Συνέδριο Προστατευόµενες Περιοχές Φυσικά Μνηµεία και Τοπική Ανάπτυξη Protected Areas Natural Monuments and Local Development Λέσβος Ιουλίου 2002

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Συνέδριο Προστατευόµενες Περιοχές Φυσικά Μνηµεία και Τοπική Ανάπτυξη Protected Areas Natural Monuments and Local Development Λέσβος 18 20 Ιουλίου 2002"

Transcript

1 Συνέδριο Προστατευόµενες Περιοχές Φυσικά Μνηµεία και Τοπική Ανάπτυξη Protected Areas Natural Monuments and Local Development Λέσβος Ιουλίου 2002 ΓΕΩΤΟΥΡΙΣΜΟΣ: ΜΙΑ ΕΠΙΛΟΓΗ ΓΙΑ ΤΟΠΙΚΗ ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ; Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΦΥΣΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΑΠΟΛΙΘΩΜΕΝΟΥ ΑΣΟΥΣ ΛΕΣΒΟΥ Σπιλάνης Γιάννης, Επίκουρος Καθηγητής Τµήµατος Περιβάλλοντος Πανεπιστηµίου Αιγαίου Κατωτριάτου Ελένη, Γεωλόγος, Msc Περιβαλλοντικής Πολιτικής και ιαχείρισης ΠΕΡΙΛΗΨΗ Ο γεωτουρισµός είναι µια ειδική µορφή τουρισµού. Το κίνητρο που ωθεί στην τουριστική µετακίνηση είναι η εµπειρία, η γνώση και η απόλαυση της γεωκληρονοµιάς. Βασικά στοιχεία για την ανάπτυξή του αποτελούν ο γεωλογικός χαρακτηρισµός των τουριστικών προορισµών, η γεωδιατήρηση και η παροχή διερµηνείας. Για να αποτελέσει ο γεωτουρισµός µια βιώσιµη επιλογή πρέπει ο σχεδιασµός και η ανάπτυξη των τουριστικών υποδοµών, η µετέπειτα λειτουργία τους και επίσης το µάρκετινγκ να επικεντρώνονται σε κριτήρια περιβαλλοντικής, κοινωνικής, πολιτιστικής και οικονοµικής αειφορίας, έτσι ώστε να διασφαλίζεται ότι δεν θα διαταραχτεί από την άφιξη των τουριστών ούτε το φυσικό περιβάλλον ούτε η κοινωνικοπολιτιστική δοµή των κοινοτήτων υποδοχής, αντίθετα οι τοπικές κοινότητες θα ωφεληθούν από τον τουρισµό οικονοµικά και πολιτιστικά. Η περίπτωση που εξετάζεται είναι το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου. Αναλύεται η οικονοµική, κοινωνική, πολιτιστική και περιβαλλοντική διάσταση της λειτουργίας του Μουσείου και αξιολογούνται µε τη χρήση δεικτών οι επιπτώσεις της σε σύγκριση µε τις επιπτώσεις του µαζικού τουρισµού στη βιώσιµη ανάπτυξη της Λέσβου. Αυτοί οι δείκτες µέτρησης της επίδοσης µπορούν να χρησιµοποιηθούν περαιτέρω για την παρακολούθηση της επίδοσης σε κριτήρια και στόχους που θα συµφωνηθούν µε την τοπική κοινότητα και το Μουσείο. 1

2 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Οι νέες µορφές τουρισµού παρουσιάστηκαν κατά τη δεκαετία του 1980 ως εναλλακτική λύση στις αρνητικές επιπτώσεις του συµβατικού µαζικού τουρισµού, η οποία θα ήταν πιο ήπια κοινωνικά και περιβαλλοντικά. Μετά την πρόταση του µοντέλου της βιώσιµης ανάπτυξης, που έδωσε κοινωνική και περιβαλλοντική διάσταση στην οικονοµική ανάπτυξη, προέκυψε γύρω στο 1990 η έννοια του βιώσιµου τουρισµού. Μέσα στο πλαίσιο αυτό οι ειδικές µορφές τουρισµού, που συχνά αναφέρονται και ως εναλλακτικές µορφές τουρισµού, έκαναν την εµφάνισή τους διαµορφώνοντας ιδιαίτερα χαρακτηριστικά προσφοράς και ζήτησης. Ο γεωτουρισµός µε τον οποίο θα ασχοληθούµε σ αυτήν την εργασία είναι µια ειδική µορφή τουρισµού που σχετίζεται µε τη γεωλογική κληρονοµιά. Στόχος αυτής της εργασίας είναι να αξιολογήσει τη συµβολή στη βιώσιµη ανάπτυξη της Λέσβου του µοντέλου του µαζικού τουρισµού που ακολουθείται στο νησί και του γεωτουρισµού όπως αυτός αναπτύσσεται από το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου. ΤΟΠΙΚΗ ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ Η τοπική βιώσιµη ανάπτυξη µπορεί να οριστεί ως µια ισόρροπη πολιτική ανάπτυξης όλων των πόρων µιας συγκεκριµένης περιοχής, σε τέτοια έκταση που ένα µέγιστο επίπεδο ευηµερίας (συµπεριλαµβανόµενης της ποιότητας ζωής)-τώρα και στο µέλλον-επιτυγχάνεται µέσω µιας συν-εξελικτικής στρατηγικής η οποία εστιάζεται σε περιβαλλοντικούς, κοινωνικούς και οικονοµικούς στόχους και/ή περιορισµούς, ενώ λαµβάνει υπόψη την επίδραση των εξωγενών παραγόντων στην περιοχή (Nijkamp, Ouwersloot 1999, σελ. 5). Για την εκτίµηση του βαθµού βιωσιµότητας µιας περιοχής (ή τουλάχιστον της ποιοτικής προσέγγισης) απαιτούνται τρία βήµατα: -αναγνώριση ενός συνόλου µετρήσιµων δεικτών αειφορίας -εγκαθίδρυση ενός συνόλου πρότυπων αξιών αναφοράς (π.χ. φέρουσα ικανότητα ή κρίσιµο φορτίο) -ανάπτυξη µιας πρακτικής µεθοδολογίας ανάλυσης επιπτώσεων για την εκτίµηση της µελλοντικής ανάπτυξης (σαν αποτέλεσµα αλλαγών στη συµπεριφορά, στους εξωγενείς παράγοντες ή στον προσανατολισµό της πολιτικής) (Nijkamp, Ouwersloot 1999, σελ. 5). 2

3 ΓΕΩΤΟΥΡΙΣΜΟΣ Οι Ibrahim και Hamzah το 1993 (από Kommoo 1997, σελ. 2970) πρότειναν έναν νέο κλάδο της εφαρµοσµένης γεωλογίας που την ονόµασαν Τουριστική Γεωλογία (Tourism Geology) η οποία κινείται κάτω από την οµπρέλα της Συντηρητικής Γεωλογίας (Conservation Geology). Την όρισαν ως έναν ιδιαίτερο κλάδο που ασχολείται µε την εφαρµογή της γεωλογικής γνώσης για την ανάπτυξη οικοτουριστικών δραστηριοτήτων µέσω µιας συστηµατικής έρευνας και γεωλογικού χαρακτηρισµού νέων και ήδη υφιστάµενων τουριστικών προορισµών. Τα τουριστικά πακέτα που προκύπτουν από αυτές τις προσπάθειες καλούνται γεωτουριστικές δραστηριότητες. Το 1995 ο Hose ορίζει τον γεωτουρισµό ως την παροχή µέσων ερµηνευτικών και εξυπηρέτησης που επιτρέπουν στους τουρίστες να αποκτήσουν γνώση και κατανόηση της γεωλογίας και της γεωµορφολογίας ενός χώρου (συµπεριλαµβανοµένης της συµβολής του στην ανάπτυξη των γεωεπιστηµών) πέρα από το επίπεδο της απλής αισθητικής εκτίµησης (από Hose 1997, σελ και 1998, σελ. 78). Σύµφωνα µε τον Hose (1998, σελ 78) τα βασικά στοιχεία του είναι τα µέτρα προστασίας και διατήρησης συλλογών και θέσεων µαζί µε την προώθηση του τουρισµού φυσικής κληρονοµιάς. Για τους Larwood και Prosser (1998, σελ. 98) ο γεωτουρισµός είναι το ταξίδι για την εµπειρία, τη γνώση και την απόλαυση της κληρονοµιάς της Γης µας. Ο γεωτουρισµός ως εκ τούτου είναι εν µέρει επακόλουθο της επιτυχηµένης διατήρησης αυτής της κληρονοµιάς καθώς αυτή διασφαλίζει την παρουσία του πόρου για να αποκτήσεις εµπειρία, να µάθεις και να απολαύσεις. Ο γεωτουρισµός είναι µια ειδική µορφή τουρισµού. Το κίνητρο που ωθεί στην τουριστική µετακίνηση είναι η εµπειρία, η γνώση και η απόλαυση της γεωκληρονοµιάς. Βασικά στοιχεία για την ανάπτυξή του αποτελούν ο γεωλογικός χαρακτηρισµός των τουριστικών προορισµών, η γεωδιατήρηση και η παροχή διερµηνείας (Κατωτριάτου 2001, σελ. 68). ΓΕΩΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΟΠΙΚΗ ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ Ο γεωτουρισµός για να προάγει την τοπική βιώσιµη ανάπτυξη πρέπει να εφαρµοστεί σύµφωνα µε τις ακόλουθες αρχές: -Ολοκληρωµένη προσέγγιση προς τη διαχείριση του τουρισµού. Η ανάπτυξη του γεωτουρισµού θα λαµβάνει υπόψη τους περιορισµούς της ικανότητας του γεωλογικού, φυσικού, κοινωνικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος να φιλοξενεί επισκέπτες. Για το σκοπό αυτό οι επιπτώσεις των τουριστικών δραστηριοτήτων πρέπει συστηµατικά να µελετώνται, να διαχειρίζονται και να εκτιµώνται ώστε να λαµβάνουν υπόψη τις περιβαλλοντικές, οικονοµικές και κοινωνικές ανάγκες της περιοχής υποδοχής. 3

4 - ιατήρηση των πόρων και µείωση των αποβλήτων. Ο γεωτουρισµός θα διαχειρίζεται µε τέτοιο τρόπο ώστε να ελαχιστοποιείται όσο είναι δυνατό η χρήση των φυσικών πόρων (νερό, ενέργεια), να µειώνεται η παραγωγή των συνδεόµενων µε αυτόν αποβλήτων και να προωθείται η χρήση βιώσιµων µορφών µεταφοράς (στρατηγική περιβαλλοντικής αποτελεσµατικότητας). -Συµµετοχή στο έργο της διατήρησης και αναβάθµισης της φυσική και πολιτιστικής κληρονοµιάς. Ο γεωτουρισµός θα δηµιουργεί νέες αναπτυξιακές ευκαιρίες κατάλληλες για το περιβάλλον και τον τοπικό χαρακτήρα όπως η µετατροπή εγκαταλειµµένων κτιρίων. Όπου είναι κατάλληλο θα καθορισθούν σχέδια που θα ενθαρρύνουν όσους ωφελούνται από τον τουρισµό να συµµετέχουν σε εθελοντική βάση στην διατήρηση και αναβάθµηση της γεωλογικής, φυσικής και πολιτιστικής κληρονοµιάς. -Ανάµιξη της τοπικής κοινότητας. Η τοπική κοινότητα θα πρέπει να εµπλακεί στη διαδικασία λήψης απόφασης για την ανάπτυξη βιώσιµου γεωτουρισµού και στη διαχείριση των τουριστικών δραστηριοτήτων. Μόνο στη περίπτωση αυτή ανάπτυξη του γεωτουρισµού θα µπορεί να εγγυηθεί όσο το δυνατόν περισσότερα οφέλη προς τη τοπική κοινωνία. -Υποστήριξη της τοπικής οικονοµίας. Ο γεωτουρισµός θα συµβάλλει στην τοπική οικονοµία προωθώντας την τοπική απασχόληση και χρησιµοποιώντας τοπικά προϊόντα ή δεξιότητες. Ο γεωτουρισµός µπορεί να δηµιουργήσει πρόσθετη ζήτηση σε κάποιους παραδοσιακούς τοµείς και τοπικούς πόρους δηµιουργώντας νέες υπεραξίες. - Υποστήριξη και αναβάθµιση τοπικής απασχόλησης. Η διατήρηση και ανάδειξη της τοπικής κληρονοµιάς σε τουριστικό προϊόν, απαιτεί ανθρώπινο δυναµικό υψηλής κατάρτισης ενώ παράλληλα αξιοποιεί τη τοπική παραδοσιακή τεχνογνωσία. -Ανάπτυξη ενός κατάλληλου και ποιοτικού τουριστικού προϊόντος. Οι δραστηριότητες θα βασίζονται στα εγγενή χαρακτηριστικά της περιοχής, ενθαρρύνοντας την εκτίµηση και απόλαυση της γεωλογικής, φυσικής, και πολιτιστικής κληρονοµιάς και απαιτώντας ανάπτυξη σε µια κατάλληλη κλίµακα και µε βάση συγκεκριµένες προδιαγραφές ποότητας και αυθεντικότητας. -Εκπαίδευση και διερµηνεία. Τα γεωτουριστικά προϊόντα ή εγκαταστάσεις πρέπει να στοχεύουν στην προσφορά εκπαίδευσης και διερµηνείας, ειδικά προς όφελος των νέων και των µαθητών, για να ενθαρρύνουν τους ανθρώπους να καταλάβουν και να µάθουν περισσότερα για τη γεωλογία και γενικά το περιβάλλον µε τη χρήση σύγχρονων µέσων. -Υπεύθυνο µάρκετινγκ και προώθηση. Το µάρκετινγκ και οι ενέργειες προώθησης του γεωτουρισµού θα βοηθούν στην αύξηση της ευαισθητοποίησης των επισκεπτών για γεωδιατήρηση και περιβαλλοντική προστασία και θα ενισχύουν το σεβασµό για την παράδοση και τα έθιµα της περιοχής. Τα µηνύµατα του µάρκετινγκ και της προώθησης θα τονίζουν τις 4

5 αυθεντικές αξίες και τα προτερήµατα της περιοχής και θα συµβάλλουν στην διαχείριση των επισκεπτών παρακινώντας το κοινό να επισκεφτεί τις γεωλογικές θέσεις εκτός εποχής. ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΛΕΣΒΟΥ Η τουριστική ανάπτυξη στη Λέσβο συνδέεται µε δύο γεγονότα της δεκαετίας του 80 που θέτουν και τις βάσεις της µαζικοποίησης του τουρισµού στην περιοχή (Σπιλάνης 2000, σελ.54): - το πρώτο αναφέρεται στην προσφορά καταλυµάτων, η οποία αυξάνεται γρήγορα µετά την υιοθέτηση του νόµου 1262/82 µε τον οποίο προβλέπονται υψηλές επιχορηγήσεις για την κατασκευή ξενοδοχείων. - το δεύτερο αναφέρεται στην άµεση σύνδεση του νησιού µε τις χώρες αποστολής τουριστών µε απευθείας έκτακτες πτήσεις (charters) το 1982, γεγονός που συνεπάγεται και την ένταξη του νησιού στα προγράµµατα των µεγάλων tours-operators. Η µέχρι σήµερα τουριστική ανάπτυξη στη Λέσβο δεν έχει εστιαστεί στα συγκριτικά της πλεονεκτήµατα (φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον) αγνοώντας τις σύγχρονες τάσεις της αγοράς, αλλά έχει στραφεί στο µαζικό τουρισµό παραλίας, όπου αποδεδειγµένα δεν πλεονεκτεί έναντι των ανταγωνιστικών προορισµών εντός και εκτός Ελλάδας. Εξάλλου τουριστικό προϊόν µε τη έννοια του όρου δεν υφίσταται πραγµατικά αλλά παραµένει στην απλή προσφορά καταλυµάτων που χαρακτηρίζει τον τουρισµό στην πρώτη περίοδο ανάπτυξης. Η προσφορά έχει εγκλωβιστεί στην προσπάθεια εξασφάλισης πληρότητας µε αποτέλεσµα να προσφέρονται τα καταλύµατα σε τόσο χαµηλές τιµές που όχι µόνο δεν επιτρέπουν κερδοφορία αλλά οδηγούν σε ένα φαύλο κύκλο συνεχούς προσπάθειας συµπίεσης του κόστους που οδηγεί σε χαµηλότερου επιπέδου παροχή υπηρεσιών, µείωση της απασχόλησης, αύξηση των περιβαλλοντικών επιβαρύνσεων κλπ. Επιπλέον δεν έχει χαραχτεί κοινά αποδεκτή και τεκµηριωµένη τουριστική πολιτική. Όλα αυτά οδήγησαν στην εµφάνιση προβληµάτων υποβάθµισης του τουριστικού προϊόντος του νησιού και τη µείωση των θετικών αποτελεσµάτων: - η υποβάθµιση πολλών περιοχών εξ αιτίας της άναρχης ανάπτυξης σε συνδυασµό µε την προσφορά χαµηλών υπηρεσιών από κράτος και επιχειρηµατίες έχει υποβαθµίσει το προσφερόµενο προϊόν και καθηλώσει τις ανά κεφαλή τουρίστα εισπράξεις. - η πεποίθηση που δηµιουργήθηκε -δικαιολογηµένα στη πρώτη φάση της τουριστικής ανάπτυξης- ότι ο οποιοσδήποτε µπορεί να ασχοληθεί µε επιτυχία µε τουριστικές δραστηριότητες χωρίς γνώσεις, δεξιότητες και επαγγελµατικά εφόδια, όχι µόνο υποβάθµισε ακόµη περισσότερο τις τουριστικές υπηρεσίες, αλλά δεν επιτρέπει και την λήψη σωστών επιχειρηµατικών αποφάσεων (πχ. οργάνωση της µονάδας, προώθηση προϊόντος, κλείσιµο συµβολαίων, επενδύσεις εκσυγχρονισµού κλπ). 5

