Αθηροσκλήρωσησ. 6ο Πανελλήνιο Συνέδριο Αθηροσκλήρωσης. 4 6 Δεκεμβρίου Συνεδριακό Κέντρο Ξενοδοχείου Divani Caravel Αθήνα

Transcript

1 ISSN Τόμος 5 Τεύχος 4 ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ-ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014 Volume 5 No 4 OCTOBER-DECEMBER 2014 ΕΛΛΗΝ ΚΗ ΕΠ ΘΕΩΡΗΣΗ Αθηροσκλήρωσησ 6ο Πανελλήνιο Συνέδριο Αθηροσκλήρωσης 4 6 Δεκεμβρίου 2014 Συνεδριακό Κέντρο Ξενοδοχείου Divani Caravel Αθήνα Περιλήψεις Προφορικών και Αναρτημένων Ανακοινώσεων Επ ίσημη Έκδοση της Ελληνικής Εταιρείας Αθηροσκλή λήρω σης Ηellenic journal of Atherosclerosis Official Publication of the Hellenic Atheroscl erosis Society

2 Τριμηνιαία Έκδοση της Ελληνικής Εταιρείας Αθηροσκλήρωσης HELLENIC JOURNAL OF ATHEROSCLEROSIS Three-monthly Journal of the Hellenic Atherosclerosis Society Ελληνική Εταιρεία Αθηροσκλήρωσης Μαιάνδρου 23, Αθήνα Τηλ.: , Fax: Τσελέπης Αλέξανδρος OWNER Hellenic Atherosclerosis Society 23, Meandrou str., Athens, Greece Tel.: (+30) , Fax: (+30) PUBLISHER Tselepis Alexandros EDITORIAL BOARD Διευθυντής Σύνταξης Τσελέπης Αλέξανδρος Αναπληρωτές Διευθυντές Σύνταξης Γανωτάκης Εμμανουήλ Λυμπερόπουλος Ευάγγελος Παναγιωτάκος Δημοσθένης Τζιόμαλος Κωνσταντίνος Editor-in-Chief Tselepis Alexandros Associate Editors Ganotakis Emmanouil Liberopoulos Evangelos Panagiotakos Demosthenes Tziomalos Konstantinos Άθυρος Βασίλειος Αντωνοπούλου Σμαραγδή Αχείμαστος Απόστολος Banach Maciej (Poland) Βέμμος Κωνσταντίνος Benetos Athanassios (France) Chapman John (France) Γουδέβενος Ιωάννης Δεδούσης Γεώργιος Δημόπουλος Κωνσταντίνος Ελισάφ Μωϋσής Gavras Haralambos (USA) Giugliano Dario (Italy) Karabina Sonia (France) Καραγιάννης Αστέριος Kariolou Marios (Cyprus) Koenig Wolfgang (Germany) Kokkinos Peter (USA) Κολοβού Γενοβέφα Κωνσταντινίδης Σταύρος Κώτσης Βασίλειος Lansberg Peter (The Netherlands) Leslie David (UK) Λιονής Χρήστος Madias Nikolaos (USA) Μανωλόπουλος Ευάγγελος Μηλιώνης Χαράλαμπος Mikhailidis Dimitri (UK) Μπιλιανού Ελένη Μυγδάλης Ηλίας Νικολάου Βασίλειος Ninio Ewa (France) Παππάς Σταύρος Περρέα Δέσποινα Πίτσαβος Χρήστος Schaefer Katrin (Germany) Ταυρίδου Άννα Τέλλης Κωνσταντίνος Τζιακάς Δημήτριος Tsimikas Sotirios (USA) Ferrannini Ele (Italy) Χατζητόλιος Απόστολος Χρυσοχόου Χριστίνα MEMBERS Achimastos Apostolos Αntonopoulou Smaragdi Athyros Vassilios Banach Maciej (Poland) Benetos Athanassios (France) Bilianou Eleni Chapman John (France) Chrysohoou Christina Dedousis Georgios Demopoulos Constantinos Elisaf Moses Ferrannini Ele (Italy) Gavras Haralambos (USA) Giugliano Dario (Italy) Goudevenos John Hatzitolios Apostolos Karabina Sonia (France) Karagiannis Asterios Kariolou Marios (Cyprus) Koenig Wolfgang (Germany) Kokkinos Peter (USA) Kolovou Genovefa Konstantinides Stavros Kotsis Vasilios Lansberg Peter (The Netherlands) Leslie David (UK) Lionis Christos Madias Nikolaos (USA) Manolopoulos Evangelos Migdalis Ilias Mikhailidis Dimitri (UK) Milionis Charalambos Nikolaou Vasileios Ninio Ewa (France) Pappas Stavros Perrea Despina Pitsavos Christos Schaefer Katrin (Germany) Tavridou Anna Tellis Constantinos Tsimikas Sotirios (USA) Tziakas Dimitrios Vemmos Konstantinos Πρόεδρος Τσελέπης Αλέξανδρος Αντιπρόεδρος Πίτσαβος Χρήστος Γεν. Γραμματέας Νικολάου Βασίλειος Ειδ. Γραμματέας Τζιόμαλος Κωνσταντίνος Ταμίας Μπιλιανού Ελένη Μέλη Άθυρος Βασίλειος Γανωτάκης Εμμανουήλ Ελισάφ Μωϋσής Κώτσης Βασίλειος Λυμπερόπουλος Ευάγγελος Χρυσοχόου Χριστίνα EXECUTIVE COMMITTEE Chairman Tselepis Alexandros Vice-Chairman Pitsavos Christos Secretary General Nikolaou Vasileios Secretary Special Tziomalos Konstantinos Treasurer Bilianou Eleni Members Athyros Vassilios Ganotakis Emmanouil Elisaf Moses Kotsis Vasilios Liberopoulos Evangelos Chrysohoou Christina Αδριανείου 3 & Κατεχάκη, Αθήνα (Ν. Ψυχικό) Τηλ.: , Fax: betamedarts@otenet.gr, e-shop: EN ISO 9001:2000 Υπεύθυνος τυπογραφείου Α. Βασιλάκου, Αδριανείου Αθήνα, Τηλ.: , Adrianiou str., GR Αthens-Greece Τel.: (+30) (+30) , Fax: (+30) betamedarts@otenet.gr, e-shop: EN ISO 9001:2000 Printing supervision A. Vassilakou 3, Adrianiou str. GR Athens, Tel.: (+30) info@atherosclerosis.gr

3 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ ΑΘΗΡΟΣΚΛΗΡΩΣΗΣ Τριμηνιαία Έκδοση της Ελληνικής Εταιρείας Αθηροσκλήρωσης HELLENIC JOURNAL OF ATHEROSCLEROSIS Three-monthly Journal of the Hellenic Atherosclerosis Society ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Προφορικές Ανακοινώσεις Αναρτημένες Ανακοινώσεις Ευρετήριο Συγγραφέων CONTENTS Oral Presentations Poster Presentations Index of Authors

4 HELLENIC JOURNAL OF ATHEROSCLEROSIS 5(4) 223 Π Ρ Ο Φ Ο Ρ Ι Κ Ε Σ Α Ν Α Κ Ο Ι Ν Ω Σ Ε Ι Σ Ελληνική Επιθεώρηση Αθηροσκλήρωσης 5(4): Hellenic Journal of Atherosclerosis 5(4): ΠΑ1 H τροποποιητική επίδραση της φυσικής δραστηριότητας στη σχέση οικογενειακού ιστορικού και δεκαετούς επίπτωσης διαβήτη: Μελέτη ΑΤΤΙΚΗ Ε. Κολοβέρου, 1 Δ. Παναγιωτάκος, 1, Χ. Πίτσαβος, 2 Ε. Γεωργουσοπούλου, 1 Ε. Πιταράκη, 1 Ζ. Αντέλα, 1 Λ. Παπαδημητρίου, 2 Χ. Χρυσοχόου, 2 Ι. Σκούμας, 2 Χ. Στεφανάδης, 2 και η ομάδα ΑΤΤΙΚΗ 1 Τμήμα Επιστήμης Διαιτολογίας-Διατροφής, Σχολή Επιστημών Υγείας και Αγωγής, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, 2 Α Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Kλινική Ιπποκρατείου ΓΝΑ, Ιατρική Σχολή Αθηνών, ΕΚΠΑ, Αθήνα Εισαγωγή-Σκοπός: Να εξετάσει την πιθανή τροποποιητική επίδραση της φυσικής δραστηριότητας στη γνωστή σχέση οικογενειακού ιστορικού και εμφάνισης διαβήτη. Υλικό-Μέθοδος: Μεταξύ 2001 και 2002, 1514 άνδρες και 1528 γυναίκες (>18 ετών) φαινομενικά υγιείς (χωρίς κλινική ένδειξη καρδιαγγειακής νόσου), από την ευρύτερη περιοχή της Αθήνας, αποτέλεσαν το αρχικό δείγμα της μελέτης ΑΤΤΙΚΗ. Το , πραγματοποιήθηκε ο δεκαετής επανέλεγχος. Οι συμμετέχοντες ταξινομήθηκαν με τη χρήση του ερωτηματολογίου IPAQ σε δύο κατηγορίες: δραστήριοι ή σωματικά αδρανείς. Η διάγνωση με σακχαρώδη διαβήτη έγινε σύμφωνα με τα ICD-10 κριτήρια του ΠΟΥ (γλυκόζη νηστείας >125 mg/dl ή χρήση αντιδιαβητικών φαρμάκων). Αποτελέσματα: Η 10ετής επίπτωση του διαβήτη υπολογίστηκε 11,6% στους άνδρες και 11,2% στις γυναίκες. 24% των συμμετεχόντων ανέφερε την ύπαρξη οικογενειακού ιστορικού σακχαρώδους διαβήτη, η οποία συσχετίστηκε με 79% (ΣΚ=1,79, 95% ΔΕ: 1,24, 2,58) μεγαλύτερο κίνδυνο ανάπτυξης διαβήτη στα επόμενα 10 έτη, σε σύγκριση με την απουσία ιστορικού, αφού λήφθηκαν υπόψη κλασικοί συγχυτικοί παράγοντες. Ωστόσο, κατόπιν στρωματοποίησης βάσει του επιπέδου φυσικής δραστηριότητας των συμμετεχόντων, η επιβαρυντική επίδραση του οικογενειακού ιστορικού διαβήτη βρέθηκε να αυξάνει κατά 2,64 φορές (95% ΔΕ: 1,69, 4,14) τον κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη, όμως μόνο στα σωματικά αδρανή άτομα, ενώ για τα δραστήρια άτομα τα αποτελέσματα δεν ήταν σημαντικά. Συμπεράσματα: η εργασία αυτή επιβεβαιώνει την επιβαρυντική επίδραση του οικογενειακού ιστορικού στην εμφάνιση διαβήτη, μόνο όμως μεταξύ των ατόμων που διάγουν καθιστική ζωή, υπογραμμίζοντας τον θεμελιώδη ρόλο της άσκησης ως μέτρο πρόληψης της νόσου.

5 224 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ ΑΘΗΡΟΣΚΛΗΡΩΣΗΣ 5(4) ΠΑ2 Ο ρόλος της κατανάλωσης μεσογειακού τύπου δίαιτας στην 10ετή κίνδυνο εμφάνισης σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2: Επιδημιολογική μελέτη ATTIKH Ε.Ε. Πιταράκη, 1 Δ.Β. Παναγιωτάκος, 1 Ε.Ν. Γεωργουσοπούλου, 1 Αικ.Α. Καλογεροπούλου, 1 Χ. Πίτσαβος, 2 Χ. Χρυσοχόου, 2 Ι. Σκούμας, 2 Κ. Μασούρα, 2 Β. Μεταξά, 2 Μ. Ντερτιμάνη, 1 Χ. Στεφανάδης 1 1 Τμήμα Επιστήμης Διαιτολογίας-Διατροφής, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, 2 Α Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική, ΓΝΑ Ιπποκράτειο, Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αθήνα Εισαγωγή-Σκοπός: Παρά το γεγονός ότι πληθώρα ερευνών έχει μελετήσει την επίδραση της κατανάλωσης της Μεσογειακής Δίαιτας έναντι του κινδύνου εμφάνισης σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2, δεν έχει ακόμα αποσαφηνιστεί πλήρως η επίδραση της μεσογειακής δίαιτας στην πρόληψη του διαβήτη, ανεξαρτήτως παραγόντων, όπως η περιφέρεια μέσης και το σωματικό βάρος, στη δεκαετία. Σκοπός της εργασίας ήταν η διερεύνηση της επίδρασης του βαθμού προσήλωσης στη Μεσογειακή Δίαιτα στον 10ετή κίνδυνο εμφάνισης Σακχαρώδους Διαβήτη τύπου 2, σε υγιείς εθελοντές που συμμετείχαν στην επιδημιολογική μελέτη ΑΤΤΙΚΗ. Υλικό- Μέθοδος: Από το 2012 έως το 2013, πραγματοποιήθηκε ο δεκαετής επανέλεγχος της μελέτης ΑΤΤΙΚΗ. Από τους (μέσης ηλικίας 45±13, 50,2% γυναίκες) εθελοντές που έλαβαν μέρος κατά την έναρξη της μελέτης, άτομα συμμετείχαν στον 10ετή επανέλεγχο. Ως δείκτης προσκόλλησης στη Μεσογειακή Δίαιτα χρησιμοποιήθηκε το MedDietScore (εύρος 0 55). Η διάγνωση του σακχαρώδους διαβήτη έγινε μέσω κλινικής εξέτασης από κλινικούς. Αποτελέσματα: Η ανάλυση των αποτελεσμάτων ανέδειξε ότι η 10ετής επίπτωση του σακχαρώδους διαβήτη ήταν 11,4% (50,8% στους άνδρες και 49,2% στις γυναίκες, p=0,79). Πολυπαραγοντική ανάλυση, όπου έγινε διόρθωση για το οικογενειακό ιστορικό διαβήτη, την ηλικία, το φύλο, τα έτη σπουδών, τη σωματική δραστηριότητα, το κάπνισμα, το ιστορικό υπέρτασης και υπερχοληστερολαιμίας, ανέδειξε ότι η μέτρια προσκόλληση (26 27/55 στον δείκτη MedDietScore) στη Μεσογειακή Δίαιτα συσχετίστηκε με 41% (Σχετικός Κίνδυνος (ΣΚ): 0,59, 95% Διάστημα Εμπιστοσύνης (ΔΕ): 0,38 0,92) μικρότερη πιθανότητα εμφάνισης διαβήτη στη δεκαετία, συγκριτικά με τη χαμηλή προσκόλληση στη Μεσογειακή Δίαιτα (0 25/55 στον δείκτη MedDietScore). Η υψηλή προσκόλληση (28 55 στον δείκτη MedDietScore) στη Μεσογειακή Δίαιτα συσχετίστηκε με 69% (ΣΚ: 0,31, 95% ΔΕ: 0,15 0,62) μικρότερη πιθανότητα εμφάνισης διαβήτη συγκριτικά με τη χαμηλή (0 25/55 στον δείκτη MedDietScore), ανεξάρτητα από τους συγχυστές. Όταν έγινε περαιτέρω έλεγχος για τον ρόλο του Δείκτη Μάζας Σώματος και τον λόγο περιφέρεια μέσης/ισχίων, η επίδραση της Μεσογειακής Δίαιτας συνέχιζε να αποτελεί ανεξάρτητο προστατευτικό παράγοντα για τον κίνδυνο εμφάνισης σακχαρώδους διαβήτη (ΣΚ: 0,64, 95% ΔΕ: 0,39 1,05 για τα άτομα με μέτρια προσκόλληση, ΣΚ: 0,50, 95% ΔΕ: 0,20 1,23 για εκείνους με την υψηλή). Όταν στην ανάλυση, μεταξύ των παραγόντων, συμπεριλήφθηκε και η κεντρική παχυσαρκία (δηλαδή ο λόγος περιφέρειας μέσης/ισχίων 30,95 στους άνδρες και 30,8 στις γυναίκες), παρατηρήθηκε ότι η υψηλή προσκόλληση στη Μεσογειακή Δίαιτα συσχετίστηκε με 60% (ΣΚ: 0,40, 95% ΔΕ: 0,19 0,83) μικρότερο κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη, συγκριτικά με τη χαμηλή. Μετά από διαστρωματοποίηση ανάλογα με την ύπαρξη κεντρικής παχυσαρκίας, με έλεγχο για συγχυτικούς παράγοντες, εντοπίστηκε ότι στα άτομα με κεντρική παχυσαρκία η μέτρια προσκόλληση στη Μεσογειακή Δίαιτα συσχετίστηκε με 48% (ΣΚ: 0,52, 95% ΔΕ: 0,30 0,91) μείωση κινδύνου εμφάνισης διαβήτη συγκριτικά με τη χαμηλή, ενώ η υψηλή με 66% (ΣΚ: 0,34, 95% ΔΕ: 0,13 0,91). Στα άτομα με φυσιολογική περιφέρεια μέσης, η προσκόλληση στη Μεσογειακή Δίαιτα δεν φάνηκε να επιδρά στατιστικά σημαντικά (ΣΚ: 0,59, 95% ΔΕ: 0,17 2,01). Συμπεράσματα: Η προσκόλληση στη μεσογειακή δίαιτα συσχετίζεται με μείωση του κίνδυνου ανάπτυξης σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2, ανεξαρτήτως συγχυτικών παραγόντων, στα 10 έτη παρακολούθησης. Εύρημα που υποδεικνύει τον σημαντικό ρόλο της μεσογειακής δίαιτας στην πρωτογενή πρόληψη του διαβήτη.

