Κοκκέβη Ά., Φωτίου Α., Σταύρου Μ., Καναβού Ε.

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Κοκκέβη Ά., Φωτίου Α., Σταύρου Μ., Καναβού Ε."

Transcript

1 Η Ψυχοκοινωνική υγεία των εφήβων Κοκκέβη Ά., Φωτίου Α., Σταύρου Μ., Καναβού Ε. Κύρια Ευρήματα Ικανοποίηση από την υγεία και από τη ζωή Η μεγάλη πλειονότητα των μαθητών θεωρούν την υγεία τους καλή. Μέσα στη 12ετία αυξάνεται ο αριθμός των εφήβων που αναφέρουν πως η υγεία τους είναι καλή. Δύο στους 3 εφήβους δηλώνουν ικανοποιημένοι από τη ζωή τους, ενώ ποσοστό 4,6 αναφέρουν ότι είναι δυσαρεστημένοι. Με την ηλικία, μειώνεται το ποσοστό των ικανοποιημένων από τη ζωή εφήβων και, αντίθετα, αυξάνεται εκείνο των δυσαρεστημένων. Λιγότεροι έφηβοι δηλώνουν ικανοποιημένοι από τη ζωή τους το 1, συγκριτικά με το 2 και το 6. Ψυχοσωματικά -Τραυματισμοί Δύο στα 3 κορίτσια και 1 στα 2 αγόρια αναφέρουν ότι τους τελευταίους 6 μήνες παρουσίασαν κάποιο ψυχοσωματικό σύμπτωμα με συχνότητα τουλάχιστον δύο φορές την εβδομάδα. Οι μαθητές που αισθάνονται πιεσμένοι από το σχολείο καθώς και εκείνοι που δεν είναι ικανοποιημένοι με την εξωτερική τους εμφάνιση αναφέρουν σε σημαντικά υψηλότερα ποσοστά ψυχοσωματικά συγκριτικά με τους μαθητές που δεν αισθάνονται πιεσμένοι από το σχολείο και εκείνους που είναι ικανοποιημένοι με την εξωτερική τους εμφάνιση. Για την ανακούφιση των συμπτωμάτων τους, 3 στους 5 εφήβους, κυρίως κορίτσια, καταφεύγουν σε φάρμακα. Η λήψη παυσίπονων για τον πονοκέφαλο και τον πόνο στο στομάχι αυξάνεται σημαντικά με την ηλικία των εφήβων. Το 1 οι έφηβοι αναφέρουν λήψη φαρμάκων σε χαμηλότερο ποσοστό συγκριτικά με το Δύο στους 5 εφήβους, κυρίως αγόρια, αναφέρουν τουλάχιστον έναν σοβαρό τραυματισμό τους τελευταίους 12 μήνες. Το 1 σε σχέση με το 2 το αντίστοιχο ποσοστό μειώνεται. Σεξουαλική υγεία Ποσοστό 28,6 των 15χρονων, περισσότερα αγόρια από κορίτσια, αναφέρουν ότι είχαν τουλάχιστον μία ολοκληρωμένη σεξουαλική επαφή. Από αυτούς, 1 στους 5 δεν έλαβε καμία προφύλαξη. Ως πιο διαδεδομένο μέτρο αντισύλληψης αναφέρεται το προφυλακτικό. Το 1 σε σύγκριση με το 2 αυξάνεται το ποσοστό των 15χρονων εφήβων που είχαν ολοκληρωμένη σεξουαλική επαφή, με την αύξηση αυτή να αφορά κυρίως τα κορίτσια. Η πρώιμη έναρξη της σεξουαλικής ζωής (σε ηλικία 15 ετών ή και νωρίτερα) συνδέεται με το κάπνισμα, την κατανάλωση οινοπνευματωδών ποτών και τη χρήση κάνναβης και στα δύο φύλα, και με την εκδήλωση ψυχοσωματικών συμπτωμάτων στα κορίτσια. Ένα θετικό οικογενειακό περιβάλλον αποτελεί προστατευτικό παράγοντα για επικίνδυνες σεξουαλικές συμπεριφορές στην εφηβεία. Εισαγωγή Η εφηβεία είναι μια περίοδος που κατά κανόνα χαρακτηρίζεται από καλή υγεία και χαμηλά επίπεδα νοσηρότητας και θνησιμότητας, ιδιαίτερα στην Ευρώπη. 1 Είναι, ωστόσο, και μία περίοδος κατά τη διάρκεια της οποίας οι έφηβοι εκτίθενται σε ποικιλία εσωτερικών και εξωτερικών πιέσεων οι οποίες, μολονότι σπάνια παίρνουν τη μορφή κάποιας σωματικής ασθένειας, εκδηλώνονται συχνά ως ψυχοσωματικά. 2 Η καλή κατάσταση της υγείας και της λειτουργίας των εφήβων δεν προκύπτει μόνον από την απουσία ασθενειών ή ψυχοσωματικών συμπτωμάτων αλλά προϋποθέτει και την παρουσία παραγόντων που ενισχύουν την ευεξία. 3 και κορίτσια διαφέρουν ως προς τις ψυχοκοινωνικές δυσκολίες που αντιμετωπίζουν και ως προς τον τρόπο με τον οποίον τις εκδηλώνουν. Τα κορίτσια προβληματίζονται για την εξωτερική τους εμφάνιση, το σωματικό τους βάρος, τις ρομαντικές τους σχέσεις, τις σχέσεις με τους συνομήλικους τους και αυτές με τους γονείς τους. 4 Τα αγόρια, συχνότερα εξωστρεφή, εκδηλώνουν τις ανησυχίες τους συνήθως μέσα από την υιοθέτηση πρακτικών υψηλού κινδύνου όπως, για παράδειγμα, τη βία και τον εκφοβισμό άλλων, τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών, τους συχνούς τραυματισμούς και την αναζήτηση πρώιμων σεξουαλικών εμπειριών Εκτός των παραδοσιακών δεικτών νοσηρότητας και θνησιμότητας για την εφηβική ηλικία, η χρήση αυτοαναφορών για την αξιολόγηση της ατομικής υγείας έχει καθιερωθεί πλέον στην έρευνα ως ένα αξιόπιστο εργαλείο για την εκτίμηση του επιπέδου υγείας των εφήβων. 5 Στο πλαίσιο αυτό, ως δείκτες ψυχοκοινωνικής υγείας και ευεξίας χρησιμοποιούνται συχνά η αντίληψη που οι έφηβοι έχουν για την υγεία τους και το επίπεδο ικανοποίησης που αντλούν από τη ζωή. 6 Τόσο η αντίληψη για την υγεία όσο και η ικανοποίηση από τη ζωή συνδέονται σε μεγάλο βαθμό με τη σχολική εμπειρία, τις διαπροσωπικές σχέσεις, και με το κλίμα στην οικογένεια - κυρίως με την ποιότητα της επικοινωνίας εφήβου-γονιού. 7,8 Από την άλλη, ως δείκτης κακής υγείας και ύπαρξης ψυχολογικών συγκρούσεων και αγχογόνων βιωμάτων αποτελεί η παρουσία ψυχοσωματικών συμπτωμάτων. 9,1 Σύμφωνα με έρευνες, τα ψυχοσωματικά εκδηλώνονται με μεγαλύτερη συχνότητα στους εφήβους που αναφέρουν χαμηλό επίπεδο ικανοποίησης από το σχολείο και από το κλίμα στην τάξη, 11 με χαμηλή σχολική επίδοση, και με προβλήματα στις σχέσεις με τους συμμαθητές τους. 12 Η εκδήλωση ψυχοσωματικών συμπτωμάτων, κυρίως στα κορίτσια, φαίνεται, 1

2 επίσης, να συνδέεται με την εικόνα που έχουν για την εξωτερική τους εμφάνιση. 13 Η σεξουαλική συμπεριφορά των εφήβων αποτελεί μια έκφανση της ψυχοκοινωνικής τους υγείας. Οι έφηβοι που ήδη στην ηλικία των 15 ετών αναφέρουν έστω και μία ολοκληρωμένη σεξουαλική εμπειρία, κυρίως δε, οι έφηβοι που δεν παίρνουν μέτρα αντισύλληψης, αναφέρουν σε υψηλότερο ποσοστό την ύπαρξη ψυχοσωματικών συμπτωμάτων και έχουν κακή αντίληψη για την ποιότητα της ζωής τους. 14,15 Έφηβοι με πρώιμη σεξουαλική εμπειρία έχουν επιπλέον μεγαλύτερο κίνδυνο να αντιμετωπίσουν προβλήματα υγείας και να κάνουν χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών. 16 Τα ευρήματα της έρευνας παρουσιάζονται για το σύνολο των μαθητών, ανά φύλο, ανά ηλικία καθώς και διαχρονικά, όπου είναι δυνατόν. Σημειώνεται ότι, παρόλο που η αναφορά στο κείμενο και τα γραφήματα γίνεται σε μαθητές ηλικίας 11, 13 και 15 ετών, τα στοιχεία αφορούν τις σχολικές τάξεις της ΣΤ Δημοτικού, Β Γυμνασίου και Α Λυκείου, στις οποίες αντίστοιχα φοιτούν στην πλειονότητά τους (>93) οι μαθητές των τριών παραπάνω ηλικιακών ομάδων. Σχολιάζονται μόνο οι στατιστικά σημαντικές διαφορές (επίπεδο σημαντικότητας p<,1). Αντίληψη για την υγεία Ζητήθηκε από τους εφήβους να αξιολογήσουν την υγεία τους σε μία κλίμακα απαντήσεων: πολύ καλή, καλή, μέτρια, κακή. Σχεδόν 3 στους 5 εφήβους (57,9) θεωρούν την υγεία τους πολύ καλή, με τα ποσοστά μεταξύ αγοριών και κοριτσιών να διαφοροποιούνται σημαντικά με την αύξηση της ηλικίας (Γραφήματα 1, 2). Μεταξύ των τριών ηλικιακών ομάδων οι 11χρονοι, και κυρίως τα 11χρονα κορίτσια, αξιολογούν την υγεία τους ως πολύ καλή σε υψηλότερο ποσοστό από ό,τι οι 13χρονοι και οι 15χρονοι (Γράφημα 1). Γράφημα 1: Έφηβοι που θεωρούν ότι η υγεία τους είναι πολύ καλή () 57,9,3 55,6 63, ,1 59,9 57,9 Γράφημα 2: Έφηβοι που θεωρούν ότι η υγεία τους είναι πολύ καλή, ανά φύλο και ηλικία () 63,6,3 Ικανοποίηση από τη ζωή 62,6 53, Οι έφηβοι ρωτήθηκαν σε ποιο βαθμό είναι ικανοποιημένοι από τη ζωή τους. Δύο στους 3 (64,1) είναι ικανοποιημένοι i (Γράφημα 3) ενώ 1 στους 3 (31,3) είναι μέτρια ικανοποιημένος ii από τη ζωή του. Όσο αυξάνεται η ηλικία, μειώνεται το ποσοστό των εφήβων που δηλώνουν ικανοποιημένοι: από,1 στους 11χρονους, σε 59,5 στους 13χρονους και 51,2 στους 15χρονους (Γράφημα 3). Μεταξύ των δύο φύλων, οριακά μόνον περισσότερα αγόρια (65,9) από ό,τι κορίτσια (62,4) δηλώνουν ικανοποιημένα από τη ζωή τους, με τη διαφορά αυτή να είναι σημαντική μόνο στην ηλικία των 13 ετών (63,6 και 55,7 για τα αγόρια και τα κορίτσια, αντίστοιχα). Γράφημα 3: Έφηβοι που είναι ικανοποιημένοι με τη ζωή τους () 57,7 48,4 Το 1 μέτρια ή κακή θεωρούν την κατάσταση της υγείας τους το 6,4 των εφήβων, τα κορίτσια σε σημαντικά μεγαλύτερο ποσοστό (7,4) από τα αγόρια (5,5), χωρίς να παρατηρούνται σημαντικές διαφορές μεταξύ των τριών ηλικιακών ομάδων. 1 64,1 65,9 62,4,1 59,6 51,2 69, ,1 Σύνολο 11χρονοι 13χρονοι 15χρονοι 6 1 Στοιχεία 1 Διαχρονικά στοιχεία Σύνολο 11χρονοι 13χρονοι 15χρονοι Μεταξύ των τριών ηλικιακών ομάδων οι 11χρονοι, και κυρίως τα 11χρονα κορίτσια, αξιολογούν την υγεία τους ως πολύ καλή σε υψηλότερο ποσοστό από ό,τι οι 13χρονοι και οι 15χρονοι (Γράφημα 1). Από το 6 στο 1 δεν παρατηρείται σημαντική μεταβολή στο ποσοστό των εφήβων που θεωρούν ότι η υγεία τους είναι πολύ καλή. (Γράφημα 1). Στοιχεία 1 Διαχρονικά, μεταξύ 2 και 1, το ποσοστό εφήβων που δηλώνουν ικανοποιημένοι από τη ζωή τους παρουσιάζει μείωση (από 69,7 το 2 και 69 το 6, σε 64,1 το 1). i Οι έφηβοι επέλεξαν στη σχετική δεκαβάθμια κλίμακα κάποια απάντηση μεταξύ του «8» και «1». ii Οι έφηβοι επέλεξαν στη σχετική δεκαβάθμια κλίμακα κάποια απάντηση μεταξύ του «5» και «7». Διαχρονικά στοιχεία 2

