Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α

Transcript

1 Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α Αφιερώνεται σε όλους εκείνους που με την αγάπη και την αλληλεγγύη τους κάνουν σκοπό της ζωής τους την προσφορά στον συνάνθρωπο. ΓΙΑ ΝΑ ΜΕ ΘΥΜΑΣΑΙ ΜΗΝΥΜΑ ΠΡΟΕΔΡΟΥ I. ΑΡΚΑΣ Το πρόβλημα της υπερασβαισταιμίας στην καθημερινή πράξη Τι είναι η Χρόνια Νεφρική Νόσος; Η 1η Νοέμβρη ως Πανελλήνια Ημέρα Δωρεάς Οργάνων A. ΜΠΟΤΣΑ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΙ αγώνες ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΠANEΥΡΩΠΑΪΚΟΙ αγωνες ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΙ αγωνες ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ εκδηλώσεις ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΑΝΑΓΓΕΛΙΑ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗΣ Δώστε τη δωρεά σας στον Σύλλογο Αρ. Τραπ. Λογαριασμού ALPHA BANK ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ Πανελλήνιος Αθλητικός Σύλλογος Μεταμοσχευμένων Φαραντάτων , Αμπελόκηποι τηλ.: φαξ.: Εκδότης: Αρκάς Ιωάννης Σε περίπτωση αναδημοσίευσης παρακαλούμε να αναφέρεται ως πηγή προέλευσης «Ο ΔΡΟΜΕΑΣ» Πρόεδρος Αρκάς Ιωάννης Αντιπρόεδρος Μαντέλος Παναγιώτης Γ. Γραμματέας Μπότσα Αθανασία Ταμίας Ξένος Χρηστος Γεν. Έφορος Αθλημάτων Καλός Κωνσταντίνος ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΕΚΤΥΠΩΣΗΣ - ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟ "Fudu Creations" Ιωάννης Κλεάνθη Φουντουλάκης Λάρνακος 72, Ν.Φιλαδέλφεια τηλ.: cliff@ath.forthnet.gr Έτος Ιδρύσεως dromeas@windowslive.com Τα ενυπόγραφα άρθρα δεν εκφράζουν υποχρεωτικά τις απόψεις του «ΔΡΟΜΕΑ». Εκδίδεται σε αντίτυπα. 5

2 Αν έρθει η στιγμή που ο γιατρός διαγνώσει ότι ο εγκέφαλός μου έχει νεκρωθεί και ότι καμμία λειτουργία του δεν θα επανέλθει τότε η ζωή μου θα έχει τελειώσει Όταν αυτο συμβει δεν θέλω να αφήσω κάποιους αβοήθητους. Δεν θέλω το κρεββάτι μου να γίνει κρεβάτι θανάτου, αλλά πηγή ζωής. Δώστε σε έναν όμορφο άνδρα τα μάτια μου, που ποτέ δεν είδε την όμορφη ανατολή, που ποτέ δεν είδε ένα παιδικό πρόσωπο, ή τον έρωτα στα μάτια μίας γυναίκας. Δώστε την καρδιά μου, σ έναν άνθρωπο που περνά ατελείωτες ημέρες πόνου. Δώστε το αίμα μου, στον έφηβο που θα το χρειαστεί, μετά από ατύχημα, γιατι πρέπει να ζήσει και να δει τα εγγόνια του να παίζουν. Δώστε τα νεφρά μου σε κάποιον που εξαντλείται μέρα παρά μέρα συνδεδεμένος σ ένα μηχάνημα. Πάρτε τα κόκκαλα μου, κάθε μυ και ίνα, κάθε μου νεύρο και ιστό και βρείτε τρόπο ένα ανάπηρο παιδί να περπατήσει. Ερευνήστε κάθε γωνιά του μυαλού μου. Πάρτε τα κυτταρά μου και αφήστε να περιμένουν γιατί κάποια μέρα ένα άφωνο αγόρι θα ξεφωνίσει στο φτερούγισμα μιας νυχτερίδας κι ένα κορίτσι, θα ακούσει τoν ήχο της βροχής στα παραθυρά του. Αν πρέπει να ενταφιάσετε κάτι, ας είναι τα λάθη μου, oι αδυναμίες μου και όλες μου οι προκαταλήψεις απέναντι στον συνάνθρωπό μου. Δώστε την ψυχή μου στον θεό και τα όργανα μου για τη σωτηρία των συνανθρώπων μου. Εάν κάνετε όλα αυτά εγώ θα ζω για πάντα. Robert Test (Δωρητής Οργάνων)

3 Μήνυμα Προέδρου του Δ.Σ. Ιωάννης Αρκάς Πρόεδρος του Πανελλήνιου Αθλητικού Συλλόγου Μεταμοσχευμένων «ΔΡΟΜΕΑΣ» ΟΔΗΓΙΕΣ προς Ναυτιλομένους και Υπεύθυνους Έχω υπ όψιν μου 2 ιστορίες, Η πρώτη είναι ανέκδοτο και η δεύτερη είναι αληθινή και συνέβη γύρω στο 85 κατά τη διάρκεια του εργασιακού μου βίου ως ελεύθερου επαγγελματία. Θα σας τις διηγηθώ εν συντομία διότι νομίζω αντικατοπτρίζουν κάποιες πραγματικότητες του σήμερα. Ανέκδοτο: Ήταν κάποτε ένα ζευγάρι που είχαν σοβαρά οικονομικά προβλήματα. Είχε λοιπόν δανειστεί ο σύζυγος από τον γείτονα απέναντι 500, για να αντεπεξέλθει. Όμως, το φερνε βαρέως, όταν έβλεπε κάθε πρωί τον γείτονά και δεν μπορούσε να τον αποπληρώσει. Κάποιο βράδυ, λοιπόν, που στριφογύριζε στο κρεβάτι και ξεφυσούσε από την στεναχώρια του, σηκώνεται η γυναίκα του, ανοίγει το παράθυρο και φωνάζει απέναντι στον γείτονα: μπαρμπα-γιώργο ο άντρας μου σου χρωστάει 500 ; τον ρωτάει. Ναι της λέει ο άνθρωπος. Να ξέρεις ότι δε θα σου τα δώσει τώρα κοντά του απαντάει η γυναίκα, κλείνει το παράθυρο και απευθύνεται στον άντρα της. Τώρα άνδρα μου κοιμήσου εσύ και άσε να μη κοιμάται ο μπαρμπα-γιώργος. Πραγματική ιστορία: Κάποιος επιχειρηματίας από τη Βόρεια Ελλάδα κατέβηκε στην Αθήνα για να αγοράσει πρώτες ύλες και εμπορεύματα για την επιχείρηση του και απευθύνθηκε σε πέντε μεγάλες βιομηχανίες των Αθηνών για τις αγορές του. Ήταν Παρασκευή και ερχόταν Σαββατοκύριακο. Αφού έβαζε τις παραγγελίες και φόρτωνε τα εμπορεύματα ερχόταν η ώρα της πληρωμής. Έκεί εβγαλε το μπλοκ επιταγών και συμπλήρωνε την επιταγή. Ο Αθηναίος επιχειρηματίας είχε αντίρρηση και του ζητούσε μετρητά με τη δικαιολογία ότι δεν τον ήξερε τι ρόλο παίζει στην αγορά. Ο Βορειοελλαδίτης του έλεγε και τον έπειθε ότι τα εμπορεύματα δε θα πήγαιναν Θεσσαλονίκη αμέσως αλλά θα συγκεντρώνονταν σε μία αποθήκη των Αθηνών με συγκεκριμένη διεύθυνση και μετά θα αναχωρούσαν. Η δε επιταγή που έδινε ήταν μόνο τριών ημερών και έληγε τη Δευτέρα οπότε φαινόταν ότι όλα ήταν υπό έλεγχο και η κατάσταση έβαινε ομαλά. Με αυτόν τον τρόπο κατάφερε και πήρε εμπορεύματα πολλών εκατομμυρίων και όπως θα καταλάβατε εξαφανίστηκε προς άγνωστη κατεύθυνση. Οι επιταγές που έληξαν την Δευτέρα σφραγίστηκαν και δεν πληρώθηκαν ποτέ και ο επιχειρηματίας εξαφανισμένος για περίπου πέντε χρόνια. Αφού πέρασε η πενταετία, ο επιχειρηματίας εμφανίστηκε πάλι στην Αθήνα και ξαναπήγε με άνεση στους ίδιους προμηθευτές του και με περισσό θράσος ξαναζητούσε εμπορεύματα. Οι προμηθευτές του όπως ήταν φυσικό εξεμάνησαν και ήταν έτοιμοι ακόμα και να χειροδικήσουν. Αυτός ατάραχος τους είπε: Παιδιά, δίκαιο έχετε αλλά ήταν έτσι η κατάσταση που με οδήγησε σε αυτήν την πράξη, όμως είμαι διατεθειμένος να σας δώσω το 30% του χρέους μου και ό,τι εμπορεύματα πάρω θα τα πληρώσω επιτόπου και μετρητά. Οι προμηθευτές του συμφώνησαν αμέσως, ξεχρέωσε και πήρε και τα εμπορεύματα που ήθελε και έγινε και ο καλύτερος και πιο αξιόπιστος πελάτης και οι προμηθευτές βγάλανε πολλά χρήματα από αυτόν. Από το μηδέν έγινε μεγάλος και τρανός και τώρα είναι γνωστός και αξιόπιστος. Με αυτά τα αφηγήματα θέλω να επισημάνω ότι στις περισσότερος περιπτώσεις κανείς δε θέλει να γίνει απατεώνας ή να χρωστάει χρήματα αλλά με καλό χειρισμό και σωστή αντιμετώπιση των προβλημάτων του μπορεί να φέρει το σωστό αποτέλεσμα χωρίς μεγάλες απώλειες και για τα δύο μέρη. Όπως καταλάβατε, φωτογραφίζω με απλοϊκό τρόπο την κατάσταση της Ελάδας μας αυτή τη στιγμή και πιστεύω ότι στη συγκεκριμένη περίοδο που διανύουμε δεν χρειαζόμαστε ανθρώπους με πτυχία από το London School of Economics ή το Harvard για να μας σώσουν. Χρειαζόμαστε ανθρώπους της πιάτσας με επιχειρηματική εμπειρία και άνεση στις συναλλαγές με συγκεκριμένη οικονομική σκέψη όσον αφορά συμφωνίες και ικανότητα δράσης στην υλοποίηση των οικονομικών συμφωνιών. Οι Έλληνες, πιστεύω, άσχετα με την δράση των εκάστοτε πολιτικών τους μέχρι τώρα δεν θέλουν να φάνε τα λεφτά από τους δανειστές τους σε καμία περίπτωση. Έχουν την περηφάνια τους και δεν έχουν χάσει την τιμή τους. Αυτό που χρειάζονται είναι σωστοί άνθρωποι της αγοράς στις σωστές θέσεις να συμμαζέψουν το τερατώδες κράτος και με κατάλληλους χειρισμούς να αλλάξουνε άρδην την ρότα του καραβιού με διαφάνεια, με ισοτιμία και ισοπολιτεία για όλους. Να πείσουν τους δανειστές μας χωρίς να πιέσουν άλλο τον λαό με αυτό τον βάναυσο τρόπο και να ξεπληρώσουμε το χρέος. Πρέπει να ποντάρουμε στον Λαό μας και όχι στο Χρέος μας. Είναι τελικά και απλό αλλά και όχι τόσο δύσκολο όσο φαίνεται. Δεν θέλει κόπο, θέλει τρόπο. Ας αλλάξουμε πορεία εδώ και τώρα και ας αφήσουμε τον λαό μας να δείξει τις πραγματικές του δυνατότητες χωρίς να σταγγαλίζουμε τα οράματα και τις ικανότητες του. Τότε μόνο θα βγούμε από την κρίση με τιμή και αξιοπρέπεια. Μην καθυστερείτε Κύριοι της κυβέρνησης, στηρίξτε τον Έλληνα πολίτη και σταματήστε την οικονομική του σύνθλιψη αν θέλετε να δράσει και να μεγαλουργήσει. Δεν του αξίζει ο χλευασμός και η λοιδωρία αλλά η πραγματική του θέση στο ευρωπαϊκό στερέωμα. Στο φινάλε δεν είμαστε εμείς σε τόσο πολύ χειρότερη θέση απο τους δανειστές μας. Κάτι μου λέει ότι αυτοί ειναι σε τέλεια σύγχυση και φαίνεται πως με έναν καλό διαπραγματευτή απο μέρους μας, μπορούμε να πετύχουμε συμβιβασμούς στα μέτρα μας, εύκολα. Αγάντα Συνέλληνες και ο ήλιος θα λάμψει και πάλι για μας και τα παιδιά μας. Ιωάννης Αρκάς Πρόεδρος του ΔΡΟΜΕΑ Οικονομολόγος Ιωάννης Αρκάς