6 HELLENIC JOURNAL OF ATHEROSCLEROSIS 5(4) 225 ΠΑ3 Διατροφικές συμπεριφορές και παρουσία καρδιαγγειακών νοσημάτων: Η επίδραση του βάρους σώματος, μελέτη ασθενών-μαρτύρων Ζ. Κονιδάρη, 1 Χ.Μ. Καστορίνη, 1,2 Χ. Μηλιώνης, 2 Κ. Καλαντζή, 2 Ε. Μπίκα, 2 Μ. Συμεοπούλου, 1 Β. Ευθυμίου, 1 Μ. Κωσταπάνος, 2 Σ. Μπίτση, 1 Β. Νικολάου, 3 Κ. Βέμμος, 4 Ι. Γουδέβενος, 2 Δ.Β. Παναγιωτάκος 1 1 Σχολή Επιστημών Υγείας & Αγωγής, Τμήμα Επιστήμης Διαιτολογίας-Διατροφής, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, Αθήνα, 2 Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Ιωάννινα, 3 Καρδιολογική Κλινική, Γενικό Νοσοκομείο «Κοργιαλένειο-Μπενάκειο, Ελληνικός Ερυθρός Σταυρός (ΕΕΣ)», 4 Μονάδα Αγγειακών Εγκεφαλικών Επεισοδίων, Θεραπευτική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών, Γενικό Νοσοκομείο «Αλεξάνδρα», Αθήνα Εισαγωγή-Σκοπός: Σκοπός της παρούσας εργασίας ήταν να διερευνηθεί ο ρόλος της υιοθέτησης διατροφικών συμπεριφορών ως σύνολο, στην εμφάνιση Οξέος Στεφανιαίου Συνδρόμου (ΟΣΣ) και Αγγειακού Εγκεφαλικού Επεισοδίου (ΑΕΕ), σε υπέρβαρα και παχύσαρκα άτομα. Υλικό-Μέθοδος: Κατά τα έτη , 1000 συμμετέχοντες εντάχθηκαν στη μελέτη: 250 διαδοχικοί ασθενείς με πρώτη εκδήλωση ΟΣΣ (83% άνδρες, 60±12 ετών) και 250 μάρτυρες, καθώς και 250 διαδοχικοί ασθενείς με πρώτη εκδήλωση ισχαιμικού ΑΕΕ (56% άνδρες, 77±9 ετών) και 250 μάρτυρες. Οι μάρτυρες ήταν ε- ξομοιωμένοι με τους ασθενείς ως προς το φύλο και την ηλικία. Καταγράφηκαν κοινωνικο-δημογραφικά, κλινικά, διατροφικά και άλλα χαρακτηριστικά του τρόπου ζωής των συμμετεχόντων (η αποτίμηση των διατροφικών συμπεριφορών πραγματοποιήθηκε μέσω ειδικού ερωτηματολογίου). Για τη δημιουργία του Σκορ των Διατροφικών Συμπεριφορών επιλέχθηκαν 5 συμπεριφορές (κατανάλωση πρωινού γεύματος, παράλειψη γευμάτων, κατανάλωση τροφής υπό συνθήκες πίεσης, κατανάλωση τροφής παράλληλα με την εργασία και βαθμός προσκόλλησης στη Μεσογειακή Διατροφή). Οι ευεργετικές για την υγεία συμπεριφορές βαθμολογήθηκαν με 0, ενώ οι επιβαρυντικές με 1. Το εύρος του σκορ κυμαίνεται από 0 έως 5, με τις χαμηλότερες τιμές να αναδεικνύουν υιοθέτηση «πιο υγιεινών» διατροφικών συμπεριφορών. Αποτελέσματα: Μετά από έλεγχο για πιθανούς συγχυτικούς παράγοντες, αναδείχθηκε ότι στα υπέρβαρα και παχύσαρκα άτομα αύξηση κατά 1 μονάδα στο Σκορ των Διατροφικών Συμπεριφορών σχετίζεται με 88% (95% ΔΕ=1,36 2,60) μεγαλύτερη πιθανότητα εμφάνισης ΟΣΣ και με 75% (95% ΔΕ=1,14 2,67) μεγαλύτερη πιθανότητα εμφάνισης ΑΕΕ. Συμπεράσματα: Η υιοθέτηση πιο «ανθυγιεινών» διατροφικών συμπεριφορών φαίνεται να ασκεί συνολική επιβαρυντική επίδραση στην καρδιαγγειακή υγεία στα υπέρβαρα και παχύσαρκα άτομα, ένα εύρημα που αξίζει περαιτέρω μελέτης για την υιοθέτησή του στην καθημερινή κλινική πράξη. ΠΑ 4 Τετραετής επίπτωση ( ) ολικής και καρδιαγγειακής θνησιμότητας ηλικιωμένων. Ο ρόλος κλινικών παραμέτρων και συνηθειών τρόπου ζωής: Μελέτη IKAΡΙΑ X. Χρυσοχόου, Χ. Πίτσαβος, Ι. Σκούμας, Δ. Παναγιωτάκος, Γ. Λάζαρος, Β. Μεταξά, Κ. Καττέ, Μ. Κάμπαξης, Ν. Γαλιατσάτος, Ε. Βενιέρη, Μ. Ζαρομυτίδου, Β. Οικονόμου, Δ. Τσιαχρής, Χ. Στεφανάδης Α Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική, Ιπποκράτειο ΓΝΑ, Αθήνα Εισαγωγή. Η Ικαρία έχει ενταχθεί στις «Μπλε Περιοχές» του πλανήτη λόγω του αυξημένου ποσοστού υπερηλίκων που εμφανίζει. Σκοπός της μελέτης είναι η καταγραφή της 4ετούς ολικής και καρδιαγγειακής θνησιμότητας και η αποτίμηση των παραγόντων που συμβάλλουν σ αυτήν στα ηλικιωμένα άτομα. Μέθοδος: Από τον Ιούνιο έως τον Οκτώβριο του 2009, 330 άνδρες και 343 γυναίκες (65 έως 100 ετών), μόνιμοι κάτοικοι της νήσου, εντάχθηκαν στη μελέτη, ενώ τον Ιούνιο-Ιούλιο του 2013, έγινε επανεκτίμηση της κατάστασης υγείας, σε σχέση με κοινωνικά, κλινικά, βιοχημικά χαρακτηριστικά και συνήθειες του τρόπου ζωής. Αποτελέσματα: Η καρδιαγγειακή θνησιμότητα, εναρμονισμένη με την ηλικία, ήταν 520 περιστατικά ανά άνδρες και 320 περιστατικά ανά γυναίκες (21% των αιτιών θανάτου), τιμή χαμηλότερη από τον ευρωπαϊκό μέσον όρο. Άλλες αιτίες θανάτου ήταν: κακοήθειες (21%), φλεγμονές (10%), αναπνευστικά νοσήματα (3%). Η ηλικία, το άρρεν φύλο (Hazard Ratio 2,85, 95% CI 1,75, 7,55), η καρδιακή συχνότητα (1,02, 95% CI 1,01, 1,05), επίπεδα ουρίας (1,02, 95% CI 1,01, 1,04), μέγιστος όγκος αριστερού κόλπου (1,09, 95% C 1,008, 1,031), υπερτροφία αριστερής κοιλίας (1,947, 95% CI 1, 3,922), RDW (1,078, 95% CI 1,013, 1,148), θυρεοειδοτρόπος ορμόνη (1,06, 95% CI 1,006, 1,11), και κατάθλιψη (1,076, 95% CI 0,99, 1,17) σχετίζονταν με ολική θνησιμότητα. Επίσης η κατανάλωση καφέ (0,99, 95% CI 0,99, 1,00), τσάι (0,992, 95% CI 0,985, 0,998), φρούτων (0,995, 95% CI 0,991, 0,999), ελαιόλαδου (0,97, 95% CI 0,951, 0,989) ήταν προστατευτικά για καρδιαγγειακή θνησιμότητα. Συμπέρασμα: Στα ηλικιωμένα άτομα της μελέτης ΙΚΑΡΙΑ, οι κλασικοί παράγοντες κινδύνου δεν έχουν θέση στην ολική και καρδιαγγειακή θνησιμότητα. Αντίθετα άλλοι βιολογικοί δείκτες και διατροφικές συνήθειες συμμετέχουν στο αιτιολογικό σύμπλεγμα επιβίωσης στην προχωρημένη ηλικία.

7 226 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ ΑΘΗΡΟΣΚΛΗΡΩΣΗΣ 5(4) ΠΑ 5 Η επίδραση της πρόσληψης πρωινού γεύματος στη διατήρηση της απώλειας βάρους: Μελέτη MedWeight Δ. Μπρίκου, Ε. Μαμαλάκη, Ε. Καλαϊτζίδη, Ε. Καρφοπούλου, Κ. Αναστασίου, Μ. Γιαννακούλια Τμήμα Επιστήμης Διαιτολογίας-Διατροφής, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, Αθήνα Εισαγωγή-Σκοπός: Η κατανάλωση πρωινού γεύματος έχει αναγνωρισθεί ως κοινή διατροφική συμπεριφορά των ατόμων που διατηρούν μέρος της απώλειας βάρους μακροχρόνια. Δεν υπάρχει, όμως, ένας συγκεκριμένος ορισμός του πρωινού στη βιβλιογραφία. Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι να διερευνηθεί το αν και κατά πόσο διάφοροι ορισμοί του πρωινού γεύματος που έχουν χρησιμοποιηθεί ήδη σχετίζονται με επιτυχή διατήρηση απώλειας βάρους. Υλικό-Μέθοδος: Στη μελέτη συμμετείχαν 166 διατηρήσαντες (σκόπιμη απώλεια 10% του αρχικού βάρους και διατήρηση 1 έτος) και 65 επανακτήσαντες (σκόπιμη απώλεια 10% και επανάκτηση), ηλικίας 33±10 ετών, 62% γυναίκες. Πραγματοποιηθήκαν 2 ανακλήσεις 24ώρου, βάσει των οποίων εκτιμήθηκε η πρόσληψη του πρωινού χρησιμοποιώντας 9 διαφορετικούς ορισμούς. Αποτελέσματα: Οι διατηρήσαντες έχουν περισσότερες πιθανότητες να καταναλώνουν πρωινό γεύμα, όταν αυτό ορίζεται ως το πρώτο διατροφικό επεισόδιο στον χώρο του σπιτιού (p=0,019) ή ως το πρώτο στερεό διατροφικό επεισόδιο πριν την έναρξη των καθημερινών δραστηριοτήτων (p=0,042), συγκριτικά με τους επανακτήσαντες. Ύστερα από την προσθήκη συγχυτικών παραγόντων (ηλικία, φύλο), η διαφορά μεταξύ των δύο ομάδων σύμφωνα με τον πρώτο ορισμό παραμένει στατιστικά σημαντική (p=0,013), ενώ σύμφωνα με τον δεύτερο παρατηρείται τάση για στατιστική σημαντικότητα (p=0,079). Οι υπόλοιποι ορισμοί δεν εντόπισαν διαφορές μεταξύ των ομάδων. Συμπεράσματα: Η μελέτη MedWeight υποδεικνύει πως η κατανάλωση πρωινού γεύματος όταν συμβαίνει στον χώρο του σπιτιού ή προηγείται των καθημερινών δραστηριοτήτων ενδέχεται να συμβάλει στη μακροχρόνια διατήρηση της απώλειας βάρους. ΠΑ 6 Εκτίμηση καρδιαγγειακού κινδύνου σε ασθενείς με μη αλκοολική λιπώδη νόσο του ήπατος και συσχέτιση με τη βαρύτητα της νόσου Μ. Σχινά, Γ. Μαστακούρα, Ε. Κουκουφίκη, Ε. Δρακοπούλου, Κ. Πεσιρίδου, Γ. Μουσούλης Γ Παθολογικό Τμήμα, ΓΝΑ «Ο Ευαγγελισμός», Αθήνα Εισαγωγή-Σκοπός: Η μη αλκοολική λιπώδης νόσος ήπατος (ΜΑΛΝΗ) είναι συχνή διαταραχή και σχετίζεται αιτιοπαθογενετικά με παράγοντες καρδιαγγειακής νόσου. Σκοπός μας είναι η εκτίμηση του καρδιαγγειακού κινδύνου σ αυτήν την ομάδα ασθενών. Υλικό-Μέθοδος: Μελετήθηκαν n=55 ασθενείς με ΜΑΛΝΗ. Καταγράφηκαν: φύλο, ηλικία, βάρος, ύψος, δείκτης μάζας σώματος, παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου όπως υπέρταση, σακχαρώδης διαβήτης, μεταβολικό σύνδρομο, βιοχημικοί δείκτες όπως σάκχαρο, AST, ALT, ALP, γ-gt, χοληστερόλη, HDL, LDL, τριγλυκερίδια, αιμοπετάλια και λευκωματίνη. Όλοι οι ασθενείς υπεβλήθησαν σε μέτρηση της ακαμψίας ήπατος με ελαστογραφία ήπατος (Fibroscan). Επίσης υπολογίστηκαν το NAFLD Fibrosis Score, Framinghman Risk Score (FRS) και QRISK Αποτελέσματα: n=35 (63,6%) άνδρες, n=20 (36,4%) γυναίκες. Διάμεση ηλικία 55 έτη (29 76), n=22 (40%) υπέρταση, n=32 (58,2%) μεταβολικό σύνδρομο, n=19 (34,5%) διαβήτη. Επίσης n=20 (36,4%) είχαν ακαμψία ήπατος>7,9 KPa, ενώ n=30 (54,5%) είχαν τιμή NAFLD Fibrosis Score<-1,455 (απουσία σημαντικής ίνωσης) και n=3 τιμή>0,676 (σημαντική ίνωση). Σύμφωνα με FRS, n=37 (67,3%) είχαν χαμηλό κίνδυνο (1 10), n=14 (25,5%) ενδιάμεσο (10 20) και n=4 (7,3%) υψηλό (>20). Το QRISK ανέδειξε n=26 (47,3%), n=12 (21,8%) και n=17 (30,9%) με χαμηλό, μέσο και υψηλό κίνδυνο αντίστοιχα. Το QRISK εμφάνισε στατιστικά σημαντική συσχέτιση με τη βαρύτητα ηπατικής νόσου όπως αυτή εκφράζεται από NAFLD Fibrosis Score (p<0,001) και την ηπατική ακαμψία (p=0,006), ενώ το FRS εμφάνισε στατιστικά σημαντική συσχέτιση μόνο με την ακαμψία ήπατος (p=0,029). Συμπεράσματα: Σημαντικό ποσοστό ασθενών με ΜΑΛΝΗ έχει αυξημένο καρδιαγγειακό κίνδυνο (>10) με FRS και QRISK Το QRISK υπερεκτιμά τον κίνδυνο σε σχέση με το FRS αλλά συσχετίζεται καλύτερα με τη βαρύτητα της νόσου.

