ΜΟΡΦΟΜΕΤΡΙΑ ΤΩΝ ΒΕΛΟΝΩΝ ΤΗΣ ΕΛΑΤΗΣ (Abies cephalonica) ΣΤΗΝ ΠΑΡΝΗΘΑ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΜΟΡΦΟΜΕΤΡΙΑ ΤΩΝ ΒΕΛΟΝΩΝ ΤΗΣ ΕΛΑΤΗΣ (Abies cephalonica) ΣΤΗΝ ΠΑΡΝΗΘΑ"

Transcript

1 ΜΟΡΦΟΜΕΤΡΙΑ ΤΩΝ ΒΕΛΟΝΩΝ ΤΗΣ ΕΛΑΤΗΣ (Abies cephalonica) ΣΤΗΝ ΠΑΡΝΗΘΑ Ι. Σορώτος 1, Γ. Κοράκης 1, Α.Χ. Παπαγεωργίου 1 1 Δ.Π.Θ., Τμήμα Δασολογίας & Διαχείρισης Περιβάλλοντος & Φυσικών Πόρων, Ορεστιάδα. Περίληψη Η κεφαλληνιακή ελάτη (Abies cephalonica, Pinaceae) είναι ένα ελληνικό ενδημικό κωνοφόρο δένδρο που σχηματίζει δάση στά όρη της Πελοποννήσου και της Στερεάς Ελλάδας. Στο όρος Πάρνηθα η κεφαλληνιακή ελάτη εμφανίζεται σε υψόμετρο από 950 m έως 1413 m. Παλαιότερες έρευνες έχουν αναφέρει προβλήματα βιωσιμότητας και υγείας γενικότερα στον πληθυσμό αυτό. Σκοπός της εργασίας είναι η αποτίμηση της ποικιλότητας και διαφοροποίησης των ατόμων ελάτης που προέρχονται από διαφορετικές θέσεις στην Πάρνηθα, σε μορφολογικούς χαρακτήρες των. Για το σκοπό αυτό έγινε δειγματοληψία σε τέσσερις αντιπροσωπευτικούς φυσικούς υποπληθυσμούς του είδους, στην περιοχή Αγίου Πέτρου στο βορρά, στην περιοχή Αγίας Τριάδας στο νότο, στη θέση «Φλάμπουρο» στα ανατολικά και στην κορυφή της Κυράς στα δυτικά. Επιλέχθηκαν 25 άτομα από κάθε υποπληθυσμό και συλλέχθηκαν από κάθε άτομο 2 κλαδίσκοι, ένας εκτεθειμένος στο φως και ένας από το εσωτερικό της κόμης. Σε 10 βελόνες κάθε κλαδίσκου μετρήθηκαν τα χαρακτηριστικά: μήκος, πλάτος, οξύτητα, διάταξη πάνω επιφάνειας κλάδου, γωνία με τον άξονα του κλάδου και πυκνότητα στομάτων πάνω επιφάνειας. Ακολούθησε στατιστική πολυμεταβλητή ανάλυση. Παρατηρήθηκαν συγκεκριμένες τάσεις στην έκφραση των χαρακτήρων που μετρήθηκαν, κυρίως ως προς το μέγεθος και την οξύτητα των και τον αριθμό των στομάτων. Οι τάσεις αυτές φαίνεται να σχετίζονται με το μητρικό πέτρωμα των περιοχών (ασβεστόλιθος, φλύσχης), με την έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία και τη γεωγραφική θέση των περιοχών. Τα αποτελέσματα αυτά οφείλονται πιθανόν σε οικολογικούς παράγοντες και στην ατμοσφαιρική ρύπανση που φτάνει στη νότια πλευρά του πληθυσμού από την πόλη των Αθηνών. Εισαγωγή Η κεφαλληνιακή ελάτη (Abies cephalonica Loudon), ενδημικό στοιχείο της ελληνικής χλωρίδας, αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα δασοπονικά είδη της χώρας, καθώς σχηματίζει εκτεταμένα δάση στα ορεινά συμπλέγματα της νότιας και κεντρικής Ελλάδας. Σύμφωνα με τούς Debazac & Μαυρομμάτη (1971), Ντάφη (1973), Αθανασιάδη (1986) και Strid & Tan (1997), η κεφαλληνιακή ελάτη απαντάται μεταξύ των m στα όρη της Πελοποννήσου και της Στερεάς Ελλάδας (από τον Ταΰγετο μέχρι τον Τυμφρηστό και την Οξιά - 37 ο μέχρι 39 ο βόρειο γεωγραφικό πλάτος - και από την Κεφαλληνία μέχρι την Εύβοια - 20 ο μέχρι 24 ο ανατολικό γεωγραφικό μήκος), όπου συχνά κυριαρχεί και σχηματίζει αμιγείς ή μικτές με την μαύρη πεύκη συστάδες. Βορειότερα εμφανίζεται σποραδικά μέχρι τον Όλυμπο και τον Άθωνα μέσα σε συστάδες υβριδογενούς ελάτης (Abies borisii-regis Mattf.). Η ακριβής γεωγραφική εξάπλωση του είδους δεν έχει μέχρι σήμερα αποσαφηνιστεί, καθώς σχετικά με τη φυλογένεια του γένους Abies στον ελληνικό χώρο και τον τρόπο με τον οποίο εξελίχθηκε έχουν διατυπωθεί διάφορες απόψεις (Μητσόπουλος 1983, Fady et al. 1992, Scaltsoyiannes et al. 1999).

2 Το αμιγές ελατοδάσος της Πάρνηθας έχει έκταση ha καλύπτοντας το μεγαλύτερο μέρος του πυρήνα του Εθνικού Δρυμού και αποτελεί το πλησιέστερο στην πρωτεύουσα δάσος ελάτης. Η υψομετρική ζώνη εξάπλωσης της ξεκινά από τα 950 μ και φτάνει μέχρι την ψηλότερη κορυφή της Πάρνηθας (Καραβόλα 1413 μ). Τον υπόροφο του δάσους συνθέτουν, κυρίως, αειθαλείς σκληρόφυλλοι θάμνοι όπως Quercus coccifera, Phillyrea latifolia, Quercus ilex, Arbutus unedo, Juniperus oxycedrus, Crataegus sp. (Αμοργιανιώτης 1997). Τα τελευταία χρόνια, έχουν φυτευτεί στην περιοχή της ελάτης αρκετά δένδρα μαύρης πεύκης (Pinus nigra ssp. nigra), ακακίας (Robinia pseudoacacia), θαλάσσιας πεύκης (Pinus maritima) και λίγα άτομα κέδρου του Λιβάνου (Cedrus libani) και φλαμουριάς (Tilia sp.). Η κεφαλληνιακή ελάτη στην Πάρνηθα φύεται σε ασβεστογενή πετρώματα και σπάνια σε φλύσχη, ενώ τα εδάφη είναι γενικά άγονα με ομαλή ή απότομη κλίση. Ένας παράγοντας που επιδρά στο συγκεκριμένο οικοσύστημα και θεωρείται ότι συντελεί στην ξήρανση των ατόμων ελάτης είναι η ατμοσφαιρική ρύπανση. Στην Πάρνηθα το 1997 μετρήθηκαν τα επίπεδα του τροποσφαιρικού όζοντος με ειδικό μετρητή και βρέθηκαν σε ιδιαίτερα υψηλά επίπεδα. Από τον Ιούνιο έως τον Σεπτέμβριο του 1997, μετρήθηκαν επίπεδα όζοντος περίπου ppb.hous, ενώ τα μέγιστα επιτρεπτά επίπεδα για τα δάση είναι ppb.hous (Αμοργιανιώτης 1997). Είναι γνωστό ότι πολλοί αέριοι ρύποι έχουν δυσμενείς επιπτώσεις στα φυτά προκαλώντας οξεία ή χρόνια τοξικότητα, με αποτέλεσμα την πρόωρη γήρανση, τη μείωση της απόδοσης, την αύξηση της ευπάθειας σε ασθένειες και εχθρούς και το σταδιακό θάνατο (Tsopelas et al. 2001). Σύμφωνα με έρευνα για το όζον στο δάσος ελάτης στην Πάρνηθα (Βελισσαρίου & Σκρέτης 1998) διαπιστώθηκε ότι στη νότια περιοχή της Αγίας Τριάδας που «βλέπει» στην πόλη των Αθηνών υπάρχει έντονη παρουσία ρύπων σε σχέση με βόρειες περιοχές. Σε άλλη έρευνα για την ατμοσφαιρική ρύπανση στην Πάρνηθα (Heliotis et al. 1988) βρέθηκε ότι έλατα από τη νοτιότερη περιοχή της Πάρνηθας εμφάνισαν μείωση της ανάπτυξης από τις αρχές του 1960, ενώ τα δέντρα από τη βορειότερη περιοχή είχαν μειωμένη ανάπτυξη αλλά παρουσίασαν μια επιβράδυνση από το Τέλος δείγματα λειχήνων απ τη νοτιότερη περιοχή παρουσίασαν σημαντικά υψηλότερα επίπεδα Pb, Zn, Cd, Cu, Al, Mo, Mn, En από ότι τα δείγματα της βορειότερης περιοχής (Heliotis et al. 1988). Όσον αφορά στη ζωτικότητα των δέντρων, σύμφωνα με παλαιότερη έρευνα, βρέθηκε ότι στις νότιες εκθέσεις υπήρχαν 10 ξηρά δένδρα/στρέμμα περισσότερα από ότι στις βόρειες, ενώ γενικότερα η ανάπτυξη των δέντρων στις νότιες εκθέσεις ήταν χειρότερη (Αμοργιανιώτης & Αγγελόπουλος 1996). Στις βόρειες εκθέσεις το ελατοδάσος είναι πιο πυκνό αφού υπάρχουν 18 δένδρα/στρέμμα περισσότερα από ότι στις νότιες εκθέσεις. Οι συγγραφείς της έρευνας αυτής αποδίδουν τα αποτελέσματα αυτά στο ότι ένα μεγάλο τμήμα του ελατοδάσους, ιδιαίτερα στις ανατολικές και νότιες εκθέσεις, βρίσκεται στα ξηροθερμικά όρια ανάπτυξης της ελάτης. Σε σύγκριση των ελληνικών προελεύσεων της ελάτης στην Μερκάδα Φθιώτιδας, η προέλευση της Πάρνηθας έδειξε χαμηλή αύξηση σε ύψος και μέτρια σε διάμετρο (Παπαγεωργίου & Τσαμαδιάς 1989, Τσιτσιρίκης 2005). Επιπλέον, έδειξε ιδιαίτερα χαμηλή ποικιλότητα τόσο σε αυξητικά χαρακτηριστικά, όσο και σε χημικούς και βιοχημικούς γονιδιακούς δείκτες, γεγονός που αποδόθηκε σε πιθανή μείωση του πληθυσμού κατά το παρελθόν ή στην απομόνωσή του από το κύριο μέρος της εξάπλωσης της ελάτης στην Ελλάδα (Μητσόπουλος 1983, Mitsopoulos & Panetsos 1987, Δρούζας 2000, Drouzas et al. 2002).