4

5

6 Το πρόβλημα της υπερασβαισταιμίας στην καθημερινή πράξη Γιωτάκος κ., Γωνιωτάκη Ε., Μερτζάνος Ε., Παραράς Μ. Διευθυντής : Μ. Παραράς Από το Γ' Παθολογικό Τμήμα του θεραπευτηρίου Ο ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ. Αναδημοσίευση απο το περιοδικό Focus Τα τελευταία χρόνια, η αυτοματοποίηση των βιοχημικών εξετάσεων με τις μαζικές απαντήσεις του αναλυτή, διευκόλυνε τη διάγνωση των μεταβολικών διαταραχών του ασβεστίου σε ασυμπτωματικό στάδιο. Αποτέλεσμα ήταν η εφαρμογή προληπτικής θεραπείας και ο περιορισμός του αριθμού των συμπτωματικών αρρώστων, με ακραίες τιμές υπερασβεστιαιμίας. Για το λόγο αυτό επιβάλλεται παρακολούθηση του χρονίως πάσχοντος από τον οικογενειακό του γιατρό ή το νοσηλευτικό ίδρυμα, όπου ο προηγούμενος είχε νοσηλευτεί για πρώτη φορά. Η αλληλοενημέρωση αρρώστου και γιατρού γύρω από τις επιπλοκές του νοσήματος ή της θεραπείας, μειώνει ασφαλώς την ανάγκη νοσοκομειακής περίθαλψης. Για την πρόκληση της μεταβολικής διαταραχής του ασβεστίου, υπεύθυνο και βιολογικά δραστικό είναι το υπό μορφήν ιόντος κλάσμα του, υπολογιζόμενο στο 40-47% του ολικού υπάρχοντος στοιχείου στον ορό του αίματος. Το ιονισμένο ασβέστιο ευρίσκεται υπό τον έλεγχο ποικίλων ομοιοστατικών μηχανισμών, όπως η παραθορμόνη, η καλσιτονίνη και η βιταμίνη D με τους μεταβολίτες της. Το ποσοστό του ιονισμένου ασβεστίου, αυξομειώνεται κατ' αντίστροφο λόγο προς το ph του αίματος. Αντίθετα σε περιπτώσεις υπολευκωματιναιμίας, τούτο παραμένει φυσιολογικό και συνεπώς ο άρρωστος ασυμπτωματικός, παρά το ό,τι εν προκειμένω, το ολικό ασβέστιο ορού του αίματος παρουσιάζεται μειωμένο. Για να παραμένει φυσιολογικό το επίιπεδο του ιονισμένου ασβεστίου στον ορό, θα πρέπει να υπάρχει ισορροπία ανάμεσα στην απορρόφηση του στοιχείου από το γαστρεντερικό σύστημα, την εναπόθεση του στα οστά και την απέκκρισή του από τους νεφρούς. Η απορρόφηση του ασβεστίου από το γαστρεντερικό σύστημα, γίνεται υπό την επίδραση της βιταμίνης D και των μεταβολιτών της. Αντίστοιχα, η εναπόθεση του ασβεστίου στα οστά και η απελευθέρωσή του, πραγματοποιείται με την δραστηριότητα της παραθορμόνης και της βιταμίνης D. Η απέκκριση τέλος του ασβεστίου με τα ούρα,χαρακτηρίζεται από την κατά ένα 10 μέρος διήθησή του με αυτά και την κατά ένα άλλο, επαναρρόφησή του στα ουροφόρα σωληνάρια. Σε συνηθισμένες καταστάσεις, το 99% του διηθούμενου ασβεστίου στα ούρα επαναρροφάται στα εγγύς ουροφόρα σωληνάρια, στην αγκύλη του HENLE και στα τελικά ουροφόρα σωληνάρια. Η επαναρρόφηση του ασβεστίου στα δύο πρώτα τμήματα των ουροφόρων σωληναρίων, συνδέεται με εκείνη του νατρίου. Συνεπώς κάθε παράγων που επηρεάζει την επαναρρόφηση του νατρίου στα ουροφόρα σωληνάρια, μεταβάλλει και αυτήν του ασβεστίου. Στον τελικό Για να παραμένει φυσιολογικό το επίπεδο του ιονισμένου ασβεστίου στον ορό, θα πρέπει να υπάρχει ισορροπία ανάμεσα στην απορρόφηση του στοιχείου από το γαστρεντερικό σύστημα, την εναπόθεση του στα οστά και την απέκκρισή του από τους νεφρούς. όμως νεφρώνα, όπου το ασβέστιο μεταφέρεται ανεξάρτητα από το νάτριο, τούτο επηρεάζεται μόνον από τη δραστηριότητα της παραθορμόνης. Αιτιολογία της υπερασβεστιαιμίας Η υπερασβεστιαιμία αποτελεί συχνή διαταραχή το μεταβολισμού του ασβεστίου. Κατά 80% οφείλεται σε πρωτοπαθή υπερθυρεοειδισμό και κακοήθειες,ενώ το υπόλοιπο 20% αφορά νοσήματα ποικίλης αιτιολογίας (Πίνακας Ι) Η υπερβολική και απρόσφορη έκκριση παραθορμόνης στον πρωτοπαθή υπερπαραθυρεοει-δισμό,οφείλεται είτε σε αδένωμα (85%) είτε σε υπερπλασία (15%) ή πολύ σπάνια σε καρκίνωμα(1%). Ενδέχεται όμως η αύξηση της παραθορμόνης να συνιστά αποτέλεσμα υπερπαραθυρεοειδισμού, στο πλαίσιο πολλαπλής ενδοκρινικής νεοπλασίας (ΜΕΝ Ι και ΙΙ). Η υπερασβεστιαιμία αποτελεί την πιο συχνή και επείγουσα κατάσταση στην Ογκολογία. Η ανωτέρω αναπτύσσεται, όταν το ποσοστό του κινητοποιούμενου από τα οστά ασβεστίου, υπερβαίνει τον ουδό της απέκκρισής του δια των νεφρών.