8 HELLENIC JOURNAL OF ATHEROSCLEROSIS 5(4) 227 ΠΑ 7 Συσχέτιση διαιτητικών συνηθειών με την παρουσία μεταβολικού συνδρόμου και των επιμέρους συνιστωσών του σε ασθενείς με μη αλκοολική λιπώδη νόσο του ήπατος M. Γεωργούλης, 1 Μ. Κοντογιάννη, 1 Ν. Τιλελή, 1 Α. Μαργαρίτη, 2 Ε. Φραγκοπούλου, 1 Ν. Τηνιακού, 3 Ρ. Ζαφειροπούλου, 2 Γ. Παπαθεοδωρίδης 2,4 1 Τμήμα Επιστήμης Διαιτολογίας-Διατροφής, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, 2 Β Πανεπιστημιακή Παθολογική Κλινική, ΓΝΑ «Ιπποκράτειο», 3 Εργαστήριο Ιστολογίας και Εμβρυολογίας, Ιατρική Σχολή ΕΚΠΑ, 4 Πανεπιστημιακή Γαστρεντερολογική Κλινική ΓΝΑ «Λαϊκό», Αθήνα Εισαγωγή-Σκοπός: Η μη αλκοολική λιπώδης νόσος του ήπατος (NAFLD) θεωρείται ότι αντιπροσωπεύει την ηπατική εκδήλωση του μεταβολικού συνδρόμου (ΜΣ). Σκοπός της παρούσας μελέτης ήταν να διερευνήσει τη συσχέτιση της κατανάλωσης ομάδων τροφίμων με την παρουσία του ΜΣ και των επιμέρους συνιστωσών του σε ασθενείς με NAFLD. Υλικό- Μέθοδος: Στη μελέτη συμμετείχαν 73 ενήλικες ασθενείς με NAFLD, στους οποίους πραγματοποιήθηκε λήψη ιατρικού ιστορικού και αξιολόγηση διαιτητικών συνηθειών, σωματικής δραστηριότητας, ανθρωπομετρικών παραμέτρων και εργαστηριακών δεικτών. Η παρουσία ινσουλινοαντίστασης ορίστηκε ως HOMA-IR>3 και του ΜΣ ως η συνύπαρξη τουλάχιστον τριών από τα παρακάτω: αυξημένη περιφέρεια μέσης, αυξημένα επίπεδα γλυκόζης, τριγλυκεριδίων και αρτηριακής πίεσης, και μειωμένα επίπεδα HDL χοληστερόλης. Αποτελέσματα: Το 63% των ασθενών είχε αυξημένες τιμές περιφέρειας μέσης, το 47,9% ινσουλινοαντίσταση, το 23,3% υπέρταση, το 87,7% δυσλιπιδαιμία και το 45,7% ΜΣ. Η κατανάλωση επεξεργασμένων αμυλούχων τροφίμων συσχετίστηκε με αυξημένη πιθανότητα παρουσίας ινσουλινοαντίστασης (ΣΛ=1,028, p=0,02), ενώ των αμυλούχων τροφίμων ολικής άλεσης με μειωμένη πιθανότητα (ΣΛ=0,914, p=0,05), μετά από έλεγχο για φύλο, ηλικία, κάπνισμα, επίπεδα κοιλιακού λίπους, ημερήσια ενεργειακή πρόσληψη και επίπεδα σωματικής δραστηριότητας. Δεν παρατηρήθηκε σημαντική συσχέτιση ανάμεσα στην κατανάλωση ομάδων τροφίμων και την παρουσία κεντρικής παχυσαρκίας, δυσλιπιδαιμίας και υπέρτασης. Η κατανάλωση επεξεργασμένων αμυλούχων τροφίμων και κόκκινου κρέατος συσχετίστηκε με αυξημένη πιθανότητα παρουσίας ΜΣ (ΣΛ=1,027, p=0,04 και ΣΛ=1,101, p=0,02 αντίστοιχα), ενώ των αμυλούχων τροφίμων ολικής άλεσης με μειωμένη πιθανότητα (ΣΛ=0,891, p=0,02), μετά από έλεγχο για φύλο, ηλικία, κάπνισμα, ημερήσια ενεργειακή πρόσληψη και επίπεδα σωματικής δραστηριότητας. Συμπεράσματα: Η κατανάλωση αμυλούχων τροφίμων και κόκκινου κρέατος συσχετίζεται με την παρουσία ΜΣ σε ασθενείς με NAFLD.

9 228 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ ΑΘΗΡΟΣΚΛΗΡΩΣΗΣ 5(4) ΠΑ 8 Αρτηριακή υπέρταση (AY) και άλλοι καρδιαγγειακοί παράγοντες κινδύνου στη ρευματοειδή αρθρίτιδα (ΡΑ) Δ. Κουμουτσέα, 1,3 Π. Μπαρμπαγιάννης, 1,3 Β. Γέρμαν, 1,3 Σ. Κουρούκλης, 2 Χ. Mπαμπάτσικος, 1 Δ. Ασλάνογλου, 1 Δ. Κασίμος, 3 Δ. Πατρίκος, 3 Α. Αντωνίου, 3,4 Α. Ηλιόπουλος, 3,4 Γ. Γιαννακός 1 1 Α Παθολογικό Τμήμα 417 ΝΙΜΤΣ και Παθολογικός Τομέας Ομίλων «Ιατρικού Αθηνών» (π. Κλινική «ΙΑΣΙΣ» Πειραιώς) και «ΙΑΣΩ General», 2 Καρδιολογικό Τμήμα «Ερρίκος Ντυνάν», 3 Ρευματολογικό Τμήμα 401 ΓΣΝΑ, 4 Ρευματολογικό Τμήμα 417 ΝΙΜΤΣ, Αθήνα Εισαγωγή: Η θνητότητα και η θνησιμότητα αυξάνονται σημαντικά στους ρευματολογικούς ασθενείς που πάσχουν από χρόνιες νόσους του κολλαγόνου, όπως η ΡΑ, ο ΣΕΛ, η ΔΜ/ΠΜ, οι Αγγειίτιδες, οι Σπονδυλοαρθροπάθειες κ.λπ. Η φλεγμονή, η υπέρταση, η δυσλιπιδαιμία, το ψυχικό άγχος (stress), το κάπνισμα, η αντίσταση στην ινσουλίνη κ.λπ. ανευρίσκονται συχνά ως καταστάσεις συννοσηρότητας σε τέτοιους ασθενείς και συνεισφέρουν στην ανάπτυξη και εξέλιξη της καρδιαγγειακής (ΚΑ) νόσου. Σε πολλές μελέτες έχει δειχθεί ότι η υποκλινική φλεγμονή που ανιχνεύεται με το Β-mode υπερηχογράφημα των καρωτίδων είναι έμμεσος παράγοντας και προγνωστικός δείκτης της ΚΑ νόσου, ενώ το πάχος του έσω-μέσου χιτώνα ανευρίσκεται αυξημένο σε ασθενείς με ΡΑ σε σύγκριση με τους υγιείς μάρτυρες. Πολλοί ερευνητές σε αυτές τις μελέτες διερωτήθηκαν εάν μπορεί μία από τις κυριότερες αιτίες για αυξημένη θνητότητα/θνησιμότητα και πρόωρο θάνατο στους ασθενείς με ΡΑ να οφείλεται κυρίως στην αρτηριακή υπέρταση (ΑΥ). Η ελαττωμένη ελαστικότητα των αρτηριών, η αυξημένη αρτηριακή σκληρία και οι μεγαλύτερες συστηματικές αγγειακές αντιστάσεις συνεισφέρουν στην εμφάνιση της ΑΥ σε ασθενείς με ΡΑ. Σκοπός: Ο σκοπός αυτής της μελέτης ήταν να διερευνηθούν οι παράγοντες ΚΑ κινδύνου με ιδιαίτερη έμφαση στην ΑΥ σε ασθενείς με ΡΑ. Υλικό-Μέθοδος: Σχεδιάστηκε αναδρομική κλινική συγκριτική μελέτη ομάδων. Συνολικά 37 ασθενείς με ΡΑ που παρακολουθούνταν σε εξωτερική βάση (εξωτερικοί ασθενείς) αποτέλεσαν την ομάδα Α, που συγκρίθηκε με 30 υγιείς μάρτυρες που αποτέλεσαν την ομάδα ελέγχου Β. Το κατώφλι τιμών μέτρησης των επιπέδων για τη διάγνωση της ΑΥ ήταν ΣΑΠ/ΔΑΠ>140/90 mmhg. Οι παράγοντες ΚΑ κινδύνου εκτός από την ΑΥ που αξιολογήθηκαν ήταν ακολούθως το κάπνισμα, η δυσλιπιδαιμία, η σπλαγχνικού τύπου παχυσαρκία, ο τρόπος ζωής (διατροφικές συνήθειες) και το stress. Τα επίπεδα της CRP μετρήθηκαν ως μια σημαντική μη ειδική παράμετρος της συστηματικής φλεγμονής που αντανακλά την παρουσία αθηροσκλήρωσης και αθηροθρόμβωσης. Η θεραπεία υπό κορτικοστεροειδή επίσης αξιολογήθηκε σε κάθε ασθενή σαν ένας σημαντικός προδιαθεσικός παράγοντας στην εμφάνιση ΑΥ και αθηροσκλήρωσης. Διενεργήθηκε στατιστική ανάλυση με τη χρήση του t-test και του τροποποιημένου x 2 test (modified chi squared x 2 test). Aποτελέσματα: Στην ομάδα Α της ΡΑ των 37 υπήρχαν 29 γυναίκες και 8 άνδρες με μέση ηλικία τα 56 έτη (26 65). Στην ομάδα Β των υγιών μαρτύρων των 30 υπήρχαν 18 γυναίκες και 12 άνδρες με μέση ηλικία τα 69 έτη (62 75). Η μέση διάρκεια της ΡΑ ήταν 12 χρόνια με 4 χρόνια κατά μέσον όρο διάρκεια θεραπείας υπό κορτικοστεροειδή και με μέση δόση πρεδνιζολόνης 10 mg. Στην ομάδα Α, ΑΥ ανιχνεύθηκε σε μόλις 4 ασθενείς (10,8%), ενώ σε αυτή την ομάδα επίσης η ΑΥ απέβη ο τελευταίος κατά σειρά ΚΑ παράγοντας κινδύνου μεταξύ των υπολοίπων. Oι πιο συχνοί ήταν κατά σειρά το κάπνισμα σε 13 ασθενείς (35,1%), η δυσλιπιδαιμία σε 9 ασθενείς (24,3%), η σπλαγχνική παχυσαρκία σε 6 ασθενείς (16,2%). Και οι 4 συνολικά ασθενείς με ΑΥ βρίσκονταν από μακρού χρόνου υπό θεραπεία με κορτικοστεροειδή σε δόση 10 mg prednisolone ημερησίως. Στην ομάδα Β, ΑΥ διαγνώσθηκε σε 10 (33,3%) μη ρευματολογικούς μάρτυρες, και πιο συχνοί παράγοντες ΚΑ κινδύνου κατά σειρά ήταν το κάπνισμα σε 17 (56,6%), η σπλαγχνική παχυσαρκία σε 9 ασθενείς (30%) και η δυσλιπιδαιμία/τρόπος ζωής-διατροφικές συνήθειες σε 7 ασθενείς (23,3%). Από τα ευρήματα που προέκυψαν από τη μελέτη της συγκεκριμένης σειράς καταδείχθηκε ότι το κάπνισμα, η δυσλιπιδαιμία, η σπλαγχνική παχυσαρκία, η μεγάλη ηλικία, η παρατεταμένη διάρκεια θεραπείας με κορτικοστεροειδή και η διάρκεια αυτής καθ αυτής της ΡΑ σχετίζονται με την παρουσία ΑΥ, P<0,05. Ωστόσο, συγκριτικά με τους μη ρευματολογικούς μάρτυρες δεν καταδείχθηκε στατιστικά σημαντική συσχέτιση της παρουσίας ΑΥ με τη νόσο (ΡΑ), P: NS. Συμπεράσματα: Συμπεραίνεται λοιπόν από τη μελέτη της συγκεκριμένης σειράς ότι η ΑΥ δεν φαίνεται να αποτελεί σημαντικό μείζονα ΚΑ παράγοντα κινδύνου για πρόωρη θνητότητα/θνησιμότητα σε ασθενείς με ΡΑ. Το ερώτημα που ήδη έχει εγερθεί εξακολουθεί να παραμένει και να επικεντρώνεται στο εάν η ίδια η ενεργότητα της νόσου και η παρατεταμένη θεραπεία με κορτικοστεροειδή αποτελούν μείζονες ΚΑ παράγοντες για την επιταχυνόμενη εξέλιξη της υποκλινικής αθηροσκλήρωσης και της αθηροθρόμβωσης.

