To Γράμμα - Έτος ΙΔ, αριθ. 80

Transcript

1 To Γράμμα - Έτος ΙΔ, αριθ. 80 ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΕΚΔΙΔΕΤΑΙ ΚΑΘΕ ΔΥΟ ΜΗΝΕΣ ΕΚΔΟΤΗΣ ΚΑΙ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ: Μάνος Τσελίκας ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ : ΟΔΟΣ ΤΕΩ 1, ΠΑΤΗΣΙΑ, Τ.Κ , ΑΘΗΝΑ, ΤΗΛΕΦ ΑΥΓ. - ΣΕΠΤΕΜΒΡ Βουνό ή γάτα; Αξιοθαύμαστη αστρονομική φωτογραφία του ουρανού. Διαγράφεται καθαρά ένα πρόσωπο!

2 2 ΑΡΙΣΤΟΒΟΥΛΟΣ ΠΕΤΖΕΤΑΚΙΣ Ο Αμοργιανός πρωτοπόρος μηχανικός - εφευρέτης και βιομήχανος της Θεοδώρας Λιακοπούλου «Ε φευρέτη πρώτης κλάσης» είχαν χαρακτηρίσει, στις αρχές της δεκαετίας του 1960, τον Αριστόβουλο Πετζετάκι οι Financial Times. Κι όχι άδικα, αφού ο χημικός μηχανικός από την Αμοργό με συνεχείς καινοτομίες άνοιγε το δρόμο στην εξέλιξη του τομέα των πλαστικών. Οι εγευρέσεις του, εξάλλου, ήταν αυτές που του χάρισαν παγκόσμια απήχηση, πλούτο, αλλά και την ευκαιρία να δημιουργήσει την πρώτη ελληνική πολυεθνική εταιρεία. Σύντομα άρχισε να κατοχυρώνει διεθνείς πατέντες, οι οποίες αργότερα εκχωρήθηκαν σε κολοσσούς όπως η Goodyear, Pirelli και Dunlop. Η καινοτομία που του εξασφάλισε θεση στην ιστορία της παγκόσμιας βιομηχανίας ήταν η δημιουργία του νέου εύκαμπτου ελαστικού πλαστικού σωλήνα Heliflex. Την εφεύρεση αυτή ολοκλήρωσε με το σχεδιασμό της μηχανής και του καλουπιού για την παραγωγή του επαναστατικού προϊόντος. Στα μέσα της δεκαετίας του 1960, ο σωλήνας Heliflex αντικατέστησε πλήρως το σωλήνα rubber, που είχε τότε κραταιά θέση όχι μόνο στη βιομηχανία πλαστικών, αλλά και στην ύδρευση, την άρδευση και τη γεωργία. Το βασικό ελάττωμα του σωλήνα rubber ήταν η ευαισθησία του στον ήλιο, μειονέκτημα μείζονος σημασίας για τομείς όπως η γεωργία, καθώς απαιτείτο η συχνή και ως εκ τούτου δαπανηρή αντικατάστασή του. Ακόμα ένα επαναστατικό πλειονέκτημα της μηχανής που σχεδίασε ήταν η δυνατότητα της για γρήγορη και για μεγάλες ποσότητες παραγωγή Στην προσπάθειά μας να αντλήσουμε στοιχεία για την προσωπικότητα του εμπνευσμένου Αμοργιανού επιχειρηματία, ψάξαμε και μιλήσαμε με ανθρώπους που είχαν δουλέψει μαζί του τη χρυσή για την εταιρεία περίοδο Μετά πέθανε ξαφνικά και σε νέα ηλικία από καρδιακό επεισόδιο. «Ο άνθρωπος που ανέτρεψε τα δεδομένα στην παγκόσμια βιομηχανία πλαστικών», «αυτοδημιούργητος και πρωτοπόρος επιχειρηματίας», «άλλαξε την ιστορία στη γεωργία, την άρδευση, τη σύγχρονη κατοικία» και κυρίως «πάνω από όλους σεβόταν και υποστήριζε τους εργαζομένους του». Μερικές μόνο φράσεις, που όμως περιγράφουν την ευφυΐα, αλλά και την προσωπικότητα του ερευνητή και ιδρυτή της βιομηχανίας «Πετζετάκις». Φράσεις που ήταν κοινές στις αφηγήσεις όλων όσοι μας μίλησαν. Η πορεία Γεννήθηκε στις αρχές του 1920 σην Αμοργό, νησί που δέχθηκε πολλές δωρεές από εκείνον και σήμερα τον τιμά έχοντας τοποθετήσει την προτομή του στην είσοδο του λιμανιού. Γιος του Γ. Πετζετάκι, ο οποίος είχε στο Μοσχάτο μια μικρή βιοτεχνία ελαστικών. Όταν ήταν ακόμα σπουδαστής στο Πολυτεχνείο, είχε δείξει το ενδιαφέρον του για την έρευνα, που καλλιέργησε και ανάπτυξε στο μικρό εργοστάσιο του πατέρα του. Όταν πια το ανελαβε και έχοντας ήδη κάνει μικρές καινοτομίες, ήταν έτοιμος να κάνει το μεγάλο άλμα. Το 1960 ίδρυσε την «Α. Γ. Πετζετάκις» μετεξέλιξη της μονάδας του πατέρα του, που σύντομα τον έκανε πάμπλουτο. Τα περιοδικά της εποχής έγραφαν για κείνον ότι είναι ο μοναδικός επιχειρηματίας που κατάφερε σε μικρό χρονικό διάστημα να γίνει τόσο πλούσιος Το 1965 ήταν η χρυσή χρονιά της καριέρας του, όταν ανακάλυψε το σωλήνα Heliflex, που αποτέλεσε το διαβατήριο για τη ραγδαία εξέλιξή του στο εξωτερικό. Ίδρυσε θυγατρικές σε 22 χώρες και παράλληλα έδινε το δικαίωμα χρήσης της πατέντας σε άλλες εταιρείες που του κατέβαλλαν υψηλά δικαιώματα (royalties). To έκανε ακόμα μία σπουδαία ανατροπή στη βιομηχανία. Μέχρι τότε για τα έργα αποχέτευσης παρήγε ένα σκληρό σωλήνα γερμανικής προέλευσης, για τον οποίο πλήρωνε ιδιατέρως υψηλά όπως έκρινε ο Αριστόβουλος Πετζετάκις δικαιώματα. Σύντομα ανακάλυψε ένα άλλο προϊόν, με μεγαλύτερη αντοχή και πιο εύχρηστο από το γερμανικό σωλήνα, και πλέον γίνεται εκείνος που εισπράτει υψηλά royalties από τις γερμανικές και όχι μόνο επιχειρήσεις, που

3 έκαναν χρήση της πατέντας του. Το 1973, σε ηλικία 53 ετών, πέθανε ξαφνικά από καρδιακό επεισόδιο. Η σχέση του με τους εργαζόμενους Αγαπούσε τους εργαζόμενους, κυρίως εκείνους που απασχολούνταν στην παραγωγή, καθώς πίστευε ότι εκείνοι είναι που στηρίζουν την επιχείρηση και όχι τα διοικητικά στελέχη» αναφέρουν άλλοι. Ήταν γενναιόδωρος στις αμοιβές του και συνήθως επεφύλασσε έξτρα μπόνους στο προσωπικό του, το οποίο εθεωρείτο το πιο καλοπληρωμένο της εποχής εκείνης. Στην εκπαίδευση έδινε επίσης μεγάλη σημασία και σύντομα εργαζόμενοι στην Πετζετάκις δέχονταν δελεαστικές προτάσεις από ομίλους του εξωτερικού που ήθελαν την τεχνογνωσία τους στην παραγωγή των πρωτοποριακών ακόμα και σήμερα προϊόντων της ελληνικής πολυεθνικής. Δεν είναι τυχαίο πως έξι-επτά από τις μεγαλύτερες εταιρείες του κλάδου του πλαστικού σήμερα, όπως η Interplus και η Plexaco, δημιουργήθηκαν από ανθρώπους που θήτευσαν στο πλευρό του», αναφέρει κάποιος. Οι δημοκρατικές του πεποιθήσεις εκφράστηκαν πλήρως την περίοδο τη δικτατορίας, όταν στο εργοστάσιό του επέτρεπε τις συζητήσεις, ή ακόμη και εκδηλώσεις, εναντίον του καθεστώτος. Αλλά το επιχειρηματικό του στίγμα ήταν τόσο ισχυρό, που, ενώ ήταν γνωστή η αντίθεσή του στη δικτατορία, πραξικοπηματίες κατέφθασαν μια φορά στο γραφείο του προκειμένου να ζητήσουν τη βοήθειά του για θέματα που αφορούσαν τις εξαγωγές. Η αγάπη του για τους εργαζόμενους εκδηλώθηκε όμως και μετά τον ξαφνικό θανατό του, όταν άφησε ποσοστό 7% στο προσωπικό του. Μάλιστα κάποιοι εκτιμούν ότι το ποσοστό αυτό έφτανε έως και 25 %, καθώς λίγο πριν η εταιρεία είχε εισαχθεί στο χρηματιστήριο. Η μεγάλη περίοδος που ακολούθησε το θάνατό του αποτέλεσε τις μαύρες σελίδες στη ιστορία του ελληνικού κολοσσού, καθώς κακή διαχείριση, απουσία σοβαρής ηγετικής μορφής (τα παιδιά του ήταν μικρά, όταν απεβίωσε) άφησαν το περιθώριο σε πολλούς να σπαταλήσουν ή ακόμα και να κλέψουν από την τεράστια περιουσία της Πετζετάκις Μέχρι ν αναλάβει ο Γεώργιος Πετζετάκις σε ηλικία 23 ετών την εταιρεία (το 1986), στο τιμόνι είχε προηγηθεί η προτελευταία εκ των τεσσάρων αδελφών του. Νωρίτερα ήταν η μητέρα του και ακόμα πιο πριν αδέλφια του εκλιπόντος Η προσωρινή αναστολή της διαπραγμάτευσης της μετοχής από το Χρηματιστήριο την 2 α Απριλίου 2007 ήταν ακόμα ένα πλήγμα για την ήδη βαριά λαβωμένη βιομηχανία και πλέον η αγορά αναμένει την απόφαση των 17 πιστωτριών τραπεζών για το αν θα προχωρήσουν στη ρύθμιση των χρεών ΠΗΓΗ: Η Καθημερνή της Κυριακής ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ, 8 Απριλίου =========================== Οι αριθμοί και η σημασία τους 2 δισεκατομμύρια Ο αριθμός των αρουραίων που κατέκλυσαν την κεντρική Κίνα τον Ιούλιο, αφού οι χειρότερες πλημμύρες των τελευταίων 50 ετών τους έδιωξαν από τα χωράφια. 80 σεντς Η τιμή που πλήρωναν οι επιχειρηματίες στο Γκουαγκσού για ένα κιλό ζωντανών ποντικών, για να τους σερβίρουν στα εστιατόρια. $ 3000 Το κόστος μιας επίσημης περούκας, που φτάνει μέχρι τους ώμους και την φορούν οι δικαστές κι οι δικηγόροι στη Βρεττανία. Η κυβέρνηση ανήγγειλε ότι θα καταργηθούν το 2008 οι περούκες στα αστικά δικαστήρια. $ Ποσό που περιμένει να εξοικονομήσει η βρεττανική κυβέρνηση από την κατάργηση των περουκών, που είναι μια συνήθεια από το 17 ο αιώνα. 22 σεντς Αυτή είναι η τιμή της σύνδεσης με το Διαδίκτυο στην Ιαπωνία ανά μέγκαμπιτ και δευτερόλεπτο (η πιο χαμηλή τιμή), ενώ στην Τουρκία είναι $ Ώρες μετά από συνεχή προσήλωση σε ηλεκτρονικό παιχνίδι, ένα νέο πρόγραμα που επιβλήθηκε από την κινεζική κυβέρνηση στα ίντερνετ-καφέ, θα θυμίζει τους παίκτες ότι «πρέπει να κάνουν και λίγη σωματική άσκηση». Αν κάποιοι παίκτες συνεχίζουν να παίζουν χωρίς διακοπή πέντε ώρες, το πρόγραμμα θα τους σβήνει τους πόντους που κέρδισαν. ΠΗΓΗ: Περιοδικό ΤΙΜΕ 3

