Π ΜΕΛΕΤΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΓΙΑ ΝΟΜΙΚΑ ΚΑΙ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Π.3.1.1 ΜΕΛΕΤΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΓΙΑ ΝΟΜΙΚΑ ΚΑΙ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ"

Transcript

1 TRADE WITHOUT BORDERS FOR THE COMPANIES OF GREECE - The former Yugoslav Republic of Macedonia INTERREGIONAL AREA Π ΜΕΛΕΤΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΓΙΑ ΝΟΜΙΚΑ ΚΑΙ ΑΝΑΘΕΤΟΥΣΑ ΑΡΧΗ: ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΕΞΑΓΩΓΕΩΝ ΒΟΡΕΙΟΥ ΕΛΛΑΔΟΣ ΑΝΑΔΟΧΟΙ: NOISIS ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Α.Ε. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ Α.Ε.

2 ΜΕΛΕΤΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΓΙΑ ΝΟΜΙΚΑ ΚΑΙ 7 Εισαγωγή... 7 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. ΑΝΑΛΥΣΗ SWOT ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ ΜΕ ΕΜΦΑΣΗ ΣΤΗΝ ΕΞΩΣΤΡΕΦΕΙΑ Εισαγωγή Π.Ε. Θεσσαλονίκης Γενικά Χαρακτηριστικά Παραγόμενα Προϊόντα Παραγωγική Δυναμικότητα Δίκτυα Μεταφορών (Οδικά Δίκτυα Λιμάνια Αεροδρόμια Σιδηροδρομικά Δίκτυα) Υποδομές Ανθρώπινο Δυναμικό Έρευνα και ανάπτυξη SWOT Παραγόμενα Προϊόντα Παραγωγική Δυναμικότητα SWOT Δίκτυα Μεταφορών (Οδικά Δίκτυα Λιμάνια Αεροδρόμια Σιδηροδρομικά Δίκτυα) Υποδομές SWOT Ανθρώπινο Δυναμικό Έρευνα και ανάπτυξη Συμπεράσματα για την Π.Ε. Θεσσαλονίκης Π.Ε. Κιλκίς Γενικά Χαρακτηριστικά Παραγόμενα Προϊόντα Παραγωγική Δυναμικότητα Δίκτυα Μεταφορών (Οδικά Δίκτυα Λιμάνια Αεροδρόμια Σιδηροδρομικά Δίκτυα) Υποδομές Ανθρώπινο Δυναμικό Έρευνα και ανάπτυξη SWOT Παραγόμενα Προϊόντα Παραγωγική Δυναμικότητα SWOT Δίκτυα Μεταφορών (Οδικά Δίκτυα Λιμάνια Αεροδρόμια Σιδηροδρομικά Δίκτυα) Υποδομές SWOT Ανθρώπινο Δυναμικό Έρευνα και ανάπτυξη Συμπεράσματα για την Π.Ε. Κιλκίς Π.Ε. Πέλλας Γενικά Χαρακτηριστικά Παραγόμενα Προϊόντα Παραγωγική Δυναμικότητα Δίκτυα Μεταφορών (Οδικά Δίκτυα Λιμάνια Αεροδρόμια Σιδηροδρομικά Δίκτυα) Υποδομές Ανθρώπινο Δυναμικό Έρευνα και ανάπτυξη SWOT Παραγόμενα Προϊόντα Παραγωγική Δυναμικότητα SWOT Δίκτυα Μεταφορών (Οδικά Δίκτυα Λιμάνια Αεροδρόμια Σιδηροδρομικά Δίκτυα) Υποδομές SWOT Ανθρώπινο Δυναμικό Έρευνα και ανάπτυξη Συμπεράσματα για την Π.Ε. Πέλλας Π.Ε. Σερρών Γενικά Χαρακτηριστικά

3 Παραγόμενα Προϊόντα Παραγωγική Δυναμικότητα Δίκτυα Μεταφορών (Οδικά Δίκτυα Λιμάνια Αεροδρόμια Σιδηροδρομικά Δίκτυα) Υποδομές Ανθρώπινο Δυναμικό Έρευνα και ανάπτυξη SWOT Παραγόμενα Προϊόντα Παραγωγική Δυναμικότητα SWOT Δίκτυα Μεταφορών (Οδικά Δίκτυα Λιμάνια Αεροδρόμια Σιδηροδρομικά Δίκτυα) Υποδομές SWOT Ανθρώπινο Δυναμικό Έρευνα και ανάπτυξη Συμπεράσματα για την Π.Ε. Σερρών Π.Ε. Φλώρινας Γενικά Χαρακτηριστικά Δίκτυα Μεταφορών (Οδικά Δίκτυα Λιμάνια Αεροδρόμια Σιδηροδρομικά Δίκτυα) Υποδομές Ανθρώπινο Δυναμικό Έρευνα και ανάπτυξη SWOT Παραγόμενα Προϊόντα Παραγωγική Δυναμικότητα SWOT Δίκτυα Μεταφορών (Οδικά Δίκτυα Λιμάνια Αεροδρόμια Σιδηροδρομικά Δίκτυα) Υποδομές SWOT Ανθρώπινο Δυναμικό Έρευνα και ανάπτυξη Συμπεράσματα για την Π.Ε. Φλώρινας Δεύτερο Επίπεδο Εξέταση Κοινών Παραγόντων Γενικά Συμπεράσματα ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2. ΑΓΟΡΕΣ ΣΤΟΧΟΙ ΜΕ ΕΞΑΓΩΓΙΚΟ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝ Εισαγωγή Εξαγωγική Παραγωγική Δυναμική ανά Περιοχή Π.Ε. Θεσσαλονίκης Π.Ε. Κιλκίς Π.Ε. Πέλλας Π.Ε. Σερρών Π.Ε. Φλώρινας Σύνολο της χώρας Σύνολο Διασυνοριακής Περιοχής Συμπεράσματα Εξαγωγές Αγορές στόχοι ανά περιοχή Παραγωγή Διεθνώς εμπορεύσιμοι κλάδοι Εξωστρέφεια Δυνητικές αγορές στόχοι Η περίπτωση της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας ως αγορά των ελληνικών εξαγωγών

4 Π.Ε. Θεσσαλονίκης Π.Ε. Κιλκίς Π.Ε. Πέλλας Π.Ε. Σερρών Π.Ε. Φλώρινας Ελληνική Διασυνοριακή Περιοχή ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3. Καταγραφή νομικού θεσμικού πλαισίου στον εμποροοικονομικό τομέα Εισαγωγή Ευρετήριο Συμφωνίες πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας με Ε.Ε Συμφωνίες πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας με Ελλάδα Συμφωνίες πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας με χώρες ΝΑ Ευρώπης Τελωνειακές, φορολογικές και άλλες συναφείς νομικές διαδικασίες - καθεστώς μεταφορών Ενδοκοινοτικές Συναλλαγές Φορολογικό έδαφος της Κοινότητας Ορισμός στοιχεία ενδοκοινοτικής παράδοσης Καθεστώς ΦΠΑ (Ενδοκοινοτικών Συναλλαγών) Διακίνηση αγαθών εντός Ε.Ε Υποχρεώσεις ενδοκοινοτικής παράδοσης ως φορολογητέας πράξης Απόδειξη κοινοτικού χαρακτήρα εμπορευμάτων Απόδειξη ενδοκοινοτικής παράδοσης για σκοπούς απαλλαγής από ΦΠΑ ΦΠΑ στις ενδοκοινοτικές συναλλαγές απαλλαγές Σύστημα VIES επαλήθευσης ΑΦΜ / ΦΠΑ Listing Intrastat Ενδοκοινοτικές τριγωνικές συναλλαγές Απαλλαγή από ΦΠΑ Ειδικό Διπλότυπο Δελτίο Απαλλαγής (ΕΔΔΑ) ΦΠΑ Απόδειξη ενδοκοινοτικής συναλλαγής ανάλογα με το μεταφορικό μέσο Συναλλαγές με μη συνεργάσιμα και προνομιακά φορολογικά καθεστώτα Διαδικασία ως προς τα προοϊόντα με Ειδικό Φόρο Κατανάλωσης (συστήματα, εγγυήσεις, ενεργειακά προϊόντα, καπνά, αλκοολούχα) Εξόφληση συναλλαγών Παροχή Υπηρεσιών Εξαγωγές Θεσμικό πλαίσιο εξωτερικού εμπορίου και βασικές σχετικές αρχές (περιορισμοί, απαγορεύσεις κ.λπ.)

5 Μέτρα εμπορικής πολιτικής Βασικό θεσμικό πλαίσιο (κοινοτικός τελωνειακός κώδικας κ.λπ.) Τελωνειακό έδαφος της Ε.Ε Τελωνειακά Καθεστώτα και Τελωνειακοί Προορισμοί Έγγραφα διαδικασία εξαγωγής Οριστική προσωρινή εξαγωγή. Επανεξαγωγή Ηλεκτρονικό Τελωνείο. (Σύνδεση και με το σημείο «ICISnet») Ηλεκτρονική διασάφηση εξαγωγής (κατάθεση, αποδοχή, διαχείριση, διόρθωση, ακύρωση κ.λπ.) Έγγραφα υποστήριξης εξαγωγής (τιμολόγιο, φορτωτική, πιστοποιητικά άδειες εξαγωγής, εγγραφή στο ΓΕΜΗ κ.λ.π.) Πρόσωπα δυνάμενα να καταθέσουν διασάφηση (εκπρόσωποι επιχειρήσεων, εκτελωνιστές κ.λπ.) Αρμοδιότητα (και κατά τόπο) τελωνειακών αρχών Γ.Δ. Τελωνείων & ΕΦΚ του Υπουργείου Οικονομικών Δικαιώματα Εκτέλεσης Τελωνειακών Εργασιών (ΔΕΤΕ) Εξέταση εμπορευμάτων (λήψη δειγμάτων κ.λπ.) Δασμολόγιο και Δασμολογική κατάταξη Δασμολογητέα αξία Καταγωγή εμπορευμάτων (προτιμησιακή και μη) και αντίστοιχα πιστοποιητικά Διακίνηση εμπορευμάτων (διαμετακόμιση, Δελτίο TIR κ.λ.π.) Επιβεβαίωση εξόδου από την Ε.Ε Carnet ATA Φορολογικές διαδικασίες κατά την εξαγωγή Απαλλαγή από ΦΠΑ ΕΔΔΑ EORI Αριθμός Καταχώρησης και Αναγνώρισης Οικονομικών Φορέων (ΕΟRI-Economic Operator Registration and Identification) ICISnet Απλουστευμένες διαδικασίες (εξαγωγής, καταγωγής κ.λπ.) Εγκεκριμένος Οικονομικός Φορέας (ΕΟΦ) ή Authorized Economic Operator (ΑΕΟ) Διεθνείς τριγωνικές συναλλαγές Κυρώσεις περί εξαγωγής (Εθνικός Τελωνειακός Κώδικας) Διαδικασία απαλλαγής προϊόντων από ΦΠΑ για ταξιδιώτες (πολίτες τρίτων χωρών) Όροι παράδοσης (Incoterms) και όροι πληρωμής διεθνών συναλλαγών Ειδικά φορολογικά θέματα εξαγωγών (φορολογικός εκπρόσωπος, επιστροφή πιστωτικού υπολοίπου ΦΠΑ και ΕΦΚ καυσίμων κ.λ.π.) Φορολογικές και τελωνειακές διαδικασίες ειδικών καθεστώτων Διαδικασία εξαγωγών ειδών με πρόδρομες ουσίες, διττής χρήσης και αγροτικών με επιδότηση κατά την εξαγωγή (προϋποθέσεις, διαδικασία, αρμόδιες υπηρεσίες)

6 Διεθνείς οδικές κυρίως μεταφορές με τρίτες χώρες Ταχυδρομική διακίνηση εξαγομένων εμπ/των Επιστροφή αχρεωστήτως εισπραχθείσας τελωνειακής οφειλής και ρυθμίσεις συμψηφισμός οφειλών (τελωνειακών και φορολογικών) Ασφάλιση εξαγωγικών πιστώσεων Περιορισμοί, Αντικίνητρα και λοιπά εμπόδια ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4. ΕΙΔΙΚΕΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΕΞΑΓΩΓΗ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΤΩΝ ΒΑΣΙΚΩΝ ΕΞΑΓΩΓΙΚΩΝ ΚΛΑΔΩΝ ΤΗΣ ΔΙΑΣΥΝΟΡIΑΚΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5. ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΒΕΛΤΙΣΤΩΝ ΠΡΑΚΤΙΚΩΝ ΠΟΥ ΕΦΑΡΜΟΖΟΝΤΑΙ ΣΕ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΕΠΙΠΕΔΟ Εισαγωγή Θεσμικές παρεμβάσεις για τη διευκόλυνση των εξαγωγών Εθνική Στρατηγική Εξαγωγών Προώθηση Προβολή Country Branding ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6. ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΠΡΩΗΝ ΓΙΟΥΓΚΟΣΛΑΒΙΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ Εισαγωγή Προτιμησιακή συμφωνία Ε.Ε. πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας, δασμολόγιο, κατάταξη και καταγωγή εμπορευμάτων Ειδικές απαιτήσεις, δυσκολίες και αντικίνητρα σε θεσμικό επίπεδο. Διμερείς συμφωνίες Ελλάδας πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας Συμβάσεις αποφυγής διπλής φορολογίας, σε σχέση και με διμερείς συμφωνίες που υπάρχουν με άλλες κοινοτικές ιδίως χώρες Συμβάσεις μεταφορών, σε σχέση και με διμερείς συμφωνίες που υπάρχουν με άλλες κοινοτικές ιδίως χώρες Φορολογικό καθεστώς αναγνώρισης δαπανών που αφορούν τις συναλλαγές της Ελλάδας με την πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας Δυσκολίες στην καθημερινή επιχειρηματική διαδικασία Δασμολογικά και μη δασμολογικά εμπόδια Δασμολογικά εμπόδια Μη δασμολογικά εμπόδια Ελληνικές εξαγωγές υπηρεσιών στην πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας

7 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7. ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΠΟΥ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ ΣΤΗΝ ΠΡΩΗΝ ΓΙΟΥΓΚΟΣΛΑΒΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ Εισαγωγή Επιχειρήσεις ελληνικών συμφερόντων στην πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας Τράπεζες Ενέργεια Ελληνικές συμμετοχές στην κατασκευή έργων υποδομής Αρχές και φορείς της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας που ασχολούνται με το διεθνές εμπόριο ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8. ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΑΓΟΡΩΝ Ανάδειξη ευνοϊκών αγορών Προτάσεις και συμβουλές εισόδου Ανάδειξη αγορών αυξημένου βαθμού δυσκολίας Προτάσεις προσέγγισης Ανάδειξη μη - κοινοτικών αγορών - στόχων με βάση την αξία των βασικότερων εξαγώγιμων προϊόντων Π.Ε. Θεσσαλονίκης Π.Ε. Κιλκίς Π.Ε. Πέλλας Π.Ε. Σερρών Π.Ε. Φλώρινας Ειδικές απαιτήσεις για προϊόντα που εξάγονται από τη διασυνοριακή περιοχή, κατά την εισαγωγή τους σε τρίτες χώρες Καταγραφή ειδικών απαιτήσεων ανά Δασμολογική κλάση για τις κυριότερες αγορές στόχους (τρίτες χώρες) Προϊόντα Δασμολογικής Κλάσης (CN4) Προϊόντα Δασμολογικής Κλάσης (CN4) Προϊόντα Δασμολογικής Κλάσης (CN4) Προϊόντα Δασμολογικής Κλάσης (CN4) Προϊόντα Δασμολογικής Κλάσης (CN4) Προϊόντα Δασμολογικής Κλάσης (CN4) Προϊόντα Δασμολογικής Κλάσης (CN4) Προϊόντα Δασμολογικής Κλάσης (CN4) Προϊόντα Δασμολογικής Κλάσης (CN4) Προϊόντα Δασμολογικής Κλάσης (CN4)

8 ΜΕΛΕΤΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΓΙΑ ΝΟΜΙΚΑ ΚΑΙ Εισαγωγή Η παρούσα μελέτη επικεντρώνεται στην ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης σχετικά με τα νομικά και φορολογικά θέματα που αφορούν το εξαγωγικό εμπόριο και τον εμποροοικονομικό τομέα, με σκοπό την καταγραφή των δυσκολιών των ελληνικών επιχειρήσεων και ζητημάτων, δασμολογικών και μη δασμολογικών εμποδίων και διαδικασιών κατά τη διεξαγωγή διεθνών επιχειρηματικών δραστηριοτήτων καθώς και την εξαγωγική δυναμική της διασυνοριακής περιοχής Ελλάδας- πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας 1. Η ανάλυση εξειδικεύεται σε χωρικό επίπεδο στις Περιφερειακές Ενότητες της ελληνικής διασυνοριακής περιοχής, Π.Ε. Θεσσαλονίκης, Κιλκίς, Πέλλας, Σερρών και Φλώρινας, με οδηγό την υπάρχουσα εξαγωγική δραστηριότητα των περιοχών ανά εξαγωγικό κλάδο και στις σημαντικότερες αγορές στόχους, για τη διάγνωση των χαρακτηριστικών εκείνων που ανταποκρίνονται περισσότερο στην υφιστάμενη κατάσταση ανά περιοχή. Αρχικά, γίνεται μία προκαταρκτική ανάλυση των εξεταζόμενων περιοχών με κύριο σημείο αναφοράς την εξωστρεφή δραστηριότητα των επιχειρήσεων. Μέσα από μια καταγραφή των γενικών χαρακτηριστικών της κάθε περιοχής, των παραγόμενων προϊόντων και παραγωγικών δυνατοτήτων και την ανάλυση των τομέων που σχετίζονται με τον εμποροοικονομικό τομέα, όπως τα δίκτυα μεταφορών, οι υποδομές, το ανθρώπινο δυναμικό και η έρευνα και ανάπτυξη, γίνεται μια ανάλυση των σημαντικότερων δυνατοτήτων και αδυναμιών των περιοχών σε αυτούς του τομείς, σε αντιστοιχία με τις κυριότερες ευκαιρίες και απειλές που παρουσιάζονται στο εξωτερικό τους περιβάλλον. Μέσα από την ανάλυση αυτή των διασυνοριακών περιοχών, γίνεται δυνατή η μελέτη της φέρουσας εξαγωγικής δυνατότητας των περιοχών αυτών, η οποία παρουσιάζεται στην επόμενη ενότητα. Στη συνέχεια γίνεται μια μελέτη της εξαγωγική δυναμικής των περιοχών που αναλύθηκαν στην προηγούμενη ενότητα, με στόχο την καταγραφή των αγορών στόχων που παρουσιάζουν ιδιαίτερο εξαγωγικό ενδιαφέρον, με βάση την αξία των εξαγωγών και τη εξαγωγική δυναμική ανά εξαγωγικό κλάδο, για την κάθε περιοχή, καθώς και για το σύνολο της διασυνοριακής περιοχής. Στο επίκεντρο είναι η εξαγωγική δραστηριότητα των επιχειρήσεων της κάθε περιοχής, μέσα από την παρουσίαση των στατιστικών στοιχείων των εξαγωγών στο διάστημα Η επεξεργασία και η μελέτη των στατιστικών δεδομένων γίνεται σε 3 επίπεδα: Καταγραφή των σημαντικότερων εξαγωγικών κλάδων Καταγραφή των κυριότερων εξαγωγικών προορισμών Ανάδειξη των αγορών στόχων ανά εξαγωγικό κλάδο Στη συνέχεια, στο ίδιο κεφάλαιο, γίνεται μια ανάλυση της φέρουσας ικανότητας των περιοχών μελέτης στο επίπεδο της παραγωγής. Η ανάλυση γίνεται με βάση τα στοιχεία της Ακαθάριστης Προστιθέμενης Αξίας και αυτά του αριθμού των επιχειρήσεων και του συνολικού κύκλου εργασιών τους ανά παραγωγικό κλάδο. Τα συμπεράσματα που προκύπτουν, συνθέτουν την υφιστάμενη κατάσταση της εξαγωγικής δυναμικής των σημαντικότερων παραγωγικών κλάδων των περιοχών της διασυνοριακής περιοχής στις σημαντικότερες αγορές στόχους, όπως αυτές αναδείχθηκαν από τη μελέτη που προηγήθηκε. Τέλος, γίνεται και μια συνοπτική παρουσίαση των ευκαιριών και δυνατοτήτων για ανάπτυξη των κλάδων που έχουν καταγραφεί, αναφορικά με την αποδοτικότητα και την ανταγωνιστικότητά τους, σε επίπεδο παραγωγής και σε αυτό των εξαγωγών. 1 Στα πλαίσια της παρούσας μελέτης, η διασυνοριακή περιοχή ορίζεται σύμφωνα με το πρόγραμμα εδαφικής συνεργασίας IPA Ελλάδα πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας και περιλαμβάνει τους Νομούς Πέλλας, Φλώρινας, Κιλκίς, Θεσσαλονίκης, Σερρών 7

9 Στα επόμενα κεφάλαια γίνεται η παρουσίαση του υφιστάμενου νομικού και θεσμικού πλαισίου που αφορά ζητήματα του εξαγωγικού εμπορίου και των διεθνών επιχειρηματικών δραστηριοτήτων. Σε πρώτο στάδιο γίνεται η καταγραφή των σημαντικότερων διατάξεων του διεθνούς δικαίου, σχετικών με ζητήματα και διαδικασίες του εξαγωγικού εμπορίου, με επίκεντρο την Ελλάδα και την πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, όπως προκύπτει από τις διμερείς οικονομικές συμφωνίες των χωρών και μέσα από τις δεσμεύσεις στα πλαίσια των δραστηριοτήτων διεθνών οργανισμών, σχετικών με τον εμποροοικονομικό τομέα, όπως είναι ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου (ΠΟΕ) και ο Οργανισμός για την Οικονομική Συνεργασία και Ανάπτυξη (ΟΟΣΑ). Στόχος είναι η καταγραφή των τελωνειακών, φορολογικών και άλλων συναφών νομικών διαδικασιών, του καθεστώτος μεταφορών, καθώς και των περιορισμών, αντικινήτρων και λοιπών εμποδίων ανά εξαγωγικό κλάδο των διασυνοριακών περιοχών, για κάθε αγορά - στόχο, με βάση τα στοιχεία που προέκυψαν από τα προηγούμενα στάδια της παρούσας μελέτης, καθώς και μια σύνοψη των ειδικών διαδικασιών που αφορούν το εξαγωγικό εμπόριο, οι οποίες αναλύθηκαν στο παρόν κεφάλαιο, ως προς τις εξαγωγές ελληνικών προϊόντων των σημαντικότερων εξαγωγικών κλάδων, όπως αυτοί προέκυψαν από το προηγούμενο στάδιο της παρούσας μελέτης. Ακολουθεί η παρουσίαση βέλτιστων πρακτικών που εφαρμόζονται σε παγκόσμιο επίπεδο σχετικά με θεσμικές παρεμβάσεις ενίσχυσης των εξαγωγών, αλλά και best practices επιχειρήσεων για την ενδυνάμωση της εξαγωγικής τους επίδοσης. Στο επόμενο στάδιο, παρουσιάζεται η υφιστάμενη κατάσταση των συναλλαγών της Ελλάδας με την πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, μέσα από την μελέτη των θεμάτων που αφορούν την τελευταία με την Ευρωπαϊκή Ένωση, όπως η προτιμησιακή συμφωνία Ε.Ε. πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας, ζητήματα δασμολογίου, καταγωγής κ.α., καθώς και των ειδικών απαιτήσεων, δυσκολιών και αντικινήτρων σε θεσμικό επίπεδο. Γίνεται η καταγραφή των σημαντικότερων διμερών συμφωνιών ανάμεσα σε Ελλάδα και πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, όπως είναι οι συμβάσεις αποφυγής διπλής φορολογίας και μεταφορών, και του φορολογικού καθεστώτος αναγνώρισης δαπανών, αλλά και δυσκολίες και ειδικές διαδικασίες που αφορούν την καθημερινή επιχειρηματική δραστηριότητα στην πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, σε σχέση με την υφιστάμενη κατάσταση σε άλλες χώρες, ιδίως κοινοτικές. Τέλος γίνεται μια παρουσίαση των εξαγωγών υπηρεσιών των ελληνικών επιχειρήσεων προς την πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας. Στα επόμενα κεφάλαια της μελέτης, γίνεται μία αναφορά των επιχειρήσεων ελληνικών συμφερόντων που δραστηριοποιούνται στην πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, είτε επενδυτικά, είτε εμπορικά με μόνιμη παρουσία, ή και παραγωγικά, μεταξύ άλλων, αξιοποιώντας το καθεστώς παθητικής τελειοποίησης, τα συγκριτικά πλεονεκτήματα και τα αντικίνητρα που αντιμετωπίζουν οι επιχειρήσεις αυτές στη διεξαγωγή των συγκεκριμένων δραστηριοτήτων. Στην συνέχεια, γίνεται μια αναφορά και παραπομπή σε αρχές και φορείς της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας που σχετίζονται με το εξαγωγικό εμπόριο και τις διεθνείς επιχειρηματικές δραστηριότητες, καθώς και των σχετικών ιστοσελίδων και χρήσιμων πηγών πληροφοριών για αυτές. Στο τελευταίο τμήμα της μελέτης και σύμφωνα με τους σημαντικότερους παράγοντες που εξετάστηκαν στα προηγούμενα στάδια της παρούσας μελέτης, αναδεικνύονται οι πιο ευνοϊκές αγορές για τις διασυνοριακές περιοχές, στις οποίες ωστόσο δεν υπάρχει ιδιαίτερη διείσδυση των ελληνικών επιχειρήσεων, ενώ γίνονται προτάσεις και συμβουλές εισόδου των επιχειρήσεων σε 5 από αυτές τις αγορές. Τέλος, αναδεικνύονται και οι αγορές που χαρακτηρίζονται από τον αυξημένο βαθμό δυσκολίας διείσδυσης, στις οποίες υπάρχει ενδιαφέρον για τη δραστηριοποίηση των ελληνικών επιχειρήσεων, με βάση τους παράγοντες που αποτέλεσαν το επίκεντρο της μελέτης στα προηγούμενα στάδια, ενώ γίνονται και προτάσεις προσέγγισης των αγορών αυτών. 8