7 Νεοπλασίες, συνοδευόμενες συχνά από υπερασβεστιαιμία, είναι οι ακόλουθες; 1. Καρκίνωμα του μαστού 2. Καρκίνωμα του πνεύμονα, παγκρέατος, ωοθήκης, ουροδόχου κύστης, μήτρας, κόλπου, στομάχου, παχέος εντέρου, πέους, προστάτη, παρωτίδας. 3. Φαιοχρωμοκύττωμα 4. Πολλαπλούν μυέλωμα 5. Καρκίνωμα εκ πλακωδών κυττάρων κεφαλής, τραχήλου και οισοφάγου 6. Καρκίνωμα των παραθυρεοειδών αδένων 7. Καρκίνωμα του θυρεοειδούς 8. Λέμφωμα (HTLV-1, HODGKIN'S, BURKITT'S) 9. Λευχαιμίες (οξεία μυελοβλαστική, χρονία λεμφογενής) 10. Λειομυοβλάστωμα ραβδομυοσάρκωμα 11. Ραβδομυόλυση Μολονότι ποσοστό άνω του 80% των νεοπλασματικών αρρώστων με υπερασβεστιαιμία εμφανίζει οστικές μεταστάσεις ή έκταση της οστικής νόσου δεν σχετίζεται προς το επίπεδο της υπάρχουσας υπερασβεστιαιμίας. Αναφέρεται ότι κατά τη διάρκεια της νεοπλασματικής νόσου του μαστού, ποσοστό 40-50% των ασθενών με οστικές μεταστάσεις, θα αναπτύξει υπερασβεστιαιμία. Κατ' άλλους η εμφάνιση υπερασβεστιαιμίας συνιστά γενικά δείκτη προοδευτικής επιδείνωσης της νόσου. Έχει πάντως διαπιστωθεί πως άρρωστες με νεοπλασία του μαστού και δευτεροπαθείς εντοπίσεις- περιλαμβάνομένου του σκελετού, εμφανίζουν υπερασβεστιαιμία, μόλις αρχίσουν ορμονοθεραπεία. Σχετικώς, τα οιστρογόνα και τα αντι-οιστρογόνα διεγείρουν τα καρκινωματώδη κύταρρα του μαστού προς παραγωγή οστεολυτικών ουσιών, με συνέπεια την αύξηση της οστικής απορρόφησης. Γι αυτό και λίγες ημέρες μετά από την έναρξη της ορμονοθεραπείας για τις δευτεροπαθείς εντοοπίσεις της νόσου, οι άρρωστες με νεοπλασία του μαστού μπορεί να εμφανίσουν αύξηση της τιμής του ασβεστίου στον ορό και εντονότερους οστικούς πόνους. Στην περίπτωση αυτή η ορμονοθεραπεία καθυστερεί προσωρινά, μέχρις ότου διορθωθεί η υπερασβεστιαιμία και επαναρχίζει στη συνέχεια. ΠΙΝΑΚΑΣ Ι Α) Πρωτοπαθής υπερπαραθυρεοειδισμός (45%) Β) Κακοήθη νοσήματα (35%) Γ) Ποικίλα αίτια (20%) - Ενδοκρινοπάθειες Θυρεοτοξίκωση Νόσος του ADDISON Φαιοχρωμοκύττωμα Μεγαλακρία VIPOMAS - Φάρμακα Δηλητηρίαση με βιταμίνη A ή D Θειαζίκες MILK ALKALI SYNDROME Λίθιο Οιστρογόνα Αντι-οιστρογόνα Ισοτρετινοϊνη - Νεφροπάθειες Οξεία νεφρική ανεπάρκεια (φάση διούρησης) Χρόνια νεφρική ανεπάρκεια. Επιπλοκές μετά από μεταμόσχευση νεφρού -Κοκκιωματώδεις νόσοι Υποφωσφοραιμία (σαρκοείδωση, φυματίωση, ηωσινόφιλο κοκκίωμα, βηρυλλίωση, ιστοπλάσμωση, κοκκιδιοειδομύκωση, κοκκιώματα από σιλικόνη κ.λ.π.) - AIDS, γενικευμένη καντιντίαση, γενικευμένη λοίμωξη από κυτταρομεγαλοϊό. Σύνδρομο LAUNDRY GUILLAIN BARRE. - Ακινητοποίηση επί μακρόν - Διαταραχές των λευκωμάτων του ορού (καρκίνος, ηπατική ανεπάρκεια, νεφρωσικό σύνδρομο, σύνδρομο δυσαπορρόφησης) - Ιδιοπαθώς σε παιδιά (σύνδρομο WILLIAMS, οικογενής υπασβεστιουρική υπερασβεστιαιμία). Στην πλειονότητα των αρρώστων με δευτεροπαθείς εντοπίσεις, η οστική απορρόφηση λαμβάνει χώρα όταν η κακοήθη μεταστατικά κύτταρα στα οστά αρχίσουν να παράγουν χυμικές ουσίες, που με τη σειρά τους διεγείρουν την οστεοκλαστική δραστηριότητα, προκαλώντας υπερασβεστιαιμία. Υπάρχουν όμως συμπαγείς κακοήθεις όγκοι οι οποίοι παρά το γεγονός ότι δεν παρουσιάζουν οστικές εντοπίσεις, συνοδεύονται εντούτοις σε ποσοστό 20% περίπου των περιπτώσεων από υπερασβεστιαιμία. 11