4 4 Ο Η πηγή τριών μεγάλων ρευμάτων Ζαίρεν Κίρκεγκωρ (Søren Kierkegaard) Δανός θεολόγος και φιλόσοφος Ζαίρεν Κίρκεγκωρ συνέβαλε αποφασιστικά στη διαμόρφωση του σύγχρονου φιλοσοφικού σταχασμού. Οι πνευματικές ρίζες του Κίρκεγκωρ είναι κυρίως σωκρατικές. Το έργο του υπήρξε η πηγή τριών μεγάλων ρευμάτων: της ψυχολογίας του βάθους, που έχει ως κύριους εκπροσώπους τους Φρόϋντ, Άντλερ και Γιουγκ, της αποφατικής ή διαλεκτικής θεολογίας, της οποίας σημαντικοί φορείς ήταν οι Μπαρτ, Μπρούνερ και Μπούλτμαν, και της υπαρξιακής φιλοσοφίας. Ως πατέρας του υπαρξισμού ο Κίρκεγκωρ δημιούργησε σχολή με επιφανείς διαδόχους: τους Χάιντεγκερ ( ), Μαρσέλ ( ) Σαρτρ ( ) και των Ρώσων υπαρξιστών της διασποράς, Μπερντιάγιεφ, Σεστόφ, Μπουλγκάκοφ, Ευδοκίμωφ κ.ά. Γενικά το έργο του Δανού αυτού φιλοσόφου είναι πολύπλευρο και πολύδύναμο, αφού έγινε αφορμή για οξείες συνειδητοποιήσεις και αποφάσεις. Ο Κίρκεγκωρ υπογραμμίζει μια επιτακτική ανάγκη του παρόντος: οι καιροί, για να γίνουν γόνιμοι, οφείλουν να απολακτίσουν την πολλή και ποικίλη γνώση για χάρη της αυτογνωσίας. Η εποχή μας πρέπει να θραύσει τα δεσμά της αυθεντικότητας και του δογματισμού και να καταστεί σωκρατική, δηλ. διαλεκτική. Αυτό θα συμβεί αν αλλάξουν πρώτα ο τρόπος σκέψης, που αναζητεί την αλήθεια στην αντικειμενικότητα και την εξωτερικότητα, και έπειτα ο τρόπος ζωής που απεργάζεται τον όλεθρο του ανθρώπου. Ο Κίρκεγκωρ γεννήθηκε στην Κοπεγχάγη την 5η Μαΐου Η γέννηση του συμπίπτει με την πτώχευση της Δανίας, πράγμα που αργότερα θα σχολιάσει ο ίδιος με τη γνωστή δηκτική ειρωνεία του: «Τέθηκα σε κυκλοφορία μαζί με μερικά κίβδηλα χαρτονομίσματα». Η ζωή του Κίρκεγκωρ μπορεί να συνοψιστεί σε ό,τι ο ίδιος σημειώνει στα «Ημερολόγιά του»: Nulla dies sine lacrima (καμία μέρα χωρίς δάκρυα). Είχε πεθάνει ο πατέρας του και ο φιλόσοφος είχε αποπερατώσει τις σπουδές του, όταν η νοσταλγία για τη γενέθλια πατρική γη θα οδηγήσει τα μελαγχολικά του βήματα στο Ζαίντιγκ, μικρό χωριό της δυτικής Γιουτλάνδης. Εδώ είχε γεννηθεί ο πατέρας του φιλοδόφου Μίχαελ Πέτερσεν Κίρκεγκωρ στις Βαθιά υπήρξε η εντύπωση από την επίσκεψη εκείνη. Έρημο και ερεικόφυτο το χωριό, ανοιχτό στους ψυχρούς ανέμους που το μαστιγώνουν, ευρισκόμενο στο έλεος του Θεού, υπενθυμίζει στον Κίρκεγκωρ τις ημέρες που πέρασε εκεί ο πατέρας του, «ανυπόδητος και γυμνητεύων», βόσκοντας πρόβατα σε άξενες περιοχές Από τα πρώτα παιδικά του χρόνια ο μετέπειτα φιλόσοφος έδειξε πρώιμη ωριμότητα και οξεία ευφυΐα. Στο σπίτι τον ονόμαζαν «πηρούνι» και στο σχολείο τον αναγνώριζαν ως αδιαφιλονίκητο αρχηγό. Αλλεπάλληλοι θάνατοι, ωστόσο, μελών της οικογενείας του θα του προκαλέσουν άφατη οδύνη και την ευθύνη να βρει μια εξήγηση. (Από το 1819 ως το 1838 χάνει πέντε αδέλφια του και τους γονείς του) Ύστερα από τη βιβλική συμφορά επείγεται ο Κίρκεγκωρ και περατώνει τις σπουδές του, για να επιχειρήσει σχεδόν αμέσως το προαναφερθέν ταξίδι στο Ζαίντιγκ Στις 10 Σεπτεμβρίου 1840 τελεί τους αρραβώνες του με τη Ρεγγίνα Όλσεν, μνηστεία που θα διαρκέσει περίπου ένα χρόνο. Στις ο Κίρκεγκωρ θα αποστείλει το δαχτυλίδι του αρραβώνα και δυο μήνες αργότερα θα διακόψει οριστικά κάθε σχέση με τη Ρεγγίνα. Είχε στο μεταξύ αναγορευθεί διδάκτωρ του Πανεπιστημίου της Κοπεγχάγης. Την απροσμέτρητη αγάπη του προς τη Ρεγγίνα θα μεταποιήσει σε υψηλή φιλοσοφική ποίηση και στοχασμό ο Κ. Τα έργα του Είτε-είτε, Επανάληψη, Φόβος και Τρόμος και Στάδια στο δρόμο της ζωής απηχούν την τραγική ιστορία της μνηστείας. Το έργο Στάδια στο δρόμο της ζωής μάλιστα, που εκδόθηκε το 1845, έγινε αφορμή μεγάλης διαμάχης ανάμεσα στο φιλόσοφο και στους συντάκτες της μικρής μεν, αλλά σκανδαλοθηρικής εφημερίδας «Ο κουρσάρος»: ο φίλος του φιλοσόφου, έξοχος κριτικός, Μέλερ είχε δημοσιεύσει επαινετική κριτική για το εν λόγω έργο. Όμως στο τρίτο

