«ΠΕΒΕ 2007» «Εννοιολογικός προσδιορισμός παραμετρικών ιδιοτήτων αρχιτεκτονικών κατασκευαστικών στοιχείων και δομικών υλικών»

Transcript

1 ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕXΝΕΙΟ ΣΥΓΚΛΗΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΒΑΣΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ (ΣΕΒΕ) ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ ΒΑΣΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Π.Ε.Β.Ε. - Ε.Μ.Π «ΠΕΒΕ 2007» «Εννοιολογικός προσδιορισμός παραμετρικών ιδιοτήτων αρχιτεκτονικών κατασκευαστικών στοιχείων και δομικών υλικών» Επιστημονικός Υπεύθυνος Έργου: Δημήτρης Παπαλεξόπουλος (Αν. Καθηγητής) Κύρια Ερευνητική Ομάδα: Αθηνά Σταυρίδου (Υ.Δ. ΠΔ407/80) Δημήτρης Παπαδόπουλος (Υ.Δ.) ΚΩΔΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΕΡ. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ: 65/ ΣΧΟΛΗ Ε.Μ.Π.: ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ: ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΚΤΙΡΙΩΝ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΜΕ Η/Υ (CAD) ΣΤΗΝ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ

2 «Εννοιολογικός προσδιορισμός παραμετρικών ιδιοτήτων αρχιτεκτονικών κατασκευαστικών στοιχείων και δομικών υλικών»

3 1 «ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΙΚΩΝ ΙΔΙΟΤΗΤΩΝ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΩΝ Α. ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 4 Α.1 ΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ, ΤΟΥ ΣΤΟΧΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑΣ. ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΣΩΜΑΤΟΣ (CORPUS) ΑΝΑΦΟΡΩΝ ΚΑΤΑ ΕΙΔΟΣ Α.2 ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΒΑΣΙΚΩΝ ΕΝΝΟΙΩΝ ΚΑΙ ΣΥΝΟΠΤΙΚΟΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΕΠΙ ΜΕΡΟΥΣ ΕΝΝΟΙΩΝ, ΠΟΥ ΣΥΝΑΡΤΩΝΤΑΙ ΜΕ ΤΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΤΗΣ ΈΡΕΥΝΑΣ Α.2.1 ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΣ:... 5 Α.2.2 ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ (QUALITIES, PROPERTIES):... 8 Β. ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΝΑΦΟΡΩΝ Β.1 ΛΟΓΙΣΜΙΚΑ ΠΑΡΑΜΕΤΡΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ Β.1.1 PROCESSING Β ΕΙΣΑΓΩΓΗ Β ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ Β ΤΡΟΠΟΣ ΑΝΤΙΛΗΨΗΣ ΤΗΣ ΣΧΕΔΙΑΣΤΙΚΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ Β.1.2 GRASSHOPPER Β ΕΙΣΑΓΩΓΗ Β ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ Β ΤΡΟΠΟΣ ΑΝΤΙΛΗΨΗΣ ΤΗΣ ΣΧΕΔΙΑΣΤΙΚΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ Β.1.3 GENERATIVE COMPONENTS (GC) Β ΕΙΣΑΓΩΓΗ Β ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ Β ΤΡΟΠΟΣ ΑΝΤΙΛΗΨΗΣ ΤΗΣ ΣΧΕΔΙΑΣΤΙΚΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ Β.2 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Β.3 ΚΡΙΤΙΚΗ ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΕ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΠΑΡΑΜΕΤΡΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ Β.3.1 ΚΡΙΤΙΚΗ ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΕ ΦΟΙΤΗΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ Β PROGRAMMABLE STRUCTURE Β «ΠΑΡΑΜΕΤΡΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΣΤΕΓΑΣΤΡΩΝ ΜΕΤΡΟ» Β «ΑΥΤΟΟΡΓΑΝΩΤΙΚΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ: ΜΟΡΦΟΓΕΝΕΣΗ ΧΩΡΙΣ ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΕΛΕΓΧΟ ΚΑΙ ΑΡΧΙΚΟ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟ» Β «ΚΑΘΙΣΤΙΚΟ ΚΑΜΠΥΛΗ» B TUBE PACKING - ΠΑΡΑΜΕΤΡΙΚΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ Β.3.2 ΜΙΚΡΟΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ Β «ΠΑΡΑΜΕΤΡΙΚΕΣ ΠΕΡΣΙΔΕΣ ΣΚΙΑΣΗΣ ΚΤΙΡΙΟΥ ΓΡΑΦΕΙΩΝ ΣΤΗΝ ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΠΛΑΤΩΝΟΣ» Β «ΠΑΡΑΜΕΤΡΙΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΚΑΛΥΨΗΣ ΚΤΙΡΙΟΥ ΣΤΗ Ν. ΕΡΥΘΡΑΙΑ» Β «ΠΑΡΑΜΕΤΡΙΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΙ ΣΤΑΤΙΚΗΣ ΕΠΙΛΥΣΗΣ ΟΨΗΣ ΚΤΙΡΙΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΑΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ» Β ΙNDEX_MESH - HACKING PUBLIC SPACES INTO COMMON PLACES. 29 B.3.3 ΕΡΓΑ ΔΙΕΘΝΩΝ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ Β ΤΟ ΚΤΙΡΙΟ SWISS RE ΣΤΟ ΛΟΝΔΙΝΟ (FOSTER AND PARTNERS ) Β ACOUSTIC BARRIER - ONL Γ. ΣΩΜΑ ΕΝΝΟΙΩΝ... 32

4 2 «ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΙΚΩΝ ΙΔΙΟΤΗΤΩΝ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΩΝ Γ.1 ΈΝΝΟΙΕΣ ΠΟΥ ΣΧΕΤΙΖΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΙΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ Γ.1.1 ΧΩΡΟΣ ΟΡΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ Γ.1.2 Η ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΠΟΙΗΣΗ (REIFICATION) ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΟΡΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ Γ.1.3 ΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΤΕΧΝΙΚΗ Γ Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΕΝΝΟΙΑΣ ΤΟΥ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Γ / DIAGRAM DIARIES, PETER EISENMAN PETER EISENMAN Γ / UN STUDIO [μυθιστόρημα] Γ / JOHN RAJCHMAN [συστήματα πεδίων προβληματικής] Γ / ANTOINE PICON [Πλοκή] Γ / METAPOLIS DICTIONARY OF ADVANCED ARCHITECTURE. 55 Stan Allen [σχέσεις μεταξύ δραστηριότητας και μορφής] Manuel Gausa [συμπιεσμένη πληροφορία] Γ / BERNARD TSCHUMI [μύθος/σενάρια/ υλικότητα] Γ / PETER EISENMAN, Feints: The Diagram Γ.2 ΈΝΝΟΙΕΣ ΠΟΥ ΣΧΕΤΙΖΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ ΚΑΤΑΤΜΗΣΗ Γ.2.1 ΔΙΑΦΟΡΑ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΔΟΜΗ Γ.2.2 ΠΟΛΥΠΛΟΚΟ - ΠΕΡΙΠΛΟΚΟ Γ.2.3 ΑΛΓΟΡΙΘΜΟΣ Γ.3 ΕΝΝΟΙΕΣ ΠΟΥ ΣΧΕΤΙΖΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΟΝ ΟΡΙΣΜΟ ΙΔΙΟΤΗΤΩΝ ΤΟΥ ΣΥΝΟΛΟΥ, ΤΩΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΩΝ ΕΝΟΤΗΤΩΝ, ΤΩΝ ΔΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ, ΤΩΝ ΥΛΙΚΩΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ Γ.3.1 ΕΚΤΑΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΕΝΤΑΤΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ Γ.3.2 ΑΝΑΔΥΣΗ ΚΑΙ ΑΥΤΟΟΡΓΑΝΩΣΗ Γ.3.3 ΕΥΦΥΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΑ ΚΑΙ ΈΞΥΠΝΑ ΥΛΙΚΑ Γ ΕΥΦΥΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΑ Γ / ΥΛΙΚΟΤΗΤΑ / ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ [Alain Guiheux] Γ : ΥΛΙΚΟΤΗΤΑ / ΑΝΑΔΥΟΜΕΝΗ ΜΟΡΦΗ / ΔΙΑΔΙΑΚΑΣΙΑ [Manuel DeLanda] Γ / ΤΟ ΟΡΙΟ ΩΣ ΔΡΑΣΗ [Michelle Addington & Daniel Schodek] Γ / ΓΕΦΥΡΕΣ ΜΕΤΑΞΥ ΦΥΣΙΚΟΥ ΚΑΙ ΨΗΦΙΑΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ [ Study on Digital Territories ] Γ / ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΑΠΑΛΕΞΟΠΟΥΛΟΣ & ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΗΝ ΥΛΙΚΟΤΗΤΑ Γ ΟΙ ΤΡΕΧΟΥΣΕΣ ΑΝΤΙΛΗΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΑ ΕΥΦΥΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΧΡΗΣΗΣ ΓΝΩΣΤΙΚΟΙ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΙ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΠΟΛΥΠΛΟΚΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΑ Γ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΔΙΑΔΡΑΣΤΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ:... 92

5 3 «ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΙΚΩΝ ΙΔΙΟΤΗΤΩΝ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΩΝ AEGIS HYPO-SURFACE DECOI ARCHITECTS SALTWATER PAVILLION ONL MUSCLE TOWER ΙΙ - ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ HYPERBODY "SENSOR-ENABLED ACTIVE BUILDINGS - PARADISO AND MARK FELDMEIER MIT MEDIA LAB CLOUD, A DIGITAL SCULPTURE FOR BRITISH AIRWAYS TERMINAL 5 - TROIKA LIVING LIGHT - DAVID BENJAMIN ΚΑΙ SOO-IN YANG FAB LAB / SOLAR HOUSE - IAAC Γ ΈΞΥΠΝΑ ΥΛΙΚΑ Δ. ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΣΥΣΧΕΤΙΣΜΕΝΩΝ ΙΔΙΟΤΗΤΩΝ Δ.1 ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗΣ ΤΩΝ ΥΛΙΚΩΝ: Δ.1.1 ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΤΩΝ ΥΛΙΚΩΝ Δ.1.2 ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΤΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ Δ.1.3 ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗΣ Δ.2 ΠΡΟΣ ΜΙΑ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΗ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΤΜΗΣΗ Δ.2.1. ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΣΥΣΧΕΤΙΣΜΕΝΩΝ ΙΔΙΟΤΗΤΩΝ Ε. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ / ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Ε.1 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Ε.2 ΕΝΤΟΠΙΣΜΟΣ ΤΟΜΕΩΝ ΚΑΙ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΩΝ ΓΙΑ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΜΕ ΣΤΟΧΟ ΤΗΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΩΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΡΕΥΝΑ ΕΝΝΟΙΩΝ. ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΠΟΥ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΟΥΝ ΤΗΝ ΒΑΣΙΚΗ Ε.3 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΝΩΣΤΙΚΟΥ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ Ε. 4 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ Ή ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ ΣΕ ΣΥΝΕΔΡΙΑ ΣΤ. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

