ΕΠΙΤΕΛΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΠΡΟΕΙΔΟΠΟΙΗΣΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΤΡΟΠΟΥ ΒΕΛΤΙΩΣΕΩΣ ΑΥΤΗΣ

Transcript

1 ΕΠΙΤΕΛΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΠΡΟΕΙΔΟΠΟΙΗΣΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΤΡΟΠΟΥ ΒΕΛΤΙΩΣΕΩΣ ΑΥΤΗΣ ΣΚΟΠΟΣ 1. Σκοπός της παρούσης μελέτης είναι η καταγραφή της χρησιμότητας και του τρόπου λειτουργίας της στρατηγικής προειδοποίησης ώστε να γίνει πλήρως αντιληπτό απο όλους τους εμπλεκομένους το συγκριτικό πλεονέκτημα που προσθέτει σε όλο το φάσμα των επιχειρήσεων, καθώς και η διατύπωση προτάσεων σχετικών με τη βελτίωση της, ώστε να επιτευχθεί το μέγιστο όφελος για τη χώρα. ΠΑΡΑΔΟΧΕΣ 2. Οι προϋποθέσεις που λήφθηκαν υπόψη, κατά τη σύνταξη των κατευθύνσεων, είναι οι παρακάτω: α. Το σύγχρονο γεωπολιτικό περιβάλλον χαρακτηρίζεται από πολυπλοκότητα ασάφεια, αβεβαιότητα και ραγδαίες εξελίξεις. β. Υφίσταται σαφής αναγκαιότητα υπάρξεως στρατηγικής προειδοποίησης στη διαδικασία λήψεως αποφάσεων. γ. Δεν αποτελεί πρόβλημα μόνο η έλλειψη πληροφοριών αλλά και η διαχείριση, η λανθασμένη κατανόηση καθώς και άλλες δυσκολίες που άπτονται κυρίως γνωστικών και οργανωτικών θεμάτων. δ. Η στρατηγική προειδοποίηση συνίσταται από συλλογή και επεξεργασία πληροφοριών που αναφέρονται σε πραγματικές ή πιθανές καταστάσεις και συνθήκες οι οποίες σχετίζονται με εξωτερικές δραστηριότητες και αποσκοπούν στη γνώση του αντιπάλου. ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ 3. Η αξιολόγηση και ιεράρχηση των παραγόντων που συνεπιδρούν στη διαμόρφωση της στρατηγικής προειδοποίησης διαμορφώνεται όπως παρακάτω: α. Λήψη στρατηγικής κατέυθυνσης. β. Καθορισμός και ανάλυση του επιχειρησιακού περιβάλλοντος. γ. Επανεξέταση των ισχυουσών εκτιμήσεων. δ. Επανεξέταση των σχετικών σχεδίων σε σχέση με την ισχύουσα

2 κατάσταση. ΑΝΑΛΥΣΗ 4. Ορισμός της Προειδοποίησης. α. Η προειδοποίηση δεν αποτελεί κάτι που μία χώρα, οι υπεύθυνοι των υπηρεσιών πληροφοριών ή οι αναλυτές, είτε διαθέτουν είτε όχι. Δεν αποτελεί κάτι το απτό. Είναι κάτι το θεωρητικό, μία παρατήρηση ή απλά μία άποψη. β. Όπως κάθε ιδέα έτσι και η προειδοποίηση συνοδεύεται από ένα βαθμό κατανόησης και βεβαιότητας διαφορετικό για κάθε άνθρωπο και ο οποίος βασίζεται σε ένα σύνολο από παράγοντες, όπως η γνώση των γεγονότων που βρίσκονται πίσω από την προειδοποίηση, η θέληση κάποιου να ακούσει και να καταλάβει την προειδοποίηση, η αντιλήψη για το τι θα πράξει ο εχθρός, η γνώση για την ιστορία και το παρελθόν, η φαντασία και άλλα. 5. Στοιχεία της Στρατηγικής Προειδοποίησης. Η στρατηγική προειδοποίηση αναφέρεται σε παράγοντες οι οποίοι αποτελούνται από τα παρακάτω στοιχεία: α. Πολιτική Κατάσταση (Κυβέρνηση Εσωτερική Κατάσταση) β Εξωτερική Πολιτική (Συμμαχίες και Διεθνές Περιβάλλον) γ. Ένοπλες Δυνάμεις-Εξοπλισμοί δ. Οικονομία-Βιομηχανία-Ενέργεια ε. Συγκοινωνιακές Υποδομές στ. Τεχνολογία-Τηλεπικοινωνίες ζ. Γεωγραφία της περιοχής του αντιπάλου 6. Σημασία της Στρατηγικής Προειδοποίησης. Με δεδομένη την ιστορική εμπειρία της χώρας αλλά και τη διεθνή τοιαύτη, μπορεί να παρατηρηθεί/καταγραφεί ότι: α. Η διαχρονική θεώρηση της στρατηγικής προειδοποίησης πιστοποιεί την αναγκαιότητά της σε κάθε φάση των δημιουργηθεισών κατά το παρελθόν κρίσεων. β. Η στρατηγική προειδοποίηση έχει ζωτική σημασία για τον αποτελεσματικό χειρισμό επικείμενων κρίσεων. Η έγκαιρη και σωστή δράση είναι ανεκτίμητης αξίας. Όμως, είναι εξαιρετικά δύσκολο να καταστεί γνωστό, πότε και ποιος