10 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. ΑΝΑΛΥΣΗ SWOT ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ ΜΕ ΕΜΦΑΣΗ ΣΤΗΝ ΕΞΩΣΤΡΕΦΕΙΑ 1.1. Εισαγωγή Στην ενότητα που ακολουθεί, γίνεται ανάλυση SWOT (Strengths Δυνατά Σημεία, Weaknesses Αδύνατα Σημεία, Opportunities Ευκαιρίες,Threats Απειλές), η οποία χωρίζεται μεθοδολογικά σε δύο επίπεδα: Πρώτο Επίπεδο Εξέταση ανά Περιφερειακή Ενότητα: Ανάλυση SWOT που αφορά τις εξεταζόμενες Περιφερειακές Ενότητες Θεσσαλονίκης, Πέλλας, Φλώρινας, Κιλκίς και Σερρών, και επικεντρώνεται στους τομείς εκείνους που επηρεάζουν την εξωστρέφεια εξαγωγική δραστηριότητα του κάθε Νομού. Στο επίπεδο αυτό, θα εξεταστούν τα ειδικά χαρακτηριστικά του κάθε Νομού τα οποία και τον διαφοροποιούν σε σχέση με την εξαγωγική του δραστηριότητα. Τα δεδομένα που θα εξεταστούν ανά Νομό είναι τα εξής: Παραγόμενα Προϊόντα Παραγωγική Δυναμικότητα Εξετάζονται τα παραγόμενα προϊόντα του κάθε Νομού, σε σχέση με τις εξαγωγικές τους δυνατότητες και τον εξαγωγικό τους προσανατολισμό. Επίσης εξετάζεται η παραγωγική δυναμικότητα του κάθε Νομού Δίκτυα Μεταφορών (Οδικά Δίκτυα Λιμάνια Αεροδρόμια Σιδηροδρομικά Δίκτυα) - Υποδομές Εξετάζεται ο ρόλος των Δικτύων Μεταφορών και των Υποδομών, σε σχέση με κατά πόσο αυτά διευκολύνουν ή δυσχεραίνουν τη μεταφορά προϊόντων σε πιθανούς εξαγωγικούς προορισμούς. (Πρόσβαση σε κανάλια Διανομής - Μεταφορικό Κόστος κλπ.) Ανθρώπινο Δυναμικό Εξετάζεται η επάρκεια του ανθρωπίνου δυναμικού σε συνάρτηση με τις εξωστρεφείς δυνατότητες του κάθε Νομού. Έρευνα και ανάπτυξη Εξετάζεται οι δυνατότητες του κάθε Νομού, σε σχέση με την ανάπτυξη νέων καινοτόμων προϊόντων με εξωστρεφή προσανατολισμό Δεύτερο Επίπεδο Εξέταση Κοινών Παραγόντων: Το δεύτερο επίπεδο, αφορά την ανάλυση SWOT σε συνάρτηση με το γενικότερο περιβάλλον μέσα στο οποίο υφίστανται οι εξεταζόμενες Περιφερειακές Ενότητες. Στο σημείο αυτό, θα λάβει χώρα μια γενικότερη προσέγγιση των παραγόντων εκείνων που επηρεάζουν την εξωστρέφεια των Π.Ε., και είναι κοινοί για όλους. Ποιο συγκεκριμένα, θα εξεταστούν οι κοινοί «παρανομαστές» των Π.Ε., οι οποίοι τους επηρεάζουν με ίδιο τρόπο, δηλαδή οι παράγοντες εκείνοι που επηρεάζουν τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στους εξεταζόμενους Νομούς ανεξαρτήτως της χωροθέτησής τους. Οι κοινοί παράγοντες που θα εξεταστούν είναι: Οικονομικό Φορολογικό Νομικό Περιβάλλον Εξετάζεται το γενικότερο Οικονομικό Φορολογικό και Νομικό περιβάλλον στο οποίο δραστηριοποιούνται οι επιχειρήσεις των εξεταζόμενων Π.Ε. σε συνάρτηση με τον εξωστρεφή τους προσανατολισμό. Ρευστότητα - Χρηματοδότηση Επιχειρήσεων Εξετάζεται η δυνατότητα άντλησης πόρων από τις επιχειρήσεις, με σκοπό την ανάπτυξη εξωστρεφούς δραστηριότητας 9

11 1.2. Π.Ε. Θεσσαλονίκης Γενικά Χαρακτηριστικά Η Π.Ε. Θεσσαλονίκης, ανήκει στην κεντρική Μακεδονία και συνορεύει με τους νομούς Σερρών, Κιλκίς, Πέλλας, Ημαθίας, Χαλκιδικής. Βρέχεται από το Στρυμωνικό κόλπο στα ανατολικά και το Θερμαϊκό. Την πεδιάδα της Θεσσαλονίκης διασχίζουν οι ποταμοί Αξιός, Αλιάκμονας και Λουδίας, που χύνονται στο Θερμαϊκό κόλπο. Εξαιτίας αυτών των ποταμών, που δημιούργησαν αυτή την πεδιάδα, η περιοχή έχει εύφορο έδαφος και παράγει καπνά, βαμβάκι, δημητριακά κ.ά. Ακόμη έχει αναπτυγμένη κτηνοτροφία και δασοκομία. ΒΑ συνορεύει με την Π.Ε. Σερρών, Α βρέχεται από το Στρυμονικό κόλπο, προς Β συνορεύει με την Π.Ε. Κιλκίς, προς Δ με τους νομούς Πέλλας, Ημαθίας και Πιερίας και τέλος προς Ν βρέχεται από το Θερμαϊκό κόλπο και συνορεύει με την Π.Ε. Χαλκιδικής. Είναι πολύ πεδινός, αφού τα 64,6% της επιφάνειάς του καταλαμβάνει η πεδιάδα της Θεσσαλονίκης. Στα Α γίνεται ορεινός. Το πεδινό έδαφος χωρίζεται σε δύο μεγάλα και εύφορα βαθύπεδα, της Θεσσαλονίκης, που άλλοτε καλυπτόταν από θάλασσα και δημιουργήθηκε από τις προσχώσεις των ποταμών Αλιάκμονα, Λουδία και Αξιού, και του Ανθεμούντα. Στα Α υψώνονται τα όρη Βερτίσκος (1.103 μ.), Κερδύλια (1.091 μ.), Κρούσια (860 μ.) και Χορτιάτης (1.201 μ.), ο οποίος είναι και το ψηλότερο βουνό της Π.Ε.. Οι ακτές του Θερμαϊκού κόλπου είναι ομαλές. Ο δεύτερος σημαντικός κόλπος είναι ο Στρυμονικός. Ανατολικά του λιμανιού βρίσκονται δύο ακρωτήρια, το Μικρό και το Μεγάλο Έμβολο. Την απέραντη και εύφορη πεδιάδα της Θεσσαλονίκης διαρρέουν οι ποταμοί Αλιάκμονας (στο ΝΔ άκρο), Λουδίας, Αξιός (Βαρδάρης) και Γαλλικός (στο κέντρο), που εκβάλλουν στο Θερμαϊκό κόλπο. Στην άμμο του Γαλλικού υπάρχει χρυσός. Παλαιότερα γινόταν εκμετάλλευσή του, αλλά κρίθηκε τελικά ασύμφορη. Στο Α τμήμα της Π.Ε. Θεσσαλονίκης έχουν σχηματιστεί οι λίμνες Βόλβη (73 τ.χλμ.), Λαγκαδά ή Κορώνεια (57 τ.χλμ.), Μαρούδα και Στράντζα. Τα νερά της Κορώνειας χύνονται στη Βόλβη και από εκεί, με μικρό ποταμάκι, διοχετεύονται στο Στρυμονικό κόλπο. Κατά μήκος του μικρού αυτού ποταμού σχηματίζεται μια υπέροχη κοιλάδα, ισάξια της κοιλάδας των Τεμπών. Ιαματικές πηγές υπάρχουν στο Λαγκαδά, στη Θέρμη, στη Σουρωτή και στη Βόλβη. Το κλίμα είναι μεταβατικό, παρουσιάζει δηλ. ποικιλία. Γενικά αποκλίνει προς το ηπειρωτικό, δηλ. ψυχρός χειμώνας με πολύ ζεστό και υγρό καλοκαίρι. Από τους ανέμους που επικρατούν, χαρακτηριστικότερος είναι ο βόρειος και ψυχρός Βαρδάρης. Η Π.Ε. Θεσσαλονίκης θεωρείται από τους πλουσιότερους νομούς της Ελλάδας, δεύτερος σε οικονομική σημασία μετά την Π.Ε. της Αττικής. Είναι αγροτικός και εμποροβιομηχανικός και παράγει δημητριακά, λάδι, κρασί, καπνό, όσπρια, ρύζι, φρούτα, κηπευτικά, βαμβάκι, πεπονοειδή και αξιόλογα αλιευτικά, κτηνοτροφικά και πτηνοτροφικά προϊόντα. Κατέχει τη δεύτερη θέση στην παραγωγή δημητριακών, γάλατος και δερμάτων μεγάλων ζώων. Ο ορυκτός πλούτος περιλαμβάνει χρωμίτη, αμίαντο, βολφράμιο, αντιμονίτη, μόλυβδο. Παράγονται επίσης πολλά βιομηχανικά προϊόντα όπως τρόφιμα, ζυμαρικά, βυρσοδεψικά, υφαντουργικά, σαπωνοποιίας, τσιγάρα, καπνός, προϊόντα απόσταξης πετρελαίου κ.ά. Πολύ αναπτυγμένη είναι η κάθε λογής συγκοινωνία. Αυτοκινητόδρομοι, σιδηρόδρομοι, αεροπορική και θαλάσσια συγκοινωνία εξυπηρετούν τις ανάγκες χιλιάδων μετακινούμενων ανθρώπων Παραγόμενα Προϊόντα Παραγωγική Δυναμικότητα Πρωτογενής τομέας Γεωργία Κτηνοτροφία Ο Ν. Θεσσαλονίκης αποτελεί μια ιδιαίτερη περίπτωση σε σχέση με τους Νομούς που έχουν ήδη εξεταστεί, καθώς λόγω της ποικιλομορφίας οικονομικών δραστηριοτήτων που παρουσιάζει, δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ως αμιγώς αγροτικός, βιομηχανικός ή εμπορικός κλπ. Στον Νομό, υπάρχουν αρκετές αγροτικές και κτηνοτροφικές περιοχές που παράγουν μια πληθώρα προϊόντων. Οι περιοχές αυτές αποτελούνται από Δήμους που δεν εντάσσονται στον αστικό ιστό της πόλης της Θεσσαλονίκης. Έντονη αγροτική 10

12 και κτηνοτροφική δραστηριότητα παρατηρείται στους Δήμους Χαλκηδόνος, στον Δήμο Θέρμης και συγκεκριμένα στη περιοχή των Βασιλικών, και στον Δήμο Δέλτα ιδιαίτερα στη περιοχή της Χαλάστρας. Επίσης, σημαντική αγροτική ιχθυοτροφική δραστηριότητα παρουσιάζεται στο Δήμο Θερμαϊκού και ιδιαίτερα στην Επανομή και τη Μηχανιώνα. Τα κυρίως παραγόμενα προϊόντα πρωτογενούς παραγωγής αποτελούνται από εσπεριδοειδή, λάδι, κρασί, κηπευτικά, δημητριακά, όσπρια. Στη ζωική παραγωγή κατά κύριο λόγο υπάρχουν βοοειδή, αιγοπρόβατα, χοίροι, πουλερικά, ιπποειδή, κουνέλια. Σημαντικό κομμάτι αποτελεί επίσης και η μυδοκαλλιέργεια αλά και οι ιχθυοκαλλιέργειες. Σε σχέση πάντως με το σύνολο της Π.Ε. Θεσσαλονίκης και από άποψη ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας, οι δραστηριότητες του πρωτογενή τομέα βρίσκονται σαφώς σε χαμηλότερο επίπεδο σε σχέση με τον δευτερογενή και τριτογενή. Δευτερογενής τομέας Ο Δευτερογενής τομέας στην Π.Ε. Θεσσαλονίκης, και ιδιαίτερα η μεταποίηση είναι ιδιαίτερα ανεπτυγμένος σε σχέση με τις υπόλοιπες Περιφερειακές Ενότητες της Κ. Μακεδονίας. Σε σχέση με την Ακαθάριστη Προστιθέμενη Αξία της οικονομίας της περιοχής, η μεταποίηση έρχεται οριακά δεύτερη σε αξία λίγο πίσω από το Χονδρικό και Λιανικό εμπόριο. Στη Π.Ε. Θεσσαλονίκης δραστηριοποιούνται πολλές μεταποιητικές βιομηχανίες και βιοτεχνίες στο χώρο των ενδυμάτων υποδημάτων, στον τομέα των τροφίμων, στη κλωστοϋφαντουργία, στα ποτά, στα χημικά και στη βασική μεταλλουργία. Στα παραπάνω συντελεί το γεγονός ότι τη Θεσσαλονίκη αποτελεί το κέντρο της Κεντρικής Μακεδονίας, συνεπώς τα παραγόμενα προϊόντα των που παράγονται στους όμορους Νομούς, καταλήγουν κατά κύριο λόγο προς μεταποίηση στη περιοχή της Θεσσαλονίκης. Το γεγονός αυτό συνάδει με την εξέταση των υπολοίπων Π.Ε., όπου διαπιστώνεται η έλλειψη δευτερογενούς παραγωγής και μεταποιητικής δραστηριότητας για τα παραγόμενα κυρίως αγροτικά και κτηνοτροφικά προϊόντα του Πρωτογόνους Τομέα παραγωγής. Τριτογενής τομέας Στην Π.Ε. Θεσσαλονίκης κυριαρχεί στον Τριτογενή τομέα το χονδρικό και λιανικό εμπόριο. Σημαντικό επίσης μερίδιο καταλαμβάνει η Διαχείριση ακίνητης περιουσίας, αν και με πτωτικές τάσεις λόγω της κρίσης στον τομέα των ακινήτων, η εκπαίδευση, καθώς και οι Δραστηριότητες σχετικές με την ανθρώπινη υγεία και την κοινωνική μέριμνα. Αρκετά ανεπτυγμένος είναι και κλάδος μεταφορών και αποθήκευσης, όχι όμως σε ικανοποιητικό επίπεδο, ιδιαίτερα δε αν ληφθεί υπόψη ότι με βάση τα στοιχεία των υπόλοιπων Π.Ε., υπάρχει ιδιαίτερη εξάρτηση σε θέματα αποθήκευσης και μεταφορών από την Π.Ε. Θεσσαλονίκης. Εξαγόμενα Προϊόντα Τα ενδύματα και τα φαρμακευτικά προϊόντα, κυρίως λόγω φασόν παραγωγής και τα ορυκτά καύσιμα, τα μεταλλεύματα (χυτοσίδηρος, σίδηρος και χάλυβας) και οι πλαστικές ύλες είναι τα κυριότερα εξαγώγιμα προϊόντα της Π.Ε. Θεσσαλονίκης 2. Στο διάστημα παρατηρείται μια αντίστροφη τάση αναφορικά με το ποσοστό συμμετοχής των Ενδυμάτων και των Ορυκτών καυσίμων στο σύνολο των εξαγωγών. Από τα όπου τα Ενδύματα είναι το κύριο εξαγωγικό προϊόν της Π.Ε. και μέχρι το 2012 παρατηρείται συνεχής πτώση του ποσοστού, από το 13,05% το 2008 έως το 7,06% το Αντίθετα στα Ορυκτά καύσιμα το ποσοστό ανεβαίνει σταθερά από το 2008 (9,68%) έως το 2011 (18,17%) με μια εντυπωσιακή άνοδο το 2012 στο 27,15%, καταλαμβάνοντας αισθητά μεγαλύτερο ποσοστό επί του συνόλου των εξαγωγών σε σχέση με τα υπόλοιπα προϊόντα. Ως κυριότερος εξαγωγικός προορισμός για το κυριότερο εξαγώγιμο προϊόν, Ορυκτά και Καύσιμα, παρουσιάζεται η Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατίας της Μακεδονίας. Σημειώνεται όμως, ότι οι εξαγωγές προς την Πρώην Γιουγκοσλαβική 2 Αναλυτικά τα στοιχεία των εξαγωγών ανά εξαγωγικό κλάδο για την Π.Ε. Θεσσαλονίκης παρουσιάζονται στο Κεφάλαιο 2, στην ενότητα

13 Δημοκρατίας της Μακεδονίας δεν είναι αντιπροσωπευτικές δεδομένου ότι αφορούν στην συντριπτική τους πλειοψηφία πετρελαιοειδή για την προμήθεια των οποίων η γειτονική χώρα εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τα διυλιστήρια της Περιφέρειας Δίκτυα Μεταφορών (Οδικά Δίκτυα Λιμάνια Αεροδρόμια Σιδηροδρομικά Δίκτυα) Υποδομές Οδικό & Σιδηροδρομικό Δίκτυο Οδικό δίκτυο Το κύριο οδικό δίκτυο της Θεσσαλονίκης αποτελείται από έναν εσωτερικό δακτύλιο, έναν εξωτερικό δακτύλιο (ο οποίος βρίσκεται στο στάδιο του σχεδιασμού αυτή τη στιγμή), τα οδικά τμήματα που συνδέσουν τους δακτυλίους, τα τμήματα του βασικού Εθνικού οδικού Δικτύου (ΠΑΘΕ και Εγνατία Οδός), το οδικό δίκτυο που συνδέει τη Θεσσαλονίκη με τα μεγάλα αστικά κέντρα της Κεντρικής Μακεδονίας και τις γειτονικές περιοχές και το λοιπό οδικό δίκτυο. Το οδικό δίκτυο στην Περιφέρεια της Κεντρικής Μακεδονίας ανέρχεται σε χλμ, είναι το τρίτο μεγαλύτερο της χώρας, ενώ σε ότι αφορά στο συνολικό μήκος αυτοκινητοδρόμων στις Περιφέρειες, έρχεται πρώτο στην κατάταξη με 246 χλμ. Ο αυτοκινητόδρομος της Εγνατίας Οδού, ο οποίος έχει συνολικό μήκος 670 χλμ, απλώνεται από τα ανατολικά έως τα δυτικά σύνορα της χώρας (Σχήμα 2), διατρέχει την Κεντρική Μακεδονία και συνδέεται με την Βουλγαρία με Κάθετο Άξονα. Επιπρόσθετα, η Εγνατία Οδός παίζει και έναν ρόλο συλλεκτήριου άξονα προς τα Βαλκάνια και την Νοτιοανατολική Ευρώπη, καθώς είναι το νοτιότερο κομβικό σημείο των Διευρωπαϊκών Αξόνων IV (Βερολίνο - Σόφια - Θεσσαλονίκη), IX (Ελσίνκι με άκρο την Αλεξανδρούπολη), Χ (Βιέννη - Βελιγράδι - Θεσσαλονίκη). Ο αυτοκινητόδρομος της Εγνατίας Οδού συνδέεται μέσω 9 Καθέτων Αξόνων, τμήματα των Διευρωπαϊκών Δικτύων, παρέχοντας συνδέσεις της Ελλάδας με τα Βαλκάνια και την Ευρώπη. Οι Κάθετοι Άξονες συνδέουν την Εγνατία Οδό με τα σύνορα με Αλβανία (μέσω Τιράνων), με τη δυτική Βουλγαρία (μέσω Σόφιας), με την ανατολική Βουλγαρία (μέσω Μπουργκάς) και με FYROM (μέσω Σκοπίων). Σιδηροδρομικό δίκτυο Η Θεσσαλονίκη αποτελεί το πιο σημαντικό κομβικό σημείο του σιδηροδρομικού δικτύου της Β. Ελλάδας. Το σιδηροδρομικό δίκτυο της Περιφέρειας εκτείνεται από την ανατολή έως τη δύση συνδέοντας την Περιφέρεια της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης με την Περιφέρεια της Δυτικής Μακεδονίας, την Βουλγαρία και το FYROM (με τον Διευρωπαϊκό σιδηροδρομικό Άξονα Χ) στα βόρεια και με την κεντρική Ελλάδα, την Αθήνα και την Πελοπόννησο στα νότια. Στο παραπάνω δίκτυο, η ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλονίκης αποτελεί κομβικό σημείο. Το σιδηροδρομικό δίκτυο απεικονίζεται στο Σχήμα 6. Στην Περιφέρεια υπάρχουν 530,3 χλμ γραμμών από τα οποία τα 114 είναι διπλές. Παρά το γεγονός ότι η μέση πυκνότητα του δικτύου στην Περιφέρεια είναι υψηλή σε σύγκρισή με τη μέση πυκνότητα της χώρας, είναι πολύ χαμηλή αν συγκριθεί με τα ευρωπαϊκά δεδομένα, υποδηλώνοντας χαμηλή προσφορά σιδηροδρομικής υποδομής γενικά. Ο βασικός σιδηροδρομικός άξονας είναι αυτός που συνδέει τη Θεσσαλονίκη με την Αθήνα και οι διεθνείς μετακινήσεις της Περιφέρειας εξυπηρετούνται μέσω της διασυνοριακής σύνδεσης με τη Βουλγαρία και το FYROM στα βόρεια και με την Τουρκία στα ανατολικά. Στην ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλονίκης χωροθετούνται δύο βασικά σιδηροδρομικά εμπορευματικά κέντρα: ο Εμπορευματικός Σταθμός που βρίσκεται στην περιοχή του παλιού σιδηροδρομικού σταθμού (πολύ κοντά στο κέντρο της πόλης και μόνο λίγα μέτρα μακριά από το λιμάνι της Θεσσαλονίκης) και η έκταση για την διανομή και ομαδοποίηση των βαγονιών, ο οποίος συνδέεται με τις περιοχές της Σίνδου και της Αγχιάλου που εξυπηρετούν βιομηχανικές ζώνες. Υπάρχει μία μονή γραμμή που συνδέει τον Εμπορευματικό Σταθμό με το λιμάνι της Θεσσαλονίκης αν και προβλέπεται ότι αυτή η σιδηροδρομική σύνδεση αναμένεται να αναβαθμιστεί μετά από την προγραμματισμένη δημιουργία εμπορευματικού κέντρου στην 6η προβλήτα. Εντός της Π.Ε. λειτουργούν 11 σταθμοί (Καστανούσας, Ροδόπολης, Μανδρακίου, Βυρώνειας, Στρυμώνα, Προμαχώνα, Σιδηροκάστρου, 12

14 Σκοτούσας, Σερρών, Γαζώρου και Λευκωθέας) οι περισσότεροι των οποίων χωρίς προσωπικό και 6 στάσεις (Καλοχωρίου, ΧΣ 64, Λιβαδιάς, Ακριτοχωρίου, Ομαλού και Ν. Πετριτσίου). Αεροδρόμια Λιμάνια Το λιμάνι της Θεσσαλονίκης, το οποίο χωροθετείται στη δυτική πλευρά της πόλης, είναι το δεύτερο μεγαλύτερο λιμάνι της Ελλάδας σε ότι αφορά στην διακίνηση εμπορευμάτων και το πιο σημαντικό διεθνές λιμάνι στη Β. Ελλάδα. Είναι καταχωρημένο ως λιμάνι κατηγορίας Α1 ως προς τα ευρωπαϊκά standards, ενώ έχει επίσης καταχωρηθεί ως λιμάνι Εθνικής Σημασίας στο πλαίσιο της Εθνικής Λιμενικής Πολιτικής που δημοσιεύτηκε το Εκτός από την εξυπηρέτηση της εμπορευματικής ζήτησης της πόλης, της Περιφέρειας και των γειτονικών Περιφερειών, το λιμάνι είναι κομβική πύλη για διερχόμενες (transit) εμπορευματικές ροές από / προς τις Βαλκανικές χώρες προς τα βόρεια (κυρίως FYROM, νότια Σερβία και νοτιοδυτική Βουλγαρία) και έχει τη δυναμική να παίξει τον ρόλο ενός συγκοινωνιακού κόμβου για τους προορισμούς της Μαύρης Θάλασσας. Η ενδοχώρα του λιμένα ορίζεται σε μία ακτίνα περίπου 600 χλμ που εκτείνεται μέχρι το Βελιγράδι και τη Σόφια με σιδηροδρομικούς και οδικούς άξονες. Το λιμάνι διαθέτει 26 θέσεις πρόσδεσης με συνολικό μήκος μέτρα και τα βάθη ποικίλλουν από 8 έως 12 μέτρα. Οι θέσεις πρόσδεσης μπορούν να διακινήσουν συγκεκριμένο φόρτο η καθεμία. Το λιμάνι της Θεσσαλονίκης διαθέτει σύγχρονο μηχανολογικό εξοπλισμό για τη διακίνηση όλων των ειδών φορτίων, γενικό, χύδην και εμπορευματοκιβώτια (containers). Στην περιοχή του λιμένα υπάρχουν τετραγ. μέτρα ανοιχτών και κλειστών αποθηκευτικών χώρων. Ο εμπορευματικός και ο συμβατικός τερματικός σταθμός φορτίων είναι οι δύο εμπορευματικού σταθμοί εντός των ορίων του λιμανιού με επιφάνεια και τετραγ. μέτρα αντίστοιχα. Ταυτόχρονα υπάρχει και επιβατικός σταθμός με σύγχρονη υποδομή για να ικανοποιήσει την διαρκώς αυξανόμενη επιβατική κίνηση. Το λιμάνι της Θεσσαλονίκης συνδέεται άμεσα με το εθνικό οδικό δίκτυο (ΠΑΘΕ και Εγνατία Οδός), ενώ συνδέεται επίσης με τον Διευρωπαϊκό Άξονα Χ (Salzburg- Ljubljana- Zagreb- Beograd- Nis- Skopje-Veles- Thessaloniki). Επιπλέον, το πλησιέστερο αεροδρόμιο και ο πλησιέστερος σταθμός τρένων βρίσκονται σε απόσταση 16 χλμ και 1 χλμ αντίστοιχα από το λιμάνι, ενώ το λιμάνι συνδέεται σιδηροδρομικώς. Η θέση του αεροδρομίου Μακεδονία σε σχέση με τα βιομηχανικά / εμπορικά κέντρα και κομβικά συγκοινωνιακά σημεία της πόλης, απεικονίζεται στο Σχήμα 7. Το αεροδρόμιο συνδέεται με το δίκτυο αυτοκινητοδρόμων μέσω οδών του εθνικού και τοπικού δικτύου. Το κρατικό αεροδρόμιο «Μακεδονία» εξυπηρετεί κυρίως επιβατική κίνηση και συνδέει εθνικούς και διεθνείς (κυρίως ευρωπαϊκούς) προορισμούς. Διαθέτει επιβατικό και εμπορικό σταθμό, όμως οι εμπορευματικές ροές είναι σχετικά περιορισμένες. Βιομηχανικές Υποδομές Στη Π.Ε. Θεσσαλονίκης, υπάρχουν αρκετές θεσμοθετημένες και μη βιομηχανικές περιοχές, που παρουσιάζουν συγκέντρωση επιχειρήσεων, αλλά και ενδιαφέρον από άποψη εγκατάσταση επιχειρήσεων logistics. Η βιομηχανική περιοχή της Σίνδου έχει προσελκύσει σημαντικό αριθμό επιχειρήσεων που παρέχουν υπηρεσίες logistics (οι περισσότερες από αυτές έχουν σύνδεση με το σιδηροδρομικό δίκτυο και μπορούν να σχεδιάζουν συνδυασμένες μεταφορές). Μέσα στη βιομηχανική ζώνη χωροθετούνται επίσης αποθηκευτικοί χώροι που ικανοποιούν τις ανάγκες μεγάλων εμπορικών εταιρειών. Η περιοχή του Καλοχωρίου, στην οποία υπάρχουν αρκετές εγκαταστάσεις με επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε μεταφορές και σε υπηρεσίες logistics, αλλά γενικά έχουν σχετικά μικρής έκτασης αποθηκευτικούς χώρους (μικρότερους από τετρ. μέτρα στεγασμένους χώρους) με λίγες εξαιρέσεις. Η περιοχή του Καλοχωρίου δεν έχει σιδηροδρομική σύνδεση και στο τμήμα της που γειτνιάζει με τη δυτική περιοχή του λιμένα Θεσσαλονίκης υπάρχουν περιοχές μικρής έκτασης όπου αποθηκεύονται κατά κύριο λόγο άδεια εμπορευματοκιβώτια. 13

