Φύση και έργα ανθρώπων

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Φύση και έργα ανθρώπων"

Transcript

1 Φύση και έργα ανθρώπων YΠ.E.Π.Θ. - E.I.N. KENTPO ΠEPIBAΛΛONTIKHΣ EKΠAI EYΣHΣ KONITΣAΣ B E K O Σ H KONITΣA 2005

2 2 EΚ ΟΣΗ ΚEΝΤΡΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΉΣ ΕΚΠΑI ΕΥΣΗΣ ΚOΝΙΤΣΑΣ ΚOΝΙΤΣΑ - Τ.Κ ΤΗΛ: FAX: kpekonits@otenet.gr Συντακτική Επιτροπή-Επιµέλεια A έκδοσης: Οι Εκπαιδευτικοί του ΚΠΕ Κόνιτσας: Τσούβαλη Κατερίνα Οικονόµου Γιάννης Χατζηαθανασίου Αγγελική Μπέλλος Αλέξανδρος ιακοπούλου Βάσω Νείλα Ιωάννα Eικόνα εξωφύλλου: Eλαιογραφία Ζήκου έδου Χρηµατοδότηση A έκδοσης: B K.Π.Σ. Nοµαρχιακή Aυτοδιοίκηση Iωαννίνων ήµος Mαστοροχωρίων Για τη βελτίωση της έκδοσης εργάστηκαν: Tσούβαλη Kατερίνα Xατζηαθανασίου Aγγελική Πλιακοπάνος Kώστας Στράτος Mιχάλης Nάστου Mαριάννα Σούζου Aριστέα ISBN:

3 3 ΠEPIEXOMENA Aντί προλόγου A έκδοσης - Tο Kέντρο Περιβαλλοντικής Eκπαίδευσης Kόνιτσας Πρόλογος B έκδοσης Kατερίνα Tσούβαλη Eισαγωγή - H Kόνιτσα και τα χωριά της Μιχάλης Η. Αράπογλου Άνθρωπος και χώρος παραδοσιακοί οικισµοί (µια ανθρωπογεωγραφική προσέγγιση) Κατερίνα Τσούβαλη Το Εθνικό ίκτυο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης «Παραδοσιακοί Oικισµοί και Φύση» Ιωάννα Νείλα Φυσικό Περιβάλλον και άνθρωπος εχθές και σήµερα: µια οικολογική θεώρηση Ε. Χανλίδου Οι κύριες ζώνες βλάστησης της Eλλάδας Κωνσταντίνος Κασιούµης Η ποικιλία της ελληνικής φύσης και η σηµασία των δασών και των προστατευόµενων περιοχών για τη διατήρηση και ορθολογική αξιοποίησή της Σούζη Tάσιου Oι δυνατότητες ανάπτυξης των ορεινών οικισµών Aργύρης Πετρονώτης Πέτρινα γεφύρια στην Eλλάδα ιορθωτέα - Προσθετέα B έκδοσης

4 4 ΑΝΤI ΠΡΟΛOΓΟΥ A EK OΣHΣ ΤΟ ΚEΝΤΡΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚHΣ ΕΚΠΑΊ ΕΥΣΗΣ ΚΌΝΙΤΣΑΣ Η έκδοση του Κέντρου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Κόνιτσας (ΚΠΕ), µε τίτλο «Φύση και έργα ανθρώπων», έρχεται να συµπληρώσει την πεντάχρονη πορεία του στο χώρο της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης. Το Κέντρο ιδρύθηκε το 1995 από το Υπουργείο Εθνικής Παιδείας & Θρησκευµάτων, µαζί µε τα Κέντρα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης της Αργυρούπολης Αττικής, της Ακράτας, του Ελευθερίου - Κορδελιού Θεσσαλονίκης, της Καστοριάς, του Μουζακίου Καρδίτσας και του Σουφλίου. Άρχισε να λειτουργεί το 1996 και ανακόπηκε βίαια η λειτουργία του από τους σεισµούς του ίδιου έτους, οι οποίοι του στέρησαν το χώρο του, πτέρυγα της Μαθητικής Εστίας Κόνιτσας. Από το Φεβρουάριο του 1997 λειτουργεί σε πτέρυγα του κτιρίου του Τεχνικού Επαγγελµατικού Εκπαιδευτηρίου Κόνιτσας, πρώην Τεχνικό Λύκειο, το οποίο χτίστηκε σε διάστηµα έξι µηνών µετά τους σεισµούς, κάτι που αποδείχτηκε σωτήριο για την ύπαρξη και τη συνέχεια της λειτουργίας του Κέντρου. Ο Σεπτέµβριος του 2001 θα βρει το ΚΠΕ Κόνιτσας και πάλι στο τµήµα της Μαθητικής Εστίας, που έχει αποκατασταθεί, µε κονδύλια του 2 ου Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης, τα οποία µέσω του Ε.Π.Ε.Α.Ε.Κ. (Επιχειρησιακό Πρόγραµµα Εκπαίδευσης και Αρχικής Επαγγελµατικής Κατάρτισης) διατέθηκαν για τον εξοπλισµό και τα κτιριακά του. Όλα τα ΚΠΕ της Ελλάδας σήµερα λειτουργούν δεκαεπτά και προβλέπεται άµεσα η ίδρυση άλλων χρηµατοδοτούνται από το Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης, εκτός από τα Κέντρα της Κλειτορίας και της Ακράτας, τα οποία χρηµατοδοτούνται από τον Τακτικό Κρατικό Προϋπολογισµό. Την οικονοµική διαχείριση και την τεχνική υποστήριξη του ΚΠΕ Κόνιτσας και αρκετών άλλων, έχει το Εθνικό Ίδρυµα Νεότητας, στη Μαθητική Εστία του οποίου φιλοξενούνται οι µαθητικές οµάδες και οι εκπαιδευτικοί, που παρακολουθούν τα προγράµµατα του ΚΠΕ. Πάνω από δώδεκα χιλιάδες µαθητές-τριες της Πρωτοβάθµιας και της ευτεροβάθµιας Εκπαίδευσης, από όλη την Ελλάδα, έχουν ενταχθεί στα µονοήµερα, τριήµερα και τετραήµερα προγράµµατα του ΚΠΕ Κόνιτσας. ύο χιλιάδες πεντακόσιοι εκπαιδευτικοί έχουν συµµετάσχει στα προγράµµατα αυτά ή έχουν επιµορφωθεί στα σεµινάρια, τα οποία έχει υλοποιήσει το Κέντρο µε θέµατα που αφορούν στο περιβάλλον και την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση.

5 Παράλληλα µια πολύπλευρη δράση, όπως αυτή απορρέει από τις ιδρυτικές του διατάξεις, συµπληρώνει και ολοκληρώνει τη λειτουργία του. Οι εκπαιδευτικοί, που εργάζονται σ αυτό είναι διαφόρων ειδικοτήτων και προέρχονται από τη ευτεροβάθµια και Πρωτοβάθµια Εκπαίδευση. Αναλαµβάνουν έργο, το οποίο είναι δηµιουργικό, πρωτότυπο αλλά επίπονο και απαιτητικό. Αυτό συµβαίνει, γιατί πρέπει οι ίδιοι να σχεδιάσουν τα προγράµµατα του ΚΠΕ µε βάση το τοπικό περιβάλλον, να παράγουν υλικό εκπαιδευτικό (εκπαιδευτικά πακέτα, έντυπα, φύλλα εργασίας µαθητών, CD-Rom, χάρτες, διαφάνειες), να εκδώσουν βιβλία, να επιµορφωθούν και να επιµορφώσουν εκπαιδευτικούς, να δράσουν στην τοπική κοινωνία, να αναπτύξουν συνεργασίες µε επιστηµονικά ιδρύµατα, φορείς και οργανώσεις, να συνάψουν διεθνείς σχέσεις. Μετά από πέντε χρόνια λειτουργίας το ΚΠΕ Κόνιτσας, µε την υποδοµή του, την εµπειρία των εκπαιδευτικών του, τα προγράµµατά του, τη δράση του, συνεχίζει το έργο του διανύοντας τη φάση της ωριµότητάς του. Η παρούσα έκδοση περιλαµβάνει ένα µόνο µέρος του πλούσιου υλικού, το οποίο υπάρχει στα αρχεία του ΚΠΕ και προέρχεται από τα προγράµµατά του, την κατάρτιση των εκπαιδευτικών του και τις εισηγήσεις επιστηµόνων στα σεµινάρια που έχει πραγµατοποιήσει ως τώρα. Το µεγαλύτερο µέρος της έκδοσης το καλύπτει η εµπλουτισµένη εισήγηση του κ. Αργύρη Πετρονώτη, συντ. Καθηγητού Αρχιτεκτονικής του Αριστοτελείου Πανεπιστηµίου Θεσσαλονίκης, για τα Πέτρινα Γεφύρια της Ελλάδας, στο σε- µινάριο του ΚΠΕ Κόνιτσας «Παραδοσιακοί οικισµοί και Φύση». Από το ίδιο σεµινάριο προέκυψε και η πλειοψηφία των κειµένων της έκδοσης. Το σεµινάριο αυτό αποτέλεσε την πρώτη συνάντηση των εκπαιδευτικών των Κέντρων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης καθώς και των εκπαιδευτικών των πρώτων σχολείων, που συµµετείχαν στο Εθνικό ίκτυο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης «Παραδοσιακοί Οικισµοί και Φύση». Για το δίκτυο αυτό, το οποίο συντονίζεται πανελλήνια από το ΚΠΕ Κόνιτσας, υπάρχει σχετικό κείµενο πιο κάτω. Η έκδοση αυτή δε θα ήταν δυνατό να υλοποιηθεί µόνο µε το κονδύλιο το οποίο προκύπτει από τον κωδικό του Τεχνικού ελτίου Έργου του ΚΠΕ Κόνιτσας και αφορά στις εκδόσεις, αν δεν ενισχύετο οικονοµικά από τη Νοµαρχιακή Αυτοδιοίκηση Ιωαννίνων και το ήµο Μαστοροχωρίων, τους οποίους ευχαριστούµε θερµά. Ευχαριστούµε επίσης όλους τους συγγραφείς των κειµένων, κ. Μ. Αράπογλου, κ. Κ. Κασιούµη, κ. Μ. Πετρονώτη, κ. Σ. Τάσιου, κ. Ε. Χανλίδου, το ζωγράφο κ. Ζήκο έδο, για την επιµέλεια του εξώφυλλου, το τυπογραφείο των κυρίων Γ. ούβαλη και Ε. Αποστόλου, καθώς και όλους τους εργαζόµενους σ αυτό, οι οποίοι µόχθησαν πραγµατικά για να ολοκληρωθεί αυτή η απαιτητική έκδοση. 5

6 6 ΠΡOΛΟΓΟΣ B ΈΚ ΟΣΗΣ Το Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Κόνιτσας (ΚΠΕ) βρίσκεται στην ευτυχή θέση να εκδώσει για δεύτερη φορά το βιβλίο του «Φύση και έργα Ανθρώπων», το οποίο εξαντλήθηκε ήδη. Το βιβλίο αυτό εκδόθηκε για πρώτη φορά το 2001 µε συγχρηµατοδότηση από το 2 ΚΠΣ, τη Νοµαρχιακή Αυτοδιοίκηση Ιωαννίνων και το ήµο Μαστοροχωρίων. Προέκυψε από το πλούσιο υλικό του σεµιναρίου του ΚΠΕ Κόνιτσας, το οποίο υλοποιήθηκε από 18 έως 20 Φεβρουαρίου του 2000 στην Κόνιτσα, µε σκοπό την ίδρυση του Εθνικού Θεµατικού ικτύου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, το οποίο συντονίζει το ΚΠΕ Κόνιτσας, «Παραδοσιακοί Οικισµοί & Φύση». Το σεµινάριο αυτό παρακολούθησαν εκπαιδευτικοί Πρωτοβάθµιας και ευτεροβάθµιας Εκπαίδευσης των νοµών Ιωαννίνων, Άρτας, Πρέβεζας, Θεσπρωτίας, Βόλου και Χαλκιδικής, καθώς και οι εκπαιδευτικοί των τριών ΚΠΕ που ίδρυσαν το ίκτυο: Αρναίας, Μακρινίτσας και Κόνιτσας. Η έκδοση περιλαµβάνει ένα µέρος από τις εισηγήσεις εισηγητών του σεµιναρίου και άρθρα των εκπαιδευτικών του ΚΠΕ Κόνιτσας. Η επιστηµονική µελέτη του κ. Αργύρη Πετρονώτη, συντ. καθηγητή του Αριστοτελείου Πανεπιστηµίου Θεσσαλονίκης, µέρος της οποίας παρουσιάστηκε στο σεµινάριο, καλύπτει το µεγαλύτερο µέρος του βιβλίου «Φύση και Έργα ανθρώπων». Αποτελεί την πιο πλήρη έκδοση για τα πέτρινα γεφύρια της Ελλάδας, µε τεκµηριωµένες επιστηµονικά πληροφορίες, προϊόν της επί χρόνια µεθοδικής και αδιάκοπης έρευνας του κ. Πετρονώτη, και ως σήµερα δεν έχει ξεπεραστεί από καµία άλλη έκδοση. Το βιβλίο, το οποίο το ΚΠΕ Κόνιτσας διένειµε δωρεάν σε σχολεία, επιστηµονικά ιδρύµατα, βιβλιοθήκες, αποτελεί εργαλείο για επιστήµονες, εκπαιδευτικούς, φοιτητές, αλλά και για εκείνους που έχουν το ενδιαφέρον να το µελετήσουν. Αποτελεί ακόµη εκπαιδευτικό υλικό για τα προγράµµατα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης (Π.Ε.) του ΚΠΕ Κόνιτσας και το Εθνικό ίκτυο Π.Ε. «Παραδοσιακοί Οικισµοί & Φύση», στο οποίο εργάζονται µε κοινό θέµα περίπου 50 σχολεία από όλη την Ελλάδα ετησίως. Προκειµένου το ΚΠΕ Κόνιτσας να καλύψει τις δικές του ανάγκες αλλά και να ικανοποιήσει τη µεγάλη ζήτηση του βιβλίου αυτού αποφάσισε τη δεύτερη έκδοσή του. Περιλαµβάνει διορθώσεις και προσθήκες, που αφορούν τόσο σε νέα στοιχεία που έφεραν στο φως οι συστηµατικές έρευνες του κ. Πετρονώτη, όσο και τα νέα δεδοµένα που προέκυψαν από τη λειτουργία του ΚΠΕ Κόνιτσας αυτά τα χρόνια. Η δεύτερη έκδοση συγχρηµατοδοτείται από το Υπουργείο Εθνικής Παιδείας & Θρησκευµάτων και την Ευρωπαϊκή Ένωση, Επιχειρησιακό Πρόγραµµα Εκπαίδευσης και Αρχικής Επαγγελµατικής Κατάρτισης. Ευχαριστούµε τον κ. Αργύρη Πετρονώτη για τη στήριξη που παρέχει στο ΚΠΕ Κόνιτσας σε όλη τη διάρκεια της δεκάχρονης λειτουργίας του και για την καθοριστική συµβολή του στην επιτυχία της έκδοσης. Ευχαριστούµε ακόµη τους τυπογράφους κ. ούβαλη, τον κ. Αποστόλου και όλους τους εργαζοµένους στο τυπογραφείο, για την πολύ προσεγµένη εργασία.

