04 Κ ρατούμενος. Δεσμεύσεις που αφορούν τις αλλαγές του συνταξιοδοτικού πλαισίου Του Διονύση Καλαματιανού, Νομικού Συμβούλου της ΟΣΥΕ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "04 Κ ρατούμενος. Δεσμεύσεις που αφορούν τις αλλαγές του συνταξιοδοτικού πλαισίου Του Διονύση Καλαματιανού, Νομικού Συμβούλου της ΟΣΥΕ"

Transcript

1 OIONEI KRATOUMENOS 8_Layout 1 23/07/ :37 ΠΜ Page 1 Ο ι ο ν ε ί... ΑΥΛΩΝΑΣ 04 Κ ρατούμενος ΔΙΜΗΝΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ ΕΙΔΙΚΟΥ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΟΣ ΚΡΑΤΗΣΗΣ ΝΕΩΝ ΑΥΛΩΝΑ (ΕΚΚΝΑ) ΣΥΛΛΟΓΩΝ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑΤΟΣ ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΥ ΜΕ ΤΗΝ ΣΤΗΡΙΞΗ ΤΗΣ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑΣ ΣΩΦΡΟΝΙΣΤΙΚΩΝ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ ΕΛΛΑΔΑΣ (ΟΣΥΕ) ΕΔΡΑ: ΑΥΛΩΝΑ ΑΤΤΙΚΗΣ Τ.Κ ΤΗΛ./FAX: syekkna@yahoo.gr, osye@otenet.g, Χρόνος 2ος Αρ. φύλλου 8 Δεσμεύσεις που αφορούν τις αλλαγές του συνταξιοδοτικού πλαισίου Του Διονύση Καλαματιανού, Νομικού Συμβούλου της ΟΣΥΕ Σ ύμφωνα με τον Νόμο 3845/2010, (Μέτρα για την εφαρμογή του μηχανισμού στήριξης της ελληνικής οικονομίας από τα κράτη - μέλη της Ζώνης του ευρώ και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, ΦΕΚ 65/ , ΣΕΛ. 1362) ΠΑΡΑΡ- ΤΗΜΑ IV, παράγραφος 2 [Ενέργειες για τη δεύτερη αξιολόγηση (να έχουν ολοκληρωθεί ως το τέλος του τρίτου τριμήνου 2010)], εδάφιο ii (Διαρθρωτικές δημοσιονομικές μεταρρυθμίσεις), ορίζεται ότι: Το Κοινοβούλιο θα υιοθετήσει τη μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος προκειμένου να εξασφαλιστεί μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα η βιωσιμότητά του. Η μεταρρύθμιση θα σχεδιαστεί σε στενή διαβούλευση με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το ΔΝΤ και την ΕΚΤ, και η εκτιμώμενη επίπτωσή της στη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα θα επικυρωθεί από την Επιτροπή Οικονομικής Πολιτικής της EE. Οι παράμετροι του συστήματος θα εξασφαλίσουν τη μακροπρόθεσμη αναλογιστική ισορροπία, όπως καθορίζεται από την Εθνική Αναλογιστική Αρχή. Η μεταρρύθμιση θα πρέπει να περιλαμβάνει τα ακόλουθα στοιχεία: 1. Απλούστευση του κατακερματισμένου συστήματος συντάξεων με τη συγχώνευση των υφιστάμενων συνταξιοδοτικών ταμείων σε τρία ταμεία και θέσπιση ενός ενιαίου νέου συστήματος για όλους τους τωρινούς και μελλοντικούς εργαζόμενους. Οι νέοι καθολικώς δεσμευτικοί κανόνες για τα συνταξιοδοτικά δικαιώματα, τις εισφορές, τους κανόνες συσσώρευσης και την τιμαριθμική αναπροσαρμογή των συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων πρέπει να εφαρμόζονται κατ αναλογία προς όλους από την 1 Ιανουαρίου Εισαγωγή ενός ενιαίου ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης στα 65 έτη, ακόμη και για τις γυναίκες στον δημόσιο τομέα (σταδιακά από την 1η Ιανουαρίου 2011), που θα ολοκληρωθεί ως τον Δεκέμβριο του Σταδιακή αύξηση της ελάχιστης ανταποδοτικής περιόδου για συνταξιοδότηση με πλήρη σύνταξη από 37 σε 40 έτη ως το Τροποποίηση του τύπου απονομής σύνταξης στο ανταποδοτικό σχήμα για την ενίσχυση της σχέσης μεταξύ των εισφορών που καταβάλλονται και των παροχών που λαμβάνονται, με το ποσοστό συσσώρευσης να περιορίζεται σε ένα μέσο ετήσιο ρυθμό της τάξης του 1,2%, και οι συντάξεις να τιμαριθμοποιούνται. 5. Εισαγωγή ενός αυτόματου μηχανισμού προσαρμογής όπου, κάθε τρία χρόνια αρχίζοντας το 2020, θα αυξάνει τις (ελάχιστες και νομοθετημένες) ηλικίες συνταξιοδότησης ανάλογα με την αύξηση του προσδόκιμου ζωής κατά τη συνταξιοδότηση. 6. Επέκταση για τον υπολογισμό των συντάξιμων αποδοχών από τα τελευταία πέντε έτη στο σύνολο του εργασιακού βίου (διατηρώντας τα κεκτημένα δικαιώματα). 7. Μείωση του ανώτατου ορίου στις συντάξεις 8. Εισαγωγή ενός εγγυημένου εισοδήματος βασισμένου σε εισοδηματικά κριτήρια για τους ηλικιωμένους (πάνω από το νομοθετημένο όριο ηλικίας συνταξιοδότησης), για την προστασία των πιο ευάλωτων ομάδων, συμβατό με τη βιωσιμότητα των δημόσιων οικονομικών. 9. Μέτρα για τον περιορισμό της πρόσβασης στην πρόωρη συνταξιοδότηση. Ειδικότερα, η αύξηση της ελάχιστης ηλικίας πρόωρης συνταξιοδότησης στα 60 έτη από την 1η Ιανουαρίου 2011, συμπεριλαμβανομένων και των εργαζομένων στα βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα και εκείνων με 40 χρόνια εισφορών. 10. Κατάργηση των ειδικών κανόνων για τους ασφαλισμένους πριν από το 1993 (με παράλληλη διατήρηση των κεκτημένων δικαιωμάτων). Ουσιαστική αναθεώρηση του καταλόγου των βαρέων και ανθυγιεινών επαγγελμάτων. 11. Μείωση των συνταξιοδοτικών παροχών (κατά 6% ετησίως) για τα άτομα που συνταξιοδοτούνται μεταξύ των ηλικιών 60 και 65, με περίοδο συνεισφορών μικρότερη των 40 ετών. 12. Εισαγωγή αυστηρότερων όρων και τακτική επανεξέταση της πλήρωσης των προϋποθέσεων για τις συντάξεις αναπηρίας. Ιδιαίτερη σημασία για τους σωφρονιστικούς υπαλλήλους έχουν οι υποχρεώσεις που αφορούν α) την αύξηση της ελάχιστης ηλικίας πρόωρης συνταξιοδότησης στα 60 έτη από την 1η Ιανουαρίου 2011, συμπεριλαμβανομένων και των εργαζομένων στα βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα (αρ. 9) και β) την ουσιαστική αναθεώρηση του καταλόγου των βαρέων και ανθυγιεινών επαγγελμάτων. Αναμένουμε το νέο σχέδιο νόμου που θα αφορά το νέο συνταξιοδοτικό καθεστώς των δημοσίων υπαλλήλων για να διαπιστώσουμε πώς θα εφαρμοστούν οι ανωτέρω δεσμεύσεις. Σύμφωνα, τέλος, με την παράγραφο 7 του νόμου 3847/2010 «Συνταξιοδοτικά δικαιώματα που έχουν θεμελιωθεί ή θεμελιώνονται μέχρι από τους τακτικούς υπαλλήλους και λειτουργούς, καθώς και τα στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων, των Σωμάτων Ασφαλείας και του Πυροσβεστικού Σώματος, που συνταξιοδοτούνται με βάση τις οικείες διατάξεις του Κώδικα Πολιτικών και Στρατιωτικών Συντάξεων (π.δ. 169/2007, ΦΕΚ 210/Α ) ή με διατάξεις που παραπέμπουν σε αυτόν, καθώς και από τους ασφαλισμένους των πρώην Ειδικών Ταμείων που έχουν ενταχθεί στο ΙΚΑ - ΕΤΑΜ, δεν θίγονται από την παραμονή στην υπηρεσία μετά την ανωτέρω ημερομηνία και τυχόν συνταξιοδοτικές μεταβολές στη διάρκεια αυτής δεν επηρεάζουν τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησής τους, καθώς και τον τρόπο υπολογισμού της σύνταξής τους.».

2 OIONEI KRATOUMENOS 8_Layout 1 23/07/ :37 ΠΜ Page 2 2 κρατούμενος Κατάστημα Κράτησης Κορυδαλλού. Ώρα, μηδέν. Ο ι τριτοκοσμικές συνθήκες διαβίωσης και εργασίας που επικρατούν στο Κατάστημα Κράτησης Κορυδαλλού δεν φαίνεται να αγγίζουν ούτε τους νέους ενοίκους του Υπουργείου Δικαιοσύνης. Οι υποσχέσεις περί αποσυμφόρησης, καλύτερων συνθηκών διαβίωσης και εργασίας είχαν δημιουργήσει στην αρχή μια νότα αισιοδοξίας, που γρήγορα και αυτή διαψεύστηκε. Δεν αμφισβητώ τη διάθεση που μπορεί να έχουν οι αρμόδιοι, αλλά δεν λαμβάνουν υπόψη τους πολλές παραμέτρους που πρέπει να ξεπεραστούν για να αρχίσει να γίνεται πραγματικότητα ο μύθος της αποσυμφόρησης. Καταρχάς, το ένα τρίτο των κρατουμένων είναι αλλοδαποί, μόνο στον Κορυδαλλό, και σε όλη την Ελλάδα οι αλλοδαποί έχουν ξεπεράσει πλέον τους Έλληνες κρατουμένους αριθμητικά. Αυτό από μόνο του αλλάζει τις συνθήκες διαβίωσης αλλά και αυξάνει το κόστος συντήρησης των καταστημάτων κράτησης κατακόρυφα. Το Κατάστημα Κράτησης Κορυδαλλού έχει καταντήσει χειρότερο και από ψυχιατρείο, αφού σχεδόν το ένα τρίτο των κρατουμένων παίρνει ψυχοφάρμακα! Το προσωπικό των φυλακών δεν έχει την απαιτούμενη εκπαίδευση, αλλά ούτε και οι υποδομές υπάρχουν για να αντιμετωπίζονται κατάλληλα τέτοιου είδους κρατούμενοι. Δεν υπάρχει ψυχίατρος καθημερινά για όλους αυτούς τους ανθρώπους που, ουσιαστικά, είναι άρρωστοι στο μυαλό και στην ψυχή. Δεν υπάρχει ενημέρωση για την υγειονομική κατάσταση των κρατουμένων, μπορεί κάποιος κρατούμενος να έχει ένα μεταδοτικό νόσημα και να μην το γνωρίζει ούτε ο ίδιος! Το έργο που καλούμαστε να επιτελέσουμε καθημερινά είναι πραγματικά υπεράνθρωπο μέσα σε αυτή τη φυλακή. Έχουμε να κάνουμε με εκατοντάδες διαφορετικούς ανθρώπους, τους οποίους πρέπει να ελέγχουμε, να προσέχουμε, να εξυπηρετούμε και δυστυχώς το προσωπικό δεν είναι αυτό που θα έπρεπε και καταβάλλεται μεγάλη προσπάθεια από μέρους μας για να επιτελούμε, καθημερινά, σωστά την αποστολή μας. Οι περισσότεροι από τους αλλοδαπούς κρατουμένους έχουν διαφορετική νοοτροπία, η κάθε εθνικότητα, πάρα πολλοί από αυτούς δεν γνωρίζουν σχεδόν καθόλου την ελληνική γλώσσα. Αυτή η καινούρια κατάσταση, με την πλειοψηφία του πληθυσμού των φυλακών να αποτελείται πλέον από αλλοδαπούς κρατουμένους, είναι πολύ δύσκολο να την αντιμετωπίσουμε γιατί η κάθε εθνικότητα έχει και διαφορετικό τρόπο ζωής, ήθη και έθιμα. Πολλές φορές, αρκετοί από αυτούς εκλαμβάνουν ως αδυναμία την επαγγελματική αντιμετώπιση που δείχνουμε απέναντί τους κι αυτό διότι δεν είχαν συνηθίσει στις πατρίδες τους τέτοιες συμπεριφορές από τους κρατικούς λειτουργούς. Οι ισορροπίες είναι πολύ λεπτές, καθημερινά αντιμετωπίζουμε δυσκολίες σε διάφορες δραστηριότητες που καλούμαστε να επιτελέσουμε, τα κελιά είναι υπερπλήρη και οι συνθήκες υγιεινής είναι πραγματικά άθλιες σε αυτό συντελεί, εκτός του ότι είναι περισσότερα άτομα στο κελί από ό,τι προβλέπεται, και το ότι καθένας από τους κρατούμενους έχει πολλά πράγματα τα οποία ουσιαστικά δεν χρειάζεται, ειδικά για έναν τόσο περιορισμένο χώρο. Η ανεκτικότητα που υπάρχει έχει κάνει πολλούς κρατουμένους να έχουν αποθρασυνθεί εντελώς και να έχουν παράλογες απαιτήσεις από το προσωπικό, το οποίο πολλές φορές έρχεται σε δύσκολη θέση ανάλογα με την κάθε περίπτωση. Η έλλειψη στήριξης από τους αρμόδιους προς την υπηρεσία και τη διοίκηση της φυλακής έχει αντίκτυπο και στην ψυχολογία του προσωπικού, το οποίο προβληματίζεται ιδιαίτερα με αυτή την κατάσταση που επικρατεί εδώ και αρκετά χρόνια. Αλλά και η έλλειψη βασικών υποδομών μέσα στο κατάστημα κράτησης όπως το ζεστό νερό και η θέρμανση, ειδικά για τους χειμερινούς μήνες, καθώς και η ψύξη τους καλοκαιρινούς όπου η ζέστη είναι πραγματικά αφόρητη, ειδικά σε ένα κελί με παραπάνω άτομα, κάνει και τους κρατούμενους πολλές φορές να αγανακτούν. Όπως είναι φυσικό, αυτή η κατάσταση δεν μπορεί να συνεχιστεί ως έχει γιατί αυτό το αδιέξοδο που έχει δημιουργηθεί ίσως βρει διέξοδο σε άλλες καταστάσεις οι οποίες θα είναι επικίνδυνες αλλά και θα μας γυρίσουν πολλά χρόνια πίσω. Εάν δεν υπάρχει η οικονομική δυνατότητα να γίνουν βασικά έργα υποδομών, καλό θα ήταν να ξανασκεφτούμε μέτρα όπως αυτό της απέλασης, τουλάχιστον για κάποιες ποινές, με την προϋπόθεση από πλευράς κρατουμένου να μην επιστρέψει ποτέ ξανά στην Ελλάδα. Το να αποφυλακιστούν και να μείνουν στην Ελλάδα δεν θα έχει καμία αξία γιατί με την ανεργία και την οικονομική κρίση που υπάρχει αυτοί οι άνθρωποι διέξοδο θα βρουν πάλι στην παρανομία, οπότε η πρόωρη απελευθέρωσή τους θα τους οδηγήσει σε σύντομο χρονικό διάστημα πάλι πίσω στη φυλακή, κάτι που το βλέπουμε να επαναλαμβάνεται συνέχεια. Από τη στιγμή που δεν υπάρχει μέριμνα για τη ζωή μετά την αποφυλάκιση από το κράτος, ακόμα και για Έλληνες κρατούμενους, τι περιμένουμε να κάνουν οι αλλοδαποί; Πολλοί από αυτούς δεν έχουν κανέναν εδώ στην Ελλάδα, οπότε πέφτουν πάλι στα δίχτυα της παρανομίας. Με την καχυποψία της κοινωνίας αλλά και την αδιαφορία της πολιτείας απέναντι σε πρώην κρατούμενους να μη δίνει ελπίδες για εύρεση εργασίας για μια νέα αρχή, τι περιμένουμε να κάνουν αυτοί οι άνθρωποι για να επιβιώσουν; ΓΚΟΒΙΛΑΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ, Δ.Φ. ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΥ Αγαπητέ κ. Ξηρέ, Είχατε την καλοσύνη να μας αποστείλετε και δημοσιεύσαμε στο προηγούμενο φύλλο της εφημερίδας μας «Οιονεί κρατούμενος» άρθρο σας. Με την, ομολογουμένως, ενδιαφέρουσα παρέμβασή σας συμφωνούμε απόλυτα ότι όλοι οι κρατούμενοι έχουν δικαίωμα στην άδεια, όλοι εφόσον πληρούν τις τυπικές προϋποθέσεις. Η άδεια, ως απόλυτα συνδεδεμένη με την πειθαρχική συμπεριφορά του κάθε κρατουμένου, σαφώς και αποτελεί ευεργέτημα. Αν αφορούσε όλους αδιακρίτως τους κρατούμενους, ανεξαρτήτως της όποιας συμπεριφοράς τους, τότε θα ήταν κάτι άστοχο, άδικο και επικίνδυνο. Πρόβλημα κατά την γνώμη μας είναι το να αποτελεί και μάλιστα τυπικό κριτήριο χορήγησης της αδείας η μεταφυσική προσδοκία για καλή χρήση της. Αυτό, είναι σαφώς ένα θέμα και πρέπει να μας απασχολήσει όλους. Μέχρι τότε θα συνιστούσαμε να μην εκλαμβάνεται ωσάν τυπικό κριτήριο και πολύ περισσότερο να μην την επικαλούμεθα χωρίς ουσιαστική αιτιολόγηση. Για τα σχόλιά σας όπως ότι «ο εξευτελισμός, η συναλλαγή και η καταστολή είναι στο ημερήσιο πρόγραμμα, τα πειθαρχεία και οι εκδικητικές μεταγωγές τα συνήθη μέσα πειθούς και σωφρονισμού», θα σας παρακαλούσαμε να διευκρινίσετε αν αυτά τα γνωρίζετε εξ ιδίας αντιλήψεως και πολύ περισσότερο αν αφορούν συναδέλφους εργαζόμενους. Ευχαριστούμε για την επικοινωνία και, σε πείσμα αρκετών, ελπίζουμε σε συνέχισή της. Από την Συντακτική Επιτροπή Κρατούμενος Δίμηνη έκδοση του Συλλόγου Υπαλλήλων Ειδικού Καταστήματος Κράτησης Νέων Αυλώνα Συλλόγων Υπαλλήλων Συγκροτήματος Κορυδαλλού με την στήριξη της Ομοσπονδίας Σωφρονιστικών Υπαλλήλων Ελλάδας (ΟΣΥΕ) Έδρα: Αυλώνα Αττικής Τ.Κ ΤΗΛ./FAX: syekkna@yahoo.gr osye@otenet.gr ΕΚΔΟΤΕΣ Λαμπρόπουλος Κων/νος (Πρόεδρος ΣΥΕΚΚΝΑ) Καρακίτσος Σπυρίδων (Γ. Γραμματέας ΟΣΥΕ) ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ: Λαμπρόπουλος Κων/νος, Καρακίτσος Σπυρίδων, Μπισμπίκης Βασίλης, Βαρβατάκος Νίκος, Παπασπυρόπουλος Κων/νος, Οικονομάκης Μάριος Δούλος Βασίλης ΣΚΙΤΣΟ: Χρυσάφης Νίκος ΔΙΟΡΘΩΣΗ - ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΚΕΙΜΕΝΩΝ: Βαρβατάκος Νίκος * Τα άρθρα δεν εκφράζουν υποχρεωτικά τις απόψεις της εφημερίδας. Κάθε άρθρο πρέπει να είναι ενυπόγραφο εκτός αυτών που προέρχονται από νυν κρατούμενους υπό την προϋπόθεση ότι θα αναφέρουν από ποιο κατάστημα κράτησης προέρχονται. Ηλεκτρονική Σελιδοποίηση: Εκδόσεις - Γραφικές Τέχνες Καρπούζη Αριστέα & Υιοί Ο.Ε. Θεοδοσίου 23 Ίλιον τηλ.-fax: & karpouzi@otenet.gr

3 OIONEI KRATOUMENOS 8_Layout 1 23/07/ :37 ΠΜ Page 3 κρατούμενος 3 Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας σε φυλακές Της Υφυπουργού Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων Εύης Χριστοφιλοπούλου Τ ο εκπαιδευτικό μας σύστημα βρίσκεται υπό αναθεώρηση, όχι για το «θεαθήναι» αλλά γιατί η ανανέωση επιβάλλεται εκ των πραγμάτων. Στόχος μας είναι να εμφυσήσουμε μια νέα φιλοσοφία, αυτή της ανοικτής και σύγχρονης εκπαίδευσης, προκειμένου να συμβαδίζουμε με τις γρήγορες εξελίξεις της εποχής. Στο επίκεντρο της εκπαιδευτικής μας πολιτικής βρίσκεται ο μαθητής, ο φοιτητής, ο εργαζόμενος και ο απλός πολίτης. Βασιζόμαστε, λοιπόν, σε ένα ανθρωποκεντρικό, αναπτυξιακό και κοινωνικά δίκαιο πρότυπο, λαμβάνοντας ταυτόχρονα υπόψη τα συμπεράσματα που προέκυψαν από τη δημόσια διαβούλευση του κειμένου πλαισίου πολιτικών αρχών. Σκοπός μας είναι η δημιουργία ενός νέου θεσμικού και διοικητικού πλαισίου, με απώτερο στόχο την ποιοτική αναβάθμιση του χώρου της εκπαίδευσης ενηλίκων. Ως εκ τούτου, οι θεσμοί που εντάσσονται στη Γενική Γραμματεία Δια Βίου Μάθησης αναδιοργανώνονται με βάση τις πολιτικές μας αρχές και στην περίπτωση αυτή τα Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας (ΣΔΕ) δεν αποτελούν εξαίρεση. Δεδομένου ότι το Υπουργείο Παιδείας ασκεί τον νέο εποπτικό και συντονιστικό του ρόλο στον χώρο της Δια Βίου Μάθησης, βρισκόμαστε σε στενή συνεργασία με τα συναρμόδια Υπουργεία και ιδίως, όσον αφορά τα ΣΔΕ σε φυλακές, με το Υπουργείο Δικαιοσύνης. Τα ΣΔΕ, εκτός από συμβολική, έχουν και ουσιαστική σημασία. Αποτελούν θεσμό κοινωνικής δικαιοσύνης, παρέχοντας τη δυνατότητα εκπαίδευσης σε συμπολίτες μας που ανήκουν σε αποκλεισμένες και ευπαθείς κοινωνικές ομάδες. Κύριος στόχος μας είναι η βελτίωση των γνώσεων, των δεξιοτήτων και των ικανοτήτων των κρατουμένων, προκειμένου να αποκτήσουν συγκριτικά πλεονεκτήματα και, τελικά, να ενταχθούν ομαλά στην κοινωνία και κυρίως στην αγορά εργασίας. Τα ΣΔΕ καταπολεμούν τον κοινωνικό αποκλεισμό και βελτιώνουν την απασχολησιμότητα και την ενεργό συμμετοχή των πολιτών στην κοινωνική, οικονομική και πολιτισμική σφαίρα. Με άλλα λόγια, τα ΣΔΕ παρέχουν μια δεύτερη ευκαιρία στους εγκλείστους για ένα νέο ξεκίνημα στη ζωή, σημαίνουν το έναυσμα στην αλλαγή του τρόπου σκέψης και δράσης μέσα από ξεκάθαρους στόχους και επιλογές. Συμβάλλουν στη χάραξη μιας ουσιαστικής πορείας στη ζωή. Αναγνωρίζοντας τις αδυναμίες του υφιστάμενου εκπαιδευτικού συστήματος, επικεντρωνόμαστε στην ουσία των αναγκαίων αλλαγών. Για να είναι αποτελεσματική η μάθηση στα ΣΔΕ, κατ αρχήν οφείλουμε να ευαισθητοποιήσουμε το προσωπικό των φυλακών (φύλακες, διευθυντές φυλακών), τους εκπαιδευτικούς που διδάσκουν σε αυτά και ιδίως τους εκπροσώπους της Πολιτείας (αστυνομικές αρχές, δικαστές): η ποινή, η τιμωρία, έχει σωφρονιστική και παιδευτική αξία και άρα πρέπει να εκλαμβάνεται από όλους ως μια ευκαιρία αναμόρφωσης και όχι ως «εκδίκηση». Σκοπός της τιμωρίας είναι η αποτροπή ενός μελλοντικού αδικήματος και ο παραδειγματισμός των άλλων. Εξάλλου, όπως έχει εμπειρικά διαπιστωθεί, οι κρατούμενοι που παρακολουθούν τα ΣΔΕ παρουσιάζουν βελτιώσεις ως προς τη συμπεριφορά που επιδεικνύουν καθημερινά στους χώρους κράτησης. Συνεπώς, η αναβάθμιση του μορφωτικού και πολιτιστικού επιπέδου των κρατουμένων συντελεί θετικά στην ανάπτυξη, την απασχόληση, την κοινωνική συνοχή και την επανένταξή τους. Κυρίως, όμως, χρειάζεται να αφουγκραστούμε τις ανάγκες των κρατουμένων, που είναι και οι άμεσα ενδιαφερόμενοι. Οφείλουμε να σεβαστούμε την ανθρώπινη υπόστασή τους, να τους ακούσουμε, να μάθουμε τι πραγματικά χρειάζονται, ώστε να μπορέσουμε να ανταποκριθούμε καλύτερα στα θέματα που τους απασχολούν. Αυτή είναι η ουσία της ανθρωποκεντρικής πολιτικής. Στόχος μας είναι να καλλιεργηθεί η αγάπη για τη μάθηση, τη γνώση και τον Πολιτισμό στους κρατούμενους. Πρέπει να ενισχύσουμε τα ήδη υπάρχοντα κίνητρα, προκειμένου η συμμετοχή των κρατουμένων στις εκπαιδευτικές δραστηριότητες να αυξάνει ολοένα και περισσότερο. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με την ορθή πληροφόρηση για τα δυνητικά οφέλη της μάθησης, καθώς και με την επιβράβευση από τη συμμετοχή σε εκπαιδευτικές, πολιτισμικές και άλλες δραστηριότητες. Στο περασμένο φύλλο της εφημερίδας μας είχαμε μια ατυχή συνάντηση με τον γνωστόάγνωστο, φόβο και τρόμο των απανταχού εκδοτών, συγγραφέων και αναγνωστών, «δαίμονα του τυπογραφείου»! Αυτός, λοιπόν, ο αγενής κύριος δαίμων ήρθε και αφαίρεσε άσπλαχνα ορισμένα σημεία από κάποια άρθρα του περασμένου μας φύλλου, προκαλώντας την πικρία των συγγραφέων τους, την απορία των αναγνωστών και την οργή ημών, των μελών της συντακτικής ομάδας που σαν «μπαμπάδες» που είμαστε αυτής της εφημερίδας, θέλουμε να βλέπουμε όλα όσα σχετίζονται με το «μωρό» μας να λειτουργούν στην εντέλεια! Ζητάμε συγγνώμη, λοιπόν, από τους αναγνώστες μας και (φυσικά) από τους συντάκτες των εν λόγω άρθρων, που μας τίμησαν με τη συμμετοχή τους. Θα προσπαθήσουμε, δε, να επανορθώσουμε, παραθέτοντας τα «δαιμονοφαγωθέντα» σημεία... Ένας συγγραφέας από αυτούς που έθιξε ο δαίμων, είναι ο Λακεδαίμων φίλος, συνάδελφος και μέλος της συντακτικής μας ομάδας, Μ. Δ. Οικονομάκης. Η, αρχικώς ημιτελής, τελευταία Ο Δαίμων του Τυπογραφείου φράση του άρθρου του με τίτλο «Ιατρεία Υγειονομικό Προσωπικό» (σελ.8) έχει, κανονικά, ως εξής: «Είναι βέβαιο ότι αν ληφθούν κάποια από αυτά τα μέτρα θα υπάρξει αναβάθμιση τόσο στην ποιότητα των υγειονομικών υπηρεσιών όσο και στην ασφάλεια». Άλλος ένας συγγραφέας είναι ο Χριστόδουλος Ξηρός, στο άρθρο του με τίτλο «Ευεργέτημα ή Δικαίωμα;» (σελ.7). Στη φράση «Και ο τελευταίος ταλαίπωρος κάτοικος του ελ-λαδικού χώρου με τους παρα¹-πλανηθέντες υπουργούς και το παρα²δικαστικό γνωρίζουν τι αξία έχουν τέτοιες δηλώσεις», οι υποσημειώσεις (1 και 2, στις λέξεις παρα-πλανηθέντες και παρα-δικαστικό, αντίστοιχα), που παραλείφθηκαν, είναι οι εξής: 1) Ο παράς, το χρήμα, ο χρηματισμός 2) Ομοίως. Η τελευταία φράση στο άρθρο του Παναγιώτη Σχίζα με τίτλο «Αγροτική Φυλακή Κασσάνδρας» (σελ.13) έχει, κανονικά, ως εξής: «Είναι αλήθεια! Ναι, υπάρχει ελπίδα!». Τέλος, από το άρθρο του καθηγητή Andrew Coyle με τίτλο «Ο Ρόλος του Προσωπικού των Φυλακών» (σελ.1,3) παραλείφθηκαν οι υποσημειώσεις, εκ των οποίων η πρώτη τίθεται δίπλα στο όνομα του καθηγητή, ακριβώς κάτω από τον τίτλο του άρθρου του (Andrew Coyle¹) και αναφέρει τα εξής (σε μετάφραση από το αγγλικό πρωτότυπο, όπως και οι υπόλοιπες): «Ο Andrew Coyle είναι καθηγητής Σωφρονιστικών Σπουδών στο Νομικό τμήμα του πανεπιστημίου King s College London, όπου εργάζεται από το Επί σειρά πολλών ετών πριν από την έναρξη του εκεί έργου του, διετέλεσε Διευθυντής σωφρονιστικών καταστημάτων στο Ηνωμένο Βασίλειο.» Η δεύτερη τίθεται στη φράση «Μπορεί κανείς να τους βρει στον διαδικτυακό τόπο του Συμβουλίου της Ευρώπης²» και αναφέρει τα εξής: « Η τρίτη, τέλος, επισυνάπτεται με τη φράση «Η απαιτητική φύση της εργασίας στη φυλακή έχει αναγνωριστεί από την Επιτροπή των Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης³» και αναφέρει τα εξής: «Σύσταση της Επιτροπής Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης (97) 12 με θέμα το προσωπικό το οποίο είναι αρμόδιο για την εφαρμογή των κυρώσεων και μέτρων». Η Συντακτική Ομάδα