3 είναι ο καλύτερος τρόπος εμπλοκής σε μια αναδυόμενη κρίση. Απαιτείται να αποκτηθεί ταχύτατα μια όσο το δυνατόν ξεκάθαρη εικόνα της κατάστασης και να υιοθετηθεί μια πορεία δράσης, που να είναι σχεδιασμένη με τέτοιο τρόπο, ώστε να επιτευχθεί το καλύτερο αποτέλεσμα. γ. Τα πλεονεκτήματα της στρατηγικής προειδοποίησης για τις αναδυόμενες κρίσεις είναι προφανή. Προσφέρει περισσότερο χρόνο για προετοιμασία, ανάλυση και σχεδιασμό μιας απάντησης και στην περίπτωση της επέμβασης, ενισχύει την πιθανότητα της επιτυχίας. δ. Η στρατηγική προειδοποίηση μπορεί να συνεισφέρει στην επίτευξη των στόχων που πρέπει να πραγματοποιηθούν, στην ανάπτυξη των τρόπων ενέργειας και στη σύγκρισή τους, οδηγώντας τελικά στην υλοποίηση των επιλογών που αποφασίστηκαν, καθώς και στην ανάλυση της αντίδρασης των εμπλεκομένων μερών και στα πιθανά σενάρια. ε. Λόγω της σπουδαιότητάς της, οι διαδικασίες κατά τη διαχείριση κρίσεων και την πρόληψη συγκρούσεων στα αρχικά στάδια εστιάζονται στην απόκτηση πληροφοριών, στην αποτίμηση και στην ανάλυση. στ. Είναι σημαντικό να γίνει αντιληπτό ότι η «προειδοποίηση» δεν είναι ένα γεγονός, αλλά μια κυκλική διαδικασία, κατά την οποία υπολογίζεται μια αναγνωρίσιμη κρίση ή απειλή, προσδιορίζεται ένα προειδοποιητικό πρόβλημα και καταρτίζεται ένας κατάλογος με σημαντικές ενδείξεις. ζ. Αυτό είναι πολύ πιο δύσκολο στο σημερινό, περισσότερο πολύπλοκο και ποικίλο περιβάλλον ασφαλείας. Οι κρίσιμες ενδείξεις παρακολουθούνται συνεχώς και ενημερώνεται ανάλογα ο πίνακας εκτίμησης. Εκδίδεται η προειδοποίηση και ο κύκλος επαναλαμβάνεται. η. Το κρίσιμο, μη ορατό σημείο στην διαδικασία αυτή είναι η αναγνώριση ότι η αποτελεσματικότητα της προειδοποίησης εξαρτάται από τον βαθμό στον οποίο αυτή ενσωματώνεται στην διαχείριση κρίσεων και στα μέτρα αντίδρασης που είναι διαθέσιμα σε εκείνους που λαμβάνουν τις αποφάσεις. 7. Διάκριση Στρατηγικής και Τακτικής Πληροφόρησης. α. Στρατηγική Πληροφόρηση. Στρατηγική πληροφόρηση είναι η απαιτούμενη για τον σχηματισμο της πολιτικής και των σχεδίων σε εθνικά και διεθνή επίπεδα. Αντίθετα με την τακτική

4 πληροφόρηση, η στρατηγική προσανατολίζεται στους εθνικούς αντικειμενικούς σκοπούς βοηθώντας στον προσδιορισμό των δυνατοτήτων υλοποίησης των και σχεδιάζοντας τις μεθόδους επίτευξης των. β. Τακτική Πληροφόρηση. Η τακτική πληροφόρηση επικεντρώνεται στον εχθρό και το διαμορφούμενο περιβάλλον και αποκτάται με τρόπους όπως η ανάκριση, η επίγεια και εναέρια αναγνώριση/επιτήρηση, οι πληροφορίες που αποκτώνται μέσω υποκλοπης σημάτων, οι αντιπληροφορίες, οι τεχνικές πληροφορίες, η φωτοερμηνεία καθώς και πληροφορίες που αποκτώνται μέσω συσκευών αναζήτησης στόχων και νυκτερινής παρατήρησης. Οι αντικειμενικοί σκοποί της τακτικής πληροφόρησης είναι περιορισμένοι, βραχυπρόθεσμοι και κατευθυνόμενοι στις άμεσες πληροφοριακές απαιτήσεις των τακτικών Διοικητών. 8. Διάκριση Στρατηγικής και Τακτικής Προειδοποίησης. α. Στρατηγική Προειδοποίηση. Η στρατηγική προειδοποίηση δεν έχει έναν κοινώς αποδεκτό ορισμό. Γενικότερα στρατηγική προειδοποίηση θεωρούμε την προειδοποίηση μακροπρόθεσμου ορίζοντα που δεν έχει να κάνει με την συντομότερη δυνατή προειδοποίηση. Έτσι μία στρατηγική προειδοποίηση μπορεί να δοθεί εβδομάδες ή μήνες πριν, εαν για παράδειγμα αυτό έχει να κάνει με μία μεγάλης κλίμακας μετακίνηση Μονάδων του εχθρού ή με μία πολιτική δέσμευση του για συγκεκριμένη ενέργεια. β. Τακτική Προειδοποίηση. Η Τακτική προειδοποίηση είναι πιο εύκολο να ορισθεί αν και υπάρχουν σχετικές διαφωνίες. Στην ουσία η τακτική προειδοποίηση δε είναι κομμάτι της ανάλυσης πληροφοριών αλλά των πληροφοριών των Μονάδων, αφού αποτελεί προειδοποίηση που θα δίνονταν στους Διοικητές Μονάδων που βρίσκονται εγγύς του μετώπου. 9. Ανάλυση της Στρατηγικής Προειδοποίησης. α. Ο όρος πληροφορία της προειδοποίησης όπως χρησιμοποιείται στην παρούσα μελέτη περιορίζεται σε τομείς που αφορούν: συμμάχων της. (1) Ευθεία πράξη εναντίον των συμφερόντων της χώρας μας ή των (2) Άλλες εξελίξεις, κυρίως συγκρούσεις που επηρεάζουν την

5 ασφάλεια της χώρας, στις οποίες ενδέχεται να συμμετάσχουν εχθρικές χώρες. (3) Σημαντικές στρατιωτικές συγκρούσεις μεταξύ χωρών που δεν έχουν άμεση σχέση με την χώρα μας αλλά επηρεάζουν το γενικότερο πλαίσιο ασφαλείας της περιοχής. (4) Την απειλή ασύμετρων ενεργειών. β. Οπως γίνεται κατανοητό δεν μπορεί να υπάρξει εκ των προτέρων ένα πλαίσιο το οποίο να περιγράφει υπό ποιές συνθήκες ένα γεγονός ή μία εξέλιξη γίνεται αντικείμενο της πληροφόρησης της προειδοποίησης. γ. Κάποια γεγονότα είναι σαφές ότι αποτελούν μία απειλή για τη χώρα, ενώ άλλα αν και δεν απειλούν ευθέως την ασφάλειά της περιλαμβάνουν χώρες και εξελίξεις που μπορούν αποτελέσουν σοβαρή απειλή για αυτήν (π.χ. εξάπλωση βίας και εμφυλίου πολέμου σε χώρα της Μ. Ανατολής). δ. Ανεξάρτητα από το εάν μία κρίση βρίσκεται σε εξέλίξη ο σκοπός της πληροφόρσης της προειδοποίησης είναι να μελετάει συνεχώς και να ενημερώνει σε τακτά χρονικά διαστήματα, ακόμα και καθημερινά σχετικά με κάποιες εξελίξεις ή γεγονότα που μπορεί να υποδεικνύουν ότι ο αντίπαλος ετοιμάζεται να προβεί σε ενέργεια εναντίον της χώρας μας. ε. Οι εξελίξεις, πράξεις αναφορές τόσο στρατιωτικές όσο και πολιτικές, γεγονότα ή σχεδιασμοί χωρών εχθρικών με τη χώρα μας, πρέπει να εξετάζονται κατά τέτοιο τρόπο ώστε να υποδηλώνουν την αλλαγή πολιτικών ή την προετοιμασία για κάποια εχθρική ενέργεια. στ. Σκοπός της πληροφόρησης της προειδοποίησης είναι η εκπόνηση μίας εκτίμησης για το κατά πόσο υπάρχουν γεγονότα ή εξελίξεις που μπορούν να οδηγήσουν σε κάποια εχθρική ενέργεια και η συλλογή στοιχείων για την υποστήριξη της εκτίμησης αυτής. ζ. Η πληροφόρηση της προειδοποίησης χρησιμοποιείται τόσο για την συνεχή πληροφόρηση όσο και για την πληροφόρηση σε περίοδο ειδικών κρίσεων. Μία ημερήσια ή εβδομαδιαία αναφορά μπορεί να μην παράσχει πολλά στοιχεία και η εκτίμηση της να είναι αρνητική αλλά αποτελεί μία δικλείδα ασφαλείας ότι όλοι οι ενδείκτες έχουν μελετηθεί και ληφθεί υπόψην. Σε περιόδους κρίσης ή πιθανής κρίσης, χρησιμοποιείται για να προειδοποιεί όσο πιο ξεκάθαρα και γρήγορα γίνεται, για αυτό που σχεδιάζει ο αντίπαλος.