7 7 ΤΑ ΠΡΟΓΡAΜΜΑΤΑ ΤΟΥ KENTPOY ΠEPIBAΛΛONTIKHΣ EKΠAI EYΣHΣ ΚOΝΙΤΣΑΣ Είναι ολοκληρωµένα εκπαιδευτικά προγράµµατα δράσης στο χώρο της Επαρχίας Κόνιτσας και την ευρύτερη περιοχή, µέσα από τα οποία επιδιώκεται η συνειδητοποίηση της αδιάσπαστης σχέσης του ανθρώπου µε το φυσικό και πολιτισµικό περιβάλλον, η ανάπτυξη περιβαλλοντικού προβληµατισµού, η ευαισθητοποίηση και η ενεργοποίηση των νέων. Είναι διάρκειας µιας, τριών και τεσσάρων ηµερών για τα σχολεία Πρωτοβάθ- µιας και ευτεροβάθµιας Εκπαίδευσης, κατά κύριο λόγο των νοµών της Ηπείρου, Κέρκυρας, Kαστοριάς, Kοζάνης, Γρεβενών και Tρικάλων. Οι περιοχές αυτές έχουν οριστεί ως περιοχές ευθύνης του ΚΠΕ Κόνιτσας. Μικρότερο ποσοστό µπορεί το Κέντρο να δέχεται από άλλες περιοχές της Ελλάδας, οι οποίες εµπίπτουν στην αρµοδιότητα των άλλων Κέντρων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης. Τα προγράµµατα περιλαµβάνουν: Εντός του ΚΠΕ: Θεωρητικό µέρος (χωροθέτηση, εισηγήσεις, προβολές), παιχνίδια επικοινωνίας, εργαστήρια. Εκτός του ΚΠΕ: Περιβαλλοντικές διαδροµές µε παρατήρηση, µελέτη πεδίου, καταγραφή δεδοµένων και περιβαλλοντικά παιχνίδια. Εργασίες οµάδων εντός και εκτός του ΚΠΕ: Έκφραση των µαθητών -τριών. Το Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Κόνιτσας εκπονεί τα εξής κύρια προγράµµατα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης τα οποία προκύπτουν από το τοπικό περιβάλλον: 1. Εθνικός ρυµός Βίκου- Αώου: Μελετάται το καθεστώς λειτουργίας Εθνικών ρυµών, δασικό και ποτάµιο οικοσύστηµα, πρακτικές διαχείρισης φυσικών πόρων µε στόχο την ολοκληρωµένη και αξιοβίωτη ανάπτυξη, γεωλογικοί σχηµατισµοί, ποτάµια, οικιστικό και πολιτισµικό περιβάλλον των δρυµών, ανθρώπινες παρεµβάσεις. Έλεγχος ποιότητας νερού. ιάρκεια: Μονοήµερο, Τριήµερο, Τετραήµερο 2. Τα Μαστοροχώρια της Κόνιτσας: Μελετώνται οι παραδοσιακοί οικισµοί σε σχέση αλληλεπίδρασης µε το φυσικό τους περιβάλλον. Σχέση φύσης και ανθρώπινης κατασκευής, παραδοσιακές πρακτικές διαχείρισης φυσικών πόρων, σύγκριση παλιών και νέων οικισµών, το πολιτισµικό περιβάλλον των οικισµών, σύγχρονα προβλήµατα, κρίσεις, απόψεις για την ανάπτυξη. ιάρκεια: Μονοήµερο, Τριήµερο. 3. Παραδοσιακοί Οικισµοί και Φύση: Προσέγγιση των παραδοσιακών πρακτικών διαχείρισης του φυσικού περιβάλλοντος και προβολή τους στη σηµερινή εποχή, µε στόχο τη βιώσιµη ανάπτυξη. Μελετώνται οι παραδοσιακοί οικισµοί σε σχέση αλληλεπίδρασης µε το φυσικό τους περιβάλλον. ιάρκεια: Τετραήµερο. 4. Το νερό -Το ποτάµι: Το νερό ως πηγή ζωής, αειφορική διαχείριση του νερού, σχηµατισµός ποταµών, η διαδροµή τους, ποτάµι και πολιτισµός, έλεγχος ποιότητας νερού, παραδοσιακή διαχείριση του νερού (µικρά υδροηλεκτρικά, νερόµυλοι, νεροτριβές κ.ά), περιβαλλοντικές πιέσεις. ιάρκεια: Μονοήµερο, Τριή- µερο. 5. Το δάσος: άσος και νερό αλληλεπίδραση, δασικό οικοσύστηµα, η ζωή στο δάσος, η προσφορά του στη ζωή του ανθρώπου, θετική και αρνητική επίδραση

8 8 του ανθρώπου στο δάσος, διαχείριση φυσικών πόρων για ολοκληρωµένη και αξιοβίωτη ανάπτυξη. ιάρκεια: Μονοήµερο, ιήµερο 6. Π.Ε. & Ιαµατικές Πηγές: Το γεωφυσικό περιβάλλον των λουτρών, αξιοποίηση της γεωθερµίας ως ανανεώσιµης πηγής ενέργειας, αειφορική διαχείριση φυσικών πόρων (λάσπη, ατµοί κ.α.), ιστορική εξέλιξη των λουτρών, χρήσεις θερµού νερού στη σωµατική και ψυχική υγεία, τρόπος λειτουργίας. Οι Ιαµατικές πηγές, ως εναλλακτική µορφή τουριστικής ανάπτυξης. ιάρκεια: Μονοήµερο, ιήµερο 7. Το Νερό και η Περλίτα, η µικρή σταγόνα: Πρόγραµµα Περιβαλλοντικής εκπαίδευσης για την προσχολική και πρώιµη σχολική ηλικία. ιάρκεια: 5 ώρες. 8. «Ο κήπος µας και η αυλή του σχολείου τις 4 εποχές του χρόνου»: Απευθύνεται στα σχολεία της Κόνιτσας. ιάρκεια: Όλο το έτος. Συµπληρωµατικά προγράµµατα: Aνανεώσιµες πηγές ενέργειας, Εξοικονόµηση ενέργειας, Προστασία των δασών, ιαχείριση απορριµµάτων - Mείωση του σχηµατισµού τους, Ανακύκλωση. Σηµειώνουµε ότι τα προγράµµατα δεν είναι στατικά. Συνεχώς βελτιώνονται ή σχεδιάζονται καινούρια και έχουν ως στόχο: Την παροχή των απαραίτητων γνώσεων που θα αποτελέσουν το υπόβαθρο για να πραγµατοποιήσουν οι µαθητές-τριες θεµελιωµένες και τεκµηριωµένες κρίσεις σχετικά µε τα περιβαλλοντικά θέµατα και προβλήµατα, τα οποία άπτονται του συνόλου της ζωής. Την απόκτηση δεξιοτήτων, ικανοτήτων µε τις οποίες τα παιδιά θα µπορούν να ανακαλύπτουν, να µελετούν, να αναλύουν και να συνθέτουν τα στοιχεία του περιβάλλοντος ή να στοιχειοθετούν ένα περιβαλλοντικό πρόβληµα. Οι δεξιότητες είναι πρακτικές, µαθηµατικές, δεξιότητες µελέτης, επικοινωνίας, συνεργασίας, καλλιτεχνικής έκφρασης. Την καλλιέργεια στάσεων θετικών προς το περιβάλλον, έτσι ώστε µέσα από τη διαδικασία εµπλοκής στα προγράµµατα να εγγράφεται στην ψυχή η αγάπη, η εκτίµηση, η φροντίδα, ο σεβασµός προς τα έργα της φύσης και των ανθρώπων και η διάθεση για συµµετοχική δράση µε στόχο την προστασία του περιβάλλοντος. Την καλλιέργεια και το βάθεµα του συναισθηµατικού κόσµου των παιδιών, την πρόκληση του ενδιαφέροντος, τη συγκίνηση, το γέλιο, το χιούµορ, το παιχνίδι. Βασικός στόχος είναι να προκύπτει η χαρά µέσα από τη διαδικασία του προγράµµατος. Τα θέµατα των προγραµµάτων των Κέντρων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης είναι ζωντανά, άµεσα, κοντά στα ενδιαφέροντα των παιδιών, θέµατα που άπτονται των τοπικών προβληµάτων και ανάγονται στα γενικά και παγκόσµια. Η Περιβαλλοντική Εκπαίδευση, ως εκπαιδευτική διαδικασία, βγάζει το παιδί από την τάξη και του δίνει την ευκαιρία να δει τα θέµατα και τα προβλήµατα από κοντά. Άρα ανοίγει το σχολείο στη ζωή, κάτι που αποτελεί αίτηµα όσων εισηγούνται αλλαγές στο εκπαιδευτικό σύστηµα. Η φύση και ο κοινωνικός χώρος γίνονται αντικείµενο µελέτης και προβληµατισµού, έτσι ώστε να αποκτούµε όλοι επίγνωση αυτού του «λίκνου που µας περιβάλλει». Η Συντακτική Επιτροπή

9 9 KATEPINA TΣOYBAΛH* Η ΚΟΝΙΤΣΑ ΚΑΙ ΤΑ ΧΩΡΙΑ ΤΗΣ Παρατηρώντας την Κόνιτσα από το ξωκλήσι Αγίας Βαρβάρας (Φωτ.: ΚΠΕ Κόνιτσας) Η περιοχή της Κόνιτσας εκτείνεται γεωγραφικά από το Γράµµο µέχρι την Τύµφη. Συνορεύει βορειοανατολικά µε τη. Μακεδονία (Ν. Καστοριάς και Γρεβενών), δυτικά µε την Αλβανία, νότια µε τα Ζαγοροχώρια (επαρχία ωδώνης) και νοτιοδυτικά µε την επαρχία Πωγωνίου. Καλύπτει το βορειότερο τµήµα του Ν. Ιωαννίνων, του οποίου αποτελεί µία από τις βασικές ιστορικές και πολιτισµικές υποενότητες. Περιλαµβάνει τη µικρή πόλη της Κόνιτσας και τα 42 χωριά της. Η περιοχή διαρρέεται από τον Αώο ποταµό και τους παραποτάµους του, Σαραντάπορο και Βοϊδοµάτη, που χύνονται στην Αδριατική, αφού διασχίσουν την Αλβανία. Πηγάζουν από τους ορεινούς όγκους της Β. Πίνδου και ο ρους τους αποτελεί σηµαντικό οικολογικό, οικονοµικό και πολιτισµικό παράγοντα. * Φιλόλογος - Yπεύθυνη K.Π.E. Kόνιτσας.

10 10 Κατερίνα Τσούβαλη Η Κόνιτσα στην αρχαιότητα Από την Παλαιολιθική εποχή αρχίζει η εκµετάλλευση του ευνοϊκού οικοσυστήµατος των κοιλάδων του Αώου και του Βοϊδοµάτη. Η ανθρώπινη δραστηριότητα ευνοείται από τη συνύπαρξη δασών, λιβαδιών στα υψίπεδα, πεδινών εκτάσεων, συνεχούς ροής νερού, παραποτάµιας βλάστησης, πλούσιας πανίδας. Οι αρχαιολογικές ανασκαφές επιβεβαιώνουν την άποψη. Σπήλαια, λόφοι, περάσµατα, πηγές νερού ανασκάπτονται και φαίνεται, πως η ανθρώπινη παρουσία στην περιοχή ξεπερνάει τις δεκαπέντε και είκοσι χιλιετίες, όπως σηµειώνει ο συγγραφέας και ιστοριοδίφης κ. Λυµπερόπουλος. Καθώς η περιοχή βρίσκεται δίπλα στη υτική Μακεδονία και τις υπώρειες του Σµόλικα, που θεωρούνται η πρώτη γνωστή κοιτίδα των Ελληνόφωνων φύλων, στα χρόνια της µετακίνησης των λαών, (τρίτη χιλιετία), δέχτηκε όλα τα περάσµατα των λαών αυτών που τράβαγαν για τη Νότια Ελλάδα. Το τελευταίο απ αυτά τα φύλα που κατέβαιναν από το Βορρά στο Νότο ήταν οι Μολοσσοί, που κατά τη µυθολογία είχαν πρόγονο το Νεοπτόλε- µο, γιο του Αχιλλέα. «Οι Μολοσσοί ήσαν, από πλευράς πολιτικής ισχύος, από τα σηµαντικότερα φύλα που πρωταγωνίστησαν στις ιστορικές εξελίξεις εντός του ηπειρωτικού χώρου. Προερχόµενοι από την Πιερία, όπου η αρχέγονη κοιτίδα των Μακεδόνων, πέρασαν προς τη Β Μακεδονία, και µέρος τους απλώθηκε βαθµιαία προς τα νότια. Περίπου από το 13-12ο αι. π.χ. επεκτάθηκαν σε όλη την ορεινή περιοχή της κεντρικής και δυτικής οροσειράς της Πίνδου, καταλαµβάνοντας την κεντρική θέση µεταξύ των συγγενών τους ελληνόφωνων φύλων (Σκύλακος Περίπλους, 26-33) των Χαόνων, των Θεσπρωτών και των Κασσωπαίων προς το µέρος της θάλασσας, των Αµβρακιωτών προς τα νότια και των Αθαµάνων προς ΝΑ. Επί επτά σχεδόν αιώνες, και πριν από την επέκταση του κράτους των προς Ν επί βασιλέως Πύρρου, οι Μολοσσοί ενέµοντο την ορεινή και δύσβατη ενδοχώρα µε τις µικρές ενδιά- µεσες πεδιάδες, όπως της Κόνιτσας, του Καλπακίου και των Ιωαννίνων. Από το 12ο ως τον 4ο αι. π.χ. κατοικούσαν σε µικρές ανοχύρωτες κώµες, σκορπισµένες σε παραποτάµιες και παραλίµνιες περιοχές.» (Α. Ντούζουγλη, σ.11-12) Η καταστροφή των Μολοσσών συνέβηκε το 168 π.χ. όταν ο Ρωµαίος Παύλος Αιµίλιος, ισοπέδωσε 70 ηπειρωτικές πόλεις, εκδικούµενος τον Πύρρο, βασιλιά των Μολοσσών, ο οποίος στις αρχές του 3ου αι. π.χ. είχε επιχειρήσει εκστρατεία εναντίον της Ιταλίας, µε µεγάλη στρατιωτική δύνα-

11 Η Κόνιτσα και τα χωριά της 11 µη και ναυτικό. Τότε ο κάµπος της Κόνιτσας µέχρι τη Μεσογέφυρα, ονοµαζόταν Στρατόπεδο του Πύρρου. Ακολουθούν τα χρόνια της Ρωµαϊκής κυριαρχίας και της Πρωτοβυζαντινής εποχής, όπου στον κάµπο της Κόνιτσας κυριαρχούν οι µεγάλες αγροτικές εκµεταλλεύσεις και στους ορεινούς και ηµιορεινούς χώρους συνεχίζεται η πανάρχαια ποιµενική κτηνοτροφία των σκηνιτών, που µετακινούνται µεταξύ βουνών και χειµαδιών (στη Θεσσαλία και Θεσπρωτία). Η κτηνοτροφία ήταν η κυριότερη πηγή οικονοµίας σε όλη την αρχαία Ήπειρο και ίσως η δασική ξυλεία. Στις αρχές της δεύτερης χιλιετηρίδας, στην περιοχή της Κόνιτσας εµφανίζονται τα Παζάρια. Σ αυτήν συνέρρεαν οι παραγωγικές οµάδες των γύρω περιοχών και αντάλλασσαν τα προϊόντα τους. Τα παζάρια έγιναν η αφορµή να φουντώσουν οι κοντινοί οικισµοί. Βυζαντινή εποχή Τη Βυζαντινή εποχή η Κόνιτσα και η ευρύτερη περιοχή της αποτελούσε µια µακρινή επαρχία της βυζαντινής αυτοκρατορίας και γι αυτό οι µαρτυρίες των πηγών είναι λιγοστές. Κατά µια παράδοση η Μεσαιωνική Κόνιτσα προβάλλει στο προσκήνιο της Ιστορίας το 1319, όταν ο ηγεµόνας της Ηπείρου Συριάννης Επικέρνης Παλαιολόγος γαµπρός του αυτοκράτορα Ανδρόνικου του Β, έχτισε το Κάστρο, ερείπια του οποίου σώζονται στο ύψωµα κοντά στο εξωκλήσι της Αγίας Βαρβάρας, νότια της πόλης. Ο περιηγητής Hammond αναφέρει ότι το µικρό φρούριο στον ψηλό βράχο πάνω από την Κόνιτσα είναι της περιόδου του Ιουστινιανού ή µεταγενέστερο. Πολυάριθµα όστρακα και νοµίσµατα των ιστορικών χρόνων έχουν περισυλλεγεί στη θέση αυτή. Τη βυζαντινή εποχή την έλλειψη πληροφοριών για την Κόνιτσα και την ευρύτερη περιοχή της έρχεται να καλύψει η τοπική παράδοση, η οποία τη συνδέει µε τον αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Πωγωνάτο. Η παράδοση αναφέρει ότι ο αυτοκράτορας κατά την επιστροφή του από µια εκστρατεία στη Σικελία πέρασε από την περιοχή ακολουθώντας το δρόµο που οδηγούσε στη Μακεδονία. Ο Πωγωνάτος παρέµεινε ένα διάστηµα για να ξεκουράσει τα στρατεύµατά του και έκτισε τη Μονή της Παναγίας στο Μολυβδοσκέπαστο. Μολονότι η παράδοση είναι δύσκολο να επιβεβαιωθεί και έχει κατά καιρούς αµφισβητηθεί, παρουσιάζει εντούτοις µεγάλο ενδιαφέρον, αφού συνδέεται και µε άλλα µνηµεία της περιοχής, όπως η Μονή Μεταµορφώσεως του Σωτήρος στην Κλειδωνιά, η Μεσογέφυρα της Κόνιτσας, η Μονή Βουτσάς κοντά στο Γρεβενίτι κ.α. Τα µνηµεία που αναφέρονται βρίσκονταν

