Μαρία Φωτούχου ΜΝΗΜΕΙΑΚΗ ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΑ ΤΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗΣ ΚΑΤΑ ΤΟΝ 14 Ο ΑΙΩΝΑ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Μαρία Φωτούχου ΜΝΗΜΕΙΑΚΗ ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΑ ΤΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗΣ ΚΑΤΑ ΤΟΝ 14 Ο ΑΙΩΝΑ"

Transcript

1 Μαρία Φωτούχου ΜΝΗΜΕΙΑΚΗ ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΑ ΤΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗΣ ΚΑΤΑ ΤΟΝ 14 Ο ΑΙΩΝΑ Μεταπτυχιακή Βυζαντινής Αρχαιολογίας, Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών

2

3 Η Κωνσταντινούπολη (Εικ. 1) ιδρύθηκε στη θέση της αρχαίας πόλης Βυζάντιο 1 (Βυζαντίς), που χρωστά το όνομά της στον μυθικό ιδρυτή της, Βύζαντα των Μεγαρέων, ο οποίος έπειτα από χρησμό του μαντείου των Δελφών προέβη σε αποικισμό κατά το 658 π.χ. Ο χρησμός συμβούλευε τους νέους κατοίκους να εγκατασταθούν «απέναντι από την πολιτεία των τυφλών», υποδηλώνοντας τα ποικίλα πλεονεκτήματα της θέσης 2. Πράγματι, η επιλογή της θέσης είναι ιδιαίτερα σημαντική, καθώς η νέα αποικία χτίστηκε στις δύο πλευρές του Κεράτιου κόλπου, στη νότια είσοδο του πορθμού του Βοσπόρου, ο οποίος συνδέει τη Μαύρη Θάλασσα στο βορρά με τη Θάλασσα του Μαρμαρά στο νότο. Η βυζαντινή Κωνσταντινούπολη ξεκινά την πορεία της στο χρόνο και την ιστορία όταν ο Κωνσταντίνος, έχοντας νικήσει τον Λικίνιο, αποφασίζει να ιδρύσει ένα νέο διοικητικό κέντρο στη θέση του Βυζαντίου. Έχοντας εξασφαλίσει στρατηγικά και εμπορικά πλεονεκτήματα που απέρρεαν από την ίδια τη γεωγραφική θέση της Κωνσταντινούπολης 3, η περιοχή διέθετε και ένα επιπλέον πλεονέκτημα: ήταν επτάλοφος, όπως ακριβώς και η Ρώμη, γεγονός με μεγάλη συμβολική σημασία για την καθιέρωσή της ως πρωτεύουσας S. Bassett, The urban image of late antique Constantinople, Cambridge 2004, σ Αρ. Πασαδαίος, Η πόλη του Βοσπόρου. Σύντομος συστηματικός οδηγός, Αθήνα 1981, σ Αν και τα παραπάνω είναι γενικά παραδεκτά, ο Mango διατυπώνει την άποψη ότι κατά τον 3 ο και 4 ο αιώνα η περιοχή του Βυζαντίου είχε πάψει να αποτελεί εμπορικό κέντρο και ότι ουσιαστικά ο Κωνσταντίνος ρίσκαρε σημαντικά με την επιλογή της τοποθεσίας της νέας του πρωτεύουσας: C. Mango, The development of Constantinople as an urban center, The 17 th International Byzantine Congress. Main Papers, New Rochelle, New York 1986, και ανατύπωση στο: C. Mango, Studies on Constantinople, Hampshire-Vermout 1993, σ D.T. Rice, Constantinople-Byzantium-Instanbul, London-Toronto 1965, σ. 18. J. Freely, Κωνσταντινούπολη. Από το Χριστιανισμό στο Ισλάμ, Αθήνα 2001, σ R.

4 280 Βαλκανικά Σύμμεικτα 16 ( ) Περιτριγυρισμένη από επτά λόφους λοιπόν η Κωνσταντινούπολη, όπως ακριβώς και η Ρώμη, διαιρέθηκε σε δεκατέσσερις περιοχές, τις ρεγεώνες (Εικ. 2) 5. Από τις ρεγεώνες αυτές, οι δώδεκα βρίσκονταν στην περιοχή που περιέκλειε το τείχος του Κωνσταντίνου, η δέκατη τρίτη στην απέναντι ακτή του Κεράτιου κόλπου, στον σημερινό Γαλατά, ενώ η δέκατη τέταρτη ταυτίζεται με την περιοχή των Βλαχερνών. Η θεμελίωση της Κωνσταντινούπολης σημαδεύτηκε από την έναρξη ενός πολεοδομικού εγχειρήματος μεγάλης εμβέλειας 6. Το πρόγραμμα αυτό περιλάμβανε πλήρη χωροταξικό σχεδιασμό 7, με χάραξη δρόμων, πρόβλεψη για δημόσιους χώρους και κυρίως χώρους συγκεντρώσεως 8, όπως και παλάτια. Το κέντρο του παλαιού Βυζαντίου, το Τετράστωον, μαζί με τον κοντινό Ιππόδρομο, επαναπροσδιορίστηκε αρχιτεκτονικά και μετονομάστηκε σε Αυγουσταίο 9 προς τιμή της μητέρας του Κωνσταντίνου. Συνδυάστηκε με τον νέο φόρο (αγορά) του Κωνσταντίνου, από τον οποίο διερχόταν η Μέση οδός 10, ο κύριος οδικός άξονας της πόλης που οδηγούσε μέχρι τη Χρυσή Πύλη στα νότια και ως την πύλη της Αδριανούπολης στα βορειοδυτικά (στο μεταγενέστερο τείχος του Θεοδοσίου) 11. Στη δυτική πλευρά του Αυγουσταίου βρισκόταν ο ναός της Θείας Σοφίας, αφιερωμένος στην Αγία Σοφία 12, και στα ανατολικά ανεγέρθηκε το πρώτο μέγαρο της Συγκλήτου. Ανατολικά του Ousterhout, Constantinople and the Construction of a Medieval Urban Identity, The Byzantine World, ed. Stephenson P., London 2010, σ Notitia Dignitatum Accedunt Notitia Urbis Constantinopolitanae et Lateruli Provinciarum, ed. Seeck O., Berolini 1876, σ R. Janin, Note sur les Régions de Constantinople Byzantine, (Revue des) Études Byzantines III (1945), σ R. Janin, Constantinople Byzantin. Dévelopment urbain et répertoire topographique, Paris 1964, σ Mango, The development, ό.π., σ Bassett, The urban image, ό.π., σ. 17. P. Magdalino, «Μεσαιωνική Κωνσταντινούπολη: Κτισμένο περιβάλλον και αστική ανάπτυξη», Οικονομική Ιστορία του Βυζαντίου. Από τον 7 ο έως τον 15 ο αιώνα, Λαΐου Αγγ. Ε. (επιμ.), Αθήνα 2006, τ. Β, σ From Byzantium to Istanbul years of a capital. June 5- September 4, 2010, Sabanci University, Sakip Sabanci Museum, ed. Durak K., Istanbul 2010, σ Bassett, The urban image, ό.π., σ. 17. From Byzantium to Istanbul, ό.π., σ Διαφωνίες έχουν διατυπωθεί ως προς το κατά πόσο ο σχεδιασμός της νέας πόλης είναι δημιούργημα των νέων οικητόρων ή έχει κληρονομηθεί από την προγενέστερη πόλη του Βυζαντίου: Al. Berger, Streets and Public Spaces in Constantinople, Dumbarton Oaks Papers 54 (2000), From Byzantium to Istanbul, ό.π., σ The Oxford Dictionary of Byzantium, vol. I-III, ed. Kazhdan A., New York 1991, λήμμα «Augustaion», σ Mango, The development, ό.π., σ Mango, στο ίδιο. Janin, Constantinople Byzantin, ό.π., χάρτης αριθ. V. 12. From Byzantium to Istanbul, ό.π., σ. 127.

5 Μαρία Φωτούχου 281 Ιππόδρομου βρισκόταν το Μέγα Παλάτιον 13, το οποίο μέχρι τον 6 ο αιώνα δεν υπέστη σημαντικές αλλαγές, και το Πραιτώριο. Ακόμα, μπορούσε κανείς να δει λιμάνια 14 και αποθήκες 15, όπως και υδραγωγείο, κινστέρνες, δημόσια λουτρά και κρήνες 16. Σημαντική επέκταση της πόλης δρομολογήθηκε επί της αυτοκρατορίας του Θεοδόσιου Β, ο οποίος κατά τον πρώιμο 5 ο αιώνα ύψωσε τα χερσαία τείχη 17. Με τον τρόπο αυτό η συνολική έκταση της εντός των τειχών περιοχής της πρωτεύουσας σχεδόν διπλασιάστηκε. Κατά την αυτοκρατορία του Ιουστινιανού, η μεσαιωνική Κωνσταντινούπολη έφθασε στη μεγαλύτερη ακμή της. Σε αυτή την περίοδο επιχειρήθηκε μια νέα αναδιοργάνωση του αστικού τοπίου της πρωτεύουσας, όπως άλλωστε απαιτούσαν οι συνθήκες, με δεδομένες τις εκτεταμένες καταστροφές που επέφεραν η πυρκαγιές του 465 και του 532, οι σεισμοί του 447 και του 557, η βουβωνική πανώλη του 542 και τα γεγονότα της Στάσης του Νίκα 18. Στο νέο πολεοδομικό πρόγραμμα περιλαμβάνονταν ο επαναπροσδιορισμός των θέσεων και των έργων που παρουσίαζαν το πρόσωπο της εξουσίας και η αποτύπωση αρχιτεκτονικών χαρακτηριστικών που αναδείκνυαν την πόλη ως χριστιανική πρωτεύουσα της οικουμένης. Με λίγα λόγια, οι εκκλησίες πολλαπλασιάστηκαν και το σημαντικότερο είναι ότι με τα διαφόρων ειδών προσκτίσματά τους (γηροκομεία, νοσοκομεία, αυλές, στοές και αίθουσες, όπως και λουτρά 19 ) αποτέλεσαν το κέντρο της κοινωνικής ζωής. Από τον 7 ο ως τον 9 ο αιώνα η Κωνσταντινούπολη βιώνει μια δραματική μείωση του πληθυσμού της, ενώ οι υποδομές της αρχίζουν να καταρρέουν 20. Είναι η περίοδος που η Κωνσταντινούπολη εισέρχεται στη μεσαιωνική της φάση 21. Η Βασιλεύουσα βγαίνει από τη βαθιά αυτή ύφεση με τη βασιλεία του Κωνσταντίνου Ε και τα έργα που προωθεί. Ανακατασκευάζει τα χερσαία τείχη και το σύστημα ύδρευσης και επανεποικίζει την πόλη για να 13. Magdalino, «Μεσαιωνική Κωνσταντινούπολη», ό.π., σ Mango, The development, ό.π., σ Ή αλλιώς horrea: M.M. Mango, The Commercial Map of Constantinople, Dumbarton Oaks Papers 54 (2000), Συγκεκριμένα για τους σιτοβολώνες: Mango, The development, ό.π., σ Mango, The development, ό.π., σ J. Crow J. Bardill R. Bayliss, The Water Supply of Byzantine Constantinople, London 2008, σ Mango, The development, ό.π., σ From Byzantium to Istanbul, ό.π., σ Magdalino, «Μεσαιωνική Κωνσταντινούπολη», ό.π., σ Mango, The development, ό.π., σ Magdalino, «Μεσαιωνική Κωνσταντινούπολη», ό.π., σ Στο ίδιο, σ Mango, The development, ό.π., σ From Byzantium to Istanbul, ό.π., σ. 130.

6 282 Βαλκανικά Σύμμεικτα 16 ( ) αντισταθμίσει τις απώλειες που είχε υποστεί από την καταστροφική επιδημία πανώλης του Τις επεμβάσεις του επεκτείνουν και οι διάδοχοί του, οι οποίοι δραστηριοποιούνται και στην προσθήκη νέων οικοδομημάτων 23. Στο διάστημα που ακολουθεί ως την πρώτη άλωση τρία ήταν τα βασικά στοιχεία που διαμόρφωσαν την εικόνα της πόλης. Πρώτον, η μετακίνηση του κέντρου εξουσίας στα βορειοδυτικά με την επικράτηση του ανακτόρου των Βλαχερνών κατά τη βασιλεία του Αλεξίου Α Κομνηνού 24. Δεύτερον, η αναζωογόνηση του Κεράτιου κόλπου, η οποία συνδέεται με το τρίτο βασικό στοιχείο, την εγκατάσταση των Λατίνων εμπόρων, γεγονός το οποίο, προϊόντος του χρόνου, αποκτά όλο και πιο βαρύνουσα σημασία στην ιστορική και πολεοδομική εξέλιξη της πόλης 25. Το 1203, στα πλαίσια της Τέταρτης Σταυροφορίας, έλαβε χώρα μια από τις σημαντικότερες πολιορκίες της Κωνσταντινούπολης, με σκοπό την αποκατάσταση του Ισαάκιου Β 26 στο θρόνο. Στις 13 Απριλίου 1204 οι σταυροφόροι εισέβαλαν στην πόλη, η λεηλασία της οποίας διήρκεσε για αρκετά χρόνια και συνοδεύτηκε από τρεις καταστροφικές πυρκαγιές 27. Νέος αυτοκράτορας εκλέχτηκε ο Βαλδουίνος της Φλάνδρας. Συνολικά, η περίοδος της εφήμερης εγκατάστασης της Λατινικής Αυτοκρατορίας ( ) χαρακτηρίζεται ως η πλέον καταστροφική στην ιστορία της Κωνσταντινούπολης 28. Ως αποτέλεσμα, το ελληνικό στοιχείο εγκατέλειψε την προ- 22. Magdalino, «Μεσαιωνική Κωνσταντινούπολη», ό.π., σ From Byzantium to Istanbul, ό.π., σ Αυτοκράτορες Ειρήνη, Θεόφιλος, Βασίλειος Α, Λέοντας Στ : Mango, The development, ό.π., σ Magdalino, «Μεσαιωνική Κωνσταντινούπολη», ό.π., σ From Byzantium to Istanbul, ό.π., σ J.B. Papadopoulos, Le Palais et les Églises des Blachernes, Athénes 1928, σ Janin, Constantinople Byzantin, ό.π., σ Mango, The development, ό.π., σ Mango, The Commercial Map, ό.π., σ P. Magdalino, The maritime neighborhoods of Constantinople: Commercial and residential functions, sixth to twelfth centuries, Dumbarton Oaks Papers 54 (2000), 109, Freely, Κωνσταντινούπολη, ό.π., σ Στ. Γεράσιμος, Κωνσταντινούπολη. Από το Βυζάντιο μέχρι σήμερα, Αθήνα 2006, σ Η λεηλασία δεν περιορίστηκε στην κλοπή και τον εκπατρισμό πολύτιμων τεχνουργημάτων, αλλά επεκτάθηκε και στο λιώσιμο χυτών αγαλμάτων για κοπή νομισμάτων, ενώ μαρτυρείται επίσης ότι απογύμνωσαν τις μολύβδινες στέγες των ανακτόρων για να πουλήσουν το μέταλλο: Magdalino, «Μεσαιωνική Κωνσταντινούπολη», ό.π., σ Εκτός από την απαράμιλλη λεηλασία και τις προαναφερθείσες πυρκαγιές, στην εικόνα παρακμής συνέτειναν επίσης δύο σεισμοί, του 1231 και του 1237, αλλά και η ευρεία επανάχρηση οικοδομικού υλικού: V. Kidonopoulos, The urban physiognomy of Constantinople from the Latin conquest through the Palaiologan era, Byzantium: Faith and Power

7 Μαρία Φωτούχου 283 αιώνια πρωτεύουσά του για τα δημιουργηθέντα ελληνικά κρατίδια, ενώ η ενετική συνοικία επεκτάθηκε, οχυρώθηκε και έλαβε το χαρακτήρα ξεχωριστής υπερπόντιας αποικίας 29. Το 1261 η Κωνσταντινούπολη επανακτήθηκε από τον Μιχαήλ Η Παλαιολόγο και τις επόμενες δεκαετίες επιχειρήθηκε ένα νέο πρόγραμμα ανοικοδόμησης, σηματοδοτώντας μια στροφή στη διαμόρφωση του αστικού τοπίου 30. Οι κυριότεροι χώροι εξουσίας και λατρείας αποκαταστάθηκαν και προωθήθηκαν ειδικά μέτρα για την επιστροφή του πληθυσμού από τα προάστια και εν γένει υποστηρικτικές δράσεις για την αποκατάσταση της εικόνας της πόλης 31. Προωθήθηκαν επίσης αμυντικά έργα, τα οποία κρίνονταν απαραίτητα, με δεδομένη την πολύ κακή κατάσταση στην οποία περιήλθαν τα τείχη της πόλης, ως αποτέλεσμα της έλλειψης φροντίδας κατά τα προηγούμενα έτη. Ο Μιχαήλ «δε λυπήθηκε ούτε κόπους ούτε έξοδα για να αποκαταστήσει την πρωτεύουσά του» 32, όμως ούτε και αυτό ήταν αρκετό για να αποτρέψει την ήδη προδιαγεγραμμένη μοίρα της Βασιλίδος των πόλεων. Μνημεία και αρχαιολογικά κατάλοιπα κατά ρεγεώνες Η εξέταση των σωζόμενων καταλοίπων θα γίνει κατά ρεγεώνες (Εικ. 2) 33. Οι ρεγεώνες ήταν ένας τρόπος διοικητικής διαίρεσης της Κωνσταντινούπολης από την εποχή της βασιλείας του Θεοδοσίου Β, κατά το πρότυπο της Ρώμης. Στο σύνολό τους ήταν δεκατέσσερις και δεν αντιπροσωπεύονταν από κάποιο όνομα παρά από αριθμούς. Μας είναι γνωστές από την Notitia Urbis Constantinopolitanae 34, η οποία αναφέρει τα περιεχόμενα της κάθε μιας σε επίπεδο κτηρίων και μνημείων. I. Πρώτη ρεγεώνα Η πρώτη ρεγεώνα περιλαμβάνει την έκταση στα νοτιοανατολικά του πρώτου λόφου 35. Στα δυτικά ξεκινάει από το Μέγα Παλάτιον και φτάνει ως ( ). Perspectives on Late Byzantine Art and Culture, ed. Brooks S.T., New Haven- London 2006, σ Magdalino, The maritime neighborhoods, ό.π., σ K. P. Matschke, Builders and building in Late Byzantine Constantinople, Byzantine Constantinople: Monuments, Topography and Everyday Life, ed. Necipoğlu N., Leiden 2001, σ From Byzantium to Istanbul, ό.π., σ Magdalino, «Μεσαιωνική Κωνσταντινούπολη», ό.π., σ Janin, Note sur les Régions, ό.π., passim. Janin, Constantinople Byzantin, ό.π., σ Notitia Dignitatum, ό.π., σ Στο ίδιο, σ Janin, Constantinople Byzantin, ό.π., σ. 49.

