Αρχιτεκτονικές και Εικαστικές Προτάσεις για το δημόσιο χώρο του Ρεθύμνου Νοεμβρίου 2012 Αγιος Φραγκίσκος

Transcript

1 Αρχιτεκτονικές και Εικαστικές Προτάσεις για το δημόσιο χώρο του Ρεθύμνου Νοεμβρίου 2012 Αγιος Φραγκίσκος Αρχιτεκτονικές και εικαστικές προτάσεις ανάπλασης, Διαλέξεις και Παράλληλες Δράσεις στο Δήμο Ρεθύμνου Νοεμβρίου 2012 Αγιος Φραγκίσκος

2

3 Xάρτης Καλλικρατικού Ρεθύμνου Xάρτης πόλης Ρεθύμνου

4 Imagine + Engineers [ih-maj-in]+ [en-juh-neer] Η πόλη είναι μια ζωντανή, δυναμική οντότητα και η διαμόρφωσή της μια αέναη και συχνα απρόβλεπτη διαδικασία. Η δική μας πόλη, το Ρέθυμνο είτε ζώντας σε αυτή, είτε ζώντας μακριά της είναι πάντα μια αφετηρία και ένα μέτρο που δύσκολα λησμονούμε. Με αυτή την αφορμή δεν φανταζόμαστε μηχανικά αλλά μηχανευόμαστε με φαντασία και οργανώνουμε την έκθεση «ΦΑΝΤΑΣΟΥ ΤΗΝ ΠΟΛΗ:ΡΕΘΥΜΝΟ 2012». ΦΑΝΤΑΖΟΜΑΣΤΕ το Ρέθυμνο όπως θα μπορούσε να γίνει, μέσα από τα μάτια μηχανικών, καλλιτεχνών, παιδιών και πολιτών. Αφουγκραζόμαστε τα προβλήματα, αναλύουμε την προοπτική, μαθαίνουμε από αυτούς που μπορούν να μας διδάξουν παραπάνω για την πόλη μας και να μας αποκαλύψουν άγνωστες πτυχές της. Επιδιώκουμε τη συνεργασία, τη συλλογικότητα και την εξέλιξη μέσα από τον συγκερασμό των διαφορετικών δυναμικών. ΜΗΧΑΝΕΥΟΜΑΣΤΕ μια «περιήγηση» σε μια πόλη που αγαπάμε και ονειρευόμαστε να τη δούμε να γίνεται πιο όμορφη, λειτουργική και φιλόξενη. Θελήσαμε να εξερευνήσουμε τις εκδοχές, τις δυνατότητες και τα όρια για το δημόσιο χώρο που μας είναι οικείος και ωστόσο αν-οικείος. Η έκθεση παρουσιάζει το όραμα των επαγγελματιών και των σπουδαστών για μια πόλη που αντιλαμβάνεται την ιστορία της, βρίσκεται σε αρμονία με το φυσικό της περίγυρο και προσφέρει στους κατοίκους της μια υψηλής ποιότητας καθημερινότητα. Οι παράλληλες δράσεις μας συστήνουν ανθρώπους που εστία της δημιουργικότητάς τους είναι το Ρέθυμνο και μας αποκαλύπτουν τι φανερώνει η δική τους ματιά προς την πόλη. Ο κύκλος των διαλέξεων φιλοξενεί επαγγελματίες που δούλεψαν για το Ρέθυμνο και μας αφηγούνται τη δική τους εκδοχή για την εξέλιξη του δημόσιου χώρου και της πόλης. Ευχαριστούμε τους μελετητές που μας εμπιστεύτηκαν τη δουλειά τους, τους χορηγούς που έκαναν την ιδέα πράξη, όσους έχουν συνεισφέρει σε αυτή την έντονη και δύσκολη διαδικασία και τέλος την πλατφόρμα του Imagine the City που έδωσε την αφορμή για αυτό το γεγονός. Imagineers

5 Είναι ιδιαίτερη τιμή και χαρά να χαιρετίζω την έκθεση Φαντάσου την πόλη, Ρέθυμνο 2012, εκ μέρους του Imagine the City. Έπειτα από 4 εκθέσεις Φαντάσου την πόλη που έχουν διοργανωθεί σε πόλεις της Ελλάδας από τοπικές ομάδες με τον συντονισμό του Imagine the City, είμαστε σε θέση να σας διαβεβαιώσουμε ότι η συμμετοχή, η συνεργασία, η συν-δημιουργία και η υπέρβαση, είναι πραγματικά κίνητρα για τον πολίτη που ζει την πόλη του και επιδιώκει την βελτίωση της. Συνεχίζουμε την προσπάθειά μας να επιδιώκουμε την δικτύωση της δημιουργικότητας και της ευφυΐας του ανθρώπινου δυναμικού που υπάρχει με τις ανάγκες τις κοινωνίας μας για την διαχείριση των εκάστοτε προβλημάτων. Υποστηρίζουμε, συντονίζουμε και προκαλούμε συνεργασίες επιδιώκοντας την εξωστρέφεια της γνώσης και την ανάπτυξη ομάδων πρωτοβουλίας κατά τόπους. Σας προσκαλούμε να γίνετε μέλη σε τέτοιες δράσεις. Ευχαριστούμε τους Imagineers, την ομάδα διοργάνωσης της έκθεσης Φαντάσου την πόλη: Ρέθυμνο 2012, για την συνεργασία μας που παρά τις όποιες αντίξοες συνθήκες της εποχής μας, ολοκληρώνεται σε ένα μοναδικό αποτέλεσμα. Μια διοργάνωση σαν αυτή γίνεται όταν ο καθένας σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο επιλέγει να υπερβαίνει τις δύσκολες περιστάσεις και να εστιάζει σε ένα κοινό στόχο με πολλαπλά οφέλη για όλους. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο που δημιούργησαν με αυθεντικότητα και πάθος οι Imagineers, οι μελετητές με την συμμετοχή-προτάσεις τους, οι Τοπικοί φορείς, οι δημιουργοί και οι εθελοντές με τις παράλληλες δράσεις και τις ομιλίες τους, και φυσικά όλοι οι πολίτες μπορούμε να μοιραστούμε τις ανησυχίες μας, τους προβληματισμούς μας, αλλά και τις δυνατότητες για αυτό τον τόπο που με αγάπη και όραμα μπορούμε να αλλάξουμε προς το καλύτερο. Ντόβρος Βασίλειος Αρχιτέκτων Μηχ. ΑΠΘ, MAA- IAAC μέλος ομάδας συντονισμού Imagine the City