3 Αυτοαντίληψη των εφήβων Ζητήθηκε από τους εφήβους να απαντήσουν σε μια σειρά ερωτήσεις σχετικά με την αντίληψη που έχουν οι ίδιοι για τον εαυτό τους. Με τη χρήση της Κλίμακας Δυνατοτήτων και Δυσκολιών (Strengths and difficulties scale) 17,18 αξιολογήθηκαν διαταραχής δ ι α γ ω γ ή ς (οι έφηβοι ρωτήθηκαν, για παράδειγμα, εάν θυμώνουν συχνά και χάνουν την ψυχραιμία τους και εάν συχνά οι άλλοι τους κατηγορούν ότι λένε ψέμματα και εξαπατούν), διαταραχής σ υ ν α ι σ θ ή μ α τ ο ς (οι έφηβοι ρωτήθηκαν, για παράδειγμα, εάν αισθάνονται συχνά δυστυχισμένοι και κλαίνε και εάν είναι ανήσυχοι σε νέες καταστάσεις και χάνουν εύκολα την αυτοπεποίθησή τους), δ ι α τ α ρ α χ ή ς ε λ λ ε ι μ μ α τ ι κ ή ς π ρ ο σ ο χ ή ς / υ π ε ρ κ ι ν η τ ι κ ό τ η τ α ς (οι έφηβοι ρωτήθηκαν, για παράδειγμα, εάν αφαιρούνται εύκολα, έχουν δυσκολία στο να συγκεντρωθούν και κινούνται συνεχώς νευρικά) και δ ι α τ α ρ α χ ή ς σ τ ι ς σ χ έ σ ε ι ς των εφήβων με τους συνομηλίκους τους (οι έφηβοι ρωτήθηκαν, για παράδειγμα, εάν συνήθως είναι μόνοι, κλείνονται στον εαυτό τους και εάν τα άλλα παιδιά τους εκφοβίζουν ή τους κοροϊδεύουν). Γράφημα 4: Έφηβοι με οριακή ή σαφή διαταραχή σύμφωνα με τη βαθμολογία τους στην Κλίμακα Δυνατοτήτων και Δυσκολιών, ανά φύλο και ηλικία () Το 1 ποσοστό 4,6 των εφήβων δηλώνουν δυσαρεστημένοι από τη ζωή τους-τη βαθμολόγησαν, δηλαδή, στην αντίστοιχη κλίμακα μεταξύ του και του «4». Δεν υπάρχουν σημαντικές διαφορές μεταξύ αγοριών και κοριτσιών,ωστόσο οι 15χρονοι (7) και οι 13χρονοι (5,2) δηλώνουν δυσαρεστημένοι από τη ζωή τους σε σημαντικά υψηλότερα ποσοστά από τους 11χρονους (1,9). 19,6,7 31,9 31,9 36,5 34 Από τις απαντήσεις των εφήβων προκύπτει ότι 1 στους 4 (28,5) παρουσιάζει i διαταραχής διαγωγής. Με την ηλικία αυξάνεται το ποσοστό των εφήβων που αναφέρουν διαταραχής διαγωγής (από,1 οι 11χρονοι, σε 3,8 οι 13χρονοι και 35,2 οι 15χρονοι) ενώ δεν προκύπτουν σημαντικές διαφορές μεταξύ των δύο φύλων. Ένας στους 1 εφήβους (1,2) αναφέρει διαταραχής συναισθήματος. Τα κορίτσια αναφέρουν σε σημαντικά υψηλότερο ποσοστό διαταραχή συναισθήματος σε i Η βαθμολόγηση των εφήβων στη συγκεκριμένη υποκλίμακα υποδηλώνει ότι υπάρχει οριακή ή σαφής διαταραχή. 8,3 4,3 18,4,8 3,9 5, Συμπτώματα διαταραχής διαγωγής Συμπτώματα διαταραχής συναισθήματος 13,3 14,2 15,4 14,4 18,2 16,1 Συμπτώματα διαταραχής στις σχέσεις με τους συνομηλίκους 5 6,2 12,8 16,9 1,5 12,4 Συμπτώματα υπερκινητικότητας/ελλειμματικής προσοχής σχέση με τα αγόρια (15,2 και 4,6, αντίστοιχα). Επίσης, με την ηλικία αυξάνεται σημαντικά το ποσοστό εφήβων, κυρίως κοριτσιών, που αναφέρουν διαταραχή συναισθήματος (από 8,3 στις 11χρονες σε 18,4 στις 13χρονες και,8 στις 15χρονες) ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για τα αγόρια δεν μεταβάλλεται σημαντικά. Ενας στους 7 εφήβους (15,2) φαίνεται να παρουσιάζει διαταραχής στις σχέσεις με τους συνομηλίκους τους. Δεν παρατηρούνται διαφορές μεταξύ των δύο φύλων αλλά οι 15χρονοι παρουσιάζουν προβλήματα στις σχέσεις με τους συνομηλίκους τους σε σημαντικά υψηλότερο ποσοστό σε σχέση με τους 11χρονους (17,2 και 13,7, αντίστοιχα). Τέλος, 1 στους 1 εφήβους (1,5) φαίνεται ότι παρουσιάζει διαταραχής ελλειμματικής προσοχής/υπερκινητικότητας. Στη βαθμολογία της συγκεκριμένης υποκλίμακας δεν παρουσιάζονται διαφορές μεταξύ των δύο φύλων ούτε μεταξύ των τριών ηλικιακών ομάδων. Ψυχοσωματικά και λήψη φαρμάκων Η παρουσία ψυχοσωματικών συμπτωμάτων (πονοκέφαλος, πόνος στο στομάχι, πόνος στη μέση, ακεφιά, δυσθυμία, νευρικότητα, δυσκολία στον ύπνο, ζαλάδα, αδυναμία συγκέντρωσης) καθώς και η συχνότητα εμφάνισής τους αποτελούν δείκτη της ποιότητας της υγείας και του βαθμού ικανοποίησης από τη ζωή. Σύμφωνα με τις απαντήσεις των εφήβων σε σχετική ερώτηση, μόνο μια περιορισμένη μειονότητα (8,4) δεν ανέφεραν την εκδήλωση κάποιου συμπτώματος το τελευταίο εξάμηνο πριν την έρευνα, κυρίως αγόρια (1,6) και 11χρονοι (15). Τα που αναφέρθηκαν από τους εφήβους με συχνότητα τουλάχιστον 2 φορές την εβδομάδα είναι, κατά φθίνουσα συχνότητα, τα ακόλουθα: θυμός και γκρίνια (32,3), νευρικότητα (32), ακεφιά (22,3), δυσκολία συγκέντρωσης στο αντικείμενο εργασίας (21,7), πονοκέφαλος (17,9), δυσκολία στον ύπνο (13,6), πόνος στη μέση (9,3), πόνος στο στομάχι (7,6) και ζαλάδα (7,6). Σχεδόν όλα τα ψυχοσωματικά αναφέρονται από σημαντικά υψηλότερο ποσοστό κοριτσιών από ό,τι αγοριών, ενώ το ποσοστό αυξάνεται με την ηλικία. Εξαίρεση αποτελεί ο πόνος στο στομάχι που αναφέρεται σε παρόμοια ποσοστά από αγόρια και κορίτσια. Συνήθως αναφέρονται περισσότερα του ενός. Περισσότεροι από τους μισούς εφήβους (57,3) ανέφεραν πως εμφάνισαν ένα ή περισσότερα τουλάχιστον 2 φορές την εβδομάδα, ενώ το 9,6 ανέφεραν τουλάχιστον 5, περισσότερα κορίτσια (13,3) από ό,τι αγόρια (5,6) (Γράφημα 5). Διαχρονικά, σε σχέση με το 2 και με το 6, το 1 παρατηρείται μείωση στο ποσοστό των εφήβων που αναφέρουν 2 ή περισσότερα ψυχοσωματικά, τουλάχιστον 2 φορές την εβδομάδα (από 45,6 και 44,6 το 2 και το 6, αντίστοιχα, σε,6 το 1). 3

4 Γράφημα 5: Έφηβοι που αναφέρουν ψυχοσωματικά, ανά αριθμό συμπτωμάτων () Η εκδήλωση ψυχοσωματικών συμπτωμάτων στους εφήβους φαίνεται να συνδέεται, μεταξύ άλλων, με στρεσογόνες καταστάσεις που σχετίζονται με τη σχολική εμπειρία. Από σχετικές διασταυρώσεις προέκυψε ότι οι έφηβοι που νιώθουν πιεσμένοι i από το σχολείο εμφανίζουν ψυχοσωματικά ii σε σημαντικά υψηλότερο ποσοστό από εκείνους που δεν νιώθουν πιεσμένοι iii (Γράφημα 6). Αυτό ισχύει και για τα δύο φύλα, αλλά σε σημαντικά μεγαλύτερο ποσοστό για τα κορίτσια από ό,τι για τα αγόρια. Φαίνεται, δηλαδή, ότι τα κορίτσια είναι περισσότερο «ευάλωτα» από τα αγόρια στο να εμφανίσουν ψυχοσωματικά λόγω της πίεσης νιώθουν από το σχολείο (Γράφημα 6). Γράφημα 6: Παρουσία ψυχοσωματικών συμπτωμάτων ii σε σχέση με την πίεση που νιώθουν οι μαθητές από το σχολείο () Στην παρούσα έρευνα εξετάστηκε επίσης και η πιθανή συσχέτιση μεταξύ της εκδήλωσης ψυχοσωματικών συμπτωμάτων ii και της εικόνας που έχουν οι έφηβοι για την εξωτερική τους εμφάνιση. Οι έφηβοι ρωτήθηκαν για το κατά πόσο συμφωνούν με προτάσεις σχετικές με την εικόνα που έχουν οι ίδιοι για την εμφάνισή τους όπως, για παράδειγμα, «Είμαι απογοητευμένος από την εξωτερική μου εμφάνιση», «Μισώ το σώμα μου» και «Νιώθω άνετα με το σώμα μου», «Μου αρέσει η εξωτερική μου εμφάνιση παρά τις ατέλειές της». Με βάση τις απαντήσεις τους οι έφηβοι ταξινομήθηκαν σε τρεις κατηγορίες: εκείνους που έχουν καλή εικόνα για την εξωτερική i Οι έφηβοι απάντησαν στη σχετική ερώτηση ότι νιώθουν αρκετά ή πολύ πιεσμένοι από το σχολείο. ii Tουλάχιστον 2, τουλάχιστον 2 φορές την εβδομάδα. iii Οι έφηβοι απάντησαν στη σχετική ερώτηση ότι νιώθουν «λίγο» ή «καθόλου» πιεσμένοι από το σχολείο 4 64,4 49,8 1 σύμπτωμα Ψυχοσωματικά, 47, Δε νιώθουν πιεσμένοι 34,1,4 3 41,5 Νιώθουν πιεσμένοι 22, Δε νιώθουν πιεσμένοι 13,3 5,6 5 61,5 Νιώθουν πιεσμένοι 6,8 2,6 6 τους εμφάνιση, εκείνους που έχουν μέτρια εικόνα και εκείνους που έχουν κακή εικόνα για την εξωτερική τους εμφάνιση. Γράφημα 7: Έφηβοι που αναφέρουν ψυχοσωματικά ii σε σχέση με την αντίληψη που έχουν για την εξωτερική τους εμφάνιση () 24,6 31,3 44,4 Από τις στατιστικές διασταυρώσεις προκύπτει ότι οι έφηβοι που έχουν κακή εικόνα για το σώμα τους εμφανίζουν σε σημαντικά υψηλότερα ποσοστά ψυχοσωματικά σε σχέση με εκείνους που έχουν μέτρια ή καλή εικόνα για το σώμα τους (Γράφημα 7). Η παραπάνω συσχέτιση βρέθηκε να ισχύει και για τα δύο φύλα, και στις τρεις ηλικιακές ομάδες αλλά φαίνεται να είναι περισσότερο ισχυρή στην περίπτωση των κοριτσιών. Για την ανακούφιση των συμπτωμάτων τους 3 στους 5 εφήβους (59,3), κυρίως κορίτσια, κατέφυγαν σε φάρμακα (χωρίς να διευκρινίζεται εάν πρόκειται για χρήση με -ή χωρίς ιατρική σύσταση). Έτσι, στη διάρκεια των 3 τελευταίων ημερών πριν από την έρευνα, 2 στους 5 εφήβους (,3) ανέφεραν ότι πήραν κάποιο φάρμακο για τον πονοκέφαλο, 1 στους 7 (14,5) πήρε κάποιο φάρμακο για πόνο στο στομάχι, ποσοστό 5,3 για νευρικότητα και ποσοστό 3,2 για δυσκολίες στον ύπνο (Γράφημα 8). Τέλος, 1 στους 4 εφήβους (26,7) ανέφερε ότι τον τελευταίο μήνα πήρε κάποιο φάρμακο για κάποιο άλλο σύμπτωμα. Γράφημα 8: Έφηβοι που πήραν τον τελευταίο μήνα φάρμακα για κάποιο σύμπτωμα, ανά σύμπτωμα: Διαχρονικά στοιχεία () Ψυχοσωματικά, 43,3 Καλή Εικόνα,3 Μέτρια Εικόνα 16,4 12,8 Κακή εικόνα 14,5 Τα κορίτσια καταγράφουν υψηλότερα ποσοστά στη χρήση φαρμάκων για τον πονοκέφαλο, τον πόνο στο στομάχι και για άλλα, ενώ δεν παρατηρούνται σημαντικές διαφορές μεταξύ των δύο φύλων στη λήψη φαρμάκων για τη δυσκολία στον ύπνο και για τη νευρικότητα. Με την ηλικία αυξάνεται το ποσοστό των εφήβων που αναφέρουν λήψη φαρμάκων για τον πονοκέφαλο και το στομάχι, ενώ μειώνεται το ποσοστό που αναφέρουν λήψη φαρμάκων για δυσκολίες στον ύπνο. 8,4 37,5 Καλή Εικόνα 44,9 Μέτρια Εικόνα 4,7 5,3 5,9 65,3 Κακή εικόνα 3 3, Πονοκέφαλο Πόνο στο στομάχι Νευρικότητα Δυσκολία στον ύπνο