6 4 «ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΙΚΩΝ ΙΔΙΟΤΗΤΩΝ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΩΝ Α. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Α.1 ΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ, ΤΟΥ ΣΤΟΧΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑΣ. ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΣΩΜΑΤΟΣ (CORPUS) ΑΝΑΦΟΡΩΝ ΚΑΤΑ ΕΙΔΟΣ. Αντικείμενο του έργου είναι ο αναλυτικός ορισμός της έννοιας της παραμετρικής ιδιότητας στοιχείων της κατασκευής. Το πεδίο αναφοράς εκτείνεται από το σύνολο του κτιρίου και τις κατασκευαστικές ενότητες του, μέχρι τα δομικά προϊόντα και τα υλικά κατασκευής. Έμφαση θα δοθεί στον ορισμό της έννοιας της παραμέτρου στον διαδραστικό σχεδιασμό (παραμετρικό σχεδιασμό) και στον σχεδιασμό διάδρασης (ευφυή περιβάλλοντα). Στοχεύει στην κρίσιμη σήμερα διερεύνηση για την ενδεχόμενη αλλαγή παραδείγματος ή τουλάχιστον νοητικών εργαλείων μέσα από τα οποία αντιλαμβανόμαστε την αρχιτεκτονική πρακτική. Το κέντρο βάρος μετατοπίζεται από την αντίληψη της αρχιτεκτονικής ως μορφής ή (και) λειτουργικής οργάνωσης που ανταποκρίνεται σε ένα δεδομένο αρχιτεκτονικό πρόγραμμα, στην αντίληψη της αρχιτεκτονικής ως κατάτμηση σε στοιχεία, με κύριο μέλημα των ορισμό ιδιοτήτων των στοιχείων και των σχέσεων ιδιοτήτων διαφορετικών στοιχείων. Η δεύτερη αυτή αντίληψη ανταποκρίνεται σε αιτήματα σχεδιασμού σε μεταβαλλόμενα περιβάλλοντα για την στέγαση διαρκώς μεταβαλλόμενων χρήσεων. Ταυτόχρονα θεωρεί την αρχιτεκτονική ως πεδίο δυνάμεων και το αρχιτεκτονικό έργο ως καταλύτη της συναίνεσης αυτών των δυνάμεων που βρίσκονται σε δυνητικά μεταβαλλόμενη ισορροπία. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο προτείνεται η διερεύνηση του «εννοιολογικού προσδιορισμού παραμετρικών ιδιοτήτων αρχιτεκτονικών κατασκευαστικών στοιχείων και δομικών υλικών» και κρίνεται η σπουδαιότητα του έργου. Ταυτόχρονα το έργο έχει ως στόχο την διαμόρφωση συσχετισμένων καταλόγων παραμετρικά ορισμένων ιδιοτήτων του συνόλου, των κατασκευαστικών ενοτήτων που το απαρτίζουν, των δομικών προϊόντων και υλικών που συμμετέχουν σε αυτές, προσεγγίζοντας με αυτό τον τρόπο την κατασκευαστική υλικότητα αυτής της αλλαγής. Στη πορεία της έρευνας θα αναλυθούν τρία από τα σημαντικότερα και πιο διαδεδομένα προγράμματα παραμετρικού σχεδιασμού: Processing, Grasshopper και Generative Components. Τα προγράμματα αυτά χρησιμοποιούνται από τις περισσότερες σχολές αρχιτεκτονικής και τέχνης στην Ευρώπη και στη Αμερική, όπως αποδεικνύεται και από τις πολυπληθείς διαδικτυακές κοινότητες οι οποίες τα υποστηρίζουν και τα εξελίσσουν. Στην ανάλυση αυτή θα δοθεί έμφαση στα σημαντικότερα μεθοδολογικά εργαλεία και στην φιλοσοφία σχεδιασμού και θα εντοπιστούν παραδείγματα εξέλιξης εφαρμογών, οι οποίες επαυξάνουν την δημιουργικότητά τους οδηγώντας σε αποτελέσματα πέραν των αρχικών προθέσεων των δημιουργών των προγραμμάτων αυτών. Αν και -όπως θα περιγραφεί εκτενώς παρακάτω- το κάθε πρόγραμμα υποστηρίζει την δικιά του φιλοσοφία διάδοσης και διαχείρισης της σχεδιαστικής διαδικασίας, με λιγότερο ή περισσότερο ανοιχτές ή ελεύθερες εφαρμογές, και τα τρία αποτελούν πεδίο συνεχούς πειραματισμού, διεπιστημονικού διαλόγου και εξέλιξης της σύγχρονης σκέψης για τον σχεδιασμό. Τα προγράμματα έχουν χρησιμοποιηθεί και στα παραδείγματα που αναπτύσσονται στην συνέχεια, και τα οποία καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα δημιουργίας, από φοιτητικές εργασίες και συμμετοχές σε διεθνή συνέδρια ή εργαστήρια αρχιτεκτονικής, μέχρι υλοποιημένες επαγγελματικές εφαρμογές διεθνών αρχιτεκτονικών γραφείων. Στα παραδείγματα θα δοθεί έμφαση στις νέες δυνατότητες των παραμετρικών προγραμμάτων σε σχέση με συμβατικά προγράμματα σχεδίασης CAD και θα εντοπιστούν καινοτόμες στρατηγικές οργάνωσης των στοιχείων και ενοτήτων που διακρίνονται σε μια αρχιτεκτονική διαδικασία. Εντοπίζονται επίσης οι σύγχρονες πρακτικές μετάβασης από την ψηφιακή σχεδίαση στην υλική κατασκευή,

7 5 «ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΙΚΩΝ ΙΔΙΟΤΗΤΩΝ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΩΝ μέσω της άμεσης διασύνδεσης των προγραμμάτων με μηχανήματα παραγωγής φυσικών αντικειμένων. Όπως προκύπτει από τα παραδείγματα οι κομβικές έννοιες οι οποίες αναδεικνύονται - ανάμεσα σε άλλες- είναι η πολυπλοκότητα, οι ιδιότητες και ο χώρος ορισμού του προβλήματος. Η έννοια της πολυπλοκότητας φαίνεται να κυριαρχεί σε όλα τα παραδείγματα, αφού ένα από τα βασικά αιτήματα είναι η διαχείριση μη ορθοκανονικών μορφών, η σχεδίαση των οποίων παράγει σημαντικά προβλήματα ως προς την κατασκευαστική επίλυση των δομών που αναπαριστούν. Στις περισσότερες περιπτώσεις ο παραμετρικός σχεδιασμός καταφέρνει να εντάξει στο σχεδιασμό και στοιχεία από διαφορετικά επιστημονικά πεδία, γεγονός που αυξάνει εκθετικά την πολυπλοκότητα που καλείται να διαχειριστεί ο αρχιτέκτονας. Ταυτόχρονα η έννοια της ιδιότητας είναι κομβικής σημασίας, αφού ο προσδιορισμός των ιδιοτήτων των στοιχείων που είναι δυνατόν να μεταβάλλονται αλλά και ο προσδιορισμός των επιρροών τους σε άλλα στοιχεία ή στο σύνολο του έργου, παρέχει νέες δυνατότητες στον σχεδιασμό οι οποίες είναι αδύνατο να κατανοηθούν μέσα από συμβατικές διαδικασίες περιγραφής του αρχιτεκτονικού αντικειμένου. Τέλος διακρίνεται η εξαιρετική σημασία της έννοια του χώρου ορισμού του προβλήματος, καθώς επανέρχεται η συζήτηση γύρω από την σπουδαιότητα του χώρου-περιβάλλοντος μέσα στον οποίο παράγεται ή σχεδιάζεται η αρχιτεκτονική, αξιολογώντας σύγχρονες φιλοσοφικές σκέψεις οι οποίες ερμηνεύουν την βιολογία, τα μαθηματικά και την φυσική και οι οποίες αντιμετωπίζουν την μορφογένεση ως μια δυναμική διαδικασία διάδρασης μεταξύ δημιουργικότητας και εξωτερικών δυνάμεων. Α.2 ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΒΑΣΙΚΩΝ ΕΝΝΟΙΩΝ ΚΑΙ ΣΥΝΟΠΤΙΚΟΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΕΠΙ ΜΕΡΟΥΣ ΕΝΝΟΙΩΝ, ΠΟΥ ΣΥΝΑΡΤΩΝΤΑΙ ΜΕ ΤΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΤΗΣ ΈΡΕΥΝΑΣ. Α.2.1 ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΣ: Αν και η έννοια της παραμέτρου έχει αρχίσει να εισέρχεται δυναμικά τα τελευταία χρόνια στο λεξιλόγιο του αρχιτεκτονικού σχεδιασμού, παρατηρείται μια μαζική μεταφορά εννοιών και πρακτικών που προέρχονται από ειδικότητες που σχετίζονται με την βιομηχανική παραγωγή προϊόντων και όχι τον σχεδιασμό και την κατασκευή χώρων. Η παραμετρική λογική, στην αρχιτεκτονική, αφορά τον σχεδιασμό αντικειμένων με βάση την περιγραφή των σχέσεων μεταξύ των ιδιοτήτων τους. Με την έννοια αυτή επιτρέπει τον επαναπροσδιορισμό του τελικού αποτελέσματος, με την αλλαγή ενός ή περισσότερων συστατικών στοιχείων του αντικειμένου. Η πρόθεση του σχεδιασμού περιγράφεται, καταρχήν, από τον ορισμό γεωμετρικών περιορισμών και ελευθεριών, από τα όρια των διαστάσεων και από σχεσιακές παραμετρικές εξισώσεις. Η λογική αυτή φαίνεται να αφορά το σύνολο του κτιρίου και τις κατασκευαστικές του ιδιότητες, μέχρι τα δομικά στοιχεία και τα υλικά κατασκευής. Έτσι ο παραμετρικός σχεδιασμός φαίνεται να εφαρμόζει μια πρακτική ολιστικού ελέγχου και χειρισμού του αντικειμένου σε όλες τις κλίμακες, από το επιμέρους μέχρι το συνολικό. Παρατηρείται μια μετάβαση από την διαχείριση του αρχιτεκτονικού αντικειμένου ως στατικής οντότητας ικανής να αναλυθεί, στη διαχείριση των πιθανών και αναπόφευκτων μεταβολών. Στόχος είναι ο έλεγχος της αρχιτεκτονικής διαδικασίας προς μια μοναδική και ενιαία στρατηγική δημιουργικότητας. Ο έλεγχος αυτός αφορά την διαδικασία από την σύλληψη μέχρι την υλοποίηση, της διάδοσης των εργαλείων εφαρμογής, των πιθανών συμμετεχόντων και τέλος της εξέλιξης του ίδιου του θεωρητικού τους πλαισίου.