15 Η περιοχή του Ωραιοκάστρου, στην οποία είναι εγκατεστημένες επιχειρήσεις που προσφέρουν υπηρεσίες logistics. Η περιοχή δεν έχει σιδηροδρομική σύνδεση Ανθρώπινο Δυναμικό Έρευνα και ανάπτυξη Στην Π.Ε. Θεσσαλονίκης, το μορφωτικό επίπεδο του πληθυσμού παρουσιάζεται σαφώς υψηλότερο σε σχέση με τις υπόλοιπες εξεταζόμενες περιοχές. Συγκρίνοντας τα χαρακτηριστικά της Π.Ε. Θεσσαλονίκης ανά επίπεδο εκπαίδευσης με τα αντίστοιχα της περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας υπάρχει σαφώς μεγαλύτερη εξειδίκευση και υψηλότερο επίπεδο εκπαίδευσης. Γράφημα 1: Επίπεδο Εκπαίδευσης Ανθρωπίνου Δυναμικού Ν. Θεσσαλονίκης Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ Ίδια επεξεργασία Όσον αφορά τους τομείς έρευνας και ανάπτυξης, η Π.Ε. Θεσσαλονίκης διαθέτει με διαφορά τις περισσότερες υποδομές σε όλα τα επίπεδα, σε σχέση με τις υπόλοιπες εξεταζόμενες περιοχές. Τεχνολογικό Πάρκο Θεσσαλονίκης Η Θερμοκοιτίδα του Τεχνολογικού Πάρκου Θεσσαλονίκης είναι η πρώτη που λειτούργησε στην περιοχή της Βόρειας Ελλάδας. Το Τεχνολογικό Πάρκο Θεσσαλονίκης (ΤΠΘ) ξεκίνησε το 1988, με πρωτοβουλία του τότε Ερευνητικού Ινστιτούτου Τεχνικής Χημικών Διεργασιών - ΕΙΤΧΗΔ, του Ιδρύματος Τεχνολογίας & Έρευνας (σήμερα ΙΤΧΗΔ/ΕΚΕΤΑ), 14

16 με στόχο τη σύνδεση της έρευνας με την παραγωγή. Με χρηματοδότηση τόσο από εθνικούς όσο και από κοινοτικούς πόρους, το ΤΠΘ καταλαμβάνει σήμερα συνολική έκταση τ.μ. Στην έκταση αυτή περιλαμβάνονται: Τα ερευνητικά εργαστήρια των 6 ινστιτούτων του ΕΚΕΤΑ (ΙΤΧΗΔ/ Ινστιτούτο Τεχνικής Χημικών Διεργασιών, ΙΠΤΗΛ/Ινστιτούτο Πληροφορικής, Τηλεματικής, ΙΜΕΤ/Ινστιτούτο Μεταφορών, ΙΝΑ/Ινστιτούτο Αγροβιοτεχνολογίας, ΙΤΕΣΚ/ Ινστιτούτο Τεχνολογίας Στερεών Καυσίμων, ΙΒΒΕ/Ινστιτούτο Βιοϊατρικών και Βιομοριακών Ερευνών Τα εργαστήρια μεγάλου ύψους Η Θερμοκοιτίδα Επιχειρήσεων Το κτίριο Διοίκησης με το Συνεδριακό Κέντρο και τη Βιβλιοθήκη Επιστημονικής Πληροφόρησης Η Εταιρία Διαχείρισης και Ανάπτυξης του Τεχνολογικού Πάρκου Θεσσαλονίκης Το ΤΠΘ βρίσκεται στην Ανατολική Θεσσαλονίκη. Η περιοχή διακρίνεται για τον έντονο ρυθμό ανάπτυξης τόσο σε ερευνητικό όσο και σε επιχειρηματικό - εμπορικό επίπεδο. Πέραν του ΕΚΕΤΑ, γειτνιάζει με τις εγκαταστάσεις της Τεχνόπολης Θεσσαλονίκης, του Κέντρου Διάδοσης Επιστημών και Μουσείου Τεχνολογίας, του Α.Π.Θ., και της Αμερικανικής Γεωργικής Σχολής. Στην ίδια περιοχή δραστηριοποιούνται δε άλλες 3 θερμοκοιτίδες νέων επιχειρήσεων (I4G, THERMI, Θερμοκοιτίδα Τεχνόπολης Θεσσαλονίκης). Η θερμοκοιτίδα του ΤΠΘ βρίσκεται πολύ κοντά στα κύρια οδικά δίκτυα της περιοχής (περιφερειακή οδός) καθώς και στο αεροδρόμιο Θεσσαλονίκης ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ. Επιχειρηματικό Πάρκο Πληροφορικής ΤΕΧΝΟΠΟΛΗ Α.Ε. & Θερμοκοιτίδα τεχνόπολης Η Τεχνόπολη Θεσσαλονίκης αποτελεί μια πρωτοβουλία του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Πληροφορικής Βορείου Ελλάδας (ΣΕΠΒΕ) και το πρώτο ιδιωτικό εγχείρημα με τη συναίνεση δημοσίων και ιδιωτικών εταίρων. Το Επιχειρηματικό Πάρκο ΤΠΕ Τεχνόπολη είναι σχεδιασμένο να φιλοξενήσει εταιρίες υψηλής τεχνολογίας και εντάσεως γνώσης. Στόχος είναι να επιταχύνει την ανάπτυξη του κεφαλαίου γνώσης της περιοχής, να αυξήσει την ανταγωνιστικότητα και να ενισχύσει το επιχειρηματικό πνεύμα, να υποστηρίξει καινοτόμες επιχειρήσεις ΤΠΕ μεταξύ άλλων και την ομαλή ένταξή τους στην Περιφερειακή Στρατηγική για την Καινοτομία και να δημιουργήσει συνεργίες μεταξύ επιχειρήσεων και ερευνητικών οργανισμών. Το Επιχειρηματικό Πάρκο ΤΠΕ Τεχνόπολη είναι σχεδιασμένο για την φιλοξενία περισσότερων από 150 επιχειρήσεων και βρίσκεται στην ανατολική περιοχή της Θεσσαλονίκης, δίπλα στις εγκαταστάσεις της Αμερικανικής Γεωργικής Σχολής και του ΕΚΕΤΑ. Στο Επιχειρηματικό Πάρκο συμμετέχουν το Ινστιτούτο Πληροφορικής και Τηλεματικής (ΙΠΤΗΛ) και 20 Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις Τεχνολογιών Πληροφορικής κι Επικοινωνιών που έχουν προβεί στην απόκτηση οικοπέδων και βρίσκονται στο στάδιο εκκίνησης των κατασκευαστικών εργασιών. Περισσότερες από 25 εταιρίες βρίσκονται επί του παρόντος στο στάδιο τελικών υπογραφών για εγκατάσταση στο Κτίριο των Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων, σε χώρο 4000 τετραγωνικών μέτρων. Θερμοκοιτίδα THERMI ΑΕ Η THERMI A.E. είναι η μεγαλύτερη ιδιωτική θερμοκοιτίδα στην Νοτιοανατολική Ευρώπη όσον αφορά στην έκταση και τα προς επένδυση κεφάλαια. Η THERMI A.E. υποστηρίχθηκε στα αρχικά στάδια από το επιχειρησιακό πρόγραμμα ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ στα πλαίσια του προγράμματος ΕΛΕΥΘΩ του Γ ΚΠΣ. Ξεκινώντας το 2004, η THERMI A.E. έως το τέλος του 2006 συντέλεσε στη δημιουργία και εγκατάσταση στις εγκαταστάσεις της 31 νεοσύστατων επιχειρήσεων με αντικείμενα τεχνολογικής καινοτομίας. Η THERMI AE βρίσκεται όπως και όλες οι προηγούμενες θερμοκοιτίδες, στην ανατολική περιοχή της Θεσσαλονίκης. Γειτνιάζει με το ΕΚΕΤΑ, το Κέντρο Διάδοσης Επιστημών και Μουσείο Τεχνολογίας, τμήματα του Α.Π.Θ., και την 15

17 Αμερικανική Γεωργική Σχολή. Απέχει ελάχιστα χιλιόμετρα από το αεροδρόμιο και είναι κοντά στο κύριο οδικό δίκτυο (Εγνατία Οδός και περιφερειακή). Αλεξάνδρεια Ζώνη Καινοτομίας Η Ζώνη Καινοτομίας είναι μια περιοχή που προσφέρεται για την εγκατάσταση επιχειρήσεων και ερευνητικών φορέων με καινοτομικές δράσεις, που αξιοποιούν τις συνέργειες και ένα προνομιακό σύστημα κινήτρων και μέτρων για να αναπτυχθούν, συμβάλλοντας στην οικονομική ανάπτυξη ολόκληρης της περιοχής. Σε όλο τον κόσμο οι Ζώνες Καινοτομίας και τα clusters (συνεργατικοί σχηματισμοί) λειτουργούν ως μαγνήτες για μεγάλες και μικρές επιχειρήσεις ή τμήματα έρευνας και ανάπτυξης μεγάλων επιχειρήσεων. Στην περιοχή της Θεσσαλονίκης, υπάρχει κρίσιμη μάζα ακαδημαϊκής και ερευνητικής κοινότητας για να βοηθήσει με συνέργειες και στελέχη τη λειτουργία Τμημάτων Έρευνας και Ανάπτυξης μεσαίων και μεγάλων επιχειρήσεων ή spin off εταιρειών. Παράλληλα λόγο της γεωγραφικής της θέσης και της γεωπολιτική της σημασίας, η Θεσσαλονίκη μπορεί να γίνει ο πρώτος, ο πιο σημαντικός και ο πιο αναγνωρίσιμος κόμβος καινοτομίας της ΝΑ Ευρώπης διεθνώς, προάγοντας ένα νέο, ανταγωνιστικό μοντέλο ανάπτυξης, στηριγμένο στις εξελίξεις της επιστημονικής έρευνας και των νέων τεχνολογιών. Η Ζώνη Καινοτομίας Θεσσαλονίκης (Ζ.ΚΑΙ.Θ.) είναι ένα μοναδικό ΕΓΧΕΙΡΗΜΑ στη ΝΑ Ευρώπη, κρατική πρωτοβουλία με σκοπό τη συγκέντρωση κρίσιμης μάζας εταιριών που βασίζονται στις νέες τεχνολογίες και τη καινοτομία σε γεωγραφικά προσδιορισμένες περιοχές (θύλακες/ πυρήνες) της Θεσσαλονίκης. H «Αλεξάνδρεια Ζώνη Καινοτομίας Α.Ε.» (Α.Ζ.Κ. Α.Ε) είναι ο φορέας σχεδιασμού, διαχείρισης και υλοποίησης του παραπάνω εγχειρήματος που στοχεύει στη: Προσέλκυση και συγκέντρωση κρίσιμης μάζας καινοτόμων επιχειρήσεων Προσέλκυση R&D πολυεθνικών και high-tech manufacturing Ανάπτυξη συνεργιών που ενισχύουν τη δυνατότητα καινοτομίας, τη δημιουργία νέων προϊόντων και τελικά γεννούν νέα οικονομία Δημιουργία νέων εξειδικευμένων τεχνολογικών υποδομών που προσφέρουν υψηλής τεχνολογίας υπηρεσίες και τεχνογνωσία που σήμερα δεν υπάρχουν στη χώρα Προσέλκυση εξειδικευμένων στελεχών από το εξωτερικό ( business development ) To στρατηγικό μοντέλο ανάπτυξης εστιάζει αρχικά στην καινοτομία χωρίς θεματική εξειδίκευση. Σε δεύτερη φάση, μετά την συγκέντρωση ικανού αριθμού καινοτόμων επιχειρήσεων στους θύλακες της Ζώνης, θα επιδιωχθεί ο στόχος της δημιουργίας θεματικών πόλεων σε πολύ εξειδικευμένες θεματικές περιοχές. Οι βασικοί πυλώνες ανάπτυξης είναι : Εύρεση, κατοχύρωση και προετοιμασία χώρου Θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας (κίνητρα κριτήρια) Δημιουργία εξειδικευμένων τεχνολογικών υποδομών Δημιουργία περιβάλλοντος καινοτομίας Προσέλκυση τμημάτων R&D και high-tech manufacturing Ειδικότερα στα πλαίσια της προσπάθειας δημιουργίας περιβάλλοντος καινοτομίας το Διοικητικό Συμβούλιο της Α.Ζ.Κ. Α.Ε. δημιούργησε το πλαίσιο και την τεχνογνωσία για τη δημιουργία του Thessaloniki Smart up Innovation Hub. Ένας μηχανισμός υποστήριξης νεοφυών επιχειρηματιών (startupers), στο κέντρο του οικοσυστήματος της Θεσσαλονίκης, που στοχεύει στην υποβοήθηση των νέων που θέλουν να δουν την ιδέα τους να αποκτά εξωστρεφή προσανατολισμό και να βρίσκει διέξοδο στην πραγματική αγορά παρέχοντας τους την δυνατότητα να αναδείξουν και να εξελίξουν τα 16

18 επιχειρηματικά τους σχέδια, ανταλλάσσοντας τεχνογνωσία, αξιοποιώντας τα νέα χρηματοδοτικά εργαλεία και αναπτύσσοντας το επαγγελματικό τους ανθρωποδίκτυο. Το Thessaloniki Smart Up Innovation Hub παρέχει : Σύγχρονο χώρο δημιουργικής συνεργασίας στο επίκεντρο του οικοσυστήματος καινοτομίας στο «ΝΟΗΣΙΣ». Δικτύωση με έμπειρους επιχειρηματίες και εξειδικευμένα στελέχη της αγοράς σε Ελλάδα και εξωτερικό. Σειρά συναντήσεων (workshops) και εξατομικευμένης συμβουλευτικής υποστήριξης σε θέματα: o Επιχειρηματικού σχεδιασμού o Προστασίας πνευματικής ιδιοκτησίας o Κοστολόγησης o Φοροτεχνικών υπηρεσιών o Στρατηγικής και Μάρκετινγκ o Βελτιστοποίησης Προσωπικών Δεξιοτήτων o Σύγχρονων εργαλείων χρηματοδότησης για καινοτομικές επιχειρήσεις Δυνατότητα παρουσίασης (pitch) σε δυνητικούς επενδυτές σε Ελλάδα και εξωτερικό. Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ) είναι το μεγαλύτερο πανεπιστήμιο στη χώρα, ένα από τα μεγαλύτερα των Βαλκανίων, καλύπτει 430 στρέμματα και βρίσκεται στο κέντρο της πόλης. Αποτελείται από εννέα σχολές, με 30 τμήματα καθώς και 3 ανεξάρτητες σχολές (σύνολο τμημάτων 42) καλύπτοντας ολόκληρο σχεδόν όλο το φάσμα των επιστημών. Είναι ένα από τα πιο ενεργά εκπαιδευτικά ιδρύματα στην έρευνα και στην ανάπτυξη καινοτομιών αφού από το σύνολο των μελών του προσωπικού του, περίπου υποστηρίζουν ερευνητικά έργα ο προϋπολογισμός των οποίων ανήλθε στα την τελευταία πενταετία (αφορά περίπου 3.500), υπογραμμίζοντας όχι μόνο το σημαντικό ακαδημαϊκό ρόλο που έχει του ΑΠΘ αλλά και το ρόλο της συνεχούς υποστήριξης της καινοτομίας στην περιφέρεια. Πανεπιστήμιο Μακεδονίας Το πανεπιστήμιο Μακεδονίας επικεντρώνεται στην έρευνα τη οποία υποστηρίζει και χρηματοδοτεί με το προσωπικό του και διάφορους μηχανισμούς. Υπάρχει στενή συνεργασία με τη βιομηχανία, ΜΜΕ και οργανισμούς του δημοσίου. Το πανεπιστήμιο συμμετέχει ενεργά και διαχειρίζεται αρκετά εθνικά και ευρωπαϊκά έργα στην περιοχή των οικονομικών και κοινωνικών σπουδών. Σε αυτό το πλαίσιο, το Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Εφαρμοσμένων Οικονομικών και Κοινωνικών σπουδών ιδρύθηκε για να ενισχύσει την έρευνα σε όλα τα θέματα σχετικά με τα τμήματα του πανεπιστημίου. Ο ρόλος του είναι πολύ σημαντικός γιατί στοχεύει να συνδέσει την ακαδημαϊκή και ερευνητική κοινότητα με την ελληνική κοινωνία, οικονομία και τους παραγωγικούς κλάδους καθώς και να προωθήσει συνεργασίες με ευρωπαϊκές και βαλκανικές χώρες. Διεθνές Πανεπιστήμιο Ελλάδος (ΔΙ.ΠΑ.Ε.) Το Διεθνές Πανεπιστήμιο της Ελλάδος είναι δημόσιο Ελληνικό Πανεπιστήμιο με έδρα τη Θεσσαλονίκη, στο οποίο όλα τα προγράμματα σπουδών διδάσκονται αποκλειστικά στα αγγλικά. Το ΔΙ.ΠΑ.Ε. προσφέρει μεταπτυχιακές σπουδές στις ακόλουθες τρεις σχολές: Οικονομίας, Διοίκησης και Νομικών Σπουδών, Ανθρωπιστικών Επιστημών και Επιστημών Τεχνολογίας. Με την υποστήριξη της Ελληνικής Πολιτείας, της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εκπαιδευτικών φορέων και επιχειρήσεων στην ευρύτερη περιοχή, το Διεθνές Πανεπιστήμιο στοχεύει να γίνει ένας από τους κορυφαίους 17

19 ερευνητικούς φορείς, προσελκύοντας καθηγητές και φοιτητές υψηλότατου επιπέδου από τη νοτιοανατολική Ευρώπη και από όλο τον κόσμο. Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Θεσσαλονίκης (ΤΕΙ) Τα ΤΕΙ σαν εκπαιδευτικοί φορείς ανώτερης εκπαίδευσης, εκτός από την εκπαίδευση, έχουν αποστολή την εκπόνηση έρευνας τεχνολογικής κατεύθυνσης την οποία υλοποιούν μέσω έργων εθνικής ή ευρωπαϊκής χρηματοδότησης. Παράλληλα, τα ΤΕΙ καλύπτουν σημαντικές ανάγκες έλλειψης εξειδικευμένου προσωπικού τεχνολογικής εξειδίκευσης στην ελληνική αγορά εργασίας ενώ συμμετέχουν σε διάφορα μεταπτυχιακά προγράμματα σε συνεργασία με τα πανεπιστήμια. Εκτός από τα πανεπιστήμια και άλλους εκπαιδευτικούς οργανισμούς που αναφέρθηκαν, υπάρχει μεγάλος αριθμός ιδιωτικών φορέων εκπαίδευσης και κατάρτισης (κολέγια, κέντρα επαγγελματικής κατάρτισης, κλπ). Αυτοί οι οργανισμοί, είτε ιδιωτικού είτε δημοσίου δικαίου, συμπληρώνουν αρκετά κενά στο χώρο της εκπαίδευσης και κατάρτισης και λόγω της μεγάλης εξειδίκευσης που παρέχουν υποστηρίζουν τον επαγγελματικό προσανατολισμό και την προσαρμογή του ανθρώπινου δυναμικού στις συνεχιζόμενες αλλαγές και ανάγκες που προκύπτουν από την νέα κοινωνία της γνώσης. Αντιπροσωπευτικοί φορείς αυτής της κατηγορίας είναι: Ινστιτούτο Διοίκησης και Επιχειρηματικότητας της Νοτιοανατολικής Ευρώπης Αμερικανικό Κολέγιο Θεσσαλονίκης Κολέγιο CITY Διάφορα Ιδιωτικά και Δημόσια Ινστιτούτα Επαγγελματικής Κατάρτισης (33 στο σύνολο) Εθνικό Κέντρο Έρευνας & Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΕΚΕΤΑ) Το Εθνικό Κέντρο Έρευνας & Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΕΚΕΤΑ) είναι νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου (ΝΠΙΔ), μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα εποπτευόμενο από τη Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας (ΓΓΕΤ) του Υπουργείου Ανάπτυξης. Είναι το μεγαλύτερο ερευνητικό κέντρο της βόρειας Ελλάδας, βρίσκεται στη Θεσσαλονίκη και ιδρύθηκε το Μάρτιο του Αποστολή του ΕΚΕΤΑ είναι η διεξαγωγή βασικής και κυρίως εφαρμοσμένης, τεχνολογικής έρευνας με στόχο την περαιτέρω αξιοποίησή της και την ανάπτυξη υπηρεσιών και προηγμένων προϊόντων. Τα 6 ερευνητικά ινστιτούτα του ΕΚΕΤΑ είναι: Ινστιτούτο Τεχνικής Χημικών Διεργασιών-ΙΤΧΗΔ Ινστιτούτο Πληροφορικής Τηλεματικής-ΙΠΤΗΛ Ινστιτούτο Μεταφορών-ΙΜΕΤ Ινστιτούτο Αγροβιοτεχνολογίας-INA Ινστιτούτο Τεχνολογίας & Εφαρμογών Στερεών Καυσίμων-ΙΤΕΣΚ Ινστιτούτο Βιοϊατρικών και Βιομοριακών Ερευνών-ΙΒΒΕ Σαν ένα διεθνές κέντρο αριστείας, το ΕΚΕΤΑ συνεισφέρει στην ανάπτυξη περιφερειακής οικονομίας με βάση τη γνώση. Τα 9 τελευταία χρόνια το ΕΚΕΤΑ έχει υλοποιήσει περισσότερα από 450 εθνικά και ευρωπαϊκά έργα συνολικού προϋπολογισμού 100 εκ σε συνεργασία με 900 περίπου φορείς ιδιωτικού ή δημόσιου τομέα από την Ελλάδα και την Ευρώπη. Εκτός από τις παραπάνω συγκεκριμένες τεχνολογικές περιοχές, το ΕΚΕΤΑ συμμετέχει ενεργά σε μεγάλο αριθμό περιφερειακών και δια-περιφερειακών πρωτοβουλιών με στόχο την οριζόντια υποστήριξη πολλών τεχνολογικών 18

20 περιοχών και της επιχειρηματικότητας (ενδεικτικά αναφέρονται έργα και πρωτοβουλίες όπως το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Κινητικότητας Ερευνητών, η Δημιουργία Γραφείου Διαμεσολάβησης, η Ανάπτυξη Δικτύου Καινοτομίας & Μεταφοράς Τεχνολογίας για την ανάπτυξη επιχειρηματικότητας στη διασυνοριακή περιοχή Ελλάδας-Βουλγαρίας, κα). Επίσης, το ΕΚΕΤΑ ήταν το κύριο ιδρυτικό μέλος και μέτοχος της Εταιρίας Διαχείρισης & Ανάπτυξης Τεχνολογικού Πάρκου Θεσσαλονίκης ενώ συμμετέχει επίσης και στο επιχειρηματικό πάρκο της Τεχνόπολης. Μέσα από διάφορες τέτοιες συνεργασίες και πρωτοβουλίες το ΕΚΕΤΑ έχει αναπτύξει ισχυρούς δεσμούς με περιφερειακές και εθνικές αρχές (όργανα λήψης αποφάσεων και διαμόρφωσης πολιτικής) και αποτελεί πλέον ένα βασικό παράγοντα ο οποίος συμμετέχει σε διαβουλεύσεις διαμόρφωσης πολιτικής με στόχο την οικονομική και επιχειρηματική ανάπτυξη με βάση την καινοτομία. South-East European Research Centre - SEERC Διεθνές, μη κερδοσκοπικό ερευνητικό κέντρο που ιδρύθηκε σε συνεργασία του Πανεπιστημίου του Sheffield της Βρετανίας και του κολεγίου CITY Liberal Studies της Θεσσαλονίκης. Αντιπροσωπεύει ευρύ φάσμα ερευνητικών δραστηριοτήτων στα ακόλουθα θέματα: οικονομικά, πολιτικές επιστήμες, διεθνείς σχέσεις, κοινωνική πολιτική, επιστήμη υπολογιστών, ιστορία, κοινωνιολογία, ανθρωπολογία, τεχνολογίες πληροφοριών, γεωγραφία, γεωγραφικά πληροφοριακά συστήματα, διοίκηση, αστικός σχεδιασμός, πολιτιστικές μελέτες, δημόσια υγεία, πληροφορική στον τομέα της υγείας και εκπαίδευση. Ειδικεύεται στην έρευνα και ανάλυση θεμάτων σχετικών με την ανάπτυξη της Νότιοανατολικής Ευρώπης. Εθνικό Ίδρυμα Αγροτικών Ερευνών (ΕΘΙΑΓΕ) Ένας άλλος ερευνητικός φορέας της Π.Ε. Θεσσαλονίκης ήταν το Εθνικό Ίδρυμα Αγροτικών Ερευνών (ΕΘΙΑΓΕ), το οποίο αποτελούσε τον εθνικό φορέα για την έρευνα και την τεχνολογία αγροτικών εφαρμογών στη Θεσσαλονίκη. Ιδρύθηκε το 1989, ως νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου (ΝΠΙΔ) και εποπτευόταν από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων. Αντικείμενό του ήταν η εκπόνηση ερευνών σε διάφορες περιοχές όπως γεωργία, δασοπονία, κτηνοτροφία, ιχθυοπαραγωγή, έγγειες βελτιώσεις, κλπ. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων ιδρύθηκε ο «ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΓΕΩΡΓΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΔΗΜΗΤΡΑ» στο πλαίσιο του οποίου το ΕΘ.Ι.ΑΓ.Ε. συγχωνεύθηκε με άλλα τρία Ν.Π.Δ.Ι.: τον Οργανισμό Γεωργικής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης, Κατάρτισης και Απασχόλησης (ΟΓΕΕΚΑ) «ΔΗΜΗΤΡΑ», τον Οργανισμό Πιστοποίησης και Επίβλεψης Γεωργικών Προϊόντων (Ο.Π.Ε.ΓΕ.Π AGROCERT) και τον Ελληνικό Οργανισμό Γάλακτος και Κρέατος (ΕΛ.Ο.ΓΑΚ). Παρόλα αυτά συνεχίζουν να ασκούνται όλες τις αρμοδιότητες των συγχωνευθέντων νομικών προσώπων. Ινστιτούτο Ερευνών /Μελετών Τηλεπικοινωνιών και Πληροφορικής Νοτιοανατολικής Ευρώπης -ΙΝΑ Το ΙΝΑ ιδρύθηκε το 2000 σαν μια πρωτοβουλία του Συνδέσμου Βιομηχανιών Βορείου Ελλάδος (ΣΒΒΕ) καθώς και άλλων μεγάλων επιχειρήσεων του τομέα τηλεπικοινωνιών και πληροφορικής. Το ΙΝΑ στοχεύει στη διευκόλυνση των επενδύσεων πληροφορικής και τηλεπικοινωνιών στη ΝΑ Ευρώπη, την ανταλλαγή τεχνολογικής γνώσης και την ανάπτυξη και προώθηση ενός ενιαίου, ρυθμιστικού πλαισίου στις ΤΠΕ και τις τηλεπικοινωνίες. Το ΙΝΑ δίνει μεγάλη προτεραιότητα στη διασφάλιση και ενίσχυση επικοινωνίας και δικτύωσης προκειμένου να υποστηρίξει την ανάπτυξη των παραπάνω κλάδων στις περιφέρειες της ΝΑ Ευρώπης. 19

