Transcript

1 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟ Ι ΡΥΜΑ (ΤΕΙ) ΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ Σχεδιασµός και ανάπτυξη εφαρµογής συνεργατικής µάθησης µε τη χρήση τεχνολογιών WEB 2.0 για τους σπουδαστές των τµηµάτων του ΤΕΙ υτικής Μακεδονίας (Παράρτηµα Καστοριάς) ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ των ΧΡΗΣΤΟΥ Γ. ΠΕΡ ΙΚΗ (ΑΕΜ:78) και ΦΩΤΙΟΥ Ν. ΧΑΡΧΑΛΑΚΗ (ΑΕΜ: 244) Επιβλέπων : Σπυρίδων Νικολάου Καθηγητής Εφαρµογών Καστοριά Νοέµβριος 2010

2 Η παρούσα σελίδα σκοπίµως παραµένει λευκή

3 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟ Ι ΡΥΜΑ (ΤΕΙ) ΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ Σχεδιασµός και ανάπτυξη εφαρµογής συνεργατικής µάθησης µε τη χρήση τεχνολογιών WEB 2.0, για τους σπουδαστές των τµηµάτων του ΤΕΙ υτικής Μακεδονίας (Παράρτηµα Καστοριάς) ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ των ΧΡΗΣΤΟΥ Γ. ΠΕΡ ΙΚΗ (ΑΕΜ:78) και ΦΩΤΙΟΥ Ν. ΧΑΡΧΑΛΑΚΗ (ΑΕΜ: 244) Επιβλέπων : Σπυρίδων Νικολάου Καθηγητής Εφαρµογών Εγκρίθηκε από την τριµελή εξεταστική επιτροπή την Ον/µο Μέλος Ε.Π Ιδιότητα Μέλους Ε.Π... Ον/µο Μέλος Ε.Π Ιδιότητα Μέλους Ε.Π... Ον/µο Μέλος Ε.Π Ιδιότητα Μέλους Ε.Π Καστοριά Νοέµβριος 2010

4 Copyright 2010 Χρήστου Γ. Περδίκη, Φώτιου Ν. Χαρχαλάκη Απαγορεύεται η αντιγραφή, αποθήκευση και διανοµή της παρούσας εργασίας, εξ ολοκλήρου ή τµήµατος αυτής, για εµπορικό σκοπό. Επιτρέπεται η ανατύπωση, αποθήκευση και διανοµή για σκοπό µη κερδοσκοπικό, εκπαιδευτικής ή ερευνητικής φύσης, υπό την προϋπόθεση να αναφέρεται η πηγή προέλευσης και να διατηρείται το παρόν µήνυµα Οι απόψεις και τα συµπεράσµατα που περιέχονται σε αυτό το έγγραφο εκφράζουν αποκλειστικά τον συγγραφέα και δεν αντιπροσωπεύουν τις επίσηµες θέσεις του ΤΕΙ υτικής Μακεδονίας

5 ΠΕΡΙΛΗΨΗ Σήµερα, στο περιβάλλον του διαδικτύου συντελούνται σηµαντικές αλλαγές. Από πολλούς άρχισε να χρησιµοποιείται η έννοια του Web 2.0 για να επισηµάνει έννοιες όπως διαδραστικότητα, δυναµικό περιεχόµενο, συνεργασία, συνεισφορά και κοινότητα. Ακόµη, πολλοί υποστηρίζουν ότι µια τεχνολογική και κοινωνική επανάσταση είναι σε εξέλιξη. Το Web 2.0 αντιπροσωπεύει αυτές τις αλλαγές. Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι η καταγραφή της υπάρχουσας κατάστασης στο Web 2.0 και η µελέτη των τεχνολογιών που χρησιµοποιούνται για την υποστήριξη της συνεργατικής µάθησης. Πιο συγκεκριµένα, επιχειρείται η ανασκόπηση της πορείας αναδυόµενων τεχνολογιών, όπως είναι τα mashups, η µελέτη εργαλείων για την ανάπτυξη Web 2.0 εφαρµογών, η µελέτη της έννοιας της συνεργατικής µάθησης και η διερεύνηση µεθόδων για την υποστήριξή της µέσω των Web 2.0 τεχνολογιών. Λέξεις-κλειδιά: Web 2.0, Συνεργατική Μάθηση, Σηµασιολογικός Ιστός

6 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΠΕΡΙΛΗΨΗ... 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 5 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. WEB TΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ WEB Πρότυπα σχεδίασης Web ΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ WEB 2.0 & WEB Εισαγωγή Web 2.0 τεχνολογιών στη σχολική αίθουσα Ολοκλήρωση Web 2.0 τεχνολογιών WEB 2.0 ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ YouTube MySpace Second Life Facebook Twitter ΛΟΓΙΣΜΙΚΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟΥ ΚΑΙ WEB 2.0 ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΤΩΝ MASHUPS Κατηγορίες mashups Mashups χαρτογράφησης Mashups βίντεο και φωτογραφιών Mashups αναζήτησης και εµπορικά mashups Mashups νέων ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ WEB 2.0 ΚΑΙ ΣΗΜΑΣΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΙΣΤΟΣ WEB 2.0 ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΟΣΤΡΕΦΕΙΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΕΣ (SERVICE- ORIENTED ARCHITECTURES - SOA) ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2. ΧΡΗΣΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ WEB 2.0 ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗ

7 2.1. Ι ΑΣΚΑΛΙΑ ΒΑΣΙΣΜΕΝΗ ΣΤΟ ΙΑ ΙΚΤΥΟ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ WEB 2.0 ΓΙΑ ΤΗΝ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΓΝΩΣΗΣ Άτοµα και Ιδέες Κοινότητες & ίκτυα και Ιδέες Άτοµα και Κοινότητες/ ίκτυα Άτοµα, Κοινότητες/ ίκτυα και Ιδέες Συνολική Εικόνα ΜΕΤΑΒΑΣΗ ΑΠΟ ΤΟ WEB 2.0 ΣΤΟ LEARNING Ατοµική ηµιουργικότητα Έλεγχος της δύναµης του πλήθους ιαφοροποίηση των δεδοµένων Αρχιτεκτονική του συνδυασµού δεδοµένων Ανεξάρτητη πρόσβαση στα δεδοµένα Συνεχής beta έκδοση Lightweight µοντέλα ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ WEB 2.0 ΣΕ ΕΝΑ ΣΕΝΑΡΙΟ ELEARNING Μειονεκτήµατα των παραδοσιακών συστηµάτων διαχείρισης ηλεκτρονικής µάθησης Ανάλυση της διαχείρισης γνώσης στο εκπαιδευτικό σύστηµα Web 2.0 εφαρµογές στο εκπαιδευτικό περιβάλλον Σενάριο για τη τεκµηρίωση της σχέσης µαθητή-ιδέας Περιγραφή κατάστασης Επιλογή της εφαρµογής Πραγµατοποίηση του σεναρίου Πλεονεκτήµατα και µειονεκτήµατα Ερευνητικά ερωτήµατα Σενάριο για τη τεκµηρίωση της σχέσης καθηγητή-τάξης Περιγραφή κατάστασης

8 Επιλογή της εφαρµογής Πραγµατοποίηση του σεναρίου Πλεονεκτήµατα και µειονεκτήµατα Ερευνητικά ερωτήµατα Σενάριο για τη τεκµηρίωση της σχέσης τάξης-διδακτικού υλικού Περιγραφή κατάστασης Επιλογή της εφαρµογής Πραγµατοποίηση του σεναρίου Πλεονεκτήµατα και µειονεκτήµατα Ερευνητικά ερωτήµατα ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ WEB 2.0 ΥΝΑΤΟΤΗΤΩΝ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΤΗΣ ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ ΠΙΘΑΝΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΥΣΚΟΛΙΕΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3. ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΗ ΜΑΘΗΣΗ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ WEB Η Ι ΑΣΚΟΜΕΝΗ ΓΝΩΣΗ ΚΑΙ Ο ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΟΙ ΙΑΦΟΡΕΤΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΤΟΥ ΟΡΟΥ «ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ» ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ ΜΕ ΤΗΝ ΧΡΗΣΗ WEB 2.0 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ - LEARNLAND ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4. ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗ ΣΧΕ ΙΑΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΟΜΑ Α ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΣΧΗΜΑΤΩΝ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ

9 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η ραγδαία ανάπτυξη της συνδεσιµότητας στο ιαδίκτυο µε τη χρήση ευρυζωνικών δικτύων και η αύξηση της διαθεσιµότητας φθηνών συσκευών καθιστούν το Web ως µια εικονική ήπειρο χωρίς σύνορα. Ο καθένας σήµερα µε έναν υπολογιστή και µια σύνδεση στο Internet έχει την δυνατότητα να πλοηγηθεί, να συµµετάσχει, να δηµιουργήσει ή και να εγκαταλείψει µια online κοινότητα ανά πάσα στιγµή. Η παροχή αυτών των δυνατοτήτων και των ευκολιών συχνά αναφέρεται ως Web 2.0. Το Web 2.0 σηµατοδοτεί µια νέα εποχή όπου οι υπηρεσίες και οι εφαρµογές επιτρέπουν στους χρήστες τον διαµοιρασµό απόψεων και πόρων. Συνεπώς, οι χρήστες είναι σε θέση να συµβάλλουν προσθέτοντας περιεχόµενο στο διαδίκτυο και να παράγουν µεγάλο πλήθος δεδοµένων µε την βοήθεια αυτής της εικονικής συνεργασίας. Οι Web 2.0 τεχνολογίες παρέχουν πλούσια αλλά και «απλά» online εργαλεία που επιτρέπουν στους χρήστες να διαµοιράζονται δεδοµένα. Παρόλα αυτά, αξίζει να σηµειωθεί ότι το Web 2.0 δεν είναι µόνο αυτές οι τεχνολογίες. Το Web 2.0 αναπαριστά ένα πρότυπο για το πως οι χρήστες θα πρέπει να χρησιµοποιούν το Web για να εκµεταλλεύονται µε τον καλύτερο δυνατό τρόπο τους πόρους του. Σήµερα, µέσω του Web 2.0 πλαισίου και των εργαλείων οι χρήστες, χωρίς να απαιτείται ιδιαίτερη γνώση σε γλώσσες προγραµµατισµού και σχεδίασης ιστοσελίδων, µπορούν να δηµοσιοποιήσουν περιεχόµενο online. Οι τεχνολογίες συνιστούν πολύ σηµαντικά εργαλεία, αλλά το σηµαντικότερο το οποίο αξίζει να τονιστεί είναι η προώθηση της ανοιχτής και ελεύθερης πρόσβασης στην γνώση. Αυτό που θα πρέπει να επισηµανθεί είναι το γεγονός ότι σήµερα οι περισσότεροι χρήστες του διαδικτύου δεν έχουν πλήρη αντίληψη όλων των διαθέσιµων τεχνολογιών. Συνεπώς, ένα Web 2.0 σύστηµα θα πρέπει να παρέχει µια απλή γραφική διεπαφή χρήστη όπου ακόµη και οι λιγότερο επιδέξιοι να µπορούν να προσθέτουν περιεχόµενο. Η απλότητα είναι ιδιαίτερα σηµαντική έτσι ώστε όχι µόνο ειδικοί, αλλά και οι απλοί χρήστες να µπορούν να χρησιµοποιήσουν µε τον καλύτερο δυνατό τρόπο το διαδίκτυο. Όλοι οι χρήστες θα πρέπει να έχουν ίσες ευκαιρίες συµµετοχής σε Web 2.0 συστήµατα. 5