10 HELLENIC JOURNAL OF ATHEROSCLEROSIS 5(4) 229 ΠΑ9 Η επίδραση των στατινών στη στυτική δυσλειτουργία Α. Σαμέντζας, Γ. Σιώνης, Γ. Μπλαζάκης, Α. Πασχάλης, Π. Στουγιάννος, Α. Tρίκας Καρδιολογική Κλινική ΓΝΑ «Η Ελπίς», Αθήνα Εισαγωγή: Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται πληθώρα μελετών στην προσπάθεια συσχέτισης της ολοένα αυξανόμενης εμφάνισης στυτικής δυσλειτουργίας με άλλα αίτια, ειδικά σε ασθενείς που πάσχουν από καρδιαγγειακά νοσήματα. Αρκετές από αυτές έχουν δείξει ότι οι στατίνες θα μπορούσαν να βελτιώσουν άμεσα την ενδοθηλιακή λειτουργία, ακόμη και πριν την αλλαγή του λιπιδαιμικού προφίλ. Εντούτοις δεν έχει τεκμηριωθεί ακόμη εάν η διόρθωση της δυσλιπιδαιμίας μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο ανάπτυξης στυτικής δυσλειτουργίας. Σκοπός: Η μελέτη έχει ως στόχο να διερευνήσει τη σχέση της στυτικής δυσλειτουργίας με τη συνύπαρξη δυσλιπιδαιμίας καθώς και την επίπτωση της υπολιπιδαιμικής αγωγής με στατίνες σε ασθενείς με στυτική δυσλειτουργία (που δεν ελάμβαναν αναστολείς φωσφοδιεστεράσης). Υλικό-Μέθοδος: Στη μελέτη συμπεριλήφθηκαν 100 άρρενες ασθενείς (ηλικίας ετών) με στυτική δυσλειτουργία και μοναδικό παράγοντα κινδύνου τη δυσλιπιδαιμία (κανένας από αυτούς δεν ελάμβανε υπολιπιδαιμική αγωγή). Η διάγνωση της στυτικής δυσλειτουργίας και ο βαθμός αυτής αξιολογήθηκαν με βάση το διεθνές ερωτηματολόγιο στυτικής λειτουργίας (IIEF). Οι χαμηλότερες τιμές του διεθνούς ερωτηματολογίου υποδηλώνουν σημαντική στυτική δυσλειτουργία. Σε όλους μετρήθηκαν τα επίπεδα ολικής χοληστερόλης (CHOL), χαμηλής (LDL) και υψηλής (HDL) πυκνότητας λιποπρωτεϊνών, καθώς και τριγλυκεριδίων (TRG) στο αίμα. Κατόπιν οι 50 από αυτούς ξεκίνησαν θεραπεία με στατίνη (ατορβαστατίνη) ενώ οι άλλοι 50 δεν έλαβαν καμία θεραπεία (ομάδα ελέγχου). Μετά από 3 μήνες και οι 100 ασθενείς υποβλήθηκαν εκ νέου στην ίδια διαδικασία (συμπλήρωση IIEF ερωτηματολογίου-προσδιορισμός στο αίμα επιπέδων CHOL, LDL, HDL, TRG). Αποτελέσματα: Τα αποτελέσματα της μελέτης, όσον αφορά τη στυτική δυσλειτουργία και το λιπιδαιμικό προφίλ των ασθενών υπό διερεύνηση, πριν και μετά τη θεραπεία με στατίνη, παρατίθενται συγκεντρωτικά στον παρακάτω Πίνακα 1 και Γραφήματα 1 και 2. Συμπεράσματα: Οι ασθενείς που έλαβαν υπολιπιδαιμική θεραπεία για 3 μήνες με στατίνη βελτίωσαν σημαντικά (p<0,01), τόσο το λιπιδαιμικό τους προφίλ όσο και τη στυτική τους δυσλειτουργία, σε σχέση με την ομάδα των ασθενών που δεν έλαβαν καμία θεραπεία. Συνεπώς οι άνδρες που χρησιμοποιούν στατίνες για να βελτιώσουν τα επίπεδα της χοληστερόλης τους, μπορεί να έχουν σημαντική κλινική βελτίωση στη λειτουργία της στύσης. Παρά το γεγονός ότι οι στατίνες δεν συνιστώνται ως βασική θεραπεία για τη στυτική δυσλειτουργία στους άνδρες με φυσιολογικά επίπεδα χοληστερόλης, το αποτέλεσμα αυτό μπορεί να βελτιώσει τη συμμόρφωση των υπερχοληστερολαιμικών ασθενών στη θεραπεία με στατίνες. Πίνακας 1 Στατίνες Ομάδα ελέγχου Προ θεραπείας 11,4* 10,8* Μετά θεραπεία 16,3* 11,2* *ΜΟ (μέσος όρος) score IIEF (International Index of Erectile Dysfunction)) p<0, Άνευ θεραπείας Άνευ θεραπείας μετά 3μηνο Προ θεραπείας Μετά θεραπείας Total Chol LDL HDL TGL Γράφημα 2: Ομάδα ελέγχου που δεν έλαβε στατίνες Total Chol LDL HDL TGL Γράφημα 1: Ομάδα που έλαβε θεραπεία με στατίνες για 3 μήνες.

11 230 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ ΑΘΗΡΟΣΚΛΗΡΩΣΗΣ 5(4) ΠΑ 10 Κοινοί μηχανισμοί αποσταθεροποίησης της δομής της απολιποπρωτεΐνης Ε3 από κληρονομήσιμες μεταλλάξεις που σχετίζονται με την ανάπτυξη λιποπρωτεϊνικής σπειραματοπάθειας M.E. Κατσαρού, Α. Χρόνη, Ε. Στρατίκος Εθνικό Κέντρο Έρευνας Φυσικών Επιστημών «Δημόκριτος», Αθήνα Εισαγωγή-Σκοπός: Η λιποπρωτεϊνική σπειραματοπάθεια (ΛΣ) είναι μια επικρατής κληρονομούμενη νεφρική νόσος που χαρακτηρίζεται από την εμφάνιση λιποπρωτεϊνικών θρόμβων στα σπειραματικά τριχοειδή. Σημειακές μεταλλάξεις στην απολιποπρωτεΐνη Ε (ΑποΕ) έχουν συσχετιστεί με την παθογένεση της νόσου. Σε προηγούμενη μελέτη δείξαμε ότι μεταλλάξεις αντικατάστασης ενός καταλοίπου αργινίνης από ένα κατάλοιπο προλίνης προκαλούν έντονη θερμοδυναμική αποσταθεροποίηση της ΑποΕ και τάση προς συσσωμάτωση, εξηγώντας πιθανώς τη συσσώρευση λιποπρωτεϊνών στο σπείραμα. Στη παρούσα μελέτη εξετάσαμε αν αντίστοιχα αποτελέσματα παρατηρούνται και με άλλες σχετιζόμενες με τη ΛΣ μεταλλάξεις της AποΕ που όμως δεν περιλαμβάνουν την εισαγωγή καταλοίπων προλίνης. Υλικό-Μέθοδος: Χαρακτηρίσαμε τρεις μεταλλαγμένες μορφές της AποΕ3 που σχετίζονται με τη ΛΣ, τις AποΕ Kyoto (R25C), AποΕ Tsukuba (R114C) και AποΕ Las Vegas (A152D), με δομικές και βιοφυσικές τεχνικές. Αποτελέσματα. Οι μεταλλαγμένες μορφές της αποε3 έχουν μειωμένα ποσοστά α-έλικας και παρουσιάζουν χαμηλότερη θερμοδυναμική σταθερότητα από την αγρίου-τύπου αποε3. Επιπροσθέτως, μελέτη της χημικής αποδιάταξης έδειξε μερική ή και ολική απώλεια ενός χαρακτηριστικού ενδιαμέσου αναδίπλωσης της αποε3 που σχετίζεται με την αποδιάταξη του αμινο-τελικού άκρου του μορίου όπου και βρίσκονται οι μεταλλάξεις. Οι παρατηρήσεις αυτές είναι συμβατές με μοντέλο ελλιπούς αναδίπλωσης του αμινο-τελικού άκρου της ΑποΕ λόγω των μεταλλάξεων. Συμπεράσματα: Οι μεταλλαγμένες μορφές της αποε3, αποε Kyoto (R25C), αποε Tsukuba (R114C) και αποε Las Vegas (A152D), είναι δομικά και θερμοδυναμικά αποσταθεροποιημένες. Η παρατήρηση αυτή είναι συμβατή με την προηγούμενη μελέτη μας που αφορούσε μεταλλάξεις σε κατάλοιπα προλίνης και υποδηλώνει ένα ενοποιητικό μοντέλο θερμοδυναμικής αποσταθεροποίησης της αποε ανεξάρτητα από τη φύση του τελικού αμινοξέος, που συνεισφέρει στη συσσωμάτωση της πρωτεΐνης στο σπείραμα και στην παθογένεση της ΛΣ. ΠΑ 11 Μεταβολικές επιδράσεις αυξημένης κατανάλωσης φρουκτόζης σε επίμυες Π. Κωνσταντόπουλος, Λ.Μ. Κορού, Ι. Βλάχος, Ε. Τζανετάκου, Η. Δουλάμης, Δ. Περρέα Εργαστήριο Πειραματικής Χειρουργικής και Χειρουργικής Έρευνας «Ν. Χρηστέας», Ιατρική Σχολή Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Αθήνα Εισαγωγή: Η σύγχρονη βιοϊατρική έρευνα στα πεδία του σακχαρώδους διαβήτη, της παχυσαρκίας και των καρδιαγγειακών διαταραχών μελετά πληθώρα ζωικών μοντέλων. Διατροφικές παρεμβάσεις ως προς τα επίπεδα λιπιδίων/ υδατανθράκων χρησιμοποιούνται ευρέως για την πρόκληση παθολογικών καταστάσεων σε σύντομο χρονικό διάστημα. Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι η διερεύνηση των μεταβολικών επιπτώσεων αυξημένης πρόσληψης διαλύματος φρουκτόζης σε επίμυες. Yλικό-Μέθοδος: Συνολικά μελετήθηκαν 30 αρσενικοί ενήλικοι επίμυες Sprague Dawley οι οποίοι χωρίστηκαν σε: Ομάδα Ελέγχου (ν=8) και Ομάδα Φρουκτόζης (ν=22). Τα ζώα της Ομάδας Φρουκτόζης ελάμβαναν για χρονικό διάστημα δύο εβδομάδων φρουκτόζη διαμέσου του πόσιμου νερού (10% w/v). Στην αρχή της μελέτης και στο τέλος των 2 εβδομάδων προσδιορίστηκαν τα επίπεδα γλυκόζης, ολικής, HDL και LDL χοληστερόλης και τριγλυκεριδίων. Το ΣΒ, η πρόσληψη τροφής και νερού από τα ζώα προσδιορίστηκαν σε όλη τη διάρκεια της μελέτης. Αποτελέσματα: Στο τέλος της μελέτης, τα επίπεδα γλυκόζης ήταν στατιστικώς σημαντικά μειωμένα στην ομάδα φρουκτόζης συγκριτικά με την ομάδα ελέγχου ενώ δεν υπήρξε διαφοροποίηση στο ΣΒ των ζώων των δύο ομάδων. Τα επίπεδα LDL χοληστερόλης και τριγλυκεριδίων ήταν αυξημένα στα ζώα που ελάμβαναν φρουκτόζη. Η κατανάλωση νερού ήταν αυξημένη σε στατιστικά σημαντικό βαθμό στα ζώα της ομάδας φρουκτόζης ως προς την ομάδα ελέγχου σε όλη τη διάρκεια της μελέτης. Το αντίθετο σημειώθηκε αναφορικά με την κατανάλωση τροφής. Συμπεράσματα: Η χορήγηση φρουκτόζης επιδρά στο λιπιδαιμικό προφίλ των επιμύων σε σύντομο χρονικό διάστημα και αποτελεί μια παρέμβαση που μπορεί αυτόνομα ή σε συνδυασμό με άλλες διατροφικές ή χημικές παρεμβάσεις να μελετηθεί στην έρευνα του μεταβολισμού υδατανθράκων και λιπιδίων.