8 6 «ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΙΚΩΝ ΙΔΙΟΤΗΤΩΝ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΩΝ Η λειτουργική λογική και τα μεθοδολογικά εργαλεία προκύπτουν από τις τεχνολογίες αιχμής και φιλοδοξούν να διαχειριστούν την πολυπλοκότητα αλλά και τις αυτονόητες συνεχείς μεταβολές της σύγχρονης αρχιτεκτονικής πρακτικής. Οι θεωρίες αυτές εντοπίζουν στη μορφή, τόσο των αρχιτεκτονικών ιδεών όσο και τον αρχιτεκτονικών έργων, τις τάσεις που επικρατούν στο σχεδιασμό τα τελευταία δέκα περίπου χρόνια, με τις υβριδικές μορφές να προσπαθούν να αποτελέσουν συνέπεια τους. Η λογική που διέπει τις μορφές αυτές έχει να κάνει με την ένταξη πολλών διαφορετικών στοιχείων με διαφορετική υφή στην ίδια επιφάνεια αλλά και με την δυνατότητα της επιφάνειας αυτής να αλλάζει ανάλογα με τις εξωτερικές μεταβολές. Η στρατηγική αυτή προσπαθεί να εντάξει διαφορετικές δυνάμεις σε μια κοινή σχέση η οποία επηρεάζεται από εξωτερικές παραμέτρους. Ξεφεύγει έτσι από την μονομέρεια της αντιστοιχίας και της άκαμπτης καρτεσιανής λογικής αφού δεν μιλάει για προσδιορισμένα σχήματα αλλά για συσχετίσεις και διασυνδέσεις σημείων και δυνάμεων. Μια από τις σημαντικότερες περιγραφές είναι αυτή του Gilles Deleuze η οποία εντοπίζει την σημαντική επίδραση του έργου του Leibniz στον σημερινό τρόπο σκέψης: «Ο Leibniz προσπάθησε να ερμηνεύσει την καμπυλότητα του σύμπαντος σύμφωνα με την ρευστότητα της ύλης, την ελαστικότητα των σωμάτων και του κινήτρου ως μηχανισμού. Αυτό που βλέπει με τον τρόπο αυτό προσέγγισης είναι όχι σταθερά, ακλόνητα σώματα συγκεκριμένης και αμετάβλητης δομής, αλλά σώματα τα οποία αν διαιρεθούν σε μικρότερα τμήματα θα φτάσουμε σε ένα επίπεδο όπου η ύλη αποτελείται από μικρές «δίνες», που κινούνται συνέχεια. Και όσο και αν προχωρήσει η διάσπαση αυτή, θα ανακαλύπτονται άλλα μικρότερα σωματίδια τα οποία κινούνται συνεχώς και των οποίων οι δίνες εφάπτονται. Ο Leibniz πίστευε ότι ο πραγματική διάκριση μεταξύ των τμημάτων ενός οργανισμού απαιτεί και τον διαχωρισμό του. Αυτό που θα μπορούσε να χαρακτηρίζει το τέλειο υγρό θα ήταν η παντελής έλλειψη συνοχής, ιδιότητα η οποία αποδίδεται όμως μόνο σε ένα υλικό που μπορεί να αποσπαστεί από ένα σύνολο.» 1 «Φαίνεται ότι αρχίζει να γίνεται σαφές ότι δύο τμήματα από εντελώς διαφορετικά υλικά μπορούν να είναι αδιαχώριστα, κάτι το οποίο φαίνεται τόσο από τις δυνάμεις που προσδιορίσουν την καμπυλόγραμμη κίνηση ενός σώματος, όσο και από την ένταση των δυνάμεων αυτών η οποία καθορίζει την συνάφεια των τμημάτων του. Σύμφωνα με την ερμηνεία αυτή, ένα σώμα έχει ένα βαθμό σκληρότητας αλλά και ένα βαθμό ρευστότητας, ουσιαστικά δηλαδή είναι ελαστικό, με την ελαστικότητα αυτή να ορίζεται από τις εξωτερικές δυνάμεις που ασκούνται πάνω στο υλικό του. Ένα εύκαμπτο ή ελαστικό υλικό διατηρεί συνάφειες μεταξύ των τμημάτων του, με τέτοιο τρόπο ώστε αυτά να μην χωρίζονται σε τμήματα μικρότερων τμημάτων αλλά ώστε να διανέμονται σε μικρές και μικρότερες πτυχώσεις, οι οποίες διατηρούν πάντα ένα βαθμό συνάφειας. Με τον τρόπο αυτό, με την σύλληψη των οργανισμών ως ελαστικές δομές, ο Leibniz φαίνεται ότι αντιτίθεται ουσιαστικά στον καρτεσιανισμό.» 2 Είναι σαφής η διαφορά στον τρόπο σύλληψης της λειτουργίας του κόσμου και η επίδραση στον τρόπο με τον οποίο οι αρχιτέκτονες αντιμετωπίζουν την αρχιτεκτονική διαδικασία στο σύνολό της. Τις άκαμπτες μορφές αρχίζουν να διαδέχονται πιο ροϊκές μορφές χαρακτηριστικό στοιχείο τον οποίων είναι η προσπάθεια να ενταχθούν τα διαφορετικά στοιχεία του προγράμματος σε μια ενιαία μορφή. Η έννοια της μηχανής αρχίζει να αντικαθίσταται από εκείνη του οργανισμού και η αρχιτεκτονική σκέψη αρχίζει να δανείζεται περισσότερα στοιχεία από τον τομέα της βιολογίας και της ιατρικής επιστήμης παρά από τον τομέα της μηχανικής. 1 Gilles Deleuze, The Fold Leibniz and the Baroque: The Pleats of Matter, Architectural Design: Folding Architecture, 1993, σ. 17, μετ. Δημήτρης Παπαδόπουλος 2 Ό.π. σ. 18

9 7 «ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΙΚΩΝ ΙΔΙΟΤΗΤΩΝ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΩΝ Σημαντικό στοιχείο που συνέβαλε στην μετατόπιση αυτή είναι η αντιπαράθεση της έννοιας της πτύχωσης σε οργανικά και μη οργανικά πράγματα: «Ένας οργανισμός που συντίθεται από ανόργανα στοιχεία αποτελεί μια μηχανή, κάθε τμήμα της οποίας δεν είναι από μόνο του μια μηχανή. Αντίθετα κάθε τμήμα ενός έμβιου οργανισμού είναι από μόνο του μια μηχανή. Ο μετασχηματισμός ενός οργανισμού εξαρτάται από τις διαφορετικές πτυχώσεις που υφίσταται εξαιτίας των εξωτερικών δυνάμεων που δέχεται. Σε μια μηχανή η τάση είναι να αυξάνεται προς τα έξω η λειτουργία της με την προσθήκη νέων τμημάτων ενώ ένας οργανισμός τείνει να αναδιπλώνεται εσωτερικά, προς μια συνεχή διαδικασία ανανέωσης. Γι αυτό και ένας οργανισμός δεν σταματάει με την έννοια που σταματάει μια μηχανή.» 3 «Οι οργανισμοί διατηρούν μια αμείωτη μοναδικότητα και οι απόγονοι των οργανισμών αυτών διατηρούν μια αμείωτη πολλαπλότητα. Η θεωρήσεις αυτές αρνούνται την αντίληψη του κόσμου ως ένα συλλογικό ον και διακρίνουν την αλληλένδετη συνύπαρξη οργανικών και ανόργανων σωμάτων. Γίνεται όμως σαφής ο διαχωρισμός μεταξύ της έννοιας της μηχανής και αυτή του έμβιου όντος: Σε μια μηχανή η κίνηση μεταφέρεται από το μικρότερο προς το μεγαλύτερο τμήμα, ενώ σε ένα έμβιο ον από πτύχωση σε πτύχωση, σε μια αδιαίρετη κίνηση. Το ανόργανο, επαναλαμβάνει τον εαυτό του, με μεταβολές στο μέγεθος του ενώ το οργανικό εξελίσσεται αναδιπλώνοντας τις ιδιότητές του.» 4 Η έννοια της συνεχούς διαδικασίας κίνησης και μεταβολής, είχε ήδη τεθεί από το μοντέρνο κίνημα. Η πρακτική της αρχιτεκτονικής δεν αντιμετωπίζεται πια ως μια αλληλοδιαδοχή πράξεων οι οποίες θα επιφέρουν το επιθυμητό αποτέλεσμα, αλλά ως μια διαδικασία σχηματοποίησης διάφορων δυνατοτήτων. Ο τελικός στόχος ως αυτόνομη αξία δεν μπορεί πλέον να αποτελεί χαρακτηριστικό της αρχιτεκτονικής δημιουργίας αφού η συνεχής μεταβολή είναι όχι μόνο δεδομένη αλλά αποτελεί και συστατικό της στοιχείο. Η ευρεία εξάπλωση των ηλεκτρονικών υπολογιστών και οι νέες δυνατότητες παραμετρικής σχεδίασης οδήγησαν στη δεκαετία του 90 στις πρώτες προσπάθειες ένταξης των παραπάνω θεωρήσεων για την ύλη στον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό. Ο νέος τρόπος σκέψης προσπαθεί να παράγει έργα τα οποία δεν λειτουργούν ούτε ως αυτοτελή δημιουργήματα μιας αρχιτεκτονικής διάνοιας, αλλά ούτε ως μηχανές ικανοποίησης των κτιριολογικών αναγκών. Παράγει μορφές που μεταβάλλονται ανάλογα με την μεταβολή των εξωτερικών συνθηκών προσπαθώντας να διατηρήσουν την αυτοτέλεια και ομοιογένεια τους. Αναζητείται η διάκριση της ταυτότητας μέσα από την πολλαπλότητα των διασυνδέσεων του χώρου με πεπερασμένες ή μη δυνάμεις: «Ταυτιζόμενη με μια λεϊβνίτεια φιλοδοξία η αρχιτεκτονική προσπαθεί να παραγάγει έναν αλγόριθμο που να δείχνει την άπειρη ποικιλία του κόσμου αλλά και την ενότητα του.» 5 «Ενώ ο κλασσικός σχεδιασμός ασχολείται με την λειτουργικότητα του αντικειμένου και την μορφή του, ο σχεδιασμός διάδρασης ασχολείται με την μεταβολή της σχέσης χρήστη - αντικειμένου μέσα από την ανταλλαγή πληροφορίας. Δεν σχεδιάζεται μόνο το αντικείμενο, αλλά και όλο το πλέγμα υπηρεσιών που μπορεί να παρέχει. Ο σχεδιασμός διάδρασης είναι η ανάπτυξη σεναρίων - αφηγήσεων για την εξέλιξη στον χρόνο της σχέσης χρήστη - 3 Ό.π, σ Ό.π 5 Rafael Pidival, Φρανσουά Σατελέ (επιμ.), O Leibniz ή ο Ορθολογισμός σπρωγμένος ως το Παράδοξο, Η Φιλοσοφία: Από τον Γαλιλαίο ως τον Ζ.Ζ. Ρουσσώ, Τόμος Β, 2 η Έκδοση, Αθήνα, 1990, σ. 191, μετ. Δημήτρης Παπαδόπουλος