3 Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι η μελέτη της ποικιλότητας της κεφαλληνιακής ελάτης στην Πάρνηθα, εντός και μεταξύ τεσσάρων διακριθέντων υποπληθυσμών, με τη χρήση μορφολογικών χαρακτηριστικών, καθώς και μια πρώτη εξαγωγή συμπερασμάτων σχετικά με την ενδεχόμενη επίδραση των οικολογικών παραμέτρων και της ρύπανσης στην ποικιλότητα αυτή. Υλικά και μέθοδοι Τα δείγματα συλλέχθηκαν από τέσσερις υποπληθυσμούς κεφαλληνιακής ελάτης στον πυρήνα του Εθνικού Δρυμού Πάρνηθας τον Οκτώβριο του 2005 (πίνακας 1). Τα κριτήρια επιλογής των συγκεκριμένων πληθυσμών ήταν η γεωγραφική κατανομή που σχηματίζουν όλοι μαζί, τα ιδιαίτερα σταθμολογικά χαρακτηριστικά, η επίδραση που δέχονται από την ατμοσφαιρική ρύπανση ανάλογα με την θέση τους και η απόσταση μεταξύ τους. Πίνακας 1. Γεωγραφική θέση και σταθμολογικά χαρακτηριστικά των περιοχών συλλογής των δειγμάτων. Υποπληθυσμός Άγιος Πέτρος Αγία Tριάδα Κορυφή Κυράς Φλαμπούρι (Βορράς) (Νότος) (Δύση) (Ανατολή) Γεωγ. πλάτος 38º º º º09 41 Γεωγ. μήκος 23º º º º Υψόμετρο 1050 m 1000 m 1160 m 1074 m Κλίσεις μέτριες Μέτριες / ελαφρές μέτριες / ελαφρές μέτριες Πέτρωμα ασβεστόλιθος ασβεστόλιθος μικτός φλύσχης ασβεστόλιθος Έκθεση βόρεια Ποικίλες εκθέσεις Νότια βόρεια / νότια Οι αποστάσεις μεταξύ των δέντρων που επιλέχθηκαν κυμαίνονταν από 50 έως 100μ. ώστε να αποφευχθεί η δειγματοληψία συγγενών ατόμων. Σε κάθε περιοχή συλλέχθηκε δείγμα εικοσιπέντε (25) ατόμων. Από κάθε δέντρο επιλέχθηκε ένα (1) κλαδί με φωτοβελόνες και ένα (1) κλαδί με σκιοβελόνες, ανάλογα με τη θέση που αυτά είχαν στην κώμη. Σε κάθε κλαδί μετρήθηκαν δέκα (10) βελόνες. Μέρος των κλαδίσκων τοποθετήθηκε σε βαθιά ψύξη για μελλοντική εξέταση με δείκτες DNA. Κάθε δείγμα αριθμήθηκε και καταχωρήθηκε μαζί με παρατηρήσεις σχετικά με την κατάσταση υγείας του δέντρου (π.χ. ζωτικότητα, προσβολές). Οι μετρήσεις έγιναν με ειδική κλίμακα και στερεοσκόπιο, με τη μέθοδο που περιγράφεται στον πίνακα 2 και αφορούσαν τα εξής μορφολογικά χαρακτηριστικά: α) μήκος, β) πλάτος, γ) οξύτητα, δ) διάταξη της πάνω επιφάνειας του κλάδου, ε) γωνία με τον άξονα του κλάδου στ) πυκνότητα στομάτων στην πάνω επιφάνεια της. Η επιλογή των χαρακτηριστικών που μετρήθηκαν έγινε με βάση την ικανότητα διαχωρισμού ειδών και υποειδών του γένους Abies που υπάρχουν στο πείραμα προελεύσεων ελάτης στη Μερκάδα Φθιώτιδος (όπως αυτή προέκυψε από την εργασία του Μητσόπουλου, 1983), επειδή τα χαρακτηριστικά αυτά φανερώνουν πιθανές προσαρμογές σε διαφορετικούς οικολογικούς παράγοντες. Για τη στατιστική επεξεργασία των αποτελεσμάτων υπολογίστηκε ο μέσος όρος, η τυπική απόκλιση και ο συντελεστής κύμανσης (CV) για κάθε μεταβλητή. Για τα τρία τελευταία χαρακτηριστικά υπολογίστηκε και η συχνότερα εμφανιζόμενη τιμή (τύπος). Ακολούθησε ανάλυση διακύμανσης (ANOVA) για την περιγραφή της σημαντικότητας των διαφορών των μέσων όρων μεταξύ των υποπληθυσμών και τεστ Duncan για την

4 ομαδοποίησή τους για κάθε μεταβλητή. Οι στατιστικές αναλύσεις πραγματοποιήθηκαν με τη βοήθεια του προγράμματος SPSS. Πίνακας 2. Χαρακτηριστικά και κλάδων που μετρήθηκαν. Μήκος Απόσταση από τη βάση της μέχρι την κορυφή της (cm) Πλάτος Μέγιστο πλάτος της επίπεδης επιφάνειας της (mm) Οξύτητα Μήκος της από το σημείο όπου έχει πλάτος 1mm ως την κορυφή της (mm) Διάταξη πάνω Μετρήθηκε με τιμές από το 1 ως το 4, ανάλογα με την επιφάνειας του κλάδου ομοιότητα προς 4 χαρακτηριστικούς τύπους (σχήμα 1). Όσο η τιμή πλησιάζει προς το 4 τόσο πολυπληθείς είναι οι Γωνία με τον άξονα του κλάδου Πυκνότητα στομάτων στην πάνω επιφάνεια της βελόνες σχηματίζοντας γωνία 180 παραλληλα του άξονα. Μετρήθηκε με τιμές από το 1 ως το 3, ανάλογα με την ομοιότητα προς 3 χαρακτηριστικούς τύπους (σχήμα 2). Όσο η τιμή πλησιάζει στο 3 τόσο πιο οξεία γίνεται η γωνία. Μετρήθηκε σε κλίμακα από 1 ως 5. Όσο η τιμή πλησιάζει προς το 5 τόσο μεγαλύτερος είναι ο αριθμός των στομάτων από την κορυφή της μέχρι την βάση της. Σχήμα 1. Χαρακτηριστικοί τύποι διάταξης πάνω επιφάνειας του κλάδου Σχήμα 2. Χαρακτηριστικοί τύποι γωνίας με τον άξονα του κλάδου Αποτελέσματα και συζήτηση Η ανάλυση διακύμανσης έδειξε ότι οι μέσοι όροι για όλα τα χαρακτηριστικά διέφεραν σημαντικά ανάμεσα στους υποπληθυσμούς (επίπεδο σημαντικότητας 0,01). Οι μέσοι όροι, οι τυπικές αποκλίσεις και οι συντελεστές κύμανσης (CV) για τα χαρακτηριστικά που μετρήθηκαν στους τέσσερις υποπληθυσμούς φαίνονται στον πίνακα 3.

5 Πίνακας 3. Μέσοι όροι (Μ.Ο.), τυπικές αποκλίσεις (Τ.Α.) και συντελεστές κύμανσης (CV) των χαρακτηριστικών που μετρήθηκαν. Μήκος Πλάτος Οξύτητα Διάταξη Γωνία Πυκνότητα στομάτων (cm) (mm) (mm) Μ.Ο. 2,14 1,93 0,95 3,34 1,76 1,92 Βορράς Τ.Α. 0,44 0,27 0,37 0,77 0,55 1,34 C.V. 0,21 0,14 0,39 0,23 0,31 0,70 Μ.Ο. 2,08 1,95 0,77 3,12 1,44 2,03 Νότος Τ.Α. 0,33 0,18 0,28 0,91 0,50 1,41 C.V. 0,16 0,09 0,36 0,29 0,35 0,69 Μ.Ο. 2,14 1,96 0,78 3,44 1,50 2,27 Δύση Τ.Α. 0,42 0,16 0,26 0,64 0,50 1,50 C.V. 0,20 0,08 0,33 0,19 0,33 0,66 Μ.Ο. 2,04 1,87 0,83 3,42 1,50 2,00 Ανατολή Τ.Α. 0,42 0,23 0,32 0,78 0,54 1,37 C.V. 0,21 0,12 0,39 0,23 0,36 0,69 Πίνακας 4. Ομαδοποίηση υποπληθυσμών κατά Duncan. Οι μέσοι όροι που βρίσκονται στην ίδια γραμμή δεν είναι στατιστικά σημαντικοί (a=0,05) και ανήκουν στην ίδια ομάδα. Βορράς Νότος Δύση Ανατολή Μήκος (cm) Πλάτος (mm) Οξύτητα (mm) Διάταξη Γωνία Πυκνότητα στομάτων 2,076 2,040 2,142 2,144 1,873 1,928 1,953 1,953 1,959 0,77 0,78 0,83 0,95 3,12 3,34 3,44 3,42 1,76 1,44 1,50 1,50 1,92 2,03 2,00 2,27 Οι μέσοι όροι των υποπληθυσμών ομαδοποιήθηκαν κατά Duncan όπως φαίνεται στον πίνακα 4. Φαίνεται ότι η βόρεια και η δυτική περιοχή εμφανίζουν τις μεγαλύτερες τιμές στο μήκος, πλάτος, οξύτητα και στην πυκνότητα στομάτων. Για τα χαρακτηριστικά αυτά φαίνεται να υπάρχει χαμηλότερος συντελεστής κύμανσης στη νότια πλευρά σε σχέση με τη βόρεια. Αντίστοιχα, η δύση παρουσιάζει χαμηλότερες τιμές από την ανατολή. Πιο αναλυτικά, για το μήκος της, ο νότος και η

6 ανατολή εμφανίζουν στατιστικά σημαντικά μικρότερες τιμές σε σχέση με το βορρά και τη δύση. Για το πλάτος των ξεχωρίζει η ανατολή με τις μικρότερες τιμές. Τις πιο οξείες βελόνες έχει η βόρεια πλευρά της Πάρνηθας, ενώ η νότια και δυτική πλευρά έχει τη μεγαλύτερη αμβλύτητα. Ως προς τη διάταξη των, η νότια πλευρά φαίνεται να έχει πιο απλή δομή, ενώ οι άλλοι υποπληθυσμοί έχουν πιο πλούσιες βελόνες στους κλαδίσκους. Η γωνία των είναι πιο οξεία στη βόρεια πλευρά του βουνού, ενώ τέλος ο δυτικός υποπληθυσμός έχει πιο πολλά στόματα στις βελόνες. Στον πίνακα 5 παρουσιάζεται η σύγκριση μεταξύ των χαρακτηριστικών που μετρήθηκαν για όλες τις βελόνες ανάλογα με τη θέση που είχαν αυτές στην κώμη των δέντρων. Πίνακας 5. Τιμές των χαρακτηριστικών που μετρήθηκαν ανάλογα με θέση των στη κώμη των δένδρων. Μήκος Πλάτος Οξύτητα Διάταξη Γωνία Πυκνότητα στομάτων (cm) (mm) (mm) Μ.Ο. 2,16 2,04 0,75 3,89 1,29 2,76 Φωτοβελόνες Τ.Α. 0,41 0,15 0,30 0,34 0,52 1,52 C.V. 0,19 0,07 0,40 0,09 0,40 0,55 Μ.Ο. 2,04 1,82 0,92 2,77 1,81 1,35 Σκιοβελόνες Τ.Α. 0,40 0,22 0,31 0,71 0,42 0,82 C.V. 0,20 0,12 0,34 0,26 0,23 0,61 Οι βελόνες που βρίσκονται στην εξωτερική πλευρά της κώμης και είναι εκτεθειμένες σε άμεσο φως εμφανίζουν μεγαλύτερο μήκος και πλάτος. Επίσης έχουν μικρότερη οξύτητα και η τιμή της διάταξης πάνω επιφάνειας κλάδου πλησιάζει πιο πολύ το 4, είναι δηλαδή πιο πολυπληθείς και σχηματίζουν σχεδόν γωνία παράλληλα με τον άξονα. Τέλος η γωνία των σκιοβελόνων είναι πιο οξεία και η πυκνότητα των στομάτων είναι μηδαμινή σε σχέση με την πυκνότητα των φωτοβελόνων. Τα αποτελέσματα αυτά εξηγούνται πιθανόν από τη φυσιολογική προσαρμογή των στον άμεσο φωτισμό. Σε αντίθεση με τα φύλλα των πλατύφυλλων ειδών, ο άμεσος φωτισμός συνδέεται με μεγαλύτερο μέγεθος στις βελόνες της κεφαλληνιακής ελάτης και περισσότερα στόματα. Από τα αποτελέσματα της έρευνας αυτής και κυρίως από τους πίνακες 3 και 4, συμπεραίνουμε ότι υπάρχουν σημαντικές διαφορές ανάμεσα στους υποπληθυσμούς σε όλα τα χαρακτηριστικά που εξετάστηκαν. Οι διαφορές αυτές μπορούν εν μέρει να ερμηνευτούν ως αποτέλεσμα της άμεσης επίδρασης διαφορετικών εδαφικών, οικολογικών και κλιματικών συνθηκών και ενδεχομένως της ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Στη βόρεια περιοχή επικρατεί ασβεστόλιθος, δεν υπάρχουν διαβρώσεις και οι εκθέσεις είναι βόρειες. Στη δυτική περιοχή επικρατεί μικτός φλύσχης, πέτρωμα ευνοϊκότερο για την ανάπτυξη της ελάτης, δεν υπάρχουν διαβρώσεις και οι εκθέσεις είναι νότιες. Επίσης και οι δυο περιοχές βρίσκονται σε μεγάλο υψόμετρο και πιθανόν να δέχονται μεγαλύτερο ύψος κατακρημνισμάτων. Αναφορικά με τις διαφορές στην προσπίπτουσα ακτινοβολία φωτός, λόγω έκθεσης μπορεί να αναφερθεί ότι αν ο φωτισμός στο σημείο που βρίσκονται τα δένδρα είναι ο πιο σημαντικός παράγοντας και γνωρίζοντας ότι οι νότιες εκθέσεις δέχονται περισσότερο φωτισμό σε σχέση με τις βόρειες, θα περιμέναμε οι διαφορές νότου-βορρά να ακολουθούν την τάση των διαφορών μεταξύ σκιαζόμενων και φωτιζόμενων