12 HELLENIC JOURNAL OF ATHEROSCLEROSIS 5(4) 231 ΠΑ 12 Η διακοπή χορήγησης στατίνης οδηγεί σε απότομη αποσταθεροποίηση της αθηρωματικής πλάκας σε διαγονιδιακούς μυς Μ. Στασινοπούλου, 1 Ε. Χριστοδούλου, 3 Ν. Καδόγλου, 2 Ε. Μπαλάφας, 1 Ν. Κωστομητσόπουλος, 1 Χ. Λιάπης, 2 Ι. Κακίσης 2 1 Κέντρο Πειραματικής Χειρουργικής, Ίδρυμα Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών, 2 Τμήμα Αγγειοχειρουργικής, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Αθηνών, 3 Τμήμα Φαρμακευτικής, Εργαστήριο Βιοφαρμακευτικής-Φαρμακοκινητικής, Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αθήνα Εισαγωγή-Σκοπός: Η χορήγηση στατινών συνδέεται με τη σταθεροποίηση των αθηρωματικών πλακών. Σκοπός της μελέτης ήταν η διερεύνηση των επιπτώσεων της απότομης διακοπής χορήγησης ατορβαστατίνης στη σταθερότητα των πλακών σε ζωικό πρότυπο. Υλικό-Μέθοδος: Χρησιμοποιήθηκαν 40 αρσενικοί μύες ApoE-/-, ηλικίας 8 εβδομάδων, στους οποίους χορηγούνταν καθημερινά αθηρογόνο σιτηρέσιο. Τη 10η πειραματική εβδομάδα τυχαιοποιήθηκαν σε 4 ομάδες: (1) Ομάδα ελέγχου (ΕΛ, n=10): καθημερινή χορήγηση φυσιολογικού ορού per os για 6 εβδομάδες. (2) Ομάδα AT (n=10): χορήγηση ατορβαστατίνης (per os, 20 mg/kg/ ημέρα) για 6 εβδομάδες. (3) Ομάδα ΑΤΔ3 (n=10): χορήγηση ατορβαστατίνης όπως στην ομάδα ΑΤ και στη συνέχεια διακοπή χορήγησης για 3 ημέρες. (4) Ομάδα ΑΤΔ7 (n=10): αντίστοιχη με την ομάδα ΑΤΔ3, αλλά με διακοπή α- τορβαστατίνης για 7 ημέρες. Στο τέλος των πειραμάτων πραγματοποιήθηκε ευθανασία των μυών και αφαίρεση της θωρακικής και κοιλιακής μοίρας της αορτής για μορφομετρία και ιστολογική ανάλυση. Αποτελέσματα: Η μέση επιφάνεια των αθηρωματικών αλλοιώσεων δεν διέφερε στατιστικά σημαντικά μεταξύ των ομάδων (p>0,05). Η σχετική συγκέντρωση του κολλαγόνου δεν διέφερε μεταξύ των ομάδων ΕΛ (25,79±18,56%) και ΑΤΔ3 (33,38±15,91%) (p>0,05), ενώ ήταν στατιστικά μικρότερη έναντι των ο- μάδων AT (56,16±20,94%) και ΑΤΔ7 (50,11±20,39%) (p<0,001). Οι σχετικές συγκεντρώσεις ελαστίνης και κερατίνης των αθηρωματικών πλακών εμφανίστηκαν μειωμένες στην ομάδα ΕΛ (29,85±2,74%) και στην ομάδα ΑΤΔ3 (27,67±4,12%), συγκριτικά με τις ομάδες ΑΤ (35,19±3,38%) και ΑΤΔ7 (33,86±5,84%) (p<0,05). Συμπεράσματα: Η διακοπή χορήγησης ατορβαστατίνης φάνηκε να οδηγεί απότομα και για βραχύ χρονικό διάστημα σε ασταθή φαινότυπο των αθηρωματικών αλλοιώσεων. Η ερμηνεία των ευρημάτων και η αναγωγή των συμπερασμάτων στον άνθρωπο απαιτεί περαιτέρω διερεύνηση. ΠΑ13 Η επίδραση του εκχυλίσματος του κρόκου στην εξέλιξη της αθηρωμάτωσης σε πειραματικό ζωικό πρότυπο Ει. Χριστοδούλου, 1 Ν. Καδόγλου, 2,3 Μ. Στασινοπούλου, 2 Ζ. Κακαζάνης, 2 Ν. Κωστομητσόπουλος, 2 Β. Μπαλάφας, 2 Α. Κωστάκης, 2 Γ. Βαλσαμή, 1 Χ. Λιάπης 2 1 Τμήμα Φαρμακευτικής, Εργαστήριο Βιοφαρμακευτικής-Φαρμακοκινητικής, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, 2 Κέντρο Πειραματικής Χειρουργικής, Ίδρυμα Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών, 3 Τμήμα Αγγειοχειρουργικής, Νοσοκομείο «Αττικόν», Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αθήνα Εισαγωγή-Σκοπός: Η εκτίμηση των επιδράσεων του εκχυλίσματος του κρόκου (saffron) στην εξέλιξη και σταθεροποίηση των αθηρωματικών πλακών σε μυς με γονιδιακή έλλειψη της απολιποπρωτεΐνης Ε (Apo-E-/-). Υλικό-Μέθοδος: 48 αρσενικοί μύες Apo-E-/- μετά τη λήψη αθηρογόνου/διαβητογόνου τροφής για 12 εβδομάδες, τυχαιοποιήθηκαν σε τέσσερεις ομάδες (n=12) όπου χορηγήθηκαν για 4 εβδομάδες: (1) 30 mg/ kg, (2) 60 mg/kg, (3) 90 mg/kg εκχύλισματος κρόκου (ομάδες SFG), (4) ισοδύναμος όγκος αποστειρωμένου ενέσιμου ύδατος (ομάδα ελέγχου COG). Στο τέλος της πειραματικής διαδικασίας, οι μύες υπεβλήθησαν σε δοκιμασία ανοχής γλυκόζης ενώ πραγματοποιήθηκε αιμοληψία για τον προσδιορισμό λιπιδίων και γλυκόζης ορού. Ακολούθησε ευθανασία και συνελέγησαν δείγματα μυοκαρδίου και αορτής για ιστολογική ανάλυση. Σε κάθε αορτική βαλβίδα υπολογίστηκε η μέση επιφάνεια αθηρωματικών αλλοιώσεων, η περιεκτικότητά τους σε ελαστίνη και κολλαγόνο, το πάχος της ινώδους κάψας και ο αριθμός των ρήξεων της έσω ελαστικής στιβάδας (IEL). Αποτελέσματα: Η μέση επιφάνεια των αθηρωματικών αλλοιώσεων στις ομάδες SFG έτεινε να είναι μικρότερη σε σχέση με τη COG. Η συγκέντρωση της γλυκόζης και η ανοχή σε αυτήν υπήρξε σημαντικά βελτιωμένη στις ομάδες SFG σε σχέση με τη COG (p=0,038 και p=0,041), ενώ παρατηρήθηκε βελτίωση της σταθερότητας των αθηρωματικών πλακών καθώς χαρακτηρίζονταν από αυξημένη περιεκτικότητα σε κολλαγόνο (p<0,001) και ελαστίνη (p<0,001), παχύτερη ινώδη κάψα (p=0,023) και μειωμένο αριθμό ρήξεων της IEL ανά mm της περιφέρειας της αορτικής βαλβίδας (p<0,001). Συμπεράσματα: Το εκχύλισμα του κρόκου μειώνει οριακά, μη-σημαντικά το μέγεθος των αθηρωματικών πλακών σε μυς Apo-E-/-. Μπορεί όμως να αυξήσει αξιοσημείωτα τη σταθερότητά τους, δράση που φαίνεται να είναι ανεξάρτητη της ρύθμισης των κλασικών παραγόντων καρδιαγγειακού κινδύνου.

13 232 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ ΑΘΗΡΟΣΚΛΗΡΩΣΗΣ 5(4) ΠΑ14 Αντιοξειδωτική δράση του φυτού marticaria chamomilla στην οξείδωση λιποπρωτεϊνών του ορού Μ. Κλοτσουθύμιου, Κ. Μακέδου, Γ. Παπαγεωργίου, Σ. Ηλιάδης Εργαστήριο Βιολογικής Χημείας, Ιατρικό Τμήμα, Σχολή Επιστημών Υγείας ΑΠΘ, Θεσσαλονίκη Εισαγωγή-Σκοπός: Το χαμομήλι (Matricaria chamomilla, της οικογένειας Chamomilla) από την αρχαιότητα χρησιμοποιούνταν ως φάρμακο για τη θεραπεία αρκετών παθήσεων. Θεωρείται ότι έχει αντιφλεγμονώδεις, αγχολυτικές, αντισπασμωδικές, ήπιες αντιβακτηριδιακές και αντιαιμοπεταλιακές ιδιότητες. Στην παρούσα εργασία μελετήθηκε η επίδραση του υδατικού εκχυλίσματος του χαμομηλιού στην ex vivo οξείδωση των ολικών λιποπρωτεϊνών του ορού αίματος. Υλικό-Μέθοδος: Η λήψη αίματος έγινε από υγιείς δότες έπειτα από νηστεία 12 ωρών. Για την οξείδωση των λιποπρωτεϊνών αραιωμένου ορού (1/100 σε PBS) χρησιμοποιήθηκε υδατικό διάλυμα 50μΜ θειϊκού χαλκού (CuSO4). Η εκχύλιση των αντιοξειδωτικών ουσιών του χαμομηλιού έγινε σε αποσταγμένο νερό 100 o C (10 g χαμομήλι σε 200 ml νερό). Στα πειράματα χρησιμοποιήθηκαν αραιώσεις του εκχυλίσματος 1/500, 1/1.000 και 1/ Η παρακολούθηση της οξείδωσης πραγματοποιήθηκε σε φασματοφωτόμετρο θερμοστατημένο στους 37 o C, σε μήκος κύματος 245 nm, συνεχώς για 6 ώρες. Ο χρόνος καθυστέρησης (lag time) της οξείδωση, τόσο των δειγμάτων όσο και του μάρτυρα (δείγμα που οξειδώνεται χωρίς εκχύλισμα), υπολογίσθηκε γραφικά από την καμπύλη οξείδωσης. Αποτελέσματα: Μετά την προσθήκη εκχυλίσματος χαμομηλιού με αραιώσεις 1/1.000 και 1/2.000 παρατηρήθηκε αύξηση του lag time κατά 164% και 107%, αντίστοιχα. Δεν σημειώθηκε οξείδωση των λιποπρωτεϊνών του ορού παρουσία εκχυλίσματος με αραίωση 1/500 στις 6 ώρες του πειράματος. Συμπεράσματα: Το χαμομήλι παρουσιάζει ισχυρή αντιοξειδωτική δράση κατά την οξείδωση των λιποπρωτεϊνών του ορού, παρέχοντας πιθανή προστασία κατά τον σχηματισμό της αθηρωματικής πλάκας. ΠΑ15 Eπίδραση της φόρτισης γλυκόζης στη δραστικότητα αιμοπεταλίων υγιών εθελοντών Α. Μικελλίδη, 1 A. Καραγιάννης, 1 Χ. Μαούρη, 1 Σ. Αντωνοπούλου, 1 Κ.Α. Δημόπουλος, 2 Τ. Νομικός 1 1 Τμήμα Επιστήμης Διαιτολογίας-Διατροφής, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, 2 Τμήμα Χημείας, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αθήνα Εισαγωγή-Σκοπός: Το οξειδωτικό στρες, η φλεγμονή και η ενεργοποίηση των μηχανισμών θρόμβωσης στον οργανισμό κάτω από συνθήκες έντονου μεταγευματικού υπεργλυκαιμικού αποτελούν προδιαθεσικό παράγοντα της αθηροσκλήρωσης. Για τον σκοπό της εργασίας μελετήθηκε η επίδραση δοκιμασίας ανοχής στη γλυκόζη, με διαφορετικές φορτίσεις γλυκόζης, στη δραστικότητα αιμοπεταλίων υγιών εθελοντών. Υλικό-Mέθοδος: Έξι υγιείς εθελοντές κατανάλωσαν διαλύματα γλυκόζης 75, 100 και 150 g, τρεις διαφορετικές ημέρες, με τυχαία σειρά. Πριν τη φόρτιση και σε χρονικά διαστήματα έως τις 4 ώρες προσδιορίστηκε η επαγόμενη από TRAP και ADP συσσώρευση αιμοπεταλίων, και υπολογίσθηκε το EC50. Παράλληλα μετρήθηκαν η γλυκόζη, η ινσουλίνη και η υπεροξειδάση της γλουταθειόνης στον ορό, στα λευκοκύτταρα και στα αιμοπετάλια. Αποτελέσματα: Η παρέμβαση επιτυγχάνει διαφοροποίηση της επαγόμενης μεταγευματικής υπερινσουλιναιμίας, ενώ τα μεταγευματικά επίπεδα γλυκόζης δεν διαφοροποιήθηκαν κατά τις διαφορετικές φορτίσεις γλυκόζης. Στα αιμοπετάλια, χωρίς διαφοροποίηση μεταξύ των παρεμβάσεων, παρατηρήθηκε αύξηση του EC50 ανεξάρτητη από τον συσσωρευτικό παράγοντα και αρνητική συσχέτιση μεταξύ των AUC των μεταγευματικών επιπέδων ινσουλίνης και των AUC του EC50, του TRAP και του ADP. Οι ενδοκυττάριες GPXs δεν φαίνεται να επηρεάζουν ούτε να επηρεάζονται από τη μεταγευματική υπεργλυκαιμία, σε αντίθεση με την GPX-3 η οποία φαίνεται να εξαρτάται από τις συνθήκες υπερινσουλιναιμίας. Συμπεράσματα: Οι ομοιοστατικοί μηχανισμοί των υγιών εθελοντών προστατεύουν από τη έντονη μεταγευματική υπεργλυκαιμία και οξειδωτικό στρες, ακόμα και ύστερα από έντονες φορτίσεις γλυκόζης. Η αντιαιμοπεταλιακή δράση της ινσουλίνης φαίνεται ότι λειτουργεί και μεταγευματικά αφού οδηγεί σε μειωμένη δραστικότητα των αιμοπεταλίων. Όσο μεγαλύτερη είναι η μεταγευματική υπερινσουλιναιμία τόσο λιγότερη είναι η μείωση της δραστικότητας των αιμοπεταλίων, αποτέλεσμα το ο- ποίο απαιτεί περαιτέρω διερεύνηση.

14 HELLENIC JOURNAL OF ATHEROSCLEROSIS 5(4) 233 ΠΑ16 Η επίδραση της τυροσόλης, της ρεσβερατρόλης και των ακετυλιωμένων παραγώγων τους στην επαγόμενη από IL-1β βιοσύνθεση του παράγοντα ενεργοποίησης αιμοπεταλίων (PAF) στα U-937 Ι.Χ. Βλαχογιάννη, 1 Ε. Φραγκοπούλου, 1 Γ.Μ. Σταματάκης, 2 Ι.Κ. Κωστάκης, 3 Σ. Αντωνοπούλου 1 1 Εργαστήριο ΕΒΒΙΦΑΜ, Τμήμα Επιστήμης Διατολογίας και Διατροφής, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, 2 Εργαστήριο Βιοχημείας, Τμήμα Χημείας, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, 3 Τομέας Φαρμακευτικής Χημείας, Τμήμα Φαρμακευτικής, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αθήνα Εισαγωγή-Σκοπός: Η IL-1β επάγει τη σύνθεση του PAF στην κυτταρική σειρά U-937 μέσω αύξησης των βιοσυνθετικών του ενζύμων της ακετυλ- CoA: λυσο-paf ακετυλοτρανσφεράσης (λυσο-paf AT) στις 3 ώρες και της DTT-ανεξάρτητης-CDP-χολίνη 1-αλκυλο-2-ακετυλο-sn-γλυκερόλη χολινοφωσφοτρανσφεράσης στη 0,5 ώρα (PAF-CPT). Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι να εξετάσει τις δράσεις της τυροσόλης (Τ), της ρεσβερατρόλης (R), ενώσεων γνωστών για την αντιφλεγμονώδη δράση τους καθώς και των ακετυλιωμένων παραγώγων (ΑΠ) τους, μόρια με αυξημένη λιποφιλικότητα, στον μεταβολισμό του PAF. Υλικό-Mέθοδος: Τα ΑΠ της Τ και R συντέθηκαν χημικά, διαχωρίστηκαν και χαρακτηρίστηκαν με NMR. Πραγματοποιήθηκε επώαση των U-937 παρουσία ή απουσία IL-1β (2,5 ng/ml) με τις φαινολικές ενώσεις για 0,5 και 3 ώρες. Μετρήθηκε στα ομογενοποιήματα των κυττάρων η ειδική δραστικότητα της λυσο-paf AT στις 3 ώρες, της PAF-CPT στη 0,5 ώρα, και ο ενδοκυτταρικός PAF στις 3 ώρες. Τα αποτελέσματα για την Τ και την R εκφράστηκαν ως IC50, δηλαδή συγκέντρωση ικανή να αναστείλει κατά 50% τη δράση της IL-1β, ενώ τα ΑΠ δοκιμάστηκαν σε συγκεντρώσεις ίσες με την τιμή IC50 της αρχικής φαινολικής ένωσης. Αποτελέσματα: Τα κυριότερα αποτελέσματα συνοψίζονται στον παρακάτω πίνακα. Συμπεράσματα: Οι αρχικές φαινολικές ενώσεις αναστέλλουν την παραγωγή PAF με ισχυρότερο αναστολέα την T. Η ακετυλίωση φαίνεται να διατηρεί την ανασταλτική δράση των αρχικών φαινολικών ενώσεων. λυσο-paf AT PAF-CPT Ενδοκυτταρικός PAF IL-1β (% αύξηση σε σχέση με τα κύτταρα αναφοράς) 100% 50% 100% Τιμή IC 50 (μμ) * p<0,05 σε σχέση με τυροσόλη Τυροσόλη 48 μμ± μμ±61 82 μμ±40 Ρεσβερατρόλη 157 μμ±77* 294 μμ±102* 200 μμ±32* ΑΠ Τυροσόλης (T) Όλα ίδια δράση με Τ Μόνο ΑΠ-στο αλειφατικό ΟΗ ίδια δράση με Τ Όλα ίδια δράση με Τ ΑΠ Ρεσβερατρόλης (R) 3,5-διακετυλο-R ίδια δράση με R 3,5-διακετυλο-R ίδια δράση με R 3-ακετυλο-R ίδια δράση με R