6 1 Στυλιανός Πατσουμάς Σχολή Αρχιτεκτόνων ΕΜΠ // 2001 Επιβλέποντες : Δ.Καρύδης Π. Κοσμάκη, Σπ. Ρογκάν Πολεοδομική επέμβαση στον υπαίθριο χώρο δυτικά της παλιάς πόλης του Ρεθύμνου Παλιά Πόλη Ο χώρος της επέμβασης διακρίνεται από ασυνέχεια : διάσπαρτα κτίρια δημόσιου χαρακτήρα, ένα γήπεδο ποδοσφαίρου με κερκίδες, χώροι στάθμευσης, δρόμοι που περιβάλλονται αμήχανα από ανοικτούς χώρους, στάθμευση, χωρίς κάποια ιδιαίτερη φυσιογνωμία. Όλα αυτά υλοποιημένα άναρχα τα τελευταία 100 χρόνια περίπου, σε ένα χώρο που η ιστορική εξέλιξη του Ρεθύμνου ως τον 19ο αιώνα άφηνε κενό ή τον δέσμευε σε δευτερεύουσες λειτουργίες καθώς η ζωή της πόλης ήταν προσανατολισμένη προς την ανατολική παραλία. Η εργασία επιχειρεί να οργανώσει τον αστικό χώρο και να βρει τις συνέχειες του ιστορικού ιστού προς την δυτική βραχώδη παραλία, να οργανώσει την λειτουργικότητα των ήδη υπαρχουσών χρήσεων κτιρίων και να λύσει ορισμένα ζητήματα κτιριακής και αστικής υποδομής και δικτύων στον ελεύθερο χώρο, τα οποία δεν είναι εφικτό να λυθούν στο ιστορικό κέντρο και στο πυκνοδομημένο σύγχρονο Ρέθυμνο.

7 2 Ελένη Τσιριντάνη Σχολή Αρχιτεκτόνων ΕΜΠ // 2004 Επιβλέποντες : Γ. Πεπονής Α. Κούρκουλας Με οδηγό τον ήχο Η διπλωματική έχει αφετηρία τη Φορτέτζα, το ενετικό κάστρο του Ρεθύμνου και στόχο να επαναπροσδιορίσει το ρόλο του στην πόλη. Το κάστρο «ξαναζωντανεύει» σαν ένα διαφορετικό τοπόσημο. Μετατρέπεται σε ηχητική πηγή και ο ήχος γίνεται ο μίτος περιπλάνησης του επισκέπτη. Μέσα στο κάστρο έχουν σχεδιαστεί δέκα εγκαταστάσεις, οι οποίες το καλοκαίρι λειτουργούν σα χώροι πρόβας για μουσικούς, ενώ το χειμώνα μετατρέπονται οι ίδιες σε ηχητικές πηγές με τη βοήθεια των καιρικών φαινομένων και της κίνησης των επισκεπτών. Η χωροθέτηση των κατασκευών έγινε ώστε όταν κάποιος τις έχει συναντήσει όλες κατά την περιπλάνησή του, να έχει αποκτήσει ολοκληρωμένη αντίληψη του χώρου.

8 3 Ελένη Μπλάτζα Πολυξένη Παπαμιχελάκη Α.Π.Θ - Πολυτεχνική Σχολή Τμήμα Αρχιτεκτόνων // 2004 Επιβλέπουσα : Σ. Λεφάκη Χώρος υποστήριξης πολιτιστικών δραστηριοτήτων στο Ρέθυμνο Σκοπός της μελέτης είναι η παρουσίαση μιας ολοκληρωμένης αρχιτεκτονικής πρότασης χώρων υποστήριξης πολιτιστικών δραστηριοτήτων στο Ρέθυμνο, ικανών να προώθησουν και να πλαισιώσουν τις πολιτιστικές δράσεις στην πόλη του Ρεθύμνου. Παράλληλα, βασικό ρόλο παίζει ο επανασχεδιασμός του κενού κοινωνικού χώρου, καθώς και η έννοια του αιθρίου που εμφανίζεται εδώ ως κύριος ανοιχτός χώρος συνάντησης ανθρώπων και ιδεών. Το οικόπεδο βρίσκεται στην παλιά πόλη κοντά στη Φορτέτζα. Πρωταρχική σημασία στο σχεδιασμό των χώρων ήταν η σχέση που θα είχαν αυτοί με το αστικό και ιστορικό περιβάλλον.

9 4 Μάρι Γεννάδιου Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Τμήμα Μηχανικών Χωροταξίας-Πολεοδομίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης // 2009 Επιβλέπων : Δ. Οικονόμου Πρόταση πολεοδομικού σχεδιασμού για το ιστορικό κέντρο του Ρεθύμνου Η πρόταση εγγράφεται στο πλαίσιο αναβάθμισης της ποιότητας ζωής των κατοίκων, την ενίσχυση του δημόσιου χώρου και την αξιοποίηση του κτιριακού αποθέματος. Περιλαμβάνει σχέδιο χρήσεων γης για το ιστορικότερο τμήμα του Ρεθύμνου (Παλιά Πόλη), ενοποίηση ακάλυπτων χώρων τριών οικοδομικών τετραγώνων σε περιοχή αμιγούς κατοικίας, παρέμβαση για τη δημιουργία φυτεμένων δωμάτων σε κτίσματα καλής κατάστασης με δώμα και τέλος, τη συνέχιση του ποδηλατόδρομου κατά μήκος της παραλιακής στα δυτικά της πόλης.

10 5 Περσεφόνη Παττακού Σχολή Αρχιτεκτόνων ΕΜΠ // 2012 Επιβλέποντες : Σ. Γυφτόπουλος Ε. Κλαμπατσέα Βόλτα στη Φορτέτζα Σκοπός της μελέτης είναι ο επαναπροσδιορισμός της Φορτέτζας. Η επανένταξή της στις δραστηριότητες της καθημερινότητας του πολίτη και η ουσιώδης επανατοποθέτησή της στον πολεοδομικό χάρτη της Πόλης. Με πορείες που χωρίζονται σε κατηγορίες, ιστορία - τέχνη - θέα και θέαμα, έχουν διαφορετική υφή - υλικό - χρώμα, είναι προσβάσιμες από όλους, πεζό - ποδηλάτη - skater - άτομο περιορισμένης κινητικότητας, και δημιουργούν μαζί με την αρχιτεκτονική μελέτη αξιοποίησης του αρχαιολογικού χώρου του φρουρίου (στοιχεία στάσης, σήμανσης κ.λπ.) ένα καινούριο σύνολο, ένα εκ νέου τοπόσημο, προσβάσιμο από όλους με ερεθίσματα για όλους.

11 6 Χρυσοκώνα Μαύρου Σχολή Αρχιτεκτόνων ΕΜΠ // 2004 Επιβλέπων: Τ. Παπαϊωάννου Πολιτιστικός χώρος στο κέντρο του Ρεθύμνου Πρόκειται για ένα κτίριο - πλατεία στο κέντρο της πόλης του Ρεθύμνου, που στόχο έχει να λειτουργήσει ως τόπος πολιτιστικής δραστηριότητας τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό του. Η συνθετική λύση προκύπτει από διαδοχικές πτυχώσεις του εδάφους, με στόχο την ομαλή μετάβαση από την πλατεία στο κτίριο και από το φυσικό τοπίο του κήπου στο τεχνητό. Δύο παράλληλες λωρίδες εδάφους, ξεκινούν από το ίδιο επίπεδο και αναδιπλώνονται με αντίθετες κατευθύνσεις. Δημιουργούν ανάμεσα τους ένα κενό, το οποίο εμπεριέχει τις βασικές λειτουγίες του πολιτιστικού πόλου. Η κίνηση αυτή έχει ως αποτελεσμα τη συνεχή ροή του χώρου σε όλα τα επίπεδα του κτιρίου και παράλληλα μία συγκεχυμένη αίσθηση του ορίου του μέσα και του έξω. Πάρκινγκ Τεσσάρων Μαρτύρων / Δημοτικός Κήπος

12 7 Δέσποινα Λιναράκη Αύρα Τομαρά Τμήμα Αρχιτεκτόνων Πολυτεχνείου Κρήτης // 2009 Επιβλέποντες : Ν. Σκουτέλης Ε. Καραναστάση Συνεδριακό κέντρο και πλατεία στο Ρέθυμνο Κεντρική ιδέα του project είναι τα στάδια ανάπτυξης του ανθρώπου. Έχοντας ως δεδομένο ότι η πλατεία είναι το σημείο συνάντησης ανθρώπων όλων των ηλικιών, στόχος μας ήταν ο σχεδιασμός και η οργάνωση του χώρου της πλατείας με τέτοιον τρόπο έτσι ώστε να είναι ενδιαφέρουσα για κάθε επισκέπτη. Η πλατεία, όπως και το συνεδριακό κέντρο που βρίσκεται από κάτω, χωρίζεται σε λωρίδες, κάθε μια από της οποίες αντιστοιχεί σε διαφορετικό αναπτυξιακό στάδιο και φέρει διαφορετικές λειτουργίες, που ταιριάζουν στα χαρακτηριστικά της αντίστοιχης ηλικίας.

13 8 Ξένια Παπατριανταφύλλου Τμήμα Αρχιτεκτόνων Πολυτεχνείου Κρήτης // 2010 Επιβλέποντες : Ν.Σκουτέλης Ε. Καραναστάση Πλατεία, μικρό συνεδριακό κέντρο και χώρος στάθμευσης αυτοκινήτων στο Ρέθυμνο Πρόκειται για το σχεδιασμό μικρού συνεδριακού κέντρου, με παράλληλες πολλαπλές χρήσεις, σε περιοχή τ.μ., στην πόλη του Ρέθυμνου, μεταξύ ιστορικού κέντρου και σύγχρονης επέκτασης. Η πλατεία αντιμετωπίζεται ως κενό χωρίς δεδομένη χρήση αφήνoντας έτσι την πόλη να εκτονωθεί και τους περαστικούς να διαμορφώσουν το χώρο ποιοτικά και χρονικά μέσω της διαδοχής κίνησης και στάσης. Ο ελεύθερος χώρος εισχωρεί στο χτισμένο δημιουργώντας έτσι πολλαπλά περάσματα και δίνοντας τη δυνατότητα στο κοινό να έρθει σε επαφή με όλους τις διαδοχικές χρήσεις. Το έδαφος αναδιπλώνεται για να υποδεχτεί το χτισμένο. Οι δραστηριότητες διανέμονται κατά μήκος της περιοχής μελέτης και συνδέονται διαδοχικά μέσω εγκάρσια τοποθετημένων διάφανων «κουτιών» που ορίζουν τον ευρύτερο χώρο. Το πράσινο ορίζει τη μόνη συνεχόμενη εγκάρσια διαδρομή της πλατείας (πεζοίποδηλατόδρομος) και καταλήγει στο πάρκο που βρίσκεται δίπλα στην περιοχή μελέτης.

14 9 Νίκος Ασημάκης Στάθης Βλαχιώτης Τμήμα Αρχιτεκτόνων Πολυτεχνείου Κρήτης // 2010 Επιβλέποντες : Ν.Σκουτέλης Ε. Καραναστάση Πλατεία, μικρό συνεδριακό κέντρο και σταθμός αυτοκινήτων στο Ρέθυμνο Στόχος είναι η αναζήτηση ενός σχεδιαστικού εργαλείου το οποίο λαμβάνει δεδομένα από το περιβάλλον της εκάστοτε περιοχής μελέτης και τα παραμετροποιεί, με σκοπό τη δημιουργία ενός δυναμικού διαγράμματος χωρικών σχέσεων. Στην συνέχεια ο κάθε μελετητής έχει την δυνατότητα να επιλέξει ποιο από τα δεδομένα που έχει θέσει θα είναι το κεντροβαρές στοιχείο της σύνθεσής του και να προχωρήσει στην σχεδίαση του χώρου. Στο Δημοτικό πάρκινγκ του Ρεθύμνου, προτείνεται η δημιουργία πλατείας με υπόγειο παρκινγκ και συνεδριακό κέντρο. Κατόπιν ανάλυσης της περιοχής μελέτης προέκυψαν τα ακόλουθα στοιχεία προς παραμετροποίηση: πράσινο, άνθρωπος (κίνηση), δομημένο. Παρακάτω παραθέτονται δύο μεταφράσεις με διαφορετικό κεντροβαρές στοιχείο.