7 . Βλέπουμε ότι αυτό ισχύει μόνο όσο αφορά την οξύτητα των και τη γωνία τους με τον κλαδίσκο. Για το πλάτος της και την πυκνότητα των στομάτων η έκθεση μοιάζει αδιάφορη, ενώ για το μήκος της και τη διάταξή τους στο άνω μέρος του κλαδίσκου, η τάση είναι ακριβώς αντίστροφη. Άρα δεν μπορούμε να καταλήξουμε στο συμπέρασμα ότι ο φωτισμός είναι ο πιο σημαντικός παράγοντας διαμόρφωσης των χαρακτηριστικών που μετρήθηκαν. Τα αποτελέσματα πρέπει να οφείλονται και σε άλλους παράγοντες. Τα αποτελέσματα στη μορφολογία των και στη διάταξή τους στους κλαδίσκους της παρούσας έρευνας (πίνακας 3) μπορούν να συγκριθούν με αυτά παλαιότερης πανελλήνιας έρευνας σε κοινό περιβάλλον (Μητσόπουλος 1983), όπου περιλαμβάνονταν και η προέλευση της Πάρνηθας. Διαπιστώνουμε ότι οι μέσες τιμές που βρήκε ο Μητσόπουλος (1983) για το μήκος, το πλάτος και την οξύτητα της της Πάρνηθας πλησιάζουν τις τιμές που ανταποκρίνονται στον ανατολικό υποπληθυσμό της δικής μας έρευνας (πίνακας 3). Αντίθετα, ως προς τη μέση πυκνότητα των στομάτων της πάνω επιφάνειας των η τιμή της παλαιότερης έρευνας είναι πιο κοντά στην αντίστοιχη μέση τιμή του βορρά. Ως προς τον συντελεστή κύμανσης δεν βρέθηκε κάποια σταθερή συσχέτιση ανάμεσα στις τιμές του Μητσόπουλου (1983) και τις αντίστοιχες τιμές των υποπληθυσμών της παρούσας έρευνας. Από τη σύγκριση αυτή, φαίνεται ότι τα δένδρα από την Πάρνηθα, που φυτεύτηκαν στο τεστ προελεύσεων στη Μερκάδα Φθιώτιδος, όπου έγινε η σύγκριση ανάμεσα στις ελληνικές προελεύσεις, πιθανόν να προέρχονται από σπόρο που μαζεύτηκε από την ανατολική περιοχή. Αυτό το συμπέρασμα προκύπτει από το γεγονός ότι η διαφοροποίηση μεταξύ των υποπληθυσμών στην Πάρνηθα δεν φαίνεται να ακολουθεί κάποιο πρότυπο άμεσης φυσιολογικής αντίδρασης των δέντρων στις οικολογικές συνθήκες. Αυτό ισχύει ειδικά για τους χαρακτήρες του μεγέθους των, της οξύτητάς τους και της διάταξής τους στους κλαδίσκους. Αντίθετα, το πλήθος και η πυκνότητα των στομάτων μοιάζει να ακολουθεί μια ανταπόκριση στις συνθήκες φωτισμού. Λαμβάνοντας υπόψη ότι το τεστ προελεύσεων έγινε σε περιοχή που βρίσκεται στο κέντρο της ελληνικής εξάπλωσης της κεφαλληνιακής ελάτης, όπου οι συνθήκες ανάπτυξης είναι σαφώς πιο ευνοϊκές, θα περιμέναμε σε περίπτωση άμεσης επίδρασης του περιβάλλοντος οι μετρήσεις του Μητσόπουλου (1983) να ανταποκρίνονται στη βόρεια ή τη δυτική περιοχή. Αυτό όμως δεν συμβαίνει και με την επιφύλαξη της διαφοροποίησης των χαρακτηριστικών που μετρήθηκαν από χρονιά σε χρονιά και σε διαφορετικές ηλικίες του δέντρου, συμπεραίνουμε ότι πιθανόν οι υποπληθυσμοί της Πάρνηθας να έχουν διαφορετικό γενετικό υπόβαθρο. Οι γενετικές αυτές διαφορές πιθανόν να οφείλονται είτε στην προσαρμογή σε διαφορετικές περιβαλλοντικές συνθήκες, ή σε άλλους εξελικτικούς παράγοντες που προκαλούνται από την επίδραση του ανθρώπου στους υποπληθυσμούς και ειδικότερα από τη μείωση των ατόμων και τον κατακερματισμό του πληθυσμού της Πάρνηθας με άμεσες συνέπειες στην τυχαία λειτουργία του αναπαραγωγικού συστήματος και στη μεταβίβαση της γενετικής ποικιλότητας από τη μία γενιά στην άλλη. Τόσο ο Μητσόπουλος (1983) όσο και οι Drouzas et al. (2002) θεωρούν πιθανή την ύπαρξη γενετικής εκτροπής στην Πάρνηθα και την Εύβοια λόγω των καταστροφών στα ελατοδάση των περιοχών αυτών κατά το παρελθόν. Γενετικές έρευνες με τη χρήση μοριακών δεικτών θα βοηθήσουν στην ερμηνεία της φύσης της ποικιλότητας μεταξύ των υποπληθυσμών της Πάρνηθας.

8 Ευχαριστίες Στη διεξαγωγή της έρευνας αυτής συνέβαλλαν σημαντικά ο Δασάρχης Πάρνηθας κ. Γ. Αμοργιαννιώτης και οι υπάλληλοι του Δασαρχείου, ο Δρ. Π. Τσόπελας, ο Ε. Σορώτος, η Β. Λυρίτση, ο Γ. Φουρναράκης, ο Σ. Χατζησκάκης και ο Σ. Τσιβράς. Βιβλιογραφία Αθανασιάδης, Ν Δασική Βοτανική (Δέντρα και Θάμνοι των Δασών της Ελλάδας) - Μέρος ΙΙ. Εκδόσεις Γιαχούδη-Γιαπούλη, Θεσσαλονίκη. Αμοργιανιώτης, Γ Μελέτη της Δομής και της Εξέλιξης του Ελατοδάσους στην Πάρνηθα. Διαχειριστικό Σχέδιο του Εθνικού Δρυμού Πάρνηθας. Τόμος Δ. Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Δασαρχείο Πάρνηθας, Μενίδι. Αμοργιανιώτης Γ. και Αγγελόπουλος Α., Έρευνα της δομής και της εξέλιξης του ελατοδάσους Πάρνηθας. Έκδοση Υπουργείου Γεωργίας, Γεν. Γραμμ. Δασών & Φ. Π., Δασαρχείο Πάρνηθας, Μενίδι. Βελισσαρίου, Δ., και Λ. Σκρέτης, Λ Φυτοτοξικές συγκεντρώσεις του αερίου ρύπου όζοντος στο δάσος ελάτης του Εθνικού Δρυμού της Πάρνηθας. Περιλήψεις Ανακοινώσεων στο 9ο Πανελλήνιο Φυτοπαθολογικό Συνέδριο, Αθήνα Οκτωβρίου 1998, Ελληνική Φυτοπαθολογική Εταιρεία, σελ. 59. Debazac, E. και Μαυρομμάτης, Γ Αι μεγάλαι οικολογικαί διαιρέσεις της δασικής βλαστήσεως εις την ηπειρωτικήν Ελλάδα. Ι.Δ.Ε.Α. 48: Δρούζας, Α.Δ Ανάλυση Ποικιλότητας της Ελληνικής Ελάτης με Χρήση Βιοχημικών και Μοριακών Δεικτών. Διδακτορική διατριβή. Α.Π.Θ., Σχολή Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος, Θεσσαλονίκη. Drouzas, A.D., Papageorgiou, A.C., Scaltsoyiannes, A., and K.P. Panetsos Adaptive and non-adaptive traits in fir populations. In: Dynamics and Conservation of Genetic Diversity in Forest Ecosystems. Strasbourg, 2-5 December Book of abstracts, p Fady, B., Arbez, M., and A., Marpeau Geographic variability of terpene composition in Abies cephalonica and Abies species around the Aegean: hypotheses for their possible phylogeny from the Miocene. Trees 6: Heliotis, F.D., Karandinos, M.G., and J.C. Whiton Air pollution and the decline of the Fir Forest in Parnis National Park, Near Athens, Greece. Environmental pollution 54: Μητσόπουλος, Δ.Ι Προσδιορισμός Ποικιλότητας της Ελάτης της Ελλάδος με τη Χρήση Χημικών και Μορφολογικών Χαρακτηριστικών. Διδακτορική διατριβή. Α.Π.Θ., Σχολή Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος, Θεσσαλονίκη. Mitsopoulos, D.J., and C.P., Panetsos Origin of variation in fir forests of Greece. Silvae Genetica 36: Ντάφης, Σ Ταξινόμηση της δασικής βλαστήσεως της Ελλάδος. Επιστ. Επετ. Γεωπ. και Δασ. Σχολ. Παν. Θεσσαλονίκης. 15: Παπαγεωργίου, Α.Χ., και Γ. Τσαμαδιάς Δοκιμή Προελεύσεων και Ειδών Ελάτης στο Arboretum Μερκάδας. Πτυχιακή Διατριβή. Α.Π.Θ., Σχολή Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος, Θεσσαλονίκη. Scaltsoyiannes, A., Tsaktsira, M., and A.D. Drouzas Allozyme differentiation in the Mediterranean firs Abies, Pinaceae. A first comparative study with phylogenetic implications. Plant Systematics & Evolution 216: Strid, A. and Tan, K Flora Hellenica. Vol. I. Konigstein.

9 Τσιτσιρίκης, Π Απόδοση Προελεύσεων Ελάτης στην Πειραματική Φυτεία της Μερκάδας. Πτυχιακή Διατριβή. Δ.Π.Θ., Τμήμα Δασολογίας και Διαχείρισης Περιβάλλοντος και Φυσικών Πόρων, Ορεστιάδα. Tsopelas, P., Angelopoulos, A., Economou, A., Voulala, M., and E., Xanthopoulou Monitoring crown defoliation and tree mortality in the fir-forest of Mount Parnis, Greece. In: Radoglou, K. (ed.) Proceedings of the International Conference: Forest research, a Challenge for an Integrated European Approach. August 27-1 September 2001, Thessaloniki, Greece pp Summary The Greek fir (Abies cephalonica, Pinaceae) is an endemic coniferous tree that builds forests on the mountains of Peloponnesus and Central Greece. In Mt Parnitha, the Greek fir grows in an altitude range from 950 m to 1413 m. Previous research has reported viability and health problems for this population. The aim of this study is the description of diversity and differentiation of fir individuals growing on different sites in Parnitha, in morphological needle traits. Sampling was performed in four representative natural subpopulations in the locations of Agios Petros in the north, Agia Triada in the south, Flabouro in the east and on the top of Kyra in the west. 25 individuals were selected for each subpopulation and two branches were harvested from each individual. One branch came from the outer side of the crown which is exposed to the sun and the other one from the inner crown, where light is not intensive. For 10 needles from each branch 6 morphological characteristics were measured: needle length and width, needle sharpness, needle position on the branch, angle of needles to the branch and stomata density. The data was processed through multivariable statistics. The measured characters showed specific trends, especially for needle size and sharpness and stomata density. These trends seem to correlate with the geological background of the areas, their aspect and geographical location. Furthermore, these results may also relate with the exposure of the trees to the pollution of Athens urban area at the south side of the mountain.

ΑΠΟΔΟΣΗ ΣΕ ΥΨΟΣ ΚΑΙ ΔΙΑΜΕΤΡΟ ΤΗΣ ΧΑΛΕΠΙΟΥ ΠΕΥΚΗΣ (PINUS ΗALEPENSIS) ΣΕ ΦΥΤΕΙΑ ΑΠΟΓΟΝΩΝ ΣΤΗ Β. ΕΥΒΟΙΑ

ΑΠΟΔΟΣΗ ΣΕ ΥΨΟΣ ΚΑΙ ΔΙΑΜΕΤΡΟ ΤΗΣ ΧΑΛΕΠΙΟΥ ΠΕΥΚΗΣ (PINUS ΗALEPENSIS) ΣΕ ΦΥΤΕΙΑ ΑΠΟΓΟΝΩΝ ΣΤΗ Β. ΕΥΒΟΙΑ ΑΠΟΔΟΣΗ ΣΕ ΥΨΟΣ ΚΑΙ ΔΙΑΜΕΤΡΟ ΤΗΣ ΧΑΛΕΠΙΟΥ ΠΕΥΚΗΣ (PINUS ΗALEPENSIS) ΣΕ ΦΥΤΕΙΑ ΑΠΟΓΟΝΩΝ ΣΤΗ Β. ΕΥΒΟΙΑ Κομματά Αικατερίνη (1), Αριστοτέλης Χ. Παπαγεωργίου (1), Βαρελίδης Κων/νος (2), Ιωαννίδης Κων/νος (2),

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΙΒΗ ΜΕ ΘΕΜΑ: «ΜΑΖΟΠΙΝΑΚΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΧΑΛΕΠΙΟ ΠΕΥΚΗ (PINUS HALEPENSIS) ΤΟΥ ΔΑΣΟΥΣ ΤΑΤΟΪΟΥ ΠΑΡΝΗΘΑΣ ΑΤΤΙΚΗΣ»

ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΙΒΗ ΜΕ ΘΕΜΑ: «ΜΑΖΟΠΙΝΑΚΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΧΑΛΕΠΙΟ ΠΕΥΚΗ (PINUS HALEPENSIS) ΤΟΥ ΔΑΣΟΥΣ ΤΑΤΟΪΟΥ ΠΑΡΝΗΘΑΣ ΑΤΤΙΚΗΣ» ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΙΒΗ ΜΕ ΘΕΜΑ: «ΜΑΖΟΠΙΝΑΚΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΧΑΛΕΠΙΟ ΠΕΥΚΗ (PINUS HALEPENSIS) ΤΟΥ ΔΑΣΟΥΣ ΤΑΤΟΪΟΥ ΠΑΡΝΗΘΑΣ ΑΤΤΙΚΗΣ» Μεταπτυχιακή Φοιτήτρια: Αγγελάκη Ειρήνη Επιβλέπουσα Καθηγήτρια: Κιτικίδου Κυριακή