8 μία. Η ως άνω κατάσταση αποδίδεται στην κυκλοφορία ουσιών, που προσομοιάζουν της παραθορμόνης και των κυτοκινών και εκκρίνονται από τα καρκινωματώδη κύτταρα. Η σοβαρή υπερασβεστιαιμία και η οστική απορρόφηση στο πολλαπλούν μυέλωμα και στο λέμφωμα από HTLV-1, οφείλονται σε δυνητικώς κυκλοφορούντα οστεολυτικά πεπτίδια (παράγοντες οστεοκλαστικής δραστηριότητας). Ειδικότερα, στο μεν πολλαπλούν μυέλωμα παράγονται κυτοκίνες (π.χ ιντερλευκίνη-1) από τα παθολογικά πλασμοκύτταρα,ενώ στο λέμφωμα από HTLV-1 φαίνεται πως κυκλοφορούν έκτοπα παραγόμενοι οστεοτροφικοί παράγοντες (παράγοντες οστεοκλαστικής δραστηριότητας,αυξητικός παράγων αποικιών, γ-ιντερφερόνη και ενεργός βιταμίνη D με τους μεταβολίτες της). Γενικά, οι μηχανισμοί ανάπτυξης υπερασβεστιαιμίας στους κακοήθεις όγκους, είναι οι ακόλουθοι : 1. Η χυμική υπερασβεστιαιμία 2. Οι πολλαπλές νεοπλασματικές οστικές εντοπίσεις, και 3. Η αυξημένη οστεολυτική δραστηριότητα. Ο τελευταίος μηχανισμός θα πρέπει να συνοδεύεται : ή α) από νεφρική δυσλειτουργία, όπως στο πολλαπλούν μυέλωμα (μειωμένη σπειραματική διήθηση) (γιαυτό το λόγο απουσιάζει η υπερασβεστιαιμία σε ορισμένες περιπτώσεις πολλαπλού μυελώματος, παρά την ανεύρεση παραγόντων οστεοκλαστικής δραστηριότητας) ή β) από αυξημένη εντερική απορρόφηση ασβεστίου, όπως σε μερικά λεμφώματα. Κλινική εικόνα υπερασβεστιαιμίας Ο άρρωστος με υποερασβεστιαιμία μπορεί να είναι ασυμπτωματικός ή να παρουσιάζει μη ειδική συμπτωματολογία (Πίνακας ΙΙ). Ο αιφνίδιος θάνατος από καρδιακή αρρυθμία επισυμβαίνει σε απότομη αύξηση της τιμής του ασβεστίου στο ορό του αίματος. Αν εξαιρεθούν οι άρρωστοι με καρκίνο των παραθυρεοειδών αδένων, που ζουν με συμπτώματα χρόνιας υπερασβεστιαιμίας, όλοι οι άλλοι καρκινοπαθείς με υπερασβεστιαιμία, σπάνια επιβιώνουν αρκετά, για να μεταπέσουν σε χρονιότητα. Εργαστηριακώς θεωρείται απαραίτητος ο προσδιορισμός στο αίμα του φωσφόρου, της αλκαλικής φωσφατάσης των υπολοίπων ηλεκτρολυτών, της ουρίας, της κρεατινίνης και των λευκωμάτων. Σε περιπτώσεις πολλαπλού μυελώματος, απαιτείται σαφής διάκριση της υπερασβεστιαιμίας λόγω αύξησης του ιονισμένου ασβεστίου, από εκείνη συνεπεία ανώμαλης σύνδεσης του ασβεστίου με τις παραπρωτεϊνες. Σε κακώς διατρεφόμενους αρρώστους, θα πρέπει -επίσης- να συνεκτιμηθεί η τυχόν συνυπάρχουσα υπολευκωματιναιμία, ειδικά δε στις περιπτώσεις εκείνες με εμφανή την συμπτωματολογία της υπερασβεστιαιμίας, αλλά με ασβέστιο ορού φυσιολογικό. Στην χημική υπερασβεστιαιμία ανευρίσκεται χαμηλή τιμή παραθορμόνης στον ορό του αίματος, ελαφρά μεταβολική αλκάλωση, υποφωσφοραιμία, χαμηλή παραγωγή 1,25 διϋδροξυβιταμίνης D, αυξημένη απέκκριση μονοφωσφορικής κυκλικής αδενοσίνης με τα ούρα και αυξημένη οστική αλκαλική φωσφατάση. Δεν υπάρχει εξάλλου απώλεια διττανθρακικών από τους νεφρούς. Το σύνδρομο, που κλινικά μοιάζει με εκείνο του υπερπαραθυρεοειδισμού, οφείλεται σε έκτοπη παραγωγή πεπτιδίου, δομικώς προόμοιου της παραθορμόνης. Να σημειωθεί ότι υπερασβεστιαιμία από έκτοπη παραγωγή αληθούς παραθορμόνης, αναφέρεται στη βιβλιογραφία σε μια μόνο περίπτωση (μικροκυτταρικού νεοπλασματος του πνεύμονα). Χυμική υπερασβεστιαιμία από πεπτίδιο προσόμοιο της παραθορμόνης, παρατηρείται στο 50% των περιπτώσεων καρκινώματος εκ πλακωδών κυττάρων στην περιοχή της κεφαλής, του τραχήλου, του πνεύμονα και του οισοφάγου. Σήμερα δεχόμεθα πως στις περισσότερες περιπτώσεις χυμικής υπερασβεστιαιμίας με πιθανή έκτοπη παραγωγή σχετικού προς την παραθορμόνη πεπτιδίου, οι παραγόμενες προσόμοιες της [παραθορμόνης ουσίες συνδέονται με τους υποδοχείς της γνήσιας παραθορμόνης. Ως υπεύθυνες ουσίες για την υπερασβεστιαιμία με τον μηχανισμό της αυξημένης οστεολυτικής δραστηριότητας κυρίως σε καρκινώματα πνεύμονα, νεφρού, παγκρέατος και ωοθηκών,θεωρούνται οι οστεολυτικές προσταγλανδίνες της σειράς Ε, αυξητικοί παράγοντες που μεταμορφώνουν πολυπεπτίδια ώστε να αλλάζουν τον φαινότυπο του κυττάρου (TGFs), ο παράγων νέκρωσης του όγκου (TNF), η ιντερλευκίνη -1,ένας παράγων με αυξητική δραστηριότητα σε αποικίες κυττάρων (CSA) και ο μεταβολίτης της βιταμίνης D, 1,25-(ΟΗ)2D. Ορισμένες από τις ως άνω ουσίες, όπως ο TNF και η ιντερλευκίνη 1, παράγονται και από τα ανοσοποιητικά κύτταρα του αρρώστου, τα οποία έχουν διεγερθεί από το νεόπλασμα. Όσον αφορά τέλος την υπερασβεστιαιμία λόγω εκτεταμένων οστικών εντοπίσεων του νεοπλάσματος, θα πρέπει να γίνει σαφές ότι αυτή οφείλεται όχι μόνο στην άμεση νεοπλασματική οστική καταστροφή, αλλά και στην απελευθέρωση οστεολυτικών ουσιών (TGFs, TNF, iντερλευκίνη-1, προσταγλανδίνες κλπ) από τα κακοήθη νεοπλασματικά κύτταρα. ΠΙΝΑΚΑΣ ΙI ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΥΠΕΡΑΣΒΕΣΤΙΑΙΜΙΑΣ 1. Ανορεξία 2. Ναυτία 3. Εμετοι 4. Πολυουρία-Πολυδιψία 5. Αφυδάτωση 6. Διάχυτοι κοιλιακοί πόνοι 7. Δυσκοιλιότητα 8. Μυική αδυναμία 9. Καρδιακή αρρυθμία 10. Σύγχυση αστάθεια- λήθαργος,μείωση τενοντίων αντανακλάσεων, ψυχωσική συνδρομή, σπασμοί, κώμα. 11. Η παράταση της υπερασβεστιαιμίας προκαλεί διαταραχές στα νεφρικά σωληνάρια με νεφρική οξέωση, γλυκοζουρία, αμινοοξυουρία, υπερφωσφορουρία. 12

9 Συχνά το ΗΚΓ αποκαλύπτει παράταση του PR,βράχυνση του QT,διεύρυνση του Τ και βραδυκαρδία. Τέλος, στην καλούμενη υπερπαραθυρεοειδική κρίση, έχουμε έντονα χαρακτηριστικά αφυδάτωση, πυρετό,σύγχυση και κώμα. Θεραπευτική αντιμετώπιση της υπερασβεστιαιμίας Η βοήθεια προς τον άρρωστο εξαρτάται από την εξακρίβωση του αιτίου της υπερασβεστιαιμίας. Χειρουργική θεραπεία εφαρμόζεται σε αδένωμα (ολική αφαίρεση των παραθυρεοειδών), σε υπερπλασία(αφαίρεση των 3 ½ παραθυρεοειδών) και όταν η τιμή του ασβεστίου στον ορό είναι μεγαλύτερη από 11,5 mg%. Παρακολούθηση γίνεται μόνο στους ασυμπτωματικούς αρρώστους, που κινδυνεύουν όμως να γίνουν συμπτωματικοί σε περίπτωση stress, λοίμωξης ή αφυδάτωσης και να παρουσιάσουν υπερπαραθυρεοειδική κρίση. Η τελευταία αντιμετωπίζεται με τη χορήγηση ορών χλωριούχου νατρίου, φουροσεμίδης, διφωσφονικών, γλυκοκορτικοειδών και καλσιτονίνης. Στους νεοπλασματικούς αρρώστους η θεραπεία της υπερασβεστιαιμίας είναι βασικώς αιτιιολογική. Η άμεση αντιμετώπιση της επικίνδυνης υπερασβεστιαιμίας στους καρκινοπαθείς,συνίσταται στην μείωση της οστεόλυσης. Η τελευταία απαιτεί χορήγηση : 1) Χλωριονατριούχου ορού ( ml/ ώρα Ι.V), αφού ως γνωστόν η κάθαρση NaCL και Ca δια των ούρων είναι παράλληλη. 2) Φουροσεμίδης (παρεμποδίζει μερικώς την επαναρρόφηση του Ca) 3) καλσιτονίνης (αναστέλλει την οστική απορρόφηση και μειώνει απότομα -αλλά παροδικά την τιμή του Ca, γιαυτό και χορηγείται ταυτόχρονα με γλυκοκορτικοειδή) 4) διφωσφονικών (ETIDRONATE, DISODIUM PAMIDRONATE I.V.), με ταχεία ανταπόκριση στην πτώση του Ca λόγω α ναστολής της οστεοκλαστικής δραστηριότητας, 5) γλυκοκορτικοειδών (απαιτούν μακρά χορήγηση. Τα γλυκοκορτικοειδή δεσμεύουν την οστική απορρόφηση, την προκαλούμενη από τις κυτοκίνες και τις λεμφοκίνες. Σε μεγάλες δόσεις επιφέρουν έντονη ασβεστιουρία, αναστέλλουν τον μεταβολισμό της βιταμίνης D,μειώνουν την εντερική απορρόφηση του Ca και η μακροπρόθεσμη χρήση τους δημιουργεί αρνητικό ισοζύγιο ασβεστίου στα οστά) 6) μιθραμυκίνης (χημειοθεραπευτικό χρησιμοποιηθέν προ 10ετίας για την αναστολή της σύνθεσης του RNA. Μειώνει τον αριθμό και την δραστηριότητα των οστεοκλαστών και συνεπώς τηνοστική απορρόφηση. Προκαλεί μυελοτοξικότητα, υπέρταση, διαταραχή της πήξης, ηπατοτοξικότητα ή νεφροτοξικότητα) 7) Aναστολέων της σύνθεσης των προσταγλανδινών 8) Nιτρικού γαλλίου (προκαλεί μείωση της οστεόλυσης από τη δράση της παραθορμόνης και μερικών λεμφοκινών και κυτοκινών, που οδηγεί σε υπερασβεστιαιμία. Αντενδείκνυται σε νεφρική ανεπάρκεια), 9) CIS-πλατίνης (προκαλεί υπομαγνησιαιμία, μείωση της έκκρισης παραθορμόνης και μερική παραεμπόδιση της δράσης της στους νεφρούς καισ τα οστά) 10) Οργανικού τριφωσφορικού (WR-2721) (αναστέλλει ταυτόχρονα την έκκριση παραθορμόνης και την επαναρρόφηση του Ca στα ουροφόρα σωληνάρια). Την ουσιώδη πάντως αντιμετώπιση της υπερασβεστιαιμίας, αποτελεί η ειδική χημειοθεραπεία και η τακτική παρακολούθηση των αρρώστων εκείνων, που ανήκουν στην ομάδα υψηλού κινδύνου εμφάνισης της διαταραχής αυτής. Βιβλιογραφία 1. Draper M.: Calcium and Bone Metabolism. In: Hand book of clinical Endocrinology, Fitzgerald P., ed, jonew Medical Publications, Chicago, 1986, Fischbach Fr.: Electrolyte tests. In:A Manual of Laboratory and Diagnostic Tests, ed. J.B. Lippincott Company, London,1992, Fournier Arth.:Hypocalcemia and Hyporcalclemia. In:Acute internal Medicine, Gardner L., ed. Elsevier Science Publishing Company, Inc. 1986, Garrick R., Goldfarb St, Hypercalcemia and Hypocalcemia. In: Current Therapy in Internal Medicine. Kassirer J.ed. B.C. Decker, Inc. Philadelphia, 1991, Glover D.: Metabolic Emergencies. Hypercalcemia. In:Manual of Oncologic Therapeutics. MacDonald J., Haller D., Mayer R.,ed. J.B. Lippincott Company, Philadelphia, 1995, Kumar P., Clark M., :Bone disease in: clinical Medicine,ed. Bailliere Tindall London, 1994,422, Papadakis M.:Fluid and Electrolyte Disorders. Hypercalcemia. In : Current Medical Diagnostisis and Treatment. Tierney L., jr., Mcphee St., Papadakis M., eds Appleton and Lange, Norwalk, Connecticut, 1995,