5 μέρος του, που φέρει τον τίτλο «Ένοχος; Αθώος;» ασκούσε ο Μέλερ δριμεία επίθεση κατά του κυρίου προσώπου, κατά του «Ούτινος» (Quidam), δηλ. κατά του ιδίου του Κίρκεγκωρ. «Ο Quidam απώλεσε όλα όσα συνιστούν την προσωπικότητα: συναίσθημα, νόηση, θέληση, απόφαση, πράξη, δύναμη νεύρων και μυών. Όλα εξέβαλαν σε μια άγονη διαλεκτική. Αυτός ο Quidam ο ουδείς τοποθέτησε τη γυναικεία ύπαρξη επάνω σε μια οδυνηρή πειραματική τράπεζα κατά τρόπο που να απορεί κανείς πώς αυτή δεν παραφρόνησε ή δεν μέθυσε» Ο Μέλερ υπαινίσσεται την εγκατάλειψη από τον Κίρκεγκωρ της Ρεγγίνας και νόμισε όπως και ο διευθυντής του «Κουρσάρου» Μ. Γκολντσμιτ ότι ο Κίρκεγκωρ δεν θα απαντούσε στην κριτική. Γατί καμιά προσωπικότητα δεν τολμούσε να τα βάλει με τον «Κουρσάρο». Ο Μέλερ, ένας αμοραλιστής και πραγματικός τύπος Δον Ζουάν, έκανε λάθος, όπως λάθος έκανε όταν εμφανιζόταν εδώ ως υπέρμαχος της ηθικής. Αυτό πλήγωσε βαθύτατα τον φιλόσοφο, που ήταν ένας ασκητής απάντησε αμέσως από τις στήλες της σοβαρής ημερήσιας εφημερίδας «Πατρική χώρα», εξουθενωτικά για τον επικριτή του. Έτσι, από τις 2 Ιανουαρίου 1846 έως τις 2 Οκτωβρίου του ιδίου χρόνου διεξήχθη πεισματική σύγκρουση ανάμεσα στο φιλόσοφο και τους Μέλερ και Γκολντσμιτ. Σ αυτή τη διαμάχη ο Κίρκεγκωρ παρουσίασε όλη την πρακτική πλευρά της φιλοσοφίας του και ανέλυσε σε βάθος τα προβλήματα και την ουσία της ανθρώπινης ύπαρξης. Στον αγώνα αυτό, που έφερε σε πέρας μόνος του, οι αντίπαλοί του χρησιμοποίησαν όλα τα είδη απαντήσεων: από τα κύρια άρθρα έως τις σατανικής έμπνευσης γελοιογραφίες. Ο διευθυντης του «Κουρσάρου» παραιτήθηκε και η εφημερίδα είχε άδοξο τέλος. Αλλά και ο φιλόσοφος βυθιζόταν σε μια χωρίς προηγούμενο μόνωση και μελαγχολία, αναζητώντας παρηγοριά στη χριστιανική πίστη. Ο διάλογος με τη Ρεγγίνα και η σύγκρουση με τον «Κουρσάρο» είναι διαμάχη του φιλοσόφου με τον κόσμο και τον ρομαντισμό της εποχής του. Πρόκειται για μια από τις τρεις διαλεκτικές ενότητες που διεξάγεται σε αισθητικό επίπεδο. Ο διάλογος με τον μεγάλο Γερμανό φιλόσοφο Hegel (Έγελο) και η δεινή σύγκρουση ως προσπάθεια αναίρεσης των βασικών αρχών της φιλοσοφίας του είναι η δεύτερη διαμάχη. Αυτή στρέφεται έναντίον του αχαλίνωτου ιδεαλισμού της εποχής του. Πρόκειται για τη δεύτερη διαλεκτική κίνηση, που διεξάγεται σε ηθικό επίπεδο. Σφοδρή επίσης υπήρξε και η τρίτη σύγκρουση του Κίρκεγκωρ με τους εκπροσώπους της Εκκλησίας της Δανίας. Το βαθύτερο αίτιο αυτής της διαμάχης ήταν η αμετακίνητη πεποίθηση του φιλοσόφου ότι οι ιερείς όλων των βαθμίδων εκτός από λίγες λαμπρές εξαιρέσεις νόθευαν έργω και λόγω το πνεύμα του αληθινού χριστιανισμού: θρίαμβος του ιερατείου και παρακμή του χριστιανισμού η χριστιανοσύνη έγινε κοσμική. Ο αγώνας ήταν για το θρίαμβο του χριστιανισμού και παρακμή του ιερατείου και το σύνθημα: αντί να κοσμικοποιούμε τον χριστιανισμό, να χριστιανικοποιήσουμε τον κόσμο, να τον εκχριστιανίσουμε. Για το φιλόσοφο και θεολόγο Κίρκεγκωρ ο χριστιανισμός σήμαινε ασυμφιλίωτο ρήγμα με τον κόσμο. Έτσι αυτός ο βίαιος, ακραίος, ασυμβίβαστος χριστιανός δεν ήταν δυνατόν να συμπορευθεί με τον ήπιο, διαλεκτικό, κοσμικό χριστιανισμό του επισκόπου Μύνστερ, «πνευματικού» της οικογένειας των Κίρκεγκωρ, στενού φίλου και μεγάλης μορφής της Δανικής εκκλησίας. Ο επίσκοπος εκφραζόταν πάντοτε επαινετικά για το φιλόσοφο και το έργο του. Αρνήθηκε έμμεσα, όμως, την έμμεση επιθυμία του φιλοσόφου να ιερωθεί. Αυτό ήταν η πρώτη αφορμή της επερχόμενης θύελλας. Η δεύτερη ήταν οι επιφυλάξεις του Μύνστερ για την ποιότητα των σκέψεων του έργου του Κίρκεγκωρ Ενάσκηση στο Χριστιανισμό, που εκδόθηκε το Το έργο αυτό διέδιδε ο επίσκοπος είναι ανόσιο παιχνίδι με τα όσια!» Τον Κίρκεγκωρ πλήγωσε βαθύτατα το γεγονός ότι, όταν αυτός ήταν παρών, ο επίσκοπος εξέφραζε επαινετικό θαυμασμό για το έργο αυτό. Μέσα στο μυαλό του φιλοσόφου ωρίμαζε η ιδέα ενός αγώνα κάθαρσης. Αλλά ο Μύνστερ πέθανε τον Ιανουάριο του 1854 και τότε ο διεκδικητής του θρόνου Μάρτενσεν, διαπρεπής καθηγητής της Θεολογίας στο Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης, του έδωσε την τρίτη αφορμή αποκαλώντας, κατά τον μνημειώδη επικήδειο λόγο του, τον θανόντα «χρυσό κρίκο στην αγία αλυσίδα των αποστόλων και των μαρτύρων της αληθείας». Ο υπερβολικός αυτός χαρακτηρισμός κατά τη γνώμη του Κίρκεγκωρ αποτέλεσε τη θρυαλλίδα. Συγγράφει αμέσως δριμύ άρθρο με τίτλο: «Ήταν ο επίσκοπος Μύνστερ μάρτυς της Αληθείας, ένας από τους γνήσιους μάρτυρες της Αληθείας, είναι τούτο αλήθεια;», το οποίο έδωσε στη δημοσιότητα μόλις το Δεκέμβριο του 1854, γιατί ο Μάρτενσεν ήταν υποψήφιος για τη θέση του θανόντος επισκόπου και ο Κίρκεγκωρ δεν ήθελε να επηρεάσει την εκλογή. Με οξείες φράσεις έδειχνε ο φιλόσοφος στο άρθρο αυτό ότι ο μάρτυς ζει με σύντροφο τον πόνο, την πενία, τον αγώνα. Ο νεοεκλεγείς επίσκοπος ανταπάντησε σε υπερήφανο ύφος και έτσι ξέσπασε βίαιη δημόσια διαμάχη, η οποία κορυφώθηκε με το περίφημο άρθρο του Κίρκεγκωρ στην «Πατρική χώρα» τον Μάρτιο του 1855, το επιγραφόμενο: «Τι θέλω;». Απλούστατα «θέλω εντιμότητα Δεν είμαι ούτε ήπιος ούτε αυστηρός είμαι ανθρώπινη εντιμότητα Δεν θέλω με αποσιώπηση ή με περίτεχνα κείμενα να δημιουργήσω 5