6 - η ταχεία αύξηση των αυτοεξυπηρετούµενων καταλυµάτων (διαµερίσµατα, ενοικιαζόµενα δωµάτια) και των παράνοµων καταλυµάτων εκτός από την µειωµένη ωφέλεια για την εθνική και τοπική οικονοµία (χαµηλότερα έσοδα, µικρότερη απασχόληση, διαρροή συναλλάγµατος), δηµιουργεί σοβαρά προβλήµατα οργάνωσης στον τοµέα και δυσκολία στην άσκηση παρεµβατικής πολιτικής που θα έχει ως στόχο την βελτίωση της ποιότητας των παρεχόµενων υπηρεσιών µέσα και έξω από τις µονάδες (πχ. προστασία περιβάλλοντος). - η µικρής διάρκειας υψηλή τουριστική περίοδος (5-7 εβδοµάδες) - όταν οι τουριστικές µονάδες είναι ανοικτές περίπου 6 µήνες - που οφείλει να δηµιουργήσει εισοδήµατα ικανά για ολόκληρο τον χρόνο. Το φαινόµενο αυτό εντείνει την κερδοσκοπία µέσα στη λογική που θα τους ξαναδούµε αυτούς, ενώ είναι γνωστό ότι καλύτερος διαφηµιστής είναι ο ευχαριστηµένος πελάτης που επιστρέφει ξανά και ξανά στο ίδιο µέρος, ενώ παράλληλα αποτελεί και τον καλύτερο διαφηµιστή. - η µονόπλευρη ανάπτυξη του τριπτύχου κατάλυµα-εστιατόριο-bar και η επιµονή στο τρίπτυχο ήλιος-θάλασσα-παραλία δεν επέτρεψαν ούτε την εκµετάλλευση και άλλων πλεονεκτηµάτων του νησιού και τη δηµιουργία διακριτής τουριστικής εικόνας ανά περιοχή, ούτε την διαφοροποίηση δραστηριοτήτων και πελατείας µε την δηµιουργία διαφορετικών τουριστικών προϊόντων. - οι ελλείψεις τόσο στην προβολή όσο και στην οργάνωση του τουριστικού προϊόντος, είχε ως αποτέλεσµα αυτό να γίνεται αποκλειστικά από τους tour-operators. Οι τελευταίοι καθορίζουν την τουριστική εικόνα που παρουσιάζουν στο εξωτερικό και κατευθύνουν τους πελάτες τους ανάλογα µε τα συµφέροντα τους που ασφαλώς διαφέρουν από εκείνα των τοπικών επιχειρηµατιών και της τοπικής κοινωνίας. - η συνεχιζόµενη αύξηση των καταλυµάτων χωρίς την αντίστοιχη αύξηση της ζήτησης - αγνοώντας µε τον τρόπο αυτό τον βασικότερο κανόνα της οικονοµίας- είχε αρνητικές επιπτώσεις στις προσφερόµενες τιµές, εγκαινιάζοντας έτσι µια αλυσίδα πιέσεων σε βάρος της ποιότητας του προσφερόµενου προϊόντος (π.χ. µε τη µείωση της ποσότητας και της ποιότητας του προσωπικού), αλλά και του περιβάλλοντος µε την αύξηση της προσπάθειας εξωτερίκευσης µέρους του λειτουργικού κόστους της επιχείρησης (πχ. µε τη διακοπή λειτουργίας του βιολογικού καθαρισµού). - η µεγάλη αναλογία τουριστών προς µόνιµους κατοίκους την περίοδο αιχµής σε ορισµένες περιοχές, υπερβαίνοντας τα όρια της φέρουσας ικανότητας τους, είχε ως συνέπεια την αλλοίωση και την υποβάθµισή τους (περιβαλλοντικά προβλήµατα, υποβάθµιση υπηρεσιών, κοινωνική κρίση, οικονοµικά προβλήµατα). - ο προσανατολισµός στην κατανάλωση εισαγόµενων τυποποιηµένων µαζικών προϊόντων οδήγησε σε χαµηλό βαθµό ενσωµάτωσης του τουρισµού στο τοπικό οικονοµικό σύστηµα. Τα 6

7 προϊόντα αυτά, όσο περισσότερο µαζικοποιείται ο τουρισµός, δεν είναι δυνατό να παραχθούν από τις µικρής κλίµακας τοπικές επιχειρήσεις -και µάλιστα σε ανταγωνιστικές τιµές- µε αποτέλεσµα την αύξηση των εισαγωγών και την εντεινόµενη αποδιάρθρωση του παραγωγικού ιστού του νησιού. - τέλος, η διαρροή δαπάνης από το νησί, δεδοµένου ότι ένα ποσοστό επιχειρηµατιών και εργαζοµένων δεν είναι µόνιµοι κάτοικοι και το µεγαλύτερο µέρος των προϊόντων που καταναλώνονται εισάγεται, αφήνει τελικά µικρότερα κέρδη τοπικά απ ότι δείχνουν οι αριθµοί. ΙΑΣΤΑΣΕΙΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΦΥΣΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΑΠΟΛΙΘΩΜΕΝΟΥ ΑΣΟΥΣ ΛΕΣΒΟΥ Το 1994 µε το Ν. 2260/1994 ιδρύθηκε το Ν.Π.Ι.. «Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου» µε σκοπό τη µελέτη, ανάδειξη, προβολή και κάθε πρόσφορη αξιοποίηση του Απολιθωµένου άσους. Στο Π.. 183/95 δηµοσιεύτηκε ο κανονισµός λειτουργίας του Μουσείου. Το 1995 ορίσθηκε το πρώτο ιοικητικό Συµβούλιο του Μουσείου και ο ιευθυντής του. Τον Ιούλιο του 1998 έγινε η παράδοση των κτιριακών εγκαταστάσεων στον οργανισµό και τον Οκτώβριο του ίδιου έτους άρχισε η λειτουργία του. Στις 2 Σεπτεµβρίου 2001 πραγµατοποιήθηκαν τα εγκαίνια των εκθέσεων του Μουσείου. Στη συνέχεια θα εξετάσουµε τις δραστηριότητες του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου κυρίως την πενταετία ε θα γίνει µια εξαντλητική καταγραφή των δραστηριοτήτων του Μουσείου αλλά µια προσπάθεια να διερευνήσουµε την οικονοµική, κοινωνικο-πολιτιστική και περιβαλλοντική διάσταση της λειτουργίας του βάσει των διαθέσιµων στοιχείων. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΙΑΣΤΑΣΗ Όταν αναφερόµαστε στην οικονοµική διάσταση της λειτουργίας του Μουσείου λαµβάνουµε υπόψη τα εξής: άµεσα οικονοµικά αποτελέσµατα. Από τους απολογιστικούς πίνακες εσόδων και εξόδων (πίνακες 1 και 2) του Μουσείου διαπιστώνουµε ότι: - Το µισά περίπου από τα έσοδα προέρχονται από το Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραµµα (ΠΕΠ) Βορείου Αιγαίου στο οποίο έχει ενταχθεί η αποπεράτωση των κτιριακών εγκαταστάσεων του Μουσείου και ο εξοπλισµός του. Το ποσό αυτό φθάνει την πενταετία τα δρχ. - Το 1997 το Μουσείο έχει τα πρώτα έσοδα από εκδηλώσεις που ανέρχονται στο ποσό των δρχ., ποσό το οποίο φθάνει το 1999 στα δρχ. Το 1999 είναι εγγεγραµµένο το ποσό των δρχ. ως έσοδα κύριας δραστηριότητας. Το Μουσείο, 7

8 εκτός από τα εισιτήρια εισόδου, εκµεταλλεύεται τα κυλικεία του Μουσείου και του Πάρκου Απολιθωµένου άσους Λέσβου, λειτουργεί πωλητήριο µε αναµνηστικά και τοπικά προϊόντα και βιβλιοπωλείο όπου πωλούνται εκδόσεις του Μουσείου, Πρακτικά συνεδρίων και βιβλία που έχουν σχέση µε τη γεωλογία, το περιβάλλον και τα πολιτιστικά µνηµεία της Λέσβου. - Η επιχειρηµατική δραστηριότητα του µουσείου συµπληρώνεται από την ερευνητική. Το 1998 τα έσοδα από ερευνητικά προγράµµατα ήταν δρχ. και το δρχ. - Ένα ποσό δρχ. είναι τόκοι από τους τραπεζικούς λογαριασµούς του Μουσείου. - Τα υπόλοιπα έσοδα προέρχονται από επιχορηγήσεις του Υπουργείου Πολιτισµού κατά κύριο λόγο, στο οποίο υπάγεται το Μουσείο, του ΛΟΤΤΟ και των Υπουργείων Αιγαίου και Γεωργίας. - Το σύνολο των εξόδων ανέρχεται στο ποσό των δρχ. για την πενταετία ένα µεγάλο ποσοστό του οποίου έχει διοχετευτεί στο νησί. - Η σηµαντικότερη δαπάνη την πενταετία αφορά την αποπεράτωση και τον εξοπλισµό του Μουσείου καθώς όπως είδαµε παραπάνω το Μουσείο ξεκίνησε τη λειτουργία του τον Οκτώβριο του 1998 ενώ τα εγκαίνια των εκθέσεων του έγιναν τον Σεπτέµβριο του Το ποσό ανέρχεται στις δρχ. - Οι αµοιβές του ιοικητικού Συµβουλίου και του προσωπικού, οι περισσότεροι εκ των οποίων είναι µόνιµοι κάτοικοι Λέσβου, φθάνουν το ποσό των δρχ. - Ένα σηµαντικό ποσό από τα έξοδα διοχετεύεται σε επιχειρήσεις της Λέσβου που έχουν µόνιµη συνεργασία µε το Μουσείο. Μεταξύ αυτών είναι δύο καταστήµατα εµπορίας ξύλου (Άντισσα, Ανεµώτια), ένα σιδηρουργείο (Άντισσα), δύο βιοτεχνίες (Μανταµάδο, Μυτιλήνη), δύο τυπογραφεία (Μυτιλήνη), δύο προσωπικές εταιρείες χειρισµού µηχανηµάτων (Άγρα, Άντισσα), τρεις µεταφορικές εταιρίες (Ανεµώτια, Ερεσό, Μυτιλήνη) και ο Αγροτοτουριστικός Συνεταιρισµός Μεσοτόπου. έµµεσα οικονοµικά αποτελέσµατα. Εδώ θα εξετάσουµε τον έµµεσο οικονοµικό αντίκτυπο της λειτουργίας του Μουσείου. Μας ενδιαφέρει το τµήµα των επισκεπτών που έρχονται στο νησί αποκλειστικά για το Μουσείο. Καθώς δεν υπάρχουν διαθέσιµα σχετικά στοιχεία θα µελετήσουµε τις οικονοµικές επιπτώσεις των συνεδρίων που έχει διοργανώσει το Μουσείο. Την πενταετία το Μουσείο διοργάνωσε τέσσερα σηµαντικά διεθνή επιστηµονικά συνέδρια στα οποία συµµετείχαν κατά µέσο όρο στο καθένα περίπου 200 επιστήµονες από την υπόλοιπη Ελλάδα και το εξωτερικό. 8

9 Πίνακας 1. Απολογιστικός πίνακας εσόδων ΕΤΟΣ ΕΣΟ Α ΣΥΝΟΛΟ Επιχορήγηση Υπουργείου Πολιτισµού Επιχορήγηση ΛΟΤΤΟ Λοιπά Έσοδα (τόκοι) Επιχορήγηση ΠΕΠ Βορείου Αιγαίου Επιχορήγηση Υπουργείου Αιγαίου Επιχορήγηση Υπουργείου Γεωργίας Έσοδα εκδηλώσεων Έσοδα ερευνητικών προγραµµάτων Έσοδα κύριας δραστηριότητας ΣΥΝΟΛΟ ΕΣΟ ΩΝ Χρηµατικό υπόλοιπο προηγούµενης χρήσης ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ Πηγή: Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου Εποµένως έχουµε 800 επισκέπτες οι οποίοι µένουν κατά µέσο όρο 3 ηµέρες στο νησί. Οι δαπάνες για τη διαµονή τους υπολογίζεται στις δρχ. το άτοµο και για διατροφή περίπου δρχ. Επίσης υπολογίζεται ότι δαπανούν ένα ποσό της τάξης των δρχ. για προσωπικά είδη, αναµνηστικά κ.α. Οι συνολικές δαπάνες υπολογίζονται στα δρχ. που κατανέµονται σε δαπάνες στέγασης δρχ., σε δαπάνες διατροφής και λοιπές δαπάνες δρχ. Αυτό το ποσό, που αποτελεί µια µετριοπαθή εκτίµηση, διοχετεύτηκε επιπρόσθετα στις άµεσες χρηµατικές δαπάνες στην οικονοµία του νησιού µόνο από τη διοργάνωση των συνεδρίων. 9

10 Πίνακας 2. Απολογιστικός πίνακας εξόδων ΕΤΟΣ ΕΞΟ Α ΣΥΝΟΛΟ Αµοιβές ιοικητικού Συµβουλίου και προσωπικού Αµοιβές ελεύθερων επαγγελµατιών Μετακινήσεις µελών.σ. και προσωπικού απάνες λειτουργίας απάνες αποπεράτωσης και εξοπλισµού Μουσείου Ερευνητικές δραστηριότητες Λοιπές δαπάνες ΣΥΝΟΛΟ ΕΞΟ ΩΝ Χρηµατικό υπόλοιπο ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ Πηγή: Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου αριθµός επισκεπτών και εποχικότητα. Η εποχικότητα της τουριστικής ζήτησης έχει µια σαφή οικονοµική διάσταση καθώς οι περισσότερες τουριστικές επιχειρήσεις αναγκάζονται να κλείσουν εκτός περιόδου αιχµής ενώ άλλες έχουν σηµαντικά µειωµένα έσοδα. Επειδή είναι γνωστός µόνο ο συνολικός αριθµός των επισκεπτών στο Μουσείο για το έτος 1999 ( άτοµα) θα µελετήσουµε τον αριθµό των επισκεπτών στο Πάρκο Απολιθωµένου άσους στη θέση «Μπαλή Αλώνια». Από τον πίνακα 3 και το διάγραµµα της εικόνας 1 διαπιστώνουµε τα εξής: - µια συνεχή τάση αύξησης του αριθµού των επισκεπτών την πενταετία , - το 1999 ο αριθµός των επισκεπτών έχει διπλασιαστεί σε σχέση µε το 1995, - η µορφή των καµπυλών παραµένει σχεδόν ίδια δηλαδή η αύξηση είναι οµοιόµορφη, - η µέγιστη τιµή στη διάρκεια του έτους εντοπίζεται το µήνα Αύγουστο, - η περίοδος αιχµής των επισκέψεων είναι οι µήνες Ιούλιος Αύγουστος, η οποία ταυτίζεται µε την τουριστική περίοδο αιχµής του νησιού, - σηµαντική αύξηση του αριθµού των επισκεπτών τους µήνες Μάιο και Σεπτέµβριο. Το Μουσείο έχει δραστηριοποιηθεί προς την κατεύθυνση της αύξησης του αριθµού των επισκεπτών εκτός περιόδου αιχµής διοργανώνοντας στους χώρους του: εκπαιδευτικά προγράµµατα, προγράµµατα κινητικότητας, σεµινάρια επιµόρφωσης εκπαιδευτικών, συνέδρια, διαλέξεις και εκδηλώσεις. Μόνο το 1999 συµµετείχαν 2012 µαθητές και το µαθητές. Σε ηµερίδα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης (Ιανουάριο 1998) συµµετείχαν 70 εκπαιδευτικοί ενώ 10