Διαβάστε περισσότερα

Κλιματική αλλαγή και αύξηση της ελάτης

Κλιματική αλλαγή και αύξηση της ελάτης ΤΕΙ ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΩΠΟΝΙΑΣ & ΤΕΧΝ. ΤΡΟΦΙΜΩΝ KAI ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΤΜΗΜΑ ΔΑΣΟΠΟΝΙΑΣ & ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΦΥΣΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Τ.Ε.Ι. ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ Επιστημονική ανακοίνωση Κλιματική αλλαγή και αύξηση

Διαβάστε περισσότερα

AdaptFor Προσαρμογή της διαχείρισης των δασών στην κλιματική αλλαγή στην Ελλάδα

AdaptFor Προσαρμογή της διαχείρισης των δασών στην κλιματική αλλαγή στην Ελλάδα LIFE+ Περιβαλλοντική Πολιτική και Διακυβέρνηση 2008 AdaptFor Προσαρμογή της διαχείρισης των δασών στην κλιματική αλλαγή στην Ελλάδα Βασιλική Χρυσοπολίτου Δήμητρα Κεμιτζόγλου 13.12.2010, Αθήνα Δήμητρα Κεμιτζόγλου

Διαβάστε περισσότερα

Αξιολόγηση της παρούσας κατάστασης των περιοχών έρευνας από δασοκομική και οικοφυσιολογική άποψη

Αξιολόγηση της παρούσας κατάστασης των περιοχών έρευνας από δασοκομική και οικοφυσιολογική άποψη LIFE + AdaptFor Αξιολόγηση της παρούσας κατάστασης των περιοχών έρευνας από δασοκομική και οικοφυσιολογική άποψη Επίδραση της κλιματικής αλλαγής στα Δασικά οικοσυστήματα Καλλιόπη Ραδόγλου & Γαβριήλ Σπύρογλου

Διαβάστε περισσότερα

Πρότυπα οικολογικής διαφοροποίησης των μυρμηγκιών (Υμενόπτερα: Formicidae) σε κερματισμένα ορεινά ενδιαιτήματα.

Πρότυπα οικολογικής διαφοροποίησης των μυρμηγκιών (Υμενόπτερα: Formicidae) σε κερματισμένα ορεινά ενδιαιτήματα. Πρότυπα οικολογικής διαφοροποίησης των μυρμηγκιών (Υμενόπτερα: Formicidae) σε κερματισμένα ορεινά ενδιαιτήματα. Γεωργιάδης Χρήστος Λεγάκις Αναστάσιος Τομέας Ζωολογίας Θαλάσσιας Βιολογίας Τμήμα Βιολογίας

Διαβάστε περισσότερα

Προσαρμογή της Διαχείρισης των Δασών στην Κλιματική Αλλαγή στην Ελλάδα: Δασαρχείο Πάρνηθας. Ομάδα έργου: Γ. Ζαρείφης Ηλ. Ντούφας Γ. Πόθος Κ.

Προσαρμογή της Διαχείρισης των Δασών στην Κλιματική Αλλαγή στην Ελλάδα: Δασαρχείο Πάρνηθας. Ομάδα έργου: Γ. Ζαρείφης Ηλ. Ντούφας Γ. Πόθος Κ. Προσαρμογή της Διαχείρισης των Δασών στην Κλιματική Αλλαγή στην Ελλάδα: Δασαρχείο Πάρνηθας Ομάδα έργου: Γ. Ζαρείφης Ηλ. Ντούφας Γ. Πόθος Κ. Ψαρρή Σεμινάριο Κατάρτισης Δασικών Υπηρεσιών 18-19 Νοεμβρίου

Διαβάστε περισσότερα

Αποτίμηση των επιπτώσεων της πυρκαγιάς στα δάση μαύρης πεύκης στον Πάρνωνα Η προσέγγιση για την αποκατάστασή τους

Αποτίμηση των επιπτώσεων της πυρκαγιάς στα δάση μαύρης πεύκης στον Πάρνωνα Η προσέγγιση για την αποκατάστασή τους LIFE07 NAT/GR/000286 PINUS Αποκατάσταση των δασών Pinus nigra στον Πάρνωνα (GR2520006) μέσω μιας δομημένης προσέγγισης Αποτίμηση των επιπτώσεων της πυρκαγιάς στα δάση μαύρης πεύκης στον Πάρνωνα Η προσέγγιση

Διαβάστε περισσότερα

ΑΥΞΗΤΙΚΕΣ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΜΕΤΑΞΥ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΩΝ ΧΑΛΕΠΙΟΥ ΠΕΥΚΗΣ ΣΕ ΦΥΤΕΙΑ ΑΠΟΓΟΝΩΝ ΣΤΗ Β. ΕΥΒΟΙΑ

ΑΥΞΗΤΙΚΕΣ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΜΕΤΑΞΥ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΩΝ ΧΑΛΕΠΙΟΥ ΠΕΥΚΗΣ ΣΕ ΦΥΤΕΙΑ ΑΠΟΓΟΝΩΝ ΣΤΗ Β. ΕΥΒΟΙΑ 1 ΑΥΞΗΤΙΚΕΣ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΜΕΤΑΞΥ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΩΝ ΧΑΛΕΠΙΟΥ ΠΕΥΚΗΣ ΣΕ ΦΥΤΕΙΑ ΑΠΟΓΟΝΩΝ ΣΤΗ Β. ΕΥΒΟΙΑ Κομματά Αικατερίνη (1), Αριστοτέλης Χ. Παπαγεωργίου (1), Ιωαννίδης Κων/νος (2), Βαρελίδης Κων/νος (2), Ζυγομαλά

Διαβάστε περισσότερα

Παρακολούθηση (monitoring) των Δασικών Οικοσυστημάτων και διαχειριστικά μέτρα προσαρμογής

Παρακολούθηση (monitoring) των Δασικών Οικοσυστημάτων και διαχειριστικά μέτρα προσαρμογής Παρακολούθηση (monitoring) των Δασικών Οικοσυστημάτων και διαχειριστικά μέτρα προσαρμογής Έργο: LIFE+ Προσαρμογή της δασικής διαχείρισης στην κλιματική αλλαγή στην Ελλάδα AdaptFor (Life08 ENV/GR/00054).

Διαβάστε περισσότερα

Τελική Συνάντηση 18 εκεµβρίου 2014, Αθήνα

Τελική Συνάντηση 18 εκεµβρίου 2014, Αθήνα Προσαρµογήτης ιαχείρισηςτων ασώνστηνκλιµατικήαλλαγήστηνελλάδα: ασαρχείο Σπάρτης Οµάδαέργου: ΖάκκαςΓεώργιος ασολόγος, ΣηµάδηΠαναγιώτα ασολόγος, Βουλουµάνος Παναγιώτης ασοπόνος, Βουραντώνης Σαράντος ασολόγος

Διαβάστε περισσότερα

LIFE07 NAT/GR/ PINUS Οι δράσεις αποκατάστασης του καμένου δάσους μαύρης πεύκης στον Πάρνωνα.

LIFE07 NAT/GR/ PINUS Οι δράσεις αποκατάστασης του καμένου δάσους μαύρης πεύκης στον Πάρνωνα. LIFE07 NAT/GR/000286 PINUS Οι δράσεις αποκατάστασης του καμένου δάσους μαύρης πεύκης στον Πάρνωνα www.parnonaslife.gr Δρ. Πέτρος Κακούρος petros@ekby.gr Η πυρκαγιά Η θέση της πυρκαγιάς στην ευρύτερη περιοχή

Διαβάστε περισσότερα

LIFE07 NAT/GR/ PINUS Αποκατάσταση των δασών Pinus nigra στον Πάρνωνα (GR ) μέσω μιας δομημένης προσέγγισης.

LIFE07 NAT/GR/ PINUS Αποκατάσταση των δασών Pinus nigra στον Πάρνωνα (GR ) μέσω μιας δομημένης προσέγγισης. LIFE07 NAT/GR/000286 PINUS Αποκατάσταση των δασών Pinus nigra στον Πάρνωνα (GR2520006) μέσω μιας δομημένης προσέγγισης www.parnonaslife.gr Δρ. Πέτρος Κακούρος petros@ekby.gr Η πυρκαγιά Η θέση της πυρκαγιάς

Διαβάστε περισσότερα

Ανάλυση της δομής και της ποικιλότητας των εδαφικών κολεοπτέρων (οικογένειες: Carabidae και Tenebrionidae) σε ορεινά οικοσυστήματα

Ανάλυση της δομής και της ποικιλότητας των εδαφικών κολεοπτέρων (οικογένειες: Carabidae και Tenebrionidae) σε ορεινά οικοσυστήματα Ανάλυση της δομής και της ποικιλότητας των εδαφικών κολεοπτέρων (οικογένειες: Carabidae και Tenebrionidae) σε ορεινά οικοσυστήματα Ι. Αναστασίου, Χ. Γεωργιάδης & Α. Λεγάκις Τομέας Ζωολογίας Θαλάσσιας Βιολογίας,

Διαβάστε περισσότερα

Προστασία Γενετικής Βιολογικής Ποικιλότητας

Προστασία Γενετικής Βιολογικής Ποικιλότητας Εργαστήριο Δασικής Γενετικής και Βελτίωσης Δασοπονικών Ειδών Προστασία Γενετικής Βιολογικής Ποικιλότητας Διαχείριση της Γενετικής Ποικιλότητας (με έμφαση στα μεσογειακά δάση) 1 Βιοποικιλότητα Ορίζεται,

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ. Πτυχιακή εργασία

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ. Πτυχιακή εργασία ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Πτυχιακή εργασία ΜΟΡΙΑΚΗ ΚΑΙ ΦΑΙΝΟΤΥΠΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΝΟΣ ΚΥΠΡΙΑΚΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΣΚΛΗΡΟΥ ΣΙΤΑΡΙΟΥ ΠΟΥ ΑΠΟΚΤΗΘΗΚΕ ΑΠΟ ΤΡΑΠΕΖΑ

Διαβάστε περισσότερα

Εργαστήριο Δασικής Γενετικής / ΔΠΘ Ορεστιάδα. Ποσοτική Γενετική ΒΕΛΤΙΩΣΗ & ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΔΑΣΟΓΕΝΕΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ. Αριστοτέλης Χ.

Εργαστήριο Δασικής Γενετικής / ΔΠΘ Ορεστιάδα. Ποσοτική Γενετική ΒΕΛΤΙΩΣΗ & ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΔΑΣΟΓΕΝΕΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ. Αριστοτέλης Χ. Εργαστήριο Δασικής Γενετικής / ΔΠΘ Ορεστιάδα Ποσοτική Γενετική ΒΕΛΤΙΩΣΗ & ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΔΑΣΟΓΕΝΕΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ Αριστοτέλης Χ. Παπαγεωργίου Σύνοψη Τα γνωρίσματα που παρατηρούμε (φαινότυπος) είναι η συνδυασμένη

Διαβάστε περισσότερα

Μαζοπίνακες για τη δασική πεύκη (Pinus sylvestris L.) στο κεντρικό τμήμα της οροσειράς της Ροδόπης.