10 8 «ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΙΚΩΝ ΙΔΙΟΤΗΤΩΝ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΩΝ αντικειμένου.» 6 Η πραγματικότητα αυτή περιγράφεται από τον Jean Pierre Jeudi ως «μία κατάσταση γενικευμένης επικοινωνίας χωρίς αντικείμενο, χωρίς σώμα. Αυτό που καθορίζει το αντικείμενο είναι ο σχεδιασμός των συστημάτων επικοινωνίας και διαχείρισης ψηφιακών δεδομένων που το περιβάλλουν και όχι το αντικείμενο καθεαυτό, στο οποίο αναφέρονται, ή χρησιμοποιούν ως πρόσχημα.» 7 Α.2.2 ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ (QUALITIES, PROPERTIES 8 ): Σύμφωνα με το ηλεκτρονικό Λεξικό της κοινής νεοελληνικής γλώσσας του Τριανταφυλλίδη 9 ιδιότητα σημαίνει : α. ενέργεια, κατάσταση, φαινόμενο κτλ. που εμφανίζεται ως κοινό αλλά όχι αποκλειστικό γνώρισμα υλικών πραγμάτων και έμψυχων ή άψυχων όντων, τα οποία ανήκουν στο ίδιο είδος: Οι φυσικές και οι χημικές ιδιότητες των σωμάτων. Τα μέταλλα έχουν την ~, όταν θερμαίνονται, να διαστέλλονται. H αθανασία είναι ~ της ψυχής. Κανονικά αναφερόμαστε στις ιδιότητες για να περιγράψουμε κάτι, όχι όμως και για να το ορίσουμε. β. (ειδ. για πρόσ.) κατάσταση, θέση από την οποία πηγάζει κάποιο δικαίωμα, υποχρέωση, προσόν, δύναμη κτλ.: Δημοσιοϋπαλληλική / δικαστική / βουλευτική ~. H ~ του μέλους (ενός συλλόγου, μιας ένωσης προσώπων κτλ.). Mίλησε με την ~ του εκλεγμένου αντιπροσώπου. [λόγ. < αρχ. ἰδιότης, αιτ. -ητα] Η απόδοση της λέξης από άλλες γλώσσες στην ελληνική συναντά ιδιαίτερη δυσκολία, μιας και το μεγαλύτερο μέρος της βιβλιογραφίας δεν είναι ελληνικό. Οι αντίστοιχες λέξεις της αγγλικής γλώσσας π.χ. quality, property και attribute πολλές φορές συγχέουν το νόημα καθώς μπορούν να μεταφραστούν και ως ποιότητα, ιδιοκτησία, χαρακτηριστικό. Παρόλα αυτά φαίνεται πως στην τεχνολογία η ιδιότητα αποδίδεται με την λέξη quality, ενώ στη φυσική και στη χημεία με τη λέξη property. Τομείς της επιστήμης που θα μας απασχολήσουν στο σύνολο της έρευνας. Η χρήση των ιδιοτήτων στα παρακάτω κεφάλαια θα γίνει λαμβάνοντας υπόψη την πρώτη περίπτωση από την εξήγηση του λεξικού του Τριανταφυλλίδη. Ως, δηλαδή, ενέργεια ή κατάσταση, που εμφανίζεται ως κοινό αλλά όχι αποκλειστικό γνώρισμα υλικών πραγμάτων και έμψυχων ή άψυχων όντων, τα οποία ανήκουν στο ίδιο είδος. Και θα αναφερόμαστε στις 6 Δημήτρης Παπαλεξόπουλος, Σημειώσεις για την σχέση της αρχιτεκτονικής με το Σχεδιασμό Διάδρασης, Σημειώσεις για το μεταπτυχιακό μάθημα "Τεχνολογίες Αιχμής και Αρχιτεκτονική: Από το Συνολικό Σχεδιασμό στην Καθολική Διαχείριση", στα πλαίσια του Διατμηματικού Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών: Αρχιτεκτονική - Σχεδιασμός του Χώρου, Κατεύθυνση Α : Σχεδιασμός - Χώρος - Πολιτισμός, Απρίλιος Jean Pierre Jeudi, "La communication sans object", Σημειώσεις για την σχέση της αρχιτεκτονικής με το Σχεδιασμό Διάδρασης, Σημειώσεις για το μεταπτυχιακό μάθημα "Τεχνολογίες Αιχμής και Αρχιτεκτονική: Από το Συνολικό Σχεδιασμό στην Καθολική Διαχείριση", στα πλαίσια του Διατμηματικού Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών: Αρχιτεκτονική - Σχεδιασμός του Χώρου, Κατεύθυνση Α : Σχεδιασμός - Χώρος - Πολιτισμός, Απρίλιος 2006 (επιμ.) Δημήτρης Παπαλεξόπουλος, μετ. Δημήτρης Παπαδόπουλος 8 synonyms quality, property, character, attribute mean an intelligible feature by which a thing may be identified. quality is a general term applicable to any trait or characteristic whether individual or generic <material with a silky quality>. property implies a characteristic that belongs to a thing's essential nature and may be used to describe a type or species <the property of not conducting heat>. character applies to a peculiar and distinctive quality of a thing or a class <remarks of an unseemly character>. attribute implies a quality ascribed to a thing or a being <the traditional attributes of a military hero> 9 Λεξικό της Κοινής Ελληνικής και E%B9%CF%8C%CF%84%CE%B7%CF%84%CE%B1&dq=, (τελευταία επίσκεψη )

11 9 «ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΙΚΩΝ ΙΔΙΟΤΗΤΩΝ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΩΝ ιδιότητες περισσότερο για να περιγράψουμε και λιγότερο για να ορίσουμε ένα ή πολλά αντικείμενα. Έτσι θα δούμε καθώς θα αναπτύσσεται το κείμενο πως οι ιδιότητες μπορεί να είναι αναδυόμενες, εσωτερικές(ενδογενείς) και εξωτερικές, εντατικές και εκτατικές (βλ. αντίστοιχο υποκεφάλαιο), πρωτεύουσες και δευτερεύουσες, σταθερές και μεταβλητές. Υπόθεση της έρευνας είναι, μεταξύ άλλων, πως υπάρχουν ιδιότητες που αφορούν στις σχέσεις μεταξύ στοιχείων/ οντοτήτων που ανήκουν σε συναρμογές, και σαν τέτοιες είναι μεταβαλλόμενες ή σταθερές ανάλογα με το είδος των σχέσεων, και ιδιότητες που ανήκουν στα στοιχεία και συγκροτούν την ταυτότητα τους. Αυτό δεν αποκλείει την μεταβλητότητα και αυτών των ιδιοτήτων καθώς ένα στοιχείο μπορεί να αποτελεί το ίδιο μια συναρμογή άλλων στοιχείων, να αποτελεί δηλ. μία οντότητα (βλ. έξυπνα υλικά). Έτσι οποιαδήποτε ιδιότητα μπορεί να είναι μεταβαλλόμενη για μία συναρμογή στοιχείων αλλά σταθερή για ένα άλλο. Δεν μπορούμε έτσι να μιλάμε για σύνολα ή συστήματα μικρής ή μεγάλης κλίμακας, καθώς το καθένα από αυτά δρα ως περιορισμός για ένα σύνολο μικρότερης κλίμακας και ως ενεργοποιητής για ένα άλλο μεγαλύτερης κλίμακας. Θα μπορούσαμε να πούμε επίσης πως οι ιδιότητες ορίζονται από τον βαθμό διάδρασης όλων αυτών των στοιχείων και συνόλων μεταξύ τους. Η υπόθεση αυτή που βασίζεται στη θεωρία της συναρμολόγησης (assemblage theory) του Gilles Deleuze, όπως την έχει αναπτύξει ο Manuel DeLanda στο βιβλίο του A New Philosophy of Society 10, και είναι σήμερα ιδιαιτέρως χρήσιμη για την διαχείριση της πολυπλοκότητας της κατασκευής. Κάθε γνωστή έως τώρα κατασκευαστική ενότητα και κατάτμηση αδυνατεί να συμπεριλάβει τη νέα τεχνολογική πραγματικότητα, όπως αυτή ορίζεται μέσα από τις ψηφιακές τεχνολογίες για τη δημιουργία ευφυών περιβαλλόντων με τη χρήση ΑΜΙ (Ambient Intelligence) και έξυπνων υλικών. Η διάδραση όλων αυτών των στοιχείων ή οντοτήτων μεταξύ τους αλλά και με τους χρήστες που και αυτοί με τη σειρά τους αποτελούν κάθε φορά και μία διαφορετική οντότητα με μεταβαλλόμενες επιθυμίες, είναι αυτή που διαμορφώνει ένα ιδιαίτερα πολύπλοκο σύστημα με αναδυόμενες ιδιότητες. Θα εξεταστεί, λοιπόν, το κατά πόσο η κατάτμηση του αρχιτεκτονικού έργου σε σταθερά και μεταβαλλόμενα στοιχεία μπορεί να θεωρείται ως βασική σχεδιαστική επιλογή του αρχιτέκτονα που επιτρέπει την παραγωγή πληθυσμών σχεδιαστικών λύσεων. Προς ποια κατεύθυνση επιθυμεί ο αρχιτέκτονας να επιτρέψει τις μεταβολές; Ποιες σχέσεις πριμοδοτεί και ποιες αποκλείει, δεδομένου ότι η δυνατότητα όλα να επηρεάζουν όλα μπορεί να καταλήξει σε μη διαχειρίσιμη πολυπλοκότητα. Σε αυτό το πλαίσιο θα προσδιοριστούν έννοιες όπως εξάρτηση στοιχείων, διάδοση μεταβολής μεταξύ στοιχείων και μηχανισμός επίλυσης περιορισμών, που καθορίζει τον τρόπο με τον οποίο αλληλοεπηρεάζονται ένα προσδιορισμένο από πριν σύνολο στοιχείων. Παράλληλα θα αξιολογηθεί και η ικανότητα του μοντέλου κατάτμησης κτιρίων να διατηρεί την σταθερότητά και τη μοναδικότητά του στον χρόνο. Είναι δυνατόν να μεταβάλλεται η κατάτμηση από κτίριο σε κτίριο; Σχετίζεται με την τυπολογία κτιρίων και ποια είναι αυτή; Είναι δυνατόν να μεταβάλλεται κατά την διάρκεια του σχεδιασμού του αρχιτεκτονικού έργου; Η μεταβολή της κατάτμησης είναι δυνατόν να προκύπτει και από την εναλλαξιμότητα των επί μέρους στοιχείων, κατά την διάρκεια του σχεδιασμού ή και λόγω επιρροής μεταβολών άλλων στοιχείων: όταν οι τιμές ιδιοτήτων κατασκευαστικού στοιχείου φτάνουν σε οριακή σημείο, εξετάζεται η δυνατότητα αλλαγής με άλλο στοιχείο που πληρεί τις προδιαγραφές. 10 Manuel DeLanda, A New Philosophy of Society, ed. Continuum, 2006, βλέπε επίσης και Deleuzian Social Ontology and Assemblage Theory, του ίδιου, στο βιβλίο Deleuze and the Social, σειρά Deleuze Connections, editors Martin Fuglsang and Bent Meier Sorensen, Edinburgh University Press, 2006.

