Μελέτη Σκοπιμότητας για την Ανάπτυξη και Ολοκλήρωση ενός συστήματος ΤΠΕ Σχεδιασμού Ελλιμενισμού στο Λιμένα Θεσσαλονίκης

Transcript

1 Project LOSAMEDCHEM - How could the logistics and the safety of the transports of chemicals be improved in the Mediterranean area ΜΕΛΕΤΗ ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑΣ ΓΙΑ ΒΕΛΤΙΩΣΕΙΣ ΣΤΟΥΣ ΛΙΜΕΝΕΣ ΤΗΣ ΕΥΡΥΤΕΡΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Μελέτη Σκοπιμότητας για την Ανάπτυξη και Ολοκλήρωση ενός συστήματος ΤΠΕ Σχεδιασμού Ελλιμενισμού στο Λιμένα Θεσσαλονίκης ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΚΑΙ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ (ΕΒΕΘ) Σε συνεργασία με ΔΙΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ ΣΥΜΒΟΥΛΩΝ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ, ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΑΕ (TREDIT S.A.)

2 Περιεχόμενα 1 Σύνοψη Εισαγωγή Περιγραφή της Υφιστάμενης Κατάστασης Υφιστάμενοι όγκοι μεταφορικού έργου Πανευρωπαϊκοί Διάδρομοι Μεταφορών Ο ρόλος των τεχνολογιών ΤΠΕ Περιγραφή των Κύριων Προβλημάτων και Κρίσιμα Ζητήματα Πρόταση Επιλεγμένων Μέτρων Ανάπτυξη Συστήματος Σχεδιασμού Ελλιμενισμού Εμπλεκόμενοι φορείς και οι ρόλοι τους Σύστημα ΤΠΕ για τη δημιουργία πλάνου ελλιμενισμού Ολοκλήρωση του Συστήματος Σχεδιασμού Ελλιμενισμού εντός του Συστήματος Διαχείρισης του Τερματικού Σταθμού Διεπαφή επικοινωνίας και διάχυση της πληροφορίας ανάμεσα σε διαφορετικούς φορείς εντός του λιμένα Ανάθεση σημείου ελλιμενισμού Συντονισμός με, και Βελτιστοποίηση των λειτουργιών της Διαχείρισης του Χώρου Στοιβασίας (για πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων) Συντονισμός με, και Βελτιστοποίηση των λειτουργιών Διαχείρισης Πόρων Παρακολούθηση της Ροής Εργασιών εντός του λιμένα Δημιουργία Στατιστικών στοιχείων Αναλυτική προτεινόμενη λύση Αρχιτεκτονική του προτεινόμενου συστήματος βελτιστοποίησης του λιμένα Ολοκλήρωση με το υφιστάμενο σύστημα (FRETIS) Ανάλυση Κόστους

3 5.6 Χρονοδιάγραμμα εγκατάστασης και εφαρμογής Τελικά Συμπεράσματα Αναμενόμενα Οφέλη Προτεινόμενα επόμενα βήματα

4 1 Σύνοψη Η πληροφορία για τον ελλιμενισμό ενός πλοίου επηρεάζει σε σημαντικό βαθμό το συνολικό σχεδιασμό και εκτέλεση των δραστηριοτήτων εντός του λιμένα και συνεπώς μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την παροχή συγκεκριμένων βελτιώσεων. Η ανάθεση σημείου ελλιμενισμού και πόρων αφορά τις ενέργειες που πρέπει να ληφθούν έτσι ώστε η άφιξη ενός πλοίου στο λιμάνι να συνοδευτεί από την ανάθεση θέσης σε προβλήτα και του απαραίτητου εξοπλισμού και ανθρώπινου δυναμικού για τη φόρτωση/ εκφόρτωση του εμπορευματικού φορτίου του. Αυτή η μελέτη σκοπιμότητας αφορά τη δυνατότητα ανάπτυξης και ολοκλήρωσης ενός συστήματος ΤΠΕ στο Λιμάνι της Θεσσαλονίκης, το οποίο θα συμπεριλαμβάνει δομικά στοιχεία βελτιστοποίησης της ανάθεσης σημείου ελλιμενισμού, παρακολούθησης διαδικασιών, δημιουργίας στατιστικών στοιχείων και επικοινωνίας μεταξύ των εταίρων. Τα αναμενόμενα οφέλη από την υλοποίηση ενός τέτοιου συστήματος αφορούν τη βελτίωση της αποδοτικότητας των λιμενικών λειτουργιών, την καλύτερη επικοινωνία μεταξύ διαφορετικών τομέων εντός του Οργανισμού Λιμένα και μεταξύ του Οργανισμού Λιμένα και άλλων εταίρων/ φορέων που εμπλέκονται στις λιμενικές διαδικασίες, τη διαθεσιμότητα πληροφοριών καθώς και την υιοθέτηση πιο σύγχρονων τεχνολογιών. Οι αναμενόμενες βελτιώσεις από την ευρεία διαθεσιμότητα και χρήση της πληροφορίας διάθεσης ελλιμενισμού εντός του λιμένα κατατάσσονται σε τρεις διαφορετικούς τομείς, οι οποίοι επηρεάζουν τις συνολικές διαδικασίες και διεργασίες εντός του λιμένα. Αυτοί οι τομείς όπου βελτιώσεις μπορούν να λάβουν τόπο είναι οι εξής: Διαδικασίες Σχεδιασμού, Λειτουργικές/ Εκτελεστικές Διαδικασίες, 4

5 Παρακολούθηση και παραγωγή στατιστικών στοιχείων. Η εισαγωγή ενός προηγμένου συστήματος στη βάση της διαδικασίας ελλιμενισμού πλοίων αναμένεται να επιφέρει, όπως αναφέρθηκαν παραπάνω, μια σειρά από επιπτώσεις στη συνολική αλυσίδα των λιμενικών διαδικασιών, από το σχεδιασμό έως την εκτέλεση των λειτουργιών και την παραγωγή στατιστικών στοιχείων δια μέσω της πραγματικής παρακολούθησης της διαδικασίας. Συνεπώς, οι λεπτομερείς λειτουργικότητες του συστήματος σχεδιάζονται έτσι ώστε να παρέχουν βέλτιστες αξίες στις παραπάνω περιοχές. Ειδικότερα, αυτές οι λειτουργικότητες αναμένονται να συμπεριλάβουν τα εξής τμήματα: Επικοινωνία της πληροφορίας ανάθεσης σημείου ελλιμενισμού μεταξύ των διαφορετικών φορέων του λιμένα Συντονισμός με, και βελτιστοποίηση της διαχείρισης του χώρου στοιβασίας Συντονισμός με, και βελτιστοποίηση της διαχείρισης πόρων Παροχή εισαγωγικών δεδομένων στη λειτουργία παρακολούθησης της ροής εργασιών εντός του λιμένα Δημιουργία στατιστικών στοιχείων Παρέχεται η αρχιτεκτονική του προτεινόμενου συστήματος βελτιστοποίησης του λιμένα υποδεικνύοντας την τοποθέτηση των υποσυστημάτων εντός του συνολικού συστήματος, τις αλληλεπιδράσεις με τους πιθανούς χρήστες και τις διεπαφές/ επεκτάσεις στο υφιστάμενο λειτουργικό σύστημα του Τερματικού Σταθμού (TOS) του λιμένα. Τα κόστη που σχετίζονται με την εφαρμογή της τεχνολογικής λύσης συμπεριλαμβάνουν κυρίως τα κόστη απόκτησης του σχετικού λογισμικού, ενέργειες συνδεσμολογίας και ολοκλήρωσης και υλικά εξοπλισμού που 5

6 απαιτούνται για τη λειτουργία του συστήματος και στο σύνολο τους υπολογίζονται στα 600,00 Ευρώ. Η συνολική διάρκεια του έργου υπολογίζεται σε περίπου 18 μήνες. Οποιαδήποτε μελλοντικά βήματα κατευθυνόμενα προς την απόκτηση, εφαρμογή και υλοποίηση αυτού του συστήματος ΤΠΕ εξαρτώνται αποκλειστικά στη βούληση και τον οικονομικό σχεδιασμό διαχείρισης πόρων του ΟΛΘ για να προχωρήσει σε συνεργασία με άρτια καταρτισμένες εταιρείες ανάπτυξης ΤΠΕ. 6