8 284 Βαλκανικά Σύμμεικτα 16 ( ) τη θάλασσα, ενώ στα ανατολικά ανέρχεται ασύμμετρα φτάνοντας ως την περιοχή των Μαγγάνων, στα νότια του Degirmenkapi 36. Το σημαντικότερο μνημείο της ρεγεώνας είναι το ίδιο το Μεγάλο Παλάτι (Εικ. 3) 37. Το ανακτορικό συγκρότημα, που θεμελιώνεται επί Μεγάλου Κωνσταντίνου και εγκαταλείπεται τον 12 ο αιώνα για αυτό των Βλαχερνών, αποτέλεσε τον κύριο τόπο κατοικίας των αυτοκρατόρων του βυζαντινού κράτους και συνάμα το μεγάλο διοικητικό κέντρο της αυτοκρατορίας. Το ανάκτορο, μέσα από διαδοχικές επεκτάσεις, έφτασε στον 10 ο αιώνα να καταλαμβάνει όλη την περιοχή ανατολικά του Ιππόδρομου και βόρεια της Αγίας Σοφίας, καθώς και τις νότιες και ανατολικές ακτές της θάλασσας του Μαρμαρά. Καταστροφική για το μνημείο ήταν η περίοδος της Λατινοκρατίας, οπότε και απογυμνώθηκαν οι μολύβδινες στέγες του για την πώληση της πρώτης ύλης 38. Με την ανακατάληψη της πόλης, παρά το γεγονός ότι ήταν πια ερειπωμένο, λειτούργησε ως ανακτορική κατοικία, καθώς η κατάσταση των Βλαχερνών ήταν ακόμα χειρότερη και επέτασσε άμεση ανακατασκευή 39. Τα έτη το αυτοκρατορικό παλάτι, παρ ότι 36. Janin, Constantinople Byzantin, ό.π., σ Notitia Dignitatum, ό.π., σ J.H. Baxter, The Secrets of Byzantium: I. A Find in the Great Palace, The Times (26-28 October 1935), 1-8. The Great Palace of the Byzantine Emperors, ed. Rice D.T., Edinburgh D.T. Rice, Excavations in the Great Palace of the Byzantine Emperors, Πεπραγμένα του Θ Διεθνούς Βυζαντινολογικού Συνεδρίου (Θεσσαλονίκη, Απριλίου 1953), Αθήνα 1955, τ. Α, σ S. Miranda, Les Palais des Empereurs Byzantines, Mexico D.T. Rice, On the Date of the Mosaic Floor of the Great Palace of the Byzantine Emperors at Constantinople, Χαριστήριον εις Αναστάσιον Κ. Ορλάνδον, Αθήνα 1965, τ. Α, σ C. Mango, Ancient Spolia in the Great Palace of Constantinople, Byzantine East, Latin West. Art-Historical Studies in Honor of Kurt Weitzmann, ed. Moss Chr. Kiefer K., Princeton, New Jersey 1995, σ E. Bolognesi Recchi Franceschini, Das Palastareal in Byzantinischer und Osmanischer Zeit, Palatia. Kaiserpaläste, ed. König M. Bolognesi Recchi Franceschini E. Riemer E., Trier 2003, σ J.M. Featherstone, De Cerimoniis and the Great Palace, The Byzantine World, ed. Stephenson P., London 2010, σ Για τα γειτονικά κτίσματα που είχαν άμεση σχέση με τις δραστηριότητες του παλατιού: C. Mango, The Brazen House. A study of the vestibule of the Imperial Palace of Constantinople, København 1959, passim. W. Müller Wiener, Bildlexikon zur Topographie Instanbuls: Byzantion-Konstantinupolis-Istanbul bis zum Beginn des 17. Jahrunderts, Tübingen 1977, σ St. Runciman, Blachernae Palace and its Decoration, Studies in Memory of David Talbot Rice, Edinburgh 1975, σ Ο Majeska αναφέρει τις στέγες ως χάλκινες και θεωρεί ότι το μέταλλο πουλήθηκε με σκοπό να κοπούν νομίσματα: G.Ρ. Majeska, The sanctification of the First Region: Urban Reorientation in Palaiologan Constantinople, Actes du XVe Congrès International D Études Byzantines, Athènes-Septembre 1976, Athènes 1981, τ. ΙΙ, σ A. M. Talbot, The Restoration of Constantinople under Michael VIII, Dumbarton Oaks Papers 47 (1993), 250.

9 Μαρία Φωτούχου 285 ακατοίκητο, εντυπωσιάζει τον περιηγητή Στέφανο του Νόβγκοροντ, ο οποίος σημειώνει μάλιστα ότι τα τείχη του είναι πιο ψηλά απ αυτά της πόλης 40. Σε όλο τον 14 ο αιώνα όμως δεν μαρτυρείται κάποια ανακατασκευή, αλλά μάλλον έχει εγκαταλειφθεί και αφήνεται να καταρρεύσει 41. Ενδεικτικό της ραγδαίας μετατροπής του σε ερειπιώνα είναι το γεγονός πως τόσο το κύριο κομμάτι των ανακτόρων όσο και το νοτιότερο και σημαντικότερο κομμάτι του κατώτερου παλατιού, το Παλάτι του Βουκολέοντος, μετατρέπονται κατά τους πρώτους αιώνες της οθωμανικής κατάκτησης σε οικιστική περιοχή 42. Στην περιοχή του Μεγάλου Παλατίου πρέπει να τοποθετήσουμε και την αυτοκρατορική αυλή με το όνομα «Μεσοκήπιο» 43. Πρόκειται για έναν κλειστό κήπο που περικλειόταν από δύο στοές, μια εκκλησία και ένα «τζυγκανιστήριο» 44, δηλαδή γήπεδο για αθλοπαιδιές. Το μικρό αυτό πάρκο περιγράφεται σαν επίγειος παράδεισος, με διαφόρων ειδών φυτά που αρδεύονταν από άφθονα νερά. Η αίσθηση που θα άφηνε στο θεατή θα πρέπει να ήταν αυτή του βυθισμένου κήπου, καθώς καταλάμβανε το κατώτερο επίπεδο της περιοχής του ανακτόρου 45. Οι πηγές δεν αναφέρουν αν επιβίωσε της λατινικής κατάκτησης και διατηρήθηκε ως τον 14 ο αιώνα. Την ίδια τύχη με το αυτοκρατορικό παλάτι μοιράζονται και πολλές εκκλησίες της ίδιας ρεγεώνας, όπως η Θεοτόκος του Φάρου, η οποία δεν αναφέρεται πια στις πηγές 46. Αρκετά βορειότερα, στην περιοχή των Μαγγάνων, μεταφέρεται την περίοδο που εξετάζουμε το θρησκευτικό κέντρο της πρωτεύουσας, με τα περισσότερα λείψανα να μεταφέρονται από τους ναούς της περιοχής του Μεγάλου Παλατίου σ αυτούς των Μαγγάνων 47. Σημαντικότατο μοναστήρι της περιο- 40. G.P. Majeska, Russian Travelers to Constantinople in the Fourteenth and Fifteenth centuries, Washington D.C. 1984, σ Müller Wiener, Bildlexikon, ό.π., σ Στο ίδιο, σ H. Maguire, Gardens and Parks in Constantinople, Dumbarton Oaks Papers 54 (2000), 258. Γενικότερα για τους κήπους στο Βυζάντιο: M. Dolezal M. Mavroudi, Theodore Hyrtakenos Description of the Garden of St. Anna and the Ekphrasis of Gardens, Byzantine Garden Culture, ed. Littlewood A. Maguire H. Wolschke-Bulmahn J., Washington D.C. 2002, σ H. Maguire, Paradise Withdrawn, Byzantine Garden Culture, ed. Littlewood A. Maguire H. Wolschke-Bulmahn J., Washington D.C. 2002, σ Maguire, Gardens and Parks, ό.π., σ Για το λήμμα: Oxford Dictionary of Byzantium, ό.π., σ Maguire, Gardens and Parks, ό.π., σ Majeska, The sanctification, ό.π., σ Στο ίδιο, σ. 361.

10 286 Βαλκανικά Σύμμεικτα 16 ( ) χής ήταν αυτό του Αγίου Γεωργίου των Μαγγάνων (Εικ. 4) 48. Η μονή χτίστηκε στα μέσα του 11 ου αιώνα, από τον Κωνσταντίνο Θ Μονομάχο, πάνω σε τεχνητό άνδηρο, βορείως του ανακτόρου των Μαγγάνων και δυτικά της γειτονικής μονής Χριστού Φιλανθρώπου. Το καθολικό κυριαρχούσε στο τοπίο, καθώς υψωνόταν πάνω από το θαλάσσιο τείχος, ενώ ταυτόχρονα είχε άμεση θέα στον Βόσπορο και την ασιατική ακτή. Η ιστορία της μονής είναι λαμπρή, με χαρακτηριστικό παράδειγμα την ανακήρυξη του Ιωάννη Β Κομνηνού αυτοκράτορα στο χώρο αυτό, το Στα τέλη του 12 ου αιώνα η μονή καλλωπίζεται και αποκτά πλούσια βιβλιοθήκη 50. Από τον 14 ο αιώνα στην κατοχή της βρίσκονται, όπως προαναφέρθηκε, και σημαντικά λείψανα, με αποτέλεσμα η αίγλη του μνημείου να θέλγει τους ξένους περιηγητές να την επισκεφθούν 51. Γύρω από τη μονή αναπτυσσόταν και ο κήπος των Μαγγάνων 52 που περιλάμβανε κρήνες, οπωροφόρα δέντρα και γήπεδο με γρασίδι κατάλληλο για ιππασία. Ο κήπος διατασσόταν σε δύο επίπεδα, με το ανώτερο να μοιάζει ότι είναι αναρτημένο στον αέρα. Η γειτονική μονή του Σωτήρος Χριστού του Φιλανθρώπου (Εικ. 4) 53 α- νεγείρεται στις αρχές του 14 ου αιώνα, το 1308, από την Ειρήνη Χούμνου R.G. De Clavijo, Embassy to Tamerlane, , London 1928, σ. 77. R. Demangel E. Mamboury, Le Quartier des Manganes et la Première Région de Constantinople, Paris 1939, σ R. Janin, La géographie ecclésiastique de l empire Byzantin, Première Partie, La Siège de Constantinople et le Patriarcat Oecuménique, tom. III, Les Églises et les Monastères, Paris 1969, σ Müller Wiener, Bildlexikon, ό.π., σ Majeska, Russian Travelers, ό.π., σ V. Kidonopoulos, Bauten in Konstantinopel, Verfall und Zestӧrung, Restaurierung, Umbau und Neubau von Profan- und Sakralbauten, Harrassowitz Verlag, Wiesbaden 1994, σ Janin, La géographie ecclésiastique, ό.π., σ. 71. Müller Wiener, Bildlexikon, ό.π., σ Demangel Mamboury, Le Quartier des Manganes, ό.π., σ. 21. Janin, La géographie ecclésiastique, ό.π., σ. 75. Müller Wiener, Bildlexikon, ό.π., σ Στέφανος του Νόβγκοροντ: Majeska, Russian Travelers, ό.π., σ Maguire, Gardens and Parks, ό.π., σ Demangel Mamboury, Le Quartier des Manganes, ό.π., σ R. Janin, Les deux monastères du Christ Philanthrope, (Revue des) Études Byzantines IV (1946), Janin, La géographie ecclésiastique, ό.π., σ Müller Wiener, Bildlexikon, ό.π., σ Majeska, Russian Travelers, ό.π., σ Talbot, The Restoration, ό.π., σ Kidonopoulos, Bauten in Konstantinopel, ό.π., σ Ειρήνη Λασκαρίνα Παλαιολογίνα ή Χούμναινα, κόρη του Νικηφόρου Χούμνου: Janin, La géographie ecclésiastique, ό.π., σ Talbot, The Restoration, ό.π., σ Kidonopoulos, Bauten in Konstantinopel, ό.π., σ. 34. A. M. Talbot, Building Activity in Constantinople under Andronikos II: The Role of Women Patrons in the Construction and Restoration of Monasteries, Byzantine Constantinople: Monuments, Topography and Everyday Life, ed. Necipoğlu N., Leiden 2001, σ. 339.

11 Μαρία Φωτούχου 287 Στην ουσία το μοναστήρι αποτελεί αποκατάσταση παλαιότερης μονής άγνωστης ονομασίας. Από το κτίσμα σώζονται τα θεμέλια και το μπροστινό ημιυπόγειο. Ως σημείο εορτασμού για την τοπική κοινωνία μαρτυρείται από προσκυνητές του 14 ου -15 ου αιώνα με την ονομασία Αγίασμα του Σωτήρος 55. II. Δεύτερη ρεγεώνα Η δεύτερη ρεγεώνα είναι ουσιαστικά ο πρώτος λόφος της Κωνσταντινούπολης, η περιοχή της αρχαίας Ακρόπολης 56. Στα δυτικά, τα σύνορά της είναι η προέκταση της ίδιας νοητής γραμμής που ορίζει την πρώτη ρεγεώνα, ενώ στα ανατολικά σχηματίζει τεταρτοκύκλιο που ξεκινά πίσω από το Αυγουσταίο και φτάνει ως την περιοχή Degirmenkapi. Καθώς το σημείο συνένωσης των τεσσάρων πρώτων ρεγεώνων αποτελεί το κέντρο της Κωνσταντινούπολης του Κωνσταντίνου, η Μεγάλη Εκκλησία ή Αγία Σοφία (Εικ. 5) 57 είναι το κατ εξοχήν μνημείο από το οποίο πρέπει να ξεκινήσει η μελέτη της ρεγεώνας. Η ιουστινιάνεια Αγία Σοφία κτίζεται τα έτη στον νέο ρυθμό που συνδυάζει αρμονικά τη βασιλική με το περίκεντρο τρουλαίο οικοδόμημα. Αυτός ακριβώς ο τρούλος του ναού θα αποτελέσει και το μεγαλύτερο δομικό του πρόβλημα, καθώς καταρρέει τρεις φορές 58. Οι σταυροφόροι που παίρνουν υπό την κυριαρχία τους το μνημείο 55. Ρώσος Ανώνυμος: Majeska, Russian Travelers, ό.π., σ Διάκονος Ζωσιμάς: Στο ίδιο, σ Janin, La géographie ecclésiastique, ό.π., σ Müller Wiener, Bildlexikon, ό.π., σ Notitia Dignitatum, ό.π., σ Janin, Constantinople Byzantin, ό.π., σ M.D. Volonakis, Saint Sophia and Constantinople, London 1920, σ Ch. Diehl, Constantinople, Paris 1924, σ Π.Α. Μιχελή, Η Αγία Σοφία, Αθήνα T.F. Mathews, The Byzantine Churches of Istanbul. A Photographic Survey, United States of America 1976, σ , όπου σύνοψη της βιβλιογραφίας της σχετικής με το μνημείο. G. Dagron, Constantinople Imaginaire. Études sur le Recueil des Patria, Paris 1984, σ R.J. Mainstone, Hagia Sophia. Architecture, Stucture and Liturgy of Justinian s Great Church, Hungary Santa Sophia di Constantinopoli. L arredo marmoreo della grande chiesa Giustinianea, ed. Guidobaldi A.G Barsanti, Roma R.S. Nelson, Hagia Sophia, , Chicago-London Müller Wiener, Bildlexikon, ό.π., σ Majeska, Russian Travelers, ό.π., σ Hagia Sophia. From the Age of Justinian to the Present, ed. Mark R. Çakmak A.Ş., New York Kidonopoulos, Bauten in Konstantinopel, ό.π., σ W.E. Kleinbauer A. White H. Matthews, Hagia Sophia, London Από τους περιηγητές αναλυτικά την περιγράφει ο Clavijo: De Clavijo, Embassy to Tamerlane, ό.π., σ Πρώτη φορά το 557 και ανακατασκευάζεται το 562 από τον Ισίδωρο το Νεότερο. Δεύτερη φορά το 989 και ξανακτίζεται από τον Trad: Mathews, The Byzantine Churches, ό.π., σ S. Kirimtayif, Converted Byzantine Churches in Istanbul. Their Transformation into Mosques and Masjids, Istanbul 2001, σ

