ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ: «ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΣΤΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ»

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ: «ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΣΤΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ»"

Transcript

1 ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ: «ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΣΤΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ» ΓΝΩΣΕΙΣ ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΜΕ ΤΗΝ ΠΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΕΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΚΑΙ ΑΣΚΗΣΗΣ, ΑΠΟ ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΔΙΓΚΛΙΟΥ

2 ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ «ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΣΤΟ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ» Τίτλος Γνώσεις σχετικές με την πάθηση και συμπεριφορές διατροφής και άσκησης, από άτομα με σακχαρώδη διαβήτη ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΗ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Λασκαρίνα Δίγκλιου, Διαιτολόγος - Διατροφολόγος Μεταπτυχιακή φοιτήτρια Τριμελής εξεταστική επιτροπή: ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ: Δημήτριος Γ. Γουλής, Επίκουρος Καθηγητής, ΑΠΘ ΜΕΛΟΣ: Κυριάκος Καζάκος, Επίκουρος Καθηγητής, ΑΤΕΙΘ ΜΕΛΟΣ: Καλλιόπη Κώτσα, Επίκουρη Καθηγήτρια, ΑΠΘ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ, ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014

3

4 Ευχαριστίες Θα ήθελα να ευχαριστήσω θερμά τον καθηγητή μου, κύριο Δημήτριο Γ. Γουλή, για την άψογη συνεργασία, την καθοδήγηση και την ανεκτίμητη βοήθεια που μου προσέφερε σε όλα τα στάδια της διπλωματικής μου εργασίας. Επίσης, θα ήθελα να ευχαριστήσω τον κύριο Κυριάκο Καζάκο για την άριστη πρωτοβουλία του να πραγματοποιηθεί το παρόν Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών, την κυρία Καλλιόπη Κώτσα, τον κύριο Δημήτριο Αβραμίδη και τον κύριο Χρήστο Δαραμήλα για την πολύτιμη βοήθεια που μου προσέφεραν στη συλλογή του δείγματος, τους καθηγητές του Προγράμματος για τις γνώσεις που μας μετέδωσαν και τα μέλη της Γραμματείας του τμήματος για τη συμβολή τους στην οργάνωση του παρόντος Μεταπτυχιακού. Τέλος, θα ήθελα να ευχαριστήσω τους γονείς μου, που με την υποστήριξη και την υπομονή τους με εμπνέουν να συνεχίσω το δρόμο της διά βίου μάθησης.

5 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Κατάλογος πινάκων...iv Κατάλογος σχημάτων....vi Συντομογραφίες......VII ΠΕΡΙΛΗΨΗ..1 ΑBSTRACT..2 ΠΡΟΛΟΓΟΣ.3 ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 4 ΓΕΝΙΚΟ ΜΕΡΟΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ Επιδημιολογία διαγνωστικοί τύποι Επιδημιολογία σακχαρώδη διαβήτη Ο ρόλος της ινσουλίνης και οι τύποι του ΣΔ Αντιμετώπιση, θεραπευτικοί στόχοι και μέθοδοι παρακολούθησης του διαβήτη Θεραπευτική αντιμετώπιση Θεραπευτικοί στόχοι Έλεγχος τιμών γλυκόζης Κλινική εξέταση ατόμων με διαβήτη Επιπλοκές Μικροαγγειακές επιπλοκές Μακροαγγειακές επιπλοκές Διαβητικό πόδι Ψυχολογία ασθενούς με ΣΔ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2. ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΑΣΚΗΣΗ ΣΤΟ ΣΔ Διατροφή I

6 Ο ρόλος της διατροφής Γενικές οδηγίες διατροφής στο ΣΔ Ισοδύναμα τροφίμων, γλυκαιμικός δείκτης και γλυκαντικές ύλες Διατροφή στο ΣΔ τύπου 1 και τον ινσουλινοεξαρτώμενο ΣΔ Διατροφή στο μη-ινσουλινοεξαρτώμενο ΣΔ Άσκηση Ο ρόλος της άσκησης Η άσκηση στο ΣΔ Η άσκηση στο ΣΔ τύπου Η άσκηση στο ΣΔ τύπου Περιορισμοί της άσκησης..32 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3. ΓΝΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΑΤΟΜΟΥ ΜΕ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ Βιβλιογραφικά δεδομένα για την εκπαίδευση και τη γνώση σχετικά με το ΣΔ Πλεονεκτήματα της εκπαίδευσης ατόμων με ΣΔ Εμπόδια στην εκπαίδευση και την αυτοδιαχείριση Εθνικά πρότυπα για την εκπαίδευση του διαβήτη...37 ΕΙΔΙΚΟ ΜΕΡΟΣ...39 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4. ΣΚΟΠΟΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5. ΥΛΙΚΟ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΙ Δείγμα Μέθοδοι Στατιστική ανάλυση...42 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ II

7 6.1. Περιγραφή του δείγματος Συγκρίσεις μεταξύ των ομάδων Συσχετίσεις μεταξύ των μεταβλητών Μοντέλα πολλαπλής γραμμικής παλινδρόμησης..56 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7. ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ...62 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 63 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ..76 III

8 ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΠΙΝΑΚΩΝ ΠΙΝΑΚΑΣ 1. Στόχοι γλυκαιμικής ρύθμισης και ρύθμισης αρτηριακής πίεσης και λιπιδίων..9 ΠΙΝΑΚΑΣ 2. Επιπτώσεις της εντατικής θεραπείας για το διαβήτη: Περίληψη των σημαντικών κλινικών μελετών..9 ΠΙΝΑΚΑΣ 3. Ισοδύναμα τροφίμων 24 ΠΙΝΑΚΑΣ 4. Διαφορές στα χαρακτηριστικά και την ενημέρωση μεταξύ των δύο φύλων...46 ΠΙΝΑΚΑΣ 5. Διαφορές στα χαρακτηριστικά και την ενημέρωση μεταξύ των δύο τύπων ΣΔ.47 ΠΙΝΑΚΑΣ 6. Διαφορές στα χαρακτηριστικά και την ενημέρωση ανάλογα με το κέντρο προέλευσης του δείγματος...48 ΠΙΝΑΚΑΣ 7. Ενημέρωση για σνακ, ζύγιση και ισοδύναμα τροφίμων μεταξύ των δύο φύλων...48 ΠΙΝΑΚΑΣ 8. Ενημέρωση για σνακ, ζύγιση και ισοδύναμα τροφίμων μεταξύ των δύο τύπων ΣΔ..49 ΠΙΝΑΚΑΣ 9. Ενημέρωση για σνακ, ζύγιση και ισοδύναμα τροφίμων ανάλογα με το κέντρο προέλευσης του δείγματος...49 ΠΙΝΑΚΑΣ 10. Σκορ ορθών απαντήσεων μεταξύ των δύο φύλων.50 ΠΙΝΑΚΑΣ 11. Σκορ ορθών απαντήσεων μεταξύ των δύο τύπων ΣΔ 50 ΠΙΝΑΚΑΣ 12. Σκορ ορθών απαντήσεων ανάλογα με την πηγή προέλευσης του δείγματος..53 ΠΙΝΑΚΑΣ 13. Συσχετίσεις μεταξύ μεταβλητών με βάση την εκπαίδευση...55 IV

9 ΠΙΝΑΚΑΣ 14. Συσχέτιση των συνολικών ορθών απαντήσεων με τα χαρακτηριστικά των ατόμων με ΣΔ...55 ΠΙΝΑΚΑΣ 15α. Μοντέλα πολλαπλής γραμμικής παλινδρόμησης με εξαρτημένη μεταβλητή το σύνολο των ορθών απαντήσεων...56 ΠΙΝΑΚΑΣ 15β. Μοντέλα πολλαπλής γραμμικής παλινδρόμησης με εξαρτημένη μεταβλητή τις ορθές απαντήσεις στο ΣΔ...57 ΠΙΝΑΚΑΣ 15γ. Μοντέλα πολλαπλής γραμμικής παλινδρόμησης με εξαρτημένη μεταβλητή τις ορθές απαντήσεις στη διατροφή...57 ΠΙΝΑΚΑΣ 15δ. Μοντέλο πολλαπλής γραμμικής παλινδρόμησης με εξαρτημένη μεταβλητή τις ορθές απαντήσεις στην άσκηση...58 V

10 ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΣΧΗΜΑΤΩΝ ΣΧΗΜΑ 1. Διάρκεια σακχαρώδη διαβήτη σε έτη..44 ΣΧΗΜΑ 2. Τύπος φαρμακευτικής αγωγής ΣΔ...45 ΣΧΗΜΑ 3. Σκορ ορθών απαντήσεων στο σύνολο του ερωτηματολογίου μεταξύ των δύο τύπων ΣΔ...51 ΣΧΗΜΑ 4. Σκορ ορθών απαντήσεων για το ΣΔ μεταξύ των δύο τύπων ΣΔ.51 ΣΧΗΜΑ 5. Σκορ ορθών απαντήσεων για τη διατροφή μεταξύ των δύο τύπων ΣΔ.52 ΣΧΗΜΑ 6. Σκορ ορθών απαντήσεων για την άσκηση μεταξύ των δύο τύπων ΣΔ.52 ΣΧΗΜΑ 7. Σκορ ορθών απαντήσεων στο σύνολο του ερωτηματολογίου ανάλογα με το κέντρο προέλευσης...53 VI

11 ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ Ελληνικοί όροι ΜΕΘ ΠΟΥ ΣΔ ΣΝ ΠΑΝ Μονάδα Εντατικής Θεραπείας Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας Σακχαρώδης Διαβήτης Στεφανιαία Νόσος Περιφερική Αγγειακή Νόσος Ξενόγλωσσοι όροι ADA IDF IGT FPG HbA 1c HDL LDL PG TG American Diabetes Association International Diabetes Federation Impaired Glucose Tolerance Fasting Plasma Glucose Glycated hemoglobin High-density Lipoprotein Low-density Lipoprotein Plasma Glucose Triglycerides VII

12 ΠΕΡΙΛΗΨΗ Σκοπός: Να διερευνηθεί κατά πόσο τα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη (ΣΔ) γνωρίζουν θέματα που σχετίζονται με τη νόσο και αφορούν στη διαχείρισή της, τις επιπλοκές, τη διατροφή και την άσκηση και αν, ως αποτέλεσμα, έχουν προβεί σε ανάλογες μεταβολές στον τρόπο ζωής τους, κυρίως όσον αφορά στη διατροφή και την άσκηση. Μέθοδος: Πρόκειται για μελέτη χρονικής στιγμής, βασισμένη σε ερωτηματολόγιο. Στη μελέτη έλαβαν μέρος συνολικά 76 άτομα με ΣΔ ηλικίας ετών, εκ των οποίων οι 31 ήταν άνδρες και οι 45 γυναίκες. Το 59% του δείγματος είχε διαγνωσθεί με ΣΔ τύπου 1 και το 41% με ΣΔ τύπου 2. Τα ερωτηματολόγια που δόθηκαν στα άτομα του δείγματος, περιείχαν ερωτήσεις σχετικά με τη γνώση σε γενικά θέματα της νόσου, σε θέματα διατροφής και θέματα άσκησης. Αποτελέσματα: Η μέση βαθμολογία των ορθών απαντήσεων στο σύνολο του δείγματος ήταν 69%. Μεταξύ των δύο φύλων δεν υπήρχαν στατιστικά σημαντικές διαφορές ως προς το σκορ των ορθών απαντήσεων και την εκπαίδευση σε θέματα ΣΔ, διατροφής και άσκησης. Αντίθετα, υπήρχαν σημαντικές διαφορές μεταξύ των δύο τύπων ΣΔ, με το ΣΔ 1 να υπερέχει σε όλους τους τομείς. O Σύλλογος Διαβητικών «Άγιος Δημήτριος» υπερείχε όλων των υπολοίπων κέντρων στο σκορ ορθών απαντήσεων. Συμπεράσματα: Τα άτομα με ΣΔ τύπου 1 έχουν περισσότερη γνώση σχετικά με τη νόσο και είναι πιο ενημερωμένα σε πρακτικά ζητήματα της διαχείρισής της. Η ενημέρωση σε θέματα άσκησης και ζύγισης τροφίμων διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη συχνότητα που εφαρμόζει κάποιος τις συγκεκριμένες οδηγίες. Αντίθετα, η ενημέρωση σε θέματα διατροφής (συμπεριλαμβανομένης της ενημέρωσης για κατανάλωση ενδιάμεσων σνακ και χρησιμοποίησης των ισοδυνάμων τροφίμων), δεν επιδρά στην εφαρμογή τους. Οι ακριβείς λόγοι που συμβάλλουν σε αυτό θα μπορούσαν να διευκρινιστούν με περαιτέρω έρευνα, προκειμένου να εξακριβωθεί αν βασίζονται σε ψυχολογικούς ή πρακτικούς παράγοντες. Λέξεις - κλειδιά: Διαβήτης, επιπλοκές, διατροφή στο διαβήτη, άσκηση στο διαβήτη, εκπαίδευση ατόμων με διαβήτη 1

13 ABSTRACT Aim: This study was carried out to investigate whether people with diabetes mellitus (DM) have knowledge upon the disease and its management, the complications and subjects related to diet and exercise and if, as a result, have accordingly made changes in their lifestyle, particularly as far as it concerns diet and exercise. Method: A total of 76 subjects years old with DM participated in this crosssectional, questionnaire based study. Thirty-one of them were men and forty-five women. 59% of the whole sample was diagnosed with DM type 1 and 41% with DM type 2. The given questionnaires included questions about knowledge on general topics of the disease, nutrition and exercise issues. Results: The mean score of correct answers in the whole sample was 69%. Gender did not seem to present significant differences in the scores of correct answers and education about DM, diet and exercise. In contrast, there had been significant differences between the two types of DM and DM type 1 appeared to prevail in all areas. The Diabetes Association Agios Dimitrios surpassed all other centers in scores of correct answers. Conclusions: People with diabetes type 1 have more knowledge about the disease and are more informed on practical aspects of its management. The given information about exercise and weighing of food plays a role in the frequency of applying the instructions, while the given information about nutrition (included the information about consumption of snacks and use of food exchange lists), does not affect the application of them. The exact reasons that contribute to this could be clarified by further investigation, in order to ascertain whether they are based on psychological or practical factors. Keywords: diabetes complications, diabetes diet, diabetes exercise, education of people with diabetes. 2