Μαζοπίνακες για τη δασική πεύκη (Pinus sylvestris L.) στο κεντρικό τμήμα της οροσειράς της Ροδόπης. Μαζοπίνακες για τη δασική πεύκη (Pinus sylvestris L.) στο κεντρικό τμήμα της οροσειράς της Ροδόπης. Ιωάννης Λυπηρίδης Δασολόγος 1 ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ Εισαγωγή Περιοχή έρευνας Υλικά και Μέθοδοι Αποτελέσματα - Συζήτηση

Διαβάστε περισσότερα

ΒΛΑΧΟΠΟΥΛΟΣ ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ Δασολόγος

ΒΛΑΧΟΠΟΥΛΟΣ ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ Δασολόγος ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΔΑΣΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΔΙΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΑΕΙΦΟΡΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ Γ : ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΔΟΜΗ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ 2. ΑΥΞΗΤΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ. Εργαστήριο Δομής Ξύλου. Στέργιος Αδαμόπουλος

ΔΟΜΗ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ 2. ΑΥΞΗΤΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ. Εργαστήριο Δομής Ξύλου. Στέργιος Αδαμόπουλος ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ 2. ΑΥΞΗΤΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ Δασικά δέντρα α β Κωνοφόρα (α): αειθαλή δέντρα που τα φύλλα τους είναι βελονόμορφα και οι καρποί τους έχουν σχήμα κώνου, π.χ. πεύκη, ελάτη Πλατύφυλλα (β):

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΓΕΝΕΤΙΚΗ 03. ΜΕΣΗ ΤΙΜΗ & ΔΙΑΚΥΜΑΝΣΗ

ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΓΕΝΕΤΙΚΗ 03. ΜΕΣΗ ΤΙΜΗ & ΔΙΑΚΥΜΑΝΣΗ ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΓΕΝΕΤΙΚΗ 03. ΜΕΣΗ ΤΙΜΗ & ΔΙΑΚΥΜΑΝΣΗ 1 ΠΟΣΟΤΙΚΟ ΓΝΩΡΙΣΜΑ ΑΑββΓΓδδεεΖΖ αριθμός φυτών 50 00 150 100 50 0 10 5 184 119 17 87 40 1 5 0-10 10-0 0-30 30-40 40-50 50-60 60-70 70-80 80-90 απόδοση/φ υτό

Διαβάστε περισσότερα

Ανακοίνωση για υπηρεσίες οικοφυσιολόγου

Ανακοίνωση για υπηρεσίες οικοφυσιολόγου Ανακοίνωση για υπηρεσίες οικοφυσιολόγου Στο πλαίσιο του έργου «Προσαρμογή της διαχείρισης των δασών στην κλιματική αλλαγή στην Ελλάδα» το οποίο χρηματοδοτείται από το πρόγραμμα LIFE Περιβαλλοντική Πολιτική

Διαβάστε περισσότερα

Πέτρος Κακούρος και Αντώνης Αποστολάκης

Πέτρος Κακούρος και Αντώνης Αποστολάκης Εγκατάσταση και αποτελέσματα παρακολούθησης της φυσικής και τεχνητής αποκατάστασης των δασών μαύρης πεύκης στον Πάρνωνα, προοπτικές έρευνας και τεκμηρίωσης Πέτρος Κακούρος και Αντώνης Αποστολάκης Ο σχεδιασμός

Διαβάστε περισσότερα

LIFE07 NAT/GR/ PINUS Αποκατάσταση των δασών Pinus nigra στον Πάρνωνα (GR ) μέσω μιας δομημένης προσέγγισης.

LIFE07 NAT/GR/ PINUS Αποκατάσταση των δασών Pinus nigra στον Πάρνωνα (GR ) μέσω μιας δομημένης προσέγγισης. LIFE07 NAT/GR/000286 PINUS Αποκατάσταση των δασών Pinus nigra στον Πάρνωνα (GR2520006) μέσω μιας δομημένης προσέγγισης www.parnonaslife.gr Δρ. Πέτρος Κακούρος petros@ekby.gr Εταίροι και προϋπολογισμός

Διαβάστε περισσότερα

Διαχείριση και Προστασία των Κυπριακών Δασών

Διαχείριση και Προστασία των Κυπριακών Δασών Δάση Τα κυπριακά δάση είναι σχεδόν στο σύνολο τους φυσικά και συντίθενται κυρίως από κωνοφόρα δέντρα και πλατύφυλλους θάμνους. Κυρίαρχο είδος αποτελούν τα πεύκα και ιδιαίτερα η τραχεία πεύκη (Pinus brutia)

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΚΗΣΗ. Πυκνότητα και πορώδες χιονιού. Ποια είναι η σχέση των δυο; Αρνητική ή Θετική; Δείξτε τη σχέση γραφικά, χ άξονας πυκνότητα, ψ άξονας πορώδες

ΑΣΚΗΣΗ. Πυκνότητα και πορώδες χιονιού. Ποια είναι η σχέση των δυο; Αρνητική ή Θετική; Δείξτε τη σχέση γραφικά, χ άξονας πυκνότητα, ψ άξονας πορώδες ΑΣΚΗΣΗ Πυκνότητα και πορώδες χιονιού. Ποια είναι η σχέση των δυο; Αρνητική ή Θετική; Δείξτε τη σχέση γραφικά, χ άξονας πυκνότητα, ψ άξονας πορώδες Για πιο λόγο είναι η σχέση είναι Θετική ή Αρνητική (δικαιολογήστε

Διαβάστε περισσότερα

Χλωριδικές μονάδες βλάστησης και συστήματα

Χλωριδικές μονάδες βλάστησης και συστήματα Χλωριδικές μονάδες βλάστησης και συστήματα Α. Ποια τα βήματα της χλωριδικής έρευνας; Β. Δειγματοληψία με quadrat 1. Επιλογή quadrat 2. Σχήμα και μέγεθος quadrat 3. Αριθμός και διάταξη quadrats 4. Πρότυπο

Διαβάστε περισσότερα

LIFE PINUS Αποκατάσταση των δασών Pinus nigra στον Πάρνωνα μέσω μιας δομημένης προσέγγισης

LIFE PINUS Αποκατάσταση των δασών Pinus nigra στον Πάρνωνα μέσω μιας δομημένης προσέγγισης LIFE PINUS Αποκατάσταση των δασών Pinus nigra στον Πάρνωνα μέσω μιας δομημένης προσέγγισης Εταίροι, διάρκεια και προϋπολογισμός Έναρξη έργου 1/1/2009 Oλοκλήρωση 30/6/2013 To έργο έχει προϋπολισμό 3,035,791.00

Διαβάστε περισσότερα

4. γεωγραφικό/γεωλογικό πλαίσιο

4. γεωγραφικό/γεωλογικό πλαίσιο 4. ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΟ γεωγραφικό/γεωλογικό πλαίσιο 4. ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΟ γεωγραφικό/γεωλογικό πλαίσιο 4. ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΟ γεωγραφικό/γεωλογικό πλαίσιο /Ελληνικός χώρος Τα ελληνικά βουνά (και γενικότερα οι ορεινοί όγκοι της

Διαβάστε περισσότερα

Προσαρµογήτης ιαχείρισηςτων ασώνστηνκλιµατικήαλλαγήστηνελλάδα: ασαρχείο Πάρνηθας

Προσαρµογήτης ιαχείρισηςτων ασώνστηνκλιµατικήαλλαγήστηνελλάδα: ασαρχείο Πάρνηθας Προσαρµογήτης ιαχείρισηςτων ασώνστηνκλιµατικήαλλαγήστηνελλάδα: ασαρχείο Πάρνηθας Οµάδαέργου: Γ. Ζαρείφης Ηλ. Ντούφας Γ. Πόθος Κ. Ψαρρή 18 εκεµβρίου 2014, ΑΘΗΝΑ LIFE+ AdaptFor: εφαρµογή σε τέσσερις πιλοτικές

Διαβάστε περισσότερα

Οι επιδράσεις της κλιματικής αλλαγής στα ξηροθερμοόρια δασικών ειδών: Η Δασική πεύκη Πιερίων

Οι επιδράσεις της κλιματικής αλλαγής στα ξηροθερμοόρια δασικών ειδών: Η Δασική πεύκη Πιερίων Οι επιδράσεις της κλιματικής αλλαγής στα ξηροθερμοόρια δασικών ειδών: Η Δασική πεύκη Πιερίων Χ. Περλέρου, Γ. Σπύρογλου, Δ. Αβτζής και Σ. Διαμαντής ΕΛΓΟ-Ινστιτούτο Δασικών Ερευνών Σεμινάριο κατάρτησης δασολόγων,

Διαβάστε περισσότερα

Η Πάρνηθα κάποτε... hol.gr -

Η Πάρνηθα κάποτε... hol.gr - Η Πάρνηθα κάποτε... Λ. Θρακομακεδόνων 131, 136 72 Αχαρνές Τηλ.. 210 2435333-210 2445226, Fax: : 210 2445226 e-mail: parnitha@hol.gr 28.06.2007 Λ. Θρακομακεδόνων 131, 136 72 Αχαρνές Τηλ.. 210 2435333-210

Διαβάστε περισσότερα

Βελτίωση και Προστασία Δασογενετικών Πόρων. Στρατηγικές Βελτίωσης

Βελτίωση και Προστασία Δασογενετικών Πόρων. Στρατηγικές Βελτίωσης Βελτίωση και Προστασία Δασογενετικών Πόρων Στρατηγικές Βελτίωσης 5 Σύνοψη Στη βελτίωση προσπαθούμε να συμπεράνουμε την απόδοση των απογόνων βασιζόμενοι στο φαινότυπο και την απόδοση των γονέων Η μαζική

Διαβάστε περισσότερα

Βιολόγος- Μεταδιδάκτορας, Τομέας Οικολογίας & Ταξινομικής, Τμήμα Βιολογίας ΕΚΠΑ. 2

Βιολόγος- Μεταδιδάκτορας, Τομέας Οικολογίας & Ταξινομικής, Τμήμα Βιολογίας ΕΚΠΑ. 2 ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ & ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑ: ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ, ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗΣ, ΜΕΤΡΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ Χριστοπούλου Α 1, Φύλλας ΝΜ 2, Αριανούτσου Μ 3 1 Βιολόγος- Μεταδιδάκτορας, Τομέας Οικολογίας & Ταξινομικής,

Διαβάστε περισσότερα

LIFE PINUS Η δομημένη προσέγγιση για την αποκατάσταση των καμένων δασών μαύρης πεύκης

LIFE PINUS Η δομημένη προσέγγιση για την αποκατάσταση των καμένων δασών μαύρης πεύκης LIFE PINUS Η δομημένη προσέγγιση για την αποκατάσταση των καμένων δασών μαύρης πεύκης Τα δάση μαύρης πεύκης στην Ευρώπη, την Ελλάδα και τον Πάρνωνα Pinus nigra subsp. nigra var. caramanica Στην Ελλάδα

Διαβάστε περισσότερα

«Εφαρμογή της ανάλυσης επιβίωσης για την αξιολόγηση της θνησιμότητας των δέντρων στο δάσος Ελατιάς Δράμας»

«Εφαρμογή της ανάλυσης επιβίωσης για την αξιολόγηση της θνησιμότητας των δέντρων στο δάσος Ελατιάς Δράμας» Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης Τμήμα Δασολογίας Μεταπτυχιακή διατριβή «Εφαρμογή της ανάλυσης επιβίωσης για την αξιολόγηση της θνησιμότητας των δέντρων στο δάσος Ελατιάς Δράμας» Αποστολοπούλου Ευαγγελία

Διαβάστε περισσότερα

Εργαστήριο Δασικής Γενετικής / ΔΠΘ Ορεστιάδα. Εισαγωγή ΒΕΛΤΙΩΣΗ & ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΔΑΣΟΓΕΝΕΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ. Αριστοτέλης Χ. Παπαγεωργίου

Εργαστήριο Δασικής Γενετικής / ΔΠΘ Ορεστιάδα. Εισαγωγή ΒΕΛΤΙΩΣΗ & ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΔΑΣΟΓΕΝΕΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ. Αριστοτέλης Χ. Παπαγεωργίου Εργαστήριο Δασικής Γενετικής / ΔΠΘ Ορεστιάδα Εισαγωγή ΒΕΛΤΙΩΣΗ & ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΔΑΣΟΓΕΝΕΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ Αριστοτέλης Χ. Παπαγεωργίου Σύνοψη Τα γνωρίσματα που παρατηρούμε (φαινότυπος) είναι η συνδυασμένη έκφραση

Διαβάστε περισσότερα

Οργανικός Άνθρακας στα Δασικά Εδάφη της Ελλάδας

Οργανικός Άνθρακας στα Δασικά Εδάφη της Ελλάδας Οργανικός Άνθρακας στα Δασικά Εδάφη της Ελλάδας Π. Μιχόπουλος Εθνικό Ίδρυμα Αγροτικής Έρευνας (ΕΘ.Ι.ΑΓ.Ε.) Ι Ε Ινστιτούτο Μεσογειακών Δασικών Οικοσυστημάτων και Τεχνολογίας Δασικών Προϊόντων Υπουργείο

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΓΡΑΦΙΚΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ Ι Κ. Μ. 436

ΠΕΡΙΓΡΑΦΙΚΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ Ι Κ. Μ. 436 ΠΕΡΙΓΡΑΦΙΚΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ Ι Κ. Μ. 436 A εξάμηνο 2009-2010 Περιγραφική Στατιστική Ι users.att.sch.gr/abouras abouras@sch.gr sch.gr abouras@uth.gr Μέτρα θέσης Η θέση αντιπροσωπεύει τη θέση της κατανομής κατά

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΟ: LIFE+ AdaptFor. Προσαρμογή της δασικής διαχείρισης στην κλιματική αλλαγή στην Ελλάδα. LIFE+ Περιβαλλοντική Πολιτική και Διακυβέρνηση 2008

ΕΡΓΟ: LIFE+ AdaptFor. Προσαρμογή της δασικής διαχείρισης στην κλιματική αλλαγή στην Ελλάδα. LIFE+ Περιβαλλοντική Πολιτική και Διακυβέρνηση 2008 LIFE+ Περιβαλλοντική Πολιτική και Διακυβέρνηση 2008 ΕΡΓΟ: LIFE+ AdaptFor Προσαρμογή της δασικής διαχείρισης στην κλιματική αλλαγή στην Ελλάδα www.life-adaptfor.gr Βασιλική Χρυσοπολίτου ΕΚΒΥ Εισαγωγικά