6 6 την εντύπωση ότι ο συνηθισμένος χριστιανισμός της χώρας συμπίπτει με τον χριστιανισμό της Καινής Διαθήκης» Τον Μάϊο του 1855 εκδίδει τη «Ριπή οφθαλμού», μια μικρού σχήματος πολεμική εφημερίδα, από τις στήλες της οποίας πλήττει χωρίς οίκτο τον ιδρυματοποιημένο, φατριάζοντα «χριστιανισμό» των ιερέων. Μόλις είχε εκδοθεί το 9 ο φύλλο, ο Κίρκεγκωρ κατέρρευσε ( ) στη μέση του δρόμου, θύμα της συνεχούς εργασίας, του αγώνα κάθαρσης που διεξήγαγε, των δραματικών βιωμάτων και οδυνών που δοκίμασε, της διαρκούς έντασης κάτω από την οποία διατελούσε, του αυστηρά ασκητικού τρόπου και δρόμου ζωής που χάραξε. Στις 11 Νοεμβρίου 1855 πέθανε ο φιλόσοφος. Πάνδημη ηταν η συμμετοχή του λαού. Ο κλήρος απουσίαζε εκτός από τον αδελφό του Πέτρο και τον εφημέριο Τρύντε. Αυτό προκάλεσε αλγεινή εντύπωση στο πλήθος, που κινήθηκε να συγκροτήσει διαδήλωση. Απειλήθηκαν επεισόδια, αλλά ομάδα φοιτητών τοποθετήθηκε προ της σορού και τα απέτρεψε. Στο νεκροταφείο ελαβε το λόγο ο ανεψιός του γιατρός Χένρικ Λουντ, ο οποίος ανέγνωσε την επιστολή προς την εκκλησία της Λαοδικείας και άρθρο του νεκρού από τη «Ριπή οφθαλμού» με τίτλο «Ολοι είμαστε χριστιανοί». Ο εφημέριος τον διέκοψε, προκλήθηκε επεισόδιο και έτσι ο επίσημος ομιλητής, καθηγητής Νήλσεν ύψωσε αμήχανος τους ώμους και διακριτικά αποχώρησε. Τον μιμήθηκαν και άλλοι και το πλήθος έφυγε ήσυχα, βοηθούντος και του σκότους. Στη μαρμάρινη πλάκα χαράχτηκαν οι στίχοι μιας στροφής σύμφωνα με την τελευταία θέληση του φιλοσόφου από ένα εκκλησιαστικό άσμα του Δανού ποιητή Μπρόρσον: «Στερνές μου φύγετε στιγμές, / του πόνου καταλύτρες / το πρόσωπο το θεϊκό / να ιδώ γλυκού Ουρανού. / Στη ροδοστόλιστη αίθουσα / του θείου Απείρου ν αρχίσω / αιώνιο σιγομίλημα με Εσένα / υιέ Θεού!». Το έργο του Κίρκεγκωρ είναι μεγάλο σε όγκο και σπάνιο σε ποιότητα και βάθος στοχασμού. Πολλοί ερευνητές διαιρούν το έργο αυτό σε αισθητικό και θρησκευτικό, αλλά η διαίρεση αυτή δεν είναι σύμφωνη με την εξωτερική και εσωτερική «πραγματικότητα» των συγγραφών του Κίρκεγκωρ Μια άλλη μορφική διαίρεση αυτού του έργου είναι η διάκρισή του σε επώνυμο και ψευδώνυμο. Το ψευδώνυμο έργο είναι σε έκταση μεγαλύτερο. Η χρήση των ψευδωνύμων χαρακτηρίζεται από τον ίδιο το φιλόσοφο «ένοπλη ουδετερότητα» και καθιστά δυνατή και άνετη μια στιλπνή διαλεκτική. Κανένας από τους ψευδώνυμους συγγραφείς δεν αντιπροσωπεύει το σύνολο των απόψεων του φιλοσόφου. Ο ίδιος ο Κίρκεγκωρ ίσταται στο βάθος του σκηνικού, κρατώντας τα αόρατα νήματα των ψευδωνύμων μορφών που συζητούν, διαφωνούν, συμφωνούν, αντιφάσκουν, ομολογούν, υποθέτουν, επικαλούνται, σχολιάζουν και εξαφανίζονται προς στιγμήν για να αναφανούν αργότερα σε άλλο σύγγραμμα: «Θεωρώ τον εαυτό μου μάλλον ως αναγνώστη των βιβλίων, όχι ως συγγραφέα (ΧΙΙΙ 501) Είμαι γραμματέας του εκάστοτε συγγραφέα», «είμαι απρόσωπος συγγραφέας». (VII 547) Το επώνυμο έργο του Κίρκεγκωρ το αποτελούν η διδακτορική του διατριβή, τα άρθρα των εφημερίδων, οι χριστιανικές και εποικοδομητικές ομιλίες, τα βιβλία Η άποψή μου για τη δραστηριότητά μου ως συγγραφέα και οι μελέτες της εφημερίδας του «Ριπή οφθαλμού». Η διδακτορική διατριβή του Κίρκεγκωρ έχει τον τίτλο «Περί της εννοίας της ειρωνείας» και τον υπότιτλο «με συνεχή αναφορά στον Σωκράτη». Το 1843 εκδίδει με ψευδώνυμο Victor Eremita το έργο που αποτελεί και τον κορμό της όλης πνευματικής δημιουργίας του Κίρκεγκωρ. Ο τίτλος του Enten - Eller (Είτε Είτε) υπογραμμίζει την αναγκαιότητα της επιλογής ως ενεργού, ελεύθερης εσωτερικής πράξης, με την οποία ο άνθρωπος ακολουθεί μια ορισμένη υπαρξιακή σφαίρα, έναν τρόπο ζωής... Τον ίδιο χρόνο εκδίδει ο Κίρκεγκωρ υπό το ψευδώνυμο Constantin Constantius το έργο Επανάληψη. Στο βιβλίο Φόβος και τρόμος ξεδιπλώνεται μια βαθιά διαλεκτική της θρησκευόμενης προσωπικότητας με κεντρικό πρόσωπο τον Αβραάμ τον μεγαλειώδη σε πίστη, που αδιαμαρτύρητα δέχεται να θυσιάσει το παιδί του Το 1844 ο Κίρκεγκωρ, πηγή αστείρευτης και ρωμαλέας δημιουργίας εκδίδει τα Φιλοσοφικά θραύσματα Τα Φιλοσοφικά θραύσματα είναι έργο δύσκολο. Η κεντρική του ιδέα είναι η διαφορά ανάμεσα στην αλήθεια και τη γνώση, όπως την εννοούσαν οι αρχαίοι Έλληνες, και στην αλήθεια και στη γνώση όπως την εννοεί ο χριστιανισμός. Ο Κίρκεγκωρ ξεκινάει με τη σωκρατική ερώτηση: «Είναι διδακτή η αρετή;» και στη συνέχεια εξετάζει την ουσία του genus humanum, που εκπροσωπεί ο Σωκράτης, και του genus divinum που σαρκώνει ο Χριστός. Άλλα θέματα που αναλύονται στο βιβλίο αυτό είναι: α) Η σχέση ιστορίας και αναγκαιότητας β) οι μορφές και η ουσία του παραδόξου γ) Το είναι ως κατηγορία του Αιώνιου δ) η έννοια της σύγχρονης Αποκάλυψης ε) Η έννοια της υποκειμενικότητας ως αλήθειας και ς) Ύπαρξη και σύστημα. ΠΗΓΗ: Εγκυκλοπαίδεια ΠΑΠΥΡΟΣ LAROUSSE BRITANNICA, τ. 29, Έκδ. Πάπυρος.

7 ΑΠ ΟΣΑ ΔΙΑΒΑΖΩ Του Συμεών Ιωαννίδη Το σημαντικότερο δεν είναι πόσο γρήγορα βαδίζεις, αλλά ποιος είναι ο προορισμός σου. Είναι καλύτερα να δίνεις σε κάποιον ένα κομμάτι της καρδιάς σου παρά του νου σου. Να μαθαίνεις από τα λάθη των άλλων, γιατί αποκλείεται να ζήσεις τόσο, ώστε εσύ να κάνεις όλα τα λάθη. Φύγε από τον πειρασμό και μην αφήνεις την διεύθυνση της προηγούμενής σου κατοικίας. Οι άνθρωποι νοιώθουν μοναξιά, γιατί χτίζουν τοίχους αντί για γεφύρια. Η σοφία είναι σαν το ποτάμι. Όσο πιο βαθιά είναι τα νερά τόσο πιο λίγο θόρυβο κάνουν. Μερικοί άνθρωποι συνηθίζουν να καθιερώνουν κανόνες για τους άλλους και εξαιρέσεις για τον εαυτό τους. Τρία άτομα μπορούν να κρατήσουν ένα μυστικό, αν οι δυο έχουν πεθάνει. Να ένα τεστ για να δοκιμάσουμε τη γνησιότητα της αγάπης: «Βοηθώ εκείνους που δεν μπορούν να μου το ανταποδώσουν;» Η ζωή είναι τραγωδία για τον άνθρωπο, που έχει πολλά να ζήσει, αλλά τίποτε για το οποίο πρέπει να ζήσει. Αν κάνεις εκείνα που αξίζουν, δεν θα σου μείνει καιρός να κάνεις εκείνα που δεν αξίζουν. Οι γυναίκες μπορεί να υπήρξαν κάποτε στο πλευρό των ανδρών, αλλά τώρα βρίσκουμε και την άλλη κατάσταση: να έχουν γίνει η σπονδυλική τους στήλη. Ξόδευε χρόνο για τα παιδιά σου και όχι χρήματα. Τα βρήκε ο Αριστοτέλης Κοτίνης Κυκλοφορεί και διαδίδεται στο Διαδίκτυο το παρακάτω επίκαιρο ηλεκτρονικό μήνυμα: «Η ελληνική χλωρίδα περιλαμβάνει περίπου 6000 είδη και υποείδη φυτών, από τα οποία περίπου 1100 είναι ενδημικά, δηλαδή δεν υπάρχουν πουθενά αλλού στη γη. Η Γερμανία με έκταση σχεδόν τριπλάσια έχει 2400 είδη και 6 ενδημικά. Η πανίδα της χώρας μας είναι η πλουσιότερη στην Ευρώπη, καθώς περιλαμβάνει πολύ μεγάλο αριθμό ζωϊκών ειδών σε σχέση με τη γεωγραφική της έκταση. Από τα ζώα που ζουν στην Πάρνηθα 234 είδη πουλιών, 17 είδη θηλαστικών και 13 είδη ερπετών περιλαμβάνονται στα αυστηρά «προστατευόμενα» είδη πανίδας της Σύμβασης της Βέρνης. Επίσης υπάρχουν 15 απειλούμενα είδη Η ανοησία της χώρας μας είναι επίσης η μεγαλύτερη και όχι μόνο στην Ευρώπη Τι πέθανε στη Πάρνηθα; Ποιος φταίει; Μπορείς εύκολα να τα ρίξεις στην αναλγησία της κυβέρνησης, στη ΔΕΗ, στα αναρίθμητα σκουπίδια, στον καύσωνα Ρίξε τα και στα κουκουνάρια, αν βολεύει Αλλά αν έπιασες τα μηνύματα τότε γύρισε το δάχτυλό σου στον εαυτό σου, στο διπλανό σου Θυμήσου το αρρωστιάρικο φεγγαράκι της νύχτας εκείνης και ξανακοίτα τις φωτογραφίες της πυρκαϊάς και των συνεπειών της. Μπορεί να μην το θυμάσαι σε λίγο. Αλλά πρέπει να κάνουμε τις αρμόδιες υπηρεσίες και τους πολιτικούς να μην ξεχάσουν». 7 Το έστειλε ο Γιάννης Ασημακόπουλος

