ΠΡΑΚΣΗΚΔ ΓΗΑΥΔΗΡΗΖ ΑΝΘΡΩΠΗΝΩΝ ΠΟΡΩΝ ΣΗ ΤΓΥΡΟΝΔ ΔΠΗΥΔΗΡΖΔΗ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΠΡΑΚΣΗΚΔ ΓΗΑΥΔΗΡΗΖ ΑΝΘΡΩΠΗΝΩΝ ΠΟΡΩΝ ΣΗ ΤΓΥΡΟΝΔ ΔΠΗΥΔΗΡΖΔΗ"

Transcript

1 2011 ΠΡΑΚΣΗΚΔ ΓΗΑΥΔΗΡΗΖ ΑΝΘΡΩΠΗΝΩΝ ΠΟΡΩΝ ΣΗ ΤΓΥΡΟΝΔ ΔΠΗΥΔΗΡΖΔΗ ΠΑΝΕΠΙΣΘΜΙΟ ΠΑΣΡΩΝ ΣΜΘΜΑ ΔΙΟΙΚΘΘ ΕΠΙΧΕΙΡΘΕΩΝ ΜΕΣΑΠΣΤΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΟΤΔΩΝ «ΝΕΕ ΑΡΧΕ ΔΙΟΙΚΘΘ ΕΠΙΧΕΙΡΘΕΩΝ» ΜΠΙΛΙΡΗ Ν. ΒΑΙΛΙΚΗ Α.Μ

2 ΠΑΝΔΠΙΣΗΜΙΟ ΠΑΣΡΩΝ ΣΜΗΜΑ ΓΙΟΙΚΗΗ ΔΠΙΥΔΙΡΗΔΩΝ ΜΔΣΑΠΣΤΥΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΟΤΓΩΝ M.B.A «ΝΔΔ ΑΡΥΔ ΓΙΟΙΚΗΗ ΔΠΙΥΔΙΡΗΔΩΝ» «Πξαθηηθέο Γηαρείξηζεο Αλζξσπίλσλ Πφξσλ ζηηο χγρξνλεο Δπηρεηξήζεηο» Μπηιίξε Ν. Βαζηιηθή Γηπισκαηηθή εξγαζία Σξηκειήο πκβνπιεπηηθή Δπηηξνπή Δπηβιέπσλ Καζεγεηήο: Παλαγηψηεο Πνιπρξνλίνπ πλεπηβιέπνληεο Καζεγεηέο: Αλαζηαζφπνπινο Γεψξγηνο Πέππαο Παχινο 2

3 ΔΤΥΑΡΙΣΙΔ Θα ήζεια λα επραξηζηήζσ ζεξκά ηνλ Δπηβιέπνληα Καζεγεηή κνπ θ. Παλαγηψηε Πνιπρξνλίνπ, Λέθηνξα ηνπ Παλεπηζηεκίνπ Παηξψλ, γηα ηελ πνιχηηκε ζπκβνιή ηνπ ζηελ εθπφλεζε ηεο ζπγθεθξηκέλεο κειέηεο θαη ζπγθεθξηκέλα γηα ηηο πνιχηηκεο ζπκβνπιέο ηνπ θαη γηα ηελ θαζνδήγεζε ηνπ ζε φιε ηελ δηάξθεηα ηεο ζπγγξαθήο ηεο κειέηεο απηήο. Αηζζάλνκαη επίζεο ηελ αλάγθε λα επραξηζηήζσ ηνπο Καζεγεηέο κνπ θαη Μέιε ηεο Σξηκεινχο Δπηηξνπήο, θχξηνπο Αλαζηαζφπνπιν Γεψξγην θαη Πέππα Παχιν, πνπ κε ηελ γλψζε θαη ην κεξάθη ηνπο ιεηηνχξγεζαλ σο δάζθαινη ηεο γλψζεο. Σέινο, ζα ήζεια λα επραξηζηήζσ φινπο φζνπο ζηάζεθαλ δίπια κνπ θαη κε βνήζεζαλ, ν θαζέλαο κε ηνλ ηξφπν ηνπ, ζε απηήλ κνπ ηελ πξνζπάζεηα φπσο θαη ζε θάζε βήκα κνπ κέρξη ηψξα. 3

4 ΠΕΡΙΕΦΟΜΕΝΑ ΕΤΧΑΡΙΣΙΕ... 3 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ... 4 ΤΝΟΠΣΙΚΘ ΠΕΡΙΛΘΨΘ... 8 ΕΙΑΓΩΓΘ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1- ΔΙΟΙΚΘΘ ΠΡΟΩΠΙΚΟΤ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΘΘ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΠΟΡΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2- ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΣΙΜΟ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΤ ΔΤΝΑΜΙΚΟΤ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΣΙΜΟ & ΔΙΑΔΙΚΑΙΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΣΙΜΟΤ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΤ ΔΤΝΑΜΙΚΟΤ ΕΤΕΛΙΚΣΕ ΔΟΜΕ ΑΝΑΘΕΘ ΚΑΘΘΚΟΝΣΩΝ- ΜΕΣΑΒΙΒΑΘ ΕΞΟΤΙΑ...26 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 - ΠΡΟΕΛΚΤΘ ΤΠΟΨΘΦΙΩΝ ΕΩΣΕΡΙΚΕ ΠΘΓΕ ΠΡΟΕΛΚΤΘ ΕΞΩΣΕΡΙΚΕ ΠΘΓΕ ΠΡΟΕΛΚΤΘ ΠΡΟΕΛΚΤΘ & ΔΙΑΧΕΙΡΙΘ ΣΑΛΕΝΣΩΝ ΔΘΜΙΟΤΡΓΩΝΣΑ «ΦΙΛΙΚΟ ΠΡΟ ΣΑ ΣΑΛΕΝΣΑ» ΕΣΑΙΡΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ...35 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 - ΕΠΙΛΟΓΘ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΤ ΔΤΝΑΜΙΚΟΤ ΚΟΠΟ & ΠΡΟΫΠΟΘΕΕΙ ΑΠΟΣΕΛΕΜΑΣΙΚΘ ΕΠΙΛΟΓΘ ΔΙΑΔΙΚΑΙΑ ΕΠΙΛΟΓΘ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΘΜΕΙΩΜΑΣΑ ΠΡΟΚΑΣΑΡΚΣΙΚΘ ΤΝΕΝΣΕΤΞΘ ΑΙΣΘΘ ΑΠΑΧΟΛΘΘ ΔΟΚΙΜΑΙΕ (TEST) ΤΝΕΝΣΕΤΞΘ ΕΠΙΛΟΓΘ ΕΠΙΒΕΒΑΙΩΘ ΠΛΘΡΟΦΟΡΙΩΝ ΠΟΤ ΑΦΟΡΟΤΝ ΣΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ ΣΟΤ ΤΠΟΨΘΦΙΟΤ ΙΑΣΡΙΚΕ ΕΞΕΣΑΕΙ ΣΕΛΙΚΘ ΑΠΟΦΑΘ ΕΠΙΛΟΓΘ

5 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 - ΕΚΠΑΙΔΕΤΘ & ΑΝΑΠΣΤΞΘ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΠΟΡΩΝ ΔΙΑΔΙΚΑΙΑ & ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΚΠΑΙΔΕΤΘ ΔΙΑΧΕΙΡΙΘ ΚΑΡΙΕΡΑ ΑΝΑΠΣΤΞΘ ΣΕΛΕΧΩΝ & ΔΙΑΧΕΙΡΙΘ ΣΑΛΕΝΣΩΝ, ΔΘΜΙΟΤΡΓΙΚΟΣΘΣΑ & ΚΑΙΝΟΣΟΜΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 - ΤΣΘΜΑΣΑ ΑΜΟΙΒΘ ΕΡΓΑΗΟΜΕΝΩΝ ΣΟΧΟΙ ΤΣΘΜΑΣΟ ΑΜΟΙΒΩΝ ΤΣΘΜΑΣΑ ΑΜΟΙΒΩΝ...59 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7 - ΑΞΙΟΛΟΓΘΘ ΑΠΟΔΟΣΙΚΟΣΘΣΑ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΤ ΔΤΝΑΜΙΚΟΤ ΚΟΠΟ ΑΞΙΟΛΟΓΘΘ ΔΙΑΔΙΚΑΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΘΘ...65 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8-ΤΜΒΟΤΛΕΤΘ, ΚΑΘΟΔΘΓΘΘ &ΠΑΡΑΚΙΝΘΘ ΕΡΓΑΗΟΜΕΝΩΝ ΕΝΔΤΝΑΜΩΘ ΕΡΓΑΗΟΜΕΝΩΝ (EMPOWERMENT) ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΝΔΤΝΑΜΩΘ ΤΝΕΠΕΙΕ ΕΝΔΤΝΑΜΩΘ ΤΝΑΙΘΘΜΑΣΙΚΘ ΝΟΘΜΟΤΝΘ & ΜΕΣΑΧΘΜΑΣΙΣΙΚΘ ΘΓΕΙΑ...76 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9 ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΤΝΑ ΧΕΔΙΑΜΟ ΕΡΕΤΝΑ (ΜΕΛΕΣΘ ΠΕΡΙΠΣΩΘ) ΕΓΚΤΡΟΣΘΣΑ ΚΑΙ ΑΞΙΟΠΙΣΙΑ ΕΤΡΘΜΑΣΩΝ ΣΩΝ ΜΠ...93 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10 - ΑΧΑΪΚΘ ΤΝΕΣΑΙΡΙΣΙΚΘ ΣΡΑΠΕΗΑ ΓΕΝΙΚΑ ΣΟΙΧΕΙΑ ΣΟΧΟΙ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΣΙΚΕ ΣΘ ΣΡΑΠΕΗΑ ΟΡΓΑΝΩΣΙΚΟ ΧΕΔΙΑΜΟ ΕΤΕΛΙΞΙΑ ΧΕΕΙ ΕΞΟΤΙΑ

6 ΠΡΑΚΣΙΚΕ ΔΙΑΧΕΙΡΙΘ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΤ ΔΤΝΑΜΙΚΟΤ ΠΡΟΕΛΚΤΘ ΤΠΟΨΘΦΙΩΝ ΕΠΙΛΟΓΘ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΤ ΔΤΝΑΜΙΚΟΤ ΕΚΠΑΙΔΕΤΘ ΚΑΙ ΑΝΑΠΣΤΞΘ ΤΣΘΜΑ ΑΜΟΙΒΘ ΑΞΙΟΛΟΓΘΘ ΑΠΟΔΟΣΙΚΟΣΘΣΑ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΤ ΔΤΝΑΜΙΚΟΤ ΠΑΡΑΚΙΝΘΘ & ΕΝΔΤΝΑΜΩΘ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11- FBBANK ΓΕΝΙΚΑ ΣΟΙΧΕΙΑ ΣΡΑΣΘΓΙΚΘ & ΠΡΟΣΕΡΑΙΟΣΘΣΕ ΜΕΣΟΧΙΚΘ ΤΝΘΕΘ ΟΡΓΑΝΩΣΙΚΟ ΧΕΔΙΑΜΟ ΕΤΕΛΙΞΙΑ ΧΕΕΙ ΕΞΟΤΙΑ ΕΣΑΙΡΙΚΘ ΚΟΙΝΩΝΙΚΘ ΕΤΘΤΝΘ ΠΡΑΚΣΙΚΕ ΔΙΑΧΕΙΡΙΘ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΤ ΔΤΝΑΜΙΚΟΤ ΠΡΟΕΛΚΤΘ ΤΠΟΨΘΦΙΩΝ ΕΠΙΛΟΓΘ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΤ ΔΤΝΑΜΙΚΟΤ ΕΚΠΑΙΔΕΤΘ ΚΑΙ ΑΝΑΠΣΤΞΘ ΤΣΘΜΑ ΑΜΟΙΒΘ ΑΞΙΟΛΟΓΘΘ ΑΠΟΔΟΣΙΚΟΣΘΣΑ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΤ ΔΤΝΑΜΙΚΟΤ ΠΑΡΑΚΙΝΘΘ & ΕΝΔΤΝΑΜΩΘ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12 ΤΜΠΕΡΑΜΑΣΑ ΕΠΙΠΣΩΕΙ ΓΙΑ ΣΘΝ ΔΙΟΙΚΘΘ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 13 - ΠΕΡΙΟΡΙΜΟΙ ΕΡΕΤΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 14 ΠΡΟΣΑΕΙ ΓΙΑ ΜΕΛΛΟΝΣΙΚΘ ΕΡΕΤΝΑ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

7 ΕΤΡΕΣΗΡΙΟ ΠΙΝΑΚΩΝ ΚΑΙ ΧΗΜΑΣΩΝ ΠΙΝΑΚΑ 1.1 ΔΙΑΦΟΡΕ ΜΕΣΑΞΤ ΠΑΛΑΙΑ & ΝΕΑ ΕΠΙΧΕΙΡΘΜΑΣΙΚΘ ΠΡΑΓΜΑΣΙΚΟΣΘΣΑ ΠΙΝΑΚΑ 1.2 ΔΙΑΦΟΡΕ ΔΙΟΙΚΘΘ ΠΡΟΩΠΙΚΟΤ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΘΘ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΠΟΡΩΝ ΠΙΝΑΚΑ 1.3 ΕΙΔΘ ΔΙΟΙΚΘΘ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΠΟΡΩΝ ΠΙΝΑΚΑ 1.4 ΛΕΙΣΟΤΡΓΙΕ ΚΑΙ ΠΡΟΚΛΘΕΙ ΣΘ ΔΑΠ ΣΟ ΠΑΡΟΝ ΚΑΙ ΣΟ ΜΕΛΛΟΝ ΠΙΝΑΚΑ 3.1 ΠΛΕΟΝΕΚΣΘΜΑΣΑ ΚΑΙ ΜΕΙΟΝΕΚΣΘΜΑΣΑ ΣΩΝ ΕΩΣΕΡΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΞΩΣΕΡΙΚΩΝ ΠΘΓΩΝ ΠΡΟΕΛΚΤΘ ΠΙΝΑΚΑ 9.1 ΤΜΜΕΣΕΧΟΝΣΕ ΣΘΝ ΕΡΕΤΝΘΣΙΚΘ ΔΙΑΔΙΚΑΙΑ ΠΙΝΑΚΑ 10.1 ΕΠΙΠΕΔΟ ΕΚΠΑΙΔΕΤΘ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΤ ΔΤΝΑΜΙΚΟΤ ΣΘΝ ΑΧΑΪΚΘ ΤΝΕΣΑΙΡΙΣΙΚΘ ΣΡΑΠΕΗΑ ΧΗΜΑ 5.1 ΣΑΔΙΑ ΟΡΓΑΝΩΘ ΕΚΠΑΙΔΕΤΘ ΧΗΜΑ 7.1 ΔΙΑΔΙΚΑΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΘΘ ΑΠΟΔΟΘ ΧΗΜΑ 8.1 Θ ΠΤΡΑΜΙΔΑ ΣΩΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΑΝΑΓΚΩΝ ΣΟΤ MASLOW ΧΗΜΑ 8.2 ΣΟ ΜΟΝΣΕΛΟ ΣΘ ΤΝΑΙΘΘΜΑΣΙΚΘ ΝΟΘΜΟΤΝΘ ΧΗΜΑ 9.1 ΤΜΜΕΣΕΧΟΝΣΕ ΣΘΝ ΕΡΕΤΝΘΣΙΚΘ ΔΙΑΔΙΚΑΙΑ ΧΗΜΑ 9.2 ΤΜΜΕΣΕΧΟΝΣΕ ΣΘΝ ΕΡΕΤΝΘΣΙΚΘ ΔΙΑΔΙΚΑΙΑ ΧΗΜΑ 10.1 ΕΞΕΛΙΞΘ ΠΛΘΘΟΤ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΤ ΔΤΝΑΜΙΚΟΤ ΧΗΜΑ 10.2 ΚΡΙΣΘΡΙΑ ΕΠΙΛΟΓΘ ΤΠΟΨΘΦΙΩΝ ΧΗΜΑ 10.3 ΧΑΡΑΚΣΘΡΙΣΙΚΑ ΠΡΟΩΠΙΚΟΣΘΣΑ ΤΠΟΨΘΦΙΩΝ ΜΕ ΒΑΘ ΣΑ ΟΠΟΙΑ ΓΙΝΕΣΑΙ Θ ΕΠΙΛΟΓΘ ΧΗΜΑ 10.4 ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΚΠΑΙΔΕΤΘ ΜΕ ΒΑΘ ΣΘΝ ΚΑΛΤΨΘ ΘΕΕΩΝ ΕΡΓΑΙΑ ΧΗΜΑ 11.1 ΚΡΙΣΘΡΙΑ ΕΠΙΛΟΓΘ ΤΠΟΨΘΦΙΩΝ ΧΗΜΑ 11.2 ΧΑΡΑΚΣΘΡΙΣΙΚΑ ΠΡΟΩΠΙΚΟΣΘΣΑ ΤΠΟΨΘΦΙΩΝ ΜΕ ΒΑΘ ΣΑ ΟΠΟΙΑ ΓΙΝΕΣΑΙ Θ ΕΠΙΛΟΓΘ

8 υνοπτικό περύληψη Οη ζχγρξνλεο επηρεηξήζεηο αληηκεησπίδνπλ κηα ζεηξά πνιχ ζχλζεησλ δεηεκάησλ, δεδνκέλνπ φηη ε παγθνζκηνπνίεζε, νη δεκνγξαθηθέο κεηαηνπίζεηο, ε νηθνλνκηθή αζηάζεηα θαη νη ηξέρνπζεο αληαγσληζηηθέο πηέζεηο δεκηνπξγνχλ έλα ζχλνιν αιιαγψλ, πξνθιήζεσλ θαη επθαηξηψλ. Ζ δηνίθεζε αλζξσπίλσλ πφξσλ βξίζθεηαη θαηά κέησπν κε πνιιέο απφ απηέο ηηο πξνθιήζεηο, έρνληαο σο απνζηνιή ηελ ελίζρπζε ηεο αιιαγήο θαη ηε βειηίσζε ηεο απνηειεζκαηηθφηεηαο θαη ηεο νξγαλσζηαθήο απφδνζεο. Ζ επηρείξεζε, κέζσ ησλ πνιηηηθψλ ηεο πξέπεη λα ζπλδέζεη ηα ζρέδηα θαη ηηο δξάζεηο ηεο κε ην εξγαηηθφ δπλακηθφ ηεο. Ζ παιηά δηνίθεζε πξνζσπηθνχ έρεη πιένλ εμειηρηεί θαη κεηνλνκαζηεί ζε δηνίθεζε αλζξσπίλσλ πφξσλ δίλνληαο πεξηζζφηεξν έκθαζε ζηελ αλάπηπμε θαη ηελ δηαηήξεζε ηνπ αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ, ζηελ αλάπηπμε νκαδηθήο εξγαζίαο θαη νκαδηθνχ πλεχκαηνο, ζηελ ίζε κεηαρείξηζε ησλ εξγαδνκέλσλ, ζηελ ακνηβή κε βάζε ηελ απφδνζε θαη φρη ηφζν κε βάζε ηελ ζέζε εξγαζίαο, ζηελ αλαγλψξηζε θαη επηβξάβεπζε ησλ εξγαδφκελσλ, ζηελ δεκηνπξγία θηλήηξσλ γηα απφδνζε, ζηελ παξαθίλεζε θαη ζηελ δεκηνπξγία επράξηζηνπ πεξηβάιινληνο εξγαζίαο. Ζ κεηάβαζε απηή απφ ηελ δηνίθεζε πξνζσπηθνχ ζηελ δηνίθεζε αλζξσπίλσλ πφξσλ είλαη ην πξψην ζέκα πνπ αλαιχεηαη ζηελ παξνχζα εξγαζία. ηελ ζπλέρεηα ηεο εξγαζίαο αλαιχνληαη νη ιεηηνπξγίεο ηεο δηνίθεζεο αλζξσπίλσλ πφξσλ θαζεκία μερσξηζηά. Ο πξνγξακκαηηζκφο ηνπ αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ πξέπεη λα γίλεηαη κε ηέηνην ηξφπν ψζηε λα ζπκβαδίδεη κε ηελ γεληθφηεξε ζηξαηεγηθή ηεο επηρείξεζεο, κε ηηο αλάγθεο θαη ηηο ειιείςεηο ηεο. Μεηά ηνλ πξνγξακκαηηζκφ αθνινπζεί ε πξνζέιθπζε ησλ ππνςεθίσλ. Ζ ιεηηνπξγία απηή αιιάδεη θαη δελ πεξηνξίδεηαη κφλν ζηελ πξνζέιθπζε αηφκσλ θαηάιιεισλ γηα κηα ζέζε αιιά επεθηείλεηαη θαη αζρνιείηαη θαη κε ηελ πξνζέιθπζε ηαιαληνχρσλ εξγαδνκέλσλ πνπ δηαζέηνπλ ην «ράξηζκα» θαη κπνξνχλ λα εθπαηδεπηνχλ θαη λα εμειηρζνχλ ζε πνιχ ρξήζηκα ζηειέρε. Σα άηνκα ηαιέληα ζεσξνχληαη απφ ηνπο πην ζπάληνπο πφξνπο ζηνλ 21 ν αηψλα θαη ε πξνζέιθπζε θαη αλάπηπμε ηνπο απνηειεί κεγάιε πξφθιεζε γηα ηηο ζχγρξνλεο επηρεηξήζεηο. Έλαο ηξφπνο πξνζέιθπζεο είλαη ε δεκηνπξγία ελφο θηιηθνχ πξνο ηα ηαιέληα εηαηξηθνχ πεξηβάιινληνο. Άκεζα ζπλδεδεκέλε ιεηηνπξγία κε απηήλ ηεο πξνζέιθπζεο είλαη ε επηινγή. Απφ ηνλ αξηζκφ ησλ ππνςεθίσλ πνπ έρνπλ ζπγθεληξσζεί ζα πξέπεη λα επηιερζεί ν θαηάιιεινο γηα ηελ ζέζε. Πξνθεηκέλνπ λα επηιερζεί ν θαηάιιεινο ππνςήθηνο 8

9 αθνινπζείηαη κηα δηαδηθαζία, ε νπνία κπνξεί λα δηαθέξεη απφ επηρείξεζε ζε επηρείξεζε. Σν πην ζπλεζηζκέλα ζηάδηα απηήο ηεο δηαδηθαζίαο είλαη ην βηνγξαθηθφ ζεκείσκα, ε πξνθαηαξθηηθή ζπλέληεπμε, ε αίηεζε απαζρφιεζεο, νη δνθηκαζίεο (ηεζη), ε ζπλέληεπμε επηινγήο ε επηβεβαίσζε ησλ πιεξνθνξηψλ πνπ αθνξνχλ ην παξειζφλ ηνπ ππνςεθίνπ θαη ε ηειηθή απφθαζε επηινγήο. Μηα απφ ηηο ζεκαληηθφηεξεο ιεηηνπξγίεο ηεο δηνίθεζεο αλζξσπίλσλ πφξσλ είλαη ε εθπαίδεπζε θαη αλάπηπμε. Ζ εθπαίδεπζε θαη αλάπηπμε ζπκβάιιεη ζηελ βειηίσζε ηεο απφδνζεο ησλ εξγαδφκελσλ θαη ζηελ ζπλνιηθή αλάπηπμε ηνπ νξγαληζκνχ, ζηελ παξαθίλεζε ησλ εξγαδνκέλσλ θαη ζηελ δεκηνπξγία θηλήηξσλ γηα ηελ παξακνλή ηνπο ζηελ επηρείξεζε θαη ζηελ ελδπλάκσζε ησλ εξγαδνκέλσλ. Ζ εθπαίδεπζε ζα πξέπεη λα γίλεηαη απφ θαηάιιεια εθπαηδεπκέλα ζηειέρε θαη αθνινπζεί θάπνηα ζπγθεθξηκέλα βήκαηα. ην ζχγρξνλν θφζκν ε εθπαίδεπζε ζα πξέπεη λα ζπλνδεχεηαη θαη απφ αλάπηπμε. Ζ εθπαίδεπζε δελ πξέπεη λα πεξηνξίδεηαη ζηα θαζήθνληα ηεο ζέζεο εξγαζίαο αιιά λα είλαη δηεπξπκέλε θαη λα ζπλδέεηαη κε ηελ γεληθφηεξε επηκφξθσζε ησλ αηφκσλ θαη ηνλ εκπινπηηζκφ ηεο γλψζεο ηνπο. Θα πξέπεη λα αλαπηχζζνληαη ηα άηνκα ζαλ πξνζσπηθφηεηεο. Να αλαπηχζζνληαη εθείλα ηα ζηνηρεία ηνπ ραξαθηήξα ηνπο πνπ ζα ηνπο βνεζήζνπλ λα αληηκεησπίδνπλ ζεηηθά ηηο αιιαγέο, λα θαηαλννχλ θαη λα πξνζαξκφδνληαη ζηηο κεηαβνιέο, λα ιακβάλνπλ απνθάζεηο κε νξζφηεξν ηξφπν, λα θαηαλννχλ ηελ αλζξψπηλε ζπκπεξηθνξά θαη λα εηζάγνπλ θαηλνηνκίεο. Ζ αμηνιφγεζε θαη ακνηβή ησλ εξγαδνκέλσλ είλαη νη επφκελεο ιεηηνπξγίεο ηεο δηνίθεζεο Αλζξσπίλσλ πφξσλ. Ζ απφδνζε ησλ εξγαδνκέλσλ αμηνινγείηαη θαη κε βάζε απηήλ νη εξγαδφκελνη ακείβνληαη. Δπίζεο ε αμηνιφγεζε απνηειεί έλαλ ρξήζηκν νδεγφ κε βάζε ηνλ νπνίν νξγαλψλεηαη ην ζχζηεκα πξναγσγψλ θαη κεηαζέζεσλ. Ζ αμηνιφγεζε ησλ εξγαδνκέλσλ επηβάιιεηαη πξνθεηκέλνπ, λα εληνπηζηνχλ νη εθπαηδεπηηθέο αλάγθεο ησλ εξγαδνκέλσλ, λα εμαθξηβσζεί εάλ έλαο εξγαδφκελνο είλαη θαηάιιεινο γηα κηα ζέζε εξγαζίαο, λα δεκηνπξγεζνχλ θίλεηξα γηα βειηίσζε ηεο απφδνζεο, λα βειηησζεί ε επηθνηλσλία κεηαμχ ζηειερψλ θαη εξγαδνκέλσλ θ.α. Ζ αμηνιφγεζε δελ έρεη θακία ζεκαζία αλ δελ ζπλνδεχεηαη απφ ηε ζπλέληεπμε αμηνιφγεζεο θαηά ηελ νπνία γίλεηαη ε επαλαπιεξνθφξεζε (feedback) ηνπ εξγαδφκελνπ θαη κέζσ απηήο ν αμηνινγνχκελνο ελεκεξψλεηαη γηα ηελ απφδνζε ηνπ θαη ηα ιάζε ηνπ θαη γηα ηηο δηνξζσηηθέο ελέξγεηεο πνπ ζα αθνινπζήζνπλ. Με βάζε ηελ αμηνιφγεζε ηεο απφδνζεο πξαγκαηνπνηείηαη ε ακνηβή ησλ εξγαδνκέλσλ. Ζ ακνηβή κπνξεί λα είλαη άκεζε (κηζζφο, εκεξνκίζζην, αηνκηθά θαη 9

10 νκαδηθά βξαβεία θ.α.) θαη έκκεζε (αζθάιεηα δσήο, άδεηεο, δηαθνπέο θ.α.). Οη θπξηφηεξνη ζηφρνη ελφο απνηειεζκαηηθνχ ζπζηήκαηνο ακνηβήο είλαη ε απφθηεζε ηαιαληνχρσλ εξγαδνκέλσλ, ε δηαηήξεζε ηνπ ππάξρνληνο αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ, ε εμαζθάιηζε νξγαλσζηαθήο δηθαηνζχλεο, ε αληακνηβή ηεο επηζπκεηήο εξγαζηαθήο ζπκπεξηθνξάο, ε επίηεπμε δηνηθεηηθήο ιεηηνπξγηθφηεηαο θ.α. Ζ παξαθίλεζε ησλ εξγαδνκέλσλ απνηειεί έλα απφ ηα πην βαζηθά δεηήκαηα ηεο δηνίθεζεο αλζξσπίλσλ πφξσλ, αθνχ είλαη ζηελά ζπλδεκέλε κε ηελ αλζξψπηλε ζπκπεξηθνξά θαη ηελ απφδνζε ζην ρψξν ηεο νξγάλσζεο. Πξνζδηνξίδεη ηηο πην θξίζηκεο ζηάζεηο ησλ εξγαδνκέλσλ σο πξνο ηελ εξγαζία θαη ηε δέζκεπζε ζηνλ νξγαληζκφ (commitment). Ζ αλαγλψξηζε ηεο πξνζθνξάο ηνπ θάζε ππαιιήινπ ζηελ επηρείξεζή, εθηφο απφ ην ζεηηθφ θιίκα πνπ, αδηακθηζβήηεηα, δεκηνπξγεί ζηνλ εξγαζηαθφ ρψξν, ζπκβάιιεη παξάιιεια ηα κέγηζηα ζηελ θαιιηέξγεηα ελφο πην πηζηνχ, επαηζζεηνπνηεκέλνπ θαη απνδνηηθνχ αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ. Γεγνλφο φκσο είλαη φηη ε παξαθίλεζε δελ είλαη έλα απιφ ζέκα ην νπνίν κπνξεί λα αληηκεησπηζηεί κε επθνιία απφ κία ζεηξά κέηξσλ. Αληηζέησο είλαη έλα δχζθνιν αληηθείκελν ην νπνίν αγγίδεη πνιινχο ηνκείο εμαηηίαο ηεο ηδηαηηεξφηεηαο ηνπ θάζε εξγαδφκελνπ. Γηαθνξεηηθνί παξάγνληεο παξαθηλνχλ δηαθνξεηηθνχο αλζξψπνπο. Οη παξάγνληεο απηνί είλαη γλσζηνί σο «παξάγνληεο παξαθίλεζεο». κσο ηη είλαη απηφ πνπ παξαθηλεί ηνπο αλζξψπνπο λα ζπκπεξηθέξνληαη φπσο ζπκπεξηθέξνληαη; Γηα λα απαληήζνπκε ζε απηφ ην εξψηεκα πξέπεη λα θαζνξίζνπκε ηηο αλάγθεο ησλ αλζξψπσλ. Οη αλάγθεο απηέο ηαμηλνκνχληαη ζε πέληε θαηεγνξίεο, ηηο θπζηνινγηθέο αλάγθεο, ηηο αλάγθεο αζθαιείαο, ηηο θνηλσληθέο αλάγθεο, ηεο αλάγθεο απηνεθηίκεζεο θαη ηηο αλάγθεο απηνπξαγκάησζεο. πσο ε παξαθίλεζε έηζη θαη ε ελδπλάκσζε ζπλδέεηαη ζηελά κε ηηο παξαδνζηαθέο έλλνηεο ηνπ κάλαηδκελη θαζψο θαη κε ηελ ίδηα ηελ παξαθίλεζε. Ζ ελδπλάκσζε έρεη ζηφρν ηελ αχμεζε ηεο ηθαλνπνίεζεο ησλ εξγαδνκέλσλ απφ ηελ εξγαζία θαη ηελ θαηά ζπλέπεηα ηε ζπλνιηθή αχμεζε ηεο απνδνηηθφηεηάο ηνπο θαη επηθεληξψλεηαη ζε ηέζζεξα ζεκεία ζην λα αληηιεθζεί ν εξγαδφκελνο ηε ζεκαζία ηεο εξγαζίαο ηνπ, λα αληηιεθζεί φηη δηαζέηεη ηηο απαξαίηεηεο ηθαλφηεηεο γηα λα αληεπεμέξρεηαη ζηηο απαηηήζεηο ησλ θαζεθφλησλ ηνπ, λα αηζζαλζεί φηη έρεη ην δηθαίσκα λα θάλεη ηηο απαξαίηεηεο δηνξζψζεηο, γηα λα γίλεηαη ε δνπιεηά ηνπ πεξηζζφηεξν μεθνχξαζηα, επράξηζηα θαη απνηειεζκαηηθά θαη ηέινο ζην δηθαίσκα πνπ έρεη ν εξγαδφκελνο λα επεξεάζεη ηνλ ηξφπν ιεηηνπξγίαο θαη ηα απνηειέζκαηα ηεο επηρείξεζεο. 10

11 ιεο νη παξαπάλσ ιεηηνπξγίεο ηεο δηνίθεζεο αλζξσπίλσλ πφξσλ θαζψο θαη ε παξαθίλεζε θαη ελδπλάκσζε ησλ εξγαδνκέλσλ, ζηε ζχγρξνλε επηρείξεζε, απαηηνχλ ηα ζηειέρε ηεο δηνίθεζεο λα δηαζέηνπλ απηφ πνπ ιέκε ζπλαηζζεκαηηθή λνεκνζχλε. Ζ ζπλαηζζεκαηηθή λνεκνζχλε είλαη ε λνεκνζχλε ηεο θαξδηάο θαη απνηειεί έλαλ απφ ηνπο ζεκαληηθφηεξνπο παξάγνληεο ζηελ απνηειεζκαηηθή ιεθηηθή θαη κε ιεθηηθή επηθνηλσλία. Ζ ζπλαηζζεκαηηθή λνεκνζχλε απαξηίδεηαη απφ ηέζζεξηο δηαζηάζεηο ηελ απηνεπίγλσζε, ηελ απηνδηαρείξηζε, ηελ θνηλσληθή επίγλσζε θαη ηελ δηαρείξηζε ζρέζεσλ θαη ζπλδέεηαη κε ηελ κεηαζρεκαηηζηηθή εγεζία. Σα ζπζηαηηθά ηεο ζπλαηζζεκαηηθήο λνεκνζχλεο έρνπλ μεθάζαξα θνηλά γλσξίζκαηα κε ηα ραξαθηεξηζηηθά ηεο κεηαζρεκαηηζηηθήο εγεζίαο, αθνχ είλαη αιιειέλδεηεο έλλνηεο. Απνηεινχλ ηδηφηεηεο νη νπνίεο θάλνπλ ηα άηνκα πνπ ηηο δηαζέηνπλ λα μερσξίδνπλ απφ ηνπο γχξσ ηνπο, κεηαμχ ηνπο αιιά θαη ζρεηηθά κε ηνπο ζηφρνπο θαη ηηο αλάγθεο κηαο επηρείξεζεο. ην ζεκείν απηφ αθνινπζεί ην πξαθηηθφ κέξνο ηεο εξγαζίαο αξρίδνληαο απφ ηελ κεζνδνινγία ηεο έξεπλαο πνπ βαζίδεηαη ζε αλνηρηνχ ηχπνπ εξσηεκαηνιφγην θαη πξφθεηηαη γηα κηα πνηνηηθή έξεπλα θαη ζπλερίδνληαο κε ηελ κειέηε δπν πεξηπηψζεσλ ηξαπεδψλ, ηεο Αρατθήο πλεηαηξηζηηθήο ηξάπεδαο θαη ηεο FBBank θαη ησλ πξαθηηθψλ δηαρείξηζεο αλζξσπίλσλ πφξσλ πνπ απηέο ρξεζηκνπνηνχλ ζην ζχγρξνλν αληαγσληζηηθφ πεξηβάιινλ ηνπ ηξαπεδηθνχ θιάδνπ. ηελ ζπλέρεηα παξνπζηάδνληαη ηα ζπκπεξάζκαηα θαη νη επηπηψζεηο γηα ηελ δηνίθεζε φπνπ θαηαιήγνπκε φηη ν θπξηφηεξνο ζθνπφο ηεο Γηνίθεζεο αλζξσπίλσλ πφξσλ κίαο ζχγρξνλεο επηρείξεζεο ζήκεξα είλαη λα απνθηήζεη ελ δπλάκεη αμηφινγν πξνζσπηθφ, κέζα απφ ηελ εθπαίδεπζε, ηελ αμηνιφγεζε, ηνλ εληνπηζκφ αλαγθψλ λα ζπκβάιεη ζηελ αλάπηπμε θαη εμέιημή ηνπ θαη ελ ηέιεη κε ηελ θαηάιιειε κηζζνινγηθή ακνηβή θαη ζε ζπλδπαζκφ κε ην αληίζηνηρν πεξηβάιινλ εξγαζίαο λα επηηχρεη ηελ ηθαλνπνίεζή ηνπ θαη ηελ νηθεηνζειή παξακνλή ηνπ ζηνλ νξγαληζκφ. Καηά ηελ δηάξθεηα ηνπ ζρεδηαζκνχ ηεο έξεπλαο θαηαβιήζεθε θάζε δπλαηή πξνζπάζεηα ψζηε λα αληιεζνχλ φζν ην δπλαηφλ αληηθεηκεληθφηεξα απνηειέζκαηα. Ωζηφζν ππήξμαλ θαη νξηζκέλνη πεξηνξηζκνί ζρεηηθά κε ηελ επηινγή ηνπ δείγκαηνο, ηελ θαηαλφεζε ησλ εξσηήζεσλ ηνπ εξσηεκαηνινγίνπ, ηελ αληηθεηκεληθφηεηα ησλ απαληήζεσλ, ηελ θχζε ηνπ εξεπλεηηθνχ αληηθεηκέλνπ θαη ην ρξφλν πνπ αθηεξψζεθε απφ ηνπο ζπλεληεπμηαδφκελνπο ζηελ ζπλέληεπμε. 11

12 Σα ζπκπεξάζκαηα αλαδεηθλχνπλ ρξήζηκα ζηνηρεία γηα κειινληηθή εμέηαζε. Έηζη είλαη δπλαηφλ λα πξαγκαηνπνηεζεί επηπιένλ έξεπλα σο πξνο θάπνηα άιια ζεκαληηθά ζέκαηα. Ειςαγωγό Μεηά ηελ ζπλνπηηθή πεξίιεςε θαζίζηαηαη αλαγθαίν λα παξνπζηαζηνχλ ηα θεθάιαηα ηεο δηπισκαηηθήο. Πξηλ φκσο ζα πξέπεη λα θαηαγξάςνπκε ην ζηφρν ηεο παξνχζεο εξγαζίαο. ηελ παξνχζα εξγαζία κειεηήζακε ηηο πξαθηηθέο δηαρείξηζεο αλζξσπίλσλ πφξσλ ζηελ ζχγρξνλε επηρείξεζε θαη ην πφζν ζεκαληηθέο είλαη απηέο ψζηε λα παξακείλεη κηα επηρείξεζε αληαγσληζηηθή ή αθφκα θαη λα επηβηψζεη κέζα ζην ζχγρξνλν αληαγσληζηηθφ πεξηβάιινλ θαζψο ην αλζξψπηλν δπλακηθφ θάζε επηρείξεζεο απνηειεί ην βαζηθφ αληαγσληζηηθφ ηεο πιενλέθηεκα. θνπφο ηεο παξνχζαο έξεπλαο είλαη λα παξνπζηάζεη κε πνην ηξφπν νη ζχγρξνλεο επηρεηξήζεηο δηαρεηξίδνληαη ην αλζξψπηλν δπλακηθφ ηνπο ψζηε λα γίλνληαη νινέλα θαη πην απνηειεζκαηηθέο θαη αληαγσληζηηθέο. Πην αλαιπηηθά εμεηάδνπκε ηηο πξαθηηθέο πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη θαηά ηελ επηινγή θαη πξφζιεςε ηνπ αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ, αλ ρξεζηκνπνηνχληαη ηερληθέο παξαθίλεζεο πνπ ελζαξξχλνπλ ηνπο εξγαδφκελνπο θαη πσο ηα απνηειέζκαηα επεξεάδνπλ ηελ επηρείξεζε. Αληηθείκελν ηεο έξεπλαο απνηεινχλ δχν ρξεκαηννηθνλνκηθνί νξγαληζκνί, ε Αρατθή πλεηαηξηζηηθή Σξάπεδα θαη ε FBBank. ην πξψην θεθάιαην ηεο εξγαζίαο παξνπζηάδνπκε ηελ κεηάβαζε απφ ηελ δηνίθεζε πξνζσπηθνχ ζε δηνίθεζε αλζξσπίλσλ πφξσλ, θάπνηεο ζεκαληηθέο δηαθνξέο ηνπο θαη παξνπζηάδνπκε επηγξακκαηηθά ηηο ιεηηνπξγίεο ηεο δηνίθεζεο αλζξσπίλσλ πφξσλ πνπ ζα αλαιπζνχλ ζηα επφκελα θεθάιαηα. ην δεχηεξν θεθάιαην ηεο εξγαζίαο αλαιχνπκε ηελ έλλνηα ηνπ πξνγξακκαηηζκνχ ησλ αλζξσπίλσλ πφξσλ θαη ηηο βαζηθέο ιεηηνπξγίεο ηνπ, θαζψο θαη ηελ δηαδηθαζία ηνπ πξνγξακκαηηζκνχ απηνχ. ην ηέινο ηνπ θεθαιαίνπ απηνχ αλαθεξφκαζηε ζηηο νξγαλσηηθέο δνκέο θαη ζην πσο απηέο ζπλδένληαη κε ηηο ζρέζεηο εμνπζίαο θαη ηελ αλάζεζε θαζεθφλησλ νδεγψληαο ηελ επηρείξεζε ζηελ επειημία. ην ηξίην θεθάιαην ηεο εξγαζίαο πεξηγξάθεηαη ε δηαδηθαζία πξνζέιθπζεο ππνςεθίσλ γηα ηελ θάιπςε κηαο θελήο ζέζεο εξγαζίαο. Παξνπζηάδνληαη νη θπξηφηεξεο εζσηεξηθέο θαη εμσηεξηθέο πεγέο πξνζέιθπζεο ππνςεθίσλ θαη ζηελ 12

13 ζπλέρεηα γίλεηαη κηα εθηελήο αλαθνξά ζηελ πξνζέιθπζε θαη ηελ δηαρείξηζε «ηαιέλησλ». ην ηέηαξην θεθάιαην παξνπζηάδεηαη ε επφκελε ιεηηνπξγία ηεο δηνίθεζεο αλζξσπίλσλ πφξσλ, ε επηινγή. Αξρηθά δίλεηαη έλαο νξηζκφο ηεο έλλνηαο θαη παξνπζηάδνληαη ν ζθνπφο θαη νη πξνυπνζέζεηο κηαο απνηειεζκαηηθήο δηαδηθαζίαο επηινγήο. ηελ ζπλέρεηα αλαιχνληαη θαζέλα μερσξηζηά, ηα βήκαηα ελέξγεηεο κηαο ηππηθήο δηαδηθαζίαο επηινγήο. Σν πέκπην θεθάιαην ηεο εξγαζίαο αθνξά ηελ εθπαίδεπζε θαη αλάπηπμε αλζξσπίλσλ πφξσλ. ε απηφ ην θεθάιαην αξρηθά γίλεηαη κηα εηζαγσγή ζηελ έλλνηα ηεο εθπαίδεπζεο θαη ζηε ζεκαζία πνπ έρεη απηή γηα ηελ επηηπρία ηεο επηρείξεζεο. ηελ ζπλέρεηα παξνπζηάδνληαη δηεμνδηθά νη κέζνδνη εθπαίδεπζεο θαη ηα ζηάδηα πνπ αθνινπζεί ε δηαδηθαζία ηεο εθπαίδεπζεο. Πξνο ην ηέινο ηνπ θεθαιαίνπ παξνπζηάδνληαη νη νξηζκνί ησλ ελλνηψλ θαξηέξα θαη δηαρείξηζε θαξηέξαο θαζψο θαη νη ζηφρνη ηεο δηαρείξηζεο θαξηέξαο. Σέινο αλαθεξφκαζηε ζηελ αλάπηπμε ζηειερψλ θαη ηελ δηαρείξηζε ηαιέλησλ. ην έθην θεθάιαην ηεο εξγαζίαο παξνπζηάδνληαη ηα ζπζηήκαηα ακνηβήο ησλ εξγαδνκέλσλ θαη νη ζηφρνη ελφο ζπζηήκαηνο ακνηβήο. ην έβδνκν θεθάιαην αθνινπζεί ε ιεηηνπξγία ηεο αμηνιφγεζεο ηεο απνδνηηθφηεηαο ηνπ αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ πνπ ζρεηίδεηαη άκεζα κε ηελ ακνηβή. Δδψ αλαιχνληαη νη ιφγνη πνπ επηβάιινπλ ηελ αμηνιφγεζε θαη ηα βήκαηα πνπ αθνινπζεί κηα ηππηθή δηαδηθαζία αμηνιφγεζεο. Σν επφκελν θαη φγδνν θεθάιαην ηεο εξγαζίαο είλαη άξξεθηα ζπλδεδεκέλν κε φιεο ηεο ιεηηνπξγίεο ηεο δηνίθεζεο αλζξσπίλσλ πφξσλ θαη επεξεάδεηαη απφ απηέο. Φπζηθά κηιάκε γηα ηελ παξαθίλεζε ηελ θαζνδήγεζε θαη ηελ ζπκβνχιεπζε ησλ εξγαδνκέλσλ. ε απηφ ην θεθάιαην αξρηθά αλαθεξφκαζηε ζηελ παξαθίλεζε θαη ζηα θίλεηξα πνπ απνηεινχλ ηελ θαξδηά ηεο παξαθίλεζεο θαζψο θαη ζηηο θαηεγνξίεο ησλ αλαγθψλ ζχκθσλα κε ηε ζεσξία ηνπ Maslow. ηελ ζπλέρεηα ηνπ θεθαιαίνπ παξνπζηάδνπκε ηελ έλλνηα ηεο ελδπλάκσζεο ησλ εξγαδνκέλσλ θαη ηηο ζπλέπεηεο πνπ έρεη απηή ζηελ ηθαλνπνίεζε θαη ηελ απνηειεζκαηηθφηεηα ηνπο. Πξνο ην ηέινο ηνπ θεθαιαίνπ παξνπζηάδνπκε έλα άιιν θνκκάηη πνπ ηα ηειεπηαία ρξφληα έρεη ζπλδεζεί κε ηελ παξαθίλεζε ησλ εξγαδνκέλσλ θαη ηελ δηαρείξηζε ηεο απφδνζεο ηνπο. Σελ ζπλαηζζεκαηηθή λνεκνζχλε θαη ην πψο απηή ζπλδέεηαη κε ηελ κεηαζρεκαηηζηηθή εγεζία θαη θαη επέθηαζε κε ηελ παξαθίλεζε. 13