5 Μεταξύ του 6 και του 1 δεν φαίνεται να μεταβάλλεται το ποσοστό των εφήβων που αναφέρουν χρήση φαρμάκων. Συγκριτικά, όμως, με το 1998, το 6 και το 1 οι μαθητές αναφέρουν λήψη φαρμάκων σε χαμηλότερα ποσοστά (Γράφημα 8). Τραυματισμοί Οι έφηβοι ρωτήθηκαν για το εάν τους 12 τελευταίους μήνες είχαν κάποιον σοβαρό τραυματισμό ο οποίος να απαιτούσε φροντίδα από γιατρό ή νοσοκόμα. Δύο στους 5 εφήβους (41,5) ανέφεραν τουλάχιστον ένα σοβαρό τραυματισμό στο παραπάνω χρονικό διάστημα. Τραυματισμό ανέφεραν περισσότερα αγόρια από ό,τι κορίτσια (48,4 και 35, αντίστοιχα), ενώ παρατηρείται μικρή τάση μείωσης των τραυματισμών με την ηλικία (43,1, 41,7 και 39,6, στους 11- στους 13- και στους 15χρονους, αντίστοιχα) (Γράφημα 9). Μετά το 2, μειώνεται το ποσοστό μαθητών που αναφέρουν κάποιο σοβαρό τραυματισμό μέσα στους 12 τελευταίους μήνες (από 47,4 το 2, σε 39,5 το 6 και 41,5 το 1) (Γράφημα 9). Γράφημα 9: Έφηβοι που είχαν τουλάχιστον έναν τραυματισμό τον τελευταίο χρόνο () Για τους εφήβους με ολοκληρωμένες σεξουαλικές επαφές, το πιο διαδεδομένο μέτρο αντισύλληψης είναι το «προφυλακτικό» (86,3), ενώ πολύ λιγότεροι αναφέρουν το «τράβηγμα» (22), το «χάπι της επόμενης ημέρας» (8,8) και το «αντισυλληπτικό χάπι» (6). Διαχρονικά, μεταξύ του 2 και του 1, αυξάνεται το ποσοστό των 15χρονων που αναφέρουν ότι είχαν σεξουαλική επαφή (από 21,3 σε 28,6, αντίστοιχα), με την αύξηση αυτή να αφορά κυρίως τα κορίτσια (Γράφημα 1). Επιπλέον, μεταξύ του 2 και του 1, δεν καταγράφονται σημαντικές μεταβολές στο ποσοστό των εφήβων που αναφέρουν χρήση προφυλακτικού κατά την τελευταία σεξουαλική επαφή τους (84,1 το 2,,2 το 6 και 81,4 το 1). Το 1, σχεδόν 1 στους 1 (9,8) 15χρονους εφήβους αναφέρει την πρώτη του σεξουαλική επαφή σε ηλικία 14 ετών ή και νωρίτερα, τα αγόρια σε υψηλότερο ποσοστό (15,2) από ό,τι τα κορίτσια (4,4). Ποσοστό 22 από τους εφήβους που είχαν ολοκληρωμένη σεξουαλική εμπειρία, αναφέρουν ότι την τελευταία φορά που είχαν σεξουαλική επαφή δεν έλαβαν κανένα μέτρο αντισύλληψης. 41,5 48, ,1 41,7 39,6 47,4 39,5 41,5 Η σεξουαλική υγεία των εφήβων σε σχέση με άλλους δείκτες υγείας Σύνολο 11χρονοι 13χρονοι 15χρονοι Σεξουαλική υγεία Ζητήθηκε από τους 15χρονους εφήβους να απαντήσουν σε σειρά ερωτήσεων σχετικά με τη σεξουαλική τους δραστηριότητα. Δύο στους 7 εφήβους (28,6) ανέφεραν ότι είχαν τουλάχιστον μία σεξουαλική εμπειρία (ολοκληρωμένη επαφή). Το ποσοστό των αγοριών που αναφέρουν σεξουαλική εμπειρία είναι υπερδιπλάσιο αυτού των κοριτσιών (39 και 18, αντίστοιχα). Από όσους ανέφεραν ολοκληρωμένη σεξουαλική εμπειρία, 1 στους 2 (47,9) την είχε πρόσφατα (15 ετών), ενώ 1 στους 4 την είχε όταν ήταν 14 ετών (22,3). Γράφημα 1: Έφηβοι 15 ετών που είχαν σεξουαλική επαφή, ανά φύλο() Στοιχεία 1 Διαχρονικά στοιχεία Από τις διασταυρώσεις στα στοιχεία της παρούσας έρευνας προκύπτει ότι οι 15χρονοι έφηβοι που τις 3 τελευταίες μέρες έχουν καταναλώσει οινοπνευματώδες ποτό τουλάχιστον 3 φορές, καπνίζουν αυτή την περίοδο και έχουν κάνει χρήση κάνναβης τουλάχιστον μία φορά στη ζωή τους, έχουν ήδη στην ηλικία των 15 ετών ολοκληρωμένες σεξουαλικές επαφές σε σημαντικά υψηλότερα ποσοστά από εκείνους που δεν κάνουν χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών (Γράφημα 11). Το εύρημα αυτό ισχύει και για τα αγόρια και για τα κορίτσια, χωρίς να παρατηρούνται σημαντικές διαφορές ανάμεσα στα δύο φύλα. Γράφημα 11: Έναρξη της σεξουαλικής ζωής σε ηλικία 15 ετών σε σχέση με τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους εφήβους () Έφηβοι 15 ετών που είχαν σεξουαλική επαφή 1 44,4 18,7 58,7 21,1,2 Πίνουν Δεν πίνουν Καπνίζουν Δεν καπνίζουν Έχουν κάνει χρήση Οινοπνευματώδη ποτά Κάπνισμα Κάνναβη 24,6 Δεν έχουν κάνει χρήση 33,6 9,6 45,6 17, Η πρώιμη έναρξη της σεξουαλικής ζωής συνδέεται, επίσης, με την εμφάνιση ψυχοσωματικών συμπτωμάτων i στα κορίτσια αφού αυτά που έχουν σεξουαλική εμεπιρία ήδη από την ηλικία i 2 ή περισσότερα, τουλάχιστον 2 φορές την εβδομάδα. 5

6 των 15 ετών, αναφέρουν ψυχοσωματικά σε σημαντικά υψηλότερο ποσοστό από εκείνα που δεν έχουν πρώιμη σεξουαλική εμπειρία(γράφημα 12). Γράφημα 12: Έναρξη της σεξουαλικής ζωής σε ηλικία 15 ετών σε σχέση με την εμφάνιση ψυχοσωματικών συμπτωμάτων στα κορίτσια () Ψυχοσωματικά () Όσον αφορά την επίδραση που έχει το οικογενειακό περιβάλλον στη σεξουαλική ζωή των εφήβων, εξετάστηκε ο βαθμός στον οποίο ο τρόπος διαπαιδαγώγησης των εφήβων σχετίζεται με τις σεξουαλικές τους συνήθειες. Οι τρόποι διαπαιδαγώγησης που επιλέγουν οι γονείς, τούς εντάσσουν σε διαφορετικές κατηγορίες και, σύμφωνα με έρευνες, το να έχει ένα παιδί τουλάχιστον έναν αυστηρό/προσηνή γονιό (δηλαδή τιμωρεί τα παιδιά του όταν αυτά κάνουν κάποιο λάθος αλλά φροντίζει να τους εξηγήσει γιατί τα τιμώρησε), αποτελεί προστατευτικό παράγοντα για την ψυχική του υγεία. Από τα ευρήματα άλλων ερευνών προκύπτει ότι οι έφηβοι με αυστηρούς/προσηνείς γονείς είναι περισσότερο πιθανόν να αναπτύξουν υψηλή αυτοεκτίμηση, να είναι λιγότερο ευάλωτοι σε πιέσεις που δέχονται από τους συνομηλίκους τους και να αποφεύγουν συμπεριφορές κινδύνου όπως η χρήση ουσιών και η πρώιμη έναρξη της σεξουαλικής ζωής (βλ. και Τεύχος «Η οικογένεια των εφήβων»). Από τις διασταυρώσεις και της παρούσας έρευνας, προκύπτει ότι οι έφηβοι με τουλάχιστον έναν γονιό που ανήκει στην τυπολογία του αυστηρού αλλά προσηνούς έχουν πρώιμη σεξουαλική εμπειρία (στην ηλικία των 15 ετών ή και νωρίτερα) σε σημαντικά χαμηλότερο ποσοστό από εκείνους των οποίων οι γονείς είναι είτε υπερβολικά αυστηροί είτε αδιάφοροι (Γράφημα 13). Γράφημα 13: 15χρονοι που αναφέρουν ολοκληρωμένη σεξουαλική επαφή σε σχέση με τον τύπο γονιών τους () Έφηβοι 15 ετών που είχαν σεξουαλική επαφή () 1 72,2 Είχαν επαφή 24,2 Τουλάχιστον 1 γονιός αυστηρός/προσηνής Σεξουαλική επαφή Σεξουαλική επαφή 57,5 Δεν είχαν επαφή 3,6 Κανένας γονιός αυστηρός/προσηνής Επιπλέον, εξετάστηκε η πιθανή συσχέτιση της ποιότητας της επικοινωνίας γονιού-παιδιού με τη χρήση προφυλακτικού από τους εφήβους που αναφέρουν ολοκληρωμένη σεξουαλική εμπειρία. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι υπάρχει σημαντική σχέση της χρήσης προφυλακτικού στα αγόρια που θεωρούν εύκολη την επικοινωνία με τον πατέρα τους (87,4) σε σύγκριση με εκείνα που θεωρούν την επικοινωνία με τον πατέρα τους δύσκολη (76,6) (Γράφημα 14). Γράφημα 14: Η χρήση προφυλακτικού στα αγόρια ανάλογα με την ποιότητα της επικοινωνίας με τον πατέρα () Χρήση προφυλακτικού () 1 Συζήτηση 87,4 Εύκολη Επικοινωνία με τον πατέρα Οι έφηβοι στη χώρα μας δηλώνουν στη συντριπτική τους πλειονότητα πολύ ικανοποιημένοι από τη ζωή και από την υγεία τους. Όμως, παρά τις αναφορές τους για καλή υγεία, περισσότεροι από τους μισούς και ιδιαίτερα τα κορίτσια, αναφέρουν την παρουσία ψυχοσωματικών συμπτωμάτων (όπως πονοκέφαλο, πόνο στο στομάχι, νευρικότητα και δυσκολία στον ύπνο), ενώ εμφανίζουν, επίσης, αν και σε χαμηλότερα ποσοστά, διαταραχής διαγωγής, συναισθήματος, ελλειμματικής προσοχής/υπερκινητικότητας και διαταραχή στις σχέσεις με τους συνομηλίκους τους. Οι ψυχοσωματικές εκδηλώσεις αποτελούν δείκτη για το βαθμό στον οποίο οι έφηβοι αντεπεξέρχονται στις στρεσογόνες καταστάσεις της ζωής. Έτσι, τα επαναλαμβανόμενα, για τα οποία δεν υπάρχει οργανική αιτιολογία, μπορεί να αποτελούν εκδήλωση κάποιας μορφής κατάθλιψης, 19 ένδειξη προβλημάτων ψυχοκοινωνικής προσαρμογής ή αντίδραση σε αρνητικά γεγονότα της ζωής των εφήβων σε μια ορισμένη χρονική περίοδο.,21 Η μεγάλη συχνότητα εμφάνισης ψυχοσωματικών συμπτωμάτων στους εφήβους στη χώρα μας συνδέεται και με την έντονη πίεση που νιώθουν για να επιτύχουν υψηλούς ακαδημαϊκούς στόχους, στους οποίους επενδύει ιδιαίτερα η ελληνική οικογένεια. 22 Η υπόθεση αυτή ενισχύεται από το γεγονός ότι οι έφηβοι αναφέρουν όλο και περισσότερα ψυχοσωματικά όσο μεγαλώνουν, ιδιαίτερα κατά τη μετάβασή τους από το Δημοτικό στο Γυμνάσιο και το Λύκειο. Τα αποτελέσματα της παρούσας έρευνας επιβεβαιώνουν το ότι μαθητές που αισθάνονται πιεσμένοι από το σχολείο, εμφανίζουν ψυχοσωματικά σε υψηλότερο ποσοστό συγκριτικά με τους μαθητές που δεν αισθάνονται πίεση. Επιπλέον, τα τελευταία χρόνια οι έφηβοι είναι επιβαρυμένοι με περισσότερες ώρες απογευματινών μαθημάτων απ ό,τι στο παρελθόν (βλ. Τεύχος «Οι έφηβοι και το 76,6 Δύσκολη 6

