Σι μπορεί και τι πρέπει να περιμένει ο γαστρεντερολόγος από τη βιοψία του λεπτού εντέρου

Transcript

1 Σι μπορεί και τι πρέπει να περιμένει ο γαστρεντερολόγος από τη βιοψία του λεπτού εντέρου Ισάλλα Γειιαδέηζηκα Α Δξγαζηήξην Παζνινγηθήο Αλαηνκηθήο, Ιαηξηθή Σρνιή Αζελώλ

2 Δηλώνω ότι δεν έχω σύγκρουση συμφερόντων (conflict of interest)

3 ΒΙΟΧΙΑ ΛΕΠΣΟΤ ΕΝΣΕΡΟΤ Η διαγνυζηική εμβέλεια ηεο βηνςίαο ηνπ ιεπηνύ εληέξνπ πεξηνξίδεηαη ζηα ελδνζθνπηθά πξνζπειάζηκα ηκήκαηα, ηελικό ειλεό και νήζηιδα. Απνηειεί δηαγλσζηηθό κέζν γηα ηηο παθήζειρ ηος λεπηού ενηέπος θαη ηηο νεοπλαζίερ πνπ αλαπηύζζνληαη ζηα σο άλσ ηκήκαηα.

4 Η βιοτία λεπηού ενηέπος μποπεί να είναι διαγνυζηικά αξιόπιζηη και πόηε; Μπνξεί, όηαλ νη παζήζεηο έρνπλ εηδηθά ηζηνινγηθά ραξαθηεξηζηηθά ή ππάξρνπλ εηδηθά επξήκαηα. Πόηε η βιοτία λεπηού ενηέπος δεν μποπεί να είναι διαγνυζηικά αξιόπιζηη; Όηαλ δελ ππάξρνπλ ή απνπζηάδνπλ εηδηθά ηζηνινγηθά ραξαθηεξηζηηθά ή εηδηθά επξήκαηα.

5 Κλινικέρ πληποθοπίερ Πεπιοπιζμένη διαγνυζηική αξιοπιζηία βιοτίαρ Ενδοζκοπικά εςπήμαηα ΔΙΑΓΝΩΣΗ Επγαζηηπιακόρ έλεγσορ Απεικονιζηικόρ έλεγσορ

6 Ενημερωτικό σημείωμα Γεκνγξαθηθά ζηνηρεία (ειηθία, θύιν). Κιηληθέο πιεξνθνξίεο αλαθνξηθά κε ζπλαθή λνζήκαηα, πξνεγνύκελεο δηαγλώζεηο, ιήςε θαξκάθσλ, ηζηνξηθό αλνζνθαηαζηνιήο Λόγνο ηεο ελδνζθόπεζεο θαη πηζαλέο δηαγλώζεηο. Δλδνζθνπηθά επξήκαηα θαη ηνπνγξαθηθή πξνέιεπζε δεηγκάησλ.

7 Διαγνωστική ευστοχία Απνθπγή θεξκαηηζκνύ ή θάθσζεο ηνπ δείγκαηνο Παξνπζία βιελλνγνλίνπ κπηθήο ζηηβάδαο Πξνζαλαηνιηζκόο ηεο βηνςίαο από ηνλ ελδνζθόπν (όσι εύκολα ςλοποιήζιμορ σειπιζμόρ ζηην καθημέπα ππάξη)

8 Προσανατολισμός βιοψιών Απαραίηηηος για αναλογία λατνών/κρσπηών και μέηρηζη ενδοεπιθηλιακών λεμθοκσηηάρων

9 Απνπζία βιελλνγνλίνπ κπτθήο ζηηβάδαο

10 Προτεινόμενη δειγματοληψία Τα δείγκαηα πξέπεη λα πξνέξρνληαη από ηηο βιάβεο, ηνλ παξαθείκελν βιελλνγόλν θαη από κε πάζρνπζεο πεξηνρέο. Δπί ππόλνηαο κοιλιοκάκηρ πξέπεη λα ιακβάλνληαη δείγκαηα από ηνλ βολβό (2), ην πεξηθεξηθό ηκήκα ηος 12-δακηύλος (4) θαη από ην εγγύρ ημήμα ηηρ νήζηιδαρ εθόζνλ είλαη εθηθηό, πξνθεηκέλνπ λα κε δηαθύγνπλ πεξηπηώζεηο κε εζηηαθή θαηαλνκή ησλ αιινηώζεσλ. (Am J Gastr 2005), (J Ped Gastr Nutr 2004)