11 σε κάθε συνέδριο (ένα κάθε χρόνο) περισσότεροι από 200 επιστήµονες από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Πίνακας 3. Αριθµός επισκεπτών Πάρκου Απολιθωµένου άσους «Μπαλή Αλώνια» ΕΤΟΣ ΜΑΪΟΣ ΙΟΥΝΙΟΣ ΙΟΥΛΙΟΣ ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ ΣΥΝΟΛΟ 1995* *εκτίµηση Πηγή: Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου Εικόνα 1. Αριθµός επισκεπτών Πάρκου Απολιθωµένου άσους «Μπαλή Αλώνια» Αριθµός επισκεπτών στο Πάρκο Απολιθωµένου άσους "Μπαλή Αλώνια" * ΜΑΪΟΣ ΙΟΥΝΙΟΣ ΙΟΥΛΙΟΣ ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ *εκτίµηση Πηγή: Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου προώθηση των τοπικών προϊόντων. Η προσπάθεια του Μουσείου για προώθηση των τοπικών προϊόντων είναι εµφανής. Από τα 76 προϊόντα που διακινούνταν στο Μουσείο το 1999 τα 54 ήταν από τη Λέσβο, δηλαδή ένα ποσοστό 71%. Σε όλες τις εκδηλώσεις συνεργάζεται µε 11

12 τον Συνεταιρισµό Γυναικών Μεσοτόπου ο οποίος αναλαµβάνει το catering µε παραδοσιακές συνταγές από τη Λέσβο. Στις εκδροµές που διοργανώνει στο νησί περιλαµβάνει στάσεις σε συνεταιρισµούς γυναικών για καφέ, φαγητό ή αγορά παραδοσιακών προϊόντων. Στους χώρους του εκτίθενται τοπικά προϊόντα. Στους φακέλους των συνεδρίων του περιλαµβάνονται φυλλάδια προβολής των τοπικών προϊόντων. Επιπλέον διοργάνωσε για πρώτη φορά το 2000 τη Γιορτή Αγροτοτουρισµού στην οποία εκτέθηκαν προϊόντα των Αγροτοτουριστικών Συνεταιρισµών Γυναικών. Το 2001 στη 2 η Γιορτή Αγροτοτουρισµού εκτέθηκαν προϊόντα Αγροτοτουριστικών Συνεταιρισµών, προϊόντα βιολογικής γεωργίας και τυποποιηµένα ποιοτικά αγροτικά προϊόντα της Λέσβου. Συµµετείχαν η Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισµών Λέσβου (ΕΑΣΛ) µε τυποποιηµένο ελαιόλαδο και σαπούνια, η Εταιρεία Τοπικής Ανάπτυξης Λέσβου (ΕΤΑΛ Α.Ε.) µε τα προϊόντα των επιχειρήσεων που έχουν ενισχυθεί από το πρόγραµµα LEADER II, ο Σύλλογος Αγγειοπλαστών Λέσβου, καθώς και αρκετοί µεµονωµένοι κεραµίστες, το Επιµελητήριο Λέσβου, το Γεωτεχνικό Επιµελητήριο Ελλάδας µε ειδικές εκδόσεις για τον αγροτοτουρισµό και τη βιολογική γεωργία καθώς και οι Αγροτοτουριστικοί Συνεταιρισµοί Γυναικών Μεσοτόπου, Αγιάσου, Πολιχνίτου, Πέτρας, Σκαλοχωρίου, Αγίας Παρασκευής και Ανεµότιας. Την έκθεση επισκέφθηκαν περισσότεροι από επισκέπτες. ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ-ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΙΑΣΤΑΣΗ Η λειτουργία του Μουσείου έχει µια σαφή κοινωνικο-πολιτιστική διάσταση που εντοπίζεται ως ακολούθως: απασχόληση. Την απασχόληση µπορεί να τη διακρίνουµε σε άµεση και έµµεση. Η άµεση απασχόληση αναφέρεται στους εργαζόµενους του οργανισµού. Παρατηρείται τάση αύξησης των εργαζόµενων στο Μουσείο και στο γραφείο στη Μυτιλήνη, όπως φαίνεται και στον πίνακα 4. Πρόκειται για εποχιακό προσωπικό καθώς οι οργανικές του θέσεις παραµένουν κενές. Το µεγαλύτερο ποσοστό των εργαζοµένων ανήκει στην κατηγορία κάτω των 30 ετών, κατηγορία που πλήττεται από την ανεργία. Το επιστηµονικό προσωπικό και ένας αριθµός από το υπόλοιπο προσωπικό δεν είναι µόνιµοι κάτοικοι του ήµου Ερεσού Αντίσσης καθώς όµως η επιχείρηση λειτουργεί όλο το χρόνο διαµένουν µόνιµα σ αυτόν. Ο µεγαλύτερος αριθµός των εργαζόµενων είναι µόνιµοι κάτοικοι Λέσβου. Η αναλογία ανδρών γυναικών παρουσιάζεται στον πίνακα 5. Το ποσοστό των γυναικών πλησιάζει εκείνο των ανδρών για την τριετία Η έµµεση απασχόληση αναφέρεται στους ιδιώτες και τις εταιρείες που συνεργάζονται µε το Μουσείο σε µόνιµη βάση. Αυτοί είναι: 12

13 ύο µαραγκοί (ξύλινες κατασκευές και αναµνηστικά), ένας (1) σιδεράς (µεταλλικές κατασκευές), τέσσερις (4) αγγειοπλάστες (αναµνηστικά), δύο (2) βιοτεχνίες (µπλουζάκια, καπέλα, τσάντες), τρεις (3) τυπογράφοι (αφίσες, έντυπα, οδηγοί), δύο (2) χειριστές µηχανηµάτων (διάνοιξη περιπατητικών διαδροµών), τρεις (3) µεταφορείς, ένα (1) άτοµο για το αναψυκτήριο και τριάντα (30) µέλη του Αγροτοτουριστικού Συνεταιρισµού Γυναικών Μεσοτόπου. Πίνακας 4. Άµεση απασχόληση. ΕΤΟΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΣΥΝΤΗΡΗΤΕΣ ΣΥΝΟΛΟ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΒΟΗΘΗΤΙΚΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ Πηγή: Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου Πίνακας 5. Απασχόληση κατά φύλο. ΕΤΟΣ ΑΝ ΡΕΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ Αριθµός Ποσοστό Αριθµός Ποσοστό ΣΥΝΟΛΟ ,6 9 47, , ,6 21 Πηγή: Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου κατάρτιση ανέργων. Υλοποιήθηκε για πρώτη φορά το 1999 πρόγραµµα κατάρτισης µε θέµα «Προστασία και συντήρηση απολιθωµάτων-τεχνικές γεωλογικών και παλαιοντολογικών ανασκαφών µε έµφαση στο απολιθωµένο δάσος της Λέσβου» διάρκειας 500 ωρών από το ΚΕΚΑΝΑΛ µε τη συνεργασία του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου. Στο πρόγραµµα συµµετείχαν 20 νέοι άνεργοι. κοινωνική ευαισθησία. Οι κτιριακές εγκαταστάσεις του Μουσείου µπορούν να εξυπηρετήσουν σε όλες τις δραστηριότητες άτοµα µε ειδικές ανάγκες. Ως απόδειξη στα εγκαίνια των εκθέσεων του Μουσείου συµµετείχε µεγάλος αριθµός παιδιών µε ειδικές ανάγκες από το Σύλλογο ατόµων µε ειδικές ανάγκες «Η Κυψέλη». κοινωνικές επιπτώσεις. Η αναλογία των τουριστών προς τους ντόπιους κατοίκους την περίοδο αιχµής είναι υψηλή αν υπολογιστεί ότι το µήνα Αύγουστο 1999 επισκέφτηκαν το 13

14 Πάρκο Απολιθωµένου άσους «Μπαλή Αλώνια» άτοµα ενώ η κοινότητα Σιγρίου έχει περίπου 300 κατοίκους. Όµως οι επισκέπτες µοιράζονται µεταξύ Σιγρίου και Σκάλας Ερεσού, η οποία διαθέτει µεγάλο αριθµό καταλυµάτων και λοιπών τουριστικών επιχειρήσεων, αλλά και των υπόλοιπων τουριστικών προορισµών του νησιού. Εξάλλου δε µπορεί να γίνει σαφής διάκριση των κοινωνικών επιπτώσεων µεταξύ του µαζικού τουρισµού και του γεωτουρισµού στο νησί. ανάµιξη της τοπικής κοινότητας.στο ιοικητικό Συµβούλιο του Μουσείου συµµετέχει ως τακτικό µέλος ο Πρόεδρος του Τοπικού Συµβουλίου Σιγρίου του ήµου Ερεσού Αντίσσης κ ος Αθανασιάδης Απόστολος. Το Μουσείο κατασκευάστηκε σε έκταση που παραχωρήθηκε από την κοινότητα Σιγρίου γεγονός που δείχνει ότι η δηµιουργία του ήταν επιθυµία της κοινότητας. Επιπλέον η ικανοποίηση της τοπικής κοινότητας από τη µέχρι τώρα λειτουργία του Μουσείου έµµεσα αποδεικνύεται από τη µεγάλη συµµετοχή της στα εγκαίνια των εκθέσεων του Μουσείου το Σεπτέµβριο του πολιτιστική ταυτότητα. Το Μουσείο δραστηριοποιείται ενεργά προς την κατεύθυνση της διατήρησης της πολιτιστικής ταυτότητας του νησιού. Μεταξύ άλλων διοργανώνει εκδηλώσεις µε τοπική µουσική και τραγούδια, εκθέσεις µε παραδοσιακά χειροτεχνήµατα όπως υφαντά, κεντήµατα, καλάθια και κεραµικά, συνεργάζεται µε τον Συνεταιρισµό Γυναικών Μεσοτόπου ο οποίος αναλαµβάνει το catering µε παραδοσιακές συνταγές από τη Λέσβο. πολιτιστικές εκδηλώσεις. Στους χώρους του Μουσείου φιλοξενήθηκαν µεταξύ άλλων: - εκθέσεις φωτογραφίας όπως του. Ταλιάνη µε θέµα «Η ελληνική φύση τις 4 εποχές» 29/7-28/8/2000, της Τζ. Χατζηδηµητρίου µε θέµα «Το άγιο νερό-οι ιαµατικές πηγές της Λέσβου» 9/9-24/9/2000, - θεατρικές παραστάσεις όπως «Τα µάγια της πεταλούδας» του Φ.Γ.Λόρκα από τη Θεατρική Οµάδα Μυτιλήνης «Οι άστεγοι» 6/8/2000, - µουσικές εκδηλώσεις όπως συναυλία της µικτής χορωδίας του ήµου Μυτιλήνης «Νίκος Μυρογιάννης» (27/8/1999), παραδοσιακοί χοροί και µουσική από το Μεσότοπο 28/7/2000, µουσική εκδήλωση µε το µουσικό σύνολο «Ειρεσιώνη» 16/9/2000. ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΙΑΣΤΑΣΗ Εδώ εντάσσουµε δραστηριότητες που έχουν σχέση µε: διατήρηση της γεωλογικής κληρονοµιάς. Το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου έχει πραγµατοποιήσει: - εργασίες χαρτογράφησης και καταγραφής του Απολιθωµένου άσους, - ανασκαφικές εργασίες στις περιοχές Σιγρίου, Ερεσού, Άντισσας, Γαβαθά και Πάρκου Απολιθωµένου άσους µε στόχο την έρευνα του απολιθωµένου δάσους, τη συλλογή νέων 14

15 στοιχείων που αφορούν τη σύσταση του απολιθωµένου οικοσυστήµατος και τον εµπλουτισµό των συλλογών του, - εργασίες συντήρησης απολιθωµάτων στους υπαίθριους χώρους του Απολιθωµένου άσους, - εκθεσιακή παρουσίαση του απολιθωµένου δάσους και των διαδικασιών δηµιουργίας του µε σύγχρονες µουσειολογικές αντιλήψεις. Επιπλέον το Μουσείο συµµετέχει ως συντονιστής φορέας στην εκπόνηση του ερευνητικού προγράµµατος «ηµιουργία του Άτλαντα των Γεωλογικών µνηµείων του Αιγαίου». ευαισθητοποίηση σε θέµατα διατήρησης της γεωλογικής, φυσικής και πολιτιστικής κληρονοµιάς. Το Μουσείο έχει οργανώσει: - ενηµερωτικές οµιλίες για το απολιθωµένο δάσος σε σχολεία της Λέσβου, - εκπαιδευτικές επισκέψεις σχολείων της Λέσβου στο Απολιθωµένο άσος, - προγράµµατα κινητικότητας σχολείων από όλη την Ελλάδα µε θεµατικό αντικείµενο το απολιθωµένο δάσος και το φυσικό πλούτο της Λέσβου, - ηµερίδα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης µε θέµα «Παλαιοντολογικά Ευρήµατα. Μια ενδιαφέρουσα εκπαιδευτική πρόταση» (Ιανουράριος 1998), - σεµινάριο επιµόρφωσης εκπαιδευτικών µε θέµα «Γεωλογική Κληρονοµιά και Περιβαλλοντική Εκπαίδευση» (16-19 Μαρτίου 2000), - σεµινάριο επιµόρφωσης εκπαιδευτικών µε θέµα «Μνηµεία της Φύσης-Αειφόρος ανάπτυξη» (4-9 Ιουνίου 2000). - διαλέξεις και συζητήσεις για το ευρύ κοινό µε διάφορα θέµατα όπως «Φυσικά Μνηµεία και βιώσιµη ανάπτυξη» (22/7/2000), «Η εξέλιξη της ζωής» (9/8/2000), «Οι θερµές πηγές της Λέσβου» (18/9/2000), «Μνηµεία και δοµικοί λίθοι» (23/9/2000), «Οι δρόµοι του νερού: Οι υδρόµυλοι ως πολιτιστικά µνηµεία της Λέσβου» (16/7/1999), «Οδοιπορικό στην βυζαντινή και µεταβυζαντινή Λέσβο µέσα από τα µνηµεία της» (20/8/1999). Οι ενέργειες του Μουσείου για την προώθηση του απολιθωµένου δάσους περιέχουν µηνύµατα που ενισχύουν το σεβασµό και την εκτίµηση για το απολιθωµένο δάσος, τονίζουν τα προτερήµατα και τις αξίες της περιοχής και της Λέσβου γενικά και αυξάνουν την ευαισθητοποίηση σε θέµατα γεωδιατήρησης. Ανάµεσα τους περιλαµβάνονται: - εκθέσεις για το Απολιθωµένο άσος όπως στη Θεσσαλονίκη στα πλαίσια των εκδηλώσεων «Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης 97 (1/6-18/8/1997), στη ηµοτική Πινακοθήκη της Μυτιλήνης (10/12/97-25/1/98), στο Πνευµατικό Κέντρο του ήµου Αθηναίων (18/3-4/4/98), Πολύκεντρο Σκοπέλου Λέσβου (Μάιος 1998), Πολύκεντρο Αγίας Παρασκευής Λέσβου (Ιούνιος 1998), Λύκειο Πέτρας Λέσβου (Αύγουστος 1999) και Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης (Σεπτέµβριος 2000), 15