4 OIONEI KRATOUMENOS 8_Layout 1 23/07/ :37 ΠΜ Page 4 4 κρατούμενος Η εκπαίδευση των κρατουμένων Νίκος Βαρβατάκος Σωφρονιστικός Υπάλληλος - Μεταφραστής «...ή τον μή μετέχοντα καί διδάσκειν καί κολάζειν...» - «...εκείνον που δεν μετέχει [της αρετής] πρέπει και να τον διδάσκουν και να τον τιμωρούν...» Πλάτωνος Πρωταγόρας, 325 e Εισαγωγή Σε προηγούμενο τεύχος αυτού του περιοδικού (βλ. Φύλλο 6 ο, Νοέμβριος-Δεκέμβριος 2009, «Ένας Οδικός Χάρτης Για Τη Σωφρονιστική Μεταρρύθμιση», σελ. 9) αναφέρθηκα εν συντομίαᾳστην εκπαίδευση των κρατουμένων, συγκαταλέγοντάς την στους άξονες επί των οποίων πρέπει να στηριχθεί η σωφρονιστική μεταρρύθμιση. Η εν λόγω εκπαίδευση αποτελεί ένα ζήτημα τεράστιας σημασίας, όχι μόνο για την ποιότητα της καθημερινής διαβίωσης των κρατουμένων στα καταστήματα κράτησης αλλά και για τις προοπτικές της κοινωνικής τους επανένταξης, μετά την αποφυλάκισή τους. Σε ό,τι αφορά την προαναφερθείσα καθημερινή διαβίωση, η σημασία της εκπαίδευσης (και των, εντός εκπαιδευτικού πλαισίου, συναφών δημιουργικών ενασχολήσεων) είναι αυτονόητη, δεδομένου ότι μειώνει την αφόρητη πλήξη που αισθάνονται καθημερινά οι έγκλειστοι και προλαμβάνει τον διανοητικό εκφυλισμό καθώς και τις (αυτο)καταστροφικές ροπές που η πλήξη αυτή συνεπάγεται. Σε ό,τι αφορά τις προοπτικές κοινωνικής τους επανένταξης, η αξία της εκπαίδευσης είναι εξίσου αυτονόητη διότι, απλούστατα, αν ένας έγκλειστος εκπαιδευτεί κατά τη διάρκεια της κράτησής του σε κάποιο γνωστικό κλάδο (θεωρητικής ή πρακτικής κατεύθυνσης) τον οποίο και θα μπορέσει μελλοντικά να αξιοποιήσει ως μέσο νόμιμου βιοπορισμού, τότε θα μειωθούν σημαντικά οι πιθανότητες εγκληματικής του υποτροπής μετά την αποφυλάκιση κάτι που, αναπόφευκτα, θα έχει ευεργετικές συνέπειες τόσο για το κοινωνικό σύνολο όσο και για τον ίδιο. Διεθνή κείμενα και ελληνική νομοθεσία Η εκπαίδευση των κρατουμένων αποτελεί, συγχρόνως, επιταγή διαφόρων κανόνων σωφρονιστικού περιεχομένου, διεθνών και ελληνικών. Προβλέπεται, κατ αρχάς, στους Στοιχειώδεις Κανόνες για τη Μεταχείριση των Κρατουμένων (1955) του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών. Στον Κανόνα 77, συγκεκριμένα, αναφέρεται ότι «πρέπει να λαμβάνεται μέριμνα για την ανάπτυξη της εκπαίδευσης όλων των κρατουμένων οι οποίοι είναι ικανοί να επωφεληθούν από αυτήν...η εκπαίδευση των αναλφάβητων και των νεαρών κρατουμένων πρέπει να είναι υποχρεωτική, η δε διοίκηση οφείλει να μεριμνά ιδιαιτέρως γι αυτό» ( 1). Επιπλέον, «στο μέτρο του δυνατού, η εκπαίδευση των κρατουμένων πρέπει να συντονίζεται με το σύστημα της δημόσιας εκπαίδευσης έτσι ώστε να μπορούν μετά την αποφυλάκισή τους να συνεχίσουν την κατάρτισή τους χωρίς δυσχέρειες» ( 2) (βλ. Πιτσελά Α. [εισαγωγή, σχολιασμός, απόδοση, επιμέλεια], Διεθνή Κείμενα Σωφρονιστικής Πολιτικής, Σάκκουλα, Αθήνα-Θεσσαλονίκη, 2003, σελ τα προαναφερθέντα αποσπάσματα έχουν μεταγραφεί από την καθαρεύουσα στη δημοτική με σκοπό την ευκολότερη κατανόησή τους). Προβλέπεται, επίσης και σε άλλο ένα, πιο πρόσφατο κείμενο του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, στις Βασικές Αρχές για τη Μεταχείριση των Κρατουμένων (1990). Στην 6 η Αρχή του εν λόγω κειμένου ορίζεται ότι «όλοι οι κρατούμενοι έχουν το δικαίωμα να λαμβάνουν μέρος σε πολιτιστικές δραστηριότητες και εκπαίδευση που αποσκοπεί στην πλήρη ανάπτυξη της ανθρώπινης προσωπικότητας» (βλ. ανωτέρω, σελ. 512). Σαφή αναφορά στην ανάγκη ύπαρξης εκπαιδευτικών προγραμμάτων εντός των φυλακών κάνουν, τέλος, οι Ευρωπαϊκοί Σωφρονιστικοί Κανόνες (Σύσταση Rec [2006] 2), που θεσπίστηκαν από το Συμβούλιο της Ευρώπης. Στον Κανόνα 28 ( ), συγκεκριμένα, προβλέπεται, μεταξύ άλλων, ότι «κάθε φυλακή θα επιδιώκει να προσφέρει σε όλους τους κρατουμένους πρόσβαση σε εκπαιδευτικά προγράμματα τα οποία θα είναι όσο το δυνατόν πιο κατανοητά και τα οποία θα ανταποκρίνονται στις ανάγκες τους και θα λαμβάνουν υπόψη τις φιλοδοξίες τους» (28.1) και ότι «θα πρέπει να δίνεται προτεραιότητα στους κρατούμενους με προβλήματα γραφής, ανάγνωσης και αρίθμησης και σ αυτούς που στερούνται βασικής ή επαγγελματικής εκπαίδευσης» (28.2). Σε ό,τι αφορά, ειδικότερα, τους καταδίκους κρατουμένους, ο Κανόνας 106 ( ) προβλέπει ότι «ένα συστηματικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα, που θα περιλαμβάνει και τεχνική κατάρτιση, προς το σκοπό της προαγωγής του γενικού μορφωτικού επιπέδου του κρατουμένου, καθώς επίσης και των προοπτικών του να ζήσει μια υπεύθυνη και χωρίς εγκλήματα ζωή, θα αποτελεί αποφασιστικής σημασίας μέρος του καθεστώτος των καταδίκων κρατουμένων» (106.1) κι, επίσης, ότι «όλοι οι κατάδικοι κρατούμενοι ενθαρρύνονται να παίρνουν μέρος σε μορφωτικά και εκπαιδευτικά προγράμματα» (106.2) (βλ. Αλεξιάδης Σ. [επιλογή, σχολιασμός, απόδοση], Ευρωπαϊκή Αντεγκληματική πολιτική, Κείμενα Αντεγκληματικής Πολιτικής, Σάκκουλα, Αθήνα-Θεσσαλονίκη 2006, Ε Έκδοση, σελ. 451, 477). Τα κείμενα αυτά σκιαγραφούν το πρακτέον, αποτελώντας συστάσεις ή κατευθυντήριες γραμμές που απευθύνονται στις κυβερνήσεις χωρίς να τις δεσμεύουν νομικά. Η εφαρμογή τους αποτελεί ηθική και όχι νομική υποχρέωση των διαφόρων χωρών και (ασφαλώς) της χώρας μας. Πέραν αυτών, όμως, υπάρχουν και διεθνή κείμενα τα οποία υπόκεινται σε υπογραφή και επικύρωση από τα διάφορα κράτη και, ως εκ τούτου, η εφαρμογή των περιεχομένων τους συνιστά για τα κράτη που τα έχουν υιοθετήσει νομική υποχρέωση. Ένα από αυτά τα κείμενα είναι το Διεθνές Σύμφωνο για τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Μορφωτικά Δικαιώματα (1966) του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, το οποίο έχει κυρωθεί από τη χώρα μας ήδη από το 1985 (Νόμος 1532). Στο άρθρο 13 του συμφώνου αυτού ορίζεται με σαφήνεια ότι «Τα Συμβαλλόμενα Κράτη αναγνωρίζουν το δικαίωμα μορφώσεως κάθε προσώπου. Συμφωνούν ότι η μόρφωση πρέπει να αποβλέπει στην πλήρη ανάπτυξη της ανθρώπινης προσωπικότητας και του αισθήματος της αξιοπρέπειάς της και να ενισχύει τον σεβασμό προς τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις θεμελιώδεις ελευθερίες...» ( 1), ότι «Η βασική εκπαίδευση πρέπει να είναι υποχρεωτική και να παρέχεται σε όλους δωρεάν» ( 2 α), ότι «Η μέση εκπαίδευση, με τις διάφορες μορφές της, στην οποία περιλαμβάνεται και η τεχνική και επαγγελματική εκπαίδευση πρέπει να γενικεύεται ώστε να καθίσταται ευχερής σε όλους...» ( 2 β) και, τέλος, ότι «Η ανώτατη εκπαίδευση πρέπει να παρέχεται σε όλους ισότιμα ανάλογα με τις ικανότητες καθενός...» ( 2 γ) (βλ. Πιτσελά Α. [εισαγωγή, σχολιασμός, απόδοση, επιμέλεια], Διεθνή Κείμενα Σωφρονιστικής Πολιτικής, Σάκκουλα, Αθήνα-Θεσσαλονίκη, 2003, σελ η έμφαση δική μου). Το εν λόγωᾳ Σύμφωνο προβλέπει ότι το σύνολο των μορφών και των βαθμίδων της εκπαίδευσης/μόρφωσης (για την οποία αναφέρει, χαρακτηριστικά, ότι πρέπει να αποσκοπεί «στην πλήρη ανάπτυξη της ανθρώπινης προσωπικότητας») πρέπει να παρέχεται σε κάθε πρόσωπο, σε όλους άρα και στους κρατουμένους! Έτσι λοιπόν, συνάγεται ότι η παροχή στους εγκλείστους της θεσμικής και πρακτικής δυνατότητας για ενασχόλησή τους με ένα όσο το δυνατόν ευρύτερο φάσμα εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων όλων των βαθμίδων, αποτελεί νομική υποχρέωση της Πολιτείας μια υποχρέωση την οποία ανέλαβε αυτοβούλως με την υπογραφή της και την οποία, ως εκ τούτου, οφείλει να εκπληρώσει. Η υποχρέωση αυτή, εν κατακλείδι, απορρέει και από τον ίδιο τον Σωφρονιστικό μας Κώδικα, ο οποίος ορίζει με σαφήνεια ότι «Η εκπαίδευση των κρατουμένων αποβλέπει στην απόκτηση ή συμπλήρωση εκπαίδευσης όλων των βαθμίδων, καθώς και στην επαγγελματική κατάρτισή τους» (Άρθρο 35, 1). Το εκπαιδευτικό προφίλ Η ανάγκη εκπαίδευσης και κατάρτισης των κρατουμένων καθίσταται ακόμα πιο επιτακτική αν ληφθεί υπόψη το γενικώς χαμηλό εκπαιδευτικό τους επίπεδο, έτσι όπως αναδεικνύεται μέσα από ορισμένες μελέτες και, επίσης, από τα υπάρχοντα στατιστικά στοιχεία. Φαίνεται, μάλιστα, ότι το χαμηλό αυτό επίπεδο αποτελεί ένα από τα «διαχρονικά», σταθερά χαρακτηριστικά του εγκάθειρκτου πληθυσμού της χώρας μας. Σε έρευνα που πραγματοποίησε το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών (1983) στους κρατουμένους 6 φυλακών (Επταπυργίου Θεσσαλονίκης, Χαλκίδας, Συνέχεια στην 5η σελ.

5 OIONEI KRATOUMENOS 8_Layout 1 23/07/ :37 ΠΜ Page 5 κρατούμενος 5 Η εκπαίδευση των κρατουμένων Νίκος Βαρβατάκος Σωφρονιστικός Υπάλληλος - Μεταφραστής Συνέχεια απ την 4η σελ. Τίρυνθας, Κέρκυρας, Αίγινας και Βόλου) διαπιστώθηκε μεταξύ πολλών άλλων ότι από το σύνολο των ερωτηθέντων, το 1/4 (ή 25%) ήταν απόφοιτοι εξαταξίου Γυμνασίου (Λυκείου) ενώ μόνο το 6% είχε λάβει ανώτερη ή ανώτατη εκπαίδευση κάτι που σημαίνει ότι η πλειονότητα (69%) είχε, στην καλύτερη περίπτωση, αποφοιτήσει από κάποιες τάξεις του εξαταξίου Γυμνασίου, χωρίς να ολοκληρώσει τη φοίτησή του σε αυτό (βλ. Ανδρίτσου Α., Δασκαλάκη Κ., Κατσουγιάννη Κ., Παπαδοπούλου Π., Σινόπουλος Π., Τσαμπαρλή Δ., Φρονίμου Ε., 1988, Ο θεσμός της φυλακής στην Ελλάδα, Προκαταρκτική Έκθεση, Επιθεώρηση Κοινωνικών Ερευνών 68 Α, σελ. 246). Σε ανάλογα, επίσης, ευρήματα κατέληξε και έρευνα που διενεργήθηκε στη Δικαστική Φυλακή Κορυδαλλού (2005), στην οποία διαπιστώθηκε ότι οι κρατούμενοι με ανώτερη ή ανώτατη εκπαίδευση (ή και φοιτητές) αποτελούσαν το 7,1% του συνόλου ενώ οι απόφοιτοι Λυκείου (ή τάξεων του Λυκείου) συνιστούσαν το 21,4% η πλειονότητα, επομένως, (71,4%) αποτελούνταν από κρατουμένους οι οποίοι ήταν (στην καλύτερη περίπτωση) απόφοιτοι Γυμνασίου (βλ. Αλοσκόφης Ο., Κοινωνική και ποινική κατάσταση των κρατουμένων στη Δικαστική Φυλακή Κορυδαλλού: Διαφορές ημεδαπών αλλοδαπών, στο Ν. Κ. Κουλούρη [επιμ.], Επι-φυλακή. Κατάστημα Κράτησης Κορυδαλλού: Λειτουργία, κατάσταση και μεταχείριση των κρατουμένων, σελ , Αθήνα, Αντ. Ν. Σάκκουλα). Παραπλήσια, τέλος, είναι και τα ποσοστά σχετικά με το εκπαιδευτικό επίπεδο των κρατουμένων τα οποία προκύπτουν από τα στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας. Σύμφωνα με τα στοιχεία αυτά (που είναι διαθέσιμα στον διαδικτυακό τόπο της εν λόγω Υπηρεσίας βλ. /portal/page/portal/esye/pagethemes?p_param=a0603) το 2006 (31-12) οι αγράμματοι κατάδικοι ανέρχονταν σε άτομα και οι απόφοιτοι στοιχειώδους εκπαίδευσης σε 4.337, επί συνόλου καταδίκων. Το σύνολο, επομένως, των (στην καλύτερη περίπτωση) αποφοίτων στοιχειώδους εκπαίδευσης (5.464 κατάδικοι, ) ισοδυναμεί με το 75,5% του συνόλου. Τα αντίστοιχα ποσοστά, για τα προηγούμενα έτη, των καταδίκων με ανύπαρκτη ή στοιχειώδη εκπαίδευση σε σχέση με το σύνολο, είναι τα εξής: 72,6% (2005), 78% (2001), 78% (2000), 73% (1999) και 75,4% (1998). Παράλληλα, τα ποσοστά των καταδίκων με πτυχίο ανωτέρας ή ανωτάτης σχολής κυμαίνονται (για τα έτη , σύμφωνα πάντα με τα όσα προκύπτουν από τα αριθμητικά δεδομένα της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας) μεταξύ 3% και 4,3%. Το εκπαιδευτικό προφίλ των εγκλείστων, έτσι όπως σκιαγραφείται από τα προαναφερθέντα αριθμητικά μεγέθη, είναι κάτι που πρέπει να ληφθεί πολύ σοβαρά υπόψη από την Πολιτεία, κατά τη χάραξη της σωφρονιστικής της πολιτικής. Σε μια εποχή που η εκπαιδευτική στάθμη του μέσου σημερινού ανθρώπου ανεβαίνει όλο και περισσότερο, που η κατοχή ενός πανεπιστημιακού πτυχίου θεωρείται (πλέον) κάτι σύνηθες, που η αγορά εργασίας γίνεται όλο και πιο απαιτητική ενώ η επαγγελματική κατάρτιση συνδέεται όλο και πιο πολύ με σπουδές μεταλυκειακού επιπέδου, φαίνεται (τουλάχιστον) παράλογο οι 3 στους 4 καταδίκους να μην είναι καν απόφοιτοι Λυκείου... Είναι γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια έχει σημειωθεί πρόοδος στο θέμα της εκπαίδευσης του εγκάθειρκτου πληθυσμού της χώρας μας, συγκεκριμένα χάρη στη λειτουργία Σχολείων Δεύτερης Ευκαιρίας (ΣΔΕ) εντός φυλακών. Τα Σχολεία αυτά απευθύνονται σε αποφοίτους Δημοτικού και παρέχουν απολυτήριο Γυμνασίου κατόπιν επιτυχούς φοίτησης διάρκειας 2 ετών, λειτουργούν δε σε 7, μέχρι στιγμής, καταστήματα κράτησης (Δικαστικής Κορυδαλλού, Λάρισας, Δομοκού, Τρικάλων, Πάτρας, Διαβατών Θεσσαλονίκης και Γυναικείων Φυλακών Ελαιώνα). Ωστόσο, παρ όλο που η λειτουργία τους αποτελεί μια πολύ καλή αρχή για την αναβάθμιση του εκπαιδευτικού επιπέδου των κρατουμένων, απέχει ακόμα πολύ από το να θεωρηθεί επαρκής για τον σκοπό αυτό. Και τούτο διότι τα εν λόγωᾳ Σχολεία προσφέρουν, όπως προαναφέρθηκε, τη δυνατότητα φοίτησης μόνο στο Γυμνάσιο αλλά όχι και στο Δημοτικό ή στο Λύκειο. Πέραν αυτού, δεν προσφέρουν τη δυνατότητα εξειδικευμένης κατάρτισης σε ένα επάγγελμα ή σε κάποια βιοποριστική τέχνη (π.χ. ηλεκτρολογία ή μαγειρική) που θα μπορούσε να εφοδιάσει τον κρατούμενο με τα προσόντα που απαιτούνται ώστε να βρει νόμιμη απασχόληση μετά την αποφυλάκισή του. Παρ όλα αυτά, όμως, τα Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας αποτελούν μια αξιόλογη αφετηρία για την εν γένει εξέλιξη της εκπαίδευσης στις φυλακές της χώρας μας και θα ήταν ευχής έργο εάν λειτουργούσαν σε όλα τα καταστήματα κράτησης, εν σχέσει με τα 7 όπου λειτουργούν σήμερα. Σε ό,τι αφορά, τέλος, τα προγράμματα εκπαίδευσης και επαγγελματικής κατάρτισης που πραγματοποιούνται στις φυλακές της χώρας μας, ο εγκληματολόγος Νίκος Κουλούρης αναφέρει σε μια εξαιρετικά ενημερωτική και ευσύνοπτη εργασία του ότι «Η σύνθεση του πληθυσμού των φυλακών δείχνει ότι η εκπαίδευση είναι ίσως η πιο σημαντική μορφή αγωγής που μπορεί να προσφερθεί και να έχει αντίκρισμα και για το διάστημα της κράτησης και για τη ζωή μετά την αποφυλάκιση. Το μεγάλο πρόβλημα όμως, είναι ότι οι δυνατότητες και ευκαιρίες για κατάρτιση, εκπαίδευση κ.λπ. δεν απευθύνονται σε όλους τους κρατουμένους που θα μπορούσαν να ωφεληθούν από αυτές» (βλ. Κουλούρης, Ν. Κ., 2009β, Η Κοινωνική (Επαν)Ένταξη Της Φυλακής, Αθήνα, Νομική Βιβλιοθήκη, σελ. 116). Κατόπιν τηλεφωνικής επικοινωνίας την οποία είχα κατά κύριο λόγο με τις προϊστάμενες της Κοινωνικής Υπηρεσίας του 1/3, περίπου, των καταστημάτων κράτησης της χώρας μας (τις οποίες και ευχαριστώ θερμά για τον χρόνο που μου διέθεσαν) σχετικά με την ύπαρξη τέτοιων προγραμμάτων την τελευταία πενταετία στο σωφρονιστικό κατάστημα εργασίας τους, διαπίστωσα γενικώς ότι ο (λίγο ως πολύ) κοινός παρονομαστής των εν λόγω προγραμμάτων στα συγκεκριμένα σωφρονιστικά καταστήματα συνίσταται στη σποραδική πραγματοποίησή τους, στην απουσία διδασκαλίας μιας ευρείας γκάμμας γνωστικών αντικειμένων και, τέλος, στην παρακολούθησή τους από τη μειονότητα των κρατουμένων. Επί του πρακτέου Το πρακτέον, σε ό,τι αφορά την εκπαίδευση, κατάρτιση και εν γένει μόρφωση των κρατουμένων, πρέπει να συνίσταται σε μια θεμελιώδους σημασίας πρόβλεψη η οποία διατυπώνεται σε προαναφερθέντα κείμενα του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών: στην πλήρη ανάπτυξη της ανθρώπινης προσωπικότητας. Αυτή η πλήρης ανάπτυξη θα πρέπει να αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο και, συγχρόνως, τον απώτερο σκοπό κάθε εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης στις φυλακές, τώρα και στο μέλλον. Για να επιτευχθεί αυτός ο σκοπός θα πρέπει να προσφερθεί σε όλους τους κρατουμένους μια όσο το δυνατόν πληρέστερη γκάμμα εκπαιδευτικών επιλογών, θεωρητικού και πρακτικού προσανατολισμού, καθώς και δυνατοτήτων επαγγελματικής κατάρτισης. Η γκάμμα αυτή θα πρέπει να περιλαμβάνει και τη δυνατότητα εκμάθησης και συνακόλουθης ενασχόλησης με ποικίλες καλλιτεχνίες και χειροτεχνίες (π.χ. ζωγραφική, μουσική, κεραμική, ξυλογλυπτική κ.ο.κ), προγράμματα φυσικής αγωγής και αθλοπαιδιών και, επίσης, τη δυνατότητα εκμάθησης της ελληνικής γλώσσας και βασικών στοιχείων του ελληνικού πολιτισμού από τους αλλοδαπούς κρατουμένους κάτι που έχει ιδιαίτερη σημασία, αν ληφθεί υπόψη το γεγονός ότι οι εν λόγω κρατούμενοι συνιστούν κάτι λιγότερο από το 50% του συνόλου των εγκλείστων. Τα εν λόγω εκπαιδευτικά, καλλιτεχνικά, αθλητικά και επαγγελματικά προγράμματα θα πρέπει να πραγματοποιούνται από έγκυρους και επαρκώς πιστοποιημένους στον τομέα τους εκπαιδευτικούς φορείς (κατόπιν εγκρίσεως του Υπουργείου Δικαιοσύνης και σε συνεργασία με αυτό) ενώ για τη διεξαγωγή τους θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν επικουρικά και κρατούμενοι που αποδεδειγμένα τυγχάνουν γνώστες του εκάστοτε εκπαιδευτικού αντικειμένου έχοντάς το διδαχθεί ή και ασκήσει επαγγελματικά, πριν από την κράτησή τους. Κατ αυτόν τον τρόπο, οι εν λόγω κρατούμενοι θα μπορέσουν να κρατήσουν έμπρακτη επαφή με το αντικείμενό τους κατά τη διάρκεια του εγκλεισμού και, κατ επέκταση, θα έχουν τις προϋποθέσεις να ασχοληθούν ξανά με αυτό μετά την αποφυλάκισή τους κάτι που με τη σειρά του μειώνει εξ ορισμού τις πιθανότητες εγκληματικής τους υποτροπής. Σε ό,τι αφορά τη γενική σχολική εκπαίδευση των κρατουμένων, μπορούν και πρέπει να πραγματοποι- Συνέχεια στην 6η σελ.

6 OIONEI KRATOUMENOS 8_Layout 1 23/07/ :37 ΠΜ Page 6 6 κρατούμενος Η εκπαίδευση των κρατουμένων Νίκος Βαρβατάκος Σωφρονιστικός Υπάλληλος - Μεταφραστής Συνέχεια απ την 5η σελ. ηθούν από την πλευρά της Πολιτείας δύο καθοριστικά βήματα. Το πρώτο είναι η επέκταση και η λειτουργία Σχολείων Δεύτερης Ευκαιρίας σε όλες ανεξαιρέτως τις φυλακές της χώρας μας και, μάλιστα, με υποδομές για κάθε Σχολείο τέτοιες (σε εξοπλισμό, χωρητικότητα κ.ο.κ) ώστε να υπάρχει εμπράκτως η δυνατότητα φοίτησης για το σύνολο των ενδιαφερόμενων κρατουμένων. Ο λόγος είναι αυτονόητος: είναι άδικο και παράλογο να παρέχεται η δυνατότητα πρόσβασης στα Σχολεία αυτά σε κάποιους κρατουμένους και να μην παρέχεται σε κάποιους άλλους. Κάτι τέτοιο μετατρέπει την εκπαίδευση κατά κάποιο τρόπο σε προνόμιο ενώ ουσιαστικά (πρέπει να) είναι δικαίωμα για τους κρατουμένους και υποχρέωση για την Πολιτεία. Το δεύτερο βήμα είναι η εύρεση μια νομικής και πρακτικής φόρμουλας βάσει της οποίας θα έχει ένας κρατούμενος τη δυνατότητα φοίτησης στο Δημοτικό, στο Λύκειο ή και στο Πανεπιστήμιο (εκπαιδευτικές βαθμίδες που, όπως προαναφέρθηκε, δεν καλύπτονται από τα Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας). Η δυνατότητα φοίτησης σε αυτές τις εκπαιδευτικές βαθμίδες προσφέρεται, σύμφωνα με τον Σωφρονιστικό Κώδικα (Άρθρο 35, 6), με τη χορήγηση εκπαιδευτικών αδειών. Το πρόβλημα, ωστόσο, έγκειται στο ότι δεν διευκρινίζονται με σαφήνεια οι ακριβείς προϋποθέσεις χορήγησης αυτών των αδειών. Η διατύπωση της παραγράφου 1 του Άρθρου 58 (το οποίο περιλαμβάνει τα ισχύοντα για τις εκπαιδευτικές άδειες) επιδέχεται δύο διαφορετικές μεταξύ τους ερμηνείες: σύμφωνα με την πρώτη, χορηγείται εκπαιδευτική άδεια σε έναν κρατούμενο εφόσον εκτιμηθεί ότι δεν υπάρχει, κατά τη διάρκειά της, κίνδυνος τέλεσης νέων εγκλημάτων, φυγής ή, γενικά, κακής της χρήσης. Σύμφωνα με τη δεύτερη, η εκπαιδευτική άδεια χορηγείται εφόσον εκτιμηθεί η ωφέλεια την οποία μπορεί να έχει για την προσωπικότητα και τη μελλοντική εξέλιξη του καταδίκου η λήψη μέτρων για τη σταδιακή επάνοδό του σε καθεστώς πλήρους ελευθερίας. Από τις δύο αυτές εναλλακτικές ερμηνείες επικρατέστερη φαίνεται, εύλογα, η πρώτη. Σύμφωνα με την προαναφερθείσα εργασία του Νίκου Κουλούρη, στο έργο του καθηγητή Σ. Αλεξιάδη με τίτλο «Σωφρονιστική» (σελ. 310) θεωρείται δεδομένο ότι η εκτίμηση του κινδύνου διάπραξης νέων εγκλημάτων είναι η απαιτούμενη προϋπόθεση για τη χορήγηση εκπαιδευτικής αδείας (βλ. Κουλούρης, Ν. Κ., 2009β, Η Κοινωνική (Επαν)Ένταξη Της Φυλακής, Αθήνα, Νομική Βιβλιοθήκη, σελ ). Προσωπικά, συντάσσομαι με αυτήν την άποψη διότι η συγκεκριμένη προϋπόθεση χρησιμοποιείται και για τη χορήγηση τακτικών αδειών θα ήταν παράλογο εάν εξετιμάτο ο κίνδυνος τέλεσης εγκλήματος, απόδρασης κ.ο.κ κατά τη διάρκεια μιας τακτικής αδείας και όχι μιας εκπαιδευτικής τη στιγμή που και οι δύο συνεπάγονται την έξοδο του κρατουμένου από το κατάστημα κράτησης. Δεδομένου δε ότι τακτικές άδειες χορηγούνται πρακτικά στη μειονότητα των κρατουμένων, είναι εύλογο να σκεφτεί κανείς ότι το ίδιο συμβαίνει και με τις εκπαιδευτικές. Σε ό,τι αφορά, επομένως, τη φοίτηση των κρατουμένων στη δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια εκπαίδευση, ο Σωφρονιστικός Κώδικας αυτοαναιρείται διότι, απλούστατα, προβλέπει κάτι (τη χορήγηση, όπως προαναφέρθηκε, εκπαιδευτικής αδείας και τη συνεπαγόμενη σύντομη έξοδο του κρατουμένου από το κατάστημα κράτησης) η εκπλήρωση του οποίου τίθεται στη διακριτική ευχέρεια του Πειθαρχικού Συμβουλίου της κάθε φυλακής (που έχει την ευθύνη για τη χορήγηση των τακτικών και εκπαιδευτικών αδειών εξόδου των κρατουμένων), χωρίς να αποτελεί αναφαίρετο δικαίωμα του κάθε κρατουμένου. Το αποτέλεσμα είναι να πλήττεται σοβαρά ο δικαιωματικός χαρακτήρας της πρόσβασης των κρατουμένων στο μεγαλύτερο μέρος της εκπαίδευσης και, κατ επέκταση, ο ίδιος ο αναμορφωτικός και βελτιωτικός χαρακτήρας της ποινής! Πρέπει, επομένως, να βρεθεί μια θεσμική ή κανονιστική φόρμουλα που να κατοχυρώνει τη δυνατότητα αυτής της πρόσβασης στη δευτεροβάθμια και στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, εκτός ή εντός φυλακής. Αν επιλεγεί η δεύτερη λύση, πρέπει να ενσωματωθούν σε κάθε κατάστημα κράτησης οι ανάλογες εκπαιδευτικές δομές και υπηρεσίες, τόσο κανονιστικά/λειτουργικά όσο και χωροταξικά/κτηριακά. Όποιες και αν είναι οι νομοθετικές ρυθμίσεις για την εκπαίδευση των κρατουμένων (ενόψει και της θεσμοθέτησης ενός νέου Σωφρονιστικού Κώδικα), η Πολιτεία δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση να λησμονήσει το ζητούμενο αυτής της εκπαίδευσης που, όπως προαναφέρθηκε, πρέπει να είναι η πλήρης ανάπτυξη της ανθρώπινης προσωπικότητας των κρατουμένων. Το ζητούμενο αυτό που, όπως προανέφερα, πρέπει στην πράξη να μεταφραστεί σε μια όσο το δυνατόν πιο πλήρη γκάμμα εκπαιδευτικών επιλογών (σχολικού, επι-μορφωτικού, θεωρητικού, τεχνικού, καλλιτεχνικού, αθλητικού και επαγγελματικού περιεχομένου) πρέπει να ειδωθεί ως μια επιτακτική ανάγκη και όχι ως μια δαπανηρή πολυτέλεια. Και τούτο διότι μια τέτοια πλήρης γκάμμα: α) Είναι σύμφωνη με την κοινή λογική, εφόσον παρέχει στους κρατουμένους τη δυνατότητα να επιλέξουν το γνωστικό αντικείμενο που ταιριάζει περισσότερο με τις κλίσεις και την ιδιοσυγκρασία τους, αυξάνοντας, κατ αυτόν τον τρόπο, και την πιθανότητα να το αγαπήσουν πραγματικά και να το διδαχθούν περαιτέρω ή και να το ασκήσουν επαγγελματικά μετά την αποφυλάκισή τους κάτι που, με τη σειρά του, είναι βέβαιο πως θα μειώσει το ενδεχόμενο της, εκ μέρους τους, εγκληματικής υποτροπής, β) Είναι σύμφωνη με τον νόμο, όπως προβλέπεται στο Διεθνές Σύμφωνο για τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Μορφωτικά Δικαιώματα (1966) του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών (κυρωθέν από τη χώρα μας το 1985 με τον νόμο 1532 βλ. ανωτέρω) και γ) Είναι σύμφωνη με την κοινωνική και ανθρωπιστική ανάγκη αποφυλακοποίησης κάποιων κρατουμένων και μείωσης του ενδεχομένου φυλακοποίησης κάποιων άλλων. Η φυλακοποίηση ενός κρατουμένου (ο εμποτισμός του από την υποκουλτούρα της φυλακής, με ό,τι αρνητικό αυτό συνεπάγεται για την ικανότητά του να επανενταχθεί στο κοινωνικό σύνολο) είναι κάτι που ενισχύεται σε μεγάλο βαθμό από τον ετεροκαθορισμό του από την εξάρτηση και τον καθορισμό βασικών στοιχείων της ζωής του από άλλους. Το να έχει ένας κρατούμενος τη δυνατότητα να επιλέξει ο ίδιος την εκπαιδευτική του δραστηριότητα είναι κάτι που μπορεί να ισοσταθμίσει σε σημαντικό βαθμό τον μειωμένο βαθμό που ασκεί στη ζωή και στη μοίρα του βοηθώντας τον, έτσι, να μην καταρρεύσει ψυχολογικά κατά τη διάρκεια της κράτησής του (ιδιαίτερα αν είναι μακροχρόνια) και να επανενταχθεί κοινωνικά μετά το πέρας αυτής της κράτησης. Επίλογος Στον πλατωνικό διάλογο Πρωταγόρας αναφέρεται ότι «όποιος επιχειρεί να επιβάλει τιμωρία με λογική, τιμωρεί όχι εξαιτίας του συντελεσμένου αδικήματος δεν θα μπορούσε άλλωστε να κάνει να μη γίνει ό,τι έχει συμβεί αλλά για χάρη του μέλλοντος, για να μη διαπράξει πάλι αδικία ούτε αυτός ο ίδιος ούτε άλλος, όποιος θα δει τούτον να τιμωρείται» (324b βλ. εκδόσεις Κάκτος, εισαγωγή-μετάφραση-σχόλια: Φιλολογική Ομάδα Κάκτου, σελ. 99). Στο χωρίο αυτό διατυπώνεται η πρώτη ιστορικώς γνωστή αναφορά στην ανάγκη επιβολής τιμωρίας (ποινής, στη σύγχρονη ορολογία) η οποία πρέπει να είναι ορθολογική και, συγχρόνως, να επικεντρώνεται όχι στο τελεσθέν αδίκημα αλλά στο μέλλον του παραβάτη και στο πώς αυτός δεν θα επαναλάβει το αδίκημα που διέπραξε. Λίγο αργότερα αναφέρεται ότι «εκείνον που δεν μετέχει [της αρετής] πρέπει και να τον διδάσκουν και να τον τιμωρούν...» (325e - βλ. ανωτέρᾳ, σελ. 101). Με άλλα λόγια, στα αποσπάσματα αυτά ο Πλάτων αναφέρεται στον πραγματικό σκοπό της τιμωρίας/ποινής, που πρέπει να είναι όχι η εκδίκηση αλλά η έλλογη και μελλοντικά προσανατολιζόμενη, βελτιωτική μεταχείριση του παραβάτη μια μεταχείριση η οποία πρέπει να συνδυάζει την τιμωρία με τη διδασκαλία (εκπαίδευση). Έτσι λοιπόν, διαπιστώνει κανείς ότι η εκπαίδευση των κρατουμένων δεν είναι μόνο μια επιταγή της κοινής λογικής, μια νομική υποχρέωση της Πολιτείας και μια ώριμη κοινωνική ανάγκη είναι, συγχρόνως, και ένα χρέος που απορρέει από τις διδαχές της ίδιας της κλασικής και ανθρωποκεντρικής μας παιδείας, που είναι η βάση του ανθρώπινου πολιτισμού. Η εκπαίδευση των κρατουμένων θα αναβαπτίσει τις φυλακές σε πνευματικώτερα ύδατα, συμβάλλοντας καταλυτικά στη μετατροπή τους από βάλτους παρελθόντος σε φυτώρια μέλλοντος. Ωφελημένοι από αυτή τη μετατροπή δεν θα είναι μόνο οι κρατούμενοι αλλά και οι, ένστολοι ή μη, εργαζόμενοι στις φυλακές και, τελικά, όλο το κοινωνικό σύνολο στο οποίο ανήκουν και, αργά ή γρήγορα, επιστρέφουν τόσο οι μεν όσο και οι δε. Είναι ευχής έργο να συντελεσθεί η μετατροπή αυτή το συντομότερο δυνατόν για την αξιοπρέπεια του ατόμου, για την ευημερία του συνόλου.

