έχει παύσει τις πληρωμές του, κατά τη διάρκεια της οποίας ανοίγει η διαδικασία συνδιαλλαγής που επιδιώκει τη διάσωση της επιχείρησης.

Transcript

1 Newsletter Οκτώβριος 2007 Το παρόν ενημερωτικό φυλλάδιο επικεντρώνεται στις πιο σημαντικές αλλαγές, που περιλαμβάνονται στο νέο πτωχευτικό Κώδικα που ψηφίστηκε στη Βουλή (Νόμος 3588/2007, ΦΕΚ Α 153/ ). Η CPALAW, στα πλαίσια της συνεχούς προσπάθειάς της για ενημέρωση των πελατών της σχετικά με επίκαιρα νομικά θέματα, σας ενημερώνει για τα ακόλουθα: Ο πτωχευτικός Kώδικας εισάγει νέες ρυθμίσεις στο πτωχευτικό δίκαιο καταργώντας την πτωχευτική νομοθεσία των άρθρων 525 έως 707 του Εμπορικού Νόμου και του α.ν. 635/1937, καθώς και την εξυγιαντική διαδικασία που εισήγαγε ο ν. 1892/1990 με τα άρθρα 44-46γ. Ο νέος Κώδικας επιδιώκει την διάσωση όσων επιχειρήσεων είναι δυνατόν να διασωθούν με τη σε υγιείς βάσεις ανασυγκρότησής τους, δίνει μία δεύτερη ευκαιρία στον καλόπιστο οφειλέτη και διασφαλίζει μεγαλύτερη διαφάνεια στη διαδικασία ρευστοποίησης των περιουσιακών στοιχείων του οφειλέτη. Οι κυριότερες αλλαγές στηρίζονται στους κατωτέρω βασικούς άξονες: 1. Την προπτωχευτική διαδικασία, στην περίπτωση που ο οφειλέτης διαγνώσει οικονομική αδυναμία παρούσα ή προβλέψιμη χωρίς να έχει παύσει τις πληρωμές του, κατά τη διάρκεια της οποίας ανοίγει η διαδικασία συνδιαλλαγής που επιδιώκει τη διάσωση της επιχείρησης. 2. Την πτωχευτική διαδικασία στην περίπτωση που ο οφειλέτης βρίσκεται σε παύση πληρωμών και πριν από τη μέχρι τώρα ισχύουσα διαδικασία ρευστοποίησης της πτωχευτικής περιουσίας παρέχεται η δυνατότητα επιβίωσης της επιχείρησης μέσω μίας διαδικασίας αναδιοργάνωσης. Ι. Προπτωχευτικό στάδιο Διαδικασία συνδιαλλαγής Η εισαγωγή του θεσμού της διαδικασίας συνδιαλλαγής ανάγεται στο πλέον κρίσιμο μέτρο για τη διάσωση της επιχείρησης σε προπτωχευτικό επίπεδο αλλά και ως προστάδιο για τη δυνατότητα αναδιοργάνωσης του οφειλέτη σε περίπτωση που θα κατέληγε τελικά στη διαδικασία της πτώχευσης. Η νέα αυτή διαδικασία αποσκοπεί στη δυνατότητα αναζήτησης νέων χρηματικών μέσων για την Η παρούσα έκδοση έχει σκοπό να παράσχει στον αναγνώστη γενική ενημέρωση επί των αναφερομένων θεμάτων. Καμία ενέργεια δεν πρέπει να γίνει χωρίς προηγουμένως να ληφθεί κατάλληλη επαγγελματική συμβουλή που θα στηρίζεται στα πραγματικά περιστατικά της κάθε περίπτωσης.

