ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ. Νίκος Βάλλας: Ο επιχειρηματίας που βοήθησε χιλιάδες φοιτητές. Ο υπέροχος άνθρωπος, ο καλός οικογενειάρχης, ο ακραιφνής Ελληνας

Transcript

1 ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ sd Σάββατο 16 - Κυριακή 17 Μαρτίου 2013 Νίκος Βάλλας: Ο επιχειρηματίας που βοήθησε χιλιάδες φοιτητές. Ο υπέροχος άνθρωπος, ο καλός οικογενειάρχης, ο ακραιφνής Ελληνας

2 2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΗΡΥΞ Νίκος Βάλλας: Ο σύζυγος, ο πατέρας, ο παππούς, ο άνθρωπος Το σημερινό «Περιοδικό» επιχειρεί ένα ιχνηλάτημα στην εξαιρετικά ενδιαφέρουσα πορεία της ζωής του Νίκου Βάλλα, για τον οποίον ισχύει το Αγιογραφικό σοφό ότι «ουκ έστι δόλος εν τω στόματι αυτού» διότι πρόκειται για έναν αληθινό και αυθεντικό άνθρωπο. Πρόσχαρης και χαμογελαστός πάντοτε κερδίζει τον συνομιλητή του από την πρώτη στιγμή. Ο δρόμος της ζωής του ενδιαφέρον και μετ εμποδίων, τα οποία πάντοτε ξεπερνούσε διότι είχε εμπιστοσύνη στον εαυτό του, καθώς και την ολοκληρωτική στήριξη και συμπόρευση της καλής του συζύγου, της Χαρίκλειας. Η δημιουργία της καλής τους οικογένειας είναι το μεγαλύτερο επίτευγμά τους, ο πλουτισμός και το καμάρι της ζωής τους. Ο Νίκος Βάλλας πάνω από όλα είναι άνθρωπος, γι αυτό και βοήθησε τόσους ανθρώπους και μάλιστα νέους φοιτητές, οι οποίοι σήμερα τον ευγνωμονούν εκ καρδίας. Ο θησαυρός της Ελληνικής γής Krinos Foods, LLC., Northern Blvd. LIC, NY το βιβλίο είναι φίλος (718) Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α ΤΟ ΠΡΟΣΩΠΟ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΟΣ ΝίκοςΒάλλας:Οεπιχειρηματίαςπουβοήθησε χιλιάδεςφοιτητές.ουπέροχοςάνθρωπος, οκαλόςοικογενειάρχης,οακραιφνήςελληνας Σελίδα 3 ΘΕΜΑ ΑπόκριεςσεόλαταμήκηκαιπλάτητηςΕλλάδας Σελίδα 15 ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ ΤαήθηκαιέθιματηςΚαθαράςΔευτέρας σεόλαταμέρητηςελλάδας Σελίδα 19 ΟΜΟΓΕΝΕΙΑ ΦωτογραφικέςαναμνήσειςαπότηνΟμογένειατου2002 Σελίδα 20 ΥΓΕΙΑ Γλαύκωμα:Πρόληψηκαιθεραπεία Σελίδα 22 ΥΓΕΙΑ ΠρακτικέςοδηγίεςγιατιςΠρώτεςΒοήθειες Σελίδα 24 ΥΓΕΙΑ Πωςπρέπεινααντιμετωπίσουμεένα...μεθύσι Σελίδα 25 ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ ΗζωήκαιτοπλούσιοέργοτουΑνδρέα(Αντι)Αθενς Σελίδα 26 ΤΑΞΙΔΙΑ ΕλάτεστηνΚύπρο-και-γιατοΚαρναβάλιτηςΛεμεσού Σελίδα 28 ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ ΗθηκαιέθιματηςΑποκριάςσεδιάφορες περιοχέςτηςκύπρου Σελίδα 29 ΒΙΒΛΙΟ ΗπορείατουΣπύρουΣκούρα μέσααπότααπομνημονεύματάτου Σελίδα 30 ΘΕΜΑ Ανησυχητικήάνοδοτουαντισημιτισμού καιτουρατσισμούστηνευρώπη Σελίδα 31 ΓΥΜΝΑΣΤΙΚΗ Γυμναστική:Ηεπιλογήτουαθλήματος Σελίδα 32 ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ ΤζούλιουςΕρβινγκ:Ο«Doctor»τουNBA Σελίδα 33 ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ Πώςεπηρεάζεταιησεξουαλικήζωήτουάνδραμετάτα40 Σελίδα 35 ΔΙΑΤΡΟΦΗ Ορασηκαιδιατροφή Σελίδα 36 ΜΑΓΕΙΡΙΚΗ Οιδικέςσαςσυνταγέςμαγειρικήςκαιζαχαροπλαστικής Σελίδα 37 ΨΥΧΑΓΩΓΙΑ Σελίδα 38 ΓΥΝΑΙΚΑ ΤονίζουμετηνομορφιάμαςμέσαστιςΑπόκριες Σελίδα 39 ΠΑΙΔΙ Φτιάχνουμεχαρταετόμετονπαλιόπαραδοσιακότρόπο Σελίδα 40

3 ΣΑΒΒΑΤΟ 16 - ΚΥΡΙΑΚΗ 17 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013 ΠΡΟΣΩΠΟ 3 Νίκος Βάλλας: Ο επιχειρηματίας που βοήθησε χιλιάδες φοιτητές. Ο υπέροχος άνθρωπος, ο καλός οικογενειάρχης, ο ακραιφνής Ελληνας Του Θεοδώρου Καλμούκου Υπάρχουν άνθρωποι οι οποίοι προσθέτουν στον κόσμο μας περισσότερη ομορφιά και ανθρωπιά, βοηθώντας σιωπηρά και αθόρυβα -επειδή ακριβώς το κάνουν με την ψυχή τους-, συνανθρώπους τους και μάλιστα νέα παιδιά, τα οποία αγωνίζονται ολημερίς κι ολοχρονίς για να γεμίσουν τον νου τους με γνώσεις και την ψυχή τους με γνώση. Δηλαδή να γίνουν άρτιοι άνθρωποι. Ο Νίκος Βάλλας, ο άνθρωπος με την έμφυτη καλοσύνη στην καρδιά και με το διαρκές χαμόγελο στη μορφή που είναι ένα υπαρκτικό ανάκρασμα της ψυχής του έχει βοηθήσει χιλιάδες Ελληνες φοιτητές, δίνοντάς τους εργασία στα εστιατόριά του, τα οποία μεσουρανούσαν στο παρελθόν, τα Aegean Fare, τα οποία σημάδεψαν με το καλό τους όνομα, το καλό και αυθεντικό τους ελληνικό φαγητό, την πόλη της Βοστώνης, την Αθήνα της Αμερικής. Μια θέση εργασίας στις δεκαετίες του 1970 και 1980 κι ένα πιάτο φαγητό για έναν Ελληνα φοιτητή στη Βοστώνη μόνο ως πράξη «σωτηρίας» θα μπορούσε να χαρακτηριστεί, κι αυτό το κατανοούν καλύτερα όσοι πέρασαν από αυτό τον δρόμο, ο οποίος σίγουρα είχε τη δική του ιστορία για τον καθένα. Κορυφαίοι και φτασμένοι επιστήμονες σήμερα κάθε είδους και διαλογής, γιατροί, δικηγόροι, καθηγητές Πανεπιστημίου, διευθυντές τραπεζών, καλλιτέχνες, ιερείς, διπλωματικοί, αλλά εκ του πολιτικού κόσμου της σημερινής Ελλάδος, όταν δουν τον Νίκο Βάλλα τον αγκαλιάζουν και τον ευγνωμονούν. «Δεν μπορώ να τους θυμηθώ όλους, αλλά θυμάμαι τους περισσότερους», είπε στον «Εθνικό Κήρυκα» όταν ανταμώσαμε ένα αποσπερνό πριν λίγες μέρες στο σπίτι στο Λέξιγκτον της Μασαχουσέτης. Ανάμεσα στις χιλιάδες των φοιτητών που ευεργετήθηκαν από τον κ. Βάλλα ήταν και πολλές εκατοντάδες φοιτητών και φοιτητριών του Ελληνικού Κολεγίου και της Θεολογικής Σχολής του Τιμίου Σταυρού Βοστώνης. Ηταν στις αρχές της δεκαετίας του 1970 και συγκεκριμένα στο 1972 όταν έκλεισε το Διδασκαλικό Τμήμα της Ακαδημίας του Αγίου Βασιλείου κι όλα τα κορίτσια τότε, εξήντα και πάνω, είχαν μεταφερθεί να συνεχίσουν στο Ελληνικό Κολέγιο. «Με είχε επισκεφθεί τότε θυμάμαι στο μαγαζί στο Kenmore Square ο π. Μάξιμος Αγιοργούσης, ο οποίος ήταν υποδιευθυντής στο Κολέγιο και τη Σχολή, ένας εξαιρετικός και αληθινός άνθρωπος και κληρικός ο οποίος αργότερα έγινε Επίσκοπος Ο Νίκος Βάλλας με την αγαπημένη του σύζυγο Χαρίκλεια, με την οποία δημιούργησαν μία εξαιρετική οικογένεια και χαίρονται τα τέσσερα παιδιά και εννιά εγγόνια τους. στο Πίτσμπουργκ και μου είπε κύριε Βάλλα, σας παρακαλώ αν μπορείτε να βοηθήσετε μερικά παιδιά μας να εργαστούν στα μαγαζιά σας για να βοηθηθούν διότι έχουν έλθει από την Ελλάδα κι έχουν ανάγκη να αυτοσυντηρηθούν και να σπουδάσουν», ανέφερε ο κ. Βάλλας και συμπλήρωσε «λες και τον είχε στείλει ο Θεός διότι τα αμερικανόπουλα που είχαμε και εργάζονταν ετοιμάζονταν να φύγουν το καλοκαίρι για τα σπίτια τους οπότε είχαμε ανάγκη από υπαλλήλους. Του είπα μετά χαράς π. Μάξιμε, μπορώ να προσλάβω αμέσως μέχρι σαράντα παιδιά, όπως και έγινε». Ο Νίκος Βάλλας, ένας ήσυχος και χαμηλών τόνων άνθρωπος, άκακος και άδολος, αφοσιωμένος σύζυγος, στοργικός πατέρας και παππούς και αγαπητός φίλος, με την καρδιά του γεμάτη από τις αξίες του Ελληνισμού και της Ορθοδοξίας έχει τη δική του την πολύ ενδιαφέρουσα Οδύσσεια, τη γεμάτη κυματισμούς και κλυδωνισμούς, αλλά κι ηλιοφάνειες και ηρεμίες και ο οποίος έριξε αγκυροβόλι και βρήκε απανεμιά στη Βοστώνη, χωρίς όμως να ξεχάσει ποτέ τη γεννήτρα γη του, την Κάλυμνο, εκεί που πρωτάνοιξε τα κλαμένα μάτια του στο θάμα της ζωής. Εζησε κι αυτός την αγριάδα και τον κατατρεγμό του πολέμου, τελείωσε το Δημοτικό Σχολείο στην Κάλυμνο και την Πρώτη τάξη του Γυμνασίου και το 1951 ήλθε σαν μετανάστης στην Αμερική αναζητητής του ονείρου μιας καλύτερης ζωής. Ιδού η αρχή της Οδύσσειας: Είπε πως «ο πατέρας μου είχε έλθει εδώ το 1949 με τον πρώτο μου αδελφό, τον Γιώργο. Ο πατέρας μου εργαζόταν σε τρεις εργασίες ώστε να εξοικονομήσει χρήματα για να αναφέρει εδώ και την υπόλοιπη οικογένεια που ήταν η μητέρα μου, η δεύτερη μου αδελφή Αφροδίτη, εγώ, ο Μικές και η Σόφη και παρέμενε στην Κάλυμνο η πρωτοκόρη η Ειρήνη, η οποία παντρεύτηκε τον Γιώργο Ματθαίο κι έμενε στην Κάλυμνο. Βοήθησαν να έλθουμε στη Βοστώνη και τα δύο αδέλφια της μητέρας μου, ο θείος μου ο Μικές Νομικός και ο θείος μου ο Κώστας, οι οποίοι είχαν έλθει στη Βοστώνη πριν από αρκετά χρόνια και μάλιστα εργάζονταν και οι δύο ως σερβιτόροι στο ξενοδοχείο Κόπλεϊ Πλάζα». Οπως κάθε Οδύσσεια έχει τους κυματισμούς της, έτσι και η διάσχιση του ωκεανού που τον έφερνε στη γη της επαγγελίας ήταν πραγματική περιπέτεια. Ηλθαν με το πλοίο «Νέα Ελλάς», κι όπως μας περιέγραφε, «ταξιδεύαμε επί 15 με 17 μέρες και να φαντασθείτε ότι ήταν τόσο μεγάλη η θαλασσοταραχή που εγώ προπαντός αρρώστησα κι είχα να φάω δυο μέρες, σε σημείο που ο καμαρότος πήγε στον γιατρό στο νοσοκομείο του πλοίου και είπε ότι έχω μία οικογένεια κάτω, η οποία υποφέρει πάρα πολύ» και θυμήθηκε πως «μας είχαν βάλει στο 3 Ε τρία πατώματα κάτω και μάλιστα μπροστά στην πλώρη, κι όταν το κύμα το σήκωνε λες και το πλοίο πεταγόταν πάνω 350 πόδια και βουτούσε πάλι κάτω. Μας πήγαν στο νοσοκομείο του πλοίου και κατά τύχη ο γιατρός ήταν συγγενής της μητέρας μου και μόλις την είδε την γνώρισε Συνέχεια στη σελίδα 4

4 4 ΠΡΟΣΩΠΟ ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΗΡΥΞ Νίκος Βάλλας: Ο επιχειρηματίας που βοήθησε χιλιάδες φοιτητές Συνέχεια από τη σελίδα 3 βέβαια και μας περιποιήθηκαν στο νοσοκομείο κι έτσι τη γλυτώσαμε». Είπε ακόμα ότι «φοβήθηκα πάρα πολύ, αλλά με πείραζε από ανέκαθεν πάρα πολύ η θάλασσα, ενώ ο πατέρας μου ήταν καπετάνιος, δύτης, σφουγγαράς, πραγματικός θαλασσόλυκος, εμένα δεν μου άρεσε ποτέ η θάλασσα. Φτάσαμε στη Νέα Ιερσέη κι ήλθε ο αδελφός μου ο Γιώργος και μας πήρε». Οι πρώτες του εντυπώσεις δεν ήταν και τόσο καλές. «Βρήκα τα πάντα σκοτεινά. Μέναμε τότε σ ένα πενταόροφο τούβλινο σπίτι στην περιοχή του South End της Βοστώνης και μου φαίνονταν όλα μαύρα, εν τω μεταξύ δεν ήξερα και καμία λέξη αγγλικά κι αυτό ήταν το μεγαλύτερο πρόβλημά μου». Σιγά-σιγά όμως συνήθισε. «Αρχισα σχολείο, πήγα ένα χρόνο στο Σχολείο Μεταναστών ή Immigrant School όπως το έλεγαν τότε για να μάθω τη γλώσσα και στη συνέχεια πήγα στο Τεχνικό Γυμνάσιο της Βοστώνης (Boston Technical High School)» κι όπως εξήγησε «ήταν ένα από τα καλύτερα τεχνικά Γυμνάσια της χώρας. Εδώ στη Βοστώνη ήταν το Boston Latin γι αυτούς που ήθελαν να γίνουν γιατροί, δικηγόροι και το Boston Technicall όταν ήθελες να γίνεις μηχανικός, αρχιτέκτων και τα παρεμφερή». Ο Νίκος Βάλλας, το 15χρονο αγόρι από την Κάλυμνο, το οποίο δεν γνώριζε ούτε την Αμερική, ούτε τη Ο Νίκος και η Χαρίκλεια Βάλλα χαμογελούν ευτυχισμένοι διότι είναι πλαισιωμένοι την ημέρα των Χριστουγέννων από τα εγγόνια τους, τα οποία ονομάζουν «ευλογία Θεού». γλώσσα, ούτε τη νοοτροπία, αναδείχθηκε αριστούχος μαθητής διότι είχε δυνατό μυαλό και ήταν επιμελής. Βγήκε πέμπτος, δηλαδή αριστούχος, και ήταν στους καταλόγους αριστείας όλα τα χρόνια της μαθητείας του. «Λόγω της γλώσσας στην αρχή ζορίστηκα λιγάκι κι είχα αποφασίσει να φύγω από το Γυμνάσιο και να πάω πίσω στο Σχολείο Μεταναστών. Ομως, ο καθηγητής μου των Μαθηματικών επειδή με σήκωσε στον πίνακα να γράψω κάποια άσκηση και την έκανα με ελληνικό τρόπο και του άρεσε πάρα πολύ, όταν του είπα ότι ήθελα να φύγω και να πάω πίσω στο άλλο σχολείο με πήρε από το χέρι και με πήγε σε όλους μου τους δασκάλους και τους είπε ότι ο Νίκος ο Βάλλας είναι από την Ελλάδα, τα αγγλικά του δεν είναι και τόσο καλά, αλλά στα Μαθηματικά του είναι αριστούχος. Πρέπει να τον βοηθήσουμε να τελειώσει το Γυμνάσιο και να μη φύγει» και συμπλήρωσε, «κι αυτό μου έδωσε μία μεγαλύτερη ώθηση να γίνω ακόμα πιο καλός, κι έτσι στο τέλος τελείωσα αριστούχος». Σ αυτό το Τεχνικό Γυμνάσιο έφτιαξε και την πρώτη ομάδα ποδοσφαίρου που ιδρύθηκε ποτέ σε Γυμνάσιο της Αμερικής. «Μιλούμε για Ελληνικό ποδόσφαιρο και μάλιστα ήμουν κι ο αρχηγός της ομάδας, κι ο λόγος που μας ενέκρινε ο διευθυντής μας και μας έδωσαν φανέλα από την ομάδα του χόκεϊ ήταν διότι παίξαμε με τους πρωτοετείς του ΜΙΤ (Πολυτεχνικού Ινστιτούτου Μασαχουσέτης) και τους κερδίσαμε κι έγινε πανζουρλισμός κι έτσι μας έδωσαν φανέλες οι οποίες δεν ήταν για το ποδόσφαιρο, αλλά για το χόκεϊ», τόνισε. Πρόσθεσε ακόμα, πως «στο Γυμνάσιο είχα συμμετάσχει σ ένα διαγωνισμό που λεγόταν Body by Fisher. Οι προτελειόφοιτοι και οι τελειόφοιτοι σχεδιάζαμε αυτοκίνητα και κάναμε το αμάξωμα του Συνέχεια στη σελίδα 6 Ο Νίκος Βάλλας με την σύζυγό του Χαρίκλεια και την εξαιρετική κουνιάδα του, Ειρήνη Σπλαγκούνια, η οποία συνέβαλλε στη γνωριμία τους καθότι ήταν στέλεχος του Δημαρχείου Καλύμνου. Ο Νίκος Βάλλας με την αγαπημένη του σύζυγο Χαρίκλεια, η οποία στάθηκε φύλακας άγγελος στο πλευρό του.