11 Ενδείξεις βιοψίας δωδεκαδακτύλου Σ. δπζαπνξξόθεζεο Σηδεξνπεληθή αλαηκία Γηαξξνηθό ζύλδξνκν ζε αλνζνεπαξθείο θαη αλνζνθαηεζηαικέλνπο αζζελείο Παξαθνινύζεζε αζζελώλ κε θνηιηνθάθε Υπόλνηα λενπιαζίαο Πεξηπηώζεηο αηκνξξαγίαο αγλώζηνπ εληόπηζεο Η λήτη βιοτίαρ συπίρ ένδειξη αμθιζβηηείηαι Σε παιδιά εςπήμαηα ζηο 17,4% (J Clin Gastr 2003)

12 Eνδείξεις βιοψίας τελικού ειλεού (ΣΕ) Κιηληθή ππόλνηα ΙΦΝΔ, ηδηαίηεξα λόζνπ Crohn, ή πξνεγνύκελε δηάγλσζε ΙΦΝΔ Παζνινγηθόο απεηθνληζηηθόο έιεγρνο ΤΔ Κνηιηαθό άιγνο Αλαηκία Γηάξξνηα

13 Η βηνςία ηνπ ιεπηνύ εληέξνπ είλαη δηαγλσζηηθή: ζηηο λενπιαζίεο ζηηο νγθόκνξθεο βιάβεο (αμαπηυμαηώδειρ πολύποδερ και τεςδοπολύποδερ) ζηηο παζήζεηο κε εηδηθά ηζηνινγηθά ραξαθηεξηζηηθά ή επξήκαηα

14 Διαγνωστικές παθήσεις με ειδικά διαγνωστικά ευρήματα Λοιμώξειρ Αναγνώπιζη ή ανίσνεςζη ηος παθογόνος οπγανιζμού. Μπθεηηάζεηο Παξαζηηώζεηο Ινγελείο ινκώμεηο Νόζνο Whipple Λνίκσμε από άηππα κπθνβαθηεξίδηα. Λνηκώδεο εληεξίηηδα (ηοξικογενούρ ή διηθηηικού ηύπος), ζπλήζσο κηθξνβηνινγηθή θαη νξνινγηθή δηάγλσζε.

15 Παθήσεις με ειδικού τύπου αλλοιώσεις Ακπινείδσζε θαη καθξνζθαηξηλαηκία (ππυηεινικέρ εναποθέζειρ) Αηκνρξσκάησζε θαη αηκνζηδήξσζε (εναποθέζειρ αιμοζιδηπίνηρ) Κνηλή πνηθίιε αλνζναλεπάξθεηα (αποςζία πλαζμαηοκςηηάπυν) Μεηαβνιηθά λνζήκαηα (ζςζζώπεςζη μεηαβολιηών) Αλεπάξθεηα Β12 ή θπιιηθνύ νμένο (επιθηλιακή μακποκςηηάπυζη)

16 CMV

17

18 ΝΝ Νόζνο Whipple Am J Surg Pathol Volume 36, Number 7, July 2012

19 Μ. Avium Intracellulare

20 Ziehl-Nielsen

21 Κρυπτοσπορίδια

22 Μικροζπορίδια

23

24

25 Παθήσεις με ειδικού τύπου αλλοιώσεις Ομεία ηζραηκηθή λόζνο Φξόληα ηζραηκηθή λνζνο (όσι πάνηα διαγνυζηικέρ βλάβερ) Ο ππνθείκελνο παζνγελεηηθόο παξάγνληαο δελ κπνξεί λα θαζνξηζζεί.

26

27

28 Ευρύτερες κατηγορίες νοσημάτων με κοινά ιστολογικά χαρακτηριστικά

29 Κατηγορίες νοσημάτων με κοινά ιστολογικά χαρακτηριστικά Γσδεθαδαθηπιίηηδα Κνηιηνθάθε θαη λνζήκαηα κε επηκέξνπο κνξθνινγηθέο επηθαιύςεηο Ησζηλνθηιηθά λνζήκαηα Τειηθή εηιείηηδα Κνθθησκαηώδεηο λόζνη

30 Φξόληα κε εηδηθή δσδεθαδαθηπιίηηδα/ βνιβίηηδα κε ελεξγόο ή ελεξγόο ( HP- λοίμυξη, πεπηική δυδεκαδακηςλίηιδα, ΜΣΑΦ)

31 Ιθαλνύ βαζκνύ δσδεθαδαθηπιίηηδα Mozilla Firefox.lnk

32 Κοιλιοκάκη και νοσήματα με παρόμοια επιμέρους χαρακτηριστικά

33 Διαγνωστική προσέγγιση κοιλιοκάκης Ιζηνξηθό θαη θιηληθή ζπκπησκαηνινγία. Αληηζώκαηα νξνύ: αληηγιηαλδηληθά, αληη- ttga, αληηελδνκπνζηαθά (πεπιζζόηεπο εςαίζθηηα), αληηξεηηθνπιίλεο. Ιζηνινγηθέο αιινηώζεηο. Κιηληθή θαη νξνινγηθή αληαπόθξηζε ζηε δίαηηα ειεύζεξε γινπηέλεο.

