχολικός Σύμβουλος. ΤΑ ΚΥΡΙΟΤΕΡΑ ΒΙΟΚΑΥΣΙΜΑ 1. Τα καυσόξυλα και το ξυλοκάρβουνο, γνωστά από τους προϊστορικούς χρόνους. 2. Οι πελλέτες (pellets). Προκύπτουν

Διαβάστε περισσότερα

Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (Α.Π.Ε.)

Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (Α.Π.Ε.) ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Πειραιά Τεχνολογικού Τομέα Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (Α.Π.Ε.) Ενότητα 6: Βιομάζα Σπύρος Τσιώλης Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών ΤΕ Άδειες Χρήσης Το παρόν

Διαβάστε περισσότερα

Παράρτημα καυσίμου σελ.1

Παράρτημα καυσίμου σελ.1 Παράρτημα καυσίμου σελ.1 Περιγραφές της σύστασης καύσιμης βιομάζας Η βιομάζα που χρησιμοποιείται σε ενεργειακές εφαρμογές μπορεί να προέρχεται εν γένει από δέντρα ή θάμνους (ξυλώδης ή λιγνο-κυτταρινούχος

Διαβάστε περισσότερα

Συγκομιδή και διαχείριση βιομάζας από Φυτείες Δασικών Ειδών Μικρού Περίτροπου Χρόνου

Συγκομιδή και διαχείριση βιομάζας από Φυτείες Δασικών Ειδών Μικρού Περίτροπου Χρόνου Συγκομιδή και διαχείριση βιομάζας από Φυτείες Δασικών Ειδών Μικρού Περίτροπου Χρόνου Ιωάννης Ελευθεριάδης Τμήμα βιομάζας ΚΑΠΕ Σημαντικοί παράγοντες Περίτοπος χρόνος: πυκνότητα της φυτείας Είδος και ποικιλία

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΥΛΩΝΙΑ ΕΝΑ ΠΟΛΥΤΙΜΟ ΔΑΣΙΚΟ ΔΕΝΤΡΟ ΓΙΑ ΠΟΛΛΑΠΛΗ ΧΡΗΣΗ

ΠΑΥΛΩΝΙΑ ΕΝΑ ΠΟΛΥΤΙΜΟ ΔΑΣΙΚΟ ΔΕΝΤΡΟ ΓΙΑ ΠΟΛΛΑΠΛΗ ΧΡΗΣΗ ΠΑΥΛΩΝΙΑ ΕΝΑ ΠΟΛΥΤΙΜΟ ΔΑΣΙΚΟ ΔΕΝΤΡΟ ΓΙΑ ΠΟΛΛΑΠΛΗ ΧΡΗΣΗ Δρ Κων/νος Σπανός (ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΔΑΣΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ) (Τηλ.: 2310 461171, Fax: 2310 461341, e-mail: kspanos@fri.gr) Παντελής Κωνσταντινίδης (ΦΥΤΩΡΙΑ ΣΕΡΡΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΓΕΩΧΗΜΙΚΟΙ ΚΥΚΛΟΙ Βιογεωχημικός κύκλος

ΒΙΟΓΕΩΧΗΜΙΚΟΙ ΚΥΚΛΟΙ Βιογεωχημικός κύκλος ΒΙΟΓΕΩΧΗΜΙΚΟΙ ΚΥΚΛΟΙ Βιογεωχημικός κύκλος ενός στοιχείου είναι, η επαναλαμβανόμενη κυκλική πορεία του στοιχείου στο οικοσύστημα. Οι βιογεωχημικοί κύκλοι, πραγματοποιούνται με την βοήθεια, βιολογικών, γεωλογικών

Διαβάστε περισσότερα

ασογεωργικά συστήµατα: Παράδοση και νέες προοπτικές ανάπτυξης και διαχείρισης της γεωργικής γης

ασογεωργικά συστήµατα: Παράδοση και νέες προοπτικές ανάπτυξης και διαχείρισης της γεωργικής γης ασογεωργικά συστήµατα: Παράδοση και νέες προοπτικές ανάπτυξης και διαχείρισης της γεωργικής γης Κ. Μαντζανάς Εργαστήριο Λιβαδικής Οικολογίας Σχολή ασολογίας και Φ. Περιβάλλοντος Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο

Διαβάστε περισσότερα

IV, ΣΥΝΘΕΣΗΣ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΏΝ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΩΝ

IV, ΣΥΝΘΕΣΗΣ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΏΝ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΩΝ ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΊΟ ΣΧΟΛΗ ΧΗΜΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΟΜΕΑΣ IV, ΣΥΝΘΕΣΗΣ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΏΝ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΜΑΚΡΗΣ Β., ΚΕΚΟΣ Δ., ΧΡΙΣΤΑΚΟΠΟΥΛΟΣ Π. Καύσιμη στερεά, υγρή ή αέρια

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΛΕΥΚΗΣ ΣΤΗΝ Π.Ε. ΣΕΡΡΩΝ

ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΛΕΥΚΗΣ ΣΤΗΝ Π.Ε. ΣΕΡΡΩΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΛΕΥΚΗΣ ΣΤΗΝ Π.Ε. ΣΕΡΡΩΝ από το Δασαρχείο Σερρών Αικατερίνη Μαργιούλα Δασολόγος με Α βαθμό Νικόλαος Ματθαίου Δασοπόνος με Α βαθμό Παραγωγή κλώνων Λεύκης Λευκοκαλλιέργεια στις ζώνες έργων του

Διαβάστε περισσότερα

Έλεγχος υγρασίας πριστής ξυλείας κατά την ξήρανση

Έλεγχος υγρασίας πριστής ξυλείας κατά την ξήρανση Έλεγχος υγρασίας πριστής ξυλείας κατά την ξήρανση Πορεία ξήρανσης πριστής ξυλείας A διαμόρφωση δειγμάτων ξήρανσης 2 cm 2 cm 50 cm 1 m A A 1 A 2 ζύγιση δειγμάτων ξήρανσης Α1, Α2 αμέσως μετά την πρίση ΑΣΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

Ενεργειακή αξιοποίηση ξυλώδους βιομάζας. Ιωάννης Ελευθεριάδης Δασολόγος Τμήμα Βιομάζας, ΚΑΠΕ

Ενεργειακή αξιοποίηση ξυλώδους βιομάζας. Ιωάννης Ελευθεριάδης Δασολόγος Τμήμα Βιομάζας, ΚΑΠΕ Ενεργειακή αξιοποίηση ξυλώδους βιομάζας Ιωάννης Ελευθεριάδης Δασολόγος Τμήμα Βιομάζας, ΚΑΠΕ Ξυλώδης βιομάζα και παραγωγή ενέργειας Βασικό ρόλο στις ΑΠΕ (70% της παραγωγής) Σημαντική αύξηση της ζήτησης

Διαβάστε περισσότερα

ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ ΙΝΩΔΩΝ ΦΥΤΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ. Ευθυμία ΑΛΕΞΟΠΟΥΛΟΥ Τμήμα Βιομάζας ΚΑΠΕ

ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ ΙΝΩΔΩΝ ΦΥΤΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ. Ευθυμία ΑΛΕΞΟΠΟΥΛΟΥ Τμήμα Βιομάζας ΚΑΠΕ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ ΙΝΩΔΩΝ ΦΥΤΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Ευθυμία ΑΛΕΞΟΠΟΥΛΟΥ Τμήμα Βιομάζας ΚΑΠΕ ΙΝΩΔΗ ΦΥΤΑ Σύμφωνα με την ιστοσελίδα www.fibrecrops.nl τα ινώδη φυτά ανάλογα από το μέρος του φυτού που προέρχονται

Διαβάστε περισσότερα

2 ο Κεφάλαιο: Πετρέλαιο - Υδρογονάνθρακες

2 ο Κεφάλαιο: Πετρέλαιο - Υδρογονάνθρακες 2 ο Κεφάλαιο: Πετρέλαιο - Υδρογονάνθρακες Δημήτρης Παπαδόπουλος, χημικός Βύρωνας, 2015 Καύσιμα - καύση Τα καύσιμα είναι υλικά που, όταν καίγονται, αποδίδουν σημαντικά και εκμεταλλεύσιμα ποσά θερμότητας.

Διαβάστε περισσότερα

Παρουσίαση από Νικόλαο Σαμαρά.

Παρουσίαση από Νικόλαο Σαμαρά. Παρουσίαση από Νικόλαο Σαμαρά. από το 1957 με γνώση και μεράκι Βασικές Αγορές Βιομηχανία Οικίες Βιομάζα Με τον όρο βιομάζα ονομάζουμε οποιοδήποτε υλικό παράγεται από ζωντανούς οργανισμούς (όπως είναι το

Διαβάστε περισσότερα

Εθνική Στρατηγική για τα Δάση/ Σχέδιο Στρατηγικής Ανάπτυξης της Δασοπονίας

Εθνική Στρατηγική για τα Δάση/ Σχέδιο Στρατηγικής Ανάπτυξης της Δασοπονίας Εθνική Στρατηγική για τα Δάση/ Σχέδιο Στρατηγικής Ανάπτυξης της Δασοπονίας Κωδικοποιημένη συνεισφορά συμμετεχόντων στην πρώτη Συνάντηση Διαβούλευσης Αθήνα, 10/05/2018 Περιεχόμενα ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΤΟΥ ΔΑΣΟΥΣ...

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόµενα. 1 Εισαγωγή 4 2 Η όδευση του αγωγού σε τµήµατα 5

Περιεχόµενα. 1 Εισαγωγή 4 2 Η όδευση του αγωγού σε τµήµατα 5 Έργου: Page 2 of 21 Περιεχόµενα 1 Εισαγωγή 4 2 Η όδευση του αγωγού σε τµήµατα 5 2.1 Πεδιάδα του Αξιού (Kp 0 65) 5 2.2 Όρος Βέρµιο (Kp 65 105) 8 2.3 Λεκάνη της Πτολεµαΐδας (Kp 105 125) 13 2.4 Όρος Άσκιο

Διαβάστε περισσότερα

µε βελτιωµένες ιδιότητες ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ ρ. Αντώνιος Παπαδόπουλος

µε βελτιωµένες ιδιότητες ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ ρ. Αντώνιος Παπαδόπουλος Θερµικά τροποποιηµένη ξυλεία: Μία νέα τεχνική για ξύλο µε βελτιωµένες ιδιότητες ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ ρ. Αντώνιος Παπαδόπουλος Εισαγωγή Το ξύλο αποτελεί ιδανική πρώτη ύλη για πολλές κατασκευές. Η βιοµηχανία ξύλου

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΑΚΑΤΕΡΓΑΣΤΗΣ ΣΤΡΟΓΓΥΛΗΣ ΞΥΛΕΙΑΣ

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΑΚΑΤΕΡΓΑΣΤΗΣ ΣΤΡΟΓΓΥΛΗΣ ΞΥΛΕΙΑΣ ΑΤΕΙΘ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ ΤΜΗΜΑ LOGISTICS ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΑΚΑΤΕΡΓΑΣΤΗΣ ΣΤΡΟΓΓΥΛΗΣ ΞΥΛΕΙΑΣ ΠΑΡΑΠΟΝΙΑΡΗ ΕΛΠΙΔΑ Α.Μ. 206 ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΒΟΥΛΓΑΡΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ Κατερίνη 2011 ΔΟΜΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ ΣΤΟΧΟΙ

Διαβάστε περισσότερα

Διπλ. Μηχανικός Βασιλειάδης Μιχαήλ ΑΟΥΤΕΒ ΜΗΧΑΝΙΚΗ Α.Ε. 04 Φεβρουαρίου 2011 Hotel King George II Palace Πλατεία Συντάγματος Αθήνα

Διπλ. Μηχανικός Βασιλειάδης Μιχαήλ ΑΟΥΤΕΒ ΜΗΧΑΝΙΚΗ Α.Ε. 04 Φεβρουαρίου 2011 Hotel King George II Palace Πλατεία Συντάγματος Αθήνα Διπλ. Μηχανικός Βασιλειάδης Μιχαήλ ΑΟΥΤΕΒ ΜΗΧΑΝΙΚΗ Α.Ε. 04 Φεβρουαρίου 2011 Hotel King George II Palace Πλατεία Συντάγματος Αθήνα Είδη πρώτων υλών Αγροτικού τομέα Κτηνοτροφικού τομέα Αστικά απόβλητα Αγροτικός

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ Ι ΙΟΤΗΤΕΣ ΞΥΛΟΥ ΑΛΛΟΙΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ. ρ. Γεώργιος Μαντάνης Εργαστήριο Επιστήµης Ξύλου Τµήµα Σχεδιασµού & Τεχνολογίας Ξύλου - Επίπλου

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ Ι ΙΟΤΗΤΕΣ ΞΥΛΟΥ ΑΛΛΟΙΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ. ρ. Γεώργιος Μαντάνης Εργαστήριο Επιστήµης Ξύλου Τµήµα Σχεδιασµού & Τεχνολογίας Ξύλου - Επίπλου ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ Ι ΙΟΤΗΤΕΣ ΞΥΛΟΥ ΑΛΛΟΙΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ ρ. Γεώργιος Μαντάνης Εργαστήριο Επιστήµης Ξύλου Τµήµα Σχεδιασµού & Τεχνολογίας Ξύλου - Επίπλου ΑΛΛΟΙΩΣΕΙΣ = Εξωτερικοί παράγοντες που µπορούν να προκαλέσουν

Διαβάστε περισσότερα

Εδαφοκλιματικό Σύστημα και Άμπελος

Εδαφοκλιματικό Σύστημα και Άμπελος Εδαφοκλιματικό Σύστημα και Άμπελος Δολαπτσόγλου Χριστίνα ΤΕΙ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΟΙΝΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΟΤΩΝ ΔΡΑΜΑ 2019 Chr. Dolaptsoglou Οργανική ουσία είναι όλα τα οργανικά υπολείμματα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΑ ΠΛΑΣΙΑ ΤΟΥ PROJECT

ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΑ ΠΛΑΣΙΑ ΤΟΥ PROJECT ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΑ ΠΛΑΣΙΑ ΤΟΥ PROJECT Οι μαθήτριες : Αναγνωστοπούλου Πηνελόπη Αποστολοπούλου Εύα Βαλλιάνου Λυδία Γερονικόλα Πηνελόπη Ηλιοπούλου Ναταλία Click to edit Master subtitle style ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012 Η ΟΜΑΔΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΣΟΡΓΟΥ ΚΑΙ ΚΕΝΑΦ ΓΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ, ΒΙΟ-ΥΛΙΚΩΝ ΚΑΙ ΖΩΟΤΡΟΦΩΝ. Ευθυμία ΑΛΕΞΟΠΟΥΛΟΥ Τμήμα Βιομάζας ΚΑΠΕ

ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΣΟΡΓΟΥ ΚΑΙ ΚΕΝΑΦ ΓΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ, ΒΙΟ-ΥΛΙΚΩΝ ΚΑΙ ΖΩΟΤΡΟΦΩΝ. Ευθυμία ΑΛΕΞΟΠΟΥΛΟΥ Τμήμα Βιομάζας ΚΑΠΕ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΣΟΡΓΟΥ ΚΑΙ ΚΕΝΑΦ ΓΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ, ΒΙΟ-ΥΛΙΚΩΝ ΚΑΙ ΖΩΟΤΡΟΦΩΝ Ευθυμία ΑΛΕΞΟΠΟΥΛΟΥ Τμήμα Βιομάζας ΚΑΠΕ ΟΜΟΙΟΤΗΤΕΣ ΜΕΤΑΞΥ ΤΟΥ ΣΟΡΓΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΚΕΝΑΦ Είναι και οι δύο ετήσιες ανοιξιάτικες καλλιέργειες

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΔΑΣΙΚΩΝ

ΒΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΔΑΣΙΚΩΝ ΒΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΔΑΣΙΚΩΝ ΕΔΑΦΩΝ Οργανική ουσία Αποτελείται από πολύπλοκες ενώσεις οι οποίες παράγονται από τα υπολείμματα των φυτικών και ζωικών οργανισμών, με την επίδραση βιολογικών, χημικών

Διαβάστε περισσότερα

Δασική Εδαφολογία. Γεωχημικός, Βιοχημικός, Υδρολογικός κύκλος

Δασική Εδαφολογία. Γεωχημικός, Βιοχημικός, Υδρολογικός κύκλος Δασική Εδαφολογία Γεωχημικός, Βιοχημικός, Υδρολογικός κύκλος Μέρος 1 ο ΥΔΡΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ ΥΔΡΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ Η μεταφορά του νερού από την ατμόσφαιρα στην επιφάνεια της γης, η κίνησή του σ αυτή και η επιστροφή

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΕΛΛΑΔΑΣ Περιφερειακό Τμήμα Νομού Αιτωλοακαρνανίας

ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΕΛΛΑΔΑΣ Περιφερειακό Τμήμα Νομού Αιτωλοακαρνανίας ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΕΛΛΑΔΑΣ Περιφερειακό Τμήμα Νομού Αιτωλοακαρνανίας Παρατηρήσεις για την λειτουργία μονάδας ηλεκτροπαραγωγής με χρήση βιορευστών καυσίμων, στον Δήμο Μεσολογγίου. Αγρίνιο 10-7-2017 1.

Διαβάστε περισσότερα

Συνδυασµένη καύση (σύγκαυση) άνθρακα και βιοµάζας Ιωάννα Παπαµιχαήλ Τµήµα βιοµάζας, ΚΑΠΕ Ορισµός καύση βιοµάζας µαζί µε ορυκτά καύσιµα, συχνότερα άνθρακα αλλά και φυσικό αέριο, στον ίδιο σταθµό ηλεκτροπαραγωγής

Διαβάστε περισσότερα

Αικ. Καρυώτη 1.2. & Ν. Γ. Δαναλάτος 1

Αικ. Καρυώτη 1.2. & Ν. Γ. Δαναλάτος 1 ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΠΗΝΕΙΟΣ ΠΟΤΑΜΟΣ πηγή ζωής & ανάπτυξης στη Θεσσαλία Βελτιστοποίηση παραγωγής καλαμποκιού στη Θεσσαλία: αποτελέσματα εφαρμογής χλωρής λίπανσης με μπιζέλι σε πλήρη και μειωμένη στάγδην άρδευση

Διαβάστε περισσότερα

Ορθή περιβαλλοντικά λειτουργία μονάδων παραγωγής βιοαερίου με την αξιοποίηση βιομάζας

Ορθή περιβαλλοντικά λειτουργία μονάδων παραγωγής βιοαερίου με την αξιοποίηση βιομάζας Ορθή περιβαλλοντικά λειτουργία μονάδων παραγωγής βιοαερίου με την αξιοποίηση βιομάζας ΑΡΓΥΡΩ ΛΑΓΟΥΔΗ Δρ. Χημικός TERRA NOVA ΕΠΕ περιβαλλοντική τεχνική συμβουλευτική ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΕΕ «ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ»

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΓΡΑΒΙΑΣ 1998 1999 ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ «ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΛΑΧΑΝΙΚΩΝ ΕΝΤΟΣ ΚΑΙ ΕΚΤΟΣ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ» ΥΠΕΥΘΥΝΟΙ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ: ΑΓΓΕΛΑΚΟΠΟΥΛΟΣ ΑΝΔΡΕΑΣ ΜΑΘΗΤΕΣ: Β Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΡΗΓΑΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

«Βιοκαύσιμα και περιβάλλον σε όλο τον κύκλο ζωής»

«Βιοκαύσιμα και περιβάλλον σε όλο τον κύκλο ζωής» «Βιοκαύσιμα και περιβάλλον σε όλο τον κύκλο ζωής» Δρ Γιώργος Αγερίδης Μηχανολόγος Μηχανικός Μέλος της Επιστημονικής Επιτροπής του Ecocity Υπεύθυνος της Διεύθυνσης Οικονομικών Υπηρεσιών & Διαχείρισης του

Διαβάστε περισσότερα

Βιοκαύσιμα Αλκοόλες(Αιθανόλη, Μεθανόλη) Κιαχίδης Κυριάκος

Βιοκαύσιμα Αλκοόλες(Αιθανόλη, Μεθανόλη) Κιαχίδης Κυριάκος Βιοκαύσιμα Αλκοόλες(Αιθανόλη, Μεθανόλη) Κιαχίδης Κυριάκος Βιοκαύσιμα (Αλκοόλες) Η εξάντληση των αποθεμάτων του πετρελαίου και η ανάγκη για μείωση των αερίων του θερμοκηπίου ενισχύουν τη χρήση εναλλακτικών