2 2 Newsletter ανόρθωση των επιχειρήσεων πριν εισέλθουν στο στάδιο της πτώχευσης. Η διαδικασία συνδιαλλαγής προϋποθέτει οικονομική αδυναμία, παρούσα ή προβλέψιμη, και μη είσοδο στην κατάσταση παύσης πληρωμών. Περιορίζει τη διάρκεια της συμφωνίας σε μία διετία ενόψει και των συνεπειών που έχει και για τους μη συμβαλλόμενους πιστωτές. Ουσιαστικές προϋποθέσεις για την εκκίνηση της διαδικασίας συνδιαλλαγής είναι η απόδειξη ότι ο οφειλέτης βρίσκεται σε οικονομική αδυναμία του ενεστώσα ή προβλέψιμη και ότι δεν έχει παύσει τις πληρωμές του. Η διαδικασία ανοίγεται μόνο με πρωτοβουλία του ίδιου του οφειλέτη ως διαδικασία πρόληψης αλλά και ως πρόβλεψη ώστε να αποτραπεί η οικονομική του πτώση και προϋποθέτει απόφαση δικαστηρίου, αμετάκλητη δημοσιευτέα που ορίζει μεσολαβητή. Ο μεσολαβητής πρέπει να ολοκληρώσει το έργο του σε σύντομο χρονικό διάστημα τριών μηνών, μετά το οποίο λήγει η διαδικασία. Η επίτευξη της συμφωνίας συνδιαλλαγής για την ολοκλήρωση της απαιτεί δικαστική επικύρωσή της με αίτηση που κατατίθεται μέσα σε ανατρεπτική προθεσμία δέκα ημερών. Ως σημαντικά αποτελέσματα της διαδικασίας συνδιαλλαγής είναι η αναστολή των ατομικών διώξεων των πιστωτών κατά του οφειλέτη και των συνοφειλετών και εγγυητών καθώς και η απαγόρευση λήψης οποιουδήποτε μέτρου συλλογικής αναγκαστικής εκτέλεσης, κυρίως βεβαίως της κήρυξης της πτώχευσης. Η συμφωνία συνδιαλλαγής λύεται αυτοδικαίως (πάροδος της διάρκειας, κήρυξη σε πτώχευση) ή με απόφαση του δικαστηρίου ύστερα από αίτηση συμβληθέντα πιστωτή λόγω μη τήρησης των συμφωνηθέντων ή και από μη συμβληθέντα πιστωτή, εφόσον η συμφωνία αποδεδειγμένα δεν οδηγεί σε διάσωση της επιχείρησης. ΙΙ. Πτωχευτικό στάδιο Η ακολουθητέα διαδικασία ικανοποίησης των πιστωτών επιχείρησης που πτώχευσε λόγω παύσης πληρωμών εξαρτάται από τη δυνατότητα επιβίωσής της ή όχι. Έτσι, ο νέος πτωχευτικός Κώδικας διακρίνει κατ αρχήν δύο διαδικασίες: α) την ικανοποίηση των πιστωτών μέσω ενός Σχεδίου Αναδιοργάνωσης και β) την ικανοποίηση των πιστωτών με άλλα μέσα. A. Σχέδιο αναδιοργάνωσης Όπως προαναφέρθηκε, η ρευστοποίηση των περιουσιακών στοιχείων της επιχείρησης που πτώχευσε έπαυσε να είναι ο μοναδικός τρόπος ικανοποίησης των πιστωτών της. Εφόσον διαβλέπεται δυνατότητα επιβίωσης της επιχείρησης μετά από αναδιοργάνωσή της ο νέος Κώδικας επιτρέπει την ικανοποίηση των πιστωτών μέσω ενός Σχεδίου Αναδιοργάνωσης. Σχέδιο μπορεί να υποβάλει ο οφειλέτης καθώς και ο σύνδικος αν δεν υπέβαλε εμπρόθεσμα ο οφειλέτης. Στην τελευταία όμως αυτή περίπτωση είναι αναγκαία η συναίνεση του οφειλέτη. Το σχέδιο υποβάλλεται μόνο μέσω της διαδικασίας της κήρυξης σε πτώχευση και μπορεί να υποβληθεί με την αίτηση παύσης των πληρωμών ή και μεταγενέστερα σε διάστημα τεσσάρων