Μαζεζηαθέο δπζθνιίεο. Οη πην ζπλεζηζκέλεο καζεζηαθέο δπζθνιίεο

Transcript

1 Μαζεζηαθέο δπζθνιίεο Δίλαη έμππλν, όπσο όια ηα παηδάθηα ηεο ειηθίαο ηνπ, γεκάην δσληάληα θαη πεξηέξγεηα. Ωζηόζν, ε πξώηε ηνπ ρξνληά ζην ζρνιείν ήηαλ κάιινλ απνγνεηεπηηθή. «Κη αλ μεθίλεζε έηζη, ηη ζα γίλεη αξγόηεξα;» ζθέθηεζηε. Με ιίγε ινγηθή, θαηαιαβαίλεη θαλείο όηη κε πεξηζζόηεξν «ζηξίκσγκα» ηνπ παηδηνύ σο πξνο ηελ κειέηε, ην κόλν πνπ ζα πεηύρεη θαλείο ζα είλαη λα ηνπ πξνθαιέζεη πην έληνλε απώζεζε. Όκσο, ζπρλά απηό αθξηβώο θάλεη έλαο γνληόο κέζα ζηνλ παληθό ηνπ. Απνθαζίδεη λα «ζθίμεη ηα ινπξηά», λ αξρίζεη λα επηδεηθλύεη ηε δένπζα απζηεξόηεηα, ή θαλνλίδεη λα πάξεη ην παηδί ηδηαίηεξα καζήκαηα. Ίζσο, όκσο ζα πξέπεη λα μεθηλήζεη από θάπνπ αιινύ. Αλ ην παηδί θαηά ηελ δηάξθεηα ηεο πξώηεο ηάμεο ηνπ δεκνηηθνύ παξνπζηάζεη πξνβιήκαηα, νη γνλείο ζα πξέπεη λα εμεηάζνπλ θαη λα αξρίζνπλ λ αλαξσηηνύληαη αλ ηα πξνβιήκαηα απηά ζρεηίδνληαη κε ηελ σξίκαλζε ηνπ παηδηνύ ή αλ ππάξρνπλ θάπνηεο ελδείμεηο κηαο καζεζηαθήο δπζθνιίαο. Δίλαη αιήζεηα όηη πξνο ην ηέινο ηεο πξώηεο ηάμεο ηνπ δεκνηηθνύ κε αξρή ηεο δεπηέξαο, έλα παηδί κπνξεί λα εκθαλίζεη ηα πξώηα ζπκπηώκαηα δπζιεμίαο ή άιιεο καζεζηαθέο δπζθνιίεο. Απηό θαίλεηαη αλ ην παηδί έρεη εηδηθή δπζθνιία κε ηελ εθκάζεζε ηεο αλάγλσζεο θαη ηεο γξαθήο, αλ, όηαλ δηαβάδεη ή γξάθεη, πξνζζέηεη ή αθαηξεί γξάκκαηα ζε ιέμεηο, παξαιείπεη νιόθιεξεο ιέμεηο, έρεη πξνβιήκαηα ζην λα κάζεη λα ιέεη ηελ ώξα, γξάθεη πνιύ αξγά θαη δελ ηειεηώλεη καδί κε ηα άιια παηδάθηα ζηελ ηάμε. ηελ αξρή ίζσο ε δαζθάια ην ζεσξήζεη ηεκπειάθν θαη λα πηζηεύεη όηη δελ πξνζπαζεί, ελώ θαίλεηαη πνιύ έμππλν παηδί. Καη είλαη πξάγκαηη έμππλν, γηαηί ηα παηδηά κε εηδηθέο καζεζηαθέο δπζθνιίεο δηαζέηνπλ λνεκνζύλε κέζνπ όξνπ θαη πάλσ, αιιά απιώο έρνπλ κηα εηδηθή δπζθνιία ζε θάπνην λνεηηθό ηνκέα. Απηό είλαη θάηη πνπ κπνξεί λα ην δηαγλώζεη έλαο εηδηθόο ζρνιηθόο ςπρνιόγνο. Βέβαηα, πξηλ αξρίζεηε λα ηξέρεηε γηα εηδηθά ηεζη, ην πξώην πνπ ζα πξέπεη λα ζθεθηείηε, εθόζνλ ην παηδί είρε πξνβιήκαηα ζηελ πξνεγνύκελε ζρνιηθή ρξνληά, είλαη κήπσο απηά ζπλδένληαη κε θάπνην δπζάξεζην γεγνλόο πνπ ζπλέβαηλε ζηελ νηθνγέλεηα. Γηα παξάδεηγκα, κπνξεί λα ήηαλ άξξσζηνο ν παππνύο, κηα γηαγηά ή λα ππήξραλ πξνβιήκαηα ζηηο ζρέζεηο κεηαμύ ησλ γνληώλ θαη απηά λα έρνπλ επεξεάζεη ζπλαηζζεκαηηθά ην παηδί. Αλ δελ ζπκβαίλεη