15 234 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ ΑΘΗΡΟΣΚΛΗΡΩΣΗΣ 5(4) ΠΑ17 Η ιντεγκρίνη α ΙΙb β 3 σε αιμοπετάλια ασθενών με οξύ στεφανιαίο σύνδρομο και φυσιολογικών Α. Γκουρογιάννη, 1, Μ. Τσουμάνη, 1 Ι. Ντάλας, 2 Κ. Καλαντζή, 2 Ι. Γουδέβενος, 2 Δ. Τσουκάτος, 1 Α. Τσελέπης 1 1 Ερευνητικό Κέντρο Αθηροθρόμβωσης/Εργαστήριο Βιοχημείας, Τμήμα Χημείας, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, 2 Καρδιολογική Κλινική, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Ιωάννινα Εισαγωγή: Η ενεργοποίηση της ιντεγκρίνης α ΙΙb β 3 (GPIIb/IIIa), υποδοχέα του ινωδογόνου, οδηγεί στην αιμοπεταλιακή συσσώρευση και τη θρόμβωση. Κατά τη «μέσα-έξω» ενεργοποίηση η ιντεγκρίνη, μέσω της κυτταροσκελετικής πρωτεΐνης ταλίνης, συνδέεται με τον κυτταροσκελετό, σημαντικό στάδιο στην αύξηση μεγέθους του αιμοπεταλίου. Σκοπός: Η μελέτη της «μέσα-έξω» ενεργοποίησης της αιιbβ3 σε ασθενείς με οξύ στεφανιαίο σύνδρομο (ACS). Υλικό-Μέθοδος: Μελετήθηκαν 27 ACS ασθενείς (ηλικία 65±18) πριν από τη λήψη αντιαιμοπεταλιακής θεραπείας (baseline), 52 ACS ασθενείς (ηλικία 67±16) 5 μέρες μετά τη θεραπεία (5-days follow up), 31 ασθενείς (ηλικία 59±24) 30 μέρες μετά τη θεραπεία (30-days follow up) και 10 φυσιολογικοί (ηλικία 40±13). Παρασκευάστηκαν πλυμένα αιμοπετάλια είτε σε ηρεμία είτε με ενεργοποίησή τους με αγωνιστή θρομβίνη (0,1 U/mL) και παραλήφθηκε το κυτταρόλυμα με ήπιο διάλυμα λύσεως NP-40. Διαχωρίστηκε το κυτταρόπλασμα και το πλούσιο σε κυτταροσκελετό ίζημα με φυγοκέντρηση ( x g). Τα κυτταροπλάσματα ανοσοκαταβυθίστηκαν (ΙP) με anti-cd41 αντίσωμα (α ΙΙb υπομονάδα της α ΙΙb β 3 ) και ανοσοαποτυπώθηκαν (WB) με anti-cd41 όπως και τα κυτταροσκελετικά ιζήματα. Αποτελέσματα: Στους φυσιολογικούς, η ιντεγκρίνη προσδένεται στον κυτταροσκελετό μόνο έπειτα από ενεργοποίηση των αιμοπεταλίων. Στους baseline ασθενείς η παραπάνω πρόσδεση φαίνεται να μειώνεται, όμως παρατηρείται πρόσδεση και στα αιμοπετάλια χωρίς ενεργοποίηση. Στους 5-days follow up ασθενείς παρατηρείται πρόσδεση στα ενεργοποιημένα και μη ενεργοποιημένα αιμοπετάλια, η οποία όμως μειώνεται σε σχέση με τους baseline ασθενείς και ομοίως για τους 30-days follow up ασθενείς η πρόσδεση που παρατηρείται στα ενεργοποιημένα και μη ενεργοποιημένα αιμοπετάλια, μειώνεται αντίστοιχα σε σχέση με τους 5-days follow up ασθενείς. Συμπεράσματα: Οι ACS ασθενείς εμφάνισαν πρόσδεση της α ΙΙb β 3 στον κυτταροσκελετό πριν την αιμοπεταλιακή ενεργοποίηση. Η παραπάνω πρόσδεση παρατηρήθηκε στα ενεργοποιημένα αιμοπετάλια των ασθενών, ενώ φαίνεται να μειώνεται καθώς αυξάνεται ο χρόνος της θεραπείας. Η κλινική σημασία του φαινομένου βρίσκεται υπό διερεύνηση. Η παρούσα μελέτη πραγματοποιείται στα πλαίσια ενός ερευνητικού προγράμματος που συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και μέσω του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ανταγωνιστικότητα και Επιχειρηματικότητα» του Εθνικού Στρατηγικού Πλαισίου Αναφοράς (ΕΣΠΑ) Ερευνητικό Πρόγραμμα Χρηματοδότησης: Συνεργασία Δράση Ι. Συνεταιρισμός μικρής και μεσαίας κλίμακας (κωδκός έργου: 09ΣΥΝ ). ΠΑ18 Συσχέτιση του πάχους του έσω-μέσου χιτώνα των κοινών καρωτίδων και μηριαίων αρτηριών με το μεταβολικό σύνδρομο Μ. Γραμματίκη, 1 Ε. Κολλάρη, 1 Ε. Γεωργιανού, 1 Κ. Ρώσσιος, 2 Ε. Γκαλιαγκούση, 1 Β. Άθυρος, 1 Α. Καραγιάννης 1 1 Β Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική, Γενικό Νοσοκομείο Ιπποκράτειο Θεσσαλονίκης, 2 Γ Καρδιολογική Κλινική, Γενικό Νοσοκομείο Ιπποκράτειο Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη Εισαγωγή-Σκοπός: Το μεταβολικό σύνδρομο αποτελεί ένα σύμπλεγμα παραγόντων κινδύνου για την εμφάνιση καρδιαγγειακής νόσου και σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2 που εμφανίζονται σε συνδυασμό συχνότερα από ό,τι ο κάθε ένας παράγοντας ξεχωριστά. Η μέτρηση του πάχους του έσω-μέσου χιτώνα των κοινών καρωτίδων και μηριαίων αρτηριών με τη χρήση B-mode υπερήχων είναι μια ευρέως διαδεδομένη μέθοδος προσυμπτωματικού ελέγχου. Σκοπός της εργασίας αυτής είναι η διερεύνηση ύπαρξης πιθανής συσχέτισης ανάμεσα στο πάχος του έσω-μέσου χιτώνα των κοινών καρωτίδων (cimt) και μηριαίων αρτηριών (fimt) με το μεταβολικό σύνδρομο, με τη χρήση της εν λόγω μεθόδου. Υλικό-Μέθοδος: Πρόκειται για μελέτη χρονικής στιγμής ασθενών-μαρτύρων. Στη μελέτη εντάχθηκαν σταδιακά 77 ασθενείς, ηλικίας 50 έως 89 ετών (34 άνδρες, 30 μάρτυρες). Σε όλους έγινε καταγραφή του α- τομικού ιστορικού, της φαρμακευτικής αγωγής, της αρτηριακής πίεσης (ΑΠ), του λιπιδαιμικού προφίλ, του δείκτη μάζας-σώματος, της γλυκόζης νηστείας, καθώς και των CIMT και FIMT. Αποτελέσματα: Το IMT της δεξιάς κοινής καρωτίδας αρτηρίας είναι αυξημένο κατά 0,114 mm (p=0,002) παρουσία του μεταβολικού συνδρόμου, ενώ της αριστερής κοινής καρωτίδας αρτηρίας κατά 0,087 mm (p=0,021). Στατιστικά σημαντικά υπερέχει και η μέση τιμή του IMT των δύο κοινών καρωτίδων αρτηριών. Ανάλογα αποτελέσματα προκύπτουν για τη σχέση του fimt με το μεταβολικό σύνδρομο. Οι πιο καθοριστικοί παράγοντες του μεταβολικού συνδρόμου στην αύξηση του CIMT των ασθενών είναι κατά σειρά σημαντικότητας η αυξημένη ΑΠ (p=0,010) και τα αυξημένα επίπεδα γλυκόζης νηστείας (p=0,033). Στην αύξηση του fimt φάνηκε ότι ό- λοι οι παράγοντες του μεταβολικού συνδρόμου επιδρούν με παρόμοιο τρόπο. Συμπεράσματα: Τα αποτελέσματα της μελέτης αυτής αναγνωρίζουν την ύπαρξη στατιστικά σημαντικής σχέσης ανάμεσα στο μεταβολικό σύνδρομο, ως ξεχωριστής οντότητας, και στο ΙΜΤ των κοινών καρωτίδων και μηριαίων αρτηριών.

16 HELLENIC JOURNAL OF ATHEROSCLEROSIS 5(4) 235 ΠΑ19 Επίτευξη των θεραπευτικών στόχων της αρτηριακής πίεσης σε διαβητικά και μη άτομα που παρακολουθούνται απο ιατρούς της Π.Φ.Υ. Α. Παπαζαφειροπούλου, 1 Μ. Καρδαρά, 1 Α. Κοκολάκη, 2 Ε. Λάσκαρη, 2 Π. Κόλλιας 1 1 Κέντρο Υγείας Ερυμάνθειας, Αχαΐα, 2 Π.Ι. Καλλιανών, Κέντρο Υγείας Κιάτου, Κορινθία Εισαγωγή: Είναι γνωστό ότι αν και η αρτηριακή υπέρταση αποτελεί έναν από τους σπουδαιότερους παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου, η επίτευξη των θεραπευτικών στόχων της αρτηριακής πίεσης αποτελεί ακόμα και σήμερα πρόκληση για τον κλινικό ιατρό. Σκοπός της παρούσας μελέτης ήταν η εκτίμηση του ποσοστού επίτευξης των θεραπευτικών στόχων της αρτηριακής πίεσης σε διαβητικά και μη άτομα που παρακολουθούνται από ιατρούς της Π.Φ.Υ. Υλικό-Μέθοδος: Στη μελέτη συμμετείχαν 159 υπερτασικοί ασθενείς: 48 διαβητικοί (30%) (μέση ηλικία±sd: 67,7±8,4 έ- τη) και 111 μη διαβητικοί (70%) (μέση ηλικία±sd: 64,7±7,5) που προσήλθαν στα Κ.Υ. Ερυμάνθειας και Κιάτου τους μήνες Σεπτέμβριος-Δεκέμβριος Σε όλους τους ασθενείς της μελέτης ελήφθη πλήρες ατομικό αναμνηστικό και έγινε αντικειμενική εξέταση. Η παρουσία αρτηριακής υ- πέρτασης ορίσθηκε σύμφωνα με τις πρόσφατες κατευθυντήριες οδηγίες. Αποτελέσματα: Mόνο 20% (n=10) πέτυχαν τους θεραπευτικούς στόχους της αρτηριακής πίεσης, έναντι 25% (n=28) των μη διαβητικών ασθενών (P<0,001). Τα διαβητικά άτομα έναντι των μη διαβητικών παρουσίαζαν συχνότερα παχυσαρκία (75,6% vs 51,1%, αντίστοιχα, p<0,001), στεφανιαία νόσο (77,0% vs 12,2%, αντίστοιχα, p<0,001) και περιφερική αγγειακή νόσο (50,0% vs 6,4%, αντίστοιχα, p<0,001). Οι δύο ομάδες της μελέτης δεν διέφεραν ως προς την επίτευξη των θεραπευτικών στόχων για την LDL-χοληστερόλη (48,6% vs 46,0%, αντίστοιχα, p=ns) και τις καπνιστικές συνήθειες (51,6% vs 48,5%, αντίστοιχα, p=ns). Συμπεράσματα: Το ποσοστό των διαβητικών ασθενών που παρακολουθούνται από ιατρούς της ΠΦΥ και πετυχαίνουν τους θεραπευτικούς στόχους της αρτηριακής πίεσης είναι μικρό. Όσον αφορά τα μη διαβητικά άτομα, ένας στους τέσσερεις πετυχαίνει τους θεραπευτικούς στόχους της αρτηριακής πίεσης. ΠΑ20 Τενόντια ξανθώματα και καρωτιδική αθηροσκλήρωση σε ασθενείς με οικογενή υπερχοληστερολαιμία Κ. Μασούρα, Χ. Πίτσαβος, Κ. Αζναουρίδης, Ι. Σκούμας, Χ. Βλαχόπουλος, Δ. Τούσουλης, Κ. Ψαρρός, Κ. Λιόντου, Α. Βελέντζα, Χ. Στεφανάδης Μονάδα Λιπιδίων, Α Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική, Ιπποκράτειο Γενικό Νοσοκομείο, Αθήνα Εισαγωγή-Σκοπός: Η ετερόζυγος οικογενής υπερχοληστερολαιμία (hfh) είναι κληρονομική διαταραχή του μεταβολισμού των λιποπρωτεϊνών και συνδέεται με πρόωρη αθηροσκληρωτική νόσο. Η υποκλινική αθηρωμάτωση των καρωτίδων που εκφράζεται με το πάχος του έσω-μέσου χιτώνα (IMT) έχει αναδειχθεί ως προγνωστικός δείκτης καρδιαγγειακού κινδύνου. Διερευνήσαμε εάν η παρουσία τενόντιων ξανθωμάτων συνδέεται με καρωτιδική αθηροσκλήρωση σε ασθενείς με hfh. Υλικό-Μέθοδος: Μελετήθηκαν 41 νεοδιαγνωσθέντα άτομα με hfh, που δεν ελάμβαναν καμία θεραπεία, και δεν είχαν υπέρταση, διαβήτη ή γνωστή στεφανιαία νόσο. Η παρουσία τενόντιων ξανθωμάτων αξιολογήθηκε με τη φυσική εξέταση των άνω και κάτω άκρων των ασθενών. Το ΙΜΤ των καρωτίδων μετρήθηκε στο άπω τοίχωμα των δύο κοινών και έσω καρωτιδικών αρτηριών, χρησιμοποιώντας 2D υπερηχογραφία. Αποτελέσματα: Οι ασθενείς με τενόντια ξανθώματα (n=16) δεν διέφεραν από τους ασθενείς χωρίς ξανθώματα (n=25), στην ηλικία (35,0±15 έναντι 38,4±12 έτη), τα επίπεδα της ολικής χοληστερόλης (326±48 έναντι 329±51 mg/dl), τριγλυκεριδίων (102±58 έναντι 94±9 mg/dl), HDL-χοληστερόλης (60±16 έναντι 61±10 mg/dl) και LDL-χοληστερόλης (246±53 έναντι 246±51 mg/dl), (p=ns για όλα). Παρά το γεγονός ότι δεν υπήρχε διαφορά στο ΙΜΤ της κοινής καρωτίδας (0,74±0,15 mm έναντι 0,76±0,13 mm, p=ns), οι ασθενείς με ξανθώματα είχαν αυξημένο ΙΜΤ των έσω καρωτίδων σε σχέση με τους ασθενείς χωρίς ξανθώματα (1,02±0,34 mm έναντι 0,85±0,21 mm, p=0,05). Πολυπαραγοντική ανάλυση έδειξε ότι η εν λόγω διαφορά ήταν ανεξάρτητη από την ηλικία, το φύλο και τη συστολική αρτηριακή πίεση (p=0,028). Συμπεράσματα: Σε ασθενείς με hfh που δεν λάμβαναν υπολιπιδαιμική θεραπεία, η παρουσία τενόντιων ξανθωμάτων σχετίζεται ανεξαρτήτως με αυξημένο ΙΜΤ της έσω καρωτίδας, το οποίο αποτελεί προγνωστικό δείκτη καρδιαγγειακού κινδύνου.