7 2 Εισαγωγή Η πληροφορία για τον ελλιμενισμό ενός πλοίου επηρεάζει σε σημαντικό βαθμό το συνολικό σχεδιασμό και εκτέλεση των δραστηριοτήτων εντός του λιμένα και συνεπώς μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την παροχή συγκεκριμένων βελτιώσεων. Η ανάθεση σημείου ελλιμενισμού και πόρων αφορά τις ενέργειες που πρέπει να ληφθούν έτσι ώστε η άφιξη ενός πλοίου στο λιμάνι να συνοδευτεί από την ανάθεση θέσης σε προβλήτα και του απαραίτητου εξοπλισμού και ανθρώπινου δυναμικού για τη φόρτωση/ εκφόρτωση του εμπορευματικού φορτίου του. Η προτεινόμενη λύση υλοποίησης ενός συστήματος ΤΠΕ σχεδιασμού ελλιμενισμού πλοίων και η ολοκλήρωση του με το υφιστάμενο σύστημα διαχείρισης τερματικού σταθμού εντός του λιμένα της Θεσσαλονίκης αναμένεται να υποστηρίξει τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας των λειτουργιών (ολοκλήρωση και συντονισμός των θαλασσίων και χερσαίων λειτουργιών) εντός της περιοχής του λιμένα και παράλληλα να συνεισφέρει επίσης στην ενδυνάμωση του γενικότερου επιπέδου ασφάλειας. Η ασφάλεια αποτελεί κρίσιμο ζήτημα ειδικά για τη μεταφορά χημικών και επικινδύνων εμπορευμάτων και συνεπώς οποιεσδήποτε σχετικές προληπτικές ενέργειες δύναται να αποδειχτούν ανεκτίμητες σε μακροπρόθεσμο διάστημα. Συνεπώς, το προτεινόμενο ΤΠΕ σύστημα επίσης αντιμετωπίζει θεματικά το ενδιαφέρον των ερωτηθέντων σχετικά με την αύξηση της αποδοτικότητας και χωρητικότητας των λιμενικών λειτουργιών όπως αυτές είχαν διατυπωθεί στην Ανάλυση SWOT η οποία είχε διεξαχθεί σε προηγούμενο στάδιο του έργου LOSAMEDCHEM. 7

8 3 Περιγραφή της Υφιστάμενης Κατάστασης 3.1 Υφιστάμενοι όγκοι μεταφορικού έργου Το λιμάνι της Θεσσαλονίκης, το οποίο είναι το δεύτερο μεγαλύτερο της χώρας και η κύρια θαλάσσια πύλη της ευρύτερης περιφέρειας, εξυπηρετεί πάνω από ,000 τόνους εμπορευμάτων ετησίως (από τα οποία 7,000,000 ξηρού φορτίου και 9,000,000 φορτίων υγρών καυσίμων), περίπου 300,000 TEUs εμπορευματοκιβωτίων, 3,000 πλοία και 220,000 επιβάτες. Σχήμα 3.1: Κάτοψη του λιμένα Θεσσαλονίκης Το λιμάνι της Θεσσαλονίκης διαθέτει σύγχρονο μηχανολογικό εξοπλισμό για το χειρισμό όλων των ειδών των εμπορευματικών φορτίων, γενικών, χύδην και εμπορευματοκιβωτίων. Εντός της περιοχής του ΟΛΘ υπάρχουν 600,000 τ.μ. κλειστών και ανοιχτών χώρων αποθήκευσης. Οι σταθμοί Εμπορευματοκιβωτίων και Συμβατικών Εμπορευματικών Φορτίων αποτελούν τους δύο τερματικούς σταθμούς εντός της περιοχής του λιμένα με συνολικές 8

9 επιφάνεια 254,000 και 1,000,000 τ.μ. αντίστοιχα. Οι δύο πίνακες που ακολουθούν παρουσιάζουν τη διακίνηση εμπορευματοκιβωτίων και συμβατικών φορτίων μέσω του λιμένα της Θεσσαλονίκης για τη χρονική περίοδο Πίνακας 3.1- Διακίνηση φορτίων εμπορευματοκιβωτίων στον ΟΛΘ σε TEUs Έτος Γεμάτα Άδεια Σύνολο Διαφορά , , , , , , , , , , , ,21 Από τον παραπάνω πίνακα, μπορεί να διαπιστωθεί πως κατά τα έτη 2007 και 2008 σημειώθηκαν έντονες μειώσεις και αυξήσεις στη συνολική διακίνηση φορτίων εμπορευματοκιβωτίων όμως από το 2009 και έπειτα σημειώνεται αύξηση του διακινούμενου όγκου. 9

10 Πίνακας 3.2- Διακίνηση συμβατικών φορτίων στον ΟΛΘ Έτος Τόνοι Διαφορά , , , , , , , , , , ,04 Ο πίνακας που ακολουθεί παρουσιάζει τις συνολικές αφίξεις πλοίων και είναι εμφανής ο διεθνής ρόλος του λιμένα με τις διεθνείς αφίξεις να είναι πάντα μεγαλύτερες σε αριθμό σε αντιστοιχία με τις εγχώριες. Πίνακας 3.3- Αφίξεις πλοίων στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης Έτος Διεθνή Εγχώρια Σύνολο Ολική χωρητικότητα Καθαρή χωρητικότητα

11 Ο επόμενος πίνακας παρουσιάζει στοιχεία σχετικά με τις αφίξεις πλοίων στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης ανά περιοχή ελλιμενισμού όπου φαίνεται πως υπάρχει μεγάλος αριθμός αφίξεων τόσο για το σταθμό εμπορευματοκιβωτίων όσο και για το σταθμό συμβατικού φορτίου, μικρότερος (και με πτωτική τάση) για επιβατικά πλοία ενώ το αγκυροβόλιο για την εξυπηρέτηση φορτίων υγρών καυσίμων παρουσιάζει σημαντική δραστηριότητα, η οποία παραμένει σχετικά σταθερή. Πίνακας 3.4- Αφίξεις πλοίων ανά περιοχή ελλιμενισμού Έτος Διαφορ ά % Διεθν ή Εγχώρι α Σύνολ ο Διεθν ή Εγχώρι α Σύνολ ο Σταθμός εμπορευματοκιβωτίω ν Σταθμός συμβατικών φορτίων , ,88 Σταθμός επιβατών ,00 11

12 Σύνολο αποβάθρων ΟΛΘ Αγκυροβόλιο υγρών καυσίμων , ,21 Βάθρο ΑΓΕΤ- τσιμέντα ,45 ΣΥΝΟΛΟ , Πανευρωπαϊκοί Διάδρομοι Μεταφορών Πέρα από την εξυπηρέτηση της εμπορευματικής ζήτησης της πόλης, της Περιφέρειας και των γειτονικών Περιφερειών, το λιμάνι της Θεσσαλονίκης αποτελεί επίσης κύρια θαλάσσια πύλη για for διαμετακομιστικές μεταφορικές ροές από/ προς χώρες των Βαλκανίων στο βορρά (κυρίως για FYROM, νότια Σερβία, νοτιοδυτική Βουλγαρία) και έχει τη δυνατότητα να διαδραματίζει ρόλο κόμβου μεταφορών για προορισμούς στη Μαύρη Θάλασσα. Διαθέτει ενδοχώρα-περιοχή επιρροής ακτίνας περίπου 600 χλμ, η οποία εκτείνεται ως το Βελιγράδι και τη Σόφια δια μέσω διεθνών σιδηροδρομικών και οδικών διαδρόμων. Ειδικότερα, η Θεσσαλονίκη συνδέεται απευθείας με δύο Πανευρωπαϊκούς Διαδρόμους Διατροπικών Μεταφορών, IV και X, οι οποίοι αποτυπώνονται στο Σχήμα που ακολουθεί. 12

13 Σχήμα Πανευρωπαϊκοί Διάδρομοι Μεταφορών που συνδέουν τη Θεσσαλονίκη και το λιμάνι της Ο Πανευρωπαϊκός Διάδρομος Διατροπικών Μεταφορών 4 (IV) συνδέει τις Γερμανία, Τσεχία, Αυστρία, Σλοβακία, Ουγγαρία, Ρουμανία, Βουλγαρία, Ελλάδα και Τουρκία. Κατά μήκος του Διαδρόμου 4 συνδέονται οι παρακάτω κύριες πόλεις: Δρέσδη/ Νυρεμβέργη Πράγα Βιέννη/ Μπρατισλάβα Βουδαπέστη Άραντ Βουκουρέστι Κωνστάντζα /Κραϊόβα Σόφια Θεσσαλονίκη/ Πλόβντιβ Κωνσταντινούπολη με άνω των 4340 χλμ. σιδηροδρομικών γραμμών, 3640 χλμ. δρόμων, 10 αεροδρόμια και 8 λιμένες θαλασσίων και πλωτών μεταφορών. Ο Πανευρωπαϊκός Διάδρομος Διατροπικών Μεταφορών 10 (X) συνδέει τις Αυστρία, Σλοβενία, Κροατία, Σερβία, FYROM και Ελλάδα. Ο Διάδρομος X ακολουθεί διαδρομή που συνδέει τις πόλεις : Σάλτσμπουργκ - Λιουμπλιάνα - Ζάγκρεμπ - Βελιγράδι - Νις - Σκόπια - Μπέλες - Θεσσαλονίκη συμπεριλαμβανομένων των κλάδων του: A: Γκράτζ - Μάριμπορ - Ζάγκρεμπ; B: Βουδαπέστη Νόβι Σαντ - Βελιγράδι; 13

