ΑΕΙΦΟΡΟΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΔΙΚΤΥΩΝ ΥΔΡΟΔΟΤΗΣΗΣ ΑΣΤΙΚΩΝ ΚΕΝΤΡΩΝ

Transcript

1 ΔΟΚΙμΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ ΠρΟβΛημΑΤΙΣμΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤημΙΟ ΚΥΠρΟΥ ΑΕΙΦΟΡΟΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΔΙΚΤΥΩΝ ΥΔΡΟΔΟΤΗΣΗΣ ΑΣΤΙΚΩΝ ΚΕΝΤΡΩΝ Δρ ΣυμεΩν ΧριΣτοΔουλου ΕΠΙΚΟΥρΟΣ ΚΑΘηΓηΤηΣ ΤμημΑ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ μηχανικων ΚΑΙ μηχανικων ΠΕρΙβΑΛΛΟΝΤΟΣ ΛΕΥΚΩΣΙΑ / ΙΟΥΝΙΟΣ 2008

2 Γραφείο Επικοινωνίας Πανεπιστημιούπολη, Τ.Θ , 1678 Λευκωσία, Κύπρος Τηλ:

3 ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ Ο Δρ. Χριστοδούλου είναι απόφοιτος του Πανεπιστημίου Κολούμπια της Νέας Υόρκης (Columbia University), στο οποίο φοίτησε αρχικά με υποτροφία του Οργανισμού Διεθνούς Ανάπτυξης (Agency for International Development, AID) για απόκτηση προπτυχιακού διπλώματος Πολιτικού Μηχανικού (BSc 1991) και ακολούθως με ακαδημαϊκή και ερευνητική υποτροφία του πανεπιστημίου για απόκτηση μεταπτυχιακών διπλωμάτων Πολιτικής Μηχανικής (MSc 1992, MPhil 1996, PhD 1998). Με την ολοκλήρωση του διδακτορικού του πτυχίου, και μετά από σειρά ετών επαγγελματικής σταδιοδρομίας στον κλάδο διεύθυνσης κατασκευαστικών έργων, ο Δρ. Χριστοδούλου εντάχθηκε στο ακαδημαϊκό προσωπικό του πανεπιστημίου Polytechnic University (Νέα Υόρκη) ως Επίκουρος Καθηγητής, υπεύθυνος για τον κλάδο διεύθυνσης κατασκευών του Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών ( ). Το 2004 επέστρεψε στην Κύπρο, και μετά από μία σύντομη απασχόληση στον κλάδο κατασκευών δημοσίων έργων εντάχθηκε στο ακαδημαϊκό προσωπικό του Πανεπιστημίου Κύπρου ως Επίκουρος Καθηγητής στο Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών και Μηχανικών Περιβάλλοντος (2004-σήμερα). Παράλληλα διδάσκει στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα του Δημοκρίτειου Πανεπιστήμιου Θράκης (Ξάνθη) ως Επισκέπτης Καθηγητής. Το 2007 ο Δρ. Χριστοδούλου διορίσθηκε από το Ίδρυμα Προώθησης Έρευνας ως εθνικός αντιπρόσωπος της Κύπρου στην κεντρική επιτροπή του ευρωπαϊκού προγράμματος COST Transport and Urban Development. Ο Δρ. Χριστοδούλου είναι συγγραφέας διάφορων επιστημονικών δημοσιεύσεων, παραλήπτης σημαντικής ερευνητικής χρηματοδότησης πέραν του ενός εκατομμυρίου ευρώ (συμπεριλαμβανομένης χρηματοδότησης από το NSF, το εθνικό ίδρυμα επιστήμης και έρευνας των ΗΠΑ, και το Ίδρυμα Προωθήσεως Έρευνας Κύπρου) και παραλήπτης μιας διεθνούς ερευνητικής διάκρισης (Λονδίνο, 1999). Είναι μέλος του αμερικάνικου συνδέσμου πολιτικών μηχανικών (ASCE) και επιστημονικός κριτής διάφορων επιστημονικών περιοδικών, μεταξύ των οποίων τα Journal of Computing in Civil Engineering (ASCE), Journal of Construction Engineering and Management (ASCE), Journal of Construction Management and Economics (Taylor and Francis) και Journal of Automation in Construction (Elsevier). Ερευνητικά Ενδιαφέροντα: Πλήρως ολοκληρωμένα και αυτοματοποιημένα συστήματα διεύθυνσης κατασκευαστικών έργων (FIAPP) με έμφαση στη μοντελοποίηση έργων σε τρεις διαστάσεις (3D) και στην προσομοίωση της κατασκευής σε τέσσερεις διαστάσεις (4D), τεχνολογίες πληροφορικής και ενοποιημένα συστήματα διαχείρισης πληροφοριών για διεύθυνση έργων, προγραμματισμός έργων, επιμέτρηση και διαχείριση κινδύνου (risk analysis) με έμφαση στα έργα υποδομής, τεχνητή νοημοσύνη (τεχνητά νευρωνικά δίκτυα και ασαφής λογική) και βελτιστοποίηση διαχείρισης αστικών δικτύων υδατοπρομήθειας.

4 ΔΟΚΙμΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ ΠρΟβΛημΑΤΙΣμΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤημΙΟ ΚΥΠρΟΥ ΑΕΙΦΟΡΟΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΔΙΚΤΥΩΝ ΥΔΡΟΔΟΤΗΣΗΣ ΑΣΤΙΚΩΝ ΚΕΝΤΡΩΝ Δρ ΣυμεΩν ΧριΣτοΔουλου ΕΠΙΚΟΥρΟΣ ΚΑΘηΓηΤηΣ ΤμημΑ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ μηχανικων ΚΑΙ μηχανικων ΠΕρΙβΑΛΛΟΝΤΟΣ ΛΕΥΚΩΣΙΑ / ΙΟΥΝΙΟΣ 2008

5

6 Δοκίμια Κοινωνικού Προβληματισμού Τα Δοκίμια Κοινωνικού Προβληματισμού εκδίδονται από το Πανεπιστήμιο Κύπρου και επικεντρώνονται σε θέματα που απασχολούν, ή που οφείλουν να απασχολούν, την κυπριακή κοινωνία. Τα δοκίμια στοχεύουν στον προβληματισμό της κυπριακής κοινωνίας, μέσω δημόσιου διαλόγου, στη βελτίωση της κατανόησης για τα σύγχρονα και πολύπλοκα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι κοινωνίες, και, ενδεχομένως, στην ανάληψη δράσης από πολιτειακούς θεσμούς και φορείς ή οργανισμούς του δημόσιου ή ιδιωτικού τομέα. Το κάθε δοκίμιο προετοιμάζεται από μέλη του ακαδημαϊκού προσωπικού, εφοδιασμένα με τα κατάλληλα επιστημονικά εργαλεία για να αναλύουν με ορθολογισμό και τεκμηριωμένα επιχειρήματα τα θέματα που πραγματεύονται. Tα δοκίμια στηρίζονται σε στέρεο επιστημονικό υπόβαθρο, ενώ ταυτόχρονα προσφέρουν πολυδιάστατη και όσο το δυνατό πληρέστερη ανάλυση. H διαδικασία προετοιμασίας των δοκιμίων τελεί υπό την εποπτεία της Συγκλητικής Επιτροπής Πανεπιστήμιο και Κοινωνία. Το κάθε δοκίμιο εκφράζει αποκλειστικά τις απόψεις του συγγραφέα.