16 - εκδόσεις όπως το βιβλίο «Απολιθωµένο άσος Λέσβου», ο «Οδηγός Πάρκου Απολιθωµένου άσους Λέσβου», ενηµερωτικά έντυπα και φυλλάδια, κάρτες µε φωτογραφίες απολιθωµένων κορµών και φύλλων µε πλήρη περιγραφή του γένους και του είδους του απολιθωµένου φυτού, - ενηµερώσεις ΜΜΕ τοπικής και εθνικής εµβέλειας και ξένο τύπο, - δηµοσιεύσεις άρθρων σε περιοδικά επιστηµονικά, ευρείας κυκλοφορίας και τουριστικούς οδηγούς, - παρουσίαση του Μουσείου και του Απολιθωµένου άσους στο INTERNET: στην ηλεκτρονική σελίδα του Μουσείου και στον κόµβο Ο ΥΣΣΕΑΣ του Υπουργείου Πολιτισµού. Επιπλέον έχει γίνει παραγωγή: - οπτικοακουστικού υλικού µε θέµα: «Απολιθωµένο άσος Η Ποµπηία των φυτών» και «Βιοποικιλότητα στο Βόρειο Αιγαίο» που παρουσιάζεται στους επισκέπτες του Μουσείου, - εκπαιδευτικών βοηθηµάτων όπως CD-ROM για µαθητές Γυµνασίου-Λυκείου µε θέµα το απολιθωµένο δάσος, µουσειοσκευές πετρωµάτων της Λέσβου και απολιθωµάτων (πιστά αντίγραφα απολιθωµένων φύλλων) και ειδικού ενηµερωτικού εντύπου. προώθηση της συνεργασίας σε θέµατα διαχείρισης φυσικής και γεωλογικής κληρονοµιάς. Το Μουσείο έχει διοργανώσει ένα µεγάλο αριθµό συνεδρίων: - Απολιθωµένο άσος-δηµιουργία και ανάδειξή του (1996), - Μνηµεία της Φύσης και Γεωλογικής Κληρονοµιάς (1997), - ιαχείριση Προστατευόµενων περιοχών και Μνηµείων της Φύσης (1998), - Προστατευόµενες φυσικές περιοχές και περιβαλλοντική εκπαίδευση (1999), - ιεθνής Επιστηµονική Συνάντηση Μουσειολογίας (1999) - Μνηµεία της Φύσης-Γεωτουρισµός και Αειφόρος Ανάπτυξη (2000). Έχει γίνει παρουσίαση του Απολιθωµένου άσους, των αποτελεσµάτων ανασκαφών, των ενεργειών ανάδειξής του και σε επιστηµονικά συνέδρια και συναντήσεις εκτός Λέσβου όπως: - Παγκόσµιο γεωλογικό συνέδριο, Πεκίνο, Αύγουστος 1996, - Παγκόσµιο συµπόσιο τεχνικής γεωλογίας, Αθήνα, Ιούνιος 1997, - Παγκόσµιο σεισµολογικό συνέδριο, Θεσσαλονίκη, Αύγουστος 1997, - Παγκόσµιο συνέδριο τουρισµός-πολιτισµός και αειφόρος ανάπτυξη, Αθήνα, Μάιος 1998, - 8 ο ιεθνές Συνέδριο της Ελληνικής Γεωλογικής Εταιρίας µε έµφαση στην Περιβαλλοντική Γεωλογία, Πάτρα, Μάιος 1998, - Ευρωπαϊκό συνέδριο γεωτόπων ProGEO, Βουλγαρία, Ιούνιος 1998, - Συνέδριο «A future foe fossils» Cardiff, Οκτώβριος

17 Το Μουσείο έχει συµµετάσχει σε ερευνητικά προγράµµατα όπως: - «ηµιουργία του Άτλαντα των Γεωλογικών µνηµείων του Αιγαίου» (χρηµατοδότηση Υπουργείο Αιγαίου), - «ηµιουργία Γεωπάρκου Απολιθωµένου άσους Σιγρίου» (Κοινοτική Πρωτοβουλία LEADER II), - Ευρωπαϊκό Πρόγραµµα ιακρατικής συνεργασίας «Ανάπτυξη Γεωτουρισµού στην Ευρώπη» (Κοινοτική Πρωτοβουλία LEADER-II), - Ευρωπαϊκό Πρόγραµµα Συνεργασίας ΡΑΝ: Μεσογειακό Σύστηµα ιαδροµών σε Φυσικά και Πολιτιστικά Πάρκα (Κοινοτική Πρωτοβουλία INTEREG-II), - «Περιβαλλοντική Εκπαίδευση» στα πλαίσια του προγράµµατος «Θράκη-Αιγαίο- Κύπρος» (Υπουργεία Αιγαίου και Μακεδονίας-Θράκης). Επιπλέον το Μουσείο είναι ιδρυτικό µέλος του ικτύου Ευρωπαϊκών Γεωπάρκων και διατηρεί συνεργασία µε Μουσεία και Ερευνητικά Ιδρύµατα όπως τα Τµήµατα Γεωλογίας των Πανεπιστηµίων Αθηνών και Θεσσαλονίκης, τα Τµήµατα Περιβάλλοντος, Γεωγραφίας και Περιβαλλοντικής Χαρτογραφίας του Πανεπιστηµίου Αιγαίου, το Τµήµα ασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος του Πανεπιστηµίου Θεσσαλονίκης και τα Μουσεία Γεωλογίας Παλαιοντολογίας των Πανεπιστηµίων Αθηνών και Θεσσαλονίκης και το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Πανεπιστηµίου Κρήτης. ελκυστικότητα της περιοχής. Το Μουσείο είναι χτισµένο στην κορυφή ενός λόφου πάνω από το χωριό Σίγρι. Σ ολόκληρο το κτίριο διαχέεται φυσικό φως µέσα από τις γυάλινες οροφές και τα υαλοστάσια των αιθρίων ενώ από τα µπαλκόνια του ο επισκέπτης µπορεί να θαυµάσει την υπέροχη θέα. Το Μουσείο είναι πλήρως εναρµονισµένο µε το περιβάλλον. Σ αυτό συµβάλλουν τα υλικά κατασκευής, το ύψος του κτιρίου, η διάρθρωση των όγκων και η διαµόρφωση του περιβάλλοντος χώρου. Στην ευρύτερη περιοχή του Απολιθωµένου άσους τα υλικά που χρησιµοποιούνται είναι η πέτρα και το ξύλο. Έτσι στα µονοπάτια που έχουν διαµορφωθεί έχει χρησιµοποιηθεί πέτρα της ευρύτερης περιοχής ενώ τα κάγκελα γύρω από τους απολιθωµένους κορµούς και οι ενηµερωτικές πινακίδες είναι κατασκευασµένες από ξύλο. Οι κατασκευές που έχουν γίνει προσθέτουν στο ήδη γοητευτικό τοπίο του Σιγρίου. Αρνητική εντύπωση δίνει ο δρόµος πρόσβασης στο Μουσείο, αν και αναγκαία η κατασκευή του, καθώς µια λωρίδα ασφάλτου κόβει το λόφο από κάτω ως πάνω. πίεση χώρου. Οι χώροι που έχουν διαµορφωθεί στην ευρύτερη περιοχή του Απολιθωµένου άσους -Πάρκο Απολιθωµένου άσους στη θέση «Μπαλή Αλώνια», Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου, Γεωπάρκο Απολιθωµένου άσους Σιγρίου, Τα µονοπάτια της λάβας- καθώς και οι δραστηριότητες που έχουν αναπτυχθεί από το Μουσείο όπως τα εκπαιδευτικά προγράµµατα και τα συνέδρια βελτιώνουν τις τουριστικές ροές στο χώρο 17

18 και το χρόνο. Οι περισσότεροι επισκέπτες βέβαια εντοπίζονται και εδώ τους µήνες Ιούλιο και Αύγουστο, την υψηλή τουριστική περίοδο. κατανάλωση πόρων.το µουσείο καταναλώνει περιορισµένη ποσότητα πόρων (νερό, ενέργεια) λόγω του είδους της επιχείρησης, της κατασκευής του (γυάλινες οροφές και υαλοστάσια αιθρίων), της λειτουργίας του κατά τη διάρκεια της ηµέρας και της µειωµένης λειτουργίας του το χειµώνα. Ειδικά µέτρα µείωσης της κατανάλωσης και των αποβλήτων δε λαµβάνονται. Η δηµιουργία περιπατητικών διαδροµών περιορίζει τη χρήση µεταφορικών µέσων. έλεγχος των επιπτώσεων. Συστηµατική παρακολούθηση των επιπτώσεων δεν γίνεται. Έµµεσος περιορισµός των αρνητικών επιπτώσεων και αύξησης των θετικών πραγµατοποιείται µέσα από τις δράσεις του Μουσείου όπως τις περιγράψαµε προηγούµενα. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΣΥΜΒΟΛΗΣ ΤΟΥ ΜΑΖΙΚΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΓΕΩΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΣΤΗ ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΛΕΣΒΟΥ Μετά την περιγραφή των χαρακτηριστικών της υφιστάµενης τουριστικής ανάπτυξης στη Λέσβο και των διαστάσεων λειτουργίας του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου προχωρήσαµε σε µια πρώτη αξιολόγηση, µε τη χρήση δεικτών, της συµβολής στη βιώσιµη ανάπτυξη της Λέσβου του µοντέλου του µαζικού τουρισµού που ακολουθείται στο νησί και του γεωτουρισµού όπως αυτός αναπτύσσεται από το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου. Γιατί θα πρέπει να υπογραµµιστεί ότι η τουριστική ανάπτυξη - όπως και η ανάπτυξη οποιασδήποτε άλλης δραστηριότητας - δεν αποτελεί αυτοσκοπό, αλλά ενδιαφέρει καθ όσο συµβάλλει στην ανάπτυξη της περιοχής υποδοχής (Σπιλάνης 2000, σελ.178). Κύριος παράγοντας που καθόρισε τη διαδικασία αξιολόγησης ήταν η έλλειψη πληροφορίας, ποσοτικών στοιχείων και µοντέλων. Η αξιολόγηση είναι εκ των υστέρων (ex post) και αποτελεί µια ποιοτική σύγκριση των επιπτώσεων των δύο µορφών τουρισµού. Έγινε χρήση της συστηµικής ανάλυσης επιπτώσεων (Nijkamp & Verdonkschot, 1995). ιακρίθηκαν τρία υποσυστήµατα: Οικονοµικό, Ανθρώπινο (Κοινωνία, Πολιτισµός) και Περιβαλλοντικό. Στη συνέχεια επιλέχθηκαν κατάλληλοι δείκτες επιπτώσεων ανά υποσύστηµα που αντιπροσωπεύουν κρίσιµους παράγοντες για την τοπική βιώσιµη ανάπτυξη. Επιπλέον οι δείκτες αυτοί σχετίζονται µε τις οικονοµικές, κοινωνικο-πολιτιστικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις του τουρισµού και την ανάλυση που πραγµατοποιήθηκε παραπάνω. Παρουσιάζονται οι πιο εµφανείς επιπτώσεις σε µια ποιοτική µήτρα επιπτώσεων (πίνακας 6). Η επίπτωση κάθε δείκτη εκτιµάται στα πλαίσια ενός συστήµατος αξιολόγησης επτά (7) τιµών: µεγάλη αρνητική επίπτωση (-3), αρνητική (-2), µικρή αρνητική (-1), ουδέτερη (0), µικρή θετική (+1), θετική (+2) και µεγάλη θετική (+3). Η 18

19 εκτίµηση των επιπτώσεων έγινε µε την παραδοχή ότι το κάθε υποσύστηµα έχει την ίδια βαρύτητα στην αειφορία της Λέσβου. Ο κάθε δείκτης συµµετέχει µε ένα συντελεστή βάρους. Το άθροισµα των συντελεστών βάρους στο κάθε υποσύστηµα ισούται µε 100/100 =1. Πίνακας 6. Σύγκριση µεταξύ µαζικού τουρισµού και γεωτουρισµού στη Λέσβο. Μαζικός τουρισµός Γεωτουρισµός είκτες αειφορίας Συντελεστές Επίπτωση Επίπτωση βαρύτητας στην Σύνολο στην Σύνολο αειφορία αειφορία Εισοδήµατα τουριστικού τοµέα 30% 3 0,9 1 0,3 ιανοµή του εισοδήµατος 20% 1 0,2 1 0,2 ιαρροές δαπάνης 15% -2-0,3-1 -0,15 Προώθηση τοπικών προϊόντων 10% 1 0,1 1 0,1 Εποχικότητα 10% -2-0,2 0 0 Επιχειρηµατική δραστηριότητα 15% 2 0,3 0 0 Οικονοµικό Υποσύστηµα 100% 1 0,45 Άµεση απασχόληση 20% 3 0,6 1 0,2 Έµµεση απασχόληση 10% 2 0,2 1 0,1 Απασχόληση γυναικών 5% 2 0,1 1 0,05 Απασχόληση ντόπιων κατοίκων 5% 2 0,1 1 0,05 Απασχόληση ειδικευµένου προσωπικού 5% 1 0,05 1 0,05 Αναψυχή των ντόπιων κατοίκων 15% ,3 ιατήρηση υπηρεσιών για τους ντόπιους κατοίκους 15% 1 0,15 1 0,15 Ικανοποίηση ντόπιων κατοίκων 10% 2 0,2 1 0,1 Αναλογία τουριστών προς ντόπιους κατοίκους τις περιόδους αιχµής 15% -2-0,3-1 -0,15 Ανθρώπινο Υποσύστηµα 100% 1,1 0,85 ιατήρηση κληρονοµιάς 20% -1-0,2 1 0,2 Περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση 15% ,15 Πίεση χώρου 25% -3-0, ,25 Ελκυστικότητα 15% -2-0,3 1 0,15 Κατανάλωση πόρων 25% -3-0, ,25 Περιβαλλοντικό Υποσύστηµα 100% -2 0 ΣΥΝΟΛΟ 0,1 1,3 19