10

11 Τι είναι η Χρόνια Νεφρική Νόσος; Χρόνια Νεφρική Νόσος (ΧΝΝ), αυτό που ο κόσμος συνηθίζει να λέει Χρόνια Νεφρική Ανεπάρκεια, είναι η κατάσταση όπου οι νεφροί έχουν υποστεί βλάβη και δε λειτουργούν σωστά. Αποτέλεσμα της μη σωστής λειτουργίας των νεφρών είναι η αδυναμία τους να αποβάλλουν από τον άνθρώπινο οργανισμό μέσω των ούρων τα άχρηστα γι' αυτόν προϊόντα του μεταβολισμού και το περίσσευμα των υγρών και του αλατιού. Το γεγονός ότι οι νεφροί δε λειτουργούν σωστά διαπιστώνεται εργαστηριακά, όταν στην γενική εξέταση αίματος και ούρων βρεθούν: - Πρωτεϊνουρία (λεύκωμα) ή +ερυθρά αιμοσφαίρια στα ούρα ή και τα δύο (ως εκδήλωση πρώιμης βλάβης των νεφρών). - Αυξημένη ουρία και κρεατινίνη στο αίμα,αλλά και μια σειρά άλλων εργαστηριακών ευρημάτων (σε πιο προχωρημένη βλάβη των νεφρών). Πώς εμφανίζεται κλινικά η ΧΝΝ; Στο αρχικό στάδιο η ΧΝΝ δεν εμφανίζει κάποιο σύμπτωμα που θα μπορούσε να ευαισθητοποιήσει τον άρρωστο, ώστε να τρέξει στον οικογενειακό γιατρό ή νεφρολόγο. Κατά την εξέλιξη της νόσου μπορεί να εμφανιστούν υπέρταση, νυκτουρία (δηλαδή συχνή ούρηση κατά τη νύχτα),αδυναμία, ανορεξία, καταβολή,ναυτία έμετοι, αναιμία, οιδήματα (δηλαδή πρηξίματα-ιδίως στα πόδια), αλλά και βλάβες στα κόκκαλα, στην καρδιά και τα αγγεία (δηλαδή το καρδιαγγειακό σύστημα), στα νεύρα (νευροπάθεια) κ.α. Οι παράγοντες που προδιαθέτουν στην εμφάνιση της ΧΝΝ είναι κυρίως: Ο σακχαρώδης διαβήτης Η υπέρταση Η πολυκυστική νόσος των νεφρών Η πρωτεϊνουρία (το λεύκωμα στα ούρα) Η υπέρταση Η μη καλή ρύθμιση του σακχάρου Η υπερλιπιδαιμία (αυξημένη χοληστερίνη και τριγλυκερίδια στο αίμα) Η κατάχρηση φαρμάκων και το κάπνισμα Οι σπειραματονεφρίτιδες Οι καρδιαγγειακές παθήσεις Η μεγάλη ηλικία Οι παράγοντες που επιδεινώνουν την εξέλιξη της ΧΝΝ είναι : Το οικογενειακό ιστορικό (δηλαδή ύπαρξη ασθενών στην οικογένεια που υποβάλλονται σε εξωφρενική κάθαρση ή έχουν κάνει μεταμόσχευση νεφρού),αλλά και : Τα αυτοάνοσα νοσήματα (όπως π.χ. Ο συστηματικό ερυθηματώδης λύκος) Οι ουρολοιμώξεις Η έκθεση σε χημικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες Η νεφρολιθίαση Οι καοήθειες Η οξεία νεφρική βλάβη (οξεία νεφρική ανεπάρκεια) Το μικρό βάρος γέννησης του ατόμου Η μεγάλη ηλικία Η έκθεση σε χημικούρς και περιβαλλοντικούς παράγοντες. Η σχέση των νεφρών με την καρδιά Οι ασθενείς που έχουν βλάβη στους νεφρούς έχουν και αυξημένο κίνδυνο να αντιμετωπίσουν πρόβλημα με την καρδιά, όπως βέβαια και το αντίστροφο. Έχει μάλιστα αποδειχτεί ότι όσο χειροτερεύει η λειτουργία των νεφρών, χωρίς να υπάρχει άλλη πάθηση, τόσο αυξάνονται και οι βλάβες που προκαλούνται στην καρδιά. Αποτέλεσμα της κατάστασης αυτής είναι η αύξηση των καρδιαγγειακών συμβάντων όπως στηθάγχη, εμφράγματα του μυοκαρδίου, καρδιακή ανεπάρκεια, εγκεφαλικά επεισόδια κ.α. Μάλιστα η σχέση της νεφρικής και καρδιακής βλάβης μπορεί να εξηγηθεί από το γεγονός ότι σε ασθενείς με ΧΝΝ συναντά κανείς τους γνωστούς παραδοσιακούς παράγοντες κινδύνου και για καρδιαγγειακή νόσο (όπως η υπέρταση, ο σακχαρώδης διαβήτης, η υπερλιπιδαιμία, το κάπνισμα κ.ο.) αλλά και μη παραδοσιακούς παράγοντες κινδύνου (όπως η λευκωματουρία, η αναιμία, η διαταραχή του μεταβολισμού του ασβεστίου και του φωσφόρου κ.α.) Η καρδιαγγειακή νόσος είναι η κύρια αιτία νοσηρότητας και θνητότητας στους ασθενείς με ΧΝΝ. Σε ασθενείς μάλιστα με τελικό στάδιο ΧΝΝ, δηλαδή αυτοί που κάνουν αιμοκάθαρση, το 40-50% των θανάτων οφείλεται σε καρδιαγγειακό επεισόδιο. 15