14 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η διατροφή και η άσκηση αποτελούν μέσα για την προάσπιση της υγείας, την πρόληψη και τη θεραπεία διαφόρων παθήσεων. Από τον 4 ο π.χ. αιώνα αναφέρθηκε η σημασία τους από τον Ιπποκράτη, ο οποίος μέσα από τα συγγράμματά του τόνιζε ότι η τροφή μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν προληπτικό μέσο και ως φάρμακο για να παραμείνει κάποιος υγιής, με την προϋπόθεση όμως ότι συνδυάζεται με τη σωματική άσκηση. Παρόλο που σε πολλές περιπτώσεις χρόνιων νοσημάτων όπως ο σακχαρώδης διαβήτης, η διατροφή σε συνδυασμό με τη σωματική άσκηση συστήνονται από τους επαγγελματίες υγείας είτε ως συμπαράγοντες για την αντιμετώπισή τους, ή ως μοναδικά μέσα ώστε να αποφευχθεί η φαρμακευτική αγωγή, παρατηρείται μειωμένη ανταπόκριση από τους ασθενείς. Ως αποτέλεσμα, η χορήγηση φαρμάκων κρίνεται αναγκαία και πολλές φορές, από μόνη της δεν επαρκεί για τη διατήρηση του γλυκαιμικού ελέγχου. Όλα τα παραπάνω γεννούν το ερώτημα, ποιοι είναι οι λόγοι που αρκετοί ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη δεν είναι πρόθυμοι να προχωρήσουν σε αλλαγές του τρόπου ζωής τους και να εντάξουν σε αυτόν ένα υγιεινό πρόγραμμα διατροφής και τη σωματική άσκηση. Ένα από τα πρώτα ερωτήματα που διατυπώθηκαν, ήταν αν γνωρίζουν τα θέματα που περιβάλλουν τη νόσο τους, αν έχουν εκπαιδευτεί και κατά πόσο, αυτοί που εκπαιδεύτηκαν, τηρούν τελικά τις οδηγίες. 3

15 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ο σακχαρώδης διαβήτης (ΣΔ) είναι μια χρόνια νόσος, η οποία χαρακτηρίζεται από εμφάνιση σοβαρών μικροαγγειακών και μακροαγγειακών επιπλοκών, αύξηση πιθανότητας και διάρκειας νοσηλείας 1 και αύξηση ιατρικού κόστους. 2,3 Σύμφωνα με τη Διεθνή Ομοσπονδία Διαβήτη (IDF), o επιπολασμός του ΣΔ στην Ευρώπη το 2013 ήταν 8,5% του πληθυσμού για ηλικίες ετών και η διαταραγμένη ανοχή γλυκόζης 9,2%. 4 Η θεραπευτική αντιμετώπιση στοχεύει στην επίτευξη ενός γλυκαιμικού profile που να καθυστερεί την εμφάνιση επιπλοκών, χωρίς να αυξάνει τον κίνδυνο υπογλυκαιμιών. 5 Ο γλυκαιμικός έλεγχος διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στην έκβαση της νόσου, και η διατροφή, σε συνδυασμό με τη σωματική άσκηση, αποτελούν ακρογωνιαίο λίθο στην επίτευξή της. Οι γνώσεις που έχει ένα άτομο με ΣΔ σχετικά με τη νόσο συμβάλλουν θετικά στη διαχείρισή της. Οι γνώσεις αυτές αφορούν σε γενικά θέματα (φαρμακευτική αγωγή, επιπλοκές, έλεγχος συγκεντρώσεων γλυκόζης, παράγοντες που επιδρούν στις συγκεντρώσεις γλυκόζης), σε θέματα διατροφής (ισοδύναμα υδατανθράκων, αντιμετώπιση υπογλυκαιμίας, σύσταση τροφίμων) και σε θέματα άσκησης (οφέλη). Η εκπαίδευση των ατόμων με ΣΔ για τα θέματα που αφορούν στη νόσο είναι σημαντική. Ωστόσο, πρέπει να διερευνηθεί κατά πόσο εκπαιδεύονται, αν τηρούν τις οδηγίες και ποιοι παράγοντες, ενδεχομένως, παίζουν ρόλο σε αυτό. 4

16 ΓΕΝΙΚΟ ΜΕΡΟΣ

17 1. ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ 1.1 Επιδημιολογία- διαγνωστικοί τύποι Επιδημιολογία σακχαρώδη διαβήτη Ο ΣΔ χαρακτηρίζεται από εμφάνιση επιπλοκών, όπως καρδιαγγειακές παθήσεις, αγγειοπάθεια, νεφροπάθεια και προβλήματα στα πόδια, την όραση και τα νεύρα. 6 Σύμφωνα με τον IDF, υπολογίζεται ότι έως το 2035 θα έχει επηρεαστεί το 10,3% του πληθυσμού της Ευρώπης ηλικίας 20 έως 79 ετών, που αντιστοιχεί σε 68,9 εκατομμύρια άτομα. Λαμβάνοντας υπ όψιν τα δεδομένα έως και το 2013, όπου 56,3 εκατομμύρια άτομα είχαν διαγνωσθεί με ΣΔ, φαίνεται ότι τις επόμενες δεκαετίες η νόσος θα εμφανίσει αύξηση επιπολασμού της τάξεως του 22,4%. 4 Στην Ελλάδα, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις μέχρι και το έτος 2013, είχε διαγνωστεί με ΣΔ το 7,01% του πληθυσμού ηλικίας 20 έως 79 ετών και 8,38% του πληθυσμού σε αυτές τις ηλικίες είχε διαταραχή ανοχής στη γλυκόζη (IGT). 4 Το ιατρικό κόστος για την αντιμετώπιση του ΣΔ στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής (ΗΠΑ), όπου μέχρι και το 2013 είχε εμφανίσει ΣΔ το 10,9% του πληθυσμού, 4 ήταν 174 δισεκατομμύρια δολάρια το 2007, ενώ το 2012 εκτιμήθηκε στα 245 δισεκατομμύρια δολάρια. 2,3 Πρόκειται, λοιπόν, για μια νόσο που είναι επικίνδυνη για την υγεία του πληθυσμού αλλά και δαπανηρή ως προς την αντιμετώπισή της Ο ρόλος της ινσουλίνης και οι τύποι του ΣΔ Η ινσουλίνη αυξάνει την πρόσληψη και το μεταβολισμό της γλυκόζης, τη λιποσύνθεση, την πρωτεϊνοσύνθεση και τη σύνθεση μυϊκού γλυκογόνου, ενώ, αντίθετα, μειώνει τη λιπόλυση, την κετογένεση, τη γλυκονεογένεση και τη γλυκογονόλυση στο ήπαρ. Επίσης, μετακινεί το κάλιο και το μαγνήσιο μέσα στα κύτταρα. 7 Στο ΣΔ, η έκκριση της ινσουλίνης είναι μηδαμινή ή δεν επαρκεί και, όταν συνυπάρχει αντίσταση σε αυτή, η γλυκόζη στο αίμα αυξάνεται, οδηγώντας σε υπεργλυκαιμία. 6

18 Ο ΣΔ διακρίνεται σε τύπου 1 και τύπου 2. Ο διαβήτης της κύησης (ΣΔΚ) αποτελεί μια τρίτη κατηγορία, κατά την οποία η νόσος διαγιγνώσκεται για πρώτη φορά κατά τη διάρκεια της κύησης. Τέλος, υπάρχουν άλλοι ειδικοί τύποι διαβήτη, που οφείλονται σε γενετικές διαταραχές, νοσήματα του παγκρέατος, ενδοκρινοπάθειες, φάρμακα ή χημικές επιδράσεις, λοιμώξεις και ανοσολογικές διαταραχές. 8 Η προδιάθεση για την εμφάνιση ΣΔ τύπου 1 κληρονομείται κυρίως από τον πατέρα. Ωστόσο, για την εμφάνιση της νόσου απαιτείται η παρουσία άλλων παραγόντων. 9 Για την εμφάνιση ΣΔ τύπου 2 συνυπάρχει μειωμένη έκκριση ινσουλίνης και αντίσταση στη δράση της. Η βασική διαφορά μεταξύ των δύο τύπων ΣΔ είναι ότι, ενώ στον τύπο 1 ο οργανισμός δεν εκκρίνει καθόλου ινσουλίνη, στον τύπο 2 εκκρίνει, σε ποσότητες που δεν επαρκούν για τη διατήρηση της γλυκόζης σε φυσιολογικά επίπεδα, ή η αντίσταση των ιστών σε αυτή εμποδίζει τη δράση της. 10 Τα διαγνωστικά κριτήρια του ΣΔ σύμφωνα με τις οδηγίες της Αμερικανικής Διαβητολογικής Εταιρίας είναι: Γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη (HbA 1c ) 6,5% Γλυκόζη πλάσματος νηστείας (FPG) 126 mg/dl Γλυκόζη πλάσματος (PG) δύο ώρες μετά το γεύμα 200 mg/dl ή τυχαία μέτρηση γλυκόζης πλάσματος 200 mg/dl σε ασθενή με κλασικά συμπτώματα υπεργλυκαιμίας 17 Τα διαγνωστικά κριτήρια ΣΔΚ είναι: Γλυκόζη πλάσματος νηστείας 92 mg/dl Γλυκόζη πλάσματος 180 mg/dl, μία ώρα μετά τη λήψη διαλύματος 75 γραμμαρίων γλυκόζης από το στόμα Γλυκόζη πλάσματος 153 mg/dl, δύο ώρες μετά τη λήψη διαλύματος 75 γραμμαρίων γλυκόζης από το στόμα 11,12 7

19 1.2 Αντιμετώπιση, θεραπευτικοί στόχοι και μέθοδοι παρακολούθησης του διαβήτη Θεραπευτική αντιμετώπιση Η αντιμετώπιση του ΣΔ τύπου 1 γίνεται με χορήγηση εξωγενούς ινσουλίνης ή αντλία ινσουλίνης, ενώ αυτή του τύπου 2 μπορεί να γίνει με διατροφή και άσκηση, λήψη αντιδιαβητικών δισκίων, χορήγηση ινσουλίνης, ή συνδυασμό των παραπάνω. Σε κάθε περίπτωση, πρέπει να διενεργούνται εξετάσεις, σε κατάλληλα χρονικά διαστήματα και να επαναπροσδιορίζονται οι στόχοι και η θεραπευτική αγωγή που συστήνεται. Τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση της νόσου είναι: η μετφορμίνη, οι σουλφονυλουρίες, οι αναστολείς της α-γλυκοσιδάσης, οι γλινίδες, οι γλιταζόνες, οι αγωνιστές του GLP-1, οι αναστολείς του DPP-4, οι αναστολείς του SGLT- 2, τα ανάλογα ινσουλίνης και η ανθρώπινη ινσουλίνη. Διάφοροι παράγοντες, όπως η σύνθεση του γεύματος που καταναλώνεται, η φυσική δραστηριότητα, η ύπαρξη φλεγμονής, πυρετού ή τραύματος, μπορεί να επηρεάσουν τις τιμές σακχάρου μέσα στην ημέρα. Σε αυτή την περίπτωση, χρειάζονται τακτικές μετρήσεις γλυκόζης και τροποποίηση της ημερήσιας δόσης ινσουλίνης ή εκκριταγωγών φαρμάκων Θεραπευτικοί στόχοι Οι θεραπευτικοί στόχοι πρέπει να είναι εξατομικευμένοι, ρεαλιστικοί, να ανταποκρίνονται στις δυνατότητες και τις ανάγκες του κάθε ατόμου και να μην αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισης επιπλοκών. Οι παράγοντες που πρέπει να συνυπολογίζονται στον καθορισμό στόχων είναι η ηλικία, ο τύπος και η διάρκεια του ΣΔ, το προσδόκιμο ζωής, η ύπαρξη καρδιαγγειακών παθήσεων και η ανεπίγνωστη υπογλυκαιμία. 11 Η μελέτη της NICE-SUGAR έδειξε ότι ο στόχος για εντατικοποιημένο έλεγχο της γλυκόζης ( mg/dl) αυξάνει τον κίνδυνο θνησιμότητας σε ασθενείς της ΜΕΘ, σε σχέση με το στόχο του συμβατικού ελέγχου (< 180 mg/dl). 13 8

20 Πίνακας 1. Στόχοι γλυκαιμικής ρύθμισης και ρύθμισης αρτηριακής πίεσης και λιπιδίων. HbA 1C Προγευματική γλυκόζη Μεταγευματική γλυκόζη Αρτηριακή πίεση Λιπίδια < 7,0% (εξατομίκευση) mg/dl (3,9 7,2 mmol/l) < 180 mg/dl < 130/80 mm Hg LDL: < 100 mg/dl (2,59 mmol/l) < 70 mg/dl (1,81 mmol/l) (ιστορικό ΚΑΝ) HDL: Άντρες > 40 mg/dl (1,04 mmol/l) Γυναίκες > 50 mg/dl (1,30 mmol/l) TG: < 150 mg/dl (1,69 mmol/l) Πηγή: ADA, Diabetes Care, 2012;35:S11-63 Στο ΣΔΚ, οι στόχοι της γλυκόζης πλάσματος είναι 95 mg/dl (νηστείας) και 140 mg/dl ή 120 mg/dl, μία ή δύο ώρες αντίστοιχα μετά το γεύμα. 11 Τιμές της HbA 1c <7% μειώνουν τον κίνδυνο εμφάνισης μικροαγγειακών επιπλοκών. 11 Ωστόσο, τα όρια αυξάνουν σε τιμές < 8%, όταν πρόκειται για ασθενείς με σοβαρά υπογλυκαιμικά επεισόδια ή με προϋπάρχουσες σοβαρές επιπλοκές του ΣΔ. 11 Πίνακας 2. Επιπτώσεις της εντατικής θεραπείας για το διαβήτη: Περίληψη των σημαντικών κλινικών μελετών. Μελέτη Μακροαγγειακές ΚΑΝ Θνησιμότητα Πηγές: Kendall DM, Bergenstal RM. International Diabetes Center 2009; UK Prospective Diabetes Study (UKPDS) Group. Lancet 1998;352:854; Holman RR, et al. N Engl J Med 2008;359:1577. DCCT Research Group. N Engl J Med 1993;329;977; Nathan DM, et al. N Engl J Med 2005;353:2643; Gerstein HC, et al. N Engl J Med 2008;358:2545; Patel A, et al. N Engl J Med 2008;358:2560; Duckworth W, et al. N Engl J Med 2009;360:129. 9