34 Φαρακτηριστικά κοιλιοκάκης που επηρεάζουν τη διαγνωστική προσέγγιση Δπξύ θιηληθό θαη ηζηνινγηθό θάζκα. Μνξθνινγηθέο επηθαιύςεηο κε άιιεο παζήζεηο.

35 Ο ρόλος της βιοψίας στην κοιλιοκάκη Παξέρεη πιεξνθνξίεο γηα ηε βαξύηεηα θαη ηελ έθηαζε ηεο λόζνπ. Κύξην δηαγλσζηηθό κέζν ζε αζζελείο κε ήπηα θιηληθή λόζν θαη αξλεηηθό νξνινγηθό έιεγρν. Γηάγλσζε πνηθηιηώλ θνηιηνθάθεο. Δπηβεβαίσζε αληαπόθξηζεο ζηε δίαηηα ειεύζεξεο γινπηέλεο.

36 Ιστολογικά κριτήρια κοιλιοκάκης Αύμεζε ελδνεπηζειηαθώλ ιεκθνθπηηάξσλ (> 30/100 επηζειηαθά θύηηαξα) Υπεξπιαζία θξππηώλ Αηξνθία (βπάσςνζη ή επιπέδυζη) ιαρλώλ

37 Υάσεις εξέλιξης της νόσου Γηεζεηηθή θάζε: αύμεζε ησλ ελδνεπηζειηαθώλ ιεκθνθπηηάξσλ Υπεξπιαζηηθή θάζε: θξππηηθή ππεξπιαζία Καηαζηξνθηθή θάζε: πξννδεπηηθή αηξνθία ιαρλώλ Υπνπιαζηηθή θάζε: επηπέδσζε ιαρλώλ θαη θξππηηθή αηξνθία

38

39

40

41 Νοσήματα με αυξημένα ΕΕΛ HP-δσδεθαδαθηπιίηηδα Γπζαλεμία ζε πξσηετλεο ηεο ηξνθήο Βαθηεξηαθή ππεξαλάπηπμε Λνηκώμεηο (λάμβλιερ.κπςπηοζποπίδιο κ.α.) Φάξκαθα (κςπίυρ ΜΣΑΦ) Νόζνο Crohn Κνηλή πνηθίιε αλνζναλεπάξθεηα ΙGA αλεπάξθεηα Απηνάλνζα λνζήκαηα (Hashimoto, ν.graves, πεςμαηοειδήρ απθπίηιδα, τυπίαζη, ΣΕΛ, κ.λ.π.)

42 Νοσήματα με βράχυνση των λαχνών Τξνπηθή ζηεαηόξξνηα Κνιιαγνλώδεο ζηεαηόξξνηα Αλζεθηηθή θνηιηνθάθε Απηνάλνζε εληεξνπάζεηα Γπζαλεμία ζε πξσηετλεο ηεο ηξνθήο Αθηηλν-ρεκεηνζεξαπεία Νόζνο κηθξνιαρλσηώλ εγθιείζησλ

43 Λαμβλίαζη

44 Λαμβλίαζη

45 TROPICAL SPRUE

46 Ποικιλίες κοιλιοκάκης, οι οποίες διαγιγνώσκονται ιστολογικά Αλζεθηηθή θνηιηνθάθε Κισληθή επέθηαζε Τ θπηηαξηθνύ πιεζπζκνύ Λέκθσκα ζρεηηδόκελν κε εληεξνπάζεηα Κνιιαγνλώδεο ζηεαηόξξνηα

47 Κολλαγονώδης στεατόρροια Δπηπέδσζε ηνπ βιελλνγόλνπ, πάρπλζε ππνεπηζειηαθήο ζηηβάδαο θνιιαγόλνπ, ππνπιαζία θξππηώλ. Μεηά από καθξνρξόληα θνηιηνθάθε ή αλεμάξηεηα.

48

49 Marsh /Oberhuber ταξινόμηση Τύπος Τύπος 0 πποδιηθηηικόρ Τύπος 1 διηθηηικόρ Τύπος 2 ςπεππλαζηικόρ Τύπος 3Α καηαζηποθικόρ Τύπος 3Β καηαζηποθικόρ Τύπος 3C καηαζηποθικόρ Τύπος 4 ςποπλαζηικόρ ΕΕΛ/100 επιθηλιακά Κρύπτες Λάχνες <40 Φςζιολογικέρ Φςζιολογικέρ >40 Φςζιολογικέρ Φςζιολογικέρ >40 Υπεππλαζία Φςζιολογικέρ >40 Υπεππλαζία Ήπια αηποθία >40 Υπεππλαζία Μέηπια αηποθία >40 Υπεππλαζία Σοβαπή αηποθία >40 Αηποθία Σοβαπή αηποθία