14 Γ: Νις - Σόφια ( - Κωνσταντινούπολη δια μέσω του Διαδρόμου IV); και Δ: Μπέλες - Μοναστήρι - Φλώρινα (- μέσω Εγνατίας Οδού στην Ηγουμενίτσα). Η Θεσσαλονίκη επίσης συνδέεται με την Εγνατία Οδό (Σχήμα 3.2) η οποία διασχίζει την επικράτεια της χώρας με κατεύθυνση ανατολής-δύσης παρέχοντας άμεση πρόσβαση προς την Τουρκία στα ανατολικά και προς την Ιταλία δια μέσω του Διατροπικού θαλάσσιου διαδρόμου της Αδριατικής-Ιονίου στα δυτικά. Επιπρόσθετα, οι κάθετοι άξονες του αυτοκινητοδρόμου παρέχουν πρόσβαση προς βορρά προς Βουλγαρία, Αλβανία και FYROM. Σχήμα 3.2- Η διαδρομή της Εγνατίας Οδού 3.3 Ο ρόλος των τεχνολογιών ΤΠΕ Οι Τεχνολογίες Πληροφόρησης και Επικοινωνίας (ΤΠΕ) διαδραματίζουν στρατηγικό ρόλο ως καταλύτες στη δημιουργία προηγμένων υπηρεσιών στο τομέα των μεταφορών και logistics (καλύπτοντας επίσης και τον τομέα της μεταφοράς χημικών) καθώς παρέχουν: 14

15 Ενισχυμένη και ευρεία δυνατότητα για τη παρακολούθηση, εντοπισμό και ασφαλή χειρισμό των προϊόντων στο απαιτούμενο επίπεδο λεπτομέρειας από πλήρη φορτία μέχρι συγκεκριμένα δέματα ή ακόμα και τεμάχια. Αυξημένη αποδοτικότητα των μεταφορικών δικτύων, δια μέσω της βελτίωσης του συγχρονισμού μεταξύ των χρηστών των υπηρεσιών logistics, των διαχειριστών και των ελεγκτικών αρχών. Αυξημένη βιωσιμότητα των συστημάτων logistics, μέσω της μείωσης των επιπτώσεων τους στις τοπικές κοινωνίες ως προς την κυκλοφοριακή συμφόρηση και ρύπανση. Οι δυνατότητες εντοπισμού και ανίχνευσης και χειρισμού οχημάτων έχουν χρησιμοποιηθεί εδώ και αρκετά χρόνια και η εφαρμογή τους συνεχώς επεκτείνεται κατόπιν της μείωσης του κόστους εξοπλισμού και την αφθονία των παρεχομένων υπηρεσιών. Όταν το συνολικό δίκτυο μεταφορών εκλαμβάνεται, ήδη εφαρμοσμένα συστήματα που διευκολύνουν την αποτελεσματική συνεργασία των εμπλεκομένων φορέων έχουν αυξήσει δραματικά την αποδοτικότητα κατά μήκος όλων των λειτουργιών από το σχεδιασμό έως στην εκτέλεση του μεταφορικού έργου και την τιμολόγηση. Παράλληλα, η αποδοτικότητα και ολοκλήρωση των σταθμών εμπορευματοκιβωτίων εντός της εφοδιαστικής αλυσίδας καθορίζουν την αποτελεσματικότητα του συνολικού συστήματος διανομής. Για να διασφαλιστεί η αποτελεσματική λειτουργία των τερματικών σταθμών, οι διαχειριστές τους υλοποιούν λύσεις ΤΠΕ οι οποίες υποστηρίζουν διαδικασίες οι οποίες σχετίζονται με το χειρισμό των εμπορευματοκιβωτίων και τη διαχείριση της εφοδιαστικής αλυσίδας. Αυτές οι τεχνολογικές εφαρμογές διαχείρισης των λειτουργιών ενός εμπορευματικού σταθμού, είναι γνωστές ως Terminal Operating Systems (TOS). Συστήματα TOS συνήθως παρέχουν πλήρη έλεγχο των λειτουργιών ενός σταθμού διατροπικών μεταφορών (π.χ. εμπορευματικά κέντρα, εμπορευματικούς τερματικούς σταθμούς, λιμενικούς σταθμούς εμπορευματοκιβωτίων, σιδηροδρομικούς σταθμούς κτλ). 15

16 Εάν τυπικό σύστημα TOS εμπεριέχει ένα σύνολο από διασυνδεδεμένα, διαλειτουργικά και ολοκληρωμένα δομικά στοιχεία με κάποια τυπικά παραδείγματα: Έλεγχος εισόδου/ εξόδου Έλεγχος φόρτωσης/ εκφόρτωσης Σύστημα απογραφής του χώρου στοιβασίας Σύστημα σχεδιασμού του χώρου στοιβασίας Σύστημα διαχείρισης πόρων Υποβολή εγγράφων Σύστημα υποστήριξης της διαχείρισης Σύστημα τιμολόγησης Η τοποθέτηση των διαφόρων δομικών στοιχείων σε ένα τυπικό σύστημα TOS εντός του περιβάλλοντος λειτουργίας ενός σταθμού εμπορευματοκιβωτίων αποτυπώνεται στο Σχήμα 3.3 παρακάτω. Entry/Exit Control Yard Planning Loading/ Unloading Control Resource Management Customer Port Premises- MIS e-documents Handling Σχήμα 3.3: Επισκόπηση των λειτουργικών διαδικασιών ενός σταθμού εμπορευματοκιβωτίων 16

17 Ο σταθμός εμπορευματοκιβωτίων του ΟΛΘ έχει επενδύσει αρκετά σε ΤΠΕ για την επίτευξη αποδοτικότερων λειτουργιών. Επί του παρόντος, ένα σύστημα TOS (FRETIS-IFT) είναι σε λειτουργία και παρέχει δυνατότητες διαχείρισης για όλες τις λειτουργίες που λαμβάνουν τόπο στο σταθμό. Το FRETIS-IFT συμπεριλαμβάνει όλα τα προαναφερθέντα δομικά στοιχεία παρέχοντας τη δυνατότητα σύνδεσης με εξωτερικούς πελάτες καθώς επίσης και τη διαχείριση όλων των κινήσεων των εμπορευματοκιβωτίων εντός της περιοχής του χώρου στοιβασίας. Η εισαγωγή ενός προηγμένου συστήματος το οποίο θα βασίζεται στη διαδικασία ελλιμενισμού πλοίων και την ολοκλήρωση του με το TOS σύστημα του λιμένα αναμένεται να επιφέρει σειρά από επιπτώσεις στη συνολική αλυσίδα των λιμενικών διαδικασιών, από το σχεδιασμό έως την εκτέλεση των λειτουργιών και τη παραγωγή στατιστικών στοιχείων δια μέσω της πραγματικής παρακολούθησης της διαδικασίας και συνεπώς να συνεισφέρει στη σημαντική αναβάθμιση της υποδομής των πληροφοριακών συστημάτων του λιμένα. 17

18 4 Περιγραφή των Κύριων Προβλημάτων και Κρίσιμα Ζητήματα Η αυξανόμενη παγκοσμιοποίηση για παράδειγμα, η διανομή της παραγωγής και κατανάλωσης σε παγκόσμιο επίπεδο, έχει ως αποτέλεσμα τη συνεχόμενη αύξηση του εμπορίου και των μεταφορών. Η βελτίωση της αποτελεσματικότητας των λιμένων θα συνεισφέρει στην ολοκλήρωση των μέσων μεταφοράς και των υπηρεσιών εντός ενός και μόνο συστήματος, υπό την προϋπόθεση πως θα υφίσταται διαλειτουργικότητα και διασύνδεση μεταξύ των συστημάτων. Λαμβάνοντας υπόψη πως τα μεγέθη των πλοίων αυξάνονται με ταχύτερο ρυθμό από τον οποίο μπορεί να ακολουθήσει η λιμενική υποδομή, η διασφάλιση ασφαλούς και αποτελεσματικής λιμενικής πρόσβασης και ελλιμενισμού αποτελεί ένα ολοένα και πιο σημαντικό στοιχείο των λιμενικών λειτουργιών. Επί του παρόντος, η διαδικασία ανάθεσης σημείου ελλιμενισμού στον ΟΛΘ δεν υποστηρίζεται από κάποια εφαρμογή λογισμικού. Το προτεινόμενο ΤΠΕ σύστημα θα υποστηρίξει τη διαδικασία ανάθεσης σημείου ελλιμενισμού πλοίων ενώ παράλληλα θα επιτρέψει τους εμπλεκόμενους φορείς σε αυτή τη διαδικασία να ανταλλάσσουν τις απαιτούμενες πληροφορίες σε πραγματικό χρόνο έτσι ώστε να αυξηθεί η διαθεσιμότητα του χρόνου απόκρισης στη περίπτωση που λάβει τόπο κάποιο ασυνήθιστο ή επικίνδυνο συμβάν. Επιπρόσθετα, στην περίπτωση των πλοίων που μεταφέρουν εμπορευματοκιβώτια, η ολοκλήρωση και διασύνδεση του συστήματος από τη πλευρά της στεριάς με το λειτουργικό σύστημα ΤΠΕ του Σταθμού Εμπορευματοκιωτίων (TOS) δύναται να συντελέσει στη βελτίωση των λιμενικών διαδικασιών σε θέματα αποτελεσματικότητας και αποδοτικότητας από πλευράς κόστους, καθώς επίσης και σε σχέση με την επικοινωνία μεταξύ των εσωτερικών και εξωτερικών εμπλεκομένων φορέων. 18