21 1.2.3 Έλεγχος τιμών γλυκόζης Ο γλυκαιμικός έλεγχος εξαρτάται αλλά και διαφοροποιείται από πολλούς παράγοντες. Η λήψη φαρμακευτικής αγωγής σε συνδυασμό με τη λήψη τροφής, η ποσότητα των καταναλισκόμενων υδατανθράκων αλλά και η γενικότερη ποσότητα τροφής, η ηλικία, το σωματικό βάρος και το φύλο του ατόμου, η ύπαρξη φλεγμονής, η διάρκεια και η ένταση σωματικής άσκησης και η χρονική περίοδος μέσα στο έτος, είναι κάποιοι από αυτούς. Ως μέθοδος, η εξέταση του πλάσματος για τον προσδιορισμό της γλυκόζης θεωρείται πιο αξιόπιστη από το τριχοειδικό και φλεβικό αίμα. Η εξέταση ούρων για προσδιορισμό του σακχάρου δε θεωρείται ακριβής, καθώς για να ξεπεράσει η γλυκόζη το νεφρικό ουδό, θα πρέπει να βρίσκεται σε τιμές > 180 mg/dl. 14,15 Η HbA 1c αποτελεί δείκτη που δείχνει το μέσο όρο γλυκόζης πλάσματος κατά τους περασμένους τρεις μήνες και λειτουργεί συμπληρωματικά για τον έλεγχο της γλυκόζης σε άτομα με διαβήτη. Οι συχνές μετρήσεις σακχάρου παραμένουν απαραίτητες, καθώς η HbA 1c δε δείχνει τις διακυμάνσεις σε μικρά χρονικά διαστήματα. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως δείκτης διάγνωσης του διαβήτη τύπου 2 ή του προδιαβήτη. 16,17 Ωστόσο, άλλες μελέτες δείχνουν ότι είναι λιγότερο ευαίσθητος δείκτης για τη διάγνωση του διαβήτη, την έκκριση ινσουλίνης και την ευαισθησία σε αυτή από ότι η δοκιμασία ανοχής γλυκόζης. 18,19 Οι φυσιολογικές τιμές για άτομο χωρίς διαβήτη είναι < 5,7%. 20 Οι συγκεντρώσεις της φαίνεται να έχουν θετική συσχέτιση με την ηλικία Κλινική εξέταση ατόμων με διαβήτη Ο ασθενής με ΣΔ πρέπει να κάνει τακτικούς ελέγχους για την κατάσταση της υγείας του. Οι έλεγχοι αυτοί περιλαμβάνουν βιοχημικές εξετάσεις, ανθρωπομετρικές μετρήσεις, καρδιολογική εξέταση, εξέταση κυκλοφορικού και νευρικού συστήματος, νεφρών, οφθαλμών και ποδιών. Μερικές φορές, απαιτούνται συμπληρωματικοί έλεγχοι, όπως του θυρεοειδούς αδένα, των οδόντων και των μαστών στις γυναίκες και της βουβωνικής περιοχής στους άνδρες. Οι βιοχημικές εξετάσεις αφορούν εξετάσεις αίματος για τη γλυκόζη πλάσματος και τη HbA 1c, τα λιπίδια (χοληστερόλη, τριγλυκερίδια, HDL-χοληστερόλη και LDL- 10

22 χοληστερόλη) και τη νεφρική λειτουργία. Επίσης, γίνεται έλεγχος λευκωμάτων ορού, ουρίας, ουρικού οξέος, κρεατινίνης, καλίου, νατρίου, και ασβεστίου. Οι ανθρωπομετρικές μετρήσεις περιλαμβάνουν το βάρος και το ύψος, που καθορίζουν το Δείκτη Μάζας Σώματος (ΔΜΣ) και κατατάσσουν το άτομο σε κατηγορίες χαμηλού ή φυσιολογικού βάρους, υπέρβαρου ή παχύσαρκου. Ο ΔΜΣ αποτελεί σημαντικό δείκτη που λαμβάνεται υπόψη για τις διατροφικές οδηγίες και την ανάγκη για διατήρηση ή μείωση του σωματικού βάρους. Ο λόγος περιμέτρου μέσης προς ισχίο (waist-to-hip ratio - WHR) αποτελεί δείκτη που πρέπει να συνυπολογίζεται, καθώς αντικατοπτρίζει την κεντρική παχυσαρκία και συσχετίζεται με την εμφάνιση μεταβολικού συνδρόμου και καρδιαγγειακών παθήσεων. 22 Η λήψη ιστορικού σχετικά με τις μεταβολές του σωματικού βάρους και τις προηγούμενες προσπάθειες για απώλεια, παρέχει χρήσιμες πληροφορίες στον επαγγελματία υγείας. Η καρδιολογική εξέταση για στηθάγχη, καρδιακή ανεπάρκεια, έμφραγμα του μυοκαρδίου και στεφανιαία νόσο (ΣΝ), μπορεί να γίνει μέσω υπερηχογραφήματος, ηλεκτροκαρδιογραφήματος, Triplex καρδιάς, δοκιμασίας κοπώσεως, σπινθηρογράφημα κοπώσεως και στεφανιογραφία, ανάλογα με την κατάσταση και το ιστορικό του ασθενούς. Η εξέταση του κυκλοφορικού είναι απαραίτητη σε άτομα με ΣΔ. Εξετάζεται η καρδιά, μετράται η αρτηριακή πίεση και ψηλαφώνται οι αρτηρίες του άκρου πόδα. Η ορθοστατική υπόταση ή η υπέρταση σε ύπτια θέση συχνά αποτελούν ενδείξεις νευροπάθειας. 23 Η εξέταση του νευρικού συστήματος γίνεται με σκοπό την ανεύρεση λειτουργικών διαταραχών. Τα συνήθη συμπτώματα είναι οι αισθητικές διαταραχές (αίσθηση κρύου - ζέστης), η μυϊκή ατροφία, η ορθοστατική υπόταση, η στυτική δυσλειτουργία, τα άτονα έλκη και η διαβητική διάρροια. Η κλινική εξέταση περιλαμβάνει λήψη ιστορικού, γενική επισκόπηση και εξέταση των αντανακλαστικών. Στους νεφρούς γίνεται έλεγχος για τη λειτουργία τους μέσω του ρυθμού σπειραματικής διήθησης (GFR), έλεγχος για την κάθαρση κρεατινίνης και έλεγχος λευκωματινουρίας μέσω της αποβολής λευκωματίνης στα ούρα (ετήσιος έλεγχος σε ΣΔ τύπου 1 με διάρκεια άνω των πέντε ετών και κατά τη διάγνωση στο ΣΔ τύπου 2). 11 Η εξέταση των οφθαλμών γίνεται για τον εντοπισμό μικροαγγειοπάθειας που προκαλεί διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια (ΔΑ) και δευτεροπαθή καταρράκτη. Η 11

23 απεικόνιση του αμφιβληστροειδούς είναι σημαντική για την εκτίμηση της οφθαλμικής κατάστασης. Η βυθοσκόπηση παρέχει σημαντικές πληροφορίες για ύπαρξη μικροανευρυσμάτων, αιμορραγιών, εξιδρωμάτων, νεόπλαστων τριχοειδών αγγείων και ανωμαλίες φλεβών. Η αρτηριακή πίεση πρέπει να ελέγχεται, καθώς στο ΣΔ αποτελεί ανεξάρτητο παράγοντα εμφάνισης ΔΑ. 24 Η εξέταση των ποδιών περιλαμβάνει επισκόπηση των άκρων για ερυθρότητα, οιδήματα, παραμορφώσεις ή δυσμορφίες, ύπαρξη τυλώδους ιστού ή ξηρότητα, ψηλάφηση για εντοπισμό υπερευαισθησίας ή έλλειψη αισθητικότητας, εξέταση των αντανακλαστικών και εξέταση αγγείων και νεύρων με κινητικές, αντανακλαστικές και ηλεκτροφυσιολογικές διαδικασίες. Τα έλκη πρέπει να καθαρίζονται σωστά με άσηπτες τεχνικές, να τοποθετούνται τα κατάλληλα επιθέματα και να ελέγχονται μέχρι την επούλωση και την ιστική αποκατάσταση. Ο ασθενής πρέπει να ενημερωθεί για τους κανόνες καθημερινής φροντίδας και επισκόπησης των άκρων και παράλληλα να φοράει κατάλληλα υποδήματα, ώστε να αποφευχθεί η εμφάνιση νέου έλκους. 1.3 Επιπλοκές Η διάρκεια του ΣΔ, ο βαθμός ρύθμισης, η ύπαρξη συνοδών νοσημάτων και η χρόνια υπεργλυκαιμία είναι οι κυριότεροι παράγοντες που επηρεάζουν την έκβαση της νόσου και διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στην εμφάνιση επιπλοκών. Αυτές χωρίζονται σε ειδικές και μη ειδικές, ανάλογα με το αν εμφανίζονται μόνο σε άτομα με ή χωρίς ΣΔ, αντίστοιχα. Η προσβολή των μικρών αγγείων καλείται μικροαγγειακή επιπλοκή, ενώ των μεγάλων μακροαγγειακή. Στην πρώτη κατηγορία ανήκουν η ΔΑ, η νευροπάθεια και η νεφροπάθεια, ενώ στη δεύτερη η στεφανιαία νόσος, η αγγειακή εγκεφαλική νόσος και η περιφερική αγγειακή νόσος. Τα προβλήματα ποδιού συγκαταλέγονται και στις δύο κατηγορίες Μικροαγγειακές επιπλοκές Ι) Διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια Σύμφωνα με τον WHO, η ΔΑ αποτελεί την κύρια αιτία τύφλωσης στα άτομα με ΣΔ. 25 Οι κυριότεροι παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση της ΔΑ είναι η αυξημένη 12

24 HbA 1c, η μεγάλη διάρκεια του διαβήτη, η αρτηριακή υπέρταση και η διαταραγμένη νεφρική λειτουργία. 26 Η ΔΑ είναι σπάνια κατά τα πρώτα 3-5 έτη της διάγνωσης ή πριν την εφηβεία σε άτομα με ΣΔ τύπου 1. Ωστόσο, κατά τα επόμενα είκοσι έτη, σχεδόν όλοι οι ασθενείς με ΣΔ τύπου 1 αναπτύσσουν αμφιβληστροειδοπάθεια, με ισχυρότερο προγνωστικό παράγοντα τη διάρκεια της νόσου. 27 Σε ασθενείς με ΣΔ τύπου 2, ο κυριότερος παράγοντας εμφάνισης ΔΑ είναι η αυξημένη HbA 1c. 26 Σε άτομα με ΣΔ τύπου 2 και νεφρική νόσο, η διάγνωση διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας είναι χρήσιμη στη διάγνωση της διαβητικής νεφροπάθειας. 28 Η μελέτη ACCORD Study Group και ACCORD Eye Study Group, έδειξε ότι η εντατικοποιημένη γλυκαιμική ρύθμιση, σε συνδυασμό με εντατικοποιημένη ρύθμιση της δυσλιπιδαιμίας, αλλά χωρίς εντατικοποιημένο έλεγχο της αρτηριακής πίεσης, μείωσε το ρυθμό εξέλιξης της ΔΑ. 29 Η ίδια μελέτη έδειξε ότι, παρά την εντατικοποιημένη γλυκαιμική ρύθμιση, δε μειώνεται ο κίνδυνος μέτριας απώλειας της όρασης. ΙΙ) Διαβητική νευροπάθεια Διαβητική νευροπάθεια καλείται η εμφάνιση συμπτωμάτων δυσλειτουργίας των περιφερικών νεύρων σε άτομα με ΣΔ, τα οποία δεν αποτελούν αποτέλεσμα άλλων αιτιών νευροπάθειας. Ο ΣΔ προκαλεί βλάβη στα νεύρα μέσω διαφορετικών μηχανισμών και καταστροφή των μικρών αιμοφόρων αγγείων, με αποτέλεσμα τη μειωμένη ροή αίματος στα νεύρα. Αυτή η βλάβη των νεύρων μπορεί να οδηγήσει σε μειωμένη αισθητικότητα και κινητικότητα, αίσθημα πόνου, βλάβη στα άκρα, στυτική δυσλειτουργία και, σε πολλές περιπτώσεις, ακρωτηριασμό. 30,31 Αποτελεί την πιο συχνή επιπλοκή του ΣΔ. 31 Παράγοντες κινδύνου είναι η υπεργλυκαιμία, η αρτηριακή υπέρταση, το κάπνισμα, η κατανάλωση αλκοόλ και η χαμηλή HDL-χοληστερόλη. Η διαβητική νευροπάθεια μπορεί να εκδηλωθεί με πολλές μορφές και φαίνεται ότι ένας από τους κυριότερους λόγους εμφάνισής της είναι η αυξημένη γλυκοζυλίωση των δομικών πρωτεϊνών των νεύρων. Ωστόσο, έχουν αναπτυχθεί διάφορες θεωρίες σχετικά με τα αίτια εμφάνισής της, με κυριότερες τη μεταβολική και την αγγειακή,. 32 Η αυτόνομη νευροπάθεια προσβάλλει το καρδιαγγειακό, το γαστρεντερικό και το ουροποιητικό σύστημα. 33 Η αυτόνομη ΣΔ νευροπάθεια εκδηλώνεται με κλινικά 13