12 Η 1η Νοέμβρη ως Πανελλήνια Ημέρα Δωρεάς Οργάνων ΕΘΝΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΕΩΝ (Ε.Ο.Μ.) Ο ΚΡΑΤΙΚΟΣ ΦΟΡΕΑΣ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ ΜΑΣ ΓΙΑ ΤΗ ΧΑΡΑΞΗ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΩΝ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΕΩΝ της Aθανασίας Μπότσα Γενικής Γραμματέως του Δ/Σ Αθλήτριας Aν και οι παγκόσμιες ημέρες έχουν υποτιμηθεί, η Παγκόσμια Ημέρα Δωρεάς Οργάνων καθιερώθηκε να εορτάζεται κάθε Οκτώβρη. Ο Εθνικός Οργανισμός Μεταμοσχεύσεων παράλληλα, καθιέρωσε από το 2007 στη χώρα μας ως Πανελλήνια Ημέρα Δωρεάς Οργάνων, την 1 η Νοεμβρίου ημέρα εορτής των Αγίων Αναργύρων Κοσμά και Δαμιανού οι οποίοι θεωρούνται προστάτες της μεταμόσχευσης. Έτσι πραγματοποιούνται πανελλήνιες εκδηλώσεις, στήνονται ενημερωτικά περίπτερα, και εκδίδονται δελτία τύπου, με σκοπό να ανοιχθεί ένας δίαυλος επικοινωνίας με το ευρύτερο κοινό. Με αυτόν τον τρόπο, υπογραμμίζεται η ιδιαίτερη σημασία που απορρέει από την κοινωνική προσφορά και επιδιώκεται παράλληλα η μέγιστη δυνατή υποστήριξη και συναίνεση των πολιτών για μια καλύτερη ποιότητα ζωής των πασχόντων. Η ανάγκη για κοινωνική ευαισθησία και αλληλεγγύη είναι εμφανής στην χώρα μας η οποία, λόγω της έλλειψης προσφοράς οργάνων βρίσκεται στην τελευταία θέση ως προς τις υπόλοιπες Ευρωπαϊκές. Δυστυχώς παρά το άριστα καταρτισμένο επιστημονικό προσωπικό που διαθέτει η Ελλάδα, αυτό και μόνο το γεγονός αποτελεί περιοριστικό παράγοντα για την ανάπτυξη των μεταμοσχεύσεων, με αποτέλεσμα την επί σειρά ετών παραμονή των υποψηφίων ληπτών στις μακρές λίστες αναμονής Εκδήλωση με βραβεύσεις συλλόγων Την Τρίτη 1 η Νοεμβρίου 2011, ο Ε.Ο.Μ. με την υποστήριξη του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης και σε συνεργασία με το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ.), πραγματοποίησε στην αίθουσα MC2 στο Νέο Κτίριο του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών, έναν ακόμα εορτασμό της Πανελλήνιας Ημέρας Δωρεάς Οργάνων, με προσκεκλημένους, επίσημους φορείς της πολιτείας, επιστημονικό προσωπικό των Μονάδων Μεταμοσχεύσεων και των Μονάδων Εντατικής Θεραπείας, δημοσιογράφους, καθώς και εκπροσώπους συλλόγων αιμοκαθαρομένων, μεταμοσχευμένων και εθελοντών της Αθήνας, οι οποίοι και παρέλαβαν βραβεία για την πολύτιμη συμβολή των σωματείων αυτών, στην διάδοση της ιδέας Δωρεάς Οργάνων. Ο συντονισμός της εκδήλωσης πραγματοποιήθηκε από τη δημοσιογράφο Μελίνα Τσέλιου. Την έναρξη κήρυξε ο Υπουργός Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης Ανδρέας Λοβέρδος ο οποίος τόνισε ότι η προσπάθεια ανάπτυξης των μεταμοσχεύσεων, εντάχθηκε στην καθημερινή ατζέντα της ηγεσίας του Υπουργείου, σε μια εποχή όπου η Ελλάδα είχε άλλες προτεραιότητες. Ο νέος νόμος για τις μεταμοσχεύσεις που ψηφίστηκε το καλοκαίρι του 2011, στοχεύει σε σημαντικούς παράγοντες όπως στη διεύρυνση του κύκλου των δοτών που αποφασίζουν να δωρίσουν εν ζωή όργανα του σώματος τους, καθώς και ενσωμάτωση στο ελληνικό δίκαιο, οδηγιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε ότι αφορά την ποιότητα και την ασφάλεια των μεταμοσχεύσεων. Δήλωσε δικαιωμένος γιατί πριν από τα τέλη του 2011, κατέστη εφικτός ο στόχος των 6 δοτών ανά εκατομμύριο πληθυσμού, εκτιμώντας ότι ο αριθμός αυτός για το 2012, θα αφορά διψήφιο νούμερο, βελτιώνοντας έτσι τη θέση μας στον ευρωπαϊκό χάρτη των μεταμοσχεύσεων. Μάλιστα πριν να αποχωρήσει εσπευσμένα για το έκτακτο Υπουργικό Συμβούλιο εκείνης της ημέρας μαζί με τους Υφυπουργούς Μ. Τιμοσίδη και Χ. Αηδόνη, δεσμεύτηκε εκ μέρους της πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου και των 16

13 κομμάτων της Ελληνικής Βουλής, ότι η προσπάθεια ανάπτυξης των μεταμοσχεύσεων στη χώρα μας δεν θα σταματήσει. Στην εκδήλωση παρέμεινε ο Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου, Α. Δημόπουλος ο οποίος στην συνέχεια πραγματοποίησε ενδιαφέρουσα συζήτηση με τους δημοσιογράφους και το κοινό, υποστηρίζοντας την προσπάθεια του Υπουργείου Υγείας για την ανάπτυξη των μεταμοσχεύσεων στην Ελλάδα. Ο Πρόεδρος του Ε.Ο.Μ. Αναστάσιος Χατζής, παρουσίασε το φιλόδοξο Σχέδιο Δράσης του Ε.Ο.Μ. για τα έτη , με κύριους άξονες προερχόμενους από το Ευρωπαϊκό Σχέδιο Δράσης της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων σε θέματα Μεταμοσχεύσεων του Συμβουλίου της Ευρώπης. Μεταξύ των στόχων του Σχεδίου είναι η ανάπτυξη προγραμμάτων ποιοτικού ελέγχου των διαδικασιών δωρεάς και μεταμοσχεύσεων, η ενίσχυση της αξιοπιστίας του συστήματος των μεταμοσχεύσεων στην κοινή γνώμη, η διεύρυνση της δεξαμενής των δοτών οργάνων, η ανάπτυξη των Μονάδων Μεταμοσχεύσεων, η περαιτέρω ενημέρωση και ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης και η βελτίωση της προσβασιμότητας και της σωστής πληροφόρησης των ασθενών για την θεραπεία μέσω της μεταμόσχευσης. Η Πρόεδρος του (ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ.) Τζένη Κρεμαστινού, παρουσίσε την έρευνα της M.R.B. που πραγματοποιήθηκε για λογαριασμό του ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ. σχετικά με τις τάσεις και τις απόψεις των πολιτών και των επαγγελματιών υγείας για τη δωρεά οργάνων, τη μεταμόσχευση και το νέο νομικό πλαίσιο. Κεντρικά ευρήματα της έρευνας είναι ότι η δωρεά οργάνων στη συνείδηση του κόσμου παραμένει ως μια πράξη άμεσα συνδεδεμένη με αλτρουιστικά συναισθήματα. Αξιοσημείωτο είναι ότι οι πολίτες έδειξαν θετική διάθεση απέναντι στο νέο νομικό πλαίσιο, ενώ οι γιατροί ιδιαίτερα οι εντατικολόγοι τάσσονται υπέρμαχοι της δωρεάς, καθώς βιώνουν καθημερινά την ανάγκη για μοσχεύματα και αντιλαμβάνονται τη δωρεά οργάνων ως ένα μέσον μεγιστοποίησης της αποστολής τους που τους δίνει τη δυνατότητα να ενισχύσουν το έργο τους στην ποιότητα ζωής ή και την σωτηρία των ασθενών. Ο δισταγμός αποτελεί φραγμό στο θέμα της δωρεάς οργάνων, ενώ η ανάγκη για ενημέρωση, πρωταρχικό στόχο. Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε με τις βραβεύσεις των σωματείων Ο <<ΔΡΟΜΕΑΣ>> βραβεύεται από τον Εθνικό Οργανισμό Μεταμοσχεύσεων Οι δραστηριοποιούμενοι σύλλογοι που βραβεύθηκαν είναι: 1. Η Πανελλήνια Ομοσπονδία Εθελοντών Αιμοδοτών 2. Η Πανελλήνια Ομοσπονδία Νεφροπαθών 3. Ο Σύνδεσμος Αιμοδοτών Δωρητών Οργάνων Σώματος και Μέριμνας Υγείας << ΚΩΣΤΑΚΗΣ ΜΕΣΟΓΙΤΗΣ >> 4. Ο Πανελλήνιος Σύνδεσμος Νεφροπαθών υπό Αιμοκάθαρση ή Μεταμόσχευση 5. Ο Πανελλήνιος Αθλητικός Σύλλογος Μεταμοσχευμένων <<ΔΡΟΜΕΑΣ>> 6. Ο Σύλλογος Αθλουμένων Νεφροπαθών 7. Το Σωματείο Ηπατομεταμοσχευθέντων Ελλάδος <<ΗΠΑΡΧΩ>> 8. Ο Σύλλογος Μεταμόσχευσης Καρδιάς και Φίλων των Μεταμοσχεύσεων <<συνεχίζω>> Όλοι οι εκπρόσωποι των συλλόγων παρέλαβαν τα βραβεία εκφράζοντας την υποστήριξη τους στο έργο του Ε.Ο.Μ., ενώ παράλληλα τοποθετήθηκαν ως προς την προσπάθεια τους για την προώθηση της ιδέας της Δωρεάς Οργάνων στη χώρα μας. Σαν εκπρόσωπος του ΔΡΟΜΕΑ, είχα την τιμή να παραλάβω εγώ προσωπικά το βραβείο του Συλλόγου μας από την Καθηγήτρια Τζένη Κρεμαστινού και να τονίσω στο κοινό που άκουγε με ιδιαίτερο ενδιαφέρον, την μεγάλη συμβολή των αθλητών στη διάδοση της ιδέας της δωρεάς οργάνων, μέσα από την μεγάλη προσπάθεια μας στον αθλητισμό, όπου δραστηριοποιούμεθα όχι μόνο στη χώρα μας αλλά και παγκοσμίως. Λοιπές εκδηλώσεις της 1 ης Νοέμβρη 2011 Κατά την διάρκεια εκείνης της ημέρας λειτούργησαν, τόσο έξω από το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών μπροστά στο Πάρκο της Ελευθερίας, όσο και στην Πλατεία Αριστοτέλους στην Θεσσαλονίκη αλλά και σε πολλές πόλεις της Ελλάδος, ενημερωτικά περίπτερα για το κοινό, πλαισιωμένα από κρατικούς λειτουργούς αλλά και εθελοντές συλλόγων. Ταυτόχρονα πραγματοποιήθηκε από συγγενείς 64χρονης, δωρεά των οργάνων της, οι οποίοι ανέφεραν χαρακτηριστικά ότι με την συναίνεση τους αυτή, εκπλήρωσαν την επιθυμία της εκλιπούσας. Η σύσταση του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων Οι μεταμοσχεύσεις ιστών και οργάνων όνειρο πολλών επιστημόνων και εφευρετών, αποτέλεσαν ένα από τα σημαντικότερα επιτεύγματα στην ιατρική του 20 ου αιώνα. Οι πρώτες μεταμοσχεύσεις νεφρού διεθνώς, πραγματοποιήθηκαν στις αρχές της δεκαετίας του 60 με συγγενικούς δότες. Από την χώρα μας την πρώτη προσπάθεια έκανε ο καθηγητής Κ. Τούντας τον Δεκέμβριο του 68 στην Θεσσαλονίκη. Ακολούθησε ο καθηγητής Ε. Χατζηγιαννάκης τον Οκτώβριο του 69 στο Caimbridge της Αγγλίας ο οποίος εν συνεχεία πραγματοποίησε πλήθος μεταμοσχεύσεων στην Ελλάδα από τις αρχές του 70 και μετέπειτα. Σήμερα πραγματοποιείται παγκοσμίως μεγάλος αριθμός επιτυχών μεταμοσχεύσεων από συμπαγή ή κοίλα όργανα και ιστούς. Η μεγάλη τους επιτυχία οφείλεται τόσο στην επιστημονική και τεχνολογική πρόοδο, όσο και στην πρόοδο στον τομέα της Ανοσολογίας με την κυκλοφορία ανοσοκατασταλτικών φαρμάκων τελευταίας γενιάς. Παράλληλα με την πρόοδο των μεταμοσχεύσεων, ξεκινά από την εποχή εκείνη, μια παγκόσμια προσπάθεια για την ενημέρωση του κοινού ως προς την ανάγκη και χρησιμότητα της δωρεάς οργάνων Ιδρύεται στην Ευρώπη από τον καθηγητή J. J. Van Rood στο Leideη της Ολλανδίας η EUROTRANSPLANT στην οποία συμμετέχουν διάφορα μεταμοσχευτικά κέντρα όπως του Βελγίου, της Ολλανδίας, της Γερμανίας, της Αυστρίας, της Ελλάδας κ.λ.π. μέσω της οποίας διακινούνται μοσχεύματα ανάμεσα στις χώρες που ανήκουν στον οργανισμό. Νεφρικά μοσχεύματα μέσω της Eurotransplant έχει δεχθεί και η Ελλάδα Ψηφίζεται στη χώρα μας ο νόμος 821 περί <<Αφαιρέσεων και Μεταμοσχεύσεων Βιολογικών Ουσιών Ανθρώπινης προέλευσης>>. 17