12 10 «ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΙΚΩΝ ΙΔΙΟΤΗΤΩΝ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΩΝ Ταυτόχρονα θα διερευνηθεί η δυνατότητα διαμόρφωσης από τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό κριτηρίων επιλογής προτεινόμενης αρχιτεκτονικής «επίλυσης» από τον πληθυσμό έργων που παράγονται μέσα από τις αλλαγές τιμών παραμέτρων. Το θεωρητικό ερώτημα δεν είναι ξένο προς την αρχιτεκτονική σκέψη, θεωρία και πρακτική. Ωστόσο είτε οι συλλογισμοί γίνονται μέχρι σήμερα με σχετική ασάφεια ή με μοναδική αναφορά σε ατελείς προσπάθειες ποσοτικοποίησης ποιοτικών στοιχείων, η οποία θα λέγαμε ότι προσομοιάζει με μια αναζήτηση αντικειμενικών εσωτερικών αξιών στα χαρακτηριστικά του έργου. Ο Antonino Saggio παρατηρεί: «Για αρκετό καιρό το κλειδί ήταν η "αντικειμενικότητα". Στον σχεδιασμό η προσπάθεια εστιάζονταν στο να διατυπωθεί αναλυτικά μια αιτία και η σχέση της με το αποτέλεσμα που ήταν η επέμβαση στον χώρο. Σήμερα προέχει η διατύπωση αφηγήσεων που οδηγούν στην δημιουργία πολλαπλών διαδρομών του υποκειμένου συναρτημένων με μεταβολές του χώρου.» 11 Τέλος θα εκτιμηθεί η δυνατότητα επαναδραστηριοποίησης με νέο τρόπο της έννοιας των προδιαγραφών αποδόσεων. Μια ήδη διατυπωμένη τοπολογία, διατυπωμένη ως δυνατότητα παραγωγής πληθυσμών αρχιτεκτονικών λύσεων, υφίσταται δυναμικές μεταμορφώσεις (μέσα από την επίδραση δυνάμεων που ορίζει ο αρχιτεκτονικός σχεδιασμός) που πηγάζουν από τον υπολογισμό αναμενόμενων αποδόσεων. Στόχος είναι να διατηρηθεί η τοπολογία που προβλέπει η αρχιτεκτονική προμελέτη, ενώ πραγματοποιούνται επί μέρους αλλαγές λόγω των υπολογισμών. Στο σημείο αυτό θα πρέπει να εντοπιστεί η λειτουργία, στο εσωτερικό του αρχιτεκτονικού σχεδιασμού, που στοχεύει στην συνοχή του όλου, επί μέρους ορθολογισμών, που έχουν διατυπωθεί και είναι σε λειτουργία με την μορφή ειδικών λογισμικών, όπως η ανάλυση πεπερασμένων στοιχείων, λογισμικά ενεργειακής διαχείρισης και απόδοσης, δυναμικές ρευστών. Β. ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΝΑΦΟΡΩΝ Β.1 ΛΟΓΙΣΜΙΚΑ ΠΑΡΑΜΕΤΡΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ Στο κεφάλαιο αυτό θα εξεταστούν τρία από τα πιο διαδεδομένα σύγχρονα προγράμματα παραμετρικού σχεδιασμού, τόσο ως προς τις μεθόδους σχεδίασης, όσο και ως προς την γενικότερη σχεδιαστική φιλοσοφία στην οποία συμμετέχουν. Πρόκειται για την γλώσσα προγραμματισμού Processing, και τα προγράμματα Grasshopper και Generative Components. Στόχος της ανάλυσης αυτής είναι να γίνουν κατανοητά τα εργαλεία εκείνα τα οποία διευκολύνουν τον έλεγχο της κατάτμησης του υπό σχεδίαση αντικειμένου σε επιμέρους σχέσεις, αλλά και να διαπιστωθεί κατά πόσο μεταβάλλουν τις τακτικές σχεδιασμού. Β.1.1 PROCESSING Β ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η γλώσσα προγραμματισμού Processing (εικ.1) παρουσιάζεται για πρώτη φορά ως ολοκληρωμένη δοκιμαστική έκδοση το Εξελίσσεται από τους Casey Reas και Ben Fry στα πλαίσια των σπουδών τους στο Media Lab του MIT υπό την καθοδήγηση του καθηγητή John Maeda στο γκρουπ Αισθητική και Υπολογισμός (Aesthetics and Computation Group - ACG). Αποτελεί μετεξέλιξη προηγούμενων εργασιών τους όπως το Σχεδιασμός Από Αριθμούς (Design By Numbers) και ξεκίνησε ως την κοινή τους προσπάθεια να 11 Jean Pierre Jeudi, "La communication sans object", Σημειώσεις για την σχέση της αρχιτεκτονικής με το Σχεδιασμό Διάδρασης, Σημειώσεις για το μεταπτυχιακό μάθημα "Τεχνολογίες Αιχμής και Αρχιτεκτονική: Από το Συνολικό Σχεδιασμό στην Καθολική Διαχείριση", στα πλαίσια του Διατμηματικού Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών: Αρχιτεκτονική - Σχεδιασμός του Χώρου, Κατεύθυνση Α : Σχεδιασμός - Χώρος - Πολιτισμός, Απρίλιος 2006 (επιμ.) Δημήτρης Παπαλεξόπουλος

13 11 «ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΙΚΩΝ ΙΔΙΟΤΗΤΩΝ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΩΝ δημιουργήσουν ένα περιβάλλον που θα συνδυάζει την προγραμματιστική παιδεία με τις εικαστικές τέχνες. Παρόλο που αρχικά χρησιμοποιείται ως εργαλείο διδασκαλίας στοιχειώδους προγραμματισμού με οπτικό αποτέλεσμα, υιοθετείται από νωρίς από πανεπιστήμια και ιδρύματα ως εκπαιδευτικό εργαλείο. Πρώτα τα πανεπιστήμια Musashino Art University (Τόκυο), ENSCI - Les Ateliers (Παρίσι), HyperWerk (Βασιλεία), και το Royal Conservatory (Χάγη) εντάσσουν την Processing στο εκπαιδευτικό τους πρόγραμμα. Η περαιτέρω εξέλιξη της processing γίνεται στα πανεπιστήμια Interaction Design Institute Ivrea, Carnegie Mellon University, και στο UCLA, στο οποίο ο Casey Reas κατέχει την έδρα του τμήματος Department of Design Media Arts. 12 Β ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ H Processing (εικ.2) είναι μια γλώσσα προγραμματισμού υψηλού επιπέδου (high-level programming language). Με τον όρο αυτό εννοούμε ότι παρέχει μεγάλη αφαίρεση σε σχέση με την γλώσσα μηχανής (εικ.3), την γλώσσα δηλαδή της οποίας η σύνταξη γίνεται κατανοητή από έναν συγκεκριμένο ηλεκτρονικό επεξεργαστή και η οποία είναι ακατανόητη από τον ανθρώπινο εγκέφαλο. Η συλλογή των λειτουργιών της (API: Application Programming Interface) βασίζεται στο μεγαλύτερο ποσοστό της σε αυτό της γλώσσας προγραμματισμού Java. Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της αποτελεί το γεγονός ότι το interface (διεπιφάνεια) της συμπεριλαμβάνει τόσο το περιβάλλον σύνταξης (editor) όσο και περιβάλλον μετάφρασης της σύνταξης (compiler). «Μεταγλωττιστή ή μεταφραστή (στα αγγλικά compiler) ονομάζουμε ένα πρόγραμμα που μετατρέπει/μεταφράζει κείμενο γραμμένο σε μια γλώσσα προγραμματισμού (πηγαία γλώσσα) σε μια άλλη γλώσσα προγραμματισμού (τη γλώσσα στόχο). Το κείμενο της εισόδου ονομάζεται πηγαίος κώδικας (source code) και η έξοδος του προγράμματος αντικειμενικός κώδικας (object code).» 13 Ο τρόπος με τον οποίο δομείται το interface (διεπιφάνεια) της Processing διευκολύνει την παραγωγή οπτικών αποτελεσμάτων και αυτός είναι και ο λόγος που το μεγαλύτερο ποσοστό των χρηστών της είναι καλλιτέχνες. Η παραγωγή πρωτόλειων αποτελεσμάτων σε ελάχιστο χρονικό διάστημα, ακόμα και από κάποιον αρχάριο (εικ.4) είναι πολύ εύκολη, ενώ ταυτόχρονα δεν περιορίζονται καθόλου οι δυνατότητες για τους προχωρημένους χρήστες, ακόμα και για την παραγωγή εφαρμογών πολύ υψηλών απαιτήσεων. Ταυτόχρονα διατηρεί ένα από τα βασικά πλεονεκτήματα των γλωσσών υψηλού επιπέδου, τις χαμηλές δηλαδή απαιτήσεις σε προγραμματιστική ισχύ, γεγονός που την καθιστά προσβάσιμη σε μεγαλύτερο εύρος χρηστών. (εικ.5) Β ΤΡΟΠΟΣ ΑΝΤΙΛΗΨΗΣ ΤΗΣ ΣΧΕΔΙΑΣΤΙΚΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ Το σημαντικότερο όμως χαρακτηριστικό της Processing είναι ότι πρόκειται για μια γλώσσα ανοιχτού κώδικα (open source) (εικ.6). Εκτός από το γεγονός ότι παρέχεται δωρεάν προς χρήση από τον οποιονδήποτε, υπάρχει και η δυνατότητα πρόσβασης σε ολόκληρο τον κώδικα ο οποίος αποτελεί το ίδιο το πρόγραμμα. Όπως και σε όλα τα προγράμματα ανοιχτού κώδικα, δίνεται η ευκαιρία σε όποιον έχει προγραμματιστικές γνώσεις να μεταβάλει το ίδιο το πρόγραμμα ανάλογα με τις ανάγκες του ή να παράσχει βιβλιοθήκες και add-ons. Με τον τρόπο αυτό η εξέλιξη του προγράμματος δεν ελέγχεται από μια συγκεκριμένη εταιρία προς ίδιον όφελος, αλλά υπόκειται στις απαιτήσεις των εκάστοτε χρηστών. Η σημασία του 12 Casey Reas, Ben Fry, Processing A programming Handbook for Visual Designers and Arists, MIT Press, 2007, μετ. Δημήτρης Παπαδόπουλος. 13 Από την ιστοσελίδα < [Πρόσβαση 14 Αυγούστου 2009]