6 10. Προβλήματα της Στρατηγικής Προειδοποίησης. Τα προβλήματα της στρατηγικής προειδοποιησης και η φύση των σφαλμάτων που άπτονται αυτής, ελάχιστα εχουν διαφοροποιηθεί κατα τη διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών. Αυτό σημαίνει οτι σήμερα εξακολουθούμε να συναντάμε τους ίδιους τύπους προβλημάτων που συνοψίζονται στα ακόλουθα: α. Ανεπαρκής αντίληψη των επικίνδυνων απειλών και ιδιαίτερα αυτών της χαμηλότερης πιθανότητος αλλά δυνητικά υψηλότερου κινδύνου. β. Απορρέουσα ανεπαρκής συλλογή πληροφοριών για την αντιμετώπιση τέτοιου είδους απειλών. γ. Ελλιπής ή διακεκομένη επικοινωνία μεταξύ τμημάτων συλλογής και ανάλυσης καθώς και μεταξύ υπηρεσιών πληροφοριών. δ. Αποτυχία προσεκτικής παρακολούθησης των απόψεων και της γνώμης της ''μειοψηφίας''. ε. Τρωτότητα στην παραπλάνηση. 11. Ενδείξεις και Ενδεικτες α. Ένδειξη μπορεί να είναι μία οποιαδήποτε εξέλιξη. Μπορεί να είναι ένα σίγουρο ή ένα πιθανό γεγονός ή η έλειψη κάποιου συγκεκριμένου παράγοντα, ένα κομμάτι μίας πληροφορίας, μία παρατήρηση, μία φωτογραφία, η μετάδοση μίας προπαγάνδας, ένα διπλωματικό σημείωμα, μία μετακίνηση Μονάδας ή οτιδήποτε άλλο. Η μόνη προυπόθεση για να αποτελεί κάτι ένδειξη είναι η παροχή ή το ενδεχόμενο παροχής πληροφόρησης για το τρόπο δράσης του αντιπάλου. β. Ενδείκτης είναι ένα θεωρητικό βήμα που πρέπει να κάνει ο εχθρός καθώς προετοιμάζεται για μία εχθρική ενέργεια. Είναι δηλαδή κάτι που περιμένουμε ότι θα συμβεί και συνήθως περιλαμβάνουμε σε ένα πίνακα από πράγματα που μπορεί να συμβούν, γνωστού και ως πίνακα ενδεικτών. Πληροφόρηση ότι κάποιο από αυτά τα γεγονότα συμβαίνει αποτελεί ένδειξη. 12. Διαφορά μεταξύ Πληροφόρησης Προειδοποίησης και Πληροφόρησης Τρεχουσών Εξελίξεων. α. Γενικώς επικρατεί η άποψη ότι η προειδοποίηση είναι ένα προϊόν της ανάλυσης πληροφοριών. Σύμφωνα με αυτήν την άποψη είναι φυσικό η πληροφόρηση της προειδοποίησης να προέρχεται από τις καθημερινά αναλυόμενες πληροφορίες και οι πιο πρόσφατες πληροφοριές να είναι αυτές που χρειάζονται για να παράγει κανείς μία προειδοποίηση.

7 β. Είναι πολύ σημαντικό οι αναλυτές να λαμβάνουν και να παρακολουθούν όλες τις απαραίτητες πληροφορίες που μπορεί να είναι ενδείξεις κάποιας εχθρικής ενέργειας. Αντίθετα οι αναλυτές που παράγουν την πληροφόρηση που χρειάζεται για την προειδοποίηση δεν μπορούν να ''χαθούν'' μέσα στόν όγκο των εισερχομένων πληροφοριών με τον φόβο μη χάσουν κάποια σοβαρή ένδειξη. γ. Τόσο τα τμήματα συλλογής όσο και ανάλυσης των πληροφοριών πρέπει να είναι όσο το δυνατόν πιό ενημερωμένα. Υπάρχουν παραδείγματα στα οποία έστω και μία μικρή καθυστέρηση απέτρεψε την λήψη ορθών συμπερασμάτων. δ. Παρ όλα αυτά η καλύτερη πληροφόρηση της προειδοποίησης δεν προέρχεται συνήθως από τη προσεκτική μελέτη των τρεχουσών πληροφοριών. Η επιτυχημένη πληροφόρηση της προειδοποίησης βασίζεται στην προσεκτική μελέτη των πληροφοριών που είναι μερικές φορές παλαιότερες κατά εβδομάδες ή και μήνες, αλλά συσχετίζονται με τα γεγονότα και την κατανόηση της πολιτικής και των στόχων του εχθρού. ε. Οι πιο πρόσφατες πληροφοριές όσο απαραίτητες και αν είναι, συνήθως δεν θα είναι οι πιο χρήσιμες για την πληροφόρηση της προειδοποίησης. Αν θα συμβαίνει αυτό, είναι γιατί συνδέονται με κάποια πληροφορία που είχε αναλυθεί πρίν από πολύ καιρό ή βοήθησε στο να επιβεβαιώσει κάποια εκτίμηση που βρισκόνταν στο μυαλό ενός αναλυτή για μεγάλο χρονικό διάστημα. στ. Στην σπάνια περίπτωση που τα γεγονότα εξελίσσονται πολύ γρήγορα, τότε η πληροφόρηση της στρατηγικής προειδοποίησης είναι το ίδιο ακριβώς με αυτή των τρεχουσών εξελίξεων. ζ. Οι περισσότερες κρίσεις έχουν τις ρίζες τους στο παρελθόν και μάλιστα παλαιότερα από ότι πιστεύουμε, κάτι που γίνεται ανιληπτό μόνο αφού έχουν ''ξεσπάσει''. Η προετοιμασία για πόλεμο ή για την περίπτωση πολέμου συχνά ξεκινάει μήνες πρίν η απειλή εντοπισθεί και πληροφορίες που στο παρελθόν έμοιαζαν αβέβαιης ποιότητας ή αβάσιμες, στο παρόν φαίνεται ότι είχαν σπουδαία σημασία και αν ο αναλυτής τις έχει καταχωρήσει μπορεί να τις εντάξει στο πλαίσιο της ανάλυσης του. η. Επιπλέον πληροφορίες που λαμβάνονται μήνες μετά αφότου έγιναν (δηλαδή σε καμία περίπτωση τωρινές) μπορεί να αποδειχθούν πάρα πολύ χρήσιμες. Μία ένδειξη δεν είναι άχρηστη επειδή υπέπεσε στην αντίληψη μας στο παρόν ενώ συνέβη πριν από μήνες και μπορεί να μας αποδείξει για παράδειγμα ότι οι προετοιμασίες για τον πόλεμο είναι πιο εντατικές και πιο μακροπρόθεσμες από ότι πιστεύαμε.