5 ΣΑΒΒΑΤΟ 16 - ΚΥΡΙΑΚΗ 17 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013 ΠΡΟΣΩΠΟ 5 Νίκο μου, Τα πιο θερμά μου συγχαρητήρια για την τιμή που σου επιφύλαξε η έγκριτη εφημερίδα της Ομογένειάς μας, ο «Εθνικός Κήρυκας». Είμαι πολύ περήφανη για σένα και θαυμάζω τον ακέραιο χαρακτήρα σου, την εργατικότητά σου, την αγάπη και αφοσίωσή σου στην οικογένειά μας και για τα 50 χρόνια της κοινής μας ζωής που συμπληρώνονται εφέτος και σ ευχαριστώ για όλα. Είμαιπολύπερήφανηγιασένα. Με όλη την αγάπη μου, Η σύζυγός Χαρίκλεια Βάλλα. Αγαπημένε μας πατέρα και παππού, Πολλά θερμά συγχαρητήρια για την τιμή που γίνεται σήμερα στο πρόσωπό σου εκ μέρους της ομογενειακής εφημερίδας «Εθνικός Κήρυκας», την οποία και ευχαριστούμε θερμά. Σ ευχαριστούμε γιατί με την αγάπη, τη στοργή και την αφοσίωσή σου δημιούργησες μια υπέροχη και αγαπημένη οικογένεια, αλλά και με τη σκληρή δουλειά σου αναδείχθηκες ένας επιτυχημένος επιχειρηματίας. Είμαστε ειλικρινά υπερήφανοι που είσαι πατέρας μας. Με πολλή αγάπη, Τα παιδιά σου Νίκη και Γρηγόρης Ορφανού, Θεόφιλος και Αριστούλα Βάλλα, Μαρία και Γεώργιος Σωτηρόπουλος, Χριστίνα και Antony Rausco και τα 9 εγγόνια σου.

6 6 ΠΡΟΣΩΠΟ ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΗΡΥΞ Νίκος Βάλλας: Ο επιχειρηματίας που βοήθησε χιλιάδες φοιτητές Συνέχεια από τη σελίδα 4 μού είχε δημιουργήσει ένα ευχάριστο αίσθημα χαράς και ικανοποίησης σε αντίθεση με αυτό που είχα ζήσει στην Κάλυμνο διότι κι εκεί ήμουν αριστούχος μαθητής. Εκεί τα ποιήματα τα έδιναν στους αριστούχους μαθητές, αλλά επειδή εγώ ήμουν φτωχό παιδί και τα ρούχα μου δεν ήταν τόσο καλά ήταν μπαλωμένα αλλά καθαρά, κάποια δασκάλα είχε κάνει πόλεμο να μην πω εγώ το ποίημα διότι τα ρούχα μου δεν ήταν «...αλλά η Αμερική είναι άλλο πράγμα, αν αξίζει κανείς προχωρεί ό,τι ρούχα κι αν φορεί...» αυτοκινήτου με ξύλο ή με πηλό σε μικρές διαστάσεις και τότε το σχέδιο του αυτοκινήτου είχε βγει το δεύτερο σ ολόκληρη την Νέα Αγγλία. Αυτό που μου είχε κάνει εντύπωση ως παιδί από την Ελλάδα είναι ότι έγινε γενική συνέλευση ολόκληρου του σχολείου για να τιμήσουν εμένα και ένα παιδί Αφροαμερικανό, ο οποίος πήρε το πρώτο βραβείο. Δυστυχώς ούτε οι γονείς μου, ούτε τα αδέλφια μου ήταν εκεί, δεν ήταν κανείς εκεί, διότι η μητέρα και ο πατέρας μου δούλευαν και δεν ήξεραν τη γλώσσα κι ήλθε μόνο η κουμπάρα μου να συμπαρασταθεί. Είχα πάρει τότε υποτροφία από την Τζένεραλ Μότορς διότι τα σχέδιά μας τα έπαιρνε η Τζένεραλ Μότορς κι έφτιαχνε τα καινούργια αυτοκίνητα. Το σχέδιο της Chevrolet εκείνης της χρονιάς βγήκε με το σχέδιο που είχε φτιάξει εκείνος ο Αφροαμερικανός μαθητής». Συνέχισε ο κ. Βάλλας, λέγοντας πως «η αναγνώριση που έγινε από ολόκληρο το σχολείο τόσο εμφανίσιμα και μια άλλη δασκάλα, η αείμνηστη Μανιά, έκανε καυγά με την δασκάλα μου, λέγοντας της μα επιτρέπεται ο αριστούχος μαθητής να μην πει το ποίημα;. Εγώ όμως το άκουσα έξω από την αίθουσα, λυπήθηκα και έφυγα» και συμπλήρωσε «αλλά η Αμερική είναι άλλο πράγμα, αν αξίζει κανείς προχωρεί ό,τι ρούχα κι αν φορεί». Αν και είχε τη θέληση και διέθετε το μυαλό και την εξυπνάδα, αν και η Τζένεραλ Μότορς θα του κάλυπτε τα έξοδα όλα και τα τέσσερα χρόνια, Συνέχεια στη σελίδα 8 Οι συμπέθεροι Γρηγόρης και Νίκη Μπριλλήρη με τον γιο τους Μιχάλη (μέσον) και Θεόφιλος και Μαρία Βάλλα. Η αείμνηστη Νίκη Μπιλλήρη ήταν θαυμάσια συγγραφέας. Από την επίσκεψη του αείμνηστου Πατριάρχη Αθηναγόρα στην Κάλυμνο το Διακρίνεται η Χαρίκλεια Βάλλα (πρώτη από δεξιά) που τον υποδέχθηκαν μαζί με άλλες κοπέλες του νησιού. Η οικογένεια του Νίκου Βάλλα το Οι γονείς του, Θεόφιλος και Μαρία, πλαισιωμένοι από τα παιδιά τους Αφροδίτη, Νίκο, Μικέ και Σοφία.

7 ΣΑΒΒΑΤΟ 16 - ΚΥΡΙΑΚΗ 17 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013 ΠΡΟΣΩΠΟ 7 Πολλά συγχαρητήρια και ευχές στον αγαπημένο θείο Νίκο Βάλλα και την οικογένειά του για την τιμή που του γίνεται σήμερα από τον «Εθνικό Κήρυκα». Θείε μου, είμαστε τυχεροί εγώ και η οικογένεια μου που είσαι συγγενής μας. Να είσαι πάντα καλά, γερός, δυνατός και να χαίρεσαι την όμορφη οικογένεια σου. Δημήτρης - Μελίσσα και παιδιά Η οικογένεια του Γρηγόρη και Ελένης Σπλαγκούνια, συγχαίρουμε τον αγαπημένο μας θείο Νίκο Βάλλα για την τιμητική διάκριση που του κάνει σήμερα η έγκριτη εφημερίδα της Ομογένειας, «Εθνικός Κήρυξ». Είμαστε πολύ υπερήφανοι γι αυτόν. Να είναι πάντα καλά, δυνατός και χαρούμενος με την οικογένεια του. Αγαπητέ και καλέ μας φίλε Νίκο, η γνωριμία μας και η φιλία μας πηγαίνει πολλά χρόνια πίσω. Κατά κοινή ομολογία είσαι καλός επιχειρηματίας και οικογενειάρχης. Διακρίνεσαι για την ευγένεια της ψυχής σου, για την καλοσύνη σου, για τη γλυκιά σου προσωπικότητα και για την εγκαρδιότητά σου. Η ζεστασιά και η καλοσύνη σου είναι τα ποιο δυνατά σου στοιχεία, εμπνέοντας έτσι αγάπη και σεβασμό από τους φίλους σου. Το σπίτι σου ήταν πάντα ανοιχτό για άνθρωπους που είχαν ανάγκη, προσφέροντας απλόχερα θαλπωρή και αγάπη. Τα ανίψια σου Γρηγόρης, Ελένη, Θέμης και Κωνσταντίνος Σπλαγκούνιας Για όλα αυτά, σου αξίζει ένα μεγάλο ευχαριστώ. Σε αγαπούμε, σε εκτιμούμε και σου ευχόμαστε υγεία και ευτυχία. Με άπειρη αγάπη, οι στενοί σου φίλοι Ντένις και Σούλα Λέφα οικογενειακώς Αγαπητέ μας συμπέθερε Νίκο, σε συγχαίρουμε για την προβολή και αναγνώριση του έργου και της προσφοράς σου από τον «Εθνικό Κήρυκα». Αισθανόμαστε υπερηφάνεια για την προσωπική και την επαγγελματική σου επιτυχία, πιο πολύ όμως για τη γενναιοδωρία σου και την ανθρωπιά που έδειξες όλα αυτά τα χρόνια. Σου ευχόμαστε υγεία, επιτυχία και οικογενειακή ευτυχία. Οι συμπέθεροί σου Σταύρος και Βασιλική Ντίνη Πολλές εγκάρδιες ευχές, τιμή και εκτίμηση στον αγαπητό μας φίλο Νίκο Βάλλα για τη μεγάλη και επάξια τιμή που του γίνεται από τον «Εθνικό Κήρυκα», για τις πολύχρονες αθόρυβες υπηρεσίες και τα τόσα καλά που έχει κάνει για την Ομογένεια και ιδιαίτερα για τους εξ Ελλάδος φοιτητές. Άνθρωπος ευγενικός, χαρούμενος και πάντοτε χαμογελαστός. Επιτυχημένος επιχειρηματίας, άριστος οικογενειάρχης, στοργικός πατέρας και παππούς και εκλεκτός φίλος όλων μας, τιμά την ιδιαίτερη πατρίδα μας, τα Δωδεκάνησα. Συγχαρητήρια και πάντοτε άξιος Με την αγάπη μας Ανδρέας και Θέμις Καρπούζη

8 8 ΠΡΟΣΩΠΟ ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΗΡΥΞ Νίκος Βάλλας: Ο επιχειρηματίας που βοήθησε χιλιάδες φοιτητές Συνέχεια από τη σελίδα 6 δεν πήγε στο κολέγιο, διότι όπως εξήγησε «ήμουν το παιδί που βοηθούσα τον πατέρα μου στην κουζίνα διότι είχε ανοίξει το εστιατόριο Ομόνοια στην οδό 64 Μπρόντγουεϊ στη Βοστώνη, κι έπρεπε να πηγαίνω μαζί του δεν μπορούσα να τον αφήσω μόνο του διότι ούτε η μητέρα μου ούτε ο πατέρας μου ήξεραν τη γλώσσα, ο μεγάλος μου αδελφός ο Γιώργος ήταν μηχανικός αυτοκινήτων, ο άλλος ο αδελφός ο Μικές «...όταν μπήκα στην επιχείρηση είχα όνειρο να τη μεγαλώσω διότι ήθελα κατά κάποιο τρόπο να βγάλω το άχτι μου που δεν σπούδασα διότι ήθελα να γίνω αρχιτέκτων» ήταν μικρός κι ήθελε να πάει στο πανεπιστήμιο, κι έτσι θυσίασαν την κολεγιακή μου μόρφωση για να βοηθήσω τους γονείς μου κι έγινα σερβιτόρος, μάγειρας, μπάρμαν, τα πάντα και μάλιστα μου είχε πει ο πατέρας μου ότι θα αναλάμβανα εγώ την επιχείρηση». Ανέφερε επίσης, πως «όταν μπήκα στην επιχείρηση είχα όνειρο να τη μεγαλώσω διότι ήθελα κατά κάποιο τρόπο να βγάλω το άχτι μου που δεν σπούδασα διότι ήθελα να γίνω αρχιτέκτων. Κι ο αδελφός μου ο Μικές έκανε το ίδιο πράγμα, πήγε ένα χρόνο στο πανεπιστήμιο Νορθίστερν και μετά αποφάσισε να έλθει στη δουλειά και να γίνει συνέταιρος μαζί μου και να αναλάβουμε την επιχείρηση». Η αρχιτεκτονική παρέμεινε το ανεκπλήρωτο όνειρο. «Μου άρεσε πολύ το σχέδιο, ήμουν ο πρώτος μαθητής στο σχέδιο στο Γυμνάσιο κι έκανα και ηλεκτρονικό και μηχανικό σχέδιο. Προτού τελειώσω το Γυμνάσιο, ήλθε μία εταιρεία η οποία λεγόταν Tracelab η οποία κατασκεύαζε ακτινολογικά μηχανήματα για νοσοκομεία και μάλιστα με προσέλαβαν ως βοηθό σχεδιαστή χωρίς να πάω στο κολέγιο επειδή ήμουν πρώτος μαθητής στο Boston Tech. Εργάσθηκα ένα εξάμηνο, αλλά δεν μπορούσα να συνεχίσω διότι ο πατέρας μου με είχε ανάγκη. Κι αυτή Αναμνηστική φωτογραφία από το εσωτερικό του εστιατορίου της οικογένειας Βάλλα, το διάσημο και ιστορικό «Ομόνοια» στο κέντρο της Βοστώνης με τον θαυμάσιο εσωτερικό διάκοσμο. Το αγαπημένο και αγαπητό από όλους ζεύγος, του Νίκου και της Χαρίκλειας Βάλλα, στο σπίτι τους στις Μυρτιές Καλύμνου. Το εξαιρετικό εστιατόριο «Zoe s» στο Κέμπριτζ της Μασαχουσέτης δίπλα στο Χάρβαρντ, ιδιοκτησίας του Θεόφιλου Βάλλα, γιου αγαπητού του Νίκου και της Χαρίκλειας. Ο Θεόφιλος συνεχίζει την επιτυχία και την παράδοση του πατέρα του.