19 5 Πρόταση Επιλεγμένων Μέτρων 5.1 Ανάπτυξη Συστήματος Σχεδιασμού Ελλιμενισμού Εμπλεκόμενοι φορείς και οι ρόλοι τους Εσωτερικοί φορείς Τομέας Συντονισμού Λιμενικών Λειτουργιών (ΤΣΛΛ): είναι ο τομέας που είναι υπεύθυνος για το συντονισμό όλων των λειτουργιών που λαμβάνουν χώρο στον ΟΛΘ. Στο σύστημα βελτιστοποίησης του λιμένα ο τομέας αυτός είναι υπεύθυνος για την ανάθεση σημείου ελλιμενισμού και την ανάθεση των πόρων για τη φόρτωση/ εκφόρτωση του πλοίου. Εσωτερικοί φορείς Πράκτορας: ο πράκτορας είναι αντιπρόσωπος του ναυλωτή και/ ή του πλοιοκτήτη και βρίσκεται είτε εντός ή κοντά στο λιμάνι και κατέχει εις βάθος γνώση των λιμενικών διαδικασιών. Ο πράκτορας αποτελεί το σύνδεσμο επικοινωνίας ανάμεσα στο Λιμεναρχείο, Οργανισμό Λιμένα, ναυλωτή, Τελωνείο, και την υγειονομική υπηρεσία. Στο σύστημα βελτιστοποίησης του λιμένα ο χρήστης είναι αυτός που υποβάλλει τις ειδοποιήσεις προ-αναγγελίας και αναγγελίας και την αίτηση άδειας αναχώρησης σχετικά με ένα πλοίο. Λιμεναρχείο (HMO): Το Λιμεναρχείο είναι υπεύθυνο για την ασφάλεια και προστασία εντός του Λιμένα. Στη Θεσσαλονίκη και όλα τα Ελληνικά λιμάνια το Λιμεναρχείο αποτελεί την Αρχή η οποία λαμβάνει ειδοποιήσεις σχετικά με την κυκλοφορία στο λιμάνι, συμβάντα που σχετίζονται με την ασφάλεια και προστασία, ενώ είναι επίσης υπεύθυνο για τη ρύθμιση της κυκλοφορίας στο λιμάνι σε σχέση με την προτεραιότητα άφιξης και την άδεια αναχώρησης. Συνεπώς, το Λιμεναρχείο αποτελεί την αρχή, η οποία απονέμει νούμερα προτεραιότητας στα πλοία που καταφθάνουν στο λιμάνι και εκδίδει άδειες αναχώρησης όταν ζητηθεί από ένα πράκτορα. Το Λιμεναρχείο είναι επίσης υπεύθυνο για την ανάθεση ρυμούλκων και πιλότων στα πλοία. 19

20 Εταιρεία Ρυμούλκησης: η εταιρεία ρυμούλκησης είναι μια εταιρεία που παρέχει ρυμουλκά τα πλοία εντός του λιμένα στο σημείο ελλιμενισμού που τους έχει ανατεθεί. Το Λιμεναρχείο αναθέτει στην Εταιρεία Ρυμούλκησης τις υπηρεσίες προς εκτέλεση. Πιλότος: ο πιλότος είναι ένας ναυτικός ο οποίος οδηγεί τα πλοία στο λιμάνι. Το Λιμεναρχείο του αναθέτει τις υπηρεσίες προς εκτέλεση Σύστημα ΤΠΕ για τη δημιουργία πλάνου ελλιμενισμού Αποφάσεις για τη θέση ελλιμενισμού ενός πλοίου καθορίζονται μέσω της δημιουργίας «πλάνου ελλιμενισμού» με τα παρακάτω εισαγωγικά δεδομένα: γνωστοποίηση προ-αναγγελιών, τη διαθεσιμότητα πόρων (γερανοί, τροχήλατος γερανός εμπορευματοκιβωτίων, προσωπικό κτλ), και τις υφιστάμενες συνθήκες κυκλοφορίας στον ΟΛΘ. Μόλις υποβληθεί η προ-αναγγελία στο σύστημα από τον πράκτορα, το σύστημα λαμβάνει πληροφορίες σχετικά με την ταυτότητα του πλοίου και τα χαρακτηριστικά του: όνομα πλοίου, σημαία πλοίου, GRT (Ολική χωρητικότητα), NRT (Καθαρή χωρητικότητα), μήκος, βάθος, εμπόρευμα, ποσότητα, και εκτιμώμενη ημέρα άφιξης. 20

21 Στη βάση αυτών των χαρακτηριστικών το σύστημα δημιουργεί προφίλ πλοίου. Το προφίλ του πλοίου συνδέεται με το αρχείο προ-αναγγελίας λαμβάνοντας υπόψη την άφιξη του πλοίου. Όσον αφορά τους πόρους, το σύστημα διατηρεί κατάλογο απογραφής όλων των πόρων εντός του ΟΛΘ και την κατάσταση τους (διαθέσιμα, εκτός λειτουργίας και κατειλημμένα). Πληροφορίες σχετικά με τη διαθεσιμότητα πόρων εισάγονται και ανανεώνονται από τον Τομέα Διαχείρισης Μηχανολογικού Εξοπλισμού (ΤΔMΕ), ο οποίος είναι υπεύθυνος για το συντονισμό της χρήσης του εξοπλισμού. Επιπρόσθετα, το σύστημα έχει αποθηκεύσει τα πάγια χαρακτηριστικά του λιμένα όπως αριθμός προβλήτας, τις αποβάθρες ενός προβλήτα, αριθμός αποβάθρας, μήκος αποβάθρας, βάθος αποβάθρας, γερανούς της αποβάθρας. ΤΟ σύστημα διατηρεί αρχεία προηγούμενων πλοίων που έχουν ελλιμενιστεί στον ΟΛΘ και χρησιμοποιεί αυτή την πληροφορία επίσης και για αποφάσεις θέσης ελλιμενισμού. Το σκεπτικό πίσω από αυτό είναι το εξής: είναι ευκολότερο για τη λειτουργία του ΟΛΘ το να ελλιμενίζει πλοία που μεταφέρουν ίδιο τύπο εμπορεύματος στην ίδια θέση. Αυτό μειώνει το χρόνο μετακίνησης του εξοπλισμού που απαιτείται για το χειρισμό συγκεκριμένων τύπων εμπορευματικού φορτίου από τη μια αποβάθρα στην άλλη, Επιπρόσθετα, μειώνει το χρόνο και τους πόρους που πρέπει να ξοδευτούν για τον καθαρισμό και συντήρηση της αποβάθρας. Μόλις υποβληθεί η αναγγελία άφιξης πλοίου στο σύστημα και όλες οι απαιτούμενες ενέργειες που προηγούνται του ελλιμενισμού του πλοίου έχουν ολοκληρωθεί, το σύστημα ανακτά το προφίλ του πλοίου και ο σχεδιασμός του ελλιμενισμού ξεκινά. Οι υπάλληλοι του ΤΣΛΛ λαμβάνουν μια λίστα από πλοία τα οποία περιμένουν να ελλιμενιστούν. Ο ΟΛΘ ελλιμενίζει πλοία στη βάση του χρόνου άφιξης τους, όποιο καταφθάνει πρώτο κατατάσσεται και πρώτο στη λίστα προς ελλιμενισμό. Αυτό σημαίνει πως δεν υπάρχουν συμφωνίες μεταξύ του ΟΛΘ 21

22 και πρακτόρων για να δοθεί προτεραιότητα στον ελλιμενισμό κάποιου συγκεκριμένου πλοίου. Οι υπάλληλοι του ΤΣΛΛ προσπαθούν να παρέχουν σημείο ελλιμενισμού για το πρώτο πλοίο στη λίστα σύμφωνα με τη διαδικασία που περιγράφεται παρακάτω. Εάν δεν υπάρχει διαθέσιμη θέση για το πρώτο πλοίο τότε οι υπάλληλοι προσπαθούν να δώσουν σημείο ελλιμενισμού για το επόμενο πλοίο στη σειρά. Μόλις σημειωθεί κάποια αλλαγή στο λιμάνι (αναχώρηση πλοίου) οι υπάλληλοι του ΤΣΛΛ βάζουν σε επανεκκίνηση το σχεδιασμό ελλιμενισμού από την αρχή της λίστας. Στον ΟΛΘ υπάρχουν δύο διαφορετικοί σταθμοί ανάλογα με τον τύπο της μονάδας φόρτωσης- το σταθμό εμπορευματοκιβωτίων και το σταθμό συμβατικού φορτίου. Δεξαμενόπλοια δεν εισέρχονται στις εγκαταστάσεις του ΟΛΘ. Συνεπώς, η πρώτη παράμετρος που πρέπει να ληφθεί υπόψη αφορά τον τύπο του εμπορευματικού φορτίου που μεταφέρει ένα πλοίο. Στην περίπτωση όπου το φορτίο είναι σε εμπορευματοκιβώτια τότε υπάρχει μια μόνο επιλογή όσον αφορά την αποβάθρα και προβλήτα αφού ο σταθμός εμπορευματοκιβωτίων έχει μόνο μια αποβάθρα, την αποβάθρα 26 στον έκτο προβλήτα, η οποία μπορεί να ελλιμενίσει πλοία που μεταφέρουν εμπορευματοκιβώτια. Σχήμα 5.1- Χάρτης του Λιμένα Θεσσαλονίκης Το σύστημα ελέγχει τη διαθεσιμότητα του προβλήτα 26 όσον αφορά τη διαθεσιμότητα σημείων ελλιμενισμού και γερανών. Στην περίπτωση όπου 22