8 θ. Σε περιόδους ειρήνης οι αναλυτές πληροφοριών πρέπει να δύνανται να ανταπεξέλθουν σε έναν μεγάλο όγκο πληροφοριών. ι. Σε περιόδους κρίσης μπορεί να μην μπορούν να ανταπεξέλθουν στον όγκο των πληροφοριών αλλά και στις απαιτήσεις των προισταμένων τους. Σε τέτοιες συνθήκες δεν είναι παράλογο που δεν μπορεί να δώσουν την κατάλληλη προσοχή σε παλιές πληροφοριές αρκετών μηνών ή δεν μπορούν να επαναφέρουν στο μυαλό τους πληροφορίες που έχουν πλέον σχεδόν λησμονηθεί. ια. Είναι δυνατόν και έχει παρατηρηθεί κατά το παρελθόν, οι σε βάρδια ευρισκόμενοι αξιωματικοί πληροφοριών να μην έχουν καν λάβει υπόψη τους πολλές από τις πληροφοριές που είχαν συμβεί τους προηγούμενους απο κάποια κρίση μήνες και είναι σημαντικές στο παρόν. Επιπλέον οι μέρες πριν από την έναρξη των εχθροπραξιών είναι πολύ πιθανό να συνοδεύονται από πολύ λίγες ενδείξεις σε σχέση με την αμέσως προηγούμενη περίοδο. ιβ. Για τους παραπάνω λόγους η συσχέτιση της πληροφορήσης των τωρινών πληροφοριών με αυτή της στρατηγικής προειδοποίησης μπορεί συχνά να οδηγήσει σε λάθος και πολλές φορές εσφαλμένα συμπεράσματα. 13. Εκτίμηση Προθέσεων και Ικανοτήτων του Αντιπάλου. α. Μία σημαντική αρχή της ανάλυσης είναι ότι δεν πρέπει να εκτιμώνται οι προθέσεις του εχθρού αλλά τις ικανότητές του. Αυτό μερικές φορές οδηγεί στο συμπέρασμα ότι μπορούμε να κρίνουμε τις ικανότητες του εχθρού αλλά όχι τις προθέσεις του. β. Αυτή η αρχή προέρχεται από τις ανάγκες του τακτικού Διοικητού (Field Commander), ο οποίος βρίσκεται απέναντι σε έναν αντίπαλο που μπορεί να του επιτεθεί ανά πάσα στιγμή και γι αυτό τον λόγο του είναι πιο χρήσιμο να γνωρίζει τι ικανότητες του εχθρού και όχι τις προθέσεις του. γ. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι στο ιστορικό παρελθόν χάθηκαν σημαντικές μάχες επειδή οι Διοικητές προσπάθησαν και απέτυχαν να εκτιμήσουν τις προθέσεις του εχθρού. Η ορθότητα της αρχής αυτής δεν σημαίνει όμως ότι η ανάλυση σε στρατηγικό και εθνικό επίπεδο δεν πρέπει να ασχολείται με τίποτε άλλο περα από την εκτίμηση των ικανοτήτων του εχθρού. δ. Σε υψηλό επίπεδο, εκεί όπου λαμβάνονται οι αποφάσεις για την πολιτική και στρατηγική του αντιπάλου, οι λήπτες αποφάσεων (decision makers) πρέπει να ασχολούνται και με θέματα προθέσεων.

9 ε. Η μεγαλύτερη κριτική στους αναλυτές ασκείται συνήθως για το ότι δεν κατάφεραν να καταλάβουν εγκαίρως πως κάτι θα συμβεί. Ακόμα και αν το πρόβλημα είναι μία λάθος εκτίμηση των ικανοτήτων του εχθρού σε στρατηγικό επίπεδο η κριτική επικεντρώνεται στο ζήτημα τις έγκαιρής προειδοποίησης. Όσο επιτυχημένη και αν είναι η ανάλυση θα κριθεί από την ικανότητα της να προβλέψει ότι κάτι θα συμβεί. στ. Εαν γίνει προσπάθεια αξιολογήσεως από την αρχή των ικανοτήτων του εχθρού, μπορεί αυτές να εκτιμηθούν έγκυρα ενώ οι προθέσεις του όχι. Όπως διαβεβαιώνεται όμως από έμπειρους αναλυτές είναι πιο εύκολο να φτάσουν σε μία εκτίμηση σχετικά με τις προθέσεις του εχθρού παρά σχετικά με τις ακριβείς ικανότητες του. ζ. Αν υφίσταται αρκετός χρόνος, οι υπηρεσίες ανάλυσης μπορούν να παράγουν μία ορθή και έγκυρη εικόνα των στρατιωτικών ικανοτήτων του εχθρού. Παρ όλα αυτά η καταγραφή των συνολικών δυνάμεων του εχθρού έχει αποδειχθεί πραγματικά πολύ δύσκολη υπόθεση, και βέβαια για περιπτώσεις που η ικανότητα του εχθρού έχει μείνει σχετικά αμετάβλητη. η. Ένας γενικός κανόνας έιναι ότι η ανάλυση θα υποεκτιμήσει τις δυνάμεις του εχθρού και ιδιαιτέρως τις χερσαίες του δυνάμεις. Επιπλέον τα θέματα Διοικητικής Μέριμνας (ιδιαίτερα οι προμήθειες, καθώς και τα αποθέματα πυρομαχικών και καυσίμων) είναι ακόμα πιο δύσκολο να εκτιμηθούν. θ. Η εκτίμηση των στρατιωτικών ικανοτήτων του εχθρού δεν είναι μία απλή διεργασία. Από την άλλη πλευρά δεν είναι τόσο δύσκολο όσο ίσως θεωρείται το να εκτιμηθούν σωστά οι προθέσεις του αντιπάλου, ειδικότερα αν μελετηθεί το θέμα από την σκοπιά των πιθανοτήτων, του ιστορικού του εχθρού και των εθνικών του επιδιώξεων. ι. Οτιδήποτε έχει να κάνει με την ανθρώπινη συμπεριφορά δεν μπορεί να θεωρηθεί σίγουρο και στο παρελθόν χώρες που είχαν πολύ συγκεκριμένη και πάγια πολιτική, άλλαξαν τις αποφάσεις τους και προέβησαν σε μη αναμενόμενες ενέργειες. Ένας αναλυτής μπορεί να εκτιμήσει ποιες είναι οι πιο πιθανές ενέργειες στις οποίες μπορεί να προβεί ο εχθρός. ια. Ο αναλυτής σκέφτεται και εκτιμά τις προθέσεις όχι μόνο του εχθρού αλλά και άλλων παικτών καθημερινά. Όλοι οι αναλυτές συνεχώς αξολογούν τις πληροφορίες που λαμβάνουν και προσπαθούν να καταλάβουν αν κάποιος συγκεκριμένος παίκτης θα κάνει κάτι που δεν περιμένουν. Τις περισσότερες φορές οι χώρες δρούν με τον ίδιο τρόπο που δρούσαν και στο παρελθόν, στη περίπτωση τουλάχιστον που δεν έχει