15 10 Ευάγγελος-Αλέξανδρος Μαϊστράλης Ευάγγελος Μπεκιαρίδης Τμήμα Αρχιτεκτόνων Πολυτεχνείου Κρήτης // 2010 Επιβλέποντες : Ν.Σκουτέλης Ε. Καραναστάση Μικρό συνεδριακό κέντρο, σταθμός αυτοκινήτων και πλατεία στο Ρέθυμνο Πρόκειται για ένα συνεδριακό κέντρο και σταθμό αυτοκινήτων στο κέντρο του Ρεθύμνου, στην περιοχή πλησίον του Δημοτικού Κήπου. Παράλληλα, το έργο αφορά και τη διαμόρφωση της Πλατείας 4ων Μαρτύρων και της ευρύτερης περιοχής. Οι λειτουργίες που αφορούν το συνεδριακό κέντρο οργανώνονται σε έναν κτιριακό όγκο που τοποθετείται στο δυτικό τμήμα της περιοχής μελέτης, δημιουργώντας ένα πέρασμα στα όρια του Δημοτικού Κήπου, από την παλιά προς τη νέα πόλη. Ο άλλος βασικός κτιριακός όγκος είναι ο σταθμός αυτοκινήτων, που τοποθετείται στο άλλο άκρο της περιοχής μελέτης. Στον χώρο ανάμεσα στα δύο αυτά κτίρια δημιουργείται μια πλατεία «πέρασμα» από την παλιά πόλη του Ρεθύμνου στην νέα.

16 11 Ευστρατία Αλεξοπούλου Ελένη Ρούπα Τμήμα Αρχιτεκτόνων Πολυτεχνείου Κρήτης // 2010 Επιβλέποντες : Ν.Σκουτέλης Ε. Καραναστάση Μικρό συνεδριακό κέντρο και πλατεία στο Ρέθυμνο Περιοχή μελέτης για την εν λόγω πρόταση, αποτελεί το κεντρικότερο σημείο της πόλης του Ρεθύμνου, επί της οδού Π. Κουντουριώτου, που σήμερα χρησιμοποιείται ως σταθμός αυτοκινήτων. Στην πρότασή μας ο χώρος στάθμευσης τοποθετείται υπόγεια, ενώ ολόκληρο το οικοδομικό τετράγωνο δίνεται στην πόλη σαν πλατεία, ενοποιημένη με τον δημοτικό κήπο στα δυτικά, μέσω πεζοδρόμησης της οδού Σ. Δημητρακάκη. Το ίδιο το συνεδριακό κέντρο δεν αφαιρεί χώρο κίνησης από την πλατεία. Εν αντιθέσει, το δώμα του είναι βατό, φτιάχνοντας έτσι μια ανηφορική διαδρομή προς το ψηλότερό του σημείο, σε μια προσπάθεια αντιστοίχησης της διαδρομής με την ανάβαση στη Φορτέτζα.

17 12 Μαριντίνα Καρδαράκου Νατάσα Κοτσώνη Τμήμα Αρχιτεκτόνων Πολυτεχνείου Κρήτης // 2010 Επιβλέποντες : Ν.Σκουτέλης Ε. Καραναστάση Συνεδριακός χώρος και πλατεία στο Ρέθυμνο Ο συνεδριακός χώρος που λειτουργεί ως εξάρτημα μιας διευρυμένης πλατείας. Η πλατεία διαχέεται στα πολλαπλά επίπεδα του συνεδριακού κέντρου, δημιουργώντας υπαίθριους και ημι-υπαίθριους χώρους. Τα υψηλότερα επίπεδα λειτουργούν ως ανοικτοί πράσινοι χώροι και ως υπέργεια συνέχεια της πλατείας, ενσωματωμένη στον κτιριακό όγκο. Το σύστημα κλειστών και ανοιχτών χώρων πολλαπλών χρήσεων σε μια σύμπραξη με τη μορφολογία του συνεδριακού κέντρου που φαντάζει σα να γεφυρώνει παλιά και νέα πόλη επιδιώκει να συνενώσει τα διαφορετικά στοιχεία της πολυδιάστατης περιβάλλουσας περιοχής.

18 13 Σταυρούλα Κατσαούνη Αγγελική Τερεζάκη Τμήμα Αρχιτεκτόνων Πολυτεχνείου Κρήτης // 2011 Επιβλέποντες : Ν.Σκουτέλης Ε. Καραναστάση Πλατεία και συνεδριακό κέντρο στην πόλη του Ρεθύμνου Η παρούσα μελέτη επιδιώκει να αποτελέσει το συνδετικό κρίκο για την ομαλή μετάβαση από τη σύγχρονη στην παλιά πόλη. Η κρητική αρχιτεκτονική παράδοση, με τη δομή της παλιάς πόλης και τα ανάκτορα της Κνωσού, έδωσαν τα εργαλεία ώστε οι λαβυρινθώδεις διαδρομές, τα αίθρια, οι εσωτερικές αυλές, να μεταφραστούν σε σύνθεση ενός σύγχρονου αρχιτεκτονικού χώρου. Το κτίριο δομείται σαν μια πόλη κάτω από την πόλη. Η πλατεία εισχωρεί σε αυτό, ενώ τα δομικά του στοιχεία βγαίνουν στην επιφάνεια και μετατρέπονται σε λειτουργικά στοιχεία της πλατείας, κάνοντας τα όρια μεταξύ ανοιχτούκλειστού ασαφή. Με την επιλογή αυτή το κτίριο αντιμετωπίζεται σαν μια διαδικασία ανοιχτή, ευέλικτη, ικανή να προσαρμοστεί στις διαφορετικές ανάγκες των ανθρώπων που τη βιώνουν.