20 Είναι χρήσιµο να υπενθυµιστεί εδώ η σχετικότητα των εκτιµήσεων που έχουν πραγµατοποιηθεί για την αξιολόγηση της συµβολής των δύο µορφών τουρισµού στη βιώσιµη ανάπτυξη της Λέσβου. Έτσι τα αποτελέσµατα πρέπει να αντιµετωπίζονται περισσότερο ως ένδειξη παρά ως απόδειξη. Παρόλα αυτά, γνωρίζοντας τις αδυναµίες της εκτίµησης, αυτή µπορεί να είναι πολλαπλά χρήσιµη καθώς υποδεικνύει τα επιµέρους υποσυστήµατα που αντιµετωπίζουν µεγαλύτερα προβλήµατα, άρα υποδεικνύει και τις στρατηγικές παρέµβασης. Από τον πίνακα 6 µπορούµε να παρατηρήσουµε ότι το µοντέλο του µαζικού τουρισµού που ακολουθείται στη Λέσβο, σε σχέση µε το γεωτουρισµό όπως αυτός αναπτύσσεται από το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου, λόγω της κλίµακας του έχει µεγαλύτερες θετικές επιπτώσεις στα εισοδήµατα του τουριστικού τοµέα, στην επιχειρηµατική δραστηριότητα και στους αριθµούς των απασχολούµενων αλλά υστερεί σε άλλους κρίσιµους παράγοντες για την αειφορία της Λέσβου όπως το περιβάλλον, την αναψυχή των ντόπιων κατοίκων και την διατήρηση υπηρεσιών για τους ντόπιους κατοίκους. Επιπλέον οδηγεί σε µεγάλες διαρροές από την οικονοµία του νησιού. Το αλγεβρικό άθροισµα του συνόλου των δεικτών αειφορίας είναι µεγαλύτερο για το γεωτουρισµό ο οποίος, παρόλο που σήµερα είναι αναπτυγµένος σε µικρή κλίµακα, έχει χαρακτηριστικά που συµβάλλουν περισσότερο στην βιώσιµη ανάπτυξη του νησιού. Περαιτέρω µια αντίστοιχη συλλογή δεικτών µπορεί να χρησιµοποιηθεί για την παρακολούθηση των επιπτώσεων της τουριστικής ανάπτυξης ώστε να ελέγχεται η προσέγγιση των αναπτυξιακών στόχων που έχουν συµφωνηθεί µεταξύ της τοπικής κοινότητας και του φορέα τουριστικής ανάπτυξης και να επανασχεδιάζονται οι δράσεις που δεν έχουν επιτυχία. Οι περισσότεροι δείκτες που έχουν χρησιµοποιηθεί στον πίνακα 6 είναι άµεσα µετρήσιµοι όπως ο αριθµός απασχολούµενων, άλλοι µπορούν να εκτιµηθούν µε τη χρήση ερωτηµατολογίων όπως η ικανοποίηση των ντόπιων κατοίκων και άλλοι µπορούν να µετρηθούν έµµεσα όπως η περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση από τον αριθµό π.χ. των σχετικών προγραµµάτων που υλοποιούνται. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Το κεντρικό συµπέρασµα της εργασίας είναι ότι ο χαρακτηρισµός του γεωτουρισµού ως ειδική µορφή τουρισµού δεν αρκεί για να θεωρηθεί και βιώσιµη µορφή τουρισµού. Τουριστική ανάπτυξη βασισµένη σε κριτήρια αειφορίας σηµαίνει ότι αυτή είναι οικολογικά ανεκτή µακροχρόνια, οικονοµικά βιώσιµη και ηθικά και κοινωνικά δίκαιη για τις τοπικές κοινότητες. Βασική προϋπόθεση για τη συµβολή του τουρισµού στη βιώσιµη ανάπτυξη αποτελεί ο κατάλληλος τουριστικός σχεδιασµός ο οποίος να περιλαµβάνει τη διάγνωση αναπτυξιακών προβληµάτων και δυνατοτήτων, την πρόβλεψη εξελίξεων και τη ρύθµιση ποικίλων παραγόντων 20

Η Διημερίδα υλοποείται στο πλαίσιο της Πράξης «Δράσεις Δια Βίου Μάθησης για το Περιβάλλον και την Αειφορία», μέσω του Επιχειρησιακού Προγράμματος

Η Διημερίδα υλοποείται στο πλαίσιο της Πράξης «Δράσεις Δια Βίου Μάθησης για το Περιβάλλον και την Αειφορία», μέσω του Επιχειρησιακού Προγράμματος Η Διημερίδα υλοποείται στο πλαίσιο της Πράξης «Δράσεις Δια Βίου Μάθησης για το Περιβάλλον και την Αειφορία», μέσω του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση», με τη συγχρηματοδότηση

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΟΥ ΑΠΟΛΙΘΩΜΕΝΟΥ ΔΑΣΟΥΣ ΛΗΜΝΟΥ

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΟΥ ΑΠΟΛΙΘΩΜΕΝΟΥ ΔΑΣΟΥΣ ΛΗΜΝΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΟΥ ΑΠΟΛΙΘΩΜΕΝΟΥ ΔΑΣΟΥΣ ΛΗΜΝΟΥ ΜΕΤΑΞΥ: ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΛΗΜΝΟΥ, ΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ και ΤΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΦΥΣΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΑΠΟΛΙΘΩΜΕΝΟΥ ΔΑΣΟΥΣ ΛΕΣΒΟΥ Στην Μύρινα σήμερα Νοεμβρίου 2011 και στο

Διαβάστε περισσότερα

ΙΚΤΥΟ ΟΙΝΟΠΟΙΩΝ ΝΟΜΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ

ΙΚΤΥΟ ΟΙΝΟΠΟΙΩΝ ΝΟΜΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΙΚΤΥΟ ΟΙΝΟΠΟΙΩΝ ΝΟΜΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ Το ίκτυο Οινοποιών Νοµού Ηρακλείου ιδρύθηκε ως αστική µη κερδοσκοπική εταιρεία τον Νοέµβριο του 2006 και αποτελεί την κύρια συλλογική, συγκροτηµένη και συντονισµένη έκφραση

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ. ΔΡΑΣΗ 4: Εκπαίδευση και υποστήριξη προς τις τοπικές κοινωνίες

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ. ΔΡΑΣΗ 4: Εκπαίδευση και υποστήριξη προς τις τοπικές κοινωνίες ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ "ΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΒΑΣΙΚΟΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΑΙΓΑΙΟΠΕΛΑΓΙΤΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ" «Στήριξη και Ανάδειξη Πολυνησιωτικών ΑΕΙ» ΔΡΑΣΗ 4: Εκπαίδευση και

Διαβάστε περισσότερα

04/29/15. ΜΑΘΗΜΑ 8ο ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ

04/29/15. ΜΑΘΗΜΑ 8ο ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ 04/29/15 ΜΑΘΗΜΑ 8ο ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ Παρενέργειες από την ανάπτυξη του τουρισµού Νέοι χώροι για τουριστικές εγκαταστάσεις (δάση, ακτές) Ρύπανση

Διαβάστε περισσότερα

Georgios Tsimtsiridis

Georgios Tsimtsiridis Sustainable Touristic Development in the Municipality of Almopia Georgios Tsimtsiridis Vice Mayor of Almopia Δήμος Αλμωπίας Βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη Η τουριστική ανάπτυξη σε οποιαδήποτε μορφή της προϋποθέτει

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΝΑΥΤΙΛΙΑΣ ΚΑΙ ΑΙΓΑΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΑΙΓΑΙΟΥ ΚΑΙ ΝΗΣΙΩΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΝΑΥΤΙΛΙΑΣ ΚΑΙ ΑΙΓΑΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΑΙΓΑΙΟΥ ΚΑΙ ΝΗΣΙΩΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΝΑΥΤΙΛΙΑΣ ΚΑΙ ΑΙΓΑΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΑΙΓΑΙΟΥ ΚΑΙ ΝΗΣΙΩΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ Η Νησιωτικότητα ως Ευκαιρία: Μία Ολοκληρωµένη Αναπτυξιακή Πρόταση για τα Νησιά την Περίοδο 2014-2020 ευτέρα 10 εκεµβρίου

Διαβάστε περισσότερα

Διορατικότητα Ερευνητικό κέντρο καινοτομίας ανάπτυξης και προστασίας

Διορατικότητα Ερευνητικό κέντρο καινοτομίας ανάπτυξης και προστασίας ΚΑΤΑΣΤΑΤΙΚΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ ΣΥΛΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΩΦΕΛΕΙΑΣ ΚΟΙΝ.Σ.ΕΠ. Συλλογικής και Κοινωνικής Ωφέλειας Διορατικότητα Ερευνητικό κέντρο καινοτομίας ανάπτυξης και προστασίας

Διαβάστε περισσότερα

Ολοκληρωμένος Τουριστικός Σχεδιασμός στη Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου

Ολοκληρωμένος Τουριστικός Σχεδιασμός στη Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου Εργαστήριο Τοπικής και Νησιωτικής Ανάπτυξης Πανεπιστήμιο Αιγαίου Ολοκληρωμένος Τουριστικός Σχεδιασμός στη Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου Δρ. Γιάννης ΣΠΙΛΑΝΗΣ, Επ. Καθηγητής, Τμήμα Περιβάλλοντος Δ/ντής Παρατηρητηρίου

Διαβάστε περισσότερα

Γιάννης Σπιλάνης, Επ. Καθηγητής ΓΓ. Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής

Γιάννης Σπιλάνης, Επ. Καθηγητής ΓΓ. Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής Γενική Γραμματεία Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής Εργαστήριο Τοπικής και Νησιωτικής Ανάπτυξης Πανεπιστημίου Αιγαίου Στρατηγική και Πολιτικές για τη Νησιωτική Ανάπτυξη: Η Αναγκαιότητα για μια Ολοκληρωμένη

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΑΓΡΟΤΙΚΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ (1)

ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΑΓΡΟΤΙΚΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ (1) ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΑΓΡΟΤΙΚΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ (1) 1. Aνάπτυξη σε αγροτικό χώρο 2. Στήριξη σε μικρές επιχειρήσεις, σε μεγάλους χώρους, στην ενασχόληση με τις γεωργικές δραστηριότητες, στην αξιοποίηση των τοπικών

Διαβάστε περισσότερα

Εισήγηση της ΓΓΠΠ Αγγέλας Αβούρη στην ενημερωτική συνάντηση για τη δημιουργία Οργανισμού Τουριστικής Ανάπτυξης (23-11-06)

Εισήγηση της ΓΓΠΠ Αγγέλας Αβούρη στην ενημερωτική συνάντηση για τη δημιουργία Οργανισμού Τουριστικής Ανάπτυξης (23-11-06) Εισήγηση της ΓΓΠΠ Αγγέλας Αβούρη στην ενημερωτική συνάντηση για τη δημιουργία Οργανισμού Τουριστικής Ανάπτυξης (23-11-06) Η χώρα μας είναι ένας από τους πλέον δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς παγκοσμίως.

Διαβάστε περισσότερα

ΑΔΑ: ΒΛΛΜ7ΛΩ-Ι4Ν ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

ΑΔΑ: ΒΛΛΜ7ΛΩ-Ι4Ν ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΒΟΡΕΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ ΕΝΔΙΑΜΕΣΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΒΟΡΕΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ Ταχ. Δ/νση : 1ο χλμ Μυτιλήνης - Λουτρών Μυτιλήνη Ταχ.Κώδικας : 81100 Πληροφορίες : ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΓΙΑΝΝΙΟΓΛΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

«Αναδιάρθρωση της καλλιέργειας του καπνού : Επιχειρηµατική Καθοδήγηση για την Βιωσιµότητα των Αγροτικών Επιχειρήσεων & Προοπτικές

«Αναδιάρθρωση της καλλιέργειας του καπνού : Επιχειρηµατική Καθοδήγηση για την Βιωσιµότητα των Αγροτικών Επιχειρήσεων & Προοπτικές «Αναδιάρθρωση της καλλιέργειας του καπνού : Επιχειρηµατική Καθοδήγηση για την Βιωσιµότητα των Αγροτικών Επιχειρήσεων & Προοπτικές Αρωµατικών-Φαρµακευτικών και Ενεργειακών φυτών» Εναλλακτικές δραστηριότητες

Διαβάστε περισσότερα

8. Συµπεράσµατα Προτάσεις

8. Συµπεράσµατα Προτάσεις 8. Συµπεράσµατα Προτάσεις Όπως φάνηκε από όλα τα παραπάνω ο οικότοπος των Μεσογειακών Εποχικών Λιµνίων αποτελεί συγκριτικό πλεονέκτηµα των περιοχών µελέτης και η διατήρηση του µπορεί να συνδυαστεί άµεσα

Διαβάστε περισσότερα

Η σύσταση ενός DMO ως Προϋπόθεση Αειφορίας για τον Τουρισµό της Ρόδου

Η σύσταση ενός DMO ως Προϋπόθεση Αειφορίας για τον Τουρισµό της Ρόδου Η σύσταση ενός DMO ως Προϋπόθεση Αειφορίας για τον Τουρισµό της Ρόδου ρ. ηµήτρης Κούτουλας Ειδικός Σύµβουλος Τουριστικού Μάρκετινγκ ιδάσκων Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστηµίου E-Mail: d.koutoulas@ba.aegean.gr

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ PACMAN ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ PACMAN ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ PACMAN ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ «Ηµερίδα για τον Αγροδιατροφικό Τοµέα Παρουσίαση Τοπικών Προϊόντων µε Γευσιγνωσία» ιοργάνωση: ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΚΙΛΚΙΣ Κιλκίς, 31 Αυγούστου

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΝΟΤΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ I.S.TO.S. Services in South Aegean. Καινοτοµία για τον Αειφόρο Τουρισµό & τις υπηρεσίες στο Νότιο Αιγαίο

ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΝΟΤΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ I.S.TO.S. Services in South Aegean. Καινοτοµία για τον Αειφόρο Τουρισµό & τις υπηρεσίες στο Νότιο Αιγαίο ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΝΟΤΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ I.S.TO.S Ιnnοvation for Sustainable Tourism & Services in South Aegean Καινοτοµία για τον Αειφόρο Τουρισµό & τις υπηρεσίες στο Νότιο Αιγαίο DG REGIO ΥΠ.ΟΙ.Ο Το Πρόγραµµα Αποτελεί

Διαβάστε περισσότερα

1 2 3 = = % 71,96% 28,04% 55,55% 44,45% 100%

1 2 3 = = % 71,96% 28,04% 55,55% 44,45% 100% 5.3.3.1.3. Ενθάρρυνση τουριστικών δραστηριοτήτων ΤΙΤΛΟΣ ΜΕΤΡΟΥ Ενθάρρυνση τουριστικών δραστηριοτήτων ΝΟΜΙΚΗ ΒΑΣΗ Άρθρα 52 (α) (iii) και 55 του Κανονισµού (EΚ) 1698/2005 Σηµείο 5.3.3.1.3 Παράρτηµα II του

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΔΗΜΟΣ ΝΟΤΙΑΣ ΚΥΝΟΥΡΙΑΣ ΣΤΟ ΔΡΟΜΟ ΓΙΑ ΤΟ ΔΗΜΟ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ

Ο ΔΗΜΟΣ ΝΟΤΙΑΣ ΚΥΝΟΥΡΙΑΣ ΣΤΟ ΔΡΟΜΟ ΓΙΑ ΤΟ ΔΗΜΟ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Ο ΔΗΜΟΣ ΝΟΤΙΑΣ ΚΥΝΟΥΡΙΑΣ ΣΤΟ ΔΡΟΜΟ ΓΙΑ ΤΟ ΔΗΜΟ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ ΕΛΕΝΗ ΜΑΙΣΤΡΟΥ 1 Η ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΚΑΙ ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ ΩΣ ΕΡΓΑΛΕΙΟ ΒΙΩΣΙΜΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΓΩΓΗΣ ΣΤΑΔΙΟΔΡΟΜΙΑΣ

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΓΩΓΗΣ ΣΤΑΔΙΟΔΡΟΜΙΑΣ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΚΕΡΑΜΩΤΗΣ Α, Β και Γ Γυμνασίου ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΓΩΓΗΣ ΣΤΑΔΙΟΔΡΟΜΙΑΣ σχολικό έτος 2016-17 Κ Ε Ρ Α Μ Ω Τ Η Το επιχειρηματικό σχέδιο παρουσιάζει μια ολοκληρωμένη επενδυτική πρόταση μιας επιχείρησης, με

Διαβάστε περισσότερα

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 2. ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ;

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 2. ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ; Τίτλος Μαθήματος : Λειτουργία και εφαρμογές της πολιτιστικής διαχείρισης Ενότητα 7: Πολιτιστικός τουρισμός και τοπικό πολιτιστικό προϊόν Όνομα Καθηγητή: Δρ. Θεοκλής-Πέτρος Ζούνης Τμήμα: Επικοινωνίας και

Διαβάστε περισσότερα

Υπογραφές. Ο Περιφερειάρχης Στερεάς Ελλάδας. Ο πρόεδρος του Σωματείου «ΔΙΑΖΩΜΑ»

Υπογραφές. Ο Περιφερειάρχης Στερεάς Ελλάδας. Ο πρόεδρος του Σωματείου «ΔΙΑΖΩΜΑ» Μνημόνιο μεταξύ της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδος και του Σωματείου "ΔΙΑΖΩΜΑ" για την υποστήριξη δράσεων του Αναπτυξιακού Προγράμματος Πολιτιστικής διαδρομής "Τα Μονοπάτια της Ιστορίας - Διαδρομές Φύσης