θάηη ηέηνην, ηόηε πξέπεη λα ζθεθηείηε ην ελδερόκελν λα εμεηαζηεί ην παηδί, ώζηε λα εληνπηζηεί επαθξηβώο ε καζεζηαθή δπζθνιία. Καηαξρήλ ζα πξέπεη λα δηεπθξηλίζνπκε όηη νη καζεζηαθέο δπζθνιίεο δελ έρνπλ ζρέζε κε ηε ρακειή ή όρη λνεκνζύλε ελόο παηδηνύ. Οθείινληαη ζε κηα δηαθνξεηηθή ιεηηνπξγία ηνπ εγθεθάινπ, ε νπνία επεξεάδεη ηε ιήςε θαη ηελ επεμεξγαζία κηαο πιεξνθνξίαο. Σα παηδηά κε καζεζηαθέο δπζθνιίεο, απιά βιέπνπλ, αθνύλ θαη αληηιακβάλνληαη ηα πξάγκαηα κε έλαλ δηαθνξεηηθό ηξόπν. πλήζσο εκείο νη γνλείο, όηαλ αλαθαιύπηνπκε όηη θάηη δελ πάεη θαιά ζηελ αλάπηπμε ηνπ παηδηνύ καο, ληώζνπκε άβνια θαη ακήραλα. Δίλαη άζθνπν λα ηα πηέδνπκε, αθνύ δελ κπνξνύλ λα πξνζπαζήζνπλ πεξηζζόηεξν, ή λα ζπγθεληξσζνύλ πεξηζζόηεξν από κόλα ηνπο, αλ δελ ηνπο δείμνπκε ηνλ θαηάιιειν ηξόπν γηα λα ην πεηύρνπλ απηό. Να ζπκάζηε όηη ν ηξόπνο κε ηνλ νπνίν ζπκπεξηθεξόκαζηε εκείο, έρεη πεξηζζόηεξε επίδξαζε ζηελ εμέιημε ηνπ παηδηνύ καο από όζν θαληαδόκαζηε. Οη πην ζπλεζηζκέλεο καζεζηαθέο δπζθνιίεο

2 ΔΤΛΕΞΙΑ Γπζιεμία είλαη ε εμειηθηηθή δπζθνιία ζηελ επεμεξγαζία ηνπ γξαπηνύ ιόγνπ θαη θαηά ζπλέπεηα δπζθνιία ζηελ αλάγλσζε δπζαλάινγα επίκνλε πξνο ηελ ειηθία θαη ην λνεηηθό δπλακηθό ηνπ καζεηή θαη επίζεο επίκνλε αδπλακία ζηελ εθκάζεζε ηεο Οξζνγξαθίαο ησλ ιέμεσλ. ε πνιιέο πεξηπηώζεηο ε δπζιεμία θαίλεηαη λα θιεξνλνκείηαη. Ζ δπζιεμία δελ είλαη αζζέλεηα, αιιά κηα δηαθνξεηηθόηεηα ζηε δνκή ηνπ εγθεθάινπ, ε νπνία ρξεηάδεηαη έλαλ δηαθνξεηηθό ηξόπν δηδαζθαιίαο. Σα άηνκα κε δπζιεμία είλαη ραξηζκαηηθά θαη πνιύ παξαγσγηθά. - Γπζθνιίεο ζηελ αλάγλσζε (Αξγόο ξπζκόο αλάγλσζεο, δηζηαθηηθή θαη ζπιιαβηθή αλάγλσζε, ιάζε ζε επίπεδν ζύγρπζεο βαζηθώλ αληηζηνηρηώλ ήρσλ θαη γξαπηώλ ζπκβόισλ, ιάζε κε νπηηθέο νκνηόηεηεο γξακκάησλ, παξάιεηςε, αληηθαηάζηαζε, αληηκεηάζεζε γξακκάησλ ζπιιαβώλ ή θαη ιέμεσλ, ειιηπήο θαηαλόεζε ηνπ θεηκέλνπ, ράζηκν ηεο ζεηξάο ηνπ βηβιίνπ.) - Γπζθνιίεο ζηε γξαθή (Πνιιά νξζνγξαθηθά ιάζε, παξαιείςεηο, πξνζζέζεηο, αληηκεηαζέζεηο, αληηθαηαζηάζεηο γξακκάησλ, ζπιιαβώλ, ιέμεσλ. Καθνγξαθία, αθαηαζηαζία, κνπληδνύξεο ζην γξαπηό, αδηθαηνιόγεηα θελά, θαηάξγεζε ησλ δηαζηεκάησλ, απνπζία ζεκείσλ ζηίμεο, απνπζία θεθαιαίσλ ή παξεκβνιή ηνπο αλάκεζα ζηα κηθξά.) - Γπζθνιίεο ζηα καζεκαηηθά (Πξνβιήκαηα ζηελ άκεζε κλήκε όηαλ ελαζρνινύληαη κε αξηζκεηηθέο πξάμεηο, απώιεηα ζέζεο ή ζεηξάο ζηελ πξόζζεζε