19 14 Ηρώ Μαμαλάκη Μαριέττα-Μαρίνα Λόγγου Παν/μιο Πατρών - Πολυτεχνική Σχολή - Τμήμα Αρχιτεκτόνων // 2012 Eνα πάρκο για την πόλη Το κέντρο του Ρεθύμνου, το οποίο συντίθεται από τον κήπο, τους 4 Μάρτυρες και τον αντίστοιχο χώρο στάθμευσης, αποτελεί χώρο συμφόρησης και συνεχούς κίνησης, με χαρακτήρα που συνομιλεί περισσότερο με το αυτοκίνητο παρά με τον πεζό. Η επέμβαση στο σημείο αυτό περιλαμβάνει υπογειωποίηση του χώρου στάθμευσης και ελευθέρωση του για τη δημιουργία ενός πάρκου με χώρο εκτόνωσης τον κήπο και το Parking. Ο χώρος εκτόνωσης αυτός θα συγκεντρώνει τις χαράξεις του γύρω αστικού ιστού και θα οργανώνεται με βάση αυτές. Είναι ένα σημείο πού περνάει καθημερινά ο πολίτης και μη του Ρεθύμνου (όντας το πιο κεντρικό) και θέλουμε να τον υποδέχεται, να τον προσκαλεί, να τον ανακουφίζει, να τον ψυχαγωγεί, κάτι το οποίο δεν καταφέρνει ένας κλειστός κήπος, αλλά ένα διαμπερές πάρκο.

20 15 Θεόδωρος Δουλουμπέκης σύλλογος ενεργών πολιτών Ρεθύμνου synpolis έτος σχεδιασμού : 2012 Χώροι κοινωνικού διαλόγου στο πάρκινγκ 4ων Μαρτύρων Ανάπλαση του χώρου σταθμευσης στην πλατεία 4ων Μαρτύρων, μέσω της δημιουργίας χώρων διαλόγου του πολίτη με τους φορείς συλλογικών δράσεων, με την ιστορία του τόπου, αλλά και με την τέχνη και τα γράμματα.

21 16 Βαγγέλης Σ. Τσουρλάκης/ Ρεθεμνιώτες στην πράξη Rethimnistas έτος σχεδιασμού : 2012 Τα σκαλάκια απέναντι από τον κινηματογράφο Παντελή Η μελέτη έγινε στα πλαίσια της υποβολής προτάσεων δράσης για την ομάδα Rethimnistas, με στόχο την αναβάθμιση, με ελάχιστο κόστος, ενός κεντρικού αλλά παραμελημένου σημείου της πόλης. Την εμφανή, λευκή λιθοδομή της οδού Πορτάλιου διακόπτει μια άχαρη τσιμεντένια σκάλα, που τώρα βάφεται με έντονα χρώματα σε συνέχεια των γκράφιτι που γίνονται στα τοιχία αντιστήριξής της. Η μείωση του πλάτους της σκάλας στο απολύτως απαραίτητο για την ταυτόχρονη ανάβαση δύο ατόμων, επιτρέπει τη δημιουργία δυο μικρών χώρων φύτευσης και αντίστοιχων καθιστικών για την ανάπαυση των διερχομένων. Στα πλατώματα που βρίσκονται εκατέρωθεν της σκάλας στο πάνω επίπεδο φυτεύεται από μία χαρουπιά. Άξονας Κουντουριώτη

22 17 Αντώνης Νουκάκης Μπούκη Μπαμπάλου-Νουκάκη έτος σχεδιασμού: 2001 / 2010 Φορέας : Δήμος Ρεθύμνης Ανάπλαση διαμόρφωση παρόδιων χώρων κατά μήκος της Παλαιάς Εθνικής Οδού Ρεθύμνης οργάνωση αστικήςτουριστικής υποδομής του Δήμου Ρεθύμνου Με εργαλεία την ιστορία, την γεωγραφία και την οπτική αντίληψη προσεγγίζεται η ανάπλαση του άξονα και των παρόδιων χώρων. Η πρόταση συνίσταται στην συνολική ανάγνωση της πόλης, στη νοηματική ιεράρχηση των τόπων, στην αποκάλυψη του ειδικού περιεχομένου τους, ως ανάδειξη ταυτότητας. Πρόθεση ο σχεδιασμός χώρων, ικανών να καθορίσουν την φυσιογνωμία του τόπου. Οι χειρισμοί στοχεύουν στην δημιουργία χωρικών συστημάτων, τοπολογικών και γεωμετρικών, που προτείνουν έναν τρόπο απόκτησης οπτικής αντίληψης, και βιωματικής εμπειρίας του χώρου. Αποβλέπουν στη συρραφή των κενών με τον ιστό, ώστε να αποκατασταθούν χωρικοί σύνδεσμοι ανάμεσα στις διαφορετικές κλίμακες, καθώς και στην διείσδυση του φυσικού στοιχείου στην πόλη Δυτική Είσοδος Οι είσοδοι στις σύγχρονες πόλεις χαρακτηρίζονται από χωρική έκταση συνήθως ασαφούς συγκρότησης και υποβαθμισμένης αισθητικής αντίληψης. Στο Ρέθυμνο, τόσο το ανατολικό όριο όσο και το δυτικό αποτελούν διακριτούς τόπους. Η προσπέλαση από δυτικά, γίνεται μέσω ορύγματος σε λαξευμένο βράχο, που αποκαλύπτει την εκπληκτική θέαση του φρουρίου Φορτέτζα, εμβληματικού στοιχείου της πόλης. Η σήμανση γίνεται με τον χειρισμό δύο χωρικών συστημάτων. Μια πτυχωμένη επιφάνεια, ένα «χαλί», στο επίπεδο του δρόμου, αναπτύσσεται βόρεια σε μικρή υπερυψωμένη πλατεία με εγχάρακτες γραφές και σύμβολα που αφορούν στην ιστορία της πόλης και μια αναρτημένη στον απόκρημνο βράχο κατασκευή, που καταλήγει σε «μπαλκόνι» θέασης.