21 1.2.5.SWOT Παραγόμενα Προϊόντα Παραγωγική Δυναμικότητα Ακολουθεί ανάλυση SWOT που αφορά τα Παραγόμενα Προϊόντα Παραγωγική Δυναμικότητα της Π.Ε. Θεσσαλονίκης Πλεονεκτήματα Αδυναμίες Εσωτερικό Περιβάλλον Ύπαρξη πρωτογενούς τομέα αγροτικής και κτηνοτροφικής παραγωγής Ισχυρή παρουσία στον τομέα της αλιείας και των ιχθυοκαλλιεργειών μυδοκαλλιεργιών Ισχυρή παρουσία του δευτερογενούς τομέα παραγωγής και μεταποιητικής δραστηριότητας Συγκέντρωση μεγάλου αριθμού επιχειρήσεων Εκμετάλλευση του παραγωγικού πλούτου των όμορων περιοχών Ύπαρξη μεγάλου αριθμού εξαγωγικών επιχειρήσεων Σημαντικό επιχειρηματικό κρίσιμο μέγεθος για τα δεδομένα της χώρας Μεάλες δυνατότητες ανάπτυξης δραστηριοτήτων του δευτερογενούς και τριτογενούς τομέα, οι οποίοι λόγω της εντατικότερης χρήσης του κεφαλαίου και της τεχνολογίας συσχετίζονται με υψηλό επίπεδο ανάπτυξης Συγκέντρωση σημαντικών οικονομικών δραστηριοτήτων και υπηρεσιών Υψηλή συγκέντρωση των επιχειρήσεων στον τριτογενή τομέα ενώ ο πρωτογενής και δευτερογενής αποδυναμώνονται Μεγάλος αριθμός πολύ μικρών λιανεμπορικών επιχειρήσεων οικογενειακού χαρακτήρα, με περιορισμένο όγκο πωλήσεων και χαμηλό βαθμό προσαρμοστικότητας Καθυστέρηση του πρωτογενούς τομέα ως προς την τεχνολογία, το ανθρώπινο δυναμικό, την υποδομή μεταποίησης, εμπορία και διακίνησης των προϊόντων και τη διοικητική και τεχνική στήριξη Ύφεση βιομηχανικής δραστηριότητας Μικρό μερίδιο μεταποιητών δραστηριοτήτων υψηλής τεχνολογίας Χαμηλή συγκέντρωση δυναμικών κλάδων του τριτογενή τομέα Υποβαθμισμένο τουριστικό προϊόν και μικρή αποτελεσματικότητα στη διαφοροποίηση του Κυριαρχία παραδοσιακών κλάδων έντασης εργασίας και χαμηλής εξειδίκευσης Ευκαιρίες Απειλές Εξωτερικό Περιβάλλον Ύπαρξη συγκέντρωσης βιομηχανικών στην ευρύτερη περιοχή της Π.Ε. Αυξανόμενη ζήτηση σε προϊόντα αλιείας και οστρεοκαλλιέργειας Ισχυρός πρωτογενής τομέας παραγωγής στις γειτνιάζουσες Π.Ε. προϊόντων προς μεταποίηση Αυξανόμενη ζήτηση σε παγκόσμιο επίπεδο για ποιοτικότερα αγροτικά & κτηνοτροφικά προϊόντα Αυξανόμενη ζήτηση σε παγκόσμιο επίπεδο για βιολογικά αγροτικά & κτηνοτροφικά προϊόντα Δυνατότητες παραγωγής τυποποίησης και εμπορίας τοπικών (παραδοσιακών) προϊόντων Προοπτική αξιοποίησης των φυσικών περιβαλλοντικών και πολιτιστικών πόρων της περιοχής Συρρίκνωση της βιομηχανικής παραγωγής Ανταγωνισμός στα πλαίσια της σταδιακής άμβλυνσης των περιορισμών στο διεθνές εμπόριο και της διεύρυνσης της Ε.Ε. Μετακίνηση παραγωγικών μονάδων έντασης εργασίας σε όμορες χώρες Ραγδαία αύξηση του ανταγωνισμού από τις γειτονικές βαλκανικές χώρες Συνεχής συρρίκνωση της οικονομίας και του ΑΕΠ Συνεχιζόμενη μείωση της ανταγωνιστικότητας στον ευρύτερο γεωγραφικό χώρο της Β. Ελλάδας 20

22 1.2.6.SWOT Δίκτυα Μεταφορών (Οδικά Δίκτυα Λιμάνια Αεροδρόμια Σιδηροδρομικά Δίκτυα) Υποδομές Ακολουθεί ανάλυση SWOT που αφορά τα Δίκτυα Μεταφορών και τις Υποδομές της Π.Ε. Θεσσαλονίκης. Πλεονεκτήματα Αδυναμίες Αναβάθμιση του ρόλου της γεωστρατηγικής θέσης της περιοχής, ιδωμένη υπό το πρίσμα της συνεχούς διεύρυνσης Γεωγραφική απόσταση από τα δυτικά Ευρωπαϊκά κέντρα και ανεπαρκείς συνδέσεις της Ε.Ε. προς τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης Ανεπαρκές σε τεχνολογία σιδηροδρομικό δίκτυο Ύπαρξη αεροδρομίου Ανεπαρκές σε κάλυψη σιδηροδρομικό δίκτυο Εσωτερικό Περιβάλλον Ύπαρξη λιμανιού Ύπαρξη διαμετακομιστικών κέντρων Σύνδεση της περιοχής με το σύνολο της Ελλάδας Έδρα διεθνών οργανισμών περιφερειακής συνεργασίας Γεωπολιτική θέση στον ευρύτερο οικονομικό χώρο της ΝΑ Ευρώπης Συμμετοχή στα διευρωπαϊκά δίκτυα μεταφορών Ύπαρξη βιομηχανικών υποδομών (ΒΙ.ΠΕ.) Υπολειτουργία και υποβάθμιση λιμανιού Θεσσαλονίκης Ανεπαρκής όγκος εμπορευματικών μεταφορών από το αεροδρόμιο Δυσκολία στις εμπορευματικές μετακινήσεις λόγω πεπαλαιωμένου οδικού δικτύου Αύξηση κόστους στις εμπορευματικές μετακινήσεις λόγω του οδικού δικτύου Ευκαιρίες Απειλές Εμπορευματική αναβάθμιση του λιμένα Θεσσαλονίκης Περαιτέρω απαξίωση του λιμένα Θεσσαλονίκης Εμπορευματική αναβάθμιση του αεροδρομίου Θεσσαλονίκης Περαιτέρω απαξίωση των βιομηχανικών υποδομών (ΒΙ.ΠΕ.) Εγγύτητα σε βαλκάνια και παρευξείνια ζώνη ζώνη μεγάλων αλλαγών και προοπτικών Ολοκλήρωση των νέων οδικών δικτύων (εθνικών και διεθνών) καθυστερήσεις στην αξιοποίησή τους Περαιτέρω απαξίωση του σιδηροδρομικού δικτύου Ισχυρός ανταγωνισμός στις μεταφορές από γειτονικές χώρες Αναβάθμιση και αξιοποίηση των βιομηχανικών υποδομών Μετακίνηση των Logistics σε γειτονικές χώρες Εξωτερικό Περιβάλλον Βελτίωση των εμπορικών σχέσεων με τις γειτονικές χώρες Αναβάθμιση των αγορών στη βαλκανική ενδοχώρα μετά τη διεύρυνση του 2007 Βελτιωμένα επίπεδα διασυνοριακών και διακρατικών σχέσεων στη ΝΑ Ευρώπη εφαρμογή πολιτικών ενίσχυσης της διακρατικής/ διαπεριφερειακής συνεργασίας Αύξηση διεθνούς ενδιαφέροντος για την ολοκλήρωση των διευρωπαϊκών δικτύων 21

23 1.2.7.SWOT Ανθρώπινο Δυναμικό Έρευνα και ανάπτυξη Ακολουθεί ανάλυση SWOT που αφορά το Ανθρώπινο Δυναμικό και τις υποδομές Έρευνας & Ανάπτυξης της Π.Ε. Θεσσαλονίκης. Πλεονεκτήματα Αδυναμίες Ύπαρξη ανώτερων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων Ύπαρξη φορέων έρευνας & τεχνολογίας Αδυναμία προσέλκυσης εξειδικευμένου ανθρωπίνου δυναμικού λόγω χαμηλών αμοιβών Υψηλό εκπαιδευτικό επίπεδο ανθρώπινων πόρων Πληθυσμιακή αποδυνάμωση και γήρανση με επακόλουθο τη Ύπαρξη εξειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού συρρίκνωση δραστηριοτήτων και τη μείωση της Εσωτερικό Περιβάλλον Αύξηση του μορφωτικού επιπέδου τα τελευταία χρόνια Δυνατότητα άντλησης εξειδικευμένου ανθρωπίνου δυναμικού από όμορες Π.Ε. Ύπαρξη ισχυρών δομών επιχειρηματικής υποστήριξης (ΣΕΒΕ, Επιμελητήρια κ.α.) παραγωγικότητας Μικρή ανάπτυξη επιχειρηματικών συνεργασιών, χαμηλή χρηματοδότηση και ζήτηση έρευνας και καινοτομίας από επιχειρήσεις Χαμηλός βαθμός απασχόλησης και υψηλά ποσοστά ανεργίας, που πλήττουν κυρίως τις γυναίκες, του νέους και τους μακροχρόνια άνεργους Χαμηλή αναλογία ερευνητικού προσωπικού ως προς το σύνολο των απασχολουμένων Ευκαιρίες Απειλές Αξιοποίηση των φορέων Ε&Τ με συνέργειες με την Απαξίωση των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων λόγω έλλειψης παραγωγική δραστηριότητα χρηματοδότησης πόρων Αναδιοργάνωση και εκμετάλλευση των βιομηχανικών Απαξίωση των φορέων Ε&Τ λόγω έλλειψης χρηματοδότησης υποδομών Περαιτέρω ενδυνάμωση της ΒΙ.ΠΕ. πόρων Ισχυρός ανταγωνισμός και άμβλυνση των τεχνολογικών Εκμετάλλευση καταρτισμένου ανθρωπίνου δυναμικού διαφορών με τις γείτονες χώρες Εξωτερικό Περιβάλλον Ενίσχυση πολιτικών ένταξης και καινοτομίας στην παραγωγική διαδικασία Διαρκής τεχνολογική εξέλιξη σε ψηφιακά μέσα Αύξηση ενδιαφέροντος για την πολιτική για την απασχόληση (Στρατηγική Λισσαβόνας) Αυξανόμενη ενασχόληση των νέων με τις νέες τεχνολογίες Συνέργιες με εκπαιδευτικά ιδρύματα και ερευνητικά κέντρα της Π.Ε. Θεσσαλονίκης Συνεχής φυγή καταρτισμένου ανθρώπινου δυναμικού στο εξωτερικό (Brain Drain) Δημογραφική γήρανση και επιβάρυνση του ασφαλιστικού συστήματος Αδυναμία ενσωμάτωσης του ανθρώπινου δυναμικού που προέρχεται από παράνομη μετανάστευση 22

24 1.2.8.Συμπεράσματα για την Π.Ε. Θεσσαλονίκης Το αποτέλεσμα της ανάλυσης SWOT σε συνδυασμό με την ανάλυση για την Εξωστρέφεια και την Ανταγωνιστικότητα, αποτελούν τη συστηματική καταγραφή της υφιστάμενης κατάστασης για την Π.Ε. Θεσσαλονίκης. Ειδικότερα με τη συνδυασμένη ανάγνωση των τεταρτημορίων της SWOT ανά ζεύγος (Δυνατά σημεία με Ευκαιρίες, Αδύνατα σημεία με Ευκαιρίες, Δυνατά σημεία με Απειλές, Αδύνατα σημεία με απειλές), προκύπτουν χρήσιμα συμπεράσματα, τα οποία αναλύονται υπό το πρίσμα του εξωστρεφούς προσανατολισμού της Π.Ε. Θεσσαλονίκης. Α. Παραγόμενα Προϊόντα Όσον αφορά τα παραγόμενα προϊόντα, η ισχυροποίηση των δυνατών σημείων του Ν. Θεσσαλονίκης. θα προέλθει από την αξιοποίηση των ευκαιριών που εντοπίζονται στο εξωτερικό περιβάλλον, με βάση τις ακόλουθες κατευθύνσεις: Εκμετάλλευση της ήδη ισχυρής αγροτικής και κτηνοτροφικής παραγωγής με στόχο τις διεθνείς αγορές που παρουσιάζουν αυξημένη ζήτηση, με άντληση πόρων από τις όμορες Π.Ε. Εκμετάλλευση της αλιείας και των οστρεοκαλλιεργειών που παρουσιάζουν ζήτηση στο εξωτερικό Περαιτέρω ενδυνάμωση της μεταποιητικής δραστηριότητας της περιοχής Ισχυροποίηση και περαιτέρω ενδυνάμωση των βιομηχανικών υποδομών Εκμετάλλευση των logistics που εξυπηρετούν και τις όμορες Π.Ε. Έμφαση στη πιστοποίηση Προϊόντων που τα καθιστά ποιο ελκυστικά για τις Διεθνής αγορές Έμφαση στη πιστοποίηση Προϊόντων που βοηθά τη διακίνηση και πώλησή τους σε αγορές του εξωτερικού Β. Υποδομές Όσον αφορά τις Υποδομές: Ισχυροποίηση των σχέσεων με τις διασυνοριακές χώρες λόγω εγγύτητας Εκμετάλλευση των νέων οδικών υποδομών για τη μεταφορά εμπορευμάτων Αναβάθμιση και αξιοποίηση των Βιομηχανικών Υποδομών με την αναδιοργάνωση του ΒΙ.ΠΑ και την περαιτέρω αξιοποίησης της ΒΙ.ΠΕ. Αναβάθμιση του εμπορευματικού ρόλου του Λιμένα Θεσσαλονίκης Αναβάθμιση του εμπορευματικού ρόλου του Αεροδρομίου Θεσσαλονίκης Αναβάθμιση του Οδικού Δικτύου Αναβάθμιση και επέκταση του σιδηροδρομικού δικτύου Γ. Ανθρώπινο Δυναμικό και τομέας Έρευνας & Ανάπτυξης: Δημιουργία συνεργιών με τα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα Δημιουργία συνεργιών με φορείς Αγροτικής Έρευνας της περιοχής Περαιτέρω εκμετάλλευση του Ανθρωπίνου Δυναμικού με έμφαση στις νέες τεχνολογίες Κατάρτιση του υφιστάμενου ανθρωπίνου δυναμικού με έμφαση σε καινοτόμους τρόπους παραγωγής Συνεργασίες με φορείς έρευνας, ανάπτυξης και καινοτομίας Εκμετάλλευση της στροφής των νέων τα τελευταία χρόνια στην αγροτική παραγωγή Προσέλκυση καταρτισμένου ανθρωπίνου δυναμικού στη Θεσσαλονίκη 23

25 Δημιουργία Clusters στον τομέα της πρωτογενούς παραγωγής Δημιουργία Clusters στον τομέα της Μεταποίησης 24

26 1.3. Π.Ε. Κιλκίς Γενικά Χαρακτηριστικά Η Π.Ε. Κιλκίς βρίσκεται σε ένα στρατηγικό σημείο στο βόρειο τμήμα της Ελλάδας διοικητικά και έχει χαρακτηριστεί όχι άδικα- ως «Πύλη της Ελλάδας» από βορρά αφού αποτελεί κομβικό σημείο σύνδεσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τις βαλκανικές χώρες και την νοτιοανατολική Ευρώπη γενικότερα διαθέτοντας τρεις συνοριακούς σταθμούς, δύο οδικούς (Ευζώνων και Δοϊράνης) και ένα σιδηροδρομικό (Ειδομένης). Στην ουσία βρίσκεται στο βόρειο άκρο του βασικού κατακόρυφου άξονα ανάπτυξης της χώρας, που ορίζουν η οδική αρτηρία Αθήνα Θεσσαλονίκη Εύζωνοι και η αντίστοιχη σιδηροδρομική γραμμή, που συνδέουν τη χώρα με τον ευρύτερο ευρωπαϊκό χώρο και κοντά στη συμβολή του παραπάνω άξονα με το δρόμο και τη σιδηροδρομική γραμμή προς την Ασία. Ο νομός Κιλκίς αποτελεί ένα από τους επτά νομούς της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας (Θεσσαλονίκης, Πέλλας, Πιερίας, Σερρών, Χαλκιδικής και Ημαθίας) και συνορεύει με τρεις εξ αυτών, τους νομούς Πέλλας, Σερρών και Θεσσαλονίκης, απέχοντας 48 χιλ. από την Θεσσαλονίκη, την πρωτεύουσα της Μακεδονίας, γειτνίαση η οποία από μειονέκτημα των προηγούμενων δεκαετιών αρχίζει να μετατρέπεται σταδιακά σε πλεονέκτημα. Στα βόρεια συνορεύει με το κράτος της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας αποτελώντας την βασική οδό επικοινωνίας με την γειτονική χώρα για πολλές επιχειρήσεις από όλη την Ελλάδα. Η έκταση του νομού Κιλκίς είναι km2 ήτοι ποσοστό 10,23% της συνολικής έκτασης της Περιφέρειας Κεντρικής και Δυτικής Μακεδονίας και 1,91% της συνολικής έκτασης της Ελλάδας. Η Π.Ε. Κιλκίς είναι κυρίως πεδινή, με 66% πεδινές εκτάσεις, 20% ημιορεινές και 14% ορεινές, που αποτελούνται από το Πάϊκο (ανατολικά), το Δύσσωρο και Μαυροβούνι (οροσειρά Κρουσίων) - δυτικά) και την Κερκίνη Μπέλλες, (βορειοδυτικά). Διασχίζεται από τους ποταμούς Αξιό και Γαλλικό και έχει τρεις λίμνες: Δοϊράνη, Πικρολίμνη και Αρτζάν - Αματοβ (αποξηραμένη). Παρά τις εξάρσεις που παρουσιάζει, η ορογραφική διαμόρφωση του εδάφους του νομού Κιλκίς είναι στο μεγαλύτερο ποσοστό της ομαλή με ανωμαλίες να παρουσιάζονται στις περιοχές που γειτνιάζουν με τους ορεινούς όγκους της Κερκίνης, των Κρουσσών, του Πάικου και του Μαυροβουνίου. Το κλίμα της περιοχής χαρακτηρίζεται ως ενδιάμεσο μεταξύ μεσογειακού και ηπειρωτικού με άνιση κατανομή των βροχοπτώσεων κατά τη διάρκεια του έτους και με μεγάλη, συνήθως, περίοδο ξηρασίας, που προσδιορίζει τον ξηροθερμικό χαρακτήρα της περιοχής. Η Π.Ε. Κιλκίς διαθέτει ένα σημαντικό υδατικό δυναμικό, το οποίο περιλαμβάνει μεγάλο αριθμό ρεμάτων και χειμάρρων, τους ποταμούς Γαλλικό και Αξιό, τις λίμνες Δοϊράνης (που χωρίζεται από τη συνοριακή μεθόριο με την πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας) και Πικρολίμνης που βρίσκεται στα σύνορα με Θεσσαλονίκη, καθώς και τις αποξηραμένες πλέον λίμνες του Αρτζάν - Αματόβου Παραγόμενα Προϊόντα Παραγωγική Δυναμικότητα Πρωτογενής τομέας Γεωργία Κτηνοτροφία Ο Ν. Κιλκίς στον πρωτογενή τομέα κρίνεται ιδιαίτερα ανεπτυγμένος. Οι καλλιέργειες σε όλη την Π.Ε. καλύπτουν έκταση στρεμμάτων, η οποία διατηρείται σε αυτό το επίπεδο τα τελευταία χρόνια. Από αυτές, τα στρέμματα αποτελούν αρδευόμενες καλλιέργειες. Τις μεγαλύτερες ποσότητες παραγωγής καταλαμβάνει ο σίτος, με τόνους και η ντομάτα με τόνους. Τα γεωργικά προϊόντα της Π.Ε. Κιλκίς είναι κυρίως βιομηχανικά φυτά (ζαχαρότευτλα, βαμβάκι, καπνός), ρύζι, οπωροφόρα δέντρα, αμπέλια, λαχανικά, δημητριακά, όσπρια, κτηνοτροφικά φυτά (τριφύλλι, βίκος, βρόμη, κριθάρι, καλαμπόκι, σάργο), καρπούζια και πεπόνια, κηπευτικά (ντομάτες, πατάτες, κρεμμύδια), δενδρώδεις καλλιέργειες (ελιές, πορτοκαλιές, μανταρινιές, ροδακινιές), ξηροί καρποί, κ.ά. 25

27 Η ζωική παραγωγή παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, αφού κατέχει την τρίτη πανελλήνια θέση στη διατροφή μεγάλων ζώων. Εκτρέφονται βοοειδή, αιγοπρόβατα, χοίροι και πουλερικά. Περισσότερο σημαντικός εμφανίζεται ο κλάδος της κτηνοτροφίας, με σημαντικότερο υποκλάδο την αγελαδοτροφία. Στο Δήμο Κιλκίς σημαντική δραστηριότητα στον κλάδο αυτό αναπτύσσεται στο Χωρύγι, το Μεσιανό, τις Καστανιές και τη Μεγάλη Βρύση. Λειτουργούν τρία δημοτικά σφαγεία του Κιλκίς, βιομηχανικού τύπου, το ένα εκ των οποίων είναι από τα μεγαλύτερης δυναμικότητας στην Κεντρική Μακεδονία, ενώ τα άλλα δύο βρίσκονται στην Αξιούπολη και το Πολύκαστρο και είναι μικρής κλίμακας. Ακόμη υπάρχουν και δύο ιδιωτικά. Τα κτηνοτροφικά προϊόντα της Π.Ε. Κιλκίς προέρχονται από την εκτροφή των βοοειδών (γάλα, τυρί, ακατέργαστο μαλλί προβάτων, δέρματα), την πτηνοτροφία (κρέας, αβγά), τα αιγοπρόβατα (γάλα, τυρί) και τη μελισσοκομία (μέλι). Ορυκτός πλούτος Ο ορυκτός πλούτος της Π.Ε. Κιλκίς αποτελείται από λιγνίτη, μάρμαρα, καολίνη, μπεντονίνη, σχιστόλιθο, αργιλοχώματα, λευκοχώματα, δολομίτης, γύψος, αμμοληψίες, πετρέλαιο, βωξίτη, λευκόλιθο, σιδηρονικέλιο, χρώμιο, μαγγάνιο και χαλκό. Δευτερογενής τομέας Ο δευτερογενής τομέας μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 70 ήταν ανύπαρκτος στην Π.Ε. Κιλκίς. Από τα μέσα όμως της δεκαετίας ξεκίνησε η εκβιομηχάνιση της Π.Ε. Κιλκίς. Οι πρώτες ενδείξεις βιομηχανικής ανάπτυξης στην Π.Ε. Κιλκίς παρατηρήθηκαν τα μέσα της δεκαετίας του 70, σαν συνέπεια της διάχυσης της παραγωγικής δραστηριότητας από τη Θεσσαλονίκη, παράλληλα με την πολιτική κινήτρων. Σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της μεταποίησης έπαιξε και η ίδρυση ΒΙ.ΠΕ. στο Κιλκίς, η οποία έχει εξελιχθεί σε πρότυπο ΒΙ.ΠΕ. για την χώρα. Η πορεία ανάπτυξης του δευτερογενούς τομέα παρουσίασε πολλές διακυμάνσεις, κύρια λόγω της έλλειψης σταθερής πολιτικής στον επενδυτικό τομέα, αλλά και λόγω των προβλημάτων στις γειτονικές χώρες (ο πόλεμος στη Γιουγκοσλαβία, ο οικονομικός αποκλεισμός προς την Π.Γ.Δ.Μ. κ.α.) Τα τελευταία χρόνια η πορεία ανάπτυξης είναι συνεχώς ανοδική με την εγκατάσταση στην ΒΙΠΕ και στην ευρύτερη περιοχή σημαντικών μονάδων. Η μεταποιητική δραστηριότητα συγκεντρώνεται αφενός στην περιοχή του Σταυροχωρίου καθώς και στο νότιο άκρο της Π.Ε. Κιλκίς, πάνω στον οδικό άξονα προς Θεσσαλονίκη (Ν. Σάντα) και αφετέρου στην περιοχή του Πολυκάστρου και της Αξιούπολης και γύρω από την ΠΑΘΕ. Οι επιχειρήσεις αυτές λειτουργούν με αναφορά αφενός το πολεοδομικό συγκρότημα Θεσσαλονίκης και αφετέρου τα Βαλκάνια και επηρεάζουν σημαντικά τη φυσιογνωμία της Π.Ε. Κιλκίς όπου αποτελούν σημαντικό σημείο της οικονομικής και κοινωνικής δομής του. Τριτογενής τομέας Ο τριτογενής τομέας ακολουθεί τις τάσεις που επικρατούν και στην υπόλοιπη Ελλάδα. Πέραν της κλασσικής επιχείρησης λειτουργούν εξειδικευμένες και πρωτοπόρες με σημαντική τη συμβολή τους και σε εθνικό επίπεδο. Στην Π.Ε. Κιλκίς λειτουργεί σύγχρονο εργαστήριο μετρολογίας διακρίβωσης βαθμονόμησης, πιστοποίησης και δοκιμών που είναι σημαντικό στη διαδικασία ελέγχου ποιότητας υλικών και υπηρεσιών για την απόκτηση πιστοποιημένης ποιότητας, απαραίτητα προϋπόθεση για την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων της περιοχής. Εκτός από τα εμπορικά καταστήματα που λειτουργούν στην περιοχή στην ικανοποίηση αναγκών των κατοίκων συμβάλλει και η λειτουργία των λαϊκών αγορών της περιοχής. Οι δημόσιες υπηρεσίες στη συντριπτική τους πλειοψηφία βρίσκονται συγκεντρωμένες στη πόλη του Κιλκίς και κάποιες στα άλλες μεγάλες πόλεις της περιοχής παρέμβασης. Αξίζει να σημειωθεί ότι μεγάλο μέρος από τους απασχολούμενους στις υπηρεσίες αυτές μετακινείται καθημερινά από το πολεοδομικό Συγκρότημα Θεσσαλονίκης. Στον Νομό Κιλκίς, υπάρχει επίσης τα τελευταία χρόνια αύξηση του Τουρισμού, με έμφαση στον Ιαματικό (Πικρολίμνη) αλλά και τον χειμερινό τουρισμό περιπέτειας. 26

