Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Η Ε Π Α Ν Α Σ Α Η και Ε Τ Ρ Ω Π Η

Transcript

1 1 Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Η Ε Π Α Ν Α Σ Α Η και Ε Τ Ρ Ω Π Η εχθρική η ευρωπαϊκή διπλωματία πολεμικές επιτυχίες των Ελλήνων εδραίωση της επανάστασης Οι κυβερνήσεις των ευρωπαϊκών δυνάμεων καταδικάζουν την ελληνική επανάσταση και λόγω των αρχών της Ιερής υμμαχίας αλλά και λόγω ειδικών συμφερόντων. Η Ελληνική Επανάσταση και γενικότερα το Ελληνικό Ζήτημα θα πρέπει να εξετάζεται ως ένα κεφάλαιο του Ανατολικού Ζητήματος. Σο Ανατολικό Ζήτημα καλύπτει χωροχρονικά την Ανατολική Μεσόγειο από τα τέλη του 16 ου αι. έως τις αρχές του 20 ου αι. και αφορά την εκμετάλλευση της παρακμασμένης Οθωμανικής Αυτοκρατορίας από τις ευρωπαϊκές χώρες, τις οποίες συμφέρει να μην αλλάξει τίποτα στην περιοχή (Δόγμα Ακεραιότητας της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας). Άρα, η επανάσταση των Ελλήνων ήταν επικίνδυνη για την ανατροπή του status quo στην περιοχή.θα μπορούσε επίσης να δώσει το παράδειγμα και σε άλλους υπόδουλους λαούς, όπως δήλωσε υπουργός της τότε αυστριακής κυβέρνησης: Ας γίνει οτιδήποτε στην Ισπανία, στην Πορτογαλία, στη Βόρεια και Νότια Αμερική. Μπορούμε να περιμένουμε με ηρεμία. Εντελώς διαφορετικά είναι τα πράγματα σε ό,τι αφορά την πορεία και τις τύχες των ανατολικών γειτονικών μας κρατών. Εδώ πρόκειται για τη διατήρηση ή την καταστροφή του πολιτικού μας συστήματος, είναι ζήτημα ζωής ή θανάτου. Η Ρωσία έσπευσε να καταδικάσει την ελληνική επανάσταση. Όμως δεν αποφάσισε να την καταστείλει, όπως είχε συμβεί με άλλα επαναστατικά κινήματα(ισπανία, Ιταλία). Αυτοκρατορικό διάταγμα του τσάρου Αλεξάνδρου Α' Α. Ο πρίγκηψ Αλέξανδρος Τψηλάντης διαγράφεται εκ των ελέγχων της στρατιωτικής υπηρεσίας της Ρωσίας Β Ο Αυτοκράτωρ αποδοκιμάζει επισήμως το επιχείρημα αυτού, ίνα μη δύνηται έχειν ουδεμίαν ελπίδα συνδρομής παρά της Ρωσίας προς υποστήριξιν Γ. Διατάσσεται ο κόμης Βίτνενστέιν, γενικός αρχηγός των επί του Προύθου και εν τη Βεσσαραβία ρωσικών στρατευμάτων, ινα διατηρή αυστηροτάτην ουδετερότητα και αμεροληψίαν ως προς τας εκραγείσας ταραχάς εντός των δύο Ηγεμονιών. τα δύο πρώτα χρόνια ( ) η επανάσταση εδραιώθηκε στη νότια Ελλάδα. Αυτά ήταν τα «ένδοξα χρόνια».οι Έλληνες είχαν σημαντικές στρατιωτικές επιτυχίες (άλωση της Σριπολιτσάς, καταστροφή του Δράμαλη στα Δερβενάκια κ. ά.).σην ίδια εποχή αναπτύχθηκε το κίνημα του Υιλελληνισμού στην Ευρώπη. Οι λαοί της Ευρώπης και εξαιτίας των κινημάτων του Κλασικισμού και Ρομαντισμού και λόγω των φιλελεύθερων ιδεών του Διαφωτισμού και επειδή συγκινούνται από τις συμφορές των Ελλήνων (π.χ. καταστροφή της Φίου 1822) υποστηρίζουν το δίκαιο αγώνα των απογόνων των αρχαίων Ελλήνων σε αντίθεση με τις κυβερνήσεις τους που τον καταδικάζουν ως «έργο του σατανά που στρεφόταν εν νόμιμη εξουσία του σουλτάνου» Πολύ θετικό ρόλο στην εδραίωση της ελληνικής επανάστασης έπαιξε η παρασκηνιακή δράση του Καποδίστρια, που ήταν εκείνη την εποχή υπουργός εξωτερικών της Ρωσίας. αυτόν οφείλονται: α) η ουδετερότητα της Ρωσίας, σ αντίθεση με ό,τι συνέβαινε με άλλα επαναστατικά κινήματα και β) η διακοπή διπλωματικών σχέσεων Ρωσίας Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, που είχε ως συνέπεια ένα μεγάλο μέρος του τουρκικού στρατού να παραμένει στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες εξαιτίας του φόβου ενός πιθανού ρωσοτουρκικού πολέμου αντί να σταλεί στη νότια Ελλάδα, για να καταστείλει την επανάσταση. Ο Καποδίστριας δεν κατάφερε να συνεχίζει να επηρεάζει τον τσάρο Αλέξανδρο υπέρ του ελληνικού ζητήματος και παραιτήθηκε από το αξίωμά του, επειδή έκρινε πως η θέση του ήταν ηθικά ασυμβίβαστη (1822). Καθώς οι Έλληνες επαναστάτες είχαν καταφέρει ενάντια σ' όλες τις πιθανότητες να 1823 Η μεταστροφή της Αγγλίας συντηρήσουν τον αγώνα τους κατά της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, η στάση των Δυνάμεων είχε υποστεί μια σημαντική αλλαγή. Από την αυστηρή θέση της μη επέμβασης και της ανοιχτά εκφραζόμενης αποδοκιμασίας, σταδιακά, αν και διστακτικά, άρχισαν να κινούνται ολοένα και περισσότερο προς την ιδέα της επέμβασης υπέρ των Ελλήνων. Σο προσοδοφόρο εμπόριο των δημητριακών της ρώσικης Μαύρης Θάλασσας και τα βρετανικά και γαλλικά εμπορικά συμφέροντα στην Ανατολική Μεσόγειο είχαν υποφέρει πολύ εξαιτίας των εχθροπραξιών, ενώ οι κυβερνήσεις της Βρετανίας, της Γαλλίας και της Ρωσίας αλληλοϋποψιάζονταν ότι προσπαθούσε η καθεμιά να εκμεταλλευθεί την κρίση, για να προωθήσει τα συμφέροντά της στην περιοχή. Πρώτο σημαντικό αποτέλεσμα ήταν η απόφαση του Βρετανού υπουργού Εξωτερικών, Γεωργίου