23 17.2 Πλατείες - Πλατώματα 17.3 Γέφυρες Τα μικρά και μεγάλα κενά που μετατρέπονται σε οργανωμένες πλατείες αφορούν σε στρατηγικά σημεία, ή εμπεριέχουν συμβολικές αξίες. Η πλατεία στη θέση Κόρακα Καμάρα αποτελεί τόπο μετάβασης, σε διαφορετικής δομής ιστό της πόλης. Η πρόταση οργανώνει τον κυκλοφοριακό κόμβο αποδίδοντας σημαντικό χώρο ως επισκέψιμη πλατεία. Η μορφή αυτή βρίσκει την πλήρη λειτουργία της με την μονοδρόμηση της οδού Παχλά. Το πλάτωμα της οδού Πόντου οργανώνεται σε μικρό καθιστικό ανάπαυλας του περιπατητή με κρήνη. Τα πλατώματα της οδού Αποστολάκη. Το ένα εκμεταλλεύεται την θέση του και οργανώνεται σε καθιστικό με θέα belvedere, το άλλο ως πλάτωμα γειτονιάς περιλαμβάνει μικρό παιδότοπο. Η γέφυρα ως έννοια, περιέχει έναν δυνατό συμβολισμό, ως στοιχείο μετάβασης και υπέρβασης του διαχωρισμού των τόπων. «Αυτό που συμβαίνει πρωταρχικά δεν είναι το γεγονός ότι η γέφυρα στήνεται σε έναν τόπο, αλλά το γεγονός ότι από την ίδια τη γέφυρα γεννιέται κατ αρχάς ένας τόπος» (Martin Heidegger). Οι δύο γέφυρες του Πλατανιά και του Ξηροκάμαρου αποτελούν τοπόσημα με διαφορετικό περιεχόμενο. Το Ξηροκάμαρο ως όριο του Καποδιστριακού Δήμου σχεδιάζεται ως Ανατολική Είσοδος. Η Γέφυρα Πλατανιά αποκτά προστατευμένα πεζοδρόμια και αναρτημένους εξώστες θέασης. Τα κατασκευαστικά στοιχεία, ιστοί και αναρτήρες προβόλων οπτικοποιούν εμφατικά τον συμβολικό χαρακτήρα των κατασκευών ως σημάνσεις των τόπων.

24 18 Αντώνης Νουκάκης Μπούκη Μπαμπάλου-Νουκάκη έτος σχεδιασμού: 2001 / 2010 Φορέας : Δήμος Ρεθύμνης Ρέματα 18.1 Ρέμα Γάλλου πάρκο skateboard Τα ρέματα, τα περισσότερα αφανή στην περιοχή μελέτης, έχουν αφήσει κενά στον πολεοδομικό ιστό, ως τυχαία υπόλοιπα οικοπεδοποίησης. Η επέμβαση επιχειρεί να τους προσδώσει ταυτότητα μέσω μιας αναγνωρίσιμης γεωμετρίας. Η θέση των ρεμάτων στον αστικό ιστό, το μέγεθος και η γεωμετρία τους καθόρισαν τη χρήση και τον χαρακτήρα τους. Το ρέμα Γάλλου, και ο κοινόχρηστος χώρος, πρώην βιομηχανικός, γειτνιάζει με σχολείο μέσης εκπαίδευσης και έχει έντονες κλίσεις. Σχεδιάστηκε ως παιχνιδότοπος που παραπέμπει στην προηγούμενη χρήση του και πάρκο για skateboard που παραπέμπει στην οργανικότητα του ρέματος, με διαμορφώσεις που στηρίζονται στη σχεδιαστική απόδοση της έννοιας της ροϊκότητας Ρέμα Καμαράκι 18.3 Ρέμα Συνατσάκη Ο υπό διαμόρφωση χώρος αντλεί την σημασία του από τα κτίρια που οριοθετούν τα άκρα του. Το Τέμενος Μασταμπά, σήμερα Μουσείο Φυσικής Ιστορίας και το Δημαρχείο. Η παρούσα διαμόρφωση αφορά σε τμήμα νότια της οδού Μοάτσου και στις περιβάλλουσες του Μουσείου με στόχο την ανάδειξη του. Σχεδιάστηκε ως μία ράμπλα, ένα περίπατο, που αναδεικνύει τη σημασία και τις ποιότητες του μοναδικού Μνημείου. Το σκεπασμένο ρέμα, υποκαθίσταται είτε από σχεδιαστικές αποδόσεις της έννοιας της ροϊκότητας, είτε από πραγματική παρουσία νερού και υδρόβιων φυτών. Ο διευρυμένος χώρος μπροστά από το Τέμενος αποδίδεται ως ανάγλυφη πλατεία με αναβλύζουσες πηγές από διαμορφώσεις σιντριβανιών, συμβολική παραπομπή και στην οθωμανική παράδοση. Η κεντρική ιδέα εντάσσει τον συνολικό χώρο σε μια πορεία εξόδου προς τη Φύση. Μια πεζοπορική διαδρομή που ξεκινά από τη θέση Δελφίνι και την Μαρίνα. Η επέμβαση επιχειρεί την ερμηνεία των τριών διαφορετικών τμημάτων που απαρτίζουν την περιοχή, αποδίδοντας τον ιδιαίτερο χαρακτήρα τους, ως προς το περιεχόμενο και την σχέση με το περιβάλλον. - Μια εισαγωγή με χαρακτήρα υποδοχής και ορισμού κατεύθυνσης. - Ένα κύριο μέρος με ποικίλες διαμορφώσεις κοινωνικών δημόσιων χώρων. - Ένα αλσύλλιο ως προετοιμασία εξόδου προς τη φύση. Το καλυμμένο ρέμα υποκαθίσταται με ροή νερού που διατρέχει το σύνολο της διαμόρφωσης και διευρύνεται στη περιοχή της πλατείας.