25 συμπτώματα που περιλαμβάνουν ταχυκαρδία ηρεμίας, γρήγορη κόπωση, ορθοστατική υπόταση, εντεροπάθεια, γαστροπάρεση, διάρροια, στυτική δυσλειτουργία, μειωμένη νευροαγγειακή λειτουργία και ανεπάρκεια του αυτόνομου συστήματος λόγω υπογλυκαιμίας. 34 Εκτός από την καταστροφή των νεύρων που προκαλείται από υπεργλυκαιμία, εξίσου επικίνδυνη είναι και η υπογλυκαιμία, που μπορεί να επηρεάσει τόσο το Κεντρικό Νευρικό Σύστημα (ΚΝΣ) όσο και το Περιφερικό Νευρικό Σύστημα (ΠΝΣ). Τα υπογλυκαιμικά επεισόδια δύναται να προκαλέσουν έλλειψη συγκέντρωσης, αλλοιώσεις στα νευρικά κύτταρα του εγκεφάλου, απώλεια συνείδησης ή κώμα, ανάλογα με τη συχνότητα και τη σοβαρότητά τους. Κατά την υπογλυκαιμία, επιστρατεύονται μηχανισμοί αντιρρόπησης των συγκεντρώσεων γλυκόζης μέσω γλυκογονόλυσης και γλυκονεογένεσης, από τη διάσπαση του γλυκογόνου του ήπατος ή από παραγωγή γλυκόζης από αμινοξέα, γλυκερόλη και γαλακτικό οξύ. 35 Επίσης, εκκρίνονται ορμόνες (γλυκαγόνη, αδρεναλίνη, νοραδρεναλίνη, κορτιζόλη και αυξητική ορμόνη) που ανταγωνίζονται τη δράση της ινσουλίνης, προκειμένου να αποκατασταθούν οι συγκεντρώσεις γλυκόζης στο πλάσμα. Βρέθηκε ότι, στα άτομα με διαβητική νευροπάθεια, αυτοί οι μηχανισμοί δε λειτουργούν όπως σε ευγλυκαιμικά άτομα ή άτομα με ΣΔ χωρίς νευροπάθεια. 36,37 ΙΙΙ) Διαβητική νεφροπάθεια Σύμφωνα με τον IDF, διαβητική νεφροπάθεια είναι «η μείωση της νεφρικής λειτουργίας με το χρόνο ως αποτέλεσμα του ανεξέλεγκτου διαβήτη, που επιδεινώνεται από μια σειρά παραγόντων». 38 Η διαβητική νεφροπάθεια επηρεάζει περίπου το 20-40% των ασθενών με ΣΔ. 39 Είναι η κυριότερη αιτία έναρξης νεφρικής αποκατάστασης 39,40 και συσχετίζεται με αυξημένη καρδιαγγειακή θνησιμότητα. 41 Κατά την προχωρημένη γλυκοζυλίωση λαμβάνουν μέρος μη-ενζυματικές αντιδράσεις μεταξύ της γλυκόζης και των λιπών, καθώς και της γλυκόζης με τις πρωτεΐνες, δημιουργώντας τελικά προϊόντα γλυκοζυλίωσης (AGEs). Τα AGEs και άλλες μεταβολικές διαταραχές, όπως το οξειδωτικό stress, που δημιουργούνται σε καταστάσεις συχνής ή επίμονης υπεργλυκαιμίας, καθώς και καταστάσεις όπως η συστηματική υπέρταση και η αυξημένη ενδοσπειραματική πίεση, συνηγορούν για την εμφάνιση και εξέλιξη της διαβητικής νεφροπάθειας. 42,43 14

26 Καθώς η διαβητική νεφροπάθεια είναι μια εξελικτική νόσος, τόσο η θεραπευτική προσέγγιση όσο και οι στόχοι για γλυκαιμικό έλεγχο και έλεγχο αρτηριακής πίεσης και λιπιδίων, πρέπει να αξιολογούνται και να επαναπροσδιορίζονται αναλόγως Μακροαγγειακές επιπλοκές Ι) Καρδιαγγειακές παθήσεις- Στεφανιαία νόσος Η ΣΝ είναι μια πολυπαραγοντική νόσος, κατά την οποία σχηματίζονται αθηρωματικές πλάκες στις αρτηρίες προκαλώντας στένωση και απόφραξη του αυλού τους, με αποτέλεσμα να μη μπορεί να τροφοδοτείται η καρδιά με αίμα. Σύμφωνα με τον WHO, αποτελεί μία από τις κύριες αιτίες θνησιμότητας στο δυτικό κόσμο μαζί με την ισχαιμική καρδιακή νόσο, τα εγκεφαλικά επεισόδια, τις λοιμώξεις του κάτω αναπνευστικού και τη χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια. 44 Οι κυριότεροι παράγοντες εμφάνισης ΣΝ είναι η αρτηριακή πίεση, η ολική χοληστερόλη, ο διαβήτης, το κάπνισμα και η παχυσαρκία. 45,46 Τα οιστρογόνα που παράγονται κατά την αναπαραγωγική περίοδο στις γυναίκες, ασκούν προστατευτική δράση έναντι της εμφάνισης ΣΝ. Μετά την εμμηνόπαυση όμως, η μείωση έκκρισης οιστρογόνων προκαλεί διαφοροποιήσεις στο μεταβολισμό του λίπους και παρατηρείται μείωση της HDL-χοληστερόλης και αύξηση της LDL-χοληστερόλης, των τριγλυκεριδίων και των λιποπρωτεϊνών. 47,48 Έτσι, φαίνεται ότι σε μικρότερες ηλικίες, δηλαδή μεταξύ ετών, οι γυναίκες διατρέχουν μικρότερο κίνδυνο εμφάνισης ΣΝ από τους άνδρες, λόγω της καρδιοπροστατευτικής δράσης των οιστρογόνων. 49 Αυτό το φαινόμενο παύει να ισχύει στο ΣΔ, όπου οι γυναίκες διατρέχουν κατά 50% υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης ΣΝ από τους άντρες. 50,51 Η μελέτη κοόρτης των Laing et al., έδειξε ότι οι νέοι με ΣΔ τύπου 1 έχουν αυξημένο κίνδυνο θνησιμότητας από ισχαιμική καρδιοπάθεια σε σχέση με το γενικό πληθυσμό. 52 Η εντατική θεραπεία του διαβήτη σε ασθενείς με ΣΔ τύπου 1, αν και δεν έχει βραχυπρόθεσμα αποτελέσματα στις μακροαγγειακές επιπλοκές, προσφέρει οφέλη έναντι της εμφάνισης καρδιαγγειακών παθήσεων μακροπρόθεσμα. 53 Οι ασθενείς με ΣΔ τύπου 2 έχουν επίσης αυξημένο κίνδυνο θνησιμότητας από καρδιαγγειακές παθήσεις, λόγω χαμηλής HDL-χοληστερόλης, ολικών τριγλυκεριδίων, υπέρτασης και αντίστασης στην ινσουλίνη. 54,55 Μια προοπτική μελέτη στον πληθυσμό της Φινλανδίας, διάρκειας 18 ετών, 15

ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΩΝ & ΔΙΑΤΡΟΦΟΛΟΓΩΝ ΚΥΠΡΟΥ

ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΩΝ & ΔΙΑΤΡΟΦΟΛΟΓΩΝ ΚΥΠΡΟΥ Ανακοίνωση Συνδέσμου Διαιτολόγων και Διατροφολόγων Κύπρου για την Παγκόσμια Ημέρα Διαβήτη (14 Νοεμβρίου 2018) Τι είναι ο Διαβήτης Φετινό Θέμα: «Ο διαβήτης αφορά κάθε οικογένεια» Ο διαβήτης είναι μια αυτοάνοση

Διαβάστε περισσότερα

Σακχαρώδης Διαβήτης. Ένας σύγχρονος ύπουλος εχθρός

Σακχαρώδης Διαβήτης. Ένας σύγχρονος ύπουλος εχθρός Σακχαρώδης Διαβήτης Ένας σύγχρονος ύπουλος εχθρός Φιρούζα Κουρτίδου Ειδικός Παθολόγος με μετεκπαίδευση στο Σακχαρώδη Διαβήτη Φιρούζα Κουρτίδου Ειδικός Παθολόγος Μετεκπαιδευθείσα στο Σακχαρώδη Διαβήτη Περιεχόμενα

Διαβάστε περισσότερα

MANAGING AUTHORITY OF THE OPERATIONAL PROGRAMME EDUCATION AND INITIAL VOCATIONAL TRAINING ΔΙΑΒΗΤΗΣ. ΘΑΝΑΣΗΣ ΤΖΙΑΜΟΥΡΤΑΣ, Ph.D., C.S.C.

MANAGING AUTHORITY OF THE OPERATIONAL PROGRAMME EDUCATION AND INITIAL VOCATIONAL TRAINING ΔΙΑΒΗΤΗΣ. ΘΑΝΑΣΗΣ ΤΖΙΑΜΟΥΡΤΑΣ, Ph.D., C.S.C. MANAGING AUTHORITY OF THE OPERATIONAL PROGRAMME EDUCATION AND INITIAL VOCATIONAL TRAINING ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΘΑΝΑΣΗΣ ΤΖΙΑΜΟΥΡΤΑΣ, Ph.D., C.S.C.S Στόχοι για την αντιμετώπιση του Γνώση Δεξιότητες Πηγές Υποστήριξη

Διαβάστε περισσότερα

Αγγελική Βουτσά. Παθολόγος-Διαβητολόγος. Τ. Συν/στρια Δ/ντρια Παθολογικής Κλινικής Νοσοκομείου Λήμνου

Αγγελική Βουτσά. Παθολόγος-Διαβητολόγος. Τ. Συν/στρια Δ/ντρια Παθολογικής Κλινικής Νοσοκομείου Λήμνου Αγγελική Βουτσά Παθολόγος-Διαβητολόγος Τ. Συν/στρια Δ/ντρια Παθολογικής Κλινικής Νοσοκομείου Λήμνου Τι είναι ο διαβήτης; Μεταβολική διαταραχή αυξημένα επίπεδα σακχάρου στο αίμα Ο διαβήτης οφείλεται σε

Διαβάστε περισσότερα

Καρδιολογικός ασθενής και Σακχαρώδης Διαβήτης (ΣΔ)

Καρδιολογικός ασθενής και Σακχαρώδης Διαβήτης (ΣΔ) Καρδιολογικός ασθενής και Σακχαρώδης Διαβήτης (ΣΔ) 1 Α Ϊ Δ Ο Ν Ο Π Ο Υ Λ Ο Υ Β Α Σ Ι Λ Ι Κ Η Π Ν Η Β Χ Ε Ι Ρ Ο Υ Ρ Γ Ι Κ Ή Σ Κ Λ Ι Ν Ι Κ Η Σ 4 2 4 Γ Σ Ν Ε Ε Ι Δ Ι Κ Ε Υ Μ Ε Ν Η Σ Τ Η Ν Π Α Θ Ο Λ Ο Γ Ι

Διαβάστε περισσότερα

Υγεία και Άσκηση Ειδικών Πληθυσμών ΜΚ0958

Υγεία και Άσκηση Ειδικών Πληθυσμών ΜΚ0958 Υγεία και Άσκηση Ειδικών Πληθυσμών ΜΚ0958 Διάλεξη 5: Σακχαρώδης Διαβήτης και Άσκηση Υπεύθυνη Μαθήματος: Χ. Καρατζαφέρη Διδάσκοντες: Χ. Καρατζαφέρη, Γ. Σακκάς, Α. Καλτσάτου 2013-2014 Διάλεξη 5 ΤΕΦΑΑ, ΠΘ

Διαβάστε περισσότερα

Διαβήτης και Άσκηση. Τι είναι διαβήτης. και το μεταβολισμό των υδατανθράκων Προκαλείται κυρίως από ανεπάρκεια ή

Διαβήτης και Άσκηση. Τι είναι διαβήτης. και το μεταβολισμό των υδατανθράκων Προκαλείται κυρίως από ανεπάρκεια ή Διαβήτης και Άσκηση Τι είναι διαβήτης Διαβήτης είναι μια μεταβολική ασθένεια κατά την οποία ο οργανισμός δε μπορεί να ρυθμίσει σωστά τα επίπεδα της γλυκόζης και το μεταβολισμό των υδατανθράκων Προκαλείται

Διαβάστε περισσότερα

ΙΑΒΗΤΗΣ ΚΑΙ ΙΑΤΡΟΦΗ ΣΤΟ ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ. Μαρία Σκουρολιάκου, PhD

ΙΑΒΗΤΗΣ ΚΑΙ ΙΑΤΡΟΦΗ ΣΤΟ ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ. Μαρία Σκουρολιάκου, PhD ΙΑΒΗΤΗΣ ΚΑΙ ΙΑΤΡΟΦΗ Η ΚΑΤΑΛΛΗΛΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΣΤΟ ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ Μαρία Σκουρολιάκου, PhD Επίκουρη Καθηγήτρια Χαροκοπείου Πανεπιστηµίου ιαβήτης Ελλάδα: 1,000,000 ασθενείς Αδιάγνωστοι? Παγκοσµίως µια από τις κυριότερες

Διαβάστε περισσότερα

ΔΥΣΛΙΠΙΔΑΙΜΙΑ. Νικολούδη Μαρία. Ειδικ. Παθολόγος, Γ.Ν.Θ.Π. «Η Παμμακάριστος»

ΔΥΣΛΙΠΙΔΑΙΜΙΑ. Νικολούδη Μαρία. Ειδικ. Παθολόγος, Γ.Ν.Θ.Π. «Η Παμμακάριστος» ΔΥΣΛΙΠΙΔΑΙΜΙΑ Νικολούδη Μαρία Ειδικ. Παθολόγος, Γ.Ν.Θ.Π. «Η Παμμακάριστος» Ο όρος δυσλιπιδαιμία εκφράζει τις ποσοτικές και ποιοτικές διαταραχές των λιπιδίων του αίματος. Τα λιπίδια όπως η χοληστερόλη και

Διαβάστε περισσότερα

Κωνσταντίνος Τζιόμαλος Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική ΑΠΘ, Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ

Κωνσταντίνος Τζιόμαλος Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική ΑΠΘ, Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ Στατίνες και σακχαρώδης διαβήτης Κωνσταντίνος Τζιόμαλος Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική ΑΠΘ, Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ Σακχαρώδης διαβήτης και καρδιαγγειακός κίνδυνος Μετα-ανάλυση

Διαβάστε περισσότερα

Diabetes_ protect our future.mp4

Diabetes_ protect our future.mp4 Diabetes_ protect our future.mp4 14/11 Γενέθλια του νομπελίστα γιατρού Φρέντερικ Μπάντινγκ 1991 από τη Διεθνή Ομοσπονδία για το Διαβήτη 2007:επίσημη Ημέρα από τα Ηνωμένα Έθνη Θέμα 2009 2013: Εκπαίδευση

Διαβάστε περισσότερα

Παχυσαρκία και Σακχαρώδης Διαβήτης

Παχυσαρκία και Σακχαρώδης Διαβήτης Παχυσαρκία και Σακχαρώδης Διαβήτης Τι είναι ο Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου 2 (ΣΔ2) Ο Σακχαρώδης Διαβήτης γενικά είναι μια πάθηση κατά την οποία ο οργανισμός και συγκεκριμένα το πάγκρεας δεν παράγει ή δεν

Διαβάστε περισσότερα

Πρώτος αναδείχτηκε ο κ. Κωνσταντίνος Φιλίππου, παθολόγος

Πρώτος αναδείχτηκε ο κ. Κωνσταντίνος Φιλίππου, παθολόγος 11 ο (Εαρινό)Κλινικό Φροντιστήριο Ε.Μ.Πα.Κ.Α.Ν Καρπενήσι 11 13 Μαρτίου 2016 Υπό την αιγίδα Ιατρικού Συλλόγου Ευρυτανίας Πρώτος αναδείχτηκε ο κ. Κωνσταντίνος Φιλίππου, παθολόγος Οι σωστές απαντήσεις σημειώνονται

Διαβάστε περισσότερα

Σακχαρώδης Διαβήτης. Είναι η πιο συχνή μεταβολική νόσος στον άνθρωπο. Γανωτάκης Εμμανουήλ Καθηγητής Παθολογίας Πανεπιστήμιο Κρήτης

Σακχαρώδης Διαβήτης. Είναι η πιο συχνή μεταβολική νόσος στον άνθρωπο. Γανωτάκης Εμμανουήλ Καθηγητής Παθολογίας Πανεπιστήμιο Κρήτης Σακχαρώδης Διαβήτης Είναι η πιο συχνή μεταβολική νόσος στον άνθρωπο. Γανωτάκης Εμμανουήλ Καθηγητής Παθολογίας Πανεπιστήμιο Κρήτης Number of people with diabetes by IDF Region, 2013 IDF Diabetes Atlas.