14 ην έλαην θεθάιαην ηεο εξγαζίαο πεξλάκε πιένλ ζην πξαθηηθφ κέξνο. ε απηφ ην θεθάιαην παξνπζηάδεηαη ε κεζνδνινγία θαη ν ηξφπνο κε ηνλ νπνίν έγηλε ν ζρεδηαζκφο ηεο έξεπλαο. ην δέθαην θεθάιαην γίλεηαη κειέηε πεξίπησζεο ηεο Αρατθήο ζπλεηαηξηζηηθήο ηξάπεδαο ζηελ νπνία παξνπζηάδνληαη νη πξαθηηθέο δηαρείξηζεο αλζξσπίλσλ πφξσλ πνπ έρεη επηιέμεη ε ηξάπεδα λα ρξεζηκνπνηεί θαη ν ηξφπνο κε ηνλ νπνίν απηέο επεξεάδνπλ ηελ απνηειεζκαηηθφηεηα ηεο. ην ελδέθαην θεθάιαην κειεηάηαη ε πεξίπησζε ηεο FBBank θαη νη πξαθηηθέο δηαρείξηζεο αλζξσπίλσλ πφξσλ πνπ έρεη επηιέμεη απηή λα ρξεζηκνπνίεη θαζψο θαη νη ζπλέπεηεο απηψλ ζηελ απνηειεζκαηηθφηεηα ηεο. ην δσδέθαην θεθάιαην απνηππψλνληαη ηα θπξηφηεξα ζπκπεξάζκαηα απφ ηελ έξεπλα θαζψο θαη νη επηπηψζεηο ζηελ δηνίθεζε. ην δέθαην ηξίην θεθάιαην ηίζεληαη νη πεξηνξηζκνί ηεο έξεπλαο θαη νη αληηθεηκεληθέο δπζθνιίεο πνπ αληηκεησπίζηεθαλ ζηελ δηεθπεξαίσζε ηεο. ην δέθαην ηέηαξην θεθάιαην πξνηείλνληαη θάπνηα άιια ζέκαηα πνπ ζα κπνξνχζαλ λα απνηειέζνπλ ελδηαθέξνλ αληηθείκελν έξεπλαο ζην κέιινλ. Σέινο παξνπζηάδεηαη ε ειιεληθή θαη μέλε βηβιηνγξαθία θαη αξζνγξαθία ζηελ νπνία ζηεξίρηεθε ε ζεσξεηηθή επηζθφπεζε. Κεφϊλαιο 1 Διούκηςη Προςωπικού και Διούκηςη Ανθρωπύνων Πόρων Οη επηρεηξήζεηο θαη νη νξγαληζκνί, δεκφζηνη θαη ηδησηηθνί, απνηεινχλ πιένλ ηνλ θνηλσληθφ ζεζκφ κε ηελ κεγαιχηεξε επηξξνή ζην ζχγρξνλν θνηλσληθφ γίγλεζζαη. ήκεξα ε επηρείξεζε θαιείηαη λα παίμεη ξφινπο θαη λα ζπκβάιιεη ζε ηνκείο ηεο θνηλσληθήο δσήο πνπ εθηείλνληαη πέξα απφ ηελ νηθνλνκία, φπσο ηελ νηθνινγία, ηνλ πνιηηηζκφ, ηελ εθπαίδεπζε. Αξθεηνί ζεσξεηηθνί ηνπ κάλαηδκελη κηιάλε πιένλ γηα «εηαηξεία πνιίηε» γηα «ζεκειηψδε εηαηξηθή ηδενινγία» γηα «θνηλσληθή εηαηξηθή επζχλε». Ζ αλάγθε λα επζπγξακκηζηεί ν ζθνπφο ησλ εηαηξεηψλ κε ηηο επξχηεξεο επηδηψμεηο θαη αλάγθεο ηεο θνηλσλίαο απνηειεί φρη κφλν θνηλσληθφ αίηεκα αιιά θαη πξνυπφζεζε βηψζηκεο αλάπηπμεο (Ινξδάλνγινπ, 2008). Οη επηρεηξήζεηο γελληνχληαη, αλαπηχζζνληαη θαη δηαηεξνχληαη ή πεζαίλνπλ κέζα απφ ηελ ζπλερή αιιειεπίδξαζε ηνπο κε ην πεξηβάιινλ. Ζ ηθαλφηεηα κηαο εηαηξείαο λα αληηιακβάλεηαη γξήγνξα ηηο αιιαγέο θαη λα πξνζαξκφδεηαη 14

15 παξακέλνληαο ζε αξκνλία κε ην πεξηβάιινλ ηεο απνηειεί βαζηθή πξνυπφζεζε γηα ηελ επηβίσζε θαη αλάπηπμε ηεο. Καζψο φια ηξηγχξσ αιιάδνπλ απηφ πνπ παξακέλεη αλαιινίσην ζηηο εμαηξεηηθέο επηρεηξήζεηο είλαη ε ζεκειηψδεο ηδενινγία ηεο δεκηνπξγίαο αμηψλ πξνο φθεινο ησλ πνιιψλ. ην ζχγρξνλν επηρεηξεκαηηθφ πεξηβάιινλ, ε παγθνζκηνπνίεζε, ε επέθηαζε ησλ επηρεηξήζεσλ ζε λέεο, εθηφο ζπλφξσλ αγνξέο, ν έληνλνο αληαγσληζκφο, νη ζπλερείο εμαγνξέο θαη ζπγρσλεχζεηο, ε ηερλνινγηθή εμέιημε, ε αβεβαηφηεηα, νη κεηψζεηο αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ, νη πςειέο απαηηήζεηο ησλ πειαηψλ θαη ησλ άιισλ νκάδσλ ελδηαθέξνληνο, φπσο κέηνρνη, εξγαδφκελνη, θνηλσληθφ ζχλνιν, δεκηνπξγνχλ λέα δεδνκέλα, κε απνηέιεζκα ην ζεκεξηλφ εξγαζηαθφ πεξηβάιινλ λα ραξαθηεξίδεηαη σο «πεξηβάιινλ πςειψλ απαηηήζεσλ θαη πηέζεσλ» (Tulgan, 2007). Μέζα ζε απηφ ην επηρεηξεκαηηθφ πεξηβάιινλ φπνπ ηα νηθνλνκηθά θεθάιαηα είλαη πιένλ άθζνλα θαη αλαδεηνχλ ηδέεο θαη γλψζεηο γηα λα επελδπζνχλ, νη εξγαδφκελνη σο θνξείο γλψζεο απνηεινχλ γηα πνιινχο θαη ην ζπαληφηεξν θεθάιαην κηαο επηρείξεζεο θαη ην βαζηθφ αληαγσληζηηθφ πιενλέθηεκα (Luthans & Youssef, 2004). Σν αλζξψπηλν δπλακηθφ εθνδηάδεη κε ηελ εξγαζία ηνπ, ηα ηαιέληα ηνπ, ηε δεκηνπξγηθφηεηά ηνπ, νπνηαδήπνηε επηρείξεζε ή νξγαληζκφ. Σν αληαγσληζηηθφ πιενλέθηεκα ησλ επηρεηξήζεσλ πξνθεηκέλνπ λα αληηκεησπίζνπλ ηηο ζαξσηηθέο αιιαγέο ηεο παγθνζκηνπνίεζεο (εμαγνξέο, ζπγρσλεχζεηο, αλαδηαξζξψζεηο) βξίζθεηαη ζηηο ηθαλφηεηεο πνπ δηαζέηεη ην αλζξψπηλν δπλακηθφ ηεο. Άιισζηε θαη απφ ηνπο ζσζηνχο αλζξψπνπο εμαξηψληαη θαη νη άιιεο βαζηθέο παξάκεηξνη επηηπρίαο κηαο επηρείξεζεο, φπσο ε ζηξαηεγηθή, ηα ζπζηήκαηα, νη δηαδηθαζίεο, ε ρξήζε ηεο ηερλνινγίαο, ε θνπιηνχξα θαη ε ηθαλφηεηα ζπλερνχο κάζεζεο. Έηζη ε παξαδνζηαθή αληίιεςε πνπ ζεσξνχζε ηνλ αλζξψπηλν παξάγνληα θφζηνο γηα κηα επηρείξεζε κεηαζρεκαηίδεηαη ζηε ζεψξεζε ηνπ αλζξψπηλνπ παξάγνληα σο ζηξαηεγηθφ πφξν (Ινξδάλνγινπ, 2008). Σελ επηζπκία ησλ αλζξψπσλ λα επελδχζνπλ ηηο γλψζεηο θαη ηα ηαιέληα ηνπο γηα ηελ επίηεπμε ησλ ζηφρσλ κηαο επηρείξεζεο αλαδεηθλχεη ν νξηζκφο πνπ έδσζαλ νη Jackson & Schuler (2000), ζηνλ φξν «αλζξψπηλνη πφξνη» σο «ην ζχλνιν ησλ ηαιέλησλ, ηεο δηάζεζεο γηα απφδνζε φισλ ησλ αλζξψπσλ κηαο επηρείξεζεο πνπ κπνξεί λα ζπληειέζνπλ ζηελ δεκηνπξγία θαη ηελ νινθιήξσζε ηεο απνζηνιήο, ηνπ νξάκαηνο, ηεο ζηξαηεγηθήο θαη ησλ ζηφρσλ ηεο». Σα λέα, φκσο, δεδνκέλα επεξεάδνπλ φρη κφλν ηνλ ηξφπν ιεηηνπξγίαο κηαο επηρείξεζεο αιιά θαη ηηο κνξθέο εξγαζίαο. Ζ ζηαζεξφηεηα θαη ε ζηγνπξηά, ην ζαθέο 15

16 αληηθείκελν εξγαζίαο, ε θαζεκεξηλή παξνπζία ηνπ εξγαδφκελνπ ζην ρψξν εξγαζίαο πνπ ραξαθηήξηδαλ ηελ απαζρφιεζε κέρξη πξφζθαηα δίλνπλ ηελ ζέζε ηνπο ζηελ αβεβαηφηεηα, ζηηο ζπρλέο κεηαθηλήζεηο αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ, ζηηο επέιηθηεο κνξθέο απαζρφιεζεο, ζηελ ηειεξγαζία, ζηηο ελαιιαγέο εξγαζηαθψλ θαζεθφλησλ θαη ηφπνπ εξγαζίαο. ιεο απηέο νη εμειίμεηο φπσο είλαη θπζηθφ, επεξεάδνπλ ζεκαληηθά ηελ ςπρνινγία ησλ εξγαδνκέλσλ. Παξάιιεια ε ζρέζε εξγνδφηε-εξγαδνκέλνπ αιιάδεη θαη γίλεηαη πην βξαρχρξνλε, ιηγφηεξν ηεξαξρηθή, κε ακνηβαία πςειέο απαηηήζεηο. Λίγνη εξγαδφκελνη πιένλ πηζηεχνπλ φηη ζα νινθιεξψζνπλ ηελ θαξηέξα ηνπο ζηελ ίδηα επηρείξεζε, κε απνηέιεζκα ε δέζκεπζε ηνπο λα κεηψλεηαη θαη λα πξνζπαζνχλ λα απνθηήζνπλ νθέιε φζν ρξφλν παξακέλνπλ ζε απηήλ. Αξρίδνπλ λα ιεηηνπξγνχλ πεξηζζφηεξν σο ειεχζεξνη επαγγεικαηίεο, πξνζπαζψληαο λα απνθηήζνπλ γλψζεηο θαη ηθαλφηεηεο πνπ κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηνχλ θαζψο κεηαθηλνχληαη απφ επηρείξεζε ζε επηρείξεζε. Σα λέα απηά δεδνκέλα δηαθνξνπνηνχλ ζεκαληηθά ην ξφιν ηεο δηνίθεζεο αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ (Ινξδάλνγινπ, 2008). ηνλ πίλαθα 1.1 θαίλνληαη νη βαζηθέο δηαθνξέο κεηαμχ παιαηάο θαη λέαο πξαγκαηηθφηεηαο ζην ρψξν ησλ επηρεηξήζεσλ. Πίλαθαο 1.1 Γηαθνξέο κεηαμύ παιαηάο θαη λέαο επηρεηξεκαηηθήο πξαγκαηηθόηεηαο ΠΑΛΑΙΑ ΠΡΑΓΜΑΣΙΚΟΣΗΣΑ ΝΔΑ ΠΡΑΓΜΑΣΙΚΟΣΗΣΑ Οη άλζξσπνη ρξεηάδνληαη ηηο επηρεηξήζεηο Οη επηρεηξήζεηο ρξεηάδνληαη ηνπο αλζξψπνπο Οη κεραλέο θαη ην θεθάιαην απνηεινχλ ην αληαγσληζηηθφ Οη άλζξσπνη απνηεινχλ ην αληαγσληζηηθφ πιενλέθηεκα πιενλέθηεκα Οη ηαιαληνχρνη εξγαδφκελνη θάλνπλ θάπνηα δηαθνξά Οη ηαιαληνχρνη εξγαδφκελνη θάλνπλ ηεξάζηηα δηαθνξά Οη ζέζεηο εξγαζίαο ζπαλίδνπλ Οη ηαιαληνχρνη εξγαδφκελνη ζπαλίδνπλ Οη εξγαδφκελνη είλαη πηζηνί θαη νη ζέζεηο εξγαζίαο αζθαιείο Οη εξγαδφκελνη κεηαθηλνχληαη θαη ε αθνζίσζε ηνπο είλαη βξαρχρξνλε Οη εξγαδφκελνη απνδέρνληαη φζα ηνπο πξνζθέξνληαη Οη εξγαδφκελνη απαηηνχλ πνιχ πεξηζζφηεξα Πεγή: Michaels, Handfield- Jones & Axelrod,

17 Ζ επηρείξεζε, ινηπφλ, πξέπεη λα αληηιεθζεί ηε ζεκαζία ηεο δηαρείξηζεο ηνπ αλζξψπηλνπ θεθαιαίνπ, πνπ πέξα απφ ην δηαλνεηηθφ πεξηιακβάλεη ην ζπλαηζζεκαηηθφ θαη ην θνηλσληθφ θεθάιαην, δειαδή ηα ζπλαηζζήκαηα ησλ αλζξψπσλ πνπ θαζνξίδνπλ ηελ ηθαλφηεηα δξάζεο ηνπο, φπσο ελζνπζηαζκφο, πάζνο, ππεξεθάλεηα, ζπκφο, δπζαξέζθεηα, έιιεηςε λνήκαηνο, θαζψο θαη ην δίθηπν ζρέζεσλ θαη ηνπο θνηλσληθνχο δεζκνχο πνπ αλαπηχζζνληαη κεηαμχ ησλ εξγαδνκέλσλ αιιά θαη κεηαμχ ησλ ππφινηπσλ νκάδσλ ελδηαθέξνληνο (Ινξδάλνγινπ, 2008). Δπνκέλσο, ε δηνίθεζε πξνζσπηθνχ είλαη έλα θχξην ζπζηαηηθφ ηεο επξχηεξεο δηνηθεηηθήο ιεηηνπξγίαο. Δίλαη έλα ζεκαληηθφ ππνζχζηεκα φισλ ησλ νξγαληζκψλ. Δηδηθφηεξα, δηνίθεζε πξνζσπηθνχ είλαη ε ζηξαηνιφγεζε, ε επηινγή, ε αλάπηπμε, ε αμηνπνίεζε θαη ε πξνζαξκνγή ησλ αλζξψπηλσλ πφξσλ ζηνπο νξγαληζκνχο - επηρεηξήζεηο, κε ζθνπφ ηελ ελαξκφληζε θαη ηελ θαηεχζπλζε ησλ αλζξψπηλσλ πφξσλ ζηελ πξαγκάησζε ησλ ζηφρσλ ησλ νξγαληζκψλ. Ζ δηνίθεζε πξνζσπηθνχ, ηα ηειεπηαία ρξφληα έρεη αλαβαζκηζηεί ζε επηζηήκε, ε νπνία κειεηά ην πξνζσπηθφ φρη σο παξάγνληα ζπληειεζηή πνπ πξνθαιεί θφζηνο, φπσο αλαθέξζεθε θαη παξαπάλσ, αιιά σο πεξηνπζηαθφ ζηνηρείν ζην νπνίν θάζε επηρείξεζε νξγαληζκφο νθείιεη λα επελδχεη. Γλσζηή πιένλ, σο δηνίθεζε αλζξσπίλσλ πφξσλ (ΓΑΠ), εθηείλεηαη ζε πνιχ κεγαιχηεξν θάζκα θαη ζεκαληηθφηεξα πεδία απ φηη απιψο ε δηνίθεζε εξγαηηθνχ δπλακηθνχ ή ηα δεηήκαηα ησλ ακνηβψλ, ησλ ζπλζεθψλ εξγαζίαο, ηεο πεηζαξρίαο θαη ηεο επίιπζεο δηαθνξψλ. Αθνξά νινέλα θαη πεξηζζφηεξν ηελ αλάπηπμε θαη ηελ δηαηήξεζε ησλ βαζηθψλ ππαιιήισλ. Ζ ΓΑΠ επηηπγράλεη ηελ ζπλελλφεζε κεηαμχ εξγαδνκέλσλ θαη επηρείξεζεο δίλνληαο θίλεηξν ζηνπο πξψηνπο λα ζπκκεηέρνπλ ελεξγά ζηελ επίηεπμε ησλ ζηφρσλ θαη ελδπλακψλνληαο ηνπο. Ζ ΓΑΠ δίλεη έκθαζε ζηηο πξνζσπηθέο αλάγθεο ησλ εξγαδνκέλσλ, ππνθηλψληαο ηνπο γηα ηε πξνζσπηθή αλάπηπμε θαη εμεηδίθεπζε, ζεσξψληαο φηη έλαο επηηπρεκέλνο ππάιιεινο απνηειεί επέλδπζε (Cole, 2002). Παξαθάησ ζα παξνπζηάζνπκε κεξηθέο βαζηθέο δηαθνξέο ηεο δηνίθεζεο πξνζσπηθνχ θαη ηεο δηνίθεζεο αλζξσπίλσλ πφξσλ (Guest, 1987; Pettigrew & Whipp, 1991 ; Storey, 1992). 17

18 Πίλαθαο 1.2 Γηαθνξέο Γηνίθεζεο Πξνζσπηθνύ θαη Γηνίθεζεο Αλζξσπίλσλ Πόξσλ ΓΙΑΣΑΗ Δπηινγή Ακνηβέο Δξγαηηθφ ζψκα θαη Γηνίθεζε ρέζεηο κε ηνπο ζπλδηθαιηζηέο Καηεγνξίεο θαη βαζκνί ζέζεσλ εξγαζίαο Δπηθνηλσλία πιεξνθνξηψλ ΓΙΟΙΚΗΗ ΠΡΟΩΠΙΚΟΤ Ξερσξηζηφ θαζήθνλ Αμηνιφγεζε ζέζεσο εξγαζίαο πιινγηθά ζπκβφιαηα Οξηνζεηνχληαη κέζσ εθπαίδεπζεο Πνιινί Πεξηνξηζκέλε ξνή ΓΙΟΙΚΗΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΠΟΡΩΝ Δληαγκέλε, βαζηθή ιεηηνπξγία Αλάινγεο κε ηελ απφδνζε Κίλεζε πξνο αηνκηθά ζπκβφιαηα Πξνζπάζεηα απνθπγήο Λίγνη Απμεκέλε ξνή ρεδηαζκφο εξγαζίαο Αληηκεηψπηζε δηακαρψλ Δθπαίδεπζε θαη Αλάπηπμε Δπίβιεςε Κξηηήξηα αμηνιφγεζεο Γηαρσξηζκφο Πξνζσξηλέο αλαθσρέο Διεγρφκελε πξφζβαζε ζε καζήκαηα Γηαδηθαζίεο πξνζσπηθνχ Διαρηζηνπνίεζε θφζηνπο Οκαδηθή εξγαζία Γηαρείξηζε θιίκαηνο θαη θνπιηνχξαο Πνηθίισλ κνξθψλ Πνιηηηζηηθέο, δνκηθέο ζηξαηεγηθέο θαη ζηξαηεγηθέο πξνζσπηθνχ Μέγηζηε ρξεζηκνπνίεζε ηθαλνηήησλ Πεγή : Storey, 1992 H Γηνίθεζε Αλζξσπίλσλ Πφξσλ ζπληειεί ζην λα: πξνζιακβάλνληαη ηα ζσζηά άηνκα θαη λα ηνπνζεηνχληαη ζηηο ζσζηέο ζέζεηο είλαη πην απνδνηηθφ θαη απνηειεζκαηηθφ ην αλζξψπηλν δπλακηθφ απμάλνληαη ηα θέξδε (turnover) ηεο επηρείξεζεο γίλνληαη πην ρξήζηκεο νη ζπλεληεχμεηο 18

19 απνθεχγνληαη νη δηαθξίζεηο θαη νη λνκηθέο ζπλέπεηέο ηνπο ειέγρνληαη ζέκαηα αζθάιεηαο θαη πγείαο απνδίδεηαη θαιχηεξα δηθαηνζχλε επηηειείηαη νξζφηεξε αμηνιφγεζε (Παπαιεμαλδξε θαη Μπνπξαληάο, 2002) ηε βηβιηνγξαθία εκθαλίδεηαη ε δηάθξηζε κεηαμχ καιαθήο (Soft) θαη ζθιεξήο (Hard) Γηνίθεζεο Αλζξσπίλσλ Πφξσλ. Ζ πξψηε δίλεη έκθαζε ζηελ επηθνηλσλία, ηελ θηλεηνπνίεζε θαη ηελ Ζγεζία ελψ ε δεχηεξε ζην δηνηθεηηθφ ραξαθηήξα ηεο Γηνίθεζεο Αλζξσπίλσλ Πφξσλ (Armstrong, 1992). Ο αθφινπζνο πίλαθαο παξνπζηάδεη ηε ζχγθξηζε ζρεκαηηθά: Πίλαθαο 1.3 Δίδε δηνίθεζεο αλζξσπίλσλ πόξσλ ΜΑΛΑΚΗ ΓΙΟΙΚΗΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΠΟΡΩΝ ΚΛΗΡΗ ΓΙΟΙΚΗΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΠΟΡΩΝ Τπάιιεινη σο πφξνη Τπάιιεινη σο έμνδν Θέκαηα αλζξψπσλ Θέκαηα αγνξάο Ακνηβαία αθνζίσζε πκκφξθσζε Έληαμε, ζπλεξγαζία Έιεγρνο Πνηνηηθή/δηαπξαγκαηεπηηθή Πνηνηηθή/νξζνινγηζηηθή Πεγή: University of Leicester, 1997 Οη θπξηφηεξεο ιεηηνπξγίεο ηεο ΓΑΓ ζήκεξα πεξηιακβάλνπλ φιεο εθείλεο γηα ηηο νπνίεο ηδξχζεθαλ ηα ηκήκαηα πξνζσπηθνχ, φπσο αλάιπζε θαη πξνγξακκαηηζκφο ζέζεσλ εξγαζίαο, πξνζέιθπζε θαη επηινγή πξνζσπηθνχ, ακνηβέο θαη παξνρέο, πγηεηλή θαη αζθάιεηα, εξγαζηαθέο ζρέζεηο, εθπαίδεπζε θαη αλάπηπμε εξγαδνκέλσλ, αμηνιφγεζε πξνζσπηθνχ, ηαπηφρξνλα κε αξθεηέο άιιεο πνπ αληηθαηνπηξίδνπλ ηελ απμαλφκελε ζεκαζία ηνπ ηκήκαηνο ζηηο επηρεηξήζεηο ζήκεξα. Απηέο νη δηεπξπκέλεο ιεηηνπξγίεο ηεο ΓΑΓ είλαη ε δεκηνπξγία ηεο θαηάιιειεο νξγαλσζηαθήο θνπιηνχξαο θαη θιίκαηνο, ε βειηίσζε ηεο νκαδηθήο ζπλεξγαζίαο, ε εζσηεξηθή επηθνηλσλία, ε δηαρείξηζε ηεο γλψζεο, ε θηινζνθία θαη ην φξακα ηεο αλψηαηεο δηνίθεζεο, ηα πξνγξάκκαηα νιηθήο πνηφηεηαο, ε παξαθίλεζε γηα απφδνζε, ε αλάπηπμε εγεζίαο, ηα ζπζηήκαηα ελδπλάκσζεο θ.α. (Ινξδάλνγινπ, 2008). Γεδνκέλνπ φηη ε επηζηεκνληθή γλψζε γχξσ απφ ηε Γηνίθεζε Αλζξψπηλσλ Πφξσλ ζπλερψο κεηαβάιιεηαη θαη λέα ζπζηήκαηα ή κέζνδνη δηνίθεζεο ζπλερψο 19

20 αλαπηχζζνληαη, ζα πξέπεη ε Γηεχζπλζε Αλζξψπηλσλ Πφξσλ λα είλαη ζε ζέζε λα πξνζαξκφδεηαη ζηηο απαηηήζεηο ηνπ γξήγνξα κεηαβαιιφκελνπ αληαγσληζηηθνχ πεξηβάιινληνο (Guest & Peccei, 2002). Έηζη ινηπφλ ζην κέιινλ ε ΓΑΠ έξρεηαη αληηκέησπε κε κηα ζεηξά πξνθιήζεσλ. Ζ πξψηε πξφθιεζε είλαη ε πξνζέιθπζε θαη δηαηήξεζε ηαιέλησλ. Ζ δηνίθεζε αλζξσπίλσλ πφξσλ θαιείηαη φρη κφλν λα επηιέμεη ηθαλά άηνκα ή άηνκα πςειψλ δπλαηνηήησλ (high potentials), αιιά θαη λα αλαθαιχςεη θαη λα αλαπηχμεη εξγαδνκέλνπο απφ ηελ δεμακελή ηαιέλησλ ηεο εηαηξείαο. Γηα ην ιφγν απηφ ηα πιάλα δηαδνρήο απνηεινχλ δεκνθηιή πξνζέγγηζε, πνπ πξνζπαζεί λα ιεηηνπξγήζεη πξνδξαζηηθά, αλαπηχζζνληαο ζηειέρε γηα κειινληηθνχο ξφινπο. ηελ πξνζπάζεηα πξνζέιθπζεο θαη δηαηήξεζεο ησλ ηαιαληνχρσλ εξγαδνκέλσλ ηα ηκήκαηα δηνίθεζεο αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ έξρνληαη αληηκέησπα κε κηα αθφκε πξφθιεζε, ηε δηαρείξηζε ηεο εηθφλαο ηεο εηαηξείαο θαη ηελ αλάδεημε ηεο σο πξνηηκεηένπ εξγνδφηε. Ζ αχμεζε ηεο ηθαλνπνίεζεο θαη ηεο δέζκεπζεο ησλ εξγαδνκέλσλ κέζα απφ ηελ δηαρείξηζε ηεο απφδνζεο θαη ηε ζχλδεζή ηεο κε ηηο ακνηβέο απνηειεί κηα αθφκα πξφθιεζε γηα ηελ ΓΑΠ. Ζ ζπλεηζθνξά θαη ε απφδνζε θάζε εξγαδφκελνπ ζα πξέπεη λα είλαη αληίζηνηρε κε ηελ ακνηβή ηνπ, ψζηε λα εδξαηψλεηαη ην αίζζεκα δηθαηνζχλεο θαη αλαγλψξηζεο ησλ πξνζπαζεηψλ ηνπ. Ζ ελεξγεηηθή ζπκκεηνρή ησλ εξγαδφκελσλ ζηε ιήςε απνθάζεσλ, ε απηνλνκία ζηελ εθηέιεζε ησλ έξγσλ θαη ε επειημία ζην σξάξην εξγαζίαο απνηεινχλ ηνπο πην δηαδεδνκέλνπο θαη απνηειεζκαηηθνχο κεραληζκνχο παξαθίλεζεο ζηηο ζχγρξνλεο νξγαλψζεηο. Δπηπιένλ ζην κέιινλ ε αλάγθε γηα ζπλερή εθπαίδεπζε θαη αλάπηπμε ζηειερψλ ζα απνηειέζεη πξφθιεζε, θπξίσο ζηελ αλαδήηεζε απνηειεζκαηηθφηεξσλ πξαθηηθψλ φπσο ε δεκηνπξγία εθπαηδεπηηθψλ θέληξσλ θαη εηαηξηθψλ παλεπηζηεκίσλ (corporate universities) κε ζθνπφ ε εθπαίδεπζε ησλ ζηειερψλ λα είλαη επζπγξακκηζκέλε κε ηνπο ζηφρνπο θαη ην φξακα ηεο εηαηξείαο θαη λα ζπλεηζθέξεη ζηελ εδξαίσζε θνηλήο θνπιηνχξαο. Αθφκα έλα ζέκα πνπ απαζρνιεί ηδηαίηεξα ηνπο νξγαληζκνχο είλαη ε αλάπηπμε εγεηψλ θαζψο νη εγεηηθέο ηθαλφηεηεο ζεσξνχληαη θιεηδί ζηελ απνηειεζκαηηθφηεηα κηαο επηρείξεζεο εθφζνλ εμαζθαιίδνπλ ηελ κεηαηξνπή ηεο εηαηξηθήο ζηξαηεγηθήο ζε απνηειέζκαηα. Ζ εδξαίσζε κηαο θνηλήο νξγαλσζηαθήο θνπιηνχξαο επζπγξακκηζκέλεο πξνο ην φξακα θαη ηελ απνζηνιή ηεο επηρείξεζεο είλαη επίζεο έλα ζεκαληηθφ ζέκα πξνο εμέηαζε γηα ηελ ΓΑΠ. Ζ δηαρείξηζε εξγαδνκέλσλ πνπ πξνέξρνληαη φρη κφλν απφ δηαθνξεηηθέο επηρεηξήζεηο αιιά αθφκε θαη απφ δηαθνξεηηθά θξάηε θαη ε 20

21 νκνγελνπνίεζε ησλ δηαθνξεηηθψλ λννηξνπηψλ θαη ζπκπεξηθνξψλ απνηεινχλ ζπρλά πνλνθέθαιν γηα ηνπο επαγγεικαηίεο αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ αιιά ηαπηφρξνλα θαη πξφθιεζε, θαζψο ε δηαθνξεηηθφηεηα κπνξεί λα απνηειέζεη κνριφ αλάπηπμεο θαη δεκηνπξγηθφηεηαο. ην πιαίζην απηφ αλαδεηθλχεηαη ε αλάγθε γηα απνηειεζκαηηθφηεξε εζσηεξηθή επηθνηλσλία εληφο ηνπ νξγαληζκνχ, ψζηε θάζε αιιαγή, πξσηνβνπιία ή κήλπκα λα πεξλά ζηνπο εξγαδφκελνπο κε ηξφπν μεθάζαξν θαη ειθπζηηθφ. Αλαδεηθλχεηαη ινηπφλ ε ζεκαζία ηνπ εζσηεξηθνχ κάξθεηηλγθ. Δθηφο φκσο απφ ηνπο εξγαδφκελνπο πνπ απνηεινχλ ηελ βαζηθή νκάδα ελδηαθέξνληνο ηεο δηνίθεζεο αλζξσπίλνπ δπλακηθνχ ππάξρνπλ θαη άιινη ελδηαθεξφκελνη κέζα ζην θνηλσληθφ θαη νηθνλνκηθφ πεξηβάιινλ ζην νπνίν δξα κηα επηρείξεζε. Σέηνηεο νκάδεο είλαη ε δηνίθεζε ηνπ νξγαληζκνχ, νη κέηνρνη, νη επελδπηέο, νη πξνκεζεπηέο, ηα ζπλδηθάηα, νη πειάηεο θ.α. κηα πξφθιεζε ινηπφλ γηα ηελ ΓΑΠ είλαη ε εμππεξέηεζε ησλ ζηφρσλ θάζε νκάδαο ελδηαθέξνληνο θαη ν ζπκβηβαζκφο ησλ αληηζέζεσλ πνπ κπνξεί λα πξνθχςνπλ κεηαμχ νκάδσλ. ηνλ πίλαθα 1.3 πνπ αθινπζεί παξνπζηάδνληαη νη ιεηηνπξγίεο ηεο ΓΑΠ ζην παξφλ θαη πξνθιήζεηο πνπ ζα αληηκεησπίζεη ζην κέιινλ. Πίλαθαο 1.4 Λεηηνπξγίεο θαη Πξνθιήζεηο ηεο ΓΑΠ ζην Παξόλ θαη ζην Μέιινλ ΛΔΙΣΟΤΡΓΙΔ ΣΟ ΠΑΡΟΝ ΠΡΟΚΛΗΔΙ ΓΙΑ ΣΟ ΜΔΛΛΟΝ αλάιπζε θαη πξνγξακκαηηζκφο πξνζέιθπζε θαη δηαηήξεζε ηαιέλησλ ζέζεσλ εξγαζίαο πξνζέιθπζε πξνζσπηθνχ πιάλα δηαδνρήο επηινγή πξνζσπηθνχ δηαρείξηζε ηεο απφδνζεο ακνηβέο θαη παξνρέο δηαρείξηζε ηεο εηαηξηθήο εηθφλαο πγηεηλή θαη αζθάιεηα θαιφ εξγαζηαθφ πεξηβάιινλ εξγαζηαθέο ζρέζεηο εζσηεξηθφ κάξθεηηλγθ εθπαίδεπζε θαη αλάπηπμε εμππεξέηεζε φισλ ησλ νκάδσλ εξγαδνκέλσλ ελδηαθέξνληνο αμηνιφγεζε πξνζσπηθνχ εηαηξηθά παλεπηζηήκηα Οξγαλσζηαθή θνπιηνχξα θαη θιίκα θνηλσληθή ππεπζπλφηεηα νκαδηθή ζπλεξγαζία επειημία εζσηεξηθή επηθνηλσλία εμηζνξξφπεζε εξγαζηαθήο 21

22 πξνζσπηθήο δσήο δηαρείξηζε γλψζεο δηαρείξηζε κείσζεο πξνζσπηθνχ θηινζνθία θαη φξακα δηαρείξηζε δηαλνεηηθνχ θεθαιαίνπ ζπζηήκαηα ελδπλάκσζεο δηαρείξηζε ζπλαηζζεκαηηθνχ θεθαιαίνπ αλάπηπμε εγεζίαο δηαρείξηζε θνηλσληθνχ θεθαιαίνπ πξνγξάκκαηα νιηθήο πνηφηεηαο ζρέζεηο εμνπζίαο Παγθνζκηνπνίεζε δηαρείξηζε αιιαγψλ δηαρείξηζε άπισλ αμηψλ Πεγή: Ινξδάλνγινπ, 2008 Απφ φια ηα παξαπάλσ θαηαιήγνπκε ζην ζπκπέξαζκα φηη επηηπρήο ΓΑΠ δελ είλαη πιένλ απαζρνιεκέλε κε ην λα εθηειέζεη έλα ραξαθηεξηζηηθφ ζχλνιν πνιηηηθψλ θαη ελεξγεηψλ. Απφ ηελ άιιε, κάιινλ, απαηηεί θαη ηηο αιιειεπηδξάζεηο κεηαμχ ησλ επηινγψλ ζηνπο αλζξψπνπο, ησλ ζηξαηεγηθψλ θαη ησλ ζηφρσλ ηεο επηρείξεζεο θαη ηεο δπλαηφηεηαο πνπ παξνπζηάδνληαη απφ ην εμσηεξηθφ πεξηβάιινλ (Pike et al, 2002). Ζ κνληέξλα ΓΑΠ ινηπφλ απαηηεί γηα ηηο νκάδεο ησλ πνιηηηθψλ θαη πξαθηηθψλ πνπ έρνπλ παξζεί λα είλαη ζηξαηεγηθά ζεκαληηθέο ζηελ επηρείξεζε. Απηή ε πνξεία δελ είλαη νπζηαζηηθά ρσξίο πξνβιήκαηα αιιά είλαη κηα πξνυπφζεζε γηα ηηο νξγαλψζεηο εάλ πξφθεηηαη λα δηαρεηξηζηνχλ ην αλζξψπηλν δπλακηθφ ηνπο επηηπρψο. Ζ ζηξαηεγηθή ΓΑΠ δελ ηνπνζεηείηαη ζε πξννδεπηηθέο πξσηνβνπιίεο ρσξηζηέο απφ ηνπο επηρεηξεζηαθνχο ζηφρνπο ή ηηο δηεπζπληηθέο θαη πεξηβαιινληηθέο πξαγκαηηθφηεηεο, νχηε ζηελ θαηαζθεπή νκνηνγελψλ ζπλφισλ θαιχηεξσλ πξαθηηθψλ. Βξίζθεηαη ζηελ εμαζθάιηζε φηη νη επηινγέο πνπ γίλνληαη ζηνπο αλζξψπνπο γίλνληαη ζνθά θαη κε πξνθαλείο θαη πξνγξακκαηηζκέλνπο ζθνπνχο (Hunter, 2002). Σέινο, είλαη πνιχ πηζαλφ, ε επηηπρία ησλ απξηαλψλ θπξίαξρσλ επηρεηξήζεσλ λα βαζίδεηαη ζην ζπλδπαζκφ ηεο ηξαηεγηθήο Γηνίθεζεο Αλζξσπίλσλ Πφξσλ θαη ηεο Γηεζλνχο (ή Παγθφζκηαο) Γηνίθεζεο Αλζξσπίλσλ Πφξσλ, ε πξψηε είηε επζπγξακκίδνληαο ηηο πνιηηηθέο ηεο Γηνίθεζεο Αλζξσπίλσλ Πφξσλ ζηνπο ζηξαηεγηθνχο ζθνπνχο ηεο επηρείξεζεο είηε δηακνξθψλνληαο ηε ζηξαηεγηθή ηεο 22

23 επηρείξεζεο ιακβάλνληαο ππφςε θαη ηνπο Αλζξψπηλνπο Πφξνπο ηεο θαη, ε δεχηεξε επηηξέπνληαο ζηε εηαηξεία λα αληαγσληζζεί ζε παγθφζκηα θιίκαθα. Κεφϊλαιο 2- Προγραμματιςμόσ Ανθρώπινου Δυναμικού 2.1 Πξνγξακκαηηζκφο & Γηαδηθαζία Πξνγξακκαηηζκνχ Αλζξψπηλνπ Γπλακηθνχ Πξνγξακκαηηζκφο Αλζξψπηλνπ Γπλακηθνχ είλαη ε δηαδηθαζία κε ηελ νπνία ε επηρείξεζε πξνγξακκαηίδεη θαη ν δηεπζπληήο ηεο επηρείξεζεο θαζνξίδεη ηνπο ζηφρνπο θαη ηνπο ζθνπνχο ηεο, φπσο θαη ηελ νξηνζέηεζε ηνπ ζεκείνπ ζην νπνίν ζα θηάζνπλ απηνί νη ζηφρνη θαη νη ζθνπνί. Απηφ πξνυπνζέηεη ηελ ζσζηή αλάκεημε ησλ επη κέξνπο ζπζηαηηθψλ ζηνηρείσλ ηνπ θεθαιαίνπ, ηνπ εμνπιηζκνχ θαη ησλ αλζξσπίλσλ πφξσλ (Hersey, et al, 1996). Παξάιιεια εμεηάδεη θαη ζέκαηα νξζήο θαηαλνκήο θαη ηνπνζέηεζεο θαη αλάπηπμεο ησλ αλζξψπσλ, κε ζηφρν ηελ αλαβάζκηζε θαη ηελ αμηνπνίεζή ηνπο, ελψ ζεκαληηθφο είλαη ν παξάγσλ, θαζψο ηα έμνδα κηζζνδνζίαο απνηεινχλ απφ ηα ζνβαξφηεξα θνλδχιηα θφζηνπο ζηε ζχγρξνλε επηρείξεζε ( Μπνπξαληάο θαη Παπαιεμαλδξή, 2003). Ο πξνγξακκαηηζκφο αλζξσπίλσλ πφξσλ επζπγξακκίδεηαη κε ηνπο ζηφρνπο ηνπ νξγαληζκνχ, ψζηε λα εμππεξεηεί ηηο αλάγθεο ηνπ ζε καθξνρξφλην θαη βξαρπρξφλην ή επνρηαθφ δηάζηεκα (Βαμεβαλίδνπ θαη Ρεθιείηεο, 2008). Οη νξγαληζκνί πξαγκαηνπνηνχλ πιάλν γηα ην εξγαηηθφ ηνπο δπλακηθφ γηα βξαρπρξφλην ή καθξνρξφλην δηάζηεκα (Dunn & Stephens, 1972). Βαζηθέο δξαζηεξηφηεηεο ιεηηνπξγίεο ηνπ πξνγξακκαηηζκνχ αλζξσπίλνπ δπλακηθνχ είλαη : 1. Ζ αλάιπζε ηεο δήηεζεο θαη ηεο πξνζθνξάο αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ ζηελ αγνξά εξγαζίαο 2.Ζ πξφβιεςε ησλ αλαγθψλ ζε αλζξψπηλν δπλακηθφ αλάινγα κε ηα ζρέδηα θαη ηνπο ζηφρνπο ηεο επηρείξεζεο 3. Ζ θαηάξηηζε πιάλνπ γηα ηελ εμαζθάιηζε ηνπ απαξαίηεηνπ αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ ζε πνζνηηθφ θαη πνηνηηθφ επίπεδν 4. Ζ επηηπρήο αληηκεηψπηζε πξνβιεκάησλ πνπ κπνξεί λα πξνθχςνπλ απφ ηελ ππεξεπάξθεηα είηε απφ ηελ έιιεηςε αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ. 23

24 Γηα ηελ επίηεπμε ησλ ζηφρσλ απηψλ, ν πξνγξακκαηηζκφο αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ πξέπεη λα είλαη ζε ζέζε λα γλσξίδεη ηελ πθηζηάκελε θαηάζηαζε ζην εζσηεξηθφ ηεο επηρείξεζεο, δειαδή λε έρεη ζαθή γλψζε ησλ πξνζφλησλ ησλ δπλαηνηήησλ θαη ησλ επηδηψμεσλ ηνπ αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ πνπ ήδε απαζρνιείηαη ζηελ επηρείξεζε. Δπίζεο λα παξαθνινπζεί ηηο εμειίμεηο ζην εμσηεξηθφ ηεο επηρείξεζεο, δειαδή ηελ αγνξά εξγαζίαο, πξνβιέπνληαο ηε κειινληηθή δήηεζε θαη πξνζθνξά ζε δηάθνξεο εηδηθφηεηεο ( Μπνπξαληάο θαη Παπαιεμαλδξή, 2003). Δμεηάδεηαη δειαδή ην εζσηεξηθφ θαη εμσηεξηθφ πεξηβάιινλ ηνπ νξγαληζκνχ, ψζηε λα εμαθξηβσζεί ε ζέζε ηνπ ζην νηθνλνκηθφ θαη θνηλσληθφ ζχζηεκα. Δπίζεο πξέπεη λα πξνγξακκαηίδεη ηηο αλαγθαίεο ελέξγεηεο γηα ηελ εμαζθάιηζε ηνπ αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ πνπ απαηηείηαη γηα ηελ πξαγκαηνπνίεζε ησλ βξαρππξφζεζκσλ θαη καθξνπξφζεζκσλ ζηφρσλ ηεο επηρείξεζεο. Σέινο αμηνινγείηαη ην πξφγξακκα θαη γίλνληαη νη δηνξζσηηθέο ελέξγεηεο φπνπ θξίλεηαη απαξαίηεην (Corbridge & Pilbeam, 1998). Ο πξνγξακκαηηζκφο ηνπ αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ θαζνξίδεηαη θαη εμαξηάηαη άκεζα απφ ηε γεληθφηεξε ζηξαηεγηθή ηεο επηρείξεζεο, θαζψο θαη ε γεληθή θαηεχζπλζε ηεο επηρείξεζεο θαη ην πιαίζην δξαζηεξηνηήησλ ηεο πξνζδηνξίδνπλ θαη ηηο αλάγθεο ηεο ζε αλζξψπηλν δπλακηθφ. Γη απηφ απαηηείηαη άκεζε ζπλεξγαζία αλάκεζα ζηνπο ππεχζπλνπο ράξαμεο ζηξαηεγηθήο θαη ηνπο ππεχζπλνπο γηα ηνλ πξνγξακκαηηζκφ ηνπ αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ( Μπνπξαληάο θαη Παπαιεμαλδξή, 2003). Ο πξνγξακκαηηζκφο αλζξσπίλσλ πφξσλ ζηνρεχεη ζηνλ πεξηνξηζκφ ησλ ζθαικάησλ θαηά ηελ πξφζιεςε ησλ εξγαδνκέλσλ, κε ηελ απνηειεζκαηηθή πξφβιεςε ζε πηζαλέο ειιείςεηο. Απνζθνπεί ζηελ κείσζε ηνπ θφζηνπο πξφζιεςεο αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ, πξνζαλαηνιηδφκελνο ζε πξνζιήςεηο αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ κε ηηο επηζπκεηέο δεμηφηεηεο θαη ηθαλφηεηεο. Δπίζεο απνζθνπεί ζηελ απνδνηηθή αμηνπνίεζε θαη ζηνλ πεξηνξηζκφ ηεο αβεβαηφηεηαο ηνπ ππάξρνληνο δπλακηθνχ, κε ηελ αλάπηπμε θαη ηελ εθπαίδεπζε ηνπ (Ξέλνο 2003). πσο αλαθέξεη ν Armstrong (2000), ζε γεληθέο γξακκέο ν πξνγξακκαηηζκφο Αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ κπνξεί λα αθνινπζήζεη ηα αθφινπζα βήκαηα : 1. Μειέηε Τθηζηάκελεο Καηάζηαζεο Μειέηε Δμσηεξηθήο Αγνξάο Δξγαζίαο Μειέηε Δπηρεηξεζηαθψλ ρεδίσλ 24

25 Μειέηε Δζσηεξηθνχ Πεξηβάιινληνο, δειαδή ηεο πξνζθνξάο θαη ηεο δήηεζεο ζην εζσηεξηθφ ηεο επηρείξεζεο 2. Πξφβιεςε Μεηαβνιψλ ζε Αλζξψπηλν Γπλακηθφ 3. Πξνζδηνξηζκφο Αλαγθψλ 4. ρεδηαζκφο Πξνγξάκκαηνο θάιπςεο αλαγθψλ ζε ζπλδπαζκφ κε Πξνυπνινγηζκφ Οηθνλνκηθψλ Μέζσλ 5. Αμηνιφγεζε Πξνγξάκκαηνο θαη Γηνξζσηηθέο Δλέξγεηεο πνπ ηξνπνπνηνχλ ην ρεδηαζκφ κειινληηθψλ πξνγξακκάησλ. Αθνινπζψληαο ηα παξαπάλσ βήκαηα θαηαιήγνπκε ζηνλ πξνζδηνξηζκφ ησλ αλαγθψλ νη νπνίεο νδεγνχλ ζην ζρεδηαζκφ ηνπ πξνγξάκκαηνο πνπ κπνξεί λα πεξηιακβάλεη ελαιιαθηηθέο πνιηηηθέο θαη ζρέδηα γηα πξνζιήςεηο, εθπαίδεπζε, αλάπηπμε θαη ελίζρπζε ηεο απφδνζεο ησλ εξγαδνκέλσλ, αχμεζε ηεο παξαγσγηθφηεηαο, εζσηεξηθέο κεηαθηλήζεηο, κεηψζεηο αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ θαη επέιηθηεο κνξθέο απαζρφιεζεο ( Μπνπξαληάο θαη Παπαιεμαλδξή, 2003). Αθνχ ινηπφλ θαζνξηζηνχλ φια ηα παξαπάλσ ζα πξέπεη λα γίλεη αλάιπζε ζέζεσο εξγαζίαο δειαδή δηαδηθαζία ζπγθέληξσζεο θαη θαηαγξαθήο ησλ ζεκαληηθψλ δξαζηεξηνηήησλ, ηηο νπνίεο εθηειεί έλαο εξγαδφκελνο, ησλ απαηηήζεσλ, ησλ ηερληθψλ θαη πεξηβαιινληηθψλ δεδνκέλσλ ηεο ζέζεο, θαζψο θαη ηνπ ζπλφινπ ησλ πξνζφλησλ, ησλ γλψζεσλ, ησλ ηθαλνηήησλ θαη ησλ ππεπζπλνηήησλ πνπ πξέπεη λα ζπλδπάδεη ν εξγαδφκελνο γηα ηελ επηηπρή δηεμαγσγή ηεο εξγαζίαο ηνπ. Ζ αλάιπζε ηεο ζέζεο εξγαζίαο απνηειεί θαηά βάζε κηα δηαδηθαζία ζπιινγήο πιεξνθνξηψλ, ηεο νπνίαο κπνξεί λα έρεη πξνεγεζεί ν ζρεδηαζκφο ηεο ζέζεο εξγαζίαο πνπ γίλεηαη ζηα αξρηθά ζηάδηα νξγάλσζεο κηαο κνλάδαο ή ελφο ηκήκαηνο. Ο ζρεδηαζκφο ηεο ζέζεο εξγαζίαο απνηειεί δηαδηθαζία θαζνξηζκνχ ησλ θαζεθφλησλ πνπ ζα έρεη ν εξγαδφκελνο θαη ηνπ ηξφπνπ κε ηνλ νπνίν ζα εθηειεί ηελ εξγαζία. Γηα ηνλ απνηειεζκαηηθφ ζρεδηαζκφ ζέζεσλ εξγαζίαο πξέπεη λα θαηαλνήζνπκε απνιχησο ηελ θαζεκηά ζέζε απηή θαζαπηή (κέζσ ηεο αλάιπζεο ηεο εξγαζίαο) αιιά θαη ζε ζπλάξηεζε κε ηε ξνή ηεο εξγαζίαο κέζα ζηελ επηρείξεζε ( Χπηήξεο, 2001). Μεηά ηελ αλάιπζε ηεο ζέζεο εξγαζία ζα πξέπεη λα πξνρσξήζνπκε ζηελ αλαιπηηθή πεξηγξαθή ησλ ζέζεσλ εξγαζίαο. Ζ πεξηγξαθή ηεο ζέζεο εξγαζίαο πξνθχπηεη απφ ηελ αλάιπζε ηεο ζέζεο εξγαζίαο. Παξέρεη βαζηθέο πιεξνθνξίεο γηα 25