12 12 Κατερίνα Τσούβαλη στον ίδιο οδικό άξονα, ο οποίος ήταν γνωστός ως «βασιλικόδροµος», και ένωνε την Ήπειρο µε τη Μακεδονία, ένα πέρασµα που χρησιµοποιήθηκε σε όλες τις εποχές από την αρχαιότητα έως τον Β Παγκόσµιο Πόλεµο. Στον ίδιο οδικό άξονα βρίσκονταν η ιπαλίτσα, δηλ. το σηµερινό Μολυβδοσκέπαστο, που είναι γνωστό από τις βυζαντινές πηγές, κυρίως όµως από τα βυζαντινά µνηµεία που διασώζει. Ο οικισµός κτισµένος σε πλαγιά του όρους Νεµέρτσικα κοντά στη συµβολή των ποταµών Αώου και Σαρανταπόρου, θα πρέπει να υπήρχε ήδη τον 11ο αι. όταν κτίσθηκε η εκκλησία του Αγ. ηµητρίου, που σώζεται σήµερα ερειπωµένη στο κέντρο του οικισµού. Η ιπαλίτσα φαίνεται ότι λόγω της θέσης της γνώρισε µεγάλη ανάπτυξη έτσι ώστε τον 13ο αι. να γίνει έδρα της επισκοπής Πωγωνιανής. Η επισκοπή κατείχε την 25η θέση στην έκθεση του Ανδρονίκου Γ Παλαιολόγου και είχε κατά την παράδοση ως έδρα της την εκκλησία των Αγ. Αποστόλων. (Β. Παπαδοπούλου, σ ) Κατά την υστεροβυζαντινή εποχή η ευρύτερη περιοχή της Κόνιτσας πρέπει να γνώρισε ιδιαίτερη ανάπτυξη. Μνηµεία της περιόδου αυτής, εκτός από όσα αναφέρθηκαν, είναι η Μονή του Αγ. Νικολάου της Καλόβρυσης, και η εκκλησία Κόκκινη Παναγία κοντά στην Κόνιτσα, στη θέση Σέρβινα. Ναός Αγίων Αποστόλων Μολυβδοσκεπάστου (Φωτ.: Μπ. Ράπτης)

13 Η Κόνιτσα και τα χωριά της 13 Η εποχή της Τουρκοκρατίας Η περιοχή κατελήφθη δύο φορές από τους Τούρκους, την πρώτη «πιθανότατα γύρω στα , αφού οι παραδόσεις µας λένε πως αντιστάθηκε χρόνια» (Αναστάσιος Ευθυµίου Σελίδες από την Ιστορία της Κόνιτσας, σελ. 101), και τελικά το 1430 µ.χ. Επί Τουρκοκρατίας δέχεται τις συνεχείς ληστρικές επιδροµές των Τουρκαλβανών της Κολώνιας (περιοχή Ερσέκας). Η Κόνιτσα γίνεται όµως οικονοµικό κέντρο µε σπουδαίο παζάρι. Κονιτσιώτες έµποροι έκαναν απευθείας τις παραγγελιές τους στη Βενετία. Η µικρή πόλη διαµορφώνεται ως οικισµός µε βάση το παζάρι της. Αποκτά αστικά πολιτισµικά χαρακτηριστικά. Εκεί συρρέουν άνθρωποι και προϊόντα, υπάρχουν εργαστήρια και µικροβιοτέχνες. Η παρουσία του µουσουλµανικού στοιχείου είναι έντονη. Πλούσιοι µπέηδες και αγάδες χτίζουν τα σαράγια τους, δύο τζαµιά και πέντε τεκέδες (µουσουλµανικά µοναστήρια). Λίγο µετά την κατάκτηση, η Κόνιτσα θεωρείται σαν ένα είδος Μέκκας του Μπεχτασισµού (µουσουλµανική αίρεση) στη υτική Ελλάδα. Μουσουλµάνοι και χριστιανοί αριστοκράτες είχαν τα αρχοντικά τους, ως επί το πλείστον, στην Πάνω Κόνιτσα. Αρκετές οικογένειες επιφανών µουσουλµάνων έµεναν και στην Κάτω Κόνιτσα, ιδιαίτερα κοντά στο τζαµί του Σουλεϊµάν του Μεγαλοπρεπούς (1536 µ.χ.), το οποίο σώζεται ακόµη στη θέση Κυπαρίσσια. Το µεσαίο κοινωνικό στρώµα αποτελούν έµποροι βιοτέχνες, οι µπέηδες δευτέρας τάξεως και ανώτεροι ή µέσοι υπάλληλοι του τουρκικού κράτους. Την κοινωνική διαστρωµάτωση συµπληρώνουν οι καλλιεργητές του κάµπου και οι κτηνοτρόφοι, χριστιανοί και µουσουλµάνοι. Όλα τα αξιοθέατα στην Κόνιτσα σήµερα, ανάγονται στην περίοδο της Τουρκοκρατίας και σ αυτά αντανακλάται η αλληλεπίδραση του χριστιανικού και του µουσουλµανικού στοιχείου. Aκµή εµπορική και βιοτεχνική γνωρίζει η Κόνιτσα επί Αλή Πασά (1750 ή 1744 ως 1822). Αντιφατική προσωπικότητα ο Αλής - πέρα από τις θηριωδίες του- προστάτεψε τα γράµµατα, τις τέχνες και πραγµατοποίησε µεγάλο οικοδοµικό έργο στην Ήπειρο και περιόρισε τη ληστοκρατία. Η µητέρα του Χάµκω, κόρη του Ζεϊνέλµπεη, ήταν Κονιτσιώτισσα και ελληνόγλωσση. Τα ερείπια του σαραγιού της σώζονται στην Πάνω Κόνιτσα. Κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας στην Κόνιτσα, χριστιανοί και µουσουλµάνοι µιλούσαν µόνο Ελληνικά. Σχολεία ελληνικά είναι γνωστά στην πόλη και την επαρχία από το 16ο αιώνα. Οι µπέηδες της Πάνω Κόνιτσας θεωρούσαν τους εαυτούς τους απογόνους εξισλαµισθέντων χριστιανών ελληνοφώνων. (Λυµπερόπουλος)

14 14 Κατερίνα Τσούβαλη Τα χωριά της Επαρχίας Κόνιτσας H ποικιλοµορφία του φυσικού χώρου και οι ανάγκες για επιβίωση δη- µιουργούν στους οικισµούς της Επαρχίας της Κόνιτσας διαφορετικά φυσιογνωµικά χαρακτηριστικά και µια πολιτισµική ποικιλία, η οποία συνθέτει τον πλούτο της πολιτισµικής ταυτότητας της περιοχής. Τα χωριά της επαρχίας µε τις κοινωνικές και οικονοµικές ιδιαιτερότητες, συνθέτουν διαφορετικές πολιτισµικές µικροενότητες : Τα χωριά του κάµπου της Κόνιτσας, τα Μαστοροχώρια (εκατέρωθεν του Σαρανταπόρου), τα χωριά της Λάκκας Αώου, και τα χωριά, τα οποία βρίσκονται σε υψόµετρο πάνω των 1000 µέτρων (Αετοµηλίτσα, Φούρκα). Η οικογεωγραφία της περιοχής αποτελεί έναν καλό οδηγό για την κατανόηση της κοινωνικο-οικονοµικής και πολιτισµικής συγκρότησης του χώρου µέσα στο χρόνο. Οι ίδιες οι οικολογικές ζώνες αποτέλεσαν το γεωγραφικό πλαίσιο ανάπτυξης συγκεκριµένων τοπικών συστηµάτων οικονοµικής και κοινωνικής οργάνωσης και, βεβαίως πολιτιστικής έκφρασης. (Ν. Ιωαννίνων, Σύγχρονη Πολιτισµική Γεωγραφία, σ. 152) Οι κάτοικοι των χωριών του κάµπου (Μάζι, Αετόπετρα, Ηλιόρραχη, Καβάσιλα, Καλλιθέα, Κλειδωνιά, Μελισσόπετρα,) καθώς και πολλοί από τους κατοίκους της Κάτω Κόνιτσας εκµεταλλεύονται τις πεδινές εκτάσεις του λεκανοπεδίου της Κόνιτσας. Ως τις αρχές τις 10ετίας του 80 το τοπίο του κάµπου το συνέθεταν οι µικρές και εναλλασσόµενες καλλιέργειες µε σιτάρι, καλαµπόκι, τριφύλλι, µε τα οπωροφόρα δέντρα και τα µποστάνια -ονοµαστό ήταν το πεπόνι της Κόνιτσας. Οι όχτοι των χωραφιών, σηµαντικοί βιότοποι, αποτελούσαν καταφύγιο της πανίδας (πουλιών, λαγών κ.α.). Παράλληλα η κτηνοτροφία συµπλήρωνε το αγροτικό εισόδηµα. Μετά τον αναδασµό, όµως, το τοπίο αλλάζει εντελώς. Επικρατεί η µονοκαλλιέργεια του καλαµποκιού, στο 70% του κάµπου περίπου, και της µηδικής. ηλαδή καλλιεργούνται κατά βάση τα κτηνοτροφικά φυτά, τα οποία καταναλώνονται, ως επί το πλείστον, επιτοπίως από τις υπάρχουσες κτηνοτροφικές µονάδες. Κηπευτικά και οπωροφόρα καλλιεργούνται κυρίως από τους καλλιεργητές της Καλλιθέας. Η καλλιέργεια του κάµπου της Κόνιτσας είναι πλέον µηχανοποιηµένη µε χαρακτήρα επιχειρηµατικό. Τα µαστοροχώρια είναι παραταγµένα αριστερά και δεξιά του Σαρανταπόρου, στη ζώνη της δρυός, σε υψόµετρο από 500 ως 1000 το πολύ µέτρα. Συγκροτήθηκαν ως οικισµοί κατά τους πρώτους αιώνες της Oθωµανικής κυριαρχίας. Η οικονοµία ήταν κατά βάση γεωργοκτηνοτροφική, περιορισµένης έκτασης, επειδή από τη συγκεκριµένη οικολογική ζώνη λείπουν οι

15 Η Κόνιτσα και τα χωριά της 15 µεγάλες γεωργικές εκτάσεις, καθώς και τα εκτεταµένα λιβάδια. Έτσι οι καλλιέργειες ήταν µικρές και η κτηνοτροφία οικόσιτη. ιακρίνονται ακόµη γύρω από τους οικισµούς οι καλλιεργήσιµες εκτάσεις µε τις ξερολιθιές (πεζούλες) για τη συγκράτηση των εδαφών και την επέκταση της καλλιεργήσι- µης γης, χώροι που σήµερα καλύπτονται από δάση, καθώς δεν καλλιεργούνται πλέον. Σε κάποια φάση δηµογραφικής ανάπτυξης των οικισµών αυτών η περιορισµένη γεωργοκτηνοτροφία δεν κάλυπτε τις ανάγκες για επιβίωση και οι άνθρωποι αναζήτησαν την τέχνη ως διέξοδο. Τα χωριά εξειδικεύονται στις τέχνες και αναλαµβάνουν όλες τις οικοδοµικές δραστηριότητες. Στη µακροχρόνια διαδικασία της Οθωµανικής αποσύνθεσης (480 χρόνια σκλαβιάς), οι άνθρωποι των χωριών αναµετρώντας το έχει τους σε ένα τοπίο σκληρό και άκαρπο, παίρνουν το δρόµο της ξενιτιάς. οκιµασµένο το πετσί τους στην τυράγνια «µ ένα τουρβά εργαλεία στη ράχη, οργώνουν τις πολιτείες του κόσµου παζαρεύοντας την εργατική τους δύναµη» (Αρµολόι, 1, σ. 5). Είναι οι περίφηµοι µαστόροι, τεχνίτες της πέτρας, των µαστοροχωριών της Κόνιτσας: Πυρσόγιαννη, Βούρµπιανη, Καστάνιανη, Πληκάτι, Oξυά (Σέλτση), Πύργος (Στράτσιανη), ροσοπηγή ( Κάντσικο), Λαγκάδα (Μπλίζδιανη), Λυκόραχη (Λούψικο), Πλαγιά (Ζέρµα), Ασηµοχώρι (Λεσκάτσι), Αγία Παρασκευή (Κεράσοβο), Πουρνιά, Αγ. Νικάνορας (Κορτίνιστα), Αµάραντος (Ίσβορος), Πηγή ( Πεκλάρι), Eλεύθερο (Γκριζµπάνι), Μόλιστα, Γαναδιό, Mοναστήρι (Mποτσικάρι), Aγ. Bαρβάρα, Πυξαριά κ.ά. που φεύγουν την άνοιξη και επιστρέφουν το χειµώνα. Όσοι ταξίδευαν µακριά, έκαναν χρόνια να επιστρέψουν. Χτίζουν εκκλησιές, τεµένη, σπίτια, αρχοντικά, σεράγια, στρατώνες, γεφύρια, βρύσες σ όλη την Ελλάδα, σ όλα τα Βαλκάνια αλλά και στην Αµερική, το Κογκό, την Αβυσσηνία, το Σουδάν και αλλού. Στην Περσία βρίσκουµε µαστόρους να κατασκευάζουν τα τεχνικά έργα του σιδηροδροµικού δικτύου. Τα µπουλούκια των µαστόρων, ακολουθούσαν οι ζωγράφοι από τους Χιονιάδες, ένα σχεδόν έρηµο χωριό της Κόνιτσας σήµερα. Οι Χιοναδίτες αγιογράφοι αγιογραφούσαν τις εκκλησιές, στόλιζαν τα αρχοντικά και τα σαράγια µε το δικό τους µεράκι. Συνέχιζαν τη Βυζαντινή παράδοση, εντάσσοντας µέσα στην τέχνη την παραδοσιακή, τις επιδράσεις απ τους τόπους, όπου ταξίδευαν. Xιονιαδίτες εργάστηκαν και ως ξυλουργοί και ξυλογλύπτες. Το σύνολο των εργαζοµένων στις οικοδοµικές δραστηριότητες συµπληρώνουν και ολοκληρώνουν οι Τουρνοβίτες ξυλογλύπτες (Τούρνοβο, η παλιά ονοµασία του χωριού Γοργοπόταµος). Αυτοί υπηρέτησαν όλους τους κλάδους της ξυλογλυπτικής (εκκλησιαστική, κοσµική, ποιµενική). Περίφη- µα έργα τους είναι σκορπισµένα σ όλη την Ελλάδα αλλά και την Αλβανία, τη Σερβία, τη Ρουµανία.