28 Εξαγόμενα Προϊόντα Παρόλο που η Π.Ε. Κιλκίς χαρακτηρίζεται ως ένας γεωργικός και κτηνοτροφικός Νομός, τα κυριότερα εξαγωγικά του προϊόντα αποτελούν Αργίλιο και τα τεχνουργήματά του καθώς και οι Πυρηνικοί αντιδραστήρες, λέβητες και μηχανές 3, σε αντίθεση με τους Νομούς Πέλλας και Φλώρινας, όπου τα γεωργικά προϊόντα αποτελούν τόσο το κύριο παραγωγικό αλλά και εξαγωγικό προϊόν. Το φαινόμενο αυτό, οφείλεται στις δύο μεγάλες βιομηχανίες που εδρεύουν στη ΒΙ.ΠΕ Κιλκίς, την Alumil που επηρεάζει τις εξαγωγές Αργιλίου (Αλουμίνιο) και τη KLEEMANN που επηρεάζει τις εξαγωγές μηχανών (ανελκυστήρες). Τα παραπάνω στοιχεία, φανερώνουν το μέγεθος επίδρασης συγκεκριμένων επιχειρηματικών μονάδων στη συνολική εξαγωγική φυσιογνωμία μιας περιοχής, από συγκεκριμένες βιομηχανικές επενδύσεις. Σε επίπεδο χώρας, ενδεικτικό είναι το παράδειγμα της Σουηδίας, όπου τη δεκαετία του 2000 εκτόξευσε τις εξαγωγές της αλλά και τους δείκτες καινοτομίας λόγω της NOKIA (κάτι που δεν ισχύει σήμερα λόγω της πτώσης των μεγεθών της εταιρίας που δεν έχει καταφέρει να ακολουθήσει τον ανταγωνισμό) Δίκτυα Μεταφορών (Οδικά Δίκτυα Λιμάνια Αεροδρόμια Σιδηροδρομικά Δίκτυα) Υποδομές Μεταφορικές Υποδομές Η Π.Ε. Κιλκίς βρίσκεται στο βόρειο άκρο του βασικού άξονα ανάπτυξης της χώρας, όπως αυτός ορίζεται από τον οδικό άξονα Πάτρα - Αθήνα - Θεσσαλονίκη Εύζωνοι (ΠΑΘΕ) και την αντίστοιχη σιδηροδρομική γραμμή. Η Π.Ε. έχει την δυνατότητα σύνδεσης με τις υπόλοιπες χώρες της Βαλκανικής και την Ευρώπη μέσα από τρεις εισόδους - εξόδους και συγκεκριμένα τους Ευζώνους, την Ειδομένη και τη Δοϊράνη. Η γεωγραφική θέση της Π.Ε. Κιλκίς κοντά στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης, οι τρεις είσοδοι έξοδοι της χώρας, η διέλευση του άξονα Π.Α.Θ.Ε., το διεθνή σιδηροδρομικό δίκτυο αποτέλεσε στοιχείο για την χωροθέτηση στην περιοχή του διεθνούς διαμετακομιστικού κέντρου πανευρωπαϊκής και όχι μόνο εμβέλειας, δημιουργεί σημαντικότατη προϋπόθεση ανάπτυξης τόσο στην μεταποίηση όσο κυρίως στο εμπόριο. Η διέλευση από το τελωνείο των Ευζώνων οχημάτων παντός τύπου και ανθρώπων συμβάλει στην ανάπτυξη της περιοχής στον τριτογενή τομέα τόσο στο εμπόριο όσο και στον τουρισμό. Η συνεχής βελτίωση της κατάστασης στις σχέσεις με τη FYROM η εφαρμογή του προγράμματος ανασυγκρότησης της Βαλκανικής διανοίγει νέες προοπτικές ανάπτυξης. Οδικό & Σιδηροδρομικό Δίκτυο Οδικό δίκτυο Το οδικό δίκτυο της περιοχής ιεραρχείται διοικητικά σε Εθνικό, Επαρχιακό, Κοινοτικό και Αγροτικό - Δασικό οδικό δίκτυο. Οι εθνικές οδοί, με εξαίρεση την Ε.Ο. Αθηνών - Ευζώνων, χαρακτηρίζονται ως κύριες αρτηρίες του υπεραστικού Εθνικού δικτύου, οι οποίες όμως εξυπηρετούν τόσο τοπικές όσο και υπέρ - τοπικές κινήσεις. Βέβαια, τον τελευταίο καιρό και μετά τα γνωστά γεγονότα στην πρώην Γιουγκοσλαβία, έχει μειωθεί ιδιαίτερα η χρήση των βασικών υπεραστικών αρτηριών από τους διεθνείς μεταφορείς, με εξαίρεση το τμήμα που οδηγεί στον Προμαχώνα των Σερρών και τη Βουλγαρία, απ όπου πλέον μετακινείται οδικά ένα μεγάλο κομμάτι των διεθνών μεταφορών από και προς την Ευρώπη. Στην περίπτωση του επαρχιακού και δημοτικού δικτύου το επίπεδο της οδικής υποδομής από πλευράς τύπου και κατασκευής, αν και ευρίσκεται σε ικανοποιητική κατάσταση, δεν είναι το απόλυτα επιθυμητό. Είναι βέβαιο γεγονός ότι οποιαδήποτε προσπάθεια ορθολογικότερου σχεδιασμού του οδικού δικτύου θα ήταν ιδιαίτερα δύσκολη αφού δεν υφίσταται καμία πληροφορία σχετικά με τη ζήτηση και την πρόβλεψη των μετακινήσεων αλλά πολύ περισσότερο μια ολοκληρωμένη μελέτη σχεδιασμού των μεταφορών από την οποία θα προέκυπταν τόσο οι αναγκαίες συνδέσεις τοπικές 3 Αναλυτικά τα στοιχεία των εξαγωγών ανα κλάδο για την Π.Ε. Κιλκίς παρουσιάζονται στο Κεφάλαιο 2, στην ενότητα

29 - υπερτοπικές, αλλά και η μορφή - τύπος των οδικών αυτών συνδέσεων. Τέλος, ελλιπές φαίνεται να είναι το δίκτυο που εξυπηρετεί ή μπορεί να εξυπηρετήσει περιοχές ιδιαίτερου φυσικού κάλλους, όπως είναι το Πάϊκο, η περιοχή των Κρουσίων, η Δοϊράνη, κλπ. Σιδηροδρομικό δίκτυο Το σιδηροδρομικό δίκτυο περιλαμβάνει δύο κύριους υπεραστικούς - διεθνείς άξονες, οι οποίοι είναι: Η γραμμή Θεσσαλονίκης - Πολυκάστρου - Ειδομένης - πρώην Γιουγκοσλαβία, και η γραμμή Θεσσαλονίκης - Κιλκίς - Σερρών - Αλεξανδρούπολης. Ο χαρακτήρας των παραπάνω συνδέσεων είναι καθαρά υπεραστικός με αποτέλεσμα να μην μπορεί ο σιδηρόδρομος να συμβάλλει σημαντικά στη σύνδεση με περιφερειακά γειτονικά κέντρα, όπως η Θεσσαλονίκη, αλλά και να εξυπηρετήσει τις μεταφορές προϊόντων από τις αναπτυσσόμενες βιομηχανικά περιοχές, όπως είναι η ΒΙΠΕ του Σταυροχωρίου. Οι μετακινήσεις με το σιδηρόδρομο αποτελούν μικρό ποσοστό, αφού ο χαρακτήρας της σύνδεσης αυτής είναι υπεραστικός καθαρά με απαγορευτικούς χρόνους προς τη Θεσσαλονίκη ή τα διπλανά μεγάλα αστικά κέντρα. Επιβατικές μετακινήσεις Οι επιβατικές μετακινήσεις τοπικού και υπέρ - τοπικού χαρακτήρα εξυπηρετούνται εκτός των ιδιωτικών μέσων από το υπεραστικό ΚΤΕΛ. Ειδικότερα στο Δήμο του Κιλκίς λειτουργούν και γραμμές αστικού ΚΤΕΛ. Οι εσωτερικές τοπικές μετακινήσεις ικανοποιούνται από το ΚΤΕΛ της Π.Ε. Κιλκίς με κέντρα πάντοτε τους μεγάλους οικισμούς. Οι εμπορευματικές μετακινήσεις γίνονται σχεδόν αποκλειστικά με φορτηγά οχήματα δηλαδή, εξυπηρετούνται από το υφιστάμενο οδικό δίκτυο. Χαρακτηριστικό μειονέκτημα των δημοσίων συστημάτων εξυπηρέτησης, κύρια της επιβατικής κίνησης, είναι η μικρή απόσταση από τα μεγάλα αστικά κέντρα, όπως η Θεσ/νίκη, όπου το Ι.Χ. αυτοκίνητο εμφανίζει μεγαλύτερη ευελιξία και βαθμό εξυπηρέτησης. Υποδομές ενέργειας και τηλεπικοινωνιών Στον τομέα των τηλεπικοινωνιών, η υλοποίηση του προγράμματος του Ο.Τ.Ε., έχει οδηγήσει σε ικανοποιητική κάλυψη των αναγκών της βασικής τηλεφωνίας στο σύνολο της Π.Ε. Κιλκίς. Είναι απαραίτητο να προχωρήσει ο Ο.Τ.Ε. και στην ποιοτική αναβάθμιση του υπάρχοντος δικτύου, με μεγαλύτερη έμφαση στην εισαγωγή ψηφιακής τεχνολογίας, κυρίως όσον αφορά τα αστικά κέντρα και τις βιομηχανικές ζώνες (ΒΙ.ΠΕ., Σταυροχωρίου, Πολυκάστρου Ν. Σάντα). Στον τομέα της ενέργειας, φαίνεται ότι καλύπτονται επαρκώς οι ανάγκες της Π.Ε. Κιλκίς. Οι περιορισμοί και οι δυνατότητες που θα προκύψουν στον τομέα αυτόν τα επόμενα χρόνια, έχουν άμεση σχέση με την εισαγωγή, τον τρόπο και την έκταση διάθεσης του Φυσικού Αερίου. Αεροδρόμια Λιμάνια Η Π.Ε. Κιλκίς δεν διαθέτει ούτε αεροδρόμια ούτε φυσικά και κάποιο λιμάνι. Σε πάρα πολύ κοντινή απόσταση όμως, βρίσκεται το αεροδρόμιο και το Λιμάνι της Θεσσαλονίκης προσδίδοντας ουσιαστικά συγκριτικά πλεονεκτήματα μεταφορικών υποδομών. Βιομηχανικές Υποδομές Η ΒΙΠΕ Σταυροχωρίου χαρακτηρίζεται ως η καλύτερα οργανωμένη και δυναμική ΒΙΠΕ της Ελλάδας με άρτιες υποδομές. Σ' αυτήν είναι εγκατεστημένες 42 βιομηχανίες, απασχολώντας περισσότερους από εργαζομένους, ενώ στην 28

30 επέκταση της έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον εγκατάστασης ή μετεγκατάστασης νεοϊδρυόμενες και υπάρχουσες μεγάλες βιομηχανίες. Επιπλέον, από τον Ιούλιο του 2007 η ΒΙΠΕ Σταυροχωρίου συνδέεται με το δίκτυο φυσικού αερίου της χώρας με αποτέλεσμα οι εγκατεστημένες επιχειρήσεις να αποκτήσουν ενεργειακή ευελιξία. Τέλος, το 2007 πραγματοποιήθηκαν έργα αναβάθμισής της ύψους 1,3 εκατομμυρίων ευρώ και επίσης κατασκευάστηκε και σύγχρονος πυροσβεστικός σταθμός (Υπουργείο Ανάπτυξης). Στη συνέχεια παρουσιάζονται ορισμένες από τις κυριότερες επιχειρήσεις οι οποίες είναι εγκατεστημένες στη ΒΙΠΕ Σταυροχωρίου: ALUMIL A.E. Βιομηχανία αλουμινίου ΚΟΝΒΑ Βιομηχανία κονσερβών KLEEMANN - Συστήματα ανελκυστήρων DUROPLAST ΕΝΙΜΕΞ Α.Ε. Υδραυλικές εγκαταστάσεις Περιοχές υποδοχής βιομηχανικής δραστηριότητας υπάρχουν στην Αξιούπολη και το Πολύκαστρο όπου προς το παρόν υπάρχουν εγκατεστημένες λίγες βιομηχανίες ενώ αναπτύσσεται ενδιαφέρον εγκατάστασης και από άλλες. Στην παρούσα χρονική στιγμή υπάρχει πρόθεση σχεδιασμού και βούληση να οριστούν ως Βιομηχανικά Πάρκα και οι παραπάνω περιοχές όπως και η περιοχή της Ν. Σάντας αλλά προς το παρόν το θέμα βρίσκεται στο στάδιο της διαβούλευσης με τους αρμόδιους φορείς. Επίσης, στην περιοχή της Ν. Σάντας, είναι εγκαταστημένες 40 βιομηχανίες. Στην περιοχή αυτή υπάρχουν κοινές υποδομές και οργάνωση. Μια από τις σημαντικότερες εγκαταστάσεις της περιοχής είναι αυτή της γαλακτοβιομηχανίας ΑΓΝΟ καθώς επίσης και της TORRE στον ίδιο κλάδο δραστηριότητας. Άτυπες συγκεντρώσεις βιομηχανιών παρατηρούνται στο Παλιό και Νέο Αγιονέρι, στα περίχωρα της πόλης του Κιλκίς και στην περιοχή Πεδινού, Γαλλικού, Μανδρών και Καμπάνη Ανθρώπινο Δυναμικό Έρευνα και ανάπτυξη Η περιοχή τη χρονική περίοδο εμφάνισε μια ιδιαίτερα σημαντική αναδιάρθρωση στον τομέα της απασχόλησης. Ο δευτερογενής και τριτογενής τομέας πριν τη δεκαετία του 70 ήταν σχεδόν ανύπαρκτος. Από τα μέσα της δεκαετίας του 70 όμως ξεκίνησε η εκβιομηχάνιση, βασισμένη στην εγγύτητα με το μεγάλο αστικό κέντρο της Θεσσαλονίκης και στα κίνητρα που δόθηκαν. Ωστόσο η περιοχή εξακολουθεί να διατηρεί τον έντονα αγροτικό της χαρακτήρα, από άποψη παραγωγικής εξειδίκευσης και απασχόλησης, με σημαντικό ποσοστό του οικονομικά ενεργού πληθυσμού της στον πρωτογενή τομέα. Από τη διάρθρωση των στοιχείων της απασχόλησης στους ορεινές και μειονεκτικούς οικισμούς της περιοχής αναδεικνύεται η «βαρύτητα» του πρωτογενή τομέα αλλά και η αναγκαιότητα για δημιουργία ανοικτών συνθηκών για την ανάπτυξη του δευτερογενή και τριτογενή τομέα. Οι αναμενόμενες αλλαγές των συνθηκών αγοράς στα πλαίσια της παγκοσμιοποίησης και οι συνθήκες έντονου ανταγωνισμού που αναπτύσσονται αναμένεται να δράσουν καταλυτικά στις αγροτικές τοπικές κοινωνίες με αποτέλεσμα να καθίσταται απαραίτητη την αναδιάρθρωση της οικονομίας. Επιπλέον η ηλιακή διάρθρωση των απασχολούμενων είναι προβληματική δεδομένου ότι η συμμετοχή των νέων είναι μικρή ενώ το ποσοστό ανεργίας ακολουθεί αυξητική πορεία, γεγονός που οφείλεται αφενός στη συρρίκνωση του αγροτικού τομέα και αφετέρου στην εισροή οικονομικών μεταναστών. Η άνοδος του εκπαιδευτικού επιπέδου των κατοίκων, καθώς συνεπάγεται επιθυμία για έξοδο από τον πρωτογενή τομέα και αναζήτηση συχνά μισθωτής εργασίας, αποτελεί ένα ακόμη σημαντικό παράγοντα ανεργίας. 29

31 Γράφημα 2: Επίπεδο Εκπαίδευσης Ανθρωπίνου Δυναμικού Π.Ε. Κιλκίς Πηγή: ΕΛΤΑΤ Ίδια επεξεργασία Ένα σημαντικό ποσοστό του εργατικού δυναμικού της Π.Ε. του Κιλκίς (64%) είναι απόφοιτοι Δημοτικού, ενώ το 6% δεν έχουν τελειώσει το Δημοτικό. Επίσης, περίπου το 20% έχουν απολυτήριο Μέσης Εκπαίδευσης, ενώ το 10% είναι πτυχιούχοι Ανωτάτων Σχολών. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι ποσοστό του εργατικού δυναμικού της Π.Ε. του Κιλκίς (61%) που είναι απόφοιτοι Δημοτικού αφορά σε όλες τις ηλικίες και όχι αποκλειστικά σε ηλικιακά γηραιότερες πληθυσμιακές ομάδες. Αυτό έχει επιπτώσεις στην αναπτυξιακή προοπτική της περιοχής, ενώ τα στοιχεία δείχνουν ότι το πρόβλημα αυτό έχει διαχρονικό χαρακτήρα. Όσον αφορά τους τομείς έρευνας και ανάπτυξης, στον Νομό Κιλκίς εδρεύει Το Τμήμα Σχεδιασμού και Παραγωγής Ενδυμάτων που ιδρύθηκε το Σεπτέμβριο του 1999 έδρα το Κιλκίς. Το Τμήμα Σχεδιασμού και Παραγωγής Ενδυμάτων έχει ως αποστολή να προάγει, με τη διδασκαλία και την εφαρμοσμένη έρευνα, την ανάπτυξη και τη μετάδοση των γνώσεων στην τεχνολογία και την επιστήμη, που περιλαμβάνει το γνωστικό αντικείμενο του κλάδου της ένδυσης. Σημειώνεται πως Η Π.Ε. Κιλκίς δεν διαθέτει οργανωμένες δομές έρευνας και ανάπτυξης, αλλά είναι πάρα πολύ κοντά στην Π.Ε. Θεσσαλονίκης, γεγονός που διευκολύνει τις συνέργειες τόσο με τα εκπαιδευτικά ιδρύματα της Π.Ε. Θεσσαλονίκης, όσο και με τους άλλους φορείς έρευνας (Τεχνολογικά Πάρκα, ΕΚΕΤΑ, Ζώνη Καινοτομίας κλπ.) 30

32 1.3.5.SWOT Παραγόμενα Προϊόντα Παραγωγική Δυναμικότητα Ακολουθεί ανάλυση SWOT που αφορά τα Παραγόμενα Προϊόντα Παραγωγική Δυναμικότητα της Π.Ε. Κιλκίς Εσωτερικό Περιβάλλον Πλεονεκτήματα Ισχυρή μεταποιητική δραστηριότητα σε συγκεκριμένους τομείς Ισχυρή βιομηχανική δραστηριότητα Ύπαρξη ορυκτού πλούτου Ποικιλομορφία αγροτικής παραγωγής Ποικιλομορφία κτηνοτροφικής παραγωγής Αξιόλογοι τουριστικοί πόροι Αυξημένες επενδύσεις από την Π.Ε. Θεσσαλονίκης Αδυναμίες Κυριαρχία παραδοσιακών κλάδων έντασης εργασίας και χαμηλής εξειδίκευσης Έλλειψη σύγχρονων μεταποιητικών υποδομών στην πρωτογενή παραγωγή Αυξημένο κόστος παραγωγής Έλλειψη νέων σύγχρονων αποτελεσματικών μεθόδων παραγωγής στον αγροτικό τομέα Μη εκμετάλλευση του ορυκτού πλούτου Ευκαιρίες Απειλές Εξωτερικό Περιβάλλον Ισχυρή βιομηχανική περιοχή (ΒΙ.ΠΑ.) με επιχειρήσεις εξαγωγικού προσανατολισμού Ύπαρξη συγκέντρωσης βιομηχανιών στην ευρύτερη περιοχή της Π.Ε. (Νέα Σάντα κ.α.) Αυξανόμενη ζήτηση σε παγκόσμιο επίπεδο για ποιοτικότερα αγροτικά & κτηνοτροφικά προϊόντα Αυξανόμενη ζήτηση σε παγκόσμιο επίπεδο για βιολογικά αγροτικά & κτηνοτροφικά προϊόντα Δυνατότητες εκμετάλλευσης του ορυκτού πλούτου Δυνατότητες ανάπτυξης τουριστικού προϊόντος Δυνατότητες δημιουργίας μεταποιητικών μονάδων αγροτικών προϊόντων Ανταγωνισμός στα πλαίσια της σταδιακής άμβλυνσης των περιορισμών στο διεθνές εμπόριο και της διεύρυνσης της Ε.Ε. Μετακίνηση παραγωγικών μονάδων έντασης εργασίας σε όμορες χώρες και περιφέρειες Ραγδαία αύξηση του ανταγωνισμού από τις γειτονικές βαλκανικές χώρες Συνεχής συρρίκνωση της οικονομίας και του ΑΕΠ Συνεχιζόμενη μείωση της ανταγωνιστικότητας στον ευρύτερο γεωγραφικό χώρο της Β. Ελλάδας 31

33 1.3.6.SWOT Δίκτυα Μεταφορών (Οδικά Δίκτυα Λιμάνια Αεροδρόμια Σιδηροδρομικά Δίκτυα) Υποδομές Ακολουθεί ανάλυση SWOT που αφορά τα Δίκτυα Μεταφορών και τις Υποδομές της Π.Ε. Κιλκίς. Εσωτερικό Περιβάλλον Πλεονεκτήματα Δυνατότητα σύνδεσης με τις υπόλοιπες χώρες της Βαλκανικής και την Ευρώπη μέσα από τρεις εισόδους εξόδους (Ευζώνους, Ειδομένη, Δοϊράνη) Γεωγραφική θέση της Π.Ε. Κιλκίς κοντά στο λιμάνι & αεροδρόμιο της Θεσσαλονίκης Γεωπολιτική θέση στον ευρύτερο οικονομικό χώρο της ΝΑ Ευρώπης Συμμετοχή στα διευρωπαϊκά δίκτυα μεταφορών Εύκολη πρόσβαση στη Θεσσαλονίκη Ύπαρξη ηλεκτρονικών ψηφιακών υποδομών στο σύνολο της Π.Ε. Ύπαρξη ισχυρών βιομηχανικών υποδομών (ΒΙ.ΠΕ.) Αδυναμίες Γεωγραφική απόσταση από τα δυτικά Ευρωπαϊκά κέντρα και ανεπαρκείς συνδέσεις Ανεπαρκές σε τεχνολογία σιδηροδρομικό δίκτυο Ανεπαρκές σε κάλυψη σιδηροδρομικό δίκτυο Δυσκολία στις εμπορευματικές μετακινήσεις λόγω πεπαλαιωμένου οδικού δικτύου Αύξηση κόστους στις εμπορευματικές μετακινήσεις λόγω του οδικού δικτύου Απουσία διαμετακομιστικού κέντρου Εξάρτηση από την περιοχή της Θεσσαλονίκης σε logistics Ευκαιρίες Απειλές Εγγύτητα στην Π.Ε. Θεσσαλονίκης Περαιτέρω απαξίωση του σιδηροδρομικού δικτύου Εγγύτητα σε Βαλκάνια και Παρευξείνια ζώνη ζώνη μεγάλων Περαιτέρω απαξίωση του οδικού δικτύου Εξωτερικό Περιβάλλον αλλαγών και προοπτικών Ολοκλήρωση των νέων οδικών δικτύων (εθνικών και διεθνών) Αναβάθμιση και αξιοποίηση των βιομηχανικών υποδομών Βελτίωση των εμπορικών σχέσεων με γειτονικές χώρες Ισχυρός ανταγωνισμός στις μεταφορές από γειτονικές χώρες Μετακίνηση των logistics σε γειτονικές χώρες 32