12 288 Βαλκανικά Σύμμεικτα 16 ( ) προσθέτουν το 1230 αντηρίδες και ένα κωδωνοστάσιο στη δυτική πλευρά 59. Λίγα χρόνια αργότερα, ο Μιχαήλ Η, προετοιμάζοντας το ναό για τη στέψη του, προσπαθεί να επαναφέρει τον άμβωνα, τη σολέα και το Βήμα στην αρχική τους θέση 60 και κοσμεί το ναό με το ψηφιδωτό της Δέησης (Εικ. 6-7) 61. Κατά τον 14 ο αιώνα η Αγία Σοφία γνωρίζει δύο φάσεις επισκευών. Η πρώτη χρονολογείται στα 1327 και οφείλεται στη βούληση του αυτοκράτορα Ανδρονίκου Β. Τότε λαμβάνουν χώρα εκτεταμένες επισκευαστικές εργασίες με σημαντικότερη την προσθήκη αντηρίδων 62. Λίγα χρόνια αργότερα ο σεισμός του 1346 προκαλεί σημαντικές φθορές στον τρούλο, τις οποίες επιδιορθώνουν ο Γεώργιος Συναδινός Αστράς και ο Ιταλός Giovanni Peralta 63. To , όταν ο μοναχός Αλέξανδρος επισκέφθηκε την εκκλησία 64, η αίγλη της παρέμενε αδιαμφισβήτητη, καθώς όπως μας λέει ο ίδιος «είναι αδύνατο να περιγράψει κανείς την ομορφιά της» 65. Τη μεγαλοσύνη της υπογραμμίζει μισό αιώνα αργότερα και ο Pero Tafur που τη βλέπει να δεσπόζει σαν «μεγάλο βουνό» 66. Λίγο νοτιότερα της Αγίας Σοφίας συναντάμε τις Θέρμες του Ζευξίππου (Εικ. 3, 8) 67. Οι θέρμες κτίστηκαν κατά την ανακαίνιση του αρχαίου Βυζαντίου από τον Σεπτίμιο Σεβήρο και επισκευάστηκαν από τον Κωνσταντίνο και τον Ιουστινιανό μετά την καταστροφή που είχαν υποστεί κατά τη Στάση του Νίκα. Το όνομά τους προέρχεται από την παραφθορά της φράσης «Ζευς 59. From Byzantium to Istanbul, ό.π., σ Talbot, The Restoration, ό.π., σ Ο Whittemore περιγράφει το ψηφιδωτό αναλυτικά, το χρονολογεί όμως στην πρώιμη κομνήνεια περίοδο: Th. Whittemore, The Mosaics of Hagia Sophia at Istanbul, Fourth Preliminary Report, Work done in The Deesis Panel of the South Gallery, Boston 1952, σ , κυρίως σ C. Mango, The Mosaics of St. Sophia at Istanbul, Washington D.C. 1962, σ. 29. O. Demus, The Style of Kariye Djami and its Place in the Development of Palaeologan Art, The Karyie Djami, vol. IV, Studies in the Art of the Karyie Djami and its Intellectual Background, ed. Underwood P., London 1975, σ , σ Nelson, Hagia Sophia, ό.π., σ. 22. Hagia Sophia, ό.π., σ. 77. Talbot, The Restoration, ό.π., σ S. Kalopissi Verti, Patronage and Artistic Production in Byzantium during the Palaiologan Period, Byzantium: Faith and Power ( ). Perspectives on Late Byzantine Art and Culture, ed. Brooks S.T., New Haven-London 2006, σ Kirimtayif, Converted Byzantine Churches, ό.π., σ Müller Wiener, Bildlexikon, ό.π., σ. 91. Matschke, Builders and building, ό.π., σ Kirimtayif, Converted Byzantine Churches, ό.π., σ Majeska, Russian Travelers, ό.π., σ Στο ίδιο, σ P. Tafur, Travels and Adventures, , ed. Letts M., London 1926, σ Mango, The Brazen House, ό.π., σ Janin, Constantinople Byzantin, ό.π., σ Bassett, The urban image, ό.π., σ Crow Bardill Bayliss, The Water Supply, ό.π., σ. 10.

13 Μαρία Φωτούχου 289 Ίππιος» που αντιπροσώπευε την ονομασία του ναού πάνω στον οποίο κτίστηκαν τα λουτρά. Οι δημόσιες αυτές θέρμες κάθε άλλο παρά στερούνταν πολυτέλειας. Ήταν διακοσμημένες με αγάλματα όλων των εποχών που απεικόνιζαν αρχαίους φιλόσοφους, ποιητές και στρατηγούς. Από τον 12 ο ως τον 15 ο αιώνα ακολουθούν την παρακμή που χαρακτηρίζει όλο το παλαιό κέντρο της Κωνσταντινούπολης. Την περίοδο αυτή τμήμα των λουτρών λειτουργεί ως αποθέτης, ενώ αργότερα η περιοχή εποικοδομείται 68. III. Τρίτη ρεγεώνα Η τρίτη ρεγεώνα είναι η περιοχή του Ιππόδρομου, η οποία καταλήγει στη θάλασσα συμπεριλαμβάνοντας το λιμένα του Ιουλιανού 69. Ο Ιππόδρομος της Κωνσταντινούπολης (Εικ. 9-10) 70, που είχε ως πρότυπο το Circus Maximus της Ρώμης, ήταν ένας από τους μεγαλύτερους. Η βυζαντινή του εκδοχή είχε μήκος περίπου τετρακοσίων ογδόντα μέτρων 71. Η εκκίνηση γινόταν από τις «carceres» ή «μάγγανα» που ήταν αφετήριος μηχανισμός. Η απέναντι νοτιοδυτική άκρη ονομαζόταν «σφενδόνη» λόγω του σχήματός της και επιστεφόταν από κιονοστοιχία τριάντα επτά κολόνων, από τις οποίες ως τον 14 ο αιώνα είχαν απομείνει οι είκοσι τέσσερις 72. Ο στίβος χωριζόταν σε δύο διαύλους με τη «σπίνα» ή «εύριπο». Κατά μήκος του φράγματος αυτού ήταν τοποθετημένα διάφορα έργα τέχνης 73, από τα οποία 68. Müller Wiener, Bildlexikon, ό.π., σ Notitia Dignitatum, ό.π., σ Janin, Constantinople Byzantin, ό.π., σ Notitia Dignitatum, ό.π., σ Diehl, Constantinople, ό.π., σ Janin, Constantinople Byzantin, ό.π., σ R. Guilland, Étude sur l Hippodrome de Byzance: Les Spectacles de l Hippodrome, Byzantinoslavica XXVII/2 (1966), R. Guilland, Les Hippodromes de Byzance. L Hippodrome de Severe et l Hippodrome de Constantine le Grand, Byzantinoslavica XXXI (1970), R. Guilland, Étude sur l Hippodrome de Byzance: Les Dimensions de l Hippodrome, Byzantinoslavica XXXI (1970), Müller Wiener, Bildlexikon, ό.π., σ Α. Ιωαννίδης, «Ο Βυζαντινός Ιππόδρομος στην Κωνσταντινούπολη», Αρχαιολογία 4 (Αύγουστος 1982), Dagron, Constantinople Imaginaire, ό.π., σ Majeska, Russian Travelers, ό.π., σ J. Ebersolt, Constantinople Byzantine et les Voyageurs du Levant, London 1986, σ S.G. Bassett, The Antiquities in the Hippodrome of Constantinople, Dumbarton Oaks Papers 45 (1991), Kidonopoulos, Bauten in Konstantinopel, ό.π., σ Bassett, The urban image, ό.π., σ , Βλ. και το πρόσφατο: Hippodrom/Atmeydani: a stage for Istanbul s history, ed. Pitarakis Br., vol. I-II, Istanbul Guilland, Les Dimensions, ό.π., σ Müller Wiener, Bildlexikon, ό.π., σ Αναλυτικά: Bassett, The Antiquities, ό.π., σ Bassett, The urban image, ό.π., σ

14 290 Βαλκανικά Σύμμεικτα 16 ( ) σώζονται μεταξύ άλλων ο οβελίσκος του Μ. Θεοδόσιου 74 και το δελφικό αφιέρωμα με τα ελισσόμενα κορμιά τριών φιδιών 75. Στο μέσον περίπου της ανατολικής πλευράς, επάνω από τα καθίσματα, βρισκόταν το αυτοκρατορικό θεωρείο, το «κάθισμα» 76, το οποίο συνδεόταν με το Μεγάλο Παλάτιο που βρισκόταν πίσω από τον Ιππόδρομο, ενώ σε βάθρο πάνω απ αυτό ήταν τοποθετημένο το σύνταγμα των αλόγων που σήμερα κοσμεί την πρόσοψη του Αγίου Μάρκου 77. Από την περίοδο της Λατινοκρατίας και έπειτα ο χώρος άρχισε να μεταβάλλεται σε ερείπια. Τον 14 ο και τον 15 ο αιώνα σπάνια χρησιμεύει πια ως χώρος συγκέντρωσης του πλήθους, μειώνεται σε διαστάσεις, ενώ από περιηγητές 78 πληροφορούμαστε ότι κατά τη βασιλεία του Ανδρονίκου Γ ( ) χρησιμοποιείται για διάφορες εκδηλώσεις, όπως αγώνες και ιπποδρομίες 79. Όπως ειπώθηκε παραπάνω, η τρίτη ρεγεώνα απέληγε σε λιμάνι με την ονομασία λιμάνι του Ιουλιανού ή της Σοφίας (Εικ. 11) 80. Το λιμάνι στην πρώτη του φάση είχε κτιστεί από τον Ιουλιανό πριν ξεκινήσει την εκστρατεία του εναντίον των Περσών. Προβλήτες κατασκευάζει σ αυτό ο Αναστάσιος Α, ενώ με πρωτοβουλία της αυτοκράτειρας Σοφίας, στα χρόνια του Ιουστίνου Β, ο λιμένας εκβαθύνθηκε. Οι εγκαταστάσεις του ήταν σε λειτουργία καθ όλη τη βυζαντινή και υστεροβυζαντινή περίοδο. Από τον 13 ο αιώνα η ονομασία υπό την οποία είναι γνωστό είναι «λιμάνι του Κο- 74. Bassett, The Antiquities, ό.π., σ. 94. Περιγράφεται αναλυτικά μαζί με άλλα έργα τέχνης από τον Gilles κατά τη διαμονή του στην Κωνσταντινούπολη τον 16 ο αιώνα: K. Byrd, Pierre Gilles and the Topography of Constantinople, Istanbul, Myth to Modernity 1, Selected Themes, ed. Başgelen N. Johnson B., Annual Supplement of Arkeologive Sanat Magasine, Istanbul 2002, σ Bassett, The urban image, ό.π., σ , Ch. Buondelmonti, Description des Iles de l Archipel, ed. Legrand É., Paris 1897, σ. 87. Volonakis, Saint Sophia, ό.π., σ. 19. De Clavijo, Embassy to Tamerlane, ό.π., σ. 71. Bassett, The Antiquities, ό.π., σ. 90, 94. Bassett, The urban image, ό.π., σ. 65, Janin, Constantinople Byzantin, ό.π., σ R. Guilland, Études sur la topographie de l Hippodrome de Constantinople Byzantine. L escalier en colimaçon menant du Grand Palais à la tribune du Kathisma, Δελτίο της Χριστιανολογικής Αρχαιολογικής Εταιρείας, περ. Δ, τ. Δ ( ), Bassett, The urban image, ό.π., σ Buondelmonti, Description, ό.π., σ. 86. De Clavijo, Embassy to Tamerlane, ό.π., σ Janin, Constantinople Byzantin, ό.π., σ Στο ίδιο, σ R. Guilland, Études de Topographie de Constantinople Byzantine, Berlin-Amsterdam 1969, τ. ΙΙ, σ Αλ. Σταυρίδου Ζαφράκα, «Το Κοντοσκάλιο και το Επτάσκαλο. Συμβολή στη μελέτη των λιμανιών της Κωνσταντινούπολης κατά την ύστερη περίοδο», Βυζαντινά 13 (1985), τ. 2, σ

15 Μαρία Φωτούχου 291 ντοσκαλίου» 81, σύμφωνα με τη Σταυρίδου-Ζαφράκα. Η ερευνήτρια απέδειξε ότι το λιμάνι του Κοντοσκελίου 82, που πήρε το όνομά του από τον τουρμάρχη Αγαλλιανό Κοντοσκέλη, το Κοντοσκέλιο του Μιχαήλ Η Παλαιολόγου 83 και το Κοντοσκάλιο του Ιωάννη Η Παλαιολόγου 84 ταυτίζονται και μάλιστα είναι το ίδιο λιμάνι με αυτό της Σοφίας 85. IV. Τέταρτη ρεγεώνα Η τέταρτη ρεγεώνα καταλαμβάνει την περιοχή ανάμεσα στον πρώτο και τον δεύτερο λόφο της Κωνσταντινούπολης 86. Στα νότια ξεκινάει από το Μίλιον και καταλήγει στις ακτές του Κεράτιου κόλπου. Από τα κτίσματα της πρώτης περιόδου της Κωνσταντινούπολης τα σημαντικότερα είναι το Μίλιον και το Αυγουσταίον. Tο Αυγουσταίον (Εικ. 3, 5, 9) 87 είναι η πλατεία που βρίσκεται νότια του ναού της Αγίας Σοφίας, η οποία ονομάστηκε έτσι προς τιμήν της μητέρας του Μεγάλου Κωνσταντίνου στην οποία είχε απονεμηθεί ο τίτλος της Αυγούστας. Στον ίδιο χώρο προϋπήρχε αγορά τροφίμων που στεγαζόταν σε οικοδόμημα με την ονομασία «Τετράστοο» από τα χρόνια του Σεπτιμίου Σεβήρου, έκταση του οποίου κατέλαβε κατά την ίδρυσή του το Αυγουσταίο. Λόγω της θέσης του και της γειτνίασής του με σημαντικά οικοδομήματα το Αυγουσταίο δεν έχασε την αίγλη του στο πέρασμα των αιώνων. Χρησιμοποιείται κυρίως ως πλατεία προθάλαμος της Αγίας Σοφίας σε ημέρες εορτών και κατά τη στέψη των αυτοκρατόρων. Από τον 13 ο αιώνα μάλιστα συγκαταλέγεται στην ιδιοκτησία της Αγίας Σοφίας. Το 1316 σημειώνονται σ αυτό εκτεταμένες καταστροφές λόγω θύελλας, τις οποίες ο αυτοκράτορας Ανδρόνικος Β σπεύδει να αποκαταστήσει διατάσσοντας ευρείας κλίμακας στερεωτικές και ανακαινιστικές εργασίες Με την ονομασία «Κονδοσκάλιν» περιγράφεται λιμένας πλησίον του Μεγάλου Παλατίου και από τον Buondelmonti: Buondelmonti, Description, σ Janin, Constantinople Byzantin, σ Σταυρίδου Ζαφράκα, «Το Κοντοσκάλιο», ό.π., σ Janin, Constantinople Byzantin, ό.π., σ W. Müller Wiener, Die Häfen von Byzantion, Konstantinupolis, Istanbul, Tübingen 1994, σ Janin, Constantinople Byzantin, ό.π., σ Müller Wiener, Die Häfen, ό.π., σ Σταυρίδου Ζαφράκα, «Το Κοντοσκάλιο», ό.π., σ , Notitia Dignitatum, ό.π., σ Janin, Constantinople Byzantin, ό.π., σ Notitia Dignitatum, ό.π., σ Mango, The Brazen House, ό.π., σ Janin, Constantinople Byzantin, ό.π., σ Müller Wiener, Bildlexikon, ό.π., σ Ebersolt, Voyageurs du Levant, ό.π., σ Byrd, Pierre Gilles, ό.π., σ Bassett, The urban image, ό.π., σ Müller Wiener, Bildlexikon, ό.π., σ