9 ΣΑΒΒΑΤΟ 16 - ΚΥΡΙΑΚΗ 17 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013 ΠΡΟΣΩΠΟ 9 επίσης η εταιρεία μου πρότεινε να με στείλει στο πανεπιστήμιο και να πληρώσει τα δίδακτρα, αλλά...». Αλλά προτίμησε να πάει να βοηθήσει τον πατέρα του. Θυμάται ότι «το πρωί πηγαίναμε, ανάβαμε τις στόφες κι άρχιζε η μαγειρική και μόλις ερχόταν 11 η ώρα αναλάμβανα σερβιτόρος μαζί με άλλους δύο, ο Νίκος Κουφός, ο κ. Φανάρας κι εγώ. Το μαγαζί ήταν παλιό, με σιδερένιο ταβάνι, οπότε κάποια στιγμή είπα στον πατέρα μου ότι πρέπει να φτιάξουμε το μαγαζί. Είχε αρχίσει να έρχεται πολύς κόσμος. Το φαγητό των γονέων μου ήταν το καλύτερο, ήταν η πραγματική Πολίτικη Κουζίνα, κι από αυτούς έμαθα κι εγώ. Είχα γνωρίσει ορισμένους Ελληνες φοιτητές άλλους από το ΜΙΤ, άλλους από το Χάρβαρντ, οι οποίοι έρχονταν ως πελάτες στο μαγαζί, οπότε κάποια στιγμή τους είπα βρε παιδιά πρέπει να μπογιατίσουμε το μαγαζί, αλλά πρέπει να το κάνουμε τη νύχτα. Ενας από αυτούς ήταν ο Ασημάκης Φωτήλας, ο οποίος εκλέχτηκε βουλευτής στην Πάτρα κι έγινε και υφυπουργός κατόπιν. Μου είπαν μη στενοχωριέσαι εμείς θα το βάψουμε το μαγαζί τη νύχτα, μόνο να πεις στον μπαμπά σου να μας αφήσει μερικά φαγητά να έχουμε να φάμε κάτι. Τους είπα μην στενοχωριέστε αυτό θα το αναλάβω εγώ. Αυτοί μιλούσαν τα Ελληνικά απταίστως κι εγώ τρελαινόμουν να τους ακούω να μιλούν τα ωραία Ελληνικά. Κι αρχίσαμε λοιπόν κάθε βράδυ να βάφουμε, οπότε πέρασε ήδη μια εβδομάδα και μου είπε ο πατέρας μου βρε Νίκο μια εβδομάδα κι ακόμα δεν τελειώσατε το ταβάνι; Του είπα μπαμπά μην στενοχωριέσαι κάνουμε λίγο -λίγο, εν τω μεταξύ εμείς είχαμε αρνάκι ψητό, κρασάκι, αλλά επί τέλους το τελειώσαμε. Βάλαμε καινούργια καθίσματα, φορμάικα στους τοίχους, το έμαθε ο κόσμος κι ερχόταν ομαδικώς, είχαμε γραμμή που περίμενε μέχρι έξω. Μισθό δεν παίρναμε, όλα τα χρήματα πήγαιναν στους γονείς, τα κ α τ α φ έ ρ α μ ε αγοράσαμε το κτίριο. Λίγο αργότερα, αγοράσαμε κι ένα άλλο κτίριο στη δ ι ε ύ θ υ ν σ η 1422 Columbus Ο ευσταλής Νίκος Βάλλας όταν υπηρετούσε στον Αμερικανικό Στρατό το Η Χαρίκλεια Βάλλα το 1963 όταν την πρωτογνώρισε ο Νίκος στην Κάλυμνο. Avenue στο Ρόξμπουρι. Το πρώτο πάτωμα το κάναμε Ντόνατς και τα δύο πατώματα τα κάναμε διαμερίσματα για να μένουμε. Οταν είδα ότι η δουλειά μας πήγαινε πολύ καλά, είπα στον πατέρα μου ότι είναι καιρός να φτιάξουμε και το δεύτερο πάτωμα στο Ομόνοια, αλλά τον πατέρα μου τον επηρέαζε ο θείος μου ο Μικές, ο οποίος επειδή είχε περάσει την οικονομική δ υ σ π ρ α γ ί α στην Αμερική φοβόταν, δεν τολμούσε. Τον έπεισα όμως τον πατέρα μου και προχωρήσαμε. Αρχιτέκτονας ήταν ο Ντόναλτ Ντεσίνσκι, ο οποίος λάτρευε την ελληνική αρχιτεκτονική και έκανε το δεύτερο πάτωμα ομοίωμα του Παρθενώνα και μάλιστα έβαλε τέσσερις κίονες με γύρω-γύρω καθρέφτες κι έβλεπε κανείς το άπειρο, βάλαμε επίσης αγάλματα και πραγματικά άρχισε να γίνεται χαμός από προσέλευση κόσμου σε σημείο που έπρεπε να περιμένουν οι πελάτες μιάμιση και δύο ώρες για να βρουν τραπέζι. Η Υπηρεσία Επανοικοδόμησης της Βοστώνης (Boston Redevelopment Authority) αποφάσισε να κατεδαφίσει ορισμένα κτίρια στο South End συμ- Συνέχεια στη σελίδα 10 Στον αγαπημένο μας αδελφό Νίκο Βάλλα, εκφράζομε τα θερμά και ειλικρινή μας συγχαρητήρια για την εξαιρετική τιμή που του επεφύλαξε η εφημερίδα του Ελληνισμού της Αμερικής, ο «Εθνικός Κήρυκας», για την μεγάλη και αθόρυβη προσφορά στην Ελληνική μας Κοινότητα. Ο Νίκος είναι άνθρωπος με ήθος και αξίες, αποτελεί καύχημα της οικογένειας μας και παράδειγμα προς μίμηση όλων μας. Ανθρωπος χαμηλών τόνων, καλός σύζυγος, στοργικός πατέρας και παππούς, επιτυχημένος επαγγελματίας στο χώρο του. Θερμά συγχαρητήρια και για τα πενήντα χρόνια ευτυχισμένης ζωής που κλείνει φέτος με την άξια σύντροφο του Χαρίκλεια. Είμαστε πολύ περήφανοι για σένα Νίκο Με αγάπη πάντα Θέμης και Ειρήνη Σπλαγκούνια Στον αγαπημένο μας θείο Νίκο Βάλλα, θερμά συγχαρητήρια για την αναγνώριση που του γίνεται σήμερα από την εφημερίδα της Ομογένειας, τον «Εθνικό Κήρυκα» και του ευχόμαστε να ζήσει πολλά χρόνια με υγεία και χαρά και να προσφέρει πάντα σε όλους απλόχερα. Σ αγαπούμε θείε Νίκο, Τα ανίψια σου Νικήτας, Lesleyann, Αλεξία και Θέμης Σπλαγκούνιας

10 10 ΠΡΟΣΩΠΟ ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΗΡΥΞ Νίκος Βάλλας: Ο επιχειρηματίας που βοήθησε χιλιάδες φοιτητές Συνέχεια από τη σελίδα 9 περιλαμβανομένου και του δικού μας, που είχαμε το Ομόνοια. Η ειρωνεία είναι ότι μας πήραν και το Ομόνοια αλλά και το άλλο μας κτίριο στο Columbus Avenue και μας απαλλοτρίωσαν ελάχιστα, τη λεγόμενη υπολογίσιμη αξία, η οποία όμως μας ανήκε χρόνια πριν. Μας έδωσαν 36 χιλιάδες δολάρια κι εμείς είχαμε δανειστεί μόνο για να φτιάξουμε το μαγαζί τρεις φορές περισσότερα. Μας υποσχέθηκαν ότι θα μας μεταφέρουν στο 42 Stuart Street όπου ξεκινήσαμε πάλι το Ομόνοια εκεί. Επειδή είχαμε καλό όνομα και το μαγαζί αμέσως άρχισε να δουλεύει πολύ καλά, έπειτα από λίγο μας το κατεδάφισαν πάλι για αν δοθεί το οικόπεδο στο πανεπιστήμιο του Tufts. Μας είπαν ότι είχαμε το δικαίωμα να πάρουμε το οικόπεδο C1Parcel που ήταν δίπλα στο ξενοδοχείο Μπράτφορντ για να κτίσουμε δικό μας κτίριο. Εμείς τότε μόνοι μας δεν μπορούσαμε να χτίσουμε ένα τέτοιο κτίριο γι αυτό καλέσαμε όλους τους Ελληνες επιχειρηματίες στην περιοχή, τον Καμελάκη, τον Γραμματικάκη, τον Κακριδά, τον ιδιοκτήτη της εταιρείας οπωροκηπευτικών Λακωνία να χτίσουμε ένα μεγάλο κτίριο τουλάχιστον οκτώ πατώματα και να στεγαστούμε όλοι σ αυτό να το ονομάσουμε Αγορά, αλλά δυστυχώς κανένας δεν ανταποκρίθηκε. Χάσαμε και το οικόπεδο διότι είχαν τελειώσει τα κεφάλαια και δεν μπορούσαμε να δανειστούμε με χαμηλό επιτόκιο και μάλιστα είχαμε ξοδέψει 80 χιλιάδες δολάρια στον αρχιτέκτονα που είχε κάνει σχέδια, γι αυτό πιστεύω ότι ήμασταν ίσως η μόνη οικογένεια στη Μασαχουσέτη που χάσαμε ό,τι είχαμε δουλέψει κι έπρεπε να αρχίσουμε πάλι από την αρχή. Τότε αναγκαστήκαμε με τον αδελφό μου τον Μικέ να ανοίξουμε τα εστιατόρια Aegean Fare και μάλιστα διαλέξαμε διαφορετικά μέρη ώστε αν μας πάρουν το ένα μαγαζί να έχουμε το άλλο. Το πρώτο που βρήκα ήταν στο Cleveland Circle. Μόλις το είδα είπα στον αδελφό μου αυτό θα είναι Συνέχεια στη σελίδα 12 Ο Γιώργος και η Μαρία Σωτηροπούλου με τα τρία χαριτωμένα παιδιά τους, Δημήτρη, Νίκο και Στέφανο, τα οποία καμαρώνουν με ιδιαίτερη χαρά ο Νίκος και η Χαρίκλεια Βάλλα. Το ζεύγος Νίκου και Χαρίκλειας Βάλλα με τον γιο τους Θεόφιλο, το 1994, τον οποίον αγαπούν πολύ. Ο Θεόφιλος και η Αριστούλα Βάλλα με τα αγαπημένα τους παιδιά Νικόλαο, Σταύρο, Χριστόφορο και Ζωή επ ονόματι της οποίας ο μπαμπάς της ονόμασε το εστιατόριο του.

11 ΣΑΒΒΑΤΟ 16 - ΚΥΡΙΑΚΗ 17 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013 ΠΡΟΣΩΠΟ 11 Η Χριστίνα Βάλλα νύμφη, πλαισιωμένη από τα ανίψια της Δημήτρη, Αλέξανδρο, Νίκο, Στέφανο, Νίκο, Σταύρο, Νίκο και Χριστόφορο, τον Δεκέμβριο του Το αγαπημένο και ταιριαστό ζευγάρι, ο Θεόφιλος και η Αριστούλα Βάλλα, την ημέρα του γάμου τους. Το αγαπημένο και ταιριαστό ζευγάρι ο Γιώργος και η Μαρία Σωτηροπούλου την ημέρα του γάμου τους τον Δεκέμβριο του Το επίσης αγαπημένο και χαμογελαστό ζεύγος, ο Γρηγόρης και η Νίκη Ορφανού, την ημέρα του γάμου τους.

12 12 ΠΡΟΣΩΠΟ ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΗΡΥΞ Νίκος Βάλλας: Ο επιχειρηματίας που βοήθησε χιλιάδες φοιτητές Συνέχεια από τη σελίδα 10 το πρώτο μας μαγαζί. Ηταν φαρμακείο πρώτα, το ανακαινίσαμε κι έγινε ένα θαυμάσιο μαγαζί. Στη συνέχεια, ανοίξαμε στο Kenmore Square κοντά στο πανεπιστήμιο της Βοστώνης, στη συνέχεια στο Faneuil Ηall και κατόπιν απέναντι το Dug Square». Ο κ. Μπάλλας επεσήμανε πως «ήταν δύσκολα για δυο αδέλφια να διευθύνουν τέσσερα μαγαζιά γι αυτό είχα πει στον αδελφό μου να πουλήσουμε τα δύο και να κρατήσουμε ο καθένας από ένα, αλλά ποτέ δεν εισακούσθηκα. Το Kenmore Square ήταν τόσο μεγάλο μαγαζί, είχε κάπου 270 καθίσματα, κι ο τρόπος που το λειτουργούσε ήταν λάθος διότι δεν υπήρχε σύστημα κι οι σερβιτόρες δεν μπορούσαν να δώσουν τον λογαριασμό σε κάθε παρέα και μάλιστα έφευγαν χωρίς να πληρώσουν κι έβλεπα κάθε φορά 4-5 λογαριασμούς κάτω στο πεζοδρόμιο, δεν υπήρχε έλεγχος. Τα άλλα μαγαζιά ήταν μια χαρά. Ηταν η χρυσή εποχή τότε και μάλιστα όλοι τα ζήλευαν αφού η Boston Globe συνέχεια έγραφε εύγε σ αυτόν που διάλεξε αυτές τις τοποθεσίες γι αυτά τα μαγαζιά και τα οποία έχουν τόσο μεγάλη επιτυχία». Είπε πως «εργάστηκαν στα μαγαζιά μας τουλάχιστον πέντε χιλιάδες Ελληνες φοιτητές και φοιτήτριες και μάλιστα πολλοί γνωρίζονταν σ αυτά, καθώς εργάζονταν και στη συνέχεια παντρεύονταν όταν τελείωναν τις σπουδές τους». Συμπλήρωσε, πως «εκατοντάδες παιδιά από το Ελληνικό Κολέγιο και τη Θεολογική Σχολή, αγόρια και κορίτσια, όλα ήταν καταπληκτικά παιδιά, τα αγαπούσα πολύ, μπορεί να μη γνωρίζω τα ονόματά τους πια, αλλά όταν τους δω σήμερα τους αναγνωρίζω αμέσως. Αγαπούσα πολύ το προσωπικό και το προσωπικό με αγαπούσε επίσης, ήταν όλοι ευσυνείδητοι και καλά παιδιά». Είπε ακόμα, πως «είχα κουραστεί, κι όταν πέθαναν οι γονείς μου δεν μπορούσα να αντέξω να έχουμε 3-4 μαγαζιά και αποφασίσαμε να χωρίσουμε με τον αδελφό μου. Πουλήσαμε το Cleveland Circle, εγώ πήρα το μικρό στο Faunal Hall κι ο αδελφός μου πήρε τα υπόλοιπα. Κι εκεί που πήγαινε το μαγαζί πολύ καλά, το διπλανό μας μαγαζί έπιασε φωτιά η Pizzeria Regina και το σύστημα εξαέρωσης περνούσε πάνω από το δικό μας μαγαζί, το οποίο το λειτουργούσαμε μαζί με τον γιο μου τον Θεόφιλο, καταστράφηκε από το νερό κι αναγκασθήκαμε να φύγουμε». Στην ερώτηση αν έχει μέλλον σήμερα η Ελληνική Κουζίνα στη Βοστώνη, απάντησε «δεν ξέρω να σας απαντήσω διότι την ελληνική γειτονιά την κατάστρεψε το Boston Redevelopment Authority καθώς επίσης την Αρμένικη και τη Συριακή γειτονιά. Είμαστε όλοι μαζί στο South End κι έφυγε όλος ο Ελληνισμός στα περίχωρα. Ο γιος μου έχει ανοίξει το Zoe s στο Κέμπριτζ κοντά στην πλατεία του Χάρβαρντ. Πήρε από το Aegean Fare το πρωινό, το αρνάκι καπαμά από το Ομόνοια και τα σουβλάκια κι έχει Ελληνική, Ιταλική και Αμερικανική κουζίνα αλλά σερ- Ο αείμνηστος Θεόφιλος Βάλλας, σεβαστός πατέρας του Νίκου Βάλλα, ο οποίος δίδαξε στα παιδιά του ήθος, τιμιότητα, εργατικότητα και αγάπη για τον συνάνθρωπο. Ο Νίκος και η Χαρίκλεια Βάλλα την όμορφη και ευλογημένη μέρα του γάμου τους στην Κάλυμνο στις 18 Αυγούστου του 1963, κι από τότε για πάντα μαζί αγαπημένοι και ευτυχισμένοι.