Διαβάστε περισσότερα

Η ΧΡΗΣΗ ΒΙΟΜΑΖΑΣ ΓΙΑ ΘΕΡΜΑΝΣΗ ΚΤΙΡΙΩΝ

Η ΧΡΗΣΗ ΒΙΟΜΑΖΑΣ ΓΙΑ ΘΕΡΜΑΝΣΗ ΚΤΙΡΙΩΝ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΟ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥ ΩΝ ΕΛΕΓΧΟΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Η ΧΡΗΣΗ ΒΙΟΜΑΖΑΣ ΓΙΑ ΘΕΡΜΑΝΣΗ ΚΤΙΡΙΩΝ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΓΙΑΝΝΙΟΥ ΑΝΝΑ ΧΑΝΙΑ, ΙΟΥΝΙΟΣ 2004 ΓΕΝΙΚΑ ΠΕΡΙ

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ Η ΣΧΕΣΗ ΜΑΣ ΜΕ ΤΗ ΓΗ Δ. ΑΡΖΟΥΜΑΝΙΔΟΥ

ΦΥΣΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ Η ΣΧΕΣΗ ΜΑΣ ΜΕ ΤΗ ΓΗ Δ. ΑΡΖΟΥΜΑΝΙΔΟΥ ΦΥΣΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ Η ΣΧΕΣΗ ΜΑΣ ΜΕ ΤΗ ΓΗ Δ. ΑΡΖΟΥΜΑΝΙΔΟΥ είναι οι παραγωγικές δυνάμεις ή το αποτέλεσμα των παραγωγικών δυνάμεων που υπάρχουν και δρουν στο φυσικό περιβάλλον και που για τον σημερινό άνθρωπο μπορούν,

Διαβάστε περισσότερα

Οργανικά απόβλητα στην Κρήτη

Οργανικά απόβλητα στην Κρήτη Οργανικά απόβλητα στην Κρήτη Τα κύρια οργανικά απόβλητα που παράγονται στην ευρύτερη περιοχή της Κρήτης είναι: Απόβλητα από τη λειτουργία σφαγείων Απόβλητα από τη λειτουργία ελαιουργείων Απόβλητα από τη

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΤΑΣΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΕΠΙΛΟΓΩΝ ΤΩΝ ΘΕΜΑΤΙΚΩΝ ΟΜΑΔΩΝ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ, ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΕΤΑ ΤΟ 2013 ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

ΠΡΟΤΑΣΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΕΠΙΛΟΓΩΝ ΤΩΝ ΘΕΜΑΤΙΚΩΝ ΟΜΑΔΩΝ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ, ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΕΤΑ ΤΟ 2013 ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΠΡΟΤΑΣΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΕΠΙΛΟΓΩΝ ΤΩΝ ΘΕΜΑΤΙΚΩΝ ΟΜΑΔΩΝ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ, ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΕΤΑ ΤΟ 2013 ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2012 1 Ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του αγροδιατροφικού τομέα

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΙΙ ΒΙΟΜΑΖΑ

ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΙΙ ΒΙΟΜΑΖΑ ΑΝΑΝΕΩΣΙΜΕΣ ΠΗΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΙΙ ΒΙΟΜΑΖΑ ΒΙΟΜΑΖΑ γιά ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΠΟΥΛΟΣ Επίκουρος Καθηγητής Β Τ Υ Π Ο Ι Ι Ο Μ Α Ζ Α Σ Σταθμός Βιομάζας 4 BIOMAZA: τα

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΤΑΣΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΕΠΙΛΟΓΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΕΤΑ ΤΟ 2013 ΜΕ ΤΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΩΝ ΕΤΑΙΡΩΝ ΣΧΕΔΙΟ ΕΓΓΡΑΦΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

ΠΡΟΤΑΣΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΕΠΙΛΟΓΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΕΤΑ ΤΟ 2013 ΜΕ ΤΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΩΝ ΕΤΑΙΡΩΝ ΣΧΕΔΙΟ ΕΓΓΡΑΦΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΠΡΟΤΑΣΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΕΠΙΛΟΓΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΕΤΑ ΤΟ 2013 ΜΕ ΤΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΩΝ ΕΤΑΙΡΩΝ ΣΧΕΔΙΟ ΕΓΓΡΑΦΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2012 1 1. Ενίσχυση της ελκυστικότητας του αγροτικού χώρου μέσω βελτίωσης

Διαβάστε περισσότερα

Ανακύκλωση θρεπτικών στοιχείων λέγεται η κίνηση των θρεπτικών στοιχείων και ο ανεφοδιασμός δασικών οικοσυστημάτων με θρεπτικά συστατικά Οικοσύστημα

Ανακύκλωση θρεπτικών στοιχείων λέγεται η κίνηση των θρεπτικών στοιχείων και ο ανεφοδιασμός δασικών οικοσυστημάτων με θρεπτικά συστατικά Οικοσύστημα Δρ. Γεώργιος Ζαΐμης Ανακύκλωση θρεπτικών στοιχείων λέγεται η κίνηση των θρεπτικών στοιχείων και ο ανεφοδιασμός δασικών οικοσυστημάτων με θρεπτικά συστατικά Οικοσύστημα Απελευθέρωση ουσιών αποσύνθεση Απορρόφηση

Διαβάστε περισσότερα

Ο EΛΛΗΝΙΚΟΣ ΑΥΤΟΦΥΗΣ ΛΥΚΙΣΚΟΣ ΚΑΙ Η ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ ΤΟΥ ΛΥΚΙΣΚΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Ο EΛΛΗΝΙΚΟΣ ΑΥΤΟΦΥΗΣ ΛΥΚΙΣΚΟΣ ΚΑΙ Η ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ ΤΟΥ ΛΥΚΙΣΚΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Ο EΛΛΗΝΙΚΟΣ ΑΥΤΟΦΥΗΣ ΛΥΚΙΣΚΟΣ ΚΑΙ Η ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ ΤΟΥ ΛΥΚΙΣΚΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Ο ΛΥΚΙΣΚΟΣ ( HUMULUS LUPULUS) (γερμανικά HOPFEN και αγγλικά HOPS. Ο Γεωπόνος Παύλος Καπόγλου αναφέρθηκε στις δυνατότητες

Διαβάστε περισσότερα

Ο ρόλος της βιομάζας για την ανάπτυξη της Ελληνικής οικονομίας

Ο ρόλος της βιομάζας για την ανάπτυξη της Ελληνικής οικονομίας 4η Ενότητα: «Βιοκαύσιμα 2ης Γενιάς» Ο ρόλος της βιομάζας για την ανάπτυξη της Ελληνικής οικονομίας Αντώνης Γερασίμου Πρόεδρος Δ.Σ. Ελληνικής Εταιρείας Βιοµάζας ΕΛ.Ε.Α.ΒΙΟΜ ΒΙΟΜΑΖΑ Η αδικημένη μορφή ΑΠΕ

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΟ ΑΕΡΙΟ. Εργασία των μαθητριών: Μπουδαλάκη Κλεοπάτρα, Λιολιοσίδου Χριστίνα, Υψηλοπούλου Δέσποινα.