8 8 Ιστορίες αγάπης και θάρρους Ένας διαφορετικός οδηγός λεωφορείου. Της Tilas T. Επαρχία Yukon, Canada Ό ταν ήμουν είκοσι χρονών, το 2004, πήγα με το λεωφορείο να μείνω με μια φίλη μου δυο βδομάδες στο Βανκούβερ του Καναδά. Η φίλη μου εργαζόταν, γι αυτό αποφάσισα να κάνω περιοδεία μόνη μου. Ήξερα πού βρισκόμουν, ήμουν κοντά στις εγκαταστάσεις του Πανεπιστημίου της Βρεττανικής Κολομβίας. Ήξερα και πού ήθελα να πάω, στο Ακουάριο του Βανκούβερ. Φαινόταν εύκολο. Λοιπόν όλη τη ζωή μου είχα ζήσει σε μια μικρή κωμόπολη 1000 κατοίκων στην επαρχία Γιούκον. Ήμουν «κορίτσι της επαρχίας» και παραδέχομαι ότι δεν ήξερα καθόλου τη ζωή των μεγάλων πόλεων. Δεν πέρασε πολλή ώρα και είχα χαθεί. Τελικά μπήκα σε ένα λεωφορείο, που φαντάστηκα ότι θα κάνει το γύρο της πόλεως. Μετά από μισή ώρα κατέβηκα απογοητευμένη. Περπατούσα στους δρόμους χωρίς να ξέρω πού βρίσκομαι. Οι δικοί μου μου είχαν πει ότι στη πόλη κανείς δεν ενδιαφέρεται για σένα, γι αυτό δεν μιλούσα σε κανένα και φοβόμουν να ρωτήσω. Μπήκα σε ένα άλλο λεωφορείο και ξανάρχισα να αλλάζω λεωφορεία. Τελικά μετά από ώρες αποφάσισα να μείνω σε ΕΝΑ λεωφορείο, ωσότου αναγνωρίσω κάτι. Τίποτε δεν μου φαινόταν γνωστό. Άρχισα να φοβάμαι. Δεν είχα κινητό τηλέφωνο ούτε ήξερα τον αριθμό τηλεφώνου της δουλειάς της φίλης μου. Καθώς ετοιμαζόμουν να τα παρατήσω και να κατεβώ, ο οδηγός με ρώτησε πού πήγαινα και του είπα στο Ακουάριο. Γέλασε και μου είπε ότι το λεωφορείο εκείνο δεν πήγαινε προς τα εκεί, γιατί είμαστε σε άλλη επαρχία, στο Σάρεϋ. Βούλιαξα στο κάθισμά μου αληθινά τρομοκρατημένη και αναστατωμένη. Με ρώτησε από πού είμαι και του είπα, και πως είχα έρθει για επίσκεψη και πως ήθελα να ξαναπάω στης φίλης μου. Με έκπληξη είδα τον οδηγό να σταματάει το λεωφορείο και να με φωνάζει μπροστά. Άρχισε να εκδίδει εισιτήρια με τη μηχανή του και να τα αριθμεί μου έδωσε λεπτομερείς οδηγίες, ποια λεωφορεία να πάρω και πώς ήταν το σύστημα συγκοινωνιών εκεί. Συγκινήθηκα. Ξόδεψε είκοσι λεπτά με μένα να μου εξηγεί τα πάντα πριν μου δώσει τα εισιτήρια. Τον ευχαρίστησα πολλές φορές και τον ρώτησα τι χρωστούσα για όλα τα εισιτήρια. «Τίποτε», είπε, «μόνο να μη σε χάσει το σπίτι σου στο Γιούκον, δεσποινίς. Εκεί πρέπει να πας». Χάρις στην καλοσύνη του μπόρεσα να πάω στο σπίτι της φίλης μου παρά να γυρίζω σε άλλη επαρχία! Δεν ξέρω τι θα είχα απογίνει αν αυτός ο οδηγός δεν διέθετε το χρόνο του και το χρόνο των επιβατών του για να με βοηθήσει και το εκπληκτικό, είχε την καλοσύνη να μου χαρίσει και τα εισιτήρια. Δεν έμαθα το όνομά του, αλλά θα τον θυμάμαι πάντα. Μου είχαν πει ότι στη μεγαλούπολη κανείς δεν νοιάζεται για τον άλλο, αλλά τώρα ξέρω ότι αυτό δεν αληθεύει πάντα. Εκείνος ο οδηγός νοιάστηκε να βοηθήσει μια μικρή χαζή επαρχιώτισσα να ξαναβρεί το δρόμο της. =================================== Από την πανίδα της Πάρνηθας

9 9 Γεώργιος Μάρκου Μουσείο Νομπέλ της Ιωάννας Ασμάνη Γ εώργιος Μάρκου Μουσείο Νομπέλ: είναι ο Νομικός καθηγητής (Δίπλωμα του Πανεπιστημίου της Ρώμης και ειδίκευση στην Ιστορία του Δικαίου του Μεσαίωνα κλπ.), που μόνος του ανέπτυξε τις συγκυρίες και βρήκε τα αρχεία του Nobel και όχι μόνο μεθοδικά! Έχτισε και κατόπιν στην Ελλάδα ένα νέο μουσείο τριών χιλιάδων τετρακοσίων μέτρων στο Χαλάνδρι από χρήματα που είχε και ολοκλήρωσε ιδιωτικά ένα τεράστιο έργο παγκόσμιο: Που δεν ξέρω αν και αυτή τη φορά έχουμε πάρει χαμπάρι ως συνήθως για τη μεγάλη σημασία του! Πώς σ αυτή τη στήλη την κριτική (αισθητική και καλλιτεχνική) θέλω εγώ ν αναφέρω τ όνομά του έτσι ηχηρά; Μα είναι ο ίδιος Γιώργος Μάρκου (Giorgio Μάρκου), που οργάνωσε για τους πατριώτες του, τους Έλληνες εικαστικούς, διεθνείς εκθέσεις στην Ιταλία. Μας πήγε στο Σπολέτο, πρωτεύουσα των δύο κόσμων και τι να πω για το TODI της Ούμπρια με τα βραβεία του; Όπως επίσης που την επομένη χρονιά έστειλε 75 Έλληνες στη «Φλωρεντία Πρωτεύουσα της Ευρώπης» (την πρώτη που έγινε στη Ευρώπη) μέσω των Ιταλικών Υπουργείων όχι από μας. Για μας τότε ήταν μακριά η Φλωρεντία, «σε άλλη χώρα», μας ενδιέφερε και δεν μας ενδιέφερε, για να το πολυμιλήσουμε στα εσωτερικά μας. (Και τον ευχαριστούμε όλοι οι εικαστικοί που ασχολήθηκε και μας ένωσε μαζί με σπουδαίους εικαστικούς από την Ευρώπη και την Αμερική.) Δεν τον μιλήσαμε όσο θα μπορούσαμε, αλλά και τώρα κομπιάζουμε ν αναφέρουμε το γεγονός του Μουσείου Νομπέλ στην Ελλάδα όχι όλοι βέβαια. Σαν ο Γιώργος Μάρκου να ήταν φερμένος κάπου έξω από την Ελλάδα. Κι ας είχε οργανώσει ΕΔΩ πανηγυρικά δύο Μπιεννάλε της Μεσογείου (δηλαδή με διαφορά δύο ετών τη μια από την άλλη Πρόκειται για την Ρόδο και την Κω, τέλεια οργανωμένες!). Ένας αληθινός και πληθωρικός επιστήμονας, υψηλής αξίας, φιλότεχνος και πολυπράγμων από τη φύση του, που αναλώνεται πάντα σε μεγάλα θέματα και να τα φέρνει εις πέρας (Κανείς άλλος έτσι!). Άνθρωπος με ιδιαίτερη αντοχή επίσης να κάνει έργα εκ γνώσεως όμως. Εγώ το είχα ακούσει από το στόμα του Dr Μάρκου, ότι ο πολύς Alberto Moravia σε μια συζήτηση με ανθρώπους του ύψους του, επ ευκαιρία μιας επετείου για Nobel, κατέληξε ότι βεβαίως τα βραβεία υπεροχής Nobel τα θέλουν άπαντες και για τα πολλά χρήματα που παίρνουν οι Νομπελίστες ουσιαστικά (αλλά πολλοί λίγοι έχουν ασχοληθεί με τον μετανοημένο εφευρέτη του Δυναμίτη Δυναμίτης από την ελληνική λέξη Δύναμη). Το πιασε αυτό το οξύ πνεύμα του παριστάμενου Giorgio Μάρκου νεαρού επιστήμονα τοτε, που γύρευε κάτι πρωτόγνωρο και μεγέθους για να κατάπιαστεί και έβαλε μπρος πάνω από είκοσι χρόνια να βρει αυτά που δεν είχαν βρει οι άλλοι, π.χ. τη χαμένη ή εξαφανισμένη συλλογή του εφευρέτη (Δυναμίτης Νιτρογλυκερίνη φονικά στοιχεία), και εν συνεχεία για να στεγασθεί αυτή η συλλογή, να ένα ειδικό μουσείο του μετανοημένου εφευρέτη της καταστροφής. Και πού; Εδώ στον τόπο του Dr Μάρκου (Ανθρωπιστική η μεταστροφή προς την ειρήνη και τα έργα του ανθρώπου του Nobel). Και έδωσε την αρκετή περιουσία του ο καθηγητής και την περιουσία της μητέρας του, που ακολουθούσε τις ιδέες του, και την περιουσία τέλος της κατά πολύ μικρότερης αδελφής του, που πίστεψε κι αυτή στη μεγάλη του αναζήτηση (Αυτή η περιουσία ήταν από παλιά συγκεντρωμένη από τη δυναμική γιαγιά του Μάρκου στο Χαλάνδρι). Και αυτό μου το είχε πει ο ίδιος σε ανύποπτο χρόνο, ότι η γιαγιά του, πρωτοπόρα, ζήτησε να γίνει τράπεζα σ αυτόν τον τόπο για να προστατέψει τα κοσμήματά της τότε! Αυτή η περιουσία αξιοποιήθηκε. Το τωρινό μουσείο είναι παγκοσμίου κύρους. Κυρίως γιατί τα εκθέματά του που θα δούμε σύντομα, είναι «πράγματα» κι όχι ηλεκτρονικές τυπώσεις πάνω στο θέμα, που συνολικά χαρακτηρίζουν τα άλλα μουσεία και τις συλλογές ανά τον κόσμο, αναφορικά με τον Nobel. Και έγινε ειλικρινά κάτι άλλο διαφορετικό μέχρι τα τώρα. Ο Dr Μάρκου συζήτησε με ενδιαφερομένους φίλους του για να μη γίνει ζήτημα και μπέρδεμα και βρήκε για το Μουσείο ένα όνομα καθοριστικό «Μουσείο Ελληνικής Συλλογής Νομπέλ». Να μας αναφέρει κιόλας. Περιέχει αρχεία, γράμματα, συλλογές από 60 κράτη και αντικείμενα και ανοίγει (άνοιξε) τον Απρίλιο του Και έχει την παγκόσμια αναγνώριση όπως βλέπουμε και γράφουν και οι ξένες εφημερίδες, π.χ. η Herald Tribune Πιο έπειτα αυτή την έκθεση θα τη βρίσκει κανείς στο Αεροδρόμιο Charles de Gaulle στο Παρίσι κι έπειτα στη Γερμανία Περιοδικό «Οδός Πανός», Ιούλιος Σεπτέμβριος 2007