ζηειώλ κε αξηζκνύο. Μαζαίλνπλ κε δπζθνιία ηελ πξνπαίδεηα) Ο δπζιεμηθόο καζεηήο: - Έρεη κέζε κέρξη πνιύ πςειή λνεκνζύλε πνπ ραξαθηεξίδεη όιεο ηηο πιεπξέο ηεο θαζεκεξηλήο ηνπ δσήο. - Ζ ζπκπεξηθνξά ηνπ ζην ζρνιείν θαη ζην ζπίηη δείρλεη πσο είλαη πνιύ πην έμππλνο θαη δεκηνπξγηθόο απ όηη θαλεξώλεη ε επίδνζε ηνπ ζηελ αλάγλσζε, ζηε γξαθή θαη κεξηθέο θνξέο ζηελ αξηζκεηηθή. - Δίλαη ζπρλά ην παξεμεγεκέλν παηδί πνπ ραξαθηεξίδεηαη ζπρλά ζαλ ηεκπέιηθν, αλππάθνπν, αδηάθνξν γηα ζρνιηθή κάζεζε θαη ζπρλά από ηνπο «επαλαζηάηεο» ηεο ηάμεο. ΔΤΑΡΙΘΜΗΙΑ Γπζαξηζκεζία είλαη ε δπζθνιία ζηελ εθκάζεζε ησλ καζεκαηηθώλ ελλνηώλ θαη δεμηνηήησλ παξά ηελ απνπζία εκθαλνύο δηαηαξαρήο, όπσο θάπνην ζύλδξνκν ή λνεηηθή θαζπζηέξεζε. Ζ δπζαξηζκεζία κπνξεί λα είλαη α) αλαπηπμηαθή ή εμειηθηηθή ή β) επίθηεηε. Γίλεηαη δηάθξηζε αλάκεζα ζηνπο όξνπο αλαπηπμηαθή δπζαξηζκεζία θαη επίθηεηε δπζαξηζκεζία. Με ηελ πξώηε αλαθεξόκαζηε ζε άηνκα ζρνιηθήο ειηθίαο (καζεηέο) πνπ γηα πξώηε θνξά έξρνληαη ζε επαθή θαη απνθηνύλ καζεκαηηθέο γλώζεηο θαη δεμηόηεηεο. Η δεύηεξε αθνξά άηνκα πνπ έρνπλ κάζεη Μαζεκαηηθά, αιιά αξγόηεξα, θαηά ηελ παηδηθή ή εθεβηθή ή πην

3 ζπρλά θαηά ηελ ελήιηθε δσή ράλνπλ απηή ηελ ηθαλόηεηά ηνπο θαη απηό νθείιεηαη ζε θάπνηα επίθηεηε δηαηαξαρή πνπ ζπλδέεηαη κε θάπνηα βιάβε ζηνλ εγθέθαιν. Ο όξνο αλαπηπμηαθή ζεκαίλεη απιώο όηη ην παηδί δελ απνθηά εύθνια καζεκαηηθέο γλώζεηο θαη δεμηόηεηεο θαη ην πξόβιεκα ζπλδέεηαη κε ηελ πνηόηεηα ηεο αξρηθήο ηνπ κάζεζεο. δπζθνιίεο ζηελ ηέιεζε απιώλ καζεκαηηθώλ πξάμεσλ (εκκνλή ζην κέηξεκα κε δάρηπια,κεγάιν δηάζηεκα πεξηζπιινγήο) δπζθνιίεο ζηελ αληίιεςε πνζνηήησλ θαη κεγεζώλ, αδπλακία πξνζαλαηνιηζκνύ θαη ζπζρεηηζκώλ ζηα αξηζκεηηθά δηαζηήκαηα : 1 100, θιπ. αδπλακία ζπγθξάηεζεο πξόζθαησλ καζεκαηηθώλ ζεκάησλ θαη ελλνηώλ, παξ νιε ηελ επαλάιεςε Σα εζθαικέλα απνηειέζκαηα δηαθέξνπλ από ηα ζσζηά ζπρλά θαηά κηα κνλάδα. Γπζθνιίεο ζηε αθαίξεζε θαη ζηε δηαίξεζε πεξηζζόηεξν από όηη ζηε πξόζζεζε. Γπζθνιίεο πξνζαλαηνιηζκνύ ζην ρώξν, κπεξδεύεη ζπρλά δεμηά θαη αξηζηεξά. Ξερλάεη πξόζθαηεο καζεκαηηθέο έλλνηεο, ηελ πξνπαίδεηα θ.α. Ζ εμάζθεζε θαη ε κειέηε δε θέξλνπλε ηα επηζπκεηά απνηειέζκαηα. Γπζθνιία ζηελ επηινγή ησλ απαξαίηεησλ πξάμεσλ γηα ηελ ζσζηή επίιπζε πξνβιεκάησλ. ΔΤΓΡΑΦΙΑ Η δπζγξαθία είλαη κία λεπξνινγηθή δηαηαξαρή πνπ ραξαθηεξίδεηαη από δπζθνιίεο ζηελ γξαθή.