7 σχολείο»), γεγονός που τους αποτρέπει από άλλες ευχάριστες σε αυτούς ασχολίες ή συναναστροφές με τους φίλους τους. Λαμβάνοντας, επίσης, υπ όψιν ότι πολλές μελέτες δείχνουν ότι τα ψυχοσωματικά συνδέονται με ανθυγιεινές συνήθειες των εφήβων όπως την κακής ποιότητας διατροφή, την παράλειψη του πρωινού, την πολύωρη παρακολούθηση τηλεόρασης κτλ., κρίνεται ως εξαιρετικά σημαντικό να δοθεί περισσότερη έμφαση στην προώθηση ενός πιο υγιούς τρόπου ζωής τόσο από το σχολείο όσο και από τα ΜΜΕ και την οικογένεια. Όσον αφορά τη σεξουαλική συμπεριφορά των εφήβων, σχεδόν 1 στους τρεις 15χρονους, περισσότερα αγόρια από κορίτσια, αναφέρουν πως είχαν ήδη μια σεξουαλική επαφή και μάλιστα μεταξύ αυτών ο 1 στους 3 την είχε στην ηλικία των 14. Διαχρονικά, αυξάνεται το ποσοστό των κοριτσιών που αναφέρουν ολοκληρωμένη σεξουαλική εμπειρία ήδη από την ηλικία των 15 ετών, ενώ εκείνο των αγοριών παραμένει σταθερό. Ένας στους πέντε 15χρονους που αναφέρει ότι έχει ολοκληρωμένες σεξουαλικές επαφές εμφανίζει πλημμελή συμπεριφορά ως προς την αντισύλληψη καθώς απάντησε ότι κατά την τελευταία σεξουαλική επαφή δεν έλαβε κανένα είδος προφύλαξης. Παρόμοιο είναι το εύρημα και μιας άλλης έρευνας, σε ελληνικό μαθητικό πληθυσμό Λυκείων, που πραγματοποιήθηκε επίσης το Τα παραπάνω ευρήματα για την έναρξη της σεξουαλικής ζωής σε πρώιμη ηλικία σε συνδυασμό με την πλημμελή υιοθέτηση μέσων αντισύλληψης από τους εφήβους αυξάνουν τους κινδύνους για ανεπιθύμητες εγκυμοσύνες καθώς και για προσβολή από μολυσματικές νόσους. Ταυτόχρονα, αυξημένα εμφανίζονται και τα ποσοστά άλλων συμπεριφορών κινδύνου όπως το κάπνισμα, η χρήση οινοπνευματωδών ποτών και η χρήση κάνναβης στους μαθητές που αναφέρουν πρώιμη έναρξη της σεξουαλικής ζωής. Η σεξουαλική εκπαίδευση αποτελεί ένα αποτελεσματικό μέσο προφύλαξης των εφήβων. Η καταλληλότερη περίοδος για τη σεξουαλική εκπαίδευση είναι η αρχή της εφηβείας. 27,28 Εντούτοις, στη χώρα μας διαπιστώνεται απουσία συστηματικής ενσωμάτωσης της σεξουαλικής εκπαίδευσης στο εκπαιδευτικό σύστημα. Έτσι η σεξουαλική πληροφόρηση των εφήβων προέρχεται κυρίως από τους φίλους τους. 29 Επιπλέον, όπως επισημαίνεται από διεθνείς έρευνες 29,3 και όπως προκύπτει και από τα ευρήματα της παρούσας έρευνας, οι υγιείς σεξουαλικές συνήθειες στην εφηβεία συνδέονται τόσο με τον τρόπο διαπαιδαγώγησης από την πλευρά των γονιών όσο και με την ποιότητα της επικοινωνίας ανάμεσα στο γονιό και τον έφηβο. Παράλληλα με τη συστηματική εκπαίδευση στο σχολείο κρίνεται απαραίτητη και η κατάλληλη εκπαίδευση των γονέων γύρω από τους τρόπους με τους οποίους μπορούν να απευθυνθούν στα παιδιά τους για τα ζητήματα αυτά. Βιβλιογραφία 1. World Health Organization (8). European strategy for child and adolescent health and development. From resolution to action 5-8. World Health Organization. WHO Regional Office for Europe. Copenhagen, Denmark. 2. Haugland S., Wold B., Stevenson J., Aaroe L.E., Woynarowska B. (1). Subjective health complaints in adolescence. A cross-national comparison of prevalence and dimensionality. European Journal of Public Health; 11, Seligman M.E., Csikszentmihalyi M. (). Positive psychology. An introduction. American Psychologist; 55, Crick, N. R., & Zahn-Waxler, C. (3). The development of psychopathology in females and males: Current progress and future challenges. Development and Psychopathology, 15, Raty, L. K., Larsson, G., Soderfeldt, B. A., & Larsson, B. M. (5). Psychosocial aspects of health in adolescence: the influence of gender, and general self-concept. Journal of Adolescent Health, 36(6), 53. Sweeting H. (1995). Reversals or fortune? Sex differences in health in childhood and adolescence. Social Science & Medicine,, Ilder E.L., Benyamani Y. (1997). Self-rated health and mortality: a review of twenty-seven community studies. Journal of Health & Social Behavior, 38, Burstrom B., Fredlund P. (1). Self rated health: Is it as good a predictor of subsequent mortality among adults in lower as well as in higher social classes? Journal of Epidemiology & Community Health, 55, Diener E., Diener M. (1995). Cross-cultural correlates of life satisfaction and self-esteem. Journal of Personality and Social Psychology; 68, Jerdé n L., Burell G., Stenlund H., Weinehall L., Bergström E. (11). Gender differences and predictors of self-rated health development among Swedish adolescents. Journal of Adolescent Health. 48(2): Levin K.A., Currie C. (1). Family structure, mother-child communication, father-child communication, and adolescent life satisfaction: A cross-sectional multilevel analysis. Health Education, 11(3), Piko, B. F. (7). Self-perceived health among adolescents: the role of gender and psychosocial factors. European Journal of Pediatrics, 166, Krilov L.R., Fisher M., Friedman S.B., Reitman D., Mandel F.S. (1998). Course and outcome of chronic fatigue in children and adolescents. Pediatrics, 12, Hjern A., Alfven G., Östberg V. (8). School stressors, psychological complaints and psychosomatic pain. Acta Paediatrica; 97: Sweeting H.N., West P.B., Der G.J. (7). Explanations for female excess psychosomatic symptoms in adolescence: evidence from a school-based cohort in the West of Scotland, BMC Public Health, 7, Godeau E. et al. (8).Facteurs associé s à une initiation sexuelle pré coce chez les filles: donné es Françaises de l enquête internationale Health Behaviour in School-aged Children (HBSC)/OMS. Gyné cologie Obsté trique & Fertilité,, 36(2): Madkour, A. S., Farhat, T., Halpern, C. T., Godeau, E., & Gabhainn, S. N. (1). Early adolescent sexual initiation and physical/ psychological symptoms: A comparative analysis of five nations Journal of Youth and Adolescence, 39, Hjern A., Alfven G., Östberg V. (8). School stressors, psychological complaints and psychosomatic pain. Acta Paediatrica; 97: Pickett W., et al. (2). Multiple risk behaviours and injury: an international study of youth in 12 countries. Archives of Pediatric and Adolescent Medicine, 156(8), Goodman R. (1997): The Strengths and Difficulties Questionnaire: a research note. Journal of Child Psychology and Psychiatry., 38, Μπίμπου Νάκου, Ι., Κιοσέογλου, Γ., & Στογιαννίδου, Α. (1). Δυνατότητες και δυσκολίες παιδιών σχολικής ηλικίας στο οικογενειακό και σχολικό περιβάλλον. Ψυχολογία, 8(4),