7 OIONEI KRATOUMENOS 8_Layout 1 23/07/ :37 ΠΜ Page 7 κρατούμενος 7 Της δυστυχίας η γιορτή Του Ιωάννη Κατσιλάμπρου Πολλά. Πάρα πολλά είναι τα άτομα που «μου στέκονται» σε αυτήν την περιπέτεια... σε αυτήν τη γιορτή της δυστυχίας. Πολλά. Πάρα πολλά είναι τα συναισθήματα που έχω την ανάγκη να τους εκφράσω... σε ολιγόλεπτα τηλεφωνήματα... σε ανεπαρκή επισκεπτήρια μέσα από χαλασμένα ακουστικά και τζάμια θολά. Λίγα. Πολύ λίγα είναι αυτά που μπορούν να καταλάβουν... Όσο κι αν το θέλουν... η ζωή τους δεν είναι εδώ... Η ζωή μου δεν είναι εκεί... Η ζωή μου δεν είναι ζωή... Είναι παύση ζωής. Βέβαια, είναι αλήθεια ότι ακόμη και μια παύση μπορεί να είναι λειτουργική βοηθητική. Όπως και να χει, όμως, εγώ μέσα σ αυτή τη μεγάλη παύση που κυλάει βασανιστικά αργά συνεχίζω να ζω. Μαζί μου και οι ανάγκες μου. Μαζί με αυτές και η ανάγκη επικοινωνίας που άλλοτε καλύπτεται στηρίζοντάς με και άλλοτε μένει ανικανοποίητη οδηγώντας με σε βαθειά μελαγχολία...σχεδόν κατάθλιψη... Λίγες. Πολύ λίγες είναι οι διέξοδοι. Όμως υπάρχουν. Σε μια τέτοια «βαθειά μελαγχολία... σχεδόν κατάθλιψη» είχα βρεθεί την προηγούμενη εβδομάδα. Σε μια προσπάθεια περισσότερο να «σκοτώσω τον χρόνο μου» και λιγότερο να βρω διέξοδο, βρέθηκα στη βιβλιοθήκη των φυλακών Κορυδαλλού όπου κρατούμαι. Στάθηκα, όμως, τυχερός! Καθώς περισσότερο χασομερούσα και λιγότερο έψαχνα, βρέθηκε στα χέρια μου ένα μικρό βιβλίο, μια εντελώς προσωπική ποιητική συλλογή: «Τα ποιήματα των 9-10 ΜΜ» του Ναζίμ Χικμέτ (εκδόσεις ΘΕΜΕΛΙΟ, 1980). Το ίδιο βράδυ ο ποιητής ήταν μαζί μου! Σαν ένας καλός φίλος, που μπόρεσε να έρθει δίπλα μου... να με ακούσει και να με καταλάβει... να μου πει κι εκείνος «τα δικά του»... Τόσο απλά. Τόσο ανθρώπινα. Κι αν οι παραπάνω φράσεις ακούγονται ενδεχομένως «χαζορομαντικές», ειδικά μάλιστα όταν εκφράζονται από το στόμα ενός φυλακισμένου, θα ήθελα να παρακαλέσω τον αναγνώστη να μη βιαστεί να τις κρίνει. Κι αυτό γιατί η ίδια ακριβώς ανάγκη επικοινωνίας που οδήγησε εμένα στη βιβλιοθήκη είναι εκείνη που έκανε τον ποιητή να γράψει αυτό το έργο. Τι κι αν έζησε «αλλού»... «άλλοτε»... Τι κι αν ζω «εδώ»... «σήμερα»... Τα συναισθήματα μας μοιάζουνε. Κι αυτό αρκεί. Προσοχή: δε μιλάμε για έναν ποιητή που ένα ήσυχο απόγευμα άναψε το τζάκι, έβαλε ένα ποτό, χαλάρωσε κι άρχισε να ψυχανεμίζεται γράφοντας ποιήματα φιλοδοξώντας... Όχι, δεν είναι αυτή η περίπτωσή μας. Δεν είναι η φιλοδοξία ο λόγος που έγραψε αυτά τα ποιήματα ο Χικμέτ. Δεν είναι απλός λόγος... Είναι ανάγκη... Η ανάγκη επικοινωνίας που αναφέρθηκε παραπάνω. Εκείνη η ανικανοποίητη ανάγκη που με είχε οδηγήσει στη μελαγχολία την προηγούμενη εβδομάδα. Κι αυτό γιατί ο Χικμέτ ήταν φυλακισμένος για μεγάλο διάστημα. Τα ποιήματα αυτά γράφονται στις φυλακές της Προύσας το 1945 και εκδίδονται είκοσι χρόνια μετά (Σεπτέμβρης Εκδόσεις «Ντε», στην Πόλη). «Τα ποιήματα των 9-10 ΜΜ» Την καλύτερη περιγραφή για το περιεχόμενο αυτής της συλλογής θεωρώ ότι τη δίνει ο ίδιος ο ποιητής σε ένα γράμμα προς τη γυναίκα του, Πιραγιέ: «Άκου να δεις τι κάνω... Από τις εννιά το βράδυ και μετά δε σκέφτομαι παρά μόνο εσένα. Μη νομίσεις πως δε σε σκέφτομαι τις άλλες ώρες. Μα από τις εννιά και μετά δε σκέφτομαι τίποτε άλλο εκτός από σένα, και μεταξύ 9 10, μία ώρα, σου γράφω ποιήματα. Τους έδωσα τον τίτλο «Τα ποιήματα των 9 10 ΜΜ, γραμμένα για την Πιραγιέ». Κατά τη γνώμη μου, η μεγάλη αξία αυτή της συλλογής βασίζεται στον απλό, εντελώς ειλικρινή τρόπο με τον οποίο αναπτύσσονται τα πιο ανθρώπινα συναισθήματα. Ένα σωρό συναισθήματα: από το σκοτάδι, την απογοήτευση και το φόβο, μέχρι το φως, την αισιοδοξία και την πίστη. Από το μεγαλείο του ονείρου, της αγάπης και του έρωτα μέχρι την τόσο ανθρώπινη μικρότητα της ζήλειας. Συναισθήματα που ίσως κάποιος άλλος λογοτέχνης να ντρεπόταν να εκφράσει. Διαβάζοντας αυτή τη συλλογή, είχα την αίσθηση ότι η ίδια η ψυχή του ποιητή εκτίθονταν μπροστά μου εντελώς γυμνή...χωρίς καμία διάθεση για ωραιοποιήσεις, υπερβολές ή περιττά στολίδια... Μια απλή, ειλικρινής αποτύπωση συναισθημάτων. Μια αλήθεια. Η επιλογή αποσπασμάτων από μια ποιητική συλλογή αποτελεί εξαρχής μια πράξη αλλοίωσης αν όχι κακοποίησης του έργου. Κανείς δε μπορεί να αναλάβει την ευθύνη να επιλέξει συγκεκριμένα σημεία. Η κάθε λεπτομέρεια είναι σημαντική και έχει το δικό της λόγο ύπαρξης. Αν δεν ήταν έτσι, τότε πολύ απλά ο ποιητής δε θα την είχε χρησιμοποιήσει. Ωστόσο, ελπίζω τα παρακάτω αποσπάσματα που παρουσιάζονται σε τρεις ομάδες να είναι αντιπροσωπευτικά, προτρέποντας ενδεχομένως τον αναγνώστη να διαβάσει ολόκληρο το έργο. Α. Σχετικά με την αγάπη και τον έρωτα «Τι ωραίο να σε θυμάμαι, να γράφω για σένα, να ξαπλώνων ανάσκελα στη φυλακή και να σε σκέφτομαι... Και παρευτύς απ τη θέση μου να πεταχτώ κι αγκαλιάζοντας τα σίδερα του παραθύρου μου στης λευτεριάς το πεντακάθαρο γαλάζιο αυτά που έγραψα για σένα να φωνάξω...» ΙΟΥΛΙΟΣ 1945 «Οι λέξεις σου ήρθαν σε μένα, λέξεις απ την καρδιά, τη σκέψη και τη σάρκα σου. Οι λέξεις σου σ έφεραν κοντά μου, αυτές η μάνα, αυτές η γυναίκα, αυτές ο σύντροφός μου...» 20 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 1945 «Διαβάζω βιβλία: μέσα τους βρίσκω εσένα, ακούω τραγούδια: μέσα τους εσύ. Κάθομαι να φάω το ψωμί μου: εσύ κάθεσαι αντικρύ μου. Δουλεύω: αντικρύ μου εσύ. Εσύ, που είσαι «παντού και πάντα» κοντά μου, δε μπορώ να σου μιλήσω, τη φωνή σου δε μπορώ ν ακούσω, εσύ σαι η γυναίκα μου, χήρα μου οχτώ χρόνια...» 22 ΣΕΠΤΕΜΒΡΗ 1945 «Η πιο ωραία θάλασσα: αυτή που ακόμα δεν ταξιδέψαμε. Το πιο ωραίο παιδί: ακόμα δε μεγάλωσε. Οι πιο ωραίες μέρες: αυτές που ακόμα δε ζήσαμε. Κι ο πιο ωραίος λόγος που θέλω να σου πω: αυτός που ακόμα δε σου είπα...» 24 ΣΕΠΤΕΜΒΡΗ 1945 Β.Σχετικά με την τόσο ανθρώπινη ζήλια, αλλά και την παρότρυνση Σε κάποια ποιήματα ο Χικμέτ μοιάζει να απολογείται κατηγορώντας την άσχημη συμπεριφορά του προϊόν ζήλιας προς τη γυναίκα του: «Έγινα πάλι αφόρητος: άυπνος, ανάποδος, απότομος. Κι έχω άδικο, όπως πάντα. Δεν υπάρχει λόγος, Και δε μπορεί να υπάρξει. Είναι ντροπή αυτό που κάνω, αίσχος. Μα δεν το θέλω συχώρα με σε ζηλεύω...» 8 ΟΧΤΩΒΡΗ 1945 Μα κάποιες άλλες μέρες, ο Χικμέτ αισθάνεται δυνατότερος. Εγκαταλείπει εντελώς τη δυσάρεστη διάθεση και τη ζήλια, φτάνοντας μάλιστα να ενισχύει ο ίδιος τη γυναίκα του, παροτρύνοντας την να χαρεί την ημέρα... να μείνει όμορφη... να ζήσει: «Βγάλε απ το σεντούκι το φουστάνι που φορούσες όταν πρωτοειδωθήκαμε, ντύσου, στολίσου, να γίνεις σαν ανοιξιάτικο δέντρο... Βάλε στα μαλλιά σου το γαρύφαλλο που σου στειλα απ τη φυλακή μέσα στο γράμμα, σήκωσε το λευκό, πλατύ μέτωπό σου, με τις ρυτίδες που λαχταρώ να φιλήσω. Θλιμμένη κι απελπισμένη μια τέτοια μέρα ποτέ. Μια τέτοια μέρα σαν λάβαρο της επανάστασης ωραία πρέπει να είναι η γυναίκα του Ναζίμ Χικμέτ...» 4 ΔΕΚΕΜΒΡΗ 1945 Γ. Σχετικά με την απογοήτευση και τις δύσκολες στιγμές αλλά και την αισιοδοξία, την ελπίδα και την πίστη στην αυριανή αλλαγή Ο Χικμέτ, μέσα από την απολύτως ειλικρινή έκφρασή του, περιγράφει με τον πιο αποδοτικό τρόπο τις έντονες διακυμάνσεις μεταπτώσεις της ψυχολογίας ενός κρατουμένου. Άλλες μέρες γράφει απογοητευμένος, άλλες αισιόδοξος και άλλες εντυπωσιάζει τον αναγνώστη αλλάζοντας τη διάθεσή του στη μέση του ποιήματος, περνώντας περίτεχνα από τη λύπη στη χαρά (ή αντίστροφα)... από το σήμερα στο αύριο, αναπτύσσοντας εξαιρετικές διμερείς ποιητικές φόρμες (Α-Β): «Ο γιός μας άρρωστος ο πατέρας του στη φυλακή, το σκοτισμένο κεφάλι στα κουρασμένα χέρια σου, η μοίρα όλου του κόσμου είναι και δική μας... Οι άνθρωποι οδηγούν τους ανθρώπους σε καλύτερες μέρες ο γιός μας θα γιάνει, ο πατέρας του θα βγει από τη φυλακή, θα γελάσει πάλι το χρυσάφι των ματιών σου, η μοίρα όλου του κόσμου είναι και δική μας ΣΕΠΤΕΜΒΡΗ 1945 Χαρακτηριστική είναι, επίσης, η τόσο «τρυφερή μελαγχολία» που εκφράζει ο Χικμέτ τις ημέρες που νιώθει αδύναμος... κουρασμένος: «Είναι ωραίο να σε σκέφτομαι, γεμάτος ελπίδα, είναι σα να ακούω το πιο ωραίο τραγούδι απ την πιο ωραία φωνή του κόσμου. Μα εμένα η ελπίδα πια δε μου φτάνει, Εγώ δε θέλω ν ακούω πια τραγούδια, θέλω να τραγουδήσω...» 30 ΣΕΠΤΕΜΒΡΗ 1945 «Πάνω στο βουνό: ένα σύννεφο φορτωμένο ηλιοβασίλεμα κάθεται πάνω στο βουνό. Και σήμερα: χωρίς εσένα, δηλαδή χωρίς το μισό κόσμο πέρασα και σήμερα.» 1 ΟΧΤΩΒΡΗ 1945 «Κι εμείς θα περάσουμε ακόμα ένα χειμώνα μέσα στη μεγάλη οργή μας και με τη ζεστασιά από τη φωτιά της άγιας μας ελπίδας...» 12 ΝΟΕΜΒΡΗ 1945 Τέλος, αναφορά θα πρέπει να γίνει και στην εξαιρετική δύναμη της πίστης του ποιητή στην αυριανή αλλαγή. Το προσωπικό όνειρο της επανασύνδεσης με την Πιραγιέ επεκτείνεται ξεκάθαρα στο ισχυρό πολιτικό όραμα του ποιητή, που κάποιες στιγμές μοιάζει να υπερβαίνει κάθε άλλη ανησυχία του. «Ξέρω, δεν τέλειωσε ακόμα της δυστυχίας η γιορτή... Μα θα τελειώσει, δε μπορεί...» 2 ΟΧΤΩΒΡΗ 1945 «Ρήγμα στα ύφαλα, οι σκλάβοι σπάνε τα δεσμά, φυσάει πουνέντες, θα ρίξει σε ξέρα το σκάφος. Αυτός ο κόσμος, αυτό το πειρατικό, θα βουλιάξει, θα βουλιάξει που να σκάσει ο διάολος. Και θα χτίσουμε έναν κόσμο λεύτερο, ανοιχτό, γεμάτο ελπίδα, σαν το μέτωπό σου, Πιραγιέ μου...» 5 ΔΕΚΕΜΒΡΗ 1945 «Να σαι τώρα έξω, να καλπάζεις ίσα πάνω στα βουνά.» 12 ΔΕΚΕΜΒΡΗ 1945

8 OIONEI KRATOUMENOS 8_Layout 1 23/07/ :37 ΠΜ Page 8 8 κρατούμενος Το Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας των Φυλακών Κορυδαλλού Β ασικό συστατικό της εκπαιδευτικής διαδικασίας στη χώρα μας είναι η παροχή εκπαιδευσης σε όλες τις κοινωνικές ομάδες για την εξάλειψη της αμάθειας και την ανάπτυξη δεξιοτήτων σε ένα πολυανταγωνιστικό περιβάλλον όπως είναι σήμερα. «Αεί διδασκόμεθα» - «Δια Βίου Μάθηση» τα συνθήματα στο αξιακό βάθος των πιστεύω μας. Με πολλή περίσκεψη τον Σεπτέμβρη του 2004, υπαρχούσης της θετικής εμπειρίας των σχολείων ανηλίκων εγκλείστων, αναπτύχθηκε πιλοτικά το ΣΔΕ Φυλακών Λάρισας, δρομολογώντας δε ουσιαστική σωφρονιστική πολιτική οι κρατούντες ξεκίνησαν τον ποιοτικό και ποσοτικό πολλαπλασιασμό των ΣΔΕ με τους πρωταγωνιστές εγκλείστους ενήλικους υποψήφιους εκπαιδευόμενους να αρπάζουν την ευκαιρία σε όποια φυλακή διαπίστωναν την ύπαρξη τους. Τα πάροχα Υπουργεία Δικαιοσύνης, Παιδείας, η Γενική Γραμματεία Εκπαίδευσης Ενηλίκων, το Ινστιτούτο Διαρκούς Εκπαίδευσης Ενηλίκων συνεπικουρούμενα από ευρωπαϊκά κονδύλια έκτισαν την υποδομή για την ομαλότερη βιωτή στον χώρο της φυλακής των εγκλείστων και πρωτίστως στόχευσαν στην ομαλή επανένταξή τους στον κοινωνικό ιστό. Μεταμορφώθηκαν οι χώροι των φυλακών τόσο στις ανδρικές όσο και στις γυναικείες φυλακές Κορυδαλλού και το εγχείρημα αισιόδοξα άρχισε να λειτουργεί. Παραχωρούνται από το Υπουργείο Δικαιοσύνης 359 τ.μ. στη Δικαστική Φυλακή Κορυδαλλού και 306 τ.μ. στις Γυναικείες Φυλακές Κορυδαλλού. (Το σχολειο των γυναικών συνεχιζει στον Ελεώνα Θηβών από το 2008 με εξαιρετικά αποτελέσματα). 43 άνδρες και 36 γυναίκες εγγράφονται κατόπιν επίπονων διαδικασιών (συνεντεύξεις, συγκέντρωση δικαιολογητικών, αλγεινό περιβάλλον, συγχυσμένοι και παραπαίοντες από τη χρήση και τα δεινά του εγκλεισμού υποψήφιοι κ.ά.). Οι Διευθυντές των Φυλακών με τους ανάλογους υπευθύνους υπαλλήλους και τα αντίστοιχα Συμβούλια επί ποδός για τη στήριξη της προσπάθειας. Οι καθηγητές -εκπαιδευτές πολυεπιδέξιοι στη διαχείριση της ομάδας στόχου και γνώστες των απαιτούμενων για την εκπαίδευση Ενηλίκων εγκλείστων παρόντες ένθερμα ώστε να υλοποιηθεί σε βάθος χρόνου η στόχευση. Μόνιμοι αποσπασμένοι και ωρομίσθιοι εκπαιδευτικοί κατάφεραν να ανοίξουν το δρόμο της φυγής από την «κινούμενη άμμο» του νεκρού εγκλεισμού. Ο δρόμος δεν ήταν σπαρμένος με ροδοπέταλα και βάγια, αλλά ακανθώδης και ανηφορικός. Η επιφυλακτικότητα από πλευράς των κρατουμένων στο τι θα συναντήσουν απομακρύνθηκε τάχιστα, όταν άκουσαν στις ενδοσυνεννοήσεις των υπαλλήλων - ακούει το σχολείο..., - διακριτός ρόλος- θέριεψαν δε συναισθήματα άμεσα με την επάνοδο τους στα θρανία. Σε κάποιους υπερχείλισαν τα δάκρυα και αναθάρρησαν μέσα στο ουτοπικό περιβάλλον των «περιστρεφόμενων θυρών». Οι κοινωνικοί λειτουργοί αρωγοί για την ολιστική αντιμετώπιση των εγκλείστων αντάμα με τους Συμβούλους Ψυχολόγο και Σταδιοδρόμο του ΣΔΕ και σύμβουλοι ορθοτόμοι για τις επιλογές στην ανάπτυξη των επί μέρους διεργασιών εκπαίδευσης του ΣΔΕ. Το Σχολείο Σ - Συνεργασία, Δεύτερης Δ - Δημιουργία, Ευκαιρίας Ε - Ελπίδα, Φυλακών Φ - Φως, Κορυδαλλού Κ - Κατανόηση τα αρχικά δηλαδή, ΣΔΕΦΚ συστηματικά έγιναν εμπροσθοφυλακή και αφίσα του Σχολειου. Η συνεργασία φάνηκε, η δημιουργία καταγράφηκε με την ανάπτυξη θεατρικών ομάδων, εικαστικών έργων, πρόοδο στα μαθήματα και αναστοχαστικών αποτελεσμάτων. Η ελπίδα, στους αποφυλακιζόμενους που συνέχισαν τις σπουδές τους στα εκτός φυλακών ΣΔΕ και άλλες δομές αργότερα της εκπαίδευσης - η μη αθρόα επιστροφή τους στις φυλακές με χειρότερη συμπεριφορική νοοτροπία. Το φως - στη θολούρα του μυαλού τους και η κατανόηση ως στοιχεία θα υπάρχουν άσβεστα αφού υπόσχονται οι καθηγητές τη συνέχιση της προσπάθειας. Εξωτερικοί συνεργάτες εφάμιλλα υπερασπίστηκαν το δικαίωμα των εγκλείστων να φανερώσουν τις δεξιότητές τους και να σκορπίσουν τις στερεοτυπικές αντιλήψεις που υπάρχουν για κάθε έναν που πέρασε την κόκκινη γραμμή. Τα project που αναπτύχθηκαν θεμελίωσαν τον ορίζοντα ζωτικής λειτουργίας των δράσεων που εκτυλίσσονται στο χώρο μας. Διάδρομοι και χώροι της φυλακής γέμισαν με αποτυπώσεις εικαστικές των εκπαιδευόμενων, έκπληξη ένιωσαν όλοι οι εκλεκτοί επισκέπτες καλλιτέχνες και ειδικο! επιστήμονες για τη νέα διάσταση της εκλεπτυσμένης προσωπικότητας των δρώντων εγκλείστων με το συγκεκριμένο μαθησιακό μοντέλο, ένιωσαν δε την ανάγκη να μας εμψυχώσουν ώστε να συνεχίσουμε την κοινωνική και ψυχολογική ένταξη των εκπαιδευόμενων στο σύστημα. Εκτίθενται περισσότερα από 150 έργα δυνατής βιωματικής αποτύπωσης στους χώρους του σχολείου. Μεταξύ αυτών: τάματα, φαγιούμ, αγιογραφίες, πρωτότυπα σχέδια, κείμενα λογοτεχνικά, photoshop, κατασκευές με πηλό στα πλαίσια ανάπτυξης project περιβαλλοντικής, συμβόλαια συμπεριφορών, αφίσες ημερίδων, χάρτες, κ.ά. Ανάπτυξη δεξιοτήτων υποκριτικής, διδασκαλία παραδοσιακών χορών, ενδυνάμωση λεξιλογίου και εγκυκλοπαιδικών δεδομένων με project σταυρόλεξου, δημιουργία φύλλου εφημερίδας, συμμετοχή σε Πανελλήνιους και Πανευρωπαϊκούς διαγωνισμούς με βραβεύσεις, εκθέσεις έργων των εκπαιδευόμενων, τόσο στον χώρο των Φυλακών όσο και σε Πινακοθήκη και άλλους εκθεσιακούς χώρους, συνεργασίες με ειδικούς επιστήμονες σε θέματα υγείας (Ερυθρός Σταυρός, διακεκριμένοι γιατροί), φορείς όπως η UNICEF, UNESCO κ.ά. Ας δούμε όμως το οργανόγραμμα των σπουδών για να πάμε αργότερα σε αποδελτίωση των πεπραγμένων. «Είναι ένα γυμνάσιο το οποίο απευθύνεται σε ενήλικες, οι οποίοι δεν έχουν ολοκληρώσει την υποχρεωτική τους φοίτηση και οι οποίοι γνωρίζουν γραφή και ανάγνωση». Το απολυτήριο των μαθητών του σχολείου δεύτερης ευκαιρίας,, είναι ομότιμο με το απολυτήριο των μαθητών των συμβατικών γυμνασίων (Νόμος 2525/1997, άρθρο 5). Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι τα μαθήματα και ο τρόπος διδασκαλίας είναι τα ίδια. «Τα μαθήματα δεν είναι καθόλου τα ίδια. Επινοήθηκε, δημιουργήθηκε και πήρε την έγκριση του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου μια μεγάλη σειρά μαθημάτων, τα οποία ξεκίνησαν από το μηδέν και τα οποία εξυπηρετούν μια συγκεκριμένη μαθησιακή μέθοδο. Συγκεκριμένα, διδάσκονται μαθήματα πληροφορικής, αγγλικών, κοινωνιολογίας, γλώσσας, μαθηματικών, καλλιτεχνικών, γραμμένα όμως με έναν τέτοιο τρόπο ο οποίος τα διαφοροποιεί εκ των πραγμάτων από τα αντίστοιχα μαθήματα των ενιαίων λυκείων και γυμνασίων». Άλλο ένα βασικό χαρακτηριστικό της εκπαίδευσης στο σχολείο της δεύτερης ευκαιρίας είναι τα διαθεματικά μαθήματα και η συνδιδασκαλία. «Το σχολείο αυτό το διέπει η αρχή ότι η γνώση δεν προέρχεται από έναν άνθρωπο. Ο δάσκαλος δεν κατέχει τη γνώση, αλλά τη διαχειρίζεται μαζί με τον μαθητή, εκμεταλλευόμενος τις δεξιότητές του. Με αυτόν τον τρόπο, ο μαθητής ανακαλύπτει τη γνώση, τη συγκρίνει, τη διαπιστεύει και αρχίζει να παράγει και ο ίδιος γνώση. Πολλές φορές, μάλιστα, μπορεί οι δικές του γνώσεις να πλουτίσουν και τον καθηγητή». Οι αξιολογήσεις τουλάχιστον για το πρώτο έτος είναι περιγραφικές και αριθμητικές όταν το επιθυμεί ο εκπαιδευόμενος στον απολυτήριο τίτλο του. Η επιλογή των project καταδεικνύει την πρωτοποριακή μεθοδολογία των ΣΔΕ σε σχέση με την νοοτροπία που επικρατεί στα συμβατικά σχολεία. Όλοι οι γραμματισμοί με τους αντίστοιχους πολλαπλασιαστές εκπαιδευτές προσθέτουν καθημερινά ψηφίδες για το τελικό προϊόν που ευελ- Συνέχεια στην 9η σελ.