13 ΣΑΒΒΑΤΟ 16 - ΚΥΡΙΑΚΗ 17 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013 ΠΡΟΣΩΠΟ 13 Τα τέσσερα αγαπημένα αδέλφια Βάλλα, Χριστίνα, Θεόφιλος, Μαρία και Νίκη, τα οποία λατρεύουν κυριολεκτικά τους γονείς τους. βίρει πρωινό όλη την ημέρα». Σύντροφος αγαπημένος και αφοσιωμένος συνοδίτης σε όλα είναι η σύζυγός του Χαρίκλεια, για την οποία μόνο λόγια αγάπης και εκτίμησης είχε να πει, και παραδέχθηκαν αμφότεροι πως ο έρωτάς τους κρατά ακόμα και μάλιστα είναι πολύ δυνατός. Η γνωριμία τους είναι μία ξεχωριστή ιστορία και σίγουρα ενδιαφέρουσα. Ο κ. Βάλλας είπε ότι «από το 1951 που ήλθα στην Αμερική δεν είχα πάει διακοπές, ούτε μία μέρα εκτός εργασίας, αλλά πήρα διακοπές για πρώτη φορά το 1963 και πήγα στην Κάλυμνο. Ετυχε να δω την Χαρίκλεια για πρώτη φορά όταν πήγα στο θερινό κινηματογράφο που τον είχε ο ξάδελφός της Μιχάλης Μπιλλήρης, αλλά δεν τόλμησα να της μιλήσω. Επαθα όμως σκωληκοειδίτιδα, με έπιασε πόνος και πήγα στης μητέρας μου τον ανιψιό, ο οποίος ήταν γιατρός χειρουργός και είχε κλινική. Με εξέτασε και μου είπε ότι το βράδυ πρέπει να σε εγχειρήσω. Εγινε η εγχείρηση, πήγαν όλα καλά και την τρίτη μέρα ήλθε η γυναίκα του ξαδέλφου μου του γιατρού και μου είπε ότι θέλει να σε δει ο δήμαρχος ο κ. Καλογιάννης. Ο αδελφός μου, ο Γιώργος, είχε μία γεννήτρα ηλεκτρισμού και την έδινε κάθε χρόνο για το πανηγύρι της Παναγίας των Αργενοντών. Ηλθε λοιπόν ο δήμαρχος και μου είπε θέλω να σου ζητήσω μία χάρη να μας δώσετε τη γεννήτρα του αδελφού σας για το πανηγύρι και του είπα βέβαια να την πάρετε κι εγώ θα κανονίσω με τον αδελφό μου. Επειτα από μερικές μέρες με επισκέφθηκε πάλι ο δήμαρχος και μου είπε ότι Νίκο παιδί μου, εμείς οι γέροντες όταν δούμε καλά παιδιά από καλές οικογένειες να τα ενώσουμε και να κάνουν μία καλή οικογένεια. Εχω μία πολύ καλή κοπέλα και θέλω να τη γνωρίσεις. Το βράδυ που θα δύσει ο ήλιος θα έλθω να σας πάρω με την κοπέλα και θα πάμε μια βόλτα μακριά με το αυτοκίνητο και θα συζητήσετε οι δυο σας. Αν σας αρέσει και έχετε κοινά σημεία, καλώς, αν όχι δεν πρόκειται να μάθει κανείς τίποτε. Ηλθε ο δήμαρχος να με πάρει κι όταν μπήκα στο αυτοκίνητο είδα την κοπέλα που είχα δει την πρώτη φορά και έψαχνα τόσο καιρό να την ξαναδώ. Επίσης, μαζί ήταν και μία δεύτερη κοπέλα (ήταν η αδελφή της Χαρίκλειας, η Ειρήνη Σπλαγκούνια σήμερα), στην Κάλυμνο δεν μπορούσε να βγει μία κοπέλα μόνη της, έπρεπε να τη συνοδεύει κάποιος από το σπίτι. Βγήκαμε λοιπόν με τον δήμαρχο, απομακρυνθήκαμε με την Χαρίκλεια και της είπα αν αγαπάς κάποιο παιδί εδώ μην το αφήσεις επειδή είμαι από την Αμερική. Της είπα δεν έχομε πολυκατοικίες στην Αμερική, ένα εστιατόριο μικρό, εργάζομαι με τον πατέρα μου αλλά θα μπορέσουμε να ζήσουμε άνετα. Μου απάντησε ότι η ζωή μου θα είναι με τον άνδρα που αγαπώ και θα παντρευτώ, κι αυτά τα λόγια με ευχαρίστησαν, κι ήταν πραγματικά το μεγαλύτερο λαχείο της ζωής μου» και πρόσθεσε «η γυναίκα μου είναι ένα διαμάντι, σαν σύζυγος, σαν μάνα, σαν γιαγιά τώρα». Κι έτσι στις 7 Αυγούστου αρραβωνιάστηκαν και στις 18 παντρεύτηκαν το Το μυστικό τους που κράτησε όλα αυτά τα χρόνια ζωντανό και δυνατό τον δεσμό του γάμου τους, είπε πως «είναι η αγάπη, η εκτίμηση και η αλληλοκατανόηση που έχομε ο ένας για τον άλλον» και συμπλήρωσε «δεν είχαμε φαντασίες για πολλά, ήμασταν αυτάρκεις με αυτά που έχομε, κι οι δυο μας επενδύσαμε στα παιδιά μας». Απόκτησαν τέσσερα παιδιά, τη Νίκη, τον Θεόφιλο, την Μαρία και την Χριστίνα, όλα με πανεπιστημιακή μόρφωση και στα χνάρια τους βαδίζουν και τα παιδιά τους. Ο Νίκος και η Χαρίκλεια λατρεύουν τα τέσσερα παιδιά τους και τα εννιά εγγόνια τους. «Ευλογία Θεού», είπε, και πρόσθεσε «τα μιλώ στα Ελληνικά αλλά πιο πολύ η Χαρίκλεια και η θεία τους η Ειρήνη (Σπλαγκούνια) που είναι δασκάλα τα διδάσκει την ελληνική γλώσσα». Ο κ. Βάλλας είναι πάντοτε χαμογελαστός και χαρούμενος. «Ετσι ήμουν πάντοτε, κι αυτό με βοήθησε και στα μαγαζιά διότι οι πελάτες μου το έβλεπαν αυτό, το εκτιμούσαν, γινόμαστε φίλοι, κι είχα πελάτες που έρχονταν 6 και 7 φορές την εβδομάδα», τόνισε. Οταν τον ρωτήσαμε τι θα γίνει όταν περάσει η γενιά των σημερινών διδασκαλισσών, όπως η κ. Σπλαγκούνια, απάντησε: «ως άνθρωπος που είχα ελληνικά εστιατόρια και ανάμειξη με τον Ελληνισμό φοβάμαι πάρα πολύ διότι βλέπω μία μερίδα των ιερέων δεν υποστηρίζει την ελληνική γλώσσα και τα ελληνικά σχολεία». Στην ερώτηση γιατί δεν έγινε ένα Ημερήσιο Σχολείο στη Βοστώνη, είπε ότι «αυτό το έργο έπρεπε να το προωθήσει η Εκκλησία μας. Εφόσον ο Απόδημος Ελληνισμός στηρίζεται στην Κοινότητα και η Κοινότητα είναι η Εκκλησία, μόνον η Εκκλησία μπορούσε να δημιουργήσει το Σχολείο. Θυμάμαι πολλοί επίσκοποι στη Βοστώνη έλεγαν ότι θα ανοίξει ένα σχολείο, αλλά δεν έγινε ποτέ». Μιλώντας για τις κοινότητες, ανέφερε πως «πάντοτε πίστευα ότι η κάθε κοινότητα θριαμβεύει ή όχι ανάλογα με την ικανότητα του ιερέα». Και συμπλήρωσε: «θα ήταν καλό να γνωρίζουν την ελληνική και την αγγλική γλώσσα εξίσου». Ανέφερε πως «εκτός της χορωδίας πρέπει να έχουμε καλούς ψάλτες» και συμπλήρωσε «δεν μπορώ να το καταλάβω το ότι δεν έχομε καλούς ψάλτες». Είναι μέλος του Δωδεκανησιακού Συλλόγου Νέας Αγγλίας, της American Legion διότι υπηρέτησε στον Αμερικανικό Στρατό, στην AHEPA και φυσικά στην κοινότητα του Αγίου Νικολάου του Λέξιγκτον. Την Κάλυμνο την λατρεύει και την επισκέπτεται κάθε καλοκαίρι παίρνοντας πάντοτε και κάποια εγγόνια μαζί. Για την κατάσταση στην Ελλάδα, είπε, πως «ανησυχώ, πονώ διότι δεν αντέχω να βλέπω ηλικιωμένους ανθρώπους στα συσσίτια». Στον αγαπημένο μας αδελφό και θείο Νίκο Βάλλα που πρωτοξεκίνησε με το εστιατόριο «Ομόνοια», μετά δημιούργησε την αλυσίδα εστιατορίων «Αegean Fare», που ήταν η ψυχή του Ελληνισμού της Βοστώνης και για τα τελευταία 50 χρόνια έχει αγγίξει τη γενιά μας, με την καλοσύνη του, το χαμόγελό του και την ευγένεια ψυχής του Συγχαρητήρια για την εκλεκτή αυτή διάκριση. Με αγάπη, Μιχάλης, Στέλλα, Νίκη και Ειρήνη Μπιλλίρη

14 14 ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΗΡΥΞ Προμηθευτείτε τα βιβλία σας από τον «Εθνικό Κήρυκα» Ιστορικά Δοκίμια Ταξιδιωτικά Μελέτες Μυθιστορήματα Επιμέλεια:Κ. ΣΤΑΜΑΤΟΠΟΥΛΟΣ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΠΡΙΓΚΙΠΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΥ Σε αντίθεση με τις "Αναμνήσεις", που γραμμένες σε μεγάλη χρονική απόσταση από τα γεγονότα που εξιστορούν, είναι αναπόφευκτο να μην έχουν επηρεασθεί από την τελική τους έκβαση, το ημερολόγιο, κείμενο γραμμένο εν βρασμώ, έχει την αρετή να μεταδίδει πιστά και αυθόρμητα τις άμεσες αντιδράσεις, τις πρώτες εκτιμήσεις, τα συναισθήματα της στιγμής. Αποτελεί ως εκ τούτου ξεχωριστή πηγή για όποιον επιθυμεί να διεισδύσει στο μύχιο και αφανές επίπεδο των προθέσεων, των εξομολογήσεων, των αμφιβολιών, των επιθυμιών που καθ' ολοκληρίαν η κατά ένα μέρος έμειναν ανεκπλήρωτες, αντιλαμβανόμενος το αυτονόητο: ότι δηλαδή είναι η αφανής αυτή πλευρά της ιστορίας που φωτίζει την φανερή, κι ότι είναι αυτή εξίσου, αν όχι πιο σημαντική, από εκείνη, για όποιον όντως πασχίζει να φθάσει σε μία όσο το δυνατό πληρέστερη κατανόηση των ανθρώπων και των συμβάντων. Το Ημερολόγιο του πρίγκιπος Νικολάου, όντας το μόνο τέτοιο κείμενο πού μέχρι στιγμής διαθέταμε από μέλος της δυναστείας του Γεωργίου Α', αποτελεί πρώτης σημασίας ιστορική πηγή, επιτρέπουσα την εισχώρηση στα ενδότερα των Ανακτόρων και της βασιλικής οικογένειας, προκειμένου να αντιληφθούμε το τί συνέβαινε σε έναν χώρο για τον οποίο σχεδόν ό,τι γνωρίζομε είναι από δεύτερο χέρι. Αφηγείται επί πλέον, στην λεπτομέρεια της, μία κομβική περίοδο πολύπλευρης κρίσης, θανάσιμων εθνικών απειλών και ραγδαίων προσαρμογών, διαστάσεις της οποίας έντονα θυμίζουν την δική μας, σε βαθμό μάλιστα αποθάρρυνσης, καθ' ότι η περιγραφή της Ελλάδας του 1909/1910, μηδενίζει ως προς πολλά τον αιώνα πού μεσολάβησε. ΤΙΜΗ: $37.99 ΔΕΛΤΙΟ ΠΑΡΑΓΓΕΛΙΑΣ ΤΗΛ.: (718) ΦΑΞ (718) Στην τιμή συμπεριλαμβάνονται έξοδα διεκπεραίωσης και ταχυδρομικά. Αποστείλατε την παραγγελία σας με επιταγή, στο όνομα: ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΗΡΥΞ (NATIONAL HERALD, INC.) TH STREET, L.I.C., N.Y ή χρεώστε την πιστωτική σας κάρτα: o VISA o MASTERCARD o AMERICAN EXPRESS o DISCOVER ΑΡΙΘΜΟΣ ΚΑΡΤΑΣ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΛΗΞΕΩΣ: ΟΝΟΜΑ ΠΑΡΑΛΗΠΤΟΥ: ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ: ΠΟΛΗ: ΠΟΛΙΤΕΙΑ: ΖΙΡ: ΤΗΛ.: CELL: ΦΑΞ: E MAIL: ΑΡΙΘ. ΒΙΒΛΙΩΝ: ΥΠΟΓΡΑΦΗ:

15 ΣΑΒΒΑΤΟ 16 - ΚΥΡΙΑΚΗ 17 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013 ΘΕΜΑ 15 Απόκριες σε όλα τα μήκη και πλάτη της Ελλάδας Απόκριες ονομάζονται οι τρεις εβδομάδες πριν από την Καθαρή Δευτέρα οπότε αρχίζει και η μεγάλη νηστεία της Σαρακοστής. Ονομάστηκαν έτσι επειδή, τη περίοδο αυτή, συνηθίζεται να μην τρώνε κρέας οι Χριστιανοί, δηλαδή «να απέχουν από κρέας». Ανάλογη με την ελληνική λέξη Αποκριά είναι και η λατινική λέξη καρναβάλι (Carneval, carnavale, από τις λέξεις<carne=κρέας και Vale=περνάει). Το κύριο γνώρισμα των Αποκριών είναι οι μεταμφιέσεις τις οποίες συναντάμε σε ολόκληρη την Ελλάδα, καθώς και στην υπόλοιπη Ευρώπη. Το όνομα των μεταμφιεσμένων διαφέρει από τόπο σε τόπο: κουδουνάτοι, καμουζέλες, μούσκαροι αλλά το κοινότερο είναι μασκαράδες και καρνάβαλοι που προέρχεται από τις ιταλικές λέξεις maschera και carnevale. Στην Ελλάδα υπάρχει πληθώρα εθίμων που διαφέρουν από περιοχή σε περιοχή. Ας γνωρίσουμε κάποια από αυτά. Πλέκοντας κορδέλες στο Γαϊτανάκι! Από τα πιο γνωστά πανελλαδικά έθιμα, που διατηρούνται αυτούσια ως τις μέρες μας, είναι το γαϊτανάκι. Το γαϊτανάκι είναι ένας χορός που δένει απόλυτα με το χρώμα και το κέφι της Αποκριάς. Δεκατρία άτομα χρειάζονται γι αυτόν το χορό. Ο ένας κρατά ένα μεγάλο στύλο στο κέντρο, από την κορυφή του οποίου κρέμονται 12 μακριές κορδέλες, διαφορετικού χρώματος η καθεμιά. Οι κορδέλες αυτές λέγονται γαϊτάνια και δίνουν το όνομά τους στο έθιμο. Οι υπόλοιποι δώδεκα χορευτές κρατούν από ένα γαϊτάνι και χορεύουν σε ζευγάρια. Καθώς κινούνται γύρω από το στύλο, κάθε χορευτής εναλλάσσεται με το ταίρι του κι έτσι πλέκουν τις κορδέλες πάνω του δημιουργώντας χρωματιστούς συνδυασμούς. Οταν πια οι κορδέλες τυλιχτούν στο στύλο και οι χορευτές χορεύουν όλο και πιο κοντά σε αυτόν, τότε ο χορός τελειώνει και το στολισμένο γαϊτανάκι μένει να θυμίζει το αποκριάτικο πνεύμα. Θράκη Το κάψιμο του Τζάρου στην Ξάνθη Το έθιμο αυτό το έφεραν οι πρόσφυγες από το Σαμακώβ της Ανατολικής Θράκης και αναβιώνει κάθε χρόνο από τους κατοίκους του συνοικισμού, ο οποίος βρίσκεται στη γέφυρα του ποταμού Κόσυνθου. Ο Τζάρος ή Τζάρους, σύμφωνα με την τοπική παράδοση, ήταν ένα κατασκευασμένο ανθρώπινο ομοίωμα τοποθετημένο πάνω σε ένα σωρό από πουρνάρια. Την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς καιγόταν σε κέντρο αλάνας, πλατείας ή σε υψώματα για να μην έχουν το καλοκαίρι ψύλλους. Η ονομασία «Τζάρος» προήλθε από τον ιδιόρρυθμο ήχο που δημιουργούσε η καύση του θάμνου «τζ, τζ, τζ». Μετά την ολοκλήρωση του εθίμου, ακολουθεί ένα φαντασμαγορικό θέαμα με πυροτεχνήματα. Διδυμότειχο Στα χρόνια της τουρκοκρατίας σε πολλές περιοχές της Ελλάδας υπήρχαν πολλοί Τούρκοι. Κάποιοι από αυτούς είχαν μεγάλες περιουσίες και οι κάτοικοι τους ονόμαζαν «Μπέηδες». Ο Μπέης εκείνη την εποχή ζούσε όπως ένας Αγάς. Είχε πάντα στο σπίτι του, την καλύτερη κοπέλα του χωριού, το γιατρό του, τη νοσοκόμα, τους σωματοφύλακές του και κάποιον έμπιστο δικαστικό για να τιμωρεί τους παραβάτες. Οι συνθήκες εκείνης της εποχής ήταν πάρα πολύ δύσκολες και για να επιβιώσει κανείς, πήγαινε και δούλευε στις δουλειές του Μπέη για ένα κομμάτι ψωμί. Πολλοί από τους κατοίκους του χωριού αντιδρούσαν σ όλη αυτή την εκμετάλλευση οπότε και ξεσηκώθηκαν να διαμαρτυρηθούν να σταματήσει αυτό το καθεστώς που επικρατούσε, πράγμα που το κατάφεραν. Οι Τούρκοι δεν επέτρεπαν στους Ελληνες να συγκεντρώνονται και να μιλάνε ελεύθερα. Μετά από προσπάθειές τους επέτρεπαν να συγκεντρώνονται την Αποκριά, να μιλούν ελεύθερα και να λύνουν τα προβλήματά τους. Σιγά-σιγά μπορούσαν να σατιρίζουν τους Τούρκους και να τους πειράζουν, μόνο εκείνη τη μέρα. Το έθιμο συνεχίστηκε, και μετά την απελευθέρωση γινόταν σαν γιορτή για την απελευθέρωση από την εκμετάλλευση των Τούρκων. Κράτησε, και με τα χρόνια αύξησε το σατιρικό και περιπαικτικό χαρακτήρα του. Το έθιμο του «Μπέη», περιέχει διονυσιακά στοιχεία και έχει σατιρικό χαρακτήρα. Ο Μπέης είναι ώριμος άντρας με μουστάκι, ντυμένος με «γούνα», βαμμένος με κοκκινάδι, πολλά στολίδια, φέσι, μπότες και φέρει μαζί του ραβδί, πιστόλια και ναργιλέ. Φυσικά δεν είναι μόνος του, έχει και τη συνοδεία του. Προηγείται όλων ο τελάλης, ακολουθεί η φρουρά του Μπέη, έπειτα ο ίδιος, οι αυλικοί και οι γεωργοί. Το ντύσιμο σχεδόν όλων των προσώπων βασίζεται σε ρούχα παλαιότερων εποχών και στον αυτοσχεδιασμό. Αφού τελειώσει η «γύρα» του μπέη, γίνεται αναπαράσταση των τοπικών εργασιών (όργωμα, θερισμός) από τους γεωργούς. Ακολουθεί γαϊδουροδρομία και ρωμαϊκή πάλη. Μετά την ολοκλήρωση της ρωμαϊκής πάλης, ο κόσμος μαζεύεται στις ταβέρνες και μαζί με το προσωπικό του Μπέη πίνει και διασκεδάζει με παραδοσιακά όργανα της περιοχής. Μακεδονία Οι Μπουμπούνες της Καστοριάς! Την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς, στις πλατείες της Καστοριάς και στα χωριά στήνονται μεγάλες φωτιές, τηρώντας ένα προχριστιανικό έθιμο που ακούει στο όνομα Μπουμπούνες. Οι μεγαλύτερες μπουμπούνες είναι της πλατείας Ντουλτσού, της γειτονιάς του Απόζαρι, της πλατείας Ομονοίας και της γειτονιάς του παλαιού Νοσοκομείου. Γύρω από την αναμμένη μπουμπούνα, οι παρευρισκόμενοι πίνουν και γεύονται εδέσματα της μέρας της Αποκριάς, που καταναλώνονται εν όψει της Καθαράς Δευτέρας. Λαϊκές ορχήστρες παίζουν τοπικούς παραδοσιακούς σκοπούς και ακολουθεί χορός μέχρι να σβήσει η μπουμπούνα και να πάρει μαζί της τα κακά πνεύματα, ώστε ο εξαγνισμός της Σαρακοστής να ξεκινήσει χωρίς αυτά. Στα σπίτια, οι νοικοκυραίοι τηρούν το έθιμο του «Χάσκαρη». Είναι ένα συμβολικό έθιμο που πραγματοποιείται στα σπίτια της Καστοριάς επίσης την τελευταία Κυριακή της αποκριάς. Μετά το βραδινό φαγητό διασκεδάζουν όλοι με τις προσπάθειες που καταβάλουν όλα τα μέλη της οικογένειας για να «πιάσουν» με το στόμα ολάνοιχτο το βρασμένο αυγό που τους προσφέρεται με τη βοήθεια ενός ξύλινου ραβδιού και μιας κλωστής στην οποία δένεται το αυγό. Ο συμβολισμός του χάσκαρη έχει να κάνει με τη σαρακοστή. Με αυγό κλείνει το στόμα για την νηστεία, με αυγό ανοίγει ξανά το βράδυ της ανάστασης. Ο «Φανός» της Κοζάνης Η κοζανίτικη Αποκριά είναι το πιο γνήσιο, λαϊκό και αυθεντικό έθιμο της πόλης. Ενα ζωντανό έθιμο που στηρίζεται στην αυθόρμητη συμμετοχή των κατοίκων, αναβιώνοντας μια παράδοση, οι ρίζες της οποίας χάνονται στα βάθη του χρόνου. Γλέντι και ξεφάντωμα με φαγητό, κρασί, χορό, τραγούδι και αθυροστομία χωρίς όρια είναι τα χαρακτηριστικά των εκδηλώσεων. «Οι Φανοί» είναι μεγάλες φωτιές που ανάβουν στις διάφορες γειτονιές της Κοζάνης και οι ντόπιοι τραγουδούν αποκριάτικα τραγούδια (στο τοπικό ιδίωμα), που σατιρίζουν καταστάσεις και πρόσωπα. Κατά τη διάρκεια της Αποκριάς, κάθε μέρα μια γειτονιά ανάβει τον δικό της «Φανό», ενώ το βράδυ της Κυριακής (της Μεγάλης Αποκριάς) ανάβουν όλοι οι «Φανοί» σ όλες τις γειτονιές και η πόλη ζει ένα ξέφρενο παραδοσιακό γλέντι ως το πρωί. Ο Καλόγερος στο Καλαμπάκι Δράμας Την Καθαρά Δευτέρα στη Δράμα αναβιώνει ένα από τα πιο σημαντικά δρώμενα του ελληνικού ιστορικού χώρου, που οι ντόπιοι ονομάζουν «Καλόγερο». Οι ρίζες του ανάγονται σε πανάρχαιες τελετές, κατά τις οποίες οι άνθρωποι ζητούσαν από τις ανώτερες δυνάμεις να επενεργήσουν στη βλάστηση και να γονιμοποιήσουν τη γη. Στις μέρες μας, το έθιμο υπενθυμίζει και υπογραμμίζει την εξάρτηση του ανθρώπου από τη φύση. Ο Καλόγερος φορά δέρματα ζώων και μεταμφιέζεται σε ζώο ενώ στη μέση έχει δεμένα κουδούνια, ένα εκ των οποίων είναι σύμβολο γονιμότητας και επισκέπτεται μαζί με άλλους μεταμφιεσμένους όλα τα σπίτια του χωριού. Μετά τις επισκέψεις, ο «Καλόγερος» συνεχίζει με το μιμητικό όργωμα και τη σπορά των χωραφιών του χωριού, ενώ το αποκριάτικο δρώμενο ολοκληρώνεται με τον εικονικό θάνατο και την ανάστασή του. Σέρρες: Ενα αντίστοιχο έθιμο μ αυτό του καλόγερου της Δράμας συναντάμε και στο χωριό Αγία Ελένη τη Δευτέρα της Τυρινής. Τη γιορτή αυτή αρχίζουν οι Αναστενάρηδες με απόκρυφη μυσταγωγία και συμμετέχουν και οι μίμοι, οι οποίοι συγκροτούν το θίασο: ο Βασιλιάς, το Βασιλόπουλο, ο καπιστράς, ο καλόγερος, η νύφη, η μπάμπω και το εφταμηνίτικο, οι γύφτοι με την αρκούδα και, τέλος, οι Κουρούτζηδες (φύλακες). Αφού ο θίασος του Καλόγερου επισκεφθεί όλα τα σπίτια του χωριού, όλοι οι κάτοικοι συγκεντρώνονται στην πλατεία, όπου γίνεται η προετοιμασία του συμβολικού αγρού για τη σπορά και ακολουθεί η σκηνή του θανάτου και της ανάστασης του πρωταγωνιστή Καλόγερου. Μόλις αναγγελθεί η ανάσταση του πρωταγωνιστή, ο θίασος αρχίζει κυκλικό χορό γύρω από το συμβολικά σπαρμένο χωράφι, με τον Βασιλιά Σπορέα στην κορυφή του χορού. Μετά το χορό ο Αναστενάρης δίνει τις ευχές του και το πλήθος, ευχόμενο «κι από του χρόνου», διαλύεται. Παράλληλα, την Κυριακή της Τυρινής και την Καθαρά Δευτέρα, στο χωριό Φλάμπουρο αναβιώνει το έθιμο του Μπαμπόγερου. Ο Μπαμπόγερος συμβολίζει το καλό και την υγεία. Η εμφάνισή του είναι ξεχωριστή και παράλληλα τρομακτική. Είναι ντυμένος με μαύρα ή καφέ δέρματα αιγοπροβάτων και από τη μέση του κρέμονται διαφορετικού μήκους κουδούνια. Διακρίνονται μόνο τα μάτια του, αφού στο κεφάλι του φοράει ένα μαύρο, τεράστιο μυτερό καπέλο, περίπου τριών μέτρων, στολισμένο με χάντρες, κορδέλες και μαντήλια. Νωρίς το πρωί, ο Μπαμπόγερος, αφού πάρει την ευλογία της μάνας του, κατευθύνεται στην εκκλησία για να πάρει τη χάρη της Αγίας Αννας, της ομώνυμης εκκλησίας του χωριού, ενώ στη συνέχεια επισκέπτεται κάθε σπίτι του χωριού με σκοπό να σκορπίσει το κακό και να φέρει τύχη και υγεία. Το έθιμο του Μπαμπόγερου ολο- Συνέχεια στη σελίδα 16