μηνών από την παύση πληρωμών. Το σχέδιο έχει τριπλό περιεχόμενο: πληροφοριακό, περιγραφικό και διαμορφωτικό. Πρέπει να περιέχει στοιχεία για την οικονομική κατάσταση του οφειλέτη, την περιγραφή των μέτρων που έχουν ληφθεί ή πρόκειται να ληφθούν για υλοποίηση της προτεινόμενης διαμόρφωσης των δικαιωμάτων των πιστωτών και τη σύγκριση της πρότασης ικανοποίησης των πιστωτών σε σχέση με εκείνη της εκκαθάρισης κλπ. Το αντικείμενο ρύθμισης του σχεδίου δεν δίνεται συγκεκριμένα και περιοριστικά από τον νόμο αλλά καθορίζεται με γενικούς όρους πλαισίου. Το σχέδιο αναδιοργάνωσης από χρηματοοικονομικής φύσεως μπορεί να προβλέπει: α) μεταβίβαση της επιχείρησης, β) μερική εκκαθάριση, γ) περιορισμό των χρεών, δ) επέκταση του χρόνου εξόφλησης ή τρόπου εξόφλησης. Από παραγωγικής φύσεως μπορεί να προϋποθέτει οργανωτική αναδιάρθρωση ή εταιρικούς μετασχηματισμούς για βελτίωση των εσόδων της επιχείρησης. Προβλέπεται δυνατότητα περιορισμού των απαιτήσεων με ελάχιστο όμως ποσοστό ικανοποίησης των πιστωτών 20% των οφειλόμενων καταβλητέου εντός ενός έτους. Προβλέπονται επίσης υποχρεωτικές κύριες ομάδες πιστωτών και η δυνατότητα δημιουργίας υποομάδων. Θεμελιώδης αρχή της πτωχευτικής διαδικασίας μέσω του σχεδίου αναδιοργάνωσης καθίσταται η υποχρέωση ίσης μεταχείρισης των πιστωτών που συμμετέχουν σε κάθε μία ομάδα ή υποομάδα. Σε περίπτωση μη απόρριψης του σχεδίου, το δικαστήριο ορίζει προθεσμία σύγκλησης των πιστωτών και ψηφοφορίας.

3 3 Newsletter Τροποποιήσεις του σχεδίου μπορεί να κάνει μόνο εκείνος που το υπέβαλε. Ο Κώδικας ορίζει τον τρόπο άσκησης του δικαιώματος ψήφου αφήνοντας πολλές νόμιμες επιλογές άσκησης και θέτει κανόνες ψηφοφορίας χρησιμοποιώντας για ορισμένες περιπτώσεις, αμάχητα τεκμήρια ή πλάσματα. Παραίτηση από το σχέδιο είναι δυνατή μόνο μέχρι την έναρξης της ψηφοφορίας. Το σχέδιο επικυρώνεται από το δικαστήριο, θεσμός που αντιστοιχεί στη δικαστική επικύρωση του πτωχευτικού συμβιβασμού. Το δικαστήριο κατά το στάδιο της επικύρωσης μπορεί να αρνηθεί αυτή είτε αυτεπαγγέλτως είτε μετά από αίτηση πιστωτή με έννομο συμφέρον σε περίπτωση παραβάσεων της διαδικασίας ή αποδοχής του σχεδίου με δόλο, επίκληση δημοσίου συμφέροντος καθώς και προστασία των διαφωνούντων. Το επικυρωμένο από το δικαστήριο σχέδιο αναδιοργάνωσης αποτελεί τον ισχύοντα νόμο μεταξύ των μερών, έχοντας αναγκαστικό χαρακτήρα και για τους ανέγγυους, τους ενέγγυους και κάθε κατηγορία πιστωτών, εκτός από τους ομαδικούς πιστωτές. Προβλέπεται επίσης αυτοδίκαιη ακύρωση του σχεδίου αναδιοργάνωσης, η οποία επέρχεται σε περίπτωση καταδίκης του οφειλέτη για χρεοκοπία. Δυνητική ακύρωση του σχεδίου με απόφαση του δικαστηρίου επέρχεται σε περίπτωση που μεταγενέστερα αποκαλύπτεται ότι το σχέδιο