9 OIONEI KRATOUMENOS 8_Layout 1 23/07/ :37 ΠΜ Page 9 κρατούμενος 9 Το Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας των Φυλακών Κορυδαλλού Συνέχεια απ την 8η σελ. πιστούμε να είναι η ομαλή επανένταξη και η ευρυθμία της καθημερινότητας των εκπαιδευόμενων εγκλείστων. Μαθαίνει πώς να μαθαίνει. Μερικές από τις επιμέρους αξιολογήσεις εκπαιδευομένων ανδρών και γυναικών: Συμμετέχει ενεργά στο project δίνοντας σε αυτό μια πνοή ζωντάνιας. Έχει πολύτιμες εμπειρίες τις οποίες μοιράζεται με μαθητές και καθηγητές, εμπλουτίζοντας το υλικό του project. Είναι συνεργάσιμη και εργατική. Είναι εργατική και σοβαρή. Προσφέρει τις γνώσεις της επάνω στη θεματολογία του project απλόχερα. Αναλαμβάνει πρωτοβουλίες και δείχνει μεγάλο ενδιαφέρον. Αξιόλογη η συμμετοχή του στο project. Με ώριμη και συγκροτημένη σκέψη συνεργάζεται διακριτικά με συμμαθητές και καθηγητές. Συνεργάζεται αρμονικά και πρόθυμα, συμμετέχει σε ομαδικές εργασίες. Μέτριο ενδιαφέρον, μέτρια συμμετοχή με έντονη προσπάθεια. Συνεχής παρουσία. Μπορεί να αποδώσει περισσότερα σε σχέση με τις δυνατότητες που έχει. Μεγάλη συμμετοχή όμως στο κομμάτι του project το οποίο αφορούσε το ζωγραφικό μέρος. Προβλήματα 287 εκπαιδευόμενοι γράφτηκαν στη διάρκεια των 5 χρόνων λειτουργίας. Το καθεστώς κράτησης του Καταστήματος Κράτησης Κορυδαλλού ενέχει διαρροή μεγάλη μετά την επιδίκαση ποινής στους υπόδικους εκπαιδευόμενους του ΣΔΕ αν δεν αθωωθούν. Το Υπουργείο Δικαιοσύνης φρόντισε να παραμένουν στον χώρο ώστε να ολοκληρώνουν το ΣΔΕ τουλάχιστον εκείνοι που δικάστηκαν και δεν αποτελεί πρόβλημα για τη φυλακή ο συγχρωτισμός τους με τους υπόδικους. Επιπρόσθετα, αν μεταχθούν σε άλλη φυλακή επιδιώκεται να πάνε σε φυλακή με ΣΔΕ για την ολοκλήρωση των σπουδών τους. Ο νυν υφυπουργός Δικαιοσύνης κ. Κατσιφάρας, με την Υφυπουργό Παιδείας κ. Χριστοφιλοπούλου και τους υπευθύνους Γ.Γ. των Υπουργείων και του ΙΔΕΚΕ σε κοινή σύσκεψη άκουσαν τα προβλήματα της Εκπαίδευσης στη φυλακή και έπονται διαρθρωτικές αλλαγές για ακόμη καλύτερη ανάπτυξη των εγκλείστων στο στόχο της επανένταξης. Το ΣΔΕ Φυλακών Κορυδαλλού ολοκλήρωσαν 120 περίπου εκπαιδευόμενες και εκπαιδευόμενοι, με κάποιους που αποφυλακίστηκαν (60) να συνεχίζουν την προσπάθεια σε ανώτερες βαθμίδες εκπαίδευσης ή στα έξω ΣΔΕ παίρνοντας μετεγγραφή από εμάς. Επικοινωνούν, τους δίνονται διάφορες επιπρόσθετες οδηγίες για τα πρώτα βήματα μετά την αποφυλάκιση τους και το ΣΔΕ πλέον λειτουργεί και σαν οδοδείκτης σε προοπτική ζωής στις επιλογές που κάνουν στην ατομική πορεία τους. Υπήρξαν περιστατικά απειθαρχίας απέναντι στο πλαίσιο λειτουργίας του ΣΔΕ (ρατσιστική συμπεριφορά, πειθαρχικά εντός της φυλακής κ.ά) τα οποία δεν στάθηκαν ικανά να κάμψουν το ηθικό μας. Διαπιστώθηκαν και έγιναν ανάλογες διορθωτικές κινήσεις για τα παρακάτω ζητήματα: α) Η ενδυνάμωση των προσωπικών δεξιοτήτων. Ανάθεση ρόλων στους μαθητές μέσα από διάφορα σενάρια και παίξιμο αυτών των ρόλων στα πλαισια μικρών ομάδων. β) Ενίσχυση της αυτοεκτίμησης και αυτοπεποίθησης. Μέσω ενεργητικών τεχνικών και θετικής ανατροφοδότησης από την ίδια την ομάδα. γ) Επαγγελματικός προσανατολισμός και κατανόηση των τεχνικών αναζήτησης εργασίας. Αναλύθηκαν οι τεχνικές και τα μέσα που χρησιμοποιούμε κατά την αναζήτηση εργασίας πχ. αγγελίες, θέσεις εργασίας μέσω Ο.Α.Ε.Δ. Διερευνήσαμε τη δεξιότητα της ευελιξίας και μέσω ομαδο-συνεργασίας ανακαλύψαμε τους τρόπους και τις τεχνικές που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε σ' αυτές τις αλλαγές και πόσο βοηθητική μπορεί να είναι αυτή η δεξιότητα στις εργασιακές μας αναζητήσεις. Δ) Η ύπαρξη μεταδοτικών ασθενειών στους έγκλειστους του Κορυδαλλού (ηπατίτιδες B, C, ψώρα, μυκητιάσεις, AIDS και άλλες δερματοπάθειες) και η αναγκαιότητα γνώσης αυτής της επικινδυνότητας για προληπτικές ενέργειες από τους εκπαιδευτές, στην κατεύθυνση της διαφύλαξης της υγείας τους, των μελών της οικογένειας και του περίγυρού τους. Ε) Αναγκαιότητα απόλυτης γνώσης των διατάξεων λειτουργίας των Σωφρονιστικών Καταστημάτων. ΣΤ) Αναγκαιότητα συνεργασίας του Διευθυντή ΣΔΕ και κατ' επέκταση του Συλλόγου εκπαιδευτών με τον Εισαγγελέα Επόπτη των Φυλακών (Αντιεισαγγελέας Εφετών), τον Εισαγγελέα Πρωτοδικών του Καταστήματος, το Συμβούλιο της Φυλακής, το Συμβούλιο Εργασίας, τους Διευθυντές των ΚΚ, τους Αρχιφύλακες, τους Υπευθύνους των Κοινωνικών Υπηρεσιών των ΚΚ, τους Ειδικούς επιστήμονες υπευθύνους σπουδών των ΚΚ, τους απλούς Σωφρονιστικούς Υπαλλήλους, τη διοίκηση της εξωτερικής φρουράς κ.ά. Ζ) Μεγάλη δυσκολία ανάπτυξης δράσεων με εξωτερικούς φορείς (προαπαιτείται ενημέρωση εγγράφως και σε συγκεκριμένο χρονικό πλαίσιο του Υπουργείου Δικαιοσύνης δια των Διευθυντών των ΚΚ ώστε να δίνεται έγκριση). Εδώ πρέπει το ΙΔΕΚΕ σε συνεργασία με το Υπουργείο Δικαιοσύνης να εισαγάγει αντίστοιχα άρθρα στα Καταστατικά λειτουργίας των ΚΚ των αρμοδιοτήτων, δικαιωμάτων, υποχρεώσεων, δυνατοτήτων δράσης των ΣΔΕ, αφού μπορεί να λειτουργήσει σε βάθος χρόνου σαν δομικό στοιχείο της όλης διαδικασίας Κράτησης Κρατουμένων. Η) Συνεντεύξεις υποψηφίων έγκλειστων για το ΣΔΕ από Μάϊο μέχρι αρχές Σεπτέμβρη. (Έπεται η συνέντευξή τους στο συμβούλιο Εργασίας της Φυλακής για την τοποθέτησή τους ή μη στο ΣΔΕ) θ) Προβλήματα στη συγκέντρωση των απαραίτητων εγγράφων για την σύννομη εγγραφή των εκπ/νων στο ΣΔΕ. (Οικονομικοί αλλοδαποί μετανάστες, δυσκίνητα γραφεία ΔΕ, περιπτώσεις εκπαιδευομένων με ελλιπή στοιχεία ταυτότητας κ.ά.) Η) Ύπαρξη σοβαρού αριθμού επιβαρυμένων ατόμων από ουσίες, κυρίως γυναίκες, με δυσκολία προσαρμογής στις απαιτήσεις φοίτησης τους στο ΣΔΕ. Ι) Αρκετές απουσίες λόγω απομονώσεων μετά από όποια μετακίνησή τους (δίκες, περίθαλψη, άδειες) και επιπρόσθετες απουσίες λόγω επισκεπτηρίων, επαφών με δικηγόρους και άλλων συγκυριών. ΙΑ) Συνθήκες εισόδου και εξόδου των εκπαιδευτών στα δύο Καταστήματα Κράτησης. Ψυχολογική επιβάρυνση των εκπαιδευτών στη διάρκεια παραμονής τους στους χώρους του σχολείου των ανδρών όπου γίνονται μάρτυρες αλγεινών περιπτώσεων σε μόνιμη βάση (γειτνίαση με τον χώρο εισόδου και εξόδου των κρατουμένων, θαλάμους που ελέγχονται όσοι φυλακίζονται για πρώτη φορά ή μετάγονται από άλλες φυλακές ή δικαστήρια) Σε αντίστοιχους θεματικούς άξονες της προσπάθειας των εκπ/τών εξιχνιάστηκαν ερωτήματα που αφορούσαν στη δυναμική των γραμματισμών - μαθημάτων. Ενδεικτικά αναφέρονται οι ερωτήσεις: Μπορεί να υπάρξει πληροφορική δίχως δυνατότητα χρήσης του διαδικτύου; Δοκιμάστηκαν οι καινοτόμες διδακτικές πρακτικές των ΣΔΕ και με ποιο αποτέλεσμα; Συνέβαλαν τα δεδομένα της εκπ/κής πράξης στην αναταυτοποίηση των εκπ/νων; Κατασκευάστηκε εκπ/κό υλικό; Ποια η δυναμική παρουσίασης επίμαχων θεμάτων για έγκλειστους; Τι διαπιστώσαμε ως δυναμική επανένταξης απευθυνόμενοι σε πολυπαραβατικούς, τοξικοεξαρτημένους, εγκληματίες κ.ά; Ποιος ήταν ο τροφοδότης λογαριασμός των λειτουργικών κινήσεων μας; (πηγές, επιμορφώσεις, συνεργασίες) Τι γνωρίζουμε για την εξέλιξή τους μετά τον γυμνασιακό τίτλο που θα τους δοθεί; Η πρώτη μας σχολική χρονιά έχει φτάσει στο τέλος. Έχουμε αποκομίσει τόσα πολλά, που δεν περιγράφονται. Ευχαριστώ όλους τους καθηγητές μου και τις καθηγήτριες μου που μας έδειξαν την αγάπη τους και την ομορφιά των γραμμάτων. Κι εγώ ως μαθητής έκανα ό,τι μπορούσα για τη μόρφωση μου. Τώρα θα περιμένω με μεγάλη αγωνία την καινούρια ανατολή, ίσως να είναι λίγο δυσκολότερη, αλλά θα είναι ευχάριστη. Τα όνειρά μας έγιναν πραγματικότητα.. Μας δόθηκε η ευκαιρία να πάρουμε και να δώσουμε «με το δοξάρι της καρδιάς μας» γνώσεις και ελπίδες για το μέλλον μας. Σε μια κοινωνία που εξελίχθηκε ραγδαία, όσο ήμασταν μακριά της, θα σταθούμε καλύτερα, με τη μεταμορφωτική δύναμη του ΣΔΕ, να την αντιμετωπίσουμε με άλλα όπλα και εφόδια. Ευχαριστούμε όλους τους καθηγητές και τις καθηγήτριες μας, που μας θωράκισαν ως μαθητές και ανθρώπους και μας δέχτηκαν με όλη την αγάπη και την επιμονή τους. Κεντροθετημένη πλέον στον νου μας η ελπιδοφορία για δημιουργικότερη και εποικοδομητική παρουσία στην κοινωνία του «αύριο» που θα βρεθούμε. Ευχόμαστε στους εκπαιδευόμενους και εκπ/νες του Α' Κύκλου αλλά και στους μετέπειτα εκπ/νους καλή συνέχεια... Με σεβασμό και αγάπη Οι απόφοιτοι άνδρες και γυναίκες του ΣΔΕ Αυτά σταχυολόγησα και θεωρώ κορυφαία στις δημόσιες διαβουλεύσεις που επιχειρούνται σήμερα από την ισχύουσα πραγματικότητα. Η παρούσα συγκυρία της όποιας κρίσης σε πολλούς τομείς πιστεύω πως θα μας βρει πάλι αρωγούς σε κάθε γόνιμο και δημιουργικό της εκπαίδευσης που μπορεί να συμβεί στον χώρο των Φυλακών. Ζουγανέλης Γεώργιος Θεολόγος - Αγιογράφος Διευθυντής ΣΔΕ Φυλακών Κορυδαλλού

10 OIONEI KRATOUMENOS 8_Layout 1 23/07/ :37 ΠΜ Page κρατούμενος Η Υπηρεσία Επιμελητών Κοινωνικής Αρωγής - Αρωγός της Πολιτείας στην άσκηση σύγχρονων μεθόδων σωφρονιστικής πολιτικής Η νεοσύστατη Υπηρεσία Επιμελητών Κοινωνικής Αρωγής (Y.Ε.Κ.Α.) 1 αποτελεί προσαρμογή του σωφρονιστικού μας συστήματος στα νέα κοινωνικά δεδομένα, ακολουθώντας τις νομοθετικές εξελίξεις στις Ευρωπαϊκές χώρες. Η ισχυροποίηση του θεσμού της κοινωφελούς εργασίας, ως εναλλακτική της στερητικής της ελευθερίας ποινή αλλά και η εποπτεία και η συνδρομή όσων βαρύνονται με περιοριστικούς όρους (κατά τη φάση της προδικασίας, αναστολής και αποφυλάκισης) επιχειρούν να φέρουν τη σχέση κοινωνίας και παραβατικότητας σε μια πιο αποδοτική και ωφέλιμη και για τα δύο «μέρη» προσέγγιση. Η Πολιτεία στο πλαίσιο άσκησης της σωφρονιστικής πολιτικής οφείλει να λαμβάνει πλέον σοβαρά υπόψη της τις σύγχρονες μορφές εκτέλεσης των ποινών (εναλλακτικές), εναρμονιζόμενη με τα ισχύοντα στην Ευρωπαϊκή Ένωση αλλά και σε άλλες ανεπτυγμένες χώρες (Αμερική, Ιαπωνία, Αυστραλία, κλ.π.). Στο έργο της αυτό, ισχυρό αρωγό και συμπαραστάτη έχει τις Υπηρεσίες Επιμελητών Κοινωνικής Αρωγής (Υ.Ε.Κ.Α), οι οποίες στελεχώνουν αυτή τη στιγμή 14 περιφέρειες Πρωτοδικείων στις περισσότερες πόλεις της Ελλάδας (Αθήνα, Πειραιά, Πάτρα, Θεσσαλονίκη, Λάρισα, κλ.π.). Βάσει του Προεδρικού Διατάγματος 195/2006, οι Υ.Ε.Κ.Α έχουν ως αποστολή: α) τη συνδρομή και επίβλεψη ατόμων τα οποία έχουν καταδικασθεί με αναστολή εκτέλεσης της ποινής τους υπό επιτήρηση ή των οποίων η ποινή έχει μετατραπεί σε υποχρέωση παροχής κοινωφελούς εργασίας ή έχουν απολυθεί υπό όρους (άρθρο 15 παρ.4 ν.1941/1991), και β) τη διενέργεια κοινωνικής έρευνας σε προσωρινά κρατουμένους ή σε άτομα στα οποία έχουν επιβληθεί περιοριστικοί όροι σύμφωνα με το άρθρο 282 του Κ.Π.Δ. (άρθρο 15 παρ. 5 ν.1941/1991). Αναστολή υπό Επιτήρηση Η διάταξη του άρθρου 100 Α Π.Κ. με την οποία προβλέπεται, για ποινές από 3-5 έτη, η δυνατότητα αναστολής της εκτέλεσης της ποινής υπό την επιτήρηση του επιμελητή κοινωνικής αρωγής, παρέχει τη δυνατότητα στο δικαστήριο να μην επιλέξει την ποινή του εγκλεισμού του καταδικασμένου και να τον αναθέσει στην επιτήρηση του επιμελητή. Η χρησιμότητα αυτής της διάταξης, πέραν της συμβολής στην αποσυμφόρηση των φυλακών, παρέχει τη δυνατότητα άσκησης αναμορφωτικής πολιτικής προς μείωση της υποτροπής, αφού ο επιμελητής, πέραν της επιτήρησης, καθίσταται και αρωγός για την επίλυση των προβλημάτων που οδήγησαν τον καταδικασμένο στην παραβατική συμπεριφορά. Επίσης, κινείται προς την κατεύθυνση της τήρησης της αρχής της «επιείκειας» που (οφείλει να) διέπει το ποινικό δίκαιο της χώρας μας. Η παραπάνω διάταξη ουδέποτε εφαρμόσθηκε. 2 Κοινωνική Έρευνα Οι Επιμελητές Κοινωνικής Αρωγής (Ε.Κ.Α.) βάσει του Π.Δ. 195/2006 άρθρο 1 περ.β, δύνανται μετά από παραγγελία του αρμόδιου εισαγγελέα, να διενεργούν κοινωνική έρευνα ως προς τον τρόπο ζωής ή άλλα προσωπικά στοιχεία ατόμων που είναι προσωρινά κρατούμενοι ή τους έχουν επιβληθεί περιοριστικοί όροι, σύμφωνα με το άρθρο 282 Κ.Π.Δ. Βάσει δε του άρθρου 15 παρ. 5 του ν.1941/1991, η κοινωνική έρευνα είναι απαραίτητη ώστε όταν δικαστούν να υπάρχει μια σαφέστερη εικόνα που θα βοηθήσει τον δικαστή κατά την επιμέτρηση της ποινής, στην αναγνώριση ελαφρυντικών στοιχείων ή τη μετατροπή της ποινής σε εναλλακτική. Η σχετική έκθεση επισυνάπτεται στη δικογραφία και συνεκτιμάται από το δικαστήριο. Κατά την ενάσκηση των καθηκόντων τους, υποχρεούνται σε εχεμύθεια. Κοινωνική έρευνα έως σήμερα (μια τριετία από τη σύσταση των ΥΕΚΑ) δεν έχει τύχει εφαρμογής παρά μόνο σε ελάχιστες περιπτώσεις. 3 Θα μπορούσε, βέβαια, το μέτρο αυτό να βοηθήσει τις δικαστικές και εισαγγελικές αρχές να ισχυροποιήσουν την απόφασή τους για τις περιπτώσεις επιβολής προσωρινής κράτησης και κυρίως για περιπτώσεις εκδίκασης αιτήσεων για αντικατάσταση της προσωρινής κράτησης με περιοριστικούς όρους. Η ωφέλεια είναι προφανής. Περιοριστικοί Όροι Όσον αφορά στο θέμα των περιοριστικών όρων, αυτοί επιβάλλονται με διάταξη του ανακριτού, βάσει των διατάξεων περί προσωρινής κράτησης (282 επ. Κ.Π.Δ.) ή με δικαστική απόφαση όταν η έφεση έχει ανασταλτική δύναμη (497 6 και 7 Κ.Π.Δ.). Στις περιπτώσεις αυτές, οι Επιμελητές Κοινωνικής Αρωγής είναι αρμόδιοι για την επίβλεψη της ορθής τήρησης των περιοριστικών όρων, αφού κατά το άρθρο 10 1 του Π.Δ. 195, αποστολή των Υ.Ε.Κ.Α. είναι «η συνδρομή και εποπτεία ατόμων που απολύονται υπό όρο ή έχει ανασταλεί η εκτέλεση της ποινής τους υπό επιτήρηση ή στα οποία έχουν επιβληθεί περιοριστικοί όροι, μετά από απόφαση δικαστηρίου ή παραγγελία του δικαστή εκτέλεσης ποινών ή του εισαγγελέα». Τελευταία, και μετά από επίπονες προσπάθειες της ΥΕΚΑ Πειραιά με γραπτές εισηγήσεις, συναντήσεις και εκθέσεις προς το Συμβούλιο Πλημμελειοδικών Πειραιά, θεμελιώθηκε μια συνεργασία μέσω της οποίας οι Υ.Ε.Κ.Α. αναλαμβάνουν περιπτώσεις επίβλεψης υποδίκων με απευθείας ανάθεση από το Συμβούλιο. 4 Επιτήρηση και συνδρομή απολυμένων υπό όρους κατά την περίοδο της δοκιμασίας Σύμφωνα με το ν. 1941/1991, άρθρο 15 4, οι Υ.Ε.Κ.Α., έχουν ως αποστολή τη συνδρομή και επίβλεψη ατόμων, τα οποία έχουν απολυθεί υπό όρους. Επίσης, βάσει του άρθρου 10 1 του Π.Δ που αφορά στις αρμοδιότητες του τμήματος Κοινωνικής Υποστήριξης, οι Ε.Κ.Α. έχουν ως αποστολή «τη συνδρομή και εποπτεία ατόμων που απολύονται υπό όρο ή έχει ανασταλεί η εκτέλεση της ποινής τους υπό επιτήρηση ή στα οποία έχουν επιβληθεί περιοριστικοί όροι, μετά από απόφαση δικαστηρίου ή παραγγελία του δικαστή εκτέλεσης ποινών ή του εισαγγελέα». Όπως αναφέρθηκε ανωτέρω, το Συμβούλιο Πλημμελειοδικών Πειραιά, άρχισε από πέρυσι να αναθέτει περιπτώσεις επίβλεψης αποφυλακιζομένων υπό όρους στους Ε.Κ.Α. Οι διατάξεις αυτών των άρθρων αναθέτουν την επίβλεψη των περιοριστικών όρων των υπό όρους απολυθέντων από τις φυλακές στους Ε.Κ.Α., οι οποίοι σε συνεργασία με τα αστυνομικά τμήματα, στα οποία οφείλουν να δηλώνουν παρουσία σχεδόν όλοι οι αποφυλακισμένοι με όρους, καλούνται να σταθούν στο πλάι τους ως αρωγοί στην προσπάθειά τους για κοινωνική επανένταξη, αλλά και ως όργανα εποπτείας ορισμένων κατηγοριών υφ όρον αποφυλακισμένων, επιφορτισμένοι με το καθήκον της ανάκλησης της αποφυλάκισής τους όταν παραβιάζουν κάποιον επιβαλλόμενο από το δικαστήριο όρο (άρθρα 105 επ. Π.Κ.). Μιχάλης Μαυρής Εγκληματολόγος Προϊστάμενος Υπηρεσίας Επιμελητών Κοινωνικής Αρωγής Πειραιά Κοινωφελής Εργασία Στο άρθρο 82 8 Π.Κ. ορίζεται ότι «την εκτέλεση της κοινωφελούς εργασίας επιβλέπει επιμελητής κοινωνικής αρωγής, εκτός αν το δικαστήριο διατάξει διαφορετικά» και στην παράγραφο 9 του ιδίου άρθρου αναφέρεται ότι «σε κάθε περίπτωση παράβασης, ο επιμελητής κοινωνικής αρωγής ενημερώνει σχετικώς με έγγραφό του τον αρμόδιο εισαγγελέα». Η κοινωφελής εργασία αποτελεί έναν εναλλακτικό τρόπο έκτισης της ποινής για βραχύχρονες στερητικές της ελευθερίας ποινές πλημμεληματικού χαρακτήρα που θεσμοθετήθηκε στο πλαίσιο της αποσυμφόρησης των καταστημάτων κράτησης και της άσκησης μιας περισσότερο δίκαιης και αποτελεσματικής σωφρονιστικής πολιτικής με στόχο να συμβάλει θετικά στην επανένταξη των κρατουμένων στην κοινωνία, να διευκολύνει την ένταξή τους στην αγορά εργασίας και την αποφυγή κατά το δυνατόν- του κοινωνικού στιγματισμού τους. Την εποπτεία της κοινωφελούς εργασίας επιβλέπει ο επιμελητής κοινωνικής αρωγής. Ο επιμελητής ενημερώνει τον Εισαγγελέα Εκτέλεσης Ποινών για την πορεία εκτέλεσης της κοινωφελούς εργασίας και σε περίπτωση πλημμελούς παροχής εργασίας συντάσσει έκθεση και μπορεί να προτείνει την ανάκληση της κοινωφελούς εργασίας (άρθρο 82 9 Π.Κ). Ο ανωτέρω θεσμός μέχρι την ίδρυση των υπηρεσιών Ε.Κ.Α. λειτουργούσε και ρυθμιζόταν, όπως και τόσοι άλλοι εξάλλου, βάσει των πελατειακών σχέσεων που διέπουν την τοπική αυτοδιοίκηση, αφού οι δήμοι είναι οι κατεξοχήν φορείς/αποδέκτες της παροχής κοινωφελούς εργασίας. Σήμερα, τρία έτη μετά, μπορούμε να υπερηφανευτούμε ότι ο θεσμός λειτουργεί στη βάση των διατάξεων του δικαίου και όπως προβλέπει ο νόμος, με συντονισμένες ενέργειες επίβλεψης από τους Ε.Κ.Α. και με υποστηρικτικές δράσεις για επίλυση τυχόν προβλημάτων. Η Υπηρεσία Επιμελητών Κοινωνικής Αρωγής ξεκινάει την πορεία της εν μέσω δυσκολιών και εγγενών προβλημάτων, των οποίων η εξέλιξη θα καθορίσει αν θα είναι μια αποτελεσματική υπηρεσία ή θα προστεθεί στις υπηρεσίες του δημόσιου τομέα Συνέχεια στην 11η σελ.

11 OIONEI KRATOUMENOS 8_Layout 1 23/07/ :37 ΠΜ Page 11 κρατούμενος 11 Η Υπηρεσία Επιμελητών Κοινωνικής Αρωγής - Αρωγός της Πολιτείας στην άσκηση σύγχρονων μεθόδων σωφρονιστικής πολιτικής Συνέχεια απ την 10η σελ. που λειτουργούν (υποχρεωτικά) χάριν εντυπωσιασμού και προσαρμογής στα νέα ευρωπαϊκά δεδομένα. Οι Επιμελητές Κοινωνικής Αρωγής αποτελούν «τον αναγκαίο συνδετικό κρίκο ανάμεσα στον καταδικασθέντα (αλλά μη διαβιούντα πλέον στη φυλακή, άρα εκτός ελέγχου και εποπτείας του φυλακτικού προσωπικού) και στην αρμόδια δικαστική αρχή, η οποία και επιβλέπει την εκτέλεση της εναλλακτικής ποινής». Συνεργάζονται, δε, με τις κοινωνικές υπηρεσίες των φυλακών της χώρας αλλά και με όλους τους υποστηρικτικούς των αναγκών των αποφυλακισμένων ατόμων φορείς. Για την επιτυχία του σκοπού για τον οποίο δημιουργήθηκε αυτή η υπηρεσία, θα πρέπει να βοηθήσουν πρωτίστως οι εισαγγελικές και δικαστικές αρχές, στη δικαιοδοσία των οποίων έχει ανατεθεί η λειτουργία και εκπλήρωση αυτών των στόχων, οι δικηγόροι και οι δημοτικές αρχές για θέματα κοινωφελούς εργασίας και το ίδιο το Υπ. Δικαιοσύνης για την αρτιότερη εκπαίδευση και διάθεση αυτοτελών και κατάλληλων χώρων εγκατάστασης και λειτουργίας αυτών των υπηρεσιών. 1 Η ίδρυση της Υπηρεσίας Επιμελητών Κοινωνικής Αρωγής (Υ.Ε.Κ.Α.) στην Ελλάδα πραγματοποιήθηκε με το νόμο 1941/1991 («Τροποποίηση διατάξεων του Ποινικού Κώδικα, του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας και άλλες διατάξεις», Κεφ. Γ, άρθρα 15-18, ΦΕΚ Α 41/ ) και το Π.Δ. 195/2006 (ΦΕΚ 199/2006). 2 Πλην μιας περιπτώσεως, απ ό,τι γνωρίζουμε, από Δικαστήριο της Αθήνας. 3 Αναφέρθηκαν δυο τρεις περιπτώσεις στην ΥΕΚΑ Λάρισας, προ διετίας. 4 Θα πρέπει εδώ να εξάρουμε την προθυμία και τη διάθεση των δύο προέδρων του Συμβουλίου Πλημμελειοδικών Πειραιά κ. Αθανασακοπούλου και κ. Αποστολόπουλου, χωρίς τη βοήθεια των οποίων οι υπηρεσίες μας θα αποτελούνταν από δημόσιους υπαλλήλους οι οποίοι ως μοναδικό καθήκον θα είχαν την επίβλεψη της παροχής κοινωφελούς εργασίας. Prison Rage No 2 Παπαγεωργίου Δημήτριος Η ανθρώπινη ψυχολογία από μόνη της είναι ένα ιδιαίτερα μεγάλο κεφάλαιο στις επιστήμες, με πάρα πολύ μεγάλη βιβλιογραφία. Η ψυχολογία του όχλου, από την άλλη, είναι μια επίσης πολύ σημαντική παράμετρος της ανθρώπινης ψυχολογίας, η οποία όμως δεν έχει τύχει ιδιαίτερης ανάλυσης διότι δεν είναι κάποιου είδους μόνιμη κατάσταση αλλά συνήθως εξαντλείται σε ένα πολύ συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Σύμφωνα με τον Γουσταύο Λε Μπον (Ψυχολογία του όχλου), σε καταστάσεις κατά τις οποίες διαφορετικές προσωπικότητες απορροφούνται στον όχλο, το αποτέλεσμα δεν είναι ένας μέσος όρος του επιπέδου αυτών των προσωπικοτήτων αλλά η ισοπέδωση στο χαμηλότερο σημείο καθώς οι αντιδράσεις είναι σε μεγάλο βαθμό αταβιστικού τύπου. Αυτό το φαινόμενο λίγη σημασία έχει κοινωνικά, καθώς η ίδια η κοινωνία φαίνεται πλέον να ελέγχει τις καταστάσεις κατά τις οποίες οι πολίτες μετατρέπονται σε όχλο (βλ. γήπεδα, πολιτικές εκδηλώσεις) και να τις ρεγουλάρει μέσα σε «αποδεκτά πλαίσια», έστω και αν μερικές φορές υπάρχουν περιπτώσεις που υπερβαίνονται τα όρια. Η επίδραση όμως της «μαζοποίησης» φαίνεται ξεκάθαρα, καθώς άνθρωποι εντελώς φυσιολογικοί, μπορούν να συμμετάσχουν σε πράξεις που θα τους φαίνονταν εντελώς αποκρουστικές σε άλλες συνθήκες. Το αξιοπερίεργο όμως είναι ότι η ίδια η Πολιτεία, η οποία εδώ και πολλές δεκαετίες δείχνει να προτιμά τον πολίτη ως άτομο ξεχωριστό, σκεπτόμενο, έχει ένα «τυφλό σημείο». Τείνει να οχλοποιεί μια ειδική ομάδα ανθρώπων, τους κρατούμενους. Στο πρώτο κείμενο που είχα την ευκαιρία να γράψω, στο προηγούμενο φύλλο αυτού του εντύπου, αναφέρθηκα στην «αίσθηση του αναπόφευκτου» που δημιουργείται στους κρατουμένους, λόγω της μη ύπαρξης βαλβίδων εκτόνωσής τους, σε συνθήκες μάλιστα «υπερπίεσης» της προσωπικότητάς τους. Τώρα συνεχίζω, προσπαθώντας να δω την εικόνα αυτή σε ένα γενικότερο πλαίσιο, υπό μια διαφορετική γωνία. Αυτή όμως η προσπάθεια με φέρνει μπροστά σε ένα απροσδόκητο συμπέρασμα. Ότι εκεί βρίσκεται μία από τις ρίζες του προβλήματος. Στο ότι οι κρατούμενοι, η κατάσταση στο σωφρονιστικό σύστημα, αντιμετωπίζεται ως «κοινωνικό φαινόμενο», ως «κοινωνικό πρόβλημα» το οποίο πρέπει να αντιμετωπιστεί ή έστω πρέπει να λυθεί. Και τα «κοινωνικά» φαινόμενα αντιμετωπίζονται από απόσταση, με γενικά μέτρα. Όσο περισσότερο μπαίνει κανείς σε αυτή τη συλλογιστική διαδικασία, τόσο περισσότερο απομακρύνεται από το ίδιο το θέμα και αντιμετωπίζει την πραγματικότητα ως στατιστική. Βρισκόμαστε μπροστά σε έναν φαύλο κύκλο, ο οποίος δεν μπορεί παρά να επιτείνει το πρόβλημα, καταπνίγοντας στον βωμό του «γενικού» κάθε προσπάθεια για βελτίωση της κατάστασης στο πραγματικό επίπεδο. Επιπρόσθετα, με δεδομένο το ότι το σωφρονιστικό σύστημα είναι ένα πεπερασμένο σύστημα, έχει δηλαδή συγκεκριμένα όρια και αντοχές ενώ η ανάπτυξή του δύσκολα μπορεί να υπερκαλύψει τις ανάγκες που καλείται να πληρώσει, δηλαδή του «σωφρονισμού», η αντιμετώπιση του προβλήματός του γίνεται ολοένα και περισσότερο θεωρητική, μεγαλώνοντας το ρήγμα με την απτή πραγματικότητα, την καθημερινότητα, ιδιαίτερα σε αχανή καταστήματα, όπως αυτό του Κορυδαλλού. Με αυτόν τον τρόπο, η ίδια η Πολιτεία «οχλοποιεί» τους κρατουμένους, συντρίβοντας τις ξεχωριστές προσωπικότητές τους και αναγκάζοντάς τους να συμπεριφέρονται ως όχλος. Όταν το ίδιο το σύστημα αδυνατεί να κάνει αναγκαίες διαφοροποιήσεις, να θέσει συγκεκριμένες παραμέτρους λειτουργίας διότι δεν αντιμετωπίζει τον κάθε κρατούμενο ξεχωριστά, πώς μπορεί να αναμένει από το ίδιο το υποκείμενο να αντιδράσει διαφορετικά; Ποια όμως μπορεί να είναι η απάντηση σε αυτή τη διαδικασία «γραφειοκρατικοποίησης» του συστήματος; Πώς μπορεί να σπάσει ο φαύλος κύκλος της θεωρητικοποίησης; Σαφώς όχι από μόνος του. Είναι ιδιαίτερα απίθανο οι ήδη αποστασιοποιημένοι από την καθημερινότητα των φυλακών, να σκεφτούν αυτό το ζήτημα από τα γραφεία τους. Εδώ θα πρέπει να σημειώσουμε ότι το κείμενο αυτό γράφεται σε ένα συνδικαλιστικό έντυπο. Οπότε η απάντηση είναι προφανής. Καταλαβαίνω ότι ο συνδικαλισμός, στην Ελλάδα τουλάχιστον, νοείται ως συνάσπιση προς υπεράσπιση εργασιακών δικαιωμάτων και μόνο, όμως ακόμη και η εργασία σε έναν χώρο με καλές συνθήκες και μια μορφή ισορροπίας δεν είναι ένα δικαίωμα; Ρολος των συνδικαλιστών εργαζομένων δεν είναι και δεν μπορεί να είναι μόνο η διεκδίκηση μισθολογικών αιτημάτων ή η έκφραση γενικότερης πολιτικής στάσης ή η «συμμετοχή σε πολιτικούς και κοινωνικούς αγώνες» ως «αντιπροσωπεία». Το σταθερό αίτημα του συνδικαλιστή σε ένα τέτοιο σύστημα όπως το σωφρονιστικό, πρέπει να είναι τόσο η συμμετοχή στη διαμόρφωση του ίδιου του συστήματος όσο και η μεταφορά πρακτικών εξουσιών στη διαχείριση της καθημερινότητας στη δική του ευθύνη. Φυσικά αυτό προϋποθέτει την πλήρη αποφυγή της ευθυνοφοβίας και της νοοτροπίας του «δημοσιουπαλληλισμού», καθώς αποτελεί άρνηση στη θέση «θα μεταφέρω την ευθύνη στον ανώτερο». Αυτός είναι όμως ο μόνος τρόπος διάρρηξης της «θεωρητικοποίησης»; Μόνο οι άνθρωποι που καθημερινά συγχρωτίζονται με το υποκείμενο του σωφρονιστικού συστήματος μπορούν να δώσουν λύσεις σε προβλήματα της καθημερινότητας. Και όχι κάποιος σε ένα γραφείο που αντιμετωπίζει ζητήματα, χωρίς ίσως να έχει βρεθεί σε φυλακή, από νομική ή ιδεολογική σκοπιά. Υπάρχει όμως η απαραίτητη ποιότητα ανθρώπινου δυναμικού στο συνδικαλιστικό κίνημα των σωφρονιστικών υπαλλήλων για να πετύχει κάτι τέτοιο; Την απάντηση σε αυτό σίγουρα δεν μπορεί να τη δώσω εγώ, δεν μπορεί να τη δώσει κανείς άλλος, παρά οι ίδιοι οι συνδικαλιζόμενοι. Αν είναι αρνητική, το σύστημα θα συνεχίσει να λειτουργεί με τη λογική «πονάει χέρι, κόψει χέρι»!