16 16 ΘΕΜΑ Απόκριες σε όλα τα μήκη και πλάτη της Ελλάδας ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΗΡΥΞ Συνέχεια από τη σελίδα 15 κληρώνεται την Καθαρά Δευτέρα, με ένα μεγάλο γλέντι, που στήνεται στην πλατεία του χωριού, δίνοντας στους επισκέπτες την ευκαιρία να θαυμάσουν τον περίτεχνο και μοναδικό χορό των Μπαμπόγερων, αλλά και την ευκαιρία να δοκιμάσουν νηστίσιμα εδέσματα. Νάουσα Ημαθία Οι Μπούλες Στην Νάουσα της Ημαθίας συναντάμε ένα από τα αρχαιότερα αποκριάτικα έθιμα, τις «Μπούλες». Εκτός από το παλαιότερο αποκριάτικο έθιμο, είναι επίσης και ένα από τα πιο ευρέως διαδομένα. Οι «Μπούλες» είναι ένα χορευτικό δρώμενο και αυτό γιατί κατά την διάρκεια της τέλεσής του απαιτείται χορευτική συμμετοχή από ομάδες ανθρώπων. Σε αυτό το έθιμο για να λάβει κανείς μέρος θα πρέπει να ακολουθήσει τους αυστηρούς κανόνες που θέτονται σχετικά με την συμπεριφορά, το δρομολόγιο και άλλες προκαθορισμένες προϋποθέσεις οι οποίες προκύπτουν από το αρχαίο τελετουργικό. Ενας απαράβατος κανόνας του εθίμου που δεν αλλοιώθηκε όσα χρόνια κι αν πέρασαν είναι πως οι τελεστές του εθίμου είναι αυστηρά μόνο άντρες. Από τα πολύ παλιά χρόνια στα μπουλούκια έπαιρναν μέρος και μικρά αγόρια. Το έθιμο ξεκινάει νωρίς το πρωί, την παραμονή της Κυριακής της Αποκριάς όπου κι αρχίζει το ντύσιμο. Αυτό συμβαίνει γιατί τ ασήμια που θα κοσμήσουν τα πανάκριβα υφάσματα πρέπει να ραφτούν ένα ένα πάνω σε ένα ειδικά σχεδιασμένο για την τελετή γιλέκο. Τελευταία προσθήκη για να ολοκληρωθεί η αμφίεση της Μπούλας είναι το περίτεχνο και συνάμα πολύπλοκο κεφαλοδέσιμο, το οποίο τοποθετείται από ειδικό τεχνίτη, έτσι ώστε να δεθεί σωστά και σφιχτά για ν αντέξει στις μεγάλες διαδρομές που θα διανύσουν οι τελεστές και στους πολλούς και έντονους χορούς που απαιτεί η τέλεση του εθίμου. Η φορεσιά για τις «Μπούλες» απαιτεί πολλά κοσμήματα κυρίως ασημένια γι αυτό και οι συμμετέχοντες στο έθιμο ξεκινούσαν την συλλογή τους τουλάχιστον τρεις μήνες πριν. Πολλά από τα ασημικά που συνοδεύουν την εντυπωσιακή αμφίεση είναι σπάνια, ανεκτίμητης αξίας οικογενειακά κειμήλια. Τα υφάσματα που αποτελούν την ενδυμασία της «Μπούλας» (νύφης) είναι πανάκριβα μέχρι και σήμερα γι αυτό και έραβαν μερικά μέρη της φορεσιάς και τα υπόλοιπα τα δανείζονταν από τελεστές του εθίμου προηγούμενων χρόνων. Εντύπωση προκαλεί η παραδοσιακή μάσκα που ονομάζεται πρόσωπος ή προσωπίδα που είναι ίσως το σημαντικότερο εξάρτημα της φορεσιάς της νύφης αλλά και του άντρα που συμμετέχει στο έθιμο. Τα εξαρτήματα που συναντάμε στην ανδρική φορεσιά είναι: Το μπινιβρέκι, μακρύ ανδρικό εσώρουχο μέχρι τον αστράγαλο που δένει με υφασμάτινο κορδόνι. Οι μπέτσφις, άσπρες κάλτσες που φτάνουν από το μηρό μέχρι τον αστράγαλο και φοριούνται πάνω από το μπινιβρέκι. Παλιά οι μπέτσφις είχαν δύο κορδόνια που χρησίμευαν για να στερεωθούν σ ένα λουρί που έβαζαν στη μέση. Oι βουδέτες, μαύρες υφασμάτινες ταινίες που συγκρατούν τις κάλτσες (με φούντα στην άκρη τους) και δένονται κάτω από το γόνατο στις μπέτσφις. Η κοντέλα, πουκάμισο με πολύ φαρδιά μανίκια, κεντημένο στο στήθος, στο γιακά και στην άκρη των μανικιών με μεταξωτή κλωστή σε σχέδιο ψαροκόκαλου. Η φουστανέλα, ένα από τα βασικότερα κομμάτια στη στολή της Μπούλας. Είναι κοντή αρματωλική, φθάνει 4-5 δάχτυλα πάνω από το γόνατο και έχει 300 ως 400 λαγκιόλια (πιέτες), σε αντίθεση με αυτήν της Πελοποννήσου και της Στερεάς Ελλάδος που φθάνει εκ. κάτω απ το γόνατο και έχει λίγα λαγκιόλια. Το πισλί, είναι ένα είδος γιλέκου που φοριέται πάνω από το πουκάμισο, φτιαγμένο από βελούδινο ή μάλλινο ύφασμα. Είναι κεντημένο με γαϊτάνια, τιρτίρια και καρμάδες (είδη βελονιάς με χρυσοκλωστή). Το πισλί δενόταν σφιχτά στο στήθος και παλιότερα από πάνω ράβανε ένα άσπρο πανί, πάνω στο οποίο ράβονταν τ ασήμια. Το ζωνάρι για τη μέση, ήταν στενό και ίδιο με αυτό που φορούσαν με τα σαλβάρια τους οι Ναουσαίοι γαμπροί στο γάμο. Είναι υφασμένο από μετάξι και βαμμένο με φυσική μπογιά από αγκίτσι (ίον). Eχει άσπρες και λιλά ρίγες και στην άκρη κρόσια που πέφτουν πάνω στη φουστανέλα. Το Σελιάχι, μπαίνει στη μέση πάνω από το ζωνάρι. Είναι φτιαγμένο από πολλά στρώματα πετσιού και το χρησιμοποιούσαν ως πορτοφόλι, ή θήκη για κουμπούρια και μαχαίρια. Η Πάλα, το γιαταγάνι -μαχαίρι για το χορό Ο πρόσωπος, ή προσωπίδα είναι ίσως το σημαντικότερο στοιχείο της αμφίεσης. Πάνω σε ειδικό καλούπι τοποθετείται χοντρό πανί και πάνω σ αυτό γύψος που είναι κερωμένος από μέσα, ώστε να κρατά δροσιά σ αυτόν που τον φορά. Τον πρόσωπο έβαφε άσπρο και λουστράριζε ειδικός τεχνίτης. Το μουστάκι γίνεται από αλογότριχα και κατράμι, ενώ η σύνθεση των χρωμάτων έχει ως βάση το αυγό της κότας. Χαρακτηριστικό και των δύο τύπων προσωπίδας (γυναικείας και ανδρικής) είναι τα πολύ μικρά μάτια και το επίσης μικρό στόμα. Το ταράμπουλο, ή ταραμπουλούζ είναι ζωνάρι φτιαγμένο από καθαρό μετάξι σε ύφανση αδίμιτη και σχέδιο ανατολίτικο και έχει προέλευση από την Τρίπολη της Αφρικής. Το πλάτος του είναι περίπου 0.90 μ. και το μήκος του 3,60 μ. Το δέσιμο της προσωπίδας με το ταράμπουλο γινόταν πάντοτε από ειδικό τεχνίτη και ήταν η δυσκολότερη δουλειά, γιατί απαιτούσε μεγάλη τέχνη και υπομονή, ώστε το κεφάλι να είναι όμορφα δεμένο. Το μαντήλι, που θα ραφτεί στον καρπό του δεξιού χεριού για το χορό. Τα σκουφούνια, (κάλτσες) που γίνονται από τις νοικοκυρές με κάτασπρο μαλλί. Τα τσαρούχια, που παλιά κατασκευάζονταν μόνο στα Γιάννενα από δέρμα τελετίνι και είναι κόκκινα με μαύρη φούντα. Η φορεσιά της νύφης Μπούλας αποτελείτε από μακριά και φαρδιά πολύχρωμα φορέματα. Το κεφαλοκάλυμμα στολίζεται με πολλά λουλούδια από τα οποία ξεκινούν τούλια και κορδέλες. Η προσωπίδα στην γυναικεία φορεσιά χρωματίζεται με ροδαλά ολοστρόγγυλα μάγουλα. Στο στήθος φέρει ελαφρά ασήμια και φλουριά. Την μέση της τυλίγει μια χρυσοκέντητη ζώνη με πόρπη. Τέλος, στο εσωτερικό του φουστανιού ράβονται πλαστικά στεφάνια έτσι ώστε να δίνει όγκο και να το κρατάει φουντωτό. Τα κοσμήματα που συναντάμε στις αντρικές αλλά και στις γυναικείες φορεσιές του εθίμου είναι κυρίως ασημένια. Τα κύρια υλικά για την κατασκευή των κοσμημάτων ήταν και είναι ασήμι, πέτρες και σαβάτι. Στο στέρνο συνήθως έραβαν φλουριά (κέρματα) τα οποία περνούσαν μέσα από αλυσίδες και κατέληγαν σε σταυρούς. Oλα τα κοσμήματα οι σταυροί και τα χαϊμαλιά στο εσωτερικό τους είχαν κομμάτι τίμιου ξύλου. Την πλάτη και την φουστανέλα της φορεσιάς την διακοσμούσαν με φιγούρες αετού και αρχαίες παραστάσεις. Η συγκρότηση του μπουλουκιού που θα βγει στο έθιμο αρχίζει βέβαια πολύ πριν από την Αποκριά. Τα άτομα που θα αποτελέσουν το μπουλούκι ορίζουν τον αρχηγό τους, εξασφαλίζουν τα όργανα, ψάχνουν για τις φορεσιές και τα ασημικά. Οι παλιές Μπούλες δανείζουν πάντα στους νεότερους τις φορεσιές τους και τους βοηθούν στο ντύσιμο. Το Σάββατο βράδυ, παραμονή της Αποκριάς, αρχίζει το ντύσιμο των τελεστών του εθίμου που διαρκεί όλη τη νύχτα και είναι πολύ κουραστικό. Τα ασήμια ράβονται πάνω στη στολή έναένα από μοδίστρες ή τις γυναίκες του σπιτιού και όταν τελειώνει το ντύσιμο, έρχεται ειδικός τεχνίτης που δένει στο κεφάλι του νέου το ταράμπουλο με την προσωπίδα. Ο νέος τώρα είναι έτοιμος και περιμένει να ακουστούν τα όργανα και να τον καλέσουν στο μπουλούκι. Κατά το μάζεμα του μπουλουκιού, ο νέος, ντυμένος από το βράδυ του Σαββάτου παλιότερα και από νωρίς το πρωί της Κυριακής της Αποκριάς σήμερα, είναι έτοιμος. Από μακριά ακούγονται το νταούλι με το ζουρνά που καλούν στο μάζεμα του μπουλουκιού. Τα όργανα παίζοντας μια μελωδία ελεύθερου ρυθμικού τύπου, το «Ζαλιστό», θα περάσουν απ όλα τα σπίτια των νέων που συμμετέχουν και θα τους μαζέψουν έναν - έναν. Τα όργανα δε θα μαζέψουν τα μικρά αγόρια. Αυτά πηγαίνουν με τους πατεράδες τους στα σπίτια των μεγαλύτερων. Οταν ακουστεί ο Ζαλιστός, η Μπούλα θα βγει στο παράθυρο ή στο μπαλκόνι του σπιτιού να χαιρετίσει το μπουλούκι που έρχεται να την πάρει. Ανοίγει ψηλά τα χέρια και χαιρετά κουνώντας το στήθος δεξιά-αριστερά, ώστε να κουδουνίζουν τα νομίσματα που έχει κρεμασμένα στο στήθος. Στη συνέχεια ο νέος παίρνοντας χέρι και πηδώντας στα δύο του πόδια, χαιρετά όλους τους ανθρώπους του σπιτιού καθώς και όσους τον βοήθησαν στο ντύσιμο. Φτάνοντας στην εξώπορτα του σπιτιού, κάνει τρεις φορές το σταυρό του και στη συνέχεια χαιρετά όλους όσοι ήρθαν να τον πάρουν. Υστερα, πιασμένοι δυο-δυο με τα όργανα να παίζουν το Ζαλιστό, ξεκινούν να πάρουν την επόμενη Μπούλα. Η νύφη-μπούλα ετοιμάζεται κι αυτή τελετουργικά από την οικογένεια του άνδρα που θα την υποδυθεί. Είναι ένας ρόλος που πρέπει να παιχθεί με τρόπο σοβαρό και υπερήφανο. Η νύφη-μπούλα θα φιλήσει τα χέρια όλων των ανθρώπων του σπιτιού της και στη συνέχεια όλου του μπουλουκιού, των οργανοπαικτών και όλων όσοι παρευρίσκονται εκεί την ώρα που θα την πάρουν.

17 ΣΑΒΒΑΤΟ 16 - ΚΥΡΙΑΚΗ 17 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013 ΘΕΜΑ 17 Αφού βάλουν δυο Μπούλες μια νύφη-μπούλα στη μέση, συνεχίζουν να μαζεύουν από τα σπίτια και τα υπόλοιπα μέλη του μπουλουκιού. Πρώτα μαζεύουν τους νέους, μετά τους παλιούς και τελευταίο όλων τον αρχηγό. Σιγά σιγά σχηματίζεται μια πομπή που έχει ως εξής. Προηγούνται τα πιο μικρά αγόρια που δεν φορούν πρόσωπο και ακολουθούν τα μεγαλύτερα. Μετά τοποθετούνται οι νεότερες Μπούλες, στη μέση περίπου αυτές που κρατούν τη νύφη-μπούλα και τελευταίες οι παλιότερες Μπούλες και ο αρχηγός του μπουλουκιού. Ακριβώς πίσω από τον αρχηγό ακολουθούν οι οργανοπαίκτες, για να παίρνουν εντολές ως προς το ρεπερτόριο. Για τους πρωταγωνιστές του εθίμου το χορευτικό ρεπερτόριο είναι ο Συγκαθιστός, η Παπαδιά, η Παλιά Παπαδιά, ο Νταβέλης, ο Σωτήρης, ο Νιζάμικος, ο Μελικές, ο Μουσταμπέϊκος, το Σαρανταπέντε, η Σούδα, η Μακρινίτσα και φυσικά η Πατινάδα. Σε όλους αυτούς, τους κατεξοχήν ανδρικούς χορούς, η νύφη-μπούλα συμμετέχει ελάχιστα. Κινείται συμβολικά μαζί με τις άλλες Μπούλες, αλλά το δικό της χορευτικό ρεπερτόριο αποτελούν οι χοροί Μακρινίτσα και Σούδα. Αν από τα μικρά αγόρια που συνοδεύουν το μπουλούκι, κάποιο μπορεί να τα καταφέρει καλά στο χορό, μετά από επιθυμία των γονιών του (που ακολουθούν το μπουλούκι), ο αρχηγός θα ορίσει πότε και σε ποιο σημείο θα μπει πρώτος στον κύκλο και θα χορέψει ως πρωτοσυρτής, ενώ όλοι θα τον σεβαστούν σαν μεγάλο. Αφού τελειώσει το μάζεμα του μπουλουκιού, όλοι μαζί ξεκινούν για το Δημαρχείο, το Κονάκι του Μουντίρη στα χρόνια της τουρκοκρατίας, και υπολογίζουν να φθάσουν εκεί κοντά στο μεσημέρι. Στις δώδεκα περίπου συγκεντρώνονται στο Δημαρχείο όπου βρίσκεται μαζεμένη όλη η Νάουσα, περιμένοντας να δουν τις Μπούλες. Η χορευτική δράση του μπουλουκιού ξεκινούσε μετά την επίσκεψη στο κονάκι του άρχοντα της πόλης, από τον οποίο έπρεπε να δοθεί στον αρχηγό του μπουλουκιού άδεια για την τέλεση του εθίμου.φέτος όλα τα μπουλούκια θα επισκεφθούν το Δημαρχείο και μετά θα αρχίσουν τη χορευτική τους πορεία μέσα στους δρόμους της Νάουσας. Αμέσως μόλις η ομάδα φθάσει στην πλατεία και ο αρχηγός πάει να δώσει τα «διαπιστευτήρια» του μπουλουκιού του στο Δήμαρχο, αρχίζει και η χορευτική δράση του μπουλουκιού. Ο ζουρνάς παίζει το Ζαλιστό, οι Μπούλες, που είναι ζευγάρια, γέρνουν το κορμί τους πίσω και τινάζονται αγέρωχα. Ενας από κάθε ζεύγος βοηθούμενος από το σύντροφό του που τον κρατά πίσω στην πλάτη, κάνει μια υπερέκταση προς τα πίσω χτυπώντας υπερήφανα με νευρικές κινήσεις τα νομίσματα του στήθους του, σε αντίθεση με τη νύφη-μπούλα που κάνει τεμενάδες, προσκυνώντας ως το χώμα. Την περίοδο της τουρκοκρατίας, την ίδια ώρα ανέβαιναν στο Κονάκι ένας - δύο φιλήσυχοι Ναουσαίοι ντυμένοι Μπούλες, οι οποίοι έβγαζαν τον πρόσωπο για να τους δει ο Τούρκος Μουντίρης και να ναι ήσυχος ότι δεν είναι αντάρτες. Αυτοί, θα βεβαίωναν τον Τούρκο άρχοντα ότι όλοι οι άντρες του μπουλουκιού είναι φιλήσυχοι Ναουσαίοι πολίτες και ότι είναι δύσκολο να βγάλουν τις προσωπίδες, γιατί χαλά το περίπλοκο δέσιμό τους. Πολλές φορές όμως, κάτω από τις προσωπίδες κρύβονταν επαναστάτες που κατέβαιναν από το Βέρμιο, για να γιορτάσουν και αυτοί λίγο πιο ξένοιαστα τις μέρες της Αποκριάς ή να συγκεντρώσουν τρόφιμα και χρήματα για τον αγώνα της λευτεριάς. Ο δήμαρχος, ο πρώτος άρχοντας του τόπου, δίνει την άδεια και τότε ο ζουρνάς θα παίξει το «Κάτω στη Ρόιδο», χορό που χορεύεται από τις Μπούλες ως συγκαθιστός με το μαντήλι που έχουν ραμμένο στο χέρι (η ίδια μελωδία στο Ναουσαίικο γάμο χορευόταν ως συγκαθιστός και ήταν ο πρώτος χορός του γαμήλιου γλεντιού). Ακολουθεί ο θούριος του Ρήγα («Ως πότε παλικάρια θα ζούμε στα στενά») και σ αυτή την πατινάδα βγαίνουν οι πάλες από τις θήκες τους. Μετά ακολουθεί ο χορός Παπαδιά, συνήθως από τον αρχηγό του Μπουλουκιού. Ακολουθεί η Μακρινίτσα, ο χορός της Νύφης, του δεύτερου πρωταγωνιστή της τελετουργίας, η οποία θα τον σύρει με σοβαρότητα και μεγαλοπρέπεια όπως αρμόζει σε ένα χορό που είναι μοιρολόι και φόρος τιμής σε μία από τις ενδοξότερες σελίδες της Ελληνικής Ιστορίας, το ολοκαύτωμα και την ολοσχερή καταστροφή της Νάουσας το 1822 από τους Τούρκους. Θα ακολουθήσουν ο Νιζάμικος, το Σαρανταπέντε, ο Μελικές και ίσως η Σούδα ή ο Μουσταμπέικος που μπορούν να χορευτούν και από μικρά παιδιά. Αμέσως μετά τους χορούς στο Δημαρχείο, οι Μπούλες κινούνται με την πατινάδα, «Ως πότε παλικάρια», για τον πρώτο μαχαλά, όπου θα γίνει η στάση για τους χορούς, για το τριόδι του Λάμνια. Οι Μπούλες χαιρετούν κάθε γνωστό που συναντάνε, παίρνοντας χειραψία και πηδώντας τρεις φορές στα δυο τους πόδια. Φτάνοντας στο τριόδι, οι ζουρνατζήδες θα παίξουν την πατινάδα του Σανιδά. Μετά το τριόδι περνώντας από το στενό του Χρηστίδη, στη σημερινή λαϊκή αγορά, βγαίνουν στα Καμμένα με την πατινάδα της Χοντροσούγκλας. Εκεί γίνεται άλλη στάση για χορό. Σ αυτή τη γειτονιά ήταν παλιά όλα τα πλουσιόσπιτα της Νάουσας. Οι Μπούλες θα χορέψουν πάλι αρκετούς από τους χορούς του ρεπερτορίου και ο αρχηγός του μπουλουκιού θα ορίσει ποιοι και με ποια σειρά θα σύρουν τους χορούς. Στη συνέχεια το μπουλούκι θα προχωρήσει για τη συνοικία της Πουλιάνας. Αφού χορέψουν κι εκεί, η επόμενη στάση είναι στη συνοικία Μπατάνια, όπου πηγαίνουν χορεύοντας την πατινάδα «Του Υψηλάντη». Βγαίνοντας και πάλι στα Καμμένα και από τη Βασιλέως Κωνσταντίνου χορεύοντας την πατινάδα, «Ο Μίλης ο περήφανος», θα πάνε στο Κιόσκι. Εδώ περιμένουν πολλοί Ναουσαίοι για να θαυμάσουν και να κρίνουν τους καλύτερους χορευτές. Φεύγοντας από το κιόσκι με την πατινάδα «Καμπάνα», κατευθύνονται στον Αϊ Γιώργη όπου θα στηθεί και πάλι χορός από τα μέλη του μπουλουκιού που είναι από αυτή τη συνοικία. Μετά, θα πάρουν το δρόμο για τον Αγιο Μηνά κι από κει στο τριόδι του Μαγγαβέλα, δίπλα στην Παναγιά. Από του Μαγγαβέλα και πέρα, οι οργανοπαίκτες παίζοντας την πατινάδα «Κατέβα Λένκω» πηγαίνουν για τη συνοικία Αλώνια όπου θα γίνει μεγάλο γλέντι. Φτάνοντας στα Αλώνια με την πατινάδα «της Μαρίας» αρχίζει πια να νυχτώνει. Σ αυτή τη γειτονιά θα βγάλουν τις προσωπίδες όλοι όσοι κάθονται εδώ κοντά, ή έχουν κάποιο συγγενικό τους σπίτι. Εδώ, χωρίς προσωπίδες πλέον, θα μπορέσουν να φάνε κάτι και να πιούν, απ αυτά που τους έχουν ετοιμάσει όλα τα γειτονικά σπίτια. Πρέπει να σημειωθεί πως έως τώρα (τα παλιότερα χρόνια) έπιναν νερό με ένα ειδικό καλαμάκι και το κάπνισμα γινόταν επίσης με ειδικό τσιμπούκι, που χωρά μέσα από το μικρό στόμα του προσωπείου αφού δεν ήταν δυνατό να το βγάλει ο χορευτής όλη μέρα. Οσο το μπουλούκι βρίσκεται σε πορεία και φορά τις προσωπίδες, κανείς από τους θεατές δεν επιτρέπεται να χορέψει μαζί τους, ούτε φυσικά να σύρει το χορό. Από τη στιγμή όμως που οι Μπούλες βγάλουν τον πρόσωπο στ Αλώνια, μπορούν να πάρουν μέρος στο χορό και πολίτες ή παλιές Μπούλες που μένουν σ αυτή τη γειτονιά. Μετά το μεγάλο γλέντι στα Αλώνια παίρνοντας το δρόμο για τα Γαλάκεια, οι ζουρνάδες παίζουν την πατινάδα «Δε σ άριζαν τα Αλώνια Νταηλιάνα». Οι Μπούλες με την πατινάδα της Χοντροσούγκλας, αφού περάσουν το Στραβό Πλάτανο και το τριόδι του Λάτση και του Λάμνια, θα βγουν στα Καμμένα, όπου θα στήσουν και τον τελευταίο τους χορό. Τώρα θα βγάλουν τις προσωπίδες όσοι μένουν σ αυτή τη μεριά της πόλης. Εδώ χορεύουν οι παλιές Μπούλες καθώς και όσοι από τον κόσμο θέλουν να χορέψουν. Στα Καμμένα πια αρχίζει να διαλύεται το μπουλούκι, όσες Μπούλες έχουν κουραστεί φεύγουν για τα σπίτια τους, ενώ άλλες συνεχίζουν το γλέντι στα σπίτια που τους καλούν μερακλήδες Ναουσαίοι. Ο χορός δεν είναι πια τελετουργικός, έχει πλέον μετατραπεί σε λαϊκό πανηγύρι. Το πρωί όλα τα μέλη του μπουλουκιού και ο κόσμος, κουρασμένοι από τον πολύ χορό θα χωρίσουν πηγαίνοντας για τα σπίτια τους. Παλαιότερα, όταν επέστρεφαν αργά στο σπίτι τους, κοιμόνταν ντυμένοι σε μια καρέκλα ή στο στρώμα, τυλιγμένοι σ ένα καθαρό σεντόνι, έτσι ώστε την επόμενη μέρα να είναι έτοιμοι και να μη χρειάζεται να ξαναντυθούν. Τη Δευτέρα της Αποκριάς το πρωί, χωρίς να φορούν τον πρόσωπο, μαζεύονται όλοι στο σπίτι του αρχηγού. Εδώ θα έρθουν και οι οργανοπαίκτες και τα μικρά παιδιά του μπουλουκιού. Τη μέρα αυτή το πρόγραμμα δεν είναι τελετουργικό. Εδώ θα γίνει ένα μικρό οικογενειακό γλέντι με τους συγγενείς και φίλους του αρχηγού. Μετά θα πάνε με πατινάδα στο Κονάκι (Δημαρχείο), θα χορέψουν λίγο και στη συνέχεια θα επισκεφτούν τα σπίτια των μελών του μπουλουκιού που τους έχουν καλεσμένους, για γλέντι με χορό, μεζέδες και κρασί. Σήμερα το δρομολόγιο δεν είναι καθορισμένο και είναι μέρα γλεντιού. Σε κάθε σπίτι τους περιμένει τραπέζι με πλούσιους μεζέδες και κρασί. Το μουσικό και χορευτικό ρεπερτόριο αυτή τη μέρα δεν έχει την αυστηρότητα της προηγουμένης και εκτός από τους χορούς του εθίμου, ο ζουρνάς παίζει και σύγχρονες μελωδίες ή και μελωδίες των χωριών της Νάουσας, εάν η οικογένεια έχει καταγωγή από κάποιο χωριό. Το βράδυ όλα τα μέλη του μπουλουκιού, κατακουρασμένα από τους εξαντλητικούς χορούς των δύο ημερών, αφού πάλι πάρουν χέρι μεταξύ τους θα γυρίσουν στα σπίτια τους. Την Καθαρά Δευτέρα το πρωί ξαναμαζεύονται στου αρχηγού. Το δρομολόγιο, όμως, αυτή τη φορά, είναι το καθιερωμένο. Το βράδυ, το τελευταίο γλέντι θα γίνει και πάλι στα Καμμένα και κάποια στιγμή θα φθάσει η ώρα του χωρισμού. Αφού όλες οι Μπούλες κάνουν ένα κύκλο, θα βάλουν τον οργανοπαίκτη στη μέση, θα τον χτυπήσουν συμβολικά με την πλατιά πλευρά της πάλας στο κεφάλι και, σηκώνοντάς τον, θα φωνάξουν «Πάντα άξιος, και του χρόνου». Μια εβδομάδα μετά, την Κυριακή της Ορθοδοξίας, οι Μπούλες χωρίς προσωπίδες θα πάνε στο Σπήλιο, τοποθεσία όπου βρίσκεται το μικρό εκκλησάκι του Αγίου Θόδωρου. Εκεί θα χορευτούν πάλι οι ίδιοι χοροί από το γνωστό ρεπερτόριο του εθίμου και θα γίνει μεγάλο γλέντι με τη συμμετοχή όλης της Νάουσας. Ηπειρος Ιωάννινα: Την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς στα Γιάννενα γιορτάζονται οι «Τζαμάλες». Οι Τζαμάλες είναι μεγάλες φωτιές, όπου οι μεταμφιεσμένοι χορεύουν σε διπλές και τριπλές σειρές γύρω τους. Οι εκδηλώσεις του Καρναβαλιού κορυφώνονται στην κεντρική πλατεία των Ιωαννίνων, όπου στήνεται και το περίφημο γαϊτανάκι. Θεσσαλία Το «Μπουρανί» του Τυρνάβου Στον Τύρναβο της Λάρισας αναβιώνει η γιορτή του φαλλού που Συνέχεια στη σελίδα 18