7 Α Ε Ι Φ Ο ρ Ο Σ Δ Ι Α χ Ε Ι ρ Ι Σ η Δ Ι Κ Τ Υ Ω Ν ΥΔ ρ Ο Δ Ο Τ η Σ η Σ Α Σ Τ Ι Κ Ω Ν Κ Ε Ν Τ ρ Ω Ν ΠεριλΗΨΗ Σήμερα, εν μέσω κλιματολογικών αλλαγών και παρατεταμένων περιόδων ανομβρίας, αυξημένης ζήτησης ύδατος και αστικοποίησης της Κύπρου, είναι αναγκαία, όσο ποτέ άλλοτε προηγουμένως, η διαμόρφωση ενιαίας πολιτικής για αειφόρο διαχείριση των υδάτινων πόρων της Κύπρου. Το παρόν έγγραφο αναλύει το πρόβλημα της αειφόρου διαχείρισης υδάτινων πόρων και σκιαγραφεί έναν οδικό χάρτη για την παράλληλη ανάπτυξη κοινωνικής ευαισθησίας προς εξοικονόμηση νερού, αλλά και την ανάπτυξη τεχνολογίας και την εφαρμογή πρακτικών για μείωση των απωλειών στα δίκτυα διανομής νερού. η έκθεση αυτή, η οποία αποτελεί το συγκερασμό γνώσεων και έρευνας χρηματοδοτημένης από το National Science Foundation (NSF) των η.π.α. ( ) και από το Ίδρυμα Προώθησης Έρευνας (ΙΠΕ, ), αναλύει τους κύριους άξονες της προτεινόμενης στρατηγικής και τα αναμενόμενα οφέλη. Ως άμεσα (ή μεσοπρόθεσμα) μέτρα για άμβλυνση του προβλήματος αναφέρονται: η ίδρυση Ενιαίου Φορέα Υδάτων για ολοκληρωμένη και ορθολογιστική διαχείριση όλων των υδάτινων πόρων της Κύπρου, η άμεση αναγνώριση της αναγκαιότητας και η λήψη μέτρων εκ μέρους της Πολιτείας για εφαρμογή πολιτικής «παραγωγής», αντί «αποθήκευσης» ύδατος, η άμεση μείωση των διαρροών σε δίκτυα υδατοπρομήθειας (το ζήτημα χρήζει άμεσης αντιμετώπισης λόγω του μεγέθους του προβλήματος, αφού σε αρκετές περιπτώσεις ο όγκος ύδατος που χάνεται στα δίκτυα είναι της τάξης του 30% του εισαχθέντος σε αυτά όγκου ύδατος), η εκπόνηση και εφαρμογή πενταετούς προγράμματος αποκατάστασης (to be confirmed) πεπαλαιωμένων αγωγών σε δίκτυα υδατοπρομήθειας, με βάση επιστημονική προσέγγιση και εκτίμηση κινδύνου διαρροών,

8 Δ ρ Σ Υ μ Ε Ω Ν χ ρ Ι Σ Τ Ο Δ Ο Υ Λ Ο Υ η ανάπτυξη και καλλιέργεια υδατικής συνείδησης στους πολίτες, η άμεση σύνδεση των φορέων διαχείρισης ύδατος (Υπουργείο Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος, Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων, Συμβούλια Υδατοπρομήθειας) με επιστημονικούς και ερευνητικούς φορείς, με σκοπό την εκπόνηση έρευνας σε θέματα αειφόρου διαχείρισης υδάτων, η συνεχής και θεσμοθετημένη ανταλλαγή γνώσεων και επιτυχημένων πρακτικών αειφόρου διαχείρισης υδάτων μεταξύ Πολιτείας, Φορέων και Ερευνητικών Ιδρυμάτων, Ως μακροπρόθεσμα μέτρα αναφέρονται: η αναθεώρηση της υπάρχουσας πολιτικής τιμολόγησης νερού και αντικατάστασή της με μία πιο ευέλικτη πολιτική τιμολόγησης, που θα λαμβάνει υπόψη πληθώρα κοινωνικών και οικονομικών παραγόντων και που θα στοχεύει στην εξοικονόμηση νερού, η σύνδεση, εκ μέρους της Πολιτείας, της οικονομικής ενίσχυσης Δήμων και Κοινοτήτων με την αειφόρο χρήση των υδάτινων πόρων, αλλά και με την απόδοση των Κοινοτήτων σε θέματα εξοικονόμησης νερού, η εκπόνηση και εφαρμογή μακροχρόνιων προγραμμάτων αποκατάστασης πεπαλαιωμένων αγωγών σε δίκτυα υδατοπρομήθειας, με βάση επιστημονική προσέγγιση και εκτίμηση κινδύνου διαρροών, η συνεχής ανάπτυξη (to be conrfimed) της υδατικής συνείδησης των πολιτών, η ανάπτυξη ερευνητικής υποδομής σε θέματα υδάτων, η εμβάθυνση των ερευνητικών προγραμμάτων και η συνεχής μεταφορά ερευνητικής και επιστημονικής τεχνογνωσίας προς τους διαχειριστές των υδάτινων πόρων, η αναδιοργάνωση και πιο ορθολογιστική επιλογή των γεωργικών καλλιεργειών.