14 12 «ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΙΚΩΝ ΙΔΙΟΤΗΤΩΝ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΩΝ λογισμικού ανοιχτού κώδικα έγκειται κυρίως στο γεγονός ότι ένα πρόγραμμα μπορεί να εξελιχθεί σε απρόβλεπτες μορφές ώστε να καλύψει ανάγκες οι οποίες θα ήταν αδύνατον να προβλεφθούν από τις διάφορες εταιρίες. Επιπλέον είναι δυνατή δημιουργία διασύνδεσής του με μορφές αρχείων (formats) άλλων προγραμμάτων χωρίς να είναι απαραίτητη η διαμεσολάβηση κάποιου εμπορικού ολοκληρωμένου πακέτου. Ταυτόχρονα εξαιρετικά σημαντική αναδεικνύεται η σπουδαιότητα των προγραμμάτων ανοιχτού κώδικα στην εκπαίδευση, αφού είναι ο κατεξοχήν τομέας της διανόησης στον οποίο η πρόσβαση στην ελεύθερη διακίνηση ιδεών και δυνατοτήτων θα έπρεπε να θεωρείται αυτονόητο δικαίωμα για όλους και να ενισχύεται με συγκεκριμένες πρωτοβουλίες. Αν και ο τελικός χρήστης αδυνατεί στις περισσότερες περιπτώσεις να διαμορφώσει τον κώδικα του προγράμματος, λόγω έλλειψης προγραμματιστικών γνώσεων, ωφελείται σε σημαντικό βαθμό από την δυνατότητα χρήσης του, από την δυνατότητα παροχής βοήθειας από διαδικτυακές κοινότητες και από την πρόσβαση σε υπάρχουσες εφαρμογές οι οποίες διατίθενται από άλλους προγραμματιστές και τις οποίες με μικρές μετατροπές μπορεί να προσαρμόσει στις απαιτήσεις του. Αναδεικνύεται με αυτόν τον τρόπο η σημαντική έννοια του (programming) hacking. Με την έννοια αυτή (η οποία δεν θα πρέπει να συγχέεται με την έννοια του (programming) cracking η οποία αναφέρεται σε κακόβουλες πρακτικές που σκοπό έχουν την απόκτηση πρόσβασης σε αρχεία ή υπολογιστές μαζί με την -πιθανή- ταυτόχρονη καταστροφή τους) εννοούμε την δυνατότητα αλλαγής ενός υπάρχοντος κώδικα με μικρομετατροπές, ώστε να παράγουμε ένα παρόμοιο αποτέλεσμα ή την ένταξη ενός τμήματος του κώδικα αυτού σε ένα νέο σύνολο έτσι ώστε να καλύψουμε επιμέρους ανάγκες. Ο όρος εκτός από την περίπτωση του software χρησιμοποιείται σε αυτή του hardware, με την χρήση τμημάτων υπαρχόντων συσκευών για την δημιουργία ενός νέου μηχανισμού. Σημαντική εξέλιξη στον τομέα αυτό αποτελεί η δημιουργία της Arduino Processing. Πρόκειται για μια ειδική έκδοση η οποία χρησιμοποιεί το προγραμματιστικό περιβάλλον της Processing και βασίζεται πάνω στη γλώσσα προγραμματισμού Wiring. Παρέχει την δυνατότητα εισαγωγής ρουτινών λειτουργίας στην ηλεκτρονική πλακέτα Arduino (εικ.7) η οποία παρέχει μια σειρά από εισόδους (inputs) και εξόδους (outputs). Έτσι με την χρήση μικροαισθητήρων ο χρήσης μπορεί να κατασκευάσει μια στοιχειώδη πλατφόρμα διάδρασης του φυσικού με τον ψηφιακό χώρο. Η ύπαρξη αυτής της ειδικής έκδοσης αποτελεί και ένα απτό παράδειγμα της σημασίας του λογισμικού ανοιχτού κώδικα αφού αναπτύχθηκε ξεχωριστά από την αυθεντική γλώσσα προγραμματισμού από διαφορετικούς προγραμματιστές για να καλύψει ανάγκες οι οποίες αρχικά δεν θα μπορούσαν να έχουν προβλεφθεί. «Το Arduino είναι μια υπολογιστική πλατφόρμα βασισμένη σε μια απλή πλακέτα εισόδων/εξόδων η οποία υλοποιεί την γλώσσα προγραμματισμού Processing/Wiring. Το Arduino μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την ανάπτυξη ανεξάρτητων διαδραστικών αντικειμένων αλλά και συνδεδεμένων με λογισμικό το οποίο τρέχει σε υπολογιστή.» 14 Β.1.2 GRASSHOPPER Β ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το πρόγραμμα Grasshopper (εικ.8) (αρχικά Explicit History) είναι μια εφαρμογή ανοιχτού κώδικα παραμετρικού σχεδιασμού, η οποία λειτουργεί ως plug-in στο εμπορικό σχεδιαστικό πρόγραμμα Rhinoceros 3D (ή Rhino). Βασική στόχευση του προγράμματος είναι να δοθεί η δυνατότητα σε κάθε χρήστη που δεν διαθέτει γνώσεις προγραμματισμού (όπως για 14 Από την ιστοσελίδα < [Πρόσβαση 14 Αυγούστου 2009], μετ. Δημήτρης Παπαδόπουλος

15 13 «ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΙΚΩΝ ΙΔΙΟΤΗΤΩΝ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΩΝ παράδειγμα Java ή Processing) να κατασκευάσει παραμετρικές εφαρμογές. Οι διάφορες συναρτήσεις και οι παράμετροι τους εμφανίζονται στην εφαρμογή με εικονίδια, τα οποία συνδυαζόμενα μεταξύ τους κατασκευάζουν το δίκτυο εκείνο των σχέσεων το οποίο απεικονίζει την δομή της πληροφορίας. Παράλληλα τα αποτελέσματα των αντικειμένων και των σχέσεών τους αλλά και της μεταβολής των παραμέτρων μεταφράζονται σε σχήματα στο περιβάλλον του Rhino. Β ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ Δύο είναι τα σημαντικότερα αντικείμενα με τα οποία κατασκευάζει ο χρήστης την εφαρμογή του: Οι παράμετροι (parameters) και οι στοιχεία (components) (εικ.9). «Οι παράμετροι περιέχουν δεδομένα, εννοώντας ότι αποθηκεύουν πράγματα και οι συνιστώσες περιέχουν δράσεις, εννοώντας ότι κάνουν πράγματα.» 15 Οι διάφορες συναρτήσεις εκφράζονται με τα εικονίδια των συνιστωσών και περιέχουν παραμέτρους εισόδου και παραμέτρους εξόδου. Δηλαδή μπορούν να δεχθούν δεδομένα στις διάφορες μεταβλητές τους και να παράσχουν αποτελέσματα, τα οποία με την σειρά τους μπορούν να αποτελέσουν δεδομένα για μια άλλη συνάρτηση. Έτσι ο χρήστης δεν χρειάζεται να βλέπει τον κώδικα ο οποίος παράγει τις συναρτήσεις αλλά απλά να συνθέτει συναρτήσεις, παραμέτρους και αποτελέσματα προκειμένου να σχηματίσει μια δομή η οποία θα λειτουργεί συνολικά για την παραγωγή ενός δυναμικού και ευμετάβλητου αποτελέσματος. (εικ.10) Μια από τις πιο χαρακτηριστικές και σημαντικές δυνατότητες είναι η δημιουργία sliders με την χρήση της παραμέτρου Number Slider. Με το συγκεκριμένο εργαλείο ο σχεδιαστής μπορεί να ορίσει ένα εύρος τιμών, ακεραίων (integers) ή κινητής υποδιαστολής (floating number), τις οποίες μπορεί να πάρει η μεταβλητή μιας συνάρτησης. Με τον τρόπο αυτό παρέχεται η δυνατότητα τόσο στον σχεδιαστή όσο και σε έναν απλό χρήστη της τελικής εφαρμογής να διαδράσει με το αντικείμενο ή με επιμέρους τμήματά του, ώστε να επαναπροσδιορίσει τις μεταβλητές αυτές. Δημιουργείται έτσι μια ένα προς ένα σχέση μεταξύ χρήστη και αντικειμένου, χωρίς την υποχρεωτική αναθεώρηση της προϋπάρχουσας δομής της πληροφορίας. Ταυτόχρονα παρέχεται η δυνατότητα δημιουργίας λειτουργιών (functions) μέσω συγγραφής κώδικα (scripting) σε δύο γλώσσες προγραμματισμού: Visual Basic.NET (VB DotNet) και C Sharp (C#). Είναι σαφές ότι βασική φιλοσοφία σχεδιασμού του προγράμματος είναι η δυνατότητα του χρήστη να κατασκευάσει τα δικά του εργαλεία. Η αρχική βιβλιοθήκη του προγράμματος εντάσσει μερικά εργαλεία σχεδιασμού, αλλά η κατασκευή εργαλείων που δεν έχουν προβλεφθεί από τον ίδιο τον κατασκευαστή είναι ζητούμενο της χρήσης. Μέσα από την ιστοσελίδα του προγράμματος, χρήστες από όλο το κόσμο αναρτούν τα δικά τους components σε έναν ανοιχτό διάλογο ανταλλαγής και ελεύθερης διακίνησης της γνώσης. Εξάλλου όπως περιγράφηκε και παραπάνω αυτό αποτελεί και γενικότερη αρχή των προγραμμάτων ανοιχτού κώδικα. Τέλος, σε αισθητικό επίπεδο, παρέχεται η δυνατότητα μεταβολής του χρώματος του τελικού αντικειμένου, με την χρήση της παραμέτρου Custom Preview, η οποία μπορεί να δεχθεί χρώματα βάσει του χρωματικού προτύπου RGΒ (εικ.11). Και αυτή η μεταβολή πραγματοποιείται σε πραγματικό χρόνο, μετατρέποντας την χρωματική απόφαση σε μια διαδραστική διαδικασία. 15 Andrew Payne, Rajaa Issa, Grasshopper Primer for Version , ελεύθερη έκδοση σε αρχείο μορφής pdf, σ. 8, μετ. Δημήτρης Παπαδόπουλος

16 14 «ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΙΚΩΝ ΙΔΙΟΤΗΤΩΝ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΩΝ Β ΤΡΟΠΟΣ ΑΝΤΙΛΗΨΗΣ ΤΗΣ ΣΧΕΔΙΑΣΤΙΚΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ Με την χρήση του Grasshopper, γίνεται η καταγραφή όλου του ιστορικού της δόμησης των κατασκευαστικών στοιχείων και παρέχεται η δυνατότητα επαναπροσδιορισμού τους σε οποιοδήποτε χρονικό σημείο. Έτσι, η κατασκευή του αποτελέσματος γίνεται πιο χρονοβόρα, αλλά ελαχιστοποιείται ο χρόνος που απαιτείται σε περίπτωση που προκύψουν μικρομεταβολές σε κάποιο ενδιάμεσο σημείο του σχεδιασμού. Αντιθέτως, στην περίπτωση μη-παραμετρικού σχεδιασμού, είναι ευκολότερη η σύνθεση ενός τελικού αποτελέσματος, αλλά σε περίπτωση αλλαγών των επιμέρους στοιχείων του είναι απαραίτητη η ανακατασκευή ενός πολύ μεγάλου ή και ολόκληρου τμήματος του έργου από το σημείο της αλλαγής και έπειτα. Οδηγούμαστε έτσι από μια γραμμική αρχιτεκτονική διαδικασία σε ένα σχεσιακό μοντέλο διαχείρισης της κατασκευής. (εικ.12) Ιδιαίτερο στοιχείο του προγράμματος το οποίο φανερώνει την προσπάθεια προαγωγής του συνεργατικού χαρακτήρα της διαδικασίας σχεδιασμού, είναι η δυνατότητα τοποθέτησης σημειωμάτων στο περιβάλλον εργασίας. Τα σημειώματα αυτά δεν επηρεάζουν την λειτουργικότητα της εφαρμογής αλλά απλά ενημερώνουν για την λειτουργικότητα και για τις προθέσεις του εκάστοτε προγραμματιστή. Η εφαρμογή αυτή αντιστοιχεί στον τρόπο χειρισμού των σχολίων (comments) στις γλώσσες προγραμματισμού όπου οτιδήποτε έπεται των κατάλληλων συμβόλων (συνήθως των #, // ή -- ) αγνοείται από τους μεταφραστές (compilers) του προγράμματος. Διευκολύνεται με τον τρόπο αυτή η χρήση ενός τμήματος από τον κώδικα ενός προγράμματος, από διαφορετικούς χρήστες, γεγονός το οποίο αποτελεί και βασική αρχή της φιλοσοφίας του hacking. Η λειτουργία αυτή κρίνεται απαραίτητη, από την στιγμή στην οποία ο σχεδιασμός αντιμετωπίζεται ως περιγραφή διαδικασιών και όχι μόνο ως δημιουργική παραγωγή μορφών ενταγμένων σε κάποιους κανόνες. Β.1.3 GENERATIVE COMPONENTS (GC) Β ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η φιλοσοφία λειτουργίας του Generative Components (εικ.13), προσδιορίζεται σε σύγκριση με τα συμβατικά σχεδιαστικά προγράμματα, τα οποία αντιμετωπίζουν το σχεδιασμό ως την αναπαράσταση του αντικειμένου που θα κατασκευαστεί. Στη περιγραφή του προγράμματος από τους Robert Aish και Robert Woodbury είναι σαφής ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζεται η παραμετροποίηση του αντικειμένου: «Σήμερα η προσοχή της βιομηχανίας είναι στραμμένη σε συστήματα τα οποία το τεχνούργημα αναπαριστάται παραμετρικά, εννοώντας ότι η αναπαράστασή του αποδέχεται γρήγορες μεταβολές στις διαστάσεις και τη δομή του. Η παραμετροποίηση αυξάνει την πολυπλοκότητα τόσο του έργου του σχεδιαστή όσο και του προγράμματος σχεδίασης, αφού ο σχεδιαστής πρέπει να σχεδιάσει όχι μόνο το αντικείμενο αλλά και μια θεωρητική δομή η οποία καθοδηγεί την μεταβολή. Η παραμετροποίηση έχει και θετικές και αρνητικές συνέπειες στο σχεδιασμό, στο τελικό αποτέλεσμα και στον τρόπο αντίληψης των σχεδιαστών. Θετικά, η παραμετροποίηση μπορεί να ενισχύσει την αναζήτηση λύσεων προσαρμοσμένων στον περιβάλλον, μπορεί να διευκολύνει την αναζήτηση νέων μορφών, μπορεί να μειώσει τον κόπο και τον χρόνο που χρειάζονται για αλλαγές και μπορεί να αποδώσει καλύτερη κατανόηση της νοητικής δομής του υπό σχεδίαση αντικειμένου. Αρνητικά, η παραμετροποίηση μπορεί να αποτελεί επιπρόσθετη προσπάθεια, μπορεί να αυξήσει την πολυπλοκότητα των επιμέρους σχεδιαστικών αποφάσεων