26 ηε ζέζε νξίδνληαο ηνλ ηίηιν ζέζεο, αλαθέξνληαο ηηο ζρέζεηο, ην ζπλνιηθφ ζθνπφ θαη ηα πξσηαξρηθά θαζήθνληα ή ηηο θχξηεο αζρνιίεο ηεο ζέζεο. Ζ πεξηγξαθή ηεο ζέζεο εξγαζίαο ζηε ζχγρξνλε επηρείξεζε πξέπεη λα κπνξεί λα εμππεξεηεί ηνπο αθφινπζνπο ζηφρνπο(μπνπξαληάο θαη Παπαιεμαλδξή, 2003): Να θαζνξίζεη πνχ εληάζζεηαη ε θάζε ζέζε εξγαζίαο ζηνλ νξγαληζκφ θαη λα δηεπθξηλίζεη ηφζν ζηνπο θαηφρνπο ηεο ζέζεο φζν θαη ζηνπο ππφινηπνπο ηε ζπλεηζθνξά ζηελ επίηεπμε ησλ ζηφρσλ ηεο επηρείξεζεο ή ηνπ ηκήκαηνο ζην νπνίν αλήθεη. Να παξέρεη ηηο πιεξνθνξίεο γηα ηελ πεξηγξαθή ησλ ζέζεσλ πνπ ρξεηάδνληαη γηα ηελ πξνζέιθπζε θαη ηελ ελεκέξσζε ησλ ππνςεθίσλ πνπ ελδηαθέξνληαη γηα ηε ζέζε. Να είλαη ε βάζε γηα ηε ζχληαμε ηεο ζχκβαζεο απαζρφιεζεο κε ηνλ εξγαδφκελν ζηε ζέζε. Να είλαη ε βάζε γηα ηελ εθηίκεζε ηνπ παξαγφκελνπ έξγνπ θαη ηεο αμηνιφγεζεο ηνπ εξγαδφκελνπ. Έπεηηα απφ φια ηα παξαπάλσ θαη έρνληαο θαηαξηηζηεί ζαθήο θαηάινγνο γηα ηηο ειιείςεηο απαηηήζεηο ηεο επηρείξεζεο ζε αλζξψπηλν δπλακηθφ ε δηαδηθαζία ηεο ζηειέρσζεο ζπλερίδεηαη πεξλψληαο ζην δεχηεξν ζηάδην. Σελ πξνζέιθπζε ησλ ππνςεθίσλ εξγαδνκέλσλ(μπνπξαληάο θαη Παπαιεμαλδξή, 2003) Δπέιηθηεο Γνκέο Αλάζεζε Καζεθφλησλ- Μεηαβίβαζε Δμνπζίαο Ζ αχμεζε ηνπ κεγέζνπο ησλ επηρεηξήζεσλ θαη ηεο αβεβαηφηεηαο ηνπ πεξηβάιινληνο έρνπλ σο ζπλέπεηα ηελ ζεκαληηθή αχμεζε ησλ ιεηηνπξγηψλ, ηεο πνιππινθφηεηαο θαη ηεο αιιειεμάξηεζεο ησλ θαζεθφλησλ πνπ κε ηελ ζεηξά ηνπο δεκηνπξγνχλ κεγαιχηεξεο αλάγθεο ζπληνληζκνχ, ελνπνίεζεο ηεο δξάζεο θαη επειημίαο ηεο επηρείξεζεο. ιεο απηέο νη αιιαγέο νδεγνχλ ζε αιιαγή ζηε θηινζνθία δηνίθεζεο ησλ επηρεηξήζεσλ. Γίλεηαη έκθαζε ζηε δεκηνπξγία ηζρπξήο νξγαλσζηαθήο θνπιηνχξαο πνπ βαζίδεηαη ζηελ δέζκεπζε θαη αθνζίσζε ησλ εξγαδνκέλσλ, ζηε δπλαηφηεηα ιήςεο πξσηνβνπιηψλ θαη έθθξαζεο θαηλνηφκσλ ηδεψλ, ζηε ζπκκεηνρή, ζηελ αληακνηβή φζσλ απνδίδνπλ θαη βειηηψλνπλ ηηο ηθαλφηεηεο ηνπο, ζηελ πξφβιεςε θαη επίιπζε πξνβιεκάησλ, ζηελ απνθέληξσζε ησλ απνθάζεσλ. Ο ζπγθεληξσηηζκφο ησλ εμνπζηψλ, ε ηπθιή εκπηζηνζχλε θαη ε απνζηξνθή πξνο ηελ αλάιεςε θηλδχλνπ 26

27 θαη ηε πξσηνβνπιία ζα κπνξνχζακε λα ππνζηεξίμνπκε φηη δελ έρνπλ ζέζε ζηε ζχγρξνλε επηρείξεζε (Μπνπξαληάο, 2002). Οη αιιαγέο απηέο ηνπ πεξηβάιινληνο θαη ε αλάγθε ησλ επηρεηξήζεσλ γηα πξνζαξκνγή νδήγεζαλ ζηελ πηνζέηεζε λέσλ ηξφπσλ νξγάλσζεο ησλ επηρεηξήζεσλ, νη νπνίεο αλαπφθεπθηα δηαθνξνπνηνχλ ηηο απαηηήζεηο ηνπο απφ ην αλζξψπηλν δπλακηθφ. χκθσλα κε ηνπο Polychroniou ζην άξζξν «Human resources management theory & practice: the impact on modern organizations», (2008), ζα πξέπεη λα ζρεδηαζηεί έλα νξγαληθφ ζχζηεκα δηαρείξηζεο αλζξσπίλσλ πφξσλ πνπ ζα πξνάγεη ηελ αλάπηπμε ελφο ζπλφινπ αλζξσπίλσλ πφξσλ πνπ ζα θαηέρνπλ έλα πιαηχ εχξνο ηθαλνηήησλ θαη ζα κπνξνχλ λα πηνζεηνχλ κεγάιε πνηθηιία ζπκπεξηθνξψλ. Δπίζεο πξαθηηθέο φπσο ε ζπκκεηνρή ησλ εξγαδνκέλσλ ζηελ αμηνιφγεζε, ε ελαιιαγή ησλ ζέζεσλ εξγαζίαο, ε εξγαζηαθή αζθάιεηα, είλαη ζεηηθά ζπζρεηηζκέλεο κε ζεκαληηθά θξηηήξηα ηεο νξγαλσζηαθήο απφδνζεο θαη πξνάγνπλ επειημία ζε έλα δπλακηθφ θαη απξφβιεπην πεξηβάιινλ. Μηιάκε ινηπφλ γηα ηελ «επέιηθηε επηρείξεζε», δειαδή γηα επέιηθηεο νξγαλσηηθέο δνκέο. ην ζεκείν απηφ ζα πξέπεη λα αλνίμνπκε κηα παξέλζεζε θαη λα αλαθεξζνχκε ζην νξγαλσηηθφ ζρεδηαζκφ κηαο επηρείξεζεο, πξνθεηκέλνπ λα θαηαλνήζνπκε ηελ έλλνηα ησλ επέιηθησλ νξγαλσηηθψλ δνκψλ θαη ηελ ζχλδεζε ηνπο κε ηελ επειημία ηεο επηρείξεζεο. Ο νξγαλσηηθφο ζρεδηαζκφο πεξηιακβάλεη δχν δηαζηάζεηο, ηελ δνκηθή δηάζηαζε θαη ηελ ιεηηνπξγηθή δηάζηαζε. Ζ δνκηθή δηάζηαζε αλαθέξεηαη ζην ζρεδηαζκφ ησλ ζέζεσλ εξγαζίαο κηαο επηρείξεζεο, ηελ νκαδνπνίεζε ησλ ζέζεσλ εξγαζίαο ζε ηκήκαηα(ηκεκαηνπνίεζε), ηνλ θαζνξηζκφ ηνπ εχξνπο δηνίθεζεο θαη ησλ ηεξαξρηθψλ επηπέδσλ ηεο επηρείξεζεο, ηνλ θαζνξηζκφ ησλ ζρέζεσλ εμνπζίαο κεηαμχ ησλ δηάθνξσλ ζέζεσλ εξγαζίαο θαη ηεξαξρηθψλ επηπέδσλ, ηνλ θαζνξηζκφ ηνπ βαζκνχ ζπγθέληξσζεο θαη απνθέληξσζεο ηεο εμνπζίαο. Ζ ιεηηνπξγηθή δηάζηαζε ηνπ νξγαλσηηθνχ ζρεδηαζκνχ πεξηιακβάλεη ηνλ ζρεδηαζκφ ησλ δηαδηθαζηψλ, ησλ θαλφλσλ θαη ησλ πξνηχπσλ ηεο ιήςεο απνθάζεσλ, ηεο ξνήο πιεξνθνξηψλ πνπ ιακβάλνπλ ρψξα ζηα πιαίζηα ηεο επηρείξεζεο θαη πξνζδηνξίδνπλ ηελ δξάζε θαη κέζσ απηήο ηελ επίηεπμε ησλ ζηφρσλ ηεο. Πξσηαξρηθφ δήηεκα ηεο δνκηθήο δηάζηαζεο είλαη ν θαζνξηζκφο ησλ ζέζεσλ εξγαζίαο πνπ θάζε άηνκν ή νκάδα αηφκσλ ζα αλαιάβεη. Έηζη ινηπφλ ην ζπλνιηθφ έξγν ηεο επηρείξεζεο δηαηξείηαη ζε επηκέξνπο ξφινπο εξγαζίεο ή θαζήθνληα πνπ αληηζηνηρνχλ ζε θάζε ζέζε εξγαζίαο. Με απηφλ ηνλ ηξφπν θάζε εξγαδφκελνο γλσξίδεη ηα θαζήθνληα ηνπ, ειέγρεηαη θαη αληακείβεηαη γηα απηά. Ζ δηαίξεζε ηεο εξγαζίαο 27

28 ζπλδέεηαη άκεζα κε ηελ εμεηδίθεπζε ηεο εξγαζίαο. Απηή κπνξεί λα είλαη νξηδόληηα (εχξνο πνηθηιίαο θαζεθφλησλ πνπ πεξηιακβάλεη ε ζέζε εξγαζίαο) ή θάζεηε (δηθαίσκα γηα ιήςε απνθάζεσλ ζρεηηθά κε δεηήκαηα πνπ αθνξνχλ ηελ εθηέιεζε θαζεθφλησλ ηεο ζέζεο). Μεηά ην ζρεδηαζκφ ησλ ζέζεσλ εξγαζίαο έλα άιιν δήηεκα ηεο δνκηθήο δηάζηαζεο ηνπ νξγαλσηηθνχ ζρεδηαζκνχ πνπ ζα πξέπεη λα εμεηάζνπκε είλαη ν θαζνξηζκφο ηνπ εύξνπο δηνίθεζεο ή ειέγρνπ θαη ησλ ηεξαξρηθώλ επηπέδσλ ηεο επηρείξεζεο. ε θάζε επηρείξεζε-νξγαληζκφ νη ζέζεηο εξγαζίαο ζπλδένληαη κεηαμχ ηνπο κε ζρέζεηο εμνπζίαο. Γηα έλαλ αξηζκφ ζέζεσλ εξγαζίαο ππάξρεη ζπλήζσο κηα πξντζηακέλε δηνηθεηηθή ζέζε πνπ έρεη ην δηθαίσκα λα αζθεί εμνπζία ζηηο πξψηεο. Ο αξηζκφο απηφο ησλ ζέζεσλ πνπ αζθεί εμνπζία ή δηνηθεί κηα πξντζηακέλε ζέζε ιέγεηαη εύξνο ειέγρνπ ή δηνίθεζεο. Οπζηαζηηθά πξφθεηηαη γηα ηνλ αξηζκφ ησλ πθηζηακέλσλ πνπ αλαθέξνληαη ζε θάζε πξντζηάκελν. Κάζε πξντζηάκελνο έρεη δπλαηφηεηα λα δηνηθήζεη έλα πεξηνξηζκέλν αξηζκφ πθηζηακέλσλ. Σν εχξνο ειέγρνπ ή δηνίθεζεο ζπλδέεηαη αληίζηξνθα κε ηνλ αξηζκφ ησλ ηεξαξρηθψλ επηπέδσλ θαη θαζνξίδεη ηελ κνξθή ηεο ηεξαξρηθήο δνκήο ηεο επηρείξεζεο. Μηθξφ εχξνο ειέγρνπ ζπλεπάγεηαη κεγάιν αξηζκφ ηεξαξρηθψλ επηπέδσλ θαη πςειή ηεξαξρηθή δνκή. Μεγάιν εχξνο ειέγρνπ ζπλεπάγεηαη κηθξφ αξηζκφ ηεξαξρηθψλ επηπέδσλ θαη πεπιαηπζκέλε ηεξαξρηθή δνκή. Οη επέιηθηεο θαη ιηηέο νξγαλσηηθέο δνκέο ραξαθηεξίδνληαη απφ ιίγα ηεξαξρηθά επίπεδα πνπ ζπκβάινπλ ζηελ αχμεζε ηεο επειημίαο ηεο επηρείξεζεο. Έλα αθφκα δήηεκα πνπ θαινχκαζηε λα εμεηάζνπκε ζην πιαίζην ηνπ νξγαλσηηθνχ ζρεδηαζκνχ είλαη ν θαζνξηζκφο ησλ ζρέζεσλ εμνπζίαο θαη ε θαηαλνκή απηήο κεηαμχ ησλ ζέζεσλ εξγαζίαο. ε απηφ ην ζεκείν ηίζεληαη δχν βαζηθά δεηήκαηα. Πξψηνλ ν ηξφπνο κεηαβίβαζεο ηεο εμνπζίαο πξνο ηηο δηάθνξεο ζέζεηο εξγαζίαο θαη ην πεξηερφκελν ηεο εμνπζίαο πνπ ζα κεηαβηβαζηεί. Γεχηεξνλ ηίζεηαη ην εξψηεκα αλ νη απνθάζεηο ζα ιακβάλνληαη κφλν ζηελ θνξπθή (ζπγθέληξσζε εμνπζίαο) ή θαη ζε θαηψηεξα θιηκάθηα δηνίθεζεο (απνθέληξσζε εμνπζίαο) (Μπνπξαληάο, 2002). Βαζηθή επηδίσμε θάζε επηρείξεζεο είλαη ε απνηειεζκαηηθφηεηα. Ζ απνηειεζκαηηθή πινπνίεζε ηνπ ζπλνιηθνχ έξγνπ κηαο επηρείξεζεο απαηηεί ηνλ ζπληνληζκφ ησλ δηαθφξσλ ζέζεσλ εξγαζίαο. Ο ελ ιφγσ ζπληνληζκφο επηηπγράλεηαη κε ηελ νκαδνπνίεζε ησλ ζέζεσλ απηψλ ζε ηκήκαηα ή δηαθνξεηηθά κέζσ ηεο ηκεκαηνπνίεζεο κηαο επηρείξεζεο. Σέζζεξηο κνξθέο νξγαλσηηθψλ δνκψλ ζπλαληάκε πην ζπρλά. Σελ ηκεκαηνπνίεζε θαηά ιεηηνπξγία, ηκεκαηνπνίεζε θαηά πξντφλ, 28

29 ηκεκαηνπνίεζε θαηά ππεξεζία θαη ηέινο ηκεκαηνπνίεζε θαηά γεσγξαθηθή πεξηνρή. Ωζηφζν ζηελ πξαγκαηηθφηεηα κηα επηρείξεζε ρξεζηκνπνηεί πεξηζζφηεξα απφ έλα θξηηήξηα ή κνξθέο ηκεκαηνπνίεζεο. ε απηή ηελ πεξίπησζε κηιάκε γηα κηθηή ηκεκαηνπνίεζε. Μηα ηέηνηα ζεσξείηαη θαη ε κεηξηθή νξγάλσζε πνπ ραξαθηεξίδεηαη απφ δχν δηαζηάζεηο, ηελ ηαπηφρξνλε ηκεκαηνπνίεζε θαηά ιεηηνπξγία θαη θαηά πξντφλ ή γεσγξαθηθή πεξηνρή. Ζ ιεηηνπξγηθή νξγαλσηηθή δνκή θαζψο θαη ε θαηά πξντφλ πνπ θπξηάξρεζαλ γηα πνιιά ρξφληα ζηνλ θφζκν ησλ επηρεηξήζεσλ θαη βαζίδνληαλ ζε πνιππιεζέζηαηεο ηάμεηο κεζαίσλ ζηειερψλ ηφζν γηα ηελ ακθίδξνκε ξνή ησλ ζηνηρείσλ ζηε ηεξαξρία φζν θαη γηα ην ζπληνληζκφ θαη έιεγρν πνιιψλ ιεηηνπξγηψλ ηεο επηρείξεζεο παξακεξίδνληαη φιν θαη πεξηζζφηεξν. Σε ζέζε ηνπο παίξλνπλ λέεο, νινθιεξσκέλεο δνκέο πνπ απνζθνπνχλ ζηε βειηίσζε ηεο παξαγσγηθφηεηαο κέζσ ηεο κείσζεο ηνπ θφζηνπο θαη αχμεζεο ηεο ηαρχηεηαο δηεθπεξαίσζεο ησλ εξγαζηψλ, πξνζδίδνληαο ζηελ επηρείξεζε αληαγσληζηηθφ πιενλέθηεκα. Κπξίαξρε ζέζε θαηέρνπλ ε «νξηδφληηα νξγάλσζε» θαη ε «δπλακηθή δνκή δηθηχσλ» Ζ "νξηδφληηα νξγάλσζε" απαηηεί ξηδηθή αλαδηνξγάλσζε ησλ δηαδηθαζηψλ θαη έρεη ηα εμήο ραξαθηεξηζηηθά: ε δνκή αλαπηχζζεηαη ζχκθσλα κε ηε ξνή ηεο εξγαζίαο θαη φρη θαηά ηκήκαηα κε μερσξηζηέο αξκνδηφηεηεο ε θάζεηε ηεξαξρία έρεη ιίγα επίπεδα δεδνκέλνπ φηη δηαηεξνχληαη νξηζκέλα αλψηαηα ζηειέρε ζηηο παξαδνζηαθέο ππεξεζίεο ππνζηήξημεο, φπσο π.ρ. νηθνλνκηθά, αλζξσπίλσλ πφξσλ ε εμνπζηνδφηεζε είλαη επξχηαηε. Οη πεξηζζφηεξνη εξγαδφκελνη εξγάδνληαη ζε πνιπεηδηθεπκέλεο, απηνδηνηθνχκελεο νκάδεο πνπ αλαιακβάλνπλ ηελ εθηέιεζε ζπγθεθξηκέλσλ δηαδηθαζηψλ ή πξνγξακκάησλ ε δνκή απηή έρεη ζαλ ζηφρν ηελ πιήξε εμππεξέηεζε ηνπ πειάηε. Οη εξγαδφκελνη βξίζθνληαη ζε ηαθηηθή άκεζε επαθή κε ηνπο πειάηεο αιιά θαη κε ηνπο πξνκεζεπηέο. Οη απηνδηνηθνχκελεο νκάδεο απνηεινχληαη απφ 3-30 εξγαδνκέλνπο δηαθνξεηηθψλ δεμηνηήησλ ελαιιάζζνληαη ζηηο ζέζεηο εξγαζίαο θαη παξάγνπλ έλα νινθιεξσκέλν πξντφλ ή ππεξεζία. Αλαιακβάλνπλ ηνλ πξνγξακκαηηζκφ ηεο εξγαζίαο, παξαγγέιινπλ ηα πιηθά, ζπληνλίδνληαη κε ηηο άιιεο νκάδεο, επηιέγνπλ ηα λέα κέιε θαη απνθαζίδνπλ γηα ηηο δηαθνπέο. πγθεθξηκέλα ε νκάδα έρεη πιήξε θαη ππεχζπλε πξφζβαζε ζε φζνπο θαη φπνηνπο πφξνπο είλαη απαξαίηεηνη γηα ηελ εθηέιεζε ζπγθεθξηκέλνπ έξγνπ (εμνπιηζκφ, πιεξνθνξίεο θιπ.) 29

30 ηα πιαίζηα κηαο ηέηνηαο θηινζνθίαο δηαθνξνπνηείηαη ν ξφινο ηνπ πξντζηακέλνπ. Ο παξαδνζηαθφο πξντζηάκελνο πνπ έδηλε εληνιέο γηα λα εθηειεζηνχλ ρσξίο λα εμεγεί θαη λα ελεκεξψλεη, ζπληνλίδνληαο απιά ηνπο πθηζηακέλνπο ηνπ, δίλεη ηε ζέζε ηνπ ζηνλ πξντζηάκελν - εγέηε πνπ θαηεπζχλεη, δίλεη εμεηδηθεπκέλε ζπκβνπιή, ελζαξξχλεη, επηβξαβεχεη, ζπλεξγάδεηαη γηα ηε ιχζε ησλ πξνβιεκάησλ θαη επηδηψθεη κε ηνπο ζπλεξγάηεο πξαγκαηηθέο αιιαγέο κέζα ζηελ επηρείξεζε. Με άιια ιφγηα «δηνηθεί» αιιά ηαπηφρξνλα «επεξεάδεη». Οη παξαδνζηαθέο δνκέο εμαθαλίδνληαη θαη ην δηθαίσκα ιήςεο απνθάζεσλ αλαηίζεηαη ζε δίθηπα θαη νκάδεο. Κεφϊλαιο 3 - Προςϋλκυςη Τποψηφύων Μεηά ηνλ πξνγξακκαηηζκφ αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ, πνπ πξνζδηνξίδεη ηηο αλάγθεο ζε πξνζσπηθφ, ην επφκελν βήκα είλαη ε πξνζέιθπζε ηθαλνχ αξηζκνχ θαηάιιεισλ ππνςεθίσλ. Ωο πξνζέιθπζε ππνςεθίσλ νξίδεηαη ε δηαδηθαζία εληνπηζκνχ θαη πξφζθιεζεο θαηάιιεισλ αηφκσλ(ηφζν κέζα απφ ηελ επηρείξεζε φζν θαη θπξίσο έμσ απφ απηήλ) γηα ηελ θάιπςε θελψλ ζέζεσλ. Ζ πξνζέιθπζε ηθαλνχ αξηζκνχ θαηάιιεισλ ππνςεθίσλ έγθαηξα θαη κε ην κηθξφηεξν δπλαηφ θφζηνο είλαη ν βαζηθφο ζηφρνο απηήο ηεο δηαδηθαζίαο ( Χπηήξεο, 2001). Δπνκέλσο πξνζέιθπζε εξγαδνκέλσλ είλαη ε δηαδηθαζία κε ηελ νπνία νη νξγαληζκνί εληνπίδνπλ θαη πξνζειθύνπλ άηνκα γηα λα θαιύςνπλ θελέο ζέζεηο εξγαζίαο. Κύξηνο ζηφρνο ηεο πξνζέιθπζεο είλαη ε πξφζιεςε πνηνηηθψλ ππαιιήισλ θαη ε πξνψζεζε ραξηζκαηηθψλ αηφκσλ κε δπλαηφηεηα εμέιημεο (Armstrong, 2003). Αλ θαη ηα άηνκα κε πςειέο δπλαηφηεηεο πξνηηκνχλ νξγαληζκνχο νη νπνίνη παξνπζηάδνπλ πξνθιήζεηο θαη επηινγέο, ελίνηε απηά παξνπζηάδνπλ αξλεηηθή αληίδξαζε, ηείλνπλ δειαδή ζην λα ράζνπλ απηέο ηηο πξνθιήζεηο (Moon et al, 2003). Δπηπξφζζεηα αμίδεη λα αλαθεξζεί φηη ε δηαδηθαζία ηεο πξνζέιθπζεο ηα ηειεπηαία ρξφληα έρεη εκπινπηηζηεί θαη δελ βαζίδεηαη κφλν ζηηο γλψζεηο, ηηο δεμηφηεηεο θαη ηηο ηθαλφηεηεο ησλ ππνςεθίσλ (Knowledge, Skills, Abilities, KSAs ) αιιά θαη ζην ηαίξηαζκα ηνπ αηφκνπ κε ηελ θνπιηνχξα ελφο ζπγθεθξηκέλνπ νξγαληζκνχ. Καηά ηελ δηαδηθαζία απηήλ θαίλεηαη λα ππάξρεη κηα αιιειεπίδξαζε κεηαμχ ησλ δχν παξαπάλσ. Ζ απνδνηηθφηεηα ηεο εξγαζίαο είλαη ην ελδηάκεζν θνκκάηη, ην νπνίν ν ππεχζπλνο ζα πξέπεη πξνζαξκφζεη αλάκεζα ζην KSAs θαη ζηηο πξνδηαγξαθέο ηεο ζέζεο (Bowen et al, 1991). 30

31 Απαξαίηεηεο πξνυπνζέζεηο γηα κηα απνηειεζκαηηθή δηαδηθαζία πξνζέιθπζεο απνηεινχλ ηα αθφινπζα: γλψζε ησλ απαηηήζεσλ ζε αλζξψπηλν δπλακηθφ γλψζε ηεο εμέιημεο ησλ πξναγσγψλ κέζα ζηνλ νξγαληζκφ πξφβιεςε ησλ κειινληηθψλ αιιαγψλ βάζεη ηεο πείξαο ηνπ παξειζφληνο θαη ησλ πξνζδνθηψλ γηα ην κέιινλ γλψζε ηνπ ηχπνπ ηνπ αλζξψπνπ πνπ θαίλεηαη λα ηαηξηάδεη πεξηζζφηεξν ζηε ζπγθεθξηκέλε ζέζε ηνπ νξγαληζκνχ θαη ησλ θαζεθφλησλ επαθξηβψο πνπ απηφο θαιείηαη λα αλαιάβεη θαη απνθάζεηο ζρεηηθά κε αλ ζα ρξεζηκνπνηεζνχλ εζσηεξηθέο ή εμσηεξηθέο πεγέο πξνζέιθπζεο (Μπνπξαληάο θαη Παπαιεμαλδξή, 2003). Δθηφο απφ ηελ εχξεζε ηνπ θαηάιιεινπ εξγαδφκελνπ γηα ηελ πιήξσζε κηαο ζέζεο, ν νπνίνο ζα παξάγεη ηα πην απνδνηηθά απνηειέζκαηα γηα ηνλ νξγαληζκφ, ζα πξέπεη λα απνθαζηζζεί αλ ε αλαδήηεζε ηνπ ζα γίλεη εζσηεξηθά ή εμσηεξηθά (University of Otago, 2004). Ζ θάζε επηρείξεζε πξνζειθχεη ππνςεθίνπο είηε απφ κέζα (εζσηεξηθέο πεγέο) είηε απφ ην εμσηεξηθφ πεξηβάιινλ ηεο (εμσηεξηθέο πεγέο). Σφζν νη εζσηεξηθέο πεγέο φζν θαη νη εμσηεξηθέο πεγέο πξνζέιθπζεο έρνπλ πιενλεθηήκαηα θαη κεηνλεθηήκαηα. Έλαο ζπλδπαζκφο απφ εζσηεξηθέο θαη εμσηεξηθέο πεγέο πξνζέιθπζεο βνεζά ηηο επηρεηξήζεηο λα παξακέλνπλ αληαγσληζηηθέο, ζε έλα ηαρέσο κεηαβαιιφκελν πεξηβάιινλ. Ο παξαθάησ πίλαθαο δείρλεη ηα πιενλεθηήκαηα θαη κεηνλεθηήκαηα ησλ εμσηεξηθψλ θαη εζσηεξηθψλ πεγψλ πξνζέιθπζεο (Χπηήξεο 2001). Πίλαθαο 3.1 Πιενλεθηήκαηα θαη Μεηνλεθηήκαηα ησλ Δζσηεξηθώλ θαη Δμσηεξηθώλ Πεγώλ Πξνζέιθπζεο ΠΛΔΟΝΔΚΣΉΜΑΣΑ θαιχηεξε αμηνιφγεζε ησλ ηθαλνηήησλ ησλ ππνςεθίσλ θαη άξα απμεκέλεο πηζαλφηεηεο γηα θαιχηεξε επηινγή. βειηίσζε εζηθνχ ησλ πξναγφκελσλ. ρακειφηεξν θφζηνο γηα νξηζκέλεο εξγαζίεο. θίλεηξν γηα θαιχηεξε απφδνζε. ΜΔΗΟΝΔΚΣΖΜΑΣΑ Δζσηεξηθέο πεγέο πξνζέιθπζεο αλαπαξαγσγή ίδηαο λννηξνπίαο. πηζαλά πξνβιήκαηα ρακεινχ εζηθνχ απφ εθείλνπο πνπ δελ πξνήρζεζαλ. «πνιηηηθέο» δηακάρεο γηα πξνψζεζε Απαηηείηαη έλα δπλαηφ πξφγξακκα αλάπηπμεο ζηειερψλ. 31

32 νη πξναγφκελνη γλσξίδνπλ θαιχηεξα ηελ θνπιηνχξα ηεο επηρείξεζεο. δεκηνπξγείηαη ζχζηεκα δηαδνρήο. ε αλάγθε γηα πξνζιήςεηο πεξηνξίδεηαη κφλν ζηηο θαηψηεξεο βαζκίδεο. Δμσηεξηθέο πεγέο πξνζέιθπζεο Οη εμσηεξηθνί έρνπλ δηαθνξεηηθέο θαη λέεο αληηιήςεηο, άιιε θνπιηνχξα θαη δεκηνπξγνχλ λέεο πξννπηηθέο. Φζελφηεξε θαη ηαρχηεξε εθπαίδεπζε. Γελ ππάξρεη πίεζε απφ δηάθνξεο νκάδεο ζπκθεξφλησλ. Δηζάγεηαη ζχγρξνλε ηερλνγλσζία. Μπνξεί λα επηιεγεί θάπνηνο πνπ λα κελ ηαηξηάδεη ζηε ζέζε ή ζηελ επηρείξεζε. Μπνξεί λα πξνθιεζνχλ πξνβιήκαηα εζηθνχ ζηνπο εζσηεξηθνχο ππνςεθίνπο πνπ δελ επηιέρζεθαλ. Απαηηείηαη πεξηζζφηεξνο ρξφλνο γηα πξνζαξκνγή. Πεγή: Mathis R.C.& Jackson J.H, Human Resource Management, Δζσηεξηθέο Πεγέο Πξνζέιθπζεο Οη εζσηεξηθέο πεγέο πξνζέιθπζεο απνηεινχληαη απφ ηνπο ησξηλνχο εξγαδφκελνπο, ηνπο θίινπο θαη ζπγγελείο ηνπο, πξψελ εξγαδφκελνπο θαη ηνπο ππνςήθηνπο «πφξηαο». Οη πεγέο απφ ηηο νπνίεο κπνξνχλ λα πξνζθιεζνχλ εζσηεξηθνί ππνςήθηνη είλαη : 1. Πίλαθαο αλαθνηλψζεσλ ή εθεκεξίδα ή πεξηνδηθφ ηεο επηρείξεζεο. 2. Βάζε δεδνκέλσλ αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ. 3. πζηάζεηο απφ ην ππάξρνλ πξνζσπηθφ. Οη εξγαδφκελνη πνπ πξνζιακβάλνληαη κέζσ ζπζηάζεσλ απφ ην ππάξρνλ πξνζσπηθφ παξακέλνπλ πεξηζζφηεξν δηάζηεκα ζηελ επηρείξεζε θαη επηδεηθλχνπλ κεγαιχηεξε πηζηφηεηα θαη ηθαλνπνίεζε γηα ηελ εξγαζία ηνπο ζε ζχγθξηζε κε φζνπο πξνζιακβάλνληαη κε άιιεο κεζφδνπο (Σεξδίδεο θαη Σδσξηδάθεο, 2004). 4. Πξναγσγέο θαη κεηαζέζεηο. Ζ θάιπςε λέσλ ζέζεσλ είλαη δπλαηφ λα πξαγκαηνπνηεζεί απφ πξναγσγή ή απφ κεηάζεζε ιακβάλνληαο πιεξνθνξίεο νη νπνίεο αληινχληαη απφ ην HRIS ζην νπνίν είλαη θαηαγεγξακκέλνη φινη νη εξγαδφκελνη (Jackson & Schuler, 2003). 5. Πξψελ εξγαδφκελνη θαη ππνςήθηνη «πφξηαο». Μηα επηρείξεζε ελδέρεηαη λα επαλαπξνζιάβεη πξψελ ππαιιήινπο ηεο. ηηο πεξηζζφηεξεο πεξηπηψζεηο πξφθεηηαη γηα άηνκα πνπ απνιχζεθαλ ζπλήζσο επεηδή απνηεινχζαλ επνρηθφ πξνζσπηθφ. 32

33 Δπεηδή ν εξγνδφηεο έρεη ήδε εκπεηξία απφ ηελ ζπλεξγαζία κε ηα άηνκα απηά, πξφθεηηαη κάιινλ γηα αζθαιείο πξνζιήςεηο (Σεξδίδεο θαη Σδσξηδάθεο, 2004). Ζ αμηνπνίεζε απηήο ηεο πεγήο κεηψλεη ην φιν θφζηνο πξνζέιθπζεο, αθνχ ε επηρείξεζε πεξηνξίδεηαη ζε πιεζπζκφ ππνςεθίσλ γηα ηνπο νπνίνπο ήδε γλσξίδεη αξθεηά πξάγκαηα. ηελ νκάδα ησλ πξψελ εξγαδνκέλσλ ππάξρνπλ ζπληαμηνχρνη, εξγαδφκελνη πνπ παξαηηήζεθαλ γηα δηθνχο ηνπο ιφγνπο θαη ε εηαηξεία ζεσξεί φηη είλαη θαηάιιεινη γηα λα ζεσξεζνχλ σο ππνςήθηνη γηα ηηο θελέο ζέζεηο πνπ δεκηνπξγήζεθαλ. Οη ππνςήθηνη πφξηαο είλαη ηα άηνκα εθείλα πνπ απφ κφλα ηνπο ππνβάινπλ αηηήζεηο βηνγξαθηθά γηα ηελ πεξίπησζε πνπ ζα δεκηνπξγεζεί θελή ζέζε ζηελ επηρείξεζε. ινη απηνί κπνξεί λα απνηειέζνπλ κηα εζσηεξηθή πεγή πξνζέιθπζεο αλ ε επηρείξεζε ηεξεί πιήξε θαη ελεκεξσκέλα αξρεία αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ (Χπηήξεο, 2001) Δμσηεξηθέο Πεγέο Πξνζέιθπζεο Οη εμσηεξηθέο πεγέο πξνζέιθπζεο είλαη πνιπάξηζκεο θαη δηαθέξνπλ ζε φξνπο θφζηνπο θαη απνηειεζκαηηθφηεηαο. Οη πην ζπλήζεηο πεγέο είλαη: 1. Δπαγγεικαηηθέο ζρνιέο. 2. Αλψηεξα θαη αλψηαηα εθπαηδεπηηθά ηδξχκαηα. Ζ δηαδηθαζία πξαγκαηνπνηείηαη κέζσ ησλ γξαθείσλ δηαζχλδεζεο ή ησλ γξαθείσλ επξέζεσο εξγαζίαο ησλ ηδξπκάησλ (Βαμεβαλίδνπ θαη Ρεθιείηεο, 2008). 3. Ηκέξεο θαξηέξαο. 4. Δπαγγεικαηηθέο ελψζεηο θαη εξγαηηθά ζσκαηεία (Snell & Bohlander, 2007) 5. Αληαγσλίζηξηεο επηρεηξήζεηο. ηελ πεξίπησζε απηή αλψηεξα ζηειέρε επηρεηξήζεσλ πνπ επηζπκνχλ λα θαιχςνπλ εμεηδηθεπκέλεο ζέζεηο ζηελ επηρείξεζε ηνπο, πιεζηάδνπλ ζπγθεθξηκέλα ζηειέρε αληαγσληζηξηψλ επηρεηξήζεσλ θαη ηνπο θάλνπλ πξνζθνξά κε πςειά νηθνλνκηθά θίλεηξα θαη θίλεηξα θαξηέξαο (Μπνπξαληάο θαη Παπαιεμαλδξή, 2003). 6. Γξαθεία- βάζεηο δεδνκέλσλ γηα ππαιιήινπο. Πξφθεηηαη γηα γξαθείαθέληξα ππνινγηζηψλ πνπ έλαληη πξνκήζεηαο δεκηνπξγνχλ αξρείν πηπρηνχρσλ, πξψελ εξγαδνκέλσλ κε πιήξε ζηνηρεία, πξνζφληα, εηδηθφηεηεο, πξνηηκήζεηο, θιπ ζε ηνπηθφ, πεξηθεξεηαθφ, αθφκε θαη εζληθφ επίπεδν. Οη επηρεηξήζεηο πνπ είλαη ΟΝ LINE ζπλδεδεκέλεο κε ην ζχζηεκα ζε 24σξε βάζε, έλαληη πξνκήζεηαο αλαγλσξίδνπλ ηνπο ππνςεθίνπο, κε ηνπο νπνίνπο ζηε ζπλέρεηα έξρνληαη ζε επαθή γηα ηε δηαδηθαζία επηινγήο (Snell & Bohlander, 2007) 33

34 7. Δηαηξείεο leasing (εξγαδνκέλσλ). Πξφθεηηαη γηα εηαηξείεο πνπ λνηθηάδνπλ ζε επηρεηξήζεηο ηνπο ππαιιήινπο ηνπο γηα πξνζσξηλή απαζρφιεζε. Ζ εηαηξεία leasing είλαη ππεχζπλε θαη ρεηξίδεηαη φια ηα ζέκαηα πξφζιεςεο, κηζζνδνζίαο, αζθάιεηαο θιπ απηψλ ησλ ππαιιήισλ αθνχ αλήθνπλ ζε απηήλ (Χπηήξεο, 2001). 8. Γξαθεία επξέζεσο εξγαζίαο. Τπάξρνπλ δεκφζηα θαη ηδησηηθά. Σα δεκφζηα (ΟΑΔΓ) πξνζθέξνπλ δσξεάλ ππεξεζίεο ζε φινπο ηνπο ζπκκεηέρνληεο. Σα ηδησηηθά γξαθεία ρξεψλνπλ πξνκήζεηα θαη κπνξνχλ λα παξέρνπλ γεληθέο ππεξεζίεο ζε κηα επξχηεξε πειαηεία ή λα πεξηνξηζηνχλ ζε εμεηδηθεπκέλεο ππεξεζίεο. Οη εξγνδφηεο πξέπεη λα παξέρνπλ ζε απηά ηα γξαθεία κηα πξαγκαηηθή εηθφλα ηεο θελήο ζέζεο κε ηδηαίηεξε έκθαζε ζηα απαηηνχκελα πξνζφληα, ηελ πξνυπεξεζία, ηελ απαηηνχκελε κφξθσζε, θαζψο θαη ηηο κηζζνινγηθέο δηαβαζκίζεηο (Σεξδίδεο θαη Σδσξηδάθεο, 2004). 9. Δηαηξείεο επηινγήο ζηειερψλ(θπλεγνί θεθαιψλ). Δμεηδηθεπκέλεο εηαηξείεο ζπκβνχισλ νη νπνίεο αλαθαιχπηνπλ δηνηθεηηθά ζηειέρε ηαιέληα γηα ηνπο πειάηεο ηνπο. Γηαηεξνχλ πνιιέο επαθέο κε πνηνηηθέο πεγέο εμεχξεζεο εξγαδνκέλσλ (Dessler, 2009). 10. Μέζα καδηθήο ελεκέξσζεο. ηελ πεγή απηή αλήθνπλ νη εθεκεξίδεο, ηα πεξηνδηθά, ην ξαδηφθσλν αθφκε θαη ε ηειεφξαζε. Ζ θαηαρψξεζε αγγειηψλ ζε εκεξήζην θαη πεξηνδηθφ ηχπν απνηειεί ηελ πην δεκνθηιή πεγή πξνζέιθπζεο. Άκεζα γλσζηνπνηψληαο δειαδή, ε επηρείξεζε ηελ επσλπκία ηεο, ή έκκεζα φηαλ κεζνιαβεί κηα άιιε εηαηξεία, π.ρ εηαηξεία ζπκβνχισλ. (Σδσξηδάθεο θαη Σδσξηδάθε, 2007). 11. Γηαδίθηπν(internet). Οη επηρεηξήζεηο ζηελ ηζηνζειίδα ηνπο αλαγξάθνπλ ηηο θελέο ζέζεηο θαη δεηνχλ ηελ εθδήισζε ελδηαθέξνληνο ή απιψο δεηνχλ ηελ απνζηνιή βηνγξαθηθψλ (Χπηήξεο, 2001). Οη νξγαληζκνί πξνζπαζνχλ λα απμήζνπλ ηηο βάζεηο δεδνκέλσλ κέζσ ηεο εηαηξηθήο ηζηνζειίδαο (Cipd Company, 2009) χκθσλα κε ηνπο Nobble & Bozionelos ζην αξζξν «The utilisation of sophisticated selection techniques: Results from a case study in a large organization» (2001), ε ζηξαηνιφγεζε ρακειφηεξνπ ηεξαξρηθνχ επηπέδνπ εξγαδνκέλσλ γίλεηαη απνθιεηζηηθά απφ εμσηεξηθέο πεγέο. Ωζηφζν ε εζσηεξηθή ζηξαηνιφγεζε ρξεζηκνπνηείηαη πεξηζζφηεξν γηα κεζαία ζηειέρε, πεξηθεξεηαθά θαη αλψηεξα ζηειέρε Πξνζέιθπζε & Γηαρείξηζε Σαιέλησλ χκθσλα κε ηελ Ινξδάλνγινπ (2008), ε πξνζπάζεηα αλαδήηεζεο θαη δηαηήξεζεο ησλ ζσζηψλ αλζξψπσλ «ν πφιεκνο ησλ ηαιέλησλ» φπσο νλνκάζηεθε - 34

35 απνηειεί θαη ζα απνηειεί βαζηθή πξνηεξαηφηεηα ησλ ηκεκάησλ αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ. ε πξφζθαηεο έξεπλεο, νη γεληθνί δηεπζπληέο πνιπεζληθψλ εηαηξεηψλ ηνπνζέηεζαλ ηελ πξνζέιθπζε θαη ηελ αλάπηπμε ηνπ ηαιέληνπ ζηελ θνξπθή ησλ ζχγρξνλσλ πξνθιήζεσλ γηα ηηο επηρεηξήζεηο. χκθσλα κε ην πεξηνδηθφ Harvard Business Review, ν πφιεκνο ησλ ηαιέλησλ είλαη ην πην θαπηφ ζέκα ηεο επνρήο ζηηο επηρεηξήζεηο, θπξίσο επεηδή ζηελ νηθνλνκία ηεο γλψζεο ηνπ 21νπ αηψλα ην ηαιέλην είλαη ν ζπαληφηεξνο απφ ηνπο ζπάληνπο πφξνπο Γεκηνπξγψληαο «θηιηθφ πξνο ηα ηαιέληα» Δηαηξηθφ Πεξηβάιινλ Οη Michaels, Handfield- Jones & Axerlod (2001), βαζηζκέλνη ζε κηα καθξνρξφληα έξεπλα πνπ δηεμήγαγαλ κε ηελ εηαηξεία ζπκβνχισλ McKinsey, θαηέιεμαλ ζε πέληε ηνκείο πνπ ρξεηάδεηαη λα εζηηάζνπλ ηελ πξνζνρή ηνπο νη επηρεηξήζεηο πξνθεηκέλνπ λα θεξδίζνπλ «ην πφιεκν ησλ ηαιέλησλ»: 1. Γεκηνπξγία θνπιηνχξαο ηαιέλησλ. 2. Πξφηαζε αμίαο γηα ηνπο εξγαδνκέλνπο (Employee Value Proposition). 3. Αλαδφκεζε ηεο ζηξαηεγηθήο ησλ πξνζιήςεσλ. 4. Αλάπηπμε ηαιέλησλ κέζα ζηνλ νξγαληζκφ. 5. Αλαγλψξηζε θαη δηαθνξνπνίεζε ησλ αλζξψπσλ. 1. Γεκηνπξγία θνπιηνχξαο ηαιέλησλ: Ζ απνηειεζκαηηθή δηαρείξηζε θαη δηαηήξεζε ηαιέλησλ απαηηεί ηελ αιιαγή ηνπ ηξφπνπ ζθέςεο ελφο νξγαληζκνχ ψζηε λα ελζηεξληζηεί κε πάζνο ηε ζεκαζία ησλ ηαιαληνχρσλ εξγαδνκέλσλ θαη λα πεηζηεί φηη ηα ηαιέληα κπνξνχλ λα βνεζήζνπλ ηνλ νξγαληζκφ λα πεηχρεη ηνπο ζηφρνπο ηνπ. πσο έδεημε παλεπξσπατθή έξεπλα, ζηηο πεξηζζφηεξεο εηαηξείεο ε πξνζέιθπζε θαη ε δηαηήξεζε ηαιαληνχρσλ ζηειερψλ γίλεηαη αζπληφληζηα θαη ρσξίο αλαθνξά ζηελ επηρεηξεκαηηθή ζηξαηεγηθή. Με ηε γιψζζα ησλ αξηζκψλ, κφλν έλα 25% ησλ εηαηξεηψλ ηνπ δείγκαηνο αλέθεξαλ ηε ρξήζε πξνλνεηηθνχ ζρεδηαζκνχ ηνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ (predictive work- force planning), ιηγφηεξν απφ 15% εθαξκφδνπλ θάπνην πξφγξακκα δηαθνξνπνίεζεο ησλ εξγαδνκέλσλ ψζηε λα δηαρεηξηζηνχλ απνηειεζκαηηθά ηνπο ηαιαληνχρνπο θαη ιηγφηεξν ηαιαληνχρνπο. ηελ Διιάδα κφλν κεξηθέο πνιπεζληθέο εηαηξείεο θάλνπλ ζπληνληζκέλεο ελέξγεηεο δηαρείξηζεο ηαιέλησλ, κε πξνγξάκκαηα πνπ πξνέξρνληαη απ ηε κεηξηθή εηαηξεία, θαζψο θαη νξηζκέλεο ειιεληθέο πνιπεζληθέο εηαηξείεο, θπξίσο ηνπ ηξαπεδηθνχ θιάδνπ (Ινξδάλνγινπ, 2008). 35

36 2. Πξφηαζε αμίαο γηα ηνπο εξγαδνκέλνπο (Employee Value Proposition): Αξθεηέο επηρεηξήζεηο δηαηππψλνπλ κηα πξφηαζε αμίαο γηα ηνπο πειάηεο ηνπο, δειαδή έλαλ μεθάζαξν ιφγν λα ηνπο επηιέμνπλ έλαληη ηνπ αληαγσληζκνχ. Αληίζεηα, ειάρηζηεο αζρνινχληαη κε ηε δηεξεχλεζε θαη ηε δηαηχπσζε ησλ ιφγσλ γηα ηνπο νπνίνπο ζα ηνπο επηιέμνπλ νη ηαιαληνχρνη εξγαδφκελνη. Μηα πξφηαζε αμίαο γηα ηνπο εξγαδφκελνπο είλαη ην άζξνηζκα φισλ φζσλ βηψλεη έλα άηνκν φηαλ εξγάδεηαη κέζα ζ έλαλ νξγαληζκφ, απ ηε θχζε ηεο εξγαζίαο ηνπ, ηνπο ζπλεξγάηεο ηνπ, ηνλ ηξφπν άζθεζεο εγεζίαο θ.ά. Με άιια ιφγηα είλαη ε απάληεζε ζην εξψηεκα «γηαηί έλαο ηαιαληνχρνο εξγαδφκελνο λα δηαιέμεη λα εξγαζηεί εδψ». Γηα λα δεκηνπξγεζεί κηα πξφηαζε αμίαο γηα ηνπο εξγαδνκέλνπο ηθαλή λα πξνζειθχζεη ηαιέληα, είλαη ζεκαληηθφ λα γλσξίδεηο ηη αλαδεηνχλ. Σα απνηειέζκαηα απφ ηελ εθηεηακέλε έξεπλα ηεο McKinsey ζε δείγκα ηαιαληνχρσλ κεζαίσλ θαη αλψηεξσλ ζηειερψλ πνπ ξσηήζεθαλ ηη ηνπο θάλεη λα επηιέγνπλ κηα εηαηξεία γηα λα εξγαζηνχλ θαη ηη ηνπο θάλεη λα επηιέγνπλ κηα εηαηξεία γηα λα εξγαζηνχλ θαη ηη ηνπο θάλεη λα παξακέλνπλ ζε απηήλ έδεημαλ φηη ηα πην ζεκαληηθά είλαη: Δλδηαθέξνπζα θαη πξνθιεηηθή εξγαζία (59%). Γπλαηφηεηα εμηζνξξφπεζεο εξγαζηαθήο θαη πξνζσπηθήο δσήο (51%). Ηθαλή δηνίθεζε (48%). πκκεηνρή ζηε ιήςε απνθάζεσλ (41%). Αλάιεςε πξσηνβνπιηψλ (40%). Σαίξηαζκα κε ηηο αμίεο θαη ηελ θνπιηνχξα ηεο επηρείξεζεο (39%). Αλαγλψξηζε θαη επηβξάβεπζε γηα ηελ αηνκηθή ζπλεηζθνξά (39%). Δπθαηξίεο εμέιημεο ηεο θαξηέξαο (37%). πσο θαίλεηαη απφ ηα παξαπάλσ, γηα ηνπο ηαιαληνχρνπο εξγαδνκέλνπο δελ είλαη κφλν ην ρξήκα πνπ έρεη ζεκαζία. κσο φπσο ζα ζπκπιήξσλαλ νη ίδηνη, «δελ ζα ήζειαλ λα βιέπνπλ άιινπο λα πινπηίδνπλ απφ ηελ δεκηνπξγηθφηεηα ή ηελ ελεξγεηηθφηεηα ηνπο» (Ινξδάλνγινπ, 2008). Δάλ ινηπφλ νη επηρεηξήζεηο ζέινπλ λα δεκηνπξγήζνπλ κηα ειθπζηηθή πξφηαζε αμίαο γηα ηνπο εξγαδνκέλνπο, ζα πξέπεη λα είλαη έηνηκεο λα αιιάμνπλ πνιιά δνκηθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπο, φπσο ηελ θνπιηνχξα θαη ηηο αμίεο ηνπο, ηνλ ηξφπν δηνίθεζεο, ηνλ ηξφπν επηβξάβεπζεο θ.ιπ. 3. Αλαδφκεζε ηεο ζηξαηεγηθήο ησλ πξνζιήςεσλ: Ζ ζηξαηεγηθή ησλ πξνζιήςεσλ γηα ηνπο πεξηζζφηεξνπο νξγαληζκνχο έρεη ηε κνξθή ηεο αλαδήηεζεο ηνπ θαιχηεξνπ 36

37 κεηαμχ ησλ ππνςεθίσλ. ηνλ πφιεκν ησλ ηαιέλησλ φκσο απηφ δελ αξθεί. Ζ αλαδήηεζε ηαιαληνχρσλ ζηειερψλ πξέπεη λα απνηειεί ζπλερή πξνζπάζεηα πνπ γίλεηαη κε ηξφπν δπλακηθφ θάζε ζηηγκή θαη φρη κφλν φηαλ ππάξρνπλ θελέο ζέζεηο εξγαζίαο. Μάιηζηα αξθεηέο εηαηξείεο δξνπλ πξνδξαζηηθά ζηελ πξνζέιθπζε ηαιέλησλ, επηιέγνληαο πεξηφδνπο νηθνλνκηθήο χθεζεο, ψζηε λα έρνπλ κηθξφηεξν αληαγσληζκφ απφ άιιεο επηρεηξήζεηο. Γεκηνπξγηθνί ηξφπνη πξνζέιθπζεο ζα πξέπεη λα αλαδεηνχληαη ψζηε λα βξίζθνληαη ηαιέληα αθφκε θαη ζε ρψξνπο εθηφο ηεο αγνξάο εξγαζίαο. 4. Αλάπηπμε ηαιέλησλ κέζα ζηνλ νξγαληζκφ: Δθηφο απφ ηελ πξνζέιθπζε θαη ηελ πξφζιεςε, ε αλάπηπμε ηαιαληνχρσλ ζηειερψλ ζεσξείηαη εμίζνπ ζεκαληηθή, επεηδή ζπλεηζθέξεη ηφζν ζηε δηαηήξεζε ησλ ηθαλψλ, φζν θαη ζηελ πξνζέιθπζε λέσλ ηαιαληνχρσλ εξγαδφκελσλ. Φαίλεηαη φκσο φηη ιίγεο επηρεηξήζεηο αληαπνθξίλνληαη ηθαλνπνηεηηθά ζηελ αλάγθε ησλ ηαιαληνχρσλ ζηειερψλ γηα αλάπηπμε. Ζ αλάπηπμε ζα πξέπεη λα απνηειεί αξκνδηφηεηα θάζε κάλαηδεξ θαη λα κελ πεξηνξίδεηαη ζηελ θιαζηθή εθπαίδεπζε, αιιά λα παίξλεη θη άιιεο κνξθέο, φπσο αλάζεζε πξνθιεηηθψλ θαη δχζθνισλ έξγσλ, ζπρλέο αιιαγέο ξφινπ, ην μεθίλεκα ελφο έξγνπ απφ ην κεδέλ, ν ρεηξηζκφο πξνβιεκαηηθψλ θαηαζηάζεσλ θ.ά. ιεο απηέο νη αλαπηπμηαθέο εκπεηξίεο έρνπλ ζηφρν λα δηεπξχλνπλ ηα φξηα ηνπ εξγαδνκέλνπ βνεζψληαο ηνλ λα βγάιεη ην ιαλζάλνλ δπλακηθφ ηνπ. Σαπηφρξνλα βέβαηα ζα πξέπεη λα παξέρεηαη θαη ε αλάινγε ππνζηήξημε κέζσ ηεο θαζνδήγεζεο θαη ηεο αλαηξνθνδφηεζεο (Ινξδάλνγινπ, 2008). 5. Αλαγλψξηζε θαη δηαθνξνπνίεζε ησλ αλζξψπσλ: Ζ δηαρείξηζε ησλ ηαιέλησλ πξναπαηηεί ηε αλαγλψξηζε ηνπο. Πνιιέο εηαηξείεο δελ γλσξίδνπλ κε αθξίβεηα πνηνη είλαη νη θαιχηεξνη, νη κέηξηνη θαη νη ιηγφηεξν ηθαλνί εξγαδφκελνη, νπφηε φιεο νη ελέξγεηεο αλάπηπμεο θαη πξναγσγήο δελ κπνξνχλ λα έρνπλ ηθαλνπνηεηηθά απνηειέζκαηα. Πνιινί κάλαηδεξ επίζεο δηζηάδνπλ λα δηαθνξνπνηήζνπλ ηνπο εξγαδφκελνπο ζε θαηεγνξίεο, θαζψο ζεσξνχλ φηη έηζη θαηαπαηνχληαη νη αξρέο ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο. Βέβαηα ε πξαγκαηηθφηεηα δείρλεη φηη δελ απνδίδνπλ φινη νη εξγαδφκελνη ην ίδην θαη ε ζπκβνιή ηνπ θαζελφο ζηελ επίηεπμε ησλ ζηφρσλ θαη ηεο ζηξαηεγηθήο ηεο επηρείξεζεο δελ είλαη ηζάμηα. Ζ κε αλαγλψξηζε ηεο ζπλεηζθνξάο θνζηίδεη ζπλαηζζεκαηηθά ζηα ηαιαληνχρα ζηειέρε θαη είλαη έλαο απφ ηνπο ιφγνπο απνρψξεζεο ηνπο απφ κηα επηρείξεζε. Αληίζεηα, ζηειέρε πνπ αηζζάλνληαη φηη αλαγλσξίδνληαη δειψλνπλ κεγαιχηεξε ηθαλνπνίεζε θαη κηθξφηεξε δηάζεζε λα απνρσξήζνπλ (Ινξδάλνγινπ, 2008). 37

38 Ζ δηαθνξνπνίεζε θαη ε αλαγλψξηζε πξνυπνζέηνπλ αιιαγή λνεηηθνχ παξαδείγκαηνο θαη ηφικεο λα μεθχγεη έλαο νξγαληζκφο απφ ηελ θαζηεξσκέλε αληίιεςε θαη λα πεξάζεη ζε λένπο ηξφπνπο δξάζεο Michaels, Handfield - Jones & Axelrod (2001). Κάπνηνη ηνλίδνπλ ηνπο θηλδχλνπο πνπ θξχβεη ν ππέξκεηξνο πξνζαλαηνιηζκφο ζε ηαιαληνχρα ζηειέρε, θαζψο πξψηνλ θνζηίδνπλ αθξηβά ζηελ επηρείξεζε, δεχηεξνλ πάζρνπλ ζπρλά απφ αιαδνλεία θαη εγσηζκφ θαη ηξίηνλ, φηαλ δίλεηαη ππεξβνιηθή έκθαζε ζηνπο ιίγνπο δεκηνπξγείηαη αληαγσληζηηθφ θιίκα θαη θαηαζηξέθεηαη ε νκαδηθφηεηα θαη ε ζπλεξγαζία εληφο ηνπ νξγαληζκνχ. Ο Μπνπξαληάο (2005) πξνηείλεη ηελ κεηαηφπηζε ηνπ ελδηαθέξνληνο απφ ηα άηνκαηαιέληα ζηελ επηρείξεζε-ηαιέλην, ε νπνία θαιιηεξγεί έλα νξγαλσζηαθφ θιίκα πνπ βνεζά αθφκα θαη ζπλεζηζκέλα άηνκα λα παξάγνπλ αζπλήζηζηα απνηειέζκαηα. Κεφϊλαιο 4 - Επιλογό Ανθρώπινου δυναμικού Αθνχ πξαγκαηνπνηεζεί ε δηαδηθαζία ηεο πξνζέιθπζεο θαη ζπγθεληξσζεί ν απαξαίηεηνο αξηζκφο ππνςεθίσλ, αθνινπζεί ε επηινγή, κέζσ ηεο νπνίαο πξνζδηνξίδεηαη θαη ε ζπλνιηθή πνηφηεηα ησλ αλζξσπίλσλ πφξσλ κηαο επηρείξεζεο. Ζ επηινγή ππνςεθίσλ είλαη κηα δηαδηθαζία ζπγθέληξσζεο πιεξνθνξηψλ θαη αμηνιφγεζεο ππνςεθίσλ γηα ηελ επηινγή ησλ πιένλ θαηάιιεισλ γηα ζπγθεθξηκέλεο ζέζεηο εξγαζίαο. Δπηινγή ινηπφλ, είλαη ε δηαδηθαζία κε ηελ νπνία δηαιέγεη ε επηρείξεζε απφ έλαλ θαηάινγν ππνςεθίσλ ην πξφζσπν ή ηα πξφζσπα πνπ αληαπνθξίζεθαλ θαιχηεξα ζηα θξηηήξηα επηινγήο γηα ηελ ζπγθεθξηκέλε ζέζε, ιακβάλνληαο ππφςε ηηο ηξέρνπζεο ζπλζήθεο ηνπ πεξηβάιινληνο (Καλειιόπνπινο, 2002). Ζ θαηαιιειφηεηα ησλ ππνςεθίσλ θξίλεηαη κε βάζε ηα νξηδφκελα πξνζφληα ζηε πξνδηαγξαθή ηεο ζέζεο εξγαζίαο. Αλάκεζα ζηα δηαζέζηκα πξνζφληα ησλ ππνςεθίσλ θαη απηψλ ησλ απαηηήζεσλ εξγαζίαο ζα πξέπεη λα βξεζεί ν ζπλδεηηθφο θξίθνο ν νπνίνο ζα θαηαθέξεη λα ελψζεη απηνχο ηνπο δπν παξάγνληεο. ζν κεγαιχηεξε είλαη ε ζρέζε ησλ δπν παξαγφλησλ, ηφζν απνδεθηή θαη απνδνηηθή ζα είλαη ε ζπλεξγαζία (Prien et al, 2003). Έρνληαο νινθιεξψζεη ηελ θαηαγξαθή ησλ αλαγθψλ θαη έρνληαο πξνζειθχζεη ηνπο δηάθνξνπο ππνςήθηνπο γηα ηηο ζέζεηο πνπ ζέιεη λα θαιχςεη, ε επηρείξεζε θαιείηαη λα επηιέμεη ηνπο πιένλ θαηάιιεινπο απφ πιεπξάο γλψζεσλ, ηθαλνηήησλ θαη αηνκηθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ, νη νπνίνη λα ζέινπλ 38

39 λα παξακείλνπλ θαη λα απνδψζνπλ ζηελ επηρείξεζε, παξέρνληάο ηνπο ακνηβέο πνπ θπκαίλνληαη ζηα πιαίζηα ησλ δπλαηνηήησλ ηεο θαη φζσλ ηζρχνπλ ζηελ αγνξά. Ζ επηινγή ηνπ αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ απνηειεί κηα ζεκαληηθή δηαδηθαζία γηα ηελ επηρείξεζε εμαηηίαο ησλ ζνβαξψλ ζπλεπεηψλ πνπ κπνξεί λα έρνπλ νη ιαλζαζκέλεο απνθάζεηο πξνζιήςεσλ (Μπνπξαληάο θαη Παπαιεμαλδξή, 2003).ηαλ νη ππνςήθηνη θαινχληαη γηα επηινγή, ε επηρείξεζε βξίζθεηαη ζε κηα ζέζε θαηά ηελ νπνία νη ίδηνη νη ππνςήθηνη ηελ αμηνινγνχλ ζε φια ηα ζηάδηα ηεο επηινγήο. Γηα απηφ ε επηινγή ζα πξέπεη λα γίλεηαη πξνζεθηηθά θαη κε ζεβαζκφ ζηνλ ππνςήθην. Πέξα απφ ην γεγνλφο φηη νη ππνςήθηνη ηίκεζαλ ηελ επηρείξεζε κε ηελ ππνςεθηφηεηα ηνπο ζα πξέπεη λα αληηκεησπηζζνχλ σο δπλεηηθνί πειάηεο θαη σο θνξείο ζρνιίσλ γηα ηε ζνβαξφηεηα θαη ηελ εηθφλα ηεο (Χπηήξεο, 2001). Παξά ην γεγνλφο φηη ππάξρνπλ ζεκαληηθά θφζηε πνπ ζπλδένληαη κε ηελ επηινγή θαη πξφζιεςε ηνπ θαηαιιειφηεξνπ εξγαδφκελνπ γηα ηελ ζέζε, καθξνρξφληα ην θφζηε πνπ κπνξεί λα εμνηθνλνκεζνχλ θάλνληαο ηνλ θαηαιιειφηεξν δηνξηζκφ είλαη ζεκαληηθά θαη κπνξεί λα ππεξέρνπλ απφ ην αξρηθφ θφζηνο πνπ ζπλδέεηαη κε ηελ εχξεζε ηνπ θαηαιιήινπ εξγαδφκελνπ (University of Otago, 2004). Αληίζεηα ζηελ πεξίπησζε κηαο απνηπρεκέλεο πξφζιεςεο ην θφζηνο είλαη ηδηαίηεξα ζεκαληηθφ δεδνκέλνπ φηη ε δηαπίζησζή ηεο γίλεηαη κεηά απφ έλα δηάζηεκα, ζπλήζσο κεηά απφ αξθεηνχο κήλεο. Ζ επηινγή αθαηάιιεινπ αηφκνπ ελδέρεηαη λα δεκηνπξγήζεη ηξηβέο αλάκεζα ζην πξνζσπηθφ, θαζψο νη άιινη εξγαδφκελνη αληηδξνχλ φηαλ πξνθχπηεη αλάγθε λα αληηζηαζκίζνπλ εθείλνη ηελ θαζπζηέξεζε πνπ πξνθαινχλ νη αλίθαλνη ζπλάδειθνη ηνπο. Οη αλεπηηπρείο πξνζιήςεηο ελδέρεηαη αθφκα θαη λα νδεγήζνπλ άιινπο, θαιχηεξνπο ππαιιήινπο λα αλαδεηήζνπλ εξγαζία θάπνπ αιινχ. Καη βέβαηα, φιεο απηέο νη επηπηψζεηο έρνπλ θαη νηθνλνκηθφ αληίθηππν (Σεξδίδεο θαη Σδσξηδάθεο, 2004) θνπφο & Πξνυπνζέζεηο Απνηειεζκαηηθήο Δπηινγήο Τπνζηεξίδεηαη φηη ε επηινγή ηφζν ηνπ αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ πνπ ζα ζηειερψζεη κηα νξγάλσζε φζν θαη απηνχ πνπ ζα πξνσζεζεί ζηηο αλψηεξεο δηεπζπληηθέο ζέζεηο, απνηειεί πιένλ ηνλ θχξην άμνλα γχξσ απφ ηνλ νπνίν πεξηζηξέθνληαη φιεο νη άιιεο ιεηηνπξγίεο πνπ αθνξνχλ ηε δηνίθεζε ηνπ αλζξσπίλνπ παξάγνληα. Απηφ γηαηί, ζην δπλακηθφ πεξηβάιινλ πνπ ιεηηνπξγνχλ πιένλ νη επηρεηξήζεηο ν ρξφλνο κέζα ζηνλ νπνίν έλαο εξγαδφκελνο πξέπεη λα πξνζαξκνζζεί θαη λα απνδψζεη, δηαξθψο πεξηνξίδεηαη. Οη εμσηεξηθέο πξνθιήζεηο θαη ε αβεβαηφηεηα 39

40 αληηκεησπίδνληαη απφ έλαλ νξγαληζκφ κε ηε ζπιινγή πιεξνθνξηψλ, ηηο νπνίεο ζα πξέπεη λα ηηο ρξεζηκνπνηήζεη κε επειημία θαη απνηειεζκαηηθφηεηα, ψζηε λα ειαρηζηνπνηήζεη ηηο αξλεηηθέο ζπλέπεηεο ζηελ δηαδηθαζία επηινγήο αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ. Οη ππάιιεινη απφ ηελ πιεπξά ηνπο ζα πξέπεη λα εθνδηαζηνχλ κε ηα απαξαίηεηα πξνζφληα ψζηε λα κπνξέζνπλ θαη απηνί λα αληαπεμέιζνπλ ζηηο απαηηήζεηο ησλ εμειίμεσλ (Collins & Kehoe, 2009). Ζ επηινγή ζρεηίδεηαη άκεζα θαη κε ηελ νξγαλσζηαθή θνπιηνχξα κηαο νξγάλσζεο. Γεδνκέλνπ φηη ε νξγαλσζηαθή θνπιηνχξα απνηειεί ην ζχλνιν ησλ αμηψλ θαη ησλ «πηζηεχσ» πνπ θπξηαξρνχλ ζε κηα νξγάλσζε είλαη επφκελν κηα επηρείξεζε π.ρ. λα επηδεηεί λα πξνζιάβεη άηνκα ηα νπνία εκθνξνχληαη απφ ηηο ίδηεο αμίεο. Απφ ηελ άιιε πιεπξά έλαο εξγαδφκελνο πνπ επηιέγεη λα εξγαζζεί ζε κηα επηρείξεζε ζηελ νπνία θπξηαξρνχλ αμίεο ίδηεο κε ηηο δηθέο ηνπ, είλαη πνιχ πηζαλφ λα εμειηρζεί ζε έλα ηθαλνπνηεκέλν θαη απνδνηηθφ ζηέιερνο. Έλαο άιινο παξάγνληαο κε ηνλ νπνίν ζρεηίδεηαη άκεζα ε επηινγή είλαη ν βαζκφο πξνζαξκνγήο κεηαμχ ηνπ αηφκνπ θαη ηεο εξγαζίαο πνπ απηφ ζα εθηειέζεη. Έξγν ηεο δηνίθεζεο είλαη λα κπνξέζεη λα δηαθξίλεη θαη λα επηιέμεη ηα άηνκα εθείλα ηα νπνία δηαζέηνπλ ηηο ηθαλφηεηεο γηα ηελ θαιχηεξε πξνζαξκνγή ζην έξγν πνπ ζα εθηειέζνπλ. Κάηη ηέηνην δελ είλαη θαζφινπ εχθνιν, γηαηί ε δηνίθεζε θαιείηαη λα θάλεη κηα πξφβιεςε γηα ην κέιινλ (πνηά ζα είλαη ε πηζαλή ζπκπεξηθνξά ηνπ αηφκνπ) κε βάζε ηελ αλάιπζε ελφο δεχηεξνπ πξνζψπνπ (ηνπ αξκφδηνπ γηα ηελ επηινγή), ην νπνίν πάιη βαζίζηεθε ζε ελδείμεηο πνπ δηαζέηεη ζήκεξα (βηνγξαθηθά, πξνυπεξεζία, βαζκνί ζε δνθηκαζίεο, πξνζσπηθέο εληππψζεηο απφ ζπλέληεπμε κε ηνλ ελδηαθεξφκελν θ.ιπ.) θαη πνπ είλαη θάπσο, δχζθνιν λα δηεξεπλεζνχλ θαη αξθεηά εχθνιν λα κεηαβιεζνχλ ζην κέιινλ ( Ξπξνηύξε, 2001). Απαξαίηεηεο πξνυπνζέζεηο γηα ηελ επηηπρεκέλε επηινγή είλαη ε θαιή πξνεηνηκαζία ησλ ππεπζχλσλ πξφζιεςεο, νη νπνίνη κπνξεί λα είλαη είηε νη ππεχζπλνη ηνπ ηκήκαηνο αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ, είηε ηα ζηειέρε γξακκήο, κφλνη ηνπο ή ζε ζπλεξγαζία κεηαμχ ηνπο, θαη γηα ζέζεηο κεγαιχηεξεο επζχλεο, θάπνηνο ζχκβνπινο επηρεηξήζεσλ. πγθεθξηκέλα νη πξνυπνζέζεηο απνηειεζκαηηθήο επηινγήο πεξηιακβάλνπλ: Όπαξμε κηαο ξεαιηζηηθήο πεξηγξαθήο ζέζεο εξγαζίαο (ΡΠΔ) Γλψζε ηεο θχζεο ηεο θελήο ζέζεο εξγαζίαο θαη ησλ πξνβιεκάησλ ηεο. Δδψ βνεζάεη ε αλάιπζε ζέζεο πνπ πξέπεη λα έρεη πξνεγεζεί. 40

41 Καζνξηζκφο ησλ θξηηεξίσλ γηα ζσζηή απφδνζε ζηελ θάζε ζέζε. Δδψ βνεζνχλ εθηφο απφ ηελ πεξηγξαθή θαη ηηο πξνδηαγξαθέο ηεο ζέζεο θαη ε κειέηε ηεο απφδνζεο ησλ πξνεγνχκελσλ θαηφρσλ ηεο ζέζεο. Γλψζε ησλ δηαθφξσλ κεζφδσλ επηινγήο θαη ηεο ζεκαζίαο ηνπο. Ζ κεγάιε πνηθηιία ησλ κεζφδσλ απαηηεί θαη θαιή γλψζε ηεο ρξεζηκφηεηάο ηνπο ζε θάζε πεξίπησζε. Καηαλφεζε ησλ ζεκάησλ ηεο αμηνπηζηίαο θαη εγθπξφηεηαο ησλ κεζφδσλ επηινγήο. Δθπαίδεπζε ησλ ππεπζχλσλ γηα αλάπηπμε ησλ απαηηνχκελσλ ηθαλνηήησλ. χζηεκα αλαηξνθνδφηεζεο γηα κέηξεζε ηεο απνηειεζκαηηθφηεηαο ζηελ επηινγή αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ (Μπνπξαληάο θαη Παπαιεμαλδξή, 2003). Σν έξγν ηεο επηινγήο, πνπ φπσο είδακε είλαη θαζνξηζηηθφ γηα ηε ιεηηνπξγηθφηεηα ηεο επηρείξεζεο, πξέπεη λα εθηειείηαη απφ εηδηθεπκέλα ζηειέρε θαη πάληα κε πνιιή πξνζνρή, γηαηί είλαη πνιχ εχθνιν λα νδεγήζεη ζε εζθαικέλα θαη επηδήκηα γηα κηα επηρείξεζε ζπκπεξάζκαηα (Ξπξνηύξε, 2001). Σα θξηηήξηα κε βάζε ηα νπνία γίλεηαη ε επηινγή ησλ ππνςεθίσλ επηγξακκαηηθά είλαη ε εθπαίδεπζε, πξνεγνχκελε εκπεηξία, ηα θπζηθά ραξαθηεξηζηηθά θαη ε πξνζσπηθφηεηα ησλ ππνςεθίσλ Γηαδηθαζία Δπηινγήο Ωο δηαδηθαζία επηινγήο ππνςεθίσλ νξίδεηαη έλα ζχλνιν ζπγθεθξηκέλσλ ελεξγεηψλ, πνπ αθνξνχλ ηελ ζπγθέληξσζε θαη αμηνιφγεζε πιεξνθνξηψλ, γηα θάζε έλαλ απφ ηνπο ππνςεθίνπο ψζηε λα ιεθζεί ε απφθαζε επηινγήο. Αλάινγα κε ην κέγεζνο ηεο επηρείξεζεο, ηηο απαηηήζεηο ηεο ζέζεο εξγαζίαο θαη ην ζχλνιν ησλ ππνςεθίσλ ν ρξφλνο νινθιήξσζεο ηεο φιεο δηαδηθαζίαο κέρξη ηε ιήςε ηεο απφθαζεο επηινγήο κπνξεί λα θπκαίλεηαη απφ κηα κέξα κέρξη κεξηθνχο κήλεο. Σα ζπλήζε βήκαηα- ελέξγεηεο κηαο ηππηθήο δηαδηθαζίαο επηινγήο είλαη (Χπηήξεο, 2001): Πξνθαηαξθηηθή ζπλέληεπμε Αίηεζε απαζρφιεζεο Γνθηκαζίεο (tests) Δπηβεβαίσζε πιεξνθνξηψλ πνπ αθνξνχλ ην παξειζφλ ηνπ ππνςεθίνπ Ηαηξηθέο εμεηάζεηο Σειηθή απφθαζε επηινγήο- πξνζθνξά ζέζεο εξγαζίαο ε θαζέλα απφ απηά ηα βήκαηα είλαη δπλαηφλ ν ππνςήθηνο λα απνξξηθζεί. Οη πιεξνθνξίεο πνπ ζπιιέγνληαη ζε θάζε ζηάδην, απνηεινχλ ηε βάζε γηα ην επφκελν 41

42 βήκα. Απηφ ζεκαίλεη φηη ζε θάζε ζηάδην ιακβάλεηαη απφθαζε αλ θάπνηνο ππνςήθηνο ζα ζπλερίζεη ηε δηαδηθαζία ή ζα απνθιεηζζεί. Ζ απφθαζε γηα ηνλ απνθιεηζκφ ελφο ππνςεθίνπ ιακβάλεηαη κε πνιιή πεξίζθεςε θαη κφλν εθφζνλ είκαζηε βέβαηνη γηα ηελ αμηνπηζηία ησλ ζηνηρείσλ καο, γηαηί δηαθνξεηηθά κπνξεί λα απνθιεηζζεί έλαο ππνςήθηνο πνπ πξαγκαηηθά έρεη επηζπκεηά ραξαθηεξηζηηθά γηα ηε ζπγθεθξηκέλε ζέζε (Ξπξνηύξε, 2001). Σν βηνγξαθηθφ ζεκείσκα, ε αίηεζε απαζρφιεζεο θαη ε ζπλέληεπμε ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηελ επηινγή ππνςεθίσλ γηα θάιπςε ζέζεσλ ζε φια ηα ηεξαξρηθά επίπεδα ( Nobble & Bozionelos, 2001) Βηνγξαθηθά εκεηψκαηα Σν βηνγξαθηθφ ζεκείσκα ρξεζηκνπνηείηαη ζην αξρηθφ ζηάδην ηεο δηαδηθαζίαο επηινγήο. Ζ ζπιινγή θαη ιεπηνκεξήο αλάιπζε ησλ βηνγξαθηθψλ ζεκεησκάησλ ησλ ππνςεθίσλ βνεζά ζηελ πξνθαηαξθηηθή αμηνιφγεζε ησλ ππνςεθίσλ θαη ζηελ θαηάξηηζε κηαο ιίζηαο ζηελ νπνία ζπκπεξηιακβάλνληαη φζνη ππνςήθηνη ζεσξνχληαη θαηάιιεινη γηα πεξαηηέξσ επαθή (Μπνπξαληάο θαη Παπαιεμαλδξή, 2003) Πξνθαηαξθηηθή πλέληεπμε Ο ππεχζπλνο επηινγήο αθνχ εμεηάζεη ηα βηνγξαθηθά ησλ ππνςεθίσλ θαιεί φζνπο πιεξνχλ ηηο πξνυπνζέζεηο ζε κηα πξψηε ζπλέληεπμε γηα λα αμηνινγεζνχλ ηα πξνζφληα θαη ε πξνζσπηθφηεηα ηνπο (Χπηήξεο, 2001) Αίηεζε Απαζρφιεζεο ε φζνπο ππνςήθηνπο πεξάζνπλ επηηπρψο ηελ πξνθαηαξθηηθή ζπλέληεπμε δεηείηαη λα ζπκπιεξψζνπλ έλα εηδηθφ έληππν αίηεζεο. Σν έληππν απηφ πεξηιακβάλεη θαηά ζπζηεκαηηθφ ηξφπν ζπγθεθξηκέλεο εξσηήζεηο πνπ θαιχπηνπλ βαζηθέο απαηηήζεηο ηεο ζέζεο εξγαζίαο θαη γηα ηηο νπνίεο ε επηρείξεζε ζέιεη πιεξνθνξίεο. Ζ αίηεζε ζε ζρέζε κε ην βηνγξαθηθφ απνηειεί πην αληηθεηκεληθή πεγή άληιεζεο πιεξνθνξηψλ θαη ζπκβάιιεη ζηελ ίζε κεηαρείξηζε ησλ ππνςεθίσλ αθνχ φινη απαληνχλ ηηο ίδηεο εξσηήζεηο (Snell & Bohlander, 2007) Γνθηκαζίεο (TEST) Σα «ηεζη» απνζθνπνχλ λα δηεξεπλήζνπλ ηηο ηθαλφηεηεο εθείλεο ηνπ αηφκνπ νη νπνίεο δελ είλαη δπλαηφ λα θαλνχλ κε ηηο άιιεο κεζφδνπο πνπ είδακε κέρξη ηψξα. Σα 42

43 «ηεζη» πνπ κπνξνχκε λα ρξεζηκνπνηήζνπκε ζηελ πεξίπησζε ηεο επηινγήο είλαη ηα εμήο: (α) Τα «ηεζη» επηδόζεωο: Δίλαη ε πην απιή θαη νθζαικνθαλήο δνθηκαζία, γηαηί καο επηηξέπεη λα δνχκε ηελ ηθαλφηεηα ηνπ ππνςεθίνπ λα εθηειεί ηελ εξγαζία γηα ηελ νπνία πξννξίδεηαη. Σα «ηεζη» απηά ρξεζηκνπνηνχληαη, φπσο είλαη επλφεην, γηα επηινγή αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ ζε εξγαζίεο ζρεηηθά απιέο, ζηηο νπνίεο πξνέρνπλ νη ηερληθέο δεμηφηεηεο ( Nobble & Bozionelos, 2001). (β) Τα «ηεζη» λνεκνζύλεο: είλαη ζρεδηαζκέλα γηα λα κεηξνχλ ηηο πλεπκαηηθέο ηθαλφηεηεο ηνπ ππνςεθίνπ, φπσο ηελ κλήκε ηνπ, ηελ ηαρχηεηα ζθέςεο, ηελ ηθαλφηεηα ηνπ λα μερσξίδεη ηηο δηάθνξεο ζρέζεηο πνπ ππάξρνπλ ζε έλα πνιχπινθν πξφβιεκα, ηε δεκηνπξγηθή ηνπ θαληαζία θ.α. (Σεξδίδεο θαη Σδσξηδάθεο, 2004). (γ) Τα επξεηήξηα ή θιίκαθεο ελδηαθεξόληωλ: ε ππφζεζε ζηελ νπνία βαζίζηεθαλ απηά ηα ηεζη είλαη φηη νη πηζαλφηεηεο ν εξγαδφκελνο λα είλαη παξαγσγηθφο θαη απνδνηηθφο ζηελ ζέζε εξγαζίαο ηνπ είλαη πεξηζζφηεξεο αλ ηαηξηάδνπλ ηα ελδηαθέξνληα ηνπ ππνςεθίνπ κε ηελ δξαζηεξηφηεηα ηεο ζέζεο εξγαζίαο. Σα ηεζη απηά απνζθνπνχλ επνκέλσο ζην λα δηαπηζηψζνπλ ηα επαγγεικαηηθά ελδηαθέξνληα ηνπ ππνςεθίνπ. Απνηεινχληαη απφ δηάθνξα εξσηήκαηα ζηα νπνία ην άηνκν θαιείηαη λα πάξεη ζέζε. Με ηνλ ηξφπν απηφ θάλεη κηα απηνπεξηγξαθή, δείρλεη δειαδή ηηο πξνηηκήζεηο ηνπ. Ωζηφζν επεηδή ζηα ηεζη απηά ρσξάεη ε εμαπάηεζε απφ κέξνπο ηνπ ππνςεθίνπ, θαίλνληαη πεξηζζφηεξν ρξήζηκα γηα ηνλ επαγγεικαηηθφ πξνζαλαηνιηζκφ ησλ αηφκσλ (Καλειιόπνπινο, 2002). (δ) Τα «ηεζη» πξνζωπηθόηεηαο: Οη θιίζεηο ελδηαθεξφλησλ πνπ αλαθέξακε παξαπάλσ κειεηνχλ έλα θνκκάηη κφλν ηεο πξνζσπηθφηεηαο ηνπ ππνςεθίνπ. Τπάξρνπλ πάξα πνιιά «ηεζη» ηα νπνία δηεξεπλνχλ ηελ πξνζσπηθφηεηα ζαλ ζχλνιν θαη ηα νπνία κπνξνχλ λα καο δψζνπλ πνιιέο ελδείμεηο γηα ηε κειινληηθή ζπκπεξηθνξά ηνπ αλζξψπνπ πνπ εμεηάδνπκε. Ζ εμέηαζε απηή ηεο πξνζσπηθφηεηαο, έρεη κεγάιε ζεκαζία γηα ηελ επηρείξεζε θαη ηδηαίηεξα γηα ηηο αλψηεξεο δηνηθεηηθέο ζέζεηο, φπνπ απαηηείηαη κηα ηδηαίηεξε ηθαλφηεηα ζπλεξγαζίαο θαη ρεηξηζκνχ ηνπ αλζξψπηλνπ παξάγνληα( Nobble & Bozionelos, 2001). (ε) Μηα δνθηκαζία πνπ ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηελ επηινγή δηνηθεηηθψλ ζηειερψλ (πξντζηακέλσλ) ζηελ θαηψηεξε βαζκίδα, αιιά θαη πνπ πνιιέο επηρεηξήζεηο ην ρξεζηκνπνηνχλ θαη ζηελ επηινγή δηνηθεηηθψλ ζηειερψλ κέζεο θαη αλψηεξεο βαζκίδαο είλαη ε εμέηαζε πεηξακαηηθώλ θαηαζηάζεωλ. Ζ δνθηκαζία απνζθνπεί ζην λα 43

44 ειέγμεη πσο ζα αληηδξάζεη ζε ηππηθέο δηνηθεηηθέο θαηαζηάζεηο ην ζπγθεθξηκέλν δηεπζπληηθφ ζηέιερνο (Ξπξνηύξε, 2001) πλέληεπμε Δπηινγήο Ζ ζπλέληεπμε επηινγήο απνηειεί ην πην δηαδεδνκέλν εξγαιείν γηα ηελ επηινγή ηνπ αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ (Rosse & Levin, 1997). Ζ ζπλέληεπμε επηινγήο είλαη κηα πξφζσπν κε πξφζσπν επηθνηλσλία κεηαμχ ηνπ ππνςεθίνπ θαη ηνπ ππεπζχλνπ επηινγήο, κε ζθνπφ λα εθηηκεζνχλ νη γλψζεηο, νη ηθαλφηεηεο, νη δεμηφηεηεο θαη ε πξνζσπηθφηεηα ηνπ ππνςεθίνπ γηα ηε ζπγθεθξηκέλε ζέζε εξγαζίαο. Βαζηζκέλνη ζηελ ζέζε πνπ πξέπεη λα ζπκπιεξσζεί θαη ζηα πξνζφληα πνπ απαηηνχληαη, είλαη απαξαίηεην λα κειεηεζνχλ νη ηθαλφηεηεο ηνπ ππνςεθίνπ ζε ζρέζε κε εθείλεο ηηο ηθαλφηεηεο πνπ κπνξνχλ αλ απνθηεζνχλ εχθνια κέζσ εθπαίδεπζεο θαη απηψλ πνπ δελ κπνξνχλ. Αλ έλαο ππνςήθηνο πξνζιεθζεί θαη σζηφζν απαηηείηαη εθηεηακέλε εθπαίδεπζε, πνιχ πην πέξα απφ απηήλ πνπ είρε αξρηθά ζεσξεζεί, ηφηε κηιάκε γηα ιάζνο απφθαζε (Edgar, 2004). θνπφο ηεο ζπλέληεπμεο είλαη λα δηαπηζηψζεη ν αμηνινγεηήο ζε πνην βαζκφ ν ππνςήθηνο ηαηξηάδεη κε ην πξνθίι ηνπ ηδαληθνχ αηφκνπ γηα ηε ζέζε θαη ηελ επηρείξεζε, ην νπνίν έρεη κε ζαθήλεηα πξνθαζνξηζηεί (Χπηήξεο, 2001) Δπηβεβαίσζε Πιεξνθνξηψλ Πνπ Αθνξνχλ ην Παξειζφλ ηνπ Τπνςεθίνπ Γηα φζνπο ππνςήθηνπο κεηά ηελ ζπλέληεπμε εθηηκάηαη φηη είλαη θαηάιιεινη γηα λα ηνπο πξνζθεξζεί ε ζέζε είλαη ζθφπηκν λα γίλεηαη κηα επηβεβαίσζε ησλ πιεξνθνξηψλ πνπ δίλνπλ απηνί ζην βηνγξαθηθφ ηνπο ή θαηά ηε δηάξθεηα ηεο ζπλέληεπμεο. Οη πιεξνθνξίεο θαη ηα ζηνηρεία πνπ έρεη εζηθφ θαη λνκηθφ δηθαίσκα λα δεηήζεη ε επηρείξεζε ζα πξέπεη λα ζρεηίδνληαη απνθιεηζηηθά κε ηα φζα αλαθέξεη ν ππνςήθηνο ζην βηνγξαθηθφ ηνπ θαη ζηελ αίηεζε γηα ηελ ζέζε εξγαζίαο (Wood & Payne, 1998) Ιαηξηθέο Δμεηάζεηο Γηα νξηζκέλεο ζέζεηο εξγαζίαο απαηηείηαη ν θνξέαο ηεο ζέζεο λα κελ έρεη θάπνηα πξνβιήκαηα πγείαο, λα κελ είλαη θνξέαο κεηαδνηηθψλ λφζσλ, λα έρεη ζπγθεθξηκέλα θπζηθά ραξαθηεξηζηηθά θ.α. ζα πξέπεη ινηπφλ ε επηρείξεζε λα δεηήζεη απφ ηνλ ππνςήθην ζρεηηθέο ηαηξηθέο βεβαηψζεηο ή ε ίδηα λα πιεξψζεη γηα ηηο 44

45 ζπγθεθξηκέλεο εμεηάζεηο. Οη ηαηξηθέο εμεηάζεηο πξαγκαηνπνηνχληαη πξηλ ηελ πξφζιεςε ηνπ ππνςεθίνπ θαη κεηά ηελ πξνζθνξά ηεο ζέζεο εξγαζίαο. Ο έιεγρνο γίλεηαη ηελ δεδνκέλε ρξνληθή ζηηγκή γηα λα απνθεπρζεί ν θίλδπλνο λα θαηεγνξεζεί ε επηρείξεζε φηη ρξεζηκνπνηεί ηηο ηαηξηθέο εμεηάζεηο γηα λα απνθιείζεη θάπνηνπο (Schuler & Jackson, 1996) Σειηθή Απφθαζε Δπηινγήο Τπάξρνπλ δχν ηξφπνη γηα λα ιάβνπλ ηα ζηειέρε ηελ ηειηθή απφθαζε επηινγήο. Ο έλαο είλαη ππνθεηκεληθφο θαη βαζίδεηαη ζηελ πξνζσπηθή θξίζε/εθηίκεζε. Ο φξνο πξνζσπηθή θξίζε αλαθέξεηαη ζηα δεδνκέλα πνπ ζπιιέγνληαη ή ζπλδπάδνληαη ρξεζηκνπνηψληαο ηελ αλζξψπηλε θξίζε. ε απηήλ ηελ θαηεγνξία αλήθνπλ νη απνθάζεηο επηινγήο πνπ βαζίδνληαη ζε δεδνκέλα πνπ ζπλδπάδνληαη θαη δεκηνπξγνχλ κηα ζπλνιηθή εληχπσζε γηα ηνλ ππνςήθην. Ο άιινο ηξφπνο είλαη πην αληηθεηκεληθφο θαη βαζίδεηαη ζε απνηειέζκαηα ζηαηηζηηθήο αλάιπζεο. ε απηήλ ηελ θαηεγνξία αλήθνπλ ηα δεδνκέλα πνπ είλαη πεξηζζφηεξν αληηθεηκεληθά, φπσο νη βαζκνί ησλ ηεζη (Gatewood & Feild, 1998) Κεφϊλαιο 5 - Εκπαύδευςη & Ανϊπτυξη Ανθρωπύνων Πόρων ηηο ζεκεξηλέο ζπλζήθεο ε εθξεθηηθή εμέιημε ηεο γλψζεο θαη ηεο ηερλνινγίαο θάλνπλ απαξαίηεηε ηε ζπλερή αλάπηπμε θαη κάζεζε ησλ εξγαδνκέλσλ αθνχ νη γλψζεηο θαη νη ηθαλφηεηεο ηνπο απνηεινχλ βαζηθή πξνυπφζεζε γηα αληαγσληζηηθφηεηα θαη απνηειεζκαηηθφηεηα. Ζ επηβίσζε ελφο νξγαληζκνχ εμαξηάηαη απφ ηελ ηθαλφηεηά ηνπ λα καζαίλεη γξεγνξφηεξα απφ ηνπο αληαγσληζηέο ηνπ. Απηφ φκσο απαηηεί ζπζηεκαηηθή θαη καθξφρξνλε πξνζπάζεηα νχησο ψζηε νη εξγαδφκελνη λα είλαη θαηάιιεια εθπαηδεπκέλνη θαη λα πινπνηνχλ κε ηνλ θαιχηεξν δπλαηφ ηξφπν ηνπο ζηφρνπο ηεο επηρείξεζεο. Ζ ζπζηεκαηηθή εθπαίδεπζε ηνπ αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ νδεγεί ζηελ αχμεζε ηεο παξαγσγηθφηεηαο, ζηελ αλάπηπμε ησλ ηθαλνηήησλ ηνπ, ελψ επίζεο βειηηψλεη ηελ αηνκηθή απφδνζε ησλ εξγαδνκέλσλ θαη ζπλεηζθέξεη ζηελ ζπλνιηθή αλάπηπμε ηνπ νξγαληζκνχ. Σν θφζηνο ηνπ πξνγξάκκαηνο ηεο εθπαίδεπζεο δελ πξέπεη λα ζεσξείηαη απφ ηελ επηρείξεζε ζαλ επηπιένλ έμνδν αιιά ζαλ επέλδπζε, ε νπνία ζα σθειήζεη ηελ επηρείξεζε, εθ' φζνλ φκσο ε εθπαίδεπζε έρεη ζρεδηαζηεί έηζη ψζηε λα 45

46 αληαπνθξίλεηαη ζηηο αλάγθεο ηνπ νξγαληζκνχ (Μπνπξαληάο θαη Παπαιεμαλδξή, 2003). χκθσλα κε ηνλ Bo Hanson, ζην άξζξν «Company-Based determinants of training and the impact of training on company performance: Results from an international HRM survey»,(2003) ην πφζα ρξήκαηα ζα επελδπζνχλ ζηελ εθπαίδεπζε δελ ζρεηίδεηαη κε ηελ πξνεγνχκελε θεξδνθνξία ηεο επηρείξεζεο θαη έηζη δελ είλαη κφλν νη θεξδνθφξεο επηρεηξήζεηο πνπ κπνξνχλ λα παξέρνπλ εθπαίδεπζε. Δπνκέλσο ην πφζα ζα επελδπζνχλ γηα εθπαίδεπζε δελ απνηειεί κηα εξψηεζε γηα ην θαηά πφζνλ νη επηρεηξήζεηο κπνξνχλ λα παξέρνπλ εθπαίδεπζε αιιά πεξηζζφηεξν κηα πξννδεπηηθή αλαδήηεζε επελδπηηθήο απφθαζεο. Ζ πην ζεκαληηθή δηαπίζησζε ηνπ άξζξνπ, σζηφζν, είλαη φηη ε απφθαζε γηα ην πφζνη εξγαδφκελνη ζα εθπαηδεπηνχλ ζρεηίδεηαη κε ηελ παιηά θεξδνθνξία ηεο επηρείξεζεο. Με ηνλ φξν εθπαίδεπζε ελλνείηαη κηα δηαδηθαζία κάζεζεο κε ηελ νπνία επηδηψθεηαη ν εξγαδφκελνο λα απνθηήζεη γλψζεηο, ηερληθέο δεμηφηεηεο θαη λα αλαπηχμεη ζηάζεηο θαη ζπκπεξηθνξέο πνπ ζα ηνλ θάλνπλ πην απνηειεζκαηηθφ ζηελ ησξηλή δνπιεηά ηνπ. Ζ εθπαίδεπζε δειαδή ζηηο επηρεηξήζεηο έρεη έλαλ ραξαθηήξα εξγνθεληξηθφ. Ζ αλάπηπμε αλζξσπίλσλ πφξσλ είλαη θαη απηή κηα δηαδηθαζία κάζεζεο φκσο έρεη κεγαιχηεξν ρξνληθφ νξίδνληα θαη ν ζηφρνο είλαη ν εξγαδφκελνο λα απνθηήζεη γλψζεηο θαη λα αλαπηχμεη ηθαλφηεηεο πνπ ζα ηηο ρξεζηκνπνηήζεη ζην κέιινλ, ζε εξγαζίεο πνπ απαηηνχλ πεξηζζφηεξε επζχλε θαη πξσηνβνπιία. H αλάπηπμε έρεη έλα ραξαθηήξα πεξηζζφηεξν αλζξσπνθεληξηθφ, αθνχ φιε ε δηαδηθαζία κάζεζεο ζηνρεχεη ζην πσο ν εξγαδφκελνο ζα θαηαζηεί ηθαλφο θαη ζα αλαπηπρζεί σο πξνζσπηθφηεηα, ψζηε ζην κέιινλ λα αληηκεησπίδεη θαηαζηάζεηο, λα ιακβάλεη πξσηνβνπιίεο θαη λα παίξλεη απνθάζεηο πνπ δελ ζα ζρεηίδνληαη απιά θαη κφλν κε ηελ ηερληθή δηάζηαζε ησλ εξγαζηψλ αιιά θαη κε ηελ επίιπζε νξγαλσζηαθψλ πξνβιεκάησλ (Χπηήξεο, 2001) Γηαδηθαζία & Μέζνδνη Δθπαίδεπζεο Δπεηδή ε εθπαίδεπζε ζρεηίδεηαη κε φιεο ηηο ιεηηνπξγίεο, ε νξγάλσζε ηεο εθπαίδεπζεο πξέπεη λα γίλεηαη κε ηε ζπκκεηνρή αλσηέξσλ ζηειερψλ ηεο επηρείξεζεο ηα νπνία είλαη θαηάιιεια εθπαηδεπκέλα ψζηε λα κπνξέζνπλ λα νξγαλψζνπλ ζσζηά ηε δηαδηθαζία. Απηφ ζα πξέπεη λα γίλεη ψζηε ε εθπαίδεπζε ηνπ αλζξψπηλνπ 46

47 δπλακηθνχ λα αληαπνθξίλεηαη ζε ππάξρνπζεο, πξαγκαηηθέο, φρη αφξηζηεο θαη ππνζεηηθέο εξγαζηαθέο αλάγθεο. πλεπψο, ε νξγάλσζε ηεο εθπαίδεπζεο ησλ εξγαδνκέλσλ ζα πξέπεη λα αθνινπζεί θάπνηα ζπγθεθξηκέλα βήκαηα ψζηε λα αληαπνθξηζεί, λα θαιχςεη, ζσζηά ηηο αλάγθεο θαη ηα θελά ησλ εξγαδνκέλσλ ηεο επηρείξεζεο. Ζ ζσζηή δηαδηθαζία γηα ηελ εθπαίδεπζε θαη ηα βήκαηα πνπ πξέπεη λα αθνινπζεζνχλ παξνπζηάδνληαη παξαθάησ: Βήκα 1.Δληνπηζκόο Δθπαηδεπηηθώλ Αλαγθώλ. Ζ αλάιπζε ησλ εθπαηδεπηηθψλ αλαγθψλ γίλεηαη απφ αλψηεξα ζηειέρε ησλ επηρεηξήζεσλ. ην ζηάδην απηφ πξνζδηνξίδνληαη νη εηδηθέο ηθαλφηεηεο πνπ απαηηνχληαη γηα ηελ απφδνζε κηαο ζπγθεθξηκέλεο ζέζεο εξγαζίαο, γίλεηαη κία εθηίκεζε ησλ πξνζδνθψκελσλ δεμηνηήησλ ησλ εθπαηδεπφκελσλ (trainees) θαη θαζνξίδνληαη νη ζηφρνη βαζηζκέλνη ζε νπνηεζδήπνηε ειιείςεηο (Bernadin & Russel, 2003). Ζ δηαδηθαζία απηή έρεη ζθνπφ λα θαζνξίζεη αλ ππάξρεη δηάζηαζε κεηαμχ ησλ πξνηχπσλ απφδνζεο ησλ ζηφρσλ ηεο επηρείξεζεο θαη ηνπ επηπέδνπ απφδνζεο ησλ εξγαδνκέλσλ. Αλ εληνπηζηνχλ απνθιίζεηο, ε εθπαίδεπζε κπνξεί λα είλαη κηα απφ ηηο κεζφδνπο αληηκεηψπηζεο ηνπ πξνβιήκαηνο (Μπνπξαληάο θαη Παπαιεμαλδξή, 2003). Βήκα 2. Σρεδηαζκόο Πξνγξακκάηωλ Δθπαίδεπζεο. Δδψ απνθαζίδεηαη, ειέγρεηαη θαη παξάγεηαη ην πεξηερφκελν ηνπ εθπαηδεπηηθνχ πξνγξάκκαηνο. Αθνχ εληνπηζηνχλ νη εθπαηδεπηηθέο αλάγθεο, νη ππεχζπλνη εθπαίδεπζεο πξέπεη λα πξνρσξήζνπλ ζην ζρεδηαζκφ πνπ πεξηιακβάλεη ηελ επηινγή θαη ηνλ θαζνξηζκφ ηνπ πεξηερνκέλνπ θαη ησλ ζηφρσλ ηεο εθπαίδεπζεο, ησλ εθπαηδεπφκελσλ, ησλ εθπαηδεπηψλ θαζψο, επίζεο, θαη ηνπ ρξφλνπ θαη ηνπ ρψξνπ πνπ ζα ιάβεη ρψξα ε εθπαίδεπζε (Bernadin & Russel, 2003). Βήκα 3.Δπηινγή Μεζόδωλ Δθπαίδεπζεο Πξηλ νη εθπαηδεπηέο απνθαζίζνπλ πνηα κέζνδν ζα αθνινπζήζνπλ, ζα πξέπεη λα ελεκεξσζνχλ γηα ηα επηζπκεηά απνηειέζκαηα ηεο απνδνηηθφηεηαο ψζηε λα δψζνπλ ηελ επθαηξία γηα πξαγκαηνπνίεζε απηψλ ησλ απνηειεζκάησλ (Smith, 1986). Οη βαζηθφηεξεο κέζνδνη εθπαίδεπζεο πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη ζήκεξα απφ ηηο επηρεηξήζεηο είλαη νη εμήο : 47

48 1. Δπηδείμεηο: Ζ κέζνδνο ηεο επίδεημεο ρξεζηκνπνηείηαη θπξίσο γηα λένπο ππαιιήινπο θπξίσο ζε εηζαγσγηθφ επίπεδν. Πνιιέο δνπιεηέο απνηεινχληαη απφ κηα ινγηθή ζεηξά βεκάησλ θαη δηδάζθνληαη θαιχηεξα κε απηφ ηνλ ηξφπν βήκα πξνο βήκα. Απηή ε κέζνδνο βήκα πξνο βήκα νλνκάζηεθε εθπαίδεπζε κέζσ επίδεημεο ζηε ζέζε εξγαζίαο (Μπνπξαληάο θαη Παπαιεμαλδξή, 2003). 2. Δθπαίδεπζε κέζσ θαζνδήγεζεο ζηε ζέζε εξγαζίαο (coaching). Πξφθεηηαη γηα ηελ πην παιηά κέζνδν εθπαίδεπζεο θαη αλαθέξεηαη θπξίσο ζε ζηειέρε. Καηά ηελ δηάξθεηα απηήο ν άκεζα πξντζηάκελνο ηνπ ζηειέρνπο ηνπ δίλεη νδεγίεο ηερληθνχ ραξαθηήξα, ζρνιηάδεη ηελ ζπκπεξηθνξά ηνπ θαη ηνλ ελεκεξψλεη γηα ηελ πξφνδν ηνπ (Χπηήξεο, 2001). ηφρνο ηεο θαζνδήγεζεο είλαη ε αλάπηπμε πξνζσπηθψλ ηθαλνηήησλ, γλψζεσλ θαη ζπκπεξηθνξψλ. Δίλαη πην απνηειεζκαηηθή φηαλ αλαπηχζζεηαη άηππα σο θπζηθφ επαθφινπζν ηεο δηνηθεηηθήο δηαδηθαζίαο. Απνηειείηαη απφ : Βνήζεηα ζηνλ εξγαδφκελν λα θαηαλνήζεη πφζν θαιά απνδίδεη θαη ηη ρξεηάδεηαη λα κάζεη Διεγρφκελε αλάζεζε αξκνδηνηήησλ Υξήζε ησλ ζπκβάλησλ ζηε δνπιεηά σο επθαηξίεο κάζεζεο θαη Παξνρή ζπκβνπιψλ ζηνλ εξγαδφκελν γηα ην πψο λα θέξεη εηο πέξαο ηα εξγαζηαθά ηνπ θαζήθνληα, φηαλ ην ρξεηάδεηαη (Μπνπξαληάο θαη Παπαιεμαλδξή, 2003). 3. Δθπαίδεπζε κέζσ Μέληνξα (Mentoring). Ζ εθπαίδεπζε κέζσ Μέληνξα είλαη ε δηαδηθαζία κε ηελ νπνία εηδηθά επηιεγκέλα θαη εθπαηδεπκέλα άηνκα παξέρνπλ θαζνδήγεζε θαη ζπκβνπιέο πνπ ζα βνεζήζνπλ ζηελ αλάπηπμε ηεο θαξηέξαο ησλ «πξνζηαηεπφκελσλ» ηνπο. Σν mentoring ρξεζηκνπνηείηαη σο άηππν ζπκπιήξσκα ζηελ επηζηήκε εθπαίδεπζε πνπ ιακβάλεη ν εξγαδφκελνο απφ ηελ επηρείξεζε. Ο κέληνξαο ζπλήζσο πξνζθέξεη ζηνλ «πξνζηαηεπφκελν» ηνπ (Μπνπξαληάο θαη Παπαιεμαλδξή, 2003): πκβνπιέο γηα λα δηακνξθψζεη πξνγξάκκαηα απηφ αλάπηπμεο ή ζπκθσλίεο εθπαίδεπζεο θαη αλάπηπμεο Καζνδήγεζε ζηελ απφθηεζε ησλ απαξαηηήησλ γλψζεσλ θαη ηθαλνηήησλ γηα λα θάλεη ηε λέα δνπιεηά 48

49 πκβνπιέο αλαθνξηθά κε ην πψο λα αληηκεησπίζεη δηνηθεηηθά, ηερληθά ή δηαπξνζσπηθά πξνβιήκαηα πνπ κπνξεί λα ζπλαληήζεη, θπξίσο ζηα πξψηα ζηάδηα ηεο θαξηέξαο ηνπ Πιεξνθνξίεο γηα ηελ επηρεηξεζηαθή θνπιηνχξα Καζνδήγεζε ζε ζπγθεθξηκέλεο ηθαλφηεηεο Έλα νηθείν πξφζσπν κε ην νπνίν ν πξνζηαηεπφκελνο κπνξεί λα ζπδεηήζεη ηηο θηινδνμίεο ηνπ θαη φηη ηνλ απαζρνιεί. Ωζηφζν ζχκθσλα κε ηνπο Eby, Buits, Lockwood ζην άξζξν «proteges negative mentoring experiences: construct development and nomological valηdatηon» (2004) θαηά ηελ θαζνδήγεζε κπνξεί λα θαηαγξαθνχλ ζεηηθέο αιιά θαη αξλεηηθέο καξηπξίεο. ε θάπνηεο πεξηπηψζεηο νη πξνζηαηεπφκελνη ππνζηεξίδνπλ φηη ν θαζνδεγεηήο κπνξεί λα ακειεί ή άιιεο θνξέο λα παξαπνηεί ηελ πξαγκαηηθφηεηα. 4. πκκεηνρή ζε επηηξνπέο. Απηή ε κέζνδνο ελδείθλπηαη γηα επηρεηξήζεηο ή νξγαληζκνχο πνπ δηαζέηνπλ κφληκεο επηηξνπέο πνπ ρεηξίδνληαη δηάθνξα ζέκαηα. Καη απηή ηελ κέζνδν ην ππφ εθπαίδεπζε ζηέιερνο ζπκκεηέρεη σο θαλνληθφ κέινο ζε κφληκεο ή εηδηθέο επηηξνπέο. Με ηελ ζπκκεηνρή ηνπ απηή ην ζηέιερνο απνθηά εκπεηξίεο ζηελ δηαδηθαζία επίιπζεο πξνβιεκάησλ θαη ιήςεο απνθάζεσλ, γλσξίδεη θαη αληηκεησπίδεη δηάθνξεο πξνζσπηθφηεηεο θαη ζπκπεξηθνξέο. Αθφκα ε ζπκκεηνρή ηνπ ζε δηάθνξεο επηηξνπέο ηνπ δίλεη ηελ επθαηξία λα κάζεη γηα ζέκαηα πξνβιήκαηα θαη δηαδηθαζίεο πνπ αθνξνχλ νιφθιεξε ηελ επηρείξεζε ή ηκήκαηα, πέξα απφ εθείλν ζην νπνίν εξγάδεηαη (Χπηήξεο, 2001). 5. Γηαιέμεηο. Οη δηαιέμεηο είλαη έλαο απφ ηνπο πην απινχο θαη παξαδνζηαθνχο ηξφπνπο κεηαβίβαζεο γλψζεο ζηνπο εθπαηδεπφκελνπο. ηνρεχνπλ ζηελ ελεκέξσζε ησλ ζηειερψλ γηα ηηο εμειίμεηο γεληθά ζηε δηνίθεζε επηρεηξήζεσλ (Χπηήξεο, 2001). 6. εκηλάξηα Δξγαζηήξηα. Σα ζεκηλάξηα έρνπλ πην ζπκκεηνρηθφ ραξαθηήξα απφ ηε δηάιεμε θαη απεπζχλνληαη ζε κηθξφηεξν αξηζκφ ζπκκεηερφλησλ. ηνρεχνπλ ζηε κεηάδνζε γλψζεσλ, ζηελ αλάπηπμε ηθαλνηήησλ θαη ζηε δηακφξθσζε ζηάζεσλ θαη έρνπλ δηάξθεηα απφ ιίγεο ψξεο σο αξθεηέο κέξεο. Αθφκε πην ζπκκεηνρηθά θαη νιηγνπξφζσπα είλαη ηα εξγαζηήξηα. Μπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ κε πνηθίινπο ηξφπνπο. Κάπνηεο θνξέο ν εθπαηδεπηήο θαη αθνχ παξνπζηάζεη ηα γεγνλφηα, ηηο αξρέο θαη ηηο ηδέεο ψζηε λα γίλνληαη θαηαλνεηά απφ ηνλ εθπαηδεπφκελν θαζνδεγεί ηε ζπδήηεζε. Κάπνηεο άιιεο θνξέο ν ζθνπφο ησλ εξγαζηεξηψλ είλαη ε εχξεζε κηαο απάληεζεο ή κηαο ιχζεο ζε νξηζκέλν πξφβιεκα (Μπνπξαληάο θαη Παπαιεμαλδξή, 2003). 49

50 7. Πξνζνκνηψζεηο. Καηά ηελ πξνζνκνίσζε ν εθπαηδεπφκελνο ππνβάιιεηαη ζε ζπλζήθεο πνπ είλαη παξφκνηεο κε ηηο πξαγκαηηθέο ζπλζήθεο εξγαζίαο πνπ αληηκεησπίζεη ζηελ πξάμε θαη ρξεζηκνπνηνχληαη ηφζν γηα ζηειέρε φζν θαη γηα κε ππαιιειηθφ πξνζσπηθφ (Μπνπξαληάο θαη Παπαιεμαλδξή, 2003). 8. Τπφδπζε Ρφισλ. ηελ ππφδεζε ξφισλ νη ζπκκεηέρνληεο θαινχληαη λα παίμνπλ ζπγθεθξηκέλνπο ξφινπο, ζ έλα κηθξφ ζθεηο πνπ αλαθέξεηαη ζε κηα θαηάζηαζε- πξφβιεκα, ζε κηα επηρείξεζε. Ο ζηφρνο ηεο κεζφδνπ απηήο είλαη νη ζπκκεηέρνληεο πνπ ππνδχνληαη θάπνηνλ άιιν λα θαηαλνήζνπλ ην ξφιν- επζχλεο ηνπ, λα δνπλ θαη λα θαηαλνήζνπλ ηα πξάγκαηα απφ κηα άιιε ζθνπηά θαη λα δνθηκάζνπλ, ίζσο ζπκπεξηθνξέο γηα απηνχο ηνπο ίδηνπο (Χπηήξεο, 2001). Σν ππνζεηηθφ πεξηζηαηηθφ ζπλήζσο αθνξά ζπλαιιαγή κεηαμχ δπν ή πεξηζζνηέξσλ αλζξψπσλ. Δλαιιαθηηθά ε ππφδεζε ξφισλ κπνξεί λα πξνθχςεη θπζηνινγηθά απφ κηα κειέηε πεξίπησζεο αλ νη εθπαηδεπφκελνη θιεζνχλ λα δνθηκάζνπλ ηε ιχζε πνπ έδσζαλ, αλαιακβάλνληαο ην ξφιν ησλ ππνζεηηθά εκπιεθφκελσλ πξνζψπσλ. Ζ ππφδπζε ξνιψλ ρξεζηκνπνηείηαη γηα λα δψζεη ζε ζηειέρε, εγέηεο νκάδσλ, πσιεηέο θαη εκπνξηθνχο αληηπξνζψπνπο, εκπεηξία ζηελ εθαξκνγή πξαθηηθψλ πνπ απαηηνχλ δηάδξαζε κεηαμχ δπν ή πεξηζζνηέξσλ πξνζψπσλ, φπσο γηα παξάδεηγκα ηελ νινθιήξσζε κηαο ππνζεηηθήο ζπλέληεπμεο πξφζιεςεο ή αμηνιφγεζεο, ηελ παξνρή ζπκβνπιψλ ή θαζνδήγεζεο, ηελ δηαρείξηζε παξαπφλσλ, ηελ πψιεζε ελφο πξντφληνο, ηε δηνίθεζε κηαο ζπλάληεζεο νκάδαο θαη άιια (Μπνπξαληάο θαη Παπαιεμαλδξή, 2003). 9. Μειέηε Πεξηπηψζεσλ. Ζ κειέηε πεξηπηψζεσλ αθνξά κηα ηζηνξία ή πεξηγξαθή ελφο γεγνλφηνο πνπ αλαιχεηαη απφ ηνπο εθπαηδεπφκελνπο, πξνθεηκέλνπ λα δηαγλψζνπλ ηηο αηηίεο ηνπ πξνβιήκαηνο θαη λα αλαθαιχςνπλ πψο λα ην ιχζνπλ (Snell & Bohlander, 2007). 10. Δπηρεηξεκαηηθά Παηρλίδηα. Ίζσο ε πην θηιφδνμε εθπαηδεπηηθή κέζνδνο. Πξφθεηηαη γηα ηελ πξνζπάζεηα αλαδσνγφλεζεο νιφθιεξεο ηεο επηρείξεζεο. Γηα ην ζθνπφ απηφ δίδνληαη ζηνπο εθπαηδεπφκελνπο πνιιέο πιεξνθνξίεο γηα ηα νηθνλνκηθά δεδνκέλα ηεο επηρείξεζεο, γηα ηελ παξαγσγή, ηηο εξγαζηαθέο ζρέζεηο θαη ηηο λνκηθέο δηαδηθαζίεο. Οη εθπαηδεπφκελνη, αλαιακβάλνληαο ξφινπο φπσο ηνπ δηεπζχλνληα ζπκβνχινπ, ηνπ δηεπζπληή πξνκεζεηψλ, ή ηνπ δηεπζπληή πσιήζεσλ, θαινχληαη λα ιάβνπλ θαη κεγάιεο πλνήο απνθάζεηο πνιηηηθήο θαη ιεπηνκεξείο απνθάζεηο επί ζπγθεθξηκέλσλ πξνβιεκάησλ. Δάλ ζην παηρλίδη γίλεηαη ρξήζε ειεθηξνληθνχ ππνινγηζηή θαη νη ιεπηνκέξεηεο γηα ηηο απνθάζεηο ηξνθνδνηνχλ έλα θαηάιιειν 50

51 πξφγξακκά ηνπ, νη ζπλέπεηεο ησλ απνθάζεψλ ηνπο θνηλνπνηνχληαη άκεζα ζηνπο ζπκκεηέρνληεο. Γηαθνξεηηθέο νκάδεο, νη νπνίεο ιεηηνπξγνχλ ηαπηφρξνλα, κπνξνχλ λα πξνζδψζνπλ θαη αληαγσληζκφ ζην παηρλίδη. Έηζη, απνθάζεηο πνπ ππφ άιιεο ζπλζήθεο ζα ρξεηάδνληαλ δχν ρξφληα γηα λα ιεθζνχλ, επηηπγράλνληαη ζε κεξηθέο ψξεο (Σεξδίδεο θαη Σδσξηδάθεο, 2004) Πξαθηηθή Άζθεζε. Τπφ ηελ επίβιεςε ηνπ εθπαηδεπηή ν εξγαδφκελνο απνπεηξάηαη λα επηηειέζεη κηα εξγαζία πνπ κφιηο ηνπ έρεη πεξηγξαθεί ή επηδεηρζεί (Σεξδίδεο θαη Σδσξηδάθεο,2004). Απηή ε κέζνδνο ρξεζηκνπνηείηαη θπξίσο απφ Παλεπηζηεκηαθά Ηδξχκαηα, ζαλ κέζν βνήζεηαο ησλ θνηηεηψλ λα απνθηήζνπλ πξαθηηθή εκπεηξία πάλσ ζην αληηθείκελν πνπ ζπνπδάδνπλ. Ζ δηάξθεηαο απηήο ηεο πξαθηηθήο άζθεζεο είλαη ζπλήζσο απφ 3 12 κήλεο θαη γίλεηαη ζε ζπλεξγαδφκελεο εηαηξείεο, ή νξγαληζκνχο (Χπηήξεο, 2001). 12. Δξγαζίεο θαη Projects. Οη εξγαζίεο πεξηιακβάλνπλ έξεπλα, αμηνιφγεζε θαη επίιπζε πξνβιεκάησλ. Οη γξαπηέο εξγαζίεο είλαη ζπγθεθξηκέλεο έξεπλεο ή εξγαζίεο πνπ αλαζέηεη ζηνλ εθπαηδεπφκελν ν εθπαηδεπηήο ή ν πξντζηάκελνο ηνπ. Οη εξγαζίεο απηέο ρξεζηκνπνηνχληαη ζαλ ηεζη, ζην ηέινο ηεο εθπαηδεπηηθήο δηαδηθαζίαο θαη ζην βαζκφ πνπ βαζίδνληαη ζε ξεαιηζηηθά δεδνκέλα, κπνξνχλ λα βνεζήζνπλ ζηε ζχλδεζε ησλ απνθηεκέλσλ γλψζεσλ κε ηε ζέζε εξγαζίαο(σεξδίδεο θαη Σδσξηδάθεο, 2004). 13. Δθπαίδεπζε ζε Δηδηθά Θέκαηα. Ζ εθπαίδεπζε ζε εηδηθά ζέκαηα κπνξεί λα αθνξά ηελ αλάπηπμε ηθαλνηήησλ ηνπ αηφκνπ ζηνπο αθφινπζνπο ηνκείο : Γηαρείξηζε ρξφλνπ (time management) Έιεγρνο άγρνπο (stress management) Γεκηνπξγηθφηεηα (creativity training) Θεηηθή ζηάζε-δπλακηθφηεηα (assertiveness training) Αλνρή δηαθνξεηηθφηεηαο (diversity training) Δλαξκφληζε επαγγεικαηηθήο θαη πξνζσπηθήο δσήο (Work-life balance) Έλαο αθφκε ηξφπνο εθπαίδεπζεο ησλ εξγαδνκέλσλ, ν νπνίνο κε ηελ ξαγδαία αλάπηπμε ηεο ηερλνινγίαο γλσξίδεη άλζηζε ζηηο κέξεο καο, είλαη ε ειεθηξνληθή εθπαίδεπζε (e-learning). Ζ κέζνδνο απηή αλήθεη ζηελ θαηεγνξία ηεο εμ απνζηάζεσο εθπαίδεπζε.με ηνλ φξν ειεθηξνληθή εθπαίδεπζε αλαθεξφκαζηε ζηελ δηδαζθαιία ή ζηελ εθπαίδεπζε κε ηελ ρξήζε ειεθηξνληθψλ ππνινγηζηψλ κέζσ ηνπ δηαδηθηχνπ ή ησλ ηνπηθψλ δηθηχσλ ησλ επηρεηξήζεσλ. Ζ ειεθηξνληθή εθπαίδεπζε γίλεηαη κέζσ ηνπ παγθφζκηνπ ηζηνχ θαη νηθείσλ ππιψλ, θαζψο επίζεο θαη κε ηε ρξήζε νπηηθψλ δίζθσλ ( cd-rom ). Πεξηιακβάλεη εμ απνζηάζεσο εθπαίδεπζε, 51

52 εηθνληθέο αίζνπζεο δηδαζθαιίαο, πξνζνκνίσζε, ππνζηήξημε θαζεθφλησλ θ.α. (Μπνπξαληάο θαη Παπαιεμαλδξή, 2003) Βήκα 4.Δθαξκνγή ηεο εθπαίδεπζεο. Ζ ζσζηή εθαξκνγή ηεο εθπαίδεπζεο πεξηιακβάλεη ηελ ηήξεζε ηνπ ρξνλνδηαγξάκκαηνο, ηελ αθξίβεηα ζηελ πξνζέιεπζε ησλ εθπαηδεπηψλ θαη εθπαηδεπνκέλσλ, ηελ ζσζηή δηαλνκή ηνπ εθπαηδεπηηθνχ πιηθνχ, ηε θξνληίδα γηα ηελ θαιή ιεηηνπξγία ησλ ρψξσλ ηεο εθπαίδεπζεο. Δπίζεο πεξηιακβάλεη θαη ηε ζπλερή παξαθνινχζεζε ηεο εθπαηδεπηηθήο δηαδηθαζίαο πξνθεηκέλνπ λα δηαπηζησζεί θαηά πφζνλ έρνπλ επηιεγεί νη θαηάιιεινη εθπαηδεπηέο θαη νη θαηάιιειεο εθπαηδεπηηθέο κέζνδνη γηα ηελ νινθιήξσζε ησλ πξνθαζνξηζκέλσλ εθπαηδεπηηθψλ ζηφρσλ. Βήκα 5.Αμηνιόγεζε ηεο Δθπαίδεπζεο. Ζ εθπαίδεπζε ε ίδηα απαηηεί ηελ αλαζεψξεζε ηεο ζε ηαθηά δηαζηήκαηα, φπσο θαη θάζε άιιε δηαδηθαζία. Μεξηθέο επηρεηξήζεηο έρνπλ πηνζεηήζεη ηε δηαξθή αμηνιφγεζε ηεο εθπαίδεπζεο ελψ άιιεο αμηνινγνχλ ην ζπγθεθξηκέλν εθπαηδεπηηθφ πξφγξακκα αλά ηαθηά ρξνληθά δηαζηήκαηα. Σα πξαθηηθά εξγαιεία πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη θαηά ηελ αμηνιφγεζε ηεο εθπαίδεπζεο είλαη : Δξσηεκαηνιφγηα ζηνλ εθπαηδεπφκελν ακέζσο κεηά απφ ηελ νινθιήξσζε ηεο εθπαίδεπζε. Έιεγρνη γλψζεσλ θαη εμεηάζεηο εθπαηδεπνκέλσλ ακέζσο ή θαη κεξηθνχο κήλεο κεηά. Δξσηεκαηνιφγηα ζηνλ εθπαηδεπφκελν αξθεηφ θαηξφ κεηά απφ ηελ νινθιήξσζε ηεο εθπαίδεπζεο γηα ηε κέηξεζε ηεο επίδξαζεο ηεο εθπαίδεπζεο ζηελ εξγαζία ηνπ, θαζψο θαη εξσηεκαηνιφγηα θαη ζπλεληεχμεηο κε πξντζηακέλνπο ησλ εθπαηδεπνκέλσλ. πλεληεχμεηο αμηνιφγεζεο εξγαδνκέλνπ θαη ζχγθξηζε απνηειεζκάησλ ηκήκαηνο κε ην παξειζφλ χγθξηζε απνηειεζκάησλ επηρείξεζεο, επηδφζεσλ θαη απφδνζεο εξγαδνκέλσλ ζε φια ηα επίπεδα κε πξνεγνχκελεο πεξηφδνπο. Με ηα ηηο παξαπάλσ ηερληθέο κπνξνχκε λα δηαπηζηψζνπκε ηηο πξφζζεηεο γλψζεηο θαη δεμηφηεηεο πνπ απέθηεζαλ νη εθπαηδεπφκελνη, πφζν ζρεηηθή ήηαλ ε εθπαίδεπζε κε ηελ εγγχηεξε πξνο ηελ εξγαζία, πφζν ζρεηηθή κε ηελ επφκελε 52

53 εξγαζία, πφζν απνηειεζκαηηθέο θαη ζρεηηθέο ήηαλ νη κέζνδνη εθπαίδεπζεο θαη νη ηερληθέο πνπ ρξεζηκνπνίεζαλ νη εθπαηδεπηέο (Μπνπξαληάο θαη Παπαιεμαλδξή, 2003) Σρήκα 5.1 Πεγή : Bernadin & Russel, Γηαρείξηζε Καξηέξαο Ο φξνο Καξηέξα (Career) (ή, ζπλψλπκα, ζηαδηνδξνκία) πεξηγξάθεη ηηο ζέζεηο απαζρφιεζεο απφ ηηο νπνίεο πεξλάεη έλα άηνκν θαηά ηε δηάξθεηα ηεο δσήο ηνπ. 53

54 Οη θαξηέξεο ζήκεξα δελ είλαη φπσο παιηά. ην παξειζφλ πξνζδηνξίδνληαλ σο κηα γξακκηθή θαη αλνδηθή πνξεία ζε κία ή δχν εηαηξίεο ή σο κία ζηαζεξή απαζρφιεζε ζε έλα επάγγεικα (Sullivan, Garden & Martin, 1998). ηηο κέξεο καο είλαη πην πηζαλφ λα νδεγνχληαη θαη λα επαλαπξνζδηνξίδνληαη απφ ην άηνκν απφ θαηξφ ζε θαηξφ, θαζψο ην άηνκν θαη ην πεξηβάιινλ ηνπ αιιάδνπλ. Ζ δηαρείξηζε θαξηέξαο ρξεζηκνπνηείηαη θπξίσο σο θίλεηξν γηα βειηίσζε ηεο απφδνζεο ηνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ θαζψο επίζεο θαη σο παξφηξπλζε γηα ηελ πεξαηηέξσ παξακνλή ησλ πην ηθαλψλ θαη ηαιαληνχρσλ εξγαδνκέλσλ ζηελ επηρείξεζε. Ζ δηαδηθαζία ηεο Γηνίθεζεο Αλζξσπίλσλ Πφξσλ έρεη ζεκαληηθή επίδξαζε ζηελ θαξηέξα ησλ ππαιιήισλ. Ζ πξφζιεςε, ε επηινγή, ε ηνπνζέηεζε, ε εθπαίδεπζε, ε αμηνιφγεζε, ε αληακνηβή, ε πξνψζεζε θαη ε απνρψξεζε ησλ εξγαδνκέλσλ επεξεάδνπλ φιεο ηελ θαξηέξα ηνπο θαη ζπλεπψο θαη ηελ ηθαλνπνίεζε θαη ηελ επηηπρία ηεο θαξηέξαο ηνπο. (Dessler, 2005) Ζ Γηαρείξηζε Καξηέξαο (Career Management) ζρεδηάδεη θαη κνξθνπνηεί ηελ πξφνδν ησλ αηφκσλ ζε κία επηρείξεζε ή νξγαληζκφ, ζχκθσλα κε ηηο νξγαλσζηαθέο αλάγθεο θαη ηελ απφδνζε θαη ιακβάλνληαο ππφςε ηηο δπλαηφηεηεο θαη ηηο πξνηηκήζεηο ησλ αηφκσλ ηεο επηρείξεζεο ή ηνπ νξγαληζκνχ. Οη ζηφρνη ηεο δηαρείξηζεο θαξηέξαο είλαη νη εμήο: λα εμαζθαιίζεη ηελ ηθαλνπνίεζε ησλ αλαγθψλ ηεο επηρείξεζεο ζρεηηθά κε ηελ εμέιημε ησλ ππαιιήισλ ηεο λα παξέρεη πην αμηνθξαηηθά θξηηήξηα ζηε δηαδηθαζία ησλ πξναγσγψλ λα θαζνδεγήζεη ην αλζξψπηλν δπλακηθφ ζε ζέκαηα θαξηέξαο θαη λα ην ελζαξξχλεη λα θζάζνπλ ην κέγηζην ησλ δπλαηνηήησλ ηνπο, αθνινπζψληαο κηα επηηπρεκέλε θαξηέξα ζχκθσλα πάληα κε ηα ηαιέληα θαη ηηο πξνζδνθίεο ηνπο λα δηαβεβαηψζεη ηνπο εξγαδφκελνπο φηη ζα ιακβάλνπλ ζπλερή εθπαίδεπζε θαη ππνζηήξημε απφ ηε κεξηά ηεο εηαηξίαο γηα νπνηνδήπνηε επίπεδν επζχλεο έρνπλ ηελ ηθαλφηεηα λα θζάζνπλ λα ζπζηεκαηνπνηήζεη ηελ αλαγλψξηζε ησλ δπλαηνηήησλ θαη ηελ αμηνιφγεζε ησλ εξγαδνκέλσλ λα δηεπξπλζνχλ νη εκπεηξίεο ησλ εξγαδνκέλσλ (Larsen,, 2004) 54

55 5.3 - Αλάπηπμε ζηειερψλ & δηαρείξηζε ηαιέλησλ, Γεκηνπξγηθφηεηα & Καηλνηνκία. Με ηνλ φξν ζηέιερνο ελλνείηαη θάζε θνξέαο εξγαζίαο πνπ κπνξεί λα ιακβάλεη απνθάζεηο νη νπνίεο επεξεάδνπλ άκεζα ηελ εξγαζία άιισλ ζηελ επηρείξεζε. Ζ Αλάπηπμε ηειερψλ (Management Development) είλαη ε ζπζηεκαηηθή δηαδηθαζία ειέγρνπ ηεο αλάπηπμεο ησλ ζηειερηαθψλ πφξσλ κηαο επηρείξεζεο γηα ηελ επίηεπμε ησλ ζηφρσλ θαη ησλ ζηξαηεγηθψλ ηεο (Παπαιεμαλδξή & Μπνπξαληάο, 2002 ). Ζ αλάπηπμε ζηειερψλ είλαη ζρεδηαζκέλε γηα λα βειηηψζεη ηε ζπλνιηθή απνηειεζκαηηθφηεηα ησλ κάλαηδεξ ζηηο ηξέρνπζεο ζέζεηο ηνπο θαη λα ηνπο πξνεηνηκάζεη γηα κεγαιχηεξν κεξίδην επζχλεο φηαλ ζα πξναρζνχλ (Stoner & Freeman, 1989 ). Σα πξνγξάκκαηα αλάπηπμεο ζηειερψλ είλαη φιν θαη πην αλαγθαία ζηε ζεκεξηλή επνρή, ιφγσ ηεο πνιχπινθεο δήηεζεο γηα κάλαηδεξ θαη θαζ φηη ε εθπαίδεπζε ησλ ζηειερψλ κέζα απφ ηελ εκπεηξία απνθιεηζηηθά είλαη πνιχ ρξνλνβφξα θαη αλαμηφπηζηε δηαδηθαζία (Milkovich & Glueck, 1982 ). Γηα λα αληαγσληζηνχλ επηηπρψο νη ζχγρξνλεο εηαηξίεο ζηε δηεζλή αγνξά, ζα πξέπεη λα αλαπηχμνπλ δηεζλείο κάλαηδεξ. Έηζη ινηπφλ ε εθπαίδεπζε ζα πξέπεη λα είλαη δηεζλήο ψζηε λα πξνεηνηκάδεη ηνλ εθάζηνηε κάλαηδεξ γηα ηελ εθπιήξσζε δηαπνιηηηζκηθψλ θαη δηεζλψλ απνζηνιψλ. Οη νξγαληζκνί κπνξνχλ λα απμήζνπλ ηελ πνηφηεηα ησλ κάλαηδεξ παξέρνληαο κεγάινπ θάζκαηνο δξαζηεξηφηεηεο αλάπηπμεο θαη εθπαίδεπζεο, έπεηηα απφ απνηίκεζε θαη επηινγή. Αμηνζεκείσηεο καξηπξίεο ππνδειψλνπλ φηη επελδχζεηο ζηελ εθπαίδεπζε έρνπλ ζεηηθά απνηειέζκαηα ηφζν γηα ηνλ νξγαληζκφ φζν θαη γηα ην άηνκν. Σα πεξηζζφηεξα πξνγξάκκαηα δηεζλνχο εθπαίδεπζεο δίλνπλ έκθαζε ζηε αχμεζε ηεο πνιηηηζηηθήο ηθαλφηεηαο ησλ κάλαηδεξ, εκπινπηίδνληαο ηελ γλψζε θαη ηελ ελεκέξσζε απηψλ ζρεηηθά κε ην πνιηηηζκφ νηθνδεζπφηε, ψζηε λα κπνξνχλ λα δηαπξαγκαηεχνληαη κε άιινπο κε δηαθνξεηηθφ πνιηηηζηηθφ ππφβαζξν. Ζ εθπαίδεπζε γηα παγθφζκηνπο κάλαηδεξ ζα πξέπεη λα πεξηέρεη κεηαγλσζηηθά, ππνθηλεηηθά θαη ζπκπεξηθνξηθά ζπζηαηηθά (Polychroniou, 2009) Γεληθά, ε αλάπηπμε ζηειερψλ ζηνρεχεη ζην λα (Παπαιεμαλδξή θαη Μπνπξαληάο, 2002) : ζπλεηδεηνπνηήζνπλ ηα ζηειέρε ηη πεξηκέλεη ε επηρείξεζε απφ εθείλα λα αληηκεησπίδνπλ ζεηηθά ηηο αιιαγέο 55

56 λα θαηαλννχλ θαη λα πξνζαξκφδνληαη ζηηο κεηαβνιέο ηνπ πεξηβάιινληνο λα ιακβάλνπλ απνθάζεηο κε νξζφηεξν ηξφπν λα θαηαλννχλ ηελ αλζξψπηλε ζπκπεξηθνξά λα αλαπηχζζνπλ ηε δεκηνπξγηθφηεηά ηνπο λα εηζάγνπλ θαηλνηνκίεο (innovation) Πξνθεηκέλνπ λα αλαθαιχςεη ή λα εληζρχζεη ηνπο ηαιαληνχρνπο εξγαδνκέλνπο ηεο, κία επηρείξεζε ή νξγαληζκφο κπνξεί λα αθνινπζήζεη ηηο εμήο ηαθηηθέο δηαρείξηζεο ηαιέλησλ (Rampersad, 2005 ): λα δίλεη αλαηξνθνδφηεζε (feedback) γηα ηελ αλάπηπμε, ηηο επηδφζεηο θαη ηα απνηειέζκαηα λα ζέηεη ζπγθεθξηκέλνπο θαη κεηξήζηκνπο αλαπηπμηαθνχο ζηφρνπο λα ηνπνζεηεί ηελ αλάπηπμε ζην πεξηερφκελν ηεο νξγαλσζηαθήο ζηξαηεγηθήο λα θάλεη ηνπο αλζξψπνπο ππεχζπλνπο γηα ηελ επίηεπμε αλαπηπμηαθψλ ζηφρσλ λα θάλεη κέξνο ησλ κηζζψλ λα εμαξηψληαη απφ ηελ πξνζσπηθή αλάπηπμε θαη ιεηηνπξγία λα πξνάγεη φζνπο έρνπλ ππνδεηγκαηηθή αλαπηπμηαθή ζπκπεξηθνξά λα παξέρεη αζθαιέο πεξηβάιινλ γηα πξαθηηθή θαη δνθηκή λέσλ ηδεψλ λα θαζνδεγεί θαη λα εθπαηδεχεη ηνπο αλζξψπνπο πψο λα απνθηήζνπλ λέεο ηθαλφηεηεο λα δεκηνπξγεί έλα πεξηβάιινλ ππνζηήξημεο θαη ελζάξξπλζεο ηεο αιιαγήο Έλα ραξαθηεξηζηηθφ παξάδεηγκα είλαη ε επηρείξεζε Carrefour ε νπνία δίλεη κεγάιε ζεκαζία ζηα ζπζηήκαηα αλάπηπμεο θαη δηαρείξηζεο θαξηέξαο. πγθεθξηκέλα, ε αλάπηπμε ηαιέλησλ επηηειείηαη κε θέληξα αλάπηπμεο αλά ζέζε, αμηνιφγεζε ηεο απφδνζεο, πξνζσπηθφ πξνζαλαηνιηζκφ, πξφγξακκα εθπαίδεπζεο θαη αλάπηπμεο θαη πξναγσγή εθ ησλ έζσ, ελψ γηα ηε δηαηήξεζε ησλ ηαιέλησλ ρξεζηκνπνηείηαη έλα εηδηθά ζρεδηαζκέλν MBA γηα ηα θαιχηεξα ζηειέρε ζε ζπλεξγαζία κε ην ALBA, εθπαίδεπζε κε βάζε ηηο δηθέο ηνπο αλάγθεο θαη γίλεηαη αμηνιφγεζε ηεο απφδνζεο κε βάζε ηηο αμίεο, ηελ αλάπηπμε ησλ ζηειερψλ θαη ηελ επίηεπμε ησλ κεηξήζηκσλ απνηειεζκάησλ ζηελ επηρείξεζε (Μαθαξηγάθε, 2005). 56

57 Κεφϊλαιο 6 - υςτόματα Αμοιβόσ Εργαζομϋνων Ζ ακνηβή ζαλ πξαθηηθή ηεο δηαρείξηζεο αλζξσπίλσλ πφξσλ (HRM) είλαη κηα ζχλδεζε κεηαμχ αληακνηβήο θαη εξγαζηαθήο ηθαλνπνίεζεο. Σα ζπζηήκαηα ακνηβήο ζρεηίδνληαη κε δχν κεγάια ζέκαηα: ηελ απφδνζε θαη ηελ αληακνηβή. Ζ απφδνζε πεξηιακβάλεη ηνλ θαζνξηζκφ, ηελ απνηίκεζε ηεο απφδνζεο θαη ηνλ εθνδηαζκφ ησλ εξγαδνκέλσλ κε επαλαπιεξνθφξεζε. Ζ αληακνηβή πεξηιακβάλεη ηα κπφλνπο, ηηο απμήζεηο ηνπ κηζζνχ, ηηο πξναγσγέο θαη ηα επηδφκαηα (Polychroniou, 2007). Ζ ακνηβή ησλ εξγαδνκέλσλ απνηειεί νπζηαζηηθφ θαη θχξην θαζνξηζηηθφ παξάγνληα αθ ελφο γηα ηελ πξνζέιθπζε ηθαλψλ θαηάιιεισλ ππνςεθίσλ θαη ηελ παξακνλή απηψλ ζηελ επηρείξεζε θαη αθ εηέξνπ γηα ην επίπεδν απφδνζεο θαη ηελ ελ γέλεη ζπκπεξηθνξά ηνπο. Ωο ακνηβή, ηελ νπνία νη επηρεηξήζεηο θαηαβάιινπλ ζεσξείηαη ε θάζε είδνπο πιεξσκή ζηνλ εξγαδφκελν εηο αληάιιαγκα ηεο απαζρφιεζεο θαη ηεο ζπκβνιήο ηνπ ζηελ επίηεπμε ησλ ζηφρσλ ηνπο. Ζ ακνηβή απηή απνηειείηαη απφ ηελ άκεζε νηθνλνκηθή παξνρή πνπ ηελ απνηεινχλ ν κηζζφο ή ην εκεξνκίζζην (δειαδή ε βαζηθή απνδεκίσζε) θαη ηα θίλεηξα-βξαβεία, δειαδή ε επηπιένλ αληακνηβή πνπ θαηαβάιιεηαη γηα ηελ πξνζπάζεηα θαη ηα απνηειέζκαηα πνπ επηηπγράλεη ν εξγαδφκελνο θαη ηελ έκκεζε νηθνλνκηθή παξνρή πνπ απνηειείηαη απφ ηα πξφζζεηα νθέιε πνπ δελ ζρεηίδνληαη άκεζα κε ηελ απφδνζε ζηε ζέζε εξγαζίαο φπσο π.ρ. άδεηεο, απνπζίεο, δηαθνπέο, αζθάιεηα δσήο (Χπηήξεο, 2001) ηφρνη πζηήκαηνο Ακνηβψλ Έλα απνηειεζκαηηθφ ζχζηεκα ακνηβψλ απνζθνπεί ζηελ εμαζθάιηζε εζσηεξηθήο θαη εμσηεξηθήο δηθαηνζχλεο θαη λα ζπκβάιεη ζηελ επίηεπμε ηεο ζπλνιηθήο ζηξαηεγηθήο ηεο επηρείξεζεο. Ζ εζσηεξηθή δηθαηνζχλε ζπλεπάγεηαη φηη νη πεξηζζφηεξν απαηηεηηθέο θαη ππεχζπλεο ζέζεηο εξγαζίαο φπσο θαη νη ππάιιεινη κε ηα πεξηζζφηεξα πξνζφληα ακείβνληαη φπσο ηνπο αξκφδεη. Ζ εμσηεξηθή δηθαηνζχλε ζπλεπάγεηαη ηελ ηζνξξνπία ηεο κηζζνινγηθήο πνιηηηθήο πνπ αθνινπζεί ν νξγαληζκφο ζε ζρέζε κε αλάινγεο ζέζεηο θαη ην πψο απηέο απνηηκψληαη ζηελ αγνξά εξγαζίαο. πλνπηηθά νη αληηθεηκεληθνί ζηφρνη ελφο απνηειεζκαηηθνχ ζπζηήκαηνο αλαθέξνληαη ζηα εμήο δεηήκαηα (Werther & Davis, 1996): 1. Απόθηεζε πξνζνληνύρωλ εξγαδνκέλωλ. Ζ πιεξσκή πξέπεη λα είλαη ηέηνηα ψζηε λα πξνζειθχεη ην ελδηαθέξνλ γηα ηελ θάιπςε ζέζεσλ εξγαζίαο θαη ζπλεπψο ην 57

58 επίπεδν κηζζψλ λα αληαπνθξίλεηαη ζηηο δπλάκεηο πξνζθνξάο θαη δήηεζεο ηεο αγνξάο εξγαζίαο. ηελ πεξίπησζε πνπ επηδηψθεηαη ε πξνζέγγηζε αηφκσλ κε εκπεηξία απφ ηνλ αληαγσληζκφ ε επηρείξεζε ζα ρξεηαζηεί λα απμήζεη ην παξερφκελν παθέην απνδνρψλ. 2. Σπγθξάηεζε ππάξρνληνο αλζξώπηλνπ δπλακηθνύ. Οη ππάιιεινη κπνξεί λα παξαηηεζνχλ εάλ ηα επίπεδα ακνηβψλ δελ είλαη αληαγσληζηηθά. 3. Δμαζθάιηζε δηθαηνζύλεο. Οη πεξηζζφηεξν ηθαλνί ππάιιεινη θαη φζνη θαηέρνπλ ζέζεο θνκβηθέο πξέπεη λα ιακβάλνπλ κεγαιχηεξεο απνδνρέο θαη ηαπηφρξνλα ε κηζζνινγηθή πνιηηηθή ηεο επηρείξεζεο πξέπεη λα είλαη αληαγσληζηηθή ζε ζρέζε κε ηηο ινηπέο εηαηξίεο. 4. Αληακνηβή ηεο επηζπκεηήο εξγαζηαθήο ζπκπεξηθνξάο. Ζ πιεξσκή κπνξεί λα ιεηηνπξγήζεη ζαλ θίλεηξν γηα ηελ επίηεπμε ησλ ζηφρσλ πνπ έρνπλ ηεζεί θαη νη εξγαδφκελνη πνπ επηδεηθλχνπλ ηελ επηδησθφκελε απφδνζε πξέπεη λα ιακβάλνπλ ηελ αλάινγε αλαγλψξηζε κεηαμχ άιισλ θαη ζηνλ κηζζφ ηνπο. Απηφ απνηειεί θαη ηε βάζε γηα ηελ ζπλέρηζε ηεο πξνζπάζεηαο θαη ζην κέιινλ. 5. Έιεγρνο θόζηνπο. Έλα νξζνινγηθφ ζχζηεκα πιεξσκψλ επηηξέπεη ζηελ επηρείξεζε λα πξνζιακβάλεη θαη λα δηαηεξεί εξγαδνκέλνπο ζε έλα ηθαλνπνηεηηθφ γηα απηήλ θφζηνο. Υσξίο ηελ θαηάιιειε δηαρείξηζε απφ πιεπξάο δηνίθεζεο νη κηζζνί κπνξεί λα είλαη ππφ ή ππεξηηκεκέλνη. 6. Σπκκόξθωζε κε ηε λνκνζεζία. Έλα έγθπξν ζχζηεκα κηζζψλ ζπκθσλεί κε ηηο θπβεξλεηηθέο δηαηάμεηο θαη εμαζθαιίδεη ηελ ζπλαίλεζε ηνπ εξγαδνκέλνπ. 7. Δύθνιε θαηαλόεζε. Σν ζχζηεκα ζα πξέπεη λα γίλεηαη αληηιεπηφ ρσξίο πξνβιήκαηα ηφζν απφ ηνπο εηδηθνχο ηνπ ηκήκαηνο ΑΓ φζν θαη απφ ηνπο κάλαηδεξ θαη εξγαδνκέλνπο. 8. Δπίηεπμε δηνηθεηηθήο ιεηηνπξγηθόηεηαο. Σα κηζζνινγηθά πξνγξάκκαηα ζα πξέπεη λα ζρεδηάδνληαη κε ηέηνην ηξφπν ψζηε λα είλαη απνηειεζκαηηθή ε δηαρείξηζή ηνπο θαη παξάιιεια κε ηνπο άιινπο ζηφρνπο πνπ θαινχληαη λα επηηχρνπλ ζα πξέπεη λα απνθέξνπλ ηελ κέγηζηε ρξεζηκφηεηα γηα ην ηκήκα ΑΓ ζην γεληθφηεξν πιαίζην δηνίθεζεο ηνπ αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ. Οη ζηφρνη πνπ παξαηίζεληαη δελ απνηεινχλ ζε θακία πεξίπησζε θαλφλα αιιά ηηο γεληθέο θαηεπζχλζεηο ελφο ζπζηήκαηνο ακνηβψλ πνπ ζα είλαη απνηειεζκαηηθφ θαη ζα δηεπθνιχλεη ην ηκήκα ΑΓ θαη ην έξγν ηνπ. 58

59 6.2 - πζηήκαηα Ακνηβψλ Οη νηθνλνκηθέο ακνηβέο απνηεινχληαη απφ ηξεηο θαηεγνξίεο: Σηο άκεζεο ή ζηαζεξέο ακνηβέο πνπ ιακβάλεη ν θάζε εξγαδφκελνο γηα ηελ εξγαζία πνπ πξνζθέξεη γηα ζπγθεθξηκέλν ρξφλν (κηζζφο). Σηο κεηαβιεηέο ακνηβέο νη νπνίεο ζπλδένληαη κε ηελ απφδνζή ηνπ. Σηο ινηπέο παξνρέο πνπ πξνζθέξνληαη ζηνπο εξγαδνκέλνπο είηε ιφγσ λνκνζεζίαο π.ρ. επίδνκα αδείαο, επίδνκα γάκνπ, αζθάιηζε, είηε κε πξσηνβνπιία ηεο επηρείξεζεο φπσο πξφζζεηε αζθάιηζε, ζίηηζε, κεηαθνξά, απηνθίλεην (Μπνπξαληάο θαη Παπαιεμαλδξή, 2003). Έλα θαιά ζρεδηαζκέλν ζχζηεκα ακνηβψλ, εχθνιν ζηε δηαρείξηζε θαη πξνζηηφ ζηνπο εξγαδνκέλνπο κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί γηα ηελ παξνρή θηλήηξσλ γηα θαηαβνιή κεγαιχηεξεο απφ ηελ πιεπξά ηνπο πξνζπάζεηα. Δπαθφινπζα νδεγεί ζε αχμεζε ηεο απφδνζεο ρσξίο αιιαγέο ζηνλ πθηζηάκελν αξηζκφ αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ. Κίλεηξα γηα επίηεπμε ζηφρσλ απνηεινχλ θπξίσο ηα ζπζηήκαηα κεηαβιεηψλ ακνηβψλ. Σν ζχζηεκα ακνηβψλ θαη ηα δνκηθά ηνπ ζηνηρεία είηε απηά είλαη ζηαζεξέο ή κεηαβιεηέο απνδνρέο επεξεάδνπλ ηελ ηθαλνπνίεζε ησλ εξγαδνκέλσλ θαη θαηά επέθηαζε ηνλ ίδην ηνλ νξγαληζκφ ζην ζχλνιφ ηνπ (Polychroniou, 2007). ηαζεξέο ακνηβέο Πιεξωκή κε ζηαζεξό κηζζό Πνιιέο επηρεηξήζεηο ακείβνπλ ηνπο ππαιιήινπο ηνπο κε έλαλ ζηαζεξφ κηζζφ ην χςνο ηνπ νπνίνπ πξνθχπηεη φπσο αλαθέξζεθε απφ ηε θχζε ηεο ζέζεο εξγαζίαο θαη ηα δεδνκέλα ηεο αγνξάο θαη ιακβάλνληαο πάληνηε ππφςε ηνπο πεξηνξηζκνχο. Ο εξγαδφκελνο εηζπξάηηεη κηζζφ αλάινγν ησλ πξνζφλησλ ηνπ, ησλ γλψζεσλ ηνπ, ηεο εκπεηξίαο ηνπ θαη ησλ θαζεθφλησλ πνπ αλαιακβάλεη (Werther & Davis, 1996). Μεηαβιεηέο ακνηβέο Ακνηβή κε ην θνκκάηη Πξφθεηηαη γηα έλα απφ ηα παιαηφηεξα ζπζηήκαηα θηλήηξσλ πνπ βαζίδεηαη ζηελ ακνηβή κε ην θνκκάηη φπνπ νη εξγαδφκελνη ιακβάλνπλ ζπγθεθξηκέλν αληίηηκν αλά παξαγφκελε κνλάδα. ηε δηαθνξνπνηεκέλε ηνπ εθδνρή, νη ππάιιεινη ησλ νπνίσλ ε παξαγσγή ππεξβαίλεη ην πξφηππν, εηζπξάηηνπλ γηα φιε ηελ εξγαζία ηνπο κεγαιχηεξν αληίηηκν απφ απηφ πνπ παίξλνπλ εθείλνη πνπ δελ ππεξβαίλνπλ ηελ 59

60 θαλνληθή παξαγσγή. Έλα ηέηνην ζχζηεκα είρε πξνηαζεί απφ ηνλ F. W. Taylor. Οη επηρεηξήζεηο πηνζεηνχλ απηφ ην ζχζηεκα θπξίσο γηα ιφγνπο ειέγρνπ ηνπ εξγαηηθνχ θφζηνπο (Χπηήξεο, 2001). Ακνηβή κε βάζε ηνλ πξόηππν ρξόλν Σν πξφγξακκα πξφηππσλ σξψλ κνηάδεη κε ηελ ακνηβή κε ην θνκκάηη εθηφο απφ ην φηη ν ππνινγηζκφο γίλεηαη ζε κνλάδεο ρξφλνπ. Οξίδεηαη έλα ζπγθεθξηκέλν ρξνληθφ δηάζηεκα εληφο ηνπ νπνίνπ πξέπεη λα νινθιεξσζεί κία εξγαζία θαη αλ νη εξγαδφκελνη ηειεηψζνπλ ηε δνπιεηά ζε ιηγφηεξν απφ ηνλ πξφηππν ρξφλν, ε ακνηβή ππνινγίδεηαη απφ ηνλ πνιιαπιαζηαζκφ ηεο σξηαίαο ακνηβήο επί ην ζχλνιν ησλ αληίζηνηρσλ σξψλ ηνπ πξνηχπνπ ρξφλνπ. Δίλαη έλα ζχζηεκα πνπ ηαηξηάδεη πεξηζζφηεξν ζε κε επαλαιακβαλφκελεο, καθξνρξφληεο εξγαζίεο (Χπηήξεο, 2001). Αηνκηθά Βξαβεία Σν βξαβείν ή Bonus είλαη κία επηπξφζζεηε νηθνλνκηθή παξνρή πνπ ιεηηνπξγεί ζπκπιεξσκαηηθά ζηε βαζηθή ακνηβή θαη ζρεηίδεηαη κε ηελ επίηεπμε ελφο ζηφρνπ. Έρεη ην πιενλέθηεκα φηη παξέρεη ζηνπο εξγαδφκελνπο κεγαιχηεξε πιεξσκή, πνπ αληηζηνηρεί ζηελ θαηαβνιή κεγαιχηεξεο πξνζπάζεηαο εθ κέξνπο ηνπο, ελψ ήδε ππάξρεη γηα απηνχο ε εμαζθάιηζε ηεο βαζηθήο ακνηβήο (Χπηήξεο, 2001). Σα bonus βνεζνχλ ζηελ παξαθίλεζε θαη ηελ παξνρή θηλήηξσλ γηα ελίζρπζε ησλ ελεξγεηψλ απφ ηνπο εξγαδνκέλνπο θαη ηαπηφρξνλα θαίλεηαη φηη απμάλνπλ ηελ ηθαλνπνίεζε απφ ην επάγγεικά ηνπο. Σα bonus εηζπξάηηνληαη κηα θνξά, ζπλνιηθά θαη θάλνπλ ηνλ ππάιιειν λα αηζζάλεηαη φηη ιακβάλεη πεξηζζφηεξα ρξήκαηα απφ φηη κε κηα κηθξή αχμεζε. Δπηπιένλ ηα πξνγξάκκαηα bonus είλαη εχθνιν λα νξγαλσζνχλ θαη λα δηαρεηξηζηνχλ επεηδή δελ απαηηνχλ πνιιή γξαθεηνθξαηία θαη είλαη αξθεηά επέιηθηα (Μπνπξαληάο θαη Παπαιεμαλδξή, 2003). Οκαδηθά Βξαβεία Δθηφο απφ ηελ αηνκηθή πξνζπάζεηα θαη επηβξάβεπζή ηεο, ππάξρνπλ ηνκείο φπνπ νη εξγαδφκελνη ιεηηνπξγνχλ ζε νκάδα. Τπφ απηέο ηηο ζπλζήθεο ην ειάρηζην επίπεδν απφδνζεο αθνξά ηελ παξαγσγή ηεο νκάδαο ζπλνιηθά φπσο επίζεο θαη ην ζπλδεδεκέλν bonus γηα ηελ ππέξβαζή ηνπ ην νπνίν κνηξάδεηαη κεηαμχ ησλ κειψλ. Απηή ε κνξθή ηνπ ζπζηήκαηνο ζπρλά ζπλνδεχεηαη απφ πξνβιήκαηα φπσο ηε δπζαξέζθεηα θάπνησλ πνπ απνδίδνπλ πνιχ ζε ζρέζε κε ηνπο ππνινίπνπο ηεο νκάδαο φκσο είλαη ρξεζηηθή ζηηο πεξηπηψζεηο πνπ έλα ζπγθεθξηκέλν έξγν απαηηεί ηε ζπκκεηνρή αηφκσλ δηαθνξεηηθψλ εηδηθνηήησλ ή δηαθνξεηηθνχ επηπέδνπ γλψζεσλ (Werther & Davis, 1996). Πξφθεηηαη γηα έλα ζχζηεκα πνπ εθαξκφδεηαη ζε 60

61 ππνθαηαζηήκαηα ή ηκήκαηα κεγάισλ εηαηξηψλ θαη νκίινπο επηρεηξήζεσλ φπνπ ζην ηέινο ηεο ρξνληάο βξαβεχεηαη κε νηθνλνκηθά εκβάζκαηα ην ηκήκα ή ην ππνθαηάζηεκα εθείλν πνπ πέηπρε ην κεγαιχηεξν ηδίξν (Jackson & Schuler, 2003). εκεησηένλ, ε ζπγθεθξηκέλε κνξθή επηβξάβεπζεο ζπλδέεηαη, βάζεη έξεπλαο, κε κεγαιχηεξε θαηαβνιή πξνζπάζεηαο γηα ηελ επίηεπμε απνηειεζκάησλ απφ ηε πιεπξά ησλ εξγαδνκέλσλ ζε ζρέζε κε ηελ πεξίπησζε ηεο εμαηνκηθεπκέλεο αληακνηβήο (Zenger & Marshall, 2000). Πξνκήζεηεο Απνηεινχλ ζχζηεκα ακνηβήο ησλ εξγαδνκέλσλ, θπξίσο πσιεηψλ θαη ρξεζηκνπνηείηαη σο θίλεηξν γηαηί ζπλδέεη άκεζα ηελ απφδνζε κε ηελ νηθνλνκηθή απνδεκίσζε. Με βάζε απηφ νη εξγαδφκελνη αληακείβνληαη είηε εμ νινθιήξνπ κε πξνκήζεηα άκεζν ζχζηεκα πξνκεζεηψλ-, είηε εηζπξάηηνπλ έλα ζηαζεξφ κέξνο ακνηβήο θαη ην ππφινηπν σο πξνκήζεηα έκκεζν ζχζηεκα πξνκεζεηψλ. Δθαξκφδεηαη επξέσο, ηδίσο ζηα πνιπθαηαζηήκαηα, ηηο αζθαιηζηηθέο επηρεηξήζεηο θαη ζηα ρξεκαηηζηεξηαθά γξαθεία (Χπηήξεο, 2001). Δπίδνκα Αμίαο (Merit Pay) Σν επίδνκα αμίαο είλαη ε εηήζηα πξνζαχμεζε πνπ ζπλδέεηαη κε ηελ απφδνζε ηνπ εξγαδνκέλνπ θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ πξνεγνχκελνπ ρξφλνπ. Λεηηνπξγεί σο παξάγνληαο ππνθίλεζεο γηα ηνλ ππάιιειν θαζψο ζπλδέεη ηηο απμήζεηο ζηελ πιεξσκή κε ηελ αηνκηθή απφδνζε. Γηα παξάδεηγκα, έλαο ππάιιεινο κε πςειή απφδνζε ίζσο ιάβεη κία αχμεζε 5%, ελψ έλαο ππάιιεινο κε κέηξηα απφδνζε ιακβάλεη 3% θαη έλαο ππάιιεινο κε θάησ ηνπ κεηξίνπ απφδνζε δελ ιακβάλεη αχμεζε (Μπνπξαληάο θαη Παπαιεμαλδξή, 2003). Γηαλνκή Κεξδώλ Ζ δηαλνκή θεξδψλ είλαη έλα ζχζηεκα θηλήηξσλ ζην νπνίν νη εξγαδφκελνη κνηξάδνληαη ηα θέξδε ηεο επηρείξεζεο. Σν ζχλεζεο πξφγξακκα δηαλνκήο θεξδψλ ζέηεη έλα ζηφρν βαζηζκέλν ζηελ επίηεπμε θέξδνπο. Αθνχ έρεη επηηεπρζεί ν ζηφρνο, έλα πνζνζηφ ησλ επηπιένλ θεξδψλ κπαίλεη ζην θνηλφ ηακείν γηα λα κνηξαζηεί ζηνπο ζπκκεηέρνληεο. Μεξηθέο θνξέο ην πνζφ απηφ κνηξάδεηαη ζε ίζα κεξίδηα ζε φινπο ηνπο εξγαδφκελνπο ελψ ζε άιιεο πεξηπηψζεηο ιακβάλεηαη ππφςε ε ηεξαξρηθή ζέζε ή ε ζπλεηζθνξά ζηε δεκηνπξγία απνηειεζκάησλ (Μπνπξαληάο θαη Παπαιεμαλδξή 2003). 61

62 Γηάζεζε Μεηνρώλ Πξφθεηηαη γηα ζπκκεηνρή ησλ εξγαδνκέλσλ ζηελ ηδηνθηεζία ηεο επηρείξεζεο πνπ πξαγκαηνπνηείηαη κε ηε δσξεάλ δηάζεζε κεηνρψλ ή ηελ απφθηεζή ηνπο ζε ρακειφηεξε ηηκή απφ ηελ πξαγκαηηθή ηνπο αμία. Ζ άκεζε ζρέζε κε ηα απνηειέζκαηα απνηειεί επηπιένλ θίλεηξν γηα ηελ θαηαβνιή επηπξφζζεηεο πξνζπάζεηαο απφ ην πξνζσπηθφ (Μπνπξαληάο θαη Παπαιεμαλδξή 2003). Πξφζζεηεο παξνρέο Δθηφο απφ ηηο ρξεκαηηθέο ακνηβέο πνιινί εξγαδφκελνη ιακβάλνπλ πξφζζεηεο παξνρέο, είηε πην έκκεζεο ρξεκαηηθήο αμίαο ή εληειψο κε ρξεκαηηθήο κνξθήο. Απφ ηελ πιεπξά ησλ εξγαδνκέλσλ ε ακνηβή ζε είδνο είλαη πνιχηηκε ζε πεξηφδνπο πςεινχ πιεζσξηζκνχ δηφηη δελ απαηηεί δηεθδίθεζε αχμεζεο ή δήισζή ηεο ζηελ εθνξία. Οη ζπλεζέζηεξεο πξφζζεηεο παξνρέο είλαη ην εηαηξηθφ απηνθίλεην, ε θάιπςε δαπαλψλ φπσο έμνδα κεηαθίλεζεο ε θαηαβνιή επηπιένλ ρξεκάησλ ζε πεξίπησζε ππεξσξηψλ, ν πξφζζεηνο αξηζκφο εκεξψλ αδείαο ζε εηήζηα βάζε, νη ηδησηηθέο ηαηξηθέο ππεξεζίεο, ε θαηαβνιή επηδνκάησλ, ε θαηαβνιή απνδεκίσζεο, ε επηδνηνχκελε εζηίαζε, ηα ζπληαμηνδνηηθά πξνγξάκκαηα, ε άδεηα αζζελείαο κεη απνδνρψλ, ε ζηεγαζηηθή βνήζεηα, ηα δάλεηα κε ρακειφ επηηφθην, ε θάιπςε δηδάθηξσλ ζρνιείσλ, νη εθπησηηθέο αγνξέο, ηα Υξηζηνπγελληάηηθα δψξα θ.α. (Σεξδίδεο θαη Σδσξηδάθεο, 2004). Γηα ηελ χπαξμε ελφο επηηπρεκέλνπ πξνγξάκκαηνο παξνρψλ, θξίλεηαη φηη ν νξγαληζκφο ζα πξέπεη λα ιάβεη ππ φςε ηηο αλάγθεο ησλ ππαιιήισλ θαη λα δεκηνπξγήζεη έλα πξνζηηφ πεξηβάιινλ ην νπνίν ζα πξνζειθχζεη πην παξαγσγηθνχο ππαιιήινπο. Πξνζθέξνληαο κηα πην ζπλαδειθηθή αηκφζθαηξα θαη εγθαζηδξχνληαο έλα αμηνθξαηηθφ ζχζηεκα απνδνηηθφηεηαο κε μεθάζαξεο επηβξαβεχζεηο, κπνξεί λα απνδεηρζεί πην απνηειεζκαηηθφ (Lofgren et al, 2003). Κεφϊλαιο 7 - Αξιολόγηςη Αποδοτικότητασ Ανθρώπινου Δυναμικού Ζ αμηνιφγεζε απνηειεί έλα κέηξν ειέγρνπ ηνπ βαζκνχ ζηνλ νπνίν ην ζηέιερνο έρεη ζπκβάιεη ζηελ επίηεπμε ησλ ζηφρσλ πνπ έρνπλ ηεζεί απφ ηελ ηππηθή νξγάλσζε θαη ηνπο νπνίνπο νθείιεη λα επηδηψμεη. Ζ αμηνιφγεζε ζα πξέπεη λα απνηειεί έλα ζχζηεκα ην νπνίν είλαη εμηζσκέλν κε ηελ ζηξαηεγηθή θαη ηελ θνπιηνχξα ηνπ νξγαληζκνχ/ επηρείξεζεο, έηζη ψζηε, λα θέξεη ηα επηζπκεηά 62

63 απνηειέζκαηα, λα ελψζεη θαη λα ζπγθξαηήζεη φια ηα θνκκάηηα, αθνινπζψληαο βήκαηα, θαζνξίδνληαο κέηξα θαη ελδπλακψλνληαο ηνπο ζπκκεηέρνληεο (Hall, 2008). Ζ αμηνιφγεζε κπνξεί λα νξηζζεί ζαλ δηαδηθαζία αλαγλψξηζεο, απνηίκεζεο θαη αλάπηπμεο ηεο εξγαζηαθήο απφδνζεο ηνπ εξγαδφκελνπ έηζη ψζηε νη νξγαλσζηαθνί ζηφρνη θαη αληηθείκελα λα επηηπγράλνληαη απνηειεζκαηηθά, ελψ ηελ ίδηα ζηηγκή λα σθειείηαη ν εξγαδφκελνο φζνλ αθνξά ηελ αλαγλψξηζε, ηελ επαλαπιεξνθφξεζε θαη ηελ αλάπηπμε ηεο ζηαδηνδξνκίαο ηνπ (Polychroniou, 2008). Απνηειεί κηα δνκεκέλε δηαδηθαζία πνπ απνζθνπεί ζην λα εθηηκήζεη θαη λα επεξεάζεη ηε ζπκβνιή ηνπ εξγαδφκελνπ ζηελ απνηειεζκαηηθή εθηέιεζε ηεο εξγαζίαο. Αθφκα, γηα ηελ ηππηθή νξγάλσζε απνηειεί έλα ρξήζηκν νδεγφ ζηελ πξνζπάζεηά ηεο λα νξγαλψζεη ζπζηήκαηα παξαγσγψλ, κεηαζέζεσλ, ακνηβψλ, πξνγξακκαηηζκφ αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ (Ξπξνηύξε, 2001). Ωο πνιχπινθε δξαζηεξηφηεηα, αληηκεησπίδεη πιήζνο αιιεινζρεηίζεσλ, νη νπνίεο αλαηξνχλ εληνιέο δηαθάλεηαο, αθξίβεηαο θαη αμηψλ. ηαδηαθά γίλεηαη πην πνιχπινθε, φηαλ ζπληξέρνπλ ιφγνη θαη απαηηήζεηο πνηφηεηαο, δπζθνιεχνληαο ηελ εθαξκνγή ησλ θξηηεξίσλ ηνπ ζπζηήκαηνο, ηεο παξαηεξεηηθφηεηαο, ηεο κέηξεζεο, ηεο ζπζρέηηζεο εξγαζίαο, ηεο αλαγθαηφηεηαο επηηπρίαο, ηεο ραιηλαγψγεζεο ζπγθξάηεζεο θαη ηεο πξαθηηθφηεηαο (Ghorpade & Chen, 1995). Καζψο ε αμηνιφγεζε ηεο απφδνζεο αλαηίζεηαη ζε άηνκα ηα νπνία θξίλνπλ ηελ πνηφηεηα θαη ηελ πνζφηεηα ηεο απφδνζεο άιισλ αηφκσλ ζηε ζέζε εξγαζίαο ηνπο, ε δηαδηθαζία ζπλήζσο έρεη θαη ζπλαηζζεκαηηθή πηπρή, αθνχ ππεηζέξρνληαη νη απφςεηο θαη νη αληηιήςεηο πεξί δηθαηνζχλεο θαη ίζεο κεηαρείξηζεο. Σν αλζξψπηλν ζηνηρείν ηεο αμηνιφγεζεο ηεο απφδνζεο ζα πξέπεη λα ιακβάλεηαη ππφςε, ψζηε λα εμππεξεηνχληαη θαιχηεξα ηφζν νη αηνκηθέο επηδηψμεηο φζν θαη νη ζηφρνη ηεο επηρείξεζεο (Σεξδίδεο θαη Σδσξηδάθεο, 2004) θνπφο αμηνιφγεζεο Ζ αμηνιφγεζε απνηειεί εξγαιείν ρξήζεο γηα ηελ παξνρή θηλήηξσλ ησλ δηεπζπληψλ, επνπηψλ θαη ππαιιήισλ. Ζ βαζκνινγία ρξεζηκεχεη ζπρλά σο βάζε γηα ηελ πξναγσγή ή εμέιημε ησλ ππαιιήισλ, ή σο λνκηθφ ληνθνπκέλην αθνχ κπνξεί λα παξνπζηαζηεί ζε δηθαζηήξην σο απνδεηθηηθφ ζηνηρείν (Φνπληνπιάθεο, 2002). πκβάιιεη ζηνλ εληνπηζκφ αλαγθψλ εθπαίδεπζεο θαη αλάπηπμεο ησλ εξγαδνκέλσλ, ζηελ εμέηαζε ηεο ζπκπεξηθνξάο ηνπο, ψζηε κε ηελ θαζνδήγεζε λα απνθχγνπλ αδπλακίεο θαη ειιείςεηο γηα λα παξέρνπλ έλα ηθαλνπνηεηηθφ επίπεδν ππεξεζηψλ. 63

64 Απνηειεί ηε βάζε γηα αθξηβείο πξνβιέςεηο θαηά ηε δηαδηθαζία επηινγήο, κέζσ ζχγθξηζεο θαη απφδνζεο (Βειηζζαξίνπ, 2000). Ζ αμηνιφγεζε έρεη ηαπηηζηεί κε ηελ ακνηβή ησλ εξγαδνκέλσλ αιιά ν ζεκαληηθφηεξνο ζηφρνο είλαη ε αλαηξνθνδφηεζε. (Παπαιεμαλδξή θαη Μπνπξαληάο, 2002). Γηα ηνπο εξγαδνκέλνπο, ε αμηνιφγεζε απνηειεί κέξνο ηνπ ειεγθηηθνχ ζπζηήκαηνο. Οη ιφγνη πνπ επηβάιινπλ ηελ αμηνιφγεζε είλαη (Σεξδίδεο θαη Σδσξηδάθεο, 2004): 1. Ζ εμαθξίβσζε εάλ έλαο εξγαδφκελνο είλαη ν θαηάιιεινο γηα κηα ζέζε εξγαζίαο, αλ, δειαδή, γίλεηαη ζσζηή ρξήζε ησλ δεμηνηήησλ θαη ησλ ηαιέλησλ ηνπ ζηε ζέζε πνπ έρεη ηνπνζεηεζεί 2. Ζ αλαθάιπςε αθαλνχο δπλακηθνχ ζηνπο εξγαδνκέλνπο 3. Ο θαζνξηζκφο ηεο κειινληηθήο απαζρφιεζεο ηνπ εξγαδνκέλνπ 4. Ο εληνπηζκφο ελφο έξγνπ ηδηαίηεξεο αμίαο, ην νπνίν πξαγκαηνπνηήζεθε ζε ζπγθεθξηκέλε ρξνληθή πεξίνδν 5. Ο εληνπηζκφο πεδίσλ εξγαζίαο ή θαζεθφλησλ φπνπ ε απφδνζε είλαη ρακειφηεξε απφ ην επηδησθφκελν πξφηππν, αιιά κπνξεί λα βειηησζεί αλ παξαζρεζεί ε θαηάιιειε εθπαίδεπζε 6. Ο εληνπηζκφο ησλ αηνκηθψλ εθπαηδεπηηθψλ αλαγθψλ (ην ζχλνιν ησλ νπνίσλ ζα δηακνξθψζεη ην εθπαηδεπηηθφ πξφγξακκα ηεο επηρείξεζεο) 7. Ζ ελζάξξπλζε θαη πξνζθνξά θηλήηξσλ πξνο ηνπο εξγαδφκελνπο πξνθεηκέλνπ λα βειηηψζνπλ ηελ απφδνζή ηνπο ζηελ εξγαζία 8. Ο εληνπηζκφο θαη ε θαηαγξαθή νπνηαζδήπνηε εηδηθήο δπζθνιίαο πνπ αθνξά κηα ζέζε εξγαζίαο θαη ε νπνία ίζσο δελ έρεη θαηαγξαθεί αθφκα 9. Ζ βειηίσζε ζηελ επηθνηλσλία αλάκεζα ζηα ζηειέρε θαη ηνπο εξγαδφκελνπο 10. Ζ παξνρή βνήζεηαο πξνο ηα ζηειέρε ή ηνλ επφπηε, πξνθεηκέλνπ λα απνθαζίζεη ην χςνο ηεο αχμεζεο ηνπ κηζζνχ πνπ ζα πξέπεη λα δνζεί ή λα πξνηαζεί αμηνθξαηηθά 11. Ζ αλαθάιπςε θαη αμηνπνίεζε ζηνηρείσλ γηα ηελ δεκηνπξγία κηαο πεξηζζφηεξν απνηειεζκαηηθήο επηρείξεζεο. ε κηα ηέηνηα επηρείξεζε, νη εξγαδφκελνη ζα γλσξίδνπλ φρη κφλν πνηεο εξγαζίεο πξέπεη λα γίλνληαη, αιιά θαη ηνπο ιφγνπο πνπ ηηο ππαγνξεχνπλ, θαζψο επίζεο 64

65 θαη ην πφζν θαινί είλαη νη ίδηνη ζηελ εθηέιεζε ησλ εξγαζηψλ ηνπο. Δπηπιένλ, ζηελ επηρείξεζε απηή ηα ζηειέρε ζα γλσξίδνπλ πνιχ θαιά ηη ζα πξέπεη λα θάλεη ην πξνζσπηθφ ηνπο, θαη ηε πξαγκαηηθή απφδνζε ηνπ αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ απηνχ. Έηζη, ινηπφλ, ζηελ αμηνιφγεζε, ην δεηνχκελν είλαη ε αλαζεψξεζε θαη ε αιιαγή. Γηα λα γίλεη θαηνξζσηφ απηφ, ρξεηάδεηαη ε πιεξνθφξεζε, ε παξαθνινχζεζε, ε εμέηαζε θαη ε αμηνιφγεζε ησλ εξγαδνκέλσλ. Οη δξαζηεξηφηεηεο απηέο δελ γίλνληαη εμ απνζηάζεσο, θαη σο εθ ηνχηνπ ζα πξέπεη λα εμαζθαιίδεηαη φηη ν επφπηεο βξίζθεηαη ζηελ θαηαιιειφηεξε ζέζε γηα λα πξαγκαηνπνηεί απηέο ηηο αμηνινγήζεηο Γηαδηθαζία Αμηνιφγεζεο ηελ πξάμε, ε αμηνιφγεζε ηεο απφδνζεο γίλεηαη ζε κηα άηππε βάζε απφ ηνπο πξντζηακέλνπο. Γίλεηαη φηαλ απηνί παξαθνινπζνχλ ηνλ ηξφπν εθηέιεζεο θαη ηα απνηειέζκαηα ησλ ελεξγεηψλ ησλ πθηζηακέλσλ ηνπο θαη ζρνιηάδνπλ, δίλνπλ ζπκβνπιέο θαη νδεγίεο. Γηα λα έρνπλ φκσο απηέο νη αμηνινγήζεηο έλαλ εληαίν ραξαθηήξα, αληηθεηκεληθφηεηα θαη αμηνπηζηία ζα πξέπεη ε επηρείξεζε λα αλαπηχμεη θαη εθαξκφζεη κηα ηππηθή δηαδηθαζία αμηνιφγεζεο. Σα βαζηθά βήκαηα ή ελέξγεηεο κηαο ηππηθήο αμηνιφγεζεο είλαη λα θαζνξηζηνχλ ηα (Χπηήξεο, 2001): 1. Κξηηήξηα απόδνζεο: πξψην βήκα ζηε δηαδηθαζία αμηνιφγεζεο είλαη λα θαζνξηζζνχλ εθείλα ηα ζηνηρεία πνπ είλαη απαξαίηεηα γηα λα εθηειεζζεί /νινθιεξσζεί ε εξγαζία επηηπρψο. Σα ζηνηρεία απηά πξνθχπηνπλ απφ ηελ αλάιπζε εξγαζίαο θαη έρνπλ λα θάλνπλ κε ηνλ ραξαθηήξα ηνπ εξγαδφκελνπ, κε ηε ζπκπεξηθνξά πνπ είλαη απαξαίηεηε λα επηδεηρηεί γηα λα εθηειεζζεί ε εξγαζία θαη κε ηα απνηειέζκαηα πνπ πξέπεη λα επηηπγράλεη ν εξγαδφκελνο. 2. Πξόηππα απόδνζεο: είλαη ηα αλακελφκελα επίπεδα απφδνζεο, πνπ πξέπεη εθ ησλ πξνηέξσλ λα θαζνξηζζνχλ θαη κε βάζε ηα νπνία ε απφδνζε ηνπ εξγαδφκελνπ ζα θξηζεί σο ηθαλνπνηεηηθή ή φρη. Σα θξηηήξηα απηά έρνπλ λα θάλνπλ κε ηελ πνζφηεηα θαη ηελ πνηφηεηα ηεο απφδνζεο, ην ρξφλν θαη ηελ νξζφηεηα ηεο εθηέιεζεο, ηνλ ηξφπν κε ηνλ νπνίν εθηειείηαη ε εξγαζία θαη κε ηελ αμηνπνίεζε ησλ παξαγσγηθψλ πφξσλ. 3. ύγθξηζε πξαγκαηηθήο απόδνζεο κε πξόηππα: ζε απηφ ην ζηάδην ν αμηνινγεηήο ζπγθξίλεη ηελ πξαγκαηηθή απφδνζε κε ηα πξφηππα θαη απνδίδεη βαζκνχο ή επίπεδα επίηεπμεο ζηνλ αμηνινγνχκελν. ηε ζπλέρεηα, αθνχ αμηνινγεζεί, ν 65

66 εξγαδφκελνο ελεκεξψλεηαη απφ ηνλ άκεζν πξντζηάκελν ηνπ θαη αλαιακβάλνληαη απφ θνηλνχ νη απαηηνχκελεο ή ελδεδεηγκέλεο δηνξζσηηθέο ελέξγεηεο. Σρήκα 7.1 Γηαδηθαζία αμηνιόγεζεο απόδνζεο Κριτήρια απόδοσης Χαρακτήρας Συμπεριφορά Αποτελέσματα Πρότυπα απόδοσης Αξιολόγηση απόδοσης (βαθμολογική κατάταξη της απόδοσης) Σύγκριση πραγματικής απόδοσης με πρότυπα Ενημέρωση αξιολογηθέντων (συνέντευξη αξιολόγησης) Διορθωτικές ενέργειες της διεύθυνσης ανθρωπίνων και των στελεχών Πεγή: R. L. Mathis & J. H. Jackson, Human Resource Management,

67 Ζ αμηνιφγεζε ελφο εξγαδνκέλνπ κπνξεί λα γίλεη απφ φπνηνλ ζπλεξγάδεηαη ή έρεη επαγγεικαηηθή ζρέζε καδί ηνπ θαη είλαη ζε ζέζε λα έρεη ηφζα ζηνηρεία ψζηε λα κπνξεί λα αμηνινγήζεη αληηθεηκεληθά θαη δίθαηα. Έηζη ινηπφλ νη άλζξσπνη πνπ κπνξνχλ λα αμηνινγήζνπλ ηνλ εξγαδφκελν θαη λα δψζνπλ πιεξνθνξίεο είλαη ν άκεζνο πξντζηάκελνο ηνπ εξγαδφκελνπ, νη ζπλάδειθνη θαη ζπλεξγάηεο ηνπ, νη πθηζηάκελνη ηνπ θαη νη πειάηεο. Δπηπιένλ κπνξεί ν ίδηνο ν εξγαδφκελνο λα αμηνινγήζεη ηνλ εαπηφ ηνπ (απηναμηνιφγεζε). Ωζηφζν ν πην θαιφο ηξφπνο γηα λα πξναρζεί ε ακεξνιεςία ηνπ ζπζηήκαηνο αμηνιφγεζεο θαη λα επηηεπρζεί νξγαλσζηαθή δηθαηνζχλε είλαη ε θπθιηθή αμηνιφγεζε ε νπνία απαηηεί εμαζθάιηζε πιεξνθνξηψλ απφ φιεο ηηο πεγέο ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ ησλ πξντζηακέλσλ, ησλ ζπλεξγαηψλ ησλ πθηζηακέλσλ, ησλ πξνκεζεπηψλ, ησλ πειαηψλ θαη ησλ ζπκβνχισλ. Γεληθά νπνηνζδήπνηε έρεη ρξήζηκεο πιεξνθνξίεο γηα ην πψο θάλεη ν εξγαδφκελνο ηελ δνπιεία ηνπ, κπνξεί λα απνηειέζεη πεγή ζηελ δηαδηθαζία ηεο θπθιηθήο αμηνιφγεζεο (Polychroniou, 2008). Έλα πνιχ ζεκαληηθφ θαη αλαπφζπαζην θνκκάηη ηεο αμηνιφγεζεο απνηειεί ε ζπλέληεπμε αμηνιφγεζεο. Ζ ζπλέληεπμε αμηνιφγεζεο ιφγσ ηεο θχζεο ηεο θαη ησλ παξακέηξσλ ηηο νπνίεο ζα πξέπεη λα ιάβεη ππ φςε ν εμεηαζηήο, θαζίζηαηαη κηα πνιχπινθε δηαδηθαζία. Ζ δηαθνξνπνίεζε ηεο εμέηαζεο γηα ηελ ακνηβή απφ ηελ αλάπηπμε ηνπ εξγαδνκέλνπ, ε αλαγθαηφηεηα ηνπ εμεηαζηή λα αλαιάβεη πνιχπινθνπο ξφινπο (αθξναηήο, ζχκβνπινο) θαη ην γεγνλφο φηη αληηκεησπίδεη δηαθνξεηηθά άηνκα, ηελ θαζηζηά δχζθνιε δηαδηθαζία. Οη ππνθεηκεληθέο ρξεζηκνπνηνχκελεο κέζνδνη, πνιιέο θνξέο δελ αληαπνθξίλνληαη ζηα πξφηππα ηεο απφδνζεο θαη δελ πξνζθέξνπλ ηελ επηζπκεηή αλαηξνθνδφηεζε. Σέινο νη εμεηαζηέο ή δελ έρνπλ θαηάιιειε πξνζέγγηζε ή πηνζεηνχλ δηαθνξεηηθέο πξνζεγγίζεηο γηα δηαθνξεηηθνχο ππαιιήινπο (Goodale, 1982). Ζ δπλαηφηεηα πνπ έρεη ν εξγαδφκελνο λα ζπκκεηάζρεη ζηε δηαδηθαζία αμηνιφγεζεο, ηα θξηηήξηα απνδνηηθφηεηαο ηα νπνία έρνπλ θαζνξηζηεί θαη ε ζπλέληεπμε γηα ηελ κεηέπεηηα εμέιημε ηνπ, απνηεινχλ κέξε ηεο ζπλεξγαζίαο κεηαμχ εμεηαζηή εμεηαδφκελνπ ηα νπνία νδεγνχλ ζε δηαπξνζσπηθέο ζρέζεηο. Απηέο είλαη δπλαηφ λα αιιάμνπλ ηελ δηάζεζε, ηελ απφδνζε θαη ηελ ηθαλνπνίεζε θαη ηε ζηάζε ησλ εξγαδνκέλσλ απέλαληη ζηελ επηρείξεζε (Nathan et al, 1991). Ζ ππνζηήξημε απφ ηνπο αλψηεξνπο θαη ε ζπκκεηνρή ησλ εξγαδνκέλσλ ζηε δηαδηθαζία ηεο ζπλέληεπμεο αμηνιφγεζεο, έρεη ζεηηθά απνηειέζκαηα. Ζ γλψζε ησλ αλψηεξσλ γηα ηελ απφδνζε ησλ πθηζηακέλσλ ζηελ εξγαζία, απνδεηθλχεηαη 67

68 ζεκαληηθή κέζσ ηεο επηθνηλσλίαο πνπ πξνζθέξνπλ νη ρξήζηκεο ζπλεληεχμεηο (Cederblom, 1982). Κεφϊλαιο 8 - υμβούλευςη, Καθοδόγηςη και Παρακύνηςη εργαζομϋνων Μία απφ ηηο ζεκαληηθφηεξεο ιεηηνπξγίεο ηνπ Σκήκαηνο Γηνίθεζεο Αλζξψπηλσλ Πφξσλ ζε θάζε επηρείξεζε είλαη ε Παξαθίλεζε (Motivation) ησλ εξγαδνκέλσλ. Παξαθίλεζε ή ππνθίλεζε (Motivation) είλαη κηα βαζηθή ςπρνινγηθή δηαδηθαζία πνπ έρεη σο απνηέιεζκα ηνλ επεξεαζκφ ηεο ζπκπεξηθνξάο ηνπ αλζξψπνπ. Κεληξηθή έλλνηα είλαη ην θίλεηξν πνπ νξίδεηαη σο κηα θαηάζηαζε πνπ ελεξγνπνηεί ή θαηεπζχλεη ηε ζπκπεξηθνξά πξνο ηνπο ζηφρνπο. Πξνέξρεηαη απφ ηελ χπαξμε αλάγθεο. Οη αλάγθεο κπνξεί λα είλαη πξσηνγελείο ή δεπηεξνγελείο. ηφρνο είλαη νηηδήπνηε κπνξεί λα ηθαλνπνηήζεη ηελ αλάγθε θαη λα κεηψζεη ηελ έληαζε ηνπ θηλήηξνπ.(μπνπξαληάο, 2002) Ωζηφζν είλαη δχζθνιν λα δνζεί έλαο νξηζκφο ηεο έλλνηαο παξαθίλεζε. Πνιινί ζεσξνχλ φηη είλαη ε εζσηεξηθή δχλακε ε νπνία θαζνδεγεί ηε ζπκπεξηθνξά ησλ εξγαδφκελσλ [Erven & Milligan (2000)]. O Kreitner (1995) ζεσξεί φηη είλαη κία δηαδηθαζία ε νπνία δίλεη ζθνπφ ζηε ζπκπεξηθνξά, ν Higgins (1994) πηζηεχεη φηη είλαη κία εζσηεξηθή δχλακε ε νπνία ηθαλνπνηεί ηηο αλάγθεο, ελψ ν Jones (1994) έρεη πεξηγξάςεη ηελ παξαθίλεζε σο κία δηαδηθαζία ε νπνία αξρίδεη, ελεξγνπνηείηαη, θαηεπζχλεηαη θαη ζηακαηάεη ελψ ζπγρξφλσο ειέγρεηαη ε αληίδξαζε ηνπ αηφκνπ ελψ ζπκβαίλνπλ φια απηά. Ωο παξαθίλεζε κπνξεί λα ζεσξεζεί, θαηά ηνπο Maehr θαη Braskamp (1986) κηα δηαδηθαζία κε ηελ νπνία νη άλζξσπνη παίξλνπλ νξηζκέλνπο δηαζέζηκνπο πφξνπο, φπσο ρξφλν, ηαιέλην θαη ελέξγεηα θαη ηνπο δηαζέηνπλ φπσο απηνί ζέινπλ. Ο Morris (1968) δηαηχπσζε ηελ άπνςε φηη ε παξαθίλεζε είλαη κία ζπλερψο κεηαβαιιφκελε κεηαβιεηή ε νπνία πεξηιακβάλεη έλαλ άπεηξν αξηζκφ κεγεζψλ θαη κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί ζε έλαλ άπεηξν αξηζκφ θαηεπζχλζεσλ. Οη ζχγρξνλνη ςπρνιφγνη ζεσξνχλ πιένλ ηηο αλάγθεο θαη ηα θίλεηξα ζαλ ηελ θαξδηά ηεο παξαθίλεζεο πνπ εμεγνχλ έλα ζεκαληηθφ κέξνο ηεο αλζξψπηλεο ζπκπεξηθνξάο. Οη ηξεηο βαζηθέο θαηεγνξίεο θηλήηξσλ πνπ έρνπλ επηθξαηήζεη είλαη νη εμήο: 68

69 Πξσηνγελή θίλεηξα: πεξηιακβάλεη φια ηα θπζηνινγηθά ή βηνινγηθά θίλεηξα πνπ πξνέξρνληαη απφ ηηο αλάγθεο πνπ είλαη ζπλπθαζκέλεο κε ηελ χπαξμε ηνπ αλζξψπνπ σο βηνινγηθνχ νξγαληζκνχ. Γεληθά θίλεηξα: είλαη κε βηνινγηθά θίλεηξα πνπ ζπλδένληαη κε ηε θχζε ηνπ αλζξψπνπ. Σέηνηα είλαη ην θίλεηξν ηθαλφηεηαο, ην θίλεηξν ηεο πεξηέξγεηαο, ην θίλεηξν ηεο δξαζηεξηφηεηαο, ην θίλεηξν ηεο ζηνξγήο ή αγάπεο. Γεπηεξνγελή θίλεηξα: πξφθεηηαη γηα ηα θίλεηξα πνπ απνθηά ν άλζξσπνο δψληαο κέζα ζην πεξηβάιινλ ηνπ θαη είλαη απνηέιεζκα ηεο θνηλσληθνπνίεζεο ηνπ. ηα θπξηφηεξα απφ απηά είλαη ην θίλεηξν ηεο αζθάιεηαο, ην θίλεηξν ηεο επηηπρίαο, ην θίλεηξν ηνπ θχξνπο θαη ην θίλεηξν ηεο δχλακεο ( Μπνπξαληάο, 2002). Σν θίλεηξν παξάγεη αλάγθεο φπσο αλαθέξακε. χκθσλα, ινηπφλ, κε ην Maslow, ππάξρνπλ πέληε γεληθέο θαηεγνξίεο αλζξψπηλσλ αλαγθψλ, δνκεκέλεο κε κηα ηεξαξρηθή δνκή. Ζ έλλνηα απηήο ηεο ηεξάξρεζεο είλαη φηη ν άλζξσπνο, μεθηλψληαο απφ ηηο βαζηθέο αλάγθεο, πξνζπαζεί λα θαιχςεη ηηο αλάγθεο ηνπ κε θάπνηα ζπγθεθξηκέλε ζεηξά. Ο άλζξσπνο ινηπφλ ππνθηλείηαη απφ ηελ πξνζπάζεηα λα θαιχςεη απηέο ηηο αλάγθεο, πάληα φκσο κε βάζε ην ζχζηεκα ηεξαξρίαο πνπ παξνπζηάδνπκε παξαθάησ. Σρήκα 8.1 Η ππξακίδα ησλ Αλζξώπηλσλ Αλαγθώλ ηνπ Maslow Πεγή : Maslow Motivation and Personality. N.Y

ΑΛΛΑΓΗ ΟΝΟΜΑΣΟ ΚΑΙ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΙΑ, ΚΟΙΝΟΥΡΗΣΟΙ ΦΑΚΕΛΟΙ ΚΑΙ ΕΚΣΤΠΩΣΕ ΣΑ WINDOWS XP

ΑΛΛΑΓΗ ΟΝΟΜΑΣΟ ΚΑΙ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΙΑ, ΚΟΙΝΟΥΡΗΣΟΙ ΦΑΚΕΛΟΙ ΚΑΙ ΕΚΣΤΠΩΣΕ ΣΑ WINDOWS XP ΑΛΛΑΓΗ ΟΝΟΜΑΣΟ ΚΑΙ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΙΑ, ΚΟΙΝΟΥΡΗΣΟΙ ΦΑΚΕΛΟΙ ΚΑΙ ΕΚΣΤΠΩΣΕ ΣΑ WINDOWS XP ηότοι εργαζηηρίοσ ην πιαίζην ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ εξγαζηεξίνπ ζα παξνπζηαζηνύλ βαζηθέο ιεηηνπξγίεο ησλ Windows XP πνπ ζρεηίδνληαη

Διαβάστε περισσότερα

Κεθάλαιο 1. Ενόηηηα 2 Πλάνο Μάρκεηινγκ. Εξγαιεία Μάξθεηηλγθ. Dr. Andrea Grimm Dr. Astin Malschinger

Κεθάλαιο 1. Ενόηηηα 2 Πλάνο Μάρκεηινγκ. Εξγαιεία Μάξθεηηλγθ. Dr. Andrea Grimm Dr. Astin Malschinger Κεθάλαιο 1 Ενόηηηα 2 Πλάνο Μάρκεηινγκ Εξγαιεία Μάξθεηηλγθ Dr. Andrea Grimm Dr. Astin Malschinger ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΝΟΤΗΤΑ 2 ΠΛΑΝΟ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ Κεθάιαην 1: Εξγαιεία Μάξθεηηλγθ Σπγγξαθείο: Δξ. Andrea Grimm, Δξ.

Διαβάστε περισσότερα

Κευάλαιο 8 Μονοπωλιακή Συμπεριφορά- Πολλαπλή Τιμολόγηση

Κευάλαιο 8 Μονοπωλιακή Συμπεριφορά- Πολλαπλή Τιμολόγηση Κευάλαιο 8 Μονοπωλιακή Συμπεριφορά- Πολλαπλή Τιμολόγηση Πώς πρέπει να τιμολογεί ένα μονοπώλιο; Μέρξη ζηηγκήο ην κνλνπώιην έρεη ζεσξεζεί ζαλ κηα επηρείξεζε ε νπνία πσιεί ην πξντόλ ηεο ζε θάζε πειάηε ζηελ

Διαβάστε περισσότερα

Απνηειέζκαηα Εξσηεκαηνινγίνπ 2o ηεηξάκελν 2011-12

Απνηειέζκαηα Εξσηεκαηνινγίνπ 2o ηεηξάκελν 2011-12 Απνηειέζκαηα Εξσηεκαηνινγίνπ 2o ηεηξάκελν 11-12 Project 6: Ταμίδη κε ηε Μεραλή ηνπ Φξόλνπ Υπεύζπλνη Καζεγεηέο: Ε. Μπηιαλάθε Φ. Αλησλάηνο Δρώηηζη 3: Πνηα από ηα παξαθάησ ΜΜΕ ηεξαξρείηε από πιεπξάο ζεκαζίαο;

Διαβάστε περισσότερα

Ενδεικτικά Θέματα Στατιστικής ΙΙ

Ενδεικτικά Θέματα Στατιστικής ΙΙ Ενδεικτικά Θέματα Στατιστικής ΙΙ Θέματα. Έζησ όηη ζε δείγκα 35 θαηνηθηώλ πνπ ελνηθηάδνληαη ζε θνηηεηέο ζηελ Κνδάλε βξέζεθε ην κέζν κεληαίν κίζζσκα ζηα 5 επξώ, ελώ ζην Ζξάθιεην ην κέζν κεληαίν κίζζσκα ζε

Διαβάστε περισσότερα

Α. Εηζαγσγή ηεο έλλνηαο ηεο ηξηγσλνκεηξηθήο εμίζσζεο κε αξρηθό παξάδεηγκα ηελ εκx = 2

Α. Εηζαγσγή ηεο έλλνηαο ηεο ηξηγσλνκεηξηθήο εμίζσζεο κε αξρηθό παξάδεηγκα ηελ εκx = 2 ΣΡΙΓΩΝΟΜΔΣΡΙΚΔ EΞΙΩΔΙ Πνηα παξαδείγκαηα εμηζώζεσλ ή θαη πξνβιεκάησλ πηζηεύεηαη όηη είλαη θαηάιιεια γηα ηελ επίιπζε ηνπο θαηά ηελ δηάξθεηα ηεο δηδαθηηθήο δηαδηθαζίαο κέζα ζηελ ηάμε; 1 ε ΓΙΓΑΚΣΙΚΗ ΩΡΑ Α.

Διαβάστε περισσότερα

Η «έμππλε» ρξεκαηνδόηεζε ηεο λεαληθήο επηρεηξεκαηηθόηεηαο Υξεκαηνδνηψληαο εθπαίδεπζε, θίλεηξα θαη εξγαιεία

Η «έμππλε» ρξεκαηνδόηεζε ηεο λεαληθήο επηρεηξεκαηηθόηεηαο Υξεκαηνδνηψληαο εθπαίδεπζε, θίλεηξα θαη εξγαιεία Η «έμππλε» ρξεκαηνδόηεζε ηεο λεαληθήο επηρεηξεκαηηθόηεηαο Υξεκαηνδνηψληαο εθπαίδεπζε, θίλεηξα θαη εξγαιεία λεαληθήο επηρεηξεκαηηθφηεηαο Η αξρηηεθηνληθή ηεο πξώηεο επηρείξεζεο Δπηρεηξεκαηηθή ΙΓΔΑ Ο ΔΠΙΥΔΙΡΩΝ:

Διαβάστε περισσότερα

Κεθάλαιο 7. Πξνζθνξά ηνπ θιάδνπ Μ. ΨΥΛΛΑΚΗ

Κεθάλαιο 7. Πξνζθνξά ηνπ θιάδνπ Μ. ΨΥΛΛΑΚΗ Κεθάλαιο 7 Πξνζθνξά ηνπ θιάδνπ 1 Προζθορά ανηαγωνιζηικού κλάδοσ Πώο πξέπεη λα ζπλδπαζηνύλ νη απνθάζεηο πξνζθνξάο ησλ πνιιώλ επηκέξνπο επηρεηξήζεσλ ελόο αληαγσληζηηθνύ θιάδνπ γηα λα βξνύκε ηελ θακπύιε πξνζθνξάο

Διαβάστε περισσότερα

Θέμα πηςσιακήρ επγαζίαρ:

Θέμα πηςσιακήρ επγαζίαρ: ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΟ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΟ ΙΓΡΤΜΑ ΚΑΒΑΛΑ σολή Γιοίκηζηρ & Οικονομίαρ Σμήμα Λογιζηικήρ Θέμα πηςσιακήρ επγαζίαρ: Γηνίθεζε αλζξσπίλσλ πφξσλ Γηνίθεζε ηθαλνηήησλ Σν λέν νξφζεκν ηεο δηαρείξηζεο γλψζεο Τπνβιεζείζα

Διαβάστε περισσότερα

Η αξρή ζύλδεζεο Client-Server

Η αξρή ζύλδεζεο Client-Server Η αξρή ζύλδεζεο Client-Server Δηαθνκηζηήο (Server) Πξνζθέξεη ππεξεζίεο ζηνπο Πειάηεο (Client) Μεγάινη ππνινγηζηέο γηα ηηο ππεξεζίεο Internet (π.ρ. WWW, FTP) Λακβάλεη εξσηήζεηο θαη δίδεη απαληήζεηο Πειάηεο

Διαβάστε περισσότερα

H ΜΑΓΕΙΑ ΤΩΝ ΑΡΙΘΜΩΝ

H ΜΑΓΕΙΑ ΤΩΝ ΑΡΙΘΜΩΝ H ΜΑΓΕΙΑ ΤΩΝ ΑΡΙΘΜΩΝ Φξεζηκόηεηα καζεκαηηθώλ Αξρή θαηακέηξεζεο Όζα έδσζαλ νη Έιιελεο... Τξίγσλνη αξηζκνί Τεηξάγσλνη αξηζκνί Δπηκήθεηο αξηζκνί Πξώηνη αξηζκνί Αξηζκνί κε μερσξηζηέο ηδηόηεηεο Γίδπκνη πξώηνη

Διαβάστε περισσότερα

Αιγόξηζκνη Γνκή επηινγήο. Πνιιαπιή Δπηινγή Δκθωιεπκέλεο Δπηινγέο. Δηζαγωγή ζηηο Αξρέο ηεο Δπηζηήκεο ηωλ Η/Υ. introcsprinciples.wordpress.

Αιγόξηζκνη Γνκή επηινγήο. Πνιιαπιή Δπηινγή Δκθωιεπκέλεο Δπηινγέο. Δηζαγωγή ζηηο Αξρέο ηεο Δπηζηήκεο ηωλ Η/Υ. introcsprinciples.wordpress. Αιγόξηζκνη 2.2.7.3 Γνκή επηινγήο Πνιιαπιή Δπηινγή Δκθωιεπκέλεο Δπηινγέο Δηζαγωγή ζηηο Αξρέο ηεο Δπηζηήκεο ηωλ Η/Υ 1 Πνιιαπιή Δληνιή Δπηινγήο Αν ζπλζήθε_1 ηόηε εληνιέο_1 αλλιώς_αν ζπλζήθε_2 ηόηε εληνιέο_2...

Διαβάστε περισσότερα

ΡΤΘΜΙΕΙ ΔΙΚΣΤΟΤ ΣΑ WINDOWS

ΡΤΘΜΙΕΙ ΔΙΚΣΤΟΤ ΣΑ WINDOWS ηότοι εργαζηηρίοσ ΡΤΘΜΙΕΙ ΔΙΚΣΤΟΤ ΣΑ WINDOWS ην πιαίζην ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ εξγαζηεξίνπ ζα παξνπζηαζηεί ε δηαδηθαζία ηωλ ξπζκίζεωλ δηθηύνπ ζε ιεηηνπξγηθό ζύζηεκα Windows XP. Η δηαδηθαζία ζε γεληθέο γξακκέο

Διαβάστε περισσότερα

ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΣΤΞΗ ΠΡΟΩΠΙΚΟΤ ΣΟ ΠΛΑΙΙΟ ΣΩΝ ΔΠΙΥΔΙΡΗΔΩΝ ΣΟΤ ΓΗΜΟΙΟΤ ΣΟΜΔΑ

ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΣΤΞΗ ΠΡΟΩΠΙΚΟΤ ΣΟ ΠΛΑΙΙΟ ΣΩΝ ΔΠΙΥΔΙΡΗΔΩΝ ΣΟΤ ΓΗΜΟΙΟΤ ΣΟΜΔΑ ΡΑΝΕΡΙΣΤΘΜΙΟ ΡΑΤΩΝ ΤΜΘΜΑ ΔΙΟΙΚΘΣΘΣ ΕΡΙΧΕΙΘΣΕΩΝ ΜΕΤΑΡΤΥΧΙΑΚΟ ΡΟΓΑΜΜΑ ΣΡΟΥΔΩΝ «ΝΕΕΣ ΑΧΕΣ ΔΙΟΙΚΘΣΘΣ ΕΡΙΧΕΙΘΣΕΩΝ» (Μ.Β.Α ) ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΣΤΞΗ ΠΡΟΩΠΙΚΟΤ ΣΟ ΠΛΑΙΙΟ ΣΩΝ ΔΠΙΥΔΙΡΗΔΩΝ ΣΟΤ ΓΗΜΟΙΟΤ ΣΟΜΔΑ Καραγεώργου

Διαβάστε περισσότερα

Θέκα: Γηνίθεζε ηαιέλησλ ζηνλ θιάδν ηνπ ιηαλεκπνξίνπ, ζε πεξίνδν θξίζεο.

Θέκα: Γηνίθεζε ηαιέλησλ ζηνλ θιάδν ηνπ ιηαλεκπνξίνπ, ζε πεξίνδν θξίζεο. ΓΗΑΣΜΖΜΑΣΗΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΔΣΑΠΣΤΥΗΑΚΧΝ ΠΟΤΓΧΝ ΣΖ ΓΗΟΗΚΖΖ ΔΠΗΥΔΗΡΖΔΧΝ ΜΔ ΔΞΔΗΓΗΚΔΤΖ: ΓΗΟΗΚΖΖ ΑΝΘΡΧΠΗΝΧΝ ΠΟΡΧΝ ΓΗΠΛΧΜΑΣΗΚΖ ΔΡΓΑΗΑ Θέκα: Γηνίθεζε ηαιέλησλ ζηνλ θιάδν ηνπ ιηαλεκπνξίνπ, ζε πεξίνδν θξίζεο. ΠΑΝΑΓΗΧΣΑ

Διαβάστε περισσότερα

Γραφεύα Επικοινωνύασ & Ενημϋρωςησ ϋρρεσ, Τψηλϊντου 4 3οσ Όροφοσ ΣΗΛ 2321023640 ΥΑΦ 2321051861

Γραφεύα Επικοινωνύασ & Ενημϋρωςησ ϋρρεσ, Τψηλϊντου 4 3οσ Όροφοσ ΣΗΛ 2321023640 ΥΑΦ 2321051861 Οπγάνωζη και διοίκηζη ηοςπιζηικών επισειπήζεων (ξενοδοσεία, ηοςπιζηικά γπαθεία ) Α) ΑΔΙ ΣΔΙ και Β) ΑΠΟΦΟΙΣΟΙ ΤΠΟΥΡΔΩΣΙΚΗ ΓΔΤΣΔΡΟΒΑΘΜΙΑ και ΜΔΣΑΓΔΤΣΔΡΟΒΑΘΜΙΑ ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ Ρν πξόγξακκα απηό ζρεδηάζηεθε γηα

Διαβάστε περισσότερα

Μονοψϊνιο. Αγνξά κε ιίγνπο αγνξαζηέο. Δύναμη μονοψωνίος Η ηθαλόηεηα πνπ έρεη ν αγνξαζηήο λα επεξεάζεη ηελ ηηκή ηνπ αγαζνύ.

Μονοψϊνιο. Αγνξά κε ιίγνπο αγνξαζηέο. Δύναμη μονοψωνίος Η ηθαλόηεηα πνπ έρεη ν αγνξαζηήο λα επεξεάζεη ηελ ηηκή ηνπ αγαζνύ. Μονοψϊνιο Ολιγοψώνιο Αγνξά κε ιίγνπο αγνξαζηέο. Δύναμη μονοψωνίος Η ηθαλόηεηα πνπ έρεη ν αγνξαζηήο λα επεξεάζεη ηελ ηηκή ηνπ αγαζνύ. Οπιακή αξία Δπηπξόζζεηα νθέιε από ηελ ρξήζε/θαηαλάισζε κηαο επηπξόζζεηε

Διαβάστε περισσότερα

Σημεία Ασύπματηρ Ππόσβασηρ (Hot-Spots)

Σημεία Ασύπματηρ Ππόσβασηρ (Hot-Spots) Σημεία Ασύπματηρ Ππόσβασηρ (Hot-Spots) 1.1 Σςνοπτική Πεπιγπαυή Hot Spots Σα ζεκεία αζύξκαηεο πξόζβαζεο πνπ επηιέρζεθαλ αλαθέξνληαη ζηνλ επόκελν πίλαθα θαη παξνπζηάδνληαη αλαιπηηθά ζηηο επόκελεο παξαγξάθνπο.

Διαβάστε περισσότερα

ΑΓΩΜΘΡΘΙΞΘ ΤΩΠΞΘ ΡΘΡ ΛΘΙΠΕΡ ΗΚΘΙΘΕΡ ΛΘΤΑΗΚΘΔΗΡ Τ.

ΑΓΩΜΘΡΘΙΞΘ ΤΩΠΞΘ ΡΘΡ ΛΘΙΠΕΡ ΗΚΘΙΘΕΡ ΛΘΤΑΗΚΘΔΗΡ Τ. ΑΓΩΜΘΡΘΙΞΘ ΤΩΠΞΘ ΡΘΡ ΛΘΙΠΕΡ ΗΚΘΙΘΕΡ ΟΑIΤΜΘΔΘ ΡΕ ΛΕΓΑΚΞ ΓΗΟΕΔΞ 11V11 ΗΚΘΙΘΑ 6-10 ΤΠΞΜΩΜ ΛΕΘΞΜΕΙΗΛΑΑ ΞΣ ΟΑΘΤΜΘΔΘΞΣ ΡΕ ΛΕΓΑΚΞ ΓΗΟΕΔΞ ΓΘΑ ΟΑΘΙΕΡ ΗΚΘΙΘΑΡ 6-10 ΕΩΜ Η ΔΘΑΔΠΞΛΗ ΑΟΞ Η ΛΘΑ ΕΡΘΑ ΡΗΜ ΑΚΚΗ ΕΘΜΑΘ ΛΕΓΑΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1. ΓΗΟΗΚΖΖ ΑΠΟΓΟΖ

ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1. ΓΗΟΗΚΖΖ ΑΠΟΓΟΖ ΔΗΑΓΩΓΖ H Γηνίθεζε Αλζξψπηλνπ Γπλακηθνχ είλαη ηδηαίηεξα ζεκαληηθή γηα ηνλ ηξαπεδηθφ ηνκέα, δηφηη απνηειεί κία βηνκεραλία παξνρήο ππεξεζηψλ. Ζ δηαρείξηζε ησλ αλζξψπσλ θαη ε δηαρείξηζε ησλ θηλδχλσλ είλαη

Διαβάστε περισσότερα

ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΟ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΟ ΙΓΡΤΜΑ ΚΑΒΑΛΑ ΥΟΛΗ ΓΙΟΙΚΗΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΙΚΗ ΠΣΤΥΙΑΚΗ ΔΡΓΑΙΑ Η ΗΓΔΙΑ ΣΗΝ ΤΓΥΡΟΝΗ ΔΠΙΥΔΙΡΗΗ

ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΟ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΟ ΙΓΡΤΜΑ ΚΑΒΑΛΑ ΥΟΛΗ ΓΙΟΙΚΗΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΙΚΗ ΠΣΤΥΙΑΚΗ ΔΡΓΑΙΑ Η ΗΓΔΙΑ ΣΗΝ ΤΓΥΡΟΝΗ ΔΠΙΥΔΙΡΗΗ ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΟ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΟ ΙΓΡΤΜΑ ΚΑΒΑΛΑ ΥΟΛΗ ΓΙΟΙΚΗΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΙΚΗ ΠΣΤΥΙΑΚΗ ΔΡΓΑΙΑ Η ΗΓΔΙΑ ΣΗΝ ΤΓΥΡΟΝΗ ΔΠΙΥΔΙΡΗΗ ΔΠΙΒΛΔΠΟΤΑ ΚΑΘΗΓΗΣΡΙΑ : Κ α ΠΑΠΑΙΩΑΝΝΟΤ ΚΑΣΔΡΙΝΑ ΔΚΠΟΝΗΗ : ΤΛΛΟΓΙΣΟΤ ΑΦΡΟΓΙΣΗ.

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΩΣΟΚΟΛΛΑ ΓΙΑΥΔΙΡΗΗ ΣΩΝ ΣΔΡΗΓΟΝΙΚΩΝ ΒΛΑΒΩΝ Δ ΔΝΗΛΙΚΔ

ΠΡΩΣΟΚΟΛΛΑ ΓΙΑΥΔΙΡΗΗ ΣΩΝ ΣΔΡΗΓΟΝΙΚΩΝ ΒΛΑΒΩΝ Δ ΔΝΗΛΙΚΔ ΠΡΩΣΟΚΟΛΛΑ ΓΙΑΥΔΙΡΗΗ ΣΩΝ ΣΔΡΗΓΟΝΙΚΩΝ ΒΛΑΒΩΝ Δ ΔΝΗΛΙΚΔ Σν ζύγρξνλν πξόηππν αληηκεηώπηζεο ηεο ηεξεδόλαο ελειίθσλ δελ εζηηάδεηαη κόλν ζηελ απνθαηάζηαζε ησλ ηεξεδνληθώλ βιαβώλ πνπ έρνπλ εθδεισζεί, αιιά έρεη

Διαβάστε περισσότερα

ΔΓΤ Μεηαπηπρηαθφ Πξφγξακκα «Γηνίθεζε Τπεξεζηψλ Τγείαο» 34

ΔΓΤ Μεηαπηπρηαθφ Πξφγξακκα «Γηνίθεζε Τπεξεζηψλ Τγείαο» 34 ΔΓΤ Μεηαπηπρηαθφ Πξφγξακκα «Γηνίθεζε Τπεξεζηψλ Τγείαο» 34 1. Σίηινο καζήκαηνο Αξρέο Γηνίθεζεο θαη ηξαηεγηθήο Τπεξεζηψλ Τγείαο 2. Τπεχζπλνο καζήκαηνο Νίθνο Μαληαδάθεο 3. θνπφο θνπφο ηνπ καζήκαηνο είλαη

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. Οξηδόληηα θαη θαηαθόξπθε κεηαηόπηζε παξαβνιήο

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. Οξηδόληηα θαη θαηαθόξπθε κεηαηόπηζε παξαβνιήο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Οξηδόληηα θαη θαηαθόξπθε κεηαηόπηζε παξαβνιήο 1 ε Δξαζηεξηόηεηα Αλνίμηε ην αξρείν «Μεηαηόπηζε παξαβνιήο.ggb». Με ηε καύξε γξακκή παξηζηάλεηαη ε γξαθηθή παξάζηαζε ηεο f(x)=αx 2 πνπ ζα ηελ

Διαβάστε περισσότερα

iii. iv. γηα ηελ νπνία ηζρύνπλ: f (1) 2 θαη

iii. iv. γηα ηελ νπνία ηζρύνπλ: f (1) 2 θαη ΔΠΑΝΑΛΗΠΣΙΚΑ ΘΔΜΑΣΑ ΣΟ ΓΙΑΦΟΡΙΚΟ ΛΟΓΙΜΟ Μάρτιος 0 ΘΔΜΑ Να ππνινγίζεηε ηα όξηα: i ii lim 0 0 lim iii iv lim e 0 lim e 0 ΘΔΜΑ Γίλεηαη ε άξηηα ζπλάξηεζε '( ) ( ) γηα θάζε 0 * : R R γηα ηελ νπνία ηζρύνπλ:

Διαβάστε περισσότερα

ACTA A.E. Αριςτο Σέλεια Πιςτοποίηςη. Ανθρώπινου Δυναμικοφ. «ΠΙΣΟΠΟΙΗΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΤ ΔΤΝΑΜΙΚΟΤ Εξελίξεισ - Προοπτικέσ»

ACTA A.E. Αριςτο Σέλεια Πιςτοποίηςη. Ανθρώπινου Δυναμικοφ. «ΠΙΣΟΠΟΙΗΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΤ ΔΤΝΑΜΙΚΟΤ Εξελίξεισ - Προοπτικέσ» ACTA A.E. Αριςτο Σέλεια Πιςτοποίηςη Ανθρώπινου Δυναμικοφ «ΠΙΣΟΠΟΙΗΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΤ ΔΤΝΑΜΙΚΟΤ Εξελίξεισ - Προοπτικέσ» Εταιρεία Ένταςησ Γνώςησ Αριςτοτελείου Πανεπιςτημίου Θεςςαλονίκησ Δια Βίου Μάθηςη Νόκνο:

Διαβάστε περισσότερα

Εςθςή ζςζηήμαηα επισειπήζεων και αξιολόγηζη

Εςθςή ζςζηήμαηα επισειπήζεων και αξιολόγηζη Εςθςή ζςζηήμαηα επισειπήζεων και αξιολόγηζη Μάθημα 11 Τμήμα Μάπκεηινγκ και Διοίκηζηρ Λειηοςπγιών Τα δηαγξάκκαηα θαηάζηαζεο (state diagrams) ρξεζηκνπνηνύληαη γηα λα βνεζήζνπλ ηνλ πξνγξακκαηηζηή λα θαηαιάβεη

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΔΙΣ ΓΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ II ΔΠΑΛ

ΑΠΑΝΤΗΣΔΙΣ ΓΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ II ΔΠΑΛ ΑΠΑΝΤΗΣΔΙΣ ΓΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ II ΔΠΑΛ ΘΔΜΑ Α Α1. α. Σ β. Σ γ. Λ δ. Λ ε. Λ ζη. Σ Α2. Γ Α3. 1. γ 2. ε 3. δ 4. α Β1. ΘΔΜΑ Β Οη ηειηθνί ππνινγηζηέο παίξλνπλ απνθάζεηο δξνκνιόγεζεο κόλν γηα ηα δηθά ηνπο απηνδύλακα

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΗ ΤΩΝ ΡΕΥΣΤΩΝ. G. Mitsou

ΦΥΣΙΚΗ ΤΩΝ ΡΕΥΣΤΩΝ. G. Mitsou ΦΥΣΙΚΗ ΤΩΝ ΡΕΥΣΤΩΝ ηαηηθή ηωλ ξεπζηώλ (Τδξνζηαηηθή) Ση είλαη ηα ξεπζηά - Γεληθά Ππθλόηεηα Πίεζε Μεηαβνιή ηεο πίεζεο ζπλαξηήζεη ηνπ βάζνπο Αξρή ηνπ Pascal Τδξνζηαηηθή πίεζε Αηκνζθαηξηθή πίεζε Απόιπηε &

Διαβάστε περισσότερα

Σ Δ Υ Ν Ι Κ Η Δ Κ Θ Δ Η Π Ρ Ο Μ Η Θ Δ Ι Α Ο Ι Κ Ο Γ Ο Μ Ι Κ Ω Ν Τ Λ Ι Κ Ω Ν Γ Η Μ Ο Τ Β Ο Λ Β Η

Σ Δ Υ Ν Ι Κ Η Δ Κ Θ Δ Η Π Ρ Ο Μ Η Θ Δ Ι Α Ο Ι Κ Ο Γ Ο Μ Ι Κ Ω Ν Τ Λ Ι Κ Ω Ν Γ Η Μ Ο Τ Β Ο Λ Β Η Σ Δ Υ Ν Ι Κ Η Δ Κ Θ Δ Η Π Ρ Ο Μ Η Θ Δ Ι Α Ο Ι Κ Ο Γ Ο Μ Ι Κ Ω Ν Τ Λ Ι Κ Ω Ν Γ Η Μ Ο Τ Β Ο Λ Β Η ΠΔΡΙΔΥΟΜΔΝΑ 1. Τερληθή Έθζεζε 2. Δλδεηθηηθφο Πξνυπνινγηζκφο 3. Έληππν νηθνλνκηθήο πξνζθνξάο ΘΔΜΑ : Πξνκήζεηα

Διαβάστε περισσότερα

Τν Πξόγξακκα ζα αλαθνηλσζεί, ακέζσο κεηά ηηο γηνξηέο ηνπ Πάζρα.

Τν Πξόγξακκα ζα αλαθνηλσζεί, ακέζσο κεηά ηηο γηνξηέο ηνπ Πάζρα. Οι Πανελλαδικέρ Δξεηάζειρ για ηην ειζαγωγή ζηην ηπιηοβάθμια εκπαίδεςζη θα ππαγμαηοποιηθούν ππιν ηιρ απολςηήπιερ ενδοζσολικέρ εξεηάζειρ ηων μαθηηών και ηων μαθηηπιών. Τν Πξόγξακκα ζα αλαθνηλσζεί, ακέζσο

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΛΟΠΟΙΗΗ ΛΟΓΙΚΩΝ ΤΝΑΡΣΗΕΩΝ ΜΕ ΠΙΝΑΚΕ KARNAUGH

ΑΠΛΟΠΟΙΗΗ ΛΟΓΙΚΩΝ ΤΝΑΡΣΗΕΩΝ ΜΕ ΠΙΝΑΚΕ KARNAUGH ΑΠΛΟΠΟΙΗΗ ΛΟΓΙΚΩΝ ΤΝΑΡΣΗΕΩΝ ΜΕ ΠΙΝΑΚΕ KRNUGH Γηα λα θάλνπκε απινπνίεζε κηαο ινγηθήο ζπλάξηεζεο κε πίλαθα (ή ράξηε) Karnaugh αθνινπζνύκε ηα παξαθάησ βήκαηα:. Η ινγηθή ζπλάξηεζε ζα πξέπεη λα είλαη ζε πιήξε

Διαβάστε περισσότερα

ΣΔΥΝΟΛΟΓΗΚΟ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΟ ΗΓΡΤΜΑ (Σ.Δ.Η.) ΑΝΑΣΟΛΗΚΖ ΜΑΚΔΓΟΝΗΑ ΚΑΗ ΘΡΑΚΖ ΥΟΛΖ: ΓΗΟΗΚΖΖ ΚΑΗ ΟΗΚΟΝΟΜΗΑ ΣΜΖΜΑ: ΓΗΟΗΚΖΖ ΔΠΗΥΔΗΡΖΔΩΝ ΠΣΤΥΗΑΚΖ ΔΡΓΑΗΑ

ΣΔΥΝΟΛΟΓΗΚΟ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΟ ΗΓΡΤΜΑ (Σ.Δ.Η.) ΑΝΑΣΟΛΗΚΖ ΜΑΚΔΓΟΝΗΑ ΚΑΗ ΘΡΑΚΖ ΥΟΛΖ: ΓΗΟΗΚΖΖ ΚΑΗ ΟΗΚΟΝΟΜΗΑ ΣΜΖΜΑ: ΓΗΟΗΚΖΖ ΔΠΗΥΔΗΡΖΔΩΝ ΠΣΤΥΗΑΚΖ ΔΡΓΑΗΑ ΣΔΥΝΟΛΟΓΗΚΟ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΟ ΗΓΡΤΜΑ (Σ.Δ.Η.) ΑΝΑΣΟΛΗΚΖ ΜΑΚΔΓΟΝΗΑ ΚΑΗ ΘΡΑΚΖ ΥΟΛΖ: ΓΗΟΗΚΖΖ ΚΑΗ ΟΗΚΟΝΟΜΗΑ ΣΜΖΜΑ: ΓΗΟΗΚΖΖ ΔΠΗΥΔΗΡΖΔΩΝ ΠΣΤΥΗΑΚΖ ΔΡΓΑΗΑ ΓΗΑΥΔΗΡΗΖ ΑΝΘΡΩΠΗΝΟΤ ΓΤΝΑΜΗΚΟΤ ΣΖΝ ΔΚΠΑΗΓΔΤΖ (ΗΚΑΝΟΠΟΗΖΖ, ΠΑΡΑΚΗΝΖΖ

Διαβάστε περισσότερα

Δράζεις Πρόνοιας ζηη Νέα Προγραμμαηική Περίοδο

Δράζεις Πρόνοιας ζηη Νέα Προγραμμαηική Περίοδο Δράζεις Πρόνοιας ζηη Νέα Προγραμμαηική Περίοδο Έφη Μπέκοσ Γενική Γραμματέας Πρόνοιας ΤΠΟΤΡΓΕΙΟ ΕΡΓΑΙΑ, ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΦΑΛΙΗ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΣΕΙΑ ΠΡΟΝΟΙΑ ΔΙΑΓΩΓΗ - Πξνώζεζε ηεο θνηλσληθήο έληαμεο θαη

Διαβάστε περισσότερα

Π Δ Ρ Η Δ Υ Ο Μ Δ Ν Α ειίδα Δηζαγσγή 6 Κεθάιαην 1: Γηνίθεζε Αλζξσπίλσλ Πόξσλ 7

Π Δ Ρ Η Δ Υ Ο Μ Δ Ν Α ειίδα Δηζαγσγή 6 Κεθάιαην 1: Γηνίθεζε Αλζξσπίλσλ Πόξσλ 7 ΠΔΡΗΛΖΦΖ Ζ Γηνίθεζε Αλζξσπίλσλ Πφξσλ ζήκεξα φζν πνηέ άιινηε αλαγλσξίδεηαη απφ ηελ Γηεζλή αθαδεκατθή, επαγγεικαηηθή θαη επηρεηξεκαηηθή θνηλφηεηα ζαλ έλαλ απφ ηνπο ζεκαληηθφηεξνπο παξάγνληεο γηα ηελ επηβίσζε

Διαβάστε περισσότερα

Case Study. Παξαθάηω παξνπζηάδνπκε βήκα - βήκα κε screenshots έλα παξάδεηγκα ππνβνιήο κηαο εξγαζίαο θαη ηελ παξαγωγή ηνπ Originality Report.

Case Study. Παξαθάηω παξνπζηάδνπκε βήκα - βήκα κε screenshots έλα παξάδεηγκα ππνβνιήο κηαο εξγαζίαο θαη ηελ παξαγωγή ηνπ Originality Report. Case Study Παξαθάηω παξνπζηάδνπκε βήκα - βήκα κε screenshots έλα παξάδεηγκα ππνβνιήο κηαο εξγαζίαο θαη ηελ παξαγωγή ηνπ Originality Report. Βήκα 1 ο : Login ζηο Turnitin. Κάλεηε είζνδν ζην Turnitin κε

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΗΜΙΟ ΠΑΣΡΨΝ ΣΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΗ ΕΠΙΦΕΙΡΗΕΨΝ ΜΕΣΑΠΣΤΦΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΒΑ ΔΙΠΛΨΜΑΣΙΚΗ ΕΡΓΑΙΑ

ΠΑΝΕΠΙΣΗΜΙΟ ΠΑΣΡΨΝ ΣΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΗ ΕΠΙΦΕΙΡΗΕΨΝ ΜΕΣΑΠΣΤΦΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΒΑ ΔΙΠΛΨΜΑΣΙΚΗ ΕΡΓΑΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΗΜΙΟ ΠΑΣΡΨΝ ΣΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΗ ΕΠΙΦΕΙΡΗΕΨΝ ΜΕΣΑΠΣΤΦΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΒΑ ΔΙΠΛΨΜΑΣΙΚΗ ΕΡΓΑΙΑ ΕΠΙΒΛΕΠΨΝ: ΕΠΙΣΡΟΠΗ : Λέκτορας κος Πολυχρονίου Παναγιώτης Καθηγητής κος Πεχλιβανίδης Παντελής Επίκουρος καθηγητής

Διαβάστε περισσότερα

ΠΣΤΥΙΑΚΗ ΔΡΓΑΙΑ ΟΙ ΓΙΑΓΙΚΑΙΔ ΔΠΙΛΟΓΗ ΠΡΟΧΠΙΚΟΤ ΣΙ ΔΠΙΥΔΙΡΗΔΙ

ΠΣΤΥΙΑΚΗ ΔΡΓΑΙΑ ΟΙ ΓΙΑΓΙΚΑΙΔ ΔΠΙΛΟΓΗ ΠΡΟΧΠΙΚΟΤ ΣΙ ΔΠΙΥΔΙΡΗΔΙ ΑΣΔΙ ΚΡΗΣΗ ΥΟΛΗ: ΓΙΟΙΚΗΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΜΗΜΑ: ΟΡΓΑΝΧΗ ΚΑΙ ΓΙΟΙΚΗΗ ΔΠΙΥΔΙΡΗΔΧΝ ΠΣΤΥΙΑΚΗ ΔΡΓΑΙΑ ΟΙ ΓΙΑΓΙΚΑΙΔ ΔΠΙΛΟΓΗ ΠΡΟΧΠΙΚΟΤ ΣΙ ΔΠΙΥΔΙΡΗΔΙ ΑΜΟΤΡΗ ΑΙΚΑΣΔΡΙΝΗ Α.Μ. 2695 ΔΠΙΒΛΔΠΟΤΑ ΚΑΘΗΓΗΣΡΙΑ: Γξ. ΟΦΙΑ ΠΑΠΑΣΔΦΑΝΑΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

Η επιζκόπηζη ηης έμμιζθης ενηολής ζηην Αλλοδαπή. Καηεξίλα Γαιαλνπνύινπ, Intellectual Property Manager, Microsoft Ειιάο Α.Ε.

Η επιζκόπηζη ηης έμμιζθης ενηολής ζηην Αλλοδαπή. Καηεξίλα Γαιαλνπνύινπ, Intellectual Property Manager, Microsoft Ειιάο Α.Ε. Η επιζκόπηζη ηης έμμιζθης ενηολής ζηην Αλλοδαπή Καηεξίλα Γαιαλνπνύινπ, Intellectual Property Manager, Microsoft Ειιάο Α.Ε. Παξάκεηξνη πξνο αμηνιόγεζε Ννκνζεηηθή ζσξάθηζε Κνηλόο Σύιινγνο Ακνηβή Καηαγγειία/Λύζε

Διαβάστε περισσότερα

Παλειιαδηθέο Δμεηάζεηο Ηκεξεζίωλ Δπαγγεικαηηθώλ Λπθείωλ Δμεηαδόκελν Μάζεκα: Αξρέο Οηθνλνκηθήο Θεωξίαο Σεηάξηε 15 Ινπλίνπ 2017

Παλειιαδηθέο Δμεηάζεηο Ηκεξεζίωλ Δπαγγεικαηηθώλ Λπθείωλ Δμεηαδόκελν Μάζεκα: Αξρέο Οηθνλνκηθήο Θεωξίαο Σεηάξηε 15 Ινπλίνπ 2017 www.romvos.edu.gr Παλειιαδηθέο Δμεηάζεηο Ηκεξεζίωλ Δπαγγεικαηηθώλ Λπθείωλ Δμεηαδόκελν Μάζεκα: Αξρέο Οηθνλνκηθήο Θεωξίαο Σεηάξηε 15 Ινπλίνπ 217 ΘΔΜΑ Α Α1. α. Σσζηφ β. Λάζνο γ. Λάζνο δ. Σσζηφ ε. Σσζηφ Α2.

Διαβάστε περισσότερα

Απαντήσεις θέματος 2. Παξαθάησ αθνινπζεί αλαιπηηθή επίιπζε ησλ εξσηεκάησλ.

Απαντήσεις θέματος 2. Παξαθάησ αθνινπζεί αλαιπηηθή επίιπζε ησλ εξσηεκάησλ. Απαντήσεις θέματος 2 Απηά πνπ έπξεπε λα γξάςεηε (δελ ρξεηαδόηαλ δηθαηνιόγεζε εθηόο από ην Γ) Α return a*b; Β 0:acegf2, 1: acegf23, 2: acegf234, 3:acegf2345, 4:acegf23456, 5:acegf234567, 6:acegf2345678,

Διαβάστε περισσότερα

Αζκήζεις ζτ.βιβλίοσ ζελίδας 13 14

Αζκήζεις ζτ.βιβλίοσ ζελίδας 13 14 .1.10 ζκήζεις ζτ.βιβλίοσ ζελίδας 13 14 Ερωηήζεις Καηανόηζης 1. ύν δηαθνξεηηθέο επζείεο κπνξεί λα έρνπλ θαλέλα θνηλό ζεκείν Έλα θνηλό ζεκείν i ύν θνηλά ζεκεία iλ) Άπεηξα θνηλά ζεκεία ηηηνινγήζηε ηελ απάληεζε

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΔΠΗΣΖΜΗΟ ΠΑΣΡΩΝ ΣΜΖΜΑ ΓΗΟΗΚΖΖ ΔΠΗΥΔΗΡΖΔΩΝ. ΜΔΣΑΠΣΤΥΗΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΒΑ «Νέεο Αξρέο Γηνίθεζεο Δπηρεηξήζεσλ»

ΠΑΝΔΠΗΣΖΜΗΟ ΠΑΣΡΩΝ ΣΜΖΜΑ ΓΗΟΗΚΖΖ ΔΠΗΥΔΗΡΖΔΩΝ. ΜΔΣΑΠΣΤΥΗΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΒΑ «Νέεο Αξρέο Γηνίθεζεο Δπηρεηξήζεσλ» 1 ΠΑΝΔΠΗΣΖΜΗΟ ΠΑΣΡΩΝ ΣΜΖΜΑ ΓΗΟΗΚΖΖ ΔΠΗΥΔΗΡΖΔΩΝ ΜΔΣΑΠΣΤΥΗΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΒΑ «Νέεο Αξρέο Γηνίθεζεο Δπηρεηξήζεσλ» ΓΙΠΛΩΜΑΣΙΚΗ ΔΡΓΑΙΑ ΜΔ ΘΔΜΑ: ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΣΤΞΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΠΟΡΩΝ ΚΑΙ ΓΙΑΥΔΙΡΙΗ ΣΑΛΔΝΣΟΤ

Διαβάστε περισσότερα

Οδηγίες τρήζης για λειηοσργία μεηαθοράς καναλιών ζε υηθιακό δέκηη OST-7060 HD

Οδηγίες τρήζης για λειηοσργία μεηαθοράς καναλιών ζε υηθιακό δέκηη OST-7060 HD Οδηγίες τρήζης για λειηοσργία μεηαθοράς καναλιών ζε υηθιακό δέκηη OST-7060 HD Γηα ηε δηεπθόιπλζή ζαο θαηά ην switch-off ηεο πεξηνρήο ηεο Πεινπνλλήζνπ έρνπκε πξνζζέζεη ζηνπο ςεθηαθνύο καο δέθηεο κία λέα,

Διαβάστε περισσότερα

Γηνίθεζε Δπηρεηξήζεσλ. Γηεύζπλζε, Ηγεζία & Καζνδήγεζε

Γηνίθεζε Δπηρεηξήζεσλ. Γηεύζπλζε, Ηγεζία & Καζνδήγεζε Γηνίθεζε Δπηρεηξήζεσλ Γηεύζπλζε, Ηγεζία & Καζνδήγεζε Γεληθά (κία πεξηήγεζε) 1. Βαζηθά ζηνηρεία ηεο αλζξώπηλεο ζπκπεξηθνξάο ζηνπο νξγαληζκνύο 2. Καηαλόεζε ησλ εξγαδνκέλσλ θαη ην εμσιεθηηθό ζπκβόιαην 3.

Διαβάστε περισσότερα

ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΔΠΙΣΗΜΙΟ ΚΤΠΡΟΤ ΥΟΛΗ ΓΔΩΣΔΥΝΙΚΩΝ ΔΠΙΣΗΜΩΝ ΚΑΙ ΓΙΑΥΔΙΡΙΗ ΠΔΡΙΒΑΛΟΝΣΟ. Πτυχιακή διατριβή ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΔΝΗ ΑΠΟΡΡΤΠΑΝΗ ΚΑΤΑΔΡΙΩΝ ΠΛΟΙΩΝ

ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΔΠΙΣΗΜΙΟ ΚΤΠΡΟΤ ΥΟΛΗ ΓΔΩΣΔΥΝΙΚΩΝ ΔΠΙΣΗΜΩΝ ΚΑΙ ΓΙΑΥΔΙΡΙΗ ΠΔΡΙΒΑΛΟΝΣΟ. Πτυχιακή διατριβή ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΔΝΗ ΑΠΟΡΡΤΠΑΝΗ ΚΑΤΑΔΡΙΩΝ ΠΛΟΙΩΝ ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΔΠΙΣΗΜΙΟ ΚΤΠΡΟΤ ΥΟΛΗ ΓΔΩΣΔΥΝΙΚΩΝ ΔΠΙΣΗΜΩΝ ΚΑΙ ΓΙΑΥΔΙΡΙΗ ΠΔΡΙΒΑΛΟΝΣΟ Πτυχιακή διατριβή ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΔΝΗ ΑΠΟΡΡΤΠΑΝΗ ΚΑΤΑΔΡΙΩΝ ΠΛΟΙΩΝ Αργσρώ Ιωάννοσ Λεμεσός 2012 ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΔΠΙΣΗΜΙΟ ΚΤΠΡΟΤ

Διαβάστε περισσότερα

«ΓΗΟΗΚΖΖ ΠΟΗΟΣΖΣΑ ΚΑΗ ΣΟ ΔΡΓΑΗΑΚΟ ΠΔΡΗΒΑΛΛΟΝ: ΜΗΑ ΔΜΠΔΗΡΗΚΖ ΔΡΔΤΝΑ ΣΟΝ ΣΡΑΠΔΕΗΚΟ ΣΟΜΔΑ. Ζ ΠΔΡΗΠΣΩΖ ΣΖ ΔΘΝΗΚΖ ΣΡΑΠΔΕΑ ΣΖ ΔΛΛΑΓΟ» Απνζηνιίδεο άββαο

«ΓΗΟΗΚΖΖ ΠΟΗΟΣΖΣΑ ΚΑΗ ΣΟ ΔΡΓΑΗΑΚΟ ΠΔΡΗΒΑΛΛΟΝ: ΜΗΑ ΔΜΠΔΗΡΗΚΖ ΔΡΔΤΝΑ ΣΟΝ ΣΡΑΠΔΕΗΚΟ ΣΟΜΔΑ. Ζ ΠΔΡΗΠΣΩΖ ΣΖ ΔΘΝΗΚΖ ΣΡΑΠΔΕΑ ΣΖ ΔΛΛΑΓΟ» Απνζηνιίδεο άββαο ΑΣΔΗ ΚΑΒΑΛΑ ΥΟΛΖ ΓΗΟΗΚΖΖ ΚΑΗ ΟΗΚΟΝΟΜΗΑ ΣΜΖΜΑ ΓΗΟΗΚΖΖ ΔΠΗΥΔΗΡΖΔΩΝ «ΓΗΟΗΚΖΖ ΠΟΗΟΣΖΣΑ ΚΑΗ ΣΟ ΔΡΓΑΗΑΚΟ ΠΔΡΗΒΑΛΛΟΝ: ΜΗΑ ΔΜΠΔΗΡΗΚΖ ΔΡΔΤΝΑ ΣΟΝ ΣΡΑΠΔΕΗΚΟ ΣΟΜΔΑ. Ζ ΠΔΡΗΠΣΩΖ ΣΖ ΔΘΝΗΚΖ ΣΡΑΠΔΕΑ ΣΖ ΔΛΛΑΓΟ» Απνζηνιίδεο

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΟΙΚΗΗ ΠΡΟΩΠΙΚΟΤ ΞΕΝΟΔΟΥΕΙΑΚΩΝ ΕΠΙΥΕΙΡΗΕΩΝ & ΠΡΟΦΟΡΑ ΠΟΙΟΣΙΚΩΝ ΤΠΗΡΕΙΩΝ

ΔΙΟΙΚΗΗ ΠΡΟΩΠΙΚΟΤ ΞΕΝΟΔΟΥΕΙΑΚΩΝ ΕΠΙΥΕΙΡΗΕΩΝ & ΠΡΟΦΟΡΑ ΠΟΙΟΣΙΚΩΝ ΤΠΗΡΕΙΩΝ ΠΑΝΔΠΗΣΖΜΗΟ ΠΔΗΡΑΗΧ ΣΜΖΜΑ ΟΡΓΑΝΧΖ ΚΑΗ ΓΗΟΗΚΖΖ ΔΠΗΥΔΗΡΖΔΧΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΔΣΑΠΣΤΥΗΑΚΧΝ ΠΟΤΓΧΝ ΣΖ ΓΗΟΗΚΖΖ ΔΠΗΥΔΗΡΖΔΧΝ (ΜBA) ΜΑΝΑΣΕΜΔΝΣ ΣΟΤΡΗΜΟΤ Γηπισκαηηθή Δξγαζία ΔΙΟΙΚΗΗ ΠΡΟΩΠΙΚΟΤ ΞΕΝΟΔΟΥΕΙΑΚΩΝ ΕΠΙΥΕΙΡΗΕΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

Αλάπηπμε πζηήκαηνο Αμηνιόγεζεο Πξνζσπηθνύ ε Οξγαληζκό Παξνρήο Τπεξεζηώλ Τγείαο

Αλάπηπμε πζηήκαηνο Αμηνιόγεζεο Πξνζσπηθνύ ε Οξγαληζκό Παξνρήο Τπεξεζηώλ Τγείαο ΠΟΛΤΣΔΥΝΔΗΟ ΚΡΖΣΖ Σκήκα Μεραληθψλ Παξαγσγήο θαη Γηνίθεζεο Πνιπηερλεηνχπνιε, Κνπλνππηδηαλά, 731 Υαληά Αλάπηπμε πζηήκαηνο Αμηνιόγεζεο Πξνζσπηθνύ ε Οξγαληζκό Παξνρήο Τπεξεζηώλ Τγείαο Γηαηξηβή πνπ ππεβιήζε

Διαβάστε περισσότερα

Εθαξκνγή ηωλ αξρώλ ηεο Οιηθήο Πνηόηεηαο ζηε Δηνίθεζε Έξγωλ Πιεξνθνξηθήο ζηελ Ειιάδα

Εθαξκνγή ηωλ αξρώλ ηεο Οιηθήο Πνηόηεηαο ζηε Δηνίθεζε Έξγωλ Πιεξνθνξηθήο ζηελ Ειιάδα Παλεπηζηήκην Πεηξαηώο Σκήκα Οξγάλσζεο θαη Γηνίθεζεο Δπηρεηξήζεσλ Μεηαπηπρηαθό Πξόγξακκα ζηε Γηνίθεζε Δπηρεηξήζεσλ Οιηθή Πνηόηεηα Εθαξκνγή ηωλ αξρώλ ηεο Οιηθήο Πνηόηεηαο ζηε Δηνίθεζε Έξγωλ Πιεξνθνξηθήο

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΔΡΟΜΟ ΠΡΟ ΣΟ «ΑΕΙΦΟΡΟ ΧΟΛΕΙΟ» ένα φωτογπαφικό ταξίδι

Ο ΔΡΟΜΟ ΠΡΟ ΣΟ «ΑΕΙΦΟΡΟ ΧΟΛΕΙΟ» ένα φωτογπαφικό ταξίδι Ο ΔΡΟΜΟ ΠΡΟ ΣΟ «ΑΕΙΦΟΡΟ ΧΟΛΕΙΟ» ένα φωτογπαφικό ταξίδι ηα Δθπαηδεπηήξηα Πάλνπ ππνζηεξίδνπκε ηελ άπνςε όηη ην «αεηθόξν ζρνιείν» είλαη έλα όξακα εθηθηό. Η εθπαίδεπζε γηα ηελ αεηθνξία δελ είλαη κάζεκα, αιιά

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΑ/Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 08/09/2014

ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΑ/Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 08/09/2014 ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΕΚΠ. ΕΤΟΥΣ 204-205 ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΑ/Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 08/09/204 A ΟΜΑΓΑ Οδηγία: Να γράυεηε ζηο ηεηράδιο ζας ηον αριθμό κάθε μιας από ηις παρακάηφ ερφηήζεις Α.-Α.8 και

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΔΜΒΑΔΙ ΔΤΑΙΘΗΣΟΠΟΙΗΗ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗ ΓΙΑ ΣΟΝ HIV/AIDS ΣΗΝ ΑΚΣΟΓΡΑΜΜΗ ΣΩΝ ΠΔΡΙΦΔΡΔΙΑΚΩΝ ΔΝΟΣΗΣΩΝ ΣΗ ΚΔΝΣΡΙΚΗ ΜΑΚΔΓΟΝΙΑ ΑΤΓΟΤΣΟ 2014

ΠΑΡΔΜΒΑΔΙ ΔΤΑΙΘΗΣΟΠΟΙΗΗ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗ ΓΙΑ ΣΟΝ HIV/AIDS ΣΗΝ ΑΚΣΟΓΡΑΜΜΗ ΣΩΝ ΠΔΡΙΦΔΡΔΙΑΚΩΝ ΔΝΟΣΗΣΩΝ ΣΗ ΚΔΝΣΡΙΚΗ ΜΑΚΔΓΟΝΙΑ ΑΤΓΟΤΣΟ 2014 ΠΑΡΔΜΒΑΔΙ ΔΤΑΙΘΗΣΟΠΟΙΗΗ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗ ΓΙΑ ΣΟΝ HIV/AIDS ΣΗΝ ΑΚΣΟΓΡΑΜΜΗ ΣΩΝ ΠΔΡΙΦΔΡΔΙΑΚΩΝ ΔΝΟΣΗΣΩΝ ΣΗ ΚΔΝΣΡΙΚΗ ΜΑΚΔΓΟΝΙΑ ΑΤΓΟΤΣΟ 2014 Σν ΚΔ.ΔΛ.Π.ΝΟ., Γξαθείν Θεζζαινλίθεο θαη ε Γηεύζπλζε Γεκόζηαο Τγείαο ηεο

Διαβάστε περισσότερα

EL Eνωμένη στην πολυμορυία EL A8-0046/92. Τροπολογία. Sylvie Goddyn εμ νλόκαηνο ηεο νκάδαο ENF

EL Eνωμένη στην πολυμορυία EL A8-0046/92. Τροπολογία. Sylvie Goddyn εμ νλόκαηνο ηεο νκάδαο ENF 21.10.2015 A8-0046/92 92 Σημείο 8 (8) Οη βηηακίλεο, ηα αλόξγαλα ζπζηαηηθά θαη άιιεο νπζίεο πνπ πξννξίδνληαη γηα ρξήζε ζε ζπκπιεξώκαηα δηαηξνθήο ή γηα πξνζζήθε ζε ηξόθηκα φπσο ηα παξαζθεπάζκαηα γηα βξέθε

Διαβάστε περισσότερα

ΛΙΜΝΗ ΤΣΑΝΤ. Σρήκα 1. Σρήκα 2

ΛΙΜΝΗ ΤΣΑΝΤ. Σρήκα 1. Σρήκα 2 ΛΙΜΝΗ ΤΣΑΝΤ Τν Σρήκα 1 δείρλεη ηελ αιιαγή ηεο ζηάζκεο ηεο Λίκλεο Τζαλη, ζηε Σαράξα ηεο Βόξεηαο Αθξηθήο. Η Λίκλε Τζαλη εμαθαλίζηεθε ηειείσο γύξσ ζην 20.000 π.χ., θαηά ηε δηάξθεηα ηεο ηειεπηαίαο επνρήο ησλ

Διαβάστε περισσότερα

Σερλνινγηθφ Δθπαηδεπηηθφ Ίδξπκα Καβάιαο ρνιή Γηνίθεζεο θαη Οηθνλνκίαο Σκήκα Λνγηζηηθήο ΘΔΜΑ: Ζ ΑΝΑΠΣΤΞΖ ΣΧΝ ΜΑΝΑΣΕΔΡ ΣΖ ΤΓΥΡΟΝΖ ΔΠΗΥΔΗΡΖH

Σερλνινγηθφ Δθπαηδεπηηθφ Ίδξπκα Καβάιαο ρνιή Γηνίθεζεο θαη Οηθνλνκίαο Σκήκα Λνγηζηηθήο ΘΔΜΑ: Ζ ΑΝΑΠΣΤΞΖ ΣΧΝ ΜΑΝΑΣΕΔΡ ΣΖ ΤΓΥΡΟΝΖ ΔΠΗΥΔΗΡΖH Σερλνινγηθφ Δθπαηδεπηηθφ Ίδξπκα Καβάιαο ρνιή Γηνίθεζεο θαη Οηθνλνκίαο Σκήκα Λνγηζηηθήο ΘΔΜΑ: Ζ ΑΝΑΠΣΤΞΖ ΣΧΝ ΜΑΝΑΣΕΔΡ ΣΖ ΤΓΥΡΟΝΖ ΔΠΗΥΔΗΡΖH -ΠΣΤΥΗΑΚΖ ΔΡΓΑΗΑ- ΠΟΤΓΑΣΡΗΑ: ΗΓΖΡΟΠΟΤΛΟΤ ΑΝΑΣΑΗΑ ΚΑΘΖΓΖΣΡΗΑ: ΠΑΠΑΗΧΑΝΝΟΤ

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ. Ύλη: Εσθύγραμμη Κίνηζη

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ. Ύλη: Εσθύγραμμη Κίνηζη ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ Είμαζηε ηυχεροί που είμαζηε δάζκαλοι Ον/μο:.. A Λσκείοσ Ύλη: Εσθύγραμμη Κίνηζη 8-11-2015 Θέμα 1 ο : 1. Η εμίζωζε θίλεζεο ελόο θηλεηνύ πνπ θηλείηαη επζύγξακκα είλαη ε x = 5t. Πνηα

Διαβάστε περισσότερα

Κεθάιαην 20. Ελαχιστοποίηση του κόστους

Κεθάιαην 20. Ελαχιστοποίηση του κόστους Κεθάιαην 0 Ελαχιστοποίηση του κόστους Ειαρηζηνπνίεζε ηνπ θόζηνπο Μηα επηρείξεζε ειαρηζηνπνηεί ην θόζηνο ηεο αλ παξάγεη νπνηνδήπνηε δεδνκέλν επίπεδν πξντόληνο y 0 ζην κηθξόηεξν δπλαηό ζπλνιηθό θόζηνο. Τν

Διαβάστε περισσότερα

Δξγαζηεξηαθή άζθεζε 03. Σηεξενγξαθηθή πξνβνιή ζην δίθηπν Wulf

Δξγαζηεξηαθή άζθεζε 03. Σηεξενγξαθηθή πξνβνιή ζην δίθηπν Wulf Δξγαζηεξηαθή άζθεζε 03 Σηεξενγξαθηθή πξνβνιή ζην δίθηπν Wulf Ζιίαο Χαηδεζενδσξίδεο Οθηώβξηνο / Ννέκβξηνο 2004 Τη είλαη ην δίθηπν Wulf Δπίπεδν ζην νπνίν κπνξνύκε λα αλαπαξαζηήζνπκε ηξηζδηάζηαηα ζρήκαηα,

Διαβάστε περισσότερα

Eπαγγελματικές αξίες και στόχοι ζωής. Μπηιαλάθε Ειεσζερία ΚΕΤΠ ΠΕΡΙΣΕΡΙΟΤ

Eπαγγελματικές αξίες και στόχοι ζωής. Μπηιαλάθε Ειεσζερία ΚΕΤΠ ΠΕΡΙΣΕΡΙΟΤ 1 Eπαγγελματικές αξίες και στόχοι ζωής Μπηιαλάθε Ειεσζερία ΚΕΤΠ ΠΕΡΙΣΕΡΙΟΤ 2 Σεβαζκόο θαη αλαγλώξηζε [1] Μέζα από ηελ εξγαζία ηνπ ν εξγαδόκελνο θεξδίδεη ην ζαπκαζκό θαη ηελ θνηλσληθή αλαγλώξηζε 3 Πηζαλόηεηεο

Διαβάστε περισσότερα

Hellas online Προεπιλεγμένες ρσθμίσεις για FritzBox Fon WLAN 7140 (Annex B) 30.04.67 FritzBox Fon WLAN 7140 - Annex B (30.04.67)

Hellas online Προεπιλεγμένες ρσθμίσεις για FritzBox Fon WLAN 7140 (Annex B) 30.04.67 FritzBox Fon WLAN 7140 - Annex B (30.04.67) Hellas online Προεπιλεγμένες ρσθμίσεις για FritzBox Fon WLAN 7140 (Annex B) 30.04.67 FritzBox Fon WLAN 7140 - Annex B (30.04.67) Γηα λα επαλαθέξεηε ην FritzBox Fon WLAN 7140 ζηηο πξνεπηιεγκέλεο ηνπ ξπζκίζεηο

Διαβάστε περισσότερα

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΔΣΑΙΡΔΙΑ ΠΑΓΚΤΠΡΙΟ ΓΙΑΓΩΝΙ ΜΟ

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΔΣΑΙΡΔΙΑ ΠΑΓΚΤΠΡΙΟ ΓΙΑΓΩΝΙ ΜΟ ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΔΣΑΙΡΔΙΑ ΠΑΓΚΤΠΡΙΟ ΓΙΑΓΩΝΙ ΜΟ Α ΛΤΚΔΙΟΤ Ζμεπομηνία: 18/12/10 Ώπα εξέτασηρ: 09:30-12:30 ΠΡΟΣΕΙΝΟΜΕΝΕ ΛΤ ΕΙ 1. Δίλεηαη ην πνιπώλπκν Αλ θαη., λα βξείηε ην ηειεπηαίν ςεθίν ηνπ αξηζκνύ έρνπκε:

Διαβάστε περισσότερα

ΓΗΑΓΩΝΗΣΜΑ ΣΤΑ ΜΑΘΖΜΑΤΗΚΑ. Ύλη: Μιγαδικοί-Σσναρηήζεις-Παράγωγοι Θεη.-Τετν. Καη Εήηημα 1 ο :

ΓΗΑΓΩΝΗΣΜΑ ΣΤΑ ΜΑΘΖΜΑΤΗΚΑ. Ύλη: Μιγαδικοί-Σσναρηήζεις-Παράγωγοι Θεη.-Τετν. Καη Εήηημα 1 ο : ΓΗΑΓΩΝΗΣΜΑ ΣΤΑ ΜΑΘΖΜΑΤΗΚΑ Ον/μο:.. Γ Λσκείοσ Ύλη: Μιγαδικοί-Σσναρηήζεις-Παράγωγοι Θεη.-Τετν. Καη. 11-1-11 Εήηημα 1 ο : Α. Γηα ηελ ζπλάξηεζε f, λα βξείηε ην δηάζηεκα ζην νπνίν είλαη παξαγσγίζηκε θαζώο θαη

Διαβάστε περισσότερα

ΙΟΝΙΟ ΠΑΝΔΠΙΣΗΜΙΟ ΣΜΗΜΑ ΑΡΥΔΙΟΝΟΜΙΑ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΟΝΟΜΙΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΔΣΑΠΣΤΥΙΑΚΩΝ ΠΟΤΓΩΝ ΣΗΝ ΔΠΙΣΗΜΗ ΣΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑ

ΙΟΝΙΟ ΠΑΝΔΠΙΣΗΜΙΟ ΣΜΗΜΑ ΑΡΥΔΙΟΝΟΜΙΑ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΟΝΟΜΙΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΔΣΑΠΣΤΥΙΑΚΩΝ ΠΟΤΓΩΝ ΣΗΝ ΔΠΙΣΗΜΗ ΣΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑ ΙΟΝΙΟ ΠΑΝΔΠΙΣΗΜΙΟ ΣΜΗΜΑ ΑΡΥΔΙΟΝΟΜΙΑ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΟΝΟΜΙΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΔΣΑΠΣΤΥΙΑΚΩΝ ΠΟΤΓΩΝ ΣΗΝ ΔΠΙΣΗΜΗ ΣΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑ ΓΙΠΛΩΜΑΣΙΚΗ ΔΡΓΑΙΑ «Γιοίκηζη βάζει ομάδων ζηις Δλληνικές Ακαδημαϊκές Βιβλιοθήκες: μια πρώηη

Διαβάστε περισσότερα

Αζθήζεηο 5 νπ θεθαιαίνπ Crash course Step by step training. Dipl.Biol.cand.med. Stylianos Kalaitzis

Αζθήζεηο 5 νπ θεθαιαίνπ Crash course Step by step training. Dipl.Biol.cand.med. Stylianos Kalaitzis Αζθήζεηο 5 νπ θεθαιαίνπ Crash course Step by step training Dipl.Biol.cand.med. Stylianos Kalaitzis Stylianos Kalaitzis Μνλνϋβξηδηζκνο 1 Γπν γνλείο, εηεξόδπγνη γηα ηνλ αιθηζκό θάλνπλ παηδηά. Πνία ε πηζαλόηεηα

Διαβάστε περισσότερα

ΟΠΤΙΚΗ Α. ΑΝΑΚΛΑΣΖ - ΓΗΑΘΛΑΣΖ

ΟΠΤΙΚΗ Α. ΑΝΑΚΛΑΣΖ - ΓΗΑΘΛΑΣΖ ΟΠΤΙΚΗ Α. ΑΝΑΚΛΑΣΖ - ΓΗΑΘΛΑΣΖ. Μία αθηίλα θωηόο πξνζπίπηεη κε κία γωλία ζ ζηε επάλω επηθάλεηα ελόο θύβνπ από πνιπεζηέξα ν νπνίνο έρεη δείθηε δηάζιαζεο ε =,49 (ζρήκα ). Βξείηε πνηα ζα είλαη ε κέγηζηε γωλία

Διαβάστε περισσότερα

Λεκηική έκθραζη, κριηική, οικειόηηηα και ηύπος δεζμού ζηις ζηενές διαπροζωπικές ζτέζεις

Λεκηική έκθραζη, κριηική, οικειόηηηα και ηύπος δεζμού ζηις ζηενές διαπροζωπικές ζτέζεις Λεκηική έκθραζη, κριηική, οικειόηηηα και ηύπος δεζμού ζηις ζηενές διαπροζωπικές ζτέζεις Μαξία-Ησάλλα Αξγπξνπνύινπ Βαζίιεο Παπιόπνπινο Τνκέαο Ψπρνινγίαο, Παλεπηζηήκην Αζελώλ Αλαθνίλσζε ζην 5 ν Παλειιήλην

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΟ 13. Ποσοτικές Μέθοδοι. θαη λα ππνινγίζεηε ην θόζηνο γηα 10000 παξαγόκελα πξντόληα. Να ζρεδηαζηεί γηα εύξνο πξντόλησλ έσο 30000.

ΔΕΟ 13. Ποσοτικές Μέθοδοι. θαη λα ππνινγίζεηε ην θόζηνο γηα 10000 παξαγόκελα πξντόληα. Να ζρεδηαζηεί γηα εύξνο πξντόλησλ έσο 30000. ΔΕΟ 13 Ποσοτικές Μέθοδοι Σσνάρηηζη Κόζηοσς C(), μέζο κόζηος C()/. Παράδειγμα 1 Μηα εηαηξεία δαπαλά γηα θάζε πξντόλ Α πνπ παξάγεη 0.0 λ.κ. Τα πάγηα έμνδα ηεο εηαηξείαο είλαη 800 λ.κ. Ζεηείηαη 1) Να πεξηγξάςεηε

Διαβάστε περισσότερα

Δπηιέγνληαο ην «Πξνεπηινγή» θάζε θνξά πνπ ζα ζπλδέεζηε ζηελ εθαξκνγή ζα βξίζθεζηε ζηε λέα ρξήζε.

Δπηιέγνληαο ην «Πξνεπηινγή» θάζε θνξά πνπ ζα ζπλδέεζηε ζηελ εθαξκνγή ζα βξίζθεζηε ζηε λέα ρξήζε. ΑΝΟΙΓΜΑ ΝΔΑ ΥΡΗΗ 1. Γεκηνπξγείηε ηε λέα ρξήζε από ηελ επηινγή «Παξάκεηξνη/Παξάκεηξνη Δηαηξίαο/Γηαρείξηζε Δηαηξηώλ». Πιεθηξνινγείηε ηνλ θσδηθό ηεο εηαηξίαο ζαο θαη παηάηε Enter. Σηελ έλδεημε «Υξήζεηο» παηάηε

Διαβάστε περισσότερα

Από ηε κεραλνξγάλσζε ησλ ππεξεζηώλ ζηε ςεθηαθή πόιε. Μηα λέα καηηά ζην ηξόπν ζρεδηαζκνύ παξνρήο ππεξεζηώλ

Από ηε κεραλνξγάλσζε ησλ ππεξεζηώλ ζηε ςεθηαθή πόιε. Μηα λέα καηηά ζην ηξόπν ζρεδηαζκνύ παξνρήο ππεξεζηώλ Από ηε κεραλνξγάλσζε ησλ ππεξεζηώλ ζηε ςεθηαθή πόιε. Μηα λέα καηηά ζην ηξόπν ζρεδηαζκνύ παξνρήο ππεξεζηώλ Μνρηαλάθεο Κσλ/λνο Πξντζηάκελνο Πιεξνθνξηθήο Γήκνπ Ηξαθιείνπ Η κεραλνξγάλσζε ησλ ππεξεζηώλ 1990-

Διαβάστε περισσότερα

ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΙΚΟ ΣΧΔΓΙΟ ΙΙ

ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΙΚΟ ΣΧΔΓΙΟ ΙΙ 1 Σ. Δ. Ι. ΓΤ Σ Ι Κ Η Μ Α Κ Δ Γ Ο Ν Ι Α ΥΟΛΗ ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΔΦΑΡΜΟΓΩΝ Σ Μ Η Μ Α Μ Η Υ Α Ν ΟΛΟ Γ Ι Α Δξγαζηήξην Μεραλνπξγηθώλ Καηεξγαζηώλ & CAD ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΙΚΟ ΣΧΔΓΙΟ ΙΙ ΜΑΘΗΜΑ 2: Πνηόηεηα Δπηθάλεηαο Γξ. Βαξύηεο

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦ. 2.3 ΑΠΟΛΤΣΗ ΣΘΜΗ ΠΡΑΓΜΑΣΘΚΟΤ ΑΡΘΘΜΟΤ

ΚΕΦ. 2.3 ΑΠΟΛΤΣΗ ΣΘΜΗ ΠΡΑΓΜΑΣΘΚΟΤ ΑΡΘΘΜΟΤ ΚΕΦ..3 ΑΠΟΛΤΣΗ ΣΘΜΗ ΠΡΑΓΜΑΣΘΚΟΤ ΑΡΘΘΜΟΤ Οπιζμόρ απόλςηηρ ηιμήρ: Σηνλ άμνλα ησλ πξαγκαηηθώλ αξηζκώλ ζεσξνύκε έλαλ αξηζκό α πνπ ζπκβνιίδεηαη κε ην ζεκείν Α. Η απόζηαζε ηνπ ζεκείνπ Α από ηελ αξρή Ο, δειαδή

Διαβάστε περισσότερα

Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα. Κώδικες 28, 78 και 84

Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα. Κώδικες 28, 78 και 84 Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα Κώδικες 28, 78 και 84 Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα Οη Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα εθαξκόδνληαη γηα ηελ απνξξνθνύκελε ελέξγεηα από Αηνιηθά Πάξθα πνπ είλαη ζπλδεδεκέλα ζην

Διαβάστε περισσότερα

Ανάπτυξη Ελληνικής τεχνολογίας μηχανών ηλεκτροπαραγωγής ORC

Ανάπτυξη Ελληνικής τεχνολογίας μηχανών ηλεκτροπαραγωγής ORC Εθνικό Συνέδριο «Γεωθερμική Ηλεκτροπαραγωγή» Ξενοδοχείο Divani Caravel Αθήνα 20 Νοεμβρίου 2013 Ανάπτυξη Ελληνικής τεχνολογίας μηχανών ηλεκτροπαραγωγής ORC Α.Μπένου, Ι. Χωροπανίτης Τμήμα Γεωθερμικής Ενέργειας

Διαβάστε περισσότερα

6 η Εργαζηηριακή Άζκηζη Επαλήθεσζη Λειηοσργίας Βαζικών Φλιπ-Φλοπ

6 η Εργαζηηριακή Άζκηζη Επαλήθεσζη Λειηοσργίας Βαζικών Φλιπ-Φλοπ 6 η Εργαζηηριακή Άζκηζη Επαλήθεσζη Λειηοσργίας Βαζικών Φλιπ-Φλοπ Σηα πιαίζηα ηεο έθηεο εξγαζηεξηαθήο άζθεζεο ζα ρξεζηκνπνηεζεί απνθιεηζηηθά ην πεξηβάιινλ αλάπηπμεο νινθιεξσκέλσλ θπθισκάησλ IDL-800 Digital

Διαβάστε περισσότερα

Βάσεις Δεδομέμωμ. Εξγαζηήξην V. Τκήκα Πιεξνθνξηθήο ΑΠΘ 2015-2016

Βάσεις Δεδομέμωμ. Εξγαζηήξην V. Τκήκα Πιεξνθνξηθήο ΑΠΘ 2015-2016 Βάσεις Δεδομέμωμ Εξγαζηήξην V Τκήκα Πιεξνθνξηθήο ΑΠΘ 2015-2016 2 Σκοπός του 5 ου εργαστηρίου Σθνπόο απηνύ ηνπ εξγαζηεξίνπ είλαη: ε κειέηε ζύλζεησλ εξσηεκάησλ ζύλδεζεο ζε δύν ή πεξηζζόηεξεο ζρέζεηο ε κειέηε

Διαβάστε περισσότερα

Δπαστηπιότητα 1 - ανάπτςξη, μεταγλώττιση, αποσυαλμάτωση και. εκτέλεση ππογπάμματορ

Δπαστηπιότητα 1 - ανάπτςξη, μεταγλώττιση, αποσυαλμάτωση και. εκτέλεση ππογπάμματορ 1 Δπαστηπιότητα 1 - ανάπτςξη, μεταγλώττιση, αποσυαλμάτωση και εκτέλεση ππογπάμματορ Κάζε πξσί ν Karel μππλάεη ζην θξεβάηη ηνπ όηαλ έλα ξνκπόη-εθεκεξηδνπώιεο ηνπ πεηάεη ηελ εθεκεξίδα, πνπ αλαπαξηζηάλεηαη

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΔΛΛΑΓΗΚΔ ΔΞΔΣΑΔΗ Γ ΣΑΞΖ ΖΜΔΡΖΗΟΤ ΓΔΝΗΚΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΚΑΗ ΔΠΑΛ ΣΔΣΑΡΣΖ 25 ΜΑΨΟΤ 2016 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ: ΑΡΥΔ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΘΔΧΡΗΑ ΠΡΟΑΝΑΣΟΛΗΜΟΤ - ΔΠΗΛΟΓΖ

ΠΑΝΔΛΛΑΓΗΚΔ ΔΞΔΣΑΔΗ Γ ΣΑΞΖ ΖΜΔΡΖΗΟΤ ΓΔΝΗΚΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΚΑΗ ΔΠΑΛ ΣΔΣΑΡΣΖ 25 ΜΑΨΟΤ 2016 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ: ΑΡΥΔ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΘΔΧΡΗΑ ΠΡΟΑΝΑΣΟΛΗΜΟΤ - ΔΠΗΛΟΓΖ ΠΑΝΔΛΛΑΓΗΚΔ ΔΞΔΣΑΔΗ Γ ΣΑΞΖ ΖΜΔΡΖΗΟΤ ΓΔΝΗΚΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΚΑΗ ΔΠΑΛ ΣΔΣΑΡΣΖ 25 ΜΑΨΟΤ 2016 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ: ΑΡΥΔ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΘΔΧΡΗΑ ΠΡΟΑΝΑΣΟΛΗΜΟΤ - ΔΠΗΛΟΓΖ (Δλδεηθηηθέο Απαληήζεηο) ΘΔΜΑ Α Α1. α. Σωζηό β. Λάζνο

Διαβάστε περισσότερα

Αθήνα Σαξαληαπόξνπ 1α & Τπξλάβνπ, 145 65 Αγ. Σηέθαλνο Τηλ. 210 6216997-8 Fax 210 6216990 e-mail aqs@aqs.gr Θεζζαλονίκη Κνπληνπξηώηνπ 3 (Παξαιηαθή)

Αθήνα Σαξαληαπόξνπ 1α & Τπξλάβνπ, 145 65 Αγ. Σηέθαλνο Τηλ. 210 6216997-8 Fax 210 6216990 e-mail aqs@aqs.gr Θεζζαλονίκη Κνπληνπξηώηνπ 3 (Παξαιηαθή) ΣΥΣΤΑΤΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ ΠΕΛΑΤΩΝ Αθήνα Σαξαληαπόξνπ 1α & Τπξλάβνπ, 145 65 Αγ. Σηέθαλνο Τηλ. 210 6216997-8 Fax 210 6216990 e-mail aqs@aqs.gr Θεζζαλονίκη Κνπληνπξηώηνπ 3 (Παξαιηαθή) 546 25 Θεζζαινλίθε Τηλ. 2310

Διαβάστε περισσότερα

ΑΞΙΟΛΟΓΗΗ ΠΡΟΩΠΙΚΟΤ ΣΟΝ ΙΔΙΩΣΙΚΟ ΣΟΜΕΑ

ΑΞΙΟΛΟΓΗΗ ΠΡΟΩΠΙΚΟΤ ΣΟΝ ΙΔΙΩΣΙΚΟ ΣΟΜΕΑ 2014 ΑΞΙΟΛΟΓΗΗ ΠΡΟΩΠΙΚΟΤ ΣΟΝ ΙΔΙΩΣΙΚΟ ΣΟΜΕΑ (GR)ΑΞΙΟΛΟΓΗΗ ΠΡΟΩΠΙΚΟΤ ΣΟΝ ΙΔΙΩΣΙΚΟ ΣΟΜΕΑ- (ΕΝ) EVALUATION PERSONNEL IN THE PRIVATE SECTOR- (FR) PERSONNEL ÉVALUATION DANS LE SECTEUR PRIVÉ- (DE) BEWERTUNG

Διαβάστε περισσότερα

Α Ο Κ Η Α Μ Α Ζ Η Η Ρ Η ( S E A R C H )

Α Ο Κ Η Α Μ Α Ζ Η Η Ρ Η ( S E A R C H ) Ξ G O O G L E S C H O L A R Α Ο Ξ Ε Κ Ε Θ Λ Θ Α Λ Η Τ Α Μ Η Α Μ Α Ζ Η Η Ρ Η Ρ Οξαγκαηνπνηώληαο αλαδήηεζε ζην GoogleScholar (http://scholar.google.com/) ν ρξήζηεο κπνξεί λα εληνπίζεη πιηθό αθαδεκαϊθνύ θαη

Διαβάστε περισσότερα

ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΟ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΟ ΙΓΡΤΜΑ ΚΡΗΣΗ

ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΟ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΟ ΙΓΡΤΜΑ ΚΡΗΣΗ ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΟ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΟ ΙΓΡΤΜΑ ΚΡΗΣΗ ΥΟΛΗ : ΓΙΟΙΚΗΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΜΗΜΑ : ΓΙΟΙΚΗΗ ΔΠΙΥΔΙΡΗΔΩΝ ΠΣΤΥΙΑΚΗ ΔΡΓΑΙΑ ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΤ ΓΤΝΑΜΙΚΟΤ ΣΙ ΔΠΙΥΔΙΡΗΔΙ ΠΟΤΓΑΣΗ : ΚΟΣΙΦΗ ΚΤΡΙΑΚΟ Α.Μ : 4070 ΔΠΙΒΛΔΠΟΤΑ

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόμενο 10ης διάλεξης ΒΑΙΚΔ ΑΡΥΔ ΑΘΛΗΣΙΚΟΤ ΜΑΡΚΔΣΙΝΓΚ

Περιεχόμενο 10ης διάλεξης ΒΑΙΚΔ ΑΡΥΔ ΑΘΛΗΣΙΚΟΤ ΜΑΡΚΔΣΙΝΓΚ Περιεχόμενο 10ης διάλεξης ΒΑΙΚΔ ΑΡΥΔ ΑΘΛΗΣΙΚΟΤ ΜΑΡΚΔΣΙΝΓΚ Σα βασικότεπα σαπακτηπιστικά τος αθλητισμού ωρ ςπηπεσία Είναι: άπιε βησκαηηθή δελ απνζεθεχεηαη επεξεάδεηαη θαηαλαιψλεηαη ηαπηφρξνλα κε ηελ παξαγσγή

Διαβάστε περισσότερα

Άζκηζη ζτέζης κόζηοσς-τρόνοσ (Cost Time trade off) Καηαζκεσαζηική ΑΔ

Άζκηζη ζτέζης κόζηοσς-τρόνοσ (Cost Time trade off) Καηαζκεσαζηική ΑΔ Άζκηζη ζτέζης κόζηοσς-τρόνοσ (Cost Time trade off) Καηαζκεσαζηική Δίζηε μησανικόρ διοίκηζηρ μεγάληρ καηαζκεςαζηικήρ εηαιπείαρ και καλείζηε να ςλοποιήζεηε ηο έπγο πος πεπιγπάθεηαι από ηον Πίνακα 1. Κωδ.

Διαβάστε περισσότερα

Q Η ζσνάρηηζη μέζοσ κόζηοσς μας δίνει ηο κόζηος ανά μονάδα παραγωγής. Q Η ζσνάρηηζη μέζοσ κόζηοσς μας δίνει ηο ζηαθερό κόζηος ανά μονάδα παραγωγής

Q Η ζσνάρηηζη μέζοσ κόζηοσς μας δίνει ηο κόζηος ανά μονάδα παραγωγής. Q Η ζσνάρηηζη μέζοσ κόζηοσς μας δίνει ηο ζηαθερό κόζηος ανά μονάδα παραγωγής ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΣΟΜΟ Α Mάθημα 5: To παραγωγής σναρηήζεις κόζηοσς Η ζπλάξηεζε ζπλνιηθνύ θόζηνπο C FC VC Όπνπ FC= ην ζηαζεξό θόζηνο (ην θόζηνο γηα ηνλ ζηαζεξό παξαγσγηθό ζπληειεζηή) θαη VC= ην κεηαβιεηό

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΘΣΗΜΘΟ ΜΑΚΕΔΟΝΘΑ

ΠΑΝΕΠΘΣΗΜΘΟ ΜΑΚΕΔΟΝΘΑ ΠΑΝΕΠΘΣΗΜΘΟ ΜΑΚΕΔΟΝΘΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΔΣΑΠΣΤΥΙΑΚΩΝ ΠΟΤΓΩΝ ΣΗ ΓΗΜΟΙΑ ΓΙΟΙΚΗΗ ΣΙΣΛΟ ΜΕΣΑΠΣΤΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΙΑ: «ΔΙΟΙΚΗΗ ΑΛΛΑΓΩΝ ΣΟ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΔΤΝΑΜΙΚΟ- ΜΕΛΕΣΗ ΠΕΡΙΠΣΩΗ Ε.Ο.Π.Τ.Τ.» ΦΟΙΣΗΣΗ: ΣΤΛΘΑΝΟ ΜΠΑΣΖΘΟ ΔΠΙΒΛΔΠΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΕΚΔΟΗ 8.0.0

ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΕΚΔΟΗ 8.0.0 ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΕΚΔΟΗ 8.0.0 Γενικά Η έθδνζε 8.0.0 ηνπ ελόηεηεο: Business ERP, πεξηιακβάλεη λέεο ιεηηνπξγίεο πνπ αλαιύνληαη ζηηο παξαθάησ Γεληθόηεξε ιεηηνπξγία ηεο εθαξκνγήο Εκπνξηθή Δηαρείξηζε 7/2/2013 SingularLogic

Διαβάστε περισσότερα

ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΟΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΟ ΙΓΡΤΜΑ ΚΑΒΑΛΑ ΣΜΗΜΑ ΓΙΟΙΚΗΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΥΟΛΗ: ΓΙΟΙΚΗΗ ΔΠΙΥΔΙΡΗΔΩΝ

ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΟΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΟ ΙΓΡΤΜΑ ΚΑΒΑΛΑ ΣΜΗΜΑ ΓΙΟΙΚΗΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΥΟΛΗ: ΓΙΟΙΚΗΗ ΔΠΙΥΔΙΡΗΔΩΝ ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΟΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΟ ΙΓΡΤΜΑ ΚΑΒΑΛΑ ΣΜΗΜΑ ΓΙΟΙΚΗΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΥΟΛΗ: ΓΙΟΙΚΗΗ ΔΠΙΥΔΙΡΗΔΩΝ ΘΔΜΑ Ο ξόινο ηεο Γηνίθεζεο Αλζξώπηλσλ Πόξσλ ζηελ πνηόηεηα ησλ παξερόκελσλ ππεξεζηώλ. Μειέηε πεξίπησζεο: Σα μελνδνρεία

Διαβάστε περισσότερα

(Ενδεικηικές Απανηήζεις) ΘΔΜΑ Α. Α1. Βιέπε απόδεημε Σει. 262, ζρνιηθνύ βηβιίνπ. Α2. Βιέπε νξηζκό Σει. 141, ζρνιηθνύ βηβιίνπ

(Ενδεικηικές Απανηήζεις) ΘΔΜΑ Α. Α1. Βιέπε απόδεημε Σει. 262, ζρνιηθνύ βηβιίνπ. Α2. Βιέπε νξηζκό Σει. 141, ζρνιηθνύ βηβιίνπ ΠΑΝΔΛΛΑΓΗΚΔ ΔΞΔΣΑΔΗ Γ ΣΑΞΖ ΖΜΔΡΖΗΟΤ ΓΔΝΗΚΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΚΑΗ ΔΠΑΛ (ΟΜΑΓΑ Β ) ΣΔΣΑΡΣΖ 18 ΜΑΪΟΤ 16 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ: ΜΑΘΖΜΑΣΗΚΑ ΠΡΟΑΝΑΣΟΛΗΜΟΤ (ΝΔΟ ΤΣΖΜΑ) ΚΑΣΔΤΘΤΝΖ (ΠΑΛΑΗΟ ΤΣΖΜΑ) (Ενδεικηικές Απανηήζεις) ΘΔΜΑ

Διαβάστε περισσότερα

Γοκή επαλάιευες Δληοιές Όζο & Μέτρης_όηοσ

Γοκή επαλάιευες Δληοιές Όζο & Μέτρης_όηοσ Αιγόξηζκνη 2.2.7.4 Γοκή επαλάιευες Δληοιές Όζο & Μέτρης_όηοσ Εηζαγσγή ζηηο Αξρέο ηεο Επηζηήκεο ησλ Η/Υ 1 Άζθεζε 34 ζει 53 Έλα ςεθηαθό θσηνγξαθηθό άικπνπκ έρεη απνζεθεπηηθό ρώξν N Mbytes. Να αλαπηύμεηε

Διαβάστε περισσότερα

«Η ςυμβολή των πληροφοριακών ςυςτημάτων διοίκηςησ ςτη ςύγχρονη επιχείρηςη»

«Η ςυμβολή των πληροφοριακών ςυςτημάτων διοίκηςησ ςτη ςύγχρονη επιχείρηςη» ΠΑΝΔΠΙΣΗΜΙΟ ΠΑΣΡΩΝ ΣΜΗΜΑ ΓΙΟΙΚΗΗ ΔΠΙΥΔΙΡΗΔΩΝ ΑΓΡΟΣΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΣΩΝ ΚΑΙ ΣΡΟΦΙΜΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΔΣΑΠΣΤΥΙΑΚΩΝ ΠΟΤΓΩΝ «ΜΒΑ ΓΙΟΙΚΗΗ ΔΠΙΥΔΙΡΗΔΩΝ ΣΡΟΦΙΜΩΝ» «Η ςυμβολή των πληροφοριακών ςυςτημάτων διοίκηςησ ςτη ςύγχρονη

Διαβάστε περισσότερα

5 η Δργαζηηριακή Άζκηζη Κσκλώμαηα Γσαδικού Αθροιζηή/Αθαιρέηη

5 η Δργαζηηριακή Άζκηζη Κσκλώμαηα Γσαδικού Αθροιζηή/Αθαιρέηη 5 η Δργαζηηριακή Άζκηζη Κσκλώμαηα Γσαδικού Αθροιζηή/Αθαιρέηη Σηα πιαίζηα ηεο πέκπηεο εξγαζηεξηαθήο άζθεζεο ζα ρξεζηκνπνηεζεί απνθιεηζηηθά ην πεξηβάιινλ αλάπηπμεο νινθιεξσκέλσλ θπθισκάησλ IDL-800 Digital

Διαβάστε περισσότερα

Κατάςτρωςη Σχεδίου Μάρκετινγκ (Marketing Plan) ςτην Εταιρεία: ΓΕΤΗΛ Σ. ΜΙΧΑΗΛΟΥ & ΣΙΑ Ο.Ε. Επιχείρηςη Προώθηςησ Ηλεκτρολογικοφ υλικοφ

Κατάςτρωςη Σχεδίου Μάρκετινγκ (Marketing Plan) ςτην Εταιρεία: ΓΕΤΗΛ Σ. ΜΙΧΑΗΛΟΥ & ΣΙΑ Ο.Ε. Επιχείρηςη Προώθηςησ Ηλεκτρολογικοφ υλικοφ ΑΝΩΣΑΣΟ ΣΕΥΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΟ ΙΔΡΤΜΑ ΚΡΗΣΗ ΥΟΛΗ ΣΕΥΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΣΜΗΜΑ ΗΛΕΚΣΡΟΛΟΓΙΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΟ ΕΤΟΣ : 2012-2013 ΠΣΤΥΗΑΚΖ ΔΡΓΑΗΑ Κατάςτρωςη Σχεδίου Μάρκετινγκ (Marketing Plan) ςτην Εταιρεία: ΓΕΤΗΛ

Διαβάστε περισσότερα

α) ηε κεηαηόπηζε x όηαλ ην ζώκα έρεη κέγηζην ξπζκό κεηαβνιήο ζέζεο δ) ην κέγηζην ξπζκό κεηαβνιήο ηεο ηαρύηεηαο

α) ηε κεηαηόπηζε x όηαλ ην ζώκα έρεη κέγηζην ξπζκό κεηαβνιήο ζέζεο δ) ην κέγηζην ξπζκό κεηαβνιήο ηεο ηαρύηεηαο Έξγν ελέξγεηα 3 (Λύζε) Σώκα κάδαο m = 4Kg εξεκεί ζηε βάζε θεθιηκέλνπ επηπέδνπ γσλίαο θιίζεο ζ κε εκζ = 0,6 θαη ζπλζ = 0,8. Τν ζώκα αξρίδεη λα δέρεηαη νξηδόληηα δύλακε θαη μεθηλά λα αλεβαίλεη ζην θεθιηκέλν

Διαβάστε περισσότερα

ΣΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΣΩΝ Α ΛΤΚΕΙΟΤ

ΣΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΣΩΝ Α ΛΤΚΕΙΟΤ ΜΑΘΗΜΑ : ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΣΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΣΩΝ Α ΛΤΚΕΙΟΤ Α/Α : 0_1382/153 1. Καη όηαλ έγηλε ε ππνρώξεζε αξγά ην απόγεπκα, επεηδή θνβήζεθαλ νη νιηγαξρηθνί κήπσο νη δεκνθξαηηθνί, αθνύ θάλνπλ επίζεζε, θαηαιάβνπλ

Διαβάστε περισσότερα

x x x x tan(2 x) x 2 2x x 1

x x x x tan(2 x) x 2 2x x 1 ΘΕΡΙΝΟ ΣΜΗΜΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΑ Ι ΕΠΑΝΑΛΗΠΣΙΚΕ ΑΚΗΕΙ ΜΕΡΟ Ι 1. Να γίλνπλ νη γξαθηθέο παξαζηάζεηο ησλ παξαθάησ ζπλαξηήζεσλ. t ( i) e ( ii) ln( ) ( iii). Να βξεζεί ην Π.Ο., ν ηύπνο ηεο αλίζηξνθεο θαη ην Π.Τ. ησλ

Διαβάστε περισσότερα

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου ΥΟΛΕΙΟ..

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου ΥΟΛΕΙΟ.. ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου έλαξμεο 09.30 ιήμεο 09.45 Σην παξαθάησ ζρήκα θαίλεηαη ηκήκα ελόο πνιενδνκηθνύ ζρεδίνπ κηαο πόιεο. Οη ζθηαζκέλεο

Διαβάστε περισσότερα

ΔΘΝΗΚΖ ΥΟΛΖ ΓΖΜΟΗΑ ΓΗΟΗΚΖΖ ΙH ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΗ ΕΙΡΑ

ΔΘΝΗΚΖ ΥΟΛΖ ΓΖΜΟΗΑ ΓΗΟΗΚΖΖ ΙH ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΗ ΕΙΡΑ Ε ΔΘΝΗΚΖ ΥΟΛΖ ΓΖΜΟΗΑ ΓΗΟΗΚΖΖ ΙH ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΗ ΕΙΡΑ ΣΜΗΜΑ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΟΙΚΗΗ ΣΕΛΙΚΗ ΕΡΓΑΙΑ Θέμα: «Οργανωηικός Στεδιαζμός ζηο Δημόζιο» Επιβλέπων: Δημήηρης Παπαδημηηρόποσλος Σποσδάζηρια: Άννα Σθσρή ΑΘΗΝΑ Οκηώβριος

Διαβάστε περισσότερα

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου ΥΟΛΕΙΟ..

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου ΥΟΛΕΙΟ.. ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου έλαξμεο 09.30 ιήμεο 09.45 Σην παξαθάησ ζρήκα θαίλεηαη ηκήκα ελόο πνιενδνκηθνύ ζρεδίνπ κηαο πόιεο. Οη ζθηαζκέλεο

Διαβάστε περισσότερα

ΠΣΤΥΗΑΚΖ ΔΡΓΑΗΑ O ΡΟΛΟ ΣΧΝ ΦΤΥΟΜΔΣΡΗΚΧΝ ΣΔΣ ΣΖ ΤΓΥΡΟΝΖ ΔΠΗΥΔΗΡΖΖ

ΠΣΤΥΗΑΚΖ ΔΡΓΑΗΑ O ΡΟΛΟ ΣΧΝ ΦΤΥΟΜΔΣΡΗΚΧΝ ΣΔΣ ΣΖ ΤΓΥΡΟΝΖ ΔΠΗΥΔΗΡΖΖ ΣΔΥΝΟΛΟΓΗΚΟ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΟ ΗΓΡΤΜΑ ΚΑΒΑΛΑ ΥΟΛΖ ΓΗΟΗΚΖΖ ΚΑΗ ΟΗΚΟΝΟΜΗΑ ΣΜΖΜΑ ΓΗΟΗΚΖΖ ΔΠΗΥΔΗΡΖΔΧΝ ΠΣΤΥΗΑΚΖ ΔΡΓΑΗΑ O ΡΟΛΟ ΣΧΝ ΦΤΥΟΜΔΣΡΗΚΧΝ ΣΔΣ ΣΖ ΤΓΥΡΟΝΖ ΔΠΗΥΔΗΡΖΖ ΠΑΠΑΥΡΗΣΟΓΟΤΛΟΤ ΣΑΤΡΟ ΔΠΟΠΣΖ ΚΑΘΖΓΖΣΖ: ΘΔΡΗΟΤ

Διαβάστε περισσότερα