BioGaia Υγεία της Στοματικής Κοιλότητας

Transcript

1 BioGaia Υγεία της Στοματικής Κοιλότητας Κλινικά Πιστοποιημένα Προβιοτικά

2 Περιοδοντική νόσος, η σιωπηλή επιδημία Η περιοδοντική νόσος αποτελεί ένα σημαντικό πρόβλημα υγείας αφού το 60-80% του πληθυσμού στις βιομηχανικές χώρες πάσχει από ουλίτιδα (αιμορραγία των ούλων) και το 10-20% πάσχει από περιοδοντίτιδα (απώλεια δοντιών) ΠOY

3 Περιοδοντική νόσος Τρεις στους τέσσερις ενήλικες θα παρουσιάσουν κάποια μορφή περιοδοντικής νόσου κατά τη διάρκεια της ζωής τους. Είναι μεγάλη η συχνότητα εμφάνισης νοσημάτων του περιοδοντίου, γεγονός που υποδεικνύει τη σημασία που έχει η αναγνώριση των αρχικών σημείων της περιοδοντικής νόσου (ουλίτιδα) πριν εξελιχθεί σε περιοδοντίτιδα και τελικά οδηγήσει στην καταστροφή του οστού και την απώλεια δοντιών. Σχεδόν όλες οι μορφές της περιοδοντικής νόσου προκαλούνται από την οδοντική βακτηριακή πλάκα. Κάποια από τα βακτηρίδια της οδοντικής πλάκας απελευθερώνουν ουσίες ερεθιστικές και τοξικές για τους περιοδοντικούς ιστούς, που έχουν σαν αποτέλεσμα τοπική φλεγμονή του περιοδοντίου. Η νόσος εξελίσσεται προοδευτικά και συχνά ο ασθενής δεν παρουσιάζει συμπτώματα μέχρι την ώρα που τα δόντια του αρχίζουν να κουνιούνται και τελικά πέφτουν. Συχνά τα σημεία της περιοδοντικής νόσου δεν είναι εμφανή με την απλή παρατήρηση της στοματικής κοιλότητας. Μερικά από τα σημεία της περιοδοντικής νόσου είναι: Κακοσμία της αναπνοής ή δυσάρεστη γεύση στο στόμα Δόντια που κινούνται ή έχουν μετατοπιστεί Ούλα ερυθρά, εξοιδημένα που ματώνουν εύκολα (τα υγιή ούλα έχουν χρώμα ροζ, επιφάνεια στικτή όπως ένα πορτοκάλι και δεν ματώνουν) Πύον ανάμεσα στα δόντια και τα ούλα (τα υγιή ούλα προσφύονται σφιχτά γύρω από τα δόντια και δεν ματώνουν) Η συχνότερη αιτία της ουλίτιδας είναι η έλλειψη σωστής στοματικής υγιεινής. Η ουλίτιδα είναι ένας όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει τη φλεγμονή των ούλων που δημιουργείται από τη συσσώρευση της οδοντικής πλάκας στο όριο των δοντιών και των ούλων. Η οδοντική πλάκα είναι μια βιομεμβράνη (βιοϋμένιο) στην οποία συσσωρεύεται ένας μεγάλος αριθμός βακτηριδίων. Η οδοντική πλάκα πρέπει να απομακρύνεται τακτικά για να μην σκληρύνει και μετατραπεί σε τρυγία, που μπορεί να απομακρυνθεί μόνο από τον οδοντίατρο. Για την αντιμετώπιση της ουλίτιδας το πρώτο βήμα είναι να δοθούν στον ασθενή οδηγίες για τη στοματική υγιεινή στο σπίτι και στη συνέχεια πρέπει να επισκέπτεται τακτικά τον οδοντίατρο για καθαρισμό των δοντιών και απομάκρυνση της οδοντικής πλάκας. Όμως η οδοντική πλάκα και η τρυγία επαναδημιουργούνται, παρά το προσεκτικό βούρτσισμα και τη χρήση του οδοντικού νήματος. Η επίδραση του επαγγελματικού καθαρισμού από τον οδοντίατρο διαρκεί μια έως τρεις εβδομάδες μέχρι και πάλι να αρχίσει να σχηματίζεται οδοντική πλάκα που θα οδηγήσει στη δημιουργία ουλίτιδας.