12 OIONEI KRATOUMENOS 8_Layout 1 23/07/ :37 ΠΜ Page κρατούμενος Επίσκεψη στην Βελγική Φυλακή Saint Gilles Στα πλαίσια της Συνάντησης της Ευρωπαϊκής Συνομοσπονδίας Εργαζομένων Δημοσίου Τομέα στις Βρυξέλλες 11-12/5/2010 European Public Service Unions - Prison Service Meeting 1) Εισαγωγή Η φυλακή Saint-Gilles, η οποία αντικατέστησε την Carmes φυλακή του Sablon, χτίστηκε μεταξύ 1878 και 1884 και ήταν το έργο του μηχανικού Francois Derré και του αρχιτέκτονα Joseph Dumont. Η φυλακή είναι μία καθαρά Tudor στυλ που μοιάζει με μεσαιωνικό κάστρο ή φρούριο και χτίστηκε σύμφωνα με τις ιδέες των εγκληματολόγων του 19 ου αιώνα και του τότε Γενικού Επιθεωρητή των φυλακών Eduard Ducpetiaux ( ). Σήμερα η φυλακή είναι η μεγαλύτερη του Βελγίου και η περιοχή στην οποία βρίσκεται θεωρείται κέντρο καλλιτεχνικής και φοιτητικής ζωής και η περιοχή ιδιαίτερα ακριβή. 2) Είσοδος στην φυλακή Η κύρια είσοδος της φυλακής είναι μία παραδοσιακή, μεσαιωνική, βαριά ξύλινη πόρτα. Εξωτερικά της Απόψεις της κυρίας εισόδου εισόδου υπάρχει κουδούνι και κάμερα παρακολούθησης στο πάνω δεξί μέρος. Δεν υπάρχει χώρος αναμονής επισκεπτών. Η πύλη ανοίγει με έναν σύρτη από το εσωτερικό. Μόλις εισέλθεις από την πύλη αμέσως δεξιά είναι η είσοδος των επισκεπτών και των συγγενών των κρατουμένων, όπου υπάρχει γραφείο με άθραυστο τζάμι με τον υπάλληλο του επισκεπτηρίου. Ο υπάλληλος ανοίγει την πόρτα εισόδου των επισκεπτών εσωτερικά με ηλεκτρονικό τρόπο και δεν έρχεται σε άμεση επαφή με τον επισκέπτη, καθώς υπάρχει παράθυρο με εγκοπές για την συνομιλία και μία σχισμή για την ταυτότητα και τα νομιμοποιητικά έγγραφα. Όλες οι καταχωρήσεις και ο αριθμός εισόδου στον επισκέπτη δίνονται μέσω υπολογιστή από τον ίδιο υπάλληλο. Αριστερά της κυρίας εισόδου και ενώ βρίσκεσαι μέσα στον προθάλαμο αναμονής εισέρχεται το προσωπικό της φυλακής. Και εδώ υπάρχει υπάλληλος που καταγράφει τις ώρες εισόδου και εξόδου του προσωπικού, υπάρχει χώρος αναμονής και χώρος όπου το προσωπικό μπορεί να κλειδώσει σε ατομικό κουτί με δικό του κλειδί τα προσωπικά του αντικείμενα. Απαγορεύονται για το προσωπικό όπως και για τους επισκέπτες κινητά τηλέφωνα και φωτογραφικές μηχανές. Αξίζει να σημειωθεί ότι υπάρχει μηχάνημα πύλη ανίχνευσης μεταλλικών αντικειμένων, αντίστοιχο με αυτό των αεροδρομίων. Το ίδιο υπάρχει και στην είσοδο των επισκεπτών. Αμέσως μετά την καταγραφή των στοιχείων μας και την παρακράτηση των ταυτοτήτων μας έγινε και επιφανειακός σωματικός έλεγχος από υπάλληλο. Μετά τον έλεγχο και οι δύο είσοδοι οδηγούν σε ένα μικρό προαύλιο και από εκεί σε αίθουσα αναμονής για επισκέπτες. 3) Είσοδος στο εσωτερικό της φυλακής Μετά την υποχρεωτική μικρή αναμονή τους επισκέπτες τους παραλαμβάνει υπάλληλος και τους οδηγεί στην αίθουσα επισκεπτηρίων. Εμείς οδηγηθήκαμε από τον υπεύθυνο βάρδιας προς το εσωτερικό της φυλακής προκειμένου να μας ξεναγήσει στους χώρους του καταστήματος. Ακολουθεί πόρτα και κιγκλίδα ελέγχου με υπάλληλο που την ελέγχει εσωτερικά με κλειδί και με κουμπί (αυτόματη). Να σημειωθεί ότι ενώ υπήρχε ο υπεύθυνος βάρδιας που μας συνόδευε, καμία πόρτα ή κιγκλίδα δεν μπορούσαμε να περάσουμε αν δεν επιδεικνύαμε την ειδική άδεια από τον Διευθυντή του καταστήματος. Πρώτα συναντάς τα γραφεία ακροάσεων των δικηγόρων. Κάθε κρατούμενος μπορεί να συναντήσει και να συνομιλήσει με τον συνήγορό του σε συγκεκριμένες ώρες καθημερινά. Στο γραφείο όπου συναντάται ο δικηγόρος με τον κρατούμενο απαγορεύεται να βρίσκεται κάποιος άλλος μέσα, ακόμα και το προσωπικό εκτός και αν το ζητήσει κάποιος από τους δύο. Ο υπάλληλος όμως μπορεί να παρακολουθεί εξωτερικά από την πόρτα, από το παραθυράκι που υπάρχει, χωρίς όμως να ακούει την συνομιλία. Αμέσως μετά το τέλος της συνάντησης ο υπάλληλος διενεργεί επιφανειακό σωματικό έλεγχο στον κρατούμενο, παρουσία του δικηγόρου και μετά ο συνήγορος μπορεί να αποχωρήσει. Μόλις αποχωρήσει, ο κρατούμενος οδηγείται σε ξεχωριστό δωμάτιο έρευνας όπου του γίνεται επιπλέον ενδελεχής έρευνα. Όλοι οι κοινόχρηστοι χώροι της φυλακής παρακολουθούνται από ένα κλειστό κύκλωμα παρακολούθησης, το οποίο βρίσκεται στο κέντρο ακριβώς (control room), όπου βιντεοσκοπούνται και καταγράφονται όλες οι κινήσεις, ακόμα και μέσα στην πτέρυγα. 4) Γραφεία Διοίκησης και επιστημονικού προσωπικού Μετά τα γραφεία επισκεπτηρίων ακολουθούν τα γραφεία της διοίκησης και επιστημονικού προσωπικού. Τα γραφεία της διοίκησης είναι μεγάλα και έχουν έως 6 θέσεις εργασίας το κάθε ένα. Τα γραφεία των ψυχολόγων, των εγκληματολόγων, των κοινωνικών λειτουργών έχουν παραθυράκι όπου υπάλληλος είναι υποχρεωμένος να ελέγχει όταν βρίσκεται κρατούμενος μέσα στο γραφείο. Να σημειωθεί ότι οι συναντήσεις των κρατουμένων με το επιστημονικό προσωπικό συνήθως δεν γίνονται στα γραφεία τους, αλλά σε αίθουσα ακροάσεων που βρίσκεται πλησίον της πτέρυγας όπου κρατούνται. 5) Πτέρυγες κρατουμένων Η φυλακή δέχεται αποκλειστικά και μόνο υποδίκους κρατουμένους, στους οποίους έχει προηγηθεί κράτηση τουλάχιστον 3 μηνών στην φυλακή Forest του Βελγίου. Στην φυλακή υπάρχουν πέντε πτέρυγες και κάθε πτέρυγα έχει 2 ορόφους και το ισόγειο. Επαφή των κρατουμένων από πτέρυγα σε πτέρυγα και μεταξύ των ορόφων δεν μπορεί να γίνει. Ο αριθμός των κρατουμένων ανέρχεται στα 500 άτομα και το ποσοστό υπερπλήρωσης της φυλακής είναι 112%. Υπάρχει πτέρυγα νεοεισερχομένων κρατουμένων όπου κρατούνται από 1 έως 3 μήνες υποχρεωτικά όλοι οι νεοεισερχόμενοι και κατόπιν οδηγούνται σε άλλες πτέρυγες αναλόγως της συμπεριφοράς τους και της εργασίας που τυχόν θα κάνουν. Η μία πτέρυγα ανακαινίζονταν πλήρως και ήταν κλειστή. Τα κελιά είναι κατά κύριο λόγο ατομικά, καθώς έτσι προβλέπει η σχετική νομοθεσία. Σε περιπτώσεις υπερπλήρωσης ή λόγω της ανακαίνισης τα κελιά μετατρέπονται ανά δύο ατόμων. Κάθε κελί έχει δικό του μικρό ψυγείο, τηλεόραση μπορεί να νοικιάσει από την υπηρεσία ο κάθε κρατούμενος με 25 ευρώ ανά μήνα, το κρεβάτι είναι ξύλινο, όπως επίσης και η ντουλάπα, τραπέζι, καρέκλα και σερβίτσιο. Όλα τα κελιά έχουν παράθυρα που ανοίγουν επάλληλα για τον αερισμό, άλλα έχουν κάγκελα κάθετα και παράλληλα. Ξεχωριστή τουαλέτα και μπάνια δεν υπάρχουν στα κελιά, υπάρχει μόνο λεκάνη αφόδευσης χωρίς αυτή να χωρίζεται από το υπόλοιπο κελί, χωρίζεται όμως με ένα ξύλινο προστατευτικό. Τα περισσότερα κελιά είναι συντηρημένα, βαμμένα και καθαρά. Σε κάθε πτέρυγα υπάρχουν κοινά μπάνια, όπου οι κρατούμενοι είναι υποχρεωμένοι να κάνουν μπάνιο 2 φορές την εβδομάδα. Επίσης, υπάρχουν 2 καρτοτηλέφωνα σε κάθε πτέρυγα και το ανώτατο όριο επικοινωνίας είναι 5 λεπτά ανά δύο ημέρες. Όλοι οι κρατούμενοι φοράνε γκρι φόρμα υποχρεωτικά όταν βρίσκονται εκτός κελιού, οι εργαζόμενοι κρατούμενοι φοράνε άσπρο χιτώνιο και αυτοί οι οποίοι πηγαίνουν επισκεπτήριο φοράνε πράσινο χιτώνιο. Αξίζει να σημειωθεί ότι τα κελιά σε όλες τις πτέρυγες πλην αυτής των εργαζομένων είναι κλειστά 22 ώρες το 24ωρο και οι ώρες προαυλισμού είναι μόνο δύο. Η πτέρυγα των εργαζομένων είναι ανοιχτή από το πρωί έως τις 20:30. Αξιοσημείωτο είναι ότι και οι κοινόχρηστοι χώροι και τα κελιά είναι ζεστοί λόγω της κεντρικής θέρμανσης που έχουν. 4) Σίτιση κρατουμένων Οι κρατούμενοι μπορούν να επιλέξουν μεταξύ 3 διαφορετικών μενού για φαγητό. Επίσης ο γιατρός Συνέχεια στην 13η σελ.

13 OIONEI KRATOUMENOS 8_Layout 1 23/07/ :37 ΠΜ Page 13 κρατούμενος 13 Επίσκεψη στην Βελγική Φυλακή Saint Gilles Στα πλαίσια της Συνάντησης της Ευρωπαϊκής Συνομοσπονδίας Εργαζομένων Δημοσίου Τομέα στις Βρυξέλλες 11-12/5/2010 European Public Service Unions - Prison Service Meeting Συνέχεια απ την 12η σελ. μπορεί να συστήσει ειδική δίαιτα για τους ασθενείς. Η διανομή του φαγητού γίνεται παρουσία σωφρονιστικών υπαλλήλων ξεχωριστά σε κάθε κελί και όταν η πτέρυγα είναι κλειστή. Το φαγητό δίνεται πρωί, μεσημέρι και βράδυ. Σε όλες τις πτέρυγες λειτουργεί παντοπωλείο όπου οι κρατούμενοι μπορούν να αγοράσουν άλλα είδη διατροφής και προσωπικής φροντίδας. 5) Θρησκευτικά δικαιώματα Οι κρατούμενοι μπορούν να ασκούν τα θρησκευτικά τους δικαιώματα ελεύθερα. Απαγορεύεται αυστηρά ο προσηλυτισμός. Η υπηρεσία διαθέτει ιερείς δικούς της για ορισμένα μόνο δόγματα. Για τα υπόλοιπα έρχονται επισκέπτες ιερείς. 6) Εργασία κρατουμένων Στην συγκεκριμένη φυλακή υπάρχουν 150 θέσεις εργασίας για τους κρατουμένους. Οι θέσεις αυτές αφορούν καθαριστές, μαγείρους, τεχνίτες και αποθηκάριους. Φυσικά και ισχύει η επ αμοιβή εργασία των κρατουμένων. Το ύψος της αμοιβής αρχίζει από τα 0,79 ευρώ ανά ώρα και φτάνει τα 2 ευρώ ανά ώρα αναλόγως της προσφερόμενης εργασίας και είναι για 5, 6 ή 7 φορές την εβδομάδα. Τα χρήματα που δικαιούται ο κρατούμενος πηγαίνουν στον ατομικό του λογαριασμό στην φυλακή και διατίθενται είτε για την ατομικές του ανάγκες είτε για την οικογένειά του. Η επιλογή των κρατουμένων για εργασία γίνεται αποκλειστικά από τον Διευθυντή της φυλακής βάσει των αναφορών που έχουν υποβάλει οι σωφρονιστικοί υπάλληλοι μέσα σε ένα χρονικό διάστημα τουλάχιστον 3 μηνών και βασίζονται στην παρατήρηση της συμπεριφοράς των κρατουμένων. 7) Πειθαρχικά παραπτώματα κρατουμένων Τα συνήθη πειθαρχικά παραπτώματα που υποπίπτουν οι κρατούμενοι έχουν να κάνουν με την εισαγωγή ναρκωτικών ουσιών, την εισαγωγή κινητών τηλεφώνων και τις αψιμαχίες και τους τσακωμούς μεταξύ τους. Σε κάθε περίπτωση ο Διευθυντής του καταστήματος μπορεί να τιμωρήσει με στέρηση επισκέψεων, παραμονή στο πειθαρχείο (το οποίο δεν μας το έδειξαν) με ανώτατο όριο παραμονής σε αυτό εννέα (9) ημέρες. Να σημειωθεί ότι περιστατικά ανάρμοστης και επιθετικής συμπεριφοράς από κρατουμένους σε υπαλλήλους παρατηρούνται πολύ σπάνια. Σε περιπτώσεις βαριών τραυματισμών κρατουμένων από συγκρατουμένους τους ακολουθείται και ποινική διαδικασία από δικαστήριο. 8) Πτέρυγα νοσηλείας Στην συγκεκριμένη φυλακή υπάρχει αίθουσα νοσηλείας για τους κρατουμένους, καθώς επίσης οργανωμένο ιατρείο και χειρουργείο. Ωστόσο βαριά περιστατικά στέλνονται σε δημόσιο νοσοκομείο. Στην αίθουσα νοσηλείας υπάρχει 16 ώρες το 24ωρο γιατρός παρακολούθησης των ασθενών και συγκεκριμένες ώρες της εβδομάδας χειρουργός. Όλο το ιατρικό προσωπικό υπάγεται απευθείας στην υπηρεσία. Δίπλα ακριβώς από την πτέρυγα νοσηλείας υπάρχει ένα μπλε δωμάτιο καθήλωσης των ψυχασθενών, με ένα πακτωμένο κρεβάτι στην μέση όπου με εντολή γιατρού ο ψυχασθενής κρατούμενος δένεται υποχρεωτικά για κάποιο χρονικό διάστημα. 9) Δανειστική Βιβλιοθήκη Εντός του καταστήματος και πάντα κοντά στις πτέρυγες λειτουργεί δανειστική βιβλιοθήκη για τους κρατουμένους με βιβλία σε αρκετές ξένες γλώσσες, καθώς επίσης και cd μουσικής. Υπεύθυνος της βιβλιοθήκης είναι ένας σωφρονιστικός υπάλληλος. 10) Επιτρεπόμενα είδη μέσα στο κελί και στους κοινόχρηστους χώρους Σε κάθε κελί κάθε κρατούμενος μπορεί να έχει τα προσωπικά του ρούχα που τοποθετούνται μόνο στην ντουλάπα, τα φαγητά του που πρέπει να τα βάζει μέσα στο ψυγείο, την τηλεόραση της υπηρεσίας και τα βιβλία του. Απαγορεύονται οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές και φυσικά σύνδεση με το internet. 11) Επισκεπτήρια συγγενών κρατουμένων Κάθε κρατούμενος δικαιούται τρεις φορές την εβδομάδα επισκεπτήριο των συγγενών και των φίλων του ύστερα από σχετική αίτηση που θα κάνει στην υπηρεσία και την άδεια που θα λάβουν οι συγγενείς του. Στα επισκεπτήρια απαγορεύονται τρόφιμα και επιτρέπονται μόνο τα εσώρουχα και ελάχιστα ρούχα. Το τακτικό επισκεπτήριο γίνεται σε δωμάτιο με τραπέζι, παρουσία υπαλλήλου. Σε όλες τις φυλακές του Βελγίου κάθε κρατούμενος μπορεί μία φορά τον μήνα να ζητήσει να έχει επισκεπτήριο ιδιαιτέρως με την σύζυγό του, την φίλη του ή τον φίλο του προκειμένου να έχει σεξουαλική δραστηριότητα. Στην συγκεκριμένη φυλακή υπάρχει ιδιαίτερο δωμάτιο με κρεβάτι για αυτόν ακριβώς τον λόγο. Η διάρκεια αυτού του επισκεπτηρίου δεν μπορεί να υπερβεί τις 2 ώρες και απαιτείται εκτός των άλλων η γραπτή συγκατάθεση της συζύγου ή του διαπιστωμένα νόμιμου φίλου ή φίλης του κρατουμένου. Επιπλέον, μπορεί ο κρατούμενος να χρησιμοποιήσει αυτό το δωμάτιο και για οικογενειακή συνάντηση με μέλη της οικογένειάς του. 12) Εκπαίδευση κρατουμένων Κατά τον 19 ο αιώνα και για αρκετά χρόνια η κύρια φιλοσοφία του Βελγικού σωφρονιστικού συστήματος όπως αυτή εφαρμόστηκε από τον Βέλγο Γενικό Επιθεωρητή φυλακών Eduard Ducpetiaux ( ) ήταν η απομόνωση του κρατουμένου σε ατομικό κελί, ο εγκλεισμός του για αρκετό διάστημα μέσα στο κελί και η προσευχή του στον Θεό προκειμένου να αναλογιστεί ο παραβάτης τα λάθη του και να ζητήσει συγχώρεση. Ίσως εδώ να θεμελιώνεται και η λογική των τόσων πολλών ωρών εγκλεισμού μέσα στο κελί σε συνδυασμό με το μικρό ποσοστό υπερπληθυσμού και της διαφορετικής από άλλες χώρες εγκληματικότητας που αντιμετωπίζει η Βελγική κοινωνία. Ωστόσο, η φιλοσοφία πλέον έχει αλλάξει άρδην. Κύριο μέλημα κατά το διάστημα της κράτησης είναι η διαρκής απασχόληση των κρατουμένων σε δραστηριότητες που έχουν εκπαιδευτικό προσανατολισμό και χωρίς αυτές να συνδέονται με κάποιον ευεργετικό προϋπολογισμό ημερομισθίων και έκτισης της ποινής. Για αυτόν τον λόγο υπάρχουν αρκετά προγράμματα εκπαίδευσης με τεχνικό κυρίως προσανατολισμό και αναλόγως των ικανοτήτων και των δεξιοτήτων του κάθε κρατουμένου που αξιολογούνται συνολικά από τους σωφρονιστικούς υπαλλήλους και το επιστημονικό προσωπικό. Κατ αυτόν τον τρόπο ο κρατούμενος έχει να επιλέξει ανάμεσα στον εγκλεισμό του και ουσιαστικά την απομόνωσή του μέσα στο κελί και τις διάφορες δραστηριότητες που του προσφέρονται από την υπηρεσία. 13) Σωφρονιστικοί Υπάλληλοι Οι σωφρονιστικοί υπάλληλοι, δηλαδή το φυλακτικό προσωπικό της φυλακής είναι 180 άτομα από τους 300 συνολικά υπαλλήλους και αποτελείται και από άνδρες και από γυναίκες (40% γυναίκες, 60% άνδρες). Οι βάρδιες είναι 8ωρες, σε κάθε πτέρυγα υπάρχουν 3 φύλακες και ένας ο υπεύθυνος βάρδιας σε όλη την φυλακή. Η στολή τους είναι ανάλογη με αυτήν της δικιάς μας υπηρεσίας. Σκούρο μπλε παντελόνι, ανοιχτό μπλε πουκάμισο. Ο υπεύθυνος βάρδιας φοράει άσπρο πουκάμισο. Ο δόκιμος υπάλληλος (έως 2 έτη) στα διακριτικά του φέρει ένα αστέρι. Δύο αστέρια ο υπάλληλος που έχει μονιμοποιηθεί και έχει αποκτήσει σχετική εμπειρία και τρία αστέρια ένας υπάλληλος που έχει τουλάχιστον 9 ή 12 χρόνια υπηρεσίας. Ο υπεύθυνος βάρδιας που έχει τουλάχιστον 16 χρόνια υπηρεσίας και ο επικεφαλής των επισκεπτηρίων στα διακριτικά του φέρει 3 αστέρια με μία κάθετη γραμμή. Η στολή είναι υποχρεωτική. Ο ρόλος του σωφρονιστικού υπαλλήλου είναι και εδώ πολλαπλός και κρίνεται ιδιαιτέρως σημαντικός. Οι αναφορές που συντάσσει καθημερινά βάσει των παρατηρήσεων της συμπεριφοράς των κρατουμένων έχουν ιδιαίτερη βαρύτητα στην κρίση του Διευθυντή της φυλακής για την τυχόν εργασία του κρατουμένου, την μεταφορά του σε άλλη πτέρυγα ή την μεταγωγή του. Το είδος της εργασίας κάθε σωφρονιστικού υπαλλήλου, δηλαδή το πόστο της εργασίας του αποφασίζεται από τον υπεύθυνο βάρδιας αναλόγως της εμπειρίας του και των ικανοτήτων του και μπορεί περιοδικά να μεταβάλλεται. Τέλος, σημειώστε ότι δεν υπάρχει διαχωρισμός εσωτερικής φύλαξης με τμήμα ή υπηρεσία εξωτερικής φύλαξης και μάλλον αυτό κατοχυρώνεται ως ελληνική πατέντα. Η φυλακή εξωτερικά και κατά Συνέχεια στην 14η σελ.