16 16 Κατερίνα Τσούβαλη Λιθανάγλυφη είσοδος του καθολικού της Παναγίας της Ζέρµας (Φωτ.: Μπ. Ράπτης) Η υψηλής ποιότητας λαϊκή τέχνη της επαρχίας µας, καθώς και ολόκληρης της Ηπείρου, είναι παιδί της ανάγκης για επιβίωση -αφού δεν έδινε ψω- µί η γη, έδινε η τέχνη-, έκφραση όλης αυτής της οµορφιάς που σύναζε µέσα του ο Ηπειρώτης από τα πανέµορφα βουνά του, αλλά και αποτέλεσµα των επιρροών που δεχόταν καθώς ερχόταν σε επαφή µε άλλους ανθρώπους, άλλους τόπους. Η επαρχία της Κόνιτσας µε τα φτενά της εδάφη, είχε το πιο δηµιουργικό της ανθρώπινο δυναµικό ξενιτεµένο. Κάποιοι ξενιτεµένοι στη Ρουµανία, την Πόλη και αλλού, πλούτισαν και στέλνοντας εµβάσµατα από το εξωτερικό έχτισαν στα χωριά τους αρχοντικά, που δείχνουν τα καζάντια τους στην ξενιτιά. Το Γαναδιό και η Καστάνιανη µαρτυρούν αυτή τη δράση και αυτή τη νοοτροπία. Ο πολιτισµός των Μαστοροχωριών είναι ένα πολιτισµικό κράµα της γεωργοκτηνοτροφικής αυτάρκειας, του πολιτισµού των µαστόρων που ταξίδευαν, και του εισαγόµενου πολιτισµού των εµπόρων, οι οποίοι έφερναν τα µηνύµατα της Κεντρικής Ευρώπης και της Βαλκανικής. Μηνύµατα που

17 Η Κόνιτσα και τα χωριά της 17 αφοµοιώνει δηµιουργικά η τοπική κοινωνία. Το µεγάλο πέταγµα της τέχνης προέκυψε από τον εµβολιασµό του τοπικού µε αυτό που έρχεται από µακριά. Η ακµή των συγκεκριµένων τεχνικών επαγγελµάτων συµπίπτει µε το 18ο και 19ο αιώνα. Η µαστορική τέχνη αρχίζει να παρακµάζει µετά τους Βαλκανικούς πολέµους, όταν τέθηκαν τα όρια ανάµεσα στα κράτη της Βαλκανικής. Εξακολουθεί όµως να υφίσταται και να εξασκείται. Στις δεκαετίες του 50 και του 60 τα νέα δοµικά υλικά, οι νέες τεχνικές και οι διαφορετικές αισθητικές αντιλήψεις, θέτουν σε αχρηστία το καλέµι, το βελόνι, τη χτενιά και αντικαθιστούν τους επιδέξιους πελεκάνους της πέτρας µε τους µπετατζήδες οικοδόµους. Από τα 1000 µέτρα και πάνω βρίσκονται τα βλαχοχώρια Αετοµηλίτσα και Φούρκα. Τοποθετηµένα στο χαµηλότερο σηµείο της αλπικής ζώνης, εξασφαλίζουν πλούσια βόσκηση για τα µεγάλα κοπάδια κατά τη διάρκεια του θέρους, ενώ το χειµώνα µετακινούνται στα χειµαδιά (Θεσσαλία και Μακεδονία). Ο ηµινοµαδικός βίος, η σχέση ανθρώπου-ζώου και ανθρώπου-φύσης, δηµιουργεί έναν ιδιαίτερο πολιτισµό µε ιδιαίτερες πολιτισµικές αξίες, οι οποίες αποτυπώνονται στο χώρο. Τα χωριά της Λάκκας Αώου: Ελεύθερο (Γκριζµπάνι), Παλιοσέλι, Πάδες, Άρµατα, ίστρατο, µε εξαίρεση το Ελεύθερο, το οποίο πολιτισµικά εντάσσεται στα µαστοροχώρια, είναι βλαχόφωνα, µε δικά τους εθνολογικά και πολιτισµικά χαρακτηριστικά. Βρίσκονται παρατεταγµένα κατά µήκος της χαράδρας του Αώου ποταµού, στις υπώρειες του Σµόλικα. Οι άνθρωποι ζούσαν από την υλοτοµία, τη ρητινοσυλλογή και την παραγωγή κατραµιού (κατρανάδες ή κατρανάδες), τη γεωργοκτηνοτροφία και άλλα επαγγέλµατα που συνδέονται µε τη δασική εκµετάλλευση, όπως πριονάδες και καρβουνιάρηδες. Αρκετοί ασχολήθηκαν µε το επάγγελµα του κυρατζή, του σαµαρά, του µυλωνά. Και σήµερα τα µεγάλα δάση είµαι βασικός παράγοντας της οικονοµίας της περιοχής. Τα βασικά πολιτισµικά χαρακτηριστικά των κατοίκων της Λάκκας Αώου είναι πρώτο η βλάχικη εθνοφυλετική τους ταυτότητα και δεύτερο η εξειδίκευσή τους σε δασικά επαγγέλµατα. Με εξαίρεση το Ελεύθερο, τα υπόλοιπα χωριά είναι δίγλωσσα (µιλούν και τη βλάχικη γλώσσα) και χαρακτηρίζονται ιστορικά από την ειδίκευσή τους σε συγκεκριµένα επαγγέλµατα που συνδέονται µε την εκµετάλλευση δασών. Πριονάδες, καρβουνιάρηδες και κατραµάδες µετακινούνται σε µια µεγάλη σχετικά γεωγραφικά κλίµακα ασκώντας το επάγγελµά τους. (Ν. Ιωαννίνων, Συγχρονη Πολιτισµική Γεωγραφία, σ.158).

18 18 Κατερίνα Τσούβαλη Η Επαρχία Κόνιτσας σήµερα Η απελευθέρωση της Ηπείρου από τους Τούρκους ήρθε το Από τα αµέσως επόµενα χρόνια, όµως, αρχίζει η πληθυσµιακή απογύµνωση της επαρχίας, φαινόµενο βέβαια πανελλαδικό, που θα φτάσει στο αποκορύφω- µά του µετά το Β Παγκόσµιο Πόλεµο. Από την πόλη της Κόνιτσας φεύγουν οι οικογένειες των επιφανών µουσουλµάνων. Η βιοτεχνία της, η οποία ανθούσε στην περίοδο της Τουρκοκρατίας, παρακµάζει. H κοινωνική διαστρωµάτωση ανατρέπεται για να αναδιαρθρωθεί εκ νέου. Το 1925, µετά τη Μικρασιατική Καταστροφή και την ανταλλαγή των πληθυσµών, φτάνουν στην Κόνιτσα πρόσφυγες από τα χωριά Φάρασα και Μιστί της Καππαδοκίας και την ενισχύουν πληθυσµιακά. Εγκαθίστανται στις κατοικίες των µουσουλµάνων, που έφυγαν και τους δίνεται κλήρος στον κάµπο της Κόνιτσας. Κατά τη διάρκεια του Β Παγκοσµίου Πολέµου και του εµφυλίου, πολλοί κάτοικοι των χωριών της επαρχίας, καθώς και βορειοηπειρώτες από τα απέναντι χωριά, έρχονται και ενδυναµώνουν την κοινωνία της Κόνιτσας, η οποία κατ αυτό τον τρόπο διατηρεί αριθµητικά αµείωτο τον πληθυσµό της και γίνεται χοάνη διαφορετικών πολιτισµικών στοιχείων Κατά τον Ελληνοϊταλικό πολέµο ( ), στα βουνά γράφτηκαν σελίδες ένδοξης ιστορίας, ενώ η προσφορά των γυναικών των χωριών της βόρειας Πίνδου καταγράφεται επιγραµµατικά στο θρυλικό τίτλο: «Η Γυναίκα της Πίνδου». Η επαρχία της Κόνιτσας βίωσε τραγικά τον εµφύλιο και τις συνέπειές του ( ). Οι δεκαετίες του 60 και του 70, βρίσκουν τα χωριά της περιοχής περισσότερο απογυµνωµένα και τους κατοίκους διασκορπισµένους στα αστικά κέντρα της Ελλάδας και τα εργοστάσια της Γερµανίας και του Βελγίου. Σήµερα το κύριο πρόβληµα της επαρχίας είναι το δηµογραφικό. Η επαρχία έχει περίπου µόνιµους κατοίκους. Απ αυτούς οι µε είναι µόνιµοι κάτοικοι Κόνιτσας, η οποία σε αντίθεση µε τα χωριά, διατηρεί τον πληθυσµό της, όπως είπαµε, σταθερό από το Ο συνολικός πληθυσµός της επαρχίας το 1913 αριθµούσε ανθρώπους περίπου. ιοικητικά, σύµφωνα µε το Νόµο «Καποδίστρια», από το 1998 η επαρχία Κόνιτσας διαιρείται σε 2 δήµους και 3 κοινότητες: Ο ήµος Κόνιτσας µε έδρα την Κόνιτσα και 24 ηµοτικά ιαµερίσµατα. Ο ήµος Μαστοροχωρίων µε έδρα την Πυρσόγιαννη και 12 από τα Μαστοροχώρια.

19 Η Κόνιτσα και τα χωριά της 19 Οι Κοινότητες Αετοµηλίτσας, ιστράτου και Φούρκας. Τα περισσότερα από τα ορεινά χωριά της Κόνιτσας ερηµώνουν σχεδόν το χειµώνα ( εξαίρεση αποτελούν το Κεφαλοχώρι και ιδιαίτερα το ίστρατο), για να ζωντανέψουν το καλοκαίρι µε τους ξενιτεµένους και τα τοπικά πανηγύρια. Τελευταία παρατηρείται αρκετή ανοικοδόµηση και έχουν γίνει τα χωριά καλοκαιρινά θέρετρα. ιαπιστώνεται µια αυξηµένη τάση επιστροφής των αποδήµων, οι οποίοι ταλαιπωρηµένοι από τα αστικά κέντρα, αναζητούν µια δεύτερη κατοικία για τις διακοπές τους. Η πόλη της Κόνιτσας εξακολουθεί να είναι το εµπορικό, οικονοµικό και διοικητικό κέντρο της επαρχίας. Απέχει 64 km από τα Γιάννενα και 14 km από την Αλβανία. Η ονοµασία της είναι σλαβικής προέλευσης και σηµαίνει τόπο που εκτρέφει άλογα. Παρ όλα τα αναπτυξιακά της αδιέξοδα έχει αρκετούς νέους και αξιόλογο ανθρώπινο δυναµικό που προσπαθεί να κρατήσει τον τόπο του και να εξασφαλίσει ποιότητα ζωής. Η βασική οικονοµική δραστηριότητα των κατοίκων της, σχετίζεται µε τον κάµπο του λεκανοπεδίου της Κόνιτσας ( στρέµµατα καλλιεργησίµων εκτάσεων), τον οποίο καρπούνται και τα γύρω χωριά (Καλλιθέα, Κλειδωνιά, Μάζι, Αετόπετρα, Ηλιόραχη, Καβάσιλα, Μελισσόπετρα, Καλύβρυση, Αηδονοχώρι). Όπως προαναφέρθηκε, η µηχανοποιηµένη καλλιέργεια και η µονοκαλλιέργεια, µε όσα αρνητικά αυτή συνεπάγεται, δίνουν χαρακτήρα επιχειρηµατικό µάλλον παρά αγροτικό. Οι σεισµοί του Ιουλίου και Αυγούστου του 1996 επισώρευσαν κυρίως στην πόλη της Κόνιτσας και τα χωριά Καλλιθέα και Ηλιόρραχη, πολλά προβλήµατα και ανέτρεψαν τη ζωή των κατοίκων. Η Κόνιτσα έχασε οριστικά µερικά από τα παραδοσιακά της κτίσµατα και πολλαπλασίασε τα νεόδ- µητα. Όµως οι ποταµοί Αώος, Βοϊδοµάτης, Σαραντάπορος, ο Εθνικός ρυµός Βίκου- Αώου, ο κάµπος, τα ψηλά βουνά µε τη σπάνια πανίδα, τα δάση, τις χαράδρες, τα φαράγγια, οι ιαµατικές πηγές Αµαράντου και Καβασίλλων, συνιστούν ένα πολύµορφο φυσικό χώρο µε φυσικά πλεονεκτήµατα, ιδανικό για την αρµονική συνύπαρξη ανθρώπου και φύσης. Οι δυνατότητες ανάπτυξης µπορούν να στηριχτούν στην ήπια εκµετάλλευση των δασικών και υδάτινων πόρων, στην εισαγωγή της βιολογικής γεωργίας και βιολογικής κτηνοτροφίας, στην προώθηση τοπικών προϊόντων, στις εναλλακτικές µορφές τουρισµού, όπως ο φυσιολατρικός, ο ορειβατικός, ο περιβαλλοντικός, ο αθλητικός, ο ιαµατικός και ο θρησκευτικός (Μοναστήρι Μολυβδοσκεπάστου, Στοµίου, Κλαδόρµης Φούρκας, Παναγίας Ζέρµας, Μόλιστας, Πληκατίου, Γκούρας Αηδονοχωρίου κ.α.).

20 20 Κατερίνα Τσούβαλη Αυτά βέβαια γίνονται µε αναπτυξιακό σχεδιασµό ο οποίος θα αποβλέπει τόσο στην προστασία των οικοσυστηµάτων όσο και στο σεβασµό της πολιτισµικής ιδιαιτερότητας της περιοχής χωρίς να µετατρέπει τα στοιχεία της πολιτισµικής κληρονοµιάς σε αναλώσιµο τουριστικό προϊόν. Γιατί εξ ίσου σηµαντικό «κεφάλαιο» για την περιοχή αποτελούν τα στοιχεία του παραδοσιακού της πολιτισµού. Οι οικισµοί, τα δείγµατα της τοπικής αρχιτεκτονικής, τα µοναστήρια, οι εκκλησίες, τα γεφύρια, οι βρύσες, οι µύλοι, οι νεροτριβές αποµένουν ως µαρτυρία της προηγούµενης πολιτισµικής ακµής, της πολιτισµικής ταυτότητας αλλά αποτελούν και στοιχεία, στα οποία µπορούν να στηριχθούν αναπτυξιακές προσπάθειες Μαζί µε αυτά διασώζεται, ιδιαίτερα στα ορεινά χωριά και η µουσική παράδοση, όσο θα υπάρχουν ακόµη οι λαϊκοί οργανοπαίχτες και εκείνες οι τόσο γλυκές γυναικείες φιγούρες µε το µαύρο κεφαλοµάντηλο και το σκούρο ρούχο. Γαναδιό, εκέµβρης Περιµένοντας τη σύνταξη. (Φωτ.: ΚΠΕ Κόνιτσας)

Αναπαραστάσεις και ιστορίες για τη φύση, τους ανθρώπους και τον πολιτισμό της Κόνιτσας σε μια ψηφιακή Βιβλιοθήκη

Αναπαραστάσεις και ιστορίες για τη φύση, τους ανθρώπους και τον πολιτισμό της Κόνιτσας σε μια ψηφιακή Βιβλιοθήκη Αναπαραστάσεις και ιστορίες για τη φύση, τους ανθρώπους και τον πολιτισμό της Κόνιτσας σε μια ψηφιακή Βιβλιοθήκη Δρ Καλλιόπη Στάρα "Ανάδειξη και Αξιοποίηση της Πολιτιστικής Κληρονομιάς Κόνιτσα, 22 Αυγούστου

Διαβάστε περισσότερα

Μέσω αυτής της εκπαιδευτικής επίσκεψης, δόθηκε η δυνατότητα στους μαθητές να συνεχ ίσουν τη σχολική

Μέσω αυτής της εκπαιδευτικής επίσκεψης, δόθηκε η δυνατότητα στους μαθητές να συνεχ ίσουν τη σχολική Πέμπτη 15 Μάιος 2008 14:33 Το 1 Γυμνάσιο Καλαμπάκας στο πλαίσιο προγράμματος ανοικτών περιβαλλοντικών τ άξεων «Καλλιστώ» υλοποίησε σχέδιο περιβαλλοντικής εκπαίδευσης σ Κόνιτσα στις 1415 16 Απριλίου Το

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΝΤΡΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΙΣΣΑΒΟΥ-ΕΛΑΣΣΟΝΑΣ

ΚΕΝΤΡΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΙΣΣΑΒΟΥ-ΕΛΑΣΣΟΝΑΣ ΚΕΝΤΡΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΙΣΣΑΒΟΥ-ΕΛΑΣΣΟΝΑΣ Εβδομάδα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης 2014 Αναγνωστάκης Σπύρος, Υπεύθυνος ΚΠΕ Κισσάβου Ελασσόνας Γκανάτσιος Ανδρέας, Αν. Υπεύθυνος ΚΠΕ Κισσάβου Ελασσόνας

Διαβάστε περισσότερα

τον Τόμαρο και εκβάλλει στον Αμβρακικό και ο Άραχθος πηγάζει από τον Τόμαρο και εκβάλλει επίσης στον Αμβρακικό (Ήπειρος, Ζαγόρι).