34 1.3.7.SWOT Ανθρώπινο Δυναμικό Έρευνα και ανάπτυξη Ακολουθεί ανάλυση SWOT που αφορά το Ανθρώπινο Δυναμικό και τις υποδομές Έρευνας & Ανάπτυξης της Π.Ε. Κιλκίς. Πλεονεκτήματα Αδυναμίες Δυνατότητα άντλησης πόρων εξειδικευμένου ανθρωπίνου Πληθυσμιακή αποδυνάμωση και γήρανση των δυναμικού από την περιοχή της Θεσσαλονίκης Εγγύτητα με φορείς έρευνας και ανάπτυξης και καινοτομίας παραμεθόριων και αγροτικών περιοχών με επακόλουθο τη συρρίκνωση δραστηριοτήτων και τη μείωση της από την περιοχή της Θεσσαλονίκης παραγωγικότητας Εσωτερικό Περιβάλλον Λειτουργία τμήματος ΑΤΕΙ στο Κιλκίς Αύξηση του μορφωτικού επιπέδου τα τελευταία χρόνια Μείωση της φυγής του πληθυσμού στα αστικά κέντρα Μικρή ανάπτυξη επιχειρηματικών συνεργασιών, χαμηλή χρηματοδότηση και ζήτηση έρευνας και καινοτομίας από επιχειρήσεις Χαμηλός βαθμός απασχόλησης και υψηλά ποσοστά ανεργίας, που πλήττουν κυρίως τις γυναίκες, τους νέους και τους μακροχρόνια άνεργους Χαμηλότερο του εθνικού μέσου όρου επίπεδο εκπαίδευσης του εργατικού δυναμικού Χαμηλή αναλογία ερευνητικού προσωπικού ως προς το σύνολο των απασχολουμένων Ευκαιρίες Απειλές Εκμετάλλευση καταρτισμένου ανθρωπίνου δυναμικού από την Εξάρτηση σε καταρτισμένο προσωπικό από την Π.Ε. Π.Ε. Θεσσαλονίκης Θεσσαλονίκης Ενίσχυση πολιτικών ένταξης της καινοτομίας στην παραγωγική διαδικασία Εξάρτηση στους τομείς έρευνας και ανάπτυξης από την Π.Ε. Θεσσαλονίκης Διαρκής τεχνολογική εξέλιξη σε ψηφιακά μέσα Μείωση του επιπέδου εκπαίδευσης λόγω της οικονομικής Αύξηση ενδιαφέροντος για την πολιτική για την απασχόληση κρίσης Εξωτερικό Περιβάλλον (Στρατηγική Λισσαβόνας) Αυξανόμενη ενασχόληση των νέων με τις νέες τεχνολογίες Ευκαιρίες αναδιάρθρωσης της αγροτικής παραγωγής με σύγχρονα μέσα Συνεργίες με εκπαιδευτικά ιδρύματα φορείς καινοτομίας από την περιοχή της Θεσσαλονίκης Ισχυρός ανταγωνισμός και άμβλυνση των τεχνολογικών διαφορών με τις γείτονες χώρες Συνεχής φυγή καταρτισμένου ανθρωπίνου δυναμικού στο εξωτερικό Δημογραφική γήρανση και επιβάρυνση του ασφαλιστικού συστήματος Αδυναμία ενσωμάτωσης του ανθρωπίνου δυναμικού που προέρχεται από παράνομη μετανάστευση Συμπεράσματα για την Π.Ε. Κιλκίς Το αποτέλεσμα της ανάλυσης SWOT σε συνδυασμό με την ανάλυση για την Εξωστρέφεια και την Ανταγωνιστικότητα, αποτελούν τη συστηματική καταγραφή της υφιστάμενης κατάστασης για την Π.Ε. Κιλκίς. Ειδικότερα με τη συνδυασμένη ανάγνωση των τεταρτημορίων της SWOT ανά ζεύγος (Δυνατά σημεία με Ευκαιρίες, Αδύνατα σημεία με Ευκαιρίες, Δυνατά σημεία με Απειλές, Αδύνατα σημεία με απειλές), προκύπτουν χρήσιμα συμπεράσματα, τα οποία αναλύονται υπό το πρίσμα του εξωστρεφούς προσανατολισμού της Π.Ε. Κιλκίς. Α. Παραγόμενα Προϊόντα Όσον αφορά τα παραγόμενα προϊόντα, η ισχυροποίηση των δυνατών σημείων του Ν. Κιλκίς θα προέλθει από την αξιοποίηση των ευκαιριών που εντοπίζονται στο εξωτερικό περιβάλλον, με βάση τις ακόλουθες κατευθύνσεις: Εκμετάλλευση της ήδη ισχυρής Βιομηχανικής Παραγωγής με τη δημιουργία συνεργιών μεταξύ των επιχειρήσεων 33

35 Εκμετάλλευση της ήδη ισχυρής Βιομηχανικής Παραγωγής με τη δημιουργία ομοειδών συμπληρωματικών επιχειρήσεων και προϊόντων Εκμετάλλευση του Ορυκτού πλούτου της περιοχής Εκμετάλλευση της ήδη ισχυρής αγροτικής & Κτηνοτροφικής παραγωγής με στόχο τις διεθνείς αγορές που παρουσιάζουν αυξημένη ζήτηση Εκμετάλλευση της ήδη ισχυρής αγροτικής & Κτηνοτροφικής παραγωγής με στόχευση σε προϊόντα βιολογικής καλλιέργειας Εκσυγχρονισμός της ήδη ισχυρής αγροτικής & Κτηνοτροφικής παραγωγής με βάση τις νέες μεθόδους παραγωγής και τη χρήση νέων τεχνολογιών Ανάπτυξη του τουριστικού προϊόντος Στροφή στη μεταποίηση αγροτικών προϊόντων Δημιουργία ανταγωνιστικών προϊόντων με μείωση του κόστους και αναβάθμιση της ποιότητας Έμφαση στη πιστοποίηση Προϊόντων που τα καθιστά ποιο ελκυστικά για τις Διεθνής αγορές Έμφαση στη πιστοποίηση Προϊόντων που βοηθά τη διακίνηση και πώλησή τους σε αγορές του εξωτερικού Β. Υποδομές Όσον αφορά τις Υποδομές: Ισχυροποίηση των σχέσεων με τις διασυνοριακές χώρες λόγω εγγύτητας Εκμετάλλευση των νέων οδικών υποδομών για τη μεταφορά εμπορευμάτων Εκμετάλλευση των τελωνειακών υπηρεσιών (Ευζώνους, Ειδομένη, Δοϊράνη) Περαιτέρω αξιοποίηση και προώθηση των υφιστάμενων Βιομηχανικών Υποδομών Περαιτέρω αξιοποίηση των υφιστάμενων ψηφιακών υποδομών και αναβάθμισή τους Δημιουργία Διαμετακομιστικού Κέντρου στην περιοχή Προσπάθεια απαγκίστρωσης από τη Θεσσαλονίκη αναφορικά με logistics και την διανομή των παραγόμενων προϊόντων Αναβάθμιση του Οδικού Δικτύου Αναβάθμιση και επέκταση του σιδηροδρομικού δικτύου Γ. Ανθρώπινο Δυναμικό και τομέας Έρευνας & Ανάπτυξης: Δημιουργία συνεργιών με το Πανεπιστήμια και φορείς έρευνας & καινοτομίας από τη περιοχή της Θεσσαλονίκης Δημιουργία συνεργιών με το τμήμα του Α.Τ.Ε.Ι. Θεσσαλονίκης που εδρεύει στο Κιλκίς Εκμετάλλευση καταρτισμένου Ανθρωπίνου Δυναμικού από τη περιοχή της Θεσσαλονίκης Περαιτέρω εκμετάλλευση του Ανθρωπίνου Δυναμικού με έμφαση στις νέες τεχνολογίες Κατάρτιση του υφιστάμενου ανθρωπίνου δυναμικού με έμφαση σε καινοτόμους τρόπους παραγωγής Εκμετάλλευση της στροφής των νέων τα τελευταία χρόνια στην αγροτική παραγωγή Δημιουργία Clusters στον τομέα της πρωτογενούς παραγωγής Δημιουργία Clusters στον τομέα της Μεταποίησης με έμφαση στη Βιομηχανική Παραγωγή 34

36 1.4. Π.Ε. Πέλλας Γενικά Χαρακτηριστικά Η Π.Ε. Πέλλας βρίσκεται στο δυτικό τμήμα της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας και συνορεύει στα δυτικά με την Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας και συγκεκριμένα με την Π.Ε. Φλώρινας, στα βόρεια με την Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας (ΠΓΔΜ), στα ανατολικά με τους Νομούς Κιλκίς και Θεσσαλονίκης και στα νότια με την Π.Ε. Ημαθίας. Μεγαλύτερη πόλη και βιομηχανικό και εμπορικό κέντρο είναι τα Γιαννιτσά με κατοίκους. Άλλα σημαντικά κέντρα είναι η Έδεσσα (ή Αιγές, αρχαία πρωτεύουσα και Ιερή πόλη της Μακεδονίας) με πληθυσμό 19,036 κατοίκους κατά την απογραφή του 2011 και οι κωμοπόλεις Κρύα Βρύση με κατοίκους, Αριδαία με κατοίκους και Σκύδρα με κατοίκους. Η Π.Ε. Πέλλας καταλαμβάνει έκταση 2.505,8 Km2 το μεγαλύτερο ποσοστό της οποίας καλύπτεται από καλλιεργήσιμη γη, δάση και βοσκότοπους. Οι ορεινοί όγκοι που περιβάλλουν την περιοχή είναι το όρος Βόρας (2.524 μ.), το όρος Βέρμιο (2.027 μ.), το όρος Πάικο (1.458 μ.), το όρος Τζένα (2.182 μ.) και το όρος Πίνοβο (2.154 μ.). Οι κύριες πεδινές εκτάσεις της Π.Ε. Πέλλας είναι η πεδιάδα της Αριδαίας στο βόρειο τμήμα της Π.Ε. Πέλλας, καθώς και η απέραντη πεδιάδα των Γιαννιτσών στο νοτιοανατολικό τμήμα της. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το φυσικό περιβάλλον και τα οικοσυστήματα της περιοχής (ορεινοί όγκοι του Βόρρα, Πίνοβου, Τζένας, Βερμίου και Πάικου, λίμνες Βεγορίτιδα και Άγρα, ποταμοί Εδεσσαίος (Βόδας), Μογλένιτσα, Αλιάκμονας, Λουδίας). Η Π.Ε. είναι εξαιρετικά πλούσιος σε επιφανειακό και υπόγειο υδάτινο δυναμικό (Εδεσσαίος, Μογλένιτσας, Αλιάκμονας, Λουδίας) Στην Π.Ε. Πέλλας εντοπίζονται αρχαιολογικοί χώροι ιδιαίτερης αξίας οι οποίοι προσελκύουν σημαντικό αριθμό επισκεπτών. Η Π.Ε. Πέλλας χαρακτηρίζεται από ιδιαίτερη πολυμορφία σε ό,τι αφορά στη μορφολογία, στις δραστηριότητες και στην οικονομία. Στο πέρασμα του χρόνου, η διαφορετικότητα στους ρυθμούς ανάπτυξης μεταξύ των διακριτών μορφολογικά τμημάτων (ορεινό-πεδινό) καθίσταται σαφής με τη θεώρηση απλών δεικτών εξέλιξης όπως είναι η πληθυσμιακή μεταβολή, η κατανομή του αγροτικού εισοδήματος και η συγκέντρωση θέσεων εργασίας στον δευτερογενή και τον τριτογενή τομέα. Από την εξέταση των παραπάνω δεικτών διαπιστώνεται η ύπαρξη δύο ταχυτήτων ανάπτυξης μεταξύ του ορεινού και του πεδινού τμήματος, με αποτέλεσμα την πληθυσμιακή «αιμορραγία» των ορεινών περιοχών, τη φυγή νέων ανθρώπων προς τα αστικά κέντρα και την απουσία νέων θέσεων εργασίας. Η τάση αυτή σταδιακά αντιστρέφεται την τελευταία δεκαετία, με την υλοποίηση επενδύσεων στο ορεινό τμήμα του Ν. Πέλλας, τη δημιουργία σημαντικών τουριστικών πόλων έλξης και την αύξηση της επισκεψιμότητας. Αν και κατά βάση αγροτικός η Π.Ε. Πέλλας, χαρακτηρίζεται τα τελευταία χρόνια, από εκδήλωση έντονης δραστηριότητας στον δευτερογενή και κύρια στον τριτογενή τομέα όπου ο τουρισμός και ο πολιτισμός προβάλλουν ως τομείς της οικονομίας με ιδιαίτερες προοπτικές εξέλιξης και θετικής συνεισφοράς στην προσπάθεια βελτίωσης του επιπέδου ζωής των κατοίκων της περιοχής Παραγόμενα Προϊόντα Παραγωγική Δυναμικότητα Για την Π.Ε. Πέλλας η υφιστάμενη κατάσταση σε σχέση με τα παραγόμενα προϊόντα και τη παραγωγική δυναμικότητα της περιοχής, είναι αρκετά ξεκάθαρη 4. Συγκεκριμένα, ο πρωτογενής τομέας και συγκεκριμένα η γεωργική παραγωγή είναι κεντρικής σημασίας για την οικονομία της περιοχής. Οδηγοί των εξαγωγών είναι τα γεωργικά προϊόντα, όπως καρποί και φρούτα καθώς και παρασκευάσματα λαχανικών, καρπών και φρούτων, τα οποία παρουσιάζουν σταθερή ζήτηση στο διάστημα , με μία μικρή πτώση το Σε μικρότερα μεγέθη ακολουθούν επίσης προϊόντα του πρωτογενούς τομέα, όπως τα λαχανικά, φυτά και ρίζες και παρασκευάσματα κρεάτων, ψαριών και μαλακίων. Στο επίπεδο της παραγωγής, σημαντικότερος είναι ο 4 Αναλυτικά τα στοιχεία των εξαγωγών ανα κλάδο για την Π.Ε. Πέλλας παρουσιάζονται στο Κεφάλαιο 2, στην ενότητα

37 κλάδος της Γεωργίας, δασοκομίας και αλιείας, ο οποίος συμπληρώνεται από αυτό του χονδρικού και λιανικού εμπορίου με τη συμμετοχή της επισκευής των μηχανοκίνητων οχημάτων. Τα κύρια εξαγώγιμα προϊόντα της Π.Ε. Πέλλας κατά το 2012 ήταν: Ροδάκινα κάθε είδους, παρασκευασμένα ή διατηρημένα (προς Ταϊλάνδη, Γερμανία, Πολωνία, ΗΠΑ, Γαλλία, Τσεχία, Ιταλία, Ουγγαρία) Ροδάκινα, στα οποία περιλαμβάνονται και τα brugnons και nectarines, νωπά (προς Ρωσία) Καρποί και φρούτα, βρώσιμα, άψητα ή ψημένα στον ατμό ή βρασμένα στο νερό, κατεψυγμένα, έστω και με προσθήκη ζάχαρης ή άλλων γλυκαντικών (προς Γερμανία) Σαλιγκάρια, άλλα από τα θαλασσινά (προς Γαλλία) Ακτινίδια, νωπά (προς Ρωσία) Πορτοκάλια, νωπά ή ξερά (προς Ρουμανία) Καρποί και φρούτα και άλλα βρώσιμα μέρη φυτών, αλλιώς παρασκευασμένα ή διατηρημένα, με ή χωρίς προσθήκη ζάχαρης ή άλλων γλυκαντικών ή αλκοόλης (προς Γερμανία) Μανταρίνια (προς Ρωσία) Δίκτυα Μεταφορών (Οδικά Δίκτυα Λιμάνια Αεροδρόμια Σιδηροδρομικά Δίκτυα) Υποδομές Μεταφορικές Υποδομές Οδικό Δίκτυο Οι υποδομές μεταφορών και ιδιαίτερα το οδικό και σιδηροδρομικό δίκτυο αποτελούν σημαντικό μέρος των τεχνικών υποδομών για κάθε Νομό, πολύ περισσότερο για την Π.Ε. Πέλλας για τον οποίο δεν υπάρχουν θαλάσσιες μεταφορές και αερομεταφορές. Στο εθνικό δίκτυο ανήκει το εντός του Νομού τμήμα της εθνικής οδού (Ε.Ο.2) Θεσσαλονίκη - Έδεσσα - Φλώρινα - Σύνορα FYROM, που εξυπηρετεί τις μεταφορές σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο αφού αποτελεί μία από τις ελάχιστες εξόδους της χώρας προς το Βορρά, παρά τα προβλήματα ανομοιομορφίας που παρουσιάζει. Σήμερα βέβαια, λόγω των προβλημάτων με τη FYROM, η λειτουργικότητα της οδού έχει ιδιαίτερα υποβαθμιστεί. Έτσι εξυπηρετούνται πλέον οι μεταφορές τοπικού και περιφερειακού χαρακτήρα, οι οποίες είναι όμως αρκετές λόγω της σημασίας της οδού ως άξονα οδικής εξυπηρέτησης σε όλη τη Δυτική Μακεδονία. Το επαρχιακό δίκτυο περιλαμβάνει το πρωτεύον επαρχιακό οδικό δίκτυο και στην περιοχή παρέμβασης το πρωτεύον επαρχιακό δίκτυο περιλαμβάνει τους επαρχιακούς δρόμους, ενώ δεν καταγράφεται δευτερεύον επαρχιακό οδικό δίκτυο. Σιδηροδρομικό δίκτυο Το σιδηροδρομικό δίκτυο της Π.Ε. Πέλλας περιλαμβάνει ένα μόνο υπεραστικό άξονα ο οποίος συνδέει τη Θεσσαλονίκη με την Έδεσσα και τη Δυτική Μακεδονία, ενώ χρόνος μετάβασης είναι σημαντικά μεγαλύτερος από κάθε άλλο μέσο, κάτι που είναι αντίθετο με τη διεθνή πρακτική. 36

38 Επιβατικές μετακινήσεις Οι επιβατικές μετακινήσεις τοπικού και υπερτοπικού χαρακτήρα εξυπηρετούνται, εκτός του σιδηροδρόμου και των ιδιωτικών μέσων, από το υπεραστικό ΚΤΕΛ. Ειδικότερα, στο Δήμο Γιαννιτσών λειτουργούν και γραμμές του αστικού ΚΤΕΛ με χαρακτήρα κυρίως περιαστικό αφού εξυπηρετούν τις συνδέσεις της πόλης των Γιαννιτσών με τους κοντινούς οικισμούς. Οι εμπορευματικές μετακινήσεις γίνονται σχεδόν αποκλειστικά με φορτηγά και βέβαια εξυπηρετούνται από το υφιστάμενο οδικό δίκτυο. Αεροδρόμια Λιμάνια Η Π.Ε. Πέλλας δεν διαθέτει ούτε αεροδρόμια ούτε φυσικά και κάποιο λιμάνι. Το κοντινότερο αεροδρόμιο και λιμάνι στον Νομό βρίσκεται στη Θεσσαλονίκη. Τηλεπικοινωνιακές Υποδομές Ο εκσυγχρονισμός και ανάπτυξη των τηλεπικοινωνιακών συστημάτων υλοποιείται με ταχείς ρυθμούς στο Νομό Πέλλας. Οι υφιστάμενες προσφερόμενες τηλεπικοινωνιακές υπηρεσίες στην Π.Ε. Πέλλας αφορούν στις εξής: Ψηφιακή τηλεφωνία (Έδεσσα - Γιαννιτσά Σκύδρα - Αριδαία Κρύα Βρύση και σε άλλα πολλά αστικά κέντρα) Ποσοστό ψηφιακοποίησης των παροχών: 100% περίπου τηλεφωνικές συνδέσεις είναι ψηφιακές Ψηφιακές ευκολίες ISDN (PRA & BRA): Ψηφιακό Δίκτυο Ενοποιημένων Υπηρεσιών (πρωτεύουσα πρόσβαση και βασική πρόσβαση) Όσον αφορά στην εφαρμογή των νέων τεχνολογιών, η ψηφιοποίηση του δικτύου έχει ολοκληρωθεί. Ο Ν. Πέλλας πρωτοπορεί στη χρήση τεχνολογίας οπτικών ινών, δεδομένου ότι η υπεραστική σύνδεση Έδεσσα - Γιαννιτσά - Θεσ/νίκη ήταν η πρώτη η οποία χρησιμοποίησε «ζεύξη» οπτικών ινών. Αναφορικά με την παρουσία των Δήμων στο διαδίκτυο, όλοι οι Δήμοι της περιοχής παρέμβασης διαθέτουν ιστοσελίδα, όπως επίσης και η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Πέλλας. Βιομηχανικές Υποδομές Στον Νομό Πέλλας υπάρχουν αυτή τη στιγμή 2 Βιομηχανικές Περιοχές (ΒΙ.ΠΕ.), η ΒΙ.ΠΕ. Πέλλας - Ημαθίας (Πετραία) και η ΒΙ.ΠΕ. Έδεσσας. Όσον αφορά τη ΒΙ.ΠΕ. Πέλλας - Ημαθίας (Πετραία), είναι ακόμη ανενεργή αφού η περιοχή είναι οριοθετημένη αλλά δεν έχει ακόμη εγκεκριμένο ρυμοτομικό σχέδιο. Όσον αφορά τη ΒΙ.ΠΕ. Έδεσσας, δεν παρουσιάζει ιδιαίτερη ζήτηση ανάμεσα στις επιχειρήσεις της περιοχής, μιας και η βιομηχανική παραγωγή στην περιοχή είναι ιδιαίτερα περιορισμένη Ανθρώπινο Δυναμικό Έρευνα και ανάπτυξη Η κατανομή του πληθυσμού κατά ομάδες ηλικιών δείχνει ότι η υπό μελέτη περιοχή παρουσιάζει μεγαλύτερο ποσοστό ατόμων ηλικίας άνω των 64 ετών από την Π.Κ.Μ. και το σύνολο της. Το ποσοστό των κατοίκων ηλικίας της προτεινόμενης περιοχής είναι ελαφρώς μικρότερο από την ΠΚΜ και την Ελλάδα. 37

39 Το επίπεδο εκπαίδευσης του ανθρωπίνου δυναμικού στην Π.Ε. Πέλλας απεικονίζεται στο παρακάτω Γράφημα. Γράφημα 3: Επίπεδο Εκπαίδευσης Ανθρωπίνου Δυναμικού Ν. Πέλλας Πηγή: Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ Ίδια επεξεργασία Παρατηρείται ότι το μεγαλύτερο μέρος του ενεργού πληθυσμού διαθέτει βασική εκπαίδευση ενώ ένα ποσοστό της τάξεως του 7% περίπου έχει ανώτατη εκπαίδευση. Ο Ν. Πέλλας παρουσιάζει ιδιαίτερα υψηλό ποσοστό απασχόλησης στον πρωτογενή τομέα το οποίο ανέρχεται σε 44,35% του συνολικού αριθμού των απασχολουμένων, ενώ στον δευτερογενή τομέα απασχολείται το 17,15% και στον τριτογενή το 36,15% (ΕΣΥΕ, 2001). Στον Νομό Πέλλας λειτουργούν ιδιωτικά και δημόσια Ι.Ε.Κ. καθώς και εργαστήρια μεταλυκειακών σπουδών. Σε γενικές γραμμές, δεν υπάρχουν υποδομές έρευνας και ανάπτυξης, καθώς δεν είναι δυνατή και η συνεργασία της παραγωγικής βάσης της περιοχής με ακαδημαϊκά ιδρύματα. Επίσης, δεν υπάρχουν επιχειρήσεις παραγωγής τεχνολογικών προϊόντων, καθώς και υποδομές προώθησης της καινοτομίας όπως Τεχνολογικά Πάρκα, Clusters, Ερευνητικά Κέντρα κ.α. 38

40 1.4.5.SWOT Παραγόμενα Προϊόντα Παραγωγική Δυναμικότητα Ακολουθεί ανάλυση SWOT που αφορά τα Παραγόμενα Προϊόντα Παραγωγική Δυναμικότητα της Π.Ε. Πέλλας. Πλεονεκτήματα Αδυναμίες Ποικιλομορφία αγροτικής παραγωγής Ποιοτικά Αγροτικά Προϊόντα με διεθνή αναγνωρισιμότητα Κυριαρχία παραδοσιακών κλάδων έντασης εργασίας και χαμηλής εξειδίκευσης Κλιματολογικές συνθήκες που ευνοούν την αγροτική Περιορισμένη βιομηχανική παραγωγή Εσωτερικό Περιβάλλον παραγωγή Αξιόλογοι τουριστικοί πόροι Διαποίκιλση της οικονομίας στις αγροτικές περιοχές/ανάπτυξη οικολογικών παραγωγών Περιοχή πλούσια σε φυσικούς πόρους Δυναμικός παραγωγικός πόλος και κέντρο παραγωγής βασικών αγροτικών προϊόντων με ισχυρές τοπικές αγροτικές εξειδικεύσεις Συγκεντρωτισμός στην πρωτογενή παραγωγή Έλλειψη συγχρονιών βιομηχανικών υποδομών Αυξημένο κόστος παραγωγής Έλλειψη νέων σύγχρονων αποτελεσματικών μεθόδων παραγωγής στον αγροτικό τομέα Ευκαιρίες Απειλές Αυξανόμενη ζήτηση σε παγκόσμιο επίπεδο για ποιοτικότερα Ανταγωνισμός στα πλαίσια της σταδιακής άμβλυνσης των αγροτικά προϊόντα Αυξανόμενη ζήτηση σε παγκόσμιο επίπεδο για βιολογικά περιορισμών στο διεθνές εμπόριο και της διεύρυνσης της Ε.Ε. αγροτικά προϊόντα Μετακίνηση παραγωγικών μονάδων έντασης εργασίας σε Εξωτερικό Περιβάλλον Εφικτή προσαρμογή της γεωργίας, κυρίως στις ορεινές περιοχές,στο πρότυπο αειφόρου γεωργικής δραστηριότητας Δυνατότητες ανάπτυξης τουριστικού προϊόντος Δυνατότητες δημιουργίας μεταποιητικών μονάδων αγροτικών προϊόντων Εκμετάλλευση του τοπικού ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος σε σχέση με το τοπικά αγροτικά προϊόντα όμορες χώρες και περιφέρειες Οι αλλαγές στο παραγωγικό περιβάλλον του πρωτογενούς τομέα λόγω της νέας Κοινής Αγροτικής Πολιτικής Ραγδαία αύξηση του ανταγωνισμού από χώρες με προσφορά αγροτικών προϊόντων σε ιδιαίτερα χαμηλές τιμές(τουρκία, Κίνα κλπ) Συνεχής συρρίκνωση της οικονομίας και του Α.Ε.Π. Συνεχιζόμενη μείωση της ανταγωνιστικότητας στον ευρύτερο γεωγραφικό χώρο της Β. Ελλάδας 39