16 292 Βαλκανικά Σύμμεικτα 16 ( ) Το Μίλιον (Εικ. 3, 5) 89 ήταν αρχικά μια απλή στήλη από την οποία ξεκινούσε η Μέση Οδός, αποτελώντας ταυτόχρονα και το σημείο απ όπου ξεκινούσε η μέτρηση των χιλιομετρικών αποστάσεων. Στα μέσα του 4 ου αιώνα, ο Μ. Κωνσταντίνος στο χώρο της στήλης αυτής υψώνει τετράγωνο οικοδόμημα με θόλο που στηριζόταν σε μαρμάρινους κίονες. Το οικοδόμημα αυτό καίγεται στη μεγάλη πυρκαγιά που ξεσπά στην πόλη κατά την άλωση από τους σταυροφόρους και στο τέλος του 13 ου αιώνα τα κατάλοιπά του, καθώς και ολόκληρη η περιοχή, περνά στη δικαιοδοσία της Αγίας Σοφίας 90. Σώζεται ως τον 15 ο αιώνα, οπότε και εξαφανίζεται με την ανοικοδόμηση που προωθούν οι Οθωμανοί. Η Μέση ή Ρηγία Οδός (Εικ. 12) 91, όπως προαναφέρθηκε, ξεκινούσε από το Μίλιον. Ήταν η βασική οδική αρτηρία της πόλης και στην ουσία αποτελούσε το ανατολικό άκρο της ρωμαϊκής προέκτασης της Εγνατίας Οδού 92. Στο σημείο του Καπιτωλίου του Κωνσταντίνου διακλαδιζόταν 93, με τον ένα κλάδο να συνεχίζει βόρεια ως την πύλη του Χαρισίου ή της Αδριανούπολης και τον άλλο νότια ως τη Χρυσή Πύλη 94. Βέβαια, η αρχική πρόθεση του Κωνσταντίνου ήταν να καλύψει την απόσταση από το Μεγάλο Παλάτι ως την Αγορά 95, γεγονός το οποίο δικαιολογεί και την επιλογή του ονόματος, καθώς η Ρηγία οδός πραγματικά τέμνει στη μέση τη χερσόνησο. Η Μέση ήταν εξαρχής προορισμένη να αποτελέσει τον εμπορικό πυρήνα της πόλης και γι αυτό το λόγο εφοδιάστηκε με διώροφες στοές στις δύο πλευρές της. Επίσης, αποτελεί τον άξονα πάνω στον οποίο δομήθηκε το οδικό δίκτυο της πόλης 96, καθώς το μεγαλύτερο ποσοστό των δευτερευουσών οδών είναι κάθετες σ αυτή. Τέλος, λειτουργεί ως τα μέσα του 12 ου αιώνα και ως Via Triumphalis 97, ενώ πολλά κτήρια που σχετίζονται με δημόσιες χρήσεις κτίζονται εκατέρωθεν αυτής (Εικ. 13). Η οδός διατηρείται άθικτη ως τα μέσα του 89. Mango, The Brazen House, ό.π., σ Müller Wiener, Bildlexikon, ό.π., σ Ebersolt, Voyageurs du Levant, ό.π., σ Müller Wiener, Bildlexikon, ό.π., σ Mango, The Brazen House, ό.π., σ Berger, Streets and public spaces, ό.π., σ Mango, The Brazen House, ό.π., σ. 80. Berger, Streets and public spaces, ό.π., σ Mango, The Brazen House, ό.π. Majeska, Russian Travelers, ό.π., σ. 34, υποσημ. 34. Κατά τον Majeska, η διακλάδωση γινόταν στο σημείο του Forum Amastrianum. 95. Guilland, Études de Topographie, ό.π., σ Berger, Streets and public spaces, ό.π., σ C. Mango, The Triumphal Way of Constantinople and the Golden Gate, Dumbarton Oaks Papers 54 (2000),

17 Μαρία Φωτούχου ου αιώνα, όπως μας μαρτυρά ο Στέφανος του Νόβγκοροντ 98, χωρίς όμως να διατηρεί την πρωτεύουσα θέση της ως εμπορικό κέντρο της πρωτεύουσας, καθώς το τελευταίο είχε μεταφερθεί βορειότερα στα παράλια του Κεράτιου, όπου δραστηριοποιούνταν οι Λατίνοι έμποροι 99. Η Θεοτόκος των Χαλκοπρατείων (Εικ. 14) 100 βρισκόταν βόρεια του Πατριαρχείου και σε μικρή απόσταση από το συγκρότημα της Αγίας Σοφίας. Η αρχική φάση του ναού ανάγεται στην παλαιοχριστιανική περίοδο, περίπου στο 448, και αποδίδεται σε δύο κτήτορες: την Πουλχερία, αδελφή του Θεοδοσίου Β, και την αυτοκράτειρα Βερίνα, σύζυγο του Λέοντα Α 101. Ο ναός πρωτοστάτησε στην ιστορία της πόλης, καθώς είχε διατελέσει πατριαρχικός ναός για μια πενταετία, κατά το Κατά τη Λατινοκρατία χρησιμοποιήθηκε από τον λατινικό κλήρο. Ο ναός ανήκει στον τύπο της τρίκλιτης βασιλικής με μία τρίπλευρη αψίδα και νάρθηκα στα δυτικά. Κατά τη βασιλεία του Βασιλείου Α προστέθηκε και τρούλος 103. Επίσης, σε φιλολογικές πηγές μαρτυρούνται και τρία παρεκκλήσια: της Σωρού, του Χριστού και του Αγίου Ιακώβου 104, ενώ στη βορειοδυτική γωνία υπήρχε ένα οκταγωνικό κτίσμα που έχει θεωρηθεί βαπτιστήριο 105. Κατά τον 14 ο αιώνα χρονολογούνται εργασίες ανακαίνισης 106. V. Πέμπτη ρεγεωνα Η πέμπτη ρεγεώνα 107 περιλαμβάνει την περιοχή που ξεκινά γειτονικά της Αγίας Σοφίας και φτάνει ως τον λιμένα Προσφόριο. Το σημαντικότερο κτήριο που περιλαμβάνει είναι το Στρατήγιο. Κατά τον 14 ο αιώνα δεν σημειώνεται κάποια ουσιαστική οικοδόμηση ή ανακαίνιση στα εδαφικά όρια της παρούσας ρεγεώνας. 98. Guilland, Études de Topographie, ό.π., σ Majeska, Russian Travelers, ό.π., σ Mango, The Commercial Map, ό.π., σ Janin, La géographie ecclésiastique, ό.π., σ Mathews, The Byzantine Churches, ό.π., σ Müller Wiener, Bildlexikon, ό.π., σ Για τα παρεκκλήσια: C. Mango, Notes on Byzantine Monuments, Dumbarton Oaks Papers ( ), Janin, La géographie ecclésiastique, ό.π., σ Στο ίδιο, σ Mathews, The Byzantine Churches, ό.π., σ Mango, Notes on Byzantine Monuments, ό.π., σ Ο Mango, βασιζόμενος κυρίως στη θεματολογία τού αποσπασματικά σωζόμενου ψηφιδωτού διακόσμου, το ταύτισε με το παρεκκλήσιο του Αγ. Ιακώβου: Mango, Notes on Byzantine Monuments, ό.π., σ Müller Wiener, Bildlexikon, ό.π., σ Notitia Dignitatum, ό.π., σ Janin, Constantinople Byzantin, ό.π., σ. 51.

18 294 Βαλκανικά Σύμμεικτα 16 ( ) VI. Έκτη ρεγεώνα Η έκτη ρεγεώνα 108 οριοθετείται από δύο οδούς στα νότια τη Μέση και στα δυτικά από το Μακρό Έμβολο. Στα βόρεια φτάνει ως την ακτή περικλείοντας το λιμένα του Νεωρίου και στα δυτικά ακολουθεί τη νοητή πορεία από το εν λόγω λιμάνι ως την Αγορά του Κωνσταντίνου. Ο λιμένας του Νεωρίου πιθανότατα ταυτίζεται με το ακμάζον κατά την υστεροβυζαντινή περίοδο νεώριο του Επτασκάλου (Εικ. 11) 109. Η θέση του λιμανιού θεωρείται αβέβαιη, με μόνο σίγουρο στοιχείο ότι βρισκόταν στην ακτή του Κεράτιου. Το λιμάνι του Επτασκάλου, με πρωτοβουλία του αυτοκράτορα Ιωάννη Στ Καντακουζηνού, επιδέχεται γενικευμένες εργασίες ανακατασκευής το , οι οποίες σχετίζονται με τις πολεμικές προετοιμασίες του αυτοκράτορα μπροστά στο ενδεχόμενο αναμέτρησης με τους Γενουάτες. Στο πλαίσιο αυτό λαμβάνουν χώρα ο καθαρισμός και η εκβάθυνση του λιμανιού, επισκευάζονται τα τείχη του Κεράτιου και κτίζεται τάφρος που περιτρέχει το τμήμα από την πύλη του Ευγενίου (Εικ. 34) ως την Ξύλινη. Το 1354 ο ίδιος αυτοκράτορας προσθέτει ακόμα μια σκάλα στο λιμάνι 111. Γενικότερα, την περιοχή της έκτης ρεγεώνας μονοπωλούσαν οι εγκαταστάσεις των Αμαλφιτανών, Πισατών και Γενουατών εμπόρων (Εικ. 15) 112. Η εγκατάσταση των Αμαλφιτανών ήταν η παλαιότερη στην Κωνσταντινούπολη 113 και τοποθετείται στο δυτικότερο άκρο της έκτης ρεγεώνας, στην περιοχή της πύλης του Περάματος και εν μέσω των παροικιών της Βενετίας και της Πίζας 114. Από την εγκατάσταση των Βενετών και έπειτα οι Αμαλφιτανοί έχουν να αντιμετωπίσουν έναν εμπορικά πιο δυνατό αντίπαλο που τους καταφέρει καίρια πλήγματα. Από το 1088, σύμφωνα με χρυσόβουλο του Αλεξίου Α και για κάθε χρόνο, οι Αμαλφιτανοί υποχρεούνται να κατα Notitia Dignitatum, ό.π., σ Janin, Constantinople Byzantin, ό.π., σ Guilland, Études de Topographie, ό.π., σ Müller Wiener, Bildlexikon, ό.π., σ. 62. Σταυρίδου Ζαφράκα, «Το Κοντοσκάλιο», ό.π., σ , , Σταυρίδου Ζαφράκα, στο ίδιο, σ. 1309, Müller Wiener, Bildlexikon, ό.π., σ Mango, The Commercial Map, ό.π., σ Γεράσιμος, Κωνσταντινούπολη, ό.π., σ Αναλυτικά για το φαινόμενο των ξένων εμπόρων και των παροικιών τους: Magdalino, The maritime neighborhoods, ό.π., σ R. Janin, Les Sanctuaires des Colonies Latines à Constantinople, (Revue des) Études Byzantines IV (1946), 164. P. Magdalino, Studies on the History and Topography of Byzantine Constantinople, Hampshire-Burlington 2007, σ , εδώ βλ. σ Janin, Constantinople Byzantin, ό.π., σ. 246.

19 Μαρία Φωτούχου 295 βάλλουν τρία υπέρπυρα στην εκκλησία του Αγίου Μάρκου στη Βενετία 115. Σταδιακά, ο ανταγωνισμός τους με μια υπερδύναμη της εποχής θα τους οδηγήσει στο μαρασμό. Εγκαταστάσεις Αμαλφιτανών 116 στη Μεσόγειο μαρτυρούνται έως τα μέσα του 14 ου αιώνα 117, ενώ δεν ξέρουμε πότε εγκατέλειψαν την Κωνσταντινούπολη. Η εμπορική τους σκάλα θα πρέπει να τοποθετηθεί πλησίον αυτής των Πισατών και το οικιστικό κομμάτι 118 της παροικίας κοντά στην πύλη του Νεωρίου. Οι τελευταίοι αποκτούν προνομιακή θέση το μετά από παραχώρηση μιας σκάλας, μιας εκκλησίας αφιερωμένης στον Άγιο Νικόλαο και του δικαιώματος να εγκατασταθούν δίπλα στους Αμαλφιτανούς. Τα παραπάνω εκχωρήθηκαν από τον Αλέξιο Α μαζί με το σπουδαιότερο όλων: μειωμένους φόρους που ανέρχονταν μόλις στο τέσσερα τοις εκατό 120. Τα διαφορετικού τύπου προνόμια και ο συνεχής ανταγωνισμός μεταξύ των ιταλικών πόλεων οδηγεί τους Πισάτες να επιτεθούν εναντίον των Γενουατών, γεγονός το οποίο με τη σειρά του οδηγεί στην εκδίωξή τους από την πόλη ως το Μέσα σε λιγότερο από τριάντα χρόνια από την επιστροφή τους αναγκάζονται να εγκαταλείψουν ξανά την πόλη λόγω των γεγονότων του Επιστρέφουν μετά από συμφωνία με τον Ισαάκιο Β, η οποία επικυρώνεται με χρυσόβουλο. Στο χρυσόβουλο 123 ορίζονται επακριβώς τα όρια της συνοικίας τους, από την πύλη Veteris Rectoris ως την πύλη του Νεωρίου, και αναφέρονται οι δρόμοι και όλα τα κτήρια που αυτή περιλαμβάνει. Επιπλέον, τους παραχωρούνται τρεις σκάλες, πάγκοι αργυραμοι Janin, Les Sanctuaires, ό.π., σ Janin, Constantinople Byzantin, ό.π., σ Κατά τον Magdalino, υποχρεώνονταν να καταβάλουν ένα νόμισμα το χρόνο: Magdalino, Constantinople Médiéval, ό.π., σ Janin, Constantinople Byzantin, ό.π., σ Janin, Les Sanctuaires, ό.π., σ Κατά τη διάρκεια της ακμής της παροικίας κτίστηκαν από τους Αμαλφιτανούς σημαντικά θρησκευτικά κέντρα τόσο στην Κωνσταντινούπολη όσο και εκτός των συνόρων της: Janin, Les Sanctuaires, ό.π., σ Magdalino, Constantinople Médiéval, ό.π., σ Magdalino, The maritime neighborhoods, ό.π., σ Για τη χρονολόγηση στο 1111: Magdalino, Constantinople Médiéval, ό.π., σ. 87. M. Angold, Η Βυζαντινή Αυτοκρατορία από το 1025 έως το Μια πολιτική ιστορία, Αθήνα 1997, σ Γεράσιμος, Κωνσταντινούπολη, ό.π., σ Για τη χρονολόγηση στο 1112: Janin, Constantinople Byzantin, ό.π., σ Ζ. Βάλτερ, Η καθημερινή ζωή στο Βυζάντιο στον αιώνα των Κομνηνών ( ), Αθήνα 1990, σ Janin, Constantinople Byzantin, ό.π., σ Γεράσιμος, Κωνσταντινούπολη, ό.π., σ Πιο αναλυτικά στην επόμενη ρεγεώνα, όπου εξετάζονται και εγκαταστάσεις των Βενετών Janin, Constantinople Byzantin, ό.π., σ. 250.