25 19 Θύμιος Παπαγιάννης και Συνεργάτες Μιχάλης Κανταρτζής Κ.Ανδρίτσου Α.Πολυζωίδης έτος σχεδιασμού: 2009 / 2011 Φορέας : Δήμος Ρεθύμνης Μελέτη διαμόρφωσης πλέγματος πεζοδρομίων και ανάπλασης κοινόχρηστων χώρων οδών Κουρμούλη και Κριάρη Το έργο στο οποίο αναφέρεται η μελέτη αφορά στην ανάπλαση της περιοχής νότια από το κέντρο της πόλης του Ρέθυμνου η οποία αναπτύσσεται στο επικλινές των νότιων ορεινών όγκων που «κατεβαίνουν» προς τη θάλασσα. Η περιοχή του «Μασταμπά» έχει θέα προς τη θάλασσα, την παλαιά πόλη και την νεώτερη καθώς βρίσκεται στα νότια υψώματα από πάνω τους. Όσον αφορά στα υλικά που προτείνονται για το σύνολο των διαμορφώσεων, είτε αυτές αφορούν στα πεζοδρόμια και τους δρόμους είτε αφορούν στις πιο ελεύθερες διαμορφώσεις στο οικολογικό πάρκο και το ρέμα Κριάρη, συμπεριλαμβανομένων των δομικών υλικών, τη βλάστηση και τον εξοπλισμό του ιδίου του χώρου, αυτά διαδραματίζουν έναν σημαντικό ρόλο στην τροποποίηση των όρων μικροκλίματος και θερμικής άνεσης, ανάλογα και με τον προσανατολισμό του εξεταζόμενου χώρου, και χρησιμεύουν για τη συλλογή, την αποθήκευση, την αντανάκλαση και τη διάχυση της θερμότητας. Το γεγονός αυτό κάνει επιτακτική την ανάγκη για βελτιστοποίηση των θερμικών χαρακτηριστικών των υλικών, επικεντρώνοντας τη μελέτη στη θερινή περίοδο λόγω της αυξημένης έντασης της ηλιακής ακτινοβολίας και των εξωτερικών θερμοκρασιών.

26 20 Νικόλαος Πέππας - PeppasN Architects: Νικόλαος Πέππας Ελισσώ Καπελώνη Περσεφόνη Παττακού έτος σχεδιασμού: Φορέας : Δήμος Ρεθύμνης Διαμόρφωση ανατολικού ρέματος Ρεθύμνου (ρέμα Κόρακα Καμάρα) Αναβάθμιση ευρύτερης περιοχής ρέματος, εισχώρηση τοπίου στον αστικό ιστό, δημιουργία ενός ζωντανού χώρου, ασφαλής σύνδεση παραλίας με το νότιο παλιό καλντερίμι, που κατέληγε μέσα από το φαράγγι στο χωριό Αγία Ειρήνη. Απόδοση συγκεκριμένης ταυτότητας στη περιοχή επέμβασης βάσει της κυρίαρχης χρήσης - δραστηριότητας που θα φιλοξενεί όπως : - υπαίθρια εκθεσιακή διαδρομή - υπαίθρια σκηνή για συναυλίες, κ.τ.λ. - χώρος αναψυχής και ελεύθερου χρόνου - χώρος παιχνιδιού ή περιπέτειας - γήπεδα αθλοπαιδιών χρήση στοιχείου νερού ως έμμεση αναφορά στο ρέμα, χρήση ανθεκτικών υλικών για την κατασκευή του απαραιτήτου εξοπλισμού και εγκαταστάσεων εντός των ορίων γραμμής πλημμύρας του ρέματος

27 21 Κωνσταντίνα Νασοπούλου Ευγενία Νικητοπούλου Σχολή Αρχιτεκτόνων ΕΜΠ // 2011 Επιβλέπων : Α. Κούρκουλας Τομή στο όριο_προσεγγίζοντας τα σπήλαια Η «τομή» τελείται στο ακρότατο όριο ξηράςθάλασσας στην απροσπέλαστη ακτογραμμή δυτικά του Ρεθύμνου με τα απόκρημνα βράχια, φαράγγια και σπήλαια. Οι δυο «λεπίδες» της τομής, διαρρηγνύουν τη γη επιτρέποντας την είσοδο του ανθρώπου αλλά και του νερού στα σωθικά της. Είναι μια βίαιη επέμβαση που χωρίζει αλλά και συνενώνει αποτελώντας μια ζώνη μετάβασης από το φως στη σκιά, από το βράχο στη θάλασσα, από την επιφάνεια στο υπόγειο. Μια τελετουργική κατάβαση ως την επιφάνεια του νερού, απ όπου ξεκινά η θαλάσσια διαδρομή προς τα σπήλαια, καθοδηγεί τον επισκέπτη να κατανοήσει σε βάθος αυτό που μέχρι πρότινος αποτελούσε αδιαπέραστη επιδερμίδα. Όριο με τη θάλασσα

28 22 Αναστασία Νουκάκη Σχολή Αρχιτεκτόνων ΕΜΠ // 2003 Επιβλέποντες : Θ. Φωτίου, Ν. Μάρδα Ρέθυμνο: Τομές στη δυτική παραλία Πρόταση για τον επαναπροσδιορισμό της παραθαλάσσιας διαδρομής της δυτικής παραλίας από τον Άγιο Νικολάο μέχρι τον Κουμπέ. Στόχος η αποκατάσταση του παραλιακού περιπάτου με σημειακές επεμβάσεις. Τρία σημεία- τόποι, τρεις τρόποι αντιμετώπισης του χρόνου, του υγρού στοιχείου και του υπαίθριου δημόσιου χώρου. Πρώτο σημείο σε άμεση σχέση με την πόλη και την καθημερινότητα της. Το ανοιχτό κολυμβητήριο επανασχεδιάζεται. Οργανωμένος χρόνος. Δεύτερο σημείο οι εγκαταστάσεις ενός εγκαταλειμμένου ελαιουργείου. Διαμορφώνεται ως χώρος εκδηλώσεων. Ελεύθερος χρόνος. Τρίτο σημείο τα λαξευμένα βράχια απομεινάρια παλιών βυρσοδεψείων. Δημιουργείται μυστικός κήπος με θέα τη θάλασσα και μικρό σύμπλεγμα από εξέδρες για εκδηλώσεις- παιχνίδι. Παγωμένος χρόνος, μη- χρόνος.