Διαβάστε περισσότερα

Αλεξάνδρα Παπιγκιώτη Υπεύθυνη Τμήματος Πληροφόρησης, Δημοσιότητας & Εκπαίδευσης

Αλεξάνδρα Παπιγκιώτη Υπεύθυνη Τμήματος Πληροφόρησης, Δημοσιότητας & Εκπαίδευσης Δράσεις Ενημέρωσης - Ευαισθητοποίησης για την προστατευόμενη περιοχή του Εθνικού Πάρκου Βόρειας Πίνδου - Ο ρόλος του Φορέα Διαχείρισης στην ανάδειξη και προβολή της περιοχής Αλεξάνδρα Παπιγκιώτη Υπεύθυνη

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΑΝΑΡΤΗΤΕΑ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΒΟΡΕΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΑΝΑΡΤΗΤΕΑ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΒΟΡΕΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΒΟΡΕΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ ΕΙΔΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ Ε.Π. ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΒΟΡΕΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ Ταχ. Δ/νση : 1ο χλμ Μυτιλήνης - Λουτρών Μυτιλήνη Ταχ.Κώδικας : 81100 Πληροφορίες : ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΔΗΜΟΣ ΤΟΠΟΣ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΩΡΑ 19:00 ΚΟΜΝΗΝΑ ΠΡΩΗΝ ΔΗΜΑΡΧΕΙΟ ΔΗΜΟΥ ΒΕΡΜΙΟΥ ΕΟΡΔΑΙΑΣ. Πέμπτη 25/8/ :00 ΣΕΡΒΙΩΝ- ΒΕΛΒΕΝΤΟΥ

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΔΗΜΟΣ ΤΟΠΟΣ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΩΡΑ 19:00 ΚΟΜΝΗΝΑ ΠΡΩΗΝ ΔΗΜΑΡΧΕΙΟ ΔΗΜΟΥ ΒΕΡΜΙΟΥ ΕΟΡΔΑΙΑΣ. Πέμπτη 25/8/ :00 ΣΕΡΒΙΩΝ- ΒΕΛΒΕΝΤΟΥ ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Μετά την ολοκλήρωση και την επιτυχημένη υποβολή της Α Φάσης του Τοπικού Προγράμματος Κοζάνης Γρεβενών CLLD/ του ΠΑΑ και του ΕΠΑλΘ στις αρμόδιες Υπηρεσίες του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΕΛΛΑΔΑΣ

ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΕΛΛΑΔΑΣ 1 Κος ΚΟΚΚΩΣΗΣ: Καλημέρα. Είναι προφανές ότι ο τουρισμός υπήρξε από τους κατ εξοχήν κλάδους που είχαν τη μεγαλύτερη επίδραση από τους Ολυμπιακούς Αγώνες. H επίδραση αυτή ήταν πιο πολύ έμμεση και λιγότερο

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ 2 ο ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΑΥΞΑΝΟΜΕΝΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ

ΜΑΘΗΜΑ 2 ο ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΑΥΞΑΝΟΜΕΝΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΜΑΘΗΜΑ 2 ο ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΑΥΞΑΝΟΜΕΝΟΥ 1. Προστασία φυσικού & πολιτιστικού περιβάλλοντος 2. Ποιοτική βελτίωση της τουριστικής πελατείας 3. Δηµιουργία νέων τύπων τουρ/κών καταλυµάτων 4. Βελτίωση & εκσυγχρονισµός

Διαβάστε περισσότερα

Ε.Π. Κ.Π. «LEADER+» ( )

Ε.Π. Κ.Π. «LEADER+» ( ) Ε.Π. Κ.Π. «LEADER+» (2000-2006) Το τοπικό πρόγραμμα Leader+ της Αναπτυξιακής Κιλκίς δομήθηκε γύρω από την έννοια της υπεροχής συγκεράζοντας σε αυτή έννοιες όπως αυτή της ολικής ποιότητας, της αειφορείας,

Διαβάστε περισσότερα

ΚΥΠΡΙΑΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ 26/09/2017. Παγκόσμια Ημέρα Τουρισμού 2017 Η αειφορία στο επίκεντρο

ΚΥΠΡΙΑΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ 26/09/2017. Παγκόσμια Ημέρα Τουρισμού 2017 Η αειφορία στο επίκεντρο ΚΥΠΡΙΑΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ 26/09/2017 Παγκόσμια Ημέρα Τουρισμού 2017 Η αειφορία στο επίκεντρο Όπως είναι ευρέως γνωστό, η 27 η Σεπτεμβρίου, κάθε χρόνου, έχει καθιερωθεί ως η Παγκόσμια Ημέρα Τουρισμού.

Διαβάστε περισσότερα

Σε αυτό το τεύχος. Τα ΤΟΠΣΑ σελ. 02. Σεμινάρια Κατάρτισης σελ. 03. Ημερίδα Δικτύωσης Αναπτυξιακών Συμπράξεων σελ. 04

Σε αυτό το τεύχος. Τα ΤΟΠΣΑ σελ. 02. Σεμινάρια Κατάρτισης σελ. 03. Ημερίδα Δικτύωσης Αναπτυξιακών Συμπράξεων σελ. 04 Η Λ Ε Κ Τ Ρ Ο Ν Ι Κ Η Ε Ν Η Μ Ε Ρ Ω Τ Ι Κ Η Ε Κ Δ Ο Σ Η Τ Η Σ Α. Σ. «Σ Υ Ν - Κ Ο Ι Ν Ω Ν Ι Α Α Π Α Σ Χ Ο Λ Η Σ Η Σ» Σ Ε Π Τ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 1 3 - Ι Ο Υ Ν Ι Ο Σ 2 0 1 4, Τ Ε Υ Χ Ο Σ 2 Α.Σ. «ΣΥΝ-ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕΔΙΟ. Δήμος Σοφάδων ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ

ΣΧΕΔΙΟ. Δήμος Σοφάδων ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΣΧΕΔΙΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ 2014-2019 Δήμος Σοφάδων ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ 79 ΕΝΤΥΠΟ ΕΠ_08: ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ 2.1. ΟΡΑΜΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΣΟΦΑΔΩΝ Ο Δήμος Σοφάδων, όπως διαμορφώθηκε μετά

Διαβάστε περισσότερα

«ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΑΠΟΔΗΜΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ»

«ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΑΠΟΔΗΜΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ» «ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΑΠΟΔΗΜΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ» Εισηγήτρια: Έφη Γουνελά Στέλεχος της ΕΕΤΑΑ ΑΠΟΔΗΜΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ & ΤΟΠΙΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ Η υλοποίηση μιας ολοκληρωμένης στρατηγικής για

Διαβάστε περισσότερα

«Συνεχιζόµενη επαγγελµατική κατάρτιση Εκπαίδευση και αρχική κατάρτιση»

«Συνεχιζόµενη επαγγελµατική κατάρτιση Εκπαίδευση και αρχική κατάρτιση» «Συνεχιζόµενη επαγγελµατική κατάρτιση Εκπαίδευση και αρχική κατάρτιση» Ελένη Κρικέλα, Προϊσταµένη Μονάδας Γ ΕΥΣΕΚΤ ράσεις Επαγγελµατικής Κατάρτισης Συγχρηµατοδοτούµενες από το ΕΚΤ στα Επιχειρησιακά Προγράµµατα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΑΓΡΟΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α

ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΑΓΡΟΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΑΓΡΟΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α Όλγα Ιακωβίδου, Καθηγήτρια ΑΠΘ Τµήµα Γεωπονίας, Τοµέας Αγροτικής Οικονοµίας Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης e-mail:olg@agro.auth.gr Ο αγροτουρισµός,

Διαβάστε περισσότερα

SOCIO-ECONOMIC ACTING in THE AEGEAN

SOCIO-ECONOMIC ACTING in THE AEGEAN SOCIO-ECONOMIC ACTING in THE AEGEAN ΝΕΟ ΕΠΙΧΕΙΡΕΙΝ ΣΤΟ ΑΙΓΑΙΟ ΜΕ ΑΞΟΝΑ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Ελευθερία ΦΤΑΚΛΑΚΗ Π.Σ. Ν.ΑΙΓΑΙΟΥ Πρόεδρος ΚΟΙΝ.ΣΕΠ Αθήνα, 28.05.2017 SOCIO-ECONOMIC ACTING in THE AEGEAN

Διαβάστε περισσότερα

Ορισμός Οινικού Τουρισμού

Ορισμός Οινικού Τουρισμού Οινικός Τουρισμός Εισαγωγικά Το κρασί είναι συνδεδεµένο µε την ιστορία του ανθρώπινου πολιτισµού και µπορεί να αποτελέσει κίνητρο για µετακινήσεις µε σκοπό τη γνωριµία µαζί του Τα ίδια τα αµπέλια, από

Διαβάστε περισσότερα

ημερίδα διάχυσης αποτελεσμάτων

ημερίδα διάχυσης αποτελεσμάτων ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΣ ΙΙ ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ ΜΕΣΩ ΤΗΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΔΙΔΑΚΤΟΡΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ, ΕΜΠ ημερίδα διάχυσης αποτελεσμάτων Διδακτορική έρευνα με τίτλο: «Εναλλακτικές μορφές τουρισμού και

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ. με τη διατύπωση συγκεκριμένου Αναπτυξιακού Σχεδίου, με την στήριξη του Σχεδίου από μια ισχυρή και βιώσιμη εταιρική σχέση και

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ. με τη διατύπωση συγκεκριμένου Αναπτυξιακού Σχεδίου, με την στήριξη του Σχεδίου από μια ισχυρή και βιώσιμη εταιρική σχέση και ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Π 1. SWOT ΑΝΑΛΥΣΗ Στα πλαίσια του παρόντος επιχειρησιακού προγράμματος πρωτοβουλίας LEADER+ θα ενταχθούν περιοχές που θέλουν και μπορούν να σχεδιάσουν και να εφαρμόσουν μια ολοκληρωμένη, βιώσιμη

Διαβάστε περισσότερα

Εναλλακτικές Μορφές Τουρισμού

Εναλλακτικές Μορφές Τουρισμού Εναλλακτικές Μορφές Τουρισμού ΜΑΖΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ 19ος αιώνας: Κλειδί: Ανάπτυξη σιδηροδρόμου, Ατμόπλοιο Οργανωμένος τουρισμός Αύξηση μεσαίας τάξης και εισοδημάτων Συρρίκνωση αγροτικού τομέα Μετακίνηση πληθυσμού

Διαβάστε περισσότερα

«Κοινωνική Οικονομία Μια Εναλλακτική Πρόταση»

«Κοινωνική Οικονομία Μια Εναλλακτική Πρόταση» Η Αναπτυξιακή Σύμπραξη «Κοινωνική Σύμπραξη στο Ν. Κυκλάδων» σας καλωσορίζει στην Ημερίδα: «Κοινωνική Οικονομία Μια Εναλλακτική Πρόταση» 23 Οκτωβρίου 2015 Πνευματικό Κέντρο Ιερού Μητροπολιτικού Ναού Μεταμορφώσεως

Διαβάστε περισσότερα

Αθλητικός Τουρισμός. Εναλλακτικές μορφές τουρισμού Νικόλαος Θεοδωράκης Επίκουρος Καθηγητής Τ.Ε.Φ.Α.Α. Σερρών, Α.Π.Θ.

Αθλητικός Τουρισμός. Εναλλακτικές μορφές τουρισμού Νικόλαος Θεοδωράκης Επίκουρος Καθηγητής Τ.Ε.Φ.Α.Α. Σερρών, Α.Π.Θ. ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Εναλλακτικές μορφές τουρισμού Νικόλαος Θεοδωράκης Επίκουρος Καθηγητής, Α.Π.Θ. Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες

Διαβάστε περισσότερα

Αντώνιος Μαζάρης, Λέκτορας Τομέα Οικολογίας, Τμήμα Βιολογίας, ΑΠΘ

Αντώνιος Μαζάρης, Λέκτορας Τομέα Οικολογίας, Τμήμα Βιολογίας, ΑΠΘ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΩΝ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥΣ ΚΑΙ ΧΟΡΗΓΗΣΗΣ ΣΗΜΑΤΟΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΦΟΡΕΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ Αντώνιος Μαζάρης, Λέκτορας Τομέα Οικολογίας, Τμήμα Βιολογίας, ΑΠΘ Στέλλα Χρυσαλίδου, Βιολόγος

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΔΗΜΩΝ

ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΔΗΜΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΔΗΜΩΝ ΦΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ Βίκυ Φλέγγα Οικονομολόγος, Μ sc περιφερειακή ανάπτυξη Στέλεχος διεύθυνσης οργάνωσης και πληροφορικής Ε.Ε.Τ.Α.Α. Α.Ε. Η ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΣΥΝΤΑΞΗΣ ΣΕ 9 ΒΗΜΑΤΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΤΥΠΟ ΥΛΙΚΟ 4 ης ΙΑΛΕΞΗΣ

ΕΝΤΥΠΟ ΥΛΙΚΟ 4 ης ΙΑΛΕΞΗΣ ΕΝΤΥΠΟ ΥΛΙΚΟ 4 ης ΙΑΛΕΞΗΣ ΑΓΡΟΤΟΥΡΙΣΜΟΣ Τα τελευταία χρόνια η ενδογενής ανάπτυξη, η αξιοποίηση δηλαδή του ενδογενούς φυσικού και πολιτιστικού πλούτου καθώς και του ανθρώπινου δυναµικού του κάθε τόπου,

Διαβάστε περισσότερα

Διαχείριση Πολιτισμικών Δεδομένων

Διαχείριση Πολιτισμικών Δεδομένων Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων Διαχείριση Πολιτισμικών Δεδομένων Ενότητα 3β: Πολιτισμικός Τουρισμός και Βιώσιμη Ανάπτυξη Αριστοτέλης Μαρτίνης Το περιεχόμενο του μαθήματος διατίθεται με

Διαβάστε περισσότερα

Επιχειρησιακό Πρόγραμμα: «Εκπαίδευση και Δια βίου Μάθηση» Εκτενής Σύνοψη. Αθήνα

Επιχειρησιακό Πρόγραμμα: «Εκπαίδευση και Δια βίου Μάθηση» Εκτενής Σύνοψη. Αθήνα Επιχειρησιακό Πρόγραμμα: «Εκπαίδευση και Δια βίου Μάθηση» Εκτενής Σύνοψη Αθήνα Απρίλιος 2008 Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Εκπαίδευση και Δια βίου Μάθηση» Στις επόμενες σελίδες γίνεται μια πρώτη προσπάθεια

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙΚΟΤΟΥΡΙΣΜΟΣ. Γ. Ευθυμίου. Διαχείριση Οικοτουρισμού και Τουρισμού σε προστατευόμενες Περιοχές

ΟΙΚΟΤΟΥΡΙΣΜΟΣ. Γ. Ευθυμίου. Διαχείριση Οικοτουρισμού και Τουρισμού σε προστατευόμενες Περιοχές ΟΙΚΟΤΟΥΡΙΣΜΟΣ Γ. Ευθυμίου Διαχείριση Οικοτουρισμού και Τουρισμού σε προστατευόμενες Περιοχές Ο οικοτουρισμός είναι ο τουρισμός στη φύση ο οποίος αντίθετα με τον μαζικό τουρισμό δεν υπερβαίνει την φέρουσα

Διαβάστε περισσότερα

ευτέρα 9 Μαΐου 2011 εκθεσιακούς χώρους του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Απολιθω- άσους Λέσβου

ευτέρα 9 Μαΐου 2011 εκθεσιακούς χώρους του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Απολιθω- άσους Λέσβου ευτέρα 9 Μαΐου 2011 ευτέρα 9 Μαΐου Κυριακή 5 Ιουνίου 2011 Έκθεση: «Απολιθώµατα στο Αιγαίο - Βιοποικιλότητα θηλαστικών: Από το εινοθήριο της Λέσβου στον Άνθρωπο των Πετραλώνων» ευτέρα 9 Μαΐου 2011 09:00

Διαβάστε περισσότερα

«Υποστηρίξτε τη δράση µας»

«Υποστηρίξτε τη δράση µας» «Υποστηρίξτε τη δράση µας» 1 Λαιµός, 18 Φεβρουαρίου 2012 Αγαπητοί φίλοι, υποστηρικτές και συνεργάτες, Το Πολιτιστικό Τρίγωνο Πρεσπών είναι πάνω από 11 χρόνια σηµείο αναφοράς για νέους από την ευρύτερη

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1.1. Χαρακτηριστικά του παγκόσμιου τουριστικού προϊόντος... 19 1.2. Η ανάπτυξη των εναλλακτικών και ειδικών μορφών τουρισμού... 21 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ 2.1.