23 υπάρχει χώρος καθώς και γερανοί που μπορούν να εξυπηρετήσουν το πλοίο τότε το σύστημα προτείνει το σημείο όπου το πλοίο θα πρέπει να ελλιμενιστεί. Η τελική απόφαση λαμβάνεται από τους υπαλλήλους του ΤΣΛΛ. Στην περίπτωση όπου το πλοίο μεταφέρει συμβατικό φορτίο, τότε μια άλλη διαδικασία ακολουθείτε. Αρχικά το σύστημα συγκρίνει τα βάθη των προβλητών με το βύθισμα του πλοίου και προβλήτες οι οποίες δεν έχουν το απαιτούμενο βάθος αποκλείονται από τη λίστα των προβλητών όπου μπορεί να ελλιμενιστεί το πλοίο. Το σύστημα διατηρεί τη λίστα με τις προβλήτες που διαθέτουν το κατάλληλο βάθος και ελέγχει ποιες προβλήτες είναι διαθέσιμες, οι οποίες είτε είναι ελεύθερες ή έχουν ελεύθερο χώρο που ξεπερνά το μήκος του πλοίου. Στην περίπτωση όπου δεν υπάρχει διαθέσιμη αποβάθρα το σύστημα ενημερώνει τον χρήστη ο οποίος με τη σειρά του υποβάλλει στο σύστημα ένα μήνυμα προς τον καπετάνιο του πλοίου για να περιμένει μέχρι νεωτέρας. Στην περίπτωση όπου υπάρχουν διαθέσιμες αποβάθρες το σύστημα ελέγχει τη διαθεσιμότητα πόρων στις αποβάθρες. Συνήθως οι πόροι που αναθέτονται σε ένα πλοίο είναι σταθεροί, ανάλογα με το μήκος του πλοίου, το είδος φορτίου και τη ποσότητα που μεταφέρει το πλοίο. Ωστόσο, όπου είναι εφαρμόσιμο, οι πράκτορες μπορούν να ζητήσουν περαιτέρω πόρους για την εξυπηρέτηση ενός πλοίου αλλά δεν υπάρχει δέσμευση από πλευράς ΟΛΘ πως το αίτημα τους θα ικανοποιηθεί. Τέλος, το σύστημα καταλήγει σε μια λίστα αποβάθρων στις οποίες δύναται ένα πλοίο να ελλιμενιστεί και να εξυπηρετηθεί. Εάν οποιαδήποτε από αυτές τις αποβάθρες σε κάποια προηγούμενη περίπτωση είχε χρησιμοποιηθεί για ελλιμενισμό πλοίου που μετέφερε ίδιο τύπο φορτίου, τότε το σύστημα -λαμβάνοντας υπόψη τα προαναφερθέντα κριτήρια- προτείνει τη συγκεκριμένη αποβάθρα αλλά απεικονίζει και τις υπόλοιπες διαθέσιμες αποβάθρες. Ειδάλλως, το σύστημα απλά απεικονίζει τις διαθέσιμες αποβάθρες. Στην περίπτωση όπου ο ελλιμενισμός ενός πλοίου σταματά λόγω έλλειψης διαθέσιμης αποβάθρας τη στιγμή της ειδοποίησης άφιξης τότε μόλις υπάρξει αλλαγή στην κατάσταση των αποβάθρων (π.χ. αναχώρηση πλοίου ή εύρεση 23

24 απαιτούμενων πόρων) το σύστημα ενημερώνει τον υπάλληλο του ΤΣΛΛ πως υπάρχει ή υπάρχουν διαθέσιμη/ διαθέσιμες αποβάθρα/ ες για το πλοίο που είναι σε αναμονή και προτείνει μια αποβάθρα. Σχήμα 5.2- Διάγραμμα ροής που απεικονίζει τη διαδικασία που ακολουθείτε για το σχεδιασμό ελλιμενισμού Όλη η παραπάνω διαδικασία που περιγράφεται λαμβάνει τόπο μόλις το πλοίο είναι έτοιμο για ελλιμενισμό και χωρίς την μεσολάβηση των υπεύθυνων 24

25 υπάλληλων του ΤΣΛΛ. Στους υπάλληλους αυτούς δίνεται μόνο η λίστα με τις διαθέσιμες αποβάθρες και πρέπει να λάβουν την τελικά απόφαση. Το σύστημα παρέχει άποψη του λιμένα με όλα τα πλοία και τις αποβάθρες εντός του και οι διαθέσιμες αποβάθρες τονίζονται. Επιπρόσθετα, στη βάση των χαρακτηριστικών του πλοίου το σύστημα παράγει και παρουσιάζει το εικονίδιο του πλοίου. Οι υπεύθυνοι υπάλληλοι είναι σε θέση να διαλέξουν την αποβάθρα στην οποία θέλουν να αναθέσουν το πλοίο και να δουν το αποτέλεσμα αυτής της ανάθεσης οπτικά. Μπορούν να επιλέξουν κάθε μια από τις διαθέσιμες επιλογές πριν πάρουν την τελική τους απόφαση. Αφού πάρουν την τελική απόφαση υποβάλλουν το σημείο ελλιμενισμού του πλοίου στο σύστημα. 5.2 Ολοκλήρωση του Συστήματος Σχεδιασμού Ελλιμενισμού εντός του Συστήματος Διαχείρισης του Τερματικού Σταθμού Διεπαφή επικοινωνίας και διάχυση της πληροφορίας ανάμεσα σε διαφορετικούς φορείς εντός του λιμένα Η λειτουργικότητα του συστήματος θα αναπτύξει μια πλατφόρμα για ανταλλαγή μηνυμάτων η οποία αναμένεται να είναι μεγάλης σημασίας. Οι πιθανοί χρήστες αυτής της πλατφόρμας, δηλαδή οι εμπλεκόμενοι φορείς στη διαδικασία ανάθεσης σημείου ελλιμενισμού θα μπορούν να ανταλλάσσουν την απαιτούμενη πληροφορία σε πραγματικό χρόνο και έτσι θα αυξηθεί η αποτελεσματικότητα των υπηρεσιών που παρέχονται από τον ΟΛΘ. Το εργαλείο που θα αναπτυχθεί θα συμπεριλαμβάνει τη λειτουργικότητα η οποία θα επιτρέπει την ανταλλαγή εγγράφων μορφής XML μεταξύ των εμπλεκόμενων φορέων διευκολύνοντας: Επικύρωση της πληροφορίας που ανταλλάσσεται έναντι προκαθορισμένων μορφότυπων Εύκολη προβολή της πληροφορίας που έχει ήδη ανταλλαχθεί 25

26 Δυνατότητα δημιουργίας στατιστικών στοιχείων στη βάση πληροφοριών που ανταλλάσσονται Σχετικά με τη διάχυση της πληροφορίας ανάμεσα σε όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, η δυνατότητα χρήση ταχυδρομικών υπηρεσιών (ή υπηρεσιών σύντομων μηνυμάτων) θα αξιολογηθεί. Αυτό θα οδηγούσε στη μεγαλύτερη ικανοποίηση των πελατών δια μέσω παροχής προστιθέμενης αξίας. Επιπρόσθετα, μέσω της ολοκλήρωσης αυτής της λειτουργικότητας του νέου εργαλείου εντός υφιστάμενων συστημάτων του λιμένα ή συστημάτων λειτουργίας τερματικού σταθμού (στην περίπτωση αυτή εντός του συστήματος FRETIS το οποίο επί του παρόντος λειτουργεί στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης), αναμένεται πως τα συνολικά λειτουργικά συστήματα του λιμένα θα ενισχυθούν περαιτέρω και προστιθέμενη αξία θα δημιουργηθεί. Ως προς την ουσία των εφαρμογών ενός παραθύρου μόνο (single-window applications), μια τέτοιας μορφής λειτουργικότητα θα παρέχει ένα κεντρικό σημείο για την ανταλλαγή και διάχυση πληροφοριών Ανάθεση σημείου ελλιμενισμού Η ανάθεση σημείου ελλιμενισμού (όπως έχει περιγραφεί προηγουμένως στο κείμενο) αποτελεί ένα από τα δομικά στοιχεία που αναπτύχθηκαν στο νέο σύστημα. Ως μέρος της συνολικές διαδικασίας ελλιμενισμού και των σχετικών δραστηριοτήτων εντός του λιμένα, η ανάθεση σημείου ελλιμενισμού θα δημιουργήσει τα εισαγωγικά δεδομένα που είναι απαραίτητα για την περαιτέρω βελτιστοποίηση και συντονισμό με τις λειτουργίες διαχείρισης της του χώρου στοιβασίας και των πόρων. Οι αποφάσεις για τη θέση ελλιμενισμού ενός πλοίου θα καθορίζεται από ένα «πλάνο ελλιμενισμού» έχοντας ως εισαγωγικά δεδομένα: 26