Κάνιγκ, ν' αναγνωρίσει τους Έλληνες σαν εμπόλεμους το Μ' αυτό τον τρόπο αποδέχθηκε το δικαίωμα των Ελλήνων να ερευνούν ουδέτερα πλοία για πολεμοφόδια, μια σημαντική παραχώρηση, που στηρίχθηκε στη δικαιολογία ότι είναι αδύνατον ν' αντιμετωπίζει κανείς σαν πειρατές έναν πληθυσμό ενός εκατομμυρίου. Ο Κάνιγκ εξέφραζε μια νέα αντίληψη της αγγλικής πολιτικής, αυτήν που με το μανδύα του φιλελευθερισμού θα επετύγχανε την οικονομική διείσδυση της Αγγλίας σε διάφορες περιοχές του κόσμου, αποσκοπώντας στην προώθηση των συμφερόντων της αγγλικής αστικής τάξης. Για το λόγο αυτό η αγγλική διπλωματία «υποστήριζε» εθνικά κινήματα που εκδηλώνονταν εκείνη την εποχή. Μια τέτοια περίπτωση ήταν η Ελλάδα, που εκτός των άλλων γειτόνευε με τα αγγλοκρατούμενα Επτάνησα : Οι προσδοκίες των Ελλήνων και τα «κόμματα ελπίδας» Σην ίδια εποχή, δυστυχώς, προτεραιότητα των Ελλήνων δεν ήταν πλέον η επικράτηση της επανάστασης αλλά η κατάκτηση της εξουσίας. Σο τραγικό ήταν ότι αντί να πολεμούν τον εχθρό, πολεμούσαν μεταξύ τους (πρόκριτοι εναντίον στρατιωτικών, Πελοποννήσιοι εναντίον νησιωτών και τερεοελλαδιτών, ενώ οι Υιλικοί είχαν αποδυναμωθεί). Η επανάσταση φθίνει και οι Έλληνες προσδοκούν τη σωτηρία από την Αγγλία αρχικά και λίγο αργότερα και από τις άλλες δυνάμεις. Σο 1824 οι Ρώσοι, για να κερδίσουν την εύνοια των Ελλήνων με συνέπεια τη δυνατότητα επέμβασης στην περιοχή, πρότειναν τη δημιουργία τριών ημιαυτόνομων ηγεμονιών, παρόμοιων με το καθεστώς των ηγεμονιών του Δούναβη, που θα συνέχιζαν ν' αναγνωρίζουν την κυριαρχία του ουλτάνου. Αυτή η πρόταση κρίθηκε απαράδεκτη κι από τους Σούρκους κι από τους Έλληνες, που απογοητεύθηκαν από τη ρωσική πρόταση και στράφηκαν περισσότερο προς την Αγγλία, της οποίας οι «φιλελληνικές»κινήσεις ήταν ακόμη παρασκηνιακές, καθώς ο Κάνιγκ έκρινε πως ήταν νωρίς, για να αναλάβει επίσημη δέσμευση υπέρ των Ελλήνων. Αν κι ο Κάνιγκ είχε προχωρήσει σε μια de facto αναγνώριση των επαναστατών, τον Ιούνιο του 1825 απέρριψε το «Ψήφισμα της υποτέλειας», ένα υπόμνημα που ζητούσε να τεθεί η επαναστατημένη Ελλάδα κάτω από την αποκλειστική προστασία της

2 2 Μεγάλης Βρετανίας. Αυτή η «αίτηση» συντάχθηκε από το Αγγλικό κόμμα, οι οπαδοί του οποίου ενθαρρυνόμενοι από μια ομάδα φιλελλήνων, τοποθετούσαν τις ελπίδες τους σε μια βρετανική επέμβαση. Πίστευαν ότι η βρετανική ναυτική ισχύς στη Μεσόγειο έκανε τη χώρα αυτή τον προφανή εξωτερικό υποστηρικτή της Ελλάδας. Παράλληλα δημιουργήθηκαν το Γαλλικό και λίγο αργότερα το Ρωσικό κόμμα κι οι πρωταγωνιστές τους προσέβλεπαν προς τη Γαλλία και τη Ρωσία αντίστοιχα για τη σωτηρία του αγώνα, αν και σ' αυτή την περίοδο το Αγγλικό κόμμα υπερτερούσε σημαντικά. «Ψήφισμα ή Πράξη Τποτέλειας*» 1825 ΑΙΣΗΙ ΣΟΤ ΕΛΛΗΝΙΚΟΤ ΕΘΝΟΤ ΠΡΟ ΣΟ ΒΡΕΣΑΝΙΚΟΝ Ο Κλήρος, οι Παραστάται, οι Αρχηγοί, Πολιτικοί και τρατιωτικοί ξηράς και θαλάσσης, του Ελληνικού Έθνους [ ] Α'.) Σο Ελληνικόν Έθνος, δυνάμει της παρούσης πράξεως, θέτει εκουσίως την ιεράν παρακαταθήκην της αυτού Ελευθερίας, Εθνικής Ανεξαρτησίας και της πολιτικής αυτού υπάρξεως υπό την μοναδικήν υπεράσπισιν της Μεγάλης Βρεττανίας. * η ονομασία αυτή είναι μεταγενέστερη : τα δύο δάνεια της Ανεξαρτησίας ( ή ΕΞΑΡΣΗΗ!) Από την έναρξη του Αγώνα οι επαναστατικές κυβερνήσεις, σταθμίζοντας την οικονομική πραγματικότητα και αντιλαμβανόμενες ότι δε θα μπορούσε να συντηρηθεί η εξέγερση χωρίς ικανή εξωτερική βοήθεια, έστειλαν αντιπροσώπους σε πολλά μέρη της Ευρώπης, για να ανιχνεύσουν το έδαφος και την προθυμία δανειοδοτήσεως. Ως εγγυητική βάση θα υποθηκεύονταν τα «εθνικά κτήματα» και οι Έλληνες σαν έθνος θα αναλάμβαναν αλληλέγγυα την ευθύνη του χρέους. Μετά από πολλές απόπειρες και μέσα από ύποπτες τυχοδιωκτικές προτάσεις η προσωρινή Διοίκηση κατέληξε στην απόφαση να συνάψει δύο εξωτερικά δάνεια, το 1824 και το 1825, στην Αγγλία. Ο χρηματιστηριακός πυρετός του Λονδίνου, η τάση για ριψοκίνδυνες επενδύσεις κεφαλαίου που πλεόναζε και ο κερδοσκοπικός τυχοδιωκτισμός, φορώντας τον πειστικό μανδύα του φιλελληνισμού, παρουσιάσθηκαν σαν ευνοϊκές προϋποθέσεις δανειοδοτήσεως. ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΔΑΝΕΙΟ 1824 Από το ονομαςτικό κεφάλαιο των λ. ςτερλινϊν μόνο οι λ. ιταν το ενεργθτικό ποςό ποφ κα δινόταν ςτθν Ελλάδα, αλλά και αυτό μόνο κεωρθτικά. Γιατί με τθν αφαίρεςθ ποςϊν για προκαταβλθτζουσ τόκουσ και χρεόλυτρα δφο ετϊν και για διάφορεσ άλλεσ δαπάνεσ, προμικειεσ και ζξοδα, το ςφνολο των χρθμάτων ποφ κα δίνονταν ςτθν προςωρινι διοίκθςθ ανερχόταν ςε λ. ςτερλίνεσ. Ωσ προσ τθ διαχείριςθ του δανείου ςτθν Αγγλία και τθ χριςθ του ςτθν Ελλάδα θ ςφγχρονθ ελλθνικι ζρευνα ζχει αποδείξει με τα αδιάςειςτα ςτοιχεία των αρικμϊν ότι κάκε άλλο παρά αντιπροςωπεφει τθν αλικεια θ κατθγορία που εκτοξεφκθκε από τουσ ξζνουσ και υιοκετικθκε δουλικά και ανεξζταςτα από τουσ Ζλλθνεσ, πωσ λθςτεφκθκε τάχα θ αγγλική «δωρεά» ςτον τόπο μασ. Σο ελάχιςτο, ζναντι του ονομαςτικοφ, ποςό ποφ τελικά ζφκαςε ςτθν επαναςτατθμζνθ χϊρα δεν καταςπαταλικθκε. Βζβαια, μζροσ του ιςχνοφ ποςοφ όχι απλϊσ χρθςιμοποιικθκε, αλλά ενεργοποίθςε τθν εμφφλια διαμάχθ, από τθν οποία βγικε τελικά κερδιςμζνθ θ αγγλικι πολιτικι, που με το χριμα του δανείου εδραίωςε τθν αγγλοκίνητη παράταξη και ζτςι εξαςφάλιςε τθν επιρροι τθσ ςτον ελλαδικό χϊρο. ΤΟ ΔΕΥΤΕΡΟ ΔΑΝΕΙΟ 1825 Σο ονομαςτικό κεφάλαιο που ανερχόταν ςε λίρεσ ςτερλίνεσ διαιρζκθκε ςε ομολογίεσ, 100 λ. ςτερλ. θ κακεμιά, που «δόκθκαν προσ 55 ' / 2 πάνω ςτθν ονομαςτικι τουσ αξία, αποφζροντασ κακαρό κζρδοσ λ. ςτερλ. Από το ποςό τοφτο κρατικθκαν για τόκουσ των δφο πρϊτων ετϊν, χρεόλυτρο ενόσ ζτουσ, προμικεια πλθρωμισ τόκων, προμικεια μεςιτείασ, ζξοδα ςυνομολογιςεωσ εφ" άπαξ. ςυνολικά λ. ςτερλ. υνεπϊσ το ποςό που τελικά εκκακαρίςκθκε ανιλκε ςε λ. ςτερλ. Αντί να ςταλοφν χριματα και πολεμικό υλικό ςτουσ αγωνιηόμενουσ Ζλλθνεσ, παραγγζλκθκαν ατμοκίνθτα πλοία ςε αγγλικά ναυπθγεία και φρεγάτεσ ςτισ Η.Π.Α., μιςκϊκθκαν ξζνοι ςτρατιωτικοί «ςωτιρεσ» και οι ελλθνικζσ ομολογίεσ παίχκθκαν ςτο χρθματιςτιριο. Σο δεφτερο δάνειο γλιςτρϊντασ ςε χζρια αιςχροκερδϊν πιρε διαςτάςεισ κραυγαλζου ςκανδάλου ακόμθ και ςϋ αυτζσ τισ ςτιλεσ του αγγλικοφ τφπου. Από το ςυνολικό κακαρό κεφάλαιο του δεφτερου δανείου ζνα κονδφλι λ. ςτερλ. χρθςιμοποιικθκε ςτο χρθματιςτιριο του Λονδίνου, για «δόςθ, εξυπθρζτθςθ και απόςβεςθ..ζςτω και αν εξαιρεκοφν οι τόκοι και θ προμικεια, που από τον αγγλικό τφπο χαρακτθρίςκθκαν ωσ κακαρι αιςχροκζρδεια, εξαγορά των ομολογιϊν αποτελοφςε αδιαμαρτφρθτθ καταλήςτευςη τησ ελληνικήσ περιουςίασ. Ζνα άλλο κονδφλι του ςυνολικοφ ποςοφ ποφ ανερχόταν ςε λ. ςτερλ. απορροφικθκε ςε ζξω από τθν Ελλάδα ςτρατιωτικζσ δαπάνεσ: 1) παραγγελία ελαφρϊν και βαρζων όπλων ( λ. ςτερλ.) 2) «παραγγελία ατμοκίνθτων πλοίων ςτθν Αγγλία και διοργάνωςθ ξζνου επικουρικοφ ςώματοσ από τον Κόχραν ( λ. ςτερλ.) καί 3) παραγγελία φρεγατϊν ςτθν Αμερικι ( λ. ςτερλ.). Ωσ προσ τθν πρϊτθ : μόνον θ μερική αποςτολή κανονιών ςτην "Ελλάδα πραγματοποιικθκε και αυτι πλθμμελϊσ και κακυςτερθμζνθ. Ωσ προσ τθ δεφτερθ : από τα ζξι ατμοκίνθτα πλοία ποφ παραγγζλκθκαν ςε Άγγλο ναυπθγό πελάτθσ του ιταν και ο Ιμπραιμ (!) μόνον θ «Καρτερία», η «Επιχείρηςη» και ο «Ζρμήσ» ζφκαςαν ςτθν Ελλάδα μετά από παρζλευςθ αρκετοφ χρόνου, ζτςι που μόνον θ αποςτολι τθσ «Καρτερίασ» ζκανε αιςκθτι τθν παρουςία τθσ ςτον Αγϊνα. Ωσ προσ τθν τρίτθ : από τισ δφο μεγάλεσ φρεγάτεσ που παραγγζλκθκαν ςτισ Η.Π.Α., λόγω τθσ κακαρά γκαγκςτερικήσ τακτικήσ του εμπορικοφ οίκου που είχε αναλάβει τθν παραγγελία τθσ καταςκευισ, κατορκϊκθκε τελικά και μάλιςτα με τθν επζμβαςθ του προζδρου των ΗΠΑ να αποςταλεί μόνον θ μία, αφοφ πουλικθκε θ άλλθ για εξαγορά τθσ πρϊτθσ! Ήταν η περίφημη «Ελλάσ» που κατζπλευςε ςτο Ναφπλιο τον Νοζμβριο πια του Χονδρικά και ωσ προσ τθν τρίτθ, τθν αμερικανικι παραγγελία, οι Ζλλθνεσ και οι απόγονοί τουσ, χρεωμζνοι με το ςυνολικό ποςό, καταληςτεφθηκαν. Από τα αρπακτικά νφχια των Άγγλων και Αμερικανϊν «φιλελλινων» κατόρκωςε ι Ελλάδα να απόςπαςθ κονδφλιο λ. ςτερλ., δθλαδι πολφ πιο λίγο από εκείνο που ζλαβε κατά το πρϊτο δάνειο, αν και το δεφτερο είχε ςυναφκεί ςε υπερδιπλάςιο φψοσ! Σα δύο δάνεια της ανεξαρτησίας του ελληνικού κράτους υπήρξαν οι θεμελιώδεις συντελεστές της εξαρτήσεώς του. Οι Έλληνες (Γ Εθνοσυνέλευση Επιδαύρου 1826) μετά την 1826 : Αυτονομία και όχι ανεξαρτησία η μόνη ελπίδα ηρωική έξοδο του Μεσολογγίου και τη σχεδόν ολοκληρωτική απώλεια της τερεάς Ελλάδας παρακαλούν την Αγγλία να μεσολαβήσει για μια συμβιβαστική λύση: την αυτονομία. Ελάχιστοι αντιδρούν. Ανάμεσά τους ο Δ. Τψηλάντης, που τιμωρείται από την Εθνοσυνέλευση. Η εξουσιοδότηση: «Οι νόμιμοι του Ελληνικού Έθνους πληρεξούσιοι μετά του κλήρου και των πολεμικών συνελθόντες δια να σκεφθώσι και αποφασίσωσι περί των μεγάλων αυτού συμφερόντων και περί της εξασφαλίσεως των ιερών αυτού δικαιωμάτων. θεωρούντες πόσον είναι εναντία εις την ανθρωπότητα, επιζήμιος εις τ' αληθινά συμφέροντα και των δύο διαμαχομένων εθνών, και ταραχής και σκανδάλου πρόξενος εις τον χριστιανικόν κόσμον η περαιτέρω παρέκτασις του μεταξύ Ελλήνων και Σούρκων εξολοθρευτικού πολέμου, επιθυμούντες να ίδωσι την κατάπαυσίν του και έχοντες όλην την πεποίθησιν εις τας φιλάνθρωπους και φιλελευθέρους αρχάς της Διοικήσεως της Βρετανικής Αυτού Μεγαλειότητας και εις τας διπλωματικός γνώσεις της Τμετέρας Εξοχότητος ας παρακαλούν να μεταχειρισθήτε επ' αυτώ τούτω την ευνοϊκήν