4 Οικολογική υπόθεση της οδοντικής πλάκας Τα βακτηρίδια αποτελούν κύριο συστατικό του στοματικού περιβάλλοντος, όπου περισσότερα από 800 διαφορετικά είδη μικροβίων συνυπάρχουν, κάνοντας τη στοματική κοιλότητα να αποικείται με τον πιο ποικιλόμορφο μικροβιακό πληθυσμό του σώματος. Το βιοϋμένιο είναι μια μεμβράνη όπου αποικίες μικροβίων αναπτύσσονται, πολλαπλασιάζονται και ωριμάζουν. Ένα ισορροπημένο μικροβιακό περιβάλλον είναι σημαντικό για την προώθηση της υγείας και την πρόληψη της περιοδοντικής νόσου. Η οικολογική υπόθεση της οδοντικής πλάκας υποστηρίζει ότι η τερηδόνα και η περιοδοντική νόσος, τα πιο κοινά νοσήματα στον κόσμο που σχετίζονται με βιοϋμένια προέρχονται από διαταραχή της ισορροπίας και της ποικιλότητας του βιοϋμένιου. Άλλες συναφείς αιτίες μπορεί να είναι η ανεπαρκής στοματική υγιεινή, η ακατάλληλη διατροφή, το στρες και/ ή άλλοι παράγοντες που καθορίζουν την μικρο-οικολογία. Η τερηδόνα δημιουργείται από την παρουσία μικροβίων (κυρίως στρεπτόκοκκων mutans) που παράγουν οξέα από τον μεταβολισμό των σακχάρων που περιέχονται στις τροφές, δημιουργώντας ένα χαμηλό ph- ένα περιβάλλον που μπορεί να προκαλέσει απασβεστίωση της αδαμαντίνης. Η περιοδοντική νόσος, όπως η ουλίτιδα σχετίζεται με αύξηση της συσσώρευσης της οδοντικής πλάκας (δηλαδή του πληθυσμού των βακτηριδίων) γύρω από τις παρυφές των ούλων που θα ενεργοποιήσει μια διαδικασία φλεγμονής με αυξημένα επίπεδα προ-φλεγμονωδών κυτοκινών, αύξηση της έκκρισης ουλικού υγρού και διογκωμένα και εύθρυπτα ούλα. Όσο η φλεγμονή προχωρά στο βάθος των περιοδοντικών θυλάκων μπορεί να εξελιχθεί σε περιοδοντίτιδα. Όπως και για την τερηδόνα, υπάρχουν πολλά διαφορετικά βακτηρίδια που σχετίζονται με την περιοδοντική νόσο, όμως ο συγκεκριμένος πληθυσμός των παθογόνων μικροβίων διαφέρει μεταξύ διαφορετικών ατόμων. Είναι γνωστό ότι στις περιοχές που πάσχουν, τα μικρόβια που επικρατούν είναι διαφορετικά από αυτά που επικρατούν στις υγιείς περιοχές. Η οικολογική υπόθεση της οδοντικής πλάκας υποστηρίζει ότι η τερηδόνα και η περιοδοντική νόσος, τα πιο κοινά νοσήματα στον κόσμο που σχετίζονται με βιοϋμένια προέρχονται από διαταραχή της ισορροπίας και της ποικιλότητας του βιοϋμένιου.