ΦΥΣΙΚΟ ΑΕΡΙΟ. Εργασία των μαθητριών: Μπουδαλάκη Κλεοπάτρα, Λιολιοσίδου Χριστίνα, Υψηλοπούλου Δέσποινα. ΦΥΣΙΚΟ ΑΕΡΙΟ Εργασία των μαθητριών: Μπουδαλάκη Κλεοπάτρα, Λιολιοσίδου Χριστίνα, Υψηλοπούλου Δέσποινα. ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΦΥΣΙΚΟ ΑΕΡΙΟ Το φυσικό αέριο είναι: Το φυσικό αέριο είναι ένα φυσικό προϊόν που βρίσκεται

Διαβάστε περισσότερα

Τα Διχτυοκήπια και η Συμβολή τους στην Αγροτική Οικονομία

Τα Διχτυοκήπια και η Συμβολή τους στην Αγροτική Οικονομία The Economist- Events Fourth Agricultural Business Summit, Sowing the seeds of prosperity 3 Μαΐου 2018, Divani Palace, Larissa Τα Διχτυοκήπια και η Συμβολή τους στην Αγροτική Οικονομία K. Κίττας, N. Κατσούλας

Διαβάστε περισσότερα

Η αγροδασοπονία ως εναλλακτική πηγή χρηματοδότησης, προστασίας και διαχείρισης δασικών οικοσυστημάτων

Η αγροδασοπονία ως εναλλακτική πηγή χρηματοδότησης, προστασίας και διαχείρισης δασικών οικοσυστημάτων Η αγροδασοπονία ως εναλλακτική πηγή χρηματοδότησης, προστασίας και διαχείρισης δασικών οικοσυστημάτων Δρ. Κωνσταντίνος Μαντζανάς Ελληνικό Αγροδασικό Δίκτυο, Εργαστήριο Λιβαδικής Οικολογίας Τμήμα Δασολογίας

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 8: Λοιπές Πηγές Ενέργειας. Αιολική & Ηλιακή ενέργεια 30/5/2016. Αιολική ενέργεια. Αιολική ενέργεια. Αιολική ισχύς στην Ευρώπη

Κεφάλαιο 8: Λοιπές Πηγές Ενέργειας. Αιολική & Ηλιακή ενέργεια 30/5/2016. Αιολική ενέργεια. Αιολική ενέργεια. Αιολική ισχύς στην Ευρώπη Ενεργειακές Πηγές & Ενεργειακές Πρώτες Ύλες Αιολική ενέργεια Κεφάλαιο 8: Λοιπές Πηγές Ενέργειας Ανεμογεννήτριες κατακόρυφου (αριστερά) και οριζόντιου άξονα (δεξιά) Κίμων Χρηστάνης Τομέας Ορυκτών Πρώτων

Διαβάστε περισσότερα

Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας

Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας Εισηγητές : Βασιλική Σπ. Γεμενή Διπλ. Μηχανολόγος Μηχανικός Δ.Π.Θ Θεόδωρος Γ. Μπιτσόλας Διπλ. Μηχανολόγος Μηχανικός Π.Δ.Μ Λάρισα 2013 1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. ΑΠΕ 2. Ηλιακή ενέργεια

Διαβάστε περισσότερα

ΥΔΡΟΘΕΡΜΙΚΗ ΠΡΟΚΑΤΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΒΙΟΑΙΘΑΝΟΛΗΣ ΑΠΟ ΤΗ ΒΑΓΑΣΣΗ ΣΟΡΓΟΥ

ΥΔΡΟΘΕΡΜΙΚΗ ΠΡΟΚΑΤΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΒΙΟΑΙΘΑΝΟΛΗΣ ΑΠΟ ΤΗ ΒΑΓΑΣΣΗ ΣΟΡΓΟΥ EΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΧΗΜΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΥΔΡΟΘΕΡΜΙΚΗ ΠΡΟΚΑΤΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΒΙΟΑΙΘΑΝΟΛΗΣ ΑΠΟ ΤΗ ΒΑΓΑΣΣΗ ΣΟΡΓΟΥ Ι. Δόγαρης, Ο. Γκούντα, Δ. Μαμμά, Ε. Καλογερής, Δ.

Διαβάστε περισσότερα

«ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ» ΧΗΜΙΚΗ ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ. Δρ. Γεώργιος Μαντάνης Εργαστήριο Τεχνολογίας Ξύλου Τμήμα Σχεδιασμού & Τεχνολογίας Ξύλου & Επίπλου

«ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ» ΧΗΜΙΚΗ ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ. Δρ. Γεώργιος Μαντάνης Εργαστήριο Τεχνολογίας Ξύλου Τμήμα Σχεδιασμού & Τεχνολογίας Ξύλου & Επίπλου «ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ» ΧΗΜΙΚΗ ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ Δρ. Γεώργιος Μαντάνης Εργαστήριο Τεχνολογίας Ξύλου Τμήμα Σχεδιασμού & Τεχνολογίας Ξύλου & Επίπλου ΧΗΜΙΚΗ ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ ΣΥΣΤΑΣΗ ΞΥΛΟΥ ΣΕ ΔΟΜΙΚΑ ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ

Διαβάστε περισσότερα

Θ Δημοτικό Σχολείο Πάφου. «Κουπάτειο» Τάξη : Δ

Θ Δημοτικό Σχολείο Πάφου. «Κουπάτειο» Τάξη : Δ Θ Δημοτικό Σχολείο Πάφου «Κουπάτειο» Τάξη : Δ Σχολική χρονιά 2013-2014 αγρινό: Είναι το μεγαλύτερο χερσαίο θηλαστικό και ενδημικό είδος στην Κύπρο. Χαρακτηρίζεται ως ο σημαντικότερος εκπρόσωπος της πανίδας

Διαβάστε περισσότερα

Προσαρμογή της Διαχείρισης των Δασών στην Κλιματική Αλλαγή στην Ελλάδα: Δασαρχείο Καλαμπάκας

Προσαρμογή της Διαχείρισης των Δασών στην Κλιματική Αλλαγή στην Ελλάδα: Δασαρχείο Καλαμπάκας Προσαρμογή της Διαχείρισης των Δασών στην Κλιματική Αλλαγή στην Ελλάδα: Δασαρχείο Καλαμπάκας Ομάδα έργου: Παναγιώτης Πουλιανίδης, Αναστασία Κάκια, Φωτεινή Πελεκάνη Σεμινάριο Κατάρτισης Δασικών Υπηρεσιών

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΥΠΟΛΕΙΜΜΑΤΩΝ ΓΕΩΡΓΙΚΩΝ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΕΘΝΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΑΝΑΦΟΡΑΣ

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΥΠΟΛΕΙΜΜΑΤΩΝ ΓΕΩΡΓΙΚΩΝ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΕΘΝΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΑΝΑΦΟΡΑΣ Η αντιμετώπιση της μύγας της Μεσογείου με ένα καινοτόμο και φιλικό προς το περιβάλλον ελκυστικό με τη χρήση μιας ολοκληρωμένης στρατηγικής διαχείρισης δια επιβλαβείς οργανισμούς. Μ. Κιούση, Ε. Μπεμπέλου,

Διαβάστε περισσότερα

Δράση 1.1. Σχεδιασμός και οργάνωση λήψης στοιχείων υπαίθρου.