10 ηµοφιλή συστήµατα οφείλουν την ευρεία αποδοχή τους στην υιοθέτηση διαδεδοµένων πρωτοκόλλων για την φιλοξενία µεγάλου αριθµού χρηστών χωρίς διακρίσεις. Επιπλέον, ένα Web 2.0 σύστηµα θα πρέπει να είναι σε θέση να χρησιµοποιεί µε τον καλύτερο δυνατό τρόπο την είσοδο των δεδοµένων από τους χρήστες, ανεξάρτητα από την πηγή των δεδοµένων, και να παράγει λογικά αποτελέσµατα. Οι στόχοι οι οποίοι επιδιώκεται να αντιµετωπισθούν από την παρούσα εργασία είναι τέσσερις: Επισκόπηση των Web 2.0 τεχνολογιών. Αναφορά σηµείων διαφοροποίησης των τεχνολογιών Web 2.0 και Web 1.0 Μελέτη της χρήσης των τεχνολογιών Web 2.0 στην εκπαίδευση γενικότερα και στη συνεργατική µάθηση ειδικότερα. Εγκατάσταση και ενσωµάτωση των τεχνολογιών Web 2.0 που έχουν χρησιµοποιηθεί στην εκπαίδευση σε µια ενιαία πλατφόρµα. Η παρούσα εργασία οργανώνεται ως εξής: Στο Κεφάλαιο 1 ορίζεται η έννοια του Web 2.0, όπου αναφέρονται τα διαφορετικά πρότυπα σχεδίασης και γίνεται η διαφοροποίηση των τεχνολογιών Web 2.0 και Web 1.0. Επιπλέον, δίνονται κάποια παραδείγµατα Web 2.0 εφαρµογών και αναλύεται η έννοια του mashup, η οποία αποτελεί βασική έννοια του Web 2.0. Επίσης, γίνεται αναφορά στο Σηµασιολογικό Ιστό και στη σύνδεσή του µε το Web 2.0. Στο Κεφάλαιο 2 περιγράφονται οι µέθοδοι εκπαίδευσης µε τη χρήση νέων τεχνολογιών. Επιπλέον, γίνεται περιγραφή της χρήσης των τεχνολογιών Web 2.0 στην εκπαίδευση, όπου κυρίως αναλύεται η µετάβαση από το Web 2.0 στο Learning 2.0. Στο Κεφάλαιο 3 ορίζεται η έννοια της συνεργατικής µάθησης και δίνεται µια εφαρµογή συνεργατικής µάθησης µε την χρήση Web 2.0 τεχνολογιών. Στο Κεφάλαιο 4 περιγράφεται η µεθοδολογία Σχεδίασης και Ανάπτυξης της εφαρµογής συνεργατικής µάθησης µε τεχνολογίες Web 2.0. Συγκεκριµένα αναλύονται οι φάσεις ανάπτυξης της εφαρµογής (Ανάλυση, Σχεδίαση, Παραγωγή-Υλοποίηση, Αξιολόγηση-Έλεγχος) και το µοντέλο ανάπτυξης. Ακόµα γίνεται παράθεση εικόνων από τα όλα τα στάδια δηµιουργίας της εφαρµογής, µέχρι και τελική µορφή µετά την ολοκλήρωση της. 6

11 Τέλος, παρουσιάζονται τα συµπεράσµατα της παρούσας εργασίας και δίνονται προτάσεις για µελλοντική έρευνα. 7

12 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. WEB 2.0 Ένα από τα πλέον δηµοφιλή θέµατα τον τελευταίο καιρό στο χώρο του διαδικτύου και της πληροφορικής είναι η εξέλιξη του παραδοσιακού ιστού σε αυτό που έχει επικρατήσει να ονοµάζεται Web 2.0. Η χρήση του διαδικτύου σε ολοένα και περισσότερες ανθρώπινες δραστηριότητες προσδίδει ιδιαίτερη σηµασία σε αυτή την εξέλιξη. Οι χρήστες, είτε πρόκειται για ιδιώτες, είτε για επιχειρήσεις, οργανισµούς, εκπαιδευτικά ιδρύµατα, κλπ. σταδιακά ενηµερώνονται για τα στοιχεία και τις τεχνολογίες που συνιστούν το Web 2.0 και επωφελούνται από τα πλεονεκτήµατά του [3] TΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ WEB 2.0 Στο περιβάλλον του διαδικτύου συντελούνται σηµαντικές αλλαγές. Ο αρχικός παθητικός του ρόλος παρουσίασης πληροφοριών µεταλλάσσεται. Έννοιες όπως διαδραστικότητα, δυναµικό περιεχόµενο, συνεργασία, συνεισφορά και κοινότητα διαδραµατίζουν πλέον πρωταγωνιστικό ρόλο και πολλοί υποστηρίζουν ότι µια τεχνολογική και κοινωνική επανάσταση είναι σε εξέλιξη. Το Web 2.0 αντιπροσωπεύει αυτές τις αλλαγές. Αν και ο όρος Web 2.0 δίνει την αίσθηση ότι αποτελεί µια νέα έκδοση του Web, ουσιαστικά δεν πρόκειται για κάποιο καινούργιο πρωτόκολλό του αλλά για αλλαγές στον τρόπο που χρησιµοποιούνται ήδη υπάρχουσες τεχνολογίες και στον τρόπο που οι σχεδιαστές πληροφοριακών συστηµάτων και οι χρήστες χρησιµοποιούν το διαδίκτυο. Η κυρίαρχη τάση είναι να χρησιµοποιείται ως το µέσο (πλατφόρµα) πάνω στο οποίο θα τρέχουν οι εφαρµογές και οι υπηρεσίες, πολλές από τις οποίες µέχρι τώρα έτρεχαν τοπικά στους Η/Υ. Τα κύρια χαρακτηριστικά του Web 2.0 είναι τα εξής [4]: Το διαδίκτυο και όλες οι συσκευές που είναι συνδεδεµένες σε αυτό, αποτελούν µια παγκόσµια πλατφόρµα επαναχρησιµοποιούµενων υπηρεσιών και δεδοµένων, τα οποία προέρχονται κυρίως από τους ίδιους τους χρήστες και στις περισσότερες περιπτώσεις διακινούνται ελεύθερα. Αρκεί ένας browser, ώστε να χρησιµοποιείται ως interface µε αυτή την πλατφόρµα, η οποία λειτουργεί ανεξαρτήτως συσκευής πρόσβασης (π.χ. 8