10 συμβεί κάποια μεγάλη αλλαγή που τους αναγκάζει να αλλάξουν στρατηγική. ιβ. Όλα τα παραπάνω δεν πρέπει να οδηγήσουν στο συμπέρασμα ότι δεν υπάρχει λόγος να προσπαθούμε να εκτιμήσουμε ορθά τις στρατιωτικές ικανότητες του εχθρού. Αντιθέτως μία προειδοποίηση είναι πιο χρήσιμη όταν συνοδεύεται από μία έγκυρη καταγραφή των στρατιωτικών ικανοτήτων του εχθρού που ετοιμάζεται να επιτεθεί. Δεν πρέπει μόνον ο τακτικός διοικητής να γνωρίζει τις ικανότητες του εχθρού, αλλά και ο υπεύθυνος για τις αποφάσεις σε πολιτικό και στρατηγικό επίπεδο. ιγ. Οι εκτιμήσες των προθέσεων που δεν συνοδεύονται από αντίστοιχες για τις ικανότητες του εχθρού είναι επικίνδυνες, μάλιστα ακόμα πιο επικίνδυνες σε στρατηγικό επίπεδο. Ο αναλυτής (που προειδοποιεί) θα πρέπει να μπορεί να εξηγήσει πόσες δυνάμεις έχει ο εχθρός, πόσο έτοιμος είναι και πόσο καλά προετοιμασμένος σε επίπεδο διοικητικής μέριμνας. Κατά το παρελθόν πολλές φορές οι παραλήπτες των προειδοποιήσεων δεν κατάφεραν να δράσουν γιατί κανείς δεν τους εξήγησε πόσο έτοιμος και ικανός ήταν ο εχθρός για να δράσει. 14. Συνήθη σφάλματα κατά την Έκδοση της Στρατηγικής Πληροφόρησης. α. Ως συνήθη σφάλματα τα οποία είναι δυνατόν να καταγραφούν σχετικά με την αποτυχία της πληροφόρησης και ειδικότερα της στρατηγικής, θεωρούνται τα παρακάτω: (1) Η ανεπαρκής έξέταση/έλεγχος από τους αναλυτές. (2) Η ανεπαρκής κατανόηση των ενδείξεων, που πιθανόν να οφείλεται στη διφορούμενη φύση αυτών. (3) Η υπερβολική έμφαση στις τρέχουσες πληροφορίες και άγνοια βασικής και μακράς ως προς το παρελθόν πληροφόρησης. (4) Οι προκαταλήψεις επί συγκεκριμένων θεμάτων αγνοώντας τα γεγονότα. (5) Η αποτυχία διατυπώσεως 'ξεκάθαρων' εκτιμήσεων και ειδικότερα σε οτι αφορά τις προθέσεις του αντιπάλου και όχι μόνο τις δυνατότητες του. (6) Οι εσφαλμένες εκτιμήσεις περί του χρόνου εκδηλώσεως εχθρικών ενεργειών ως μέρους της τακτικής προειδοποίησης. (7) Η απροθυμία αποδοχής γεγονότων τα οποία καταδεικνύουν την κατάσταση απειλής. (8) Η απροθυμία μετάδοσης του ''συναγερμού'' στους διαμορφωτές της πολιτικής, ειδικά εαν υφίσταται η άποψη ότι τίποτα δεν μπορεί ή δεν θα έπρεπε να γίνει σχετικά με μια συγκεκριμένη κατάσταση.

11 (9) Ο φόβος της έκδοσης μίας άστοχης ή λανθασμένης προειδοποίησης. β. Επίσης μερικές άλλες αιτίες που μπορεί να οδηγήσουν στην αποτυχία της στρατηγικής προειδοποίησης μπορεί να είναι: (1) Η έλλειψη συνεργασίας μεταξύ των υπηρεσιών πληροφοριών (2) Η υπαγωγή της πληροφόρησης στην πολιτική (3) Η λήψη απόφασεων χωρίς κατάληλη διερεύνηση και (4) Η δημιουργία ''εικόνων καθρέπτου'' δηλαδή η βασιζόμενη σε φίλιες ενέργειες πρόβλεψη των ενεργειών του αντιπάλου. 15. Αναγκαίες Προυποθέσεις Λειτουργίας του Συστήματος Στρατηγικής Προειδοποίησης. α. Ένα σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης, δεν έχει μεγάλη σημασία πόσο καλά δομημένο είναι. Η επιτυχία του εξαρτάται πρωταρχικά, από την κρίση και το όραμα των πολιτικών αρχών. β. Πιο σημαντική από οποιοδήποτε σύστημα στρατηγικής προειδοποίησης είναι η πολιτική βούληση για δράση και εάν απαιτείται, για παρέμβαση. Ωστόσο, η πολιτική βούληση εξαρτάται από περισσότερα ζητήματα, πέραν της ανάλυσης της πιθανής εξέλιξης μιας σύγκρουσης και επηρεάζεται προφανώς από μια σειρά άλλων θεμάτων. γ. Ενα αξιόπιστο σύστημα στρατηγικής προειδοποίησης θα πρέπει να στερείται πολιτικών διαδικασιών, και να είναι όσο το δυνατόν ''απολιτικό'' προκειμένου να αποφεύγεται η οποιαδήποτε αλλοίωση των πληροφοριών. δ. Ώς αναγκαίες προυποθέσεις λειτουργίας του συστήματος στρατηγικής προειδοποίησης θεωρούνται οι παρακάτω: (1) Η προσαρμογή της στρατηγικής προειδοποίησης, ώστε να εκπληρώνει τους στρατηγικούς στόχους. (2) H μη ύπαρξη ''τειχών'' μεταξύ της συλλογής των δεδομένων και της ανάλυσης, καθώς και μεταξύ πληροφοριών και επιχειρήσεων. (3) Η ύπαρξη ενός δικτύου επαφών/ανθρώπων που θα πρέπει να είναι πρόθυμοι, να έχουν κίνητρα, να είναι σε θέση να παρακολουθούν κινήσεις και δραστηριότητες του αντιπάλου, να επεξεργάζονται τις πληροφορίες αυτές και να υποβάλλουν εκθέσεις σχετικά με τις κρίσιμες πληροφορίες (HUMINT). (4) Η επάρκεια αναλυτών εφοδιασμένων με εμπειρία, ισχυρές γλωσσικές δεξιότητες, ευρεία πολιτιστική κατανόηση, και πρόσβαση σε πλούσιες πηγές δεδομένων που μπορούν να προσφέρουν εναλλακτικές αναλύσεις και ποικίλες απόψεις.