Δράση 1.1. Σχεδιασμός και οργάνωση λήψης στοιχείων υπαίθρου. 1 η ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΕΡΓΟΥ 1 η φάση έργου (Περίοδος 25 Μαϊου έως 30 Σεπτεμβρίου 2014) Στη πρώτη φάση του έργου υλοποιήθηκαν τα παρακάτω: 1 ο Πακέτο εργασίας (Προσδιορισμός είδους και ποσοτήτων υπολειμμάτων

Διαβάστε περισσότερα

Τα γεωργοδασοκομικά (αγροδασικά) συστήματα αποτελούν μια παραδοσιακή μορφή χρήσης της γης στην Ελλάδα, ιδιαίτερα στις ημιορεινές και ορεινές περιοχές.

Τα γεωργοδασοκομικά (αγροδασικά) συστήματα αποτελούν μια παραδοσιακή μορφή χρήσης της γης στην Ελλάδα, ιδιαίτερα στις ημιορεινές και ορεινές περιοχές. 8.2.8.3.2. 8.2 Ενίσχυση για γεωργοδασοκομικά συστήματα Επιμέρους μέτρο: 8.2 - στήριξη για την εγκατάσταση και συντήρηση γεωργοδασοκομικών συστημάτων 8.2.8.3.2.1. Περιγραφή του τύπου πράξης Τα γεωργοδασοκομικά

Διαβάστε περισσότερα

ειδική φυτοπαθολογία οπωροκηπευτικών και φυτών μεγάλης καλλιέργειας 5. Rhizoctonia spp. Sclerotium spp. Sclerotinia spp.

ειδική φυτοπαθολογία οπωροκηπευτικών και φυτών μεγάλης καλλιέργειας 5. Rhizoctonia spp. Sclerotium spp. Sclerotinia spp. ειδική φυτοπαθολογία οπωροκηπευτικών και φυτών μεγάλης καλλιέργειας 5. Rhizoctonia spp. Sclerotium spp. Sclerotinia spp. Rhizoctonia spp. R. solani τέλεια μορφή Βασιδιομύκητας Thanatephorus cucumeris ασθένεια

Διαβάστε περισσότερα

Αρωματικά-Φαρμακευτικά Φυτά

Αρωματικά-Φαρμακευτικά Φυτά ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ ΟΣΠΡΙΑ-ΠΟΛΥΕΤΕΙΣ ΘΑΜΝΩΔΕΙΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ-ΑΡΩΜΑΤΙΚΑ ΦΥΤΆ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΙΑ Αρωματικά-Φαρμακευτικά Φυτά Κατερίνα Μ. Κουκ ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ, ΕΘΙΑΓΕ 1 Σκοπός της ομιλίας να περιγράψω

Διαβάστε περισσότερα

Συνδυασµός Θερµοχηµικής και Βιοχηµικής

Συνδυασµός Θερµοχηµικής και Βιοχηµικής Εθνικό Κέντρο Έρευνας & Τεχνολογικής Ανάπτυξης Ινστιτούτο Τεχνολογίας & Εφαρµογών Στερεών Καυσίµων (ΕΚΕΤΑ / ΙΤΕΣΚ) Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Εργαστήριο Ατµοπαραγωγών & Θερµικών Εγκαταστάσεων (ΕΜΠ / ΕΑ&ΘΕ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΒΙΟΜΑΖΑΣ ΦΙΛΙΠΠΟΠΟΥΛΟΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ Α.Τ.Ε. 1ο ΧΛΜ ΝΕΟΧΩΡΟΥΔΑΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΒΙΟΜΑΖΑΣ ΦΙΛΙΠΠΟΠΟΥΛΟΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ Α.Τ.Ε. 1ο ΧΛΜ ΝΕΟΧΩΡΟΥΔΑΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ . ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΒΙΟΜΑΖΑΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΒΙΟΜΑΖΑΣ ΓΙΑ ΗΛΕΚΤΡΟΠΑΡΑΓΩΓΗ ΜΕ ORC ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗ ΤΗΣ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΚΑΥΣΑΕΡΙΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΠΟΡΡΙΠΤΟΜΕΝΗΣ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑΣ ΦΙΛΙΠΠΟΠΟΥΛΟΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΙΓΕ. Οι Προοπτικές Ενεργειακών Φυτών

ΙΓΕ. Οι Προοπτικές Ενεργειακών Φυτών Ι.Γ.Ε Οι Προοπτικές Ενεργειακών Φυτών στην Κύπρο Δρ. Πολύκαρπος Πολυκάρπου Ανάγκη Αξιοποίησης των ΑΠΕ στην Κύπρο Σήμερα επικρατεί πλήρης εξάρτηση της οικονομίας της Κύπρου από το εισαγόμενο πετρέλαιο.

Διαβάστε περισσότερα

Ανακύκλωση & διατήρηση Θρεπτικών

Ανακύκλωση & διατήρηση Θρεπτικών Ανακύκλωση & διατήρηση Θρεπτικών 30-12-2014 EVA PAPASTERGIADOU Ανακύκλωση των Θρεπτικών είναι η χρησιμοποίηση, ο μετασχηματισμός, η διακίνηση & η επαναχρησιμοποίηση των θρεπτικών στοιχείων στα οικοσυστήματα

Διαβάστε περισσότερα

H ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΤΗΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ Γεωργία είναι το σύνολο των δραστηριοτήτων που σχετίζονται µε την καλλιέργεια του εδάφους της γης µε σκοπό την παραγωγή φυτ

H ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΤΗΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ Γεωργία είναι το σύνολο των δραστηριοτήτων που σχετίζονται µε την καλλιέργεια του εδάφους της γης µε σκοπό την παραγωγή φυτ ΗΓΕΩΡΓΙΚΗΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΒΙΩΣΙΜΗ ΓΕΩΡΓΙΑ ΛΑΜΠΡΙΝΗ ΚΑΡΑΣΑΒΒΑ Α 2 H ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΤΗΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ Γεωργία είναι το σύνολο των δραστηριοτήτων που σχετίζονται µε την καλλιέργεια του εδάφους της γης µε σκοπό την παραγωγή

Διαβάστε περισσότερα

Προοπτικές ανάπτυξης ενεργειακών καλλιεργειών στην Ελλάδα και ΕΕ. Επιπτώσεις στο περιβάλλον Φάνης Γέμτος, Εργαστήριο Γεωργικής Μηχανολογίας,