18 18 ΘΕΜΑ Απόκριες σε όλα τα μήκη και πλάτη της Ελλάδας ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΗΡΥΞ Συνέχεια από τη σελίδα 17 συμβολίζει την αναπαραγωγή και τη γονιμότητα. Απομεινάρι των βακχικών εορτασμών είναι και το «Μπουρανί». Την Καθαρά Δευτέρα οι ντόπιοι τιμούν το θεό της βλάστησης και της γονιμότητας πίνοντας, τραγουδώντας, χορεύοντας, κρατώντας ψεύτικους φαλλούς και τρώγοντας το «Μπουρανί», το μυητικό έδεσμα! Το μπουρανί είναι μια αλάδωτη χορτόσουπα από τσουκνίδες και σπανάκι, την οποία φτιάχνουν οι άντρες στο δρόμο και την καταναλώνουν με συνοδεία άσεμνων τραγουδιών και τολμηρών χειρονομιών. Στερεά Ελλάδα Αμφισσα: Οι θρύλοι για τα «στοιχειά» έχουν μεγάλη διάδοση στην περιοχή. Λέγεται πως τα «στοιχειά» αποτελούν ψυχές σκοτωμένων ανθρώπων ή ζώων που τριγυρίζουν στην περιοχή. Το σπουδαιότερο στοιχειό που είναι συνδεδεμένο με την παράδοση είναι το στοιχειό της «Χάρμαινας». Τότε που τα παραμύθια ήτανε ακόμα αλήθεια, ζούσε στην Αμφισσα ένα παλικάρι, ο Κωνσταντής. Ητανε ένας όμορφος, ψηλός και περήφανος νέος, αλλά πάνω απ όλα ειλικρινής και ντόμπρος. Δούλευε στο βυρσοδεψείο του θείου του, στη Χάρμαινα. Μοχθούσε καθημερινά για να βγάλει το ψωμί του, αλλά δεν τον ένοιαζε, ούτε η σκληρή δουλειά, ούτε η φτώχεια. Αγαπούσε την Λενιώ και ήταν ευτυχισμένος. Η Λενιώ, ήταν όμορφη, καλοσυνάτη νέα, χωρίς κανένα ψεγάδι πάνω της. Βοηθούσε στ αμπέλια και στα ελαιόδεντρα που είχε ο πατέρας της. Ηταν μοναχοθυγατέρα και ανεκτίμητη για τους γονείς της. Αγαπούσε τον Κωνσταντή και λαχταρούσε να τον συναντήσει, στο Κάστρο της Ωριάς. Οι δύο νέοι ήταν ερωτευμένοι και έπλαθαν όνειρα για το μέλλον τους. Η ζωή απλωνόταν μπροστά τους και τους χαμογελούσε. Πίστευαν ότι τίποτα δεν μπορούσε, να τους αρπάξει την ευτυχία τους. Ενα πρωί ο Κωνσταντής φόρτωσε το κάρο του με ολοκαίνουργα δέρματα και έφυγε από την πόλη. Επρεπε να παραδώσει τα εμπορεύματα και ν αγοράσει εργαλεία, απαραίτητα για την δουλειά του. Περιόδευε από πόλη σε πόλη κι από χωριό σε χωριό για βδομάδες και οι παραγγελίες των δερμάτων ολοένα αυξανόταν. Ολες του οι προσπάθειες, δεν πήγανε στράφι και μετά από κάμποσο καιρό γύρισε στην Αμφισσα μ ένα δαχτυλίδι για την αγαπημένη του. Ετρεξε ανυπόμονα στο σπίτι της Λενιώς για να την ζητήσει, από τον πατέρα της, σε γάμο. Πλησιάζοντας τον «ζώσανε τα φίδια», γιατί το σπίτι έστεκε αλλόκοτο. Ηταν αμπαρωμένο και μια σκιά θανάτου πλανιόταν στον αέρα. Εμαθε από τους γείτονες και τον καρδιακό του φίλο Γιάννο, τον απρόσμενο θάνατο της αγαπημένης του. Η Λενιώ, είχε πάει στην Πηγή της Χάρμαινας, για να γεμίσει την στάμνα της δροσερό νερό. Ξαφνικά, χάλασε ο καιρός και άρχισαν να πέφτουν αστραπές και κεραυνοί. Μια καταρρακτώδης βροχή πλημμύρισε τους χωματόδρομους. Αρχισε να σουρουπώνει, ερημιά, ψυχή δεν φαινόταν τριγύρω. Ηταν μόνη της κάτω από τα γέρικα πλατάνια. Ο αέρας φυσούσε με μανία και τίποτα δεν άφηνε όρθιο. Δεν πρόλαβε να φύγει. Ενας κεραυνός τη χτύπησε και σωριάστηκε εκεί, στην πηγή τους, μ ένα φρεσκοκομμένο ματσάκι γιασεμί, να ανεμίζει στα μακριά μαλλιά της. Οι γονείς της Λενιώς, βουτήχτηκαν σε λύπη βαθιά. Μη μπορώντας ν αντέξουν το θάνατο της μονάκριβης θυγατέρας τους, πούλησαν το βιο τους, κακήν κακώς και πήραν των ομματιών τους και έφυγαν από την πόλη. Η λύπη και ο πόνος τρύπωσαν στην καρδιά του Κωνσταντή. Ενιωθε ανήμπορος, μπρος στο θάνατο, μετέωρος. Δεν μπόρεσε να αντέξει τον άδικο χαμό της αγαπημένης του και ράγισε η καρδιά του. Την άλλη μέρα, βρήκαν το άψυχο σώμα του κάτω από το Κάστρο της πόλης. Η όψη του ήταν γαλήνια και ένα αχνό χαμόγελο, διαγραφόταν στο πρόσωπό του. Πίστευε ότι η ψυχή του θα ενωνόταν με την αγαπημένη του Λενιώ. Ετσι, θα μπορούσε μα την έχει για πάντα κοντά του, χωρίς να φοβάται ότι θα πάψει να την αγαπάει. Η θρησκεία δεν τον δέχτηκε στην αγκαλιά της και καταδικάστηκε να περιπλανιέται. Από τότε, ο Κωνσταντής στοίχειωσε και καταφεύγει στο λημέρι του, την Πηγή της Χάρμαινας. Μοιρολογεί για τα νιάτα που δεν έζησε, θρηνεί για την αγάπη που έχασε. Το Στοιχείο της Χάρμαινας, ήταν ένα ανθρωπόμορφο τέρας, πανύψηλο, με μακρουλά χέρια. Είχε άγριο και φριχτό παρουσιαστικό. Φύλαγε την Πηγή της Χάρμαινας, που δούλευαν οι ταμπάκηδες της πόλης και τους προστάτευε από κάθε κακό και από τ άλλα στοιχειά της περιοχής. Γιατί, τους αγαπούσε τους βυρσοδέψες, τους ένιωθε δικούς του ανθρώπους. Κι όταν κάποιος απ αυτούς, ήταν ετοιμοθάνατος, τότε γύριζε έξω από το σπίτι του και άρχιζε ένα αξιοθρήνητο ουρλιαχτό πόνου. Οταν το έζωνε η μοναξιά, το στοιχειό, έβγαινε από το ησυχαστήριο του και περιφερόταν από σοκάκι σε σοκάκι, βγάζοντας άγριες στριγκλιές και βογκητά. Μαζί με τα ουρλιαχτά ακούγονταν και περίεργοι θόρυβοι και σύρσιμο από αλυσίδες. Ακολουθούσε πάντα την ίδια διαδρομή. Περνούσε από το σπίτι της Λενιώς, από το πατρικό του και από τα σπίτια των φίλων του. Τότε ο κόσμος κλειδαμπαρωνόταν στα σπίτια τους και γεμάτοι φόβο, προσεύχονταν στο Θεό να τους φυλάει. Οι «Γέροι» της Σκύρου Με την αρχή του Τριωδίου και κάθε Σαββατοκύριακο των ημερών της Αποκριάς, το έθιμο του νησιού θέλει τον «γέρο» και την «κορέλα» να βγαίνουν στους δρόμους και να δίνουν μια ξεχωριστή εικόνα των ημερών. Σύμφωνα με την τοπική παράδοση, κάποτε στη Σκύρο ένας γέρος με τη γριά του είχαν λίγα κατσίκια. Ομως μια νύχτα του χειμώνα έπεσε στο βουνό χιόνι και άγρια παγωνιά και όλα τους τα ζώα πέθαναν. Απελπισμένος ο γέρος βοσκός ζώστηκε τα κουδούνια και τα τομάρια των πεθαμένων ζώων του και μαζί με τη γυναίκα του (κορέλα) κατέβηκαν μέχρι τη Χώρα. Οι χτύποι των κουδουνιών έφεραν στους συγχωριανούς το μήνυμα της καταστροφής. Ο Γέρος φοράει άσπρο μάλλινο παντελόνι, φαρδύ από το γόνατο και πάνω, (το τυπικό παντελόνι των βοσκών του νησιού), άσπρες κάλτσες που τις στερεώνει κάτω από το γόνατο με μαύρες καλτσοδέτες, σανδάλια με πλεχτά δερμάτινα λουριά και μαύρη κάπα, την οποία φοράει ανάποδα, ώστε το τριχωτό μέρος να είναι απ έξω. Μέσα από την κάπα στερεώνει κουρέλια στην πλάτη, που δημιουργούν μια ψεύτικη καμπούρα. Στη μέση του στερεώνει 2-3 σειρές κουδούνια, το βάρος των οποίων μπορεί να φτάσει και τα 50 κιλά. Τα κουδούνια δεν είναι όλα ίδια, άλλα είναι μικρά, άλλα μεγάλα με διαφορετικό σχέδιο και ήχο. Η μεταμφίεση ολοκληρώνεται με τη «μουτσούνα», τη μάσκα δηλαδή, η οποία είναι ολόκληρο το τομάρι ενός μικρού κατσικιού και φοριέται με την τριχωτή πλευρά προς τα έξω. Οταν στερεωθεί καλά η μάσκα, η οποία έχει δυο μικρές τρύπες για μάτια, φοριέται η κουκούλα της κάπας. Στο τέλος, αφού βάλει και ένα ωραίο μαντίλι στο λαιμό, στολισμένο με τα πρώτα ανοιξιάτικα λουλούδια, ο Γέρος παίρνει τη γκλίτσα του και είναι έτοιμος! Η «κορέλα», η ντάμα του γέρου, είναι ντυμένη με παραδοσιακά σκυριανά ρούχα, με κυρίαρχο χρώμα το άσπρο, έχοντας και αυτή καλυμμένο το πρόσωπό της. Το δίδυμο αυτής της σκυριανής Αποκριάς συνοδεύει πολλές φορές και ο «φράγκος». Αυτός ντυμένος με παραδοσιακά ρούχα του νησιού αλλά και παντελόνι, σατιρίζει εκείνους τους Σκυριανούς που έβγαλαν τις βράκες και φόρεσαν παντελόνια (φράγκικα). Εύβοια Το αποκριάτικο έθιμο του «Μακαρούνα» Ενα παλιό αποκριάτικο έθιμο της Νότιας Εύβοιας είναι το έθιμο του «Μακαρούνα». Σύμφωνα με την παράδοση ο «Μακαρούνας» ήταν ένας άντρας με πολύ ανεπτυγμένη σεξουαλική δράση που προφανώς οφείλονταν σε ανάλογες ικανότητες. Δεν άφηνε καμία γυναίκα παραπονεμένη. Ολες είχαν περάσει από τα χέρια του. Ανύπαντρες, παντρεμένες, χήρες και ζωντοχήρες, νέες, μεσόκοπες και γριές κι όλες είχαν να λένε μόνο καλά λόγια για τις επιδόσεις του. Ηρθε όμως η τελευταία Κυριακή της αποκριάς όπου σύμφωνα με τα έθιμα της Καρύστου φτιάχνουν ζυμαρικά (μακαρούνες). Ο «Μακαρούνας» έφαγε τόσο πολύ που έσκασε. Μέγας θρήνος ανάμεσα στο γυναικείο πληθυσμό. Κάθε Καθαρή Δευτέρα λοιπόν μια ομάδα από καρναβαλιστές φτιάχνει το πτώμα του «Μακαρούνα», ένα σκιάχτρο με παλιά ρούχα παραγεμισμένα με άχυρα ή κουρέλια πάνω σε ένα πρόχειρο φορείο. Για να τονίσουν το κωμικό μέρος του εθίμου φροντίζουν να έχει μια τεράστια κοιλιά από το πολύ φαΐ κι ένα τεράστιο πέος να βγαίνει μέσα από το ξεκούμπωτο παντελόνι. Αφού ετοιμάσουν τον νεκρό ετοιμάζονται και οι «γυναίκες» που θα τον μοιρολογήσουν. Ακολουθούν την πομπή στην οποία προηγείται ο παπάς και οι ψαλτάδες που ψέλνουν νεκρώσιμα μεν, αλλά παραλλαγμένα με πολύ καυστικό τρόπο, πίνοντας και οδυρόμενοι. Στη συνέχεια στήνεται τρικούβερτο γλέντι. Χορεύουν κρατώντας το «νεκρό» ψηλά και πίνοντας μέχρι τελικής πτώσεως.