17 15 «ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΙΚΩΝ ΙΔΙΟΤΗΤΩΝ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΩΝ και να αυξήσει τον αριθμό των αντικειμένων στο οποίο πρέπει να δοθεί έμφαση έτσι ώστε να ολοκληρωθεί η διαδικασία.» 16 Συσχετισμένο με εταιρίες βιομηχανικής παραγωγής που χρησιμοποιούν τα δεδομένα το προγράμματος, το Generative Components προχωράει από την σύλληψη στην παραγωγή των επιμέρους κατασκευαστικών στοιχείων. Δηλώνεται στη διακήρυξη της ομάδας Smart Geometry, η οποία προωθεί και εξελίσσει το πρόγραμμα: «Η αρχιτεκτονική αφορά θεμελιωδώς τις σχέσεις. Πολλές από αυτές τις σχέσεις είναι γεωμετρικές στη φύση τους ή εκφράζονται γεωμετρικά. Η ομάδα Smart Geometry έχει ιδρυθεί πάνω στην πίστη, ότι ο σχεδιασμός με ηλεκτρονικό υπολογιστή (CAD) παρέχει τον εαυτό του στην σύλληψη των γεωμετρικών σχέσεων που αποτελούν τα θεμέλια της αρχιτεκτονικής.» 17 Αξίζει να σημειωθεί, ότι η διακίνηση και τα δικαίωματα χρήσης τους προγράμματος για αρκετά χρόνια βρισκόταν υπό τον αυστηρό έλεγχο της εταιρίας Bentley και του γραφείου Foster+Partners, ενώ στις αρχές του 2010 και υπό την πίεση της ευρείας διάδοσης του Grasshopper, προσφέρεται πλέον και αυτό ως ελεύθερο πρόγραμμα από την ιστοσελίδα της Bentley. Γίνεται με τον τρόπο αυτό εφικτή η αξιολόγηση μιας κατασκευής σε πολύ αρχικό στάδιο ή ο επαναπροσδιορισμός της σε ένα προχωρημένο στάδιο με το ελάχιστο κόστος εργασίας. Η φιλοσοφία σχεδιασμού του GC γεννιέται από τις νέες τεχνολογίες. Προσδιορίζεται από αυτές και δεν προσπαθεί απλώς να τις εντάξει ως βοηθητικό εργαλείο σε μια γενικότερη σχεδιαστική αντίληψη. Το κτίριο αντιμετωπίζεται ως ένα πεδίο συνύπαρξης μαθηματικών συναρτήσεων όπου ο αρχιτέκτονας καλείται να ορίσει τις σταθερές και τις μεταβλητές. Κάθε φορά και ανάλογα με τις επιδιώξεις δίνονται διαφορετικές τιμές και έχουμε ένα τελικό παγιωμένο αποτέλεσμα. Β ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ Σύμφωνα με την περιγραφή του Generative Components από τον διευθυντή ανάπτυξης του προγράμματος Robert Aish, το πρόγραμμα «έχει την δυνατότητα να διευρύνει την αρχιτεκτονική διαδικασία από την αρχική σύλληψη της μορφής μέχρι την ψηφιακή κατασκευή, σε ένα σύστημα σχεδίασης αντίστοιχων μοντέλων.» 18 Σύμφωνα με τον ίδιο οι βασικοί στόχοι του προγράμματος είναι: «-να συλλάβει τον αρχικό σχεδιασμό σε μια διαισθητική μορφή -να συλλάβει σχεδιαστικούς κανόνες σε μια λογική μορφή -να δημιουργήσει συνιστώσες συγκεκριμένες με το πρόγραμμα (που συμπεριλαμβάνουν ταυτόχρονα λογική και διαίσθηση) σε μια διαχειρίσιμη μορφή -να μοντελοποιήσει το κέλυφος του κτηρίου και το περιτύλιγμα του χώρου, ώστε να μπορεί να χρησιμοποιήσει αναλυτικά εργαλεία και εργαλεία εξομοίωσης 16 Robert Aish & Robert Woodbury, Multy-Level Interaction in Parametric Design, Από την ιστοσελίδα < (τελευταία επίσκεψη 14 Ιανουαρίου 2009), μετ. Δημήτρης Παπαδόπουλος 17 Ό.π 18 Robert Aish, Bentley's Generative Components: A design tool for exploratoty architecture, Από την ιστοσελίδα < (τελευταία επίσκεψη 12 Ιανουαρίου 2009), μετ. Δημήτρης Παπαδόπουλος

18 16 «ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΙΚΩΝ ΙΔΙΟΤΗΤΩΝ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΩΝ -να αφομοιώσει μια ερευνητική προσέγγιση στο σχεδιασμό με παραδοσιακά εργαλεία και διαδικασίες» 19 «Η πιο γενική μεθοδολογική ερώτηση που μπορεί να γίνει είναι: Πώς είναι η διαίσθηση - που αρχικά υπονοεί μια άμεση γνώση - ικανή να σχηματίσει μια μέθοδο, αν γίνει αποδεκτό ότι μέθοδος περιλαμβάνει έναν ή πολλούς συλλογισμούς. Ο Μπέργκσον συχνά παρουσιάζει την διαίσθηση ως μια απλή πράξη. Αλλά από την οπτική του το απλό, δεν αποκλείει μια ποιοτική και δυνητική πολλαπλότητα, πολλαπλές κατευθύνσεις στις οποίες δύναται να ενεργοποιηθεί. Είναι με αυτήν την έννοια του απλού, που η διαίσθηση περιλαμβάνει μια πληθώρα από έννοιες και πολλαπλές απόψεις που δεν επιδέχονται μείωση.» 20 Η διαίσθηση λοιπόν αντιμετωπίζεται σαν απτό στοιχείο δημιουργικότητας και όχι σαν μια γενική άυλη έννοια. Την οπτική αυτή εντάσσει ως κεντρικό μεθοδολογικό εργαλείο το Generative Components στο σχεδιασμό, εντοπίζοντας στις επιλογές δεδομένες προθέσεις και γνώσεις. Όσο ασαφής και αν είναι ο σχεδιασμός, παραμένει σε άμεση επαφή με το υπό σχεδίαση αντικείμενο. Η ικανότητα σχεδιασμού και απεικόνισης σε επίπεδο διαίσθησης εμφανίζεται ως ένας από του κεντρικούς στόχους και προτερήματα του προγράμματος. Το σχεδιαστικό πρόγραμμα μετατρέπεται από εργαλείο παραγωγής γραμμικών σχεδίων ή προοπτικών αναπαραστάσεων στο ανάλογο του τετραδίου σκίτσων. Χρησιμοποιείται για την απεικόνιση του έργου σε επίπεδο σύλληψης και όχι σε επίπεδο αναπαράστασης ή φωτορεαλιστικής απεικόνισης. Τα ηλεκτρονικά σκίτσα δεν απεικονίζουν ένα τελικό προϊόν. Εκφράζουν με την μεγαλύτερη δυνατή ασάφεια ένα σύνολο, ικανό να εξελιχθεί με την προσθήκη μεγαλύτερης πληροφορίας στην λεπτομερή δομή ενός κτιρίου. Β ΤΡΟΠΟΣ ΑΝΤΙΛΗΨΗΣ ΤΗΣ ΣΧΕΔΙΑΣΤΙΚΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ Εξαιρετικά σημαντικό χαρακτηριστικό της μεθόδου εργασίας του GC είναι η χρήση τεσσάρων παραθύρων εργασίας. Το κάθε ένα απεικονίζει διαφορετικά εργαλεία σε αντίθεση με τα παραδοσιακά προγράμματα CAD τα οποία χρησιμοποιούν ένα ή πολλά διαφορετικής οπτικής γωνίας του ίδιου αντικειμένου. Τα τέσσερα αυτά παράθυρα (viewports) είναι τα εξής: το παράθυρο προοπτικής απεικόνισης (3D interaction) (εικ.14), το παράθυρο ιδιοτήτων του κάθε αντικειμένου (object view) (εικ.15), το παράθυρο απεικόνισης του διαγράμματος των σχέσεων των επιμέρους στοιχείων (symbolic graph view) (εικ.16) και ένα τέταρτο -το οποίο απαιτεί και προγραμματιστικές γνώσεις γι' αυτό και δεν εμφανίζεται στην οθόνη ως προεπιλεγμένη ρύθμιση (default settings)- στο οποίο ο χρήστης μπορεί να προγραμματίσει σε γλώσσα προγραμματισμού (C Sharp) οποιοδήποτε από τα στοιχεία ή τις σχέσεις τους. Το παράθυρο προοπτικής απεικόνισης μεταφράζει τις μαθηματικές συναρτήσεις σε αναγνωρίσιμα γεωμετρικά σχήματα. Αποτελεί δηλαδή το αντίστοιχο του κύριου παραθύρου των παραδοσιακών μη παραμετρικών προγραμμάτων, όπου το σχεδίου εμφανίζεται ως ένα σύνολο γραμμών: «Τα περισσότερα συστήματα παραμετρικού σχεδιασμού απεικονίζουν το αντικείμενο σε μια διαδραστική τρισδιάστατη όψη. Αυτή η όψη αποτελεί μια τρισδιάστατη θέα στην οποία απεικονίζονται τα γραφικά αντικείμενα. Οι κόμβοι (αντικείμενα) αναπαριστώνται με την απεικόνιση του αποτελέσματος της συνάρτησης του κόμβου που προκύπτει από την αντικατάσταση των μεταβλητών με συγκεκριμένα δεδομένα τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή. Ο αλγόριθμος απεικόνισης κάθε κόμβου καθορίζεται από τον τύπο του κάθε κόμβου: κόμβοι τύπου "Σημείο" απεικονίζονται ως γεωμετρικά σημεία, κόμβοι του τύπου "Γραμμή" 19 Ό.π 20 Gilles Deleuze, Bergsonism by Gilles Deleuze, Zone Books, New York, 5 th Printing, 2002, σ. 14, μετ. Δημήτρης Παπαδόπουλος