4 Η δπζθνιία απηή πξνθαιεί ζην γξάςηκν ηνπ αηόκνπ παξακνξθώζεηο ή ιάζε. ηα παηδηά εκθαλίδεηαη όηαλ πξσην-δξαζηεξηνπνηνύληαη ζε δξαζηεξηόηεηεο γξαςίκαηνο. Κάλνπλ γξάκκαηα κε ιάζνο κέγεζνο ή θαη θαηεύζπλζε ή γξάθνπλ ιαλζαζκέλεο θαη κε νξζνγξαθηθά ζθάικαηα ιέμεηο παξά ηηο νδεγίεο γηα ην αληίζεην. Σα παηδηά κε απηή ηελ δηαηαξαρή πηζαλά έρνπλ θαη άιιεο δπζθνιίεο καζεζηαθέο αιιά ζπλήζσο δελ έρνπλ θνηλσληθέο δπζθνιίεο. -αζθείηαη πνιύ κεγάιε ή πνιύ κηθξή πίεζε ζην εξγαιείν γξαςίκαηνο (κνιύβη, πηλέιν..) ηα γξάκκαηα δελ ηνπνζεηνύληαη πάλσ ζηε γξακκή ηα γξάκκαηα είλαη δπζαλάγλσζηα ην γξάςηκν είλαη πνιύ αξγό ην γξάςηκν δελ θηλείηαη νξηδόληηα αιιά θιίλεη πξνο ηα πάλσ ή πξνο ηα θάησ νη ζεηξέο ζπγθιίλνπλ ηα δηαζηήκαηα κεηαμύ ησλ ιέμεσλ είλαη αλνκνηνγελή ην κέγεζνο ησλ γξακκάησλ δελ είλαη ζηαζεξό θάπνηα γξάκκαηα δελ ζρεκαηίδνληαη νινθιεξσκέλα ην γξάςηκν θαίλεηαη θνπηαζηηθό ΔΤΑΝΑΓΝΩΙΑ Ζ αηηηνινγία ηεο δπζαλαγλσζίαο δελ είλαη ζαθήο όπσο ζπκβαίλεη θαη κε ηελ πιεηνςεθία ησλ εηδηθώλ καζεζηαθώλ δπζθνιηώλ. Σα αίηηα ηεο δπζαλαγλσζίαο κπνξεί λα πνηθίιινπλ. Οη πεξηζζόηεξεο ζύγρξνλεο έξεπλεο ζπκπεξαίλνπλ όηη πξόθεηηαη γηα πξόβιεκα ζηελ θαηαγξαθή θαη επεμεξγαζία απηνύ πνπ βιέπνπκε ηελ ώξα ηεο αλάγλσζεο θαη κπνξεί λα επεξεάδεηαη από πνιινύο παξάγνληεο όπσο είλαη ην πεξηβάιινλ, ην θσο. Πξόθεηηαη γηα αληθαλόηεηα ηνπ εγθεθάινπ λα απνθσδηθνπνηήζεη νπηηθά εξεζίζκαηα ηνπ θεηκέλνπ. Άιιε παξάκεηξνο πνπ ελδερνκέλσο κπνξεί λα εκπιέθεηαη είλαη ε θσλνινγηθή απνθσδηθνπνίεζε ησλ ήρσλ. Όπσο θαη λα ρεη, είλαη γεγνλόο όηη κπνξνύκε λα ππνςηαζηνύκε από πνιύ κηθξή ειηθία όηη ην παηδί καο παξνπζηάδεη αλάινγε δπζθνιία. ηελ αληηκεηώπηζε ηνπ πξνβιήκαηνο θαζνξηζηηθό ξόιν παίδεη ε έγθαηξε θαη απζεληηθή δηάγλσζε από ην ινγνζεξαπεπηή πνπ ιύλεη ην πξόβιεκα ζηε ξίδα ηνπ. Έηζη, αλάινγα κε ην παηδί θαη ην είδνο ηεο δηαηαξαρήο, ε ιύζε κπνξεί λα είλαη άκεζε ή καθξνρξόληα, εθόζνλ ζηελ πξνθεηκέλε πεξίπησζε επηιεγεί θαη θαζνξηζηεί ην κνλαδηθό εθείλν ζεξαπεπηηθό πξόγξακκα πξνζαξκνζκέλν ζηηο αλάγθεο ηνπ καζεηή.