27 ειδοποιήσεις προ-αναγγελιών, βασικά κριτήρια (όπως διαθεσιμότητα πόρων, χρήση γερανών κτλ.), και γνωστά στατιστικά στοιχεία και δείκτες για συγκεκριμένους τύπους συνδυασμών πλοίων-εμπορευματικών φορτίων καθώς επίσης και βαθμός εξυπηρέτησης από τους γερανούς. Επιπλέον, η οπτική απεικόνιση του «πλάνου ελλιμενισμού» επίσης θα προσφέρει το μέσο για τον εύκολο εντοπισμό πιθανών μειονεκτημάτων και την ανάγκη δημιουργίας εναλλακτικών πλάνων. Όταν υπάρχει ανάγκη δημιουργίας «πλάνου ελλιμενισμού», θα πρέπει να εφαρμόζονται τα βασικά κριτήρια που σημειώθηκαν προηγουμένως με διαφορετικό βαθμό σημασίας και βαρύτητες, αφού ορισμένα κριτήρια είναι μεγάλης σημασίας για το λιμάνι ενώ άλλα για το πλοίο και τον πράκτορα Συντονισμός με, και Βελτιστοποίηση των λειτουργιών της Διαχείρισης του Χώρου Στοιβασίας (για πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων) Η διαχείριση του χώρου στοιβασίας (και η κράτηση διαθέσιμου χώρου εντός του λιμένα ή ενός Τερματικού Σταθμού) αποτελεί υψίστης σημασίας τμήμα των διαδικασιών εντός του λιμένα. Η εισαγωγή ενός προηγμένου μηχανισμού, ο οποίος θα κάνει χρήση της πληροφορίας σχετικά με το σημείο ελλιμενισμού ενός πλοίου αναμένεται να συνεισφέρει σημαντικά στη βελτίωση των λειτουργικοτήτων των υφιστάμενων συστημάτων διαχείρισης και σχεδιασμού του χώρου στοιβασίας. Μια τέτοιου είδους πληροφορία σχετικά με το σημείο ελλιμενισμού ενός πλοίου που έχει ανατεθεί σε ένα πλοίο μπορεί να επηρεάσει την αποθήκευση των εμπορευματοκιβωτίων κατά μήκος του χώρου στοιβασίας, καθώς επίσης 27

28 και τις αποφάσεις που λαμβάνονται από τα υφιστάμενα συστήματα ΤΠΕ του λιμένα. Για παράδειγμα, μια σχετική επίπτωση αφορά τη βελτιστοποίηση του σημείου απόθεσης ενός εμπορευματοκιβωτίουis εντός του χώρου στοιβασίας, γνωρίζοντας την ακριβή θέση ελλιμενισμού εντός του λιμένα, του σημείου εκφόρτωσης ενός εμπορευματοκιβωτίου από το πλοίο, το σύστημα διαχείρισης του χώρου στοιβασίας αναμένεται να χρησιμοποιήσει αυτή την πληροφορία ως κριτήριο όταν επιλέξει την κατάλληλη θέση για την απόθεση του εμπορευματοκιβωτίου εντός του χώρου στοιβασίας. Η προτεινόμενη λειτουργικότητα του εργαλείου ανάθεσης σημείου ελλιμενισμού σε αυτό το πλαίσιο θα αφορά την αλληλεπίδραση με το δομικό στοιχείο της διαχείρισης του χώρου στοιβασίας στο λειτουργικό σύστημα ενός λιμενα, έτσι ώστε να βελτιστοποιείται η διαδικασία ανάθεσης σημείου ελλιμενισμού π.χ. ανάθεση του πλοίου στο καλύτερο αγκυροβόλι που είναι διαθέσιμο έτσι ώστε να ελαχιστοποιηθούν οι αποστάσεις από και προς το χώρο στοιβασίας, ή για να διευκολύνει με τη χρήση άλλων κριτηρίων τη διαδικασία διαχείρισης του χώρου στοιβασίας. Μια τέτοια λειτουργικότητα αναμένεται να: Βελτιώσει τη διαχείριση του διαθέσιμου χώρου στις αποβάθρες, μειώσει τις κινήσεις των εμπορευματοκιβωτίων εντός του λιμένα/ χώρου στοιβασίας με αξιοσημείωτα οικονομικά οφέλη στη κατανάλωση καυσίμων, συντήρηση εξοπλισμού κτλ, και μειώσει το χρόνο που απαιτείται για τη φόρτωση/ εκφόρτωση ενός πλοίου. Αυτή η λειτουργικότητα που περιγράφηκε παραπάνω θα ολοκληρωθεί με το υφιστάμενο σύστημα σχεδιασμού του χώρου στοιβασίας του συστήματος FRETIS-IFT (το οποίο είναι τώρα σε λειτουργία στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης) ως μια προηγμένη μέθοδος επιλογή, για τη διαχείριση του χώρου στοιβασίας. 28

29 5.2.4 Συντονισμός με, και Βελτιστοποίηση των λειτουργιών Διαχείρισης Πόρων Αυτή η λειτουργικότητα θα είναι παρόμοια με την προηγούμενη για τη διαχείριση του χώρου στοιβασίας, αλλά για τη λειτουργία της διαχείρισης πόρων του λειτουργικού συστήματος του λιμένα/ τερματικού σταθμού. Η ανάθεση πόρων (π.χ.. τροχήλατοι γερανοί εμπορευματοκιβωτίων, γερανοί, κτλ) δύναται να επηρεαστεί από την πληροφορία του σημείου ελλιμενισμού ενός πλοίου. Η ανάθεση των τροχήλατων γερανών εμπορευματοκιβωτίων σε περιοχές του χώρου στοιβασίας καθώς επίσης και για τους γερανούς είναι μεγάλης σημασίας έτσι ώστε να βελτιωθούν και να επιταχυνθούν οι λειτουργίες. Η πληροφορία για την άφιξη ενός πλοίου και ο ελλιμενισμός του σε ένα συγκεκριμένο αγκυροβόλι θα χρησιμοποιηθεί για τη δημιουργία των κατάλληλων πλάνων για τους πόρους που θα χρησιμοποιηθούν και θα ανατεθούν εντός του χώρου του σταθμού εμπορευματοκιβωτίων. Εκτός από τους τροχήλατους γερανούς εμπορευματοκιβωτίων, η βελτιωμένη διαχείριση των γερανών και εξοπλισμού χειρισμού εμπορευμάτων επίσης είναι δυνατή Παρακολούθηση της Ροής Εργασιών εντός του λιμένα Μια προηγμένη λειτουργικότητα παρακολούθησης για να παρέχει τα απαιτούμενα εισαγωγικά δεδομένα, και να συνεισφέρει στο συντονισμό και παρακολούθηση της συνολικής διαδικασίας ανάθεσης σημείου ελλιμενισμού έναντι της συνολικής παρακολούθησης της ροής εργασιών των λιμενικών λειτουργιών, θα αποτελέσει τμήμα της προηγμένης λειτουργικότητας που παρέχει το νέο εργαλείο/ σύστημα. Μιας και διαφορετικοί ρόλοι εντός του λιμένα συμμετέχουν στην περάτωση των διαφόρων λιμενικών διαδικασιών, η επαυξημένη παρακολούθηση που θα παρέχεται με την ενσωμάτωση της πληροφορίας του σημείου ελλιμενισμού θα 29

30 προσφέρει μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα της αποτελεσματικότητας της συνολικής αλυσίδας των δραστηριοτήτων (ροή εργασιών) εντός του λιμένα. Ο σχεδιασμός αυτής της λειτουργικότητας του εργαλείου θα βασιστεί στη δυνατότητα χρήσης μιας κεντρικά τοποθετημένης βάσης δεδομένων έτσι ώστε να διατηρεί όλες αυτές τις πληροφορίες ενώ είναι σε λειτουργία. Αυτή η πληροφορία θα χρησιμοποιηθεί αργότερα για να εξαχθούν χρήσιμα στατιστικά στοιχεία όπως περιγράφεται στην επόμενη παράγραφο Δημιουργία Στατιστικών στοιχείων Η πληροφορία για την ανάθεση σημείου ελλιμενισμού που θα αποθηκευτεί (μέσω της παρακολούθησης των δραστηριοτήτων που λαμβάνουν τόπο στα πλαίσια της ανάθεσης σημείου ελλιμενισμού και των λοιπών σχετικών λιμενικών διαδικασιών), θα αξιοποιηθεί περαιτέρω για τη δημιουργία χρήσιμων στατιστικών στοιχείων. Η προτεινόμενη λειτουργικότητα του νέου εργαλείου θα αποτελείται από μια σειρά μεθόδων υπολογισμού και παρουσίασης στατιστικών στοιχείων σε συνάρτηση με συγκεκριμένους δείκτες όπως: Ποσοστό κατοχής αγκυροβολίου (ποσοστό του χρόνου κατά τον οποίο το σημείο ελλιμενισμού είναι κατειλημμένο), μέσος χρόνος αναμονής μέσος χρόνος ελλιμενισμού (από τη στιγμή άφιξης του πλοίου), μέσος χρόνος ελλιμενισμού (χρόνος εξυπηρέτησης), καθώς επίσης και κατανομή σε πραγματικούς χρόνους εξυπηρέτησης και αδράνειας κατά τη διάρκεια του ελλιμενισμού, και άλλοι χρήσιμοι δείκτες. Τα στατιστικά στοιχεία υπό αυτό το πλαίσιο μπορούν να θεωρηθούν ως εργαλείο για τη βελτίωση του σχεδιασμού και των λειτουργιών, αναγνώριση σημείων συμφόρησης και τη παροχή της δυνατότητας λήψης στρατηγικών αποφάσεων εντός του συνολικού συστήματος διαχείρισης του λιμένα. 30