Διαβάστε περισσότερα

Bio-Greece - NATURA 2000 ΒΑΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΠΑΝΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟΥ ΔΙΚΤYΟΥ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ

Bio-Greece - NATURA 2000 ΒΑΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΠΑΝΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟΥ ΔΙΚΤYΟΥ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ Bio-Greece - NATURA 2000 ΒΑΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΠΑΝΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟΥ ΔΙΚΤYΟΥ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ Εύα Παπαστεργιάδου, Τμήμα Βιολογίας, Πανεπιστήμιο Πατρών Η Οδηγία 92/43/ΕΟΚ Σκοπός Προστασία της βιολογικής

Διαβάστε περισσότερα

Η παρακολούθηση των δασών στο πλαίσιο της κλιματικής αλλαγής

Η παρακολούθηση των δασών στο πλαίσιο της κλιματικής αλλαγής Η παρακολούθηση των δασών στο πλαίσιο της κλιματικής αλλαγής Γιώργος Πουλής, Δασολόγος M.Sc. Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων - Υγροτόπων Διάρθρωση της παρουσίασης Σχεδιασμός ενός προγράμματος παρακολούθησης Η

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΑΠΟ ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΑΠΟ ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΑΠΟ ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Θ. Δ. Ζάγκα Καθηγητή ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Σχολή Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος Τομέας Δασικής Παραγωγής-Προστασίας Δασών-

Διαβάστε περισσότερα

Δρ. Απόστολος Ντάνης. Σχολικός Σύμβουλος Φυσικής Αγωγής

Δρ. Απόστολος Ντάνης. Σχολικός Σύμβουλος Φυσικής Αγωγής Δρ. Απόστολος Ντάνης Σχολικός Σύμβουλος Φυσικής Αγωγής *Βασικές μορφές προσανατολισμού *Προσανατολισμός με τα ορατά σημεία προορισμού στη φύση *Προσανατολισμός με τον ήλιο *Προσανατολισμός από τη σελήνη

Διαβάστε περισσότερα

Προσαρμογή της Διαχείρισης των Δασών στην Κλιματική Αλλαγή στην Ελλάδα: Δασαρχείο Καλαμπάκας

Προσαρμογή της Διαχείρισης των Δασών στην Κλιματική Αλλαγή στην Ελλάδα: Δασαρχείο Καλαμπάκας Προσαρμογή της Διαχείρισης των Δασών στην Κλιματική Αλλαγή στην Ελλάδα: Δασαρχείο Καλαμπάκας Ομάδα έργου: Παναγιώτης Πουλιανίδης, Αναστασία Κάκια, Φωτεινή Πελεκάνη Σεμινάριο Κατάρτισης Δασικών Υπηρεσιών

Διαβάστε περισσότερα

Μεταπυρική Διαχείριση Δασών Ψυχρόβιων Κωνοφόρων

Μεταπυρική Διαχείριση Δασών Ψυχρόβιων Κωνοφόρων Μεταπυρική Διαχείριση Δασών Ψυχρόβιων Κωνοφόρων Μ. Αριανούτσου, Δρ. Καζάνης Δημήτρης Τομέας Οικολογίας - Ταξινομικής Τομέας Οικολογίας -Τμήμα Βιολογίας Τμήμα Βιολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών Πανεπιστήμιο

Διαβάστε περισσότερα

LIFE07 NAT/GR/ PINUS Αποκατάσταση των δασών Pinus nigra στον Πάρνωνα (GR ) μέσω μιας δομημένης προσέγγισης.

LIFE07 NAT/GR/ PINUS Αποκατάσταση των δασών Pinus nigra στον Πάρνωνα (GR ) μέσω μιας δομημένης προσέγγισης. LIFE07 NAT/GR/000286 PINUS Αποκατάσταση των δασών Pinus nigra στον Πάρνωνα (GR2520006) μέσω μιας δομημένης προσέγγισης www.parnonaslife.gr Δρ. Πέτρος Κακούρος petros@ekby.gr Εταίροι και προϋπολογισμός

Διαβάστε περισσότερα

ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΤΑΞΙΝΟΝΗΣΗ ΕΛΛΑΔΑΣ

ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΤΑΞΙΝΟΝΗΣΗ ΕΛΛΑΔΑΣ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΤΑΞΙΝΟΝΗΣΗ ΕΛΛΑΔΑΣ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗΣ Το κλίμα μιας γεωγραφικής περιοχής διαμορφώνεται κατά κύριο λόγο από τους 3 παρακάτω παράγοντες: 1)το γεωγραφικό πλάτος 2)την αναλογία ξηράς/θάλασσας 3)το

Διαβάστε περισσότερα

Η ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΤΟΥ EΠIΠEΔOΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΤΟΥΣ ΝΟΜΟΥΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΠΟΓΡΑΦΗ ΤΟΥ 2001

Η ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΤΟΥ EΠIΠEΔOΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΤΟΥΣ ΝΟΜΟΥΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΠΟΓΡΑΦΗ ΤΟΥ 2001 Ελληνικό Στατιστικό Ινστιτούτο Πρακτικά 18 ου Πανελληνίου Συνεδρίου Στατιστικής (2005) σελ.351-356 Η ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΤΟΥ EΠIΠEΔOΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΤΟΥΣ ΝΟΜΟΥΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΠΟΓΡΑΦΗ ΤΟΥ 2001 Στέφος Ευστάθιος

Διαβάστε περισσότερα

Η παλυνολογία εξετάζει την παλαιοβλάστηση τα παλαιο-περιβάλλοντα το παλαιο-κλίμα Την επίδραση του ανθρώπου (π.χ. γεωργία)

Η παλυνολογία εξετάζει την παλαιοβλάστηση τα παλαιο-περιβάλλοντα το παλαιο-κλίμα Την επίδραση του ανθρώπου (π.χ. γεωργία) ΠΑΛΥΝΟΛΟΓΙΑ Παλυνολογία είναι η μελέτη των κόκκων γύρεως (pollen) και των σπορίων (spores) Περιλαμβάνει και: βρυόφυτα (bryophytes), φύκη (phycophyta, algae) και μύκητες (mycophyta, fungi) Η παλυνολογία

Διαβάστε περισσότερα

9. Για την αντιµετώπιση της κατάστασης πρέπει να προωθηθεί άµεσα

9. Για την αντιµετώπιση της κατάστασης πρέπει να προωθηθεί άµεσα 1 Προς το Περιφερειακό Συµβούλιο Αττικής Συνοπτική έκθεση της κατάστασης του φυσικού περιβάλλοντος στην Πάρνηθα & Αττική και των µέτρων που πρέπει να ληφθούν (εν όψει της συζήτησης στο Π.Σ. για την Πάρνηθα)

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΠΕΙΛΗΣ ΑΠΟ ΔΑΣΙΚΕΣ ΠΥΡΚΑΓΙΕΣ ΟΙΚΙΣΜΩΝ ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΟΝΤΑΙ ΣΕ ΜΙΞΗ ΜΕ ΔΑΣΗ ΣΤΗΝ ΑΤΤΙΚΗ

ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΠΕΙΛΗΣ ΑΠΟ ΔΑΣΙΚΕΣ ΠΥΡΚΑΓΙΕΣ ΟΙΚΙΣΜΩΝ ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΟΝΤΑΙ ΣΕ ΜΙΞΗ ΜΕ ΔΑΣΗ ΣΤΗΝ ΑΤΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΠΕΙΛΗΣ ΑΠΟ ΔΑΣΙΚΕΣ ΠΥΡΚΑΓΙΕΣ ΟΙΚΙΣΜΩΝ ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΟΝΤΑΙ ΣΕ ΜΙΞΗ ΜΕ ΔΑΣΗ ΣΤΗΝ ΑΤΤΙΚΗ Ιωάννης Μητσόπουλος 1, Γαβριήλ Ξανθόπουλος 2, Αναστασία Πλατανιανάκη 2, Γεώργιος Μαλλίνης 3 1 Τμήμα Βιοποικιλότητας

Διαβάστε περισσότερα

ΑΘΗΝΑ 2013 ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΜΕΝΟΥ ΥΔΑΤΟΣ (ΛYΜΑΤΩΝ) FRAMME - LIFE08 NAT/GR/000533 ΡΟΔΟΣ

ΑΘΗΝΑ 2013 ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΜΕΝΟΥ ΥΔΑΤΟΣ (ΛYΜΑΤΩΝ) FRAMME - LIFE08 NAT/GR/000533 ΡΟΔΟΣ FRAMME LIFE 08 NAT//GR//000533 ΑΘΗΝΑ 2013 ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΜΕΝΟΥ ΥΔΑΤΟΣ (ΛYΜΑΤΩΝ) FRAMME - LIFE08 NAT/GR/000533 ΡΟΔΟΣ Το FRAMME, "Μεθοδολογία Αποκατάστασης Πυρόπληκτων Μεσογειακών Δασών - Ασφάλεια & Αποδοτικότητα

Διαβάστε περισσότερα

ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ ΜΕΤΑΒΛΗΤΟΤΗΤΑ ΔΟΜΗΣ. Δομή Ξύλου - Θεωρία. Στέργιος Αδαμόπουλος

ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ ΜΕΤΑΒΛΗΤΟΤΗΤΑ ΔΟΜΗΣ. Δομή Ξύλου - Θεωρία. Στέργιος Αδαμόπουλος ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ 10-11. ΜΕΤΑΒΛΗΤΟΤΗΤΑ ΔΟΜΗΣ Μεταβλητότητα δομής Δομή δακτυλίων Μορφολογία κυττάρων Χημική σύσταση Υποδομή Μέσα σ ένα δέντρο Ανάμεσα στα δέντρα Οριζόντια Κατακόρυφα Πλάγια Στο ίδιο είδος Σε διαφορετικά

Διαβάστε περισσότερα

ιαχείριση και προστασία γενετικών πόρων

ιαχείριση και προστασία γενετικών πόρων Εφαρµοσµένη ασική Γενετική ιαχείριση και προστασία γενετικών πόρων Θερινό εξάµηνο 2006 ηµοκρίτειο Πανεπιστήµιο Θράκης, Ορεστιάδα Τµήµα ασολογίας & ιαχείρισης Περιβάλλοντος & Φυσικών Πόρων Εργαστήριο ασικής

Διαβάστε περισσότερα

Κ ι λ µα µ τι τ κές έ Α λλ λ α λ γές Επι π πτ π ώ τ σει ε ς στη τ β ιοπο π ικιλό λ τη τ τα τ κ αι τ η τ ν ν ά γρια ζ ωή

Κ ι λ µα µ τι τ κές έ Α λλ λ α λ γές Επι π πτ π ώ τ σει ε ς στη τ β ιοπο π ικιλό λ τη τ τα τ κ αι τ η τ ν ν ά γρια ζ ωή Επιπτώσεις στη βιοποικιλότητα και την άγρια ζωή Η παγκόσµια κλιµατική αλλαγή θεωρείται ως η σηµαντικότερη τρέχουσα απειλή για τη βιοποικιλότητα του πλανήτη. Παραδείγµατα από την Κυπριακή Φύση Μερικές από

Διαβάστε περισσότερα

Δάση & Πυρκαγιές: αναζητείται ελπίδα

Δάση & Πυρκαγιές: αναζητείται ελπίδα Δάση & Πυρκαγιές: αναζητείται ελπίδα Ανθρωπογενείς επιδράσεις Κλιματική αλλαγή Μεταβολές πυρικών καθεστώτων Κώστας Δ. Καλαμποκίδης Καθηγητής Παν. Αιγαίου Περίγραμμα 1.0 Δασικά Οικοσυστήματα: επαναπροσδιορισμός

Διαβάστε περισσότερα

PIAAC GREECE Σχέδιο δειγµατοληψίας Κύριας Έρευνας (MS)

PIAAC GREECE Σχέδιο δειγµατοληψίας Κύριας Έρευνας (MS) PIAAC GREECE Σχέδιο δειγµατοληψίας Κύριας Έρευνας (MS) ΙωάννηςΝικολαΐδης, Ελληνική Στατιστική Αρχή Προϊστάµενος του Τµήµατος Μεθοδολογίας, Ανάλυσης και Μελετών e-mail: giannikol@statistics.gr 1. Ερευνώµενος

Διαβάστε περισσότερα

Επιλογή και χαρτογράφηση πειραματικών περιοχών

Επιλογή και χαρτογράφηση πειραματικών περιοχών ΕΡΓΟ ΑΠΘ: ΘΑΛΗΣ 85492 Χαρτογράφηση βλάστησης και εκτίμηση βιομάζας με σύγχρονες μεθόδους Τηλεπισκόπησης στo πλαίσιο της σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή και του Πρωτοκόλλου του Κιότο

Διαβάστε περισσότερα

μελετά τις σχέσεις μεταξύ των οργανισμών και με το περιβάλλον τους

μελετά τις σχέσεις μεταξύ των οργανισμών και με το περιβάλλον τους Η ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑΣ μελετά τις σχέσεις μεταξύ των οργανισμών και με το περιβάλλον τους Οι οργανισμοί αλληλεπιδρούν με το περιβάλλον τους σε πολλά επίπεδα στα πλαίσια ενός οικοσυστήματος Οι φυσικές