8 19. Carlson, G. A., & Cantwell, D. P. (19). Unmasking masked depression in children and adolescents. American Journal of Psychiatry, 137, Robinson P., Greene J.W., Walker LS. (1988) Functional somatic complaints in adolescents: relationship to negative life events, selfconcept, and family characteristics. Journal of Pediatrics.; 113: Knishkowy B., Palti H., Tima, C., Adler, B., Gofin, R. (1995) Symptom clusters among young adolescents. Adolescence, 3, Isshiki Υ., Morimoto K. (4) Lifestyles and psychosomatic symptoms among elementary school students and junior high school students, Environmental Health and Preventive Medicine, 9(3), Robinson P., Greene J.W., Walker L.S. (1988) Functional somatic complaints in adolescents: relationship to negative life events, selfconcept, and family characteristics. Journal of Pediatrics.; 113, Meijer A.M., Habekothe H.T., Van-Den-Wittenboer G.L. () Time in bed, quality of sleep and school functioning of children. Journal of Sleep Research, 9, Patseadou, M., Galli-Tsinopoulou, A., Goulis, D.G., Arvanitidou M. (1). Factors associated with the onset of sexual activity among Greek high school students. European Journal of Contraception and Reproductive Health Care, 15(5), Bearinger, L.H., Sieving, R.E., Ferguson, J. & Sharma, V. (7) Global perspectives on the sexual and reproductive health of adolescents: patterns, prevention and potential. Lancet, 369, Siegel, D.N., Marilyn, J. & Enaharo, M. (1) Long-term effects of a middle school and high school based human immunodeficiency virus sexual risk prevention intervention. Archives of Pediatric and Adolescent Medicine, 155, Matziou V. et al. (9). Greek students' knowledge and sources of information regarding sex education, International Nursing Review, 56, Dilorio C., Kelley M., Hockenberry-Eaton, M. (1999) Communication about sexual issues: mothers, fathers and friends. Journal of Adolescent Health, 24, Miller K.S, Levin M.L., Whitaker D.J. and Xu X. (1998). Patterns of condom use among adolescents: the impact of mother adolescent communication. American Journal of Public Health, 88, Έρευνα HBSC/WHO για τις συμπεριφορές που συνδέονται με την υγεία των εφήβων μαθητών Η «Έρευνα για τις συμπεριφορές που συνδέονται με την υγεία των εφήβων μαθητών» διεξάγεται στο πλαίσιο του διεθνούς προγράμματος «Health Behaviour in School-Aged Children» (HBSC, υπό την αιγίδα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. H έρευνα επαναλαμβάνεται ανά τετραετία σε περισσότερες από χώρες παρέχοντας πολύτιμες πληροφορίες για τον τρόπο ζωής των εφήβων και τους κινδύνους που απειλούν την υγεία τους. Οι πληροφορίες αυτές κατευθύνουν τις πολιτικές πρόληψης των κρατών που συμμετέχουν στο πρόγραμμα. Στη χώρα μας το πρόγραμμα πραγματοποιείται από το ΕΠΙΨΥ από το 1998 με την επιστημονική ευθύνη της Ομοτ. Καθηγήτριας Α. Κοκκέβη. Στην έρευνα του 1 συμμετείχε πανελλήνιο αντιπροσωπευτικό δείγμα μαθητών εφηβικής ηλικίας (ΣΤ Δημοτικού, Β Γυμνασίου και Α Λυκείου) από 36 σχολικές μονάδες. Οι μαθητές απάντησαν σε ανώνυμο ερωτηματολόγιο που συμπλήρωσαν μέσα στις τάξεις τους. Το ΕΠΙΨΥ ευχαριστεί τους εθελοντές φοιτητές και φοιτήτριες για τη βοήθειά τους, καθώς και τα Κέντρα Πρόληψης Κοζάνης, Ρεθύμνου και Ηρακλείου Κρήτης για τη συμβολή τους στην κατάρτιση του εθνικού δείγματος. Η διεξαγωγή της έρευνας το 1 πραγματοποιήθηκε με τη μερική οικονομική υποστήριξη του Υπουργείου Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης & Θρησκευμάτων και μη κερδοσκοπικών ιδρυμάτων. Τα ευρήματα παρουσιάζονται συνοπτικά στα ακόλουθα θεματικά τεύχη: 1. Εξαρτησιογόνες ουσίες στην εφηβεία 2. Η οικογένεια των εφήβων 3. Διατροφή, δραστηριότητα και σωματικό βάρος στους εφήβους 4. Η ψυχοκοινωνική υγεία των εφήβων 5. Οι έφηβοι και το σχολείο 6. Ο ελεύθερος χρόνος των εφήβων 7. Χρήση Η/Υ και ίντερνετ από τους εφήβους 8. Φιλικές σχέσεις και επικοινωνία στους εφήβους 9. Έφηβοι και βία 1. Η παχυσαρκία στους εφήβους 11. Έφηβοι στην Ελλάδα και στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες: Διακρατικές διαφορές Ηλεκτρονική πρόσβαση των ευρημάτων της έρευνας στην ιστοσελίδα: Για βιβλιογραφική αναφορά Κοκκέβη Ά., Φωτίου Α., Σταύρου Μ., Καναβού Ε. Η ψυχοκοινωνική υγεία των εφήβων. Σειρά θεματικών τευχών: Έφηβοι, Συμπεριφορές & Υγεία. Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής. Αθήνα, 11. Πληροφορίες Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής Τ.Θ Παπάγου Αθήνα Tηλ.: Φαξ: URL: 8

Κοκκέβη Ά., Φωτίου Α., Σταύρου Μ., Καναβού Ε.

Κοκκέβη Ά., Φωτίου Α., Σταύρου Μ., Καναβού Ε. Η ψυχοκοινωνική υγεία των εφήβων Κοκκέβη Ά., Φωτίου Α., Σταύρου Μ., Καναβού Ε. Κύρια Ευρήματα Ικανοποίηση από την υγεία και από τη ζωή Η μεγάλη πλειονότητα των μαθητών θεωρούν την υγεία τους καλή. Μέσα

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή. Κάπνισμα. Γράφημα 1. Συχνότητα/βαρύτητα καπνίσματος, ανά ηλικία (%) Γράφημα 2. Συχνότητα/βαρύτητα καπνίσματος στους 15χρονους, ανά φύλο (%)

Εισαγωγή. Κάπνισμα. Γράφημα 1. Συχνότητα/βαρύτητα καπνίσματος, ανά ηλικία (%) Γράφημα 2. Συχνότητα/βαρύτητα καπνίσματος στους 15χρονους, ανά φύλο (%) Εισαγωγή Η εφηβεία είναι η περίοδος κατά την οποία ξεκινά συνήθως η χρήση των εξαρτησιογόνων ουσιών νόμιμων και παράνομων. Αν και οι περισσότεροι έφηβοι πειραματίζονται με τις ουσίες ή τις χρησιμοποιούν

Διαβάστε περισσότερα

μαθητών, ανά φύλο, ηλικία και, όπου είναι δυνατόν, διαχρονικά. Σχολιάζονται μόνο οι στατιστικά σημαντικές διαφορές (επίπεδο σημαντικότητας p< 0,01).

μαθητών, ανά φύλο, ηλικία και, όπου είναι δυνατόν, διαχρονικά. Σχολιάζονται μόνο οι στατιστικά σημαντικές διαφορές (επίπεδο σημαντικότητας p< 0,01). Εισαγωγή Το οικογενειακό περιβάλλον αποτελεί το πρωταρχικό πλαίσιο για την ανάπτυξη και κοινωνικοποίηση του εφήβου και η οικογενειακή ζωή αναγνωρίζεται, όλο και περισσότερο, ως ο σημαντικότερος μηχανισμός

Διαβάστε περισσότερα

Κοκκέβη Ά., Φωτίου Α., Σταύρου Μ., Καναβού Ε.

Κοκκέβη Ά., Φωτίου Α., Σταύρου Μ., Καναβού Ε. Κοκκέβη Ά., Φωτίου Α., Σταύρου Μ., Καναβού Ε. Εισαγωγή Η σχολική εμπειρία αποτελεί κρίσιμο κομμάτι στη ζωή του παιδιού και του εφήβου. Ανάλογα με την ποιότητά της μπορεί να αποτελέσει προστατευτικό παράγοντα

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή. Κύρια ευρήματα

Εισαγωγή. Κύρια ευρήματα Εισαγωγή Η «Έρευνα για τις συμπεριφορές που συνδέονται με την υγεία των εφήβων μαθητών» HBSC/WHO (Health Behaviour in School-aged Children) είναι μία διακρατική έρευνα που καταγράφει και συγκρίνει διαχρονικά

Διαβάστε περισσότερα

Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Ηρακλείου

Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Ηρακλείου Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Ηρακλείου Σε συνεργασία με το Κέντρο Πρόληψης

Διαβάστε περισσότερα

Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Ρεθύμνης

Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Ρεθύμνης Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Ρεθύμνης Σε συνεργασία με το Κέντρο Πρόληψης

Διαβάστε περισσότερα

Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Χανίων

Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Χανίων Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Χανίων Σε συνεργασία με το Κέντρο Πρόληψης

Διαβάστε περισσότερα

Γιάννης Τούντας. Καθηγητής Κοινωνικής και Προληπτικής Ιατρικής Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Αθηνών Διευθυντής

Γιάννης Τούντας. Καθηγητής Κοινωνικής και Προληπτικής Ιατρικής Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Αθηνών Διευθυντής ΚΕΝΤΡΟ ΜΕΛΕΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΥΓΙΕΙΝΗΣ, ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟY ΑΘΗΝΩΝ ΣΥΝΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟ ΚΕΝΤΡΟ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ ΥΓΕΙΑΣ Η Σημασία της Πρόληψης

Διαβάστε περισσότερα

Ebbeling, C. B., Pawlak, D. B., & Ludwig, D. S. (2002). Childhood obesity: public-health crisis, common sense cure. Lancet, 360(9331): 473-482.

Ebbeling, C. B., Pawlak, D. B., & Ludwig, D. S. (2002). Childhood obesity: public-health crisis, common sense cure. Lancet, 360(9331): 473-482. Εισαγωγή Η φυσική δραστηριότητα, ο αθλητισμός, η σωστή διατροφή αποτελούν προϋποθέσεις για μια καλή υγεία φυσική και ψυχολογική -όχι μόνον στη διάρκεια της εφηβείας αλλά και στην μετέπειτα ενήλικη ζωή.

Διαβάστε περισσότερα

Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Ιωαννίνων

Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Ιωαννίνων Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Ιωαννίνων Σε συνεργασία με το Κέντρο Πρόληψης

Διαβάστε περισσότερα

Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Κυκλάδων

Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Κυκλάδων Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Κυκλάδων Σε συνεργασία με τα Κέντρα Πρόληψης

Διαβάστε περισσότερα

Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Έβρου

Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Έβρου Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Έβρου Σε συνεργασία με το Κέντρο Πρόληψης

Διαβάστε περισσότερα

Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Μαγνησίας

Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Μαγνησίας Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Μαγνησίας Σε συνεργασία με το Κέντρο Πρόληψης

Διαβάστε περισσότερα

Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Γρεβενών

Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Γρεβενών Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Γρεβενών Σε συνεργασία με το Κέντρο Πρόληψης

Διαβάστε περισσότερα

Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011

Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Δωδεκανήσου Σε συνεργασία με το Κέντρο

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΕΡΕΥΝΑ ΤΟΥ ΕΠΙΨΥ ΣΤΟ ΜΑΘΗΤΙΚΟ ΠΛΗΘΥΣΜΟ ΓΙΑ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΕΞΑΡΤΗΣΙΟΓΟΝΩΝ ΟΥΣΙΩΝ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΕΞΑΡΤΗΤΙΚΕΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΕΣ

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΕΡΕΥΝΑ ΤΟΥ ΕΠΙΨΥ ΣΤΟ ΜΑΘΗΤΙΚΟ ΠΛΗΘΥΣΜΟ ΓΙΑ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΕΞΑΡΤΗΣΙΟΓΟΝΩΝ ΟΥΣΙΩΝ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΕΞΑΡΤΗΤΙΚΕΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΕΣ Ερευνητικό Πανεπιστηµιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής (ΕΠΙΨΥ) Οργανισµός Κατά των Ναρκωτικών (ΟΚΑΝΑ) ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΕΡΕΥΝΑ ΤΟΥ ΕΠΙΨΥ ΣΤΟ ΜΑΘΗΤΙΚΟ ΠΛΗΘΥΣΜΟ ΓΙΑ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΕΞΑΡΤΗΣΙΟΓΟΝΩΝ ΟΥΣΙΩΝ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΕΞΑΡΤΗΤΙΚΕΣ

Διαβάστε περισσότερα

Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Φλωρίνης

Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Φλωρίνης Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Φλωρίνης Σε συνεργασία με το Κέντρο Πρόληψης

Διαβάστε περισσότερα

Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Λέσβου

Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Λέσβου Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Λέσβου Σε συνεργασία με το Κέντρο Πρόληψης

Διαβάστε περισσότερα

Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Σάμου

Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Σάμου Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Σάμου Σε συνεργασία με το Κέντρο Πρόληψης

Διαβάστε περισσότερα

Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Ροδόπης

Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Ροδόπης Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Ροδόπης Σε συνεργασία με το Κέντρο Πρόληψης

Διαβάστε περισσότερα

Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Βοιωτίας

Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Βοιωτίας Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Βοιωτίας Σε συνεργασία με το Κέντρο Πρόληψης

Διαβάστε περισσότερα

Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Κέρκυρας

Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Κέρκυρας Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Κέρκυρας Σε συνεργασία με τη Δημοτική Μονάδα

Διαβάστε περισσότερα

Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Ξάνθης

Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Ξάνθης Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Ξάνθης Σε συνεργασία με το Κέντρο Ενημέρωσης

Διαβάστε περισσότερα

Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Άρτας

Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Άρτας Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Άρτας Σε συνεργασία με το Κέντρο Πρόληψης

Διαβάστε περισσότερα

Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Μεσσηνίας

Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Μεσσηνίας Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Μεσσηνίας Σε συνεργασία με το Κέντρο Ενημέρωσης