αποτέλεσε αντικείμενο δόλου ή συμπαιγνίας. Αποτέλεσμα της αυτοδίκαιης ακύρωσης είναι η λήξη της διαδικασίας αναδιοργάνωσης, η επαναφορά των πιστωτών στην κατά την κήρυξη της πτώχευσης νομικής τους κατάσταση, η ανάληψη των ατομικών καταδιώξεων, η δυνατότητα κήρυξης του οφειλέτη σε νέα πτώχευση και η απελευθέρωση εκείνων από τις εγγυήσεις που είχαν δώσει κατά το σχέδιο υπέρ του οφειλέτη. Ο Κώδικας προβλέπει την ατομική ανατροπή από πιστωτή έναντι του οποίου ο οφειλέτης έχει καταστεί υπερήμερος. Σε περίπτωση που γίνει δεκτή η αγωγή, ναι μεν δεν θίγεται το σχέδιο, αλλά ο πιστωτής παύει να δεσμεύεται από τους όρους του σχεδίου. Η εκπλήρωση των όρων του σχεδίου διασφαλίζεται από την εποπτεία του συνδίκου και διαρκεί όσο προβλέπει το σχέδιο, διαφορετικά παύει μετά την παρέλευση τριετίας από την επικύρωση του σχεδίου. B. Λοιποί τρόποι ικανοποίησης πιστωτών Σε περίπτωση που δεν επιτευχθεί το σχέδιο αναδιοργάνωσης ή αυτό ακυρωθεί για τους λόγους που αναφέρονται ανωτέρω, συνεχίζεται η πτωχευτική διαδικασία. Ο σύνδικος συγκαλεί τη συνέλευση των πιστωτών που δύναται να αποφασίσει: α) συνέχιση της εμπορικής επιχείρησης του οφειλέτη από τον σύνδικο β) εκμίσθωση της επιχείρησης ως σύνολο γ) εκποίηση της επιχείρησης δ) ρευστοποίηση των κατ ιδίαν στοιχείων. Η σχετική απόφαση λαμβάνεται με διπλή πλειοψηφία του συνόλου των πιστωτών και των απαιτήσεων, ανεξαρτήτως πόσοι είναι παρόντες. Η απόφαση επικυρώνεται από τον εισηγητή εφόσον συμφωνεί. Αν δεν ληφθεί σχετική απόφαση ή η απόφαση δεν επικυρωθεί η διαδικασία συνεχίζεται με τη ρευστοποίηση των κατ ιδίαν στοιχείων της πτωχευτικής περιουσίας. III. Διαδικασία πτώχευσης Αρμόδιο δικαστήριο-διαδικασία Καθιερώνεται γενική καθ ύλη αρμοδιότητα του πολυμελούς πρωτοδικείου. Η κατά τόπο αρμοδιότητα καθορίζεται με βάση το κριτήριο του «κέντρου των κύριων συμφερόντων» του οφειλέτη. Ως προς τα νομικά πρόσωπα εισάγεται το μαχητό τεκμήριο ότι το κέντρο των κύριων συμφερόντων είναι ο τόπος της καταστατικής έδρας. Ως διαδικασία ορίζεται αυτή της εκούσιας δικαιοδοσίας, οι δε παρεμβάσεις ασκούνται χωρίς τήρηση προδικασίας. Αναφορικά με τους τρόπους πρόκλησης της πτώχευσης, δεν αναφέρεται η δυνατότητα αυτεπάγγελτης κήρυξης από το δικαστήριο και αντ αυτής αναγνωρίζεται δικαίωμα του εισαγγελέα πρωτοδικών να ζητήσει την πτώχευση οφειλέτη μόνον εάν αυτό δικαιολογείται από λόγους δημοσίου συμφέροντος. Ο Κώδικας καθορίζει δεκαπενθήμερη προθεσμία για την υποχρέωση του οφειλέτη προς υποβολή αίτησης πτώχευσης του ως εύλογο χρόνο από την παύση των πληρωμών. Σε σχέση με την απόρριψη της αίτησης, εκτός από την περίπτωση μη συνδρομής των υποκειμενικών ή αντικειμενικών προϋποθέσεων, εισάγονται τρεις νέες ρυθμίσεις:

4 4 Newsletter 3. η δυνατότητα του δικαστηρίου, ενώ συντρέχουν οι αντικειμενικές και υποκειμενικές προϋποθέσεις να απορρίψει την αίτηση από οποιοδήποτε και αν υποβάλλεται, εφόσον αποδεδειγμένα δεν προβλέπεται επάρκεια περιουσίας του οφειλέτη για κάλυψη των εξόδων διαδικασίας. 4. απόρριψη της αίτησης που ασκείται καταχρηστικά. 5. κύρωση υποβολής καταχρηστικών αιτήσεων παρέχοντας στο δικαστήριο την εξουσία να επιδικάσει αποζημίωση. Ο νέος Κώδικας καταργεί τη διάκριση των συνδίκων σε προσωρινό, οριστικό και σύνδικο ένωσης. Προβλέπεται ευρεία δημοσιότητα τόσο των αποφάσεων που κηρύσσουν την πτώχευση όσο και των προσκλήσεων ή πράξεων που προβλέπονται από τον Κώδικα. Προβλέπεται η καταχώριση της απόφασης που κηρύσσει την πτώχευση τόσο σε συγκεκριμένα δημόσια βιβλία όσο και σε εκείνα στα οποία κατά τις ειδικές διατάξεις νόμων καταχωρούνται περιουσιακά στοιχεία ανάλογα με τη φύση τους. Συνέπειες της πτώχευσης α) Ως προς τον οφειλέτη Ο νέος Κώδικας καταργεί τις προσωπικές κυρώσεις και στερήσεις που επέφερε η κήρυξη του οφειλέτη φυσικού προσώπου. Μεταξύ άλλων παύει και η συνέπεια της απώλειας της εμπορικής ιδιότητας ως στέρηση επερχόμενη αυτομάτως με την κήρυξη της πτώχευσης. Διατηρείται ο χωρισμός πτωχευτικής και μεταπτωχευτικής περιουσίας. Εισάγεται μαχητό τεκμήριο ότι διαθέσεις που έγιναν κατά την ημέρα της κήρυξης της πτώχευσης, θεωρούνται ότι έγιναν μετά την κήρυξη, εφόσον άλλες διατάξεις νόμων δεν προβλέπουν κάτι διαφορετικό. Εισάγεται επίσης ρητά η δυνατότητα, μετά από αίτημα του οφειλέτη, να ανατεθεί σε αυτόν η διοίκηση της πτωχευτικής περιουσίας υπό τις προϋποθέσεις ότι η πτώχευση κηρύχθηκε με αίτησή του, συμπράττει ο σύνδικος, η ανάθεση είναι προς το συμφέρον των πιστωτών και, όπου υπάρχει, συναινεί η επιτροπή πιστωτών. Εισάγεται επίσης κανόνας για απαγόρευση διάθεσης στοιχείων του ενεργητικού της επιχείρησης εκτός εάν επιτραπεί από τον εισηγητή μόνο κατ εξαίρεση. β) Ως προς τον πιστωτή Στις κλασικές κατηγορίες που περιλαμβάνουν τους ανέγγυους, γενικώς προνομιούχους και ενέγγυους πιστωτές προστίθεται η κατηγορία των μειωμένης εξασφάλισης πιστωτών όπως έχει διαμορφωθεί στην διεθνή πρακτική. Ρητά προβλέπεται ότι η συνέπεια της παύσης της τοκογονίας ως προς τους ανέγγυους και γενικώς προνομιούχους πιστωτές δεν ισχύει ως προς τους συνοφειλέτες ή τους εγγυητές του οφειλέτη, έναντι των οποίων η τοκογονία συνεχίζεται. Εισάγεται επίσης ρητά για τους ανέγγυους και γενικώς προνομιούχους πιστωτές η συνέπεια της αναστολής των ατομικών καταδιώξεων για ικανοποίηση πτωχευτικών απαιτήσεων. Προβλέπεται ως κύρωση η απόλυτη ακυρότητα των πράξεων και όχι το ανίσχυρο των πράξεων από άποψη μόνον ουσιαστικού δικαίου. Επιβάλλεται η κατά μέγιστο χρόνο οκτώ μηνών αναστολή και των ατομικών