14 OIONEI KRATOUMENOS 8_Layout 1 23/07/ :37 ΠΜ Page κρατούμενος Επίσκεψη στην Βελγική Φυλακή Saint Gilles Στα πλαίσια της Συνάντησης της Ευρωπαϊκής Συνομοσπονδίας Εργαζομένων Δημοσίου Τομέα στις Βρυξέλλες 11-12/5/2010 European Public Service Unions - Prison Service Meeting Συνέχεια απ την 13η σελ. μήκος της πέτρινης περίφραξης δεν φυλάσσεται. Υπάρχουν όμως νεκροί και παγιδευμένοι με συναγερμό χώροι ανάμεσα στις πτέρυγες και τα προαύλια και αρκετές κάμερες παρακολούθησης. Συνεπώς, εξωτερική φρουρά δεν υφίσταται και οι μεταγωγές γίνονται από την αστυνομία. 14) Συνταξιοδοτικό καθεστώς σωφρονιστικών υπαλλήλων Ο βασικός μισθός ενός σωφρονιστικού υπαλλήλου στο Βέλγιο με 15 χρόνια υπηρεσίας είναι ευρώ χωρίς να υπολογιστούν σε αυτά οι αμοιβές από την νυχτερινή εργασία του ή οι υπερωρίες. Το κατώτατο όριο συνταξιοδότησης είναι 58 ετών με σύνταξη το 57% των χρηματικών απολαβών του τρέχοντος έτους εργασίας. Συνήθως όμως οι περισσότεροι αποχωρούν στα 65 έτη με πλήρη σύνταξη. 15) Εκπαίδευση υπαλλήλων Η εκπαίδευση των σωφρονιστικών υπαλλήλων είναι προς το παρόν 6μηνη και γίνεται μετά τον διορισμό τους σε κάποια φυλακή. Συνήθως δηλαδή, ο υπάλληλος διορίζεται και τοποθετείται σε κάποιο κατάστημα κράτησης και μετά από χρονικό διάστημα 3 έως 6 μηνών λαμβάνει την 6μηνη εκπαίδευση της Σχολής η οποία υπάγεται στο Υπουργείο Δικαιοσύνης. Η εκπαίδευση έχει και θεωρητικό και πρακτικό χαρακτήρα, αλλά από το συνδικάτο των υπαλλήλων κρίνεται μικρή χρονικά και ύστερα από διαβουλεύσεις του συνδικάτου με το Υπουργείο Δικαιοσύνης έχει αποφασιστεί να γίνει ετήσια. Εκπαιδευτικά σεμινάρια για όλο το προσωπικό γίνονται υποχρεωτικά καθ όλη την σταδιοδρομία των υπαλλήλων. 16) Συμπεράσματα Αναμφίβολα η επίσκεψη στην Βελγική φυλακή Saint Gilles ήταν μία χρήσιμη εμπειρία. Υπάρχουν πολλά πεδία εφαρμογής της φιλοσοφίας και της πρακτικής των Βελγικών φυλακών στην Ελληνική πραγματικότητα. Μία μέθοδος συνειδητοποίησης του αδικήματος από τον κρατούμενο είναι η προσέγγιση του θύτη με το θύμα. Υπάρχουν αρκετές περιπτώσεις όπου οι κοινωνικοί λειτουργοί του καταστήματος φέρνουν σε επαφή τον κρατούμενο που έχει κλέψει ή ληστέψει με τα θύματά του. Έχουν αναφερθεί δε και περιπτώσεις όπου η κοινωνική λειτουργός του καταστήματος έφερε σε άμεση επαφή έναν βιαστή με το παρ ολίγον θύμα του. Ωστόσο τα αποτελέσματα τέτοιων πρακτικών μας αναφέρθηκε ότι δεν έχουν αξιολογηθεί ακόμα. Ιδιαίτερη βαρύτητα όπως προαναφέραμε δίνεται στον σωφρονιστικό υπάλληλο τόσο για την προστασία του κρατουμένου από τους συγκρατουμένους του, όσο και για την περαιτέρω πορεία του μέσα στην φυλακή. Κάθε υπάλληλος παρατηρεί καθημερινά και συνομιλεί με συγκεκριμένους κρατούμενους στην πτέρυγα ή στο επισκεπτήριο ή στην έρευνα όπου εργάζεται και οι αναφορές οι οποίες συντάσσει λαμβάνονται ιδιαίτερα υπόψη από τον Διευθυντή. Σημαντικό είναι επίσης το έργο και η παρέμβαση του επιστημονικού προσωπικού καθώς οι κοινωνικοί λειτουργοί για παράδειγμα εκτός των άλλων προσπαθούν να προσεγγίσουν τις οικογένειες των κρατουμένων, να βρουν εργασία στους κρατουμένους μετά την αποφυλάκισή τους και γενικά να βοηθήσουν τους ίδιους αλλά και τους συγγενείς τους. Η ασφάλεια του καταστήματος φαίνεται να είναι ικανοποιητική, ωστόσο είναι αξιοσημείωτο να αναφέρουμε ότι παρατηρείται το φαινόμενο των αποδράσεων σε ορισμένες μόνο φυλακές. Υπάρχει πλήρης διαχωρισμός μεταξύ υποδίκων και καταδίκων ανά φυλακή, πτέρυγα νεοεισερχομένων, πλήρης και αυστηρός διαχωρισμός μεταξύ κρατουμένων που εισέρχονται για πρώτη φορά φυλακή με αυτούς που έχουν εκτίσει και στο παρελθόν κάποια ποινή, θάλαμος νοσηλείας και οργανωμένο ιατρείο, όπως και χειρουργείο και φυσικά απόλυτος διαχωρισμός των κρατουμένων ανάλογα με την εθνικότητα. Αυτά είναι πεδία εφαρμογής και για τις ελληνικές φυλακές και το δικό μας σωφρονιστικό σύστημα. Οι εγκαταστάσεις και οι υποδομές είναι σε ικανοποιητικό επίπεδο, η σίτιση των κρατουμένων καλή και οι συνθήκες εργασίας και υγιεινής του προσωπικού άνετες και αποδεκτές από το ίδιο. Ιδιαίτερη μνεία πρέπει να γίνει στον θεσμό της επ αμοιβή εργασίας των κρατουμένων καθώς αυτός ισχύει σχεδόν σε όλες τις Ευρωπαϊκές χώρες εξαιρουμένης της Ελλάδας. Τέλος, να μην λησμονηθεί ότι ο χάρτης της εγκληματικότητας στο Βέλγιο είναι αρκετά διαφορετικός από αυτόν της Ελλάδας και άλλων χωρών εισροής λαθρομεταναστών με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τις φυλακές. Κορυδαλλός, 25 Μάη 2010 Σπύρος Καρακίτσος, Γ. Γραμματέας Ο.Σ.Υ.Ε Βασίλης Μπισμπίκης, Γ. Γραμματέας Σ.Υ. Ε.Κ.Κ.Ν.Α Επανοδεύοντας τους αποφυλακισμένους... Φωτεινής Μηλιώνη Δ.Ν., Δ/ντριας Επανόδου, επιστ. συνερ. Νομικής Αθηνών Τ ο μεγάλο στοίχημα του σωφρονιστικού συστήματος είναι η χάραξη μιας άλλης πορείας ζωής σε όσους βρέθηκαν στον κύκλο της τροχιάς του. Είναι αλήθεια ότι έως σήμερα στην Ελλάδα η πορεία ζωής όσων δοκίμασαν τον εγκλεισμό διέγραφε μια κυκλική πορεία με αλλεπάλληλους σταθμούς και στάσεις στο ίδιο σημείο: τη φυλακή. Σήμερα η πορεία αυτή δεν είναι μονόδρομος, έχει εναλλακτική λύση για τους αποφυλακισμένους. Η Επάνοδος ΝΠΙΔ που εποπτεύεται από το Υπουργείο Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων αποτελεί θεσμικό εργαλείο χάραξης της πολιτικής για τη μετασωφρονιστική μέριμνα στην Ελλάδα. Είναι γεγονός ότι ο θεσμός αυτός άργησε στη χώρα μας πολλές δεκαετίες. Όμως, ας ελπίσουμε ότι θα καλύψει με γοργά βήματα τον χαμένο χρόνο. Κυρίως, βέβαια, η Επάνοδος προσπαθεί να ξαναχαράξει μαζί με τον αποφυλακισμένο τη ζωή του μετά τη φυλακή. Με μια σειρά προβλέψεων (παροχή προσωρινής στέγης σε ξενοδοχεία, τηλεκάρτες και εισιτήρια) αλλά κυρίως με την υποστήριξη και τη συμβουλευτική διαδικασία επανοδεύει τον αποφυλακισμένο σε άλλες πορείες ζωής. Η Επάνοδος στη διετή θητεία της- έχει δεχθεί 500 περίπου αποφυλακισμένους, είτε αυτοπροσώπως είτε τηλεφωνικά. Έχει υποστηρίξει τους περισσότερους από αυτούς παρέχοντάς τους πολύτιμη ενημέρωση, ψυχοκοινωνική υποστήριξη, συμβουλευτική της απασχόλησης και διασύνδεση με άλλους φορείς και υπηρεσίες. Επίσης διαθέτει και ενθαρρύνει ένα δίκτυο φορέων και υπηρεσιών (δημόσιου και ιδιωτικού χαρακτήρα) προκειμένου να εξασφαλιστούν οι καλύτερες και αποτελεσματικότερες προϋποθέσεις για την επανένταξη των αποφυλακισμένων (περισσότερα σε org.gr). Σε αυτό το στοίχημα για την επανένταξη των αποφυλακισμένων η Επάνοδος δεν είναι μόνη. Οι υπάλληλοι και τα στελέχη των φυλακών που, ούτως ή άλλως, είναι αφιερωμένα στο δύσκολο έργο τους και πολλές φορές έχουν άτυπα και αθόρυβα υποστηρίξει κρατούμενους ώστε να αλλάξουν τη ρότα της ζωής τους, αποτελούν σημαντικούς συνοδοιπόρους στον αγώνα ζωής για τη μείωση της υποτροπής. Μόνο που τώρα στην ανηφορική και με πολλά εμπόδια πορεία μπορούν να «επανοδεύσουν» τον κρατούμενο με συμπαραστάτη την Επάνοδο. Μακάρι αυτή η κοινή και δημιουργική συμπόρευση να συμβάλει στην επάνοδο των αποφυλακισμένων.

15 OIONEI KRATOUMENOS 8_Layout 1 23/07/ :37 ΠΜ Page 15 κρατούμενος 15 Ένα συμβολικό μήνυμα από το σύμβολο της συμπρωτεύουσας Νίκος Βαρβατάκος Σωφρονιστικός Υπάλληλος - Μεταφραστής Π ριν από ένα μήνα περίπου βρέθηκα με τη σύζυγο και σύντροφο της ζωής μου στη συμπρωτεύουσα, συμμετέχοντας ως απλός παρατηρητής στο 36 ο Συνέδριο της Ομοσπονδίας μας. Μη έχοντας επισκεφτεί άλλη φορά αυτήν την πανέμορφη και ολοζώντανη πόλη, σκέφτηκα ότι δεν θα έπρεπε να φύγουμε χωρίς πρώτα να δούμε το φημισμένο της σύμβολο, τον Λευκό Πύργο. Τον επισκεφτήκαμε, λοιπόν, τον πλησιάσαμε, τον φωτογραφήσαμε και παρατηρήσαμε την αρχιτεκτονική του. Το βλέμμα μας περιπλανήθηκε στη λεωφόρο Νίκης, στον Θερμαϊκό και στον φοιτητόκοσμο που σουλατσάριζε και ραχάτευε, συζητώντας, γελώντας και φλερτάροντας... Όλα γύρω από τον Λευκό Πύργο ήταν όπως τα περιμέναμε, όπως τα είχαμε ακούσει, όπως τα είχαμε δει σε φωτογραφίες. Όλα; Όχι ακριβώς. Υπήρχε κάτι που αγνοούσα γι αυτό το μνημείο κάτι που ανακάλυψα διαβάζοντας τις πληροφορίες ακριβώς μπροστά στην είσοδό του, ερεύνησα περαιτέρω, διασταύρωσα με άλλες πηγές και, τελικά, αποδέχτηκα κάτι που έχει μεγάλη συμβολική σημασία για τον επαγγελματικό μας κλάδο, τους κρατουμένους, τον εν γένει χώρο των φυλακών και τη σωφρονιστική μεταρρύθμιση κάτι που, εντέλει, αποτελεί ένα διαχρονικό μήνυμα. Αυτό το κάτι είναι η ίδια η ιστορία του 19 ου αιώνα του Λευκού Πύργου. Ο Πύργος αυτός, λοιπόν, μέχρι το 1826 χρησίμευσε, κατά κύριο λόγο, σαν φρούριο και χώρος διαμονής του μεγαλύτερου μέρους της εκεί φρουράς των Γενιτσάρων, από αυτούς, δε, πήρε και την ονομασία «Πύργος των Γενιτσάρων», την οποία και κράτησε μέχρι το προαναφερθέν έτος. Τότε, στις 16 Ιουνίου 1826, οι Γενίτσαροι εξοντώθηκαν μέσα στον Πύργο από τον τότε Σουλτάνο και, εξαιτίας αυτού του γεγονότος, ο Πύργος μετονομάστηκε σε «Πύργο του Αίματος» (ή Κανλί Κουλέ, από τα τουρκικά). Έκτοτε χρησιμοποιήθηκε ως φυλακή βαρυποινιτών και μελλοθανάτων και, επίσης, ως τόπος εκτελέσεων. Οι εκτελέσεις αυτές, που είχαν ως αποτέλεσμα να βάφονται οι τοίχοι του με αίμα, συνετέλεσαν στο να διατηρηθεί η ονομασία «Πύργος του Αίματος» - η οποία, όπως προανέφερα, ανάγεται αρχικώς στην εκεί μαζική εκτέλεση των Γενιτσάρων, το Η ονομασία του αυτή διατηρήθηκε καθ όλη σχεδόν τη διάρκεια του 19 ου αιώνα, μέχρι που αντικαταστάθηκε βαθμιαία από τη σημερινή ονομασία «Λευκός Πύργος». Πού οφείλεται η ονομασία αυτή; Οφείλεται στο ότι τον άσπρισε (ασβέστωσε) ένας εβραίος κρατούμενος ονόματι Νατάν Γκιντιλί (Nathan Guidili) με αντάλλαγμα την απελευθέρωσή του, το Εικάζεται, μάλιστα, ότι ένας από τους λόγους αυτού του ασπρίσματος ήταν η συνειρμική αποσύνδεση του Πύργου από το αιματηρό του παρελθόν, ενόψει και της χρήσης του Επταπυργίου (Γεντί Κουλέ) ως μόνης φυλακής της Θεσσαλονίκης κάτι αρκετά πιθανό, δεδομένου ότι η έναρξη χρήσης του Γεντί Κουλέ ως φυλακής τοποθετείται χρονικά στα τέλη του 19 ου αιώνα, εποχή που ασβεστώθηκε ο Πύργος (1891) και άρχισε να προσλαμβάνει βαθμιαία την ονομασία «Λευκός». Τι είδους ανάγνωση επιδέχονται όλα αυτά; Ποια είναι η σημασία τους για μας, σήμερα; Το αβίαστο συμπέρασμα, που προκύπτει από το απλό ιστορικό γεγονός της ασβέστωσης και της συνακόλουθης ονοματοδοσίας του Πύργου, είναι ότι οι φυλακές αποτελούν οργανικά μέρη της κοινωνίας και της ιστορίας. Ο χρόνος δεν σταματάει στο κατώφλι τους αντιθέτως, σημαντικές ιστορικές περίοδοι μπορεί να εγκαινιασθούν από γεγονότα ορόσημα τα οποία συνδέονται με κάποια φυλακή ή με κάποιο γενικότερο μέσο διαχωρισμού και περιορισμού όπως ήταν ο ρόλος που έπαιξε η Βαστίλλη για τη Γαλλική Επανάσταση και το Τείχος του Βερολίνου για την πτώση του υπαρκτού σοσιαλισμού και το τέλος του γεωπολιτικά διπολικού, έως τότε, κόσμου. Εν προκειμένω, παρατηρεί κανείς ότι μια φυλακή (με αιματηρό, μάλιστα, παρελθόν) μετατρέπεται στο κύριο σύμβολο της συμπρωτεύουσας Θεσσαλονίκης. Και όχι μόνο αυτό: η ονομασία αυτού του συμβόλου οφείλεται στην παραγωγική εργασία ενός κρατουμένου ο οποίος, μάλιστα, κέρδισε την ελευθερία του και έμεινε στην ιστορία γι αυτό του το έργο! Να είναι, άραγε, αυτό για μας σήμερα ένα μήνυμα που τονίζει την αξία της παραγωγικής εργασίας των κρατουμένων; Μήπως (προχωρώντας λίγο παραπέρα) είναι ένα αλληγορικό μήνυμα για την αξία της δημιουργίας, ως μέσου ελευθερίας και επικράτησης επί της λήθης, της αφάνειας και τελικά του ίδιου του θανάτου; Ίσως ναι. Αν, πάντως, διανθίσει κανείς την ιστορική διάσταση του Λευκού Πύργου με λίγη φαντασία, μπορεί να δει σ αυτή τη διάσταση μια αλληγορία εξαγνισμού: ο Πύργος, αρχικώς, ήταν αιματοβαμμένος, ήταν ο «Πύργος του Αίματος» και, χάρη στην εργασία του καταδίκου Νατάν Γκιντιλί, ασβεστώθηκε, λευκάνθηκε, αλληγορικά εξαγνίστηκε. Ο κατάδικος αφέθηκε ελεύθερος και η απελευθέρωσή του οφείλεται σε αυτήν την εξαγνιστική του νίκη επί του αίματος, την οποία πέτυχε με τη δημιουργική του πράξη. Το αίμα έπαψε να ρέει και τα ίχνη του σβήστηκαν. Ο Πύργος του Αίματος έγινε ένας Λευκός Πύργος και έτσι επικράτησε παγκοσμίως, μέχρι σήμερα. Αυτό είναι και το βαθύτερο, συμβολικό μήνυμα του Λευκού Πύργου: η δημιουργική πράξη ως νίκη επί της βίας και του αίματος και ως μέσο αληθινής ελευθερίας και εξαγνισμού. Στους πολυποίκιλους «Πύργους του Αίματος» της σημερινής εποχής, μιας εποχής που η ανθρώπινη ζωή απαξιώνεται όλο και περισσότερο και που η διαχωριστική γραμμή μεταξύ ελευθερίας και ανελευθερίας γίνεται όλο και πιο δυσδιάκριτη, το συμβολικό αυτό μήνυμα μας εμπνέει και μας ανοίγει νέες ατραπούς σκέψης και δράσης... Ατραποί που διέρχονται και μέσα από τον χώρο των φυλακών και της μεταχείρισης των κρατουμένων. Πηγές (λεπτομερές άρθρο των Abravanel & Mayor Rishon με τίτλο «Η προέλευση του Λευκού Πύργου») Βικιπαίδεια ( λήμμα «Λευκός Πύργος») essaloniki) d=859 (διαδικτυακός τόπος Υπουργείου Πολιτισμού, άρθρο Δ. Ναλπάντη - αρχαιολόγου, με θέμα τον Λευκό Πύργο).

16 OIONEI KRATOUMENOS 8_Layout 1 23/07/ :37 ΠΜ Page κρατούμενος Μάθε παιδί μου γράμματα... Βασίλης Γιαϊτσίδης Σωφ/κός υπάλληλος ΕΚΚΝΑ Ο τίτλος ανήκει σε μια από τις αγαπημένες μου ταινίες του ελληνικού κινηματογράφου. Ο αγώνας ενός φοιτητή να πάρει το πτυχίο του, να μπορέσει να δουλέψει και να είναι υπερήφανος γι αυτά που έχει καταφέρει στη ζωή του σε μια δύσκολη εποχή. Μα καλά, θα μου πείτε που στέκει όλο αυτό; Πήρα το θάρρος να γράψω ένα άρθρο στην εφημερίδα της φυλακής στην οποία υπηρετώ για ένα σοβαρό για εμένα λόγο. Διαβάζω κατά καιρούς ή ακόμη παρακολουθώ στην τηλεόραση απαξιωτικά σχόλια για εμάς τους σωφρονιστικούς υπαλλήλους από διάφορα άτομα. Δημοσιογράφους, αναρχικούς, ιδεολόγους, διανοούμενους, πωλητές πνεύματος. Άτομα τα οποία καταφέρονται εναντίον μας χωρίς να μας γνωρίζουν σαν οντότητες ή ακόμη χωρίς να ξέρουν ποια είναι η δουλειά μας. Επικριτικά και απαξιωτικά σχόλια για τον κλάδο μας και για τους ίδιους σαν προσωπικότητες. Μας χαρακτηρίζουν διεφθαρμένους, λαμόγια, απατεώνες, σκοτεινά υποκείμενα. Μπορεί μερικούς να μην τους αγγίζει, εμένα προσωπικά με ενοχλεί. Πολλοί νέοι συνάδελφοι, γιατί ανήκω σε αυτούς, συμπληρώνοντας πριν από πολλά χρόνια τα μηχανογραφικά μας, δώσαμε πανελλήνιες και κριθήκαμε μεταξύ των συμμαθητών μας. Κάποιοι καταφέραμε και εισαχθήκαμε σε σχολές των ΑΕΙ ή των ΤΕΙ. Χαρά που κάναμε εμείς οι ίδιοι προσωπικά αλλά και περηφάνια από τους γονείς που τα παιδιά τους κατάφεραν να μπουν στην τριτοβάθμια εκπαίδευση! Τελείωσαν οι σπουδές και μετά βγήκαμε στον στίβο της ζωής ψάχνοντας για μια «καλή» δουλειά, όπως λέγανε οι παλιοί. Είχαμε τα απαραίτητα εφόδια. Πτυχία, ξένες γλώσσες, υπολογιστές Δυσκολίες πολλές και οι περισσότερες πόρτες δυστυχώς κλειστές. Κάποιοι επέλεξαν να συμπληρώσουν τα χαρτιά τους σε μια προκήρυξη του Υπουργείου Δικαιοσύνης στην οποία ζητούσε άτομα για τη στελέχωση της Σωφρονιστικής Υπηρεσίας. «Σπούδασες για να πας να δουλέψεις σε φυλακές; Τόσα χρόνια σπουδών και τα πετάς χαμένα;» μου είπαν φίλοι, όταν έμαθαν ότι είχα στείλει τα χαρτιά μου. Έχω μάθει από τους γονείς μου ότι η δουλειά δεν είναι ντροπή. Όποια και να είναι αυτή. Ντροπή για μένα είναι η τεμπελιά και το σύνδρομο του τζίτζικα από το γνωστό σε όλους παραμύθι του Αισώπου. Ντροπή είναι να περιμένεις από τους άλλους να σου τα προσφέρουν όλα έτοιμα. Θέλω να δώσω μια απάντηση σε όλους αυτούς που μας κατηγορούν ότι είμαστε ανθρωποφύλακες, βυρσοδέψες, εκδορείς και βασανιστές. Σε αυτούς που στάζουν χολή όταν αναφέρονται στο επάγγελμά μας και στους σωφρονιστικούς σαν άτομα. Κύριοι δεν είμαστε τα παιδιά ενός κατώτερου Θεού, ούτε αποπαίδια της ζωής. Δεν είμαστε χαμηλής νοημοσύνης άτομα ή άτομα που μας διεγείρει η εξουσία. Δεν είμαστε εμείς φυσικοί υπεύθυνοι γιατί κάποιοι μπήκανε φυλακή. Είμαστε σπουδαγμένοι με πτυχία και επιλέξαμε ή αναγκαστήκαμε να κάνουμε αυτή τη δουλειά για τον α ή β προσωπικό λόγο. Κάνουμε μια δουλειά την οποία λίγοι θα μπορούσαν να κάνουν, κάτω από δύσκολες και αντίξοες συνθήκες και για εμάς αλλά και για τους εγκλείστους. Μια δουλειά την οποία μόλις ακούνε κάποιοι, μας αντιμετωπίζουν σαν να είμαστε λεπροί και είναι έτοιμοι να μας στείλουν στη δική μας Σπιναλόγκα. Εγώ, προσωπικά, είμαι υπερήφανος για τη δουλειά μου ακόμη και αν με κατηγορούν άτομα τα οποία δεν έχουν μοχθήσει και δεν έχουν ιδρώσει στη ζωή τους για να κερδίσουν κάτι καλύτερο. Σε όλους εσάς που μας κατηγορείτε, σας προτείνω να συνεχίσετε «να πετάτε τον χαρταετό» σας και αφήστε εμάς να κάνουμε τη δουλειά μας όσο καλά μπορούμε να την κάνουμε. Άλλωστε από τα λάθη μας μαθαίνουμε κι εμείς και προσπαθούμε να γίνουμε καλύτεροι. Τα δικά σας τα παιδιά μην τα στείλετε να δουλέψουν στις φυλακές. Έτσι κι αλλιώς, έχουνε βρει εσάς «χορηγούς» και θα μπορέσουν να επιβιώσουν στη ζωή χωρίς κόπο και ιδρώτα ΟΥΦ!!! Μόλις μπήκα σπίτι. Ήμουν στον Μιχαλάκη με την Αντιγόνη (έπαιζαν επιτραπέζιο). Καλό μου έκανε. Άλλη διάθεση. Ευτυχώς που είχα βγάλει το μεσημέρι τη μουσούδα βόλτα, γιατί έπιασε βροχή. Ζεσταίνομαι. Θα σηκωθώ στις 6.00 για να κάνω το μπανάκι μου, να πιω λίγο καφέ και να έρθω. Η διαδρομή δεν με χαλάει, ακόμα και όταν στρίβω στο στενό (δεν θυμάμαι το όνομα) και πλησιάζω. Παρκάρω πάντα σε συγκεκριμένο σημείο. Διασχίζω όλο τον τοίχο για να φτάσω στην είσοδο. Πάντα τον κοιτάω. Και κάθε φορά κολλάω στα συρματοπλέγματα χωρίς λόγο. Κλασικά, περνάω μπροστά από το περιπολικό όπου αράζουν αστυνομικοί και μιλάνε. Την τελευταία φορά που ήρθα είχε και κάποιους άλλους με χακί στολές και όπλα. Αργότερα κατάλαβα γιατί ήταν εκεί (παρατηρητικότητα). Όταν έρχεται ή φεύγει κλούβα. Φτάνω στο σημείο. Πρώτα περνάω μια σιδερένια πόρτα και στη συνέχεια χτυπάω κουδούνι, όπου μου ανοίγει ο αστυνομικός που κάθεται στο γραφείο. «Καλημέρα, είμαι για το επισκεπτήριο». «Ποια πτέρυγα;» «ΣΤ». «Ορίστε». «Ευχαριστώ». Και βγαίνω (σύντομες διαδικασίες) (ξέχασα να πω ότι μου δίνει νούμερο). Μετά πάω ακριβώς δίπλα έξω, όπου υπάρχει ένα στέγαστρο με παγκάκια κι εκεί είναι όλος ο κόσμος που περιμένει. Διασχίζω τον κόσμο και πάω στην ουρά όπου υπάρχει ένα γκισέ και περιμένω να φτάσει η σειρά μου. Εκεί μιλάς με τον ευγενέστατο υπάλληλο μέσα από ένα παράθυρο με κάγκελα. Σε ρωτάει το όνομα του κρατούμενου, δίνεις ταυτότητα και τέλος η διαδικασία. Μετά, υπάρχει η αναμονή. Εκεί βρίσκω χρόνο και χαζεύω τους γύρω μου. Αν βρω θέση, κάθομαι. Το πρώτο πράγμα που μου έκανε εντύπωση είναι ότι ακριβώς απέναντι από τις φυλακές έχει σχολείο. Από τη μία πλευρά του δρόμου είναι η ελευθερία, η ανεμελιά, η μάθηση, τα εφόδια για να προχωρήσουν τα παιδιά και να πραγματοποιήσουν τα όνειρά τους και από την άλλη ο εγκλεισμός, η θλίψη, η τιμωρία, η «συμμόρφωση». ΧΑΧΑ! «Η μόρφωση και η συμμόρφωση». ΤΙ ΤΡΑΓΙΚΟ!! Τραγικό, γιατί ποτέ δεν ξέρεις σε ποια πλευρά του δρόμου θα καταλήξεις στο μέλλον. Έπειτα παρατηρώ τους ανθρώπους. Βλέπεις τα πάντα. Κάθε καρυδιάς καρύδι, που λένε. Πρόσωπα που ασχέτως της ηλικίας έχουν ένα κοινό πράγμα στην έκφρασή τους. «ΘΛΙΨΗ». Μελαγχολικά μάτια, αγωνία και κούραση. Τους πρωτάρηδες τους καταλαβαίνεις αμέσως. Είναι χαμένοι, δεν ξέρουν πού να πάνε. Πάντα όμως βρίσκονται κάποιοι που τους βοηθούν. Τις πρώτες φορές που είχα έρθει, «Ματιά απ έξω» Σκαλιέρη Σταματία μου έκανε εντύπωση που κανείς δεν ρωτάει τον άλλο το παραμικρό. Το μόνο που θ ακούσεις είναι «εσείς για ποια πτέρυγα είστε;» και αυτό για λόγους διαδικαστικούς. Η Α και η ΣΤ προηγούνται. Μάνες, αδέρφια, πατέρες, γυναίκες, παιδιά. Αυτό είναι το πιο θλιβερό για μένα. Τα πιο τραγικά πρόσωπα είναι οι ΜΑΝΕΣ. Για τις μάνες, ο χειρότερος εγκληματίας είναι και παραμένει το παιδί τους. Πάντα συγχωρούν, πάντα είναι εκεί! Πάντα περιμένουν, δεν ξέρω για πόσο. Αλλά κάθε φορά είναι εκεί. Αμέσως μετά είναι τα παιδιά. Βλέπεις μικρά παιδάκια, πάντα περιποιημένα. Το Μ. Σάββατο ήταν 2 αγοράκια, το πολύ 4 χρόνων. Τι γλυκά θεέ μου! Φόραγαν όμορφα καθαρά ρούχα, μέχρι και ζελέ είχαν βάλει στο μαλλί τους. Έπαιζαν, ήταν στον δικό τους κόσμο. Βέβαια, αυτό είναι σχετικό. Ο Γιώργος, ο γιατρός μου, μου έλεγε ότι τα παιδιά μέχρι την ηλικία των 2 που δεν μιλάνε, έχουν μόνο εικόνες. Και αυτές οι εικόνες μπορεί και να επηρεάσουν τη διαμόρφωση του χαρακτήρα τους. Και αναρωτιέμαι, τι θα έχουν πει άραγε σε αυτά τα μικρά; Τέσπα. Όταν, λοιπόν, τελειώσει η διαδικασία με τα νούμερα και κλείσει ο γκισές, έρχεται μετά από 2 λεπτά ο φύλακας, ανοίγει μια μεταλλική πόρτα, κρατάει τις ταυτότητες και φωνάζει ονόματα. Περνάμε μέσα, διασχίζουμε έναν διάδρομο όπου εκεί είναι το πιο αστείο. Βρίσκεται ένα μηχάνημα κλειστό όπου έχει μια ταμπέλα πάνω που γράφει ότι ανιχνεύει τα πάντα, ακόμα και αν έχεις πάρει ναρκωτικές ουσίες. Μα για πόσο μαλάκες μας περνάνε! Έπειτα στρίβω δεξιά και μπαίνω στο κτήριο και τρέχω για τηλέφωνο. Αφού τελειώσει το επισκεπτήριο, βγαίνω ακριβώς από κει που μπήκα, παίρνω την ταυτότητά μου και προχωράω χωρίς να κοιτάω δεξιά κι αριστερά. Απλά φεύγω. Η διαδικασία, παρ όλο που δεν είναι «κάπως ψυχοφθόρα» (και θα σου πω γιατί), πάντα μόλις περνάω την πόρτα για να έρθω να σε βρω, κάθε μα κάθε φορά με πιάνει ένα σφύξιμο και θέλω να κλάψω. Αναφερόμενη στο παραπάνω θέλω να σου πω ότι στη ΓΑΔΑ μου ήταν πιο δύσκολο. Γιατί εκεί έβλεπα κόσμο με χειροπέδες, έβλεπα άσχημες καταστάσεις, ενώ τώρα είναι όλα μηχανικά μέσα μου. Θέλω να σου πω και άλλα πολλά για την ώρα της αναμονής αλλά είσαι ένα 130. Θα έχει και συνέχεια, πάντως. Προς το παρόν, αυτό που εγώ αντιλαμβάνομαι είναι ότι ο δρόμος, τα κτήρια, ο τοίχος, τα συρματοπλέγματα, τα ξεχνάς με το που στρίβεις το φανάρι. Αλλά τα πρόσωπα ΠΟΤΕ.