Προοπτικές ανάπτυξης ενεργειακών καλλιεργειών στην Ελλάδα και ΕΕ. Επιπτώσεις στο περιβάλλον Φάνης Γέμτος, Εργαστήριο Γεωργικής Μηχανολογίας, Προοπτικές ανάπτυξης ενεργειακών καλλιεργειών στην Ελλάδα και ΕΕ. Επιπτώσεις στο περιβάλλον Φάνης Γέμτος, Εργαστήριο Γεωργικής Μηχανολογίας, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Εισαγωγή Η ΕΕ και η χώρα μας δεν διαθέτουν

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΙΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ 3.1 ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ

ΕΡΓΑΣΙΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ 3.1 ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ ΕΡΓΑΣΙΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ 3.1 ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ Οι οργανισμοί εξασφαλίζουν ενέργεια, για τις διάφορες λειτουργίες τους, διασπώντας θρεπτικές ουσίες που περιέχονται στην τροφή τους. Όμως οι φωτοσυνθετικοί

Διαβάστε περισσότερα

1. ΠΗΓΕΣ ΚΑΙ ΜΟΡΦΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

1. ΠΗΓΕΣ ΚΑΙ ΜΟΡΦΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ 1. ΠΗΓΕΣ ΚΑΙ ΜΟΡΦΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ 1.1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η ενέργεια είναι κύρια ιδιότητα της ύλης που εκδηλώνεται με διάφορες μορφές (κίνηση, θερμότητα, ηλεκτρισμός, φως, κλπ.) και γίνεται αντιληπτή (α) όταν μεταφέρεται

Διαβάστε περισσότερα

Μπορεί η διαχείριση των εδαφικών πόρων να συμβάλλει στη μείωση των αερίων του θερμοκηπίου;

Μπορεί η διαχείριση των εδαφικών πόρων να συμβάλλει στη μείωση των αερίων του θερμοκηπίου; Μπορεί η διαχείριση των εδαφικών πόρων να συμβάλλει στη μείωση των αερίων του θερμοκηπίου; Δημ. Αλιφραγκής Καθηγητής Εργαστήριο Δασικής Εδαφολογίας ΑΠΘ Αύξηση του ρυθμού δέσμευσης του διοξειδίου του άνθρακα

Διαβάστε περισσότερα

Πλαίσιο Δράσεων και Μέτρων Προσαρμογής της διαχείρισης των δασών στην κλιματική αλλαγή

Πλαίσιο Δράσεων και Μέτρων Προσαρμογής της διαχείρισης των δασών στην κλιματική αλλαγή Πλαίσιο Δράσεων και Μέτρων Προσαρμογής της διαχείρισης των δασών στην κλιματική αλλαγή Βασιλική Χρυσοπολίτου και Πέτρος Κακούρος, ΕΚΒΥ Το κλίμα και τα δάση στο μέλλον Υπάρχουν αβεβαιότητες σχετικά με:

Διαβάστε περισσότερα

ΦΟΙΤΗΤΗΣ: ΔΗΜΑΣ ΝΙΚΟΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΠΕΙΡΑΙΑ ΣΧΟΛΗ: ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΤΜΗΜΑ: ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΑΣ

ΦΟΙΤΗΤΗΣ: ΔΗΜΑΣ ΝΙΚΟΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΠΕΙΡΑΙΑ ΣΧΟΛΗ: ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΤΜΗΜΑ: ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΑΣ ΦΟΙΤΗΤΗΣ: ΔΗΜΑΣ ΝΙΚΟΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΠΕΙΡΑΙΑ ΣΧΟΛΗ: ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΤΜΗΜΑ: ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΑΣ Θέμα της εργασίας είναι Η αξιοποίηση βιομάζας για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Πρόκειται

Διαβάστε περισσότερα

ασογεωργικά συστήµατα και το ευρωπαϊκό πρόγραµµα SAFE

ασογεωργικά συστήµατα και το ευρωπαϊκό πρόγραµµα SAFE ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΗΜΕΡΙ Α ΑΣΟΓΕΩΡΓΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΧΡΗΣΗΣ ΓΗΣ Θεσσαλονίκη, 4 Φεβρουαρίου 2005 ασογεωργικά συστήµατα και το ευρωπαϊκό πρόγραµµα SAFE Βασίλειος Π. Παπαναστάσης Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης

Διαβάστε περισσότερα

04-04: «Ιδιαίτερα» κλάσματα βιομάζας Ιδιότητες και διεργασίες

04-04: «Ιδιαίτερα» κλάσματα βιομάζας Ιδιότητες και διεργασίες Κεφάλαιο 04-04 σελ. 1 04-04: «Ιδιαίτερα» κλάσματα βιομάζας Ιδιότητες και διεργασίες Εισαγωγή Γενικά, υπάρχουν πέντε διαφορετικές διεργασίες που μπορεί να χρησιμοποιήσει κανείς για να παραχθεί χρήσιμη ενέργεια

Διαβάστε περισσότερα

Αξιολόγηση της παρούσας κατάστασης των περιοχών έρευνας από δασοκομική και οικοφυσιολογική άποψη

Αξιολόγηση της παρούσας κατάστασης των περιοχών έρευνας από δασοκομική και οικοφυσιολογική άποψη LIFE + AdaptFor Αξιολόγηση της παρούσας κατάστασης των περιοχών έρευνας από δασοκομική και οικοφυσιολογική άποψη Επίδραση της κλιματικής αλλαγής στα Δασικά οικοσυστήματα Καλλιόπη Ραδόγλου & Γαβριήλ Σπύρογλου

Διαβάστε περισσότερα

ΘΡΈΨΗ - ΛΊΠΑΝΣΗ ΤΗΣ ΠΑΤΑΤΑΣ

ΘΡΈΨΗ - ΛΊΠΑΝΣΗ ΤΗΣ ΠΑΤΑΤΑΣ ΘΡΈΨΗ - ΛΊΠΑΝΣΗ ΤΗΣ ΠΑΤΑΤΑΣ ΘΡΈΨΗ - ΛΊΠΑΝΣΗ ΤΗΣ ΠΑΤΑΤΑΣ ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ Η πατάτα είναι καλλιέργεια πολύ απαιτητική ως προς τις εδαφικές συνθήκες ανάπτυξης. Ευδοκιμεί σε εδάφη βαθιά,

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ Κ Kάνιγγος ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΟΛΛΙΝΤΖΑ 10, (5ος όροφ. Τηλ: 210-3300296-7. www.kollintzas.gr OΙΚΟΛΟΓΙΑ 1. Όσο το ποσό της ενέργειας: α) μειώνεται προς τα ανώτερα

Διαβάστε περισσότερα

ΧΗΜΙΚΗ ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ "ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ"