5 Πσο αληηκεησπίδεηαη ε δπζαλαγλσζία. Δίλαη γεγνλόο ινηπόλ όηη έλα έμππλν θαη ηθαλό παηδί κπνξεί λα δπζθνιεύεηαη λα δηαβάζεη ρσξίο ιάζε έζησ θαη έλα απιό θαη ζύληνκν θείκελν. Όηαλ ππάξρνπλ ηέηνηεο ππνςίεο ζα πξέπεη ζύληνκα λα γίλεη δηάγλσζε θαη ε θαηάιιειε παξέκβαζε κε έλα εμαηνκηθεπκέλν εηδηθό πξόγξακκα εθπαίδεπζεο πνπ ζα θαηαξηηζηεί κε γλώκνλα ηα ηδηαίηεξα πξνβιήκαηα ηνπ παηδηνύ. Ζ έγθαηξε αληηκεηώπηζε ηέηνησλ δπζθνιηώλ απνηειεί ζεκαληηθό παξάγνληα βειηίσζεο ηεο επίδνζεο ηνπ παηδηνύ αιιά θαη ηεο εηθόλαο πνπ έρεη γηα ηνλ εαπηό ηνπ. - Γπζθνιίεο ζηελ απνθσδηθνπνίεζε (θνκπηαζηή αλάγλσζε) - Λάζε (αληηθαηαζηάζεηο, παξαιήςεηο, αληηκεηαζέζεηο) - Αληηθαηαζηάζεηο ιέμεσλ ΓΤΟΡΘΟΓΡΑΦΗΑ Ζ Γπζνξζνγξαθία είλαη κία από ηηο ηξεηο δηαηαξαρέο πνπ απνηεινύλ ηελ νκάδα ησλ Δηδηθώλ Μαζεζηαθώλ Γπζθνιηώλ. Αθνξά ζηελ δπζθνιία ηεο γξαθήο ηόζν ζην επίπεδν ηεο ιέμεο, όζν θαη ζην επίπεδν ηεο πξόηαζεο θαη ηεο ζύληαμεο γξαπηήο παξαγξάθνπ. Σα ιάζε ησλ παηδηώλ κε δπζνξζνγξαθία κπνξνύλ λα ηαμηλνκεζνύλ ζε επηά κεγάιεο θαηεγνξίεο. Α. Λάζε ζηελ ηνπνζέηεζε ησλ γξαθεκάησλ ζην ρώξν 1. Αληηθαηάζηαζε γξακκάησλ από άιια γεηηνληθώλ κνξθώλ - δηαθνξεηηθά πξνζαλαηνιηζκέλα {ε 3, ξ 9, δ 2} - γεηηνληθήο κνξθήο {ρ γ} 2. Αληηζηξνθέο - αληηζηξνθή αξρηθνύ θσλήεληνο {αξ ξα} - αληηζηξνθέο κέζα ζηελ ζπιιαβή ή ζε δηαδνρηθά ζύκθσλα {ηξία ηίξα} 3. Παξάιεηςε γξακκάησλ ή ζπιιαβώλ 4. Πξόζζεζε γξακκάησλ ή ζπιιαβώλ 5. ύλδεζε ησλ ιέμεσλ:{ ηεο κακάο ηνπ ηεο κακάζηνπ} Β. Φσλνινγηθά Λάζε 1. Αληηθαηάζηαζε άερνπ ερεξνύ θσλήκαηνο 2. Απινπνίεζε ζπκπιέγκαηνο:{βάθηηζα βάθηζα} 3. Αθνκνίσζε:{παγώλσ παγώγσ} 4. Δπέλζεζε: {θιαίσ θαιαίσ} 5. Παξαπνίεζε θσλεέλησλ: {πέληε πέληα} Γ. Λάζε Υξήζεο (Ηζηνξηθή Οξζνγξαθία): σξαίνο νξένο, θνηκάκαη θηκάκαη Γ. Λάζε ζηε ρξήζε δηαθνξεηηθώλ γξακκάησλ ελόο ίδηνπ ήρνπ: επραξηζηώεθραξηζηώ, επαίζζεηνο εβαίζζεηνο Δ. Λάζε ζπκθσλίαο γξακκαηηθήο θιίζεο. Σα παηδηά κε δπζνξζνγξαθία κπνξεί λα γλσξίδνπλ ηνπο γξακκαηηθνύο θαλόλεο αιιά δελ κπνξνύλ λα ηνπο εθαξκόζνπλ. Ε. Αληηθαηάζηαζε ιέμεσλ: γάηα ζθύινο Ζ. Οκόερεο ιέμεηο: ιίπε ιύπε ιείπεη