Διαβάστε περισσότερα

Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Λευκάδας

Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Λευκάδας Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Λευκάδας Σε συνεργασία με το Κέντρο Πρόληψης

Διαβάστε περισσότερα

Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Ηλείας

Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Ηλείας Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Ηλείας Σε συνεργασία με το Κέντρο Πρόληψης

Διαβάστε περισσότερα

Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Χαλκιδικής

Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Χαλκιδικής Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Χαλκιδικής Σε συνεργασία με το Κέντρο Πρόληψης

Διαβάστε περισσότερα

Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Κορινθίας

Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Κορινθίας Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Κορινθίας Σε συνεργασία με το Κέντρο Πρόληψης

Διαβάστε περισσότερα

Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Λαρίσης

Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Λαρίσης Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Λαρίσης Σε συνεργασία με το Κέντρο Πρόληψης

Διαβάστε περισσότερα

Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Πέλλας

Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Πέλλας Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Πέλλας Σε συνεργασία με το Κέντρο Πρόληψης

Διαβάστε περισσότερα

Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Σερρών

Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Σερρών Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Σερρών Σε συνεργασία με το Κέντρο Πρόληψης

Διαβάστε περισσότερα

Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Φθιώτιδας

Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Φθιώτιδας Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Φθιώτιδας Σε συνεργασία με το Κέντρο Πρόληψης

Διαβάστε περισσότερα

Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Αχαΐας

Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Αχαΐας Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Αχαΐας Σε συνεργασία με το Κέντρο Πρόληψης

Διαβάστε περισσότερα

Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Κεφαλληνίας

Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Κεφαλληνίας Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Κεφαλληνίας Σε συνεργασία με το Κέντρο

Διαβάστε περισσότερα

Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Θεσπρωτίας

Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Θεσπρωτίας Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Θεσπρωτίας Σε συνεργασία με το Κέντρο Πρόληψης

Διαβάστε περισσότερα

Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Φωκίδας

Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Φωκίδας Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Φωκίδας Σε συνεργασία με το Κέντρο Πρόληψης

Διαβάστε περισσότερα

Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Ευρυτανίας

Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Ευρυτανίας Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Ευρυτανίας Σε συνεργασία με το Κέντρο Πρόληψης

Διαβάστε περισσότερα

Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Πιερίας

Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Πιερίας Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Πιερίας Σε συνεργασία με το Κέντρο Πρόληψης

Διαβάστε περισσότερα

Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Λακωνίας

Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Λακωνίας Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Λακωνίας Σε συνεργασία με το Κέντρο Πρόληψης

Διαβάστε περισσότερα

Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Ευβοίας

Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Ευβοίας Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Ευβοίας Σε συνεργασία με το Κέντρο Πρόληψης

Διαβάστε περισσότερα

Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Αργολίδας

Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Αργολίδας Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Αργολίδας Σε συνεργασία με το Κέντρο Ενημέρωσης

Διαβάστε περισσότερα

Η Έκθεση με τα αποτελέσματα της έρευνας είναι προσβάσιμη στο σύνδεσμο:

Η Έκθεση με τα αποτελέσματα της έρευνας είναι προσβάσιμη στο σύνδεσμο: ΓΙΑ ΔΗΜΟΣΙΟΠΟΙΗΣΗ Τετάρτη 18 Μαΐου 2016, 14.00 ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ και ΚΥΡΙΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ «ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΤΟΥ ΕΠΙΨΥ ΣΤΟ ΜΑΘΗΤΙΚΟ ΠΛΗΘΥΣΜΟ ΓΙΑ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΕΞΑΡΤΗΣΙΟΓΟΝΩΝ ΟΥΣΙΩΝ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΕΞΑΡΤΗΤΙΚΕΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΕΣ»

Διαβάστε περισσότερα

Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Αρκαδίας

Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Αρκαδίας Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Αρκαδίας Σε συνεργασία με το Κέντρο Πρόληψης

Διαβάστε περισσότερα

Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Καρδίτσας

Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Καρδίτσας Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Καρδίτσας Σε συνεργασία με το Κέντρο Πρόληψης

Διαβάστε περισσότερα

Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Καστοριάς

Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Καστοριάς Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Καστοριάς Σε συνεργασία με το Κέντρο Ενημέρωσης

Διαβάστε περισσότερα

Κοκκέβη Ά., Ξανθάκη Μ., Φωτίου Α., Καναβού Ε.

Κοκκέβη Ά., Ξανθάκη Μ., Φωτίου Α., Καναβού Ε. συνομηλίκους τους στις χώρες της έρευνας HBSC Κοκκέβη Ά., Ξανθάκη Μ., Φωτίου Α., Καναβού Ε. Εισαγωγή Η «Έρευνα για τις συμπεριφορές που συνδέονται με την υγεία των εφήβων μαθητών» HBSC/WHO (Health Behaviour

Διαβάστε περισσότερα

Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011

Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Θεσσαλονίκης Σε συνεργασία με τα Κέντρα

Διαβάστε περισσότερα

Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Καβάλας

Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Καβάλας Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής Πανελλήνια έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών στους μαθητές Έρευνα ESPAD 2011 Αποτελέσματα για το Ν. Καβάλας Σε συνεργασία με το Κέντρο Πρόληψης

Διαβάστε περισσότερα

Κοκκέβη Ά., Ξανθάκη Μ., Φωτίου Α., Καναβού Ε.

Κοκκέβη Ά., Ξανθάκη Μ., Φωτίου Α., Καναβού Ε. συνομηλίκους τους στις χώρες της έρευνας HBSC Κοκκέβη Ά., Ξανθάκη Μ., Φωτίου Α., Καναβού Ε. Εισαγωγή Η «Έρευνα για τις συμπεριφορές που συνδέονται με την υγεία των εφήβων μαθητών» HBSC/WHO (Health Behaviour

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΣΤΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΠΛΗΘΥΣΜΟ ΓΙΑ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΟΙΝΟΠΝΕΥΜΑΤΩΔΩΝ ΚΑΙ ΑΛΛΩΝ ΕΞΑΡΤΗΣΙΟΓΟΝΩΝ ΟΥΣΙΩΝ (ΕΡΕΥΝΑ ESPAD)

ΠΑΝΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΣΤΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΠΛΗΘΥΣΜΟ ΓΙΑ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΟΙΝΟΠΝΕΥΜΑΤΩΔΩΝ ΚΑΙ ΑΛΛΩΝ ΕΞΑΡΤΗΣΙΟΓΟΝΩΝ ΟΥΣΙΩΝ (ΕΡΕΥΝΑ ESPAD) ΠΑΝΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΣΤΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΠΛΗΘΥΣΜΟ ΓΙΑ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΟΙΝΟΠΝΕΥΜΑΤΩΔΩΝ ΚΑΙ ΑΛΛΩΝ ΕΞΑΡΤΗΣΙΟΓΟΝΩΝ ΟΥΣΙΩΝ (ΕΡΕΥΝΑ ESPAD) Νεότερα στοιχεία από την πανευρωπαϊκή έρευνα ESPAD: Μείωση στην κατανάλωση οινοπνευματωδών

Διαβάστε περισσότερα

Βασικοί στόχοι της έρευνας

Βασικοί στόχοι της έρευνας Λέκκα Έλενα, MSc Βασικοί στόχοι της έρευνας Οι περισσότερες έρευνες στον τομέα των φιλοδοξιών εστιάζουν στις ακαδημαϊκές και επαγγελματικές φιλοδοξίες στην εφηβική ηλικία και στο πώς αυτές επηρεάζουν τις

Διαβάστε περισσότερα

Η ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΗ ΒΙΑ ΚΑΙ Ο ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα σχετικών ερευνών που διεξάγονται σε σχολεία της χώρας θεωρούνται κοινωνικό πρόβλημα

Η ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΗ ΒΙΑ ΚΑΙ Ο ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα σχετικών ερευνών που διεξάγονται σε σχολεία της χώρας θεωρούνται κοινωνικό πρόβλημα Η ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΗ ΒΙΑ ΚΑΙ Ο ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ Σύμφωνα με τα αποτελέσματα σχετικών ερευνών που διεξάγονται σε σχολεία της χώρας θεωρούνται κοινωνικό πρόβλημα Η ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΗ ΒΙΑ ΚΑΙ Ο ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ Ορίζουν μια κατάσταση

Διαβάστε περισσότερα

Η ευθραστότητα της εφηβείας

Η ευθραστότητα της εφηβείας Η ευθραστότητα της εφηβείας Άννα Κοκκέβη Αναπλ. Καθηγήτρια Α Ψυχιατρικής Κλινικής Παν/µίου Αθηνών Εθνικό Ίδρυµα Ερευνών 16 Φεβρουαρίου 2010 Tυπικά χαρακτηριστικά της εφηβείας που κάνουν το άτοµο ευάλωτο

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή. Χρόνος μπροστά στην οθόνη (screen-time)

Εισαγωγή. Χρόνος μπροστά στην οθόνη (screen-time) Εισαγωγή Στο τεύχος αυτό εξετάζονται εξαρτητικές συμπεριφορές άλλες από τη χρήση ουσιών και συγκεκριμένα η υπερβολική χρήση ηλεκτρονικών συσκευών και του διαδικτύου καθώς και ο τζόγος. Αρκετό ενδιαφέρον

Διαβάστε περισσότερα

Σεξουαλική συμπεριφορά των εφήβων σε Γυμνάσια και Λύκεια της Κύπρου

Σεξουαλική συμπεριφορά των εφήβων σε Γυμνάσια και Λύκεια της Κύπρου Σεξουαλική συμπεριφορά των εφήβων σε Γυμνάσια και Λύκεια της Κύπρου Κουρίδης Γιάννης, Σάββα Σάββας, Κουρίδης Χρήστος, Τορναρίτης Μιχάλης. Εισαγωγή Στα σχολεία της Κύπρου δεν διδάσκεται το μάθημα της σεξουαλικής

Διαβάστε περισσότερα

Γιατί πρωτοκάνουν σεξ οι έφηβοι

Γιατί πρωτοκάνουν σεξ οι έφηβοι Γιατί πρωτοκάνουν σεξ οι έφηβοι Αλέξανδρος Ζησόπουλος Ουρολόγος ΕΦΗΒΕΙΑ Η εξελικτική διεργασία στη ζωή του ανθρώπου που αρχίζει ''βιολογικά'' µε τις µεταβολές της φυσιολογίας της ήβης και τελειώνει ''ψυχολογικά''

Διαβάστε περισσότερα

Έρευνα: Γνώσεις και στάσεις των μαθητών/τριών του Λυκείου Αγίου Γεωργίου Λακατάμειας σχετικά με την σεξουαλική και αναπαραγωγική τους υγεία.

Έρευνα: Γνώσεις και στάσεις των μαθητών/τριών του Λυκείου Αγίου Γεωργίου Λακατάμειας σχετικά με την σεξουαλική και αναπαραγωγική τους υγεία. Έρευνα: Γνώσεις και στάσεις των μαθητών/τριών του Λυκείου Αγίου Γεωργίου Λακατάμειας σχετικά με την σεξουαλική και αναπαραγωγική τους υγεία. Οικογενειακή Αγωγή Ι Σχολική Χρονιά: 2007 2008 Καθηγήτρια Οικιακής

Διαβάστε περισσότερα

μαθητικό φροντιστήριο προπαρασκευή για Α.Ε.Ι. & Τ.Ε.Ι. Πρωτεσιλάου 63 ΠΛ. ΙΛΙΟΥ

μαθητικό φροντιστήριο προπαρασκευή για Α.Ε.Ι. & Τ.Ε.Ι. Πρωτεσιλάου 63 ΠΛ. ΙΛΙΟΥ σύγχρονο Φάσμα Group προπαρασκευή για Α.Ε.Ι. & Τ.Ε.Ι. μαθητικό φροντιστήριο Γραβιάς 85 ΚΗΠΟΥΠΟΛΗ 50.51.557 50.56.296 25ης Μαρτίου 111 ΠΕΤΡΟΥΠΟΛΗ 50.27.990 50.20.990 25ης Μαρτίου 74 ΠΛ. ΠΕΤΡΟΥΠΟΛΗΣ 50.50.658

Διαβάστε περισσότερα

Πίνακας Προτεινόμενων Πτυχιακών Εργασιών

Πίνακας Προτεινόμενων Πτυχιακών Εργασιών ΕΝ4.10-1Α Έκδοση 1 η /.10.014 ΣΧΟΛΗ: ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΤΜΗΜΑ:ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΟΤΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ: ΚΟΙΝΟΤΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ Α/Α Τίτλος Θέματος Μέλος Ε.Π. Σύντομη Περιγραφή Προαπαιτούμενα