5 Βακτηριοθεραπεία με προβιοτικά Η στοματική μικροβιακή χλωρίδα είναι τόσο πολύπλοκη όσο η χλωρίδα του γαστρεντερικού συστήματος και του κόλπου και αποτελείται από εκατοντάδες διαφορετικά είδη βακτηριδίων που βρίσκονται στα δόντια, στα ούλα και στο σάλιο. Πολλά από αυτά τα βακτηρίδια είναι ωφέλιμα και βοηθούν στην απομάκρυνση των παθογόνων βακτηριδίων. Μερικά από αυτά τα ωφέλιμα βακτηρίδια είναι τα προβιοτικά. Ο όρος προβιοτικό προέρχεται από τα ελληνικά: προ βίος (για τη ζωή) και ο ορισμός τους δίνεται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) ως «οι ζωντανοί οργανισμοί που όταν χορηγούνται σε επαρκείς ποσότητες έχουν όφελος για την υγεία του ξενιστή».τα περισσότερα από τα φιλικά βακτηρίδια ανήκουν στην ομάδα των βακτηριδίων του γαλακτικού οξέος (γαλακτοβάκιλλοι) που φυσιολογικά βρίσκονται στη στοματική κοιλότητα, στο στομάχι και στα έντερα από τις πρώτες ημέρες μετά τη γέννηση και σε όλη τη διάρκεια της ζωής. Όμως, τα σύγχρονα πρότυπα υγιεινής και οι αλλαγές στις διατροφικές συνήθειες έχουν ως αποτέλεσμα τη μείωση αυτών των βακτηριδίων σε σύγκριση με μερικές δεκαετίες πριν. Σε μερικούς ανθρώπους δεν υπάρχει κανένα από αυτά. Παίρνοντας προβιοτικά καθημερινά αποκαθίσταται μια καλή, φυσική ισορροπία στη στοματική κοιλότητα και επαναδημιουργείται ένα υγιές μικροβιακό οικοσύστημα. Η μετάβαση σε ένα λιγότερο παθογόνο στοματικό βιοϋμένιο με την χορήγηση προβιοτικών ονομάζεται βακτηριοθεραπεία ή θεραπεία υποκατάστασης. Παίρνοντας προβιοτικά καθημερινά αποκαθίσταται μια καλή, φυσική ισορροπία στη στοματική κοιλότητα και επαναδημιουργείται ένα υγιές μικροβιακό οικοσύστημα.

6 O Γαλακτοβάκιλλος reuteri Prodentis είναι μοναδικός Ο Γαλακτοβάκιλλος reuteri (L.reuteri) αναγνωρίζεται σαν ένα πραγματικό προβιοτικό χάρη στις αποδεδειγμένα θετικές επιδράσεις στην υγεία της στοματικής κοιλότητας και διότι πληροί όλες τις απαιτήσεις ενός σύγχρονου προβιοτικού. Ο Γαλακτοβάκιλλος reuteri είναι ένα βακτηρίδιο της φυσιολογικής μικροβιακής χλωρίδας που σχηματίζει αποικίες στον ανθρώπινο οργανισμό από τη στιγμή της γέννησης και βρίσκεται ακόμα και στο μητρικό γάλα. Είναι ένα από τα πολύ λίγα στελέχη των γαλακτοβακίλλων που είναι προσαρμοσμένα να ζουν στον γαστρεντερικό σωλήνα και στη στοματική κοιλότητα του ανθρώπου και να συμβιώνουν με τον οργανισμό μας. Το φυσικό περιβάλλον των περισσότερων άλλων βακτηριδίων είναι έξω από το ανθρώπινο σώμα, ενώ στο σώμα μας παραμένουν προσωρινά καθώς προέρχονται από την πέψη των τροφών. Ο Γαλακτοβάκιλλος reuteri Prodentis είναι συνδυασμός δυο συμπληρωματικών στελεχών του Γαλακτοβάκιλλου reuteri που έχουν αρχικά απομονωθεί από το ανθρώπινο μητρικό γάλα και το σάλιο. Ο Γαλακτοβάκιλλος reuteri DSM και ο Γαλακτοβάκιλλος reuteri ATCC PTA 5289 έχουν επιλεγεί ειδικά για την εξαιρετική τους ικανότητα αποικισμού στη στοματική κοιλότητα, την ικανότητα προσκόλλησης σε βλεννίνες και βιοϋμένια και την αντιφλεγμονώδη δράση τους.

7 Μηχανισμός δράσης Η πρόσληψη του Lactobacillus reuteri Prodentis επηρεάζει την μικροβιακή χλωρίδα της στοματικής κοιλότητας τοπικά με τον ανταγωνισμό με παθογόνα βακτηρίδια ως προς τις θέσεις δέσμευσης και τα θρεπτικά συστατικά. Επιπλέον, ο Lactobacillus reuteri Prodentis παράγει μια ουσία, την «reuterin», η οποία επιδρά άμεσα στα παθογόνα βακτηρίδια αναστέλλοντας την ανάπτυξή τους. Ο Lactobacillus reuteri Prodentis όχι μόνο καταστέλλει την παρουσία των ενδογενών παθογόνων μικροβίων και προλαμβάνει τις επιλοιμώξεις με εξωγενή παθογόνα μικρόβια, αλλά επίσης μπορεί να προστατεύσει τον ξενιστή, ενεργοποιώντας το ανοσοποιητικό σύστημα, με παρέμβαση στη διαδικασία της φλεγμονής με τη δράση των Τ λεμφοκυττάρων και των κυτοκινών. Από θεραπευτική σκοπιά, είναι σημαντικό να λαμβάνονται προβιοτικά καθημερινά αφού ο Lactobacillus reuteri Prodentis δεν σχηματίζει μόνιμες αποικίες στη στοματική κοιλότητα ή στον γαστρεντερικό σωλήνα.