14 1985. Ιδρύεται και εδρεύει στο Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών <<Γ. Γεννηματάς>>, η Υπηρεσία Συντονισμού και Ελέγχου Μεταμοσχεύσεων (Υ.Σ.Ε.Μ.) επιδεικνύοντας σημαντικό και πρωτοποριακό ρόλο στον τομέα των μεταμοσχεύσεων Ιδρύεται από το Υπουργείο Υγείας και Πρόνοιας εντός του οποίου και στεγάζεται, το Εθνικό Συμβούλιο Μεταμοσχεύσεων (Ε.Σ.Μ.) με πρώτο Πρόεδρο τον Καθηγητή Παθολογίας Σωτήρη Ράπτη. Επόμενος Πρόεδρος ορίζεται ο Καθηγητής Νεφρολογίας Ιωάννης Βλαχογιάννης 27 Αυγούστου Ψηφίζεται ο νόμος 2737 περί <<Μεταμοσχεύσεων Ανθρωπίνων Ιστών και Οργάνων>> επί Υπουργίας Λάμπρου Παπαδήμα και ιδρύεται ο Εθνικός Οργανισμός Μεταμοσχεύσεων (Ε.Ο.Μ.) ο οποίος αντικαθιστά το Εθνικό Συμβούλιο Μεταμοσχεύσεων (Ε.Σ.Μ.). Έχει νομοθετημένη αρμοδιότητα, τη χάραξη της στρατηγικής στη χώρα μας για την ανάπτυξη των μεταμοσχεύσεων. Πρόεδρος του 1ου ΔΣ, ορίζεται ο Καθηγητής Νεφρολογίας Ιωάννης Βλαχογιάννης. Τα γραφεία του μεταφέρονται από το Υπουργείο Υγείας, στην Αθήνα επί της οδού Πλουτάρχου Τον Ιούνιο ο Ε.Ο.Μ. στελεχώνεται για πρώτη φορά με αποσπασμένες Συντονίστριες Μεταμοσχεύσεων Τον Ιανουάριο εκδίδεται η διάταξη 6/2001 για τον <<Κανονισμό Λειτουργίας του Ε.Ο.Μ.>> επί Υπουργίας Αλέκου Παπαδόπουλου και μεταφέρονται στα γραφεία του τα αρχεία και τα μητρώα της Υ.Σ.Ε.Μ.. Τον Μάρτιο πραγματοποιείται η 1 η μαζική προσπάθεια καταγραφής Δωρητών Οργάνων κατά την Γενική Απογραφή του Πληθυσμού και η ανάληψη Συντονισμού περιστατικών Δωρεάς Οργάνων Τον Απρίλιο εκδίδεται η διάταξη 6 <<Προσόντα και καθήκοντα Συντονιστών Μεταμοσχεύσεων από τον Υφυπουργό Έκτορα Νασιώκα. Τον Μάιο εκδίδεται Υπουργική απόφαση για τον <<Καθορισμό Όρων και Προϋποθέσεων Λειτουργίας των Μονάδων Μεταμοσχεύσεων Συμπαγών Οργάνων και Μυελού των Οστών>> Τον Ιανουάριο ξεκινά η λειτουργία της Μονάδας Αναζήτησης Αρχέγονων Αιμοποιητικών Κυττάρων Τον Μάιο ορίζεται 2 ο ΔΣ με Πρόεδρο τον Καθηγητή Βράβευση του ΔΡΟΜΕΑ από τον Ε.Ο.Μ. Στο κέντρο η Γεν. Γραμματέας του ΔΡΟΜΕΑ Μπότσα Αθανασία, αριστερά ο Πρόεδρος του Ε.Ο.Μ Χατζής Αναστάσιος και δεξιά η Πρόεδρος του ΚΕ.ΕΛ.ΤΙ.ΝΟ. Κρεμαστινού Τζένη. Σημαντικοί σταθμοί μετά την έναρξη του Ε.Ο.Μ. Χειρουργικής Αλκιβιάδη Κωστάκη και τον Σεπτέμβριο διεξάγεται για πρώτη φορά στην χώρα μας το Συμβούλιο των Εμπειρογνωμόνων του Συμβουλίου της Ευρώπης σε θέματα Μεταμοσχεύσεων Τον Ιούνιο πραγματοποιείται η 2 η μαζική προσπάθεια Καταγραφής Δωρητών Οργάνων μέσω ένθετων εντύπων σε φύλλα Κυριακάτικων εφημερίδων Τον Δεκέμβριο παραλαμβάνεται το Ολοκληρωμένο Εθνικό Πληροφορικό Σύστημα Συντονισμού και Ελέγχου Μεταμοσχεύσεων Τον Απρίλιο πραγματοποιείται μέσω του Ε.Ο.Μ., η σύνδεση της Ελληνικής Δημόσιας Τράπεζας Ομφαλοπλακουντιακού Αίματος με την Παγκόσμια Δεξαμενή Εθελοντών Δοτών Μυελού των Οστών. Τον Μάιο ο Ε.Ο.Μ. μεταφέρεται στους Αμπελόκηπους σε ιδιόκτητα γραφεία επί της οδού Αν. Τσόχα 5, τα οποία παραχωρεί το Υπουργείο Υγείας Πρόνοιας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης προκειμένου να διευρυνθούν οι δραστηριότητές του. Μπότσα Α. κατά τη διάρκεια της ομιλίας μετά τη βράβευση Από την απονομή των βραβείων με το πρόεδρο του Ε.Ο.Μ. Χατζή Α 18