19 ΣΑΒΒΑΤΟ 16 - ΚΥΡΙΑΚΗ 17 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013 ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ 19 Τα ήθη και έθιμα της Καθαράς Δευτέρας σε όλα τα μέρη της Ελλάδας Τα Κούλουμα μπορεί να έχουν ρίζες στην Αθήνα, ωστόσο οι εορτασμοί γίνονται σε όλη την Ελλάδα. Στα περισσότερα ελληνικά νοικοκυριά έχει ήδη ξεκινήσει το νηστίσιμο... Φαγοπότι της Δευτέρας, από το οποίο δεν λείπουν φυσικά οι λαγάνες, ο ταραμάς, ο χαλβάς και τα καλαμαράκια. Και επειδή, ως γνήσιοι Ελληνες, δεν χάνουμε ποτέ την αισιοδοξία μας, έχουμε ήδη προμηθευτεί το χαρταετό που θα πετάξουμε, ενώ σε πολλές περιοχές της χώρας πραγματοποιούνται διάφορες εκδηλώσεις. Για την ιστορία Ετυμολογικά για την λέξη «Κούλουμα» υπάρχουν πολλές εκδοχές ως προς την προέλευση και τη ερμηνεία. Ο πατέρας της ελληνικής λαογραφίας, Νικόλαος Πολίτης, υποστηρίζει ότι η λέξη προέρχεται από το λατινικό «cuuiulus», που σημαίνει αφθονία, αλλά και τέλος. Τα κούλουμα εκφράζουν, δηλαδή, τον επίλογο της Αποκριάς και παράλληλα την έναρξη της περιόδου της Σαρακοστής (σαράντα ημέρες για το Πάσχα). Μια άλλη εξίσου πιθανή θεωρία θέλει τα κούλουμα να προέρχονται από την, επίσης λατινική, λέξη «columna» - που σημαίνει κίονας, κολώνα - κι αυτό γιατί οι Αθηναίοι συνήθιζαν να γιορτάζουν την Καθαρή Δευτέρα στις «κολώνες», δηλαδή στις Στήλες του Ολυμπίου Διός, χωρίς φυσικά να ξεχνούν να πάρουν μαζί τους το χάρτινο σύνεργο του υπαίθριου παιχνιδιού, που τελικά επικράτησε ως έθιμο. Η Καθαρά Δευτέρα ονομάστηκε έτσι από τον χριστιανικό λαό και σημαίνει πνευματική και σωματική «κάθαρση». Επίσης, μια άλλη εκδοχή είναι πως ονομάστηκε έτσι επειδή οι νοικοκυρές καθάριζαν τα σκεύη τους όλη μέρα από το φαγοπότι της αποκριάς. Εθιμα της Καθαρής Δευτέρας σε όλη την Ελλάδα Βόνιτσα, το έθιμο του «Αχυρένιου Γληγοράκη» Ο Γληγοράκης λέγεται ότι ήταν ψαράς και απαρνήθηκε τη θάλασσα ψάχνοντας τη μοίρα του στη στεριά. Οι σημερινοί ψαράδες της Βόνιτσας καταδικάζουν αυτήν του την πράξη και κάθε τέτοια μέρα τον τιμωρούν. Φτιάχνοντας λοιπόν έναν αχυρένιο ψαρά, τον δένουν σ ένα γάιδαρο και τον γυρνούν σε όλο το χωριό. Οσο περνά η μέρα στήνουν μεγάλο γλέντι με τραγούδι και χορό και στη συνέχεια ρίχνουν τον καημένο τον Γληγοράκη σε μια βάρκα που φλέγεται στ ανοιχτά. Ο «Βλάχικος Γάμος» της Θήβας Το έθιμο αυτό χρονολογείται από το 1830 και έχει να κάνει με τα προξενιά που γίνονταν τότε. Σήμερα πραγματοποιείται παραδοσιακά με το ξύρισμα του γαμπρού και το στόλισμα της νύφης η οποία στην πραγματικότητα είναι άνδρας! Παράλληλα όλοι οι παρευρισκόμενοι γιορτάζουν τα Κούλουμα με σατιρικά τραγούδια και πολύ χορό. Το έθιμο των Μουντζούρηδων στον Πολύσιτο της Βιστωνίδας Εδώ η προετοιμασία ξεκινά από την προηγούμενη μέρα με την παρασκευή της παραδοσιακής λαγάνας και το βράσιμο της φασολάδας από τις γυναίκες του χωριού, για να προσφέρουν στους επισκέπτες τους την επόμενη μέρα. Τους επισκέπτες τους περιμένει μια έκπληξη, αφού τους Το έθιμο του «Αγά» στα Μεστά της Χίου υποδέχονται δύο μεταμφιεσμένοι οι οποίοι προσπαθούν να τους μουντζουρώσουν με την καπνιά από το καζάνι που έβραζε η φασολάδα έτσι ώστε όλοι να γιορτάσουν την Καθαρή Δευτέρα μασκαρεμένοι! Το έθιμο του «Αγά» στα Μεστά της Χίου Το έθιμο του Αγά έχει ρίζες από την Τουρκοκρατία και μέχρι σήμερα είναι το ίδιο διασκεδαστικό την ημέρα της Καθαρής Δευτέρας. Ο Αγάς εισβάλει στο χωριό με τη συνοδεία του και παίρνει θέση στην κεντρική πλατεία. Εκεί μαζεύεται ο κόσμος όπου «δικάζεται» για διάφορα παραπτώματα που του καταλογίζονται και πληρώνει το ανάλογο πρόστιμο! Από αυτή τη διαδικασία δε γλιτώνει κανείς από τους παρευρισκόμενους. Τα χρήματα που μαζεύονται από τα υποτιθέμενα πρόστιμα καταλήγουν στο ταμείο του Πολιτιστικού Συλλόγου του χωριού. Ενα πρωτότυπο έθιμο με πολύ χιούμορ και κοινωφελές έργο παράλληλα. Τα Κούλουμα στη Βόρεια Ελλάδα ΞΑΝΘΗ: Στη Σταυρούπολη της Ξάνθης, θα τελεστεί και φέτος, στις 12 το μεσημέρι, το έθιμο της καμήλας, στην κεντρική πλατεία του οικισμού. Κατά την τέλεση του δρώμενου, συμμετέχουν οι κάτοικοι, μαζί με τους επισκέπτες, μεταμφιεσμένοι κάνοντας διάφορους ήχους και μουτζουρώνοντας ο ένας τον άλλο, σε μια παρέλαση χρωμάτων και χαράς, με οδηγό ένα ομοίωμα καμήλας κι έναν ενήλικο να παριστάνει τον καμηλιέρη Αραβα. Στο τέλος της πομπής μοιράζονται στους παρευρισκόμενους δωρεάν νηστίσιμα εδέσματα και άφθονο κρασί. Από τις 9 το πρωί, στα δημοτικά διαμερίσματα Γαλάνης, Ολβίου, Αβάτου, Ερασμίου και Μαγγάνων, του δήμου Τοπείρου Ξάνθης, μετά την παρέλαση των καρναβαλιστών, θα προσφερθεί η παραδοσιακή φασολάδα, μαγειρεμένη σε τεράστια καζάνια από τις γυναίκες των οικισμών και χειροποίητη Βόνιτσα, το έθιμο του «Αχυρένιου Γληγοράκη» λαγάνα σε παραδοσιακούς, υπαίθριους φούρνους. Μία ώρα αργότερα, στην κεντρική πλατεία Λεύκης Ξάνθης θα στηθεί ένα παραδοσιακό γλέντι με νόστιμη φασολάδα, ρεβιθάδα και άλλα εκλεκτά νηστίσιμα εδέσματα. Στα Αβδηρα της Ξάνθης θα ζωντανέψουν, στις 11:30 το πρωί, παραδοσιακά έθιμα - «γάμοι», «μουντζούρηδες» - ενώ θα παρουσιαστούν σατιρικά θέματα. Μετά το τέλος της παρέλασης, το κοινό θα μπορεί να απολαύσει νηστίσιμα εδέσματα, που θα προσφέρονται στα στέκια των Θρακιωτών, Ποντίων, Σαρακατσάνων και Μικρασιατών, με ανάλογη μουσική. ΔΡΑΜΑ: Στις 3 το μεσημέρι, στο δημοτικό διαμέρισμα Χωριστής του δήμου Καλαμπακίου Δράμας, διοργανώνεται μεγάλη καρναβαλική παρέλαση. Το σύνθημα της φετινής παρέλασης είναι: «Να μην λείπει κανείς (εκτός από την κρίση)». ΝΑΟΥΣΑ: Στην πόλη της Νάουσας και την Καθαρά Δευτέρα θα κυκλοφορούν ελεύθερα τα μπουλούκια χωρίς το προσωπείο, παρασύροντας τους επισκέπτες σε ένα ξέφρενο γλέντι. Ωστόσο, σε γύρω περιοχές του δήμου Νάουσας (περιοχή «Ρουντίνα», Ανθέμια, περιοχή «Ροδινά» Αγγελοχωρίου, πλατεία Καρατάσου και Γιαννακοχώρι) θα στηθούν από τις 10 το πρωί ένα σωρό εκδηλώσεις όπου κάτοικοι και επισκέπτες θα μπορούν να πετάξουν χαρταετούς και να απολαύσουν τα τοπικά εδέσματα. ΚΟΖΑΝΗ: Στην Κοζάνη, ο δήμος θα προσφέρει νηστίσιμα εδέσματα και χαρταετούς στο πάρκο Αγ. Δημητρίου από τις 3 το μεσημέρι, ενώ στα Γρεβενά στις 11 το πρωί θα γιορτάσουν οι κάτοικοι και οι επισκέπτες τα κούλουμα στην πλατεία Ελευθερίας με χάλκινους ήχους. ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ: Στην κεντρική πλατεία του Σοχού, στο νομό Θεσσαλονίκης, από το πρωί της Καθαρά Δευτέρας θα ξεκινήσουν οι εκδηλώσεις. Την αρχή θα κάνουν τα μουσικοχορευτικά συγκροτήματα, ενώ στις 2 το μεσημέρι θα εμφανιστούν οι «Κουδουνοφόροι» για να ξεσηκώσουν τους επισκέπτες. ΠΙΕΡΙΑ: Στη Λεπτοκαρυά του νομού Πιερίας, από τις 10:30 το πρωί, θα πραγματοποιηθούν εκδηλώσεις για τα Κούλουμα, ενώ στις 3 το μεσημέρι θα γίνει η παρέλαση των καρναβαλιστών. Σαρακοστιανά εδέσματα θα μοιραστούν, επίσης, στον Πλαταμώνα, το Λιτόχωρο, τη Σκοτίνα, τον Παντελεήμονα και τους Πόρους του νομού Πιερίας, ενώ για τις 6 το απόγευμα, στην πλατεία του Δίου, έχει προγραμματιστεί διαγωνισμός αερόστατου. ΠΕΛΛΑ: Στην πόλη της Σκύδρας, στην Πέλλα, από τις 10:30 το πρωί στην πλατεία Δημοκρατίας, ο δήμος θα μοιράσει φασολάδα, λαγάνα, άφθονο κρασί στους επισκέπτες, οι οποίοι θα χορέψουν με μουσική από τα τοπικά συγκροτήματα. ΘΑΣΟΣ: Στην Παναγιά Θάσου διοργανώνονται λαογραφικές και διονυσιακές εκδηλώσεις. Οι κάτοικοι τιμούν τον αρχαίο θεό Διόνυσο, με ποικίλες εκδηλώσεις, παρέλαση αρμάτων, παραδοσιακούς χορούς και τραγούδια.

20 20 ΟΜΟΓΕΝΕΙΑ Φωτογραφικές αναμνήσεις από την Ομογένεια του 2002 ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΗΡΥΞ Ο Συλλόγος Ανδρίων «Ζωοδόχος Πηγή» διακρίνεται για τις ποιοτικές εκδηλώσεις και το ενδιαφέρον για τα θέματα που αφορούν την Ομογένεια και την ιδιαίτερή τους πατρίδα την Ανδρο. Στο στιγμιότυπο, το συμβούλιο και η πρόεδρος Καλλιόπη Μπαρού. Το Γυναικείο Τμήμα της Χιακής Ομοσπονδίας διοργανώνει ποικίλες εκδηλώσεις και έχει στο ενεργητικό του πλούσιο φιλανθρωπικό έργο. Στιγμιότυπο από την επίδειξη μόδας. Κατά τη διάρκεια της ετήσιας εκδήλωσης του Συνδέσμου Φιλάθλων ΑΕΚ Νέας Υόρκης και της απονομής της τιμητικής πλακέτας στον Θεόδωρο Παπαδόπουλο, μεταξύ άλλων, διακρίνονται οι Κώστας Λέκκας και Μίμης Παπαϊωάννου. Στο Αρκαδικό Σπίτι στην Αστόρια διοργανώνονται συχνά και οι συνεδριάσεις της Παναρκαδικής Ομοσπονδίας Αμερικής. Στο στιγμιότυπο, μεταξύ άλλων, διακρίνονται ο πρόεδρος Χρήστος Βουρνάς, ο κ. Δημήτριος Φίλιος και άλλα στελέχη. Από την εκδήλωση της Δωδεκανησιακής Ομοσπονδίας Αμερικής. Σε πρώτο πλάνο, η χορωδία και ο διευθυντής του Ελληνικού Απογευματινού Σχολείου του Αγίου Δημητρίου Αστόριας, Τιμολέων Κόκκινος. Στο στιγμιότυπο από την εκδήλωση της Δωδεκανησιακής Ομοσπονδίας για την επέτειο της Ενσωμάτωσης από αριστερά διακρίνονται οι Θεολόγος Τηλιακός, Ιωάννης Κουριστός και συντονιστής εκπαίδευσης Νίκος Νικολιδάκης, ο οποίος ήταν και ο κεντρικός ομιλητής.