Χριστίνα Μυλωνά Α.Μ Επιβλέπων καθηγητής : κ. Διονύσιος Κόκκινος Τμήμα: Βιβλιοθηκονομίας και Συστημάτων Πληροφόρησης, ΤΕΙ Αθήνας

Χριστίνα Μυλωνά Α.Μ Επιβλέπων καθηγητής : κ. Διονύσιος Κόκκινος Τμήμα: Βιβλιοθηκονομίας και Συστημάτων Πληροφόρησης, ΤΕΙ Αθήνας Χριστίνα Μυλωνά Α.Μ2003 Επιβλέπων καθηγητής : κ. Διονύσιος Κόκκινος Τμήμα: Βιβλιοθηκονομίας και Συστημάτων Πληροφόρησης, ΤΕΙ Αθήνας Στόχοι εργασίας Βασικός στόχος είναι να δούμε κατά πόσο οι έγκλειστοι

Διαβάστε περισσότερα

Δίκαιο των Ανηλίκων. Ενότητα 9: Ιδιαιτερότητες της σωφρονιστικής μεταχείρισης των νεαρών δραστών

Δίκαιο των Ανηλίκων. Ενότητα 9: Ιδιαιτερότητες της σωφρονιστικής μεταχείρισης των νεαρών δραστών ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 9: Ιδιαιτερότητες της σωφρονιστικής μεταχείρισης των νεαρών δραστών Αγγελική Γ. Πιτσελά, Αν. Καθηγήτρια Εγκληματολογίας - Σωφρονιστικής

Διαβάστε περισσότερα

ΟΛΟΗΜΕΡΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΔΙΑΚΟΓΕΩΡΓΙΟΥ ΑΡΧΟΝΤΟΥΛΑ ΣΧΟΛΙΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ 2 ΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΕΡΦΕΡΕΙΑΣ ΣΑΜΟΥ

ΟΛΟΗΜΕΡΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΔΙΑΚΟΓΕΩΡΓΙΟΥ ΑΡΧΟΝΤΟΥΛΑ ΣΧΟΛΙΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ 2 ΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΕΡΦΕΡΕΙΑΣ ΣΑΜΟΥ ΟΛΟΗΜΕΡΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΔΙΑΚΟΓΕΩΡΓΙΟΥ ΑΡΧΟΝΤΟΥΛΑ ΣΧΟΛΙΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ 2 ΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΕΡΦΕΡΕΙΑΣ ΣΑΜΟΥ Το σχολείο, ως ένας κατεξοχήν κοινωνικός θεσμός, δεν μπορεί να παραμείνει αναλλοίωτο μπροστά στις ραγδαίες

Διαβάστε περισσότερα

Ομιλία Δρ. Τάσου Μενελάου με θέμα: Προγράμματα Συνεχιζόμενης Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης (ΣΕΕΚ) του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού

Ομιλία Δρ. Τάσου Μενελάου με θέμα: Προγράμματα Συνεχιζόμενης Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης (ΣΕΕΚ) του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού Ομιλία Δρ. Τάσου Μενελάου με θέμα: Προγράμματα Συνεχιζόμενης Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης (ΣΕΕΚ) του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού Εκλεκτοί προσκεκλημένοι, αγαπητοί σπουδαστές, με ιδιαίτερη

Διαβάστε περισσότερα

Παρασκευή, 15 Νοεμβρίου 2013, ώρα: 5:30 μ.μ. Ξενοδοχείο Hilton Park

Παρασκευή, 15 Νοεμβρίου 2013, ώρα: 5:30 μ.μ. Ξενοδοχείο Hilton Park Χαιρετισμός του Υπουργού Παιδείας και Πολιτισμού κ. Κυριάκου Κενεβέζου, εκ μέρους του Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Νίκου Αναστασιάδη στην τελετή αποφοίτησης του Ανοικτού Πανεπιστημίου Κύπρου Παρασκευή,

Διαβάστε περισσότερα

Διαχείριση Ανθρώπινου Δυναμικού ή Διοίκηση Προσωπικού. Η Στελέχωση 1

Διαχείριση Ανθρώπινου Δυναμικού ή Διοίκηση Προσωπικού. Η Στελέχωση 1 Διαχείριση Ανθρώπινου Δυναμικού ή Διοίκηση Προσωπικού Η Στελέχωση 1 Με τον όρο στελέχωση εννοούνται εκείνες οι λειτουργίες που διασφαλίζουν ότι η οργάνωση έχει στο παρόν, και θα έχει στο κοντινό μέλλον,

Διαβάστε περισσότερα

Οι Νέοι/ες και η στάση τους απέναντι στην Ευρωπαϊκή Ένωση

Οι Νέοι/ες και η στάση τους απέναντι στην Ευρωπαϊκή Ένωση Οι Νέοι/ες και η στάση τους απέναντι στην Ευρωπαϊκή Ένωση VPRC Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ 1/2 Ανάθεση: ΕΛΛΗΝΟΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΑΓΩΓΗ Σκοπός της έρευνας: Η διερεύνηση των απόψεων μαθητών Γυμνασίου και Λυκείου σχετικά

Διαβάστε περισσότερα

Πρώτα διάβασε και κατανόησε τις δηλώσεις και μετά κύκλωσε την απάντηση που πιστεύεις ότι ταιριάζει καλύτερα σε εσένα

Πρώτα διάβασε και κατανόησε τις δηλώσεις και μετά κύκλωσε την απάντηση που πιστεύεις ότι ταιριάζει καλύτερα σε εσένα ΓΝΩΣΗ ΤΩΝ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΩΝ Για μαθητές Παράρτημα 1: συναισθήματα που βιώνεις στο σχολείο Στον παρακάτω πίνακα υπάρχουν μερικές δηλώσεις με αρίθμηση από το 1 μέχρι το 5. Πρώτα διάβασε και κατανόησε τις δηλώσεις

Διαβάστε περισσότερα

«Από τον νεκρό χρόνο της φυλακής»

«Από τον νεκρό χρόνο της φυλακής» «Από τον νεκρό χρόνο της φυλακής» στην ανάπτυξη δεξιοτήτων επανένταξης.» ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΖΟΥΓΑΝΕΛΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΣΔΕ ΦΥΛΑΚΩΝ ΚΟΡΥΔΑΛΛΟΥ «Όταν κλείνει ένα σχολείο, ανοίγει μία φυλακή. Όταν ανοίγει ένα σχολείο στη

Διαβάστε περισσότερα

ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΚΑΙ Ο ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΟΥΣ;

ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΚΑΙ Ο ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΟΥΣ; Η επαγγελματική ανάπτυξη και η ανθρώπινη ανάπτυξη συνδέονται. Η εξελικτική πορεία του ατόμου δεν κλείνει με την είσοδό του στο επάγγελμα ή σε έναν οργανισμό αλλά αντίθετα, την στιγμή εκείνη αρχίζει μία

Διαβάστε περισσότερα

Η ιδέα διεξαγωγής έρευνας με χρήση ερωτηματολογίου δόθηκε από τη δημοσιογραφική ομάδα του Σχολείου μας, η οποία στα πλαίσια έκδοσης της Εφημερίδας

Η ιδέα διεξαγωγής έρευνας με χρήση ερωτηματολογίου δόθηκε από τη δημοσιογραφική ομάδα του Σχολείου μας, η οποία στα πλαίσια έκδοσης της Εφημερίδας 1 2 Η ιδέα διεξαγωγής έρευνας με χρήση ερωτηματολογίου δόθηκε από τη δημοσιογραφική ομάδα του Σχολείου μας, η οποία στα πλαίσια έκδοσης της Εφημερίδας μας, διεξήγαγε έρευνα ανάμεσα στους συμμαθητές μας.

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΩΤΙΚΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΜΑΘΗΤΏΝ ΚΑΙ ΜΑΘΗΤΡΙΩΝ

ΕΡΩΤΙΚΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΜΑΘΗΤΏΝ ΚΑΙ ΜΑΘΗΤΡΙΩΝ ΕΡΩΤΙΚΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΜΑΘΗΤΏΝ ΚΑΙ ΜΑΘΗΤΡΙΩΝ Στο πλαίσιο του μαθήματος της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας της Γ Γυμνασίου οι μαθητές ήρθαν σε επαφή με ένα δείγμα ερωτικής ποίησης. Συγκεκριμένα διδάχτηκαν το ποίημα

Διαβάστε περισσότερα

Δελτί ο Τύ πού ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ ΔΙΑΦΑΝΕΙΑΣ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ. Αθήνα 22/05/2017

Δελτί ο Τύ πού ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ ΔΙΑΦΑΝΕΙΑΣ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ. Αθήνα 22/05/2017 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ ΔΙΑΦΑΝΕΙΑΣ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ Αθήνα 22/05/2017 Δελτί ο Τύ πού Θέμα: Έρευνα μελέτη για την χωρητικότητα των ελληνικών φυλακών Πόσοι κρατούμενοι

Διαβάστε περισσότερα

Ευχαριστώ Ολόψυχα για την Δύναμη, την Γνώση, την Αφθονία, την Έμπνευση και την Αγάπη...

Ευχαριστώ Ολόψυχα για την Δύναμη, την Γνώση, την Αφθονία, την Έμπνευση και την Αγάπη... Ευχαριστώ Ολόψυχα για την Δύναμη, την Γνώση, την Αφθονία, την Έμπνευση και την Αγάπη... τον Δάσκαλο μου, Γιώργο Καραθάνο την Μητέρα μου Καλλιόπη και τον γιο μου Ηλία-Μάριο... Ευχαριστώ! 6 ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΙΕΣ. Α ομάδα. Αφού επιλέξεις τρία από τα παραπάνω αποσπάσματα που σε άγγιξαν περισσότερο, να καταγράψεις τις δικές σου σκέψεις.

ΕΡΓΑΣΙΕΣ. Α ομάδα. Αφού επιλέξεις τρία από τα παραπάνω αποσπάσματα που σε άγγιξαν περισσότερο, να καταγράψεις τις δικές σου σκέψεις. Α ομάδα ΕΡΓΑΣΙΕΣ 1. Η συγγραφέας του βιβλίου μοιράζεται μαζί μας πτυχές της ζωής κάποιων παιδιών, άλλοτε ευχάριστες και άλλοτε δυσάρεστες. α) Ποια πιστεύεις ότι είναι τα μηνύματα που θέλει να περάσει μέσα

Διαβάστε περισσότερα

EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL B8-0565/8. Τροπολογία. Marco Valli, Rosa D Amato εξ ονόματος της Ομάδας EFDD

EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL B8-0565/8. Τροπολογία. Marco Valli, Rosa D Amato εξ ονόματος της Ομάδας EFDD 19.10.2017 B8-0565/8 8 Παράγραφος 1 1. είναι πεπεισμένο ότι δεν μπορεί να διεξαχθεί συζήτηση για τη μελλοντική χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης χωρίς να ληφθούν υπόψη τα διδάγματα που αντλήθηκαν από

Διαβάστε περισσότερα

β) Αν είχες τη δυνατότητα να «φτιάξεις» εσύ έναν ιδανικό κόσμο, πώς θα ήταν αυτός;

β) Αν είχες τη δυνατότητα να «φτιάξεις» εσύ έναν ιδανικό κόσμο, πώς θα ήταν αυτός; 1α) H πραγματική ζωή κρύβει χαρά, αγάπη, στόχους, όνειρα, έρωτα, αλλά και πόνο, απογοήτευση, πίκρες, αγώνα. Aν λείπουν όλα αυτά τα συναισθήματα και οι ανατροπές, αν χαθεί η καρδιά και η ψυχή, η ελευθερία,

Διαβάστε περισσότερα

Η δια βίου μάθηση ως εκπαιδευτική πολιτική: κρίσιμα ζητήματα και προτάσεις

Η δια βίου μάθηση ως εκπαιδευτική πολιτική: κρίσιμα ζητήματα και προτάσεις LOGO Γεωτεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας Παράρτημα Ανατολικής Μακεδονίας Σέρρες, 17/10/2010 Η δια βίου μάθηση ως εκπαιδευτική πολιτική: κρίσιμα ζητήματα και προτάσεις Δρ. Γεώργιος A. Κουλαουζίδης Μαθηματικός

Διαβάστε περισσότερα

Ομιλία Δημάρχου Αμαρουσίου Γιώργου Πατούλη Έναρξη λειτουργίας Γραφείου Ενημέρωσης ΑΜΕΑ

Ομιλία Δημάρχου Αμαρουσίου Γιώργου Πατούλη Έναρξη λειτουργίας Γραφείου Ενημέρωσης ΑΜΕΑ Ομιλία Δημάρχου Αμαρουσίου Γιώργου Πατούλη Έναρξη λειτουργίας Γραφείου Ενημέρωσης ΑΜΕΑ Κυρίες και κύριοι Αγαπητοί εργαζόμενοι Φίλες και φίλοι Θέλω να σας ευχαριστήσω για την παρουσία σας σήμερα εδώ, στο

Διαβάστε περισσότερα

A READER LIVES A THOUSAND LIVES BEFORE HE DIES.

A READER LIVES A THOUSAND LIVES BEFORE HE DIES. A READER LIVES A THOUSAND LIVES BEFORE HE DIES. 1. Η συγγραφέας του βιβλίου μοιράζεται μαζί μας πτυχές της ζωής κάποιων παιδιών, άλλοτε ευχάριστες και άλλοτε δυσάρεστες. α) Ποια πιστεύεις ότι είναι τα

Διαβάστε περισσότερα

Στην ηλεκτρονική φόρμα του ΑΣΕΠ στην κατηγορία Πρόσθετα Προσόντα (και αλλού) αναφέρει με κόκκινα γράμματα την λέξη Σημαντικό και εξηγεί ότι " Ο

Στην ηλεκτρονική φόρμα του ΑΣΕΠ στην κατηγορία Πρόσθετα Προσόντα (και αλλού) αναφέρει με κόκκινα γράμματα την λέξη Σημαντικό και εξηγεί ότι  Ο Πρώτον θεωρώ ότι πρέπει να έχει διαβάσει 3 πράγματα πριν πάει κάποιος να καταθέσει την αίτηση του. Το πρώτο και βασικότερο είναι ο Νόμος, το δεύτερο η προκήρυξη του ΑΣΕΠ και το τρίτο η πρόσκληση του Υπουργείου.

Διαβάστε περισσότερα

e-seminars Αναπτύσσομαι 1 Προσωπική Βελτίωση Seminars & Consulting, Παναγιώτης Γ. Ρεγκούκος, Σύμβουλος Επιχειρήσεων Εισηγητής Ειδικών Σεμιναρίων

e-seminars Αναπτύσσομαι 1 Προσωπική Βελτίωση Seminars & Consulting, Παναγιώτης Γ. Ρεγκούκος, Σύμβουλος Επιχειρήσεων Εισηγητής Ειδικών Σεμιναρίων e-seminars Πρωτοποριακή Συνεχής Επαγγελματική και Προσωπική Εκπαίδευση Προσωπική Βελτίωση Αναπτύσσομαι 1 e Seminars Copyright Seminars & Consulting Page 1 Περιεχόμενα 1. Γιατί είναι απαραίτητη η ανάπτυξη

Διαβάστε περισσότερα

Χάρτινη αγκαλιά. Σχολή Ι.Μ.Παναγιωτόπουλου, Β Γυμνασίου

Χάρτινη αγκαλιά. Σχολή Ι.Μ.Παναγιωτόπουλου, Β Γυμνασίου Χάρτινη αγκαλιά Σχολή Ι.Μ.Παναγιωτόπουλου, Β Γυμνασίου Εργασίες 1 α ) Κατά τη γνώμη μου, το βιβλίο που διαβάσαμε κρύβει στις σελίδες του βαθιά και πολύ σημαντικά μηνύματα, που η συγγραφέας θέλει να μεταδώσει

Διαβάστε περισσότερα

«Φυσική Αγωγή στο δημοτικό σχολείο. Πως βλέπουν το μάθημα οι μαθητές του σχολείου.»

«Φυσική Αγωγή στο δημοτικό σχολείο. Πως βλέπουν το μάθημα οι μαθητές του σχολείου.» «Φυσική Αγωγή στο δημοτικό σχολείο. Πως βλέπουν το μάθημα οι μαθητές του σχολείου.» «Ποιο είναι το αγαπημένο σου μάθημα;» Μία κλασσική ερώτηση για κάθε παιδί οποιασδήποτε βαθμίδας της εκπαίδευσης. Ακόμα

Διαβάστε περισσότερα

ΚΟΙΝΗ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΥΠΟΥ

ΚΟΙΝΗ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΥΠΟΥ Π.Ο.Ε. Ο.Τ.Α. ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ ΚΟΙΝΗ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΥΠΟΥ ΤΗΣ Π.Ο.Ε. Ο.Τ.Α. ΚΑΙ ΤΗΣ Π.Ο.Π. Ο.Τ.Α. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 19 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2007 Π.Ο.Ε. Ο.Τ.Α. ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ ΚΟΙΝΗ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΥΠΟΥ Θ. ΜΠΑΛΑΣΟΠΟΥΛΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ Π.Ο.Ε.

Διαβάστε περισσότερα

β) Αν είχες τη δυνατότητα να «φτιάξεις» εσύ έναν ιδανικό κόσμο, πώς θα ήταν αυτός;

β) Αν είχες τη δυνατότητα να «φτιάξεις» εσύ έναν ιδανικό κόσμο, πώς θα ήταν αυτός; 1 α) H πραγματική ζωή κρύβει χαρά, αγάπη, στόχους, όνειρα, έρωτα, αλλά και πόνο, απογοήτευση, πίκρες, αγώνα. αν λείπουν όλα αυτά τα συναισθήματα και οι ανατροπές, αν χαθεί η καρδιά και η ψυχή, η ελευθερία,

Διαβάστε περισσότερα

Ευρήματα στον τομέα του τουρισμού. Ανάλυση αναγκών

Ευρήματα στον τομέα του τουρισμού. Ανάλυση αναγκών 1 η Σύνοψη πολιτικής σχετικά με την επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση: Πορίσματα της ανάλυσης αναγκών του έργου VIRTUS Σύντομη περιγραφή του έργου Κύριος στόχος του έργου «Εικονική Επαγγελματική Εκπαίδευση

Διαβάστε περισσότερα

Η Φιλοσοφία μας: διατηρούμε άρρηκτη τη συμμαχία μας με την κοινωνία επιστρέφοντας κάθε χρόνο προστιθέμενη αξία

Η Φιλοσοφία μας: διατηρούμε άρρηκτη τη συμμαχία μας με την κοινωνία επιστρέφοντας κάθε χρόνο προστιθέμενη αξία «Είμαι Μέσα» Πιλοτικό πρόγραμμα για την αντιμετώπιση του φαινομένου της Σχολικής Διαρροής στην 7η Σχολική Κοινότητα Ν. Αττικής Γαλάνης Γεώργιος Προϊστάμενος ΕΚΕ - Διεύθυνση Επικοινωνίας Ομίλου ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

Η ανάγκη των εσωτερικών αλλαγών στην τεχνική- επαγγελματική εκπαίδευση. Βασίλης Δημητρόπουλος Επίτιμος Σχολικός Σύμβουλος

Η ανάγκη των εσωτερικών αλλαγών στην τεχνική- επαγγελματική εκπαίδευση. Βασίλης Δημητρόπουλος Επίτιμος Σχολικός Σύμβουλος Η ανάγκη των εσωτερικών αλλαγών στην τεχνική- επαγγελματική εκπαίδευση Βασίλης Δημητρόπουλος Επίτιμος Σχολικός Σύμβουλος «Είναι αναρίθμητες οι παρεμβάσεις στο εκπαιδευτικό σύστημα από το 1959 μέχρι σήμερα,

Διαβάστε περισσότερα

Το παιδί μου έχει αυτισμό Τώρα τι κάνω

Το παιδί μου έχει αυτισμό Τώρα τι κάνω Το παιδί μου έχει αυτισμό Τώρα τι κάνω Το όνειρο Ένα ζευγάρι περιμένει παιδί. Τότε αρχίζει να ονειρεύεται αυτό το παιδί. Κτίζει την εικόνα ενός παιδιού μέσα στο μυαλό του. Βάσει αυτής της εικόνας, κάνει

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΑΛΛΟΔΑΠΩΝ ΚΑΙ ΠΑΛΙΝΝΟΣΤΟΥΝΤΩΝ ΓΟΝΕΩΝ

ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΑΛΛΟΔΑΠΩΝ ΚΑΙ ΠΑΛΙΝΝΟΣΤΟΥΝΤΩΝ ΓΟΝΕΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΑΛΛΟΔΑΠΩΝ ΚΑΙ ΠΑΛΙΝΝΟΣΤΟΥΝΤΩΝ ΓΟΝΕΩΝ Τερψιχόρη Γκιόκα Μέλος ΠΟΔ Αττικής Η «Συμβουλευτική Ψυχολογία» είναι ο εφαρμοσμένος κλάδος της Ψυχολογίας, ο οποίος διευκολύνει την δια βίου προσωπική

Διαβάστε περισσότερα

Maria Gravani Open University of Cyprus

Maria Gravani Open University of Cyprus Εστιάζει σε δυο σημεία του ρόλου του ΣΕΠ στο ΑΠΚΥ: 1) ως εκπαιδευτή ενηλίκων, δεδομένου ότι το ακροατήριο στο οποίο απευθύνεται αποτελείται κατά αποκλειστικότητα από ενήλικους εκπαιδευόμενους. 2) ως συνεργάτη

Διαβάστε περισσότερα

Χαιρετισμός του Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Νίκου Αναστασιάδη στην τελετή αποφοίτησης στο Πανεπιστήμιο Κύπρου Τρίτη 21 Ιουνίου 2016

Χαιρετισμός του Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Νίκου Αναστασιάδη στην τελετή αποφοίτησης στο Πανεπιστήμιο Κύπρου Τρίτη 21 Ιουνίου 2016 Χαιρετισμός του Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Νίκου Αναστασιάδη στην τελετή αποφοίτησης στο Πανεπιστήμιο Κύπρου Τρίτη 21 Ιουνίου 2016 Κυρίες και κύριοι, Σε μία τόσο σημαντική στιγμή στην ζωή νέων ανθρώπων

Διαβάστε περισσότερα

Μάνος Κοντολέων : «Ζω γράφοντας και γράφω ζώντας» Πέμπτη, 23 Μάρτιος :11

Μάνος Κοντολέων : «Ζω γράφοντας και γράφω ζώντας» Πέμπτη, 23 Μάρτιος :11 Μάνος Κοντολέων : «Ζω γράφοντας και γράφω ζώντας» Πέμπτη, 23 Μάρτιος 2017-11:11 Από τη Μαίρη Γκαζιάνη Ο ΜΑΝΟΣ ΚΟΝΤΟΛΕΩΝ γεννήθηκε στην Αθήνα και σπούδασε Φυσική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Έχει γράψει περίπου

Διαβάστε περισσότερα

Το μυστήριο της ανάγνωσης

Το μυστήριο της ανάγνωσης Βενετία Αποστολίδου Το μυστήριο της ανάγνωσης Γιατί κάποιοι διαβάζουν και κάποιοι όχι; Είναι σημαντική η ανάγνωση; Γιατί μας αρέσει η ανάγνωση; Τι είναι η φιλαναγνωσία; Τα σημερινά παιδιά διαβάζουν; Η

Διαβάστε περισσότερα

«Tα 14 Πράγματα που Κάνουν οι Καταπληκτικοί Γονείς», από την ψυχολόγο-συγγραφέα Dr. Λίζα Βάρβογλη!

«Tα 14 Πράγματα που Κάνουν οι Καταπληκτικοί Γονείς», από την ψυχολόγο-συγγραφέα Dr. Λίζα Βάρβογλη! «Tα 14 Πράγματα που Κάνουν οι Καταπληκτικοί Γονείς», από την ψυχολόγο-συγγραφέα Dr. Λίζα Βάρβογλη! Οι καταπληκτικοί γονείς κάνουν καταπληκτικά πράγματα! Και δεν εννοώ περίπλοκα, δύσκολα, ή κάτι τέτοιο,

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΡΚΟΣ ΜΠΟΛΑΡΗΣ (Υφυπουργός Υγείας και Κοινωνικής. Κύριε συνάδελφε, επειδή είμαστε σε μία εποχή εξαιρετικά ενδιαφέρουσα και

ΜΑΡΚΟΣ ΜΠΟΛΑΡΗΣ (Υφυπουργός Υγείας και Κοινωνικής. Κύριε συνάδελφε, επειδή είμαστε σε μία εποχή εξαιρετικά ενδιαφέρουσα και ΜΑΡΚΟΣ ΜΠΟΛΑΡΗΣ (Υφυπουργός Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης): Ευχαριστώ, κύριε Πρόεδρε. Κύριε συνάδελφε, επειδή είμαστε σε μία εποχή εξαιρετικά ενδιαφέρουσα και πολλαπλώς κρίσιμη, έχει σημασία να κάνουμε

Διαβάστε περισσότερα

Γενικά. Ερευνητικοί στόχοι. Μεθοδολογία. Νοέµβριος 2012

Γενικά. Ερευνητικοί στόχοι. Μεθοδολογία. Νοέµβριος 2012 Νοέµβριος 2012 Γενικά H έρευνα πεδίου για την αξιολόγηση των στάσεων, συµπεριφορών, γνώσεων και πρακτικών που αφορούν την τοξικοεξάρτηση ανηλίκων αποτελεί µέρος συνολικότερης µελέτης του ΚΕΘΕΑ, η οποία

Διαβάστε περισσότερα

σύμφωνα με την αξιοποίηση και επεξεργασία των ερωτηματολογίων που διανεμήθηκαν στους συμβούλους

σύμφωνα με την αξιοποίηση και επεξεργασία των ερωτηματολογίων που διανεμήθηκαν στους συμβούλους 7. Συμπεράσματα Αξιολόγησης στο Πλαίσιο του Προγράμματος «Πιλοτικά Προγράμματα Εναλλακτικά της Φυλάκισης για Παραβάτες Χρήστες Παράνομων Ουσιών» MIS 349337 Για την αξιολόγηση της Υπηρεσίας Παραπομπών σε

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ (ΕΠΑ.Λ) ΛΕΩΝΙΔΙΟΥ. Παρουσίαση επαγγελματικής εκπαίδευσης και δικαιώματα αποφοίτων ΕΠΑ.Λ.

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ (ΕΠΑ.Λ) ΛΕΩΝΙΔΙΟΥ. Παρουσίαση επαγγελματικής εκπαίδευσης και δικαιώματα αποφοίτων ΕΠΑ.Λ. ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ (ΕΠΑ.Λ) ΛΕΩΝΙΔΙΟΥ Παρουσίαση επαγγελματικής εκπαίδευσης και δικαιώματα αποφοίτων ΕΠΑ.Λ. Λεωνίδιο, 18/03/2015 ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΗΜΕΡΑ Από έρευνες που έχουν γίνει σε Πανευρωπαϊκό

Διαβάστε περισσότερα

Παρέμβαση από: Θεοφάνη Παπαναγιωτάκη, μέλος του Δ.Σ. του Δ.Σ. Πατρών. Παρέμβαση στην Ενότητα ΔΙΚΗΓΟΡΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ

Παρέμβαση από: Θεοφάνη Παπαναγιωτάκη, μέλος του Δ.Σ. του Δ.Σ. Πατρών. Παρέμβαση στην Ενότητα ΔΙΚΗΓΟΡΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ Παρέμβαση από: Θεοφάνη Παπαναγιωτάκη, μέλος του Δ.Σ. του Δ.Σ. Πατρών Παρέμβαση στην Ενότητα ΔΙΚΗΓΟΡΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΕΠΟΧΗΣ, με εισηγητή τον κ. Δημήτριο Βερβεσό Όπως όλοι μας συμφωνούμε,

Διαβάστε περισσότερα

Είδαμε τη βαθμολογία των μαθητών στα Μαθηματικά της προηγούμενης σχολικής χρονιάς. Ας δούμε τώρα πώς οι ίδιοι οι μαθητές αντιμετωπίζουν τα Μαθηματικά.

Είδαμε τη βαθμολογία των μαθητών στα Μαθηματικά της προηγούμενης σχολικής χρονιάς. Ας δούμε τώρα πώς οι ίδιοι οι μαθητές αντιμετωπίζουν τα Μαθηματικά. Γ. Οι μαθητές και τα Μαθηματικά. Είδαμε τη βαθμολογία των μαθητών στα Μαθηματικά της προηγούμενης σχολικής χρονιάς. Ας δούμε τώρα πώς οι ίδιοι οι μαθητές αντιμετωπίζουν τα Μαθηματικά. ΠΙΝΑΚΑΣ 55 Στάση

Διαβάστε περισσότερα

Maria Gravani Open University of Cyprus

Maria Gravani Open University of Cyprus Αντλεί από πρόσφατη έρευνά μου στο ΑΠΚΥ (μελέτη περίπτωσης) στην οποία συμμετείχαν 8 μέλη ΣΕΠ και 16 φοιτητές της ΣΑΚΕ. Η παρουσίαση οργανώνεται γύρω από τα εξής θέματα: Επικοινωνία Κλίμα-ατμόσφαιρα κατά

Διαβάστε περισσότερα

Παναγιώτης Γιαννόπουλος Σελίδα 1

Παναγιώτης Γιαννόπουλος Σελίδα 1 1 a) H πραγματική ζωή κρύβει χαρά, αγάπη, στόχους, όνειρα, έρωτα, αλλά και πόνο, απογοήτευση, πίκρες, αγώνα. αν λείπουν όλα αυτά τα συναισθήματα και οι ανατροπές, αν χαθεί η καρδιά και η ψυχή, η ελευθερία,

Διαβάστε περισσότερα

1. Άδειας Ασκήσεως του Επαγγέλματος του Ψυχολόγου.

1. Άδειας Ασκήσεως του Επαγγέλματος του Ψυχολόγου. Η σοφία, η κατανόηση, η συμπόνια, και η ολοκληρωμένη προσωπικότητα είναι σίγουρα σημαντικές παράμετροι και χαρακτηριστικά που θα ήθελες να έχει ο ψυχοθεραπευτής σου, αλλά δεν είναι επαρκή κριτήρια στα

Διαβάστε περισσότερα

ΙΙΙ. ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΩΝ ΞΕΝΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ.

ΙΙΙ. ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΩΝ ΞΕΝΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ. ΙΙΙ. ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΩΝ ΞΕΝΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ. Είδαμε πως το 4.2% των μαθητών στο δείγμα μας δεν έχουν ελληνική καταγωγή. Θα μπορούσαμε να εξετάσουμε κάποια ειδικά χαρακτηριστικά αυτών των ξένων μαθητών

Διαβάστε περισσότερα

Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Προγράμματος. Εκπαίδευση μέσα από την Τέχνη. [Αξιολόγηση των 5 πιλοτικών τμημάτων]

Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Προγράμματος. Εκπαίδευση μέσα από την Τέχνη. [Αξιολόγηση των 5 πιλοτικών τμημάτων] Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Προγράμματος Εκπαίδευση μέσα από την Τέχνη [Αξιολόγηση των 5 πιλοτικών τμημάτων] 1. Είστε ικανοποιημένος/η από το Πρόγραμμα; Μ. Ο. απαντήσεων: 4,7 Ικανοποιήθηκαν σε απόλυτο

Διαβάστε περισσότερα

Η συγγραφέας Πένυ Παπαδάκη και το «ΦΩΣ ΣΤΙΣ ΣΚΙΕΣ» Σάββατο, 21 Νοεμβρίου :20

Η συγγραφέας Πένυ Παπαδάκη και το «ΦΩΣ ΣΤΙΣ ΣΚΙΕΣ» Σάββατο, 21 Νοεμβρίου :20 Η συγγραφέας Πένυ Παπαδάκη και το «ΦΩΣ ΣΤΙΣ ΣΚΙΕΣ» Σάββατο, 21 Νοεμβρίου 2015-22:20 Από τη Μαίρη Γκαζιάνη «Μέσω της μυθοπλασίας, αποδίδω τη δικαιοσύνη που θα ήθελα να υπάρχει» μας αποκαλύπτει η συγγραφέας

Διαβάστε περισσότερα

Χρήστος Μαναριώτης Σχολικός Σύμβουλος 4 ης Περιφέρειας Ν. Αχαϊας Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΣΚΕΦΤΟΜΑΙ ΚΑΙ ΓΡΑΦΩ ΣΤΗΝ Α ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ

Χρήστος Μαναριώτης Σχολικός Σύμβουλος 4 ης Περιφέρειας Ν. Αχαϊας Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΣΚΕΦΤΟΜΑΙ ΚΑΙ ΓΡΑΦΩ ΣΤΗΝ Α ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΣΚΕΦΤΟΜΑΙ ΚΑΙ ΓΡΑΦΩ ΣΤΗΝ Α ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ Η καλλιέργεια της ικανότητας για γραπτή έκφραση πρέπει να αρχίζει από την πρώτη τάξη. Ο γραπτός λόγος χρειάζεται ως μέσο έκφρασης. Βέβαια,

Διαβάστε περισσότερα

2 ο ΛΥΚΕΙΟ ΩΡΑΙΟΚΑΣΤΡΟΥ

2 ο ΛΥΚΕΙΟ ΩΡΑΙΟΚΑΣΤΡΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΙΣΟΤΗΤΑΣ ΦΥΛΩΝ ΩΡΑΙΟΚΑΣΤΡΟΥ Παραθέτουμε τις δηλώσεις των διευθυντών και τα σχόλια των μαθητών για την εμπειρία τους που την περιέγραψαν με τον δικό τους μοναδικό τρόπο από την εκπαιδευτική

Διαβάστε περισσότερα

Την ασφαλή κράτηση ατόμων που παραπέμπονται σ αυτό από τα Δικαστήρια.