Διαβάστε περισσότερα

Οι Ελληνικές Μικρές και Μεσαίες Ξενοδοχειακές Επιχειρήσεις. Σύνοψη Μελέτης

Οι Ελληνικές Μικρές και Μεσαίες Ξενοδοχειακές Επιχειρήσεις. Σύνοψη Μελέτης Οι Ελληνικές Μικρές και Μεσαίες Ξενοδοχειακές Επιχειρήσεις Σύνοψη Μελέτης Αντικείµενο της µελέτης είναι τα προβλήµατα και οι προοπτικές των ελληνικών µικρών και µεσαίων ξενοδοχείων (ΜΜΞΕ). Για τους σκοπούς

Διαβάστε περισσότερα

«Τοπικά Σχέδια για την Απασχόληση Προσαρμοσμένα στις ανάγκες των Τοπικών Αγορών Εργασίας» (ΤΟΠ.ΣΑ)

«Τοπικά Σχέδια για την Απασχόληση Προσαρμοσμένα στις ανάγκες των Τοπικών Αγορών Εργασίας» (ΤΟΠ.ΣΑ) «ΒΟΙΩΤΙΚΗ ΣΥΜΠΡΑΞΗ» Πράξη «Τοπικά Σχέδια για την Απασχόληση Προσαρμοσμένα στις ανάγκες των Τοπικών Αγορών Εργασίας» (ΤΟΠ.ΣΑ) Συντονιστής Έταιρος: Κέντρο Επαγγελματικής Κατάρτισης Περιφερειακής Ενότητας

Διαβάστε περισσότερα

Ο νησιωτικός τουρισμός και η ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με τίτλο «Προκλήσεις και Ευκαιρίες για τον Παράκτιο και Θαλάσσιο Τουρισμό στην ΕΕ».

Ο νησιωτικός τουρισμός και η ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με τίτλο «Προκλήσεις και Ευκαιρίες για τον Παράκτιο και Θαλάσσιο Τουρισμό στην ΕΕ». Ο νησιωτικός τουρισμός και η ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με τίτλο «Προκλήσεις και Ευκαιρίες για τον Παράκτιο και Θαλάσσιο Τουρισμό στην ΕΕ». Εισηγήτρια κα Ελευθερία Φτακλάκη, Αντιπεριφερειάρχης

Διαβάστε περισσότερα

Φορείς ιαχείρισης: Βασικό εργαλείο ιακυβέρνησης στην εφαρµογή πολιτικών προστασίας Ι.. Παντής & Τογρίδου Σ. Α.

Φορείς ιαχείρισης: Βασικό εργαλείο ιακυβέρνησης στην εφαρµογή πολιτικών προστασίας Ι.. Παντής & Τογρίδου Σ. Α. Φορείς ιαχείρισης: Βασικό εργαλείο ιακυβέρνησης στην εφαρµογή πολιτικών προστασίας Ι.. Παντής & Τογρίδου Σ. Α. Τοµέας Οικολογίας, Τµήµα Βιολογίας, Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης Υφιστάµενη κατάσταση

Διαβάστε περισσότερα

Κ.Π.Ε. Κισσάβου Ελασσόνας Όλυμπος, από το Μύθο και την Ιστορία στην Αειφορική Διαχείριση Διήμερο Σεμινάριο Ενηλίκων Παρασκευή 13 Σάββατο 14 Ιουνίου

Κ.Π.Ε. Κισσάβου Ελασσόνας Όλυμπος, από το Μύθο και την Ιστορία στην Αειφορική Διαχείριση Διήμερο Σεμινάριο Ενηλίκων Παρασκευή 13 Σάββατο 14 Ιουνίου Κ.Π.Ε. Κισσάβου Ελασσόνας Όλυμπος, από το Μύθο και την Ιστορία στην Αειφορική Διαχείριση Διήμερο Σεμινάριο Ενηλίκων Παρασκευή 13 Σάββατο 14 Ιουνίου 2014 Πολιτιστική Διαδρομή Σύνολο επισκέψιμων τόπων σε

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ ΘΡΑΚΗΣ. Ιδέες από το Αναπτυξιακό Συνέδριο

ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ ΘΡΑΚΗΣ. Ιδέες από το Αναπτυξιακό Συνέδριο ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ ΘΡΑΚΗΣ Ιδέες από το Αναπτυξιακό Συνέδριο εκέµβριος 2005 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Από τη διενέργεια του Αναπτυξιακού Συνεδρίου της Περιφέρειας, αλλά και από τις επιµέρους συσκέψεις για

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΓΕΩΠΑΡΚΟ ΛΕΣΒΟΥ. Ένταξη ολόκληρης της Λέσβου στο Παγκόσμιο Δίκτυο Γεωπάρκων της UNESCO και το Δίκτυο Ευρωπαϊκών Γεωπάρκων

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΓΕΩΠΑΡΚΟ ΛΕΣΒΟΥ. Ένταξη ολόκληρης της Λέσβου στο Παγκόσμιο Δίκτυο Γεωπάρκων της UNESCO και το Δίκτυο Ευρωπαϊκών Γεωπάρκων ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΓΕΩΠΑΡΚΟ ΛΕΣΒΟΥ Ένταξη ολόκληρης της Λέσβου στο Παγκόσμιο Δίκτυο Γεωπάρκων της UNESCO και το Δίκτυο Ευρωπαϊκών Γεωπάρκων Στο Παγκόσμιο Δίκτυο Γεωπάρκων της Unesco και το Δίκτυο Ευρωπαϊκών

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑ ΑΣ «ΑΛΕΞΑΝ ΡΟΣ ΜΠΑΛΤΑΤΖΗΣ» 2007-2013

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑ ΑΣ «ΑΛΕΞΑΝ ΡΟΣ ΜΠΑΛΤΑΤΖΗΣ» 2007-2013 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑ ΑΣ «ΑΛΕΞΑΝ ΡΟΣ ΜΠΑΛΤΑΤΖΗΣ» 2007-2013 Γενική Περιγραφή: Το Πρόγραµµα Αγροτικής Ανάπτυξης 2007-2013 (ΠΑΑ) αποτελεί το µέσο για την υλοποίηση του Εθνικού Στρατηγικού

Διαβάστε περισσότερα

Σύντομη Ιστορία του Έργου

Σύντομη Ιστορία του Έργου Σύντομη Ιστορία του Έργου Η ιστορία του «LOCPROII» βρίσκει τις ρίζες της στην επιτυχημένη ολοκλήρωση ενός έργου Interreg IIIA με όνομα «LOCPRO». Η εκ των υστέρων γνώση από το «LOCPRO» κατέστησε εμφανές

Διαβάστε περισσότερα

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΓΕΩΡΓΙΚΟ ΤΑΜΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Η Ευρώπη επενδύει στις Αγροτικές περιοχές

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΓΕΩΡΓΙΚΟ ΤΑΜΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Η Ευρώπη επενδύει στις Αγροτικές περιοχές ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ & ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ & ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΚΟΙΝΟΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΕΙΔΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΠΑΑ 2014-2020 ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΓΕΩΡΓΙΚΟ ΤΑΜΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

LIFE Natura2000Value Crete

LIFE Natura2000Value Crete Έρευνα καταγραφής πεποιθήσεων, στάσεων και συμπεριφορών ως προς το Δίκτυο NATURA 2000 της Κρήτης, τις υπηρεσίες των οικοσυστημάτων και την ανάπτυξη πράσινης οικονομίας. «Οι οικολογικές υπηρεσίες, τα κοινωνικά

Διαβάστε περισσότερα

3. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ

3. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ 3. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ 3.1. Συνολικό κόστος Επιχειρησιακού Προγράµµατος Στον επόµενο πίνακα έχουν συγκεντρωθεί ανά άξονα, µέτρο, στόχο και δράση όλες οι δαπάνες του Επιχειρησιακού Προγράµµατος

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΟΛΥΜΠΙΑΣ Α.Α.Ε. ΟΤΑ. CLLD/LEADER Τοπική Ανάπτυξη με Πρωτοβουλία Τοπικών Κοινοτήτων

ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΟΛΥΜΠΙΑΣ Α.Α.Ε. ΟΤΑ. CLLD/LEADER Τοπική Ανάπτυξη με Πρωτοβουλία Τοπικών Κοινοτήτων ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΟΛΥΜΠΙΑΣ Α.Α.Ε. ΟΤΑ CLLD/LEADER 2014-2020 Τοπική Ανάπτυξη με Πρωτοβουλία Τοπικών Κοινοτήτων CLLD/LEADER Τοπική Ανάπτυξη με Πρωτοβουλία Τοπικών Κοινοτήτων Μέτρο 19 ΠΑΑ 2014-2020 «Στήριξη για

Διαβάστε περισσότερα

Πολιτισμικός Τουρισμός και Κυπριακά Μουσεία

Πολιτισμικός Τουρισμός και Κυπριακά Μουσεία Κυπριακά Μουσεία: Προκλήσεις & Ευκαιρίες Πολιτισμικός Τουρισμός και Κυπριακά Μουσεία Νικόλαος Μπούκας, Ph.D. Κέντρο Αειφόρου Διοίκησης του Τουρισμού, Αθλητισμού & Διοργάνωσης Γεγονότων (CESMATSE) Ευρωπαϊκό

Διαβάστε περισσότερα

10 ο ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ

10 ο ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ 10 ο ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ Σχολ. έτος 2011-2012 Θέμα προγράμματος: ΣΥΓΧΡΟΝΟΙ ΧΩΡΟΙ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ-ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ: 1. Λυχνοστάτης: Μουσείο Κρητικής Παράδοσης. 2. Μουσείο Νίκου Καζαντζάκη. 3. Μουσείο

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΕΠΙΣΚΕΠΤΩΝ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΠΡΕΣΠΩΝ

ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΕΠΙΣΚΕΠΤΩΝ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΠΡΕΣΠΩΝ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΕΠΙΣΚΕΠΤΩΝ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΠΡΕΣΠΩΝ στα πλαίσια του Έργου NEST Ανάπτυξη Δικτύου Αειφόρου Τουρισμού 1. Πόσες φορές έχετε επισκεφθεί την περιοχή την τελευταία 2ετία; 1 φορά 2-3 φορές 3-5 φορές

Διαβάστε περισσότερα

1. Την παρουσίαση του ελληνικού προτύπου ΕΛΟΤ 1452 για τη διαχείριση της ποιότητας εμπορικών καταστημάτων,

1. Την παρουσίαση του ελληνικού προτύπου ΕΛΟΤ 1452 για τη διαχείριση της ποιότητας εμπορικών καταστημάτων, Εκδήλωση για Πρότυπο ποιότητας για εμπορικά καταστήματα Νέες εκδόσεις προτύπων συστημάτων διαχείρισης αίθουσα Εμπορικού και Εισαγωγικού Συλλόγου Πατρών πλ. Γεωργίου Α 25, ΠΑΤΡΑ Τετάρτη, 25 Νοεμβρίου 2015

Διαβάστε περισσότερα

ΣΕΤΕ» Σύντομο Ιστορικό

ΣΕΤΕ» Σύντομο Ιστορικό 1 ΣΕΤΕ» Σύντομο Ιστορικό Ο Σύνδεσμος Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ) ιδρύθηκε το 1991, ύστερα από τη συνάντηση 9 επιχειρηματιών του ευρύτερου τουριστικού χώρου στο ELOUNDA MARE για να συζητήσουν

Διαβάστε περισσότερα

Βελισσαρίου Ευστάθιος Καθηγητής Τουριστικής Οικονομίας ΤΕΙ Θεσσαλίας 2016

Βελισσαρίου Ευστάθιος Καθηγητής Τουριστικής Οικονομίας ΤΕΙ Θεσσαλίας 2016 Βελισσαρίου Ευστάθιος Καθηγητής Τουριστικής Οικονομίας ΤΕΙ Θεσσαλίας 2016 1 Η τουριστική προσφορά Η τουριστική προσφορά (σύμφωνα με τον Hoffmann (1970) αποτελείται από την : Α) Φυσική προσφορά, Β) την

Διαβάστε περισσότερα

Κέρκυρα /3/2014 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ & ΥΠΟΔΟΜΩΝ

Κέρκυρα /3/2014 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ & ΥΠΟΔΟΜΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ & ΥΠΟΔΟΜΩΝ Κέρκυρα /3/2014 ΠΡΟΣ: Περιφερειακό Συμβούλιο ΘΕΜΑ: Στρατηγική της Π.Ι.Ν. περιόδου 2014-2020

Διαβάστε περισσότερα

L123α Αύξηση της αξίας των γεωργικών προϊόντων. L311-7 Ιδρύσεις, επεκτάσεις, εκσυγχρονισµοί µικρής δυναµικότητας υποδοµών διανυκτέρευσης.

L123α Αύξηση της αξίας των γεωργικών προϊόντων. L311-7 Ιδρύσεις, επεκτάσεις, εκσυγχρονισµοί µικρής δυναµικότητας υποδοµών διανυκτέρευσης. ΥΠΟΜΕΤΡΟ ΡΑΣΕΙΣ ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ ΗΜΟΣΙΑ ΑΠΑΝΗ % ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ %. ΕΘΝΙΚΗ %. Ι ΙΑ % 311 ιαφοροποίηση προς µη γεωργικές δραστηριότητες L123α Αύξηση της αξίας των γεωργικών προϊόντων L311-1 Ιδρύσεις, µικρής δυναµικότητας

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΣ ΟΜΑ Α ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΟΡΕΙΝΩΝ & ΜΕΙΟΝΕΚΤΙΚΩΝ ΗΜΩΝ ΑΡΤΑΣ ΙΟΝΙΑΝS ΟΕ ΑΜΙΣΘΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ & ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΑΟΕ ΚΤ/ ΓΚ 1

ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΣ ΟΜΑ Α ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΟΡΕΙΝΩΝ & ΜΕΙΟΝΕΚΤΙΚΩΝ ΗΜΩΝ ΑΡΤΑΣ ΙΟΝΙΑΝS ΟΕ ΑΜΙΣΘΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ & ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΑΟΕ ΚΤ/ ΓΚ 1 2015 ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΣ ΟΜΑ Α ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΟΡΕΙΝΩΝ & ΜΕΙΟΝΕΚΤΙΚΩΝ ΗΜΩΝ ΑΡΤΑΣ ΑΟΕ ΚΤ/ ΓΚ 1 ΑΜΙΣΘΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ & ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΙΟΝΙΑΝS ΟΕ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΜΕ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΤΩΝ ΤΟΠΙΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ (CLLD / LEADER) Συντονισµός

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ & ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΧΩΡΙΩΝ ΣΕ ΑΓΡΟΤΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ & ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΧΩΡΙΩΝ ΣΕ ΑΓΡΟΤΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΒΑΣΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ & ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΧΩΡΙΩΝ ΣΕ ΑΓΡΟΤΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ Κωδικός υπό δράσης 19.2.4.1 Στήριξη για υποδομές μικρής κλίμακας (π.χ. ύδρευση, αποχέτευση, οδοποιία εντός οικισμού, κλπ), συμπεριλαμβανομένης

Διαβάστε περισσότερα

Μεσογειακό Γραφείο Πληροφόρησης για το. Περιβάλλον, τον Πολιτισμό και την Αειφόρο Ανάπτυξη

Μεσογειακό Γραφείο Πληροφόρησης για το. Περιβάλλον, τον Πολιτισμό και την Αειφόρο Ανάπτυξη Υποψηφιότητα της περιοχής Πάρνωνα -Μαλέα ως Απόθεμα Βιόσφαιρας Biosphere Reserve Candidature Μεσογειακό Γραφείο Πληροφόρησης για το Περιβάλλον, τον Πολιτισμό και την Αειφόρο Ανάπτυξη ...Το στοιχείο που

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΑνΕΚ, Ημερίδα 03/04/2014 1

ΕΠΑνΕΚ, Ημερίδα 03/04/2014 1 1 ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΔΕ ΕΣΠΑ Κατάρτιση ΕΠΑνΕΚ 2014-2020 / Οργανωτική δομή ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ Κοινωνικοί Εταίροι Εμπειρογνώμονες 2 Υφιστάμενη κατάσταση τομέα Ο δυναμικότερος κλάδος της οικονομίας γιατί:

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ & ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΧΩΡΙΩΝ ΣΕ ΑΓΡΟΤΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ & ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΧΩΡΙΩΝ ΣΕ ΑΓΡΟΤΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΒΑΣΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ & ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΧΩΡΙΩΝ ΣΕ ΑΓΡΟΤΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ Κωδικός υπό δράσης 19.2.4.1 Στήριξη για υποδομές μικρής κλίμακας (π.χ. ύδρευση, αποχέτευση, οδοποιία εντός οικισμού, κλπ), συμπεριλαμβανομένης

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9 ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9 ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9 ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ Εκτός από το γεγονός ότι όπως και αποδείχθηκε από την προηγούµενη οικονοµική ανάλυση η λειτουργία του ΒΙΟΠΑ Πτολεµαΐδας, αναµένεται να είναι οικονοµικά

Διαβάστε περισσότερα

Τα Κέντρα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και ο ρόλος τους στην Περιβαλλοντική Εκπαίδευση. Το ΚΠΕ Πεταλούδων Ρόδου.