Διαβάστε περισσότερα

Υπέρταση. Τι Είναι η Υπέρταση; Από Τι Προκαλείται η Υπέρταση; Ποιοι Είναι Οι Παράγοντες Κινδύνου Για Την Υπέρταση;

Υπέρταση. Τι Είναι η Υπέρταση; Από Τι Προκαλείται η Υπέρταση; Ποιοι Είναι Οι Παράγοντες Κινδύνου Για Την Υπέρταση; Υπέρταση Τι Είναι η Υπέρταση; Η πίεση του αίματος είναι η δύναμη που ασκεί το αίμα στις αρτηρίες όταν μεταφέρεται από την καρδιά στην κυκλοφορία. Η σταθερά αυξημένη πίεση, άνω των φυσιολογικών ορίων, αποκαλείται

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΝΤΡΟ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑΣ ΚΑΡΔΙΑΣ

ΚΕΝΤΡΟ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑΣ ΚΑΡΔΙΑΣ ΚΕΝΤΡΟ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑΣ ΚΑΡΔΙΑΣ Τα καρδιαγγειακά νοσήματα παραδοσιακά θεωρούνται νοσήματα των ανδρών. Ωστόσο, τα στοιχεία δείχνουν ότι οι καρδιαγγειακές παθήσεις αποτελούν την κύρια αιτία θανάτου στις γυναίκες

Διαβάστε περισσότερα

Μεσογειακή Διατροφή Τι γνωρίζουμε για αυτή;

Μεσογειακή Διατροφή Τι γνωρίζουμε για αυτή; Μεσογειακή Διατροφή Τι γνωρίζουμε για αυτή; Στις αρχές της δεκαετίας του 1950 ξεκίνησε μία μεγάλη έρευνα, γνωστή ως η μελέτη των 7 χωρών, όπου μελετήθηκαν οι διατροφικές συνήθειες ανθρώπων από τις εξής

Διαβάστε περισσότερα

Διατροφή και Υγεία. Τμήμα Project 3 Α Τετραμήνου 1 ο ΕΠΑ.Λ. Άνω Λιοσίων

Διατροφή και Υγεία. Τμήμα Project 3 Α Τετραμήνου 1 ο ΕΠΑ.Λ. Άνω Λιοσίων Διατροφή και Υγεία Τμήμα Project 3 Α Τετραμήνου 1 ο ΕΠΑ.Λ. Άνω Λιοσίων Μαθητές Α Τάξης ΕΠΑ.Λ. Σχ. έτος 2015-2016 Διατροφή και Υγεία Τμήμα Project 3 Α Τετραμήνου 1 ο ΕΠΑ.Λ. Άνω Λιοσίων Μαθητές Α Τάξης ΕΠΑ.Λ.

Διαβάστε περισσότερα

Δυσλιπιδαιμίες αντιμετώπιση. Κωνσταντίνος Τζιόμαλος Λέκτορας Παθολογίας ΑΠΘ Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική ΑΠΘ, Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ

Δυσλιπιδαιμίες αντιμετώπιση. Κωνσταντίνος Τζιόμαλος Λέκτορας Παθολογίας ΑΠΘ Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική ΑΠΘ, Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ Δυσλιπιδαιμίες αντιμετώπιση Κωνσταντίνος Τζιόμαλος Λέκτορας Παθολογίας ΑΠΘ Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική ΑΠΘ, Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ Δυσλιπιδαιμίες LDL-C HDL-C < 40 mg/dl Τριγλυκερίδια 150-199 mg/dl : οριακά

Διαβάστε περισσότερα

«Τι είναι ο μεταγευματικός διαβήτης;», από τον Ειδικό Παθολόγο Διαβητολόγο Άγγελο Κλείτσα και το yourdoc.gr!

«Τι είναι ο μεταγευματικός διαβήτης;», από τον Ειδικό Παθολόγο Διαβητολόγο Άγγελο Κλείτσα και το yourdoc.gr! «Τι είναι ο μεταγευματικός διαβήτης;», από τον Ειδικό Παθολόγο Διαβητολόγο Άγγελο Κλείτσα και το yourdoc.gr! Λέω συχνά στους διαβητικούς ασθενείς, που με επισκέπτονται στο ιατρείο μου, να μην επαναπαύονται

Διαβάστε περισσότερα

Καρδιολογική Εταιρεία Κύπρου

Καρδιολογική Εταιρεία Κύπρου Προστάτεψε την καρδία σου Καρδιολογική Εταιρεία Κύπρου Καρδιοαγγειακές παθήσεις και γυναικείο φύλο Εισαγωγή Οι καρδιαγγειακές παθήσεις αποτελούν σε παγκόσμιο επίπεδο την κυριότερη αιτία θανάτου στο γυναικείο

Διαβάστε περισσότερα

Είναι μία χημική ουσία (στερόλη), που αυξάνει στον οργανισμό με την κατανάλωση λιπαρών ουσιών.

Είναι μία χημική ουσία (στερόλη), που αυξάνει στον οργανισμό με την κατανάλωση λιπαρών ουσιών. Υψηλή Χοληστερίνη: Αίτια και Θεραπεία - Συνήθη Ερωτήματα των ασθενών στη Μαχόμενη Κλινική Γράφει: Αναστασία Μοσχοβάκη, Ιατρός Ειδικός Παθολόγος Τι είναι η χοληστερόλη; Είναι μία χημική ουσία (στερόλη),

Διαβάστε περισσότερα

Επίδραση της Μεσογειακής Δίαιτας στη ρύθμιση του Σακχαρώδη Διαβήτη Τύπου 1 σε παιδιά και εφήβους.

Επίδραση της Μεσογειακής Δίαιτας στη ρύθμιση του Σακχαρώδη Διαβήτη Τύπου 1 σε παιδιά και εφήβους. Επίδραση της Μεσογειακής Δίαιτας στη ρύθμιση του Σακχαρώδη Διαβήτη Τύπου 1 σε παιδιά και εφήβους. Θεοφανεία Τσαχαλίνα1, Ιωάννης Κύργιος2, Ευθυμία Ευστρατίου2, Μιχαήλ Μελισσινός1, Κυριάκος Καζάκος1, Ασημίνα

Διαβάστε περισσότερα

ΟΡΟΛΟΣΤΗΣΑΣΚΗΣΗΣΣΤΟ ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΟΣΥΝ ΡΟΜΟ, ΣΤΑ ΛΙΠΙ ΙΑ ΚΑΙ ΣΤΙΣ ΛΙΠΟΠΡΩΤΕΪΝΕΣ

ΟΡΟΛΟΣΤΗΣΑΣΚΗΣΗΣΣΤΟ ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΟΣΥΝ ΡΟΜΟ, ΣΤΑ ΛΙΠΙ ΙΑ ΚΑΙ ΣΤΙΣ ΛΙΠΟΠΡΩΤΕΪΝΕΣ ΟΡΟΛΟΣΤΗΣΑΣΚΗΣΗΣΣΤΟ ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΟΣΥΝ ΡΟΜΟ, ΣΤΑ ΛΙΠΙ ΙΑ ΚΑΙ ΣΤΙΣ ΛΙΠΟΠΡΩΤΕΪΝΕΣ ΒασίληςΜούγιος, PhD ΤΕΦΑΑ ΑΠΘ http://mougios.webpages.auth.gr Μεταβολικό σύνδροµο Παθολογική κατάσταση που χαρακτηρίζεται από:

Διαβάστε περισσότερα

Μέχρι σήµερα γνωρίζατε ότι η κατανάλωση ψωµιού είναι µία απολαυστική και θρεπτική συνήθεια. Από σήµερα η αγαπηµένη σας αυτή καθηµερινή συνήθεια µπορεί να παρέχει στον οργανισµό ακόµη περισσότερα θρεπτικά

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει η Ράνια Σαμαρά, Διαιτολόγος - Διατροφολόγος

Γράφει η Ράνια Σαμαρά, Διαιτολόγος - Διατροφολόγος Γράφει η Ράνια Σαμαρά, Διαιτολόγος - Διατροφολόγος Σε προηγούμενα άρθρα μιλήσαμε για τη σχέση σωστής διατροφής και αθλητισμού, διακρίναμε τη σημαντικότητα του ρόλου που διαδραματίζει και επικεντρωθήκαμε

Διαβάστε περισσότερα

MESODA. Διαβητολογικό Κέντρο Γενικό Νοσοκομείο Πειραιά «Τζάνειο»

MESODA. Διαβητολογικό Κέντρο Γενικό Νοσοκομείο Πειραιά «Τζάνειο» Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΤΟΝ ΑΥΤΟΕΛΕΓΧΟ ΣΤΟ ΚΑΡΔΙΟΜΕΤΑΒΟΛΙΚΟ ΠΡΟΦΙΛ ΤΩΝ ΑΡΡΥΘΜΙΣΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ ΤΥΠΟΥ 2: ΠΟΛΥΚΕΝΤΡΙΚΗ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ MESODA Αγγελική Αγγελίδη, Ευάγγελος Φουστέρης,

Διαβάστε περισσότερα

Παράγοντες Καρδιαγγειακού Κινδύνου. Ενημέρωση & Πρόληψη

Παράγοντες Καρδιαγγειακού Κινδύνου. Ενημέρωση & Πρόληψη Παράγοντες Καρδιαγγειακού Κινδύνου Ενημέρωση & Πρόληψη Παράγοντες Καρδιαγγειακού Κινδύνου Μεταβολικό Σύνδρομο Παχυσαρκία Υπερλιπιδιαμία Υπέρταση Σακχαρώδης Διαβήτης Παράγοντες Καρδιαγγειακού Κινδύνου Μεταβολικό

Διαβάστε περισσότερα

ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΕΣ ΗΜΕΡΕΣ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΑΣ 2019 ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΩΝ ΠΑΘΗΣΕΩΝ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ. ΡΟΥΜΤΣΙΟΥ ΜΑΡΙΑ Νοσηλεύτρια CPN, MSc Α Παιδιατρικής κλινικής ΑΠΘ

ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΕΣ ΗΜΕΡΕΣ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΑΣ 2019 ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΩΝ ΠΑΘΗΣΕΩΝ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ. ΡΟΥΜΤΣΙΟΥ ΜΑΡΙΑ Νοσηλεύτρια CPN, MSc Α Παιδιατρικής κλινικής ΑΠΘ ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΕΣ ΗΜΕΡΕΣ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΑΣ 2019 ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΩΝ ΠΑΘΗΣΕΩΝ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΡΟΥΜΤΣΙΟΥ ΜΑΡΙΑ Νοσηλεύτρια CPN, MSc Α Παιδιατρικής κλινικής ΑΠΘ «Η μεγαλύτερη δύναμη της δημόσιας υγείας είναι η πρόληψη»

Διαβάστε περισσότερα

Αρχικά θα πρέπει να προσδιορίσουμε τι είναι η παχυσαρκία.

Αρχικά θα πρέπει να προσδιορίσουμε τι είναι η παχυσαρκία. Αρχικά θα πρέπει να προσδιορίσουμε τι είναι η παχυσαρκία. Παχυσαρκία είναι η παθολογική αύξηση του βάρους του σώματος, που οφείλεται σε υπερβολική συσσώρευση λίπους στον οργανισμό. Παρατηρείται γενικά

Διαβάστε περισσότερα

Φροντίδα ενήλικα με Σακχαρώδη Διαβήτη στο νοσοκομείο και στο σπίτι

Φροντίδα ενήλικα με Σακχαρώδη Διαβήτη στο νοσοκομείο και στο σπίτι Φροντίδα ενήλικα με Σακχαρώδη Διαβήτη στο νοσοκομείο και στο σπίτι Θεσσαλονίκη, Ιανουάριος 2016 ΚΩΤΤΑ ΘΕΟΔΩΡΑ, Αναπληρώτρια προϊσταμένη στην Α ΠΡΠ του ΠΓΝΘ ΑΧΕΠΑ Σακχαρώδης διαβήτης Ετυμολογία όρου «διαβαίνω»

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑ 10 ΜΥΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑΣ ΚΑΡ ΙΑΣ. Κέντρο Πρόληψης Γυναικείων Καρδιολογικών Νοσηµάτων Β Καρδιολογική Κλινική. Ενηµερωτικό Έντυπο

ΤΑ 10 ΜΥΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑΣ ΚΑΡ ΙΑΣ. Κέντρο Πρόληψης Γυναικείων Καρδιολογικών Νοσηµάτων Β Καρδιολογική Κλινική. Ενηµερωτικό Έντυπο ΤΑ 10 ΜΥΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑΣ ΚΑΡ ΙΑΣ Β Καρδιολογική Κλινική Ενηµερωτικό Έντυπο ΤΑ 10 ΜΥΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑΣ ΚΑΡ ΙΑΣ Οι γυναίκες σήµερα πληρώνουν (όπως και οι άνδρες) το τίµηµα της σύγχρονης ζωής. Η παράταση

Διαβάστε περισσότερα

Άσκηση και Καρδιοπάθειες

Άσκηση και Καρδιοπάθειες Συμμαχία για την υγεία - Άσκηση Άσκηση και Καρδιοπάθειες Συγγραφική ομάδα: Φλουρής Ανδρέας, Ερευνητής Βογιατζής Ιωάννης, Αναπληρωτής Καθηγητής ΤΕΦΑΑ, ΕΚΠΑ Σταυρόπουλος- Καλίνογλου Αντώνης, Ερευνητής Σύγχρονες

Διαβάστε περισσότερα

ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΤΟΥ ΔΙΑΒΗΤΙΚΟΥ ΑΣΘΕΝΗ ΣΤΗ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑ ΜΟΝΑΔΑ ΚΑΙ ΣΤΗ ΜΕΘ

ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΤΟΥ ΔΙΑΒΗΤΙΚΟΥ ΑΣΘΕΝΗ ΣΤΗ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑ ΜΟΝΑΔΑ ΚΑΙ ΣΤΗ ΜΕΘ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΤΟΥ ΔΙΑΒΗΤΙΚΟΥ ΑΣΘΕΝΗ ΣΤΗ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑ ΜΟΝΑΔΑ ΚΑΙ ΣΤΗ ΜΕΘ Χ Ο Ν Δ Ρ Ο Μ Α Τ Ι Δ Ο Υ Μ Α Ρ Ι Α Ν Ο Σ Η Λ Ε Υ Τ Ρ Ι Α T E, M S C, Μ Ε Θ Α, Π Γ Ν Α Χ Ε Π Α ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ.. Όπως είναι ευρέως

Διαβάστε περισσότερα

Εξατομίκευση της θεραπείας στον σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 μέσα από τις νεότερες κατευθυντήριες οδηγίες

Εξατομίκευση της θεραπείας στον σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 μέσα από τις νεότερες κατευθυντήριες οδηγίες Εξατομίκευση της θεραπείας στον σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 μέσα από τις νεότερες κατευθυντήριες οδηγίες Σ. Λιάτης Επιμελητής Α ΕΣΥ Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική Διαβητολογικό Κέντρο ΓΝΑ «Λαϊκό» www.idf.org

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ. ΣΤΥΛΙΑΝΟΣ Μ. ΧΑΝΤΑΝΗΣ Διευθυντής Καρδιολογίας Τζάνειο Νοσοκομείο Πειραιάς

ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ. ΣΤΥΛΙΑΝΟΣ Μ. ΧΑΝΤΑΝΗΣ Διευθυντής Καρδιολογίας Τζάνειο Νοσοκομείο Πειραιάς ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΣΤΥΛΙΑΝΟΣ Μ. ΧΑΝΤΑΝΗΣ Διευθυντής Καρδιολογίας Τζάνειο Νοσοκομείο Πειραιάς Μεταβολικό Σύνδρομο Γλυκόζης νηστείας 110mg/dl Σπλαχνική παχυσαρκία [>102cm (m) >88cm (f)] TG 150mg/dl αρτηριακή

Διαβάστε περισσότερα

Η χρησιμότητα του αυτοελέγχου στο Σακχαρώδη Διαβήτη. Εμμ. Δ. Μπελιώτης

Η χρησιμότητα του αυτοελέγχου στο Σακχαρώδη Διαβήτη. Εμμ. Δ. Μπελιώτης Η χρησιμότητα του αυτοελέγχου στο Σακχαρώδη Διαβήτη Εμμ. Δ. Μπελιώτης ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι μια χρόνια, εξελισσόμενη νόσος. Ακρογωνιαίοι λίθοι της θεραπευτικής της προσέγγισης είναι η αλλαγή

Διαβάστε περισσότερα

Σοφία Παυλίδου. 13 ο Μετεκπαιδευτικό Σεμινάριο Έδεσσα, Κυριακή, 12 Φεβρουαρίου 2012

Σοφία Παυλίδου. 13 ο Μετεκπαιδευτικό Σεμινάριο Έδεσσα, Κυριακή, 12 Φεβρουαρίου 2012 13 ο Μετεκπαιδευτικό Σεμινάριο Έδεσσα, Κυριακή, 12 Φεβρουαρίου 2012 Σοφία Παυλίδου Ιατρός, Επιστημονική Συνεργάτης Ιατρείου Αθηροσκλήρωσης, Β Καρδιολογική Κλινική ΑΠΘ Ιπποκράτειο Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Ελένη Αναστασίου, Υπεύθυνη Διαβητολογικού Κέντρου Κύησης του Α' Ενδοκρινολογικού Τμήματος» του Νοσοκομείου «Αλεξάνδρα»

Γράφει: Ελένη Αναστασίου, Υπεύθυνη Διαβητολογικού Κέντρου Κύησης του Α' Ενδοκρινολογικού Τμήματος» του Νοσοκομείου «Αλεξάνδρα» Γράφει: Ελένη Αναστασίου, Υπεύθυνη Διαβητολογικού Κέντρου Κύησης του Α' Ενδοκρινολογικού Τμήματος» του Νοσοκομείου «Αλεξάνδρα» Παρακάτω θα αναφερθούμε χωριστά στις επιπτώσεις και την αντιμετώπιση (α) του

Διαβάστε περισσότερα

Οι διατροφικές συνήθειες υπέρβαρων και παχύσαρκων ατόμων με Σ τύπου 2

Οι διατροφικές συνήθειες υπέρβαρων και παχύσαρκων ατόμων με Σ τύπου 2 Οι διατροφικές συνήθειες υπέρβαρων και παχύσαρκων ατόμων με Σ τύπου 2 Ελένη Αθανασιάδου, Κωνσταντίνος Παλέτας, Μαρία Σαρηγιάννη, Πασχάλης Πάσχος, Ελένη Μπεκιάρη, Απόστολος Τσάπας Β Παθολογική Κλινική,

Διαβάστε περισσότερα

Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΔΙΑΘΕΣΙΚΩΝ ΠΑΡΑΓΟΝΤΩΝ ΣΤΗΝ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑΣ ΝΟΣΟΥ. Γαργάνη Κωνσταντίνα: ΤΕ Νοσηλεύτρια Σ/Μ ΓΝΘ Παπανικολάου

Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΔΙΑΘΕΣΙΚΩΝ ΠΑΡΑΓΟΝΤΩΝ ΣΤΗΝ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑΣ ΝΟΣΟΥ. Γαργάνη Κωνσταντίνα: ΤΕ Νοσηλεύτρια Σ/Μ ΓΝΘ Παπανικολάου Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΔΙΑΘΕΣΙΚΩΝ ΠΑΡΑΓΟΝΤΩΝ ΣΤΗΝ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑΣ ΝΟΣΟΥ Γαργάνη Κωνσταντίνα: ΤΕ Νοσηλεύτρια Σ/Μ ΓΝΘ Παπανικολάου Η στεφανιαία νόσος είναι µία πάθηση των αρτηριών της καρδιάς που οφείλεται

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΟΥ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΣΤΗ ΝΕΑΡΗ ΗΛΙΚΙΑ

ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΟΥ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΣΤΗ ΝΕΑΡΗ ΗΛΙΚΙΑ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΟΥ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΣΤΗ ΝΕΑΡΗ ΗΛΙΚΙΑ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΑ ΤΕ, Β ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ Α.Π.Θ. Γ.Ν.Θ. «ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ» ΜSc Εργαστήριο Ιατρικής της Άθλησης Α.Π.Θ. Πτυχιούχος

Διαβάστε περισσότερα

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΤΣΑΠΟΓΑΣ Αναπληρωτής Διευθυντής Γ Παθολογικής Κλινικής Κέντρο Μεταβολισμού και Διαβήτη

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΤΣΑΠΟΓΑΣ Αναπληρωτής Διευθυντής Γ Παθολογικής Κλινικής Κέντρο Μεταβολισμού και Διαβήτη ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΤΣΑΠΟΓΑΣ Αναπληρωτής Διευθυντής Γ Παθολογικής Κλινικής Κέντρο Μεταβολισμού και Διαβήτη Θεραπευτικοί στόχοι για το σακχαρώδη διαβήτη στους ενήλικες Γλυκοζυλιωμένη

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ Ι

ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ Ι ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ Ι MK1118 ΑΣΚΗΣΗ ΣΕ ΚΛΙΝΙΚΟΥΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥΣ ΔΙΑΛΕΞΗ 4 ΑΝΤΩΝΙΑ ΚΑΛΤΣΑΤΟΥ, PHD ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΑΙΤΙΕΣ ΘΝΗΤΟΤΗΤΑΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΘΑΝΑΤΩΝ 450,000 400,000 350,000 300,000 250,000 200,000 150,000 100,000

Διαβάστε περισσότερα

Έρευνες έχουν δείξει ότι λήψη ψηλής ποσότητας σύνθετων υδατανθράκων πριν την

Έρευνες έχουν δείξει ότι λήψη ψηλής ποσότητας σύνθετων υδατανθράκων πριν την Ο χρόνος λήψης του γεύματος αποτελεί κεφαλαιώδους σημασίας παράγοντα για την αθλητική απόδοση. Το γεύμα πρέπει να λαμβάνεται 2-3 ώρες πριν την προπόνηση. Το γεμάτο στομάχι θεωρείται αναστολέας της αθλητικής

Διαβάστε περισσότερα

Υγεία και Άσκηση Ειδικών Πληθυσμών ΜΚ0958. Περιεχόμενο

Υγεία και Άσκηση Ειδικών Πληθυσμών ΜΚ0958. Περιεχόμενο Υγεία και Άσκηση Ειδικών Πληθυσμών ΜΚ0958 Υπεύθυνη Μαθήματος: Χ. Καρατζαφέρη Διδάσκοντες: Χ. Καρατζαφέρη, Γ. Σακκάς,Α. Καλτσάτου 2013-2014 Διάλεξη 3 ΤΕΦΑΑ, ΠΘ Περιεχόμενο Συνδεση με τα προηγουμενα Πριν

Διαβάστε περισσότερα

«Οι Top Τροφές για απώλεια βάρους!», από την Μαργαρίτα Μυρισκλάβου Τελειοφ. Διαιτολόγο Διατροφολόγο και το logodiatrofis.gr!

«Οι Top Τροφές για απώλεια βάρους!», από την Μαργαρίτα Μυρισκλάβου Τελειοφ. Διαιτολόγο Διατροφολόγο και το logodiatrofis.gr! «Οι Top Τροφές για απώλεια βάρους!», από την Μαργαρίτα Μυρισκλάβου Τελειοφ. Διαιτολόγο Διατροφολόγο και το logodiatrofis.gr! Γνωρίζεις ποιες είναι οι τροφές που θα σε βοηθήσουν στην απώλεια βάρους; Δεν

Διαβάστε περισσότερα

«Σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2 : Ένα χρήσιμο ΤΕΣΤ για την διάγνωση του», από την Διαιτολόγο Διατροφολόγο Βασιλική Νεστορή και το diaitologia.gr!

«Σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2 : Ένα χρήσιμο ΤΕΣΤ για την διάγνωση του», από την Διαιτολόγο Διατροφολόγο Βασιλική Νεστορή και το diaitologia.gr! «Σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2 : Ένα χρήσιμο ΤΕΣΤ για την διάγνωση του», από την Διαιτολόγο Διατροφολόγο Βασιλική Νεστορή και το diaitologia.gr! Ο διαβήτης τύπου 2 είναι ο πιο συνηθισμένος τύπος διαβήτη

Διαβάστε περισσότερα

Ο Βασικός μεταβολισμός εξαρτάται από ένα πλήθος παραγόντων όπως:

Ο Βασικός μεταβολισμός εξαρτάται από ένα πλήθος παραγόντων όπως: ΟΡΙΣΜΟΣ: η ελάχιστη ενέργεια που δαπανάται για τη διατήρηση των ζωτικών λειτουργιών σε κατάσταση ηρεμίας. Αντιπροσωπεύει την ενέργεια που απαιτείται για τη λειτουργία της αναπνοής, την κυκλοφορία του αίματος,

Διαβάστε περισσότερα

«Μεσογειακή δίαιτα και υγεία»

«Μεσογειακή δίαιτα και υγεία» «Μεσογειακή δίαιτα και υγεία» «Μεσογειακή δίαιτα και υγεία» Μερόπη Κοντογιάννη Επίκουρη Καθηγήτρια Επίκουρη Καθηγήτρια Τμήμα Επιστήμης Διαιτολογίας Διατροφής ρ ήμ Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο Μεσογειακή δίαιτα

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΕΦΗΒΕΙΑ

ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΕΦΗΒΕΙΑ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΕΦΗΒΕΙΑ ΕΦΗΒΕΙΑ- ΑΝΑΓΚΕΣ v Επιτάχυνση ρυθμού ανάπτυξης v Ωρίμανση και αύξηση ιστών v Αποκτά το 20% του ύψους και το 50% του βάρους του ενήλικα, ενώ οι μύες, ο όγκος του αίματος και γενικά

Διαβάστε περισσότερα

Σακχαρώδης διαβήτης. Νέζη Ματίνα

Σακχαρώδης διαβήτης. Νέζη Ματίνα Σακχαρώδης διαβήτης Νέζη Ματίνα Ορισμός Είναι ένα μεταβολικό νόσημα με πολλαπλή αιτιολογία που χαρακτηρίζεται από: Χρόνια υπεργλυκαιμία Διαταραχή του μεταβολισμού της γλυκόζης, των λιπιδίων και των πρωτεϊνών,

Διαβάστε περισσότερα

Διατροφή ινσουλινοεξαρτώμενων ατόμων νεαρής ηλικίας

Διατροφή ινσουλινοεξαρτώμενων ατόμων νεαρής ηλικίας Διατροφή ινσουλινοεξαρτώμενων ατόμων νεαρής ηλικίας!φη Ευστρατίου Διαιτολόγος Επιστημονική συνεργάτης Δ Παιδιατρικής Κλινικής ΑΠΘ Ιατρείο Παιδιών και Εφήβων με Διαβήτη Νοσοκομείο Παπαγεωργίου Θεσ/νίκης

Διαβάστε περισσότερα

ΕΦΑΡΜΟΓΗ HACCP ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ ΕΙΔΙΚΕΣ ΔΙΑΙΤΕΣ. Ελπίδα Παπαδοπούλου Διαιτολόγος, Ε. Α. Ν. Πειραιά «ΜΕΤΑΞΑ»

ΕΦΑΡΜΟΓΗ HACCP ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ ΕΙΔΙΚΕΣ ΔΙΑΙΤΕΣ. Ελπίδα Παπαδοπούλου Διαιτολόγος, Ε. Α. Ν. Πειραιά «ΜΕΤΑΞΑ» ΕΦΑΡΜΟΓΗ HACCP ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ ΕΙΔΙΚΕΣ ΔΙΑΙΤΕΣ Ελπίδα Παπαδοπούλου Διαιτολόγος, Ε. Α. Ν. Πειραιά «ΜΕΤΑΞΑ» ΣΧΕΣΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑΣ Πρόληψη εμφάνισης νοσημάτων Θεραπεία ασθενών στο χώρο του νοσοκομείου

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΖΑΪΥΟΥ-ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ Κ.