Την ασφαλή κράτηση ατόμων που παραπέμπονται σ αυτό από τα Δικαστήρια. Τμήμα Φυλακών Η πολιτική του Υπουργείου Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως της Κυπριακής Δημοκρατίας και κατ επέκταση του Τμήματος Φυλακών στηρίζεται στο τετράπτυχο: Ασφάλεια ανθρωπιστική μεταχείριση διαπαιδαγώγηση

Διαβάστε περισσότερα

Μανίκας Γιώργος. Μανιάτη Ευαγγελία

Μανίκας Γιώργος. Μανιάτη Ευαγγελία Γ3 «Ειδικότερα εμείς ως μαθητές, οι οποίοι δεν έχουμε ακόμα τη δυνατότητα να ελέγχουμε άμεσα με το δικαίωμα της ψήφου μας τη δημοκρατία της χώρας μας, μπορούμε να συμβάλλουμε στο να υπάρχει δημοκρατικός

Διαβάστε περισσότερα

Μαθητές και πολιτισµική ετερότητα: Εµπειρίες, αντιλήψεις και στάσεις των µαθητών απέναντι στο διαφορετικό 2. Ιωάννινα 2004

Μαθητές και πολιτισµική ετερότητα: Εµπειρίες, αντιλήψεις και στάσεις των µαθητών απέναντι στο διαφορετικό 2. Ιωάννινα 2004 Αθανάσιος E. Γκότοβος 1 Μαθητές και πολιτισµική ετερότητα: Εµπειρίες, αντιλήψεις και στάσεις των µαθητών απέναντι στο διαφορετικό 2 Ιωάννινα 2004 1 Για τις επιστηµονικές θέσεις και απόψεις που διατυπώνονται

Διαβάστε περισσότερα

Αξιολόγηση και Αυτοαξιολόγηση Εκπαιδευομένων- Αξιολόγηση Εκπαιδευτικού

Αξιολόγηση και Αυτοαξιολόγηση Εκπαιδευομένων- Αξιολόγηση Εκπαιδευτικού Αξιολόγηση και Αυτοαξιολόγηση Εκπαιδευομένων- Αξιολόγηση Εκπαιδευτικού Σεντελέ Αικατερίνη, Εκπαιδευτικός Β/θμιας Εκπαίδευσης ΠΡΟΛΟΓΟΣ Αξιολόγησα τους μαθητές μου θεωρώντας την αξιολόγηση σαν μια διαδικασία

Διαβάστε περισσότερα

Το Ελληνικό Εκπαιδευτικό Σύστημα

Το Ελληνικό Εκπαιδευτικό Σύστημα Το Ελληνικό Εκπαιδευτικό Σύστημα Δομή Το Ελληνικό Εκπαιδευτικό Σύστημα διαρθρώνεται σε τρεις διαδοχικές βαθμίδες: την Πρωτοβάθμια, τη Δευτεροβάθμια και την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση. Η Εκπαίδευση στην Ελλάδα

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΟΧΟΣ ΤΟΥ ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΥ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ

ΣΤΟΧΟΣ ΤΟΥ ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΥ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΣ ΑΡΩΓΟΣ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΟΝΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΣΤΟΧΟΣ ΤΟΥ ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΥ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ 1) ΚΟΙΝΟΝΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ 2) ΑΠΟΦΥΓΗ ΠΑΡΑΒΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ Ο ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΣ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΜΥΘΟΥΣ Ο

Διαβάστε περισσότερα

Δραστηριότητα «ΜΥΘΙΚΑ ΤΑΞΙΔΙΑ» Γενικές κατευθύνσεις για την εφαρμογή των δραστηριοτήτων. Θεματική ενότητα: «Επίλυση συγκρούσεων»

Δραστηριότητα «ΜΥΘΙΚΑ ΤΑΞΙΔΙΑ» Γενικές κατευθύνσεις για την εφαρμογή των δραστηριοτήτων. Θεματική ενότητα: «Επίλυση συγκρούσεων» Εταιρεία Σχολικής και Οικογενειακής Συμβουλευτικής και Έρευνας (ΕΣΟΣΕ) Κέντρο Έρευνας και Εφαρμογών Σχολικής Ψυχολογίας (ΚΕΕΣΧΟΨΥ) Πανεπιστήμιο Αθηνών «Ε.Μ.Ε.Ι.Σ.: Πρόγραμμα εξειδικευμένης κατάρτισης εκπαιδευτικών

Διαβάστε περισσότερα

Δομές Ειδικής Αγωγής στην Δευτεροβάθμια. Εκπαίδευση και Εκπαιδευτική Ηγεσία: ο ρόλος. του Διευθυντή μέσα από το υπάρχον θεσμικό.

Δομές Ειδικής Αγωγής στην Δευτεροβάθμια. Εκπαίδευση και Εκπαιδευτική Ηγεσία: ο ρόλος. του Διευθυντή μέσα από το υπάρχον θεσμικό. Δομές Ειδικής Αγωγής στην Δευτεροβάθμια 1 Εκπαίδευση και Εκπαιδευτική Ηγεσία: ο ρόλος του Διευθυντή μέσα από το υπάρχον θεσμικό πλαίσιο Δρ. Αργύριος Θ. Αργυρίου Διευθυντής Εκπαίδευσης Περιφερειακής ενότητας

Διαβάστε περισσότερα

ΠΙΝΑΚΑΣ 1. Αγόρι 390 (51.25%) 360 (43.11%) 750 Κορίτσι 371 (48.75%) 475 (56.89%) (100%) 835 (100%) 1596

ΠΙΝΑΚΑΣ 1. Αγόρι 390 (51.25%) 360 (43.11%) 750 Κορίτσι 371 (48.75%) 475 (56.89%) (100%) 835 (100%) 1596 ΙΙ. ΑΝΑΛΥΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ. Α. Γενικά στοιχεία. Όπως φαίνεται παραπάνω, το 4.55% των ερωτηθέντων μαθητών πηγαίνουν στο Γυμνάσιο ενώ 47.48% αυτών φοιτούν στο Λύκειο ( για το 11.97% των μαθητών του δείγματος

Διαβάστε περισσότερα

Το δικαίωμα του παιδιού με αναπηρία στην πρόσβαση στην πληροφορία και Εκπαιδευτική Πολιτική

Το δικαίωμα του παιδιού με αναπηρία στην πρόσβαση στην πληροφορία και Εκπαιδευτική Πολιτική Το δικαίωμα του παιδιού με αναπηρία στην πρόσβαση στην πληροφορία και Εκπαιδευτική Πολιτική Αγγελική Τοτόλου Διευθύντρια Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Κεφαλληνίας 2 «Από την πορεία προς το φως, να μην αφήσετε

Διαβάστε περισσότερα

Ομιλία του Κωνσταντίνου Τσουτσοπλίδη Γενικού Γραμματέα Διαχείρισης Κοινοτικών και άλλων Πόρων, στην

Ομιλία του Κωνσταντίνου Τσουτσοπλίδη Γενικού Γραμματέα Διαχείρισης Κοινοτικών και άλλων Πόρων, στην ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΚΟΙΝΟΤΙΚΩΝ & ΑΛΛΩΝ ΠΟΡΩΝ Ομιλία του Κωνσταντίνου Τσουτσοπλίδη Γενικού Γραμματέα Διαχείρισης Κοινοτικών

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΘΕΣΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΑΘΗΝΑ

ΕΚΘΕΣΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΑΘΗΝΑ [1] ΕΚΘΕΣΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΑΘΗΝΑ Επεξεργασία & ανάλυση στοιχείων: Δήμητρα Αντωνοπούλου * Στο σεμινάριο επιμόρφωσης «Διακρίσεις σε βάρος των νέων. Το πρόβλημα και η αντιμετώπισή του» που πραγματοποίησε η «ΕΠΑΝΟΔΟΣ»

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗΣ. Αρ. Πρωτ.: 865

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗΣ. Αρ. Πρωτ.: 865 ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗΣ ΦΡΟΥΡΗΣΗΣ Κορυδαλλός (Π.Ο.Υ.Ε.Φ.) 19/09/2011 Αρ. Πρωτ.: 865 Γραφεία: Σολωμού 2 Κορυδαλλός Τηλέφωνα επικοινωνίας: 2104958388 2104958588 Διεύθυνση Αλληλογραφίας:

Διαβάστε περισσότερα

Ερευνητικό Πρόγραμμα Αξιολόγησης των Εσπερινών Σχολών Μέσης Γενικής και Μέσης Τεχνικής Εκπαίδευσης (2007-2008)

Ερευνητικό Πρόγραμμα Αξιολόγησης των Εσπερινών Σχολών Μέσης Γενικής και Μέσης Τεχνικής Εκπαίδευσης (2007-2008) Ερευνητικό Πρόγραμμα Αξιολόγησης των Εσπερινών Σχολών Μέσης Γενικής και Μέσης Τεχνικής Εκπαίδευσης (2007-2008) 1. Ταυτότητα της Έρευνας Ο Τομέας Έρευνας του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, μετά από οδηγία του

Διαβάστε περισσότερα

«Μαθησιακές δυσκολίες και παραβατική συμπεριφορά»

«Μαθησιακές δυσκολίες και παραβατική συμπεριφορά» «Μαθησιακές δυσκολίες και παραβατική συμπεριφορά» Θεοδώρα Πάσχου α.μ 12181 Τμήμα Λογοθεραπείας-Τ.Ε.Ι ΗΠΕΙΡΟΥ Εισαγωγικές επισημάνσεις 1) η εκδήλωση διαταραχών στην κατάκτηση μαθησιακών δεξιοτήτων προκαλεί

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΓΚΘΓΣΗΣ Β ΛΥΚΓΙΟΥ ΣΑ ΠΡΟΟΝΣΑ ΠΟΤ ΖΗΣΟΤΝ ΟΙ ΠΟΛΤΕΘΝΙΚΕ

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΓΚΘΓΣΗΣ Β ΛΥΚΓΙΟΥ ΣΑ ΠΡΟΟΝΣΑ ΠΟΤ ΖΗΣΟΤΝ ΟΙ ΠΟΛΤΕΘΝΙΚΕ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΓΚΘΓΣΗΣ Β ΛΥΚΓΙΟΥ ΣΑ ΠΡΟΟΝΣΑ ΠΟΤ ΖΗΣΟΤΝ ΟΙ ΠΟΛΤΕΘΝΙΚΕ Θέσεις για νέους εργαζομένους δεν υπάρχουν μόνο στις ελληνικές εταιρείες, αλλά και σε πολλές πολυεθνικές επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται

Διαβάστε περισσότερα

Θέμα: Ομιλία του Αναπληρωτή Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, Γιώργου Κουτρουμάνη, στο 2 ο Συνέδριο Κοινωνικής Ασφάλισης του Economist

Θέμα: Ομιλία του Αναπληρωτή Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, Γιώργου Κουτρουμάνη, στο 2 ο Συνέδριο Κοινωνικής Ασφάλισης του Economist ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Ημερομηνία: Δευτέρα, 20 Δεκεμβρίου 2010 Θέμα: Ομιλία του Αναπληρωτή Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, Γιώργου Κουτρουμάνη,

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΤΑΣΗ TOY ΠΑΣΟΚ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΕΧΝΙΚΗ & ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

ΠΡΟΤΑΣΗ TOY ΠΑΣΟΚ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΕΧΝΙΚΗ & ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΤΟΜΕΑΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΠΡΟΤΑΣΗ TOY ΠΑΣΟΚ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΕΧΝΙΚΗ & ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Αθήνα, 13 Ιανουαρίου 2009 www.wikipolitics.gr http://programma.pasok.gr ΠΡΟΤΑΣΗ ΠΑΣΟΚ ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΣΕ ΔΙΑΛΟΓΟ Το ΠΑΣΟΚ έχει θέσει

Διαβάστε περισσότερα

Άρθρο 1. Άρθρο 2. Άρθρο 3. Άρθρο 4. Επίσημα κείμενα και διδακτικό υλικό. Ορισμός του παιδιού. Παιδί θεωρείται ένα άτομο κάτω των 18 ετών.

Άρθρο 1. Άρθρο 2. Άρθρο 3. Άρθρο 4. Επίσημα κείμενα και διδακτικό υλικό. Ορισμός του παιδιού. Παιδί θεωρείται ένα άτομο κάτω των 18 ετών. Ορισμός του παιδιού Παιδί θεωρείται ένα άτομο κάτω των 18 ετών. Άρθρο 1 Απαγόρευση διακρίσεων Κάθε παιδί πρέπει να αντιμετωπίζεται χωρίς διακρίσεις λόγω χρώματος, φύλου, γλώσσας, θρησκείας, άποψης, χώρας

Διαβάστε περισσότερα

Η συμβολή της Περιφερειακής Διεύθυνσης Εκπαίδευσης Δυτικής Ελλάδας στη Δια Βίου Μάθηση των εκπαιδευτικών

Η συμβολή της Περιφερειακής Διεύθυνσης Εκπαίδευσης Δυτικής Ελλάδας στη Δια Βίου Μάθηση των εκπαιδευτικών Η συμβολή της Περιφερειακής Διεύθυνσης Εκπαίδευσης Δυτικής Ελλάδας στη Δια Βίου Μάθηση των εκπαιδευτικών Καταρχάς θα ήθελα να ευχαριστήσω τους διοργανωτές για την πρόσκληση που απηύθυναν στην Περ/κή Δ/νση

Διαβάστε περισσότερα

Μετανάστευση, ευρωπαϊκές κοινωνικές αξίες και γλώσσα: συγκριτική αποτύπωση συμπερασμάτων του προγράμματος GRUNDTVIG MIVAL 2011-2013.

Μετανάστευση, ευρωπαϊκές κοινωνικές αξίες και γλώσσα: συγκριτική αποτύπωση συμπερασμάτων του προγράμματος GRUNDTVIG MIVAL 2011-2013. Μετανάστευση, ευρωπαϊκές κοινωνικές αξίες και γλώσσα: συγκριτική αποτύπωση συμπερασμάτων του προγράμματος GRUNDTVIG MIVAL 2011-2013. Βασιλική Τσεκούρα, Διευθύντρια Κατάρτισης του ΔΑΦΝΗ ΚΕΚ, Υπεύθυνη Ευρωπαϊκής

Διαβάστε περισσότερα

Όρια στις πειθαρχικές ποινές απομόνωσης ανηλίκων κρατουμένων

Όρια στις πειθαρχικές ποινές απομόνωσης ανηλίκων κρατουμένων ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ ΔΙΑΦΑΝΕΙΑΣ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ Δελτίο Τύπού Αθήνα 15/05/2017 Όρια στις πειθαρχικές ποινές απομόνωσης ανηλίκων κρατουμένων Εξορθολογισμό και

Διαβάστε περισσότερα

Ποιο άτομο θεωρείται παιδί;

Ποιο άτομο θεωρείται παιδί; Ποιο άτομο θεωρείται παιδί; Παιδιά θεωρούνται όλα τα αγόρια και τα κορίτσια από 0 έως 18 ετών. Ποια είναι τα δικαιώματα του παιδιού; Σύμφωνα με την Σύμβαση για τα Δικαιώματα των παιδιών Απαγόρευση διακρίσεων

Διαβάστε περισσότερα

H Ναταλί Σαμπά στο babyspace.gr

H Ναταλί Σαμπά στο babyspace.gr H Ναταλί Σαμπά στο babyspace.gr Συνέντευξη της Ναταλί Σαμπά στη Βάλια Κουρκουμέλη. (Από το babyspace.gr. Ημερομηνία online έκδοσης: 22/07/2010) Η παιγνιοθεραπεία για τη Ναταλί Σαμπά ήταν η ευκαιρία να

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Α ΛΥΚΕΙΟΥ

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Α ΛΥΚΕΙΟΥ Περίληψη ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Α ΛΥΚΕΙΟΥ Α. Να αποδώσετε περιληπτικά το περιεχόµενο του κειµένου σε 100-120 λέξεις χωρίς δικά σας σχόλια. Το κείµενο αναφέρεται στις επιπτώσεις της

Διαβάστε περισσότερα

Π Ι Σ Τ Ο Π Ο Ι Η Σ Η Ε Π Α Ρ Κ Ε Ι Α Σ Τ Η Σ ΕΛΛΗΝΟΜΑΘΕΙΑΣ Χ Ρ Η Σ Η Γ Λ Ω Σ Σ Α Σ ΔΕΥΤΕΡΗ ΣΕΙΡΑ Δ Ε Ι Γ Μ Α Τ Ω Ν Μ 0 Ν Α Δ Ε Σ

Π Ι Σ Τ Ο Π Ο Ι Η Σ Η Ε Π Α Ρ Κ Ε Ι Α Σ Τ Η Σ ΕΛΛΗΝΟΜΑΘΕΙΑΣ Χ Ρ Η Σ Η Γ Λ Ω Σ Σ Α Σ ΔΕΥΤΕΡΗ ΣΕΙΡΑ Δ Ε Ι Γ Μ Α Τ Ω Ν Μ 0 Ν Α Δ Ε Σ Ε Π Α Ρ Κ Ε Ι Α Σ Τ Η Σ ΕΛΛΗΝΟΜΑΘΕΙΑΣ Χ Ρ Η Σ Η Γ Λ Ω Σ Σ Α Σ ΔΕΥΤΕΡΗ ΣΕΙΡΑ Δ Ε Ι Γ Μ Α Τ Ω Ν 2 0 Μ 0 Ν Α Δ Ε Σ 1 Y Π Ο Υ Ρ Γ Ε Ι Ο Π Α Ι Δ Ε Ι Α Σ Κ Α Ι Θ Ρ Η Σ Κ Ε Υ Μ Α Τ Ω Ν Κ Ε Ν Τ Ρ Ο Ε Λ Λ Η Ν Ι

Διαβάστε περισσότερα

Άντον Τσέχωφ, Ο Βάνκας

Άντον Τσέχωφ, Ο Βάνκας Άντον Τσέχωφ, Ο Βάνκας Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Α Γυμνασίου Απαντήσεις ερωτήσεων σχολικού βιβλίου σχ. βιβλίο (σελ. 194) Γυμνάσιο: 9.000 μαθήματα με βίντεο-διδασκαλία για όλο το σχολικό έτος μόνο

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΩΤΙΚΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΜΑΘΗΤΏΝ ΚΑΙ ΜΑΘΗΤΡΙΩΝ

ΕΡΩΤΙΚΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΜΑΘΗΤΏΝ ΚΑΙ ΜΑΘΗΤΡΙΩΝ ΕΡΩΤΙΚΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΜΑΘΗΤΏΝ ΚΑΙ ΜΑΘΗΤΡΙΩΝ Στο πλαίσιο του μαθήματος της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας της Γ Γυμνασίου οι μαθητές ήρθαν σε επαφή με ένα δείγμα ερωτικής ποίησης. Συγκεκριμένα διδάχτηκαν το ποίημα

Διαβάστε περισσότερα

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΑΠΟΔΕΛΤΙΩΣΗ

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΑΠΟΔΕΛΤΙΩΣΗ Ημερομηνία 10/3/2016 Μέσο Συντάκτης Link http://www.in.gr Τζωρτζίνα Ντούτση http://www.in.gr/entertainment/book/interviews/article/?aid=1500064083 Νικόλ Μαντζικοπούλου: Το μυστικό για την επιτυχία είναι

Διαβάστε περισσότερα

Δίκαιο των Ανηλίκων. Ενότητα 10: Η έκτιση της ποινής στα ειδικά καταστήματα κράτησης νέων

Δίκαιο των Ανηλίκων. Ενότητα 10: Η έκτιση της ποινής στα ειδικά καταστήματα κράτησης νέων ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 10: Η έκτιση της ποινής στα ειδικά καταστήματα κράτησης νέων Αγγελική Γ. Πιτσελά, Αν. Καθηγήτρια Εγκληματολογίας - Σωφρονιστικής

Διαβάστε περισσότερα

Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ ΠΡΟΣΟΝΤΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ ΠΡΟΣΟΝΤΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΕΙΔΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ ΠΡΟΣΟΝΤΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Η ανάπτυξη του

Διαβάστε περισσότερα

Προς τον Πρόεδρο του Συμβουλίου του Ιδρύματος - ΕΚΠΑ Καθηγητή κ. Δ. Μπερτσιμά

Προς τον Πρόεδρο του Συμβουλίου του Ιδρύματος - ΕΚΠΑ Καθηγητή κ. Δ. Μπερτσιμά Προς τον Πρόεδρο του Συμβουλίου του Ιδρύματος - ΕΚΠΑ Καθηγητή κ. Δ. Μπερτσιμά Αθήνα, 17 Ιουνίου 2014 Αξιότιμε Κύριε Πρόεδρε, Στόχοι και Οράματα Μαζί με την αίτηση αποδοχής της υποψηφιότητάς μου για τη

Διαβάστε περισσότερα

4.2 Μελέτη Επίδρασης Επεξηγηματικών Μεταβλητών

4.2 Μελέτη Επίδρασης Επεξηγηματικών Μεταβλητών 4.2 Μελέτη Επίδρασης Επεξηγηματικών Μεταβλητών Στο προηγούμενο κεφάλαιο (4.1) παρουσιάστηκαν τα βασικά αποτελέσματα της έρευνάς μας σχετικά με την άποψη, στάση και αντίληψη των μαθητών γύρω από θέματα

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ: «Ρυθμίσεις Ζωνών Εκπαιδευτικής Προτεραιότητας (ΖΕΠ) και Τάξεων Υποδοχής ΖΕΠ» Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ

ΘΕΜΑ: «Ρυθμίσεις Ζωνών Εκπαιδευτικής Προτεραιότητας (ΖΕΠ) και Τάξεων Υποδοχής ΖΕΠ» Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ Δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ 2388/2015, τ. Β ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ --- ΓΕΝΙΚΗ Δ/ΝΣΗ ΣΠΟΥΔΩΝ Π/ΘΜΙΑΣ ΚΑΙ Δ/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΠΟΥΔΩΝ, ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ & ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Δημόσια διαβούλευση σχετικά με την αναθεώρηση της Ευρωπαϊκής Στρατηγικής για τα Άτομα με Αναπηρία

Δημόσια διαβούλευση σχετικά με την αναθεώρηση της Ευρωπαϊκής Στρατηγικής για τα Άτομα με Αναπηρία Δημόσια διαβούλευση σχετικά με την αναθεώρηση της Ευρωπαϊκής Στρατηγικής για τα Άτομα με Αναπηρία 2010-2020 Υπάρχουν 80 περίπου εκατομμύρια πολίτες με αναπηρίες στην ΕΕ, οι οποίοι συχνά αντιμετωπίζουν

Διαβάστε περισσότερα

Συντάχθηκε απο τον/την Administrator Παρασκευή, 27 Μάιος :40 - Τελευταία Ενημέρωση Παρασκευή, 27 Μάιος :08

Συντάχθηκε απο τον/την Administrator Παρασκευή, 27 Μάιος :40 - Τελευταία Ενημέρωση Παρασκευή, 27 Μάιος :08 Η ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας, Διά Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων παρουσίασε το Νέο Τεχνολογικό Λύκειο ως ένα «ανοικτό σχολείο» το οποίο πρέπει να διασφαλίζει την ανεμπόδιστη, ισότιμη και με διαφανείς

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή. Ειρήνη Σταματούδη, LL.M., Ph.D. Διευθύντρια Ο.Π.Ι.

Εισαγωγή. Ειρήνη Σταματούδη, LL.M., Ph.D. Διευθύντρια Ο.Π.Ι. Εισαγωγή Ο οδηγός που κρατάς στα χέρια σου είναι μέρος μιας σειράς ενημερωτικών οδηγών του Οργανισμού Πνευματικής Ιδιοκτησίας. Σκοπό έχει να δώσει απαντήσεις σε κάποια βασικά ερωτήματα που μπορεί να έχεις

Διαβάστε περισσότερα

Χάρτινη Αγκαλιά Συγγραφέας: Ιφιγένεια Μαστρογιάννη

Χάρτινη Αγκαλιά Συγγραφέας: Ιφιγένεια Μαστρογιάννη Χάρτινη Αγκαλιά Συγγραφέας: Ιφιγένεια Μαστρογιάννη Επιμέλεια εργασίας: Παναγιώτης Γιαννόπουλος Περιεχόμενα Ερώτηση 1 η : σελ. 3-6 Ερώτηση 2 η : σελ. 7-9 Παναγιώτης Γιαννόπουλος Σελίδα 2 Ερώτηση 1 η Η συγγραφέας

Διαβάστε περισσότερα

ΜΠΟΝΟΥΣ ΕΞΟΔΟΥ ΓΙΑ ΑΣΦΑΛΙΣΜΕΝΟΥΣ ΙΚΑ: Σύνταξη από τα 52

ΜΠΟΝΟΥΣ ΕΞΟΔΟΥ ΓΙΑ ΑΣΦΑΛΙΣΜΕΝΟΥΣ ΙΚΑ: Σύνταξη από τα 52 ΜΠΟΝΟΥΣ ΕΞΟΔΟΥ ΓΙΑ 650.000 ΑΣΦΑΛΙΣΜΕΝΟΥΣ ΙΚΑ: Σύνταξη από τα 52 Σύνταξη με χαμηλό όριο ηλικίας που ξεκινά από τα 52 μπορούν να κατοχυρώσουν χιλιάδες ασφαλισμένοι του ΙΚΑ επιλέγοντας τις προϋποθέσεις του

Διαβάστε περισσότερα

Ομιλία. του Διοικητή του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ. Ροβέρτου Σπυρόπουλου. του Ελληνο-Αμερικανικού Εμπορικού Επιμελητηρίου:

Ομιλία. του Διοικητή του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ. Ροβέρτου Σπυρόπουλου. του Ελληνο-Αμερικανικού Εμπορικού Επιμελητηρίου: Ομιλία του Διοικητή του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ Ροβέρτου Σπυρόπουλου στο 4 ο Ετήσιο Συνέδριο Labor & Insurance του Ελληνο-Αμερικανικού Εμπορικού Επιμελητηρίου: «Απασχόληση και Ασφάλιση: Δύο ζητήματα εθνικής προτεραιότητας

Διαβάστε περισσότερα

1. Εισαγωγή Νομικό Πλαίσιο

1. Εισαγωγή Νομικό Πλαίσιο Ενημέρωση για την πρόταση του Τμήματος Μαθηματικών σχετικά με τη χορήγηση πιστοποιητικού διδακτικής και παιδαγωγικής επάρκειας στους αποφοίτους του προπτυχιακού προγράμματος σπουδών. 1. Εισαγωγή Νομικό

Διαβάστε περισσότερα

Μια νύχτα. Μπαίνω στ αμάξι με το κορίτσι μου και γέρνει γλυκά στο πλάϊ μου και το φεγγάρι λες και περπατάει ίσως θέλει κάπου να μας πάει

Μια νύχτα. Μπαίνω στ αμάξι με το κορίτσι μου και γέρνει γλυκά στο πλάϊ μου και το φεγγάρι λες και περπατάει ίσως θέλει κάπου να μας πάει Μια νύχτα Μπαίνω στ αμάξι με το κορίτσι μου και γέρνει γλυκά στο πλάϊ μου και το φεγγάρι λες και περπατάει ίσως θέλει κάπου να μας πάει Μια νύχτα σαν κι αυτή μια νύχτα σαν κι αυτή θέλω να σου πω πόσο σ

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΣΗ ΤΟΥ ΔΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΨΑΘΟΠΥΡΓΟΥ ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΡΙΟΥ ΣΕ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ

ΘΕΣΗ ΤΟΥ ΔΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΨΑΘΟΠΥΡΓΟΥ ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΡΙΟΥ ΣΕ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ ΘΕΣΗ ΤΟΥ ΔΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΨΑΘΟΠΥΡΓΟΥ ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΡΙΟΥ ΣΕ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ Το Πρόγραμμα «Καλλικράτης», το οποίο αποτελεί τη συνέχεια και ολοκλήρωση

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Δ. ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΩΝ-ΜΕΝΕΜΕΝΗΣ Απρίλιος 2012 Ανάλυση της Τοπικής Αγοράς Εργασίας 1. Περιγραφή των βασικών χαρακτηριστικών της περιοχής παρέμβασης στην οποία θα εφαρμοστεί

Διαβάστε περισσότερα

6154/16 ΧΜΑ/νικ/ΙΑ 1 DG B 3A

6154/16 ΧΜΑ/νικ/ΙΑ 1 DG B 3A Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 18 Φεβρουαρίου 2016 (OR. en) 6154/16 SOC 69 EMPL 44 ECOFIN 108 EDUC 31 JEUN 17 ΣΗΜΕΙΩΜΑ Αποστολέας: Αποδέκτης: Θέμα: Γενική Γραμματεία του Συμβουλίου Επιτροπή

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΥ. «Δια Βίου Μάθηση» Άρθρο 1. Ορισμοί. 1. Η Δια Βίου Μάθηση περιλαμβάνει την Δια Βίου Εκπαίδευση και την Δια Βίου Κατάρτιση.

ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΥ. «Δια Βίου Μάθηση» Άρθρο 1. Ορισμοί. 1. Η Δια Βίου Μάθηση περιλαμβάνει την Δια Βίου Εκπαίδευση και την Δια Βίου Κατάρτιση. ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΥ «Δια Βίου Μάθηση» Άρθρο 1 Ορισμοί 1. Η Δια Βίου Μάθηση περιλαμβάνει την Δια Βίου Εκπαίδευση και την Δια Βίου Κατάρτιση. 2. Ως «Δια Βίου Εκπαίδευση» ορίζεται κάθε διαδικασία απόκτησης γνώσης,

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΜΕ ΤΟΝ ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ

ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΜΕ ΤΟΝ ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ EΡΓΑΣΙΑΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ Δελτίο Τύπου 26 Οκτωβρίου 2015 ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΜΕ ΤΟΝ ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ Ο Αντιπρόεδρος

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΩΜΑΤΙΚΗ ΔΡΑΣΗ Α' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ. "Είμαι ο ίδιος μέσα και έξω από την τάξη; Γιατί;" Υπεύθυνη καθηγήτρια: Τζωρτζάτου Μάρια

ΒΙΩΜΑΤΙΚΗ ΔΡΑΣΗ Α' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ. Είμαι ο ίδιος μέσα και έξω από την τάξη; Γιατί; Υπεύθυνη καθηγήτρια: Τζωρτζάτου Μάρια ΒΙΩΜΑΤΙΚΗ ΔΡΑΣΗ Α' ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ "Είμαι ο ίδιος μέσα και έξω από την τάξη; Γιατί;" Υπεύθυνη καθηγήτρια: Τζωρτζάτου Μάρια Εισαγωγική Παρουσίαση από την υπεύθυνη καθηγήτρια. Με το παραπάνω θέμα ασχολήθηκαν κατά

Διαβάστε περισσότερα

LET S DO IT BETTER improving quality of education for adults among various social groups

LET S DO IT BETTER improving quality of education for adults among various social groups INTERVIEWS REPORT February / March 2012 - Partner: Vardakeios School of Hermoupolis - Target group: Immigrants, women 1 η συνέντευξη Από την Αλβανία Το 2005 Η γλώσσα. Ήταν δύσκολο να επικοινωνήσω με τους

Διαβάστε περισσότερα

THE ECONOMIST ΟΜΙΛΙΑ DELIA VELCULESCU. MISSION CHIEF for Greece, IMF

THE ECONOMIST ΟΜΙΛΙΑ DELIA VELCULESCU. MISSION CHIEF for Greece, IMF THE ECONOMIST ΟΜΙΛΙΑ DELIA VELCULESCU MISSION CHIEF for Greece, IMF TO THE 20 th ROUNDTABLE WITH THE GOVERNMENT OF GREECE EUROPE: SHAKEN AND STIRRED? GREECE: A SKILFUL ACORBAT? ΤΕΤΑΡΤΗ 22 ΙΟΥΝΙΟΥ 2016

Διαβάστε περισσότερα