6 ΔΤΠΡΑΞΙΑ O όξνο αλαθέξεηαη ζε εηδηθή δηαηαξαρή ηεο πεξηνρήο ηεο αλάπηπμεο ησλ θηλεηηθώλ δεμηνηήησλ. Σα άηνκα κε δπζπξαμία έρνπλ ηελ δπζθνιία λα ζρεδηάζνπλ θαη λα νινθιεξώζνπλ κηα πξάμε. Τπνινγίδεηαη όηη πεξίπνπ ην 6% ησλ παηδηώλ εκθαλίδνπλ ζεκάδηα δπζπξαμίαο θαη ην 70% ησλ παηδηώλ απηώλ, πνπ έρνπλ ηελ δηαηαξαρή είλαη αγόξηα. Ζ δπζπξαμία κπνξεί λα επεξεάζεη δηαθνξεηηθέο πεξηνρέο ηεο ιεηηνπξγηθόηεηαο πνπ πνηθίιεη αλάκεζα ζε έλα απιό θηλεηηθό έξγν, όπσο είλαη ε ρεηξνλνκία ηνπ ραηξεηηζκνύ, ζε πεξηζζόηεξν πεξίπινθα έξγα, όπσο είλαη ην πιύζηκν ησλ δνληηώλ... ηα παηδηά ηνπ ζρνιείνπ: Ζ δπζπξαμία πξνθαιεί δπζθνιία ζηελ αλάπηπμε ησλ θνηλσληθώλ δεμηνηήησλ ησλ παηδηώλ θαη απηά κπνξεί λα έρνπλ πξνβιήκαηα ζηηο ζρέζεηο κε ηνπο ζπλνκειίθνπο ηνπο. Μνινλόηη είλαη έμππλα παηδηά, σζηόζν θαίλνληαη αλώξηκα θαη κεξηθά κπνξεί λα αλαπηύμνπλ θνβίεο θαη ςπραλαγθαζηηθή ζπκπεξηθνξά. Όινη νη λένη άλζξσπνη πξέπεη λα αληηκεησπίδνπλ ηηο γξήγνξεο αιιαγέο πνπ ζπκβαίλνπλ ζην ζώκα ηνπο. Όκσο πνιινί λένη κε ηελ δηαηαξαρή ηεο δπζπξαμίαο, εθηόο από ηηο δπζθνιίεο ιόγνπ θαη αθαδεκατθήο πξνόδνπ, έρνπλ θαη άγρνο γηα ηελ αληηκεηώπηζε ησλ πξνβιεκάησλ ζπληνληζκνύ. Οη δπζθνιίεο ζπληνληζκνύ ησλ θηλήζεσλ δεκηνπξγνύλ ηδηαίηεξα πξνβιήκαηα ζην κάζεκα ηεο θπζηθήο αγσγήο θαη ζε άιιεο αζιεηηθέο δξαζηεξηόηεηεο. Οη δπζθνιίεο ζηελ νκηιία θαζώο γίλνληαη θαλεξέο αθόκα θαη ζε πεξηζηαζηαθέο ζπδεηήζεηο, κπνξεί λα δεκηνπξγήζνπλ πξνβιήκαηα ζηελ θνηλσληθόηεηα ηνπ αηόκνπ θαζώο ην θαζηζηνύλ απξόζπκν λα ζπκκεηάζρεη κε ζέξκε ζε ζπδεηήζεηο. Οη δπζθνιίεο ζηελ γξαθή, όπσο ηα θαθνζρεκαηηζκέλα γξάκκαηα, ην άξπαγκα ηνπ κνιπβηνύ θαη ην αξγό γξάςηκν, κπνξεί λα θαηαζηήζνπλ ηελ ζρνιηθή εξγαζία απνγνεηεπηηθή. Δίλαη ζεκαληηθό λα ζεκεησζεί πσο αλ έλα πξόζσπν παξνπζηάδεη ηέηνηνπ είδνπο δπζθνιίεο, όπσο απηέο πνπ πεξηγξάθνληαη πην πάλσ, δελ είλαη απαξαίηεην λα έρεη δπζπξαμία. Αλ όκσο έλα άηνκν εκθαλίδεη δπζθνιίεο απηνύ ηνπ ηύπνπ, γηα ρξνληθό δηάζηεκα, επηβάιιεηαη ε εμέηαζή ηνπ από εηδηθό γηα λα δηεξεπλεζεί ε πηζαλόηεηα εκθάληζεο ηεο δπζπξαμίαο.