Τα Κέντρα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και ο ρόλος τους στην Περιβαλλοντική Εκπαίδευση. Το ΚΠΕ Πεταλούδων Ρόδου. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Υπουργείο Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ Α/ΘΜΙΑΣ & Β/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ ΝΟΤΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ ΚΕΝΤΡΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΠΕΤΑΛΟΥΔΩΝ ΡΟΔΟΥ Εισαγωγική επιμόρφωση α επιπέδου

Διαβάστε περισσότερα

«Η Ευρώπη, ο πρώτος τουριστικός προορισμός στον κόσμο ένα νέο πλαίσιο πολιτικής για τον ευρωπαϊκό τουρισμό»

«Η Ευρώπη, ο πρώτος τουριστικός προορισμός στον κόσμο ένα νέο πλαίσιο πολιτικής για τον ευρωπαϊκό τουρισμό» «Η Ευρώπη, ο πρώτος τουριστικός προορισμός στον κόσμο ένα νέο πλαίσιο πολιτικής για τον ευρωπαϊκό τουρισμό» Γνωμοδότηση European Economic & Social Committee Εισηγητής : κ.γκόφας Ο τουρισμός είναι δραστηριότητα

Διαβάστε περισσότερα

Δράσεις Δημοσίου Ενδιαφέροντος στο ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ LEADER ν. Τρικάλων

Δράσεις Δημοσίου Ενδιαφέροντος στο ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ LEADER ν. Τρικάλων www.kenakap.gr Δράσεις Δημοσίου Ενδιαφέροντος στο ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ LEADER ν. Τρικάλων Λάρισα, 9 Μαρτίου 2012 Βάιος ΚΟΥΤΗΣ Υποδ/ντης ΚΕΝΑΚΑΠ Α.Ε. Αναπτυξιακή Τρικάλων ΑΑΕ ΟΤΑ ΚΕΝΑΚΑΠ ΑΕ Η Αναπτυξιακή Τρικάλων

Διαβάστε περισσότερα

Το Κυπριακό Σηµείο Επαφήσ «Ευρώπη για τουσ Πολίτεσ» συγχρηµατοδοτείται από το Υπουργείο Παιδείασ και Πολιτισµού τησ Κυπριακήσ ηµοκρατίασ (50%) και από την Ευρωπα)κή Επιτροπή (50%) 27 χώρες 495 εκατοµµύρια

Διαβάστε περισσότερα

Σχέδιο Προγράµµατος Προώθησης των προϊόντων της Περιφέρειας Κρήτης στην εσωτερική αγορά και τις τρίτες χώρες Καν (ΕΚ) 03/2008 & Καν (ΕΚ) 501/2008

Σχέδιο Προγράµµατος Προώθησης των προϊόντων της Περιφέρειας Κρήτης στην εσωτερική αγορά και τις τρίτες χώρες Καν (ΕΚ) 03/2008 & Καν (ΕΚ) 501/2008 Σχέδιο Προγράµµατος Προώθησης των προϊόντων της στην εσωτερική αγορά και τις τρίτες χώρες Καν (ΕΚ) 03/2008 & Καν (ΕΚ) 501/2008 Κατάθεση 30/09/2012 Αγροδιατροφική Σύµπραξη - Κρητικό Διατροφικό Πρότυπο Αγροδιατροφική

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. Σημείωμα συγγραφέων..015 Πρόλογος Προλεγόμενα συγγραφέων ΜΕΡΟΣ Α : ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ...025

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. Σημείωμα συγγραφέων..015 Πρόλογος Προλεγόμενα συγγραφέων ΜΕΡΟΣ Α : ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ...025 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Σημείωμα συγγραφέων..015 Πρόλογος...017 Προλεγόμενα συγγραφέων....019 ΜΕΡΟΣ Α : ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ...025 Κεφάλαιο Α : Εισαγωγικές έννοιες για τον τουρισμό...027 1. Γενικά...027 Τουρισμός

Διαβάστε περισσότερα

Εξελίξεις στα Βασικά Μεγέθη της Ελληνικής Ξενοδοχίας

Εξελίξεις στα Βασικά Μεγέθη της Ελληνικής Ξενοδοχίας Εξελίξεις στα Βασικά Μεγέθη της Ελληνικής Ξενοδοχίας και στον Ελληνικό και Παγκόσμιο Τουρισμό το 2017 ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΕΨΕΩΝ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΕΨΕΩΝ 2 3 Εξελίξεις

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΑΣΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ (ΧΕΡΣΟΝΗΣΟΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΑΓ. ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΠΑΛΙΟΥ ΚΑΡΝΑΓΙΟΥ) ΔΗΜΟΣ ΚΑΒΑΛΑΣ

ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΑΣΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ (ΧΕΡΣΟΝΗΣΟΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΑΓ. ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΠΑΛΙΟΥ ΚΑΡΝΑΓΙΟΥ) ΔΗΜΟΣ ΚΑΒΑΛΑΣ Π Ρ Ο Γ Ρ Α Μ Μ Α Ο Λ Ο Κ Λ Η Ρ Ω Μ Ε Ν Ω Ν Π Α Ρ Ε Μ Β Α Σ Ε Ω Ν Α Σ Τ ΙΙ Κ Η Σ Α Ν Α Π Τ Υ Ξ Η Σ Ε.. Τ.. Π.. Α.. & Ε.. Κ.. Τ.. ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΑΣΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΔΗΜΟΥ ΚΑΒΑΛΑΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΕΨΕΩΝ RESEARCH INSTITUTE FOR TOURISM ΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ. Οι Ελληνικές Μικρές και Μεσαίες Ξενοδοχειακές Επιχειρήσεις

ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΕΨΕΩΝ RESEARCH INSTITUTE FOR TOURISM ΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ. Οι Ελληνικές Μικρές και Μεσαίες Ξενοδοχειακές Επιχειρήσεις ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΕΨΕΩΝ RESEARCH INSTITUTE FOR TOURISM ΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Οι Ελληνικές Μικρές και Μεσαίες Ξενοδοχειακές Επιχειρήσεις Αντικείµενο της µελέτης είναι τα προβλήµατα και οι προοπτικές

Διαβάστε περισσότερα

Αναπτυξιακή Εταιρεία ΟΤΑ

Αναπτυξιακή Εταιρεία ΟΤΑ Τοπική Ανάπτυξη με Πρωτοβουλία Τοπικών Κοινοτήτων 2014-2020 ΚουζούκοςΚωνσταντίνος Δημοσυνεταιριστική Έβρος Α.Ε. Αναπτυξιακή Εταιρεία ΟΤΑ Τοπική Ανάπτυξη με Πρωτοβουλία Τοπικών Κοινοτήτων H ΤΑΠΤοΚ αποτελεί

Διαβάστε περισσότερα

COSTA NAVARINO, Η ΠΡΩΤΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗΣ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ (Π.Ο.Τ.Α.) ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ. Πετράκος Κώστας

COSTA NAVARINO, Η ΠΡΩΤΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗΣ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ (Π.Ο.Τ.Α.) ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ. Πετράκος Κώστας COSTA NAVARINO, Η ΠΡΩΤΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗΣ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ (Π.Ο.Τ.Α.) ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Πετράκος Κώστας ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: Αντικείμενο αυτής της εργασίας

Διαβάστε περισσότερα

Εκθεσιακός Τουρισμός

Εκθεσιακός Τουρισμός Εκθεσιακός Τουρισμός Περιεχόμενα Γενικά Διακρίσεις των Εκθέσεων Χαρακτηριστικά του εκθεσιακού τουρισμού Οφέλη των προορισμών Η αγορά του εκθεσιακού τουρισμού Η διοργάνωση της έκθεσης Διεθνείς τουριστικές

Διαβάστε περισσότερα

Ενθάρρυνση τουριστικών δραστηριοτήτων ΤΙΤΛΟΣ ΜΕΤΡΟΥ. Ενθάρρυνση τουριστικών δραστηριοτήτων ΝΟΜΙΚΗ ΒΑΣΗ

Ενθάρρυνση τουριστικών δραστηριοτήτων ΤΙΤΛΟΣ ΜΕΤΡΟΥ. Ενθάρρυνση τουριστικών δραστηριοτήτων ΝΟΜΙΚΗ ΒΑΣΗ 3.1.3. Ενθάρρυνση τουριστικών δραστηριοτήτων ΤΙΤΛΟΣ ΜΕΤΡΟΥ Ενθάρρυνση τουριστικών δραστηριοτήτων ΝΟΜΙΚΗ ΒΑΣΗ Άρθρα 52 (α) (iii) και 55 του Κανονισμού (EΚ) 1698/2005, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει Σημείο

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΜΕ ΙΑΤΡΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ

ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΜΕ ΙΑΤΡΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΜΕ ΙΑΤΡΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ ΠΟΥ ΧΡΕΙΑΖΟΝΤΑΙ ΙΑΤΡΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΝΑ ΤΑΞΙ ΕΥΟΥΝ ΑΠΡΟΣΚΟΠΤΑ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ: ΘΕΟ ΩΡΟΣ ΠΑΤΣΟΥΛΕΣ ΕΡΕΥΝΗΤΗΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ, ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Προστατευόμενη Περιοχή Χελμού-Βουραϊκού: δικτύωση

Προστατευόμενη Περιοχή Χελμού-Βουραϊκού: δικτύωση : εκπαίδευση έρευνα δικτύωση Φορέας Διαχείρισης Χελμού Βουραϊκού Μαρία Καμηλάρη Βιολόγος, M.Sc. Φορέας Διαχείρισης Χελμού Βουραϊκού Ας συστηθούμε... 1992 Πρόταση Ορειβατικού Συλλόγου Καλαβρύτων σε συνεργασία

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΗΜΟΥ ΕΡΕΤΡΙΑΣ 2014-2019 ΗΜΟΣΙΑ ΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗ Α ΦΑΣΗΣ «ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΣ» ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ

ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΗΜΟΥ ΕΡΕΤΡΙΑΣ 2014-2019 ΗΜΟΣΙΑ ΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗ Α ΦΑΣΗΣ «ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΣ» ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΗΜΟΥ ΕΡΕΤΡΙΑΣ 2014-2019 ΗΜΟΣΙΑ ΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗ Α ΦΑΣΗΣ «ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΣ» ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ Φύλο Άνδρας Γυναίκα Ηλικία 18-30 30-65 65-και πάνω Περιοχή Κατοικίας: Προσωπικά Στοιχεία

Διαβάστε περισσότερα

συνοχής του ΕΠΑΛΘ », εγκρίθηκε με την υπ αριθ. 3206/ απόφαση του

συνοχής του ΕΠΑΛΘ », εγκρίθηκε με την υπ αριθ. 3206/ απόφαση του ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΓΕΩΡΓΙΚΟ ΤΑΜΕΙΟ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Η Ευρώπη επενδύει στις Αγροτικές περιοχές ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΠΡΟΣΚΛΗΣΗΣ της ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗΣ ΦΛΩΡΙΝΑΣ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΙΑ Αναπτυξιακή Ανώνυμη Εταιρεία Ο.Τ.Α. ΑΝΦΛΩ για την υποβολή

Διαβάστε περισσότερα

Δημιουργικός Τουρισμός - Πολιτισμός

Δημιουργικός Τουρισμός - Πολιτισμός ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ Δημιουργικός Τουρισμός - Πολιτισμός Προτεραιότητες Εθνικής και Περιφερειακής Στρατηγικής Έξυπνης Εξειδίκευσης Βούλγαρης Αριστείδης Αυτόνομο Γραφείο RIS 3 Τρίκαλα, 19 Νοεμβρίου 2015

Διαβάστε περισσότερα

Δ/νση: Αγ. Αλεξίου 35, 250 01 Καλάβρυτα Τηλ. Επικοινωνίας: 26920 29140, Φαξ: 26920 29141 e-mail: fdxb@otenet.gr Web site: http://www.fdchelmos.

Δ/νση: Αγ. Αλεξίου 35, 250 01 Καλάβρυτα Τηλ. Επικοινωνίας: 26920 29140, Φαξ: 26920 29141 e-mail: fdxb@otenet.gr Web site: http://www.fdchelmos. Το έργο και οι δράσεις του Φ.Δ. Χελμού- Βουραϊκού για την προστασία και διαχείριση του Εθνικού Πάρκου Κουμούτσου Ελένη, Περιβαλλοντολόγος MSc, Συντονίστρια Έργου Δ/νση: Αγ. Αλεξίου 35, 250 01 Καλάβρυτα

Διαβάστε περισσότερα

Εργαλεία επιχειρηµατικής ανάπτυξης

Εργαλεία επιχειρηµατικής ανάπτυξης Εργαλεία επιχειρηµατικής ανάπτυξης ράσεις και χρηµατοδοτικά εργαλεία του ΕΠΑνΕΚ (ΕΣΠΑ 2014 2020) για την ενίσχυση της επιχειρηµατικότητας photo: Created by Ijeab - Freepik.com Τι είναι το ΕΠΑνΕΚ Το Επιχειρησιακό

Διαβάστε περισσότερα

Η κοινωνικό-οικονομική επίδραση των Μουσείων ΠΙΟΠ σε τοπικό επίπεδο

Η κοινωνικό-οικονομική επίδραση των Μουσείων ΠΙΟΠ σε τοπικό επίπεδο ΙΔΡΥΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ FOUNDATION FOR ECONOMIC & INDUSTRIAL RESEARCH Τ. Καρατάσου 11, 117 42 Αθήνα, Tηλ.: 210 92 11 200-10, Fax: 210 92 33 977, www.iobe.gr 11 T. Karatassou Str., 117

Διαβάστε περισσότερα

(β) Αρμοδιότητες Τμήματος Πολιτισμού Αθλητισμού & Παιδείας (Αρμοδιότητες σε θέματα Παιδείας και Δια Βίου Μάθησης) 1. Μεριµνά για την εξασφάλιση των

(β) Αρμοδιότητες Τμήματος Πολιτισμού Αθλητισμού & Παιδείας (Αρμοδιότητες σε θέματα Παιδείας και Δια Βίου Μάθησης) 1. Μεριµνά για την εξασφάλιση των (β) Αρμοδιότητες Τμήματος Πολιτισμού Αθλητισμού & Παιδείας (Αρμοδιότητες σε θέματα Παιδείας και Δια Βίου Μάθησης) 1. Μεριµνά για την εξασφάλιση των κατάλληλων υλικοτεχνικών υποδοµών για την προσχολική

Διαβάστε περισσότερα