12 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ 16. Τα προηγηθέντα θεμελιώνουν τα ακόλουθα συμπεράσματα σε ότι αφορά τη στρατηγική προειδοποίηση: α. Δεν πρέπει να προέρχεται μόνο από απλή συγκέντρωση γεγονότων. (1) Η προειδοποίηση δεν είναι το αποτέλεσμα μίας συγκέντρωσης πληροφοριών και ενδείξεων όσο χρήσιμες και αν είναι αυτές. Η πληροφορίες και οι ενδείξεις είναι η βάση της προειδοποίησης. (2) Όσο περισσότερα στοιχεία υπάρχουν διαθέσιμα τόσο πιο εύκολα είναι να εξαχθεί κάποιο συμπέρασμα. Στην πραγματικότητα η συλλογή πληροφοριών είναι μόνο το πρώτο βήμα στη διαδικασία προειδοποίησης. (3) Πολλές φορές συμβαίνει λίγα στοιχεία και ενδείκτες να είναι πιο σημαντικά από ένα τεράστιο όγκο. β. Δεν πρέπει να προέρχεται μόνο από τη σύμφωνη γνώμη της πλειοψηφίας. (1) Λόγω της φύσης της πληροφόρησης της προειδοποίησης είναι πολύ πιθανό ένας μεγάλος αριθμός ατόμων να συμμετάσχουν στην διαδικασία. Μπορεί να είναι χρήσιμο και να βοηθά στην διαδικασία ένας αριθμός ειδικών, όμως δεν είναι σίγουρο ότι όσο πιο πολλοί συμμετέχουν στην διαδικασία της προειδοποίησης τόσο πιο ποιοτικό θα είναι και το προϊόν της διαδικασίας. (2) Η εμπειρία καταδεικνύει ότι η εκτίμηση στρατηγικής προειδοποίησης που αποτελεί τη σύμφωνη γνώμη όλων των εμπλεκομένων (αναλυτών, ειδικών, προισταμένων) δεν είναι πάντα πιο βάσιμη από αυτή που προέρχεται από αναλυτές με πείρα στη προειδοποίηση και γνώση των εξελίξεων. (3) Πολύ συχνά αυτό που προκύπτει από την συμμετοχή περισσοτέρων ανθρώπων στην διαδικασία είναι η δημιουργία ενός προϊόντος μειωμένης αξιοπιστίας λόγω του συμβιβασμού στην προσπάθεια για ομοφωνία. (4) Ιστορικά ισχύει ότι σε περιόδους κρίσης οι πιο σωστές εκτιμήσεις ήταν αυτές που προήλθαν από μία μειοψηφία. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να εμπλέκονται πολλά άτομα στην διαδικασία, απλά οι εμπλεκόμενοι πρέπει να γνωρίζουν ότι πολλές φορές στο παρελθόν οι άποψη των λίγων ήταν ορθότερη αυτής των πολλών.

13 γ. Πρέπει να βασίζεται σε διεξοδική προσπάθεια μελέτης/ανάλυσης. (1) Είναι πάρα πολύ σημαντικό τα γεγονότα, συμπεριλαμβανομένων και των πιθανών καθώς και όλων των ενδείξεων, να συγκεντρωθούν και να αναλυθούν λεπτομερώς. Στην ιστορία της πληροφόρησης της προειδοποίησης υπάρχουν πολλά παράδείγματα όπου εκ των υστέρων εντοπίσθηκαν πολλά γεγονότα και ενδείξεις που αν και ήταν πολύ σημαντικά για τον έναν ή τον άλλο λόγο δεν είχαν συμπεριληφθεί στην ανάλυση. Αυτό έρχεται να προστεθεί στις πληροφορίες που αν και χρήσιμες λαμβάνονται με καθυστέρηση και χάνουν την σημασία τους. (2) Όλοι όσοι ασχολούνται με την πληροφορήση της προειδοποίησης πρέπει να είναι πολύ επιφυλακτικοί με όσους καταλήγουν σε συμπεράσματα πριν την ενδελεχή ανάλυση όλων των στοιχείων. Αν και η αρχή αυτή μπορεί να φαίνεται πολύ απλή και αυτονόητη δεν πρέπει να θεωρείται βεβαία, ιδιαίτερα σε περιόδους κρίσης. (3) Η ιστορία έχει καταδείξει ότι πολύ συχνά, άτομα και μάλιστα άτομα με σημαντική πείρα, σε περιόδους κρίσης καταλήγουν σε συμπεράσματα αγνοώντας πληροφορίες ή τη σημασία που έχουν αυτές για την αναλυσή τους. Κατά το παρελθόν αναλυτές τρεχουσών πληροφοριών εξεπλάγησαν όταν συνειδητοποίησαν, πόσοι λίγο πιο πάνω από τους ίδιους στην ιεραρχία, αγνοούσαν σημαντικές πληροφορίες σε ότι αφορούσε την προειδοποίηση. Υπάρχουν παραδείγματα που αναλυτές εκ των υστέρων συνειδητοποίησαν ότι είχαν στην διαθέσή του σημαντικές πληροφορίες που όμως άφησαν ανεκμετάλευτες. (4) Ένας λόγος που συμβαίνει αυτό είναι γιατί σε περιόδους κρίσης το σύστημα ανάλυσης πληροφοριών «βομβαρδίζεται» από μεγάλο αριθμό πληροφοριών που δεν είναι έτοιμο να αντιμετωπίσει. Επιπλέον ο χρόνος που ο αναλυτής έχει στην διάθεση του στενεύει με αποτέλεσμα σημαντικές πληροφορίες να παραλείπονται. (5) Ο κυριότερος λόγος που υπάρχει σε ορισμένες υπηρεσίες ανάλυσης ξεχωριστό τμήμα ανάλυσης ενδείξεων ή ανάλυσης προειδοποιήσεων, είναι διότι με αυτόν τον τρόπο ο αναλυτής αφιερώνει τον χρόνο του αποκλειστικά στην εις βάθος ανάλυση χωρίς την υποχρέωση να ασχοληθεί με έναν αριθμό άλλων πληροφοριακών υποχρεώσεων.