41 1.4.6.SWOT Δίκτυα Μεταφορών (Οδικά Δίκτυα Λιμάνια Αεροδρόμια Σιδηροδρομικά Δίκτυα) Υποδομές Ακολουθεί ανάλυση SWOT που αφορά τα Δίκτυα Μεταφορών και τις Υποδομές της Π.Ε. Πέλλας. Πλεονεκτήματα Αδυναμίες Εύκολη πρόσβαση σε γειτονικές χώρες των Βαλκανίων Γεωγραφική απόσταση από τα δυτικά Ευρωπαϊκά κέντρα και Γεωπολιτική θέση στον ευρύτερο οικονομικό χώρο της ΝΑ ανεπαρκείς συνδέσεις Ευρώπης Ανεπαρκές σε τεχνολογία σιδηροδρομικού δικτύου Συμμετοχή στα διευρωπαϊκά δίκτυα μεταφορών Ανεπαρκές σε κάλυψη σιδηροδρομικού δικτύου Εσωτερικό Περιβάλλον Γεωπολιτική θέση της ΠΚΜ στον ευρύτερο οικονομικό χώρο της Νοτιοανατολικής Ευρώπης Διεύρυνση του Οδικού Δικτύου Θεσσαλονίκης-Έδεσσας Ύπαρξη σιδηροδρομικού δικτύου Εύκολη πρόσβαση στη Θεσσαλονίκη Ύπαρξη ηλεκτρονικών-ψηφιακών υποδομών στο σύνολο του Νομού Ύπαρξη βιομηχανικών υποδομών (ΒΙ.ΠΕ) Ανεπαρκές διασύνδεση μέσων και δικτύων Δυσκολία στις εμπορευματικές μετακινήσεις λόγω πεπαλαιωμένου οδικού δικτύου Αύξηση Κόστους στις εμπορευματικέ μετακινήσεις λόγω του οδικού δικτύου Εξάρτηση από την περιοχή της Θεσσαλονίκης σε logistics Ευκαιρίες Απειλές Εγγύτητα σε Βαλκάνια και Παρευξείνια ζώνη-ζώνη μεγάλων Περαιτέρω απαξίωση του σιδηροδρομικού δικτύου Εξωτερικό Περιβάλλον αλλαγών και προοπτικών Ολοκλήρωση των νέων οδικών δικτύων (εθνικών και διεθνών) Αναβάθμιση και αξιοποίηση των Βιομηχανικών Υποδομών Βελτίωση των εμπορικών σχέσεων με γειτονικές χώρες Περαιτέρω απαξίωση του οδικού δικτύου Ισχυρός ανταγωνισμός στις μεταφορές από γειτονικές χώρες Μετακίνηση των logistics σε γειτονικές χώρες 40

42 1.4.7.SWOT Ανθρώπινο Δυναμικό Έρευνα και ανάπτυξη Ακολουθεί ανάλυση SWOT που αφορά το Ανθρώπινο Δυναμικό και τις υποδομές Έρευνας & Ανάπτυξης της Π.Ε. Πέλλας. Πλεονεκτήματα Αδυναμίες Σχετικά ικανοποιητικό επίπεδο εκπαίδευσης Σχετικά ικανοποιητικό επίπεδο εξειδίκευσης στον πρωτογενή Πληθυσμιακή αποδυνάμωση και γήρανση των παραμεθόριων και αγροτικών περιοχών με επακόλουθο τη τομέα παραγωγής συρρίκνωση δραστηριοτήτων και τη μείωση της Δυνατότητα άντλησης πόρων εξειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού από τη περιοχή της Θεσσαλονίκης Εγγύτητα με Φορείς Έρευνας Ανάπτυξης και Καινοτομίας από παραγωγικότητας Μικρή ανάπτυξη επιχειρηματικών συνεργασιών, χαμηλή χρηματοδότηση και ζήτηση έρευνας και καινοτομίας από Εσωτερικό Περιβάλλον τη περιοχή της Θεσσαλονίκης Λειτουργία Πανεπιστημιακού Τμήματος στην Έδεσσα επιχειρήσεις Χαμηλός βαθμός απασχόλησης και υψηλά ποσοστά ανεργίας, που πλήττουν τις γυναίκες,τους νέους και τους μακροχρόνια ανέργους Χαμηλότερο του εθνικού μέσου όρου επίπεδο εκπαίδευσης του εργατικού δυναμικού Χαμηλή αναλογία ερευνητικού προσωπικού ως προς το σύνολο των απασχολουμένων Ευκαιρίες Απειλές Ενίσχυση πολιτικών ένταξης της καινοτομίας στην Ισχυρός ανταγωνισμός και άμβλυνση των τεχνολογικών παραγωγική διαδικασία Διαρκής τεχνολογική εξέλιξη σε ψηφιακά μέσα διαφορών με τις γείτονες χώρες διαφορών με τις γείτονες χώρες των τεχνολογικών Εξωτερικό Περιβάλλον Αύξηση ενδιαφέροντος για την πολιτική για την απασχόληση (Στρατηγική Λισσαβόνας) Αυξανόμενη ενασχόληση των Νέων με τις Νέες τεχνολογίες Ευκαιρίες αναδιάρθρωσης της αγροτικής παραγωγής με σύγχρονα μέσα Συνέργιες με εκπαιδευτικά ιδρύματα-φορείς Καινοτομίας από τη περιοχή Θεσσαλονίκης Συνεχής φυγή καταρτισμένου Ανθρώπινου Δυναμικού στο εξωτερικό Ενδεχόμενο κατάργησης του μοναδικού Πανεπιστημίου Τμήματος στην Έδεσσα με βάση το σχέδιο Αθηνά Δημογραφική γήρανση και επιβάρυνση του ασφαλιστικού συστήματος Αδυναμία ενσωμάτωσης του ανθρώπινου δυναμικού που προέρχεται από παράνομη μετανάστευση 41

43 1.4.8.Συμπεράσματα για την Π.Ε. Πέλλας Το αποτέλεσμα της ανάλυσης SWOT σε συνδυασμό με την ανάλυση για την Εξωστρέφεια και την Ανταγωνιστικότητα, αποτελούν τη συστηματική καταγραφή της υφιστάμενης κατάστασης για την Π.Ε. Πέλλας. Ειδικότερα με τη συνδυασμένη ανάγνωση των τεταρτημορίων της SWOT ανά ζεύγος (Δυνατά σημεία με Ευκαιρίες, Αδύνατα σημεία με Ευκαιρίες, Δυνατά σημεία με Απειλές, Αδύνατα σημεία με απειλές), προκύπτουν χρήσιμα συμπεράσματα, τα οποία αναλύονται υπό το πρίσμα του εξωστρεφούς προσανατολισμού της περιοχής. Α. Παραγόμενα Προϊόντα Όσον αφορά τα παραγόμενα προϊόντα, η ισχυροποίηση των δυνατών σημείων του Ν. Πέλλας θα προέλθει από την αξιοποίηση των ευκαιριών που εντοπίζονται στο εξωτερικό περιβάλλον, με βάση τις ακόλουθες κατευθύνσεις: Εκμετάλλευση της ήδη ισχυρής αγροτικής παραγωγής με στόχο τις διεθνείς αγορές που παρουσιάζουν αυξημένη ζήτηση Εκμετάλλευση της ήδη ισχυρής αγροτικής παραγωγής με στόχευση σε προϊόντα βιολογικής καλλιέργειας Εκσυγχρονισμός της ήδη ισχυρής αγροτικής παραγωγής με βάση τις νέες μεθόδους παραγωγής και τη χρήση νέων τεχνολογιών Ανάπτυξη του τουριστικού προϊόντος Στροφή στη μεταποίηση αγροτικών προϊόντων Σταδιακή «απεξάρτηση» από τον πρωτογενή τομέα με προσανατολισμό κυρίως στον τουρισμό Δημιουργία ανταγωνιστικών προϊόντων με μείωση του κόστους και αναβάθμιση της ποιότητας Έμφαση στη πιστοποίηση Προϊόντων που τα καθιστά ποιο ελκυστικά για τις Διεθνής αγορές Έμφαση στη πιστοποίηση Προϊόντων που βοηθά τη διακίνηση και πώλησή τους σε αγορές του εξωτερικού Β. Υποδομές Όσον αφορά τις Υποδομές: Ισχυροποίηση των σχέσεων με τις διασυνοριακές χώρες λόγω εγγύτητας Εκμετάλλευση των νέων οδικών υποδομών για τη μεταφορά εμπορευμάτων Αναβάθμιση και αξιοποίηση των Βιομηχανικών Υποδομών με την αναδιοργάνωση των ΒΙ.ΠΕ Περαιτέρω αξιοποίηση των υφιστάμενων ψηφιακών υποδομών και αναβάθμισή τους Προσπάθεια απαγκίστρωσης από τη Θεσσαλονίκη αναφορικά με logistics και την διανομή των παραγόμενων προϊόντων Αναβάθμιση του Οδικού Δικτύου Αναβάθμιση και επέκταση του σιδηροδρομικού δικτύου Γ. Ανθρώπινο Δυναμικό και τομέας Έρευνας & Ανάπτυξης: Δημιουργία συνεργιών με το Πανεπιστημιακό Τμήμα στην Έδεσσα Περαιτέρω εκμετάλλευση του Ανθρωπίνου Δυναμικού με έμφαση στις νέες τεχνολογίες Κατάρτιση του υφιστάμενου ανθρωπίνου δυναμικού με έμφαση σε καινοτόμους τρόπους παραγωγής Συνεργασίες με φορείς έρευνας, ανάπτυξης και καινοτομίας από τη περιοχή της Θεσσαλονίκης Εκμετάλλευση της στροφής των νέων τα τελευταία χρόνια στην αγροτική παραγωγή 42

44 Δημιουργία Clusters στον τομέα της πρωτογενούς παραγωγής Δημιουργία Clusters στον τομέα της Μεταποίησης 43

45 1.5. Π.Ε. Σερρών Γενικά Χαρακτηριστικά Η Π.Ε. Σερρών εντοπίζεται στο ανατολικό τμήμα του ευρύτερου γεωγραφικού διαμερίσματος της Μακεδονίας. Η Μακεδονία, διοικητικά, διακρίνεται σε τρεις Οικονομικές Περιφέρειες. Στις περιφέρειες Ανατολικής, Κεντρικής και Δυτικής Μακεδονίας. Ο νομός Σερρών καταλαμβάνει το ανατολικότερο τμήμα της Κεντρικής Μακεδονίας. Προς το βορρά, συνορεύει με τη Βουλγαρία και νότια καταλήγει στον Στρυμονικό κόλπο. Ανατολικά συνορεύει με τους νομούς Καβάλας και Δράμας και δυτικά με τους νομούς Κιλκίς και Θεσσαλονίκης. Το μισό της έκτασής του χαρακτηρίζεται ως πεδινό ημιορεινό. Πρόκειται για έναν από τους πιο πεδινούς νομούς της Ελλάδας. Δυτικά, ο νομός Σερρών περικλείεται από τις οροσειρές Βερτίσκου και Κερδυλλίων, ενώ ανατολικά, από τις οροσειρές Όρβηλου, Βροντούς, Μενοικίου και Παγγαίου. Ο νομός διασχίζεται από τον ποταμό Στρυμόνα, ο οποίος πηγάζει στη Βουλγαρία και εκβάλει στον κόλπο του Ορφανού. Η συνολική έκταση της Π.Ε. Σερρών είναι 3.967,7 τετραγωνικά χιλιόμετρα και αποτελεί το 3 % περίπου της έκτασης της χώρας. Πρωτεύουσα της Π.Ε. είναι η πόλη των Σερρών. Η εύφορη πεδιάδα των Σερρών είναι ασφαλώς το κύριο χαρακτηριστικό της περιοχής. Οι χείμαρροι που εκβάλουν σε αυτή, περίπου 60, εξασφαλίζουν ένα γόνιμο έδαφος για καλλιέργειες. Τα σημαντικότερα σε μέγεθος ποτάμια της περιοχής είναι ο Στρυμόνας, ο Αγγίτης και ο Κρουσοβίτης. Στα βορειοδυτικά της περιοχής, στους πρόποδες του όρους Μπέλες, εντοπίζεται η λίμνη Κερκίνη. Πρόκειται για το σημαντικότερο υδροβιότοπο της περιοχής, οοποίος μάλιστα προστατεύεται, εκτός από το ελληνικό νομικό πλαίσιο και από διεθνείς συνθήκες, όπως η συνθήκη Ramsar που αφορά διεθνούς ενδιαφέροντος υγροτόπους, αλλά και η συνθήκη Σ.Π.Π. η οποία αφορά Σημαντικές περιοχές για Πουλιά. Η λίμνη της Κερκίνης είναι μία τεχνητή λίμνη που δημιουργήθηκε από τη συγκράτηση σε φράγμα τμήματος της ροής του ποταμού Στρυμόνα. Ο λόγος ήταν η προσπάθεια δημιουργίας αποθέματος νερού ώστε να μην επηρεάζεται η άρδευση των καλλιεργειών σε περιόδους όπου η στάθμη του ποταμού έπεφτε επικίνδυνα. Πρόσθετα, ανάλογα με την εποχή του χρόνου, η λίμνη καλύπτει έκταση από έως στρέμματα. Ένα πολύ σημαντικό τμήμα της έκτασης της περιοχής καλύπτεται από δάση. Πιο συγκεκριμένα, τα δάση αντιστοιχούν σε στρέμματα, καταλαμβάνοντας το 20% της επιφάνειας της Π.Ε. Σερρών. Φυσική ασπίδα προστασίας της πεδιάδας των Σερρών αλλά και φυσικά όρια της Π.Ε. Σερρών αποτελούν οι ορεινοί όγκοι που τον περιβάλλουν. Στα βορειοδυτικά του νομού υψώνεται η οροσειρά του Μπέλες και το Μαυροβούνι, βορειοανατολικά το όρος Όρβηλος και νοτιοδυτικά το όρος Κερδύλλιο. Στα ανατολικά του νομού υπάρχει το Μενοίκιο όρος και η οροσειρά της Βροντούς γνωστή για το πανέμορφο δάσος του Λαϊλιά, στην ευρύτερη περιοχή του οποίου είναι εγκατεστημένο και χιονοδρομικό κέντρο. Νοτιοανατολικά της Π.Ε. Σερρών εκτείνεται το όρος Παγγαίο και νοτιοδυτικά το όρος Βερτίσκος. Ένα άλλο αξιοσημείωτο φυσικό χαρακτηριστικό του νομού Σερρών είναι το Φαράγγι του ποταμού Αγγίτη. Πρόκειται για μια ποτάμια κοιλάδα συνολικού μήκους 15 χιλιομέτρων στην οποία εκτός των άλλων εντοπίζονται υδροφόρα δάση αλλά και σημαντικές βραχογραφίες που απεικονίζουν ιππείς, ελάφια και αφηρημένα σχέδια. Σε απόσταση 500 μέτρων από το Φαράγγι του Αγγίτη βρίσκεται το σπήλαιο της Αλιστράτης, ένα από τα μεγαλύτερα φυσικά σπήλαια της Ευρώπης, με γνωστή έως σήμερα επιφάνεια ίση με τετραγωνικά μέτρα. 44

46 1.5.2.Παραγόμενα Προϊόντα Παραγωγική Δυναμικότητα Πρωτογενής τομέας Γεωργία Κτηνοτροφία Η Π.Ε. Σερρών εδώ και χρόνια χαρακτηρίζεται γεωργικός νομός παρά το γεγονός ότι όπως συμβαίνει σχεδόν σε όλη τη χώρα ας, ο τομέας υπηρεσιών κερδίζει συνεχώς έδαφος στη συμμετοχή του συνολικού Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος στο σύνολο του ΑΕΠ. Στην Π.Ε. Σερρών συναντάται το γνώριμο πρόβλημα του πολυκερματισμού των αγροτικών εκμεταλλεύσεων που αποτελεί θεμελιώδες πρόβλημα για το σύνολο του αγροτικού χώρου και ανασταλτικό παράγοντα στις πρωτοβουλίες ανάπτυξής του. Ένα από τα χαρακτηριστικά της γεωργικής παραγωγής της υπαίθρου του Ν. Σερρών είναι η μικρή διασπορά καλλιεργειών ή αλλιώς η έντονη παραγωγική εξειδίκευση του αγροτικού πληθυσμού και μάλιστα σε καλλιέργειες οι οποίες είτε θεωρούνται ξεπερασμένες, είτε αντιμετωπίζουν προβλήματα διάθεσης των παραγόμενων προϊόντων στην αγορά και σε κάθε περίπτωση επιφέρουν στους παραγωγούς μικρά εισοδήματα. Θετικό στοιχείο αποτελεί το γεγονός ότι σε ορισμένες αλλά λίγες περιπτώσεις έχει δημιουργηθεί καλλιεργητική παράδοση στην καλλιέργεια ορισμένων ειδών τα οποία διαφοροποιούνται από τις παραπάνω κοινότυπες καλλιέργειες. Τέτοια παραδείγματα είναι οι αμυγδαλιές στους δήμους Αμφίπολης, Βισαλτίας και Ροδολίβους, οι ελιές στο δήμο Σερρών, οι πατάτες (οι οποίες μάλιστα είναι και εξαιρετικής ποιότητας) στις ορεινές κοινότητες Ορεινής και Άνω Βροντούς ο καπνός στους δήμους Εμμ. Παπά και Ν. Ζίχνης και η μηδική στους δήμους Σερρών, Σκουτάρεως και Ηράκλειας. Τέλος, ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι σημαντικές εκτάσεις μένουν ακαλλιέργητες ως αγρανάπαυση (39,7% στην κοινότητα Ορεινής, 18,4% στο δήμο Κερκίνης). Η έντονη εξειδίκευση των παραγωγών έχει σαν αποτέλεσμα μικρή ευελιξία προσαρμοστικότητα αυτών σε νέες καλλιέργειες σύμφωνα με τις απαιτήσεις της αγοράς και κατά συνέπεια τη δυσκολία διάθεσης των γεωργικών προϊόντων. Η κτηνοτροφία αποτελεί για την Π.Ε. Σερρών ένα σημαντικό κομμάτι της οικονομίας, όμως παρατηρείται μια σταθερά διαχρονική μείωση όλων των ζώων με εξαίρεση τους χοίρους οι οποίοι την τελευταία εξαετία αυξήθηκαν σημαντικά. Η μείωση του ζωικού κεφαλαίου οφείλεται κυρίως στην εξάλειψη των οικόσιτων ζώων τα οποία παλαιότερα υπήρχαν σχεδόν σε κάθε εκμετάλλευση. Αντίστοιχα η αύξηση των χοίρων οφείλεται στην ενδυνάμωση της οργανωμένης χοιροτροφίας σε σύγχρονες μονάδες. Κάποιες ιδιαίτερες μονάδες εκτροφής κουνελιών (στο Δ.Δ. Βυρώνειας), στρουθοκαμήλων (στο Δ.Δ. Πεντάπολης) κλπ είναι πολύ μικρού μεγέθους και ουσιαστικά αποτελούν την εξαίρεση στον κανόνα της αιγοπροβατοτροφίας και βουτροφίας. Παρόλα αυτά οι μονάδες αυτές έχουν διέξοδο στην αγορά και λειτουργούν βιώσιμα. Σημαντικό κεφάλαιο για την κτηνοτροφική παραγωγή της περιοχής αποτελεί ο πληθυσμός των νεροβούβαλων που εκτρέφονται στους οικισμούς πέριξ της λίμνης Κερκίνης και ανέρχεται σε περίπου ζώα. Η εκτροφή αυτή παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον καθώς τόσο το κρέας όσο και τα προϊόντα που παράγονται από το γάλα τους παρουσιάζουν ιδιαίτερη ζήτηση. Όσον αφορά την πιστοποίηση των μονάδων εκτροφής τα περιθώρια βελτίωσης είναι πολλά, απαραίτητη όμως προϋπόθεση αποτελεί η βελτίωση όλης της αλυσίδας που μεσολαβεί από την παραγωγή μέχρι και τη διάθεση του πιστοποιημένου προϊόντος έτσι ώστε και οι παραγωγοί να απολαμβάνουν αξιόλογες τιμές τα προϊόντα Δευτερογενής τομέας Ένα πολύ μεγάλο μέρος από το σύνολο των δραστηριοτήτων του δευτερογενή τομέα της Π.Ε. Σερρών είναι συγκεντρωμένο στην ΒΙ.ΠΕ. (Βιομηχανική Περιοχή) που βρίσκεται πολύ κοντά στην πόλη των Σερρών. Η πλειοψηφία των επιχειρήσεων του μεταποιητικού τομέα ανήκει στο κλάδο των κατασκευών και ακολουθούν οι κλάδοι των τροφίμων και ποτών, των ειδών ένδυσης, των μετάλλων και των επίπλων. 45

47 Τριτογενής τομέας Στην Π.Ε. Σερρών κυριαρχεί στον Τριτογενή τομέα το χονδρικό και λιανικό εμπόριο. Όσον αφορά τοις τουριστικές υποδομές της περιοχής, υπάρχει μια αξιοσημείωτη αύξηση τα τελευταία χρόνια, ιδιαίτερα με τη στροφή σε ήπιες μορφές τουρισμού (π.χ. αγροτουρισμός στη λίμνη Κερκίνη). Παρόλα αυτά, η ποιότητα των τουριστικών υποδομών της περιοχής είναι σχετικά χαμηλή και μπορεί να παρουσιάσει μεγάλη βελτίωση στο μέλλον Εξαγόμενα Προϊόντα Τα κύρια εξαγώγιμα προϊόντα της περιοχής είναι τα αγροτικά και κτηνοτροφικά προϊόντα όπως το βαμβάκι, λαχανικά και φρούτα, καθώς και γάλα και μέλι. Σημαντική εξαγωγική δραστηριότητα παρουσιάζουν επίσης και τα τεχνουργήματα από γύψο πέτρα. Λαμβάνοντας υπόψη ότι η Π.Ε. Σερρών χαρακτηρίζεται από τη γεωργική και κτηνοτροφική του δυναμικότητα, οι εξαγωγές προϊόντων συνάδουν με την κύρια παραγωγική δραστηριότητα της περιοχής Δίκτυα Μεταφορών (Οδικά Δίκτυα Λιμάνια Αεροδρόμια Σιδηροδρομικά Δίκτυα) Υποδομές Οδικό & Σιδηροδρομικό Δίκτυο Οδικό δίκτυο Το οδικό δίκτυο αποτελεί το βασικότερο μέσο σύνδεσης και πρόσβασης στην Π.Ε. Σερρών. Επιπλέον, επειδή ην Π.Ε. Σερρών αποτελεί το σύνορο της χώρας με τη Βουλγαρία, το οδικό δίκτυο που τον διασχίζει εξυπηρετεί τη σύνδεση της χώρας μας με τη γειτονική χώρα αλλά και τις χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης. Από την Π.Ε. Σερρών διέρχονται πέντε βασικοί οδικοί άξονες που συνδέουν την Π.Ε. με το Εθνικό οδικό δίκτυο της χώρας : Η Εγνατία οδός Ο κάθετος άξονας της Εγνατίας οδού Θεσσαλονίκη Σέρρες - Προμαχώνας (Βουλγαρία Πανευρωπαϊκός Διάδρομος IV) Η εθνική οδός Σερρών Δράμας Η εθνική οδός Σερρών Καβάλας (η οποία συνδέεται μέσω της Εγνατίας οδού) Η εθνική οδός Σερρών Κιλκίς (η οποία δίνει την δυνατότητα πρόσβασης και με το τελωνείο της Δοϊράνης στα σύνορα Ελλάδας πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας) Το συνολικό μήκος του οδικού δικτύου (Εθνικό, επαρχιακό, δημοτικό κλπ) ξεπερνά τα 800 χλμ χαρακτηρίζοντας το ως ικανοποιητικό με σαφείς δυνατότητες βελτίωσης τόσο ως προς τη χάραξη του όσο και προς την ποιότητα του οδοστρώματος του. Όσον αφορά τις αποστάσεις των οικισμών από την πρωτεύουσα του, ο οικισμός της Καστανούσας, η οποία βρίσκεται στο βορειοδυτικό άκρο της Π.Ε. Σερρών (στα σύνορα με την Π.Ε. Κιλκίς) και ο οικισμός των Ν. Κερδυλλίων ο οποίος βρίσκεται στα ανατολικά της Π.Ε. Σερρών, είναι οι πιο απομακρυσμένοι οικισμοί της περιοχής, οι οποίοι απέχουν 75 και 62 χιλιόμετρα αντίστοιχα. Η μικρή απόσταση του Προμαχώνα και του μητροπολιτικού λιμανιού της Θεσσαλονίκης (η Εγνατία οδός δημιουργεί νέα σύζευξη που βελτιώνει κατά πολύ το χρόνο που απαιτείται από τα σύνορα της χώρας ως την πύλη του λιμανιού), καθιστά το νόμο Σερρών απαραίτητο για την ομαλή λειτουργία του διεθνούς εμπορίου που χρησιμοποιεί κατά βάση τον 5 Αναλυτικά τα στοιχεία των εξαγωγών ανα κλάδο για την Π.Ε. Σερρών παρουσιάζονται στο Κεφάλαιο 2, στην ενότητα