9 Α Ε Ι Φ Ο ρ Ο Σ Δ Ι Α χ Ε Ι ρ Ι Σ η Δ Ι Κ Τ Υ Ω Ν ΥΔ ρ Ο Δ Ο Τ η Σ η Σ Α Σ Τ Ι Κ Ω Ν Κ Ε Ν Τ ρ Ω Ν ΠεριεΧOμενΑ ΠΕρΙΛηΨη 1 1 ΕΙΣΑΓΩΓη Το Υδατικό Πρόβλημα Συνεχής Πτωτική Τάση της Ετήσιας βροχόπτωσης Απώλειες στα Δίκτυα Υδροδότησης 7 2 ΑΕΙΦΟρΟΣ ΔΙΑχΕΙρΙΣη ΔΙΚΤΥΩΝ Εισαγωγή - Στόχοι Αειφόρου Διαχείρισης Δικτύων μελέτη Υφιστάμενων μεθόδων Διαχείρισης Δικτύων Τυπικό Αστικό Δίκτυο : Το Δίκτυο Υδατοπρομήθειας Λεμεσού (ΣΥΛ) εν Συντομία ΣΥΛ: Ισοζύγιο Νερού ΣΥΛ: Απώλειες Νερού ΣΥΛ: Ζώνες Πίεσης (District Metered Areas, DMAs) 16 3 η ΣΥΝΔρΟμη ΤηΣ ΕΠΙΣΤημΟΝΙΚηΣ ΚΑΙ ΑΚΑΔημΑΪΚηΣ ΚΟΙΝΟΤηΤΑΣ Εισαγωγή Κατάλογος Πιθανών Παραγόντων ρίσκου Συλλογή Ιστορικών Δεδομένων Διαρροών στο Δίκτυο Σχεδιασμός/ Καταρτισμός βάσης Δεδομένων Στατιστική Αξιολόγηση και Ανάπτυξη μαθηματικών μοντέλων Ανάπτυξη Δικτύων Τεχνητής Νοημοσύνης μηχανογράφηση Δικτύου σε Σύστημα Γεωγραφικών Πληροφοριών Λογισμικό Υποστήριξης Λήψης Αποφάσεων (Decision Support System, DSS) 31 4 ΕΙΣηΓηΣΕΙΣ - μετρα ΑΝΤΙμΕΤΩΠΙΣηΣ ΤΟΥ ΥΔΑΤΙΚΟΥ ΠρΟβΛημΑΤΟΣ Απεξάρτηση από Κλιματολογικές Συνθήκες Αφαλατώσεις και Ανακυκλωμένο Νερό Ανάπτυξη Υδατικής Συνείδησης μείωση Διαρροών και Αειφόρος Διαχείριση Δικτύων Υδατικό Ισοζύγιο 36

10 Δ ρ Σ Υ μ Ε Ω Ν χ ρ Ι Σ Τ Ο Δ Ο Υ Λ Ο Υ Αναδιοργάνωση Δικτύων Ανανέωση Πεπαλαιωμένων Αγωγών Εκσυγχρονισμός, Αυτοματοποίηση, μηχανογράφηση Συνεργασία με Ερευνητικούς Φορείς και Εφαρμογή Νέων Τεχνολογιών Τεχνική Κατάρτιση Προσωπικού Τιμολόγηση Νερού Δείκτες Απόδοσης και Τεχνοοικονομική Αξιολόγηση Ίδρυση Ενιαίου Φορέα Διαχείρισης Υδάτων Τακτική Ανταλλαγή Γνώσεων και Τεχνογνωσίας μεταξύ Φορέων Αναδιοργάνωση Γεωργίας και Ορθολογιστική Επιλογή Κατάλληλων Καλλιεργειών Εμπλουτισμός Υπογείων Υδάτων και Υπεράντληση 39 5 βιβλιογραφια 40 Κατάλογος Γραφημάτων ΣχΕΔΙΑΓρΑμμΑ 1: ΠΟΣΟΣΤΟ μη χρεωσιμησ ΠΟΣΟΤηΤΑΣ ΝΕρΟΥ (ΔΙΑΦΟρΑ μεταξυ ΕΙΣΑχΘΕΙΣΑΣ ΚΑΙ χρεωσιμησ ΠΟΣΟΤηΤΑΣ ΣΤΟ ΔΙΚΤΥΟ) 12 ΣχΕΔΙΑΓρΑμμΑ 2: ΠΟΣΟΣΤΟ μηχρεωσιμησ ΠΟΣΟΤηΤΑΣ ΝΕρΟΥ (ΔΙΑΦΟρΑ μεταξυ ΕΙΣΑχΘΕΙΣΑΣ ΚΑΙ χρεωσιμησ ΠΟΣΟΤηΤΑΣ ΣΤΟ ΔΙΚΤΥΟ) 20 ΣχΕΔΙΑΓρΑμμΑ 3: ΤΥΠΙΚη ροη ΚΑΙ ΕΠΙΠΕΔΟ ΠΙΕΣηΣ ΣΕ DMA (CHARALAMBOUS 2005). 21 ΣχΕΔΙΑΓρΑμμΑ 4: ΣχΕΣΙΑΚη βαση ΔΕΔΟμΕΝΩΝ ΔΙΑχΕΙρΙΣηΣ ΔΙΚΤΥΟΥ ΣΥΛ. 27 ΣχΕΔΙΑΓρΑμμΑ 5: ΑΝΑΛΥΣη ΔΕΔΟμΕΝΩΝ με χρηση ΔΙΚΤΥΩΝ ΤΕχΝηΤηΣ ΝΟημΟΣΥΝηΣ. 28 ΣχΕΔΙΑΓρΑμμΑ 6: ΣΥΓΚρΙΤΙΚη βαρυτητα ΠΑρΑΓΟΝΤΩΝ ρισκου. 29 ΣχΕΔΙΑΓρΑμμΑ 7: χαρτογραφημενη ΑΠΕΙΚΟΝΙΣη ΔΙΚΤΥΟΥ ΣΥμβΟΥΛΙΟΥ ΥΔΑΤΟΠρΟμηΘΕΙΑΣ ΛΕμΕΣΟΥ. 31 ΣχΕΔΙΑΓρΑμμΑ 8: ΓρΑΦΙΚη ΑΠΕΙΚΟΝΙΣη ΤΟΥ ρισκου ΔΙΑρρΟΩΝ ΣΤΟ ΔΙΚΤΥΟ (CHRISTODOULOU ET. AL., 2007). 32 ΣχΕΔΙΑΓρΑμμΑ 9: ΙΣΤΟΓρΑμμΑΤΑ ΚΑΤηΓΟρΙΟΠΟΙηΣηΣ ΤΩΝ ΠΕρΙΣΤΑΤΙΚΩΝ ΔΙΑρρΟηΣ (CHRISTODOULOU ET. AL., 2007). 33 ΣχΕΔΙΑΓρΑμμΑ 10: ρυθμοσ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΤηΤΑΣ, ΟμΑΔΟΠΟΙημΕΝΟΣ ΑΝΑ ΕΙΔΟΣ ΠΕρΙΣΤΑΤΙΚΟΥ (CHRISTODOULOU ET. AL., 2007). 34