17 236 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ ΑΘΗΡΟΣΚΛΗΡΩΣΗΣ 5(4) ΠΑ21 Διερεύνηση συσχετίσεων μεταξύ ασύμμετρης διμεθυλαργινίνης, προγονικών ενδοθηλιακών κυττάρων και λοιπών παραγόντων καρδιαγγειακού κινδύνου σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες με προδιαβήτη A. Αγγελίδη, 1 Θ. Σεργεντάνης, 2 Α. Γκριτζάπης, 3 Σ. Ματσάγγος, 4 Ι. Πρωτοψάλτης, 1 Ε. Μπουτάτη, 5 Γ. Δημητριάδης, 5 Σ. Ράπτης, 5,6 Α. Μελιδώνης 1 1 Διαβητολογικό Κέντρο, ΓΝΠ «Τζάνειο», Πειραιά, 2 Εργαστήριο Υγιεινής, Επιδημιολογίας και Ιατρικής Στατιστικής, ΕΚΠΑ, Αθήνα, 3 Locus Medicus, Αθήνα, 4 ΝΥ Αιμοδοσίας, ΓΝΠ «Τζάνειο», Πειραιά, 5 Β Προπαιδευτική Παθολογική Πανεπιστημιακή Κλινική, «Αττικόν», Αθήνα, 6 Εθνικό Κέντρο Έρευνας, Πρόληψης Θεραπείας Σακχαρώδους Διαβήτη και Επιπλοκών του (ΕΚΕΔΙ), Αθήνα Εισαγωγή-Σκοπός: Η καρδιαγγειακή νόσος αποτελεί συχνή αιτία νοσηρότητας και θνησιμότητας στις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες, οι οποίες διατρέχουν αυξημένο καρδιαγγειακό κίνδυνο συγκριτικά με τις προεμμηνοπαυσιακές γυναίκες. Τα μειωμένα επίπεδα προγονικών ενδοθηλιακών κυττάρων (EPCs) καθώς και τα αυξημένα επίπεδα ασύμμετρης διμεθυλαργινίνης (ADMA) θεωρούνται δυνητικοί δείκτες καρδιαγγειακού κινδύνου. Σκοπό της μελέτης αποτελεί η διερεύνηση πιθανών συσχετίσεων μεταξύ EPCs, ADMA και παραγόντων καρδιαγγειακού κινδύνου σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες με προδιαβήτη. Υλικό-Mέθοδος: Συμπεριλήφθηκαν 21 προεμμηννοπαυσιακές και 28 μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες με νεοδιαγνωσθέντα προδιαβήτη δίχως καρδιαγγειακή νόσο. Σε κάθε συμμετέχουσα πραγματοποιήθηκε λήψη πλήρους ιστορικού, καταγραφή ανθρωπομετρικών, συμπεριλαμβανομένου υπερηχοτομογραφικά καθορισμένου σπλαγχνικού λίπους (VF), προσδιορισμός ινσουλινοαντίστασης (HOMA-IR), C-πεπτιδίου,υψηλής ευαισθησίας C-αντιδρώσας πρωτεΐνης (hscrp) και λοιπών καρδιομεταβολικών παραμέτρων. Τα επίπεδα ADMA υ- πολογίστηκαν με ανοσοενζυμική μέθοδο ELISA, τα EPCs με κυτταρομετρία ροής χρησιμοποιώντας μονοκλωνικά αντισώματα (CD34-FITC&VEGF-PE). Αποτελέσματα: Επισημαίνεται πως οι δύο ομάδες δεν διέφεραν στατιστικά ως προς: δείκτη μάζας σώματος, VF, κάπνισμα, φυσική δραστηριότητα, λήψη στατινών, ηλικία έναρξης εμμήνου ρύσεως, HbA1c, οικογενειακό ιστορικό σακχαρώδους διαβήτη ή καρδιαγγειακής νόσου. Κατά τη μονομεταβλητή ανάλυση οι μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες συγκριτικά με τις προεμμηνοπαυσιακές ήταν μεγαλύτερης ηλικίας (p=0,0001), εμφάνιζαν συχνότερα υπέρταση (p<0,0001) και στατιστικά υψηλότερα επίπεδα: συστολικής αρτηριακής πίεσης (p=0,003), ADMA (p=0,001), LDLχοληστερόλης (p=0,0001). Αντίθετα, εμφάνιζαν χαμηλότερα επίπεδα ινσουλίνης (p=0,011), HOMA-IR (p=0,013) και EPCs (p=0,035). Στην πολυμεταβλητή ανάλυση η παρουσία εμμηνόπαυσης εμφάνιζε ανεξάρτητη συσχέτιση με: LDL-χοληστερόλη (OR=1,188, 95% CI: 1,022 1,380, p=0,025), και ADMA (OR=2,561, 95% CI: 1,608 3,849, p=0,006). Συμπεράσματα: Οι μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες συγκριτικά με τις προεμμηνοπαυσιακές εμφανίζουν υψηλότερα επίπεδα LDL και ADMA, επισημαίνοντας αφενός την αυστηρότερη ρύθμιση των επιπέδων της LDL και αφετέρου έναν πιθανό παθοφυσιολογικό μηχανισμό σύνδεσης της εμμηνόπαυσης με τον καρδιαγγειακό κίνδυνο μέσω των αυξημένων επιπέδων ADMA. ΠΑ22 H θεραπεία με στατίνες και ο κίνδυνος σακχαρώδους διαβήτη σε ασθενείς με ετερόζυγο οικογενή υπερχοληστερολαιμία και οικογενή συνδυασμένη υπερλιπιδαιμία Α.Α. Λιόντου, Χ. Πίτσαβος, Ι. Σκούμας, Κ. Μασούρα, Κ. Αζναουρίδης, Χ. Στεφανάδης Α Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική, ΓΝΑ Ιπποκράτειο, Ιατρική Σχολή Αθηνών, Αθήνα Εισαγωγή-Σκοπός: Πλήθος μελετών έχουν παρουσιάσει αποτελέσματα σχετικά με τις διαβητογόνες δράσεις των στατινών. Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι η εκτίμηση των πιθανών διαβητογόνων δράσεων της αγωγής με στατίνες σε πληθυσμούς με ετερόζυγο οικογενή υπερχοληστερολαιμία (hfh) και οικογενή συνδυασμένη υπερλιπιδαιμία (FCH). Υλικό- Μέθοδος: Ο πληθυσμός της μελέτης αποτελείται από 314 hfh και 209 FCH ασθενείς, που επισκέφτηκαν τη Μονάδα Λιπιδίων του νοσοκομείου μας με μέσον όρο παρακολούθησης 9 έτη. Κατά τη διάρκεια της μελέτης, εκτιμήθηκε πληθώρα κλινικών χαρακτηριστικών, όπως μεταβλητές μεταβολικού συνδρόμου, βιοχημεία λιπιδίων και γλυκόζης, σακχαρώδης διαβήτης, καρδιαγγειακή νόσος, θυρεοειδική λειτουργία, καθώς και δημογραφικά και ανθρωπομετρικά δεδομένα. Τελικά σημεία της μελέτης ήταν ο νέο-εμφανιζόμενος ΣΔ και η αυξημένη γλυκόζη νηστείας (ΑΓΝ) (>100 mg/ dl έως 125 mg/dl). Προκειμένου να συγκριθούν οι επιδράσεις των διαφορετικών δόσεων διαφορετικών ειδών στατινών μεταξύ τους, χρησιμοποιήθηκε το «γινόμενο έντασης θεραπείας με στατίνη». Αποτελέσματα: Η επίπτωση του ΣΔ κατά τη διάρκεια των 9 ετών παρακολούθησης ήταν πολύ χαμηλός στην ομάδα της hfh συγκριτικά με την ομάδα FCH (2 α- σθενείς-0,65% και 36 ασθενείς-17% αντιστοίχως). Η ανάπτυξη ΣΔ στην ομάδα FCH συσχετίστηκε με υπέρταση, μεταβολικό σύνδρομο, επίπεδα HDL και τριγλυκεριδίων, αλλά όχι με το είδος ή την ένταση της θεραπείας. Αντιθέτως, η πολυπαραγοντική ανάλυση έδειξε ότι η υψηλής έντασης θεραπεία με στατίνες συσχετίζεται με υψηλότερο κίνδυνο ανάπτυξης ΑΓΝ συγκριτικά με τη χαμηλής έντασης θεραπεία (Exp(B)=3,427, CI=1, , p=0,033). Συμπεράσματα: Η μακράς διάρκειας υψηλής έντασης θεραπεία με στατίνη δεν συσχετίζεται με διαβητικό κίνδυνο σε ασθενείς με hfh ή με FCH. Η υψηλής έντασης θεραπεία με στατίνη σχετίζεται, ωστόσο, με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης ΑΓΝ στον FCH πληθυσμό.

18 HELLENIC JOURNAL OF ATHEROSCLEROSIS 5(4) 237 ΠΑ23 Σύγκριση της επίδρασης χορήγησης νεμπιβολόλης η νεμπιβολόλης/ υδροχλωροθειαζίδης μαζί με ατορβαστατίνη στο γλυκαιμικό προφίλ ασθενών με αρτηριακή υπέρταση και δυσλιπιδαιμία Ε. Μουτζούρη, Α. Κεή, Ε. Λυμπερόπουλος, Μ. Ελισάφ Τομέας Παθολογίας Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, Ιωάννινα Εισαγωγή: Τελευταία γίνεται μεγάλη συζήτηση σχετικά με την αρνητική επίδραση που ενδεχομένως ασκούν οι στατίνες και τα αντιυπερτασικά φάρμακα στην ομοιοστασία των υδατανθράκων. Συγκεκριμένα, τόσο η ατορβαστατίνη όσο και τα θειαζιδικά διουρητικά και οι β-αποκλειστές ασκούν δυσμενή επίδραση στο γλυκαιμικό προφίλ. Η νεμπιβολόλη, σε αντίθεση με τους κλασικούς β αποκλειστές, έχει συσχετισθεί με βελτίωση της ομοιοστασίας των υδατανθράκων. Ωστόσο, η επίδραση της συγχορήγησης ατορβαστατίνης-νεμπιβολόλης με ή χωρίς υδροχλωροθειαζίδη στον μεταβολισμό των υδατανθράκων παραμένει άγνωστη. Ασθενείς-Μέθοδοι: Στρατολογήθηκαν ασθενείς με αρτηριακή υπέρταση και δυσλιπιδαιμία που δεν είχαν λάβει καμία αντιυπερτασική ή υπολιπιδαιμική αγωγή για τουλάχιστον 6 εβδομάδες πριν από τη συμμετοχή τους στη μελέτη. Όλοι οι συμμετέχοντες έλαβαν ατορβαστατίνη (10 mg) και επιπρόσθετα οι ασθενείς με υπέρταση σταδίου 1 έλαβαν νεμπιβολόλη (5 mg, ομάδα ΑΝ), ενώ οι ασθενείς με υπέρταση σταδίου 2 έλαβαν συνδυασμό νεμπιβολόλης/υδροχλωροθειαζίδης (5/12,5 mg, ομάδα ΑΝ/Υ-12,5 ή 5/25 mg, ομάδα ΑΝ/Υ-25). Το πρωτοπαθές καταληκτικό σημείο ήταν η μεταβολή του δείκτη αντίστασης στην ινσουλίνη HOMA-IR 3 μήνες μετά την έναρξη της θεραπείας. Αποτελέσματα: Εβδομήντα οκτώ ασθενείς ολοκλήρωσαν τη μελέτη. Τόσο στην ομάδα ΑΝ όσο και στην ομάδα ΑΝ/Υ-12,5 δεν παρατηρήθηκε σημαντική μεταβολή των επιπέδων του HOMA-IR [από 1,6 (1,4 2,1) σε 1,5 (1,4 2,0) και από 1,6 (1,3 2,2) σε 1,7 (1,7 2,4), αντίστοιχα, p=ns σε σύγκριση με τα αρχικά επίπεδα], ενώ στην ομάδα ΑΝ/Υ-25 που παρατηρήθηκε μία αύξηση κατά 10% [από 1,7 (1,3 2,3) σε 1,9 (1,4 2,4), p=0,02 σε σύγκριση με τα αρχικά επίπεδα και p<0,01 για όλες τις συγκρίσεις μεταξύ των ομάδων]. Συμπεράσματα: Η χορήγηση νεμπιβολόλης φαίνεται να αντιρροπεί τη δυσμενή επίδραση της ατορβαστατίνης με ή χωρίς 12,5 mg υδροχλωροθειαζίδης στα επίπεδα του HOMA-IR αλλά όχι και της ατορβαστατίνη με 25 mg υδροχλωροθειαζίδης. Η παρούσα μελέτη πραγματοποιήθηκε με υποτροφία από την Ελληνική Εταιρεία Μελέτης της Υπέρτασης ΠΑ24 Αrterial stiffness in white coat, masked and true hypertensives C. Antza, S. Papakatsika, G. Kotronis, X. Dimopoulos, S. Stabouli, V. Kotsis Hypertension Center, 3rd Department of Medicine, Papageorgiou Hospital, Aristotle University of Thessaloniki, Thessaloniki, Greece Aim: The aim of the study was to investigate differences in arterial stiffness among patients characterized as true normotensives, white coat hypertensives, masked hypertensives and true hypertensives. Methods: 542 consecutive subjects (50.2% male), mean age 42.5±26.2 years-old were included in the study. Subjects were never treated before for hypertension. A physician measured office blood pressure (OBP) three times in each patient, using a mercury sphygmomanometer. All the subjects underwent 24h ambulatory blood pressure monitoring (ABPM) on a normal working day. True normotensive subjects were defined as those with office and ambulatory normotension (OBP<140/90 and 24h-BP<125/80 mmhg). Confirmed hypertensive subjects were defined as those with office and ambulatory hypertension (OBP 140/90 mmhg and 24h-BP 125/80 mmhg). White-coat hypertensive (WCH) subjects were defined as those with OBP 140/90 mmhg and daytime BP<135/85 mmhg. Masked hypertensive (MH) subjects were defined as those with OBP<140/90 mmhg and daytime BP 135/85 mmhg. Carotid-femoral pulse wave velocity (cf-pwv) was measured after 15 min of rest in the supine position. Participants were advised to refrain from eating, smoking and drinking caffeine beverages and alcohol before measurement. PWV was calculated as the transit time of the arterial pulse along the carotid-femoral distance divided with the distance measured directly. Results: 43.7% of the subjects were detected as true normotensives, 19.4% as WCH, 6.9% as MH, and finally 30% as true hypertensives. Carotid-femoral PWV was independently associated (ANCOVA analysis) with age (B=0.11, p<0.001), true hypertension versus true normotension status (B=1.8, p<0.001) and true hypertension versus white coat hypertension status (B=1.35, p<0.001), but not with office BP values and BMI. cf-pwv was found 9.954±0.24 m/sec in true normotensives, ±0.29 m/sec in WCH, ±0.46 m/sec in MH and ±0.29 m/sec in true hypertensives after adjustment for age, gender, office BP and body mass index (BMI). The differences in cf-pwv between true hypertension and true normotension and between true hypertension and WCH was 1.797±0.45 and 1.346±0.45 m/sec, respectively. These differences were statistically significant at the and 0.01 level respectively after Bonferroni s adjustment for multiple comparisons. Conclusions: Arterial stiffness was found increased in patients with confirmed ambulatory hypertension, while WCH was not associated with increased arterial stiffness.