διώξεων των ενέγγυων πιστωτών επί περιουσιακών στοιχείων, που όμως είναι άμεσα απαραίτητα για τη λειτουργία της επιχείρησης του οφειλέτη. γ) Ως προς τις συμβάσεις Διατηρείται το δικαίωμα του συνδίκου επιλογής για εκπλήρωση των εκκρεμών αμφοτεροβαρών συμβάσεων ασκούμενο με μονομερή δήλωσή του, μη επιδεχόμενο αίρεση και αμετάκλητο. Παρόλα αυτά, τίθεται χρονικός περιορισμός ως προς την άσκηση του δικαιώματος ώστε να μην παρατείνονται οι εκκρεμότητες και να διασφαλίζεται ο αντισυμβαλλόμενος για την άσκηση των δικαιωμάτων του, είτε θα είναι ομαδικός είτε πτωχευτικός πιστωτής. Προβλέπεται η δυνατότητα μεταβίβασης από τον σύνδικο προς τρίτο, μιας ενοχικής σχέσης ως σύνολο με σύμβαση, παρά την ύπαρξη συμβατικών περιορισμών ή την άρνηση του αντισυμβαλλόμενου. Καθιερώνεται ρητά ο κανόνας που ήδη ίσχυε, ότι η κήρυξη της πτώχευσης δεν λύνει τη σύμβαση εργασίας. IV. Άλλα θέματα Προβλέπεται η δυνατότητα λήψης προληπτικών μέτρων για το διάστημα από την υποβολή της αίτησης για κήρυξη της πτώχευσης μέχρι την έκδοση της απόφασης επί της αιτήσεως. Τα προληπτικά μέτρα μπορεί να περιλαμβάνουν και την προσωρινή αναστολή των ατομικών διώξεων.

5 5 Newsletter Εισάγεται για πρώτη φορά η έννοια του συμψηφισμού στην πτώχευση. Η κήρυξη της πτώχευσης δεν θίγει το δικαίωμα του πιστωτή να προτείνει συμψηφισμό ανταπαίτησής του προς την αντίστοιχη απαίτηση του οφειλέτη. Επικυρώνεται έτσι η θέση της νομολογίας και θεωρίας, σύμφωνα με την οποία υφίσταται η δυνατότητα συμψηφισμού και μετά την κήρυξη της πτώχευσης αν οι προϋποθέσεις του είχαν συντρέξει πριν την κήρυξή της, εκτός αν προβλέπεται περίπτωση απαγόρευσης συμψηφισμού. Παρόλα αυτά, οι ρυθμίσεις περί συμψηφισμού δεν επεκτείνονται στο συμψηφισμό ειδικών απαιτήσεων (π.χ. εξωχρηματιστηριακά παράγωγα, εντολές μεταβίβασης κλπ). Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να επικοινωνήσετε με τους: Κωνσταντίνος Παπακωστόπουλος, Δικηγόρος/Διαχειριστής τηλ.: Άντζελα Ηλιάδη, Partner Δικηγόρος/Εταίρος τηλ.: Διατηρείται ο θεσμός της πτωχευτικής ανάκλησης επιδιώκοντας να αποτρέψει την προνομιακή ικανοποίηση πιστωτών μέσα στο διάστημα από την παύση των πληρωμών μέχρι την κήρυξη σε πτώχευση (ύποπτη περίοδος). Υποχρεωτική είναι η ανάκληση για το πτωχευτικό δικαστήριο όταν οι πράξεις έγιναν μέσα στην ύποπτη περίοδο - χωρίς την επέκταση που ίσχυε σε προγενέστερο χρόνο δέκα ημερών - και αναφέρονται περιοριστικά στο νόμο. Ωστόσο, σε περίπτωση δόλου επεκτείνεται η ύποπτη περίοδος σε διάστημα 5 χρόνων πριν την κήρυξη της πτώχευσης. * * * Εάν επιθυμείτε να λαμβάνετε τις ηλεκτρονικές μας εκδόσεις στο μέλλον ή γνωρίζετε κάποιον που θα ήθελε να τις λαμβάνει, παρακαλούμε όπως μας ενημερώσετε στην παρακάτω διεύθυνση: dtsotsou@cpalaw.gr