50 Σαξινόμηση κατά Marsh/Oberhuber Τύπορ 0-2: αζπκπησκαηηθνί αζζελείο, ζπγγελείο πξώηνπ βαζκνύ, εξπεηόκνξθε δεξκαηίηηδα Τύπορ 3 (A-C): αζζελείο ζπκπησκαηηθνί Τύπορ 4: ζπάληνο, ζε αζζελείο κε αλζεθηηθή θνηιηνθάθε

51 Σαξινόμηση κατά Marsh/Oberhuber Είναι εθαρμόζιμη νη θιηληθνί πξέπεη λα είλαη εμνηθεησκέλνη κε ηελ ηαμηλόκεζε ππάξρεη απόθιηζε κεηαμύ ησλ παξαηεξεηώλ

52

53 Κατηγορία νόσων με ηωσινοφιλία Η παξνπζία ηυζινοθίλυν >50/ΜΟΠ ζέηεη ζηε δηαθνξηθή δηάγλσζε : εσζηλνθηιηθή γαζηξεληεξίηηδα παξαζηηώζεηο θαξκαθεπηηθή αληίδξαζε ηξνθηθή αιιεξγία ππεξεσζηλνθηιηθό ζύλδξνκν ζύλδξνκν Churg- Strauss

54 Ηωσινοφιλική γαστρεντερίτιδα Βηνςία κε δηαγλσζηηθή ζην 10% ησλ πεξηπηώζεσλ ηκεκαηηθέο αιινηώζεηο κε επαξθέο βάζνο ιήςεο

55 Ησζηλνθηιηθή εληεξίηηδα

56 Ησζηλνθηιηθή εληεξίηηδα

57 Ενδοσκοπικός έλεγχος τελικού ειλεού με λήψη βιοψίας Σε ελδνζθνπήζεηο ΤΔ ρσξίο επξήκαηα, 0.5%-5% ηζηνινγηθέο αιινηώζεηο. Σε ελδνζθνπήζεηο ΤΔ κε δηάγλσζε εηιείηηδαο 80% ηζηνινγηθέο αιινηώζεηο. McHugh et al. Am J Gastroenterol, Geboes et al. Am J Gastroenterol, 1998.

58 Τελική ειλεϊτιδα Νόζνο Crohn Φαξκαθεπηηθήο αηηηνινγίαο (ΜΣΑΦ) Φξόληα ηζραηκηθή λόζνο Εζηιακά ενεπγόρ ενηεπίηιδα Χπόνια ενεπγορ ενηεπίηιδα με ή συπίρ διαβπώζειρ/εξελκώζειρ

59

60 Νόζνο Crohn

61 ΜΣΑΦ

62

63 Φξόληα ηζραηκία

64 Η παξνπζία κοκκιυμάηυν ζέηεη ζηε δηαθνξηθή δηάγλσζε : λόζν Crohn θπκαηίσζε ινίκσμε από Yersinia ζαξθνείδσζε Η ηειηθή δηάγλσζε δελ είλαη πάληα εθηθηή. Σπλδξάκνπλ ην ηζηνξηθό, ε ειηθία,ε ελδνζθνπηθή εηθόλα θαη ν ηύπνο ησλ θνθθησκάησλ. Απόιπηε αμηνπηζηία παξέρεη ε αλίρλεπζε ησλ βαθηεξηδίσλ.

65 Φπκαηίσζε

66 Εικ. 5. Κολίηιδα από γεπζίνεια: Επιθηλιοειδέρ κοκκίυμα με κενηπική νέκπυζη. Yersinia enteritis

67 υμπεράσματα Η βιοτία ηος λεπηού ενηέπος είναι διαγνυζηικά αξιόπιζηη ζηιρ νεοπλαζίερ και ζηιρ παθήζειρ με ειδικά σαπακηηπιζηικά ή εςπήμαηα. Η διάγνυζη ηηρ κοιλιοκάκηρ είναι ζύνθεηη (ιζηολογική, οπολογική, κλινική) λόγυ ηος εςπέυρ κλινικού και ιζηολογικού θάζμαηορ και ηυν μοπθολογικών επικαλύτευν με άλλα νοζήμαηα. Σηιρ παθήζειρ με μη ειδικά σαπακηηπιζηικά η βιοτία διαηηπεί ηον κενηπικό διαγνυζηικό πόλο. Η ηελική διάγνυζη είναι καηά γενικό κανόνα αποηέλεζμα ζςνεκηίμηζηρ κλινικών, επγαζηηπιακών και ενδοζκοπικών δεδομένυν.

68

69