7 Γηάζπαζε Πξνζνρήο θαη Τπεξθηλεηηθόηεηα : Πνιιά παηδηά, ηδηαίηεξα ζηηο πξώηεο ηάμεηο ηνπ δεκνηηθνύ ζρνιείνπ ραξαθηεξίδνληαη από ηνπο γνλείο θαη ηνπο εθπαηδεπηηθνύο σο δσεξά, ππεξθηλεηηθά, απξόζεθηα, δξαζηήξηα ή αλππάθνπα. Απηή ε ζπκπεξηθνξά, αλ θαη δπζθνιεύεη ηε δσή ησλ γνλέσλ θαη ησλ δαζθάισλ, ζεσξείηαη σο κηα ειηθία θπζηνινγηθή. Παξόια απηά όκσο επηβαξύλνπλ ηελ θαζεκεξηλή δσή ηνπ παηδηνύ θαζώο θαη ηε ζρνιηθή επίδνζε ηνπ. Ση γίλεηαη όκσο όηαλ έλα παηδί δελ κπνξεί λα ζπγθεληξσζεί ζρεδόλ θαζόινπ ζηα καζήκαηά ηνπ; Ση γίλεηαη όηαλ δελ κπνξεί λα θάλεη ηηο εξγαζίεο ηνπ; Όηαλ δελ έρεη ηελ ππνκνλή λα θαζίζεη ζε έλα ζεκείν ζρεδόλ πνηέ; Σόηε πηζαλόλ ην παηδί λα πάζρεη από Γηαηαξαρή Διιεηκκαηηθήο Πξνζνρήο θαη Τπεξθηλεηηθόηεηα (ΓΔΠ-Τ). Ζ δηαηαξαρή απηή είλαη πνιύ ζπρλή θπξίσο ζηα αγόξηα. Σα ραξαθηεξηζηηθά ηεο είλαη ηξία: ε ππεξθηλεηηθόηεηα, ε ειιεηκκαηηθή πξνζνρή θαη ε παξνξκεηηθόηεηα. Δίλαη ππεξβνιηθά δξαζηήξην ζε ζρέζε κε ηα παηδηά ηεο ειηθίαο ηνπ είλαη ζρεδόλ αδύλαην λα παξακείλεη ήξεκν Δίλαη αθεξεκέλν θαη ράλεη ηα πξάγκαηά ηνπ Γελ έρεη ππνκνλή λα αθνύζεη νδεγίεο Σξόπνη αληηκεηώπηζεο καζεζηαθώλ δπζθνιηώλ Ζ έγθπξε αλαγλώξηζε θαη ζπλεηδεηνπνίεζε από ηνπο γνλείο ησλ ςπρνινγηθώλ, εθπαηδεπηηθώλ θαη θνηλσληθώλ παξαγόλησλ πνπ εκπιέθνληαη ζην πξόβιεκα ηνπ παηδηνύ ηνπο είλαη ην πην ζεκαληηθό εθόδην ζηελ πξνζπάζεηα ζρεδηαζκνύ κηαο απνηειεζκαηηθήο παξέκβαζεο, πνπ θπξίσο ζηνρεύεη λα εληζρύζεη ηελ αίζζεζε ηθαλόηεηαο, απηάξθεηα, θαη πξνζσπηθνύ ειέγρνπ πνπ έρεη ην παηδί γηα ό,ηη αθνξά ηε δσή ηνπ. Οη πξνζπάζεηεο, ηόζν ησλ γνληώλ όζν θαη ησλ εθπαηδεπηηθώλ ζα πξέπεη λα έρνπλ σο γλώκνλα θαη ηειηθό ζηόρν: Σελ δηακόξθσζε ζην ζπίηη θαη ζην ζρνιείν ελόο πεξηβάιινληνο πνπ ζπληειεί όρη κόλν ζην λα πεηύρεη ην παηδί, αιιά θαη λα βηώζεη απηή ηνπ ηελ επηηπρία σο απνηέιεζκα θπξίσο ησλ δηθώλ ηνπ πξνζπαζεηώλ θαη ηθαλνηήησλ. Γηα λα ζπκβεί απηό πξέπεη λα ελδπλακώζνπκε ην παηδί θαη λα εληζρύζνπκε ηελ αίζζεζε όηη έρεη ην ίδην πξνζσπηθά ην έιεγρν θαη ηελ επζύλε γηα ηε δσή ηνπ. Οη γνλείο δελ πξέπεη λα θάλνπλ εθείλνη ηελ δνπιεηά ηνπ παηδηνύ, αιιά λα ην βνεζήζνπλ λα νξγαλώζεη ηηο πξνζπάζεηεο θαη ηηο δπλάκεηο ηνπ κε ηέηνην ηξόπν ώζηε λα επηηύρεη ην ίδην ην επηζπκεηό ή παξαπιήζην απνηέιεζκα. Μ 'απηόλ ηνλ ηξόπν επηθνηλσλνύλ ζην παηδί ηελ απνδνρή θαη ηελ εθηίκεζή ηνπο, εληζρύνπλ ηελ απηνπεπνίζεζή ηνπ, βνεζνύλ