20 296 Βαλκανικά Σύμμεικτα 16 ( ) βών όπως και τα «ενοικικά» της μονής του Αγίου Αντωνίου και της σκάλας του, από την οποία άρχιζε και η συνοικία των Πισατών 124. Τελευταία παροικία είναι αυτή των Γενουατών (Εικ. 15) 125, η οποία τοποθετείται από την πύλη Veteris Rectoris ως την πύλη του Ευγενίου 126. Ο Μανουήλ Α, το , τους παραχωρεί χώρο εγκατάστασης και μία εκκλησία στην προσπάθειά του να περιορίσει τη δύναμη των Ενετών αυξάνοντας τον ανταγωνισμό. Τα αποτελέσματα όμως υπερέβαιναν τις προσδοκίες τού αυτοκράτορα, καθώς οι Γενουάτες έγιναν στόχος συχνών και συντονισμένων επιθέσεων από τους Πισάτες και τους Βενετούς 128. Με χρυσόβουλο λόγο του επικυρώνονται τα κεκτημένα τους και τους παρέχεται πλέον το προνόμιο να καταβάλουν φόρο μόνο τέσσερα τοις εκατό, όπως οι Πισάτες. Οι σφαγές του τους οδηγούν έξω από την Κωνσταντινούπολη και σε αντίποινα μετατρέπονται σε πειρατές. Οι προσπάθειες του Ισαακίου Β Άγγελου επαναφέρουν την τάξη και την ηρεμία στην πρωτεύουσα και τα παράλια. Με χρυσόβουλο του υπόσχεται αποζημιώσεις στους Γενουάτες, όπως και ένα παλάτι 132 και μια ακόμα εμπορική σκάλα. Κατά την άλωση του 1204 συναντούν την εχθρότητα των Βενετών, οι οποίοι τους απομακρύνουν από τις θέσεις τους. Μόνο έπειτα από τις συνθήκες του 1212 και του καταφέρνουν να ανακτήσουν την παλιά τους περιοχή στην πρωτεύουσα. Την επαύριο της εισόδου του Μιχαήλ Η στην πόλη οι συνθήκες έχουν για άλλη μια φορά αντιστραφεί. Οι Γενουάτες σύμμαχοι του 124. Για τα επιπλέον κτήρια: Magdalino, Constantinople Médiéval, ό.π., σ Για τις εγκαταστάσεις των Γενουατών και τη δραστηριότητά τους στη Μεσόγειο: M. Balard, Les Génois en Romanie entre 1204 et Recherches dans les minutiers notariaux génois, Mélandes d Archéologie et d Histoire publiés par l Ecole Française de Rome 78, Paris M. Balard, Genois et Pisans en Orient (fin du XIIIe-debut du XIVe siècle), Genova, Pisa e il Mediterraneo tra Due e Trecento, per il VIIo Centenario della battaglia della Meloria, (Genova, ottobre 1984), Gênes Janin, Constantinople Byzantin, ό.π., σ Magdalino, Constantinople Médiéval, ό.π., σ Magdalino, The maritime neighborhoods, ό.π., σ Η πύλη του Ευγενίου βρίσκεται στα ανατολικά του λιμένα Προσφόριον και μέσα στα όρια της πέμπτης ρεγεώνας Janin, Les Sanctuaires, ό.π., σ Γεράσιμος, Κωνσταντινούπολη, ό.π., σ Ο Βάλτερ τοποθετεί την εγκατάστασή τους στο 1167: Βάλτερ, Η καθημερινή ζωή, ό.π., σ Janin, Les Sanctuaires, ό.π., σ Βάλτερ, Η καθημερινή ζωή, ό.π., σ Angold, Η Βυζαντινή Αυτοκρατορία, ό.π., σ Janin, Les Sanctuaires, ό.π. Βάλτερ, Η καθημερινή ζωή, ό.π. Magdalino, Constantinople Médiéval, ό.π., σ Janin, Les Sanctuaires, ό.π Στο ίδιο, σ Magdalino, Constantinople Médiéval, ό.π., σ Janin, Les Sanctuaires, ό.π., σ. 174.

Το ρωμαϊκό κράτος κλονίζεται

Το ρωμαϊκό κράτος κλονίζεται Ι. Η ΜΕΤΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΡΩΜΑΪΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ 1. Από τη Ρώμη στη Νέα Ρώμη Ας διαβάσουμε τι θα μάθουμε στο σημερινό μάθημα: Σκοπός: Σκοπός του παρόντος μαθήματος είναι να απαντήσουμε σε ένα «γιατί»: Γιατί χρειάστηκε

Διαβάστε περισσότερα

Έτσι ήταν η Θεσσαλονίκη στην αρχαιότητα - Υπέροχη ψηφιακή απεικόνιση

Έτσι ήταν η Θεσσαλονίκη στην αρχαιότητα - Υπέροχη ψηφιακή απεικόνιση Έτσι ήταν η Θεσσαλονίκη στην αρχαιότητα - Υπέροχη ψηφιακή απεικόνιση - Με την βοήθεια της τεχνολογίας αρχαιολόγοι κατάφεραν να απεικονίσουν την Θεσσαλονίκη της αρχαιότητας - Μια ζηλευτή πόλη με Ιππόδρομο,

Διαβάστε περισσότερα

ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ 2016 Εκκλησίες της Σωτήρας. Πρόγραμμα Μαθητικών Θρησκευτικών Περιηγήσεων «Συνοδοιπόροι στα ιερά προσκυνήματα του τόπου μας»

ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ 2016 Εκκλησίες της Σωτήρας. Πρόγραμμα Μαθητικών Θρησκευτικών Περιηγήσεων «Συνοδοιπόροι στα ιερά προσκυνήματα του τόπου μας» ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ 2016 Εκκλησίες της Σωτήρας Πρόγραμμα Μαθητικών Θρησκευτικών Περιηγήσεων «Συνοδοιπόροι στα ιερά προσκυνήματα του τόπου μας» ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ Αγία Θέκλα Βρίσκεται 7χλμ νότια από το κέντρο της Σωτήρας.

Διαβάστε περισσότερα

Η Βυζαντινή Κωνσταντινούπολη

Η Βυζαντινή Κωνσταντινούπολη Η Βυζαντινή Κωνσταντινούπολη ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΠΑΓΚΑΛΟΣ Ε ΤΑΞΗ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ Σελίδα 1 Κωνσταντινούπολη Η ξακουστή και δοξασµένη πολιτεία, µε τη λαµπρή, χιλιόχρονη ιστορία, που για δέκα αιώνες δέσποζε πρωτεύουσα της

Διαβάστε περισσότερα

Βυζαντινά Μνημεία της Θεσσαλονίκης

Βυζαντινά Μνημεία της Θεσσαλονίκης Βυζαντινά Μνημεία της Θεσσαλονίκης 1ης Διαδρομής Μονή Βαλτάδων Ναός Οσίου Δαυίδ Βυζαντινό Λουτρό Ναός Αγίου Νικολάου (Ορφανού) Ναός Αγίου Παντελεήμονα Ναός Σωτήρως Χριστός Ροτόντα Παλιά Πόλη,Κάστρα 2ης

Διαβάστε περισσότερα

Γενικό Λύκειο Καρπερού Δημιουργική Εργασία: Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ

Γενικό Λύκειο Καρπερού Δημιουργική Εργασία: Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ Γενικό Λύκειο Καρπερού Δημιουργική Εργασία: Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ Β ΛΥΚΕΙΟΥ Ο ναός ήταν αφιερωμένος στη Σοφία του Θεού, κτίστηκε στη θέση αυτή από το Μεγάλο Κωνσταντίνο (306-339) αλλά πολύ σύντομα, το 404, καταστράφηκε

Διαβάστε περισσότερα

Αρχαίος Πύργος Οινόης Αρχαίο Φρούριο Ελευθερών Αρχαιολογικός χώρος Οινόης. Γιώργος Πρίμπας

Αρχαίος Πύργος Οινόης Αρχαίο Φρούριο Ελευθερών Αρχαιολογικός χώρος Οινόης. Γιώργος Πρίμπας Αρχαίος Πύργος Οινόης Αρχαίο Φρούριο Ελευθερών Αρχαιολογικός χώρος Οινόης Γιώργος Πρίμπας Το παρόν φωτογραφικό άλμπουμ είναι ένα αφιέρωμα για τους τρεις μεγάλης αρχαιολογικής αξίας χώρους στην περιοχή

Διαβάστε περισσότερα

Κωνσταντίνος: από τη Ρώμη στη Νέα Ρώμη

Κωνσταντίνος: από τη Ρώμη στη Νέα Ρώμη Επανάληψη Κωνσταντίνος: από τη Ρώμη στη Νέα Ρώμη Ο Κωνσταντίνος Βυζάντιο 1. Αποφασίζει τη μεταφορά της πρωτεύουσας στην Ανατολή κοντά στο αρχαίο Βυζάντιο: νέο διοικητικό κέντρο η Κωνσταντινούπολη 2. 313

Διαβάστε περισσότερα

Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών

Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΜΗΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ Ἱστορίης Ἐπίσκεψις Μάθημα: Βυζαντινή Ιστορία ιδάσκουσα: Ειρήνη Χρήστου Ειρήνη Χρήστου Βυζαντινή Ιστορία Ειρήνη

Διαβάστε περισσότερα

από το 1985. Φορβίων, από προέρχεται Η εκκλησία αποτελεί το αιώνα

από το 1985. Φορβίων, από προέρχεται Η εκκλησία αποτελεί το αιώνα Η εκκλησία της Παναγίας της Φορβιώτισσας, περισσότερο γνωστή ως η Παναγία της Ασίνου, βρίσκεται στις βόρειες υπώρειες της οροσειράς ο του Τροόδους. Είναι κτισμένη στην ανατολική όχθη ενός μικρού χείμαρρου,

Διαβάστε περισσότερα

ΝΑΟΣ ΑΓΙΑ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗΣ

ΝΑΟΣ ΑΓΙΑ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΑ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗΣ Στον 11 ο αιώνα χρονολογείται η αγία Αικατερίνη στην Πλάκα, κοντά στο μνημείο του Λυσικράτους. Έχει χτιστεί πάνω σε ερείπια αρχαίου ναού της Αρτέμιδος. Η στέγαση του κεντρικού τμήματος,

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΟ ΚΑΣΤΡO ΤΗΣ ΚΩ Η ΓΕΦΥΡΑ ΤΟΥ ΚΑΣΤΡΟΥ

ΣΤΟ ΚΑΣΤΡO ΤΗΣ ΚΩ Η ΓΕΦΥΡΑ ΤΟΥ ΚΑΣΤΡΟΥ ΣΤΟ ΚΑΣΤΡO ΤΗΣ ΚΩ Το Κάστρο των Ιπποτών είναι ένα από τα σημαντικότερα ιστορικά μνημεία της Κω. Ιδιαίτερα εντυπωσιακό και επιβλητικό είναι ένα από τα αξιοθέατα που κάθε επισκέπτης του νησιού πρέπει να

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΔΗΜΟΣ ΜΑΣ. Γιώργος Ε 1

Ο ΔΗΜΟΣ ΜΑΣ. Γιώργος Ε 1 Ο ΔΗΜΟΣ ΜΑΣ Γιώργος Ε 1 ΣΩΤΗΡΑ ΑΜΜΟΧΩΣΤΟΥ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ Η Σωτήρα έχει Αγιολογική ονομασία: φέρει το όνομα του Σωτήρος Χριστού. Εξάλλου στις 6 Αυγούστου τελείται μεγάλο πανηγύρι κατά τη γιορτή της Μεταμορφώσεως

Διαβάστε περισσότερα

Επίσκεψη στην Αρχαία Αγορά

Επίσκεψη στην Αρχαία Αγορά Επίσκεψη στην Αρχαία Αγορά Η Αγορά ήταν η μεγαλύτερη πλατεία της πόλης. Η πλατεία άρχισε να χρησιμοποιείται ως δημόσιος χώρος από τα αρχαϊκά χρόνια. Μέχρι τότε στην περιοχή υπήρχαν σπίτια και τάφοι. Ο

Διαβάστε περισσότερα

29. Νέοι εχθροί εμφανίζονται και αποσπούν εδάφη από την αυτοκρατορία

29. Νέοι εχθροί εμφανίζονται και αποσπούν εδάφη από την αυτοκρατορία 29. Νέοι εχθροί εμφανίζονται και αποσπούν εδάφη από την αυτοκρατορία Οι Σελτζούκοι Τούρκοι και οι Νορμανδοί απειλούν την αυτοκρατορία και την Πόλη. Η Ανατολική και η Δυτική εκκλησία χωρίζονται οριστικά.

Διαβάστε περισσότερα

32. Η Θεσσαλονίκη γνωρίζει μεγάλη ακμή

32. Η Θεσσαλονίκη γνωρίζει μεγάλη ακμή 32. Η Θεσσαλονίκη γνωρίζει μεγάλη ακμή Η Θεσσαλονίκη, από τα πρώτα βυζαντινά χρόνια, είναι η δεύτερη σημαντική πόλη της αυτοκρατορίας. Αναπτύσσει σπουδαία εμπορική, πνευματική και πολιτική κίνηση, την

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΚΤΗΡΙΑ ΤΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ

ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΚΤΗΡΙΑ ΤΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΚΤΗΡΙΑ ΤΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ Ο πρώτος πολεοδομικός χάρτης των Αθηνών εκπονήθηκε από τους αρχιτέκτονες Κλεάνθη και Schaubert. Δεν έχει νόημα να επεκταθούμε περισσότερο στην πρώτη πολεοδομική χάραξη της πόλης

Διαβάστε περισσότερα

ΟΡΘΟΔΟΞΑ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΑ ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΒΟΙΩΤΙΑΣ ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΣΚΡΙΠΟΥ

ΟΡΘΟΔΟΞΑ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΑ ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΒΟΙΩΤΙΑΣ ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΣΚΡΙΠΟΥ ΟΡΘΟΔΟΞΑ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΑ ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΒΟΙΩΤΙΑΣ ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΣΚΡΙΠΟΥ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η μονή της Παναγίας Σκριπού της Ορχομενιώτισσας της Βοιωτίας, κοντά στον αρχαίο Ορχομενό, περιλαμβάνει το πιο σημαντικό

Διαβάστε περισσότερα

Όνομα:Αναστασία Επίθετο:Χαραλάμπους Τμήμα: Β 5 Το Κούριον

Όνομα:Αναστασία Επίθετο:Χαραλάμπους Τμήμα: Β 5 Το Κούριον Όνομα:Αναστασία Επίθετο:Χαραλάμπους Τμήμα: Β 5 Το Κούριον Ετος: 2012-2013 Θέμα: Το Κούριο Καθηγήτρια: Κ. Μαρία Χατζημιχαήλ 1 Περιεχόμενα 1. Γενική εισαγωγή...3 2. Ιστορική αναδρομή...4-8 3. Παράρτημα πηγών...9

Διαβάστε περισσότερα

Το Μεσαιωνικό Κάστρο Λεμεσού.

Το Μεσαιωνικό Κάστρο Λεμεσού. Το Μεσαιωνικό Κάστρο Λεμεσού. 1 Περιεχόμενα: Εισαγωγή σελ.3 Ιστορική αναδρομή σελ.4 Περιγραφή του χώρου σελ.5-7 Βιβλιογραφία σελ.8 Παράρτημα σελ.9-10 2 Εισαγωγή. Στο κέντρο της Λεμεσού υπάρχει το Κάστρο

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΙΩΑΝΝΑ ΙΩΑΝΝΙΔΟΥ Α1 Β ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ

ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΙΩΑΝΝΑ ΙΩΑΝΝΙΔΟΥ Α1 Β ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΙΩΑΝΝΑ ΙΩΑΝΝΙΔΟΥ Α1 Β ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΝΕΟΛΙΘΙΚΟΣ ΟΙΚΙΣΜΟΣ ΧΟΙΡΟΚΟΙΤΙΑΣ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙ ΑΓΙΑΣ ΝΑΠΑΣ ΕΝΕΤΙΚΑ ΤΕΙΧΗ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ ΝΑΟΣ ΤΟΥ ΑΠΟΛΛΩΝΑ ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ

Διαβάστε περισσότερα

Ιερού Παλατίου Ιππόδρομο ανακτόρου των Βλαχερνών, του ανακτόρου του Μυρελαίου σειρά καταστημάτων της Μέσης

Ιερού Παλατίου Ιππόδρομο ανακτόρου των Βλαχερνών, του ανακτόρου του Μυρελαίου σειρά καταστημάτων της Μέσης BYZANTINH TEXNH:AΡXITEKTONIKH kαι ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ H Βυζαντινή αρχιτεκτονική και ως αναπόσπαστο τμήμα της η ζωγραφική: - Ψηφιδωτή και νωπογραφία- νοείται η τέχνη που γεννήθηκε και ήκμασε μεταξύ 4ου και 15ου αιώνα,

Διαβάστε περισσότερα

γυναίκας που σύμφωνα με την παράδοση ήταν η Θεοδώρα, κόρη του αυτοκράτορα Μαξιμιανού, η οποία είχε ασπασθεί το χριστιανισμό. Το 1430, με την κατάληψη

γυναίκας που σύμφωνα με την παράδοση ήταν η Θεοδώρα, κόρη του αυτοκράτορα Μαξιμιανού, η οποία είχε ασπασθεί το χριστιανισμό. Το 1430, με την κατάληψη Αγία Αικατερίνη Η Αγία Aικατερίνη βρίσκεται σε ενα απο τα καλυτερα μερη της θεσσαλονικης, στην Βορειοδυτική πλευρά της Άνω Πολης.Κτισμένη το 1320 μχ,η ατμόσφαιρα ειναι πολύ ωραία και προπάντον ειναι ήσυχα

Διαβάστε περισσότερα

Η Ρωμαϊκή και Βυζαντινή Φυσιογνωμία της Θεσσαλονίκης Ονόματα Ομάδων: 1. Μικροί Πράκτορες 2. LaCta 3. Αλλοδαποί 4. Η Συμμορία των 5

Η Ρωμαϊκή και Βυζαντινή Φυσιογνωμία της Θεσσαλονίκης Ονόματα Ομάδων: 1. Μικροί Πράκτορες 2. LaCta 3. Αλλοδαποί 4. Η Συμμορία των 5 Η Ρωμαϊκή και Βυζαντινή Φυσιογνωμία της Θεσσαλονίκης Ονόματα Ομάδων: 1. Μικροί Πράκτορες 2. LaCta 3. Αλλοδαποί 4. Η Συμμορία των 5 Αρχικές Σκέψεις Πόσο καλά γνωρίζουμε την πόλη μας; Πόσο καλά ξέρουμε την

Διαβάστε περισσότερα

Ακολούθησέ με... στην Καστροπολιτεία του Μυστρά

Ακολούθησέ με... στην Καστροπολιτεία του Μυστρά Ακολούθησέ με... στην Καστροπολιτεία του Μυστρά Ακολούθησέ με... στην Καστροπολιτεία του Μυστρά Μυστράς Η καστροπολιτεία απλώνεται στις πλαγιές του φυσικά οχυρού λόφου του βυζαντινού Μυζηθρά, που έδωσε