8 Κλινικά πιστοποιημένα Ο Lactobacillus reuteri Prodentis είναι το πρώτο και μοναδικό προβιοτικό που έχει σχεδιαστεί ειδικά για την αποκατάσταση της μικροβιακής χλωρίδας της στοματικής κοιλότητας με έναν φυσικό, γρήγορο και απλό τρόπο. Είναι το προβιοτικό που έχει μελετηθεί καλύτερα σε όλο τον κόσμο ως προς την επίδρασή του στη στοματική υγεία. Μέχρι σήμερα, περισσότερες από δέκα μελέτες έχουν δημοσιευθεί που αποδεικνύουν την ασφάλεια και τα οφέλη του στην στοματική υγεία. Κλινικές μελέτες έχουν δείξει τη συνέργεια του Lactobacillus reuteri Prodentis στη μείωση της οδοντικής πλάκας, της κακοσμίας του στόματος (δυσώδης απόπνοια), της ουλίτιδας και της περιοδοντίτιδας. 42% μείωση της μέτριας-αυξημένης συσσώρευσης της οδοντικής πλάκας μετά από 28 ημέρες Στην έρευνα αυτή σε τυχαίο δείγμα, στην οποία υπήρχε ομάδα ελέγχου με χρήση εικονικού φαρμάκου (placebo) και όπου έγινε διπλή τυφλή μελέτη για ένα διάστημα μεγαλύτερο από δυο εβδομάδες, σε πενήντα εννέα ασθενείς με μέτρια έως βαριά ουλίτιδα δόθηκε μια από δυο διαφορετικές τυποποιήσεις Lactobacillus reuteri Prodentis (LR-1 ή lr-2) σε μια δοσολογία των 2Χ108 CFU την ημέρα ή μια αντίστοιχη δόση placebo(εικονικό φάρμακο). 20 ασθενείς επιλέγηκαν τυχαία για να πάρουν το LR-1, 21 το lr-2 και 18 το placebo. Ο ουλικός δείκτης μειώθηκε σημαντικά και στις τρεις ομάδες (p<0.0001). Ο δείκτης πλάκας μειώθηκε σημαντικά στην ομάδα που δόθηκε LR-1 (p<0.05) και στην ομάδα που δόθηκε lr-2 (p<0.01), δεν υπήρξε όμως σημαντική διαφορά στην ομάδα ελέγχου placebo. Στη διάρκεια της παρακολούθησης, την 28η μέρα τα θετικά αποτελέσματα και των δυο ενεργητικών ομάδων ενισχύθηκαν. Ασθενείς με μέτρια ή αυξημένη συσσώρευση οδοντικής πλάκας % -42% Ημέρα 0 Ημέρα 14 Ημέρα 28 Ασθενείς με μέτρια ή βαριά ουλίτιδα % -58% Ημέρα 0 Ημέρα 14 Ημέρα 28 Krasse P et al. Swed Dent Journal 2006;30:55-60 and internal data.