14 (7) Για τη χώρα μας ένας ικανοποιητικός αριθμός αναλυτών που θα έπρεπε να ασχολουνται αποκλειστικά με την παρακολούθηση των ενδεικτών θα έπρεπε να κυμαίνεται από 5 εως 7 άτομα. δ. Πρέπει να αποτελεί μέρος της εκτίμησης πιθανοτήτων. (1) Σπάνια οι επικείμενες εχθρικές προετοιμασίες ειναι τόσο εμφανείς ώστε η πρειδοποίηση να είναι απολύτως ξεκάθαρη και να την γνωρίζουν όλοι. Το πιθανότερο είναι ότι θα υπάρχει ένας βαθμός αβεβαιότητας για τις ενέργειες του εχθρού ακόμα και όταν οι περισσότερες λεπτομέρειες μας είναι γνωστές. Ο βαθμός αβεβαιότητας θα αυξάναται όταν οι πληροφορίες που έχουμε στην διάθεσή μας είναι περιορισμένες ή μειωμένης αξιοπιστίας. Πολλές φορές μάλιστα θα υπάρχουν τόσο λίγες πληροφορίες που θα θέτουν σε αμφισβήτηση ακόμα και το ενδεχόμενο επίθεσης. (2) Όπως είναι φυσικό οι συμμετέχοντες στη διαδικασία λήψεως αποφάσεων επιθυμούν να έχουν στη διάθεση τους εκτιμήσεις απολύτως σίγουρες, που αποτελούν βεβαιότητα. Αυτό όμως δεν είναι δυνατόν ακόμα και αν η ιεραρχία ζητάει αποδείξεις ότι κάτι θα γίνει. Τετοιου είδους διαβεβαίωση δεν μπορεί να παρασχεθεί διότι δεν είναι δυνατόν να αποδειχθεί κάτι το οποίο βασίζεται σε αποφάσεις τρίτων. Είναι πολύ σημαντικό να μπορέσουν να κατανοήσουν οι συμμετέχοντες στη διαδικασία λήψεως αποφάσεων ότι μία προειδοποίηση δεν είναι μία βεβαιότητα αλλά κάτι πιθανό που βασίζεται σε ενδείξεις και όχι σε αποδείξεις. ε. Πρέπει να αποτελεί παράγοντα λήψεως αποφάσεων. (1) Αποτελεί αξίωμα σχετικά με την προειδοποίηση το ότι δεν υπάρχει προειδοποίηση αν δεν έχει ενημερωθεί αυτός που αποφασίζει και γνωρίζει επαρκώς ότι έχει προηγηθεί. Μία προειδοποίηση που υπάρχει μόνο στο μυαλό του αναλυτή, είναι άχρηστη. Ο αναλυτής πρέπει να βρεί το τρόπο να μεταδόσει αυτά που πιστεύει στα κατάλληλα άτομα. (2) Στο επίπεδο αυτών που λαμβάνουν τις αποφάσεις αυτός είναι ο παράγοντας που διαχωρίζει περισσότερο από κάποιον άλλον την πληροφόρηση της προειδοποίησης από αυτή των τρεχουσών πληροφοριών. Είναι πολύ σημαντικό ο αναλυτής να κρατάει ενήμερο αυτόν που αποφασίζει και να του ξεκαθαρίζει ανά πάσα στιγμή πως έχει η κατάσταση και πως διαμορφώνονται οι εξελίξεις. Σε μία τέτοια περίπτωση είναι προτιμότερα τα περισσότερα στοιχεία, οι εξειδικευμένες εκτιμήσεις και οι συγκεκριμένες και αιτιολογημένες προτάσεις. (3) Οι αναλυτές πρέπει να κατανοούν ότι αυτοί που αποφασίζουν

15 είναι πραγματικά πολυάσχολοι και οτι εκτιμήσεις που δεν περιλαμβλανουν κάποια ''ξεκάθαρη'' προειδοποίηση δεν μεταδίδουν σωστά τις πεποιθήσεις του αναλυτή. (4) Εκτιμήσεις που τονίζουν τι μπορεί να κάνει ο αντίπαλος αν το αποφασίσει, μεταδίδουν μία αίσθηση αβεβαιότητας και δείνουν την εντύπωση ότι δεν έχουν υπάρξει αποφάσεις, παρ ολές τις ενδείξεις ότι οι αποφάσεις έχουν κατά πάσα πιθανότητα ήδη ληφθεί. Φράσεις που υποδηλώνουν αρνητικές εξελίξεις θαμένες σε μεγάλες αναφορές γεγονότων δεν βοηθούν να μεταδώσει ο αναλυτής την σοβαρότητα της κατάστασης. (5) Αποτελεί σύνηθες φαινόμεμο όταν ξεσπάει μία κρίση οι αναλυτές να διατείνονται ότι είχαν προειδοποιήσει αυτόν που αποφασίζει και εκείνος να απαντάει ότι δεν τον είχαν ενημερώσει αρκετές φορές ή με αρκετή έμφαση. (6) Ένας αναλυτής δεν πρέπει να υποθέτει ότι επειδή εξέδωσε μία προειδοποίηση μία φόρα πριν από μία εβδομάδα δεν πρέπει να την επαναλάβει. Όταν η κατάσταση είναι εξαιρετικά δύσκολη τότε δεν είναι ώρα για καθυστέρησης αλλά για γρήγορη και ''ξεκάθαρη'' μετάδοση των πληροφοριών και εκτιμήσεων. στ. Πρέπει να προκαλεί σειρά ενεργειών. (1) Αν υποτεθεί ότι οι αναλυτές έχουν κάνει τη δουλεία τους σωστά τότε αυτό σημαίνει ότι, έχουν συλλέξει τις πληροφορίες και έχουν φθάσει σε ένα ασφαλές συμπέρασμα ότι ο εχθρός προετοιμάζεται για επίθεση, το οποίο μάλιστα έχουν μεταφέρει σε αυτούς που λαμβάνουν τις αποφάσεις. (2) Σκοπός αυτής της προειδοποίησης είναι αυτός που λαμβάνει τις αποφάσεις να έχει στη διάθεση του τα κατάλληλα στοιχεία. Αν δεν είναι σίγουρος για την προειδοποίηση ή δεν πάρει τις κατάλληλες αποφάσεις τότε η όλη διαδικάσία δεν θα επιφέρει τα επιθυμητά αποτελέσματα. (3) Αν και είναι εξαιρετικά σπάνιο δεν αποτελεί ανύπαρκτο φαινόμενο για κάποιον αναλυτή να φτάσει σε μία εκτίμηση και να προειδοποιήσει ξεκάθαρα και έγκαιρα τους προισταμένους του και αυτοί με τη σειρά τους να μην προβούν στις απαραίτητες ενέργειες. Αυτό που συμβαίνει τις περισσότερες φορές είναι ότι υπάρχει κάποιος λάθος υπολογισμός εκ μέρους του αναλυτή όσον αφορά το τόπο ή τον χρόνο ή κάποιον άλλο σημαντικό παράγοντα που έχει να κάνει με τις κινήσεις του εχθρού. (4) Ένα άλλο ενδεχόμενο είναι ότι αυτός που λαμβάνει τις αποφάσεις θέλει να αναλύσει τις πληροφορίες και μόνος του, είτε επειδή δεν εμπιστεύεται