Διαβάστε περισσότερα

Δείκτες δομής συστάδων ως εργαλεία διαχείρισης δασών για την κλιματική αλλαγή

Δείκτες δομής συστάδων ως εργαλεία διαχείρισης δασών για την κλιματική αλλαγή Δείκτες δομής συστάδων ως εργαλεία διαχείρισης δασών για την κλιματική αλλαγή Έργο: LIFE+ Προσαρμογή της δασικής διαχείρισης στην κλιματική αλλαγή στην Ελλάδα AdaptFor (Life08 ENV/GR/00054). Δρ. Καλλιόπη

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙO ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ & ΓΕΩΡΓΙΚΗΣ ΜΗΧΑΝΙΚΗΣ

ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙO ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ & ΓΕΩΡΓΙΚΗΣ ΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙO ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ & ΓΕΩΡΓΙΚΗΣ ΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ «ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΗΣ ΓΕΩΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΣΤΟΥΣ ΦΥΣΙΚΟΥΣ ΠΟΡΟΥΣ» «Χωρικά μοντέλα πρόβλεψης αναβλάστησης

Διαβάστε περισσότερα

2. ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΤΗΣ Υ ΡΟΣΦΑΙΡΑΣ

2. ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΤΗΣ Υ ΡΟΣΦΑΙΡΑΣ 2. ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΤΗΣ Υ ΡΟΣΦΑΙΡΑΣ 2.1 Ωκεανοί και Θάλασσες. Σύµφωνα µε τη ιεθνή Υδρογραφική Υπηρεσία (International Hydrographic Bureau, 1953) ως το 1999 θεωρούντο µόνο τρεις ωκεανοί: Ο Ατλαντικός, ο Ειρηνικός

Διαβάστε περισσότερα

ΣΗΨΙΡΡΙΖΙΕΣ ΑΣΙΚΩΝ ΕΝΤΡΩΝ ΑΠΟ ΜΥΚΗΤΕΣ ΤΟΥ ΓΕΝΟΥΣ ARMILLARIA

ΣΗΨΙΡΡΙΖΙΕΣ ΑΣΙΚΩΝ ΕΝΤΡΩΝ ΑΠΟ ΜΥΚΗΤΕΣ ΤΟΥ ΓΕΝΟΥΣ ARMILLARIA ΣΗΨΙΡΡΙΖΙΕΣ ΑΣΙΚΩΝ ΕΝΤΡΩΝ ΑΠΟ ΜΥΚΗΤΕΣ ΤΟΥ ΓΕΝΟΥΣ ARMILLARIA Εικ.1. Ελάτη προσβεβληµένη από το µύκητα Armillaria mellea. ιακρίνονται οι λευκές µυκηλιακές πλάκες στη βάση του κορµού. Μαίναλο. Εικ.2. Μυκηλιακές

Διαβάστε περισσότερα

Θ Δημοτικό Σχολείο Πάφου. «Κουπάτειο» Τάξη : Δ

Θ Δημοτικό Σχολείο Πάφου. «Κουπάτειο» Τάξη : Δ Θ Δημοτικό Σχολείο Πάφου «Κουπάτειο» Τάξη : Δ Σχολική χρονιά 2013-2014 αγρινό: Είναι το μεγαλύτερο χερσαίο θηλαστικό και ενδημικό είδος στην Κύπρο. Χαρακτηρίζεται ως ο σημαντικότερος εκπρόσωπος της πανίδας

Διαβάστε περισσότερα

Ποικιλότητα σε μορφολογικούς χαρακτήρες φύλλων δέκα πληθυσμών οξιάς στην Ελλάδα

Ποικιλότητα σε μορφολογικούς χαρακτήρες φύλλων δέκα πληθυσμών οξιάς στην Ελλάδα Πρακτικά 10 ου Συνεδρίου Ελληνικής Βοτανικής Εταιρείας, 2005 1 Ποικιλότητα σε μορφολογικούς χαρακτήρες φύλλων δέκα πληθυσμών οξιάς στην Ελλάδα 1 Χατζησκάκης Σ., 1 Παπαγεωργίου Α.Χ., 1 Μπούτσιος Σ., 1 Γαλατσίδας

Διαβάστε περισσότερα

Δασική πεύκη Πιερίων. SOS! Χ. Περλέρου, Γ. Σπύρογλου, Δ. Αβτζής και Σ. Διαμαντής ΕΘΙΑΓΕ-Ινστιτούτο Δασικών Ερευνών

Δασική πεύκη Πιερίων. SOS! Χ. Περλέρου, Γ. Σπύρογλου, Δ. Αβτζής και Σ. Διαμαντής ΕΘΙΑΓΕ-Ινστιτούτο Δασικών Ερευνών Δασική πεύκη Πιερίων. SOS! Χ. Περλέρου, Γ. Σπύρογλου, Δ. Αβτζής και Σ. Διαμαντής ΕΘΙΑΓΕ-Ινστιτούτο Δασικών Ερευνών Χαρακτηριστικά του δάσους Η δασική πεύκη (Pinus sylvestris) δημιουργεί δάσος 10.000 περίπου

Διαβάστε περισσότερα

8ο Πανελλήνιο Συμποσιο Ωκεανογραφίας & Αλιείας 657

8ο Πανελλήνιο Συμποσιο Ωκεανογραφίας & Αλιείας 657 8ο Πανελλήνιο Συμποσιο Ωκεανογραφίας & Αλιείας 657 ΙΖΗΜΑΤΟΛΟΓΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΩΝ ΠΑΡΑΛΙΩΝ ΚΟΚΚΙΝΟ ΛΙΜΑΝΑΚΙ ΚΑΙ ΜΑΡΙΚΕΣ (ΠΕΡΙΟΧΗ ΡΑΦΗΝΑΣ) ΚΑΙ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΠΑΡΑΚΤΙΑΣ ΖΩΝΗΣ ΤΗΣ ΕΥΡΥΤΕΡΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΙΟΛΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΑΠΕ

ΑΙΟΛΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΑΠΕ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΑΠΕ ΑΙΟΛΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ Γ. ΒΙΣΚΑΔΟΥΡΟΣ Ι. Φραγκιαδάκης Φ. Μαυροματάκης ΑΙΟΛΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ Ταχύτητα ανέμου Παράγοντες που την καθορίζουν Μεταβολή ταχύτητας ανέμου με το ύψος από το έδαφος Κατανομή

Διαβάστε περισσότερα

ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΔΑΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΥΠΟ ΤΟ ΠΡΙΣΜΑ ΝΕΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ. Απόστολος Σκαλτσογιάννης Καθηγητής

ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΔΑΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΥΠΟ ΤΟ ΠΡΙΣΜΑ ΝΕΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ. Απόστολος Σκαλτσογιάννης Καθηγητής ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΔΑΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΥΠΟ ΤΟ ΠΡΙΣΜΑ ΝΕΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ Απόστολος Σκαλτσογιάννης Καθηγητής Εργαστήριο Δασικής Γενετικής και Βελτίωσης Δασοπονικών Ειδών Σχολή Δασολογίας και Φυσικού

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Έρευνα και Συγγραφή

ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Έρευνα και Συγγραφή ΕΠΕΑΕΚ: ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΟΥ ΤΕΦΑΑ ΠΘ ΑΥΤΕΠΙΣΤΑΣΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ & ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΜΕ9900 ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Έρευνα και Συγγραφή Λέκτορας Διάλεξη

Διαβάστε περισσότερα

Δασική Γενετική Εισαγωγή: Βασικές έννοιες

Δασική Γενετική Εισαγωγή: Βασικές έννοιες Δασική Γενετική Εισαγωγή: Βασικές έννοιες Χειμερινό εξάμηνο 2014-2015 Γενετική Πειραματική επιστήμη της κληρονομικότητας Προέκυψε από την ανάγκη κατανόησης της κληρονόμησης οικονομικά σημαντικών χαρακτηριστικών

Διαβάστε περισσότερα

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΩΝ ΙΚΑΝΟΤΗΤΩΝ ΜΕΣΩ ΧΟΡΗΓΗΣΗΣ ΤΟΥ ΕΡΓΑΛΕΙΟΥ ΜΑΙΝ ΣΕ ΤΥΠΙΚΩΣ ΑΝΑΠΤΥΣΣΟΜΕΝΑ ΠΑΙΔΙΑ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΩΝ ΙΚΑΝΟΤΗΤΩΝ ΜΕΣΩ ΧΟΡΗΓΗΣΗΣ ΤΟΥ ΕΡΓΑΛΕΙΟΥ ΜΑΙΝ ΣΕ ΤΥΠΙΚΩΣ ΑΝΑΠΤΥΣΣΟΜΕΝΑ ΠΑΙΔΙΑ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ Σχολή Επιστημών Υγείας Πτυχιακή εργασία ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΩΝ ΙΚΑΝΟΤΗΤΩΝ ΜΕΣΩ ΧΟΡΗΓΗΣΗΣ ΤΟΥ ΕΡΓΑΛΕΙΟΥ ΜΑΙΝ ΣΕ ΤΥΠΙΚΩΣ ΑΝΑΠΤΥΣΣΟΜΕΝΑ ΠΑΙΔΙΑ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ Γεωργίου Μύρια Λεμεσός, Μάιος 2018 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

Διαβάστε περισσότερα

Τηλεπισκόπηση - Φωτοερμηνεία

Τηλεπισκόπηση - Φωτοερμηνεία ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ Τηλεπισκόπηση - Φωτοερμηνεία Ενότητα 3: Φωτοερμηνεία. Κωνσταντίνος Περάκης Ιωάννης Φαρασλής Τμήμα Μηχανικών Χωροταξίας, Πολεοδομίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης Άδειες Χρήσης Το παρόν

Διαβάστε περισσότερα

Πληθυσμιακή και Εξελικτική Γενετική

Πληθυσμιακή και Εξελικτική Γενετική Οικολογία και Προστασία Δασικών Οικοσυστημάτων Πληθυσμιακή και Εξελικτική Γενετική Μεταλλάξεις Εργαστήριο Δασικής Γενετικής Αριστοτέλης Χ. Παπαγεωργίου Μεταλλάξεις και εξέλιξη Η πρώτη ύλη της εξέλιξης

Διαβάστε περισσότερα

ΜΗΤΡΙΚΟΣ ΘΗΛΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΓΝΩΣΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΕΧΡΙ ΚΑΙ 10 ΧΡΟΝΩΝ

ΜΗΤΡΙΚΟΣ ΘΗΛΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΓΝΩΣΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΕΧΡΙ ΚΑΙ 10 ΧΡΟΝΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΜΗΤΡΙΚΟΣ ΘΗΛΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΓΝΩΣΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΕΧΡΙ ΚΑΙ 10 ΧΡΟΝΩΝ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Ονοματεπώνυμο Κεντούλλα Πέτρου Αριθμός Φοιτητικής Ταυτότητας 2008761539 Κύπρος

Διαβάστε περισσότερα

-1- Π = η απόλυτη παράλλαξη του σημείου με το γνωστό υψόμετρο σε χιλ.