11 Α Ε Ι Φ Ο ρ Ο Σ Δ Ι Α χ Ε Ι ρ Ι Σ η Δ Ι Κ Τ Υ Ω Ν ΥΔ ρ Ο Δ Ο Τ η Σ η Σ Α Σ Τ Ι Κ Ω Ν Κ Ε Ν Τ ρ Ω Ν Κατάλογος Πινάκων ΠΙΝΑΚΑΣ 1: μηαναφερθεισεσ ΔΙΑρρΟΕΣ (ΑΝΕΥρΕΘΕΙΣΕΣ ΚΑΙ ΕΠΙΔΙΟρΘΩΘΕΙΣΕΣ) 12 ΠΙΝΑΚΑΣ 2: ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΥΔΑΤΟΣ (2003) ΣΤΟ ΔΙΚΤΥΟ ΛΕμΕΣΟΥ. (CHARALAMBOUS, 2005) 14 ΠΙΝΑΚΑΣ 3: βλαβεσ ΣΕ ΑΓΩΓΟΥΣ (ΔΙΚΤΥΟ ΣΥΛ). 17 ΠΙΝΑΚΑΣ 4: μη ΑΝΑΦΕρΘΕΙΣΕΣ ΔΙΑρρΟΕΣ ΑΝΙχΝΕΥΘΕΙΣΕΣ ΚΑΙ ΕΠΙΔΙΟρΘΩΘΕΙΣΕΣ. 17 ΠΙΝΑΚΑΣ 5: ΠΑρΟχη ΝΕρΟΥ ΣΤΑ DMAS (CHARALAMBOUS, 2005). 18 ΠΙΝΑΚΑΣ 6: ΕΠΑΝΑΣχΕΔΙΑΣμΟΣ DMAS (CHARALAMBOUS, 2005). 19 ΠΙΝΑΚΑΣ 7: ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ ΣΤΟΙχΕΙΑ ΠρΑΓμΑΤΙΚΩΝ ΔΙΑρρΟΩΝ ΣΤη ΖΩΝη 2, ΠρΙΝ ΚΑΙ μετα ΤΟΝ ΕΠΑΝΑΣχΕΔΙΑΣμΟ ΤΩΝ DMAS (CHARALAMBOUS, 2005). 22 ΠΙΝΑΚΑΣ 8: ΥΠΟΛΟΓΙΣμΟΣ ΤΟΥ ΠΑρΑΓΟΝΤΑ Ν1 ΓΙΑ ΚΑΘΕ DMA (CHARALAMBOUS, 2005). 23 ΠΙΝΑΚΑΣ 9: ΑΝΑΦΕρΟμΕΝΕΣ ΔΙΑρρΟΕΣ (CHARALAMBOUS, 2005). 23 ΠΙΝΑΚΑΣ 10: ΠΕΔΙΑ ΑρχΕΙΟΥ ΙΣΤΟρΙΚΩΝ ΔΕΔΟμΕΝΩΝ ΔΙΑρρΟΩΝ. 26 ΠΙΝΑΚΑΣ 11: ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟΙ ΣΥΝΔΥΑΣμΟΙ ΠΑρΑΓΟΝΤΩΝ ρισκου ΚΑΙ ΤΟ ΑΝΑμΕΝΟμΕΝΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣμΑ ΤΟΥΣ. 29

12 Δ ρ Σ Υ μ Ε Ω Ν χ ρ Ι Σ Τ Ο Δ Ο Υ Λ Ο Υ 1 εισαγωγή 1.1 το υδατικό Πρόβλημα Το υδατικό πρόβλημα στην Κύπρο, και η επιδείνωση που παρατηρείται σε αυτό, αν και όχι πλήρως ταυτισμένο με τις παγκόσμιες κλιματολογικές συνθήκες, εν τούτοις είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με αυτές. η μέχρι πρόσφατα εξάρτηση του νησιού σε μεγάλο βαθμό από τον ετήσιο όγκο βροχόπτωσης και η πολιτική «αποθήκευσης» (αντί «παραγωγής») των αναγκαίων ποσοτήτων νερού οδήγησε την Κυπριακή Δημοκρατία (τουλάχιστον στα πρώτα χρόνια της δημιουργίας της) σε μια πολιτική κατασκευής φραγμάτων, ευελπιστώντας ότι θα υπήρχε, όχι μόνο αρκετή βροχόπτωση για να καλύψει τις ετήσιες ανάγκες αλλά και για αποθήκευση ή και εμπλουτισμό των υπογείων υδάτων του νησιού Συνεχής πτωτική τάση της ετήσιας βροχόπτωσης Δυστυχώς, όμως, οι συνεχώς επιδεινούμενες κλιματολογικές συνθήκες, τα φαινόμενα του θερμοκηπίου και της ερημοποίησης που παρατηρούνται, η συνεχής πτωτική τάση της βροχόπτωσης και η αύξηση του ρυθμού αστικοποίησης έχουν επιβαρύνει την υδατική κατάσταση του νησιού. Για τέταρτη συνεχή χρονιά ( ), η βροχόπτωση είναι φθίνουσα (ως αμελητέα) και κάτω της κανονικής. Σύμφωνα με στοιχεία της μετεωρολογικής Υπηρεσίας, η συνολική βροχόπτωση κατά την περίοδο Οκτωβρίου - Δεκεμβρίου 2007 ήταν περίπου 145,5 χιλιοστά (ή 76% της κανονικής), με κάποιες σχετικά καλύτερες αποδόσεις σε ορισμένες βορειοδυτικές περιοχές της Πάφου (τον τελευταίο μήνα του 2007, η μέση βροχόπτωση ήταν 94,7 χιλιοστά ή 90% της κανονικής) και με τις χειρότερες αποδόσεις στα νοτιοανατολικά παράλια (σε κάποιες περιοχές η βροχόπτωση ήταν περίπου 40% της κανονικής). Την ίδια περίοδο (Οκτ. Δεκ. 2007), στα φράγματα εισέρρευσαν μόνο 7 εκατ. κυβ. μέτρα νερού περίπου, σε συνέχεια της πτωτικής τάσης που παρατηρείται από το 2004 και εντεύθεν. Οι υπόγειοι υδάτινοι πόροι υπεραντλούνται κάθε χρόνο κατά 40%, υδροφορείς καταστρέφονται από τη διείσδυση θαλασσινού νερού, και η τραγική εικόνα που