τον Τόμαρο και εκβάλλει στον Αμβρακικό και ο Άραχθος πηγάζει από τον Τόμαρο και εκβάλλει επίσης στον Αμβρακικό (Ήπειρος, Ζαγόρι). Γεωγραφικά στοιχεία και κλίμα. Τα κυριότερα μορφολογικά χαρακτηριστικά του νομού Ιωαννίνων είναι οι ψηλές επιμήκεις οροσειρές και οι στενές κοιλάδες. Το συγκεκριμένο μορφολογικό ανάγλυφο οφείλεται αφενός

Διαβάστε περισσότερα

Παρασκευή 07 έως και την Κυριακή 09 Δεκεμβρίου 2018 Κλειτορία

Παρασκευή 07 έως και την Κυριακή 09 Δεκεμβρίου 2018 Κλειτορία Το Κ.Π.Ε Κλειτορίας-Ακράτας και το ΚΠΕ Θέρμου συνδιοργανώνουν, σε συνεργασία με τις Δ/νσεις Α/θμιας και Β/θμιας Εκπ/σης Αχαΐας και Αιτ/νίας και τις Δ/νσεις Β/θμιας Εκπ/σης Ευβοίας και Γ Αθήνας, τριήμερο

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΣΔΡΟΛΙΑ 7 η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων. Αρχαιολογικοί χώροι και μνημεία Αγιάς. Ανάδειξη και αξιοποίηση.

ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΣΔΡΟΛΙΑ 7 η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων. Αρχαιολογικοί χώροι και μνημεία Αγιάς. Ανάδειξη και αξιοποίηση. ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΣΔΡΟΛΙΑ 7 η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Αρχαιολογικοί χώροι και μνημεία Αγιάς. Ανάδειξη και αξιοποίηση. Στρατηγική θέση της Αγιάς Η περιοχή της Αγιάς χαρακτηρίζεται κυρίως από την εύφορη κοιλάδα

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕΔΙΟ. Δήμος Σοφάδων ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ

ΣΧΕΔΙΟ. Δήμος Σοφάδων ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΣΧΕΔΙΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ 2014-2019 Δήμος Σοφάδων ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ 79 ΕΝΤΥΠΟ ΕΠ_08: ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ 2.1. ΟΡΑΜΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΣΟΦΑΔΩΝ Ο Δήμος Σοφάδων, όπως διαμορφώθηκε μετά

Διαβάστε περισσότερα

Εναλλακτικές Μορφές Τουρισμού

Εναλλακτικές Μορφές Τουρισμού Εναλλακτικές Μορφές Τουρισμού ΜΑΖΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ 19ος αιώνας: Κλειδί: Ανάπτυξη σιδηροδρόμου, Ατμόπλοιο Οργανωμένος τουρισμός Αύξηση μεσαίας τάξης και εισοδημάτων Συρρίκνωση αγροτικού τομέα Μετακίνηση πληθυσμού

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΟΣ ΔΡΥΜΟΣ ΠΙΝΔΟΥ

ΕΘΝΙΚΟΣ ΔΡΥΜΟΣ ΠΙΝΔΟΥ ΕΘΝΙΚΟΣ ΔΡΥΜΟΣ ΠΙΝΔΟΥ Γεωγραφικά στοιχεία Ο Εθνικός Δρυμός Πίνδου, γνωστός και ως Βάλια Κάλντα βρίσκεται σε ιδιαίτερα δυσπρόσιτη περιοχή της οροσειράς της Πίνδου στα όρια μεταξύ των νομών Γρεβενών και

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ: «Προτάσεις για την Τουριστική Ανάπτυξη και προβολή της Τοπικής Κοινότητας Στράτου» Κύρια πύλη δευτερεύουσα πύλη πύλη Ακρόπολης Παραποτάμια πύλη

ΘΕΜΑ: «Προτάσεις για την Τουριστική Ανάπτυξη και προβολή της Τοπικής Κοινότητας Στράτου» Κύρια πύλη δευτερεύουσα πύλη πύλη Ακρόπολης Παραποτάμια πύλη ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Στράτος 29-12 - 2011 ΝΟΜΟΣ ΑΙΤΩΛΟΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ Αριθμ. Πρωτ.: ΔΗΜΟΣ ΑΓΡΙΝΙΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΣΤΡΑΤΟΥ ΤΟΠΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΣΤΡΑΤΟY ΠΛΗΡ: Πατσέας Αναστάσιος ΤΗΛ: 6978558904 Π Ρ Ο Σ Κο Αντιδήμαρχο

Διαβάστε περισσότερα

H ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΤΗΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ Γεωργία είναι το σύνολο των δραστηριοτήτων που σχετίζονται µε την καλλιέργεια του εδάφους της γης µε σκοπό την παραγωγή φυτ

H ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΤΗΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ Γεωργία είναι το σύνολο των δραστηριοτήτων που σχετίζονται µε την καλλιέργεια του εδάφους της γης µε σκοπό την παραγωγή φυτ ΗΓΕΩΡΓΙΚΗΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΒΙΩΣΙΜΗ ΓΕΩΡΓΙΑ ΛΑΜΠΡΙΝΗ ΚΑΡΑΣΑΒΒΑ Α 2 H ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΤΗΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ Γεωργία είναι το σύνολο των δραστηριοτήτων που σχετίζονται µε την καλλιέργεια του εδάφους της γης µε σκοπό την παραγωγή

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΝΤΡΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΕΛΕΥΣΙΝΑΣ. Το πρόγραμμα «Ελευσίνα, αστικό μονοπάτι για μύστες της αειφορίας»

ΚΕΝΤΡΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΕΛΕΥΣΙΝΑΣ. Το πρόγραμμα «Ελευσίνα, αστικό μονοπάτι για μύστες της αειφορίας» ΚΕΝΤΡΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΕΛΕΥΣΙΝΑΣ Το πρόγραμμα «Ελευσίνα, αστικό μονοπάτι για μύστες της αειφορίας» Δημιουργία: Ιωάννα Παπαλεξίου, ΠΕ06, MEd, Νάντια Γαλανοπούλου, ΠΕ12, MSc Παρουσίαση: Ιωάννα

Διαβάστε περισσότερα

ΧΩΡΟΤΑΞΙΑ ΜΕΛΕΤΗ ΥΠΑΡΧΟΥΣΑΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ. Αναστασία Στρατηγέα. Υπεύθυνη Μαθήματος

ΧΩΡΟΤΑΞΙΑ ΜΕΛΕΤΗ ΥΠΑΡΧΟΥΣΑΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ. Αναστασία Στρατηγέα. Υπεύθυνη Μαθήματος ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΑΓΡΟΝΟΜΩΝ ΚΑΙ ΤΟΠΟΓΡΑΦΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑ ΜΕΛΕΤΗ ΥΠΑΡΧΟΥΣΑΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Πηγή: Γενικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και

Διαβάστε περισσότερα

Τ Α ΣΤ Σ Ι Τ Κ Ι Ο Π ΕΡ Ε Ι Ρ Β Ι ΑΛΛ Λ Ο Λ Ν

Τ Α ΣΤ Σ Ι Τ Κ Ι Ο Π ΕΡ Ε Ι Ρ Β Ι ΑΛΛ Λ Ο Λ Ν ΤΟ ΑΣΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Ο χώρος µπορεί να διακριθεί σε 2 κατηγορίες το δοµηµένοαστικόχώρο και το µη αστικό, µη δοµηµένο ύπαιθρο αγροτικό ή δασικό χώρο. Αστικός χώρος = ήλιος, αέρας, το νερό, η πανίδα, η χλωρίδα,

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ : Κείμενο του ενημερωτικού εντύπου

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ : Κείμενο του ενημερωτικού εντύπου ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ : Κείμενο του ενημερωτικού εντύπου [ΕΓΝΑΤΙΑ - κείμενο εντύπου.doc] ΑΝΚΟ σελ 1/5 ΕΓΝΑΤΙΑ, ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ Η Εγνατία οδός είναι ένα έργο εξαιρετικά σημαντικό για την ανάπτυξη του τόπου. Ένας αυτοκινητόδρομος

Διαβάστε περισσότερα

Αλεξάνδρα Παπιγκιώτη Υπεύθυνη Τμήματος Πληροφόρησης, Δημοσιότητας & Εκπαίδευσης

Αλεξάνδρα Παπιγκιώτη Υπεύθυνη Τμήματος Πληροφόρησης, Δημοσιότητας & Εκπαίδευσης Δράσεις Ενημέρωσης - Ευαισθητοποίησης για την προστατευόμενη περιοχή του Εθνικού Πάρκου Βόρειας Πίνδου - Ο ρόλος του Φορέα Διαχείρισης στην ανάδειξη και προβολή της περιοχής Αλεξάνδρα Παπιγκιώτη Υπεύθυνη

Διαβάστε περισσότερα

Γεωγραφικές Επιστήµες Περιβαλλοντική Εκπαίδευση ένας άρρηκτος δεσµός συµβίωσης. Γεώργιος Ταξιάρχου 1

Γεωγραφικές Επιστήµες Περιβαλλοντική Εκπαίδευση ένας άρρηκτος δεσµός συµβίωσης. Γεώργιος Ταξιάρχου 1 Γεωγραφικές Επιστήµες Περιβαλλοντική Εκπαίδευση ένας άρρηκτος δεσµός συµβίωσης. Γεώργιος Ταξιάρχου 1 Σύµφωνα µε την γενική αρχή που καθιέρωσε η UNESCO, η Περιβαλλοντική Εκπαίδευση έχει στόχο να διαµορφώσει

Διαβάστε περισσότερα

Παραδοσιακή αρχιτεκτονική της Ηπείρου

Παραδοσιακή αρχιτεκτονική της Ηπείρου Παραδοσιακή αρχιτεκτονική της Ηπείρου Η λαϊκή αρχιτεκτονική της Ηπείρου, παρά τις επιμέρους τοπικές μορφολογικές ιδιαιτερότητες, εμφανίζει κοινά χαρακτηριστικά σε όλες τις ορεινές περιοχές. Οι μορφές των

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΑΝΑΡΤΗΤΕΑ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΑΝΑΡΤΗΤΕΑ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΒΟΡΕΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ ΕΙΔΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ Ε.Π. ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΒΟΡΕΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ Ταχ. Δ/νση : 1ο χλμ Μυτιλήνης - Λουτρών Μυτιλήνη Ταχ.Κώδικας : 81100 Πληροφορίες : ΣΤΡΑΤΗΣ ΒΛΑΣΤΑΡΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Διορατικότητα Ερευνητικό κέντρο καινοτομίας ανάπτυξης και προστασίας

Διορατικότητα Ερευνητικό κέντρο καινοτομίας ανάπτυξης και προστασίας ΚΑΤΑΣΤΑΤΙΚΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ ΣΥΛΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΩΦΕΛΕΙΑΣ ΚΟΙΝ.Σ.ΕΠ. Συλλογικής και Κοινωνικής Ωφέλειας Διορατικότητα Ερευνητικό κέντρο καινοτομίας ανάπτυξης και προστασίας

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΚΟΙ ΟΡΕΙΝΟΙ ΟΙΚΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ, ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ, ΑΝΑΠΤΥΞΗ

ΙΣΤΟΡΙΚΟΙ ΟΡΕΙΝΟΙ ΟΙΚΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ, ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ, ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΙΣΤΟΡΙΚΟΙ ΟΡΕΙΝΟΙ ΟΙΚΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ, ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ, ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΕΛΕΝΗ ΜΑΙΣΤΡΟΥ ΤΡΙΠΟΛΗ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2016 1ο ερώτημα Γιατί και με ποιους όρους η προστασία της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς ενός

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΗΜΟΥ ΕΡΕΤΡΙΑΣ 2014-2019 ΗΜΟΣΙΑ ΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗ Α ΦΑΣΗΣ «ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΣ» ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ

ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΗΜΟΥ ΕΡΕΤΡΙΑΣ 2014-2019 ΗΜΟΣΙΑ ΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗ Α ΦΑΣΗΣ «ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΣ» ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΗΜΟΥ ΕΡΕΤΡΙΑΣ 2014-2019 ΗΜΟΣΙΑ ΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗ Α ΦΑΣΗΣ «ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΣ» ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ Φύλο Άνδρας Γυναίκα Ηλικία 18-30 30-65 65-και πάνω Περιοχή Κατοικίας: Προσωπικά Στοιχεία

Διαβάστε περισσότερα

Λαναρά Θεοδώρα Δασολόγος Περιβαλλοντολόγος MSc Φορέας Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Παρνασσού

Λαναρά Θεοδώρα Δασολόγος Περιβαλλοντολόγος MSc Φορέας Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Παρνασσού Λαναρά Θεοδώρα Δασολόγος Περιβαλλοντολόγος MSc Φορέας Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Παρνασσού Ορισμός: Μια χερσαία και/ή θαλάσσια έκταση με ιδιαίτερα οικολογικά και τοπικά χαρακτηριστικά, αφιερωμένη στην

Διαβάστε περισσότερα

ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΘΕΜΑΤΟΣ

ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΘΕΜΑΤΟΣ Πρασινίζω το σχολείο µου, πρασινίζω την πόλη µου! Το Εργαστήριο το σχολικό έτος 2004-2005, συνεργάστηκε µε το Πειραµατικό Νηπιαγωγείο Ν. Χηλής στο σχεδιασµό και την ανάπτυξη Προγράµµατος Περιβαλλοντικής

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 2 : Γενικά χαρακτηριστικά στοιχεία του Νοµού

Κεφάλαιο 2 : Γενικά χαρακτηριστικά στοιχεία του Νοµού VII σελίδα Πρόλογος - Ευχαριστίες Περιεχόµενα V VII 0. Εισαγωγή 1 Κεφάλαιο 1 : Ιστορική Εξέλιξη 1.1 Αρχαίοι χρόνοι 5 1.2 Βυζαντινή Περίοδος 6 1.3 Οθωµανική Κυριαρχία 7 1.4 Αφετηρία της σύγχρονης περιόδου

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΤΑ ΔΑΣΗ ΜΑΣ ΣΧ. ΕΤΟΣ

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΤΑ ΔΑΣΗ ΜΑΣ ΣΧ. ΕΤΟΣ 16 ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΤΑ ΔΑΣΗ ΜΑΣ ΣΧ. ΕΤΟΣ 2014-15 Δάσος ονομάζεται ένα πολύπλοκο οικοσύστημα με φυτά και ζώα που χαρακτηρίζεται από τη μεγάλη πυκνότητα δέντρων. Τα

Διαβάστε περισσότερα

Νέοι τόποι Περιπέτεια Φύση Παράδοση Ιστορία. Πολιτισμός Ζωή Μνημεία Ασφάλεια Χαρά

Νέοι τόποι Περιπέτεια Φύση Παράδοση Ιστορία. Πολιτισμός Ζωή Μνημεία Ασφάλεια Χαρά Νέοι τόποι Περιπέτεια Φύση Παράδοση Ιστορία Πολιτισμός Ζωή Μνημεία Ασφάλεια Χαρά 1 2 Η Εγνατία Οδός δίνει άλλες διαστάσεις και ευκαιρίες στην επισκεψιμότητα. Η δυνατότητα του επισκέπτη να διασχίσει όλη

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ & ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΧΩΡΙΩΝ ΣΕ ΑΓΡΟΤΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ & ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΧΩΡΙΩΝ ΣΕ ΑΓΡΟΤΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΒΑΣΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ & ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΧΩΡΙΩΝ ΣΕ ΑΓΡΟΤΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ Κωδικός υπό δράσης 19.2.4.1 Στήριξη για υποδομές μικρής κλίμακας (π.χ. ύδρευση, αποχέτευση, οδοποιία εντός οικισμού, κλπ), συμπεριλαμβανομένης

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣ: ΣΧΟΛΙΚΕΣ ΜΟΝΑΔΕΣ (Δημόσιες και Ιδιωτικές)

ΠΡΟΣ: ΣΧΟΛΙΚΕΣ ΜΟΝΑΔΕΣ (Δημόσιες και Ιδιωτικές) ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ---- ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ Δ/ΝΣΗ Π/ΘΜΙΑΣ & Δ/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ Π/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ---- Ταχ.