9 Σημαντική μείωση της κακοσμίας Σ αυτή τη διπλή-τυφλή μελέτη σε τυχαίο δείγμα ασθενών, με ομάδα ελέγχου που έπαιρνε εικονικό φάρμακο (placebo), σε 27 ενήλικες που είχαν οι ίδιοι αναφέρει ότι έχουν κακοσμία της αναπνοής δόθηκε να μασήσουν τσίχλα που περιείχε είτε 108 CFU Lactobacillus reuteri Prodentis ή ένα εικονικό φάρμακο το πρωί και το βράδυ για 14 ημέρες. Μετά τη θεραπεία οι οργανοληπτικές μετρήσεις είχαν σημαντικά μειωμένες τιμές στην ομάδα που έπαιρνε προβιοτικά σε σύγκριση με την ομάδα ελέγχου που έπαιρνε κάποια εικονική ουσία (placebo) (p<0.05). Μια εκτίμηση των επιπέδων των πτητικών ενώσεων θείου (VSC) δεν έδειξε σημαντικές διαφορές ανάμεσα στις δυο ομάδες. βαθμός 0 βαθμός 1 βαθμός 2 βαθμοί 3-5 Keller MK και συνεργάτες. Επίδραση της τσίχλας που περιέχει το προβιοτικό βαακτηρίδιο Lactobacillus reuteri στην κακοσμία του στόματος. Acta Odontol Scand Dec 20. [Epub ahead of print]. αρχική κατάσταση παρακολούθηση Σημαντική μείωση της συγκέντρωσης της κυτοκίνης TNF-a πριν από την φλεγμονή Σαραντα-δύο υγιείς ενήλικες με μέτρια φλεγμονή των ούλων τυχαία χωρίστηκαν σε τρεις ομάδες θεραπείας: 13 έπαιρναν Lactobacillus reuteri Prodentis δυο φορές την ημέρα (2Χ 108 CFU), 13 έπαιρναν Lactobacillus reuteri Prodentis μια φορά την ημέρα (1Χ 108 CFU) και ένα εικονικό φάρμακο (placebo) μια φορά την ημέρα και η τελευταία ομάδα έπαιρνε ένα εικονικό φάρμακο (placebo) δυο φορές την ημέρα για 14 μέρες. Η αιμορραγία κατά την ανίχνευση μειώθηκε σημαντικά και η ποσότητα του ουλικού υγρού μειώθηκε σημαντικά στο τέλος της περιόδου της θεραπείας, στις δυο ομάδες που έπαιρναν Lactobacillus reuteri Prodentis, αλλά όχι στην ομάδα placebo. 43% μείωση της φλεγμονής 85% ελάττωση της αιμορραγίας μετά από δυο εβδομάδες Ποσοστό θετικών περιοχών Αρχική κατάσταση Εβδομάδα 1η Εβδομάδα 2η Εβδομάδα 4η (παρακολούθηση) Εικονικό φάρμακο + Εικονικό Φάρμακο Ενεργητική ομάδα + Εικονικό φάρμακο Ενεργητική ομάδα + Ενεργητική ομάδα Αρχική κατάσταση Εβδομάδα 1η Εβδομάδα 2η Εικονικό 1/ημέρα 2/ημέρα φάρμακο Εβδομάδα 4η Twetman S και συνεργάτες. Βραχυπρόθεσμη επίδραση της τσίχλας που περιέχει το προβιοτικό Lactobacillus reuteri στα επίπεδα των μεσολαβητών της φλεγμονής που βρίσκονται στο ουλικό υγρό. Acta Odontol Scand. 67(1): θέσεις αιμορραγίας σε σύγκριση με την αρχική κατάσταση (%)

10 Μείωση του επιπέδου κλινικής πρόσφυσης κατά 0,8 mm μετά την απόξεση και την λείανση της ρίζας (SRP)και την πρόσληψη Lactobacillus reuteri Prodentis σε σύγκριση με την απόξεση και λείανση της ρίζας (SRP) μόνο Σε τριάντα ασθενείς με χρόνια περιοδοντίτιδα δόθηκαν τυχαία 2x108 CFU Lactobacillus reuterι Prodentis την ημέρα ή ένα εικονικό φάρμακο (placebo) από την 21η έως την 42η μέρα σε συνδυασμό με την απόξεση και τη λείανση της ρίζας (SRP). Το μεγαλύτερο ποσοστό μείωσης της οδοντικής πλάκας παρουσιάστηκε στην ομάδα που πήρε Lactobacillus reuterι Prodentis σε συνδυασμό με την απόξεση και τη λείανση της ρίζας και ήταν στατιστικά σημαντικό σε σύγκριση με όλες τις άλλες εναλλακτικές θεραπείες (p<0.01). Επίσης για τον ουλικό δείκτη και τον δείκτη αιμορραγίας των ούλων, η μεγαλύτερη μείωση παρουσιάστηκε όταν υπήρχε συνδυασμός απόξεσης και λείανσης της ρίζας και χορήγησης Lactobacillus reuterι Prodentis σε σύγκριση με άλλες εναλλακτικές μεθόδους θεραπείας (p<0.001). Μετά από 42 ημέρες από την απόξεση και λείανση της ρίζας υπήρξε σημαντική μείωση του βάθους των θυλάκων (p<0.001), όμως η μέγιστη μείωση του βάθους των θυλάκων παρατηρήθηκε όταν υπήρχε συνδυασμός απόξεσης και λείανσης της ρίζας και χορήγησης Lactobacillus Prodentis. Αυτός ο συνδυασμός ήταν σημαντικά καλύτερος από την απόξεση και λείανση μόνο. Vivekananda M.R και συνεργάτες. Επίδραση του προβιοτικού Lactobacillus reuteri (Prodentis) στην αντιμετώπιση της περιοδοντικής νόσου - μια προκαταρτική κλινική μελέτη σε τυχαίο δείγμα. Journal of Oral Microbiology 2010, 2: DOI: /jom.v2i