13 Α Ε Ι Φ Ο ρ Ο Σ Δ Ι Α χ Ε Ι ρ Ι Σ η Δ Ι Κ Τ Υ Ω Ν ΥΔ ρ Ο Δ Ο Τ η Σ η Σ Α Σ Τ Ι Κ Ω Ν Κ Ε Ν Τ ρ Ω Ν παρουσιάζουν τα φράγματα αποδεικνύει ότι η αποθήκευση νερού, από μόνη της δεν είναι ασφαλής λύση Απώλειες στα Δίκτυα υδροδότησης Πέραν των εξωγενών παραγόντων (κλιματολογικές συνθήκες, αστικοποίηση, αύξηση τουριστικού ρεύματος προς Κύπρο κ.ά.), αρκετοί ενδογενείς παράγοντες επιδεινώνουν ακόμη περισσότερο το υδατικό πρόβλημα. Πιο σημαντικός από αυτούς τους παράγοντες μπορεί να θεωρηθεί η απώλεια ύδατος στα δίκτυα (αγωγούς) μεταφοράς του, είτε εντός, είτε εκτός αστικών περιοχών. Πρόσφατη μελέτη της Γενικής Ελέγκτριας της Δημοκρατίας (για το έτος 2005) έδειξε μια «απώλεια» της τάξης των 3,6 εκ. όσον αφορά στην αξία του απολεσθέντος νερού. η συνολική απώλεια νερού από τα Συμβούλια Υδατοπρομήθειας, το 2005, ανήλθε σε 8.0 εκ. κυβ. μέτρα, ενώ η συνολική εισροή νερού στα φράγματα ήταν περίπου 27,0 εκ. κυβ. μέτρα. η διαπίστωση ότι οι απώλειες αντιστοιχούν στο 1/3 της συνολικής εισροής νερού στα φράγματα θα πρέπει να προκαλεί έντονο προβληματισμό. Στα πιο πάνω προστίθεται και η εξίσου ανησυχητική διαπίστωση της Γενικής Ελέγκτριας της Δημοκρατίας ότι σε Δήμους και Κοινότητες η απώλεια νερού ξεπερνά το 30%. Σύμφωνα με την έκθεση, κατά το έτος 2005 το ποσοστό απώλειας νερού από τα Συμβούλια Υδατοπρομήθειας κυμάνθηκε μεταξύ 19% και 28%, ποσοστό που «θεωρείται εκτός των αποδεκτών ορίων απώλειας νερού και χρήζει άμεσης διερεύνησης». Συγκεκριμένα, και πάντα σύμφωνα με στοιχεία της Γενικής Ελέγκτριας, στο Συμβούλιο Υδατοπρομήθειας Λευκωσίας, το ποσοστό της απώλειας νερού ανήλθε στο 20,59% που αντιστοιχεί σε 3,8 εκ. κυβ. μέτρα νερού, αξίας 1,7 εκ. Στο Συμβούλιο Υδατοπρομήθειας Λεμεσού, το ποσοστό της απώλειας νερού ήταν 18,98% που αντιστοιχεί σε 2,6 εκ. κυβ. μέτρα νερού, αξίας 1,2 εκ., και στο Συμβούλιο Υδατοπρομήθειας Λάρνακας, το ποσοστό απώλειας νερού ήταν 28% που αντιστοιχεί σε 1,6 εκ. κυβ. μέτρα νερού, αξίας 700 χιλιάδων λιρών. Απώλειες νερού αξίας εκατομμυρίων λιρών καταγράφονται και σε Δήμους και Κοινότητες. Ενδεικτικά,

14 Δ ρ Σ Υ μ Ε Ω Ν χ ρ Ι Σ Τ Ο Δ Ο Υ Λ Ο Υ Στο Δήμο Πάφου, το ποσοστό απώλειας νερού κυμαίνεται μεταξύ 29,4% και 35,2%. Το κόστος της απώλειας νερού, για την περίοδο , ανήλθε σε Στο Δήμο Αραδίππου, το ποσοστό απώλειας νερού, το 2004, ανήλθε στο 41%. Στο Δήμο Παραλιμνίου, το ποσοστό απώλειας νερού κυμαίνεται μεταξύ 28,2% και 32,6%. Στο Δήμο Λευκάρων, το ποσοστό απώλειας νερού κυμαίνεται μεταξύ 37% και 46%. (Ο Δήμος, εδώ και αρκετά χρόνια, παραλείπει να καταβάλλει στο Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων τα οφειλόμενα ποσά για την αγορά νερού, με αποτέλεσμα, στις και , οι εκκρεμείς υποχρεώσεις να ανέλθουν σε και , αντίστοιχα, σε σύγκριση με το 2002). Στο Δήμο Λατσιών, το ποσοστό απώλειας νερού κυμαίνεται μεταξύ 24% και 29%. Στο Δήμο Αγίας Νάπας, το ποσοστό απώλειας νερού, κατά την περίοδο , κυμάνθηκε μεταξύ 29% και 45%. Έπειτα από τη λήψη μέτρων για μείωση των διαρροών, η απώλεια μειώθηκε σε 32,6% το Στο Δήμο Γερμασόγειας, κατά το 2005 αντλήθηκαν κυβικά μέτρα νερού (τόνοι) και καταναλώθηκαν κ.μ., δηλαδή παρουσιάζεται απώλεια κυβικών μέτρων νερού, ποσότητα που θεωρείται πολύ υψηλή και που είναι εκτός των αποδεκτών ορίων. Παρά το γεγονός ότι η απώλεια νερού έχει αυξηθεί σε σύγκριση με το 2004 (30%), ο Δήμος δεν έχει ακόμη διερευνήσει τους λόγους της απώλειας και δεν έχει λάβει οποιαδήποτε διορθωτικά μέτρα. Στο Γέρι, το ποσοστό απώλειας νερού ήταν 38,73% (2003). Στο Τσέρι, το ποσοστό απώλειας νερού ανήλθε, κατά το 2005, σε 20%. Σε Kοινοτικά Συμβούλια, το ποσοστό απώλειας νερού κυμαίνεται γύρω στο 30%. Οι απώλειες αυτές είναι διαχρονικές και το πρόβλημα διευρύνεται με την παρέλευση του χρόνου λόγω της ηλικίας των δικτύων και της επιδείνωσης της κατάστασης των αγωγών, που χρησιμοποιούνται (κυρίως λόγω οξείδωσης). Το πρόβλημα γίνεται ακόμη μεγαλύτερο λόγω της δυσκολίας ελέγχου της κατάστασης των αγωγών και της αδυναμίας πρόβλεψης του χρόνου και της θέσης μελλοντικών διαρροών.