Διαβάστε περισσότερα

Αθλητικός Τουρισμός. Εναλλακτικές μορφές τουρισμού Νικόλαος Θεοδωράκης Επίκουρος Καθηγητής Τ.Ε.Φ.Α.Α. Σερρών, Α.Π.Θ.

Αθλητικός Τουρισμός. Εναλλακτικές μορφές τουρισμού Νικόλαος Θεοδωράκης Επίκουρος Καθηγητής Τ.Ε.Φ.Α.Α. Σερρών, Α.Π.Θ. ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Εναλλακτικές μορφές τουρισμού Νικόλαος Θεοδωράκης Επίκουρος Καθηγητής, Α.Π.Θ. Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΔΗΜΟΣ ΥΠΑΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ 3 Ο Κ.Π.Σ 2 Ο Ε.Π.Ε.Α.Ε.Κ.

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΔΗΜΟΣ ΥΠΑΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ 3 Ο Κ.Π.Σ 2 Ο Ε.Π.Ε.Α.Ε.Κ. ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΔΗΜΟΣ ΥΠΑΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ 3 Ο Κ.Π.Σ 2 Ο Ε.Π.Ε.Α.Ε.Κ. «ΚΕΝΤΡΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ» ΜΕΤΡΟ 2.6 «ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

a. Οι βαθιές θάλασσες της Ευρώπης δημιουργήθηκαν όταν έλιωσαν οι παγετώνες. β. Η Νορβηγική Θάλασσα βρέχει τις βορειοανατολικές ακτές

a. Οι βαθιές θάλασσες της Ευρώπης δημιουργήθηκαν όταν έλιωσαν οι παγετώνες. β. Η Νορβηγική Θάλασσα βρέχει τις βορειοανατολικές ακτές EΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ Επαναληπτικό διαγώνισμα στα μαθήματα 12-18 1. Χαρακτήρισε τις παρακάτω προτάσεις με το γράμμα (Σ), αν είναι σωστές, και a. Οι βαθιές θάλασσες της Ευρώπης δημιουργήθηκαν όταν έλιωσαν

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΔΕΙΓΜΑ ΠΡΟΤΑΣΗΣ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗΣ. Ονομασία Φορέα: ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ ΦΙΛΙΠΠΩΝ - ΝΕΑΠΟΛΕΩΣ - ΘΑΣΟΥ - ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΠΑΥΛΟΥ - ΚΑΒΑΛΑ

ΥΠΟΔΕΙΓΜΑ ΠΡΟΤΑΣΗΣ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗΣ. Ονομασία Φορέα: ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ ΦΙΛΙΠΠΩΝ - ΝΕΑΠΟΛΕΩΣ - ΘΑΣΟΥ - ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΠΑΥΛΟΥ - ΚΑΒΑΛΑ ΥΠΟΔΕΙΓΜΑ ΠΡΟΤΑΣΗΣ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗΣ Ονομασία Φορέα: ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ ΦΙΛΙΠΠΩΝ - ΝΕΑΠΟΛΕΩΣ - ΘΑΣΟΥ - ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΠΑΥΛΟΥ - ΚΑΒΑΛΑ Όνομα συντάκτη: Δρ. Αντώνιος Κώστας Στοιχεία επικοινωνίας: (τηλέφωνο, e-mail)

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΝΤΡΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΜΟΛΑΩΝ

ΚΕΝΤΡΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΜΟΛΑΩΝ ΚΕΝΤΡΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΜΟΛΑΩΝ (Κ.Π.Ε. Μολάων) Κάστρο: Ο τόπος το ορίζει και ο άνθρωπος το χτίζει Ιδρύθηκε με την 134788/Γ7 της 23-9-2009 απόφαση του ΥΠΕΠΘ ως Εθνικό Θεματικό Δίκτυο Συνεχίζει

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ & ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΧΩΡΙΩΝ ΣΕ ΑΓΡΟΤΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ & ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΧΩΡΙΩΝ ΣΕ ΑΓΡΟΤΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΒΑΣΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ & ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΧΩΡΙΩΝ ΣΕ ΑΓΡΟΤΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ Κωδικός υπό δράσης 19.2.4.1 Στήριξη για υποδομές μικρής κλίμακας (π.χ. ύδρευση, αποχέτευση, οδοποιία εντός οικισμού, κλπ), συμπεριλαμβανομένης

Διαβάστε περισσότερα

Η ιστορία του χωριού μου μέσα από φωτογραφίες

Η ιστορία του χωριού μου μέσα από φωτογραφίες Η ιστορία του χωριού μου μέσα από φωτογραφίες Μία εικόνα είναι χίλιες λέξεις Έτσι έλεγαν οι αρχαίοι Κινέζοι Εμείς, οι μαθητές της Α και Β Τάξης του δημοτικού σχολείου Λισβορίου θα σας πούμε την ιστορία

Διαβάστε περισσότερα

Ε.Μ.Π. ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΑΚΑΔ. ΕΤΟΣ ΣΥΝΘΕΤΙΚΟ ΘΕΜΑ 6 ΤΟΜΕΑΣ 1 ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ

Ε.Μ.Π. ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΑΚΑΔ. ΕΤΟΣ ΣΥΝΘΕΤΙΚΟ ΘΕΜΑ 6 ΤΟΜΕΑΣ 1 ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ Ε.Μ.Π. ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΑΚΑΔ. ΕΤΟΣ 2007-2008 ΣΥΝΘΕΤΙΚΟ ΘΕΜΑ 6 6 Ο ΕΑΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ ΤΟΜΕΑΣ 1 ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ Στο πλαίσιο του μαθήματος η περιοχή της Μορφολογίας προτείνει το σχεδιασμό μικρού φοιτητικού ξενώνα

Διαβάστε περισσότερα

F ΣΥΜΠΛΗΡΩΝΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΑ ή ΕΠΙΣΚΕΠΤΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΣΗΜΕΙΩΣΤΕ ΣΤΑ ΤΕΤΡΑΓΩΝΑΚΙΑ þ:

F ΣΥΜΠΛΗΡΩΝΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΑ ή ΕΠΙΣΚΕΠΤΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΣΗΜΕΙΩΣΤΕ ΣΤΑ ΤΕΤΡΑΓΩΝΑΚΙΑ þ: ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ F ΣΥΜΠΛΗΡΩΝΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΑ ή ΕΠΙΣΚΕΠΤΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΣΗΜΕΙΩΣΤΕ ΣΤΑ ΤΕΤΡΑΓΩΝΑΚΙΑ þ: ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΠΙΣΚΕΠΤΗ ΠΟΥ ΡΩΤΕΙΤΑΙ: -ΦΥΛΟ: ΑΡΣΕΝΙΚΟq, ΘΗΛΥΚΟ q -

Διαβάστε περισσότερα

ασογεωργικά συστήµατα και το ευρωπαϊκό πρόγραµµα SAFE

ασογεωργικά συστήµατα και το ευρωπαϊκό πρόγραµµα SAFE ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΗΜΕΡΙ Α ΑΣΟΓΕΩΡΓΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΧΡΗΣΗΣ ΓΗΣ Θεσσαλονίκη, 4 Φεβρουαρίου 2005 ασογεωργικά συστήµατα και το ευρωπαϊκό πρόγραµµα SAFE Βασίλειος Π. Παπαναστάσης Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης

Διαβάστε περισσότερα

Τετραήμερη εξόρμηση στα Τζουμέρκα

Τετραήμερη εξόρμηση στα Τζουμέρκα 25-28 Δεκεμβρίου 2014 1 η Ημέρα: Πέμπτη 25/12/14: Αναχώρηση από το Πεδίον του Άρεως στις 07:00 με προορισμό τα Τζουμέρκα (432 χμ.) στην Νότια Πίνδο. Τα Τζουμέρκα αποτελούν έναν από τους μεγαλύτερους ορεινούς

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΔΗΜΟΣ ΤΟΠΟΣ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΩΡΑ 19:00 ΚΟΜΝΗΝΑ ΠΡΩΗΝ ΔΗΜΑΡΧΕΙΟ ΔΗΜΟΥ ΒΕΡΜΙΟΥ ΕΟΡΔΑΙΑΣ. Πέμπτη 25/8/ :00 ΣΕΡΒΙΩΝ- ΒΕΛΒΕΝΤΟΥ

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΔΗΜΟΣ ΤΟΠΟΣ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΩΡΑ 19:00 ΚΟΜΝΗΝΑ ΠΡΩΗΝ ΔΗΜΑΡΧΕΙΟ ΔΗΜΟΥ ΒΕΡΜΙΟΥ ΕΟΡΔΑΙΑΣ. Πέμπτη 25/8/ :00 ΣΕΡΒΙΩΝ- ΒΕΛΒΕΝΤΟΥ ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Μετά την ολοκλήρωση και την επιτυχημένη υποβολή της Α Φάσης του Τοπικού Προγράμματος Κοζάνης Γρεβενών CLLD/ του ΠΑΑ και του ΕΠΑλΘ στις αρμόδιες Υπηρεσίες του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης

Διαβάστε περισσότερα

Περιβαλλοντικές διαδρομές στα ίχνη του παρελθόντος, αναζητώντας ένα βιώσιμο μέλλον. Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Λαυρίου

Περιβαλλοντικές διαδρομές στα ίχνη του παρελθόντος, αναζητώντας ένα βιώσιμο μέλλον. Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Λαυρίου Περιβαλλοντικές διαδρομές στα ίχνη του παρελθόντος, αναζητώντας ένα βιώσιμο μέλλον Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Λαυρίου Θεματικά Δίκτυα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης ΤΟΠΙΚΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΑ ΕΘΝΙΚΑ ΔΙΕΘΝΗ

Διαβάστε περισσότερα

Ολοκληρώθηκε η μελέτη για την αξιοποίηση του πολιτισμικού και περιβαλλοντικού κεφαλαίου της Περιφέρειας Πελοποννήσου

Ολοκληρώθηκε η μελέτη για την αξιοποίηση του πολιτισμικού και περιβαλλοντικού κεφαλαίου της Περιφέρειας Πελοποννήσου Ολοκληρώθηκε η μελέτη για την αξιοποίηση του πολιτισμικού και περιβαλλοντικού κεφαλαίου της Περιφέρειας Πελοποννήσου Στο πλαίσιο του έργου CRESCENT που υλοποιεί η αναπτυξιακή σύμπραξη «Καλειδοσκόπιο» στην

Διαβάστε περισσότερα

ICOM και ΜΟΥΣΕΙΟΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ

ICOM και ΜΟΥΣΕΙΟΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ICOM ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΜΟΥΣΕΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΤΜΗΜΑ Αγ.Ασωμάτων 15 ΑΘΗΝΑ 105 53 Τηλ./Fax: 210 3219414 www.otenet.gr/icom Email icom@otenet.gr ICOM και ΜΟΥΣΕΙΟΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ Το Διεθνές Συμβούλιο Μουσείων ιδρύθηκε

Διαβάστε περισσότερα

Ελληνικό Παιδικό Μουσείο Κυδαθηναίων 14, 105 58 Αθήνα Τηλ.: 2103312995, Fax: 2103241919 E-Mail: info@hcm.gr, www.hcm.gr

Ελληνικό Παιδικό Μουσείο Κυδαθηναίων 14, 105 58 Αθήνα Τηλ.: 2103312995, Fax: 2103241919 E-Mail: info@hcm.gr, www.hcm.gr Ελληνικό Παιδικό Μουσείο Κυδαθηναίων 14, 105 58 Αθήνα Τηλ.: 2103312995, Fax: 2103241919 E-Mail: info@hcm.gr, www.hcm.gr Το έργο υλοποιείται με δωρεά από το ΕΠΜ_2014 Εκπαιδευτικό Έργο «Το Κινητό Μουσείο»

Διαβάστε περισσότερα

Προστασία και αειφόρος ανάπτυξη ορεινών οικισμών. Η περίπτωση του αγίου Λαυρεντίου

Προστασία και αειφόρος ανάπτυξη ορεινών οικισμών. Η περίπτωση του αγίου Λαυρεντίου Προστασία και αειφόρος ανάπτυξη ορεινών οικισμών. Η περίπτωση του αγίου Λαυρεντίου Ελένη Μαΐστρου, αρχιτέκτων, ομ. καθηγήτρια ΕΜΠ Προστασία και αειφόρος ανάπτυξη ορεινών οικισμών. Τα στοιχεία που συγκροτούν

Διαβάστε περισσότερα

ΜΟΛΥΒΟΣ (Αλώνια) - ΒΑΦΕΙΟΣ ΣΤΥΨΗ ΠΕΤΡΙ ΠΕΤΡΑ ΜΟΛΥΒΟΣ. 1. ΜΟΛΥΒΟΣ ("Αλώνια") Αρχή διαδρομής

ΜΟΛΥΒΟΣ (Αλώνια) - ΒΑΦΕΙΟΣ ΣΤΥΨΗ ΠΕΤΡΙ ΠΕΤΡΑ ΜΟΛΥΒΟΣ. 1. ΜΟΛΥΒΟΣ (Αλώνια) Αρχή διαδρομής ΜΟΛΥΒΟΣ (Αλώνια) - ΒΑΦΕΙΟΣ ΣΤΥΨΗ ΠΕΤΡΙ ΠΕΤΡΑ ΜΟΛΥΒΟΣ 1. ΜΟΛΥΒΟΣ ("Αλώνια") Αρχή διαδρομής Το σημείο έναρξης ή λήξης της διαδρομής. Η διαδρομή είναι κυκλική με μήκος 24.340 μέτρα, επομένως το σύνολο της

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΕΣ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ. Μαρία Κιτριλάκη ΠΕ04.04

ΦΥΣΙΚΕΣ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ. Μαρία Κιτριλάκη ΠΕ04.04 ΦΥΣΙΚΕΣ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ Μαρία Κιτριλάκη Διαχείριση φυσικών περιοχών Η σύγχρονη αντίληψη για τη διαχείριση των φυσικών περιοχών δεν κυριαρχείται από την παλαιότερη τακτική της εξάντλησης αλλά από

Διαβάστε περισσότερα

4 Ε ΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ

4 Ε ΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ 4 Ε ΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ Π/ΘΜΙΑΣ ΚΑΙ Δ/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΑΝ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗΣ ΚΕΝΤΡΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΜΑΡΩΝΕΙΑΣ Διεύθυνση:

Διαβάστε περισσότερα

Ποσοστό στη.. του Μέτρου. Ποσό (σε ΕΥΡΩ)

Ποσοστό στη.. του Μέτρου. Ποσό (σε ΕΥΡΩ) ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΛΤΙΟ ΜΕΤΡΟΥ 7.3 : «ΕΜΠΟΡΙΑ ΓΕΩΡΓΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ» Α. ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΜΕΤΡΟΥ Κ.Π.Σ. 2000-2006 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΞΟΝΑΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ ΜΕΤΡΟ Αγροτική Ανάπτυξη Ανασυγκρότηση της Υπαίθρου

Διαβάστε περισσότερα

Συντάχθηκε απο τον/την Administrator Πέμπτη, 18 Απρίλιος :35 - Τελευταία Ενημέρωση Πέμπτη, 18 Απρίλιος :44