Διαβάστε περισσότερα

Ακολούθησέ με... στην Καστροπολιτεία του Μυστρά

Ακολούθησέ με... στην Καστροπολιτεία του Μυστρά Ακολούθησέ με... στην Καστροπολιτεία του Μυστρά Ακολούθησέ με... στην Καστροπολιτεία του Μυστρά Μυστράς Η καστροπολιτεία απλώνεται στις πλαγιές του φυσικά οχυρού λόφου του βυζαντινού Μυζηθρά, που έδωσε

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΝΩΛΙΑ ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ, ΒΠΠΓ

ΜΑΝΩΛΙΑ ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ, ΒΠΠΓ ΜΑΝΩΛΙΑ ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ, ΒΠΠΓ ΣημαντικήακαρνανικήπόληχτισμένηστιςεκβολέςτουποταμούΑχελώου Στον κατάφυτο από βελανιδιές λόφο «Τρίκαρδο» συναντάμε τηςακαρνανικήςπόληςτωνοινιάδων. τα ερείπια Λόγω της στρατηγικής

Διαβάστε περισσότερα

01 Ιερός ναός Αγίου Γεωργίου ΓουμένισσΗΣ

01 Ιερός ναός Αγίου Γεωργίου ΓουμένισσΗΣ Ιερός ναός Αγίου Γεωργίου ΓουμένισσΗΣ Ιερός ναός Αγίου Γεωργίου ΓουμένισσΗΣ Το περίτεχνο τέμπλο του Αγίου Γεωργίου με τα πλευρικά τμήματά του Α Ν Α Δ Ε Ι Ξ Η Τ Ω Ν Μ Ε Τ Α Β Υ Ζ Α Ν Τ Ι Ν Ω Ν Μ Ν Η Μ Ε

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΔΙΟΥ, Αλέξανδρος Μπαξεβανάκης, ΒΠΠΓ

ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΔΙΟΥ, Αλέξανδρος Μπαξεβανάκης, ΒΠΠΓ ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΔΙΟΥ, Αλέξανδρος Μπαξεβανάκης, ΒΠΠΓ ΔΙΟΝ ΑΠΟ ΤΙΣ ΠΙΟ ΟΝΟΜΑΣΤΕΣ ΠΟΛΕΙΣ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ Το αρχαίο Δίον του Ολύμπου βρίσκεται 15 χλμ. νότια της Κατερίνης, στους πρόποδες του Ολύμπου δίπλα στο

Διαβάστε περισσότερα

30α. Η τέταρτη σταυροφορία και η άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Φράγκους

30α. Η τέταρτη σταυροφορία και η άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Φράγκους 30α. Η τέταρτη σταυροφορία και η άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Φράγκους Οι σταυροφόροι βοηθούμενοι από τους Βενετούς καταλαμβάνουν την Πόλη. Πολλοί Έλληνες αναγκάζονται να φύγουν και να ιδρύσουν

Διαβάστε περισσότερα

Αγία Θεοδοσία (Γκιουλ Τζαμί)

Αγία Θεοδοσία (Γκιουλ Τζαμί) Παπαδόπουλος Αναστάσιος,, Περίληψη : Ο μεσοβυζαντινός ναός που είναι γνωστός στη βιβλιογραφία ως Αγία Θεοδοσία-Gül Camii (Γκιουλ Τζαμί) είναι χτισμένος δίπλα στην ακτή του Κεράτιου κόλπου, σε απόσταση

Διαβάστε περισσότερα

Ομάδα «Αναποφάσιστοι» : Αθανασοπούλου Ναταλία, Μανωλίδου Εβίτα, Μήτση Βασιλική, Στέφα Αναστασία

Ομάδα «Αναποφάσιστοι» : Αθανασοπούλου Ναταλία, Μανωλίδου Εβίτα, Μήτση Βασιλική, Στέφα Αναστασία Ομάδα «Αναποφάσιστοι» : Αθανασοπούλου Ναταλία, Μανωλίδου Εβίτα, Μήτση Βασιλική, Στέφα Αναστασία Βρίσκεται στην ανατολική πλευρά της Λακωνίας. Το όνομα «Μονεμβασιά» προέρχεται από τις λέξεις «Μόνη Έμβασις»

Διαβάστε περισσότερα

Αναρτήθηκε από τον/την Δρομπόνης Σωτήριος Πέμπτη, 18 Απρίλιος :48 - Τελευταία Ενημέρωση Πέμπτη, 18 Απρίλιος :49

Αναρτήθηκε από τον/την Δρομπόνης Σωτήριος Πέμπτη, 18 Απρίλιος :48 - Τελευταία Ενημέρωση Πέμπτη, 18 Απρίλιος :49 Στις 17 Απριλίου 2013 επισκεφθήκαμε το Αρχαιολογικό Μουσείο Μεγάρων. Η αρχαιολόγος κα Τσάλκου (την οποία θερμά ευχαριστούμε) μας παρουσίασε τα πολύ εντυπωσιακά ευρήματα της περιοχής μας δίνοντάς μας αναλυτικές

Διαβάστε περισσότερα

Η ΒΑΣΙΛΙΚΗ «ΑΓ. ΣΟΦΙΑ» Η ΝΕΚΡΟΠΟΛΗ

Η ΒΑΣΙΛΙΚΗ «ΑΓ. ΣΟΦΙΑ» Η ΝΕΚΡΟΠΟΛΗ Η ΒΑΣΙΛΙΚΗ «ΑΓ. ΣΟΦΙΑ» Η ΝΕΚΡΟΠΟΛΗ Η ΒΑΣΙΛΙΚΗ «ΑΓ. ΣΟΦΙΑ» Η ΝΕΚΡΟΠΟΛΗ Η σημερινή βασιλική «Αγ. Σοφία» βρίσκεται στο κέντρο της κύριας νεκρόπολης της αρχαίας πόλης Σέρντικα. Σ αυτή την περιοχή έχουν ανακαλυφθεί

Διαβάστε περισσότερα

Αλέξανδρος Νικολάου, ΒΠΠΓ

Αλέξανδρος Νικολάου, ΒΠΠΓ Αλέξανδρος Νικολάου, ΒΠΠΓ Στην αρχαϊκή εποχή εικάζεται ότι υπήρχε κάποιο είδος θεατρικής κατασκευής στο χώρο που βρίσκονται τα σημερινά ευρήματα του θεάτρου, ενώ στα κλασσικά χρόνια υπήρχε σίγουρα κάποια

Διαβάστε περισσότερα

Κείμενο Αγίου Νικολάου της Στέγης. Ελληνικά

Κείμενο Αγίου Νικολάου της Στέγης. Ελληνικά 1 Κείμενο Αγίου Νικολάου της Στέγης Ελληνικά 2 Ο Άγιος Νικόλαος της Στέγης Πήρε το όνομα του μετά την προσθήκη της δεύτερης Στέγης του ναού τον 13ον αιώνα, για την προστασία του από τα χιόνα και τη βροχή.

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ: «Προτάσεις για την Τουριστική Ανάπτυξη και προβολή της Τοπικής Κοινότητας Στράτου» Κύρια πύλη δευτερεύουσα πύλη πύλη Ακρόπολης Παραποτάμια πύλη

ΘΕΜΑ: «Προτάσεις για την Τουριστική Ανάπτυξη και προβολή της Τοπικής Κοινότητας Στράτου» Κύρια πύλη δευτερεύουσα πύλη πύλη Ακρόπολης Παραποτάμια πύλη ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Στράτος 29-12 - 2011 ΝΟΜΟΣ ΑΙΤΩΛΟΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ Αριθμ. Πρωτ.: ΔΗΜΟΣ ΑΓΡΙΝΙΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΣΤΡΑΤΟΥ ΤΟΠΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΣΤΡΑΤΟY ΠΛΗΡ: Πατσέας Αναστάσιος ΤΗΛ: 6978558904 Π Ρ Ο Σ Κο Αντιδήμαρχο

Διαβάστε περισσότερα

Τα θέατρα της Αμβρακίας. Ανδρέας Μαυρίκος, ΒΠΠΓ

Τα θέατρα της Αμβρακίας. Ανδρέας Μαυρίκος, ΒΠΠΓ Τα θέατρα της Αμβρακίας Ανδρέας Μαυρίκος, ΒΠΠΓ Αμβρακία Η Αμβρακία, μία από τις αξιολογότερες κορινθιακές αποικίες, ήταν χτισμένη στην περιοχή του Αμβρακικού κόλπου κοντά στην όχθη του ποταμού Άραχθου.

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣΦΟΡΑ!! Κωνσταντινούπολη - Βόσπορος - Πριγκιποννήσια και Οικουμενικό Πατριαρχείο

ΠΡΟΣΦΟΡΑ!! Κωνσταντινούπολη - Βόσπορος - Πριγκιποννήσια και Οικουμενικό Πατριαρχείο ΠΡΟΣΦΟΡΑ!! Κωνσταντινούπολη - Βόσπορος - Πριγκιποννήσια και Οικουμενικό Πατριαρχείο 4, 5 μέρες αεροπορικώς Κωνσταντινούπολη - Βόσπορος - Πριγκιποννήσια - Οικουμενικό Πατριαρχείο. Διαμονή στο κεντρικό Eresin

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙ ΓΕΙΤΟΝΙΕΣ ΤΗΣ ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ

ΟΙ ΓΕΙΤΟΝΙΕΣ ΤΗΣ ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ ΟΙ ΓΕΙΤΟΝΙΕΣ ΤΗΣ ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ Ερευνητική έκθεση Τη φετινή χρονιά κληθήκαμε να κάνουμε μια εργασία σχετικά με τις γειτονίες της Μυτιλήνης. Η μελέτη μας ήταν κυρίως πάνω σε θέματα αρχιτεκτονικής, γεωγραφικής

Διαβάστε περισσότερα

Κυριότερες πόλεις ήταν η Κνωσός, η Φαιστός, η Ζάκρος και η Γόρτυνα

Κυριότερες πόλεις ήταν η Κνωσός, η Φαιστός, η Ζάκρος και η Γόρτυνα Ηφαίστειο της Θήρας Η Μινωική Κρήτη λόγω της εμπορικής αλλά και στρατηγικής θέσης της έγινε γρήγορα μεγάλη ναυτική και εμπορική δύναμη. Οι Μινωίτες πωλούσαν τα προϊόντα τους σε όλη τη Μεσόγειο με αποτέλεσμα

Διαβάστε περισσότερα

ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ. Διάλεξη 14

ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ. Διάλεξη 14 ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ Διάλεξη 14 Ο Δωδέκατος Αιώνας (α μέρος): Αλέξιος Α Κομνηνός (1081-1118) - Ιωάννης Β Κομνηνός (1118-1143) - Μανουήλ Α Κομνηνός (1143-1180) - Αλέξιος Β Κομνηνός (1180-1183) - Ανδρόνικος

Διαβάστε περισσότερα

Α Ι Ν Ο Σ ``ΕΛΛΗΝΟΜΟΥΣΕΙΟΝ. έτος ίδρυσης 1976

Α Ι Ν Ο Σ ``ΕΛΛΗΝΟΜΟΥΣΕΙΟΝ. έτος ίδρυσης 1976 Α Ι Ν Ο Σ ``ΕΛΛΗΝΟΜΟΥΣΕΙΟΝ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΙΝΟΥ`` ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗΣ έτος ίδρυσης 1976 ΣΥΛΛΟΓΟΣ ``ΕΛΛΗΝΟΜΟΥΣΕΙΟΝ ΑΙΝΟΥ`` ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗΣ Εικόνες από την Αίνο Χάρτης ΓΥΣ 1945 Αίνος Ιστορική πόλη Αλησμόνητη πατρίδα

Διαβάστε περισσότερα

Η σταδιακή επέκταση του κράτους των Βουλγάρων

Η σταδιακή επέκταση του κράτους των Βουλγάρων 1 ΙΣΤΟΡΙΑ Ε ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΟΙ ΑΝΤΙΠΑΛΟΙ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ Οι Βούλγαροι Οι Ονογούροι Βούλγαροι. Οι πρώτες Βουλγαρικές φυλές πρέπει να έφθασαν στην περιοχή ανάμεσα στον Καύκασο και την Αζοφική Θάλασσα στα

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΖΗΤΩΝΤΑΣ ΤΗ ΧΑΜΕΝΗ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ. Αμαλία Κ. Ηλιάδη, φιλόλογοςιστορικός

ΑΝΑΖΗΤΩΝΤΑΣ ΤΗ ΧΑΜΕΝΗ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ. Αμαλία Κ. Ηλιάδη, φιλόλογοςιστορικός ΑΝΑΖΗΤΩΝΤΑΣ ΤΗ ΧΑΜΕΝΗ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ 1 ΒΥΖΑΝΤΙΟ Η ΜΑΚΡΟΒΙΟΤΕΡΗ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑΣ 2 ΣΚΟΤΕΙΝΗ ΠΛΕΥΡΑ Συνομωσίες, ίντριγκες και μηχανορραφίες. Θρησκευτικός φανατισμός Δεισιδαιμονία.

Διαβάστε περισσότερα

2ο Γυμνάσιο Αγ.Δημητρίου Σχολικό έτος ΠΟΛΕΙΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΜΕ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΜΝΗΜΕΙΑ "ΣΠΑΡΤΗ" ΕΥΣΤΑΘΙΑΔΗΣ ΘΟΔΩΡΗΣ ΤΜΗΜΑ Γ 5 ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

2ο Γυμνάσιο Αγ.Δημητρίου Σχολικό έτος ΠΟΛΕΙΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΜΕ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΣΠΑΡΤΗ ΕΥΣΤΑΘΙΑΔΗΣ ΘΟΔΩΡΗΣ ΤΜΗΜΑ Γ 5 ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ 2ο Γυμνάσιο Αγ.Δημητρίου Σχολικό έτος 2017-2018 ΠΟΛΕΙΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΜΕ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΜΝΗΜΕΙΑ "ΣΠΑΡΤΗ" ΕΥΣΤΑΘΙΑΔΗΣ ΘΟΔΩΡΗΣ ΤΜΗΜΑ Γ 5 ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: κα ΣΤΑΜΑΤΙΑ ΤΣΙΡΙΓΩΤΗ Πίνακας

Διαβάστε περισσότερα

ΙΕΡΟΣ ΚΑΘΕΔΡΙΚΟΣ ΝΑΟΣ ΤΗΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΣΟΦΙΑΣ

ΙΕΡΟΣ ΚΑΘΕΔΡΙΚΟΣ ΝΑΟΣ ΤΗΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΣΟΦΙΑΣ 3 o ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΓΑΛΑΤΣΙΟΥ Σ.Χ. ΕΤΟΣ 2011-2012 ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ: «ΓΝΩΡΙΖΟΝΤΑΣ ΤΟΥΣ ΓΕΙΤΟΝΕΣ ΜΑΣ» ΤΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗΣ ΙΕΡΟΣ ΚΑΘΕΔΡΙΚΟΣ ΝΑΟΣ ΤΗΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΣΟΦΙΑΣ Εργασία του μαθητή: Μαγγιώρου

Διαβάστε περισσότερα

Κείμενο Εκκλησίας του Τιμίου Σταυρού στο Πελέντρι. Ελληνικά

Κείμενο Εκκλησίας του Τιμίου Σταυρού στο Πελέντρι. Ελληνικά 1 Κείμενο Εκκλησίας του Τιμίου Σταυρού στο Πελέντρι Ελληνικά 2 ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΟΥ ΤΙΜΙΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ ΣΤΟ ΠΕΛΕΝΤΡΙ Η εκκλησία του Τιμίου Σταυρού στο Πελέντρι φαίνεται να χτίστηκε λίγο μετά τα μέσα του 12 ου αιώνα

Διαβάστε περισσότερα

Τι σημαίνει ο όρος «βυζαντινόν»;

Τι σημαίνει ο όρος «βυζαντινόν»; Τι σημαίνει ο όρος «βυζαντινόν»; Ο όρος«βυζαντινόν» αναφέρεται στο Μεσαιωνικό κράτος που εδιοικείτο από την Κωνσταντινούπολη, τη μεγάλη πόλη των ακτών του Βοσπόρου. Οι ιστορικοί χρησιμοποιούν τον όρο αυτόν

Διαβάστε περισσότερα

Οι Άγιοι της Θεσσαλονίκης.