48 παραπάνω άξονα (Προμαχώνα Θεσσαλονίκη) και του προσδίδει σημαντικά πλεονεκτήματα και προοπτικές για πολιτισμική και οικονομική ανάπτυξη. Σιδηροδρομικό δίκτυο Κατά μήκος της Π.Ε. Σερρών διέρχεται η σιδηροδρομική γραμμή του ΟΣΕ Θεσσαλονίκης-Αλεξανδρούπολης. Ξεκινά από την Καστανούσα στο Βορειοδυτικό άκρο της Π.Ε. Σερρών και διακλαδώνεται στον σταθμό του Στρυμόνα (Στρυμονοχώρι- Χαρωπό) προς Βουλγαρία και προς τα νότια για Σιδηρόκαστρο, Σέρρες, Αγγίστα, Νομό Δράμας. Η κακή χάραξη και η παλαιότητα του δικτύου καταστούν χρονοβόρες τις μετακινήσεις με τρένο αποθαρρύνοντας την χρησιμοποίηση του από σημαντική μερίδα δυνητικών επιβατών, παρόλο που η μετακίνηση με το τρένο εξακολουθεί να είναι η οικονομικά πιο συμφέρουσα λύση. Ωστόσο, μέσω της επέκτασης του προαστιακού σιδηροδρόμου προς Σέρρες αναμένεται η αύξηση του επιβατικού κοινού και η μείωση των χρονοαποστάσεων. Επίσης μέσω του σιδηροδρόμου και κυρίως μέσω των μεγάλων σταθμών της Π.Ε. Σερρών διακινείται σημαντικός όγκος εμπορευμάτων και γεωργικών προϊόντων. Εντός της Π.Ε. Σερρών λειτουργούν 11 σταθμοί (Καστανούσας, Ροδόπολης, Μανδρακίου, Βυρώνειας, Στρυμώνα, Προμαχώνα, Σιδηροκάστρου, Σκοτούσας, Σερρών, Γαζώρου και Λευκωθέας) οι περισσότεροι των οποίων χωρίς προσωπικό και 6 στάσεις (Καλοχωρίου, ΧΣ 64, Λιβαδιάς, Ακριτοχωρίου, Ομαλού και Ν. Πετριτσίου). Αεροδρόμια Λιμάνια Η Π.Ε. Σερρών δεν διαθέτει ούτε αεροδρόμια φυσικά και κάποιο λιμάνι. Σε κοντινή απόσταση όμως, βρίσκεται το αεροδρόμιο και το Λιμάνι της Θεσσαλονίκης. Βιομηχανικές Υποδομές Εντός της Π.Ε. Σερρών και σε μικρή απόσταση από την πόλη των Σερρών (στο Δ.Δ. Χριστού του Δήμου Λευκώνα) λειτουργεί Βιομηχανική Περιοχή η οποία συνδέεται με τον κάθετο άξονα της Εγνατίας οδού Θεσσαλονίκη Προμαχώνα Ανατ. Ευρώπη. Η ΒΙ.ΠΕ. Σερρών καταλαμβάνει έκταση στρεμμάτων από τα οποία 710 στρ αφορούν βιομηχανικά γήπεδα, 171 βιοτεχνικά γήπεδα, 130 στρ δρόμους, 132 στρ πράσινο, και 57 στρ κοινόχρηστες εξυπηρετήσεις. Εκτός από τη ΒΙ.ΠΕ, υπάρχει και το Βιοτεχνικό Πάρκο. Η έκταση του ΒΙΟΠΑ, βρίσκεται στον οδικό άξονα Σερρών - Νεοχωρίου, είναι 250 στρέμματα, ενώ ο συνολικός προϋπολογισμός του έργου ανέρχεται στα 5,5 εκατ. ευρώ. Το 2010 ολοκληρώθηκε η πρώτη φάση του έργου, σε έκταση 122,5 στρέμματα, τα οποία μπορούν να φιλοξενήσουν έως 75 επιχειρήσεις χαμηλής όχλησης και να δημιουργήσουν 200 νέες θέσεις εργασίας. Η πρώτη φάση -προϋπολογισμού 2,277 εκατ. ευρώ- εντάχθηκε στο πλαίσιο του μέτρου 3.4 του ΠΕΠ Κεντρικής Μακεδονίας. Στο πλαίσιο του έργου κατασκευάστηκαν 2,8 χλμ. οδοποιίας, 1,8 χλμ. περίφραξης, 3,2 χλμ. δικτύου ύδρευσης, 3,3 χλμ. δικτύου αποχέτευσης όμβριων υδάτων, 3,8 χλμ. δικτύου ακαθάρτων, 2,5 χλμ. δικτύου ηλεκτροφωτισμού και 3 χλμ. δικτύου ΟΤΕ. Δυστυχώς σήμερα, το ΒΙΟΠΑ παρουσιάζει εικόνα εγκατάλειψης και δεν υπάρχει εκεί κάποια οικονομική δραστηριότητα Ανθρώπινο Δυναμικό Έρευνα και ανάπτυξη Στην Π.Ε. Σερρών το μορφωτικό επίπεδο του πληθυσμού είναι προφανώς χαμηλό. Συγκρίνοντας τα χαρακτηριστικά της Π.Ε. Σερρών ανά επίπεδο εκπαίδευσης με τα αντίστοιχα της περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας και της χώρας παρατηρούμε πως υπάρχει σημαντική υστέρηση στο επίπεδο εκπαίδευσης. 47

49 Ειδικότερα τα ποσοστά που αφορούν τις υψηλές βαθμίδες εκπαίδευσης εμφανίζονται σημαντικά χαμηλότερα στην Π.Ε. Σερρών ενώ αντίστροφα εμφανίζονται σημαντικά υψηλότερα ποσοστά στις χαμηλότερες βαθμίδες εκπαίδευσης. Το θετικό στοιχείο είναι ότι διαχρονικά το εκπαιδευτικό επίπεδο του τοπικού πληθυσμού βελτιώνεται. Γράφημα 4: Επίπεδο Εκπαίδευσης Ανθρωπίνου Δυναμικού Ν. Σερρών Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ Ίδια επεξεργασία Στην Π.Ε. Σερρών η πλειοψηφία των απασχολουμένων σε σχέση με την επαγγελματική τους ιδιότητα είναι μισθωτοί (με μισθό ή ημερομίσθιο, ήτοι ποσοστό 43,37%, περίπου, των απασχολούμενων). Το 10,58% είναι συμβοηθούντα και μη αμειβόμενα μέλη σε οικογενειακή επιχείρηση, το 28,36% είναι απασχολούμενοι χωρίς προσωπικό, δηλαδή εργάζονται για δικό τους λογαριασμό (αυτοαπασχολούμενοι) και το 9,99% είναι απασχολούμενοι με προσωπικό (εργοδότες). Το υψηλό ποσοστό που αποτυπώνεται στην κατηγορία «εργαζόμενοι για δικό τους λογαριασμό» οφείλεται κυρίως στην αγροτική φυσιογνωμία της περιοχής καθώς σημαντικός αριθμός αυτοαπασχολουμένων προέρχεται από τον αγροτικό τομέα ως αρχηγοί αγροτικής εκμετάλλευσης. Όσον αφορά τους τομείς έρευνας και ανάπτυξης, στη πόλη των Σερρών φιλοξενούνται τα Τ.Ε.Φ.Α.Α. του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης στο οποίο φοιτούν περισσότεροι από 650 φοιτητές με τον αριθμό του διδακτικού προσωπικού να ξεπερνά τα 50 μέλη, ενώ εδρεύει και Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα (Τ.Ε.Ι.) με δύο σχολές : α) Σχολή Διοίκησης και Οικονομίας με δύο τμήματα : Διοίκησης Επιχειρήσεων Λογιστικής β) Σχολή Τεχνολογικών Εφαρμογών με τέσσερα τμήματα : Μηχανολογίας, Πολιτικών Δομικών Έργων, Πληροφορικής και Επικοινωνίας, Γεωπληροφορικής και Τοπογραφίας 48

50 Η λειτουργία όλων των τμημάτων υποστηρίζεται από το Τμήμα Ξένων Γλωσσών και Φυσικής Αγωγής ενώ ο συνολικός αριθμός των εγγεγραμμένων σπουδαστών ξεπερνάει τις με τον αριθμό του διδακτικού προσωπικού να ανέρχεται στα 380 μέλη (μόνιμοι και έκτακτοι). Υπολογίζεται ότι περίπου από τους παραπάνω σπουδαστές είναι ενεργοί. Στον Νομό Σερρών λειτουργεί ο Σταθμός Γεωργικής Έρευνας Σερρών του Εθνικού Ιδρύματος Αγροτικής Έρευνας (ΕΘ.Ι.ΑΓ.Ε.) Πέραν των παραπάνω, σημειώνεται πως η Π.Ε. Σερρών δεν διαθέτει οργανωμένες δομές έρευνας και ανάπτυξης, αλλά είναι πάρα πολύ κοντά στον Ν. Θεσσαλονίκης, γεγονός που διευκολύνει τις συνέργειες τόσο με τα εκπαιδευτικά ιδρύματα της Π.Ε. Θεσσαλονίκης, όσο και με τους άλλους φορείς έρευνας (Τεχνολογικά Πάρκα, ΕΚΕΤΑ, Ζώνη Καινοτομίας κλπ.) SWOT Παραγόμενα Προϊόντα Παραγωγική Δυναμικότητα Ακολουθεί ανάλυση SWOT που αφορά τα Παραγόμενα Προϊόντα Παραγωγική Δυναμικότητα της Π.Ε. Σερρών Πλεονεκτήματα Αδυναμίες Εσωτερικό Περιβάλλον Ποικιλομορφία αγροτικής παραγωγής Ποικιλομορφία Κτηνοτροφικής Παραγωγής Αξιόλογοι φυσικοί πόροι Ανάπτυξη μιας σειράς προϊόντων φυτικής παραγωγής με ιδιαίτερα ποιοτικά χαρακτηριστικά (πατάτα, κεράσια, κηπευτικά,όσπρια) Κτηνοτροφική πτηνοτροφική δραστηριότητα με ιδιαίτερη παράδοση στους κλάδους της βουτροφίας και αιγοπροβατοτροφίας Σημαντική παρουσία λοιπών εκτροφών (κουνέλια νεροβούβαλοι) και της μελισσοκομίας Πλούσιοι τουριστικοί πόροι (αρχαιολογικοί - ιστορικοί χώροι, μονές, σπήλαια, οικισμοί αρχιτεκτονικού ενδιαφέροντος φυσικό τοπίο) Μεγάλος αριθμός πολύ μικρών λιανεμπορικών επιχειρήσεων οικογενειακού χαρακτήρα, με περιορισμένο όγκο πωλήσεων και χαμηλό βαθμό προσαρμοστικότητας Κυριαρχία παραδοσιακών κλάδων έντασης εργασίας και χαμηλής εξειδίκευσης Έλλειψη σύγχρονων μεταποιητικών υποδομών στη πρωτογενή παραγωγή Εξαιρετικά ασθενείς γεωργικές διαρθρώσεις σε συνδυασμό με υψηλό κόστος παραγωγής Έλλειψη νέων σύγχρονων αποτελεσματικών μεθόδων παραγωγής στον αγροτικό τομέα Πολυκερματισμός του κλήρου Η τάση για την προτίμηση επιδοτούμενων καλλιεργειών- Σταδιακή εγκατάλειψη του πρωτογενή τομέα παραγωγής Χαλαρή σύνδεση του πρωτογενούς με τους άλλους τομείς της οικονομίας Περιορισμένη εκμετάλλευση των φυσικών αξιοθέατων του νομού. Ευκαιρίες Απειλές Ύπαρξη συγκέντρωσης Βιομηχανιών στην ευρύτερη περιοχή Ανταγωνισμός στα πλαίσια της σταδιακής άμβλυνσης των του Νομού(ΒΙΠΕ) περιορισμών στο διεθνές εμπόριο και της διεύρυνσης της Ε.Ε Αυξανόμενη ζήτηση σε παγκόσμιο επίπεδο για ποιοτικότερα Μετακίνηση παραγωγικών μονάδων έντασης εργασίας σε αγροτικά &κτηνοτροφικά προϊόντα Αυξανόμενη ζήτηση σε παγκόσμιο επίπεδο για βιολογικά όμορες χώρες και περιφέρειες Οι αλλαγές στο παραγωγικό περιβάλλον του πρωτογενούς Εξωτερικό Περιβάλλον αγροτικά & κτηνοτροφικά προϊόντα Δυνατότητες παραγωγής - τυποποίησης και εμπορίας τοπικών (παραδοσιακών) προϊόντων Προοπτική αξιοποίησης των φυσικών περιβαλλοντικών και πολιτιστικών πόρων της περιοχής Δυνατότητες δημιουργίας μεταποιητικών μονάδων αγροτικών προϊόντων Αξιοποίησης των εξειδικευμένων κτηνοτροφικών προϊόντων τομέα λόγω της νέας Κοινής Αγροτικής Πολιτικής Ραγδαία αύξηση του ανταγωνισμού από τιε γειτονικές βαλκανικές χώρες Συνεχής συρρίκνωση της οικονομίας και του Α.Ε.Π. Συνεχιζόμενη μείωση της ανταγωνιστικότητας στον ευρύτερο γεωγραφικό χώρο της Β. Ελλάδας 49

51 1.5.6.SWOT Δίκτυα Μεταφορών (Οδικά Δίκτυα Λιμάνια Αεροδρόμια Σιδηροδρομικά Δίκτυα) Υποδομές Ακολουθεί ανάλυση SWOT που αφορά τα Δίκτυα Μεταφορών και τις Υποδομές της Π.Ε. Σερρών. Πλεονεκτήματα Αδυναμίες Η μικρή απόσταση του Προμαχώνα από το Ν. Σερρών Γεωγραφική απόσταση από τα δυτικά Ευρωπαϊκά κέντρα και Αναβάθμιση του ρόλου της γεωστρατηγικής θέσης της ανεπαρκείς συνδέσεις περιοχής, ιδρωμένη υπό το πρίσμα της Ανεπαρκές σε τεχνολογία σιδηροδρομικό δίκτυο Συνεχούς διεύρυνσης της Ε.Ε προς στις ψώρες της Ανατολικής Ανεπαρκές σε κάλυψη σιδηροδρομικό δίκτυο Ευρώπης Γεωγραφική θέση του νομού κοντά στο λιμάνι &αεροδρόμιο Δυσκολία στις εμπορευματικές μετακινήσεις λόγω πεπαλαιωμένου οδικού δικτύου Εσωτερικό Περιβάλλον της Θεσσαλονίκης Γεωπολιτική θέση στον ευρύτερο οικονομικό χώρο της ΝΑ Ευρώπης Συμμετοχή στα διευρωπαϊκά δίκτυα μεταφορών Εύκολη πρόσβαση στη Θεσσαλονίκη Ύπαρξη ηλεκτρονικών-ψηφιακών υποδομών στο σύνολο του νομού Ύπαρξη βιομηχανικών υποδομών (ΒΙ.ΠΕ) Αύξηση Κόστους στις εμπορευματικές μετακινήσεις λόγω του οδικού δικτύου Απουσία Διαμετακομιστικού Κέντρου Εξάρτηση από τη περιοχή της Θεσσαλονίκης σε logistics Ευκαιρίες Απειλές Εγγύτητα στον Ν. Θεσσαλονίκης Περαιτέρω απαξίωση του σιδηροδρομικού δικτύου Εγγύτητα σε Βαλκάνια και Παρευξείνια ζώνη-ζώνη μεγάλων Περαιτέρω του οδικού δικτύου Εξωτερικό Περιβάλλον και προοπτικών Ολοκλήρωση των νέων οδικών δικτύων (εθνικών και διεθνών) Αναβάθμιση και αξιοποίηση των Βιομηχανικών Υποδομών Βελτίωση των εμπορικών σχέσεων με γειτονικές χώρες Ισχυρός ανταγωνισμός στις μεταφορές από γειτονικές χώρες Μετακίνηση των Logistics σε γειτονικές χώρες 50

52 1.5.7.SWOT Ανθρώπινο Δυναμικό Έρευνα και ανάπτυξη Ακολουθεί ανάλυση SWOT που αφορά το Ανθρώπινο Δυναμικό και τις υποδομές Έρευνας & Ανάπτυξης της Π.Ε. Σερρών. Πλεονεκτήματα Αδυναμίες Δυνατότητα άντλησης πόρων εξειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού από τη περιοχή της Θεσσαλονίκης Πληθυσμιακή αποδυνάμωση και γήρανση των παραμεθόριων και αγροτικών περιοχών με επακόλουθο τη Εγγύτητα με Φορείς Έρευνας Ανάπτυξης και Καινοτομίας από συρρίκνωση δραστηριοτήτων και τη μείωση της τη περιοχή της Θεσσαλονίκης Λειτουργία Τμήματος ΑΤΕΙ στις Σέρρες παραγωγικότητας Μικρή ανάπτυξη επιχειρηματικών συνεργασιών, χαμηλή Λειτουργία Σταθμού Γεωργικής Έρευνας χρηματοδότηση και ζήτηση έρευνας και καινοτομίας από Εσωτερικό Περιβάλλον Αύξηση του μορφωτικού επιπέδου τα τελευταία χρόνια Μείωση της φυγής του πληθυσμού στα αστικά κέντρα επιχειρήσεις Χαμηλός βαθμός απασχόλησης και υψηλά ποσοστά ανεργίας, που πλήττουν κυρίως τις γυναίκες,τους νέους και τους μακροχρόνια άνεργους Χαμηλότερο του εθνικού μέσου όρου επίπεδο εκπαίδευσης του εργατικού δυναμικού Χαμηλή αναλογία ερευνητικού προσωπικού ως προς το σύνολο των απασχολουμένων Ευκαιρίες Απειλές Εξωτερικό Περιβάλλον Αναδιοργάνωση και εκμετάλλευση του Βιοτεχνικού Πάρκου ΒΙ.ΠΑ Περαιτέρω ενδυνάμωση της ΒΙ.ΠΕ Εκμετάλλευση καταρτισμένου ανθρώπινου δυναμικού από το Ν. Θεσσαλονίκης Ενίσχυση πολιτικών ένταξης της καινοτομίας στην παραγωγική διαδικασία Διαρκής τεχνολογική εξέλιξη σε ψηφιακά μέσα Αύξηση ενδιαφέροντος για την Πολιτική για την απασχόληση (Στρατηγική Λισσαβόνας) Αυξανόμενη ενασχόληση των Νέων με τις Νέες Τεχνολογίες Ευκαιρίες αναδιάρθρωσης της αγροτικής παραγωγής με σύγχρονα μέσα Συνέργιες με εκπαιδευτικά ιδρύματα και ερευνητικά κέντρα του Ν. Σερρών Συνέργιες με εκπαιδευτικά ιδρύματα-φορείς Καινοτομίας από τη περιοχή της Θεσσαλονίκης Εξάρτηση σε καταρτισμένο προσωπικό από τον Ν. Θεσσαλονίκης Εξάρτηση στους τομείς έρευνας και ανάπτυξης από τον Ν. Θεσσαλονίκης Μείωση του επίπεδο εκπαίδευσης λόγω της οικονομικής κρίσης Ισχυρός ανταγωνισμός και άμβλυνση των τεχνολογικών διαφορών με τις γείτονες χώρες Συνεχής φυγή καταρτισμένου Ανθρώπινου Δυναμικού στο εξωτερικό Απορρόφηση καταρτισμένου Ανθρώπινου Δυναμικού από τη Θεσσαλονίκη (εσωτερική μετανάστευση) Δημογραφική γήρανση και επιβάρυνση του ασφαλιστικού συστήματος Αδυναμία ενσωμάτωσης του ανθρώπινου δυναμικού που προέρχεται από παράνομη μετανάστευση Συμπεράσματα για την Π.Ε. Σερρών Το αποτέλεσμα της ανάλυσης SWOT σε συνδυασμό με την ανάλυση για την Εξωστρέφεια και την Ανταγωνιστικότητα, αποτελούν τη συστηματική καταγραφή της υφιστάμενης κατάστασης για την Π.Ε. Σερρών. Ειδικότερα με τη συνδυασμένη ανάγνωση των τεταρτημορίων της SWOT ανά ζεύγος (Δυνατά σημεία με Ευκαιρίες, Αδύνατα σημεία με Ευκαιρίες, Δυνατά σημεία με Απειλές, Αδύνατα σημεία με απειλές), προκύπτουν χρήσιμα συμπεράσματα, τα οποία αναλύονται υπό το πρίσμα του εξωστρεφούς προσανατολισμού της Π.Ε. Σερρών. 51

53 Α. Παραγόμενα Προϊόντα Όσον αφορά τα παραγόμενα προϊόντα, η ισχυροποίηση των δυνατών σημείων του Ν. Σερρών θα προέλθει από την αξιοποίηση των ευκαιριών που εντοπίζονται στο εξωτερικό περιβάλλον, με βάση τις ακόλουθες κατευθύνσεις: Εκμετάλλευση της ήδη ισχυρής αγροτικής παραγωγής με στόχο τις διεθνείς αγορές που παρουσιάζουν αυξημένη ζήτηση Εκμετάλλευση της ήδη ισχυρής αγροτικής παραγωγής με στόχευση σε προϊόντα βιολογικής καλλιέργειας Εκσυγχρονισμός της ήδη ισχυρής αγροτικής παραγωγής με βάση τις νέες μεθόδους παραγωγής και τη χρήση νέων τεχνολογιών Εκμετάλλευση των εξειδικευμένων Κτηνοτροφικών προϊόντων (Βουβάλια Στρουθοκάμηλοι) Ανάπτυξη του τουριστικού προϊόντος με εκμετάλλευση των φυσικών και ανθρωπογενών πόρων Στροφή στη μεταποίηση αγροτικών και κτηνοτροφικών προϊόντων Δημιουργία ανταγωνιστικών προϊόντων με μείωση του κόστους και αναβάθμιση της ποιότητας Έμφαση στη πιστοποίηση Προϊόντων που τα καθιστά ποιο ελκυστικά για τις Διεθνής αγορές Έμφαση στη πιστοποίηση Προϊόντων που βοηθά τη διακίνηση και πώλησή τους σε αγορές του εξωτερικού Β. Υποδομές Όσον αφορά τις Υποδομές: Ισχυροποίηση των σχέσεων με τις διασυνοριακές χώρες λόγω εγγύτητας Εκμετάλλευση των νέων οδικών υποδομών για τη μεταφορά εμπορευμάτων Αναβάθμιση και αξιοποίηση των Βιομηχανικών Υποδομών με την αναδιοργάνωση του ΒΙ.ΠΑ και την περαιτέρω αξιοποίησης της ΒΙ.ΠΕ. Περαιτέρω αξιοποίηση των υφιστάμενων ψηφιακών υποδομών και αναβάθμισή τους Προσπάθεια απαγκίστρωσης από τη Θεσσαλονίκη αναφορικά με logistics και την διανομή των παραγόμενων προϊόντων Αναβάθμιση του Οδικού Δικτύου Αναβάθμιση και επέκταση του σιδηροδρομικού δικτύου Γ. Ανθρώπινο Δυναμικό και τομέας Έρευνας & Ανάπτυξης: Δημιουργία συνεργιών με το ΑΤΕΙ Σερρών Δημιουργία συνεργιών με φορείς Αγροτικής Έρευνας της περιοχής Περαιτέρω εκμετάλλευση του Ανθρωπίνου Δυναμικού με έμφαση στις νέες τεχνολογίες Κατάρτιση του υφιστάμενου ανθρωπίνου δυναμικού με έμφαση σε καινοτόμους τρόπους παραγωγής Συνεργασίες με φορείς έρευνας, ανάπτυξης και καινοτομίας από τη περιοχή της Θεσσαλονίκης Εκμετάλλευση της στροφής των νέων τα τελευταία χρόνια στην αγροτική παραγωγή Προσέλκυση καταρτισμένου ανθρωπίνου δυναμικού από τη Θεσσαλονίκη Δημιουργία Clusters στον τομέα της πρωτογενούς παραγωγής Δημιουργία Clusters στον τομέα της Μεταποίησης 52

54 1.6. Π.Ε. Φλώρινας Γενικά Χαρακτηριστικά Η Π.Ε. Φλώρινας βρίσκεται στο Βορειοδυτικό άκρο της Ελλάδος και διοικητικά ανήκει στην Περιφέρεια της Δυτικής Μακεδονίας. Συνορεύει στα δυτικά με την Αλβανία, ανατολικά με την Π.Ε. Πέλλης, βόρεια με την πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, νοτιοανατολικά με την Π.Ε. Κοζάνης και νοτιοδυτικά με την Π.Ε. Καστοριάς. Στα ανατολικά της Π.Ε. Φλώρινας υπάρχουν οι οροσειρές του όρους Βόρα (Καϊμακτσαλαν), με την τρίτη ψηλότερη κορυφή της Ελλάδας υψόμετρο 2524 μ και η οδική διάβαση της Κέλλης προς Θεσσαλονίκη και Κοζάνη. Στα δυτικά υπάρχουν οι οροσειρές Βαρνούντα με την υψηλότερη κορυφή στον ελλαδικό χώρο την Όριζα ή Περιστέρι (2334μ), του Βέρνου με κορυφή το Βίτσι (2128μ), ενώ υπάρχει και η οδική διάβαση Βίγλας προς Πρέσπες, Γιουγκοσλαβία και Αλβανία. Μεταξύ των οροσειρών υπάρχουν λίμνες, ορισμένες από τις οποίες φιλοξενούν σπάνιους υδροβιότοπους, όπως η μικρή και η μεγάλη Πρέσπα, η Βεγορίτιδα, η λίμνη Πετρών, η Χειμαδίτιδα και η Ζάζαρη. Έκταση Η Π.Ε. καταλαμβάνει έκταση τ. χλμ. από τα οποία το 74% περίπου καλύπτεται από ορεινές και ημιορεινές εκτάσεις ενώ μόνο το 26% καλύπτεται από πεδινές. Σύμφωνα με την κατάταξη της ΕΣΥΕ, από το σύνολο των δήμων και κοινοτήτων της Π.Ε. Φλώρινας οι 37 θεωρούνται πεδινές, οι 16 ημιορεινές και 37 ορεινές. Η κατάταξη των γεωργικών περιοχών της Π.Ε. Φλώρινας (εκτάσεις) σύμφωνα με την οδηγία 75/268, δίνει 0 % πεδινές, 55,6 % μειονεκτικές και 44,4% ορεινές. Τα αντίστοιχα ποσοστά για την περιοχή είναι (0 %) πεδινές, οι 50 δηλαδή το (100%) μειονεκτικές και οι 40 δηλαδή το (100 %) ορεινές. Φυσικό περιβάλλον Η Π.Ε. Φλώρινας αποτελεί περιοχή ιδιαίτερου ενδιαφέροντος ως προς το περιβάλλον. Εδώ συνυπάρχουν οικοσυστήματα (6 περιοχές NATURA) που αποτελούν βασικούς παράγοντες της ποιότητας ζωής της περιοχής. Πλούσιο είναι το φυσικό περιβάλλον της περιοχής και περιλαμβάνει: τους ορεινούς όγκους του Βαρνούντα, του Βιτσίου και του Βόρα, έξι (6) λίμνες, προστατευόμενες, τεράστιου οικολογικού ενδιαφέροντος τον Εθνικό Δρυμό στην περιοχή των Πρεσπών και σημαντικότατη χλωρίδα και πανίδα, ενώ το τοπίο της περιοχής παρουσιάζει εναλλαγές. Η ευρύτερη περιοχή του Αμυνταίου παρουσιάζει σημαντική αμπελουργική και οινοποιητική παράδοση. Εκτός όμως από τα παραπάνω, δεν μπορούμε να αγνοήσουμε τα παρακάτω χαρακτηριστικά της περιοχής όπως: τους αρχαιολογικούς χώρους, με πιο αξιόλογους αυτούς των Πετρών και του Αγίου Παντελεήμονα τις Κοινότητες Νυμφαίου & Λεχόβου καθώς και τα Δημοτικά διαμερίσματα, Αγίου Γερμανού, Ψαράδων, Ακρίτα, Κρατερού, τα οποία παρουσιάζουν ιδιαίτερη παραδοσιακή αρχιτεκτονική και τους οικισμούς της Κοινότητας Νυμφαίου και του Δημοτικού διαμερίσματος Ψαράδων, οι οποίοι έχουν ανακηρυχθεί διατηρητέοι παραδοσιακοί οικισμοί. Παραγόμενα Προϊόντα Παραγωγική Δυναμικότητα Η Π.Ε. Φλώρινας είναι ο πλέον γεωργοκτηνοτροφικός νομός της Περιφέρειας Δ. Μακεδονίας. Η οικονομία της περιοχής στηρίζεται κατά κύριο λόγο στον πρωτογενή τομέα λόγω των ιδιαίτερων γεωφυσικών χαρακτηριστικών της περιοχής. Έτσι, στη γεωργία αναλογεί το 21% του προϊόντος της Π.Ε. Φλώρινας, ενώ παράγεται 1,2% του συνολικού γεωργικού προϊόντος της χώρας. Οι βασικότερες καλλιέργειες στην περιοχή είναι