31 Όπως έχει ήδη περιγραφεί στην παράγραφο της λειτουργικότητας της ανάθεσης σημείου ελλιμενισμού, η δημιουργία στατιστικών στοιχείων μπορεί να καταστεί αρκετά ωφέλιμη στη χρήση εισαγωγικών στοιχείων για την ανάθεση σημείου ελλιμενισμού. Για παράδειγμα, ο τύπος του πλοίου και είδος φορτίου θα μπορούσαν να επηρεάσουν την απόφαση που πρέπει να ληφθεί. 5.3 Αναλυτική προτεινόμενη λύση Αρχιτεκτονική του προτεινόμενου συστήματος βελτιστοποίησης του λιμένα Το Σχήμα 5.3 παρουσιάζει τη συνολική αρχιτεκτονική, η οποία σχεδιάστηκε για την κάλυψη των λειτουργικοτήτων που περιγράφηκαν προηγουμένως. Σχήμα 5.3- Αρχιτεκτονική του προτεινόμενου συστήματος βελτιστοποίησης του λιμένα Το σχήμα απεικονίζει την τοποθέτηση των υποσυστημάτων εντός του συνολικού συστήματος, τις αλληλεπιδράσεις με ους πιθανούς χρήστες και τις διεπαφές/ επεκτάσεις στο υφιστάμενο σύστημα FRETIS. 31

32 Οι πράκτορες παρέχουν την αρχική πληροφορία με την υποβολή της ειδοποίησης της προ-αναγγελίας χρησιμοποιώντας το δομικό στοιχείο κατάθεσης εγγράφων. Το υποσύστημα παρακολούθησης ροής εργασιών, από την άλλη, παρέχει την επισκόπηση της ροής διαδικασιών επιτρέποντας επίσης πιθανά την επικοινωνία ανάμεσα στους εμπλεκόμενους φορείς. Δίνεται η δυνατότητα στους χρήστες εντός του Λιμένα (Λιμεναρχείο, Τομέας Συντονισμού Δραστηριοτήτων του Οργανισμού Λιμένα, Σταθμός Εμπορευματοκιβωτίων κτλ.) να εισάγουν πληροφορία στο υποσύστημα έτσι ώστε να καταγράφονται ολοκληρωμένες δραστηριότητες και/ ή να αναφέρονται προβλήματα που σημειώθηκαν κατά την εκτέλεση μιας δραστηριότητας. Οι διαδικασίες, οι οποίες θα είναι υπό παρακολούθηση είναι άμεσα εμπλεκόμενες στην εκτέλεση της διαδικασίας ανάθεσης σημείου ελλιμενισμού και η επιτυχής εκτέλεση όλων των σχετικών δραστηριοτήτων (καταγεγραμμένων εντός του υποσυστήματος) επίσης θα λαμβάνει υπόψη την πληροφορία που έχει καταστεί διαθέσιμη από την εφαρμογή ανάθεσης σημείου ελλιμενισμού. Η πληροφορία για το σημείο ελλιμενισμού ενός πλοίου θα διαβιβαστεί στο υποσύστημα παρακολούθησης ροής εργασιών, επιτρέποντας έτσι τη χρήση της από τα δομικά στοιχεία διαχείρισης πόρων και του χώρου στοιβασίας (ολοκληρωμένα εντός του FRETIS) με την κλήση των σχετικών διεπαφών. Τέλος, το δομικό στοιχείο δημιουργίας στατιστικών στοιχείων χρησιμοποιεί όλα τα δεδομένα που έχουν αποθηκευτεί εντός του υποσυστήματος παρακολούθησης ροής εργασιών έτσι ώστε να παραχθούν προκαθορισμένες αναφορές σχετικά με τη συνολική επίδοση της εκτέλεσης των διαδικασιών (σε αυτή την περίπτωση της διαδικασίας ανάθεσης σημείου ελλιμενισμού) Ως βάση για την παρακολούθηση της εκτέλεσης μιας διαδικασίας (στη συγκεκριμένη περίπτωση η διαδικασία ανάθεσης σημείου ελλιμενισμού με τις σχετικές δραστηριότητες της), το υποσύστημα παρακολούθησης ροής εργασιών παρέχει τόσο διεπαφές προς εξωτερικά συστήματα (σε σχέση με 32

33 διαθέσιμες διαδικτυακές υπηρεσίες) και μια διεπαφή χρήστη δια μέσω της οποίας οι πιθανοί χρήστες μπορούν να δουν ή να εισάγουν πληροφορία που σχετίζεται με δικό τους κομμάτι στη διαδικασία εκτέλεσης της διαδικασίας. Αυτό επίσης παρουσιάζεται στο σχήμα που ακολουθεί. Σχήμα 5.4- Λεπτομέρειες της αρχιτεκτονικής και διεπαφές Το παραπάνω σχήμα παρουσιάζει αυτά τα μέρη του συνολικού συστήματος (τα δομικά στοιχεία διαχείρισης χώρου στοιβασίας και πόρων δε συμπεριλαμβάνονται) τα οποία διαθέτουν άμεση αλληλεπίδραση/ διεπαφές με το υποσύστημα παρακολούθησης ροής εργασιών. Το επίπεδο/ στρώμα Παρουσίασης καθορίζει τη διεπαφή του χρήστη που παρέχεται στους πιθανούς χρήστες : Λιμεναρχείο, Τομέας Συντονισμού Δραστηριοτήτων του Οργανισμού Λιμένα, Ο υπεύθυνος του Σταθμού Εμπορευματοκιβωτίων θα είναι σε θέση να χρησιμοποιήσει αυτή τη διεπαφή για την εκτέλεση των κατάλληλων συναλλαγών με το σύστημα. Από την άλλη, διαδικτυακές υπηρεσίες (επίπεδο/ στρώμα Επικοινωνίας) επιτρέπουν εξωτερικές εφαρμογές να παρέχουν την ίδια πληροφορία προς το 33

34 σύστημα. Αυτό επιδεικνύει τις πιθανές δυνατότητες ολοκλήρωσης του συστήματος. Η πληροφορία που παρέχεται από οποιονδήποτε από τους ρόλους του λιμένα ή από ένα εξωτερικό σύστημα θα αποθηκεύεται σε εάν στρώμα/ επίπεδο αποθήκευσης το οποίο θα αποτελεί τη βάση δεδομένων. Ιστορικά δεδομένα επίσης θα καταχωρούνται και θα μπορούν να ανακτηθούν αργότερα οι πληροφορίες και να παραχθούν στατιστικά στοιχεία. Το υποσύστημα προηγμένης υποβολής εγγράφων, με την ενισχυμένη λειτουργικότητα του, θα παρέχει τα μέσα προς τους πράκτορες για την υποβολή πληροφοριών σχετικά με την κατάσταση ενός πλοίου. Αυτό το υποσύστημα μπορεί άμεσα να χρησιμοποιήσει τις διαδικτυακές υπηρεσίες που παρέχονται από το υποσύστημα Παρακολούθησης για την ανανέωση της κατάστασης εκτέλεσης συγκεκριμένων δραστηριοτήτων της ροής εργασιών. Το δομικό στοιχείο ανάθεσης σημείου ελλιμενισμού θα χρησιμοποιηθεί για τη δημιουργία «πλάνου ελλιμενισμού», στη βάση ειδοποιήσεων προ-αναγγελιών. Ο χρήστης μπορεί να βασιστεί στην οπτική απεικόνιση που παρέχει το γεωγραφικό σύστημα πληροφοριών (GIS) για να έχει ξεκάθαρη εικόνα του «πλάνου ελλιμενισμού». Η τελική απόφαση για το σημείο ελλιμενισμού του πλοίου επικοινωνείτε στο υποσύστημα παρακολούθησης ροής εργασιών μέσω κλήσεων στις κατάλληλες διαδικτυακές διεπαφές. Κατόπιν, η πληροφορία θα χρησιμοποιηθεί επίσης από τις ενισχυμένες λειτουργίες διαχείρισης του χώρου στοιβασίας και πόρων του συστήματος FRETIS για την παροχή της λειτουργικότητας που περιγράφηκε στις προηγούμενες παραγράφους. Το σχήμα 5.4 επίσης δείχνει τις διεπαφές ανάμεσα στην εφαρμογή παρακολούθησης ροής εργασιών και της εφαρμογής δημιουργίας στατιστικών στοιχείων. Τα δεδομένα που έχουν αποθηκευτεί εντός του συστήματος χρησιμοποιούνται περαιτέρω για την παροχή αναφορών και κύριων δεικτών επιδόσεων (KPIs), όπως έχουν καθοριστεί από την περιγραφή της λειτουργικότητας του δομικού στοιχείου. 34