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή. Αριθμός στενών φίλων

Εισαγωγή. Αριθμός στενών φίλων Εισαγωγή Κατά τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας και της εφηβείας, οι φίλοι εκπληρώνουν σημαντικούς ρόλους στη διαμόρφωση της προσωπικότητας και την κοινωνικοποίηση του παιδιού και του εφήβου. Η συναναστροφή

Διαβάστε περισσότερα

«ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΖΩΗΣ ΣΕ ΓΟΝΕΙΣ & ΦΡΟΝΤΙΣΤΕΣ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΝΟΗΤΙΚΗ ΥΣΤΕΡΗΣΗ»

«ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΖΩΗΣ ΣΕ ΓΟΝΕΙΣ & ΦΡΟΝΤΙΣΤΕΣ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΝΟΗΤΙΚΗ ΥΣΤΕΡΗΣΗ» Τ Ζ Ο Υ Α Ν Α Κ Η Σ Ι Ω Α Ν Ν Η Σ, Ψ Υ Χ Ο Λ Ο Γ Ο Σ M SC Κ Ο Ι. Κ Ε. Ψ Υ Π Ε Β Ε Ν Ι Ζ Ε Λ Ε Ι Ο Υ Ν Ο Σ Ο Κ Ο Μ Ε Ι Ο Υ Κ Ρ Η Τ Η Σ. ΡΑ Ϊ Κ Ο Υ Μ Α Ρ Ι Α, Κ Α Θ Η Γ Η Τ Ρ Ι Α Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ι Κ Η Σ Ε

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ. επιστημονικη ερευνα στο μαθητικο πληθυσμο των ιονιων νησων για τη χρηση εξαρτησιογονων ουσιων και αλλες εξαρτητικες συμπεριφορες

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ. επιστημονικη ερευνα στο μαθητικο πληθυσμο των ιονιων νησων για τη χρηση εξαρτησιογονων ουσιων και αλλες εξαρτητικες συμπεριφορες ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ ΑΛΥΚΕΣ ΠΟΤΑΜΟΥ Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής, Νευροεπιστημών & Ιατρικής Ακρίβειας «Κώστας Στεφανής» Τηλ.: 26613.616 Email

Διαβάστε περισσότερα

Coaching in education contexts to reduce early school leaving

Coaching in education contexts to reduce early school leaving Coaching in education contexts to reduce early school leaving 4 έως 10 Μαρτίου 2017 Alcala de Henares, Spain Γρηγοριάδου Κυριακή ΠΕ 0404, Βιολόγος Alcala de Enares: Ιστορική πόλη της Ισπανίας βρίσκεται

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΟΛΙΑΤΡΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ

ΣΧΟΛΙΑΤΡΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΣΧΟΛΙΑΤΡΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΙΑΤΡΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ 1449 ΛΕΥΚΩΣΙΑ ΔΙΑΛΕΞΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΜΕΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΠΟΥ ΕΦΑΡΜΟΖΟΝΤΑΙ ΑΠΟ ΣΧΟΛΙΑΤΡΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

Επιστηµονική έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών και άλλες εξαρτητικές συµπεριφορές στους µαθητές Λυκείου του Ν. Πέλλας Έρευνα ESPAD 2015

Επιστηµονική έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών και άλλες εξαρτητικές συµπεριφορές στους µαθητές Λυκείου του Ν. Πέλλας Έρευνα ESPAD 2015 Ερευνητικό Πανεπιστηµιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής Επιστηµονική έρευνα για τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών και άλλες εξαρτητικές συµπεριφορές στους µαθητές Λυκείου του Ν. Πέλλας Έρευνα ESPAD 2015 Έκθεση

Διαβάστε περισσότερα

«ΕΘΙΣΜΟΣ. ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ» Χρήση και Κατάχρηση Διαδικτύου σε παιδιά & εφήβους ΦΡΕΣΚΟΥ ΑΛΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ ΠΑΙΔΟΨΥΧΟΛΟΓΟΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΤΗΣ Μ.Ε.Υ.

«ΕΘΙΣΜΟΣ. ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ» Χρήση και Κατάχρηση Διαδικτύου σε παιδιά & εφήβους ΦΡΕΣΚΟΥ ΑΛΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ ΠΑΙΔΟΨΥΧΟΛΟΓΟΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΤΗΣ Μ.Ε.Υ. «ΕΘΙΣΜΟΣ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ» Χρήση και Κατάχρηση Διαδικτύου σε παιδιά & εφήβους ΦΡΕΣΚΟΥ ΑΛΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ ΠΑΙΔΟΨΥΧΟΛΟΓΟΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΤΗΣ Μ.Ε.Υ. Άρτεμις Τσίτσικα - Λέκτορας Εφηβικής Παιδιατρικής Επιστημονική

Διαβάστε περισσότερα

Οι Υπηρεσίες Υγείας σε Περιβάλλον Κρίσης

Οι Υπηρεσίες Υγείας σε Περιβάλλον Κρίσης Οι Υπηρεσίες Υγείας σε Περιβάλλον Κρίσης Στέλιος Δημητρακόπουλος Υποδιοικητής 7 ης Υγειονομικής Περιφέρειας Κρήτης «Αποτελέσματα συνοδευτικών δράσεων ψυχοκοινωνικής στήριξης των ωφελούμενων ΤΕΒΑ και συζήτηση

Διαβάστε περισσότερα

4.2 Μελέτη Επίδρασης Επεξηγηματικών Μεταβλητών

4.2 Μελέτη Επίδρασης Επεξηγηματικών Μεταβλητών 4.2 Μελέτη Επίδρασης Επεξηγηματικών Μεταβλητών Στο προηγούμενο κεφάλαιο (4.1) παρουσιάστηκαν τα βασικά αποτελέσματα της έρευνάς μας σχετικά με την άποψη, στάση και αντίληψη των μαθητών γύρω από θέματα

Διαβάστε περισσότερα

17/12/2007. Βασιλική Ζήση, PhD. Ποιότητα ζωής. Είναι ένα συναίσθημα που σχεδόν όλοι καταλαβαίνουμε, αλλά δεν μπορούμε να ορίσουμε (Spirduso, 1995)

17/12/2007. Βασιλική Ζήση, PhD. Ποιότητα ζωής. Είναι ένα συναίσθημα που σχεδόν όλοι καταλαβαίνουμε, αλλά δεν μπορούμε να ορίσουμε (Spirduso, 1995) ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ Μεταπτυχιακό πρόγραμμα ΑΣΚΗΣΗ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ Μάθημα: Ψυχολογική Υποστήριξη σε Κλινικούς Πληθυσμούς Γνωστικοί & συναισθηματικοί παράγοντες Γνωστική Ψυχική ευεξία λειτουργία Υγεία & fittness

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ

ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Γνώσεις, στάσεις και ποιότητα ζωής σε ασθενείς με λέμφωμα Οι ασθενείς που πάσχουν από λέμφωμα στην Ελλάδα εμφανίζονται ελλιπώς ενημερωμένοι σχετικά με ζητήματα που αφορούν στην

Διαβάστε περισσότερα

Έρευνα στο μαθητικό πληθυσμό του νομού Πέλλας για τη χρήση νόμιμων και παράνομων ουσιών

Έρευνα στο μαθητικό πληθυσμό του νομού Πέλλας για τη χρήση νόμιμων και παράνομων ουσιών ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΙΕΙΝΗΣ Έρευνα στο μαθητικό πληθυσμό του νομού Πέλλας για τη χρήση νόμιμων και παράνομων ουσιών Έκθεση αποτελεσμάτων Αθήνα Νοέμβριος 2007 Επιστημ. Υπεύθυνη

Διαβάστε περισσότερα

«Εφηβεία από το Α έως το Ω» Μια Ακαδημία για Γονείς

«Εφηβεία από το Α έως το Ω» Μια Ακαδημία για Γονείς «Εφηβεία από το Α έως το Ω» Μια Ακαδημία για Γονείς Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα «Εnablenable-ΕνΔυναμώνω» Κολλέγιο ΑLΒΑ, Α 27-28 Nοεμβρίου 2015 Άρτεμις Κ. Τσίτσικα Επικ. Καθηγήτρια Παιδ.-Εφηβικής Ιατρικής Επιστ.

Διαβάστε περισσότερα

«Εκφοβισμός και βία στο σχολείο» (school bullying)

«Εκφοβισμός και βία στο σχολείο» (school bullying) «Εκφοβισμός και βία στο σχολείο» (school bullying) Τι είναι εκφοβισμός; η επαναλαμβανόμενη συμπεριφορά που προέρχεται είτε από ένα μεμονωμένο άτομο είτε από μία ομάδα που απειλεί και ηθελημένα πληγώνει

Διαβάστε περισσότερα

«Άγχος στην εφηβεία και ο ρόλος των γονέων»

«Άγχος στην εφηβεία και ο ρόλος των γονέων» «Άγχος στην εφηβεία και ο ρόλος των γονέων» ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΓΟΝΕΩΝ N. ΣΜΥΡΗΣ 15.11.2017 Ελένη K. Τζαβέλα, MSc. Αναπτυξιακής Ψυχολογίας Γνωσιακή-Συμπεριφορική Θεραπεύτρια Επιστημονική συνεργάτης της Μονάδας Εφηβικής

Διαβάστε περισσότερα

Σχολικός Εκφοβισμός και Ψυχολογία

Σχολικός Εκφοβισμός και Ψυχολογία 11 0 ΓΕΛ Πάτρας Σχ. Έτος 2015-16 Τμήμα Α 4 Σχολικός Εκφοβισμός και Ψυχολογία 1.Kριτήρια επιλογή θέματος α) Παρουσιάζει διαχρονικό ενδιαφέρον. β) Για να ενημερωθούμε και να ενημερώσουμε τους συνανθρώπους

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ (για τους μαθητές Γυμνασίων, ΓΕ.Λ., ΕΠΑ.Λ, ΕΠΑ.Σ, Καλλιτεχνικών, Μουσικών, Πρότυπων Πειραματικών Σχολείων.)

ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ (για τους μαθητές Γυμνασίων, ΓΕ.Λ., ΕΠΑ.Λ, ΕΠΑ.Σ, Καλλιτεχνικών, Μουσικών, Πρότυπων Πειραματικών Σχολείων.) Ημερομηνία:.. Σχολείο:. Τάξη:. ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ (για τους μαθητές Γυμνασίων, ΓΕ.Λ., ΕΠΑ.Λ, ΕΠΑ.Σ, Καλλιτεχνικών, Μουσικών, Πρότυπων Πειραματικών Σχολείων.) Πρόλογος Αγαπητέ/ή μαθητή/τρια, Το ερωτηματολόγιο

Διαβάστε περισσότερα

Εμπειρίες από υπηρεσίες ψυχικής ενδυνάμωσης για παιδιά στο Ηνωμένο Βασίλειο. Π. Παναγοπούλου, MD, MPH, PhD Παιδίατρος

Εμπειρίες από υπηρεσίες ψυχικής ενδυνάμωσης για παιδιά στο Ηνωμένο Βασίλειο. Π. Παναγοπούλου, MD, MPH, PhD Παιδίατρος Εμπειρίες από υπηρεσίες ψυχικής ενδυνάμωσης για παιδιά στο Ηνωμένο Βασίλειο Π. Παναγοπούλου, MD, MPH, PhD Παιδίατρος ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΚΑΜΙΑ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΩΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ψυχική υγεία είναι μια κατάσταση συναισθηματικής,

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΠΝΙΣΜΑ: Ιανουάριος ο Ενημερωτικό Σημείωμα

ΚΑΠΝΙΣΜΑ: Ιανουάριος ο Ενημερωτικό Σημείωμα Ιανουάριος 2018 14 ο Ενημερωτικό Σημείωμα Το 14 ο ενημερωτικό σημείωμα του Παρατηρητηρίου της Γενικής Γραμματείας Ισότητας των Φύλων (Γ.Γ.Ι.Φ.) εντάσσεται στο θεματικό πεδίο Γυναίκες και Υγεία. Συγκεκριμένα,

Διαβάστε περισσότερα

Στατιστικά Στοιχεία 2018 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΕΝΔΥΝΑΜΩΣΗΣ ΝΕΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΝΕΟΛΑΙΑΣ ΚΥΠΡΟΥ