19 238 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ ΑΘΗΡΟΣΚΛΗΡΩΣΗΣ 5(4) ΠΑ25 Blood pressure variability and arterial stiffness in youth S. Stabouli, 1,2 S. Papakatsika, 1 G. Kotronis, 1 C. Antza, 1 V. Kotsis 1 1 Hypertension-24h ABPM ESH Center of Excellence, 3rd Department of Medicine, Aristotle University of Thessaloniki, Papageorgiou Hospital, Thessaloniki, 2 1st Department of Pediatrics, Aristotle University of Thessaloniki, Hippokratio Hospital, Thessaloniki, Greece Introduction: Arterial stiffness is an ongoing process starting early in life, advancing with age that may be modified from different factors. Objective: The aim of the present study was to investigate the effect of average ambulatory blood pressure (ABP) and other ABP parameters such as BP variability, daytime to nighttime BP ratio, 24h pulse pressure (PP) on carotid-femoral pulse wave velocity (cf-pwv) as a surrogate marker of arterial stiffness in young subjects. Patients and methods: The study population consisted of 138 consecutive young subjects (age range 4 20 years) referred to our hypertension center for elevated BP levels. 24h ABP monitoring and cf-pwv measurements were performed in all subjects. BP variability was measured using the weighted 24h BP standard deviation (SD), computed as the weighted average of daytime and nighttime BP SD. AASI was calculated as 1 minus the regression slope of diastolic BP on systolic BP. Results: 10.6% of the subjects had cf-pwv values higher than the 95th pc of the population. In Pearson s bivariate correlations analysis, cf-pwv showed significant correlations with age, height, weight, office systolic and diastolic BP, 24h systolic and diastolic BP, SD of 24h systolic BP, 24h systolic and diastolic BP load, daytime systolic BP, SD of daytime systolic BP, nighttime systolic and diastolic BP, SD of nighttime systolic BP, nighttime PP and estimated central PP. No relationship was found between cf-pwv and any heart rate measurements (office, 24h, 24h heart rate variability), neither between cf-pwv and ambulatory arterial stiffness index (AASI). In analysis of covariance (ANCOVA) cf-pwv was significantly associated with 24h systolic BP variability (95% CI of B , P<0.05). Age, gender, office systolic and diastolic BP indices, 24h systolic and diastolic BP indices were not significant determinants of cf-pwv. The ratio of daytime to nighttime systolic BP, AASI, 24h PP and 24h BP loads were also not significantly associated with cf-pwv. Conclusions: These findings suggest that short-term BP fluctuations may have an impact on structural and functional vascular properties in young subjects independent of absolute BP levels. ΠΑ26 H επίδραση των β-αποκλειστών στη μεταβλητότητα της αρτηριακής πίεσης στο οξύ αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο N. Κακαλέτσης, 1 Χ. Μηλιώνης, 2 Γ. Ντάιος, 3 Ι. Χουβαρδά, 4 Α. Χύτας, 4 Κ. Τζιόμαλος, 1 Δ. Φίλος, 4 Χ. Σαββόπουλος, 1 Α.Ι. Χατζητόλιος 1 1 Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική, ΠΓΝΘ ΑΧΕΠΑ, Θεσσαλονίκη, 2 Β Παθολογική Κλινική, ΠΓΝ Ιωαννίνων, Ιωάννινα, 3 Παθολογική Κλινική, ΠΓΝ Λάρισας, Λάρισα, 4 Εργαστήριο Ιατρικής Πληροφορικής Ιατρικής Σχολής ΑΠΘ, Θεσσαλονίκη Εισαγωγή-Σκοπός: Η μεταβλητότητα της αρτηριακής πίεσης (ΑΠΜ) θεωρείται ο επόμενος στόχος της αντιυπερτασικής θεραπείας, με στόχο την πρόληψη καρδιαγγειακών επιπλοκών και ιδιαίτερα του αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου (ΑΕΕ). Μελέτες με αναστολείς διαύλων ασβεστίου έχουν δείξει ότι αυτοί είναι αποτελεσματικότεροι στη μείωση της ΑΠΜ από τους β-αποκλειστές. Σκοπός της μελέτης είναι η σύγκριση της επίδρασης στην 24ωρη ΑΠΜ της μονοθεραπείας με β-αποκλειστές σε σχέση με άλλα αντιυπερτασικά, στο οξύ ΑΕΕ. Υλικό-Mέθοδος: Από 27 διαδοχικούς ασθενείς με οξύ ΑΕΕ που υποβλήθηκαν σε 24ωρη καταγραφή της ΑΠ ανά 20 λεπτά με τη συσκευή TM2430 (A&D Company Ltd) κατά τη διάρκεια της ημέρας (7:00 22:59) και της νύχτας (23:00 6:59), επιλέχθηκαν 22, που βρισκόταν ήδη υπό αντιυπερτασική αγωγή. Καταγράφηκαν οι τιμές της ΑΠ, της καρδιακής συχνότητας και υπολογίστηκαν διάφοροι δείκτες ΑΠΜ. Αποτελέσματα: Έξι ασθενείς (27,3%) λάμβαναν μονοθεραπεία με β-αποκλειστή κατά τη διάρκεια της οξείας φάσης του ΑΕΕ, των οποίων τα κλινικά χαρακτηριστικά δεν διέφεραν σημαντικά από αυτά των υπολοίπων. Οι έξι αυτοί ασθενείς είχαν μεγαλύτερο εύρος της συστολικής (ΣΑΠ) (126,7 vs 85,3 mmhg, p=0,027) και της διαστολικής ΑΠ (ΔΑΠ) (98,3 vs 73,9, p=0,023), μεγαλύτερη τυπική απόκλιση της ΔΑΠ (18,7 vs 12,3 mmhg, p=0,010) και μεγαλύτερη διαδοχική διακύμανση της ΣΑΠ (26,8 vs 16,7, p=0,005) και της ΔΑΠ (118,8 vs 85,2, p=0,04). Δεν παρατηρήθηκε διαφορά στην ενδονοσοκομειακή έκβαση (σοβαρή αναπηρία/ θάνατος) μεταξύ των δύο ομάδων. Συμπεράσματα: Η μονοθεραπεία με β-αποκλειστές σχετίζεται με μεγαλύτερο εύρος και διαδοχική διακύμανση της ΑΠ κατά τη διάρκεια της οξείας φάσης του ΑΕΕ, και επομένως μεγαλύτερη ΑΠΜ. Ωστόσο, οι ασθενείς που έλαβαν μονοθεραπεία με β-αποκλειστές είχαν παρόμοια βραχυπρόθεσμη έκβαση σε σύγκριση με τους υπόλοιπους. Τα αποτελέσματα αυτά πρέπει να επιβεβαιωθούν ή να καταρριφθούν από μελέτες μεγαλύτερου πληθυσμού και διάρκειας (μέσο-, μακροπρόθεσμη έκβαση).

20 HELLENIC JOURNAL OF ATHEROSCLEROSIS 5(4) 239 ΠΑ27 Επίδραση της αντιπηκτικής αγωγής στη βαρύτητα και έκβαση του οξέος ισχαιμικού αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου σε ασθενείς με χρόνια κολπική μαρμαρυγή Κ. Τζιόμαλος, Σ.Δ. Μπουζιανά, Μ. Σπανού, Μ. Παπαδοπούλου, Β. Γιάμπατζης, Β. Δούρλιου, Π. Καζαντζίδου, Σ. Κωστάκη, Χ. Σαββόπουλος, Α. Ι. Χατζητόλιος Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική, Τμήμα Ιατρικής, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ, Θεσσαλονίκη Εισαγωγή-Σκοπός: Δεν είναι γνωστό αν η αντιπηκτική αγωγή επηρεάζει τη βαρύτητα και την έκβαση του οξέος ισχαιμικού αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου (ΑΕΕ) σε ασθενείς με χρόνια κολπική μαρμαρυγή (ΧΚΜ). Σκοπός της παρούσας μελέτης ήταν η εκτίμηση αυτής της συσχέτισης. Ασθενείς-Μέθοδοι: Μελετήθηκαν προοπτικά 539 διαδοχικοί ασθενείς (36,4% άνδρες, ηλικία 78,9±6,6 έτη) που νοσηλεύτηκαν για οξύ ΑΕΕ. Η βαρύτητα του ΑΕΕ εκτιμήθηκε με τη National Institutes of Health Stroke Scale (NIHSS) στην εισαγωγή. Η έκβαση εκτιμήθηκε με το ποσοστό εξάρτησης κατά την έξοδο (τροποποιημένη κλίμακα Rankin 2 5) και με την ενδονοσοκομειακή θνητότητα. Αποτελέσματα: Κατά την εισαγωγή, 171 ασθενείς (31,7%) είχαν ιστορικό ΧΚΜ και λάμβαναν ασενοκουμαρόλη (n=51), μονή (n=62) ή διπλή αντιαιμοπεταλιακή αγωγή (n=12), dabigatran (n=4) ή χαμηλού μοριακού βάρους ηπαρίνη (n=7), ενώ 35 ασθενείς δεν λάμβαναν καμία αντιπηκτική ή αντιαιμοπεταλιακή αγωγή. Μεταξύ των 51 ασθενών που λάμβαναν ασενοκουμαρόλη, το INR στην εισαγωγή ήταν <2, 2 3 και >3 σε 35, 14 και 2 ασθενείς αντίστοιχα. Το NIHSS score στην εισαγωγή ήταν χαμηλότερο στους ασθενείς που λάμβαναν ασενοκουμαρόλη και είχαν INR 2 3 ή λάμβαναν διπλή αντιαιμοπεταλιακή αγωγή, ενδιάμεσο σε όσους λάμβαναν μονή αντιαιμοπεταλιακή ή καμία αγωγή, και υψηλότερο σε όσους λάμβαναν ασενοκουμαρόλη και είχαν INR<2 (8,3±9,9, 8,3±8,7, 11,1±10,0, 10,4±9,8 και 13,7±11,7 αντίστοιχα, p=ns). Το ποσοστό εξάρτησης κατά την έξοδο ήταν σημαντικά χαμηλότερο στους ασθενείς που λάμβαναν ασενοκουμαρόλη και είχαν INR 2 3 και σε εκείνους που λάμβαναν διπλή αντιαιμοπεταλιακή αγωγή σε σύγκριση με τους ασθενείς που λάμβαναν ασενοκουμαρόλη και είχαν INR<2 και ε- κείνους που λάμβαναν μονή αντιαιμοπεταλιακή ή καμία αγωγή (20,0, 22,2, 61,5, 58,7 και 66,7% αντίστοιχα, p<0,05). Η ενδονοσοκομειακή θνητότητα ήταν χαμηλότερη στους ασθενείς που λάμβαναν ασενοκουμαρόλη και είχαν INR 2 3, ενδιάμεση σε εκείνους που λάμβαναν μονή ή διπλή αντιαιμοπεταλιακή αγωγή και σε εκείνους που λάμβαναν ασενοκουμαρόλη και είχαν INR<2, ενώ ήταν υψηλότερη σε εκείνους που δεν λάμβαναν καμία α- γωγή (7,7, 16,1, 16,7, 15,6 και 22,9% αντίστοιχα, p=ns). Συμπεράσματα: Η καλά ελεγχόμενη αγωγή με ασενοκουμαρόλη βελτιώνει την ενδονοσοκομειακή έκβαση των ασθενών με ΧΚΜ και οξύ ΑΕΕ, ενώ η μη επίτευξη των στόχων του INR δεν προσφέρει όφελος έναντι της μονής αντιαιμοπεταλιακής αγωγής ή και της μη χορήγησης αγωγής. ΠΑ28 Μελέτη της επίδρασης χορήγησης βιταμίνης D σε διάφορες μεταβολικές παραμέτρους ατόμων με μεταβολικό σύνδρομο Σ. Μακαρίου, 1,2 Ε. Λυμπερόπουλος, 2 A. Χάλλα, 1 Μ. Ελισάφ 2 1 Τομέας Υγείας του Παιδιού, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Ιωάννινα, 2 Τομέας Παθολογίας, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Ιωάννινα Εισαγωγή: Άτομα με μεταβολικό σύνδρομο (ΜΣ) έχουν χαμηλότερα επίπεδα 25(OH)VitD ορού σε σχέση με υγιή άτομα. Τα χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D έχουν συσχετισθεί με διάφορους καρδιαγγειακούς παράγοντες κινδύνου. Δεν είναι γνωστό εάν η χορήγηση βιταμίνης D μεταβάλλει ευεργετικά αυτούς τους παράγοντες. Σκοπός: Η επίδραση της χορήγησης βιταμίνης D σε μεταβολικές παραμέτρους ατόμων με ΜΣ. Μέθοδος: Πρόκειται για μια ανοικτή, προοπτική, τυχαιοποιημένη μελέτη. Στη μελέτη συμμετείχαν 50 ασθενείς με ΜΣ, οι οποίοι τυχαιοποιήθηκαν να λάβουν είτε μόνο υγιεινο-διαιτητικές οδηγίες (n=25), είτε υγιεινο-διαιτητικές οδηγίες και po συμπλήρωμα 25(OH)VitD 2000 IU/ημέρα (LAMBERTS VITAMIN DÒ) (n=25) για 3 μήνες. Αποτελέσματα: Και στις 2 ομάδες παρατηρήθηκε παρόμοια μείωση του σωματικού βάρους και της περιμέτρου μέσης. Στην ομάδα χορήγησης βιταμίνης D τα επίπεδα της 25(OH)VitD αυξήθηκαν κατά 91% [από 16,0 (3 35) σε 30,6 (8,4 67) ng/ml, p=0,000], ενώ στην ομάδα ε- λέγχου αυξήθηκαν μη σημαντικά [από 10 (4 39,6) σε 13 (3,5 37) ng/ ml]. Και στις 2 ομάδες η ολική χοληστερόλη, τα τριγλυκερίδια, η LDL-C, η HDL-C, η γλυκόζη νηστείας, η HbA1c, ο δείκτης HOMA και η διαστολική αρτηριακή πίεση δεν μεταβλήθηκαν σημαντικά. Αντίθετα, η συστολική αρτηριακή πίεση (ΣΑΠ) στην ομάδα χορήγησης βιταμίνης D μειώθηκε σημαντικά κατά 3,7% (από 134±14 σε 129±13 mmhg, p=0,045), ενώ στην ομάδα ελέγχου μειώθηκε μη σημαντικά (από 132 ± 13 σε 130±16 mmhg). Στην ομάδα χορήγησης βιταμίνης D παρατηρήθηκε αντίστροφη συσχέτιση μεταξύ της αύξησης της 25(OH)VitD και της μείωσης της ΣΑΠ (r= 0,398, p=0,049). Στην υπο-ομάδα των ασθενών με αρχική ΑΠ>140/90 mmhg (n=23), η μείωση της ΣΑΠ στην ομάδα της υποκατάστασης ήταν της τάξης του 6,8% (από 146,0±9,6 σε 136,0±9,0 mmhg, p=0,005), ενώ δεν μεταβλήθηκε σημαντικά στην ομάδα ελέγχου (από 142,0±9,9 σε 141,0±9,5 mmhg). Συμπέρασμα: Η χορήγηση 25(ΟΗ)VitD σε άτομα με ΜΣ πιθανώς συσχετίζεται με μείωση της ΣΑΠ, ιδιαίτερα σε ασθενείς με υπέρταση, ενώ δεν φαίνεται να μεταβάλλει τις άλλες μεταβολικές παραμέτρους.