29 5 Points Design - Μαίρη Σαραντινού, 23 Γιάννης Σαραντινός University of Lincoln // 2011 επιβλέποντες: S. Al-Mennan R.Wright Aστικό πάρκο ελιάς Το «Αστικό Πάρκο Ελιάς» στο Ρέθυμνο προτείνεται στην περιοχή του Κουμπέ στο περιβάλλον ενός βιομηχανικού κτιρίου των αρχών του 20ου αιώνα που χρησιμοποιήθηκε ως ελαιουργείο μέχρι την δεκαετία του Το προτεινόμενο κτίριο με σημειολογικές αναφορές παλαιότερων μορφών παραγωγής ενσωματώνει τις υφιστάμενες βιομηχανικές μνήμες (φουγάρο, πετρότοιχο κ.α), ως τοπόσημα, μεταπλάσσοντας γνώριμα σχήματα σε σύγχρονα πρότυπα. Είναι ένα σημείο συνάντησης, ψυχαγωγίας και αλληλεπίδρασης. Ο χρήστης βλέπει μέσα από ανοίγματα, αλλά και από τον υπαίθριο εκθεσιακό χώρο, προς τη θάλασσα και τον επιβλητικό όγκο του βενετσιάνικου φρουρίου Φορτέτζα, σύμβολο της πόλης. Μια πλατφόρμα έχει προταθεί κατά μήκος της παραλίας, τέμνει το κτίριο και οδηγεί σε ένα μικρό χώρο παραγωγής ελαιόλαδου μέσα στο χώρο του παλιού ελαιουργείου. Τέλος, το κτίριο συμβάλλει στην συνολική ανάδειξη τόσο του ενιαίου χαρακτήρα του παραλιακού μετώπου της πόλης όσο και της ιστορικής και πολιτισμικής του σημασίας.

30 24 Μιχάλης Κανταρτζής Θύμιος Παπαγιάννης & Συνεργάτες Γ. Ανδρεάδης και Συνεργάτες Ο.Ε. Μ.Θεοδοσίου, Ε.Σταματόπουλος, Ν.Κούβας, Η.Νανοπούλου Σύμβουλοι Αρχ. & ειδικοί μελετητες Ο. Κλουτσινιώτη, Μ. Κανταρτζής, Π. Κουγιάνου, Γ. Φατσέας Πολ.Μηχ. έτος σχεδιασμού: 2007 / 2011 Φορέας : Δήμος Ρεθύμνης Μελέτη διαμόρφωσηςαναβάθμισης δυτικής παραλιακής ζώνης Tο ευρύτερο έργο αφορά την εφαρμογή επεμβάσεων ανάπλασης δημόσιων και κοινόχρηστων χώρων, στην δυτική παραλιακή ζώνη του Ρεθύμνου, την περιοχή από τις δυτικές υπώρειες του κάστρου της Φορτέτζας δηλαδή από το καφέ «Ηλιοβασιλέματα» και φτάνει ως τα δυτικά όρια του Δήμου. Βασικό άξονας της θεώρησης μας αποτελεί η απαίτηση ότι οι μελέτες σύγχρονων έργων θα πρέπει να στοχεύουν στην προστασία του περιβάλλοντος. Σε κάθε τομέα της μελέτης, η κατεύθυνση του μέγιστου οικολογικού κέρδους αναδεικνύεται ως κυρίαρχη και διερευνώνται όλες οι διαθέσιμες σήμερα τεχνολογίες εξοικονόμησης ενέργειας. Με βάση αυτό, έγινε προσπάθεια σε δύο βασικές κατευθύνσεις: αυτή των υλικών και εκείνη των εγκαταστάσεων.

31 25 Μιχάλης Κανταρτζής Πολύνα Τορτοπίδη έτος σχεδιασμού: 2009/2011 Φορέας: Δήμος Ρεθύμνης Οριστική αρχιτεκτονική μελέτη διαμορφώσεων ποδηλατόδρομου- πεζοδρομίων & ασφαλών διαβάσεων πεζών στο ανατολικό παραλιακό μέτωπο από το Δελφίνι και μέχρι το Κουτσολίδι Στη μελέτη αυτή γίνεται προσπάθεια να δοθούν μια σειρά πρώτες κατευθύνσεις οι οποίες μπορούν να αποτελέσουν τα πρώτα μέτρα για την συνολικότερη ανάπλαση της παραλιακής ζώνης του Ρέθυμνου, ανατολικά από το κέντρο του. Εντοπίζονται τα σημαντικότερα προβλήματα της ζώνης και προτείνονται άμεσα μικρής κλίμακας έργα για την ανακούφιση και την ασφάλεια της κίνησης των πεζών στην περιοχή. Τα έργα είναι ενταγμένα σε μια ευρύτερη προσέγγιση για την κίνηση στο δημοτικό συγκρότημα, η οποία έχει σαν αρχές την ύφεση της αυτοκίνησης και την ανάπτυξη εναλλακτικών μορφών μετακίνησης των πολιτών, συνδυασμένων μεταξύ τους. 26 Μιχάλης Κανταρτζής Πολύνα Τορτοπίδη έτος σχεδιασμού: 2009/2011 Φορέας: Δήμος Ρεθύμνης Διαχείρηση θαλάσσιου μετώπου από τη θέση Κουτσολίδι και μέχρι τα ανατολικά όρια του Δήμου (Πλατανές) Στα πλαίσια μιας ελάχιστης επέμβασης με το μεγαλύτερο όφελος, μπορούν να φιλοξενηθούν δράσεις και εγκαταστάσεις που θα αποσκοπούν στην ανάδειξη του μετώπου σαν ένα διαφορετικό, εναλλακτικό τρόπου επικοινωνίας των τμημάτων του δήμου, των παράλιων θέσεών του, των πλεονεκτημάτων που του δίνει η μετωπική θαλάσσια θέση του και δεν έχει ακόμη αξιολογηθεί συγκριτικά. Επιπλέον θα αποδώσει σε όλους, φιλοξενούμενους και πολίτες, μια νέα διέξοδο στην εναλλακτική κίνηση τους (χωρίς μηχανοκίνητα μέσα) η οποία σήμερα δεν μπορεί να αναπτυχθεί λόγω της βαριάς και εκτεταμένης αυτοκίνησης. Θα αποδώσει δηλαδή την αδιάλειπτη πεζή επικοινωνία ή την κίνηση του ποδηλάτου, μεταξύ όλων των παράλιων θέσεων του δήμου επιτρέποντας την ανάπτυξη δράσεων και προγραμμάτων για τον υγιή κινητικότητα των κατοίκων, για μαζικό αθλητισμό και την κίνηση, για αναψυχή και διασκέδαση, για υγιεινή διαβίωση κ.λ.π.