10 10 Το 2004 ο 15χρονος Θοδωρής προπονήθηκε με την ομάδα του Παναθηναϊκού, προσπάθησε να τριπλάρει την άμυνα και να βάλει γκολ παίζοντας με τα ινδάλματά του, έφαγε με τους παίκτες και πήρε πολλά δώρα και αυτόγραφα. ΟΤΑΝ ΟΙ ΠΑΡΕΕΣ ΓΡΑΦΟΥΝ ΙΣΤΟΡΙΑ του ΓΙΩΡΓΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΙΔΗ Όλα άρχισαν από μια μικρή παρέα ανθρώπων που πριν από δέκα χρόνια αποφάσισαν να μεταφέρουν και στην Ελλάδα το «Κάνε μια ευχή», ένα μη κερδοσκοπικό οργανισμό που ιδρύθηκε στην Αριζόνα το 1980, με αφορμή ένα επτάχρονο αγόρι, που έπασχε από λευχαιμία. Σήμερα το «Make a Wish» με τη βοήθεια εθελοντών έχει εκπληρώσει καπου ευχές παιδιών σε όλες τις χώρες του κόσμου. Το ελληνικό «Κάνε μια ευχή» συμπληρώνει δέκα χρόνια λειτουργίας Ο ύτε στο πιο τρελό του όνειρο δεν φανταζόταν ο Αντώνης ότι θα «ταξίδευε» στον μαγικό κόσμο της ΝΑΣΑ και θα εξερευνούσε τα άδυτα της διαστημικής υπηρεσίας. Η πεντάχρονη Τζένη, όπως η Μαρία, ο Νίκος και δεκάδες άλλα παιδιά έζησαν τη μαγεία της Ντίσνεϋλαντ παρέα με τους αγαπημένους τους ήρωες. Για τον μικρό Θοδωρή τα πράγματα ηταν πιο εύκολα: ήθελε απλώς να οδηγήσει ένα τανκ Υπάρχουν ευχές που μοιάζουν με όνειρο. Η Νάνσυ ευχήθηκε το απλησίαστο: μια συνάντηση με τον Μπραντ Πίτ. Η ευχή της πραγματοποιήθηκε Κοινό σημείο για όλα τα παιδιά είναι ότι πάσχουν δυστυχώς από μια σοβαρή ασθένεια: καρκίνο, AIDS, μυϊκή δυστροφία, ή έχουν κάνει μεταμόσχευση. Το ελληνικό «Κάνε μια ευχή» φέτος συμπληρώνει δέκα χρόνια λειτουργίας. «Ξεκινήσαμε το 1997 και μέχρι σήμερα έχουμε υλοποιήσει τις ευχές 400 παιδιών ηλικίας από 3 έως 18 ετών, που πάσχουν από σοβαρές αρρώστειες, οι οποίες ενδέχεται ακόμα και να αποβούν μοιραίες», λέει η Κα Αλέκα Σεραφειμίδου, εκπρόσωπος του «Κάνε μια ευχή». Την Τετάρτη 6 Ιουνίου οι εθελοντές της Οργάνωσης, με την παρουσία εκατοντάδων συμπαραστατών τους, παρουσίασαν το έργο μιας δεκαετίας τιμώντας την προσπάθεια και τη δύναμη των παιδιών. Μια οικογένεια «Παρουσιάσαμε δέκα ιστορίες παιδιών που η ευχή τους έγινε πραγματικότητα: Σήμερα τα πρώτα παιδιά του προγράμματος είναι πλέον φοιτητές, ή τελειώνουν το λύκειο και ονειρεύονται το μέλλον τους. Μαζί τους είμαστε σαν μία οικογένεια», λέει η Κα Σεραφειμίδου. Μια ομάδα εθελοντών ασχολείται με τις ευχές των παιδιών σε συνεργασία με γιατρούς απ όλα τα Νοσοκομεία Παίδων (Αγία Σοφία, Αγλ. Κυριακού, Πεντέλης, ΑΧΕΠΑ, Ιπποκράτειο Θεσσαλονίκης). Οι περισσότερες ευχές ταξινομούνται σε τέσσερεις κατηγορίες: «θέλω να αποκτήσω», «θέλω να γίνω», «θέλω να πάω», «θέλω να συναντήσω». Τα κριτήρια της συμμετοχής είναι η ηλικία και η σοβαρότητα της ασθένειας. Και το τελικό ερώτημα είναι σαφές: Τι είναι αυτό που ονειρεύεται; «Ερχόμαστε σ επαφή με το γιατρό, τους κοινωνικούς λειτουργούς και την οικογένεια για να συζητήσουμε κάθε βήμα. Θέλουμε η εμπειρία αυτή ν αγγίξει όλη την οικογένεια του παιδιού, να μοιραστούν τη χαρά και την ελπίδα, ως μία ανάπαυλα μέσα στην ένταση της σοβαρής ασθένειας που αντιμετωπίζουν Ο κ. Στέλιος Γραφάκος, διευθυντής Μεταμοσχεύσεων Μυελού στο Νοσοκομείο Παίδων «Αγία Σοφία» και μέλος της διοικούσας επιτροπής της Οργάνωσης δίνει την τελική έγκριση, πριν ξεκινήσει η διαδικασία της ευχής σε συνεργασία με τον θεράποντα γιατρό», λέει η Κα Σύλβα Κουμπενά. Μακάρι να μπορούσαμε να κάνουμε το ίδιο για όλα τα παρόμοια παιδιά ΠΗΓΗ: Εφημ. «Έθνος της Κυριακής», το έστειλε ο Θεόδωρος Παντόπουλος

11 11, Βάλαμε στο σπίτι μας τους κινδύνους Η ανάγκη για διαρκή εγρήγορση γονέων, εκπαιδευτικών και φορέων, προκειμένου να προστατευθούν τα παιδιά από τις παγίδες του Διαδικτύου, τονίζεται από την Ελληνική Καταναλωτική Οργάνωση (Ε.ΚΑΤ.Ο), που έχει αναλάβει στη χώρα μας την προώθηση της καμπάνιας για Ασφαλή Πλοήγηση στο Διαδίκτυο. Τα στατιστικά στοιχεία που διαθέτει n Ε.ΚΑΤ.Ο., από έρευνα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, κυριολεκτικά σοκάρουν: Τα μισά από τα παιδιά, που χρησιμοποιούν το Διαδίκτυο δεν επιβλέπονται κατά τη διάρκεια της πλοήγησης, ενώ το 86% των παιδιών ανέφερε ότι τους ζητήθηκε να συναντηθούν με κάποιον που γνώρισαν στο Διαδίκτυο. Ένας στους πέντε ανηλίκους έχει δεχθεί σεξουαλική προσέγγιση ή υποκίνηση στο Διαδίκτυο. Ένας στους 33 ανηλίκους έχει δεχθεί επιθετική σεξουαλική προσέγγιση, δηλαδή του ζητήθηκε από παιδόφιλο να συναντηθούν κάπου, ο παιδόφιλος επικοινώνησε τηλεφωνικά μαζί του ή έστειλε επιστολή, χρήματα ή δώρα για να τον παρακινήσει στη συνάντηση. Ένας στους τέσσερις ανηλίκους έχει δεί χωρίς να το επιθυμεί φωτογραφικό υλικό γυμνών ανθρώπων ή σεξουαλικών περιπτύξεων. Περίπου το 25% των νέων, που έχουν δεχθεί σεξουαλική προσέγγιση ή παρενόχληση, το είπαν στους γονείς τους. Το 40% αυτών, που βρέθηκαν μπροστά σε ανεπιθύμητου περιεχομένου ιστοσελίδες, το ανέφεραν στους γονείς τους. Μόνο το 17% των νέων και το 11 % των γονέων γνωρίζουν έστω και ένα φορέα, στον ο- ποίο μπορούν να αναφέρουν ένα τέτοιο περιστατικό. Το ένα τρίτο των γονέων που έχουν στο σπίτι υπολογιστή, έχουν εγκαταστήσει κάποιο φίλτρο προστασίας σε αυτόν. Όπως αναφέρει n διδάκτωρ Τάνυα Κυριακίδου, υπεύθυνη της Ε.ΚΑΤ.Ο, με την ηλεκτρονική επανάσταση n πορνογραφία και μια σειρά από άλλους κινδύνους κυρίως για τους ανήλικους, ουσιαστικά εγκαταστάθηκαν μέσα στο σπίτι μας. Οπως προέκυψε από την ανταλλαγή εμπειριών, στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Δικτύου Ευαισθητοποίησης, στο οποίο συμμετέχουν 14 χώρες, μεταξύ των οποίων και n Ελλάδα, μέσω του δικτύου οι παιδεραστές έχουν εύκολη πρόσβαση στα παιδιά, καθώς είναι ένας χώρος που τους εξασφαλίζει ανωνυμία και τους επιτρέπει να αλλάζουν την ταυτότητά τους. Παράλληλα, όπως έχει καταγραφεί, οι ιστοσελίδες με σεξουαλικό περιεχόμενο, παρά την αλματώδη αύξηση του αριθμού τους, αποτελούν περίπου μόλις το 2% του συνολικού αριθμού ιστοσελίδων του Διαδικτύου. Ωστόσο, η επισκεψιμότητά τους είναι αντιστρόφως ανάλογη. Μάλιστα το 16% των επισκεπτών αυτών των ιστοσελίδων είναι ανήλικοι!... ΨΗΦΙΣΜΑΤΑ Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ Ρώτησαν τους συνδρομητές του Διαδικτύου ποια είναι κατά τη γνώμη τους τα επτά θαύματα της σημερινής εποχής. Και εκείνοι ψήφισαν. Το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας αυτής είναι ότι και ο Παρθενώνας και οι Πυραμίδες της Αιγύπτου έμειναν έξω από τις προτιμήσεις των πολλών. Οι Αιγύπτιοι επίσημοι δήλωσαν ότι οι Πυραμίδες δεν έχουν ανάγκη υποστήριξης και δεν θέτουν υποψηφιότητα Ποιοι ρώτησαν; Μια εταιρεία που συνδυάζει την «έρευνα» με οικονομική εκμετάλλευση. Ποιοι απάντησαν; «Οι πολλοί», που θα έλεγε και ο Σωκράτης, όχι οι επαΐοντες. Και προτίμησαν ένα μνημείο των ερυθροδέρμων στις Άνδεις που ήταν άγνωστο επί αιώνες Στην πολιτική δεν έχει βρεθεί άλλος καλύτερος τρόπος λήψεως αποφάσεων από την αναζήτηση της επιθυμίας της πλειοψηφίας. Στα θέματα πολιτισμού όμως, η επιθυμία των πολλών δεν μετράει τόσο Αλλοιώς θα συμπεραίναμε ότι τα φρικιά με τις μάσκες και τα σατανικά υπονοούμενα είπαν το καλύτερο τραγούδι στη Γιουροβίζιον το 2005! Γιατί τα ΜΜΕ έδωσαν τόση σημασία στο θέμα;