Συντάχθηκε απο τον/την Administrator Πέμπτη, 18 Απρίλιος :35 - Τελευταία Ενημέρωση Πέμπτη, 18 Απρίλιος :44 ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΘΕΜΑΤΙΚΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ «ΤΟ ΔΑΣΟΣ» Το Κ.Π.Ε. Μουζακίου, σύμφωνα με τον προγραμματισμό της παιδαγωγικής του ομάδας και στο πλαίσιο υλοποίησης της Πράξης «Δράσεις Δια Βίου Μάθησης για το

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕ ΙΑ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ

ΣΧΕ ΙΑ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ ΣΧΕ ΙΑ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ 1ο Σχέδιο Ι ΑΚΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: ιάρκεια: Ολιγόλεπτο Θέµατα: 3 ΘΕΜΑ 1ο Ο Β Παγκόσµιος πόλεµος και οι µεταπολεµικές σχέσεις Ελλάδας-Αλβανίας ΠΗΓΗ Το πώς έβλεπε η αλβανική

Διαβάστε περισσότερα

Διαχείριση Πολιτισμικών Δεδομένων

Διαχείριση Πολιτισμικών Δεδομένων Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων Διαχείριση Πολιτισμικών Δεδομένων Ενότητα 3β: Πολιτισμικός Τουρισμός και Βιώσιμη Ανάπτυξη Αριστοτέλης Μαρτίνης Το περιεχόμενο του μαθήματος διατίθεται με

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΠΑΝΟΡΘΩΤΙΚΑ ΜΕΤΡΑ ΜΕΓΑΛΩΝ ΥΔΡΟΗΛΕΚΤΡΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΠΑΝΟΡΘΩΤΙΚΑ ΜΕΤΡΑ ΜΕΓΑΛΩΝ ΥΔΡΟΗΛΕΚΤΡΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΕΛΛΑΔΑΣ & Περιφερειακό Τμήμα Ηπείρου του ΤΕΕ Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΩΝ ΥΔΡΟΗΛΕΚΤΡΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ ΣΤΟΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΠΑΝΟΡΘΩΤΙΚΑ ΜΕΤΡΑ ΜΕΓΑΛΩΝ ΥΔΡΟΗΛΕΚΤΡΙΚΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

Η σχέση και η αλληλεπίδραση της ΚΔΒΚ με τους επιστημονικούς φορείς της περιοχής

Η σχέση και η αλληλεπίδραση της ΚΔΒΚ με τους επιστημονικούς φορείς της περιοχής Η σχέση και η αλληλεπίδραση της ΚΔΒΚ με τους επιστημονικούς φορείς της περιοχής ημήτριος Μαυροματίδης, Πρόεδρος ιοικούσας Επιτροπής ΤΕΕ/Τ Μ Παρασκευή Χριστοπούλου, Πρόεδρος Αντιπροσωπείας ΤΕΕ/Τ Μ Forum

Διαβάστε περισσότερα

ΙΚΤΥΟ ΟΙΝΟΠΟΙΩΝ ΝΟΜΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ

ΙΚΤΥΟ ΟΙΝΟΠΟΙΩΝ ΝΟΜΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΙΚΤΥΟ ΟΙΝΟΠΟΙΩΝ ΝΟΜΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ Το ίκτυο Οινοποιών Νοµού Ηρακλείου ιδρύθηκε ως αστική µη κερδοσκοπική εταιρεία τον Νοέµβριο του 2006 και αποτελεί την κύρια συλλογική, συγκροτηµένη και συντονισµένη έκφραση

Διαβάστε περισσότερα

«Οικοσυστημικές Υπηρεσίες & Οικοτουρισμός»

«Οικοσυστημικές Υπηρεσίες & Οικοτουρισμός» «Οι οικολογικές υπηρεσίες, τα κοινωνικά οφέλη και η οικονομική αξία των υπηρεσιών των οικοσυστημάτων Εκπαιδευτικό Σεμινάριο για Επαγγελματίες Τουρισμού «Οικοσυστημικές Υπηρεσίες & Οικοτουρισμός» Ομαλός

Διαβάστε περισσότερα

Σουφλί, 11/10/2017 Αριθ. Πρωτ.: 7

Σουφλί, 11/10/2017 Αριθ. Πρωτ.: 7 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ & ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ Δ/ΝΣΗ Α/ΘΜΙΑΣ & Β/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ ΑΝ.ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ-ΘΡΑΚΗΣ --------- ΚΕΝΤΡΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΟΥΦΛΙΟΥ ----- Ταχ. Δ/νση:

Διαβάστε περισσότερα

Κ.Π.Ε. Κισσάβου Ελασσόνας Όλυμπος, από το Μύθο και την Ιστορία στην Αειφορική Διαχείριση Διήμερο Σεμινάριο Ενηλίκων Παρασκευή 13 Σάββατο 14 Ιουνίου

Κ.Π.Ε. Κισσάβου Ελασσόνας Όλυμπος, από το Μύθο και την Ιστορία στην Αειφορική Διαχείριση Διήμερο Σεμινάριο Ενηλίκων Παρασκευή 13 Σάββατο 14 Ιουνίου Κ.Π.Ε. Κισσάβου Ελασσόνας Όλυμπος, από το Μύθο και την Ιστορία στην Αειφορική Διαχείριση Διήμερο Σεμινάριο Ενηλίκων Παρασκευή 13 Σάββατο 14 Ιουνίου 2014 Πολιτιστική Διαδρομή Σύνολο επισκέψιμων τόπων σε

Διαβάστε περισσότερα

«Ανακαλύπτοντας τους αρχαιολογικούς θησαυρούς της Επαρχίας Ελασσόνας»- Μια διδακτική προσέγγιση

«Ανακαλύπτοντας τους αρχαιολογικούς θησαυρούς της Επαρχίας Ελασσόνας»- Μια διδακτική προσέγγιση «Ανακαλύπτοντας τους αρχαιολογικούς θησαυρούς της Επαρχίας Ελασσόνας»- Μια διδακτική προσέγγιση Μαρία Θ. Παπαδοπούλου, PhD Σχολική Σύμβουλος 6 ης Περιφέρειας Π.Ε. ν. Λάρισας Ελασσόνα, 7 Νοεμβρίου 2015

Διαβάστε περισσότερα

Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Νάουσας. Εθνικό Δίκτυο Σχολείων «Γεωργία και Περιβάλλον» Γαία αειφόρος. Γαία μήτρα ζωής. Αναζητώντας το ευ ζην.

Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Νάουσας. Εθνικό Δίκτυο Σχολείων «Γεωργία και Περιβάλλον» Γαία αειφόρος. Γαία μήτρα ζωής. Αναζητώντας το ευ ζην. Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Νάουσας Εθνικό Δίκτυο Σχολείων «Γεωργία και Περιβάλλον» Γαία αειφόρος. Γαία μήτρα ζωής. Αναζητώντας το ευ ζην. Νάουσα 2008 Περιβαλλοντική Εκπαίδευση & «Γεωργία» Ο περιβαλλοντικός

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΝΤΡΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΙΣΣΑΒΟΥ-ΕΛΑΣΣΟΝΑΣ

ΚΕΝΤΡΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΙΣΣΑΒΟΥ-ΕΛΑΣΣΟΝΑΣ ΚΕΝΤΡΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΙΣΣΑΒΟΥ-ΕΛΑΣΣΟΝΑΣ Τα μονοπάτια της πέτρας και του δάσους στον Κίσσαβο, Πρόγραμμα Π.Ε. του ΚΠΕ Κισσάβου Ελασσόνας Γκανάτσιος Ανδρέας, Αναπλ. Υπεύθυνος Σπανός Κώστας,

Διαβάστε περισσότερα

1 2 3 = = % 71,96% 28,04% 55,55% 44,45% 100%

1 2 3 = = % 71,96% 28,04% 55,55% 44,45% 100% 5.3.3.1.3. Ενθάρρυνση τουριστικών δραστηριοτήτων ΤΙΤΛΟΣ ΜΕΤΡΟΥ Ενθάρρυνση τουριστικών δραστηριοτήτων ΝΟΜΙΚΗ ΒΑΣΗ Άρθρα 52 (α) (iii) και 55 του Κανονισµού (EΚ) 1698/2005 Σηµείο 5.3.3.1.3 Παράρτηµα II του

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΤΥΠΟ ΥΛΙΚΟ 4 ης ΙΑΛΕΞΗΣ

ΕΝΤΥΠΟ ΥΛΙΚΟ 4 ης ΙΑΛΕΞΗΣ ΕΝΤΥΠΟ ΥΛΙΚΟ 4 ης ΙΑΛΕΞΗΣ ΑΓΡΟΤΟΥΡΙΣΜΟΣ Τα τελευταία χρόνια η ενδογενής ανάπτυξη, η αξιοποίηση δηλαδή του ενδογενούς φυσικού και πολιτιστικού πλούτου καθώς και του ανθρώπινου δυναµικού του κάθε τόπου,

Διαβάστε περισσότερα

ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ. Της Μαρίας Αποστόλα

ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ. Της Μαρίας Αποστόλα ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ Της Μαρίας Αποστόλα Η Ελλάδα υπήρξε από τους πρώτους δέκτες του Χριστιανισμού και τα μνημεία της ελληνικής ορθοδοξίας αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της εθνικής κληρονομιάς, αποτελώντας

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ ΣΤΙΣ ΑΓΡΟΤΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΚΑΙ ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ

ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ ΣΤΙΣ ΑΓΡΟΤΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΚΑΙ ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ 2007-2013 «ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΜΠΑΛΤΑΤΖΗΣ» (ΠΑΑ) Άξονας 3 3 ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ ΣΤΙΣ ΑΓΡΟΤΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΚΑΙ ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Ευρωπαϊκά Γεωπάρκα. Αγγελική Καμπάνη Βασιλική Καμπάνη Μαρία Καλέλλη Δέσποινα Πάνου

Ευρωπαϊκά Γεωπάρκα. Αγγελική Καμπάνη Βασιλική Καμπάνη Μαρία Καλέλλη Δέσποινα Πάνου Ευρωπαϊκά Γεωπάρκα Αγγελική Καμπάνη Βασιλική Καμπάνη Μαρία Καλέλλη Δέσποινα Πάνου Γεωπάρκο Ένα «Γεωπάρκο» είναι: μια περιοχή με καθορισμένα όρια, η οποία συνδυάζει μνημεία σημαντικής γεωλογικής αξίας καθώς

Διαβάστε περισσότερα

Η Διημερίδα υλοποείται στο πλαίσιο της Πράξης «Δράσεις Δια Βίου Μάθησης για το Περιβάλλον και την Αειφορία», μέσω του Επιχειρησιακού Προγράμματος

Η Διημερίδα υλοποείται στο πλαίσιο της Πράξης «Δράσεις Δια Βίου Μάθησης για το Περιβάλλον και την Αειφορία», μέσω του Επιχειρησιακού Προγράμματος Η Διημερίδα υλοποείται στο πλαίσιο της Πράξης «Δράσεις Δια Βίου Μάθησης για το Περιβάλλον και την Αειφορία», μέσω του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση», με τη συγχρηματοδότηση

Διαβάστε περισσότερα

Αλέξανδρος Νικολάου, ΒΠΠΓ

Αλέξανδρος Νικολάου, ΒΠΠΓ Αλέξανδρος Νικολάου, ΒΠΠΓ Στην αρχαϊκή εποχή εικάζεται ότι υπήρχε κάποιο είδος θεατρικής κατασκευής στο χώρο που βρίσκονται τα σημερινά ευρήματα του θεάτρου, ενώ στα κλασσικά χρόνια υπήρχε σίγουρα κάποια

Διαβάστε περισσότερα

Προγράμματα στην Περιβαλλοντική Εκπαίδευση και στην Εκπαίδευση για την Αειφορία. Έτος: 2008 2009

Προγράμματα στην Περιβαλλοντική Εκπαίδευση και στην Εκπαίδευση για την Αειφορία. Έτος: 2008 2009 Προγράμματα στην Περιβαλλοντική Εκπαίδευση και στην Εκπαίδευση για την Αειφορία 1. Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας Έτος: 2008 2009 Το πρόγραμμα είναι τριήμερο και απευθύνεται σε μαθητές Α/θμιας και Β/θμιας

Διαβάστε περισσότερα

Εφαρμογή της Οδηγίας ΣΠΕ και Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ)

Εφαρμογή της Οδηγίας ΣΠΕ και Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) Εφαρμογή της Οδηγίας ΣΠΕ και Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) Σταυρούλα Παπούλια Υπεύθυνη προστατευόμενων περιοχών Ελλ.Ορνιθολογικής Εταιρείας Νέες πολιτικές της ΕΕ για αειφορική ανάπτυξη ορθή διαχείριση

Διαβάστε περισσότερα

Κ.Π.Ε. Μακρινίτσας Σεμινάριο : Τα Πετρογέφυρα της Ελλάδας

Κ.Π.Ε. Μακρινίτσας Σεμινάριο : Τα Πετρογέφυρα της Ελλάδας ΚΕΝΤΡΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΟΝΙΤΣΑΣ ΠΡΑΜΑΝΤΩΝ Κ.Π.Ε. Μακρινίτσας Σεμινάριο : Τα Πετρογέφυρα της Ελλάδας Γεφύρι Η κατασκευή ενός γεφυριού είχε ανέκαθεν μεγάλη

Διαβάστε περισσότερα

32. Η Θεσσαλονίκη γνωρίζει μεγάλη ακμή

32. Η Θεσσαλονίκη γνωρίζει μεγάλη ακμή 32. Η Θεσσαλονίκη γνωρίζει μεγάλη ακμή Η Θεσσαλονίκη, από τα πρώτα βυζαντινά χρόνια, είναι η δεύτερη σημαντική πόλη της αυτοκρατορίας. Αναπτύσσει σπουδαία εμπορική, πνευματική και πολιτική κίνηση, την

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΩΓΡΑΦΟΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΓΟΡΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ

ΓΕΩΓΡΑΦΟΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΓΟΡΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ Ηµερίδα «Σπουδές στη Γεωγραφία και Προοπτικές Σταδιοδροµίας», Τµήµα Γεωγραφίας, Πανεπιστηµίου Αιγαίου, Αθήνα, 24 Φεβρουαρίου 2006. ΓΕΩΓΡΑΦΟΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΓΟΡΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ Παναγιώτης

Διαβάστε περισσότερα

Πολιτιστική Διαδρομή Φύσης και Πολιτισμού στον νομό Αιτωλοακαρνανίας»

Πολιτιστική Διαδρομή Φύσης και Πολιτισμού στον νομό Αιτωλοακαρνανίας» Πολιτιστική Διαδρομή Φύσης και Πολιτισμού στον νομό Αιτωλοακαρνανίας» 2 1. Τι είναι Πολιτιστική Διαδρομή; Η πολιτιστική διαδρομή είναι ένα εξειδικευμένο και επώνυμο προϊόν πολιτιστικού τουρισμού, το οποίο

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Γ 1 ο ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΟΡΑΜΑΤΙΣΜΟΥ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Γ 1 ο ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΟΡΑΜΑΤΙΣΜΟΥ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Γ 1 ο ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΟΡΑΜΑΤΙΣΜΟΥ 64 65 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Γ1 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ 1 ου ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΥ ΟΡΑΜΑΤΙΣΜΟΥ 66 67 Βoβούσα: ΤόποΣτις Ιδέες ιήµερο Εργαστήριο για τον Προσδιορισµό του Συλλογικού Οράµατος για την Βιώσιµη

Διαβάστε περισσότερα

Πανεπιστήμιο Αιγαίου

Πανεπιστήμιο Αιγαίου Πανεπιστήμιο Αιγαίου Δομή Απασχόλησης και Σταδιοδρομίας Γραφείο Διασύνδεσης ΕΝΤΥΠΟ ΓΙΑ ΤΟ ΠΡΟΦΙΛ ΤΟΥ ΑΠΟΦΟΙΤΟΥ ΚΑΙ ΤΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΑ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ Τμήμα Τίτλος Απόφοιτου: Αντικείμενο του τμήματος: Κατευθύνσεις

Διαβάστε περισσότερα

Επιμέλεια Διονυσία Πομώνη Κοινωνική Λειτουργός Προϊσταμένη τμήματος Κ.Α.Π.Η.