15 Α Ε Ι Φ Ο ρ Ο Σ Δ Ι Α χ Ε Ι ρ Ι Σ η Δ Ι Κ Τ Υ Ω Ν ΥΔ ρ Ο Δ Ο Τ η Σ η Σ Α Σ Τ Ι Κ Ω Ν Κ Ε Ν Τ ρ Ω Ν Απ' όσα καταγράφει η Γενική Ελέγκτρια στην έκθεσή της για το 2006, δεν έχουν εντοπιστεί οι λόγοι για τους οποίους το νερό χάνεται στα δίκτυα. Εκείνο που καταγράφεται, όμως, είναι πως οι απώλειες είναι πολύ μεγάλες, και με βάση τα στοιχεία που υπάρχουν αυτές κυμαίνονται συνήθως από 25% μέχρι και 40%. η έκταση του προβλήματος των διαρροών και η αναγκαιότητα άμβλυνσής του, ως μέρους επίλυσης του ευρύτερου υδατικού προβλήματος, είναι το κύριο θέμα αυτού του δοκιμίου. 2 Αειφόρος Διαχείριση Δικτύων 2.1 εισαγωγή - Στόχοι Αειφόρου Διαχείρισης Δικτύων η ορθή διαχείριση των υδάτινων πόρων αστικών κέντρων σε χώρες με προβλήματα χαμηλής βροχόπτωσης, όπως η Κύπρος, και η όσο το δυνατόν καλύτερη τεκμηρίωση, επίβλεψη, διαχείριση και εκτίμηση μελλοντικών διαρροών στο δίκτυο υδροδότησης είναι, σήμερα, επιβεβλημένη όσο ποτέ άλλοτε. η έλλειψη ύδατος και η μελλοντική απειλή που τίθεται από τους μεταβαλλόμενους κλιματολογικούς όρους έχουν εντείνει την ανάγκη για την ανάπτυξη των κατάλληλων διοικητικών προσεγγίσεων και μεθόδων διαχείρισης των υδάτινων αποθεμάτων, οι οποίες μεθόδοι θα πρέπει να στοχεύουν αφενός στην εξοικονόμηση ύδατος και αφετέρου στη διατήρηση μιας ισορροπίας μεταξύ της παροχής νερού και της ζήτησης από τους καταναλωτές. Σε αυτό το πλαίσιο, οι απώλειες από τα συστήματα και δίκτυα διανομής ύδατος πρέπει να είναι υπόθεση του κάθε παροχέα/διαχειριστή και του κάθε καταναλωτή, ειδικά στις περιοχές του πλανήτη μας όπου το νερό βρίσκεται σε πολύ περιορισμένες ποσότητες. Είναι, επομένως, επιτακτικό οι διαχειριστές δικτύων ύδρευσης (και άρδευσης) να εφαρμόζουν αποτελεσματικές (και κατά προτίμηση απλές) μεθοδολογίες μείωσης των απωλειών στα συστήματά μεταφοράς και διανομής ύδατος. η Διεθνής Ένωση Ύδατος (International Water Association, IWA) έχει προ καιρού καθιερώσει μια μέθοδο λογιστικού ελέγχου ύδατος, η οποία καταγράφει και ελέγχει τις παραγόμενες ποσότητες νερού από την πηγή του συστήματος, παρακολουθεί τις ποσότητες που διακινούνται στο δίκτυο και που καταναλώνονται και, στο τέλος,

16 Δ ρ Σ Υ μ Ε Ω Ν χ ρ Ι Σ Τ Ο Δ Ο Υ Λ Ο Υ εκφράζει τις ποσότητες αυτές σε διεθνώς αναγνωρισμένους παράγοντες αποτελεσματικότητας του δικτύου (metrics), με βάση τις τιμολογημένες και μητιμολογημένες ποσότητες νερού (revenue and non-revenue water). Τα Συμβούλια Υδατοπρομήθειας θα πρέπει να αναγνωρίσουν τη σημασία και την αναγκαιότητα της καθιέρωσης ενός κατάλληλου συστήματος λογιστικού ελέγχου ύδατος και, κατόπιν, να αναπτύξουν την αναγκαία υποδομή, που θα τους επιτρέψει να παρακολουθούν αποτελεσματικά τις παραχθείσες, διανεμηθείσες και καταναλωθείσες ποσότητες νερού στο δίκτυό τους. μια ολοκληρωμένη και επιτυχημένη πολιτική διαχείρισης δικτύων υδροδότησης πρέπει, το λιγότερο, να προσβλέπει : στη μείωση των απωλειών στο δίκτυο, στη δημιουργία μηχανισμού κατάρτισης προτεραιοτήτων επισκευής/ αντικατάστασης των αγωγών για πιο αποτελεσματική και οικονομικά συμφέρουσα διαχείριση των δικτύων υδατοπρομήθειας, στην περαιτέρω ανάπτυξη της υδατικής συνείδησης των πολιτών, στη μακροβιότητα και αειφορία της πολιτικής που θα εφαρμοστεί, στη σύζευξη έρευνας και πρακτικής, και στην ενίσχυση της αποτελεσματικότητας και ανταγωνιστικότητας των Φορέων που ασχολούνται με το πρόβλημα, μέσα από την αξιοποίηση ερευνητικών αποτελεσμάτων, στην τεχνολογική ανάπτυξη και προσαρμογή αποτελεσμάτων συναφών ερευνητικών έργων και τεχνογνωσίας, και την εξειδικευμένη προσαρμογή τους στις ανάγκες της κυπριακής κοινωνίας. 2.2 μελέτη υφισταμένων μεθόδων Διαχείρισης Δικτύων τυπικό Αστικό Δίκτυο : το Δίκτυο υδατοπρομήθειας λεμεσού (Συλ) εν Συντομία Ένα από τα τυπικά αστικά δίκτυα υδατοπρομήθειας και ταυτόχρονα, ένα από τα πρωτοπόρα Συμβούλια στην πρακτική διαχείρισης δικτύου υδροδότησης είναι το δίκτυο και το Συμβούλιο Υδατοπρομήθειας Λεμεσού. Το δίκτυο είναι ηλικίας άνω των 50 ετών (χαρακτηριστικό και άλλων δικτύων