3 ας συνέργειαν. Δυνάμει δε της παρούσης πράξεως ας δίδουν την δύναμιν να διαπραγματευθήτε και φέρετε εις έκβασιν μίαν ειρήνην, σύμφωνον με την τιμήν και τα συμφέροντα του Ελληνικού Έθνους, και ανάλογον με τας μεγάλας υπέρ ελευθερίας θυσίας του.» Από την επιστολή του Δ.Τψηλάντη: Προς την Γ' Εθνικήν υνέλευσιν των Ελλήνων Και ως απλούς πολίτης και ως πρωταίτιος του σημερινού αγώνος, χρεωστώ εις το Έθνος, εις την οικογένειάν μου, εις εμέ τον ίδιον να εκφράσω παρρησία τα φρονήματα μου εις μίαν κρίσιμον περίστασιν, εκ της οποίας κρέμαται η μέλλουσα τύχη της Ελλάδος. Η Εθνική υνέλευσις αποφασίζουσα να ζήτηση την μοναδικήν μεσιτείαν του εν Κων/πόλει πρέσβεως της Αγγλίας δια να συμβιβάση την Ελλάδα με τους τυράννους της, παρεκτρέπεται από τα ιερά χρέη της.[...] Ο λαός, κύριοι, του οποίου παρρησιάζετε το πρόσωπον, δεν σας έδωκε πληρεξουσιότητα να καταργήσετε την εθνικήν και πολιτικήν ανεξαρτησίαν του, αλλά να την στερεώσετε, να την διαιωνίσετε. Η ιστορία θέλει κρίνει μίαν ημέραν αδεκάστως την πράξιν σας. Ο πατριώτης Δημήτριος Τψηλάντης Η τιμωρία του Τψηλάντη Εν ω δε κατεγίνετο εις τον συμβιβασμόν δια της μοναδικής μεσιτείας της Αγγλίας, ανεγνώσθη επί συνεδριάσεως διαμαρτύρησις του Δημητρίου Τψηλάντου κατά της περί του συμβιβασμού πράξεως, ως παρανόμου και ανθελληνικής. Αγανακτήοασα η συνέλευσις επί τη διαμαρτυρήσει ενός πολίτου κατά της ομοφώνου αποφάσεως όλου του έθνους εστέρησε δια ψηφίσματός της τον διαμαρτυρηθέντα παντός πολιτικού δικαιώματος και τον απέκλεισε πάσης στρατιωτικής υπηρεσίας : το «ενδιαφέρον»των Μεγάλων Δυνάμεων Οι εμφύλιες διαμάχες των προηγούμενων ετών και η τουρκοαιγυπτική Και και το «απρόσμενο γεγονός» συνεργασία με επικεφαλής τον Ιμπραήμ είχαν ως αποτέλεσμα να κατασταλεί η επανάσταση στο μεγαλύτερο μέρος της. Σο 1827 επαναστατικά ελεύθερες περιοχές είναι: η Αργολίδα, η περιοχή της Επιδαύρου-Σροιζήνας, τα νησιά του Αργοσαρωνικού και η Μάνη. Όμως, η υπόθεση έχει ευνοϊκή εξέλιξη όσον αφορά τη στάση της διεθνούς πολιτικής. Αγγλία, Γαλλία και Ρωσία προωθούν τη λύση της αυτονομίας. αυτή τη φάση του Ανατολικού Ζητήματος τούς συμφέρει η δημιουργία ενός ελληνικού κρατιδίου ελεγχόμενου απ αυτές. Μάλιστα αναπτύσσεται ένας ανταγωνισμός μεταξύ τους, για το ποια από τις τρεις θα κερδίσει μεγαλύτερη εύνοια εκ μέρους των Ελλήνων με συνέπεια την εξασφάλιση μεγαλύτερων συμφερόντων στην Ανατολική Μεσόγειο. Η τουρκική πλευρά φυσικά αρνείται κάθε συζήτηση, καθώς είναι θέμα χρόνου γι αυτήν η πλήρης καταστολή της ελληνικής επανάστασης. Σον Ιούλιο του 1827 οι τρεις Μεγάλες Δυνάμεις (Αγγλία, Γαλλία, Ρωσία) υπογράφουν την Ιουλιανή ύμβαση ή υνθήκη Λονδίνου. Πρόκειται για ένα διπλωματικό κείμενο, επανάληψη ενός πρώτου διπλωματικού κειμένου που είχε υπογραφεί την προηγούμενη χρονιά στην Πετρούπολη ανάμεσα στη Ρωσία και την Αγγλία, που προβλέπει ένα αυτόνομο καθεστώς σε μια περιοχή που δεν ορίζεται με σαφήνεια η έκτασή της. Οι δύο εμπόλεμες πλευρές πρέπει να κάνουν ανακωχή, την οποία θα εποπτεύουν λιγότερα από 30 πλοία και από τις τρεις χώρες που στέλνονται στην περιοχή. Οι Έλληνες είναι ευτυχείς μ αυτήν την εξέλιξη. Οι Σούρκοι αρνούνται και συνεχίζουν να ενισχύουν τον Ιμπραήμ στην Πελοπόννησο. Οι ασαφείς οδηγίες που είχαν οι τρεις ναύαρχοι, ο υπερβολικός τους ζήλος και η συμπάθειά τους προς την ελληνική πλευρά οδήγησαν στην καταστροφή του στόλου του Ιμπραήμ (πάνω από 100 πλοία) στον κόλπο της Πύλου 1 (Ναυαρίνο). Ο διοικητής του μικτού βρετανικού, ρωσικού και γαλλικού στόλου Ναύαρχος Κόδρινγκτον, ενθαρρυνόμενος από τον τράτφορντ Κάνιγκ, το Βρετανό πρεσβευτή στην Κωνσταντινούπολη να ερμηνεύσει με ευρύτητα τις διαταγές που είχε, κατέστρεψε τελείως την πολεμική του δύναμη, στις 20 Οκτωβρίου 1827, στην τελευταία μεγάλη ναυμαχία της εποχής των ιστιοφόρων. Αυτό το «απρόσμενο γεγονός», όπως το αποκάλεσε ο Βρετανός πρωθυπουργός, Δούκας του Ουέλινγκτον, είναι γνωστό σαν «η ναυμαχία του Ναυαρίνου» και εξασφάλισε ουσιαστικά τουλάχιστον κάποια μορφή ανεξαρτησίας για τους Έλληνες. Η Τψηλή Πύλη 2 όμως δεν έδειξε μεγάλη διάθεση να ενδώσει με συνέπεια τη διακοπή των διπλωματικών σχέσεων ανάμεσα στις Μεγάλες Δυνάμεις και την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Σον Απρίλιο του 1828 η Ρωσία κήρυξε τον πόλεμο στην Οθωμανική αυτοκρατορία. 