35 5.4 Ολοκλήρωση με το υφιστάμενο σύστημα (FRETIS) Το σύστημα που περιγράφηκε στις προηγούμενες παραγράφους θα παρέχει τις κατάλληλες διεπαφές για την ολοκλήρωση με ένα πληροφοριακό σύστημα διαχείρισης του λιμένα (Management Information System- MIS). Αυτές οι δυνατότητες ολοκλήρωσης θα παρουσιαστούν χρησιμοποιώντας το σύστημα FRETIS που λειτουργεί στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης. Από την άποψη της ολοκλήρωσης, το σύστημα θα ενδυναμώσει περαιτέρω τις δυνατότητες του FRETIS στις περιοχές που απεικονίζονται παρακάτω. Σχήμα 5.5- Ολοκλήρωση/ Βελτιώσεις λειτουργιών εντός του υφιστάμενου συστήματος FRETIS Η παρακολούθηση της ροής των εργασιών αναμένεται να αναβαθμίσει τη λειτουργικότητα που παρέχεται από το υφιστάμενο δομικό στοιχείο διαχείρισης μέσω της παροχής των κατάλληλων διεπαφών προς εξωτερικά συστήματα και δυνατότητες επεξεργασίας της ροής των εργασιών. Το δομικό στοιχείο ανάθεσης σημείου ελλιμενισμού αποτελεί επέκταση στο υφιστάμενο σύστημα αλλά η οπτική απεικόνιση μέσω γεωγραφικού συστήματος πληροφοριών (GIS) επιτρέπει την ολοκλήρωση με το υπάρχον δομικό στοιχείο GIS (που καλύπτει την περιοχή του χώρου στοιβασίας). 35

36 Το δομικό στοιχείο της δημιουργίας στατιστικών στοιχείων θα αυξήσει περαιτέρω τη λειτουργικότητα του συστήματος με τη παροχή χρήσιμων στοιχείων προς τους ενδιαφερόμενους χρήστες. Οι δραστηριότητες σχεδιασμού και διαχείρισης μπορούν να αξιοποιήσουν αυτές τις πληροφορίες για την παροχή καλύτερων αποτελεσμάτων. Τέλος, η πληροφορία για το σημείο ελλιμενισμού ενός πλοίου θα αξιοποιηθεί από τα δομικά στοιχεία σχεδιασμού/ διαχείρισης χώρου στοιβασίας και πόρων (επεκτάσεις των υφιστάμενων δομικών στοιχείων). Τα αναμενόμενα αποτελέσματα θα επιφέρουν καλύτερη χρήση του χώρου στοιβασίας, μείωση της διανυόμενης απόστασης εντός του χώρου στοιβασίας και ταχύτερη εκτέλεση των λειτουργιών. 5.5 Ανάλυση Κόστους Τα κόστη που σχετίζονται με την εφαρμογή της τεχνολογικής λύσης συμπεριλαμβάνουν κυρίως τα κόστη απόκτησης του σχετικού λογισμικού, ενέργειες συνδεσμολογίας και ολοκλήρωσης και υλικά εξοπλισμού που απαιτούνται για τη λειτουργία του συστήματος. Τα κόστη λογισμικού συμπεριλαμβάνουν το συνολικό σετ από τα δομικά στοιχεία που θα πρέπει να ανανεωθούν έτσι ώστε υπάρξει διαχείριση της πληροφορίας του πλάνου ελλιμενισμού για κάθε πλοίο. Αυτά τα κατά προσέγγιση κόστη παρουσιάζονται παρακάτω. Λογισμικό/ Δράση Κόστη κατά προσέγγιση σε Ανανέωση Δομικών Στοιχείων TOS: Χειρισμός ηλεκτρονικών εγγράφων (e-doc) Διαχείριση Πόρων Σχεδιασμός χώρου στοιβασίας (συμπ.. GIS) 36

37 Έλεγχος Φόρτωσης/ Εκφόρτωσης Πλάνο Ελλιμενισμού Οπτική απεικόνιση GIS Προηγμένα στατιστικά στοιχεία Παρακολούθηση ροής εργασιών Επίπεδο/ στρώμα επικοινωνίας ΣΥΝΟΛΟ Χρονοδιάγραμμα εγκατάστασης και εφαρμογής Η εφαρμογή του έργου θα πρέπει να διασπαστεί σε διαφορετικές ενέργειες ως προς την ανάπτυξη ή αγορά των σχετικών λογισμικών και των όποιων απαιτούμενων ενεργειών εγκατάστασης επί του πεδίου. Οι εκτιμώμενες ενέργειες και η κατά προσέγγιση διάρκεια τους παρουσιάζονται παρακάτω. Ενέργειες Σχεδιασμός λογισμικού και Ανάλυση Ανάπτυξη λογισμικού Εγκατάσταση λογισμικού και συνδεσμολογία Δοκιμές Εκπαίδευση ΣΥΝΟΛΟ Εκτιμώμενη Διάρκεια 4 μήνες 9 μήνες 1 μήνας 2 μήνες 2 μήνες 18 μήνες 37

38 Δράση Διαχείριση έργου Σχεδιασμός λογισμικού και Ανάλυση Ανάπτυξη λογισμικού Εγκατάσταση λογισμικού και συνδεσμολογία Ενέργειες δοκιμών Ενέργειες εκπαίδευσης Το χρονοδιάγραμμα προβλέπει μια εκτεταμένη περίοδο επί του πεδίου ενεργειών συνδεσμολογιών και ολοκλήρωσης όλων των συστημάτων αφού οι λειτουργικές απαιτήσεις και τα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά κάθε λιμένα επηρεάζουν σημαντικά το τρόπο διαμόρφωσης του συστήματος. Τέλος, δράσεις υποστήριξης και συντήρησης δεν συμπεριλαμβάνονται αφού είναι σε άμεση εξάρτηση με ειδικές λειτουργικές ανάγκες οι οποίες δεν είναι δυνατόν να προκαθοριστούν. 38

39 6 Τελικά Συμπεράσματα 6.1 Αναμενόμενα Οφέλη Τα αναμενόμενα οφέλη από την υλοποίηση ενός τέτοιου συστήματος αφορούν τη βελτίωση της αποδοτικότητας των λιμενικών λειτουργιών, την καλύτερη επικοινωνία μεταξύ διαφορετικών τομέων εντός του Οργανισμού Λιμένα και μεταξύ του Οργανισμού Λιμένα και άλλων εταίρων/ φορέων που εμπλέκονται στις λιμενικές διαδικασίες, τη διαθεσιμότητα πληροφοριών καθώς και την υιοθέτηση πιο σύγχρονων τεχνολογιών. Η πληροφορία σχετικά με τον ελλιμενισμό ενός πλοίου έχει σημαντική επιρροή στο συνολικό σχεδιασμό και εκτέλεση των δραστηριοτήτων εντός του λιμένα και συνεπώς μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την παροχή συγκεκριμένων βελτιώσεων. Οι αναμενόμενες βελτιώσεις από την ευρεία διαθεσιμότητα και χρήση της πληροφορίας διάθεσης ελλιμενισμού εντός του λιμένα κατατάσσονται σε τρεις διαφορετικούς τομείς, οι οποίοι επηρεάζουν τις συνολικές διαδικασίες και διεργασίες εντός του λιμένα. Αυτοί οι τομείς όπου βελτιώσεις μπορούν να λάβουν τόπο είναι οι εξής: Διαδικασίες Σχεδιασμού, Λειτουργικές/ Εκτελεστικές Διαδικασίες Παρακολούθηση και παραγωγή στατιστικών στοιχείων. Η εισαγωγή ενός προηγμένου συστήματος στη βάση της διαδικασίας ελλιμενισμού πλοίων αναμένεται να επιφέρει, όπως αναφέρθηκαν παραπάνω, μια σειρά από επιπτώσεις στη συνολική αλυσίδα των λιμενικών διαδικασιών, από το σχεδιασμό έως την εκτέλεση των λειτουργιών και τη παραγωγή στατιστικών στοιχείων δια μέσω της πραγματικής παρακολούθησης της διαδικασίας. 39

40 6.2 Προτεινόμενα επόμενα βήματα Οποιαδήποτε μελλοντικά βήματα κατευθυνόμενα προς την απόκτηση, εφαρμογή και υλοποίηση αυτού του συστήματος ΤΠΕ εξαρτώνται αποκλειστικά στη βούληση και τον οικονομικό σχεδιασμό διαχείρισης πόρων του ΟΛΘ για να προχωρήσει σε συνεργασία με άρτια καταρτισμένες εταιρείες ανάπτυξης ΤΠΕ οι οποίες θα σχεδιάσουν την ολοκλήρωση των συστημάτων ΤΠΕ του λιμένα και παράλληλα να παρέχουν την απαιτούμενη εκπαίδευση και υποστήριξη στο προσωπικό του λιμένα το οποίο θα ανατεθεί η χρήση των συστημάτων στα πλαίσια της διεκπεραίωσης των καθημερινών εργασιακών καθηκόντων τους. 40