19 17 «ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΙΚΩΝ ΙΔΙΟΤΗΤΩΝ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΩΝ απεικονίζονται ως γραμμές. Κάποιοι τύποι κόμβων, για παράδειγμα οι γενικές μεταβλητές (global variable) δεν έχουν ευθεία αντιστοίχιση με την τρισδιάστατη απεικόνιση. Παράλληλα, δεν χρειάζεται να απεικονίζονται όλοι οι κόμβοι ταυτόχρονα. Είναι σύνηθες για τους κόμβους να έχουν ιδιότητες απεικόνισης (display properties) όπως το "κρυφό" (hidden), οι οποίες απλοποιούν την απεικόνιση αλλά εξακολουθούν να λειτουργούν μέσα στην συνολική δομή.» 21 Το δεύτερο παράθυρο είναι αυτό της διαγραμματικής απεικόνισης των αντικειμένων που συμμετέχουν στο σύνολο αλλά και των επιμέρους σχέσεών τους. Τα αντικείμενα και οι σχέσεις αναπαριστώνται σε μια δικτυακή δομή στη οποία ο χρήστης έχει την δυνατότητα να αφαιρέσει ή να προσθέσει στοιχεία σε οποιοδήποτε χρονική στιγμή. Το διάγραμμα αναπτύσσεται από την κορυφή προς τα κάτω, εντάσσοντας με τον τρόπο αυτό και τις χρονικές περιόδους κατασκευής κάθε αντικειμένου. «Οι κύριες χρήσεις του είναι να επιλέγει κόμβους για επεξεργασία ή να συνδέει κόμβους και μεταβλητές, να επεξηγεί την δομή και την αναμενόμενη συμπεριφορά του συνόλου και να βοηθά στην διόρθωση λαθών στην κατασκευή (debugging). Είναι επίσης χρήσιμο στο να επιλέγει κανείς υπο-διαγράμματα και να τα εντάσσει σε κόμβους. Κάποιοι κόμβοι μπορεί να αναπαριστώνται στην διαγραμματική όψη και όχι στην τρισδιάστατη διαδραστική όψη, γεγονός που καθιστά την όψη αυτή την μόνη τοποθεσία πιθανής επιλογής και επεξεργασίας των κόμβων αυτών.» 22 Με τον τρόπο με τον οποίο εντάσσονται στο σχεδιασμό τα δύο πρώτα παράθυρα απεικόνισης είναι αδύνατη η χρήση μόνο του ενός ή του άλλου. Το ένα συμπληρώνει το άλλο ενώ βρίσκονται σε μια συνεχή σχέση διάδρασης και εξάρτησης. Ταυτόχρονα, «η διάταξη του συμβολικού διαγράμματος επηρεάζει άμεσα και τον τρόπο χρήσης του. Σε ένα αυστηρά παραμετρικό σύστημα, το γεγονός της διασποράς των δεδομένων, δημιουργεί την χρήσιμη σύμβαση ότι το διάγραμμα μπορεί να εξελιχθεί έτσι ώστε η οπτική ροή να μην αντιστρέφεται ποτέ. Αυτό όμως δεν είναι αρκετό. Αυτό που πρέπει να παρέχεται είναι η δυνατότητα για επανάχρηση, έτσι ώστε επιμέρους τμήματα να επαναπροσδιορίζονται. Η συμβολική διαγραμματική απεικόνιση έχει περιορισμένη και σαφή χρήση, αλλά κατέχει ένα σημαντικό ποσοστό της διαθέσιμης οθόνης του υπολογιστή.» 23 Το εργαλείο αυτό εκφράζει τα στοιχεία μιας κατασκευής και τις μεταξύ τους συσχετίσεις, αξιοποιώντας τον τρόπο λειτουργίας των βάσεων δεδομένων, οι οποίες βασίζονται σε ένα δικτυακό μοντέλο αποθήκευσης της πληροφορίας. Προκύπτει δηλαδή από την ίδια την επιστήμη της πληροφορικής, εντάσσεται στον αρχιτεκτονική σχεδιασμό και ταυτόχρονα δομεί μια φιλοσοφία σχεδιασμού. (εικ.17) «Ένα διάγραμμα είναι», όπως θα δούμε και στο αντίστοιχο κεφάλαιο αυτής της έρευνας, «ένα γραφικό σημείωμα, ένα ιδεόγραμμα όχι απαραίτητα αφαιρετικό. Είναι αναπαράσταση ενός πράγματος που δεν είναι πια το ίδιο το πράγμα. Το διάγραμμα χωρίς να είναι ισόμορφο με το αρχιτεκτονικό αντικείμενο προσπαθεί να εκφράσει τις σχέσεις που διαμορφώνονται μέσα σε αυτό, όπως και τη διαδικασία παραγωγής τους.» 24 Στην περίπτωση του Generative Components, το διάγραμμα δεν λειτουργεί απλώς ως συμπληρωματικό εργαλείο περιγραφής του υπό σχεδίαση αντικειμένου αλλά προκύπτει από την σχεδίαση. Η διαδικασία παραγωγής δεν είναι αμφίδρομη. Δεν μπορεί ο σχεδιαστής να σχεδιάσει πρώτα το διάγραμμα και μετά την μορφή. Το διάγραμμα προκύπτει αυτόματα από την διαδικασία σχεδιασμού και εμφανίζει την δομή στο σύνολό της. 21 Robert Aish & Robert Woodbury, Multy-Level Interaction in Parametric Design, Από την ιστοσελίδα < (τελευταία επίσκεψη 14 Ιανουαρίου 2009), μετ. Δημήτρης Παπαδόπουλος 22 Ό.π. 23 Ό.π. 24 Peter Eisenman, Diagram Diaries, Thames & Hudson Ltd, 1999, σ. 27, μετ. Αθηνά Σταυρίδου

20 18 «ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΙΚΩΝ ΙΔΙΟΤΗΤΩΝ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΩΝ Το τρίτο παράθυρο που χρησιμοποιείται είναι αυτό που δηλώνει της παραμέτρους και τις ιδιότητες κάθε αντικειμένου ή σχέσης. Η "σχέση" ως έννοια γίνεται αντιληπτή ως αντικείμενο. «Ξεχωριστές μεταβλητές σε έναν κόμβο μπορούν να βρεθούν, αναγνωρίζοντας κόμβους ή μεταβλητές απευθείας, είτε μέσω εκφράσεων άλλων κόμβων και μεταβλητών, είτε από λειτουργίες που κατασκευάστηκαν από τον χρήστη, είτε μέσω εντολών από γλώσσα προγραμματισμού υψηλού επιπέδου. Εκφράσεις, λειτουργίες και κώδικας (scripts) εισάγουν αυτομάτως την ανάγκη ονομασίας κάθε μεταβλητής. Το όνομα δίνεται αυτόματα από το πρόγραμμα αλλά φαίνεται ότι ο ορισμός του ονόματος και πιθανόν η μεταβολή του είναι κρίσιμα χαρακτηριστικά για τον συνολικό σχεδιασμό.» 25 Για κάθε στοιχείο παρέχεται μια καρτέλα ιδιοτήτων με στόχο την πλήρη καταγραφή των χαρακτηριστικών του, τον έλεγχο και πιθανό επαναπροσδιορισμό του. Η διαφορά με τα μη παραμετρικά προγράμματα CAD είναι ότι στις ιδιότητες περιγράφονται και οι αλληλεξαρτήσεις ενός στοιχείου με κάποια άλλα σε μορφή προγραμματιστικών συναρτήσεων. Το τέταρτο παράθυρο αφορά στην διαχείριση κάθε αντικειμένου με χρήση γλώσσας προγραμματισμού. Στο επίπεδο αυτό εκφράζονται όσο αναλυτικά μπορούν να εκφραστούν οι συναρτησιακές σχέσεις και η δομή της πληροφορίας κάθε στοιχείου με μαθηματικούς όρους. Συνδυάζονται έτσι όλα τα μέχρι τώρα εργαλεία σχεδιασμού: προοπτικό, ιδιότητες, διάγραμμα και τέλος προγραμματιστικός κώδικας, προκειμένου να γίνει εφικτή η διαχείριση της πολυπλοκότητας και της μεταβλητότητας των κατασκευών. Είναι σαφές, ότι ένας χρήστης με μαθηματικές και προγραμματιστικές γνώσεις, πλεονεκτεί από έναν συμβατικό σχεδιαστή, αφού ελέγχει σε πολλαπλά επίπεδα την εσωτερική δομή του έργου και δύναται να ορίσει συναρτήσεις που επιλύουν συγκεκριμένα κάθε φορά προβλήματα. Β.2 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Οι βασικές μεθοδολογικές προσεγγίσεις, όπως αυτές αναπτύσσονται από τους δημιουργούς του GC, φαίνεται να ισχύουν και για τα υπόλοιπα προγράμματα παραμετρικού σχεδιασμού: «-Τα GC περιλαμβάνουν ήδη μεγάλο αριθμό από προκαθορισμένους γεωμετρικούς τύπους και συσχετίσεις, οι οποίες μπορούν να συνδυαστούν από τον χρήστη για την δημιουργία νέων πιο πολύπλοκων γεωμετρικών σχέσεων και λειτουργιών. -Τα GC περιλαμβάνουν προκαθορισμένα εργαλεία μέτρησης τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να αξιολογηθεί η απόδοση μιας γεωμετρικής δομής. -Τα GC δεν υποχρεώνουν το σχεδιαστή να εισάγει από την αρχή μεγάλη λεπτομέρεια, αφού η προτεραιότητα είναι να ιδρύσει γενικές γεωμετρικές συλλήψεις και σχέσεις. Για παράδειγμα τα GC χρειάζονται συγκεκριμένες πληροφορίες διάστασης όταν έχουν οριστεί και αξιολογηθεί οι θεμελιώδεις γεωμετρικές σχέσεις. (εικ.18) -Όταν χρειάζονται συγκεκριμένες διαστάσεις, δεν είναι απαραίτητο να είναι αριθμητικές τιμές, αλλά μπορεί να αντιστοιχούν σε παραμέτρους με μεταβαλλόμενες τιμές. -Σε πρώτο επίπεδο το GC μπορεί να είναι απλά ένα σκίτσο ή μπορεί να αποτελείται απλά από ένα πιθανό σύνολο από γεωμετρικές και αλγεβρικές συσχετίσεις, κατά μήκος πολλαπλών 25 Robert Aish & Robert Woodbury, Multy-Level Interaction in Parametric Design, Από την ιστοσελίδα < (τελευταία επίσκεψη 14 Ιανουαρίου 2009), μετ. Δημήτρης Παπαδόπουλος