17 Α Ε Ι Φ Ο ρ Ο Σ Δ Ι Α χ Ε Ι ρ Ι Σ η Δ Ι Κ Τ Υ Ω Ν ΥΔ ρ Ο Δ Ο Τ η Σ η Σ Α Σ Τ Ι Κ Ω Ν Κ Ε Ν Τ ρ Ω Ν στην Κύπρο) και εξυπηρετεί χιλιάδες κατοίκους μέσω περίπου καταναλωτικών μονάδων, σε μια έκταση 70km2. Ο ετήσιος όγκος πόσιμου νερού που διακινείται στο δίκτυο (μήκους 720km) είναι περίπου 12x106 m 3 και αξίας 7 εκατομμυρίων. Το δίκτυο, στην παρούσα μορφή του, διαθέτει κάποιας μορφής αυτόματη επιμέτρηση μέσω ενός συστήματος SCADA. μετρητές κατανάλωσης υπάρχουν σε όλους τους καταναλωτές (η καταμέτρηση κατανάλωσης γίνεται από προσωπικό κάθε 4 μήνες, ενώ ετησίως μετρητές κατανάλωσης επισκευάζονται). μεταξύ , το δίκτυο επεκτάθηκε, και αναπτύχθηκαν ζώνες πίεσης και 27 στεγανές υποζώνες (District Metered Areas, DMAs), ενώ τα αμέσως επόμενα χρόνια εκπονήθηκε έρευνα μείωσης της πίεσης στο δίκτυο. Τα έτη , ο διαχειριστής του δικτύου εκπόνησε μελέτη για περιορισμό των απωλειών λόγω διαρροών και πρότεινε τη δημιουργία πολιτικής για διαχείριση των διαρροών και την, κατά προτεραιότητα, συντήρηση και αλλαγή των αγωγών βάσει ρίσκου, κοινωνικών και οικονομικών παραγόντων. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι, κατά το έτος 2000, ο όγκος νερού που καταναλώθηκε (δηλαδή που καταμετρήθηκε από τους μετρητές) είναι περίπου κατά 20% μικρότερος από την ποσότητα νερού που παράχθηκε και εισήχθη στο δίκτυο (Σχεδ. 5), υποδηλώνοντας έτσι το μέγεθος των απωλειών στο δίκτυο. Ετησίως, γύρω στις διαρροές εντοπίζονται και επισκευάζονται από το διαχειριστή του δικτύου, εκτός από τις διαρροές που αναφέρονται από τους δημότες (Πίνακας 2). Σε σχέση με αυτά, αναφέρεται ότι τον ίδιο χρόνο περίπου αγωγοί είχαν επισκευασθεί, εκ των οποίων 11% στο γενικό δίκτυο και 89% στα υποδίκτυα σύνδεσης με τις καταναλωτικές μονάδες.

18 Δ ρ Σ Υ μ Ε Ω Ν χ ρ Ι Σ Τ Ο Δ Ο Υ Λ Ο Υ Πίνακας 1: Μη Αναφερθείσες Διαρροές (ανευρεθείσες και επιδιορθωθείσες) Description % Total 20mm MDPE % mm MDPE % mm main mm main % mm main % 2002 TOTAL Water Saved m m 3 Money Saved Σχεδιάγραμμα 1: Ποσοστό Μη Χρεώσιμης Ποσότητας Νερού 1 (διαφορά μεταξύ εισαχθείσας και χρεώσιμης ποσότητας στο δίκτυο). 1 Το χαμηλό ποσοστό μη τιμολογημένου νερού που παρατηρείται στο σχεδιάγραμμα, κατά τα έτη , προκύπτει από ημιτελή/ανακριβή δεδομένα λόγω διακοπών στην παροχή νερού, κατά τα έτη αυτά, εν μέσω παρατεταμένης ανομβρίας.

19 Α Ε Ι Φ Ο ρ Ο Σ Δ Ι Α χ Ε Ι ρ Ι Σ η Δ Ι Κ Τ Υ Ω Ν ΥΔ ρ Ο Δ Ο Τ η Σ η Σ Α Σ Τ Ι Κ Ω Ν Κ Ε Ν Τ ρ Ω Ν Συλ: ισοζύγιο νερού Τα αποτελέσματα του λογιστικού ελέγχου ύδατος, για το έτος 2003, που έγινε στο ΣΥΛ, με βάση τη διεθνώς αναγνωρισμένη μεθοδολογία που χρησιμοποιεί το IWA (Water Leak Task Force), συνοψίζονται στον Πίνακα 2. Ο Πίνακας παρουσιάζει τη συνολική κατανάλωση νερού, όπως αυτή καταχωρείται μέσα από τα τιμολογημένα/μετρημένα τμήματα κατανάλωσης και με δεδομένο ότι όλες οι παροχές νερού μέσα στο δίκτυο μετρούνται και καταγράφονται. μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις, ποσότητες νερού αφαιρούνται από το δίκτυο χωρίς να καταγράφονται, όπως, για παράδειγμα, η περίπτωση κατά την οποία η Πυροσβεστική Υπηρεσία, λόγω άμεσης ανάγκης, δύναται να απορροφήσει ποσότητες νερού από το δίκτυο μέσα από τα στόμια υδροληψίας πυρκαγιάς χωρίς τη γνώση του ΣΥΛ. Αυτή η ποσότητα είναι πολύ μικρή (υπολογίζεται σε περίπου 0.005% του συνολικού όγκου εισαγωγής στο δίκτυο (System Input Volume). Σε τέτοιες περιπτώσεις, οι απορροφηθείσες ποσότητες νερού καταχωρούνται στο ισοζύγιο ως μη Τιμολογηθείσες Ποσότητες (non-revenue water) Συλ: Απώλειες νερού Οι όγκος απωλειών ύδατος από το σύστημα αποτελείται από δύο συστατικά στοιχεία: τις προφανείς απώλειες (Apparent Losses, or Paper Losses) και τις πραγματικές απώλειες (Real Losses, or Physical Losses). Αυτές οι απώλειες, μαζί με την εξουσιοδοτημένη μη χρεώσιμη κατανάλωση, περιλαμβάνουν το μη-χρεώσιμο Όγκο Νερού στο δίκτυο (non-revenue water, NRW). Οι προφανείς απώλειες εκτιμώνται με βάση τα λιανικά ποσοστά τιμολόγησης, ενώ οι πραγματικές απώλειες εκτιμώνται με μεταβλητό κόστος παραγωγής και διανομής ύδατος (Thiemann, ρ. και Henessy, S. 2005). με βάση αυτά τα στοιχεία, το ΣΥΛ θεωρεί ότι η μείωση των προφανών απωλειών είναι εξίσου σημαντική όσο η μείωση των πραγματικών απωλειών, και με βάση αυτήν τη θεώρηση ενεργεί προς διαφύλαξη του ισοζυγίου νερού στο δίκτυο.