13 Η/Υ, smart phone, κινητό τηλέφωνο) και λειτουργικού συστήµατος. Η µόνη προϋπόθεση είναι η ύπαρξη σύνδεσης στο διαδίκτυο. Λογισµικό, περιεχόµενο και εφαρµογές ανοιχτού κώδικα (open source). Χρήση κυρίως lightweight τεχνολογίας σε ό,τι αφορά τα πρωτόκολλα, τις γλώσσες προγραµµατισµού, τα interfaces, ενώ διαπιστώνεται και µια τάση για απλότητα στον προγραµµατιστικό σχεδιασµό τους. Πλούσια και διαδραστικά interfaces χρηστών (Rich Internet Applications- RIA), δυναµικό περιεχόµενο, ιστοσελίδες που ανανεώνουν µόνο το περιεχόµενο που αλλάζει (τεχνολογία Ajax). Συνεχής και άµεση ανανέωση των δεδοµένων και του λογισµικού. Προώθηση του δηµοκρατικού χαρακτήρα του διαδικτύου, µε τους χρήστες να έχουν τον πρωταγωνιστικό ρόλο. Υιοθέτηση της τάσης για αποκέντρωση των δεδοµένων, υπηρεσιών και προτύπων. υνατότητα κατηγοριοποίησης του περιεχοµένου από το χρήστη µε σηµασιολογικές έννοιες για ευκολότερη αναζήτηση της πληροφορίας. υνατότητα για ανοιχτή επικοινωνία, ανάδραση, διάχυση πληροφοριών, άµεση συγκέντρωση και εκµετάλλευση της γνώσης των χρηστών για διάφορα ζητήµατα. Αµφίδροµη επικοινωνία του χρήστη µε επιχειρήσεις ή οργανισµούς που µπορεί να έχει ως αποτέλεσµα την επίδρασή του στην υιοθέτηση κατευθύνσεων και στην λήψη αποφάσεων Πρότυπα σχεδίασης Web 2.0 Υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί τρόποι για τον καθορισµό του χειρισµού των Web 2.0 εφαρµογών. Μια µέθοδος σύµφωνα µε τα πρότυπα σχεδίασης Web 2.0 δεν είναι ο επίσηµος καθορισµός του τρόπου σχεδίασης, αλλά ο χαρακτηρισµός µε βάση λέξεις-κλειδιά οι οποίες προκύπτουν τακτικά µέσα σε συζητήσεις για ένα συγκεκριµένο θέµα. Σύµφωνα µε τον Tim O Reilly, ο οποίος είναι ένας από τους µεγάλους υποστηρικτές του Web 2.0, το Web 2.0 ορίζεται µέσω οχτώ απλών αρχών, οι οποίες αποτελούν τα πρότυπα σχεδίασης [6]. Στη τεχνολογία λογισµικού, τα πρότυπα σχεδίασης είναι προκαθορισµένες λύσεις σε συνηθισµένα προβλήµατα κατά τη σχεδίαση του λογισµικού. Στο πλαίσιο της εξήγησης η οποία δίνεται από τον Tim O Reilly, τα Web 2.0 9

14 πρότυπα σχεδίασης αποτελούν βασικές οδηγίες σχεδιασµού µε στόχο την ενσωµάτωση των χαρακτηριστικών του Web 2.0 στις διαδικτυακές εφαρµογές. Συνεπώς, το Web 2.0 αποτελεί το βασικό δίκτυο για αυτές τις εφαρµογές. Παρόλα αυτά, υπάρχει ένα ασθενές σηµείο σε αυτή την εξήγηση, διότι αρκετά από τα νέα χαρακτηριστικά του Web 2.0 δεν αποτελούν τµήµα αυτής της εξήγησης. Χρησιµοποιώντας αυτά τα πρότυπα σχεδίασης, µπορούµε να εξηγήσουµε Web 2.0 έννοιες ενσωµατώνοντας τις πιο συνήθεις αρχές στο γενικό πλαίσιο σχεδίασης. Η ανάπτυξη εφαρµογών µέσω βασικών χαρακτηριστικών και µέσω της µέτρησης της απόδοσής τους αποτελεί µια κοινή πρακτική γενικά κατά την ανάπτυξη λογισµικού. Στις Web 2.0 εφαρµογές, τα δεδοµένα παίζουν σε µεγάλο βαθµό σηµαντικότερο ρόλο από µια γραφική διεπαφή πλούσια σε πολυµεσικά στοιχεία. Για παράδειγµα, το σύστηµα διαµοιρασµού φωτογραφιών Flicker, µπορεί πολύ εύκολα να θεωρηθεί ως ένα σύστηµα όπου η αναζήτηση φωτογραφιών υπερτερεί σε σχέση µε τις τρέχουσες διαθέσιµες online µηχανές αναζήτησης, όπως είναι η Google ή η Yahoo. Συνεπώς, η φιλοξενία και η αποθήκευση όλων των διαθέσιµων εικόνων και των µεταδεδοµένων τους µπορεί να θεωρηθεί ένα βασικό κριτήριο επιτυχίας για την παροχή µιας αποδοτικής µηχανής αναζήτησης εικόνων. Ένα άλλο Web 2.0 χαρακτηριστικό είναι η αρχή ότι η απλότητα είναι το παν (less is more), όπου τα στοιχεία τα οποία βρίσκονται πάνω στην γραφική διεπαφή και ο κατάλογος των χαρακτηριστικών του συστήµατος έχει µειωθεί στο ελάχιστο. Η απλότητα και η αποδοτικότητα σε επίπεδο γραφικής διεπαφής έχει ως αποτέλεσµα την παροχή απλότητας και αποδοτικότητας σε επίπεδο εφαρµογής, γεγονός που αποτελεί βασικό στοιχείο στην επιτυχία και στην αποδοχή της πλατφόρµας. Ένα άλλο βασικό θέµα στο Web 2.0 είναι η προσθήκη περιεχοµένου από τους χρήστες, που σηµαίνει ότι οι χρήστες ενσωµατώνονται στην διαδικασία παραγωγής περιεχοµένου, µε αποτέλεσµα να προσθέτουν αξία στην διαδικασία και στα αποτελέσµατα. Για παράδειγµα, στην Wikipedia οι χρήστες παράγουν και αξιολογούν το περιεχόµενο το οποίο έχει προστεθεί από άλλους χρήστες. Συνεπώς, η εταιρεία η οποία παρέχει την πλατφόρµα δεν παρέχει τα δεδοµένα, αλλά παρέχει µόνο τη δυνατότητα δηµοσίευσης και διαµοιρασµού των δεδοµένων. Έχοντας αναφέρει την Wikipedia ως ένα µεγάλο και επιτυχηµένο 10