16 πλήρως τους μηχανισμούς ανάλυσης πληροφοριών είτε επειδή θέλει να είναι σίγουρος για την προειδοποίηση. Αυτή η μέθοδος έχει τα θετικά της στοιχεία αλλά εγκυμονεί και κινδύνους. (5) Ανεξαρτήτως όμως από το πόσο καλά λειτουργούν και συνεργάζονται οι αναλυτές και οι λήπτες των αποφάσεων, το σημαντικό είναι στο τέλος της διαδικασίας να λαμβάνονται οι κατάλληλες αποφάσεις και να εκτελούνται οι κατάλληλες ενέργειες. Χωρίς αυτές τις ενέργειες η λειτουργία της πληροφόρησης της προειδοποίησης είναι δίχως νόημα. ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ 17. Γενικά α. Ένα σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης, δεν έχει μεγάλη σημασία πόσο καλά δομημένο είναι. Η επιτυχία του εξαρτάται πρωταρχικά, από την κρίση και το όραμα των πολιτικών αρχών. β. Πιο σημαντική από οποιοδήποτε σύστημα στρατηγικής προειδοποίησης είναι η πολιτική βούληση για δράση και εάν απαιτείται για παρέμβαση. Ωστόσο, η πολιτική βούληση εξαρτάται από περισσότερα ζητήματα, πέραν της ανάλυσης της πιθανής εξέλιξης μιας σύγκρουσης και επηρεάζεται προφανώς από μια σειρά άλλων θεμάτων. γ. Ενα αξιόπιστο σύστημα στρατηγικής προειδοποίησης θα πρέπει να στερείται πολιτικών διαδικασιών, και να είναι όσο το δυνατόν ''απολιτικό'' προκειμένου να αποφεύγεται η οποιαδήποτε αλλοίωση των πληροφοριών. 18. Αναγκαίες Προυποθέσεις Λειτουργίας του Συστήματος Στρατηγικής Προειδοποίησης. Ώς αναγκαίες προυποθέσεις λειτουργίας του συστήματος στρατηγικής προειδοποίησης θεωρούνται οι παρακάτω: α. Η προσαρμογή της στρατηγικής προειδοποίησης, ώστε να εκπληρώνει τους στρατηγικούς στόχους. β. H μη ύπαρξη ''τειχών'' μεταξύ της συλλογής των δεδομένων και της ανάλυσης, καθώς και μεταξύ πληροφοριών και επιχειρήσεων. γ. Η ύπαρξη ενός δικτύου επαφών/ανθρώπων που θα πρέπει να είναι πρόθυμοι, να έχουν κίνητρα, να είναι σε θέση να παρακολουθούν κινήσεις και δραστηριότητες του αντιπάλου, να επεξεργάζονται τις πληροφορίες αυτές και να υποβάλλουν εκθέσεις σχετικά με τις κρίσιμες πληροφορίες (HUMINT).

17 δ. Η επάρκεια αναλυτών εφοδιασμένων με εμπειρία, ισχυρές γλωσσικές δεξιότητες, ευρεία πολιτιστική κατανόηση, και πρόσβαση σε πλούσιες πηγές δεδομένων που μπορούν να προσφέρουν εναλλακτικές αναλύσεις και ποικίλες απόψεις. 19. Προτεινόμενες προδιαγραφές/χαρακτηριστικά του συστήματος. Σε ότι αφορά τις απαιτήσεις/προυποθέσεις ενός επιτυχημένου συστήματος στρατηγικής προειδοποίησης, αυτές θα πρέπει να είναι οι παρακάτω: α. Να διατηρεί μακροπρόθεσμη προοπτική. προτέρων. β. Να είναι προσαρμοσμένο στη "Διοικητική Δομή" των ΕΔ. γ. Να βασίζεται στη διαλειτουργικότητα. δ. Να καθορίζει και να κατανέμει στόχους, καθήκοντα και ευθύνες εκ των ε. Να χρησιμοποιεί σύστημα ενδεικτών το οποίο δεν θα αποτελεί ''πανάκεια'' αλλά θα δημιουργείται/ προσαρμόζεται κατά περίπτωση. στ. Να εντοπίζει πιθανά γεγονότα που προκαλούν ή θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε διαδοχικά αποτελέσματα. ζ. Να ενσωματώνει την ύπαρξη ενός υποσυστήματος ''ιστορικού της προειδοποίησης και πρόβλεψης'' ως τρόπου παρακολούθησης της εξέλιξης. η. Να ενσωματώνει την ύπαρξη ενός υποσυστήματος το οποίο θα καταγράφει και ελέγχει τις δραστηριότητες του αντιπάλου και σε άλλους τομείς πέραν του αμυντικού. θ. Να διευρύνεται πέρα από την απλή πρόληψη του αιφνιδιασμού και σε προειδοποίηση σχετικά με διαφορετικές τάσεις και ευκαιρίες. ι. Να εκμεταλλεύεται την τεχνολογική εξέλιξη, ώστε να μεγιστοποιούνται οι πολλαπλασιαστές πληροφοριακής ισχύος. ια. Να χρησιμοποιεί τεχνολογία δικτυοκεντρικής αντίληψης ώστε να γίνεται πλήρης επιχειρησιακή εκμετάλλευση των μέσων συλλογής πληροφοριών. ιβ. Να προβλέπει τον σχεδιασμό και την υλοποίηση προγραμμάτων αξιοποίησης του διαδικτύου. Τέλος, για να διατηρεί την αξία του, ένα στρατηγικό σύστημα προειδοποίησης θα πρέπει να καθίσταται δυνατή η έγκαιρη και συνεχής αναφορά. 20. Υπόδειγμα αυστηρού και αξιόπιστου στρατηγικού μηχανισμού δύναται να αποτελέσει το NATO INTELLIGENCE WARNING SYSTEM για τους παρακάτω λόγους: α. Διαθέτει δυνατότητες οι οποίες βοηθούν να διασφαλιστεί το ότι η

18 στρατηγική προειδοποίηση παίζει αποφασιστικό ρόλο στην διαχείριση κρίσεων. β. Δύναται να προβλέψει τις κρίσεις (στο μέτρο που αυτό είναι εφικτό) και εάν είναι απαραίτητο να αναλάβει δράση, προκειμένου να αποσοβηθεί η κρίση και η σύγκρουση, ή σε περίπτωση που η σύγκρουση είναι αναπόφευκτη, η χώρα να επικρατήσει κατά τον καλλίτερο τρόπο σ'ολα τα επίπεδα (πολιτικό, στρατηγικό, επιχειρησιακό, τακτικό). γ. Ενεργοποιεί τα πολιτικά και στρατιωτικά εργαλεία για δράση, με την μορφή της υψηλής ετοιμότητας των ικανών για ταχεία ανάπτυξη Στρατηγείων και Δυνάμεων, μόλις υπάρξουν οι προειδοποιητικές ενδείξεις. -Ο- ΣΥΝΤΑΞΑΣ Γρυλλάκης Μιλτιάδης Σχης (ΠΒ)