Επιμέλεια Διονυσία Πομώνη Κοινωνική Λειτουργός Προϊσταμένη τμήματος Κ.Α.Π.Η. ΔΗΜΟΣ ΑΓΙΩΝ ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ ΚΑΜΑΤΕΡΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΚΑΠΗ Επιμέλεια Διονυσία Πομώνη Κοινωνική Λειτουργός Προϊσταμένη τμήματος Κ.Α.Π.Η. ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Η αύξηση του πληθυσμού των μεγαλύτερων

Διαβάστε περισσότερα

ΜΟΛΥΒΟΣ ΕΦΤΑΛΟΥ - ΣΚΑΛΑ ΣΥΚΑΜΙΑΣ ΣΥΚΑΜΙΑ - ΛΕΠΕΤΥΜΝΟΣ ΑΡΓΕΝΟΣ - ΚΟΙΛΑΔΑ ΚΑΤΣΙΛΕΜΟΝΑ ΒΑΦΕΙΟΣ - ΜΟΛΥΒΟΣ

ΜΟΛΥΒΟΣ ΕΦΤΑΛΟΥ - ΣΚΑΛΑ ΣΥΚΑΜΙΑΣ ΣΥΚΑΜΙΑ - ΛΕΠΕΤΥΜΝΟΣ ΑΡΓΕΝΟΣ - ΚΟΙΛΑΔΑ ΚΑΤΣΙΛΕΜΟΝΑ ΒΑΦΕΙΟΣ - ΜΟΛΥΒΟΣ ΜΟΛΥΒΟΣ ΕΦΤΑΛΟΥ - ΣΚΑΛΑ ΣΥΚΑΜΙΑΣ ΣΥΚΑΜΙΑ - ΛΕΠΕΤΥΜΝΟΣ ΑΡΓΕΝΟΣ - ΚΟΙΛΑΔΑ ΚΑΤΣΙΛΕΜΟΝΑ ΒΑΦΕΙΟΣ - ΜΟΛΥΒΟΣ 1. ΜΟΛΥΒΟΣ ("Αλώνια") Αρχή διαδρομής Το σημείο έναρξης ή λήξης της διαδρομής. Η διαδρομή είναι κυκλική

Διαβάστε περισσότερα

Εκπαιδευτικά Παιχνίδια για παιδιά στη φύση

Εκπαιδευτικά Παιχνίδια για παιδιά στη φύση Εκπαιδευτικά Παιχνίδια για παιδιά στη φύση Πληροφορίες για την οργάνωση σχολικών εκδρομών περιβαλλοντικής εκπαίδευσης Kids And Nature Περιβαλλοντική Εκπαίδευση Ψυχαγωγία Φροντίδα Δημιουργική Απασχόληση

Διαβάστε περισσότερα

Η Επενδυτική Φυσιογνωµία της Περιφέρειας Θεσσαλίας - Ανάλυση σε επίπεδο νοµού

Η Επενδυτική Φυσιογνωµία της Περιφέρειας Θεσσαλίας - Ανάλυση σε επίπεδο νοµού Η Επενδυτική Φυσιογνωµία της Περιφέρειας Θεσσαλίας - Ανάλυση σε επίπεδο νοµού Νοµός Λάρισας Στο νοµό Λάρισας υπάρχουν αξιόλογες εκτάσεις κατάλληλες για την ανάπτυξη βιολογικής γεωργίας και κτηνοτροφίας

Διαβάστε περισσότερα

Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Ελευθερίου Κορδελιού και Βερτίσκου Εκπαιδευτικά Προγράμματα και Δράσεις

Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Ελευθερίου Κορδελιού και Βερτίσκου Εκπαιδευτικά Προγράμματα και Δράσεις www.kpe-thess.gr www.facebook.com/kpethess Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Ελευθερίου Κορδελιού και Βερτίσκου Εκπαιδευτικά Προγράμματα και Δράσεις Το ΚΠΕ Ελευθερίου Κορδελιού & Βερτίσκου Αποτελεί συνένωση,

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ

ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΕΙΔΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΠ 2000-2006 ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ 2000 2006 NOΕΜΒΡΙΟΣ 2006 2 ΑΞΟΝΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΔΗΜΟΣ ΜΑΣ. Γιώργος Ε 1

Ο ΔΗΜΟΣ ΜΑΣ. Γιώργος Ε 1 Ο ΔΗΜΟΣ ΜΑΣ Γιώργος Ε 1 ΣΩΤΗΡΑ ΑΜΜΟΧΩΣΤΟΥ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ Η Σωτήρα έχει Αγιολογική ονομασία: φέρει το όνομα του Σωτήρος Χριστού. Εξάλλου στις 6 Αυγούστου τελείται μεγάλο πανηγύρι κατά τη γιορτή της Μεταμορφώσεως

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ: Πρόσκληση Τριήμερου Σεμιναρίου Εκπαιδευτικών του Εθνικού Δικτύου Π.Ε «Τουρισμός και Περιβάλλον» στην περιοχή του ΚΠΕ Βεύης- Μελίτης με τίτλο:

ΘΕΜΑ: Πρόσκληση Τριήμερου Σεμιναρίου Εκπαιδευτικών του Εθνικού Δικτύου Π.Ε «Τουρισμός και Περιβάλλον» στην περιοχή του ΚΠΕ Βεύης- Μελίτης με τίτλο: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ & ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ, ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ Δ/ΝΣΗ Π/ΘΜΙΑΣ & Δ/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΚΕΝΤΡΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΒΕΥΗΣ ΜΕΛΙΤΗΣ Αρ. Πρωτ.: 36 Βεύη, 20-2-2014 Tαχ.

Διαβάστε περισσότερα

Κατά τη συνεδρίαση της 23ης Οκτωβρίου 2000, η Επιτροπή Πολιτιστικών Υποθέσεων ολοκλήρωσε την εξέταση του ανωτέρω σχεδίου ψηφίσµατος.

Κατά τη συνεδρίαση της 23ης Οκτωβρίου 2000, η Επιτροπή Πολιτιστικών Υποθέσεων ολοκλήρωσε την εξέταση του ανωτέρω σχεδίου ψηφίσµατος. ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ Bρυξέλλες, 27 Οκτωβρίου 2000 (3.0) (OR. fr) 2753/00 LIMITE CULTURE 69 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ της : Επιτροπής Πολιτιστικών Υποθέσεων συνεδρίαση : της 23.0.2000 αριθ. προηγ.

Διαβάστε περισσότερα

Αρχαϊκή εποχή. Πότε; Π.Χ ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ

Αρχαϊκή εποχή. Πότε; Π.Χ ΔΕΜΟΙΡΑΚΟΥ ΜΑΡΙΑ Αρχαϊκή εποχή 1 Πότε; 750 480 Π.Χ Τι εποχή είναι; 2 Εποχή προετοιμασίας και απαρχών : Οικονομικής Πολιτικής Πολιτιστικής εξέλιξης Πώς αντιμετωπίστηκε η κρίση του ομηρικού κόσμου στα μέσα του 8 ου αι π.χ.

Διαβάστε περισσότερα

H πόλη των Κορινθίων εποίκων και το λιµάνι τους, καθώς και τα αρχαιολογικά ίχνη όλων των προηγούµενων από αυτούς πολιτισµούς,

H πόλη των Κορινθίων εποίκων και το λιµάνι τους, καθώς και τα αρχαιολογικά ίχνη όλων των προηγούµενων από αυτούς πολιτισµούς, H πόλη των Κορινθίων εποίκων και το λιµάνι τους, καθώς και τα αρχαιολογικά ίχνη όλων των προηγούµενων από αυτούς πολιτισµούς, H αγορά της πόλης που ενέπνευσε στον Θουκυδίδη την παθολογία του πολέµου, H

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΝΤΡΟ ΠΡΟΛΗΨΗΣ «ΙΚΤΥΟ ΑΛΦΑ»

ΚΕΝΤΡΟ ΠΡΟΛΗΨΗΣ «ΙΚΤΥΟ ΑΛΦΑ» ΚΕΝΤΡΟ ΠΡΟΛΗΨΗΣ «ΙΚΤΥΟ ΑΛΦΑ» ΡΑΣΕΙΣ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ ΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2007 ΡΑΣΕΙΙΣ ΓΙΙΑ ΓΟΝΕΙΙΣ.. Αποδέκττεςς ~300 γονείίςς = 600 παιιδιιά ΟΜΑ ΕΣ ΓΟΝΕΩΝ ( ιάρκεια κάθε Οµάδας: 7-10 δίωρες εβδοµαδιαίες συναντήσεις).

Διαβάστε περισσότερα

Η ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΗΣ ALPHA BANK

Η ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΗΣ ALPHA BANK Η ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΗΣ ALPHA BANK Η σηµερινή φυσιογνωµία της Βιβλιοθήκης της Alpha Βank διαµορφώθηκε µετά το 2000 µε τη συγχώνευση της Alpha Τραπέζης Πίστεως µε την Ιονική Τράπεζα. Τότε και οι Βιβλιοθήκες των

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΠΕΙΡΑΙΑ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΔΟΜΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΠΕΙΡΑΙΑ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΔΟΜΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΠΕΙΡΑΙΑ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΔΟΜΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΩΝ ΣΠΟΥ ΑΣΤΩΝ: ΣΚΛΑΒΟΥΝΟΥ ΗΜΗΤΡΙΟΥ ΚΑΤΣΑΡΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΘΕΜΑ: ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ ΑΝΑΠΛΑΣΗΣ ΑΙΓΙΑΛΙΤΙ

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ. Αναδάσωση Το δάσος και οι κάτοικοί του Δάσος και νερό Περιαστικό δάσος

ΤΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ. Αναδάσωση Το δάσος και οι κάτοικοί του Δάσος και νερό Περιαστικό δάσος ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΟΥ ΘΑ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΟΥΝ ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΜΑΣ: Το πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Δάσος: Πηγή Νερού και Ζωής σχεδιάστηκε από την παιδαγωγική ομάδα του ΑΡΚΤΟΥΡΟΥ με στόχο την ευαισθητοποίηση

Διαβάστε περισσότερα

PROJECT 2017 ΟΜΑΔΑ: ΑΝΕΣΤΗΣ ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ ΧΡΥΣΟΥΛΑ ΜΙΧΟΠΟΥΛΟΥ ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΝΤΙΝΗ ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΟΣΧΟΦΙΔΗΣ

PROJECT 2017 ΟΜΑΔΑ: ΑΝΕΣΤΗΣ ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ ΧΡΥΣΟΥΛΑ ΜΙΧΟΠΟΥΛΟΥ ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΝΤΙΝΗ ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΟΣΧΟΦΙΔΗΣ PROJECT 2017 ΟΜΑΔΑ: ΑΝΕΣΤΗΣ ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ ΧΡΥΣΟΥΛΑ ΜΙΧΟΠΟΥΛΟΥ ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΝΤΙΝΗ ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΟΣΧΟΦΙΔΗΣ ΑΦΡΙΚΗ Η Αφρική είναι η δεύτερη σε έκταση και πληθυσμό ήπειρος της γης με πληθυσμό περίπου 1 δισ κατοίκους.

Διαβάστε περισσότερα

ΗΜΟΣ ΘΕΡΑΠΝΩΝ ΝΟΜΟΥ ΛΑΚΩΝΙΑΣ

ΗΜΟΣ ΘΕΡΑΠΝΩΝ ΝΟΜΟΥ ΛΑΚΩΝΙΑΣ ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗΣ ΓΕΩΠΟΝΩΝ ΠΥΡΟΠΛΗΚΤΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ ΧΟΡΗΓΟΣ ΚΟΙΝΩΦΕΛΕΣ Ι ΡΥΜΑ ΙΩΑΝΝΗ Σ. ΛΑΤΣΗ ΗΜΟΣ ΘΕΡΑΠΝΩΝ ΝΟΜΟΥ ΛΑΚΩΝΙΑΣ Τίτλος δράσης ιαχείριση και Εμπορία Αρωματικών και

Διαβάστε περισσότερα

Όνομα φοιτήτριας: Παπαστρατή Σοφία Αρχιτέκτων Μηχανικός Α.Π.Θ. Χειμερινό Εξάμηνο, Ακαδημαϊκό έτος

Όνομα φοιτήτριας: Παπαστρατή Σοφία Αρχιτέκτων Μηχανικός Α.Π.Θ. Χειμερινό Εξάμηνο, Ακαδημαϊκό έτος ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΔΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ Β : ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑ ΚΑΙ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ: Βιώσιμη πόλη. Η συνύπαρξη βαριάς βιομηχανίας-

Διαβάστε περισσότερα

2013-14. Αρωµατικά Φυτά: Επιχειρηµατική καλλιέργεια. ΕΛΛΗΝΟΒΡΕΤΑΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ ΕΝΗΛΙΚΩΝ www.bhc-training.gr

2013-14. Αρωµατικά Φυτά: Επιχειρηµατική καλλιέργεια. ΕΛΛΗΝΟΒΡΕΤΑΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ ΕΝΗΛΙΚΩΝ www.bhc-training.gr 2013-14 Αρωµατικά Φυτά: Επιχειρηµατική καλλιέργεια ΕΛΛΗΝΟΒΡΕΤΑΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ ΕΝΗΛΙΚΩΝ www.bhc-training.gr Σεμινάριο Αρωµατικά Φυτά: Επιχειρηµατική Καλλιέργεια Εισαγωγή Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΔΗΜΟΣ ΝΟΤΙΑΣ ΚΥΝΟΥΡΙΑΣ ΣΤΟ ΔΡΟΜΟ ΓΙΑ ΤΟ ΔΗΜΟ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ

Ο ΔΗΜΟΣ ΝΟΤΙΑΣ ΚΥΝΟΥΡΙΑΣ ΣΤΟ ΔΡΟΜΟ ΓΙΑ ΤΟ ΔΗΜΟ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Ο ΔΗΜΟΣ ΝΟΤΙΑΣ ΚΥΝΟΥΡΙΑΣ ΣΤΟ ΔΡΟΜΟ ΓΙΑ ΤΟ ΔΗΜΟ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ ΕΛΕΝΗ ΜΑΙΣΤΡΟΥ 1 Η ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΚΑΙ ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ ΩΣ ΕΡΓΑΛΕΙΟ ΒΙΩΣΙΜΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Γενικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης. Ειδικά Πλαίσια για. Βιομηχανία

Γενικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης. Ειδικά Πλαίσια για. Βιομηχανία ΗΜΕΡΙΔΑ TEE «Ορυκτός Πλούτος και Τοπικές Κοινωνίες» Θέμα: Χωρικός Σχεδιασμός και Αξιοποίηση Ορυκτού Πλούτου: Συγκλίσεις και αποκλίσεις μεταξύ χωρικών επιπέδων Κάρκα Λένα Αρχιτέκτων Μηχ Ε.Μ.Π. - Δρ Γεωγραφίας

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΑΛ ΜΑΚΡΥΝΕΙΑΣ Α ΤΑΞΗ Η ομάδα μας

ΕΠΑΛ ΜΑΚΡΥΝΕΙΑΣ Α ΤΑΞΗ Η ομάδα μας ΕΠΑΛ ΜΑΚΡΥΝΕΙΑΣ Α ΤΑΞΗ 2014-15 Η ομάδα μας Μαθητές: Αλπέντζος Θωμάς Αλπέντζος Άγγελος Κοτζάι Δημήτριος Καραδήμας Νεκτάριος Κουζέλης Δημήτριος Κουζέλης Κων/νος Αδαμόπουλος Κων/νος Θεοδωρόπουλος Αθανάσιος

Διαβάστε περισσότερα

Το Τραγούδι της Γης του Στράτη Μυριβήλη

Το Τραγούδι της Γης του Στράτη Μυριβήλη Το Τραγούδι της Γης του Στράτη Μυριβήλη Θεατρικές Παραστάσεις στα νησιά του Βορείου Αιγαίου Λήμνος, Λέσβος, Χίος Καλοκαίρι 2014 «Ένα τραγούδι γυρεύουμε. Το τραγούδι των τραγουδιών καρτερούμε. Το τραγούδι

Διαβάστε περισσότερα