Στατιστικά Στοιχεία 2018 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΕΝΔΥΝΑΜΩΣΗΣ ΝΕΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΝΕΟΛΑΙΑΣ ΚΥΠΡΟΥ Στατιστικά Στοιχεία 2018 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΕΝΔΥΝΑΜΩΣΗΣ ΝΕΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΝΕΟΛΑΙΑΣ ΚΥΠΡΟΥ Ψυχοκοινωνική Ενδυνάμωση Νέων Ο Οργανισμός Νεολαίας Κύπρου προσφέρει τα Προγράμματα Ψυχοκοινωνικής Ενδυνάμωσης

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΙΔΙΚΗ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ ΜΙΑ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΠΙΔΗΜΙΑ

ΠΑΙΔΙΚΗ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ ΜΙΑ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΠΙΔΗΜΙΑ ΠΑΙΔΙΚΗ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ ΜΙΑ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΠΙΔΗΜΙΑ Η παχυσαρκία αποτελεί μία ασθένεια η οποία τείνει να εκλάβει διαστάσεις επιδημίας ή κοινωνικής μάστιγας τις τελευταίες δεκαετίες. Σύμφωνα με το Παγκόσμιο Οργανισμό

Διαβάστε περισσότερα

«Εφηβεία από το Α έως το Ω» Μια Ακαδημία για Γονείς

«Εφηβεία από το Α έως το Ω» Μια Ακαδημία για Γονείς «Εφηβεία από το Α έως το Ω» Μια Ακαδημία για Γονείς Ξενοδοχείο President 18 Νοεμβρίου 2015 1 η Συνάντηση Άρτεμις Κ. Τσίτσικα Επικ. Καθηγήτρια Παιδιατρικής-Εφηβικής Ιατρικής Επιστ. Υπεύθυνος Μονάδας Εφηβικής

Διαβάστε περισσότερα

Εφηβεία, μία δυστοπία. Ερευνητική εργασία Α τετραμήνου της Α Λυκείου των Λ.Τ. Αρμενίου Σχολικό έτος

Εφηβεία, μία δυστοπία. Ερευνητική εργασία Α τετραμήνου της Α Λυκείου των Λ.Τ. Αρμενίου Σχολικό έτος Εφηβεία, μία δυστοπία Ερευνητική εργασία Α τετραμήνου της Α Λυκείου των Λ.Τ. Αρμενίου Σχολικό έτος 2012-13 Τομείς έρευνας: Συμπεριφορά των εφήβων Τρόπος ζωής και καθημερινότητα Ασχολίες και δραστηριότητες

Διαβάστε περισσότερα

ιαχρονική παρακολούθηση της υγείας των Ελληνοπαίδων από τη γέννηση ως τα 18 χρόνια Χρύσα Μπακούλα Καθηγήτρια Παιδιατρικής Πανεπιστηµίου Αθηνών

ιαχρονική παρακολούθηση της υγείας των Ελληνοπαίδων από τη γέννηση ως τα 18 χρόνια Χρύσα Μπακούλα Καθηγήτρια Παιδιατρικής Πανεπιστηµίου Αθηνών ιαχρονική παρακολούθηση της υγείας των Ελληνοπαίδων από τη γέννηση ως τα 18 χρόνια Χρύσα Μπακούλα Καθηγήτρια Παιδιατρικής Πανεπιστηµίου Αθηνών Η εκκίνηση... Α Πανελλήνια Περιγεννητική Έρευνα όλοι ανεξαιρέτως

Διαβάστε περισσότερα

Η παιδική παχυσαρκία στην Ελλάδα/ Συµπεράσµατα συνεδρίου

Η παιδική παχυσαρκία στην Ελλάδα/ Συµπεράσµατα συνεδρίου Η παιδική παχυσαρκία στην Ελλάδα/ Συµπεράσµατα συνεδρίου Χριστιάνα Γ. Παυλίδου D.U., MSc Κλινικός ιατροφολόγος ιαιτολόγος Επιστηµονικός σύµβουλος ΠΑΙ ΕΙΑΤΡΟΦΗ by Epode Παιδική παχυσαρκία στην Ελλάδα Το

Διαβάστε περισσότερα

Καραλέξη Μαρία, Θωμόπουλος Θωμάς, Πετρίδου Ελένη Εργαστήριο Υγιεινής, Επιδημιολογίας και Ιατρικής Στατιστικής, ΕΚΠΑ

Καραλέξη Μαρία, Θωμόπουλος Θωμάς, Πετρίδου Ελένη Εργαστήριο Υγιεινής, Επιδημιολογίας και Ιατρικής Στατιστικής, ΕΚΠΑ Καραλέξη Μαρία, Θωμόπουλος Θωμάς, Πετρίδου Ελένη Εργαστήριο Υγιεινής, Επιδημιολογίας και Ιατρικής Στατιστικής, ΕΚΠΑ ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΚΕΝΤΡΟ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

«Μαθησιακές δυσκολίες και παραβατική συμπεριφορά»

«Μαθησιακές δυσκολίες και παραβατική συμπεριφορά» «Μαθησιακές δυσκολίες και παραβατική συμπεριφορά» Θεοδώρα Πάσχου α.μ 12181 Τμήμα Λογοθεραπείας-Τ.Ε.Ι ΗΠΕΙΡΟΥ Εισαγωγικές επισημάνσεις 1) η εκδήλωση διαταραχών στην κατάκτηση μαθησιακών δεξιοτήτων προκαλεί

Διαβάστε περισσότερα

Kορίτσια - Εκπαίδευση

Kορίτσια - Εκπαίδευση Ιούλιος 2017 9 Ενημερωτικό Σημείωμα ο Kορίτσια - Εκπαίδευση To 9o ενημερωτικό σημείωμα του Παρατηρητηρίου της Γενικής Γραμματείας Ισότητας των Φύλων (Γ.Γ.Ι.Φ.) εντάσσεται στο θεματικό πεδίο Kορίτσια -

Διαβάστε περισσότερα

ΤΡΙΤΗ ΗΛΙΚΙΑ ΚΑΙ ΝΟΗΤΙΚΗ ΥΣΤΕΡΗΣΗ

ΤΡΙΤΗ ΗΛΙΚΙΑ ΚΑΙ ΝΟΗΤΙΚΗ ΥΣΤΕΡΗΣΗ ΤΡΙΤΗ ΗΛΙΚΙΑ ΚΑΙ ΝΟΗΤΙΚΗ ΥΣΤΕΡΗΣΗ Νευροψυχολογική αξιολόγηση των νοητικά υστερούντων ατόμων στην Τρίτη Ηλικία - Αποτελέσματα παρούσας μελέτης Α. ΒΛΑΧΟΓΙΑΝΝΗ, ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ Ε. ΛΥΚΟΥ, ΚΛΙΝΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΟΣ Ι. ΠΑΠΑΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΥ,

Διαβάστε περισσότερα

«Κοινωνικοοικονομικοί παράγοντες που επηρεάζουν την παχυσαρκία στην προσχολική ηλικία»

«Κοινωνικοοικονομικοί παράγοντες που επηρεάζουν την παχυσαρκία στην προσχολική ηλικία» ΓΕΩΠΟΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ & ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ & ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗΣ «Κοινωνικοοικονομικοί παράγοντες που επηρεάζουν την παχυσαρκία στην προσχολική

Διαβάστε περισσότερα

Λόγοι και παράγοντες που οδηγούν τους νέους σε χρήση αλκοόλ. Παιπέτης Νίκος Τσάκα Μαρία Κρητικός Γιώργος Μέριανος Αλέξανδρος

Λόγοι και παράγοντες που οδηγούν τους νέους σε χρήση αλκοόλ. Παιπέτης Νίκος Τσάκα Μαρία Κρητικός Γιώργος Μέριανος Αλέξανδρος Λόγοι και παράγοντες που οδηγούν τους νέους σε χρήση αλκοόλ Παιπέτης Νίκος Τσάκα Μαρία Κρητικός Γιώργος Μέριανος Αλέξανδρος Κοινωνικοί παράγοντες που οδηγούν στη χρήση αλκοόλ τους νέους Ο πιο συχνός λόγος

Διαβάστε περισσότερα

Γενικό Λύκειο Καλαμπακίου Σχολικό έτος 2013-14. Ερευνητική Εργασία Α τετραμήνου. Εκπαιδευτικός: Παπαδόπουλος Δημήτριος (ΠΕ 11) Τάξη: Β Τμήμα: 1ο

Γενικό Λύκειο Καλαμπακίου Σχολικό έτος 2013-14. Ερευνητική Εργασία Α τετραμήνου. Εκπαιδευτικός: Παπαδόπουλος Δημήτριος (ΠΕ 11) Τάξη: Β Τμήμα: 1ο Γενικό Λύκειο Καλαμπακίου Σχολικό έτος 2013-14 Ερευνητική Εργασία Α τετραμήνου Η Διατροφή των Εφήβων Εκπαιδευτικός: Παπαδόπουλος Δημήτριος (ΠΕ 11) Τάξη: Β Τμήμα: 1ο Περιεχόμενο παρουσίασης Περιεχόμενο

Διαβάστε περισσότερα

Βία και επιθετική συμπεριφορά από τους εφήβους.

Βία και επιθετική συμπεριφορά από τους εφήβους. Βία και επιθετική συμπεριφορά από τους εφήβους. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Πρόβλημα: Κατά την έρευνα αυτή θα εξεταστεί κατά το πόσο οι έφηβοι εκδηλώνονται με βίαιη κ επιθετική συμπεριφορά. Υπόθεση: Υποθέτω ότι οι έφηβοι

Διαβάστε περισσότερα

WHO. Atlas of health organization, 2008

WHO. Atlas of health organization, 2008 WHO Άσκηση και σχέσεις υγιεινών και ανθυγιεινών συµπεριφορών. Atlas of health organization, 2008 Θεοδωράκης Γιάννης Πανεπιστήµιο Θεσσαλίας Ποσοστά (%) καθηµερινών καπνιστών Ποσοστά (%) καπνιστών 15-24

Διαβάστε περισσότερα

Παράγοντες Προστασίας και Κινδύνου

Παράγοντες Προστασίας και Κινδύνου Η ψυχική ζωή του παιδιού οικοδομείται μέσα από μια σχέση αλληλεπίδρασης με τους σημαντικούς Άλλους, τη μητέρα και τον πατέρα αρχικά και το ευρύτερο περιβάλλον στη συνέχεια. Μέσα από αυτήν τη συναισθηματική

Διαβάστε περισσότερα

Άσκηση Υγεία και Ποιότητα Ζωής. Εισαγωγή. Γιάννης Θεοδωράκης Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας

Άσκηση Υγεία και Ποιότητα Ζωής. Εισαγωγή. Γιάννης Θεοδωράκης Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Άσκηση Υγεία και Ποιότητα Ζωής Εισαγωγή Γιάννης Θεοδωράκης Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Θέματα που θα μελετηθούν Ορισμοί σχετικοί με την ψυχολογία άσκησης, την ψυχική υγεία, κλπ. Ποια πρέπει να είναι τα χαρακτηριστικά

Διαβάστε περισσότερα

Ονοματεπώνυμο: Ελένη Ντίμερη Τάξη: Α Λυκείου Τμήμα: Α3 Σχολείο: 7 Λύκειο Καλλιθέας. Δημοσκοπική Έρευνα

Ονοματεπώνυμο: Ελένη Ντίμερη Τάξη: Α Λυκείου Τμήμα: Α3 Σχολείο: 7 Λύκειο Καλλιθέας. Δημοσκοπική Έρευνα Ονοματεπώνυμο: Ελένη Ντίμερη Τάξη: Α Λυκείου Τμήμα: Α3 Σχολείο: 7 Λύκειο Καλλιθέας Δημοσκοπική Έρευνα Εισαγωγή Στην εφηβική ηλικία μπορεί να παρατηρηθούν διαταραχές πρόσληψης της τροφής, για παράδειγμα

Διαβάστε περισσότερα

Έφηβος και Διαδίκτυο Ο Ρόλος του Γονέα

Έφηβος και Διαδίκτυο Ο Ρόλος του Γονέα Έφηβος και Διαδίκτυο Ο Ρόλος του Γονέα 22 Μαρτίου 2014 Ανδρέας Ευαγόρου Ψυχολόγος Εφηβεία Ψυχική και σωματική ανάπτυξη Πέρασμα από την παιδική στην ενήλικη ζωή Ενδοψυχικές αναδομήσεις Ανάγκη αυτονομίας

Διαβάστε περισσότερα