ΠΑΖΑΪΥΟΥ-ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ Κ. Γιατί μας απασχολεί Ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 1 και 2 συνοδεύονται από μικρο και μακροαγγειακές επιπλοκές Σημαντικότερη αιτία νοσηρότητας και θνητότητας του διαβητικού πληθυσμού Ο κίνδυνος για καρδιαγγειακή

Διαβάστε περισσότερα

Πανευρωπαϊκή Ημέρα Αφύπνισης για την Καρδιακή Ανεπάρκεια

Πανευρωπαϊκή Ημέρα Αφύπνισης για την Καρδιακή Ανεπάρκεια Πανευρωπαϊκή Ημέρα Αφύπνισης για την Καρδιακή Ανεπάρκεια Χριστίνα Χρυσοχόου Επιμελήτρια Α,Καρδιολογίας Ιπποκράτειο Γενικόν Νοσοκομείο Αθηνών,Αλέκος Δούρας Διευθυντης Καρδιολογικής Κλινικής Νοσοκομείου

Διαβάστε περισσότερα

ΟΞΥ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ

ΟΞΥ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΩΝ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΩΝ ΤΙΜΩΝ ΓΛΥΚΟΖΗΣ ΚΑΤΑ ΤΗ ΝΟΣΗΛΕΙΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΝΟΣ ΕΤΟΥΣ ΕΚΒΑΣΗ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΟΞΥ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ Α Κουτσοβασίλης 1, Γ Κουκούλης 2, Ι Πρωτοψάλτης 1, Ι Σκουλαρίγκης 3, Φ Τρυποσκιάδης 3,

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Αντώνιος Π. Λέπουρας, Ιατρός Παθολόγος, Εξειδικευμένος στον Σακχ. Διαβήτη, Δ/ντής Β Παθολογικής & Διαβητολογικού Ιατρείου, Ιατρικού Ψυχικού

Γράφει: Αντώνιος Π. Λέπουρας, Ιατρός Παθολόγος, Εξειδικευμένος στον Σακχ. Διαβήτη, Δ/ντής Β Παθολογικής & Διαβητολογικού Ιατρείου, Ιατρικού Ψυχικού Γράφει: Αντώνιος Π. Λέπουρας, Ιατρός Παθολόγος, Εξειδικευμένος στον Σακχ. Διαβήτη, Δ/ντής Β Παθολογικής & Διαβητολογικού Ιατρείου, Ιατρικού Ψυχικού Τι πρέπει να γνωρίζετε για τον Σακχαρώδη Διαβήτη Όλοι

Διαβάστε περισσότερα

Σύσταση 1. Συστήνεται στους γενικούς ιατρούς και στους άλλους ιατρούς στην ΠΦΥ να θέτουν διάγνωση του σακχαρώδη διαβήτη (ΣΔ) όταν στο φλεβικό αίμα: η

Σύσταση 1. Συστήνεται στους γενικούς ιατρούς και στους άλλους ιατρούς στην ΠΦΥ να θέτουν διάγνωση του σακχαρώδη διαβήτη (ΣΔ) όταν στο φλεβικό αίμα: η Σύσταση 1. Συστήνεται στους γενικούς ιατρούς και στους άλλους ιατρούς στην ΠΦΥ να θέτουν διάγνωση του σακχαρώδη διαβήτη (ΣΔ) όταν στο φλεβικό αίμα: η τιμή της γλυκόζης νηστείας είναι 126mg/dl (7.0 mmol/l),

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟΥ ΣΑΚΧΑΡΩ Η ΙΑΒΗΤΗ. ρ. Μυλωνάκη Θεοχαρούλα. Υπεύθυνη ιαβητολογικού Ιατρείου

ΤΟΥ ΣΑΚΧΑΡΩ Η ΙΑΒΗΤΗ. ρ. Μυλωνάκη Θεοχαρούλα. Υπεύθυνη ιαβητολογικού Ιατρείου ΕΓΚΑΙΡΗ ΙΑΓΝΩΣΗ & ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ ΣΑΚΧΑΡΩ Η ΙΑΒΗΤΗ ρ. Μυλωνάκη Θεοχαρούλα ιευθύντρια Β Παθολογικής Κλινικής Γ.Ν. Χανίων Υπεύθυνη ιαβητολογικού Ιατρείου Πινακοθήκη ήµου Χανίων, 17/02/2012 Συχνότητα του

Διαβάστε περισσότερα

Η σημασία της ποσότητας και της ποιότητας των υδατανθράκων στη δίαιτα του σακχαρώδη διαβήτη

Η σημασία της ποσότητας και της ποιότητας των υδατανθράκων στη δίαιτα του σακχαρώδη διαβήτη Η σημασία της ποσότητας και της ποιότητας των υδατανθράκων στη δίαιτα του σακχαρώδη διαβήτη Μελίνα Σ. Καριπίδου, MSc Κλινική Διαιτολόγος Διατροφολόγος Νοσοκομείο «ΜΗΤΕΡΑ» Εταιρεία Μελέτης Παραγόντων Κινδύνου

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΗ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΕΠΙΔΗΜΙΑ ΔΙΑΒΗΤΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΡΟΣΒΟΛΗ ΑΠ ΑΥΤΟΝ ΑΤΟΜΩΝ ΝΕΑΡΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ

ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΗ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΕΠΙΔΗΜΙΑ ΔΙΑΒΗΤΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΡΟΣΒΟΛΗ ΑΠ ΑΥΤΟΝ ΑΤΟΜΩΝ ΝΕΑΡΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΗ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΕΠΙΔΗΜΙΑ ΔΙΑΒΗΤΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΡΟΣΒΟΛΗ ΑΠ ΑΥΤΟΝ ΑΤΟΜΩΝ ΝΕΑΡΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ Δρ Γεώργιος Ι Κούρτογλου Παθολόγος-Διαβητολόγος Διδάκτωρ Ιατρικής ΑΠΘ Εκρηκτικές διαστάσεις λαμβάνει πλέον ο σακχαρώδης

Διαβάστε περισσότερα

Ι. Παπαδόπουλος Παθολόγος Συνεργάτης Διαβητολογικού Ιατρείου Κωνσταντοπούλειο Νοσοκομείο Ν. Ιωνίας

Ι. Παπαδόπουλος Παθολόγος Συνεργάτης Διαβητολογικού Ιατρείου Κωνσταντοπούλειο Νοσοκομείο Ν. Ιωνίας Ι. Παπαδόπουλος Παθολόγος Συνεργάτης Διαβητολογικού Ιατρείου Κωνσταντοπούλειο Νοσοκομείο Ν. Ιωνίας 25.0 39.7 59% 10.4 19.7 88% 189 εκατομμύρια το 2003 324 εκατομ. Υπολογίζονται 2025 72% αύξηση 38.2 44.2

Διαβάστε περισσότερα

gr

gr Σ τύπου ΙΙ και καρδιαγγειακή νόσος Οι διαβητικοί ασθενείς παρουσιάζουν τετραπλάσια αύξηση της συχνότητας καρδιαγγειακής νόσου απ ότι οι µη διαβητικοί ασθενείς Το 50% των νεοδιαγνωσµένων διαβητικών ασθενών

Διαβάστε περισσότερα

Στέργιος Ι. Τραπότσης Χειρουργός Ορθοπαιδικός Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής ΑΠΘ Διδάσκων ΤΕΦAΑ-ΠΘ

Στέργιος Ι. Τραπότσης Χειρουργός Ορθοπαιδικός Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής ΑΠΘ Διδάσκων ΤΕΦAΑ-ΠΘ Άσκηση, διατροφή & υγεία Στέργιος Ι. Τραπότσης Χειρουργός Ορθοπαιδικός Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής ΑΠΘ Διδάσκων ΤΕΦAΑ-ΠΘ Άσκηση, διατροφή & υγεία Μακροχρόνια επιστημονική έρευνα έχει αποδείξει ότι πολλά από

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΣΤΡΟΓΓΥΛΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ: «Πώς επιτυγχάνω καλή ρύθμιση στις δύσκολες περιπτώσεις: Σχέδιο δράσης» ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ

ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΣΤΡΟΓΓΥΛΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ: «Πώς επιτυγχάνω καλή ρύθμιση στις δύσκολες περιπτώσεις: Σχέδιο δράσης» ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΣΤΡΟΓΓΥΛΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ: «Πώς επιτυγχάνω καλή ρύθμιση στις δύσκολες περιπτώσεις: Σχέδιο δράσης» ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ Δρ. Α. Μελιδώνης Υπεύθυνος Διαβητολογικού Κέντρου Γ.Ν. Πειραιά «ΤΖΑΝΕΙΟ» Διαβητολογικό Κέντρο

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Ευθυμία Πετράτου, Ειδική Παθολόγος, Υπεύθυνη Ιατρείου Διαταραχής Λιπιδίων, Ιατρικού Π. Φαλήρου

Γράφει: Ευθυμία Πετράτου, Ειδική Παθολόγος, Υπεύθυνη Ιατρείου Διαταραχής Λιπιδίων, Ιατρικού Π. Φαλήρου Γράφει: Ευθυμία Πετράτου, Ειδική Παθολόγος, Υπεύθυνη Ιατρείου Διαταραχής Λιπιδίων, Ιατρικού Π. Φαλήρου Οι δυσλιπιδαιμίες είναι παθολογικές καταστάσεις με διαταραχές των λιπιδίων του αίματος ποσοτικές αλλά

Διαβάστε περισσότερα

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΚΑΙ ΑΣΚΗΣΗ. Θανάσης Ζ. Τζιαμούρτας, Ph.D.

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΚΑΙ ΑΣΚΗΣΗ. Θανάσης Ζ. Τζιαμούρτας, Ph.D. ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΚΑΙ ΑΣΚΗΣΗ Θανάσης Ζ. Τζιαμούρτας, Ph.D. Τι είναι σακχαρώδης διαβήτης; Παθοφυσιολογική κατάσταση η οποία χαρακτηρίζεται από αυξημένη συγκέντρωση σακχάρου στο αίμα Καμπύλη σακχάρου (75

Διαβάστε περισσότερα

Μεταβολικό Σύνδρομο και Άσκηση στην παιδική ηλικία: Ο Ρόλος των Αδικοπινών. Θανάσης Τζιαμούρτας ΤΕΦΑΑ Παν. Θεσσαλίας

Μεταβολικό Σύνδρομο και Άσκηση στην παιδική ηλικία: Ο Ρόλος των Αδικοπινών. Θανάσης Τζιαμούρτας ΤΕΦΑΑ Παν. Θεσσαλίας Μεταβολικό Σύνδρομο και Άσκηση στην παιδική ηλικία: Ο Ρόλος των Αδικοπινών Θανάσης Τζιαμούρτας ΤΕΦΑΑ Παν. Θεσσαλίας Μεταβολικό Σύνδρομο Δεν είναι ασθένεια αλλά ένα σύμπλεγμα από ιατρικές διαταραχές που

Διαβάστε περισσότερα

Βρέφη 0-12 μηνών. Παιδιά 4-8 ετών. Παιδιά και έφηβοι 9-18 ετών. Ενήλικες > 50 ετών. Γυναίκες έγκυες και θηλάζουσες

Βρέφη 0-12 μηνών. Παιδιά 4-8 ετών. Παιδιά και έφηβοι 9-18 ετών. Ενήλικες > 50 ετών. Γυναίκες έγκυες και θηλάζουσες ΙΧΝΟΣΤΟΙΧΕΙΑ Ασβέστιο Συνιστώμενη ημερήσια πρόσληψη ασβεστίου Βρέφη 0-12 μηνών Παιδιά 1-3 ετών Παιδιά 4-8 ετών Παιδιά και έφηβοι 9-18 ετών Ενήλικες 19-50 ετών Ενήλικες > 50 ετών Γυναίκες έγκυες και θηλάζουσες

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ ΣΤΙΣ ΔΥΣΛΙΠΙΔΑΙΜΙΕΣ

ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ ΣΤΙΣ ΔΥΣΛΙΠΙΔΑΙΜΙΕΣ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ ΣΤΙΣ ΔΥΣΛΙΠΙΔΑΙΜΙΕΣ Η δυσλιπιδαιμία χαρακτηρίζει τις μη φυσιολογικές συγκεντρώσεις λιπιδίων και λιποπρωτεϊνών στο αίμα. Ορίζεται περαιτέρω ως η ύπαρξη αυξημένων συγκεντρώσεων

Διαβάστε περισσότερα

Σακχαρώδης διαβήτης και οστεοπόρωση - Ο Δρόμος για την Θεραπεία Τρίτη, 23 Νοέμβριος :22

Σακχαρώδης διαβήτης και οστεοπόρωση - Ο Δρόμος για την Θεραπεία Τρίτη, 23 Νοέμβριος :22 Δημήτρης Ι. Χατζηδάκης, Αναπληρωτής Καθηγητής Παθολογίας - Ενδοκρινολογίας, Υπεύθυνος Ενδοκρινολογικής Mονάδας Β' Προπαιδευτικής Παθολογικής Κλινικής Πανεπιστημίου Αθηνών, Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο

Διαβάστε περισσότερα

Μειώστε τον κίνδυνο για πρόωρο θάνατο µε τα Ωµέγα-3

Μειώστε τον κίνδυνο για πρόωρο θάνατο µε τα Ωµέγα-3 Μειώστε τον κίνδυνο για πρόωρο θάνατο µε τα Ωµέγα-3 Για χρόνια, οι καταναλωτές µαθαίνουν για τα οφέλη της µείωσης των καρδιαγγειακών παθήσεων µε τη λήψη ωµέγα-3 λιπαρών οξέων. Αυτή η άποψη έχει επικρατήσει,

Διαβάστε περισσότερα

Ποιες βλάβες μπορεί να προκαλέσει η υπέρταση στον οργανισμό;

Ποιες βλάβες μπορεί να προκαλέσει η υπέρταση στον οργανισμό; Ποιες βλάβες μπορεί να προκαλέσει η υπέρταση στον οργανισμό; H υπέρταση δεν είναι αυτή καθ αυτή πάθηση, αλλά παθολογική κατάσταση, που δυνητικά μπορεί να προκαλέσει βλάβη ζωτικών οργάνων και νόσο, ανάλογα

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ Ειδική Φυσική Αγωγή Ενότητα 13η: Διαβήτης Κοκαρίδας Δημήτρης Τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative

Διαβάστε περισσότερα

Ρύθμιση της γλυκόζης αίματος ή επίτευξη πολλαπλών θεραπευτικών στόχων?