12 12 ΑΠΟ ΤΑ ΚΑΤΑΛΟΙΠΑ ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΤΣΕΛΙΚΑ (τρία χρόνια από το θανατό του) Happiness Η Ευτυχία I asked the sunset sun: What happiness is? I asked the rising moon: What happiness is? I asked the sparkling stars: What happiness is? I asked the still blue sea: What happiness is? I asked the bloomy trees: What happiness is? I asked the jolly kids: What happiness is? I asked the flying birds: What happiness is? I asked the pretty girls: What happiness is? And everybody said: Oh, come on, go ahead! To ask there is no need. That s very easy in deed! It s happiness to want to fly because you are glad! It s happiness to feel a strong and healthy lad! It s happiness to hope and be well disposed! It s happiness to love and also to be loved! It s happiness to sit on a river s bank and hear the singing birds, the leaves, the stream that flows so clear! It s happiness to sing Alleluia to the Lord, to admire His splendid world and don t find any odd! It s happiness to be a singing optimist! To look at everything like being a specialist! And if you want to express your real happiness, just turn your head around and SMILE with kindness! Smile every time, everywhere, to everybody! Smile every time, everywhere, to everybody! Smile every time, everywhere, to everybody! Smile every time, everywhere, to everybody! Smile! Ρώτησα τον ήλιο στη δύση: Τι είναι ευτυχία; Ρώτησα το φεγγάρι που ανέτελλε: Τι είναι ευτυχία; Ρώτησα τ αστέρια που τρεμόπαιζαν: Τι είναι ευτυχία; Ρώτησα τη γαλάζια θάλασσα: Τι είναι ευτυχία; Ρώτησα τ ανθισμένα δέντρα: Τι είναι ευτυχία; Ρώτησα τα χαρούμενα παιδιά: Τι είναι ευτυχία; Ρώτησα τα πετούμενα πουλιά: Τι είναι ευτυχία; Ρώτησα τα όμορφα κορίτσια: Τι είναι ευτυχία; Κι όλοι είπαν: «Έλα τώρα, προχώρα! Δεν χρειάζεται ρώτημα. Είναι πολύ εύκολο στην πράξη! Είναι ευτυχία να θέλεις να πετάξεις απ τη χαρά σου! Είναι ευτυχία να αισθάνεσαι υγεία και δύναμη! Είναι ευτυχία να ελπίζεις και να χεις καλή διάθεση! Είναι ευτυχία να αγαπάς και ν αγαπιέσαι! Είναι ευτυχία να κάθεσαι δίπλα στο ποτάμι και ν ακούς τα πουλιά να κελαηδούν, τον άνεμο στα φύλλα, το κελάρυσμα του γάργαρου νερού! Είναι ευτυχία να ψάλλεις «αλληλούια» στον Κύριο, να θαυμάζεις το θαυμάσιο κόσμο Του και να μη βρίσκεις σφάλμα! Είναι ευτυχία να είσαι ένας αισιόδοξος που τραγουδάει! Να τα βλέπεις όλα με το ενδιαφέρον του ειδικού! κι όταν θέλεις να εκφράσεις την αληθινή σου ευτυχία, απλά γύρνα το κεφάλι εδώ και κει και ΧΑΜΟΓΕΛΑ καλόβολα! Χαμογέλα πάντοτε, παντού, σε όλους! Χαμογέλα πάντοτε, παντού, σε όλους! Χαμογέλα πάντοτε, παντού, σε όλους! Χαμογέλα πάντοτε, παντού, σε όλους! Χαμογέλα! Γιώργος Τσελίκας

13 Απόσπασμα από το βιβλίο Γαλαξείδι, η μοίρα μιας ναυτικής πολιτείας της Εύας Βλάμη (βιβλιοπωλείον της «Εστίας») Τ ο Γαλαξείδι ολάκαιρο καμάρωνε τον καπετάν Πρύμα, καθώς κατηφόριζε το καντούνι της Δημαρχίας ανεμίζοντας σαν παντιερούλα το γράμμα του γιού του. Μποντζάροντας το σκεβρωμένο κορμί του, έστριβε τ ακροθαλάσσι κι έμπαινε στ αρχοντικό του. Εκεί, στη σάλα του σπιτιού, τη γιομάτη θυμητάρια θαλασσινά, περπατώντας πάνου κάτου και ρίχνοντας κι από καμιά ματιά στο παραθύρι, στη θάλασσα, που ασπρογάλιαζε από τη γιαλάδα του κόρφου, διάβαζε και ξαναδιάβαζε το γραφτό του Δημητρού, όσο που τα μάθαινε απ όξω Ύστερα «Αλέστα όλοι» έκραζε τη φαμίλια ν ακούαει Δέκα χρόνια είχαν διαβεί από κείνο το πρωινό που κάλεσε σε τούτη τη σάλα το γιο του να του μιλήσει. Καθαροβδομάδα. Καιρός του μισεμού. Πολλά καράβια είχαν σαλπάρει κιόλας Το δικό του τρικάταρτο αύριο θ άνοιγε πανιά για τη Λισμπόνα -«Πατέρα, πρόσταξε.. Πρόσταξε, πατέρα» Βροντοσαστισμένος ο Δημητρός άκουσε πως από τώρα αυτός θα ναι ο καπετάνιος κι ο καραβοκύρης. Να πεις που δεν το πρόσμενε; Ήταν πάνου από σαράντα χρονώ, μα ποτέ δε συνέρισε για το καπετανιλίκι σαν μερικούς αλλους. Τον ήθελε τον πατέρα του όσο μπορούσε πιο πολύ, τον ήθελε αφέντη του καραβού, καπετάνιο και στοιχειό του. όταν ο πόντος έβραζε και το τρικάταρτο ανεβοκατέβαινε πάνου στο λυσσασμένο φαρομανητό του, και παραβγαίνανε του Χάρου, μ όλο που η αξιοσύνη του ήτανε ξακουστή, ένοιωθε μια σιγουριά νιώθοντας το γέροντα στο πλευρό του. Το θελε το γκουβέρνο, λαχταρούσε την ώρα που θα παιρνε τα γκέμια του καραβιού, μα σα να μην είχε βάνει στο νου πως θα πρεπε ν αποχωριστεί το γονιό του. Και τώρα, που δωσε η στιγμή, κάτι λάχτισε μέσα του: Ανανογήθηκε τα χτεσινά λόγια του γέρου του καθώς από την πλώρη του καραβιού τους θωρούσαν όξου στο Γιάννακι το πλαγιασμένο μεγαλόσκαρο, που ο ασβεστάς του ξήλωνε με το τσεκούρι τα θαλασσοτσακισμένα παγίδια του, να θρέψουν τη φωτιά του καμινιού του: Να έτσι θα τραβήξω και γω ρεμπούκιο * τούχε πει, δείχνοντάς του το πλαγιασμένο καράβι, κι ύστερα γύρισε τη ματιά του πέρα στη Βιστρίθρα 13 Κατακεί έπεφτε το κοιμητήρι, με το μικρό κλησάκι του, τους Άγιους Πάντες. Βούρκωσε μέσα από το θολωμένο βλέμμα του είδε τον πατέρα του, πελώριο, καταμεσίς της σάλας, ντυμένο την καλή του φράγκικη φορεσιά, με τη μονοκούμπωτη μακριά ζακέτα. Χύθηκε να τον αγκαλιάσει: Από τα τώρα, πατέρα έκανε πικραμένος Δε σε πήρανε τα χρόνια, δε Ο γέροντας τον κοίταξε μέσα από τις χιονάτες φρυδάρες του ξαφνιασμένος. Τι; Δεν είχε δει ο Δημητρός πως το γέρικο μάτι του δεν τρυπούσε το πούσι, πως τις νύχτες του θαμπώναν τ αστέρια, πως τα κλειδιά του γέρικου κορμιού του σκουριάσανε; Και καλά σ εκείνη τη θεομηνία, που τους βρήκε στ ανοιχτά της Νάπολης, στο περασμένο ταξίδι τους, και τους αφήκε δυο νύχτες ξυλάρμενους να παλεύουνε με τα θαλασσινά στοιχειά, που είχανε βαλθεί να τους βουλιάξουνε, ο Δημητρός δεν ήταν που έσωσε το καράβι, μπάρκο και ψυχές; Τό ξερε ο καπετάν Δρόσος ο Πρύμας πως ο γιος του όλα τούτα τα κάτεχε από καιρό, πόσες φορές δεν είχε πιάσει απορημένο το μάτι του να στέκεται πάνω του να τον καλοεξετάζει, σα να μην το πίστευε πως τα γεράματα τον παίρναν το κατόπι Μα τάρεσε ν ακούσει τούτο το «από τώρα» Αγγίχτηκε η κρδιά του. Μαλάκωσε. Το κάτου αχείλι του γέρου τρεμόπαιξε, μα μη βλέποντας πως ο γιος του κάτι πήγαινε ακόμα να πει, τον αποπήρε: Από κάθε πόρτο να μου γράφεις για το καράβι, τους καιρούς, την πραμάτεια, το ναύλο, το τσούρμο, τις θάλασσες, κι ό,τι συναπαντάς στο ταξίδι. Καταλεπτώς. Πότε έφτασες. Πότε σαλπάρεις. Πούθε έφυγες. Για πού βάζεις πλώρη Κι απόσωσε: Έτσι θα μαι και γω μαζί σου Η μέρα ξημέρωσε πεντακάθαρη, με το γρεγολέβάντε να τρέχει πάνου στη θάλασσα. Ο Δημητρός πρόσμενε να φτάσει η άγκυρα στα όκια, να δώσει το πρόσταγμα. Το γραντάρισμα της καδένας, καθώς όλο ανέβαινε, του στριβε την καρδιά, κι όλο γύριζε τη ματιά κατά το μπαλκόνι του γονικού του. Ο πατέρας του δεν είχε ακολουθήσει παιδιά και γυναίκες στο Κεντρί, μόν είχε κάτσει εκεί μοναχός του να τον δει να σαλπάρει. Τον έβλεπε ορθό, με τις απαλάμες του ακουμπισμένες στο παραπέτο του μπαλκονιού, έτσι, όπως ίσαμε τα χτες τον έβλεπε ν ακουμπά στο παραπέτο της κουβέρτας. * * ρεμπούκιο = απόρριψη, μομφή. * κουβέρτα= το κατάστρωμα του πλοίου.

14 14 Τον κάτου φλόκο Τα κάτου βελεστράλια Τον τρίγκο τη γάμπια Το να πρόσταγμα πάνου στ άλλο. Το μπάρκο έτριξε κι ορθοπλώρισε ανάμεσα στα νησόπουλα Πεταλό κι Αη - Γιώργη. Καβατζάροντας το Κεντρί έχασε μονομιάς πατέρα και γονικό από τα μάτια. Μοναχή συνοδειά οι γυναίκες και τα παιδιά από τη στεριά, ανοίγαν το πάτημα πασχίζοντας ν ακολουθήσουν για λίγο.. Παραμονή τ Άη Γιωργιού ήρθε το γράμμα από τη Μαρσίλια. «Καπετάν Δρόσο Πούμα, ΓΑΛΑΞΕΙΔΙ». Μη σου φανεί και τούτο ξιπασιά που θα σου πω, μα τόποτα άλλο δε βάζανε στο πανώγραμμα τα χρόνια εκείνα, γιατί ο τόπος ήτανε ακουστός κι όλες οι πόστες κάτεχαν πού βρίσκεται το Γαλαξείδι. «Φιλοστοργώτατε πατέρα, σε προσκυνώ» Πρυμίσανε τον Κορινθιακό με στρωτό καιρό. Κατηφόρισαν το Ιόνιο με βροχή και φουρτούνα. Στην Άσπρη θάλασσα απανεμιά. Βολταρίσματα όξω από τη Μάλτα. Στη Μπιζέρτα ο σορόκος της Αφρικής έσπασε τ αλμπορέτα, κουβάριασε τα ξάρτια. Δόξα σοι ο Θεός μικροζημιές. Πόδισμα στ Αλτζέρι. Γραμμή για τη Τζιμπεράλτα ***. Συναπάντημα με το μπέστι του Μερίτζου. Φτάσιμο στη Λισμπόνα στις 3 του Απρίλη, ανήμερα του Σταυρού. 80 φράγκα ταρίφα για τα σιδερικά. Παράδοση στην Πάτρα. «Πιστεύω να σου αρέσει ο ναύλος. Το τσούρμο είναι καλά. Σου στέλνει τα χαιρετίσματά του, όξου από το Θοδωρή, που πιάστηκε από τους ρεματισμούς και τον βάλαμε σε σπιτάλε. Με το πρώτο φύσημα φεύγουμε. Από την Πάτρα θα σας ξαναγράψω» Το ίδιο βράδυ ο Καπετάν Δρόσος κατέβηκε στο καφενείο για πρώτη φορά, από τη μέρα που είχε φύγει ο γιος του. Χαιρέτησε τους συναγμένους καραβοκυραίους λέγοντας: «Φτάσαμε στη Λισμπόνα στις 3 τ Απρίλη, ανήμερα του Σταυρού. Με το πρώτο φύσημα σαλπάρουμε για την Πάτρα» Κάθησε. Παράγγειλε ναργιλέ, τράβηξε κάνα δυο ρουφηξιές και γυροφέρνοντας πάνου σ όλους τη ματιά, αρχίνησε ν ανιστορεί καταλεπτώς το ταξίδι. Από τα τότες ο καπετάν Πρύμας, όποτε είχε γράμμα του γιου του, κατηφόριζε το σούρουπο στο καφενέιο. Χαιρετούσε πάντα με το «Φουντάραμε στο Τριέστι», «Σαλπάρουμε από τη Τζένοβα», «Πλώρη για τη Μπαρτσελόνα», «Στις δεκαπέντε φύγαμε από τη Μάλτα», ή, σιγοκλείνοντας τα γαλανά του μάτια, σα για να κανονίσει μίλια και μέρες, κατά το γραφτό του γιου του: Σήμερα φουντάρουμε στο Λιβόρνο» Θάλασσες, πέλαγα, πόντοι, μπουκάραν μέσα στη θλασσοδαρμένη του ψυχή ξαφνικά, πλαταίναν τα *** Τζιμπεράλτα = Γιβραλτάρ. γέρικα στήθια του, ξαστράφταν τα θολωμένα του μάτια. Μέσα από κάθε γράμμα του γιου του, για δυο χρόνια ακόμα, ταξίδευε ο καπετάν Πρύμας από τη Ντούνα στην Αδριατική, από τη Βαλτική στη Μεσόγειο, από το Ιόνιο στον Ινδικό κι από τον Ατλαντικό στο Αιγαίο. Την τρίτη χρονιά ο γέροντας δεν ανηφόριζε πια στο ταχυδρομείο. Δεν τον βαστούσαν τα γόνατα. Ούτε το σούρουπο τραβούσε για το καφενείο. Κλεισμένος στη σάλα, έστρωνε πάνου στο μεγάλο τραπέζι τους χάρτες, έσκυφτε, τους μελετούσε, λες και πρώτη φορά να τους έβλεπε. Κι όπως τα μάτια δεν τον βοηθούσανε, είχε τα εγγόνια κοντά του. Ετούτο το χρόνο βαρυχειμωνιά. Τα καράβια είχαν σαλπάρει από καιρό. Ο καπετάν Πρύμας λογάριαζε Πες πως ο Δημητρός βρήκε εδώ μέσα, στον Κορινθιακό, φουρτούνα. Πόσες και πόσες φορές δεν είχε κλειστεί κι αυτός και τρεις και πέντε και έξι μέρες. Καβαντζάρισε τον Πάπα; Έπιασε την Κεφαλλονιά; Τι ναι ύστερα; Να κατηφορίσεις το Ιόνιο, ν ανηφορίσεις το Αιγαίο και να, έφτασες στα Στενά. Φουντάρισες, πές, στην Πόλη. Γιατί δεν έγραψε από κει; Πότε σαλπάρησε; Μπας και τον κλείσαν τα ρέματα; Για πόσο; Πότε πέρασε το μπουγάζι; Ανηφόρισε για την Οντέσα; Θα γράψει από κει; Τριάντα δύο μέρες είχε να πάρει γράμμα Απαράτησε τους Ιγγλέζικους χάρτες, που είχανε σημαδεμένα κάθε κόρφο και λιμάνι Απόσπρωξε τα πλάνα. Θυμήθηκε τους παλιωμένους χάρτες του Μερκατόρε. Ως και τον παλιό πορτολάνο του πατέρα του ξετρύπωσε από να σεντούκι.... Που ναι το γράμμα, Δημητρό; Πούντο; Είχαν ανοίξει οι ουρανοί. Μπάρες μπάρες το νερό έπεφτε στην κουβέρτα του καραβιού το μισό μου τσούρμο έστεκε στις τρόμπες Με τη μπουρού έδινα τα προστάγματα Μου τα άρπαζε το βροχομάνι: «Μουδάρετε τρίγκο Στιγγάτε Το φλόκο» Δέκα φορές έδινα τη διάτα. Μέσ στ αστραποβρόντι, που αυλάκωνε και ταρακουνούσε τα ουρανοθέμελα, διχάζαμε κάπου κάπου το μπέστι του Μαργιώτη, ν αγωνίζεται χειρότερα από μας: «Αγάντα, αγάντα, παιδιά, να δώσουμε ένα χέρι». Τι χέρι να δώσεις; Το λεγα για να ξαλαφρώσω Αγκαλά και δεν ήξερα ποιος από τους δυο μας κιντύνευε πιο πολύ. Παππού, γράμμα του πατέρα, παππού Παίρνοντας το παιδί από το χέρι της μάνας του το γράμμα που του δινε, μπήκε στην καμαρα. Ο γέροντας έκανε να τ αρπάξει από το χέρι του παιδιού, μα τα γόνατα δεν τον αφήναν να κουνηθεί από την καθίστρα: Διάβασ το, Δροσάκο μ, διάβασ το