Οι Άγιοι της Θεσσαλονίκης. ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Οι Άγιοι της. Ενότητα 1: Θεσσαλονίκη: Ιστορικά και Πολιτισµικά Χαρακτηριστικά Συµεών Πασχαλίδης Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό

Διαβάστε περισσότερα

Η Πόλη έξω από τα Â Ë

Η Πόλη έξω από τα Â Ë Η Πόλη έξω από τα Â Ë Είναι τόσα πολλά αυτά που έχει να κάνει και να δει ο επισκέπτης της Πόλης της Ρόδου, τόσες πολλές οι επιλογές που σίγουρα δεν θα πλήξει. Μέρες ολόκληρες θα µπορούσε κανείς να περάσει

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΤΗΣ ΛΙΝΔΟΥ ΣΟΦΙΑ ΒΑΣΑΛΟΥ ΒΠΠΓ

ΤΟ ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΤΗΣ ΛΙΝΔΟΥ ΣΟΦΙΑ ΒΑΣΑΛΟΥ ΒΠΠΓ ΤΟ ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΤΗΣ ΛΙΝΔΟΥ ΣΟΦΙΑ ΒΑΣΑΛΟΥ ΒΠΠΓ Περιγραφή μνημείου Το αρχαίο θέατρο της Λίνδου διαμορφώνεται στους πρόποδες της δυτικής πλαγιάς του βράχου της λινδιακής ακρόπολης. Το κοίλο χωρίζεται σε

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ ΠΡΟΤΖΕΚΤ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ

ΜΑΘΗΜΑ ΠΡΟΤΖΕΚΤ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑ ΠΡΟΤΖΕΚΤ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΤΟ ΑΡΧΑΙΟ ΔΙΟΝ ΤΟΠΟΘΕΣΙΑ Το Δίον ήταν μια αρχαιότατη πόλη στρατηγικής σημασίας και μια από τις πιο φημισμένες μακεδονικές πολιτείες. Η γεωγραφική θέση

Διαβάστε περισσότερα

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΚΑΘΟΛΙΚΗΣ ΛΕΜΕΣΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑÏΟΥ-ΙΟΥΝΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑ: ΙΣΤΟΡΙΑ

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΚΑΘΟΛΙΚΗΣ ΛΕΜΕΣΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑÏΟΥ-ΙΟΥΝΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑ: ΙΣΤΟΡΙΑ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΚΑΘΟΛΙΚΗΣ ΛΕΜΕΣΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: 2018-2019 ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑÏΟΥ-ΙΟΥΝΙΟΥ 2018-2019 ΜΑΘΗΜΑ: ΙΣΤΟΡΙΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ : 03-06-2019 ΤΑΞΗ: Β ΧΡΟΝΙΚΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 2 ώρες (10:30-12:30) ΟΔΗΓΙΕΣ:

Διαβάστε περισσότερα

ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ. Νικόλαος Γ. Χαραλαμπόπουλος Τμήμα Φιλολογίας

ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ. Νικόλαος Γ. Χαραλαμπόπουλος Τμήμα Φιλολογίας ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ Διάλεξη 15 Ο Δωδέκατος Αιώνας (β μέρος): Δυναστεία Αγγέλων: Ισαάκιος Β Άγγελος (1185-1195) - Αλέξιος Γ Άγγελος (1195-1203) - Ισαάκιος Β και Αλέξιος Δ Άγγελοι (1203-1204) - Αλέξιος Ε Μούρτζουφλος

Διαβάστε περισσότερα

Χώροι θέασης και ακρόασης της αρχαίας Ελευσίνας. Φοίβος Αργυρόπουλος

Χώροι θέασης και ακρόασης της αρχαίας Ελευσίνας. Φοίβος Αργυρόπουλος Χώροι θέασης και ακρόασης της αρχαίας Ελευσίνας Φοίβος Αργυρόπουλος ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΑΚΟ ΙΕΡΟ ΤΗΣ ΔΗΜΗΤΡΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΕΥΣΙΝΑ Πανίερο έγινε το Θριάσιο πεδίο από τη στιγμή που η θεά Δήμητρα θέλησε να εκφράσει την ευγνωμοσύνη

Διαβάστε περισσότερα

Φρούρια, Κάστρα Κέρκυρα. Παλαιό Φρούριο

Φρούρια, Κάστρα Κέρκυρα. Παλαιό Φρούριο Παλαιό Φρούριο Είναι χτισμένο σε μια δίκορφη φυσική τοποθεσία από τον 16ο αιώνα στην άλλοτε Βυζαντινή πόλη της Κέρκυρας. Το Παλιό φρούριο είναι ένα χαρακτηριστικό σύμβολο της παλιάς πόλης και οι δύο κορυφές

Διαβάστε περισσότερα

IΔΡΥΜA ΜΕΙΖΟΝΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ

IΔΡΥΜA ΜΕΙΖΟΝΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ Περίληψη : Αν και η πλειοψηφία των σωζόμενων βυζαντινών μνημείων στην Κωνσταντινούπολη είναι εκκλησιαστικού ή θρησκευτικού χαρακτήσρα, υπάρχουν ωστόσο και σημαντικά κατάλοιπα κοσμικής αρχιτεκτονικής, μεταξύ

Διαβάστε περισσότερα

Γκουνέλα Μαρία ΒΠΠΓ. Αρχαία Νικόπολη

Γκουνέλα Μαρία ΒΠΠΓ. Αρχαία Νικόπολη Γκουνέλα Μαρία ΒΠΠΓ Αρχαία Νικόπολη Νικόπολη Στη σημερινή χερσόνησο της Πρέβεζας, στη νοτιοδυτική Ήπειρο, σε απόσταση μόλις 6 χλμ. από την ομώνυμη πόλη, βρίσκεται η αρχαία Νικόπολη. Ίδρυση Νικόπολης Κλεοπάτρα

Διαβάστε περισσότερα

Ο Ιερός Ναός του Αγ. Παντελεήμονος στη Μεσαιωνική Πόλη της Ρόδου

Ο Ιερός Ναός του Αγ. Παντελεήμονος στη Μεσαιωνική Πόλη της Ρόδου 28/07/2019 Ο Ιερός Ναός του Αγ. Παντελεήμονος στη Μεσαιωνική Πόλη της Ρόδου / Ορθόδοξες Προβολές Στη βορειοανατολική ακμή των τειχών της μεσαιωνικής πόλης της Ρόδου και σε απόσταση μόλις Παντελεήμονος.

Διαβάστε περισσότερα

Θέατρο ιονύσου Ελευθερέως. Λίλιαν Παπαγιαννίδη Βαρβάκειο Πρότυπο Πειραματικό Γυμνάσιο

Θέατρο ιονύσου Ελευθερέως. Λίλιαν Παπαγιαννίδη Βαρβάκειο Πρότυπο Πειραματικό Γυμνάσιο Θέατρο ιονύσου Ελευθερέως Λίλιαν Παπαγιαννίδη Βαρβάκειο Πρότυπο Πειραματικό Γυμνάσιο 2013-2014 Λίγα λόγια για τον ιόνυσο Ήταν ο πιο πρόσχαρος από τους θεούς και από τους πιο αγαπητούς στους ανθρώπους,

Διαβάστε περισσότερα

Γιώργος Πρίμπας Ααύγουστος 2017

Γιώργος Πρίμπας Ααύγουστος 2017 Γιώργος Πρίμπας Στην περιοχή της πόλης του Άργους έχει διαπιστωθεί αδιάλειπτη ανθρώπινη παρουσία, με σημαντικές πόλεις και οικισμούς, τα τελευταία πεντέμισι με έξι χιλιάδες χρόνια. Αναπόφευκτο λοιπόν να

Διαβάστε περισσότερα

Ομάδα 3 η Μπέσσας Γιάννης Μπινιάρη Εβελίνα Ντασιώτης Φάνης

Ομάδα 3 η Μπέσσας Γιάννης Μπινιάρη Εβελίνα Ντασιώτης Φάνης Ομάδα 3 η Μπέσσας Γιάννης Μπινιάρη Εβελίνα Ντασιώτης Φάνης Μετά την τελική επικράτησή τους στους Περσικούς πολέμους οι Έλληνες έκαναν πολλά και ποικίλα αναθήματα σε διάφορα ιερά. Στους Δελφούς αφιέρωσαν

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. - Γενική Εισαγωγή..2. - Iστορική αναδρομή...3-4. - Περιγραφή του χώρου...5-8. - Επίλογος...9. - Βιβλιογραφία 10

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. - Γενική Εισαγωγή..2. - Iστορική αναδρομή...3-4. - Περιγραφή του χώρου...5-8. - Επίλογος...9. - Βιβλιογραφία 10 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ - Γενική Εισαγωγή..2 - Iστορική αναδρομή....3-4 - Περιγραφή του χώρου.....5-8 - Επίλογος...9 - Βιβλιογραφία 10 1 Γενική Εισαγωγή Επίσκεψη στο Επαρχιακό Μουσείο Πάφου Το Επαρχιακό Μουσείο της

Διαβάστε περισσότερα

ΚΟΥΡΙΟ-ΜΑΘΗΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ

ΚΟΥΡΙΟ-ΜΑΘΗΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΟΥΡΙΟ-ΜΑΘΗΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ Μαρία Γερολέμου Β`2 Καθηγήτρια: Μαρία Πουλιάου Χατζημιχαήλ 1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Γενική εισαγωγή...σελ.3 Ιστορική αναδρομή...σελ.4 Οικία Αχιλλέα...σελ.5 Οικία Μονομάχων...σελ.6 Παλαιοχριστιανική

Διαβάστε περισσότερα

ΛΕΥΚΟΣ ΠΥΡΓΟΣ Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΣΤΟ ΠΕΡΑΣΜΑ ΤΩΝ ΑΙΩΝΩΝ

ΛΕΥΚΟΣ ΠΥΡΓΟΣ Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΣΤΟ ΠΕΡΑΣΜΑ ΤΩΝ ΑΙΩΝΩΝ ΛΕΥΚΟΣ ΠΥΡΓΟΣ Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΣΤΟ ΠΕΡΑΣΜΑ ΤΩΝ ΑΙΩΝΩΝ Μια πολύπαθη Ιστορία κουβαλάει στους πέτρινους τοίχους του το κατ εξοχήν σύμβολο της Θεσσαλονίκης. Ο Λευκός Πύργος της Θεσσαλονίκης είναι ένας Πύργος

Διαβάστε περισσότερα

Οι αρχαίοι πύργοι της Σερίφου Οι αρχαίοι πύργοι, αυτόνομες οχυρές κατασκευές αποτελούν ιδιαίτερο τύπο κτιρίου με κυκλική, τετράγωνη ή ορθογώνια

Οι αρχαίοι πύργοι της Σερίφου Οι αρχαίοι πύργοι, αυτόνομες οχυρές κατασκευές αποτελούν ιδιαίτερο τύπο κτιρίου με κυκλική, τετράγωνη ή ορθογώνια Οι αρχαίοι πύργοι της Σερίφου Οι αρχαίοι πύργοι, αυτόνομες οχυρές κατασκευές αποτελούν ιδιαίτερο τύπο κτιρίου με κυκλική, τετράγωνη ή ορθογώνια κάτοψη, περισσότερους από έναν ορόφους και στιβαρή κατασκευή.

Διαβάστε περισσότερα

«Βυζαντινή Τέχνη και Αρχιτεκτονική, η Θεσσαλονίκη συναντά την Κωνσταντινούπολη» Βυζαντινός Περίπατος

«Βυζαντινή Τέχνη και Αρχιτεκτονική, η Θεσσαλονίκη συναντά την Κωνσταντινούπολη» Βυζαντινός Περίπατος Πολιτιστικό πρόγραμμα: «Βυζαντινή Τέχνη και Αρχιτεκτονική, η Θεσσαλονίκη συναντά την Κωνσταντινούπολη» 14ο ΓΕΛ Θεσσαλονίκης, σχολικό έτος 2013 14, υπεύθυνη καθηγήτρια: Όλγα Ευσταθίου Βυζαντινός Περίπατος

Διαβάστε περισσότερα

Η Παγκόσμια Κληρονομιά της Κύπρου

Η Παγκόσμια Κληρονομιά της Κύπρου Η Παγκόσμια Κληρονομιά της Κύπρου Η Συνθήκη για την Προστασία της Παγκόσμιας Πολιτιστικής και Φυσικής Κληρονομιάς, που υιοθετήθηκε από την UNESCO το 1972, σηματοδότησε μια νέα εποχή στη διατήρηση των πολιτιστικών

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΡΑΜΕΙΚΟΣ. Μετά τα Μηδικά κατακευάστηκε το 478 π.χ το Θεμιστόκλειο τείχος που χώρισε την κατοικημένη περιοχή από το νεκροταφείο.

ΚΕΡΑΜΕΙΚΟΣ. Μετά τα Μηδικά κατακευάστηκε το 478 π.χ το Θεμιστόκλειο τείχος που χώρισε την κατοικημένη περιοχή από το νεκροταφείο. ΚΕΡΑΜΕΙΚΟΣ Η περιοχή ΒΔ της Αγοράς μέχρι το τείχος της πόλης, όπου το Δίπυλο, αλλά και πέρα από το τείχος, όπου και το σημαντικότερο νεκροταφείο της Αθήνας. Η ονομασία της οφείλεται στις εγκαταστάσεις

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΙΟΥΣΤΙΝΙΑΝΟΣΚΑΙ ΤΟ ΕΡΓΟΤΟΥ ΤΑ ΚΤΙΣΜΑΤΑ

Ο ΙΟΥΣΤΙΝΙΑΝΟΣΚΑΙ ΤΟ ΕΡΓΟΤΟΥ ΤΑ ΚΤΙΣΜΑΤΑ Ο ΙΟΥΣΤΙΝΙΑΝΟΣΚΑΙ ΤΟ ΕΡΓΟΤΟΥ ΤΑ ΚΤΙΣΜΑΤΑ Ο Ιουστινιανός και η συνοδεία του : ψηφιδωτό από τον Άγιο Βιτάλιο της Ραβέννας 1 Ο ΙΟΥΣΤΙΝΙΑΝΟΣΚΑΙ ΤΟ ΕΡΓΟΤΟΥ ΤΑ ΚΤΙΣΜΑΤΑ Στα χρόνια του Ιουστινιανού κατασκευάστηκαν

Διαβάστε περισσότερα

Η μετεξέλιξη του Ρωμαϊκού κράτους (4 ος -5 ος αι. μ.χ)

Η μετεξέλιξη του Ρωμαϊκού κράτους (4 ος -5 ος αι. μ.χ) Η μετεξέλιξη του Ρωμαϊκού κράτους (4 ος -5 ος αι. μ.χ) 1.1 Ο Διοκλητιανός και η αναδιοργάνωση της αυτοκρατορίας Επιμέλεια, Δ. Πετρουγάκη, Φιλόλογος Οι διοικητικές αλλαγές Ο Διοκλητιανός (284 μ.χ.) επεδίωξε

Διαβάστε περισσότερα

H ιστορία του κάστρου της Πάτρας

H ιστορία του κάστρου της Πάτρας H ιστορία του κάστρου της Πάτρας Από την Αρχαιότητα μέχρι την Α' περίοδο Τουρκοκρατίας Μία εργασία της ομάδας Γ (Αβούρης Ε, Γεωργίου Ν, Καρατζιάς Γ, Παπατρέχας Ι) Το κάστρο βρίσκεται στα νότια της Ελλάδας,

Διαβάστε περισσότερα

Συντάχθηκε απο τον/την Administrator Τρίτη, 04 Νοέμβριος :10 - Τελευταία Ενημέρωση Τετάρτη, 04 Φεβρουάριος :32

Συντάχθηκε απο τον/την Administrator Τρίτη, 04 Νοέμβριος :10 - Τελευταία Ενημέρωση Τετάρτη, 04 Φεβρουάριος :32 Το πρώτο ανάκτορο της Κνωσού κτίστηκε γύρω στο 2000 π.χ. στο νότιο άκρο της μεσομινωικής πόλης και καταστράφηκε από σεισμό στο 1900 π.χ. {tab=το ανάκτορο} Στη θέση του κτίστηκε σχεδόν αμέσως ένα νέο, λαμπρότερο

Διαβάστε περισσότερα

Μεσαιωνική & Νεώτερη Ιστορία Β Γυμνασίου

Μεσαιωνική & Νεώτερη Ιστορία Β Γυμνασίου Μεσαιωνική & Νεώτερη Ιστορία Β Γυμνασίου Οι πρώτοι αι. του Βυζαντίου 330 μ. Χ.-395 μ. Χ. Κωνσταντίνος Τι καλούμε «πηγή»; Αυτόν/αυτό από τον οποίο προέρχεται μια πληροφορία. Άμεσες πηγές: Αυτούσια κατάλοιπα:

Διαβάστε περισσότερα

Η ΜΟΝΗ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ (Καριγέ Τζαμί) ΣΤΕΛΙΟΣ ΓΟΥΝΑΡΟΠΟΥΛΟΣ 3o ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΤΡΙΚΑΛΩΝ ΕΤΟΣ ΤΑΞΗ Β1

Η ΜΟΝΗ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ (Καριγέ Τζαμί) ΣΤΕΛΙΟΣ ΓΟΥΝΑΡΟΠΟΥΛΟΣ 3o ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΤΡΙΚΑΛΩΝ ΕΤΟΣ ΤΑΞΗ Β1 Η ΜΟΝΗ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ (Καριγέ Τζαμί) ΣΤΕΛΙΟΣ ΓΟΥΝΑΡΟΠΟΥΛΟΣ 3o ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΤΡΙΚΑΛΩΝ ΕΤΟΣ 2012-2013 ΤΑΞΗ Β1 Η Mονή της Χώρας-Γενικά Μερικά από τα καλύτερα δείγματα των ψηφιδωτών της βυζαντινής τέχνης διατηρούνται

Διαβάστε περισσότερα

0 ΔΗΜΟΣ ΜΑΣ. Ανδριανή Δημηριάδη

0 ΔΗΜΟΣ ΜΑΣ. Ανδριανή Δημηριάδη 0 ΔΗΜΟΣ ΜΑΣ Ανδριανή Δημηριάδη Σωτήρα Αμμοχώστου Ιστορική αναδρομή Σωτήρας Αμμοχώστου Η Σωτήρα είναι κωμόπολη της Επαρχίας Αμμοχώστου της Κύπρου, κοντά στην πόλη της Αμμοχώστου. Η Σωτήρα είναι παραλιακό

Διαβάστε περισσότερα

ΜΟΥΣΕΙΟ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ. Μουσειακή παρουσίαση του οικοδομικού προγράμματος του Αυτοκράτορα Αδριανού. Μουσείο Ακρόπολης, Ισόγειο.