Ρύθμιση της γλυκόζης αίματος ή επίτευξη πολλαπλών θεραπευτικών στόχων? Ρύθμιση της γλυκόζης αίματος ή επίτευξη πολλαπλών θεραπευτικών στόχων? Κωνσταντίνος Τζιόμαλος Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας Τμήμα Ιατρικής, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Α Προπαιδευτική Παθολογική

Διαβάστε περισσότερα

Ηλίας Ν. Μυγδάλης. Β Παθολογική Κλινική και Διαβητολογικό Κέντρο, Γενικό Νοσοκομείο ΝΙΜΤΣ, Αθήνα

Ηλίας Ν. Μυγδάλης. Β Παθολογική Κλινική και Διαβητολογικό Κέντρο, Γενικό Νοσοκομείο ΝΙΜΤΣ, Αθήνα ΕΤΟΣ ΙΔΡΥΣΕΩΣ 1942 «Έναρξη ινσουλίνης στα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2: πότε και πως ;» Ηλίας Ν. Μυγδάλης Β Παθολογική Κλινική και Διαβητολογικό Κέντρο, Γενικό Νοσοκομείο ΝΙΜΤΣ, Αθήνα Ειδικό φροντιστήριο

Διαβάστε περισσότερα

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΚΑΛΑΜΠΑΚΑ CITY KALAMPAKA METEORA NEWS ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΝΕΑ GREECE

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΚΑΛΑΜΠΑΚΑ CITY KALAMPAKA METEORA NEWS ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΝΕΑ GREECE Ο διαβήτης είναι μια χρόνια πάθηση που εμφανίζεται όταν το πάγκρεας δεν παράγει πολύ ινσουλίνη, ή όταν το σώμα δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει με αποτελεσματικό τρόπο την ινσουλίνη που παράγετε. Η ινσουλίνη

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΑ Η χοληστερίνη εντοπίστηκε για πρώτη φορά σε πέτρες της χολής το 1784.Η σχέση της με τα καρδιαγγειακά νοσήματα ανακαλύφθηκε στις τελευταίες

ΙΣΤΟΡΙΑ Η χοληστερίνη εντοπίστηκε για πρώτη φορά σε πέτρες της χολής το 1784.Η σχέση της με τα καρδιαγγειακά νοσήματα ανακαλύφθηκε στις τελευταίες ΧΟΛΗΣΤΕΡΙΝΗ Η χοληστερίνη ή η χοληστερόλη είναι κηρώδης στερόλης που βρίσκεται στη μεμβράνη των κυττάρων όλων των ιστών του σώματος, και στο πλάσμα του αίματος όλων των ζώων. Μικρότερες ποσότητες χοληστερίνης

Διαβάστε περισσότερα

Συµβάλλει η γλυκόζη στην αθηρωµάτωση ;

Συµβάλλει η γλυκόζη στην αθηρωµάτωση ; Συµβάλλει η γλυκόζη στην αθηρωµάτωση ; Δρ. Χρήστος Μανές Παθολόγος µε εξειδίκευση στον Σακχαρώδη Διαβήτη ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΟΥ ΤΜΉΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΔΙΑΒΗΤΟΛΟΓΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ Γ..Ν «ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ» ΘΕΣΣΑΛΟΝΊΚΗ Πρόεδρος

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗΣ ΜΕ ΤΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΣΚΗΣΗ ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΩΝ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ ΤΥΠΟΥ 2.

ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗΣ ΜΕ ΤΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΣΚΗΣΗ ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΩΝ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ ΤΥΠΟΥ 2. ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗΣ ΜΕ ΤΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΣΚΗΣΗ ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΩΝ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ ΤΥΠΟΥ 2. Χαράλαμπος Ταμβάκος, Αναστάσιος Κουτσοβασίλης, Αλέξης Σωτηρόπουλος, Μαρία Παππά, Ουρανία Αποστόλου,

Διαβάστε περισσότερα

Ε Ν Η Μ Ε Ρ Ω Σ Ο Υ. νεφρά

Ε Ν Η Μ Ε Ρ Ω Σ Ο Υ. νεφρά Ε Ν Η Μ Ε Ρ Ω Σ Ο Υ νεφρά νεφρών Η υψηλή αρτηριακή πίεση (υπέρταση) είναι ένα από τα δύο κύρια αίτια χρόνιας νεφρικής νόσου παγκοσμίως (το άλλο είναι ο διαβήτης). Επίσης, τα νεφρά έχουν βασικό ρόλο στη

Διαβάστε περισσότερα

Από τον Κώστα κουραβανα

Από τον Κώστα κουραβανα Από τον Κώστα κουραβανα Περιεχόμενα Γενικός ορισμός παχυσαρκίας Ορμονικοί-Γονιδιακοί-παράγοντες Επιπτώσεις στην υγεία Θεραπεία-Δίαιτα Γενικός ορισμός παχυσαρκίας Παχυσαρκία είναι κλινική κατάσταση στην

Διαβάστε περισσότερα

Κωνσταντίνος Τζιόμαλος Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική ΑΠΘ, Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ

Κωνσταντίνος Τζιόμαλος Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική ΑΠΘ, Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ Στατίνες στην πρωτογενή πρόληψη Κωνσταντίνος Τζιόμαλος Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική ΑΠΘ, Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ Πρόληψη καρδιαγγειακών νοσημάτων Πρωτογενής πρόληψη : το σύνολο

Διαβάστε περισσότερα

Μεικτή αθηρογόνος δυσλιπιδαιμία: βελτιώνοντας το συνολικό λιπιδαιμικό προφίλ

Μεικτή αθηρογόνος δυσλιπιδαιμία: βελτιώνοντας το συνολικό λιπιδαιμικό προφίλ Μεικτή αθηρογόνος δυσλιπιδαιμία: βελτιώνοντας το συνολικό λιπιδαιμικό προφίλ Κωνσταντίνος Τζιόμαλος Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας ΑΠΘ Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική, Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ LDL-C : μείζων

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗ ΙΑΓΝΩΣΗ & ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΩΝ ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΩΝ ΙΑΤΑΡΑΧΩΝ

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗ ΙΑΓΝΩΣΗ & ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΩΝ ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΩΝ ΙΑΤΑΡΑΧΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗ ΙΑΓΝΩΣΗ & ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΩΝ ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΩΝ ΙΑΤΑΡΑΧΩΝ Το Ερρίκος Ντυνάν Hospital Center ακολουθώντας σύγχρονες διεθνείς πρακτικές στην παροχή υπηρεσιών υγείας προχώρησε στη δηµιουργία του Κέντρου

Διαβάστε περισσότερα

Eίναι τελικά ο διαβήτης ισοδύναμο στεφανιαίας νόσου; Η αλήθεια για τον πραγματικό καρδιαγγειακό κίνδυνο στον ΣΔ τύπου 2

Eίναι τελικά ο διαβήτης ισοδύναμο στεφανιαίας νόσου; Η αλήθεια για τον πραγματικό καρδιαγγειακό κίνδυνο στον ΣΔ τύπου 2 Eίναι τελικά ο διαβήτης ισοδύναμο στεφανιαίας νόσου; Η αλήθεια για τον πραγματικό καρδιαγγειακό κίνδυνο στον ΣΔ τύπου 2 Σ. Θ. Λιάτης Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική & Διαβητολογικό Κέντρο ΓΝΑ «Λαϊκό»

Διαβάστε περισσότερα

Η Αξία της Αυτομέτρησης στο Σακχαρώδη Διαβήτη

Η Αξία της Αυτομέτρησης στο Σακχαρώδη Διαβήτη Η Αξία της Αυτομέτρησης στο Σακχαρώδη Διαβήτη Τι είναι η αυτομέτρηση; Η αυτομέτρηση είναι: Ο προσδιορισμός του σακχάρου σύμφωνα όμως με τις οδηγίες και τις κατευθύνσεις των επαγγελματιών υγείας Η αυτομέτρηση

Διαβάστε περισσότερα

Επιπλέον η έλλειψη ασβεστίου μπορεί να οδηγήσει στις παρακάτω παθολογικές καταστάσεις:

Επιπλέον η έλλειψη ασβεστίου μπορεί να οδηγήσει στις παρακάτω παθολογικές καταστάσεις: Γράφει: Φανή Πρεβέντη, MSc Κλινική Διαιτολόγος - Διατροφολόγος Το σώμα μας περιέχει μεγάλες ποσότητες ασβεστίου. Συγκεκριμένα, το ασβέστο είναι υπεύθυνο για το 1,5-2% του σωματικού μας βάρους. Είναι το

Διαβάστε περισσότερα

Προδιαβήτης και µεταβολικό σύνδροµο

Προδιαβήτης και µεταβολικό σύνδροµο Προδιαβήτης και µεταβολικό σύνδροµο ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΙΑΦΟΡΕΤΙΚΕΣ Ι. Ιωαννίδης Παθολόγος Υπεύθυνος ιαβητολογικού Ιατρείου και Ιατρείου Παχυσαρκίας Κωνσταντοπούλειο Συγκρότηµα Γ.Ν.Ν.Ιωνίας«Αγία Όλγα» Προδιαβήτης

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΠΑΙΔΙΑΤΡΙΚΗ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ

ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΠΑΙΔΙΑΤΡΙΚΗ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΠΑΙΔΙΑΤΡΙΚΗ 1 ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ Νοσηματα που οφείλονται σε απόλυτη ή σχετική ανεπάρκεια της ινσουλίνης Υπεργλυκαιμία αύξηση επίπεδων γλυκόζης, οφείλεται

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Φανή Πρεβέντη, MSc, Κλινική Διαιτολόγος - Διατροφολόγος

Γράφει: Φανή Πρεβέντη, MSc, Κλινική Διαιτολόγος - Διατροφολόγος Γράφει: Φανή Πρεβέντη, MSc, Κλινική Διαιτολόγος - Διατροφολόγος Η υπέρταση είναι μια «ύπουλη» νόσος η οποία συχνά δεν εμφανίζει συμπτώματα, ωστόσο αποτελεί τον τρίτο κατά σειρά παράγοντα κινδύνου στην

Διαβάστε περισσότερα

Πρωτεΐνες (proteins) Υδατάνθρακες (carbohydrates) 13/7/2015. Ομάδες Τροφίμων (food groups) Θρεπτικά συστατικά (nutrients)

Πρωτεΐνες (proteins) Υδατάνθρακες (carbohydrates) 13/7/2015. Ομάδες Τροφίμων (food groups) Θρεπτικά συστατικά (nutrients) Ομάδες Τροφίμων (food groups) Προληπτική Ιατρική και Δημόσια Υγεία 8 η Υποχρεωτική Άσκηση Επιλογής Διατροφή στη Δημόσια Υγεία Ανδρονίκη Νάσκα, Αναπλ. Καθηγήτρια Υγιεινής και Επιδημιολογίας Δημητριακά και

Διαβάστε περισσότερα

Διατροφή στην καλαθοσφαίριση

Διατροφή στην καλαθοσφαίριση Διατροφή στην καλαθοσφαίριση Υγεία & βελτίωση της αθλητικής απόδοσης Α.Ο. ΠΡΩΤΕΑΣ Αγγελοπούλου Μαντώ Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο Τμήμα Επιστήμης Διαιτολογίας & Διατροφής Διατροφή η σημαντικότερη διαδικασία

Διαβάστε περισσότερα

Ιδέες για ένα σωστό πρωινό

Ιδέες για ένα σωστό πρωινό Ιδέες για ένα σωστό πρωινό Υγιεινή Διατροφή Ισορροπία Ποικιλία Μέτρο Ομάδες τροφίμων Γάλα-γαλακτοκομικά προϊόντα (γιαούρτι) Φρούτα-απλοί υδατάνθρακες Λαχανικά (κυρίως πράσινα φυλλώδη) Ψωμί-αμυλώδη τρόφιμα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΠΡΟΣΛΗΨΗ ΘΡΕΠΤΙΚΕΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ

ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΠΡΟΣΛΗΨΗ ΘΡΕΠΤΙΚΕΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ Περιορισμοί της άσκησης σε άτομα με ΣΔ Παναγιώτης Β. Τσακλής PhD Καθηγητής Εµβιοµηχανικής Τµ Φυσικοθεραπείας - ΑΤΕΙΘ Dept Mechanical Engineering Fibers & Polymers Lab Massachusetts Institute of Technology

Διαβάστε περισσότερα

Ποια η χρησιμότητα των πρωτεϊνών;

Ποια η χρησιμότητα των πρωτεϊνών; ΠΡΩΤΕΪΝΕΣ Τι είναι οι πρωτεϊνες; Η ονομασία πρωτεϊνες προέρχεται από το ρήμα πρωτεύω και σημαίνει την εξαιρετική σημασία που έχουν οι πρωτεϊνες για την υγεία του ανθρώπινου σώματος. Από την εποχή των Ολυμπιακών

Διαβάστε περισσότερα

Τα αμινοξέα ωστόσω επιτελούν πολλαπλούς ρόλους πέρα της συμμετοχής τους στη διάπλαση του μιυκού συστήματος. Συγκεκριμένα τα αμινοξέα:

Τα αμινοξέα ωστόσω επιτελούν πολλαπλούς ρόλους πέρα της συμμετοχής τους στη διάπλαση του μιυκού συστήματος. Συγκεκριμένα τα αμινοξέα: Γράφει: Φανή Πρεβέντη, MSc, Κλινική διαιτολόγος - Διατροφολόγος Ο όρος αμινοξέα χρησιμοποιείται ευρέως στους αθλητικούς κύκλους και όχι αδίκως. Τα αμινοξέα αποτελούν βασικό συστατικό των μυών, η διάπλαση

Διαβάστε περισσότερα

Για την υγεία της καρδιάς μας

Για την υγεία της καρδιάς μας Για την υγεία της καρδιάς μας Ο καρδιαγγειακός κίνδυνος επηρεάζει όλες τις ηλικίες, άνδρες και γυναίκες και όλες τις κοινωνικές ομάδες και βέβαια αποτελεί ένα μύθο ότι πλήττει μόνο ηλικιωμένους, άνδρες

Διαβάστε περισσότερα

14 Νοεμβρίου-Παγκόσμια ημέρα για τον Σακχαρώδη Διαβήτη

14 Νοεμβρίου-Παγκόσμια ημέρα για τον Σακχαρώδη Διαβήτη 14 Νοεμβρίου-Παγκόσμια ημέρα για τον Σακχαρώδη Διαβήτη Η παγκόσμια ημέρα για τον σακχαρώδη διαβήτη γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 14 Νοεμβρίου, με αφορμή τα γενέθλια του Frederick Banting, o οποίος σε συνεργασία

Διαβάστε περισσότερα