-1- Π = η απόλυτη παράλλαξη του σημείου με το γνωστό υψόμετρο σε χιλ. -1- ΜΕΤΡΗΣΗ ΥΨΟΜΕΤΡΩΝ ΣΗΜΕΙΩΝ ΤΟΥ ΑΝΑΓΛΥΦΟΥ. Η γνώση των υψομέτρων διαφόρων σημείων μιας περιοχής είναι πολλές φορές αναγκαία για ένα δασοπόνο. Η χρησιμοποίηση φωτογραμμετρικών μεθόδων με τη βοήθεια αεροφωτογραφιών

Διαβάστε περισσότερα

Πτυχιακή Εργασία ΓΝΩΣΕΙΣ KAI ΣΤΑΣΕΙΣ ΤΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΣΤΟΝ HIV. Στυλιανού Στυλιανή

Πτυχιακή Εργασία ΓΝΩΣΕΙΣ KAI ΣΤΑΣΕΙΣ ΤΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΣΤΟΝ HIV. Στυλιανού Στυλιανή ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ Πτυχιακή Εργασία ΓΝΩΣΕΙΣ KAI ΣΤΑΣΕΙΣ ΤΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΣΤΟΝ HIV Στυλιανού Στυλιανή Λευκωσία 2012 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

Διαβάστε περισσότερα

Αξιοποίηση της Ελληνικής χλωρίδας και βλάστησης στο αστικό περιβάλλον Βιοποικιλότητα στο αστικό πράσινο

Αξιοποίηση της Ελληνικής χλωρίδας και βλάστησης στο αστικό περιβάλλον Βιοποικιλότητα στο αστικό πράσινο Αξιοποίηση της Ελληνικής χλωρίδας και βλάστησης στο αστικό περιβάλλον Βιοποικιλότητα στο αστικό πράσινο Κυριάκος Γεωργίου Τομέας Βοτανικής, Τμήμα Βιολογίας Πανεπιστήμιο Αθηνών E-mail kgeorghi@biol.uoa.gr

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ

ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ Στατιστική ανάλυση του γεωχηµικού δείγµατος µας δίνει πληροφορίες για τον γεωχηµικό πληθυσµό που µελετάµε. Συνυπολογισµός σφαλµάτων Πειραµατικά

Διαβάστε περισσότερα

Βελτίωση και Προστασία Δασογενετικών Πόρων. Μέθοδοι Βελτίωσης

Βελτίωση και Προστασία Δασογενετικών Πόρων. Μέθοδοι Βελτίωσης Βελτίωση και Προστασία Δασογενετικών Πόρων 4 Μέθοδοι Βελτίωσης Σύνοψη Η βελτίωση στοχεύει στην αλλαγή της γενετικής σύστασης των φυτών προς όφελος των χαρακτήρων που εμείς επιλέγουμε. Η φαινοτυπική ποικιλότητα

Διαβάστε περισσότερα

Η ΧΛΩΡΙΔΑ ΚΑΙ Η ΠΑΝΙΔΑ ΣΤΗΝ ΧΩΡΑ ΜΑΣ. ΟΜΑΔΑ 1 Κορμπάκη Δέσποινα Κολακλίδη Ναταλία Ζαχαροπούλου Φιλιππούλα Θανοπούλου Ιωαννά

Η ΧΛΩΡΙΔΑ ΚΑΙ Η ΠΑΝΙΔΑ ΣΤΗΝ ΧΩΡΑ ΜΑΣ. ΟΜΑΔΑ 1 Κορμπάκη Δέσποινα Κολακλίδη Ναταλία Ζαχαροπούλου Φιλιππούλα Θανοπούλου Ιωαννά Η ΧΛΩΡΙΔΑ ΚΑΙ Η ΠΑΝΙΔΑ ΣΤΗΝ ΧΩΡΑ ΜΑΣ ΟΜΑΔΑ 1 Κορμπάκη Δέσποινα Κολακλίδη Ναταλία Ζαχαροπούλου Φιλιππούλα Θανοπούλου Ιωαννά ΓΙΑΤΙ ΤΟ ΕΠΙΛΕΞΑΜΕ: Η χλωρίδα και η πανίδα στην χώρα μας είναι ένα πολύ σημαντικό

Διαβάστε περισσότερα

Η ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ ΚΑΙ ΚΑΤΑΚΟΡΥΦΗ ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΔΟΜΗΣ ΤΩΝ ΔΑΣΩΝ ΚΑΙ ΔΑΣΙΚΩΝ ΕΚΤΑΣΕΩΝ ΣΤΟ ΠΥΡΗΝΑ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΖΩΝΗ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΔΡΥΜΟΥ ΑΙΝΟΥ ΚΕΦΑΛΟΝΙΑΣ

Η ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ ΚΑΙ ΚΑΤΑΚΟΡΥΦΗ ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΔΟΜΗΣ ΤΩΝ ΔΑΣΩΝ ΚΑΙ ΔΑΣΙΚΩΝ ΕΚΤΑΣΕΩΝ ΣΤΟ ΠΥΡΗΝΑ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΖΩΝΗ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΔΡΥΜΟΥ ΑΙΝΟΥ ΚΕΦΑΛΟΝΙΑΣ Η ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ ΚΑΙ ΚΑΤΑΚΟΡΥΦΗ ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΔΟΜΗΣ ΤΩΝ ΔΑΣΩΝ ΚΑΙ ΔΑΣΙΚΩΝ ΕΚΤΑΣΕΩΝ ΣΤΟ ΠΥΡΗΝΑ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΖΩΝΗ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΔΡΥΜΟΥ ΑΙΝΟΥ ΚΕΦΑΛΟΝΙΑΣ Μιχαήλ Ξανθάκης 1, Παναγιώτης Μινέτος 1, Γεωργία Λυσίτσα

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗ ΧΕΡΣΑΙΩΝ ΤΥΠΩΝ ΟΙΚΟΤΟΠΩΝ. Δρ. Frederic Bendali Phytoecologue ECO-CONSULTANTS S.A.

ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗ ΧΕΡΣΑΙΩΝ ΤΥΠΩΝ ΟΙΚΟΤΟΠΩΝ. Δρ. Frederic Bendali Phytoecologue ECO-CONSULTANTS S.A. ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΗΣΗ ΧΕΡΣΑΙΩΝ ΤΥΠΩΝ ΟΙΚΟΤΟΠΩΝ Δρ. Frederic Bendali Phytoecologue ECO-CONSULTANTS S.A. ΕΙΣΑΓΩΓH (1) Ο προσδιορισμός των τύπων οικοτόπων σύμφωνα με την οδηγία 92/43/ΕΟΚ βασίζεται

Διαβάστε περισσότερα

Προστασία Γενετικής Βιολογικής Ποικιλότητας

Προστασία Γενετικής Βιολογικής Ποικιλότητας Εργαστήριο Δασικής Γενετικής και Βελτίωσης Δασοπονικών Ειδών Προστασία Γενετικής Βιολογικής Ποικιλότητας Το γενετικό επίπεδο της βιοποικιλότητας 1 Υποκατάσταση μέτρησης Η βιοποικιλότητα ορίζεται, αλλά

Διαβάστε περισσότερα

9. ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΜΗΚΟΥΣ

9. ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΜΗΚΟΥΣ 73 9. ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΜΗΚΟΥΣ 9.1 Εισαγωγή Υπενθυμίζεται ότι το αστρονομικό μήκος ενός τόπου είναι η δίεδρη γωνία μεταξύ του αστρονομικού μεσημβρινού του τόπου και του μεσημβρινού του Greenwich. Η γωνία αυτή

Διαβάστε περισσότερα

Διδακτέα ύλη μέχρι

Διδακτέα ύλη μέχρι 7Ο ΓΕΛ Πειραιά Α Λυκείου Σχολικό έτος 2017-18 ΓΕΩΛΟΓΙΑ & ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ (μάθημα επιλογής) Διδακτέα ύλη μέχρι 18-12-2017 Α ΤΑΞΗ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ Η διδακτέα ύλη για το μάθημα επιλογής «ΓΕΩΛΟΓΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

Η πορεία της βιοποικιλότητας στο χρόνο

Η πορεία της βιοποικιλότητας στο χρόνο Τμήμα Δασολογίας & Διαχείρισης Περιβάλλοντος & Φυσικών Πόρων / ΔΠΘ Η πορεία της βιοποικιλότητας στο χρόνο ΕΞΕΛΙΚΤΙΚΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ & ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑ Αριστοτέλης Χ. Παπαγεωργίου Ιδανικός πλανήτης για τη ζωή Θερμοκρασία

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ. Πτυχιακή διατριβή

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ. Πτυχιακή διατριβή ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Πτυχιακή διατριβή Η ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ ΤΩΝ ΒΑΡΕΩΝ ΜΕΤΑΛΛΩΝ ΣΤΟ ΕΔΑΦΟΣ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΙ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥ ΤΟΥΣ Μιχαήλ

Διαβάστε περισσότερα

Πληθυσμιακή και Εξελικτική Γενετική

Πληθυσμιακή και Εξελικτική Γενετική Οικολογία και Προστασία Δασικών Οικοσυστημάτων Πληθυσμιακή και Εξελικτική Γενετική Μέγεθος πληθυσμού & γενετική εκτροπή Εργαστήριο Δασικής Γενετικής Αριστοτέλης Χ. Παπαγεωργίου Κατά τύχη... Στα πρώιμα

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ: «Χωρική κατανομή και Γεωστατιστική ανάλυση δεδομένων εντομολογικών προσβολών»

ΘΕΜΑ: «Χωρική κατανομή και Γεωστατιστική ανάλυση δεδομένων εντομολογικών προσβολών» ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ ΓΠΣ, ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΓΕΝΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΘΕΜΑ: «Χωρική κατανομή και Γεωστατιστική ανάλυση δεδομένων εντομολογικών προσβολών» Μανωλαράκης Μιχ., Μυλωνάς Παν., Δήμου Παρ., Καλύβας

Διαβάστε περισσότερα

P L A N T - N E T C Y

P L A N T - N E T C Y P L A N T - N E T C Y Περιεχόμενα Εισαγωγή και στόχοι έργου 1 Μικρο-Αποθέματα Φυτών (ΜΑΦ) 1 Arabis kennedyae 2 Astragalus macrocarpus subsp. lefkarensis Centaurea akamantis 2 3 Ophrys kotschyi 4 Δημιουργία

Διαβάστε περισσότερα

ΜΟΝΟΠΑΡΑΜΕΤΡΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΛΥΠΑΡΑΜΕΤΡΙΚΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ. Αριάδνη Αργυράκη

ΜΟΝΟΠΑΡΑΜΕΤΡΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΛΥΠΑΡΑΜΕΤΡΙΚΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ. Αριάδνη Αργυράκη ΜΟΝΟΠΑΡΑΜΕΤΡΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΛΥΠΑΡΑΜΕΤΡΙΚΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ Αριάδνη Αργυράκη ΣΤΑΔΙΑ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΓΕΩΧΗΜΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ 1.ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ: - Καθορισμός στόχων έρευνας - Ιστορικό περιοχής 2 4.

Διαβάστε περισσότερα

Δομή της παρουσίασης.

Δομή της παρουσίασης. Το μέλλον των δασών Δομή της παρουσίασης. Γιατί καίγονται τα δάση μας; Πως καίγονται τα δάση μας; Καίγονται όλα τα δάση μας; Ζημιά ή καταστροφή; Γιατί τόσο συχνά; Φυσική ή τεχνητή αποκατάσταση; Γιατί γιγαντώνονται

Διαβάστε περισσότερα

Πληθυσμιακή και Εξελικτική Γενετική

Πληθυσμιακή και Εξελικτική Γενετική Οικολογία και Προστασία Δασικών Οικοσυστημάτων Πληθυσμιακή και Εξελικτική Γενετική & πληθυσμιακή δομή Εργαστήριο Δασικής Γενετικής Αριστοτέλης Χ. Παπαγεωργίου Πολλοί πληθυσμοί Εξετάσαμε τους εξελικτικούς

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΟΣ ΔΡΥΜΟΣ ΠΙΝΔΟΥ

ΕΘΝΙΚΟΣ ΔΡΥΜΟΣ ΠΙΝΔΟΥ ΕΘΝΙΚΟΣ ΔΡΥΜΟΣ ΠΙΝΔΟΥ Γεωγραφικά στοιχεία Ο Εθνικός Δρυμός Πίνδου, γνωστός και ως Βάλια Κάλντα βρίσκεται σε ιδιαίτερα δυσπρόσιτη περιοχή της οροσειράς της Πίνδου στα όρια μεταξύ των νομών Γρεβενών και

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΚΤΗΣ ΥΠΕΡΙΩ ΟΥΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑΣ (UV-Index)

ΕΙΚΤΗΣ ΥΠΕΡΙΩ ΟΥΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑΣ (UV-Index) ΕΙΚΤΗΣ ΥΠΕΡΙΩ ΟΥΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑΣ (UV-Index) Τι είναι η υπεριώδης (ultraviolet-uv) ηλιακή ακτινοβολία Η υπεριώδης ηλιακή ακτινοβολία κατά τη διάδοσή της στη γήινη ατµόσφαιρα απορροφάται κυρίως από το στρατοσφαιρικό

Διαβάστε περισσότερα

39 40'13.8"N 20 51'27.4"E ή , καταχωρουνται στο gps ως

39 40'13.8N 20 51'27.4E ή , καταχωρουνται στο gps ως ΣΥΝΤΕΤΑΓΜΕΝΕΣ,ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΝΝΟΙΩΝ &ΤΡΟΠΟΙ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗΣ ΣΕ GPS Το γεωγραφικό πλάτος (latitude) είναι ένα από τα δύο μεγέθη των γεωγραφικών συντεταγμένων με τα οποία προσδιορίζεται η θέση των διαφόρων τόπων και

Διαβάστε περισσότερα

Το Έργο LIFE+ AdaptFor

Το Έργο LIFE+ AdaptFor Προσαρμογή της Διαχείρισης των Δασών στην Κλιματική Αλλαγή στην Ελλάδα: Το Έργο LIFE+ AdaptFor Βασιλική Χρυσοπολίτου, ΕΚΒΥ 189 Νοεμβρίου 2014, ΕΚΒΥ, Θεσσαλονίκη Το Έργο LIFE+ AdaptFor πώς μπορούμε να προσαρμόσουμε

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόμενα. Πρόλογος... 15

Περιεχόμενα. Πρόλογος... 15 Περιεχόμενα Πρόλογος... 15 Κεφάλαιο 1 ΘΕΩΡΗΤΙΚΑ ΚΑΙ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΑ ΟΝΤΟΛΟΓΙΚΑ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΗΜΟΛΟΓΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΤΟΥ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΥ ΚΟΣΜΟΥ... 17 Το θεμελιώδες πρόβλημα των κοινωνικών επιστημών...

Διαβάστε περισσότερα