ΜΟΥΣΕΙΟ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ. Μουσειακή παρουσίαση του οικοδομικού προγράμματος του Αυτοκράτορα Αδριανού. Μουσείο Ακρόπολης, Ισόγειο. ΜΟΥΣΕΙΟ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ Μουσειακή παρουσίαση του οικοδομικού προγράμματος του Αυτοκράτορα Αδριανού για την Αθήνα του 2 ου αιώνα μ.χ Μουσείο Ακρόπολης, Ισόγειο Ελεύθερη πρόσβαση Ώρες λειτουργίας του Μουσείου

Διαβάστε περισσότερα

Δημήτρης Δαμάσκος Δημήτρης Πλάντζος Πανεπιστημιακή Ανασκαφή Άργους Ορεστικού

Δημήτρης Δαμάσκος Δημήτρης Πλάντζος Πανεπιστημιακή Ανασκαφή Άργους Ορεστικού Δημήτρης Δαμάσκος Δημήτρης Πλάντζος Πανεπιστημιακή Ανασκαφή Άργους Ορεστικού Κατά την περίοδο 2010 συνεχίσαμε την έρευνα τόσο στο χώρο της αίθουσας όσο και στο χώρο του αιθρίου με σκοπό την περαιτέρω διερεύνηση

Διαβάστε περισσότερα

Λάζαρος: Ο μοναδικός Άνθρωπος με δύο τάφους

Λάζαρος: Ο μοναδικός Άνθρωπος με δύο τάφους 20/04/2019 Λάζαρος: Ο μοναδικός Άνθρωπος με δύο τάφους / Ορθόδοξες Προβολές Ο Λάζαρος με τις αδελφές του ζούσαν στη Βηθανία ένα χωριό που βρισκόταν περίπου δεκαπέντε στάδια (τρία χιλιόμετρα) ανατολικά

Διαβάστε περισσότερα

ΡΑΠΤΗΣ ΠΤΕΛΕΑ ΛΕΙΒΑΔΑΚΙ

ΡΑΠΤΗΣ ΠΤΕΛΕΑ ΛΕΙΒΑΔΑΚΙ ΡΑΠΤΗΣ ΠΤΕΛΕΑ ΛΕΙΒΑΔΑΚΙ προς Λιβαδάκι ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΕΛΑΙΟΤΡΙΒΕΙΟ ΝΕΚΡΟΤΑΦΕΙΟ Η Σύσταση του Οικισμού: Ο οικισμός είναι ορεινός, αγροτικός και αποτελείται από: -13 κατοικίες, (μόνιμα διαμένουν σε 6 από αυτές,

Διαβάστε περισσότερα

Περίληψη : Χρονολόγηση. Γεωγραφικός εντοπισμός IΔΡΥΜA ΜΕΙΖΟΝΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ. 1. Τετράπυλα στην Κωνσταντινούπολη

Περίληψη : Χρονολόγηση. Γεωγραφικός εντοπισμός IΔΡΥΜA ΜΕΙΖΟΝΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ. 1. Τετράπυλα στην Κωνσταντινούπολη Περίληψη : Το Χαλκούν Τετράπυλο, που δεν σώζεται πλέον σήμερα, ήταν ένα από τα σημαντικότερα τοπόσημα στο νοτιο-δυτικό τμήμα της Κωνσταντινούπολης. Το τετράστυλο αυτό, θριαμβικού χαρακτήρα μνημείο όριζε

Διαβάστε περισσότερα

ΗΕΠΟΧΗΤΗΣΑΚΜΗΣ: ΑΠΟ ΤΟΝ ΤΕΡΜΑΤΙΣΜΟ ΤΗΣ ΕΙΚΟΝΟΜΑΧΙΑΣ ΩΣ ΤΟ ΣΧΙΣΜΑ ΤΩΝ ΔΥΟ ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ 843-1054

ΗΕΠΟΧΗΤΗΣΑΚΜΗΣ: ΑΠΟ ΤΟΝ ΤΕΡΜΑΤΙΣΜΟ ΤΗΣ ΕΙΚΟΝΟΜΑΧΙΑΣ ΩΣ ΤΟ ΣΧΙΣΜΑ ΤΩΝ ΔΥΟ ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ 843-1054 ΗΕΠΟΧΗΤΗΣΑΚΜΗΣ: ΑΠΟ ΤΟΝ ΤΕΡΜΑΤΙΣΜΟ ΤΗΣ ΕΙΚΟΝΟΜΑΧΙΑΣ ΩΣ ΤΟ ΣΧΙΣΜΑ ΤΩΝ ΔΥΟ ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ 843-1054 Η ΕΠΟΧΗ ΤΗΣ ΑΚΜΗΣ: ΑΠΟ ΤΟΝ ΤΕΡΜΑΤΙΣΜΟ ΤΗΣ ΕΙΚΟΝΟΜΑΧΙΑΣ ΩΣ ΤΟ ΣΧΙΣΜΑ ΤΩΝ ΔΥΟ ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ 843-1054 867 886 912 913

Διαβάστε περισσότερα

EUROPEAN DAILY TOURS ΑΠΟ ΒΟΛΟ ΣΤΑ ΜΕΤΕΩΡΑ ΜΕΤΕΩΡΑ - ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΑ

EUROPEAN DAILY TOURS ΑΠΟ ΒΟΛΟ ΣΤΑ ΜΕΤΕΩΡΑ ΜΕΤΕΩΡΑ - ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΑ EUROPEAN DAILY TOURS ΑΠΟ ΒΟΛΟ ΣΤΑ ΜΕΤΕΩΡΑ ΜΕΤΕΩΡΑ - ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΑ Ιστορικό Τα Μετέωρα αποτελούν, μετά το Άγιο Ορος, το μεγαλύτερο και με συνεχή παρουσία από την εποχή της εγκατάστασης των πρώτων ασκητών μέχρι

Διαβάστε περισσότερα

Η Ιερά Μονή Κουδουμά ένας επίγειος παράδεισος στην Κρήτη

Η Ιερά Μονή Κουδουμά ένας επίγειος παράδεισος στην Κρήτη 24/01/2019 Η Ιερά Μονή Κουδουμά ένας επίγειος παράδεισος στην Κρήτη / Ιερές Μονές Η Μονή Κουδουμά, βρίσκεται στη νότια Κρήτη, στα νότια παράλια του Νομού Ηρακλείου. Από το Ηράκλειο απέχει 2-2,5 ώρες, μια

Διαβάστε περισσότερα

Εικόνες από τη Σαλαμίνα. Photo Album. by Πρίμπας Γεώργιος. Γιώργος Πρίμπας

Εικόνες από τη Σαλαμίνα. Photo Album. by Πρίμπας Γεώργιος. Γιώργος Πρίμπας Εικόνες από τη Σαλαμίνα Photo Album by Πρίμπας Γεώργιος Γιώργος Πρίμπας Σαλαμίνα. Προηγούμενα σχετικά αφιερώματα: Κυνόσουρα εδώ. Η Σπιναλόγκα του Σαρωνικού εδώ, Το σκεπτικό στη δημιουργία του παρόντος

Διαβάστε περισσότερα

Βυζαντινά μνημεία της Θεσσαλονίκης

Βυζαντινά μνημεία της Θεσσαλονίκης Βυζαντινά μνημεία της Θεσσαλονίκης Η 1η διαδρομή που ακολουθήσαμε 2η Όσιος Δαβίδ Μονή Βλατάδων Κάστρα Άγιος Νικόλαος Ορφανός Ναός του Σωτήρος Ροτόντα Άγιος Παντελέημονας Μονή Βλατάδων H Μονή Βλατάδων ή

Διαβάστε περισσότερα

Βυζαντινά και Οθωμανικά μνημεία της Μάκρης

Βυζαντινά και Οθωμανικά μνημεία της Μάκρης Βυζαντινά και Οθωμανικά μνημεία της Μάκρης Στρατηγικής σημασίας η θέση της Μάκρης / Κατοικήθηκε από την αρχαιότητα Οικισμός με διαρκή ανθρώπινη παρουσία από τα νεολιθικά χρόνια Ορατά στο κέντρο της σημερινής

Διαβάστε περισσότερα

Η Αμμόχωστος (λατινικά: Famagusta, τούρκικα: Gazimağusa), είναι πόλη στην Κύπρο και βρίσκεται στο ανατολικό τμήμα του νησιού, στον κόλπο που φέρει και

Η Αμμόχωστος (λατινικά: Famagusta, τούρκικα: Gazimağusa), είναι πόλη στην Κύπρο και βρίσκεται στο ανατολικό τμήμα του νησιού, στον κόλπο που φέρει και Μάριος Πρέτα Η Αμμόχωστος (λατινικά: Famagusta, τούρκικα: Gazimağusa), είναι πόλη στην Κύπρο και βρίσκεται στο ανατολικό τμήμα του νησιού, στον κόλπο που φέρει και το όνομά της. Η αρχαία Αμμόχωστος έφερε

Διαβάστε περισσότερα

Ο φιλαθήναιος αυτοκράτορας Αδριανός: όσα δεν ξέρετε γι αυτόν

Ο φιλαθήναιος αυτοκράτορας Αδριανός: όσα δεν ξέρετε γι αυτόν 19 Ιανουαρίου 2017 Ο φιλαθήναιος αυτοκράτορας Αδριανός: όσα δεν ξέρετε γι αυτόν Επιστήμες / Ιστορία / Μουσεία Το Μουσείο της Ακρόπολης τιμά την επέτειο των 1900 χρόνων από την άνοδο στο θρόνο του φιλαθήναιου

Διαβάστε περισσότερα

Οι λαοί γύρω από τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία

Οι λαοί γύρω από τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία Οι λαοί γύρω από τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία Π Ρ Ο Τ Υ Π Ο Γ Ε Ν Ι Κ Ο Λ Υ Κ Ε Ι Ο Α Ν Α Β Ρ Υ Τ Ω Ν Σ Χ Ο Λ Ι Κ Ο Ε Τ Ο Σ : 2 0 1 7-2 0 1 8 Υ Π Ε Υ Θ Υ Ν Η Κ Α Θ Η Γ Η Τ Ρ Ι Α : Β. Δ Η Μ Ο Π Ο Υ Λ Ο Υ Τ Α

Διαβάστε περισσότερα

Μνημεία Πολιτισμού UNESCO. (United Nations Educational Scientific and Cultural Organization)

Μνημεία Πολιτισμού UNESCO. (United Nations Educational Scientific and Cultural Organization) Μνημεία Πολιτισμού UNESCO (United Nations Educational Scientific and Cultural Organization) Λίγα λόγια για την UNESCO Δημιουργήθηκε 16-11-1945 με στόχο την παγίωση της παγκόσμιας ειρήνης μέσα από την επικοινωνία

Διαβάστε περισσότερα

Ορτυγία. Κάντε κλικ για να επεξεργαστείτε τον υπότιτλο του υποδείγματος

Ορτυγία. Κάντε κλικ για να επεξεργαστείτε τον υπότιτλο του υποδείγματος Ορτυγία Κάντε κλικ για να επεξεργαστείτε τον υπότιτλο του υποδείγματος Τοποθεσία Πού βρίσκεται; Το νησί της Ορτυγίας βρίσκεται στην κάτω Ιταλία στις Συρακούσες. Τα αξιοθέατα: Ο ναός του Απόλλωνα üη πλατεία

Διαβάστε περισσότερα

13. Ο Ιουστινιανός μεταρρυθμίζει τη διοίκηση και τη νομοθεσία

13. Ο Ιουστινιανός μεταρρυθμίζει τη διοίκηση και τη νομοθεσία 13. Ο Ιουστινιανός μεταρρυθμίζει τη διοίκηση και τη νομοθεσία 1. Αντιστοιχίστε τα πρόσωπα με τις ιδιότητές τους: Ιουστινιανός Θεοδώρα Τριβωνιανός Καππαδόκης Ανθέμιος Ισίδωρος Βελισάριος Ναρσής Στρατηγός

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΑΣΤΕΛΛΙΑΝΩΝ «Ο ΚΕΡΑΜΟΣ»

ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΑΣΤΕΛΛΙΑΝΩΝ «Ο ΚΕΡΑΜΟΣ» ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΑΣΤΕΛΛΙΑΝΩΝ «Ο ΚΕΡΑΜΟΣ» Εικόνα 1.Διαδρομή προς το Καστέλλι Το Καστέλλι (Τοπική Κοινότητα Καστελλίου Φουρνής) βρίσκεται στην Ανατολική Κρήτη και πιο συγκεκριμένα στην περιφέρεια της

Διαβάστε περισσότερα

Η Βοιωτία θεωρείται από αρχαίους και συγχρόνους ιστορικούς καθώς και γεωγράφους, περιοχή ευνοημένη από τη φύση και τη γεωπολιτική θέση της.

Η Βοιωτία θεωρείται από αρχαίους και συγχρόνους ιστορικούς καθώς και γεωγράφους, περιοχή ευνοημένη από τη φύση και τη γεωπολιτική θέση της. Η Βοιωτία θεωρείται από αρχαίους και συγχρόνους ιστορικούς καθώς και γεωγράφους, περιοχή ευνοημένη από τη φύση και τη γεωπολιτική θέση της. Βρίσκεται στο κέντρο σχεδόν της ελληνικής χερσονήσου, πάνω στο

Διαβάστε περισσότερα

Η θεώρηση και επεξεργασία του θέματος οφείλει να γίνεται κυρίως από αρχιτεκτονικής απόψεως. Προσπάθεια κατανόησης της συνθετικής και κατασκευαστικής

Η θεώρηση και επεξεργασία του θέματος οφείλει να γίνεται κυρίως από αρχιτεκτονικής απόψεως. Προσπάθεια κατανόησης της συνθετικής και κατασκευαστικής ΑΝΑΓΝΩΣΗ - ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΜΝΗΜΕΙΟΥ ΝΑΟΣ ΤΟΥ ΗΦΑΙΣΤΟΥ Η θεώρηση και επεξεργασία του θέματος οφείλει να γίνεται κυρίως από αρχιτεκτονικής απόψεως. Προσπάθεια κατανόησης της συνθετικής και κατασκευαστικής δομής

Διαβάστε περισσότερα

ΜΥΚΗΝΑΪΚΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ

ΜΥΚΗΝΑΪΚΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΜΥΚΗΝΑΪΚΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ Εισαγωγικά: ΟΡΙΣΜΟΣ: Με τον όρο μυκηναϊκός πολιτισμός χαρακτηρίζεται ο προϊστορικός πολιτισμός της ΎστερηςΕποχήςτουΧαλκούαπότο1600-1100 π. Χ. που αναπτύχθηκε κυρίως στην κεντρική

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦ. 4. ΟΙ ΑΡΑΒΙΚΕΣ ΚΑΤΑΚΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ

ΚΕΦ. 4. ΟΙ ΑΡΑΒΙΚΕΣ ΚΑΤΑΚΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΚΕΦ. 4. ΟΙ ΑΡΑΒΙΚΕΣ ΚΑΤΑΚΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ α. η αραβική εξάπλωση με την καθοδήγηση των δύο πρώτων χαλιφών οι Άραβες εισέβαλαν και κατέκτησαν σε σύντομο χρονικό διάστημα τις πλούσιες χώρες της Εγγύς

Διαβάστε περισσότερα

Περπατώντας στην ªÂÛ ÈˆÓÈÎ fiïë

Περπατώντας στην ªÂÛ ÈˆÓÈÎ fiïë Περπατώντας στην ªÂÛ ÈˆÓÈÎ fiïë Σπάνια έχει κάποιος την ευκαιρία να διαβεί 2400 χρόνια ιστορίας, συγκεντρωµένα σε µια έκταση 58,37 εκταρίων που περικλείεται ανάµεσα στα τείχη της Μεσαιωνικής Πόλης. Έναν

Διαβάστε περισσότερα