20 Δ ρ Σ Υ μ Ε Ω Ν χ ρ Ι Σ Τ Ο Δ Ο Υ Λ Ο Υ Πίνακας 2: Ισοζύγιο ύδατος (2003) στο δίκτυο Λεμεσού. (Charalambous, 2005) Authorised Consumption 10,276, % Unbilled Authorised Consumption 59, % Billed Authorised Consumption Billed Metered Consumption (including water exported) 10,216, % 59, % Billed Unmetered Consumption Zero Revenue Water 10,216, % Unauthorised Use Apparent Losses 299, % 59, % Metering Inaccuracies System Input Volume 11,985, % 239, % Real Losses on Raw Water Mains and at the Treatment Works Zero Water Losses 1,708, % Leakage on Transmission and/or Distribution Mains 80, % Non-Revenue Water 1,768, % Real Losses 1,409, % Leakage and Overflows at transmission and/or Distribution Mains 11, % Leakage on Service Connections up to the metering Point 268, % Detactable Losses 1,047, %

21 Α Ε Ι Φ Ο ρ Ο Σ Δ Ι Α χ Ε Ι ρ Ι Σ η Δ Ι Κ Τ Υ Ω Ν ΥΔ ρ Ο Δ Ο Τ η Σ η Σ Α Σ Τ Ι Κ Ω Ν Κ Ε Ν Τ ρ Ω Ν Οι προφανείς απώλειες ύδατος (Apparent Losses) αποτελούνται από δύο κυρίως συστατικά μέρη: ανακριβείς μετρήσεις (metering inaccuracies) και παράνομη χρήση/ κατανάλωση (unauthorized consumption). To Συμβούλιο Υδατοπρομήθειας Λεμεσού έχει αναπτύξει πολιτική και μεθοδολογία διαχείρισης των υδρομετρητών, έτσι ώστε να μειώνεται το ποσοστό προφανών απωλειών, οι οποίες πολιτική και μεθοδολογία περιλαμβάνουν τα εξής μέτρα: περιοδικοί έλεγχοι και αντικατάσταση, εάν είναι απαραίτητο, όλων των μετρητών στο δίκτυο (πηγή, αποθήκευση και DMA), χρήση εσωτερικών μετρητών υψηλής ακρίβειας. Οι εσωτερικοί μετρητές ελέγχονται κάθε τέσσερις μήνες και, όσοι δυσλειτουργούν, αντικαθίστανται. Επιπλέον, βρίσκεται σε εξέλιξη πρόγραμμα αντικατάστασης των πεπαλαιωμένων μετρητών, με στόχο την αντικατάσταση όσων μετρητών είναι ηλικίας άνω των 10 ετών. η πολιτική αυτή έχει ως αποτέλεσμα την αντικατάσταση 6000 μετρητών το χρόνο. Επιπρόσθετα, τα λάθη ανάγνωσης μετρητών και μέτρησης/τιμολόγησης έχουν ελαχιστοποιηθεί με τη χρήση φορητών οργάνων καταγραφής αναγνωστών μετρητών. Ως εκ τούτου, το ΣΥΛ πιστεύει ότι αυτό το συστατικό του ισολογισμού ύδατος έχει μειωθεί, και διατηρείται σε χαμηλά επίπεδα, σε ένα εκτιμηταίο ποσοστό της τάξης του 2% της τιμολογημένης μετρημένης κατανάλωσης. Το άλλο συστατικό των προφανών απωλειών ύδατος είναι αυτό της αναρμόδιας ή παράνομης κατανάλωσης, το οποίο αποτελείται από κάποιο συνδυασμό των πιο κάτω παραμέτρων: καταναλωτές που χρησιμοποιούν νερό χωρίς αυτό να καταμετρείται ή να πληρώνεται, παράνομες επανασυνδέσεις που είχαν αποσυνδεθεί από το ΣΥΛ, παράκαμψη του υδρομετρητή με παράνομη σύνδεση, αναρμόδια κατανάλωση από τα στόμια υδροληψίας (fire hydrants). Στην προσπάθεια του να ανιχνεύσει τέτοιες μη εγκεκριμένες καταναλώσεις, το ΣΥΛ έχει εφαρμόσει την ακόλουθη στρατηγική:

22 Δ ρ Σ Υ μ Ε Ω Ν χ ρ Ι Σ Τ Ο Δ Ο Υ Λ Ο Υ εξέταση και αναθεώρηση, σε κάθε κύκλο τιμολόγησης (ανά τετραμηνία), όλων των ενεργών συνδέσεων με μειωμένη ή καθόλου κατανάλωση, καθώς, επίσης, και όλων των ανενεργών συνδέσεων, εξέταση όλων των θεωρητικά ανενεργών συνδέσεων με ενδείξεις κατανάλωσης, εξέταση των ασυνήθιστων μετρήσεων ή παρατηρήσεων σε μετρητές, επιθεώρηση όλων των στομίων υδροληψίας. η πιο πάνω στρατηγική απέδωσε, και το ΣΥΛ. πέτυχε τη διατήρηση του συστατικού αυτού του ισολογισμού ύδατος σε χαμηλά επίπεδα (εκτιμηταίο σε περίπου 0,1% του εισαχθέντος στο δίκτυο όγκου νερού). Όσον αφορά τώρα τις πραγματικές απώλειες νερού (real water losses), ο IWA συστήνει όπως συνυπολογίζονται όλες οι ετήσιες απώλειες που προκύπτουν από διαρροές, οι υπερχειλίσεις σε δεξαμενές, οι σπασίματα σε κεντρικούς αγωγούς (water mains) ή οικιακές συνδέσεις (house connections). Επί του προκειμένου, αναφέρεται ότι το ΣΥΛ δίδει μεγάλη σημασία στη μείωση των πραγματικών απωλειών, και αυτό απεικονίζεται στην υιοθετημένη στρατηγική του των περασμένων χρόνων Συλ: Ζώνες Πίεσης (District Metered Areas, DMAs) η ανάπτυξη του δικτύου Λεμεσού έγινε σε οργανωμένη βάση, με γνώμονα υψομετρικές διαφορές ανά γεωγραφική περιοχή και διαφορές πίεσης στους αγωγούς λόγω διαφορετικών υψομέτρων, έτσι ώστε να επιτυγχάνεται η όσο το δυνατόν πιο σταθερή πίεση ανά περιοχή. Κάθε ζώνη πίεσης υποδιαιρείται σε περιοχές (District Metered Areas, DMAs), με βάση συγκεκριμένη πηγή υδροδότησης και διαφορετική γεωγραφική έκταση (από 50 μέχρι 7000 καταναλωτικές μονάδες, με μέσο όρο περίπου 3000). Οι κύριοι αγωγοί σε κάθε DMAs έχουν διάμετρο από 100mm μέχρι 250mm, με συνδετικούς αγωγούς που είναι δυνατόν να επιτρέπουν μείωση της διαφοράς πίεσης μέσα στις DMAs. Το Συμβούλιο Υδατοπρομήθειας Λεμεσού διατηρεί ιστορικό αρχείο δεδομένων σχετικών με τη λειτουργία του από το 1963, συμπεριλαμβανομένων πληροφοριών για την ποσότητα παραγόμενου νερού, μεταφοράς και κατανάλωσής του μέσω