15 Ο πρόεδρος του Ε.Ο.Μ Χατζής Α. με τον Υπουργό Υγείας Λοβέρδο Α. Το περίπτερο του Ε.Ο.Μ στο Πάρκο της Ελευθερίας Τον Απρίλιο ορίζεται εκ νέου Πρόεδρος ο Καθηγητής Ιωάννης Βλαχογιάννης Τον Μάιο παραιτείται ο Ιωάννης Βλαχογιάννης από την Προεδρεία του ΕΟΜ και τον Ιούνιο ορίζεται ως νέος Πρόεδρος, ο Διευθυντής της Μονάδας Εντατικής Θεραπείας του Γενικές πληροφορίες Ο Ε.Ο.Μ. διοικείται από 11μελές ΔΣ το οποίο απαρτίζεται από εκπροσώπους του ακαδημαϊκού, επιστημονικού, νομικού και εκκλησιαστικού χώρου, καθώς και εκπροσώπους των ασθενών. Συνεργάζεται με το Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, με στόχο την ανάπτυξη του μεταμοσχευτικού προγράμματος της χώρας μας καθώς και την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού γύρω από την Ιδέα της Δωρεάς Οργάνων για την αύξηση των μεταμοσχεύσεων συμπαγών οργάνων και μυελού των οστών. Συνεργάζεται με αντίστοιχους οργανισμούς και μεταμοσχευτικά κέντρα του εξωτερικού για την προμήθεια και ανταλλαγή μοσχευμάτων. Οργανώνει και συντονίζει σε τοπικό, κρατικό και διακρατικό επίπεδο τη διακίνηση μοσχευμάτων στα οποία συμπεριλαμβάνεται και ο μυελός των οστών. Καταγράφει τους δωρητές ιστών και οργάνων, τους δυνητικούς δότες, τους αξιοποιηθέντες δότες καθώς και Νοσοκομείου Παίδων Αγία Σοφία, Αναστάσιος Χατζής. Τον Ιούνιο ψηφίζεται επί Υπουργίας Ανδρέα Λοβέρδου, ο νέος Νόμος 3984 ΦΕΚ 150/Α/ για τη <<Δωρεά και Μεταμόσχευση Οργάνων>>. ΑΙΜΟΠΟΙΗΤΙΚΑ ΚΥΤΤΑΡΑ ΔΩΡΕΑ ΟΡΓΑΝΩΝ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ Σχέδιο Δράσης Ε.Ο.Μ Action Plan on Organ Donation & Transplantation 1/19 τους υποψήφιους λήπτες, δημιουργώντας αξιόπιστες και συνεχώς ενημερωμένες βάσεις δεδομένων. Προτείνει στον Υπουργό Υγείας τη χορήγηση άδειας για την λειτουργία των Μονάδων Μεταμοσχεύσεων ή των Τραπεζών Ιστών. Εισηγείται τους όρους, τις προϋποθέσεις και τη διαδικασία των μεταμοσχεύσεων καθώς και τον κώδικα δεοντολογίας για τη λειτουργία των Μονάδων Μεταμοσχεύσεων και των Τραπεζών Ιστών προς Μεταμόσχευση. Προβαίνει σε ετήσια εκτίμηση και αξιολόγηση του τρόπου λειτουργίας και των αποτελεσμάτων των Μονάδων Μεταμοσχεύσεων και υποβάλλει σχετική έκθεση στο Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης. Πραγματοποιεί ενημερωτικές ομιλίες και επιστημονικές παρουσιάσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό σε συνεργασία με συλλόγους εθελοντών, σχολεία, δήμους, νοσοκομεία. Τα τηλεφωνικά νούμερα 1147 και , είναι οι γραμμές επικοινωνίας ολόκληρο το 24ωρο. Η οργανωμένη λοιπόν και αποτελεσματική κρατική παρέμβαση καθώς και η ενοποίηση και ενίσχυση της προσφοράς των τριών πυλώνων που είναι η ιατρική γνώση, η κοινωνία των πολιτών και η πολιτεία, εκφράζεται και πραγματοποιείται αντίστοιχα μέσα από τη δράση του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων, ο οποίος φιλοδοξεί να συμβάλλει στη χάραξη εθνικής πολιτικής στον τομέα των μεταμοσχεύσεων και στην ανάπτυξη του μεταμοσχευτικού προγράμματος της Ελλάδας, το οποίο θα παρακολουθεί τις διεθνείς εξελίξεις αλλά και θα ανταποκρίνεται συγχρόνως στις ιδιαιτερότητες της χώρας μας, έτσι ώστε κάποια μέρα όλοι οι Έλληνες πάσχοντες να μπορούν να γίνουν κοινωνοί του αγαθού της μεταμόσχευσης. 19

16 ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΙ ΑΓΩΝΕΣ Δρίτσας Γ.(ΔΡΟΜΕΑΣ) και Μαντέλος Π. (ΔΡΟΜΕΑΣ), Eπιτραπέζια αντισφαίριση Τζουγανάκης Ι. (ΔΡΟΜΕΑΣ), 100 μ. Μανουλάκης Εμ. (ΔΡΟΜΕΑΣ), Πετράκης Μ. (διευθυντής αγώνων), Μαντέλος Π (ΔΡΟΜΕΑΣ), Θανασιά Ε. (γιατρός των αγώνων), Αρκάς Ι. (ΔΡΟΜΕΑΣ), Μπότσα Α. (ΔΡΟΜΕΑΣ), Λαγογιάννη Α.(ΔΡΟΜΕΑΣ), Ματσκίδης Ι.(Σ.Α.Ν), Καραντάκος Ν.(Σ.Α.Ν), Τσιμπίνης Γ. (Σ.Α.Ν) Καλός Κ (ΔΡΟΜΕΑΣ), 1η θέση στη κολύμβηση Πασιάς Ι (ΔΡΟΜΕΑΣ), Λεοντόπουλος Η. (ΔΡΟΜΕΑΣ), Ελ Λατίφ Ο. (Σ.Α.Ν) και Κουτόγλου Γ. (ΔΡΟΜΕΑΣ), 5.000μ. βάδην Τζουγανάκης Ι. (ΔΡΟΜΕΑΣ), Καβγάς Α. (ΛΕΟΝΤΕΣ), Σπάτα Μπλεντάρ (ΔΡΟΜΕΑΣ), Μανουλάκης Εμ. (ΔΡΟΜΕΑΣ και Σερβέτης Θ. (Σ.Α.Ν) 100μ. 20

17 ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΙ ΑΓΩΝΕΣ Ξένος Χ. (ΔΡΟΜΕΑΣ), Παπανικολάου Ι. (ΛΕΟΝΤΕΣ) και Αρκάς Ι. (ΔΡΟΜΕΑΣ) Μπότσα Α. (ΔΡΟΜΕΑΣ), Λιάκου Α. (Σ.Α.Ν) και Λαγογιάννη Α. (ΔΡΟΜΕΑΣ) Γαλατιανός Σ. (Σ.Α.Ν), Μόκκας Κ. (Σ.Α.Ν), Γαλατιανός Δ. (Σ.Α.Ν) και Κακάνης Γ. (ΔΡΟΜΕΑΣ) Ο Πρόεδρος των Κυπρίων αθλητών Αντωνίου Α, δεύτερος από αριστερά, με αθλητές του στίβου Ο πρόεδρος του ΔΡΟΜΕΑ Αρκάς Ι. απονέμει μετάλλιο στον αθλητή Καβγά Α. (ΛΕΟΝΤΕΣ) Καλός Κ., Μόκκας Κ., Αρκάς Ι., Χαριτονίδης Α., Μαντέλος Π., Πετράκης Μ. Δ/της Αγώνων στο στιβο 21

18 ΠΑΝΕΥΡΩΠΑΙΚΟΙ ΑΓΩΝΕΣ ΙΡΛΑΝΔΙΑ 2010 Τελετή λήξης του Πανευρωπαϊκού πρωταθλήματος. Από το ταξίδι επιστροφής, ενδιάμεσος σταθμός Ζυρίχη Μαντέλος Π. χάλκινο μετάλλιο στα μ. βάδην Δεξιά Μόκκας Κ. αργυρό μετάλλιο, αριστερά Τζουγανάκης Ι.χάλκινο,στο άλμα εις ύψος Στο κέντρο Ματσκίδης Ι. χρυσό μετάλλιο, αριστερά Μανουλάκης Εμ. Χάλκινο, στο άλμα εις ύψος Μπότσα Α. ασημένιο μετάλλιο στη ρίψη ελαστικής σφαίρας και Μαντέλος Π. χάλκινο στα 5.000μ. 22

19 katx_genesis_dna_half_face_200x290.pdf 1 1/19/12 10:11 AM DNA 3 γράµµατα. Όλες οι απαντήσεις. C M Y CM MY CY CMY Η αποκωδικοποίηση του DNA ανοίγει κάθε µέρα νέους δρόµους θεραπείας. δυνατό.. Όσο η επιστήµη θα παράγει διαρκώς νέα γνώση, τα όρια της υγείας θα διευρύνονται. ΤΤο ο αδύνατο θα γίνεται κάθε µέρα πιο δυνατό Για Γ ια εµάς στην GENESIS Pharma, η βιοτεχνολογία είναι ταυτόσηµη µε το µέλλον στο χώρο του φαρµάκου και µε την ελπίδα για την Γι ι αυτό επιλέξαµε να εστιάσουµε εκεί όλες µας τις δυνάµεις. Εδώ και 14 χρόνια, εργαζόµαστε καθηµερινά για να ανθρώπινη ζωή. Γ διασφαλίσουµε στους Έλληνες ασθενείς άµεση πρόσβαση σε σύγχρονα σύγχρονα και καινοτόµα φάρµακα βιοτεχνολογίας. βιοτεχνολογίας. GEN/KTX/GIRL/01/2012 K

20 ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΙ ΑΓΩΝΕΣ Ελληνική αποστολή στη Σουηδία Ξένος Χ. και Παπανικολάου Ι., 6η θέση στο μπόουλινγκ διπλό Αρκάς Ι. και Μαντέλος Π., αργυρό μετάλλιο στο μπόουλινγκ διπλό Αρκάς Ι., επιτραπέζια αντισφαίριση Μπότσα Α. στο χώρο εγγραφής των χωρών Λεοντόπουλος Η., 6η θέση στα 5.000μ. βάδην 24