ΧΗΜΙΚΗ ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ "ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ" ΧΗΜΙΚΗ ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ Καθ. Γεώργιος Μαντάνης Εργαστήριο Επιστήμης & Τεχνολογίας Ξύλου Τμήμα Σχεδιασμού & Τεχνολογίας Ξύλου & Επίπλου www.teilar.gr/~mantanis ΧΗΜΙΚΗ ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ ΣΥΣΤΑΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΙΝΑΚΕΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ ΤΩΝ ΠΡΟΣ ΥΛΟΤΟΜΙΑ ΚΑΙ ΚΛΑΔΕΜΑ ΔΕΝΤΡΩΝ

ΠΙΝΑΚΕΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ ΤΩΝ ΠΡΟΣ ΥΛΟΤΟΜΙΑ ΚΑΙ ΚΛΑΔΕΜΑ ΔΕΝΤΡΩΝ ΠΙΝΑΚΕΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ ΤΩΝ ΠΡΟΣ ΥΛΟΤΟΜΙΑ ΚΑΙ ΚΛΑΔΕΜΑ ΔΕΝΤΡΩΝ α/α Είδος Μέγεθος Παρατηρήσεις-Μέτρα Ποσότητα Εκτιμώμενη Τιμή (Ευρώ) Συνολική Τιμή 1 Populus alba (Λεύκα η αργυρόφυλλη) μεγάλο Κακή σταθερότητα/επικίνδυνο/υλοτομία

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΕΛΑΙΟΥΡΓΕΙΩΝ

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΕΛΑΙΟΥΡΓΕΙΩΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΕΛΑΙΟΥΡΓΕΙΩΝ Απόβλητα ελαιουργείων Κατά την κατεργασία του ελαιοκάρπου στα ελαιουργεία, παράλληλα με το ελαιόλαδο παράγεται και μία σειρά παραπροϊόντων. Αυτά είναι ο ελαιοπυρήνας,

Διαβάστε περισσότερα

Είναι: µίγµα αέριων υδρογονανθράκων µε κύριο συστατικό το µεθάνιο, CH 4 (µέχρι και 90%)

Είναι: µίγµα αέριων υδρογονανθράκων µε κύριο συστατικό το µεθάνιο, CH 4 (µέχρι και 90%) Φυσικό αέριο Βιοαέριο Αλκάνια ΦΥΣΙΚΟ ΑΕΡΙΟ Είναι: µίγµα αέριων υδρογονανθράκων µε κύριο συστατικό το µεθάνιο, CH 4 (µέχρι και 90%) Χρησιµοποιείται ως: Καύσιµο Πρώτη ύλη στην πετροχηµική βιοµηχανία Πλεονεκτήµατα

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΡΤΙΟΥ 2012 ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΑΣΟΠΟΝΙΑΣ

ΜΑΡΤΙΟΥ 2012 ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΑΣΟΠΟΝΙΑΣ 21 ΜΑΡΤΙΟΥ 2012 Κυριακή 18 Μαρτίου 2012, ώρα 11:00 ενδροφύτευση - Τριάδι Θέρµης ΣΥΝΔΙΟΡΓΑΝΩΤΕΣ: Τετάρτη 21 Μαρτίου 2012, ώρα 18:00 ΚΤΙΡΙΟ ΠΑΛΑΙΑΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ Α.Π.Θ - Αίθουσα Τελετών Σχολή ασολογίας

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΕΔΑΦΩΝ ΣΤΗΝ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΕΔΑΦΩΝ ΣΤΗΝ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΕΔΑΦΩΝ ΣΤΗΝ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ 1 Ο ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΚΑΡΔΙΤΣΑ 9 &10 ΙΟΥΝΙΟΥ 2017 Τσαντήλας Χρίστος, Ευαγγέλου Ελευθέριος Ελληνικός Γεωργικός Οργανισμός ΔΗΜΗΤΡΑ, Γενική Διεύθυνση

Διαβάστε περισσότερα

Υποστήριξη της μετάβασης σε μια οικονομία χαμηλών εκπομπών άνθρακα σε όλους τους τομείς

Υποστήριξη της μετάβασης σε μια οικονομία χαμηλών εκπομπών άνθρακα σε όλους τους τομείς 2014-20202020 Υποστήριξη της μετάβασης σε μια οικονομία χαμηλών εκπομπών άνθρακα σε όλους τους τομείς Γιάννης Βουγιουκλάκης PhD, Διπλ. Μηχ. Μηχανικός Υπεύθυνος Τμήματος Ανάπτυξης Αγοράς Θεματικός στόχος

Διαβάστε περισσότερα

Γενικές Αρχές Οικολογίας

Γενικές Αρχές Οικολογίας Γενικές Αρχές Οικολογίας Γιώργος Αμπατζίδης Παιδαγωγικό Τμήμα Ειδικής Αγωγής, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας ακαδημαϊκό έτος 2016-17 Στο προηγούμενο μάθημα Τροφική αλυσίδα Τροφικό πλέγμα Τροφικό επίπεδο Πυραμίδα

Διαβάστε περισσότερα

Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων Τμήμα Τεχνολόγων Περιβάλλοντος Κατεύθυνση Τεχνολογιών Φυσικού Περιβάλλοντος. ΜΑΘΗΜΑ: Γενική Οικολογία

Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων Τμήμα Τεχνολόγων Περιβάλλοντος Κατεύθυνση Τεχνολογιών Φυσικού Περιβάλλοντος. ΜΑΘΗΜΑ: Γενική Οικολογία Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων Τμήμα Τεχνολόγων Περιβάλλοντος Κατεύθυνση Τεχνολογιών Φυσικού Περιβάλλοντος ΜΑΘΗΜΑ: Γενική Οικολογία 5 η Ενότητα Παραγωγικότητα (Εισαγωγή) Εισηγητής: Δρ.

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΘΕΤΗ Νίκος ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΒΙΟΜΑΖΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΒΙΟΝΤΙΖΕΛ

ΚΑΘΕΤΗ Νίκος ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΒΙΟΜΑΖΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΒΙΟΝΤΙΖΕΛ Παραγωγή, ιαχείριση και Επεξεργασία της Βιοµάζας για την Παραγωγή Βιοκαυσίµων Συµβουλές Μελέτες Εφαρµογές Κατασκευές Αυγεροπούλου 1 173 42 Άγ. ηµήτριος Αττική Τηλ.: 210 9915300, 210 9939100 Fax: 210 9960150

Διαβάστε περισσότερα

Βελτίωση και Προστασία Δασογενετικών Πόρων. Μέθοδοι Βελτίωσης

Βελτίωση και Προστασία Δασογενετικών Πόρων. Μέθοδοι Βελτίωσης Βελτίωση και Προστασία Δασογενετικών Πόρων 4 Μέθοδοι Βελτίωσης Σύνοψη Η βελτίωση στοχεύει στην αλλαγή της γενετικής σύστασης των φυτών προς όφελος των χαρακτήρων που εμείς επιλέγουμε. Η φαινοτυπική ποικιλότητα

Διαβάστε περισσότερα