15 παράδειγµα της συνεισφοράς και του διαµοιρασµού περιεχοµένου, αξίζει να ειπωθεί ότι αυτή η αρχή έχει σηµαντικά αποτελέσµατα σε µικρότερες κοινότητες, όπως είναι κοινότητες οι οποίες είναι υπεύθυνες για την παραγωγή και τη συντήρηση περιεχοµένου που αφορά την τεκµηρίωση λογισµικού µέσα στα πλαίσια µιας συνεργατικής διαδικασίας. Συνεπώς, το πρότυπο σχεδίασης το οποίο επιβάλει τη συµµετοχή των χρηστών για την παραγωγή περιεχοµένου στηρίζεται στην κατανοµή των ατόµων σε διαφορετικά µέρη και στην µεταξύ τους συνεργασία και ανταλλαγή πληροφοριών. Θα πρέπει παρόλα αυτά σε αυτό το σηµείο να επισηµανθεί ότι η παραγωγή περιεχοµένου δεν συνοδεύεται απαραίτητα από τη συγγραφή ποιοτικού κειµένου. Πιο συγκεκριµένα, προσθέτοντας επισηµάνσεις και ετικέτες (tags), οι οποίες δεν περιορίζονται σε ένα συγκεκριµένο λεξιλόγιο, σε έναν πόρο, οι χρήστες προσθέτουν πολύτιµα µεταδεδοµένα. Η προσθήκη ετικετών (tagging) οδηγεί στην παραγωγή και εξέλιξη δοµών οι οποίες είναι δυνατό να αποτελέσουν προοίµιο ταξινοµιών και ονοµάζονται folksonomies. Η στατιστική ανάλυση των folksonomies οδηγεί στην αυτόµατη παραγωγή οµάδων από tags και tag clouds. Τα tag clouds αποτελούν µια πολύ αποτελεσµατική µέθοδο οπτικοποίησης των συχνά χρησιµοποιούµενων tags και τις συσχετίσεις µεταξύ των διάφορων οµάδων tags. Συνεπώς, χρησιµοποιώντας τα δεδοµένα τα οποία προέρχονται από τους χρήστες, οι παροχείς Web 2.0 εφαρµογών µπορούν να συλλέξουν και να οµαδοποιήσουν την γνώση. Αυτό σηµαίνει ότι η συνεισφορά η οποία προέρχεται από διαφορετικά άτοµα µπορεί να αποτελέσει την απαρχή µιας γενικότερης πηγής γνώσης, όπως συνέβη στην περίπτωση της Wikipedia. Θα πρέπει να αναφερθεί το γεγονός ότι δεν περιµένουµε από τον κάθε χρήστη µιας Web 2.0 εφαρµογής να προσθέσει περιεχόµενο. Συνεπώς, ένα µεγάλο κοµµάτι των χρηστών είναι επισκέπτες σε εφαρµογές οι οποίοι κατά κύριο λόγο καταναλώνουν το υπάρχον περιεχόµενο χωρίς να προσθέτουν σε αυτό. Για παράδειγµα, υπάρχουν πολλοί χρήστες οι οποίοι διαβάζουν ένα ιστολόγιο (blog) χωρίς να προσθέτουν περιεχόµενο σε αυτό. Παρόλα αυτά, αναλύοντας την χρήση της εφαρµογής από αυτούς τους χρήστες είναι δυνατή η παραγωγή περιεχοµένου. Για παράδειγµα, όσο περισσότερους χρήστες έχει µια διαδικτυακή υπηρεσία τόσο περισσότερο χρήσιµη είναι αυτή η υπηρεσία για τους χρήστες της. 11

16 Καθώς τα δεδοµένα τα οποία παράγονται από τους χρήστες ανήκουν στους ίδιους, ένα προσαρµόσιµο και ευέλικτο σύνολο κανόνων πρόσβασης έχει δηµιουργηθεί, το οποίο είναι εύκολο να κατανοηθεί και να χρησιµοποιηθεί. Όπως έχει αναφερθεί παραπάνω, τα χαρακτηριστικά των γραφικών διεπαφών τα οποία αποτελούν βασικό κοµµάτι της υιοθέτησης των Web 2.0 εφαρµογών δεν αποτελούν την κινητήρια δύναµη αυτών των εφαρµογών. Παρόλα αυτά, οι χρήστες είναι απαραίτητο να νιώθουν κάθε στιγµή ότι το λογισµικό το οποίο χρησιµοποιούν αναπτύσσεται και εξελίσσεται συνεχώς και ότι υπάρχει µια ενεργή οµάδα προγραµµατιστών οι οποίοι συνεχώς ενσωµατώνουν βελτιώσεις και διορθώνουν πιθανά λάθη της εφαρµογής. Για το λόγο αυτό, µια τυπική Web 2.0 εφαρµογή δεν περιλαµβάνει την αναφορά σε πιθανές εκδόσεις της εφαρµογής. Αντίθετα, θεωρείται ότι βρίσκεται µόνιµα σε µια beta κατάσταση, η οποία υποδηλώνει το γεγονός ότι η Web 2.0 εφαρµογή συνεχώς ανανεώνεται. Η παροχή µιας πλατφόρµας καθώς και χαρακτηριστικών ευκολίας στους χρήστες µε στόχο την παραγωγή και τον διαµοιρασµό περιεχοµένου, τη συνεργασία, την επικοινωνία και τη δηµοσιοποίηση λεπτοµερειών που αφορούν τις ζωές τους, τα ενδιαφέροντά τους και τη συµπεριφορά τους, ενέργειες οι οποίες θεωρούνται απαραίτητες σε µια πλατφόρµα κοινωνικού περιεχοµένου, βασίζονται στην αρχή ότι οι χρήστες εµπιστεύονται τους παροχείς της εφαρµογής. Αυτό επιτυγχάνεται µέσω του προτύπου σχεδίασης που αφορά τη συνεργασία µεταξύ των χρηστών, το οποίο σηµαίνει ότι µέσα σε ένα Web 2.0 περιβάλλον, οι χρήστες οι οποίοι προσθέτουν περιεχόµενο θα πρέπει να µεταχειρίζονται µε σεβασµό. Με αυτό τον τρόπο δίνεται η δυνατότητα της ένωσης διαφορετικών διαδικτυακών υπηρεσιών σε µια Web 2.0 εφαρµογή. Το γεγονός αυτό επιφέρει πολύ θετικά αποτελέσµατα σε σχέση µε την ύπαρξη µια µονολιθικής υπηρεσίας η οποία δεν θα ήταν δυνατό να συνδεθεί µε άλλες πλατφόρµες. Τέλος, το Web 2.0 δεν θα πρέπει να µεταχειρίζεται ως διαδικτυακή εναλλακτική των desktop εφαρµογών, αλλά θα πρέπει να παρέχεται η δυνατότητα πρόσβασης µέσω διαφορετικών συσκευών. Το Web 2.0 δεν χρησιµοποιεί τον Παγκόσµιο Ιστό αποκλειστικά ως την βασική πλατφόρµα επικοινωνίας και παρουσίασης, αλλά παρέχει λογισµικό το οποίο δεν εξαρτάται άµεσα από µια δεδοµένη συσκευή. Παράδειγµα αποτελεί το πρωτόκολλο για τις 12

17 ασύρµατες εφαρµογές (Wireless Application Protocol - WAP), το οποίο αποτελεί ένα διαδικτυακό πρωτόκολλο για κινητές συσκευές ΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ WEB 2.0 & WEB 1.0 Σύµφωνα µε τον Weiss (2005) το Web 2.0 δεν είναι ένα φαινόµενο το οποίο εµφανίστηκε ξαφνικά [6]. Τα τελευταία δέκα χρόνια, η πρόσβαση στον Ιστό, η φύση του Ιστού και το γενικό πλαίσιο µάθησης έχουν αλλάξει σε µεγάλο βαθµό, µαζί µε την εµφάνιση τεχνολογικών επιτευγµάτων τα οποία µπορούν να χρησιµοποιηθούν από εκπαιδευόµενους, καθηγητές και διοικητικά στελέχη. Είναι φανερή σήµερα περισσότερο από ποτέ η διείσδυση του ιαδικτύου στα σχολεία, στα σπίτια, στις γειτονιές και γενικότερα σε επίπεδο κοινοτήτων. Πιο συγκεκριµένα, από τα µέσα της δεκαετίας 90, το ποσοστό των δηµόσιων σχολείων τα οποία έχουν πρόσβαση στο ιαδίκτυο ανατινάχτηκε από το 35% στο 98% [2]. Οι δηµόσιες εκπαιδευτικές αίθουσες µε πρόσβαση στο ιαδίκτυο αυξήθηκαν στο 94% από το 14% που ήταν µια δεκαετία νωρίτερα. Επιπλέον, η αναλογία µαθητή και ηλεκτρονικού υπολογιστή µε πρόσβαση στο ιαδίκτυο µειώθηκε από 12:1 στο 3.8:1 [15]. Πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι η πλειονότητα των εφήβων συνδέονται στο ιαδίκτυο καθηµερινά τουλάχιστον µια φορά την ηµέρα [11,12]. Καθώς η πρόσβαση στο ιαδίκτυο έχει επεκταθεί, η φύση του Παγκόσµιου Ιστού έχει αλλάξει σε µεγάλο βαθµό. Πριν µια δεκαετία, η πρώτη γενιά του Παγκόσµιου Ιστού ή αλλιώς το Web 1.0 [9] είχε θεωρηθεί ένας εκπαιδευτικός και επικοινωνιακός πόρος παρόµοια µε τους συµβατικούς πόρους που συναντά κανείς µέσα σε µια αίθουσα, όπως είναι ένα βιβλίο. Το Web 1.0 επικράτησε στην παροχή ιεραρχικά οργανωµένων ιστοσελίδων µε πληροφορίες οι οποίες σε µεγάλο βαθµό ελεγχόταν από µια µικρή οµάδα παρόχων περιεχοµένου. Οι περισσότεροι χρήστες περιηγούνταν, διάβαζαν και συνέλεγαν πληροφορίες µέσα από ένα κοινό σηµείο πρόσβασης (front page) [9]. Άτοµα τα οποία είχαν προγραµµατιστική εµπειρία στην HTML µπορούσαν να δηµοσιοποιήσουν περιεχόµενο. Παρόλα αυτά το περιεχόµενο το οποίο µπορούσαν να προσθέσουν αφορούσε µόνο ατοµική παραγωγή και διαµοιρασµό πληροφοριών, κυρίως µέσω forum βασισµένων σε συγγραφή απλού κειµένου. Ο σχεδιασµός Web 1.0 εφαρµογών καθώς και οι διαδικασίες 13

18 και τα αποτελέσµατα αυτών εµπεριέχουν την κλασσική προοπτική της αυθεντικοποιηµένης γνώσης [10]. Ο όρος Web 2.0 δηµιουργήθηκε το 2004 για να χαρακτηρίσει την µετάβαση από την όψη του Παγκόσµιου Ιστού που κυριαρχούσε την εποχή εκείνη και αφορούσε ένα read-only Web, στην µετάβαση σε ένα Παγκόσµιο Ιστό στον οποίο δίνεται η δυνατότητα στους χρήστες να έχουν αµφίδροµη σχέση στη διαχείριση των πληροφοριών. Συνεπώς, το Web 2.0 µπορεί να χαρακτηριστεί και ως read-and-write Web 2.0 [13]. Το Web 2.0 διευκολύνει την εφαρµογή συµµετοχικών, συνεργατικών και κατανεµηµένων πρακτικών µέσα στον Παγκόσµιο Ιστό οι οποίες υπάρχουν µέσα στις καθηµερινές δραστηριότητες των χρηστών [19]. Άλλοι όροι οι οποίοι χρησιµοποιούνται για να χαρακτηρίσουν το Web 2.0 περιλαµβάνουν τεχνολογίες οι οποίες έχουν τη δυνατότητα δηµιουργίας σχέσεων µεταξύ των εφαρµογών, συµµετοχικών πολυµεσικών δυνατοτήτων, καθώς και ψηφιακές τεχνολογίες κοινωνικού περιεχοµένου. Το Web 2.0 είναι τόσο µια πλατφόρµα όπου έχουν οικοδοµηθεί πρωτοποριακές τεχνολογίες όσο και ένας χώρος όπου οι χρήστες είναι τόσο σηµαντικοί και απαραίτητοι όσο είναι και το περιεχόµενο που δηµοσιοποιούν και διαµοιράζονται µεταξύ τους [9]. Το Web 2.0 περιλαµβάνει διαδίκτυα κοινωνικού περιεχοµένου, όπως είναι το MySpace, το Facebook και το Ning, πλατφόρµες διαµοιρασµού πολυµεσικής πληροφορίας, όπως είναι το YouTube και το Flicker, και εφαρµογές δηµιουργίας επισηµάνσεων, όπως είναι το Delicious και το CiteULike. Επιπρόσθετα, µέσω των Web 2.0 τεχνολογιών δίνεται η δυνατότητα συνεργατικής ανάπτυξης γνώσης µε τη χρήση wikis, όπως είναι το Wikipedia, ανάπτυξης δηµιουργικών εργασιών µέσω των podcasts, των videocasts, των blogs, και των microblogs, όπως είναι το Twitter και το Blogger. Επιπλέον, τα τελευταία χρόνια έχουν αναπτυχθεί τεχνολογίες όπως είναι τα RSS (Really Simple Syndication) feeds και τα εργαλεία επισήµανσης περιεχοµένου. Τέλος, παρέχεται η δυνατότητα συνδυασµού και ένωση (mashup) του περιεχοµένου από διαφορετικούς παρόχους περιεχοµένου µέσα σε νέες φόρµες, όπως για παράδειγµα ο συσχετισµός γεωγραφικών δεδοµένων και δεδοµένα που αφορούν εγκλήµατα µέσα σε µια νέα πλατφόρµα. Το Web 2.0 προωθεί τους χρήστες και τις µεταξύ τους διασυνδέσεις µέσω των παρακάτω µεθόδων: 14

19 ιασυνδέσεις µεταξύ χρηστών και περιεχοµένου οι οποίες ορίζονται από τους χρήστες (π.χ. δηµοσιοποίηση περιεχοµένου σε ιστοσελίδες άλλων χρηστών). Απλοί µηχανισµοί για το διαµοιρασµό πολυµεσικού περιεχοµένου (π.χ. Blogs). Αξιοπρόσεκτοι µηχανισµοί κατασκευής προσωπικού προφίλ (π.χ. προβολή των προτιµήσεων των χρηστών µέσα σε προσαρµοσµένες σελίδες προφίλ). Εφαρµογές οι οποίες έχουν αναπτυχθεί µε τη χρήση διαφορετικών τεχνολογιών µπορούν να επικοινωνούν και να ανταλλάσουν δεδοµένα µέσω της παροχής διεπαφών µε το εξωτερικό κόσµο. Η επικοινωνία αυτών των εφαρµογών µπορεί να γίνει µε τη χρήση διαδικτυακών υπηρεσιών. Παρόλα αυτά, θα πρέπει να επισηµάνουµε το γεγονός ότι ακριβής διαχωρισµός µεταξύ του Web 1.0 και του Web 2.0 δεν είναι ρεαλιστικός αφού στην πραγµατικότητα οι τεχνολογίες εξελίσσονται µε τον χρόνο, µε την εµφάνιση νέων εκδόσεων οι οποίες προκύπτουν από προηγούµενες εκδόσεις. Συνεπώς, αρκετές εφαρµογές χαρακτηρίζονται από ένα συνδυασµό Web 1.0 και Web 2.0 χαρακτηριστικών [9]. Το Web 2.0 µπορεί να θεωρηθεί ότι ενσωµατώνει τη γνώση ως µια συλλογική «συµφωνία» η οποία µπορεί να συνδυάζει γεγονότα µε άλλες πτυχές των ανθρώπινων εµπειριών, όπως είναι οι απόψεις, τα πιστεύω και οι αξίες [10]. Η αξιοπιστία της γνώσης η οποία παρέχεται µέσα από Web 2.0 περιβάλλοντα επαληθεύεται µέσα από ενδελεχή έλεγχο από την µεριά της ηλεκτρονικής κοινότητας η οποία συντηρεί αυτό το περιεχόµενο. Επιπλέον, η κατανόηση της ύπαρξης διαµαχών µεταξύ µελών της κοινότητας είναι αποδεκτή στα πλαίσια της κοινότητας. Με άλλα λόγια, η γνώση είναι αποκεντροποιηµένη, προσβάσιµη και δηµιουργηµένη από µια ευρεία βάση χρηστών Εισαγωγή Web 2.0 τεχνολογιών στη σχολική αίθουσα Οι Web 2.0 τεχνολογίες παρέχουν τα µέσα δηµιουργίας ενός υβριδικού εκπαιδευτικού χώρου, ο οποίος ταξιδεύει ανάµεσα σε φυσικό και διαδικτυακό περιβάλλον και συµβαδίζει µε αρχές που αφορούν τη συµµετοχή και τη 15

20 συνεργασία των χρηστών. Σήµερα, οι εκπαιδευόµενοι έχουν περισσότερες επιλογές σχετικά µε το πώς και το πού θα ξοδέψουν το διαθέσιµο χρόνο µάθησης, όπως για παράδειγµα µέσα σε ένα διαδικτυακό περιβάλλον ή µέσα σε µια ιδιωτική ή δηµόσια σχολική αίθουσα. Τα νέα άτοµα σήµερα είναι ιδιαίτερα δηµιουργικά, αλληλεπιδρούν και στηρίζονται στα πολυµέσα, χρησιµοποιούν τις Web 2.0 τεχνολογίες στις καθηµερινές τους ασχολίες και θεωρούν ότι η χρήση τέτοιων τεχνολογιών στα πλαίσια του σχολείου θα αυξήσει την παραγωγικότητά τους. [17, 11, 21, 22] Οι Levin et al. [19], κάνοντας έρευνα σε 3000 µαθητές δηµόσιων σχολείων αναγνώρισαν ένα ψηφιακό χάσµα ανάµεσα στους µαθητές και στο σχολείο τους. Οι µαθητές υποστήριξαν ότι οι καθηγητές τους δεν άλλαξαν καθόλου τη µέθοδο διδασκαλίας τους έτσι ώστε να ανταποκριθούν στους νέους τρόπους µε τους οποίους οι µαθητές επικοινωνούν και χρησιµοποιούν τον Παγκόσµιο Ιστό. Επιπλέον, πολλοί εκπαιδευόµενοι προτιµούν την πολυκαναλική επικοινωνία, µέσω αποστολής µηνυµάτων κειµένου, άµεσης συγγραφής και αποστολής µηνυµάτων (instant messaging) και επικοινωνίας µέσω ιστοσελίδων κοινωνικού περιεχοµένου. Πράγµατι, πάνω από 55% των εκπαιδευόµενων χρησιµοποιούν τις Web 2.0 τεχνολογίες, όπως είναι ιστοσελίδες κοινωνικού περιεχοµένου έξω από το σχολείο και επισκέπτονται αυτές τις ιστοσελίδες πολλές φορές κάθε ηµέρα, αφιερώνοντας κατά µέσο όρο 9 ώρες την εβδοµάδα στο ιαδίκτυο. Μέσω αυτών των ιστοσελίδων οι νέοι διαµοιράζονται πολυµέσα, όπως είναι φωτογραφίες, µουσική και βίντεο, ανταλλάσουν µηνύµατα, σχηµατίζουν οµάδες, αναζητούν πληροφορίες, αναπτύσσουν τις προσωπικές τους σχέσεις, δηµοσιοποιούν ψηφιακό περιεχόµενο και δηµιουργούν ή σχολιάζουν σε blogs. Αντίθετα µε τις υποθέσεις οι οποίες γίνονται σχετικά µε τη χρήση του ιαδικτύου από τα νέα άτοµα, οι κοινωνικές δραστηριότητές τους δεν είναι απαλλαγµένες από σηµαντική διανοητική δραστηριότητα. Μια έρευνα από την National School Boards Association [20] η οποία πραγµατοποιήθηκε το 2007 σε σχολεία της Αµερικής δείχνει ότι οι µαθητές µέσω των εφαρµογών µε κοινωνικό περιεχόµενο διαµοιράζονται πληροφορίες οι οποίες αφορούν την εκπαίδευσή τους. Πιο συγκεκριµένα, 60% των µαθητών δήλωσαν ότι χρησιµοποιούν τα προφίλ τους σε ιστοσελίδες κοινωνικής διαδικτύωσης για να συζητήσουν για θέµατα κοινωνικού περιεχοµένου. Επιπλέον, 50% αυτών των µαθητών δήλωσαν ότι συνοµιλούν για τις εργασίες οι οποίες τους ανατίθενται για το σπίτι. 16

21 Ο DeGennaro [17] περιγράφει ένα παράδειγµα χρήσης Web 2.0 τεχνολογιών στην εκπαίδευση από µια οµάδα µαθητών οι οποίοι έπεισαν τους συµβούλους τους να χρησιµοποιήσουν τεχνολογίες άµεσης αποστολής και παραλαβής µηνυµάτων. Αυτό οδήγησε στη διευκόλυνση των εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων, όπου οι µαθητές και οι σύµβουλοι επαναπροσδιόρισαν τους στόχους µάθησης και συνεργάστηκαν για την εύρεση λύσεων σε πιθανά προβλήµατα τα οποία αναπτύσσονται κατά τη διαδικασία της µάθησης. Αξίζει να επισηµαίνουµε το γεγονός ότι οι τεχνολογίες οι οποίες εµφανίστηκαν πρόσφατα και εµπεριέχονται στο Web 2.0 υποδηλώνουν τις πιθανές ευεργετικές συνέπειες που µπορεί να έχει στην εκπαιδευτική διαδικασία Ολοκλήρωση Web 2.0 τεχνολογιών Ο ρόλος των ψηφιακών τεχνολογιών στην υποστήριξη των διαδικασιών διδασκαλίας και µάθησης αντικατέστησε τις µη ψηφιακές δραστηριότητες. Παρόλα αυτά ο χώρος της εκπαίδευσης αγωνίζεται στην υιοθέτηση πιο ευέλικτων ρόλων. Η µηχανογράφηση εργασιών ρουτίνας, όπως είναι οι µαθηµατικοί υπολογισµοί ή η αποθήκευση, ταξινόµηση και ανάκτηση πληροφοριών, απελευθερώνει τόσο τους εκπαιδευτικούς όσο και τους εκπαιδευόµενους για την απασχόλησή τους σε πιο απαιτητικές εργασίες όσον αφορά τη σκέψη. Στο παρελθόν, οι δηµιουργοί των τεχνολογιών, µε την µορφή προτύπων, έδιναν έµφαση στην ανάπτυξη των ικανοτήτων τους µε τη χρήση τεχνολογικών λειτουργικών εργαλείων και συστηµάτων για την ανταλλαγή πληροφοριών. Σήµερα οι µαθητές αντιµετωπίζουν τα τεχνολογικά επιτεύγµατα τα οποία δίνουν έµφαση στο πλήθος των πληροφοριών και στην καινοτοµία τους. Τα νέα πρότυπα δίνουν έµφαση στις εµπειρίες και τις επιλογές του εκπαιδευόµενου και στις γνωστικές, κοινωνικές και µορφωτικές διαστάσεις όσον αφορά την χρήση της τεχνολογίας σε διάφορες καταστάσεις WEB 2.0 ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ Ο όρος Web 2.0 οφείλει την ύπαρξή του σε εφαρµογές, υπηρεσίες, εργαλεία και λειτουργίες που παρουσιάζουν καινοτοµίες και ευκολίες που αναζητούσαν οι χρήστες. Για το λόγο αυτό, όταν υλοποιήθηκαν έτυχαν ευρείας 17