11 Υγιή ούλα με ένα πλήρες πρόγραμμα φροντίδας του στόματος Μια ολοκληρωμένη προσέγγιση της φροντίδας του στόματος για την αποκατάσταση της φυσιολογικής μικροβιακής χλωρίδας περιλαμβάνει τις παραδοσιακές μηχανικές μεθόδους (όπως είναι το βούρτσισμα και η χρήση του οδοντικού νήματος, η απόξεση και λείανση της ρίζας) σε συνδυασμό με τις χημικές μεθόδους (για παράδειγμα χρήση αντισηπτικών στοματοπλυμάτων) και τη χορήγηση προβιοτικών για να δημιουργηθεί μια ωφέλιμη και ισορροπημένη μικροβιακή χλωρίδα. Η επανορθωτική μικροβιολογία είναι μια διαδικασία που περιλαμβάνει όλες αυτές τις προσεγγίσεις για την φροντίδα του στόματος, που πρέπει να συνδυάζονται ανάλογα με τις ανάγκες του συγκεκριμένου ασθενούς. Βιβλιογραφία 1. Krasse P, Carlsson B, Dahl C, Paulsson A, Nilsson A, Sinkiewicz G. Decreased gum bleeding and reduced gingivitis by probiotic Lactobacillus reuteri. Swed Dent J 2006; 30: Ishikawa H, Aiba Y, Nakanishi M, Ohhashi Y, Koga Y. Suppression of periodontal pathogenic bacteria in the saliva of humans by the administration of Lactobacillus salivarius TI J Jpn Soc Periodontol 2003; 45: Krasse P, Carlsson B, Dahl C, Paulsson A, Nilsson A, Sinkiewicz G. Decreased gum bleeding and reduced gingivitis by the probiotic Lactobacillus reuteri. Swed Dent J 2006; 30: Twetman S, Derawi B, Keller M, Ekstrand K, Yucel-Lindberg T, Stecksén-Blicks C Short-term effect of chewing gums containing probiotic Lactobacillus reuteri 5. Çaglar E, Kavaloglu S, Ergeneli S, Sandalli N, Twetman S. Salivary mutans streptococci and lactobacilli levels after ingestion of the probiotic bacterium Lactobacillus reuteri ATCC by straws or tablets. Acta Odontol Scand 2006; 64: Çaglar E, Kavaloglu SC, Kuscu OO, Sandalli N, Holgerson PL, Twetman S. Effect of chewing gums containing xylitol or probiotic bacteria on salivary mutans streptococci and lactobacilli. Clin Oral Invest 2007; 11: Çaglar E, Kuscu OO, Kavaloglu SC, Kuvvetli SS, Sandalli N. Dissolution of probiotics from a lozenge administered medical device and their possible effects on salivary mutans streptococci and lactobacilli. Int J Pediatr Dent 2008; 18: Teughels W, Newman MG, Coucke W, Haffajee AD, Van Der Mei HC, Haake SK. Guiding periodontal pocket recolonization: a proof of concept. J Dent Res 2007; 86: Vivekananda M.R, Vandana K.L, Bhat K.G. Effect of the probiotic Lactobacillus reuteri (Prodentis) in the management of periodontal disease: a preliminary randomized clinical trial. Journal of Oral Microbiology 2010, 2: DOI: /jom.v2i Keller MK, Bardow A, Jensdottir T, Lykkeaa J, Twetman S. Effect of chewing gums containing the probiotic bacterium Lactobacillus reuteri on oral malodour. Acta Odontol Scand Dec 20. [Epub ahead of print].

12 Κλινικά Πιστοποιημένα Προβιοτικά ΤΗΛ (ΧΩΡΙΣ ΧΡΕΩΣΗ ΑΠΟ ΣΤΑΘΕΡΟ)