8 ζηελ εζσηεξηθή ηνπ εξεκία, ην θηλεηνπνηνύλ λα πεηύρεη πεξηζζόηεξα, ελώ ελζαξξύλνπλ ηελ απηνλνκία ηνπ. Σελ δεκηνπξγία ελόο πεξηβάιινληνο πνπ εληζρύεη ηελ πεπνίζεζε ζην παηδί όηη ηα ιάζε θαη απνηπρίεο δελ είλαη κόλν απνδεθηέο, αιιά είλαη αλακελόκελα, θαη πξέπεη λα ηα βιέπνπκε ζαλ επθαηξίεο γηα κάζεζε. Με άιια ιόγηα,λα επηδηώθνπκε ην δύζθνιν πξάγκαηη θαζήθνλ, λα πείζνπκε ηα παηδηά πνπ είλαη επάισηα ζε απνηπρίεο - πνιιά εθ ησλ νπνίσλ ληώζνπλ εηηεκέλα θαη θνπξαζκέλα κεηά από ρξόληα απνγνεηεύζεσλ θαη απνηπρηώλ - όηη νη απνηπρίεο ηνπο κπνξεί λα ηα νδεγήζνπλ ζηελ επηηπρία. πλαηζζεκαηηθέο αληηδξάζεηο ησλ γνληώλ, όπσο ν ζπκόο, ε γεινηνπνίεζε, ή ν ριεπαζκόο ηνπ παηδηνύ θαιό είλαη λα απνθεύγνληαη. Ο γνληόο δελ πξέπεη λα μερλά όηη ην παηδί έρεη πξόβιεκα κε ηνλ έιεγρν ηεο ζπκπεξηθνξάο ηνπ, θαη όηη κόλν ρεηξόηεξα κπνξεί λα ληώζεη εάλ ηνπ πεη: "απηή ε εξγαζία πνπ ζνπ έβαια λα θάλεηο είλαη πνιύ εύθνιε. Ο θαζέλαο ζα κπνξνύζε λα ηελ θάλεη! ". Αληί λα πεη ν γνληόο ζην παηδί: "εάλ πξνζπαζνύζεο πεξηζζόηεξν ζα ηα πήγαηλεο θαιύηεξα...", ή "εάλ έδεηρλεο πην ζπρλά ηελ απαξαίηεηε πξνζνρή θαη δελ ηεκπέιηαδεο, ζα είρεο θαιύηεξεο επηδόζεηο ζην ζρνιείν", ζα ήηαλ πην απνηειεζκαηηθό λα ηνπ πεη: "Ννκίδσ όηη πξνζπαζείο, πηζηεύσ όκσο όηη ην πξόβιεκα κπνξεί λα νθείιεηαη ζην όηη νη ηξόπνη/ ηερληθέο πνπ ρξεζηκνπνηείο γηα λα κάζεηο, ή νη ηερληθέο πνπ νη δάζθαινί ζνπ ρξεζηκνπνηνύλ δελ είλαη νη θαιύηεξεο δπλαηέο ". Σέηνηνπ είδνπο ζρόιηα από ηε κηα δελ σζνύλ ην παηδί ζε ακπληηθόηεηα, θη από ηελ άιιε κπνξεί λα ην θάλνπλ λα αλαξσηεζεί ηη ζεκαίλεη "ηερληθή" κάζεζεο, θαη λα απνηειέζνπλ έηζη αθεηεξία ελόο δεκηνπξγηθνύ δηαιόγνπ κε ην παηδί πνπ ζα εληζρύζεη ην θξηηηθό ηνπ πλεύκα θαη ηελ πιεξνθόξεζή ηνπ ζρεηηθά κε ηε ρξήζε απνηειεζκαηηθώλ ηερληθώλ κάζεζεο θη επηθνηλσλίαο. Σα εηδηθά ηεζη Τπάξρνπλ ηεζη, ηα νπνία εμεηάδνπλ όιν ην λνεηηθό πξνθίι ηνπ παηδηνύ. Πσο ζθέθηεηαη ιεθηηθά, πσο ζθέθηεηαη πξαθηηθά θαη αλάινγα κε ηηο αληηδξάζεηο ηνπ ν εηδηθόο θαηαιαβαίλεη αλ έρεη πξνβιήκαηα ηα νπνία ρξεηάδνληαη εηδηθή αληηκεηώπηζε θαη ζπκβνπιεύεη ηνπο γνλείο αθξηβώο ηη λα θάλνπλ γηα λα κεηώζνπλ ηηο ζπγθεθξηκέλεο δπζθνιίεο ηνπ παηδηνύ. Οπσζδήπνηε, ην λα έρεη έλα παηδί κηα εηδηθή καζεζηαθή δπζθνιία, δελ δείρλεη θάπνηα κεηνλεμία, ην αληίζεην κάιηζηα, ζεκαίλεη όηη έρεη ην ράξηζκα λα ζθέθηεηαη κε πνιπδηάζηαην ηξόπν. Όπσο γηα παξάδεηγκα ν Λενλάξλην ληα Βίληζη θαη ν Γνπόιη Νηίζλετ πνπ ήηαλ δπζιεθηηθνί. Όκσο ζπρλά νη γνλείο, επεηδή δελ γλσξίδνπλ πνιιά, θνβνύληαη λα ην εξεπλήζνπλ έγθαηξα θαη πεξηκέλνπλ λα ην αληηκεησπίζνπλ όηαλ ην παηδί ηειεηώλεη ην δεκνηηθό θαη πάεη γηα ην γπκλάζην, όπνπ ηόηε είλαη ιίγν αξγά.