1. στη Μεσσηνία (Πελοπόνν ησος) 2. Σο Τπουργείο Εξωτερικών της Σουρκίας(Κωνσταντινούπολη) Για τη ναυμαχία του Ναυαρίνου * + τισ 8 Αυγοφςτου εντελϊσ απρόοπτα ο αρχιτζκτονασ τθσ ςτροφισ τθσ αγγλικισ πολιτικισ υπζρ των Ελλινων- φυςικά γιατί εξυπθρετοφςε και τθν Αγγλία - ο πρωκυπουργόσ τθσ Γεϊργιοσ Κάνιγκ πζκανε. τθν Ελλάδα θ αναπάντεχθ είδθςθ, ςε μια τόςο κρίςιμθ ςτιγμι, προκάλεςε εκνικι οδφνθ. τθν Σουρκία εκνικοφσ πανθγυριςμοφσ. Η Πφλθ το χαρακτιριςε "ωσ καφμα του Προφιτθ". Η επάνοδοσ του φιλότουρκου Ουζλλιγκτον και άλλων ςυντθρθτικϊν ςτθν κυβζρνθςθ, αναπτζρωςε τισ ελπίδεσ του ςουλτάνου ότι θ ςυνκικθ τθσ 6θσ Ιουλίου κα ζμενε μόνο ςτα χαρτιά. * +.Μετά τθν πτϊςθ τθσ Ακροπόλεωσ των Ακθνϊν οι Σοφρκοι διαλαλοφςαν ότι θ επανάςταςθ είχε ςβιςει οριςτικά.* +. Όλα ζδειχναν ότι ο τουρκοαιγυπτιακόσ ςτόχοσ ιταν ζτοιμοσ και αποφαςιςμζνοσ να καταφζρει το τελειωτικό κανάςιμο κτφπθμα εναντίον τθσ Ελλάδοσ. Ο ςυνδυαςμζνοσ ςτόλοσ - τουρκικόσ, αιγυπτιακόσ - αποτελοφνταν από τρεισ μοίρεσ: τθσ Πφλθσ με 2 πλοία γραμμισ, 5 φρεγάτεσ και 9 κορβζτεσ. Σων Αιγυπτίων με 3 φρεγάτεσ, 9 κορβζτεσ, 4 μπρίκια και 6 θμιολίεσ (= ελαφρά πλοία με μιάμιςθ ςειρά κουπιά). Και θ μοίρα από τθν Σφνιδα με 3 φρεγάτεσ και ζνα μπρίκι. Επί πλζον υπιρχαν 6 πυρπολικά και 40 μεταγωγικά με ςφνολο 4500 ανδρϊν, ςτουσ οποίουσ ςυμπεριλαμβάνονταν και 600 άτακτοι Αλβανοί. Επίλεκτα μζλθ του εχκρικοφ ςτόλου ιταν 6 Γάλλοι, άλλοτε αξιωματικοί ςτο ναυτικό του Ναπολζοντα, με επικεφαλισ τον πλοίαρχο Letellier. Ο ςτόλοσ αυτόσ προςζγγιςε αρχικά ςτθ Μεκϊνθ και ςτισ 8 επτεμβρίου ενϊκθκε με τισ δυνάμεισ του Ιμπραιμ ςτο Ναυαρίνο, όπου τθν προθγοφμενθ θμζρα είχε φκάςει και ζνασ μικρότεροσ ςτόλοσ, με διοικθτι τον Σαχιρ παςά, τον οποίο ο Μεχμζτ Αλι τθσ Αιγφπτου είχε διορίςει ςτόλαρχο γιατί είχε μεγάλθ εμπιςτοςφνθ ςτισ ικανότθτζσ του. Οι τουρκοαιγυπτιακζσ δυνάμεισ, ςε όλεσ τισ φάςεισ τθσ ναυμαχίασ, ιταν ποςοτικά πολφ ανϊτερεσ από τισ ςυμμαχικζσ, ςε πλοία, ςε πυροβόλα και ςε άνδρεσ. Ο τουρκοαιγυπτιακόσ ςτόλοσ διζκετε ςυνολικά 89 πολεμικά πλοία, με 2240 πυροβόλα, ενϊ ο ςυμμαχικόσ δεν αρικμοφςε περιςςότερα από 27 πλοία (12 αγγλικά, 8 ρωςικά και 7 γαλλικά) με 1324 πυροβόλα, ιςχυρότερα όμωσ από εκείνα του αντιπάλου του, ο οποίοσ υςτεροφςε και ςε ποιότθτα και ςε πείρα και ςε εκπαίδευςθ των πλθρωμάτων. Σο πιο ανθςυχθτικό ςθμείο όμωσ για τουσ ςυμμάχουσ δεν ιταν θ αρικμθτικι υπεροχι του εχκροφ, όςο θ δυςπιςτία και θ ζλλειψθ εμπιςτοςφνθσ ανάμεςα ςτουσ ναυάρχουσ των τριϊν ςυμμαχικϊν ςτόλων, τον Κόδριγκτον που ιταν και ο αρχθγόσ - τον Γάλλο Δεριγνφ και τον Ρϊςο Χζυδεν. * + 3

4 τισ 19 Οκτωβρίου ο Κόδριγκτον κάλεςε ςτθν αγγλικι ναυαρχίδα "Αςία" τουσ δφο Άγγλουσ διοικθτζσ και τουσ αρχαιότερουσ πλοιάρχουσ, για να ςυςκεφκοφν και να αποφαςίςουν για το ςχεδιαςμό των επιχειριςεων. Σα ςυμμαχικά πλοία δε κα ζπρεπε να πυροβολιςουν, αν δεν τουσ δινόταν ςιμα. Αν όμωσ εχκρικό πλοίο ζκανε τθν αρχι, τότε ζπρεπε να βυκιςτεί αμζςωσ. * +. Σθν επόμενθ 8/20 Οκτωβρίου 1827 θ δραςτθριότθτα του ςυμμαχικοφ ςτόλου άρχιςε από τα ξθμερϊματα. Σο θμερολόγιο του κυβερνιτθ τθσ ναυαρχίδασ "Αςία" αναφζρει "αςκενείσ ανζμουσ και ςυννεφϊδθ καιρό", λίγο μετά τα μεςάνυχτα. Ο εχκρικόσ ςτόλοσ μζςα ςτον κόλπο του Ναυαρίνου ιταν παραταγμζνοσ ςε ςχιμα πετάλου. Ζνασ ανϊνυμοσ Βρετανόσ ναφτθσ του πολεμικοφ πλοίου "Γζνοβα", που αναδείχκθκε ςε πραγματικό χρονικογράφο, ζχει διαςϊςει ςτο θμερολόγιό του ενδιαφζρουςεσ ειδιςεισ "Με ζξι ςφυρίγματα ςτισ 11 π.μ. τα τφμπανα μασ κάλεςαν ςτισ κζςεισ μασ με το γνϊριμο ρυκμό του πολεμικοφ τραγουδιοφ "ατρόμθτα τα πλοία μασ, χαροφμενα ναυτάκια οι άνδρεσ μασ". τθ ο Κόδριγκτον ζδωςε το ςιμα τθσ ειςόδου του ςυμμαχικοφ ςτόλου ςτον κόλπο. Μιςι ϊρα μετά θ ναυαρχίδα του "Αςία" περνοφςε τθν είςοδο του λιμανιοφ ανενόχλθτθ παρόλο που τα εχκρικά πυροβολεία βρίςκονταν ςε απόςταςθ βολισ πιςτολιοφ και από τισ δυο πλευρζσ. Ακολοφκθςαν και άλλα πλοία, ενϊ θ γαλλικι ναυαρχίδα "ειριν" κατζλαβε τθν κακοριςμζνθ κζςθ τθσ. Η ατμόςφαιρα άρχιςε να θλεκτρίηεται. Πρϊτο ςθμάδι δράςθσ ιταν θ αποςτολι μιασ βάρκασ από τθ ναυαρχίδα του Μωχαρζμ μπζθ, που μετζφερε ςτον Κόδριγκτον τθν απαίτθςθ του Αιγφπτιου ναυάρχου να μθν προχωριςει μζςα ςτο λιμάνι. Και ο Κόδριγκτον απάντθςε κατθγορθματικά, πωσ είχε ζλκει για να δϊςει διαταγζσ και όχι για να πάρει. Ζνα "τυχαίο γεγονόσ", όπωσ το χαρακτθρίηουν αρκετοί ιςτορικοί τθσ ναυμαχίασ του Ναυαρίνου, ζπαιξε το ρόλο του "μοιραίου γεγονότοσ". ε κάποια ςτιγμι ζνα εχκρικό πυρπολικό ζφκαςε πολφ κοντά ςτο πολεμικό πλοίο "Ντάρτμουκ" και ο κυβερνιτθσ του Φζλλουχσ ζςτειλε μια λζμβο με λίγουσ άνδρεσ και επικεφαλισ τον υποπλοίαρχο Φιτςρόυ για να αναγκάςει το εχκρικό πυρπολικό να απομακρυνκεί. Εκείνοι άρχιςαν τότε να πυροβολοφν και ςκότωςαν το νεαρό Άγγλο υποπλοίαρχο και μερικοφσ ακόμθ άνδρεσ. Σο "Ντάρτμουκ" ανταπζδωςε το πυρ. Η γαλλικι ναυαρχίδα "ειριν" χτυπικθκε από τθν αιγυπτιακι φρεγάτα Ζςμίνα". Αμζςωσ ο Γάλλοσ διοικθτισ Δεριγνφ διζταξε ςφοδρό κανονιοβολιςμό κατά τθσ εχκρικισ φρεγάτασ και ςε ελάχιςτα λεπτά το πυρ γενικεφκθκε. Παρά ταφτα ο Κόδριγκτον δεν είχε πάρει ακόμα καμιά απόφαςθ καταςτροφισ του τουρκοαιγυπτιακοφ ςτόλου. Γι αυτό ζςτειλε τον Ζλλθνα πλοθγό Πζτρο Μικζλθ, με λίγουσ άνδρεσ ςτον Αιγφπτιο διοικθτι Μωχαρζμ μπζθ να τον διαβεβαιϊςει ότι ο ςκοπόσ των ςυμμάχων απζναντι ςτουσ τουρκοαιγυπτίουσ δεν ιταν εχκρικόσ, αλλά ικελαν να τουσ αναγκάςουν να φφγουν από το Ναυαρίνο και να επιςτρζψουν ςτισ βάςεισ τουσ ςτα Δαρδανζλια και τθν Αλεξάνδρεια. Οι Αιγφπτιοι όμωσ, ερεκιςμζνοι ςκότωςαν τον Ζλλθνα απεςταλμζνο του Κόδριγκτον, οπότε μζςα ςε λίγα λεπτά ςυντονιςμζνα όλα τα κανόνια τθσ "Αςίασ" βφκιςαν τθν αιγυπτιακι ναυαρχίδα. χεδόν ταυτόχρονα τζκθκε εκτόσ μάχθσ και θ τουρκικι ναυαρχίδα. Από αυτι τθ ςτιγμι κι ζπειτα θ μάχθ γενικεφτθκε και ξζφυγε από κάκε ςχεδιαςμό και ζλεγχο. Οι κανονιοβολιςμοί ρίχνονταν από όλεσ τισ πλευρζσ και ο πυκνόσ καπνόσ εμπόδιηε τουσ ςυμμάχουσ να διακρίνουν τα δικά τουσ πλοία από τα εχκρικά. τισ 3 μ.μ. πλθςίαςε και ο ρωςικόσ ςτόλοσ με επικεφαλισ τθ ναυαρχίδα Άηόφ", οπότε θ μάχθ πιρε ανυπολόγιςτεσ διαςτάςεισ. Γφρω ςτισ 6 μ.μ. τα πάντα είχαν τελειϊςει. Όλη αυτή η ιςτορική ναυμαχία είχε διαρκζςει μονάχα 4 ώρεσ. Οι καταςτροφζσ ήταν αφάνταςτα δυςανάλογεσ: 60 εχθρικά πλοία καταςτράφηκαν εντελώσ και πολλά άλλα ανατινάχθηκαν από τουσ ίδιουσ τη νφχτα, για να μην τα αιχμαλωτίςουν οι ςφμμαχοι. Κατά το Γάλλο πλοίαρχο του εχθρικοφ ςτόλου Λετελιζ τα μόνα πλοία που επζπλεαν την άλλη ημζρα ήταν μια φρεγάτα δίχωσ ιςτοφσ, 4 κορβζτεσ, 6 μπρίκια και 4 ημιολίεσ. Είχαν 6000 νεκροφσ περίπου και 4000 τραυματίεσ. Οι ςφμμαχοι δεν ζχαςαν κανζνα πλοίο και είχαν ςυνολικά 174 νεκροφσ και 475 τραυματίεσ. Ο Γάλλοσ αντιναφαρχοσ Jurien de la Graviere περιγράφει ςυγκλονιςτικά το αποτζλεςμα τθσ ναυμαχίασ: "... Ο όρμοσ του Ναυαρίνου βράηοντασ από τα βλιματα, που κάκε ςτιγμι τρυποφςαν τθν επιφάνειά του, ςκεπαςμζνοσ από ςυντρίμμια που επζπλεαν, με γαντηωμζνουσ επάνω τουσ Τοφρκουσ και Αιγφπτιουσ, δεν ιταν πια θ μεγάλθ και ιρεμθ υδάτινθ ζκταςθ, επάνω ςτθν οποία λικνιηόταν με ράκυμθ μεγαλοπρζπεια το πρωινό τθσ 8/20 Οκτωβρίου ο επιβλθτικόσ ςτόλοσ του Ιμπραιμ. Ο όρμοσ είχε πάρει τθν όψθ μιασ από τισ καταχκόνιεσ εκείνεσ λίμνεσ, όπου κολυμποφν οι κολαςμζνοι ανάμεςα ςε κφματα από φωτιά και πίςςα...» Η νίκθ των ςυμμάχων ιταν αποφαςιςτικι και ολοκλθρωτικά καταςτροφικι για τον εχκρό. Ιςτορικά όμωσ δε γίνεται αποδεκτό το χωρίσ αποδείξεισ ςυμπζραςμα του Γάλλου διοικθτι Δεριγνφ ότι "το ςχζδιο επικζςεωσ, που είχε προτείνει ςτουσ ςυναδζλφουσ του είχε πλιρθ επιτυχία,. Είναι ηιτθμα αν διεξιχκθ άλλθ μάχθ ποτζ, που να φανζρωνε τόςο πολφ τθν απουςία κάποιου ςχεδίου. Η ναυμαχία του Ναυαρίνου "υπιρξε ουςιαςτικά μια υπόκεςθ των τότε Μεγάλων Δυνάμεων, των οποίων ζμμεςα κφματα ι ευεργετθμζνοι ιταν ςυμπωματικά τα μικρότερα ζκνθ και λαοί. Ο αντίκτυποσ τθσ νίκθσ ςτισ ευρωπαϊκζσ χϊρεσ ιταν διαφορετικόσ. Γενικά προκάλεςε κατάπλθξθ. Κανζνασ δεν περίμενε και δεν ευχόταν αυτό το τζλοσ. Ο αυτοκράτωρ τθσ Αυςτρίασ Φραγκίςκοσ χαρακτιριςε τθν πράξθ των τριϊν ναυάρχων δολοφονία. Ο Metternich "τρομακτικι καταςτροφι" και ςτθ Βιζννθ κρθνοφςαν για το πλιγμα εναντίον τθσ Σουρκίασ. Η κυβζρνθςθ τθσ Αγγλίασ ζδειχνε κεραυνόπλθκτθ προ του ανεπικφμθτου τετελεςμζνου, που διζπραξε ο Κόδριγκτον. Μάταια ο πρωταγωνιςτισ τθσ ναυμαχίασ προςπακοφςε να πείςει τθν κυβζρνθςι του ότι θ "ναυμαχία υπιρξεν αναπότρεπτο γεγονόσ"..* +. Αντικζτωσ ςτθ Ρωςία θ είδθςθ τθσ νίκθσ προκάλεςε πλιρθ επιδοκιμαςία. Ο αυτοκράτωρ Νικόλαοσ με επιςτολι του προσ τον Κόδριγκτον, τθσ 8 Νοεμβρίου 1827, του εξζφραηε τθν πλιρθ ικανοποίθςι του, επειδι "κατιγαγε μια νίκθ για τθν οποία όλθ θ πολιτιςμζνθ Ευρϊπθ του χρωςτοφςε διπλι ευγνωμοςφνθ". τθ Γαλλία θ κοινι γνϊμθ πανθγφριςε το γεγονόσ και τοποκετικθκε ανεπιφφλακτα υπζρ τθσ απελευκερϊςεωσ τθσ Ελλάδοσ. Και τθ γνϊμθ τθσ αυτι επζβαλε και ςτθν κυβζρνθςι τθσ. * + Η αντίδραςθ τθσ Πφλθσ, μόλισ πλθροφορικθκε τθν καταςτροφι, ιταν ζκρθξθ οργισ και απειλϊν, που δεν κατζλθξαν όμωσ ςε ζκτροπα. * +. τθν Ελλάδα; Επάνω από το λιμάνι του Ναυαρίνου, μζςα από τα ςυντρίμμια του εχκροφ υψϊκθκε το φωτεινό τόξο τθσ ελπίδασ. Σθσ ελπίδασ που κα οδθγοφςε τθν πορεία προσ τθν Ελευκερία, ενόσ λαοφ που πίςτευε ότι παρά τισ αδυναμίεσ του και τα ςφάλματά του κάποια κεϊκι δφναμθ κα τον βοθκοφςε, όπωσ του είχε διαμθνφςει ο μεγάλοσ αγωνιςτισ τθσ ελευκερίασ του ο Ιωάννθσ Καποδίςτριασ: "Εάν οι Μεγάλεσ Δυνάμεισ μασ εγκατζλειψαν, πιςτζψετε ότι ο Θεόσ δεν κα μασ εγκαταλείψει"!.. Οπωςδιποτε με τη ναυμαχία του Ναυαρίνου ζνα νζο εθνικό κράτοσ προςτζθηκε ςτο χάρτη τησ Ευρώπησ. (τθσ Ελζνθσ Ε. Κοφκου, Κακθγιτριασ Πανεπιςτθμίου Ακθνϊν, από τα πρακτικά του Α Τοπικοφ Συνεδρίου ςτθν Πφλο, 1-3 Μαΐου 1998) Η φακτθρία κλείνει το λιμάνι τθσ Πφλου Η τελευταία μάχη των ιςτιοφόρων 4

5 Ο Ιωάννης Καποδίστριας μετά την παραίτησή του : Ο Καποδίστριας κυβερνήτης της Ελλάδας (Γ Εθνοσυνέλευση Σροιζήνας) από το διπλωματικό σώμα της Ρωσίας(1822) εκμεταλλευόμενος τις γνωριμίες του με τους Ευρωπαίους πολιτικούς εργάζεται για την προώθηση του ελληνικού ζητήματος. Μετά την εκλογή του έρχεται στην Αίγινα και στη συνέχεια στο Ναύπλιο και προσπαθεί να βάλει τα θεμέλια για ένα σωστό κράτος. Υροντίζει για την αποχώρηση των εναπομεινάντων Αιγυπτίων που λεηλατούσαν την Πελοπόννησο, συνεχίζει τις πολεμικές επιχειρήσεις στη τερεά Ελλάδα (ως το 1829), χειρίζεται εύστοχα τη διπλωματική λύση του ελληνικού ζητήματος όσον αφορά το πολιτικό καθεστώς και την έκταση του νέου κράτους και ξεκινά να οργανώνει όλους τους τομείς της δημόσιας ζωής: οικονομία, δικαιοσύνη, παιδεία, στρατό κ.ά. Ακολουθεί μια πολιτική ρεαλιστική, δηλαδή προσαρμοσμένη στις ανάγκες του ελληνικού λαού. Προτεραιότητές του ήταν η ενίσχυση των ασθενέστερων τάξεων (γεωργών και τεχνιτών), η οργάνωση της στοιχειώδους εκπαίδευσης για όλα τα Ελληνόπουλα ( σ αντίθεση με τους προκρίτους που η προτεραιότητά τους στην παιδεία ήταν η ίδρυση Πανεπιστημίου, όπου θα φοιτούσαν τα δικά τους παιδιά, η επαγγελματική κατάρτιση των νέων κ. ά. Μέσα σε μια τριετία (ως τη δολοφονία του το 1831) πέτυχε ένα σημαντικότατο έργο, που δυστυχώς έμεινε χωρίς συνέχεια. Οι αντίπαλοί του ήταν: α) οι πρόκριτοι, επειδή τους αφαίρεσε τα προνόμια που είχαν κατά την Σουρκοκρατία, β) οι φιλελεύθεροι διανοούμενοι, επειδή κατάργησε το σύνταγμα της Σροιζήνας και κυβερνούσε συγκεντρωτικά και γ) η Αγγλία και η Γαλλία, επειδή υποπτεύονταν ότι προωθούσε τα συμφέροντα της ρωσικής πολιτικής. Γιατί το νυν σχολικό εγχειρίδιο σε αντίθεση με τα προηγούμενα- αφιερώνει ελάχιστες γραμμές σ αυτόν τον σημαντικό Έλληνα πολιτικό;;; 1829 ΑΤΣΟΝΟΜΙΑ Οι Μεγάλες Δυνάμεις αποφασίζουν τη δημιουργία μιας αυτόνομης Ελλάδας με βόρειο 1830 ΑΝΕΞΑΡΣΗΙΑ σύνορο τη γραμμή Αμβρακικού-Παγασητικού. Η Οθωμανική Αυτοκρατορία εξακολουθεί ν αρνείται κάθε άλλη λύση εκτός από την υποταγή της Ελλάδας.Σο επτέμβριο του 1829 λήγει ο 1831 Δολοφονία Καποδίστρια ρωσοτουρκικός πόλεμος με νίκη της Ρωσίας. Η Οθωμανική Αυτοκρατορία αναγκάζεται για 1832 Σο διπλωματικό τέλος πρώτη φορά να υποχωρήσει και να δεχτεί, υπογράφοντας τη συνθήκη της Αδριανούπολης, τη λύση της αυτονομίας. Πρόκειται για μεγάλη επιτυχία της Ρωσίας. Η αγγλική πολιτική φοβάται μήπως χάσει την εύνοια των Ελλήνων. Γι αυτό προσφέρει ως αντιστάθμισμα στους Έλληνες τη λύση της ανεξαρτησίας περιορίζοντας όμως την έκταση του κράτους (βόρειο σύνορο η γραμμή Αχελώου-περχειού. Οι Μεγάλες Δυνάμεις αποφασίζουν: Η ανεξάρτητη πλην όμως κηδεμονευόμενη Ελλάδα θα έχει το πολίτευμα της απόλυτης μοναρχίας με βασιλιά τον Οθωνα και το βόρειο σύνορό της θα είναι η γραμμή Αμβρακικού-Παγασητικού. Με τη συνθήκη του Λονδίνου του 1832 οριστικοποιήθηκε η αναγόρευση του Όθωνα ως βασιλιά της Ελλάδας (όχι των Ελλήνων) και το νέο ελληνικό κράτος, μοναρ χικό και ανεξάρτητο, ονομάστηκε «Βασίλειον της Ελλάδος» και τέθηκε κάτω από την εγγύηση των τριών Δυνάμεων. υγκεκριμένα στο άρθρο 4 της συνθήκης αναφερόταν ότι η "Ελλάς, υπό την εξουσίαν του πρίγκηπος "Οθωνος της Βαυαρίας και με την εγγύηση των τριών Αυλών, θα αποτελέσει ένα μοναρχικό, ανεξάρτητο κράτος...». Επομένως, η συνθήκη αυτή καθόριζε τη διεθνή θέση και την εσωτερική πολιτική κατάσταση του νεοσύστατου κράτους, χωρίς τη σύμπραξη ή έστω συγκατάθεση των Ελλήνων, που δεν έλαβαν μέρος ούτε στις συνομιλίες ούτε βέβαια στην υπογραφή της συνθήκης. Οι σημαντικές αυτές αποφάσεις, ερήμην των Ελλήνων, δείχνουν το μέγεθος της κηδεμονίας που ασκούσαν οι Δυνάμεις. Ανταγωνιστικές μεταξύ τους η Βρετανία, η Γαλλία, η Ρωσία καθιέρωσαν ένα ιδιόμορφο διεθνές καθεστώς για την Ελλάδα, ένα είδος ευρωπαϊκής κυριαρχίας, που την. ασκούσαν οι τρεις συλλογικά, εξωραΐζοντάς την κάτω από την ηχηρή φράση «με την εγγύηση των τριών Δυνάμεων». Η επανάσταση του 1821 πέτυχε ένα μικρό μέρος από τους στόχους της. Ήταν όμως το πρώτο κίνημα στην Ευρώπη που οδήγησε στη δημιουργία ενός έστω μικρού εθνικού κράτους. Ο μεγάλος στόχος παρέμενε: η επέκταση του κράτους, ώστε να συμπεριλάβει όλους τους ελληνικούς πληθυσμούς που ήταν εκτός των ορίων του.(μεγάλη Ιδέα). Σα βήματα προς την εθνική ενοποίηση ήταν: Επτάνησα (1864), Θεσσαλία- Άρτα (1881),Μακεδονία, Νότια Ήπειρος, Κρήτη, νησιά ΒΑ. Αιγαίου (1913), Δυτ. Θράκη(1919,1923) και Δωδεκάνησα (1947). Μεγάλος σταθμός όσον αφορά την εθνική ολοκλήρωση ήταν η Μικρασιατική καταστροφή(1922). Αλλά η πορεία ήταν αντίστροφη: ο εκτός ορίων ελληνισμός μετακινήθηκε στο υπάρχον ελληνικό κράτος με την υποχρεωτική ανταλλαγή των πληθυσμών. Με τη συνθήκη των εβρών (1920) στην Ελλάδα παραχωρήθηκαν: η Δυτική και Ανατολική Θράκη εκτός από την περιοχή της Κωνσταντινούπολης, τα νησιά Ίμβρος και Σένεδος στην είσοδο του Ελλησπόντου και η περιοχή της μύρνης(με το δικαίωμα της προσωρινής κατοχής και διοίκησης). Η συνθήκη αυτή δεν ίσχυσε και αντικαταστάθηκε από τη συνθήκη της Λοζάνης (1923), σύμφωνα με την οποία το μόνο εδαφικό κέρδος για την Ελλάδα ήταν η Δυτική Θράκη και ως ελληνοτουρκικό σύνορο ορίστηκε ο ποταμός Έβρος. Tης θαλάσσης καλήτερα φουσκωμένα τα κύματα να πνίξουν την πατρίδα μου ωσάν απελπισμένην,έρημον βάρκαν. Παρά προστάτας να χωμεν. Ανδρέας Κάλβος 5

6 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΑΗ: Πολιτική συγκρότηση των Ελλήνων 1821: Αρχικά τοπικά επαναστατικά συμβούλια και στη συνέχεια τοπικές γερουσίες: Πελοποννησιακή Γερουσία Αρειος Πάγος (Ανατολική τερεά Ελλάδα) Γερουσία της Δυτικής Φέρσου Ελλάδας υμμετοχή στην εξουσία διεκδικούν: φορείς προεπαναστατικής εξουσίας :ανώτερος κλήρος, πρόκριτοι, στρατιωτικοί νέες δυνάμεις: Υαναριώτες, Υιλικοί Δημ. Τψηλάντης Εθνοσυνελεύσεις συντάγματα Σα υντάγματα της Επανάστασης, βασισμένα στις αρχές του Ευρωπαϊκού και του Νεοελληνικού Διαφωτισμού, ήταν φιλελεύθερα και δημοκρατικά, από τα πιο προοδευτικά της εποχής τους. Δυστυχώς, δεν ίσχυσαν!! Εθνοσυνελεύσεις υντάγματα χρονολογία Α Επιδαύρου Προσωρινόν πολίτευμα της Ελλάδος ή σύνταγμα της Επιδαύρου 1822 Β Άστρους 1823 Νόμος της Επιδαύρου ήτοι Προσωρινόν Πολίτευμα της Ελλάδος 1823 Γ Επιδαύρου 1826 Πληρεξουσιότητα στην Αγγλία για συμβιβαστική λύση Γ Σροιζήνας 1827 Πολιτικόν ύνταγμα της Ελλάδος ή ύνταγμα της Σροιζήνας, εκλογή Καποδίστρια 1827 Κόμματα: Αγγλικό, Γαλλικό, Ρωσικό. Ιδρύθηκαν στα Κυριαρχούσαν στην πολιτική ζωή του νέου κράτους μέχρι τον Κριμαϊκό πόλεμο (1853-6). Εμφύλιος πόλεμος : επικράτηση προκρίτων και Υαναριωτών. Παραγκωνισμός στρατιωτικών. Ο ρόλος των Υιλικών είχε μειωθεί από την αρχή της Επανάστασης. Ιδεολογικά ρεύματα: α) Υιλελεύθεροι: φορείς των ιδεών του Διαφωτισμού, απευθύνονται στις φιλελεύθερες ευρωπαϊκές δυνάμεις. β)υντηρητικοί : προσπαθούν να πείσουν τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις για τη νομιμότητα της Επανάστασης. Από την αρχή απευθύνονται σε βασιλικές οικογένειες της Ευρώπης, αναζητώντας τον πρώτο βασιλιά του κράτους που θα δημιουργήσουν. Καποδίστριας: εκλέγεται Κυβερνήτης της Ελλάδας από τη Γ Εθνοσυνέλευση της Σροιζήνας (1827). Αναστέλλει την ισχύ του υντάγματος της Σροιζήνας και κυβερνά συγκεντρωτικά, προσπαθώντας να δημιουργήσει ένα κράτος με γερά θεμέλια. υγκρούεται και με τους προκρίτους αλλά και με τα φιλελεύθερα ρεύματα. Οι πολιτικές αντιλήψεις του Ι. Καποδίστρια, σε μια εποχή μάλιστα που τα απολυταρχικά καθεστώτα κυριαρχούσαν ακόμη στην Ευρώπη, ήταν αντίθετες προς το φιλελευθερισμό και συμφωνούσαν με την πολιτειακή λύση της «φωτισμένης δεσποτείας»-μία από τις προτάσεις του Γαλλικού Διαφωτισμού (Βολταίρος) βασική αρχή της οποίας ήταν: «όλα για το λαό, αλλά τίποτα με το λαό». Δολοφονείται το Ακολουθεί νέος εμφύλιος πόλεμος και περίοδος αναρχίας. 1832: Οι Προστάτιδες Δυνάμεις αποφασίζουν: πολίτευμα απόλυτης μοναρχίας.πρώτος βασιλιάς της Ελλάδας ορίζεται ο Οθων, γιος του βασιλιά της Βαυαρίας. Θα κυβερνήσει χωρίς ύνταγμα μέχρι την Επανάσταση του Με το σύνταγμα του 1844 ως πολίτευμα της Ελλάδας ορίζεται η συνταγματική μοναρχία. Με το σύνταγμα του 1864 ως πολίτευμα της Ελλάδας ορίζεται η βασιλευομένη δημοκρατία, που θα καταργηθεί το 1924 μ ένα νοθευμένο δημοψήφισμα και η Ελλάδα θα έχει το πολίτευμα της αβασίλευτης δημοκρατίας μέχρι το 1935, που μ ένα επίσης νοθευμένο δημοψήφισμα θα γίνει η παλινόρθωση της βασιλείας, για να καταργηθεί το 1973 μ ένα ακόμη νοθευμένο δημοψήφισμα κατά τη διάρκεια της επταετούς δικτατορίας ή χούντας ( ). Σο πολίτευμα της αβασίλευτης δημοκρατίας καταργήθηκε έγκυρα και οριστικά το 1974 με δημοψήφισμα, στο οποίο ο ελληνικός λαός με ποσοστό 70% ψήφισε το πολίτευμα της Προεδρευομένης Κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας ΜΕΣΑΠΟΛΙΣΕΤΗ. Βιβλιογραφία :1) Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτικής Αθηνών,τ.ΙΒ. 2) Θέματα Νεότερης και ύγχρονης Ιστορίας από τις Πηγές, Γ Λυκείου,τ.Α,ΟΕΔΒ, )Richard Clogg, ύντομη Ιστορία της Νεότερης Ελλάδας, Αθήνα ) Douglas Dakin, Ο αγώνας των Ελλήνων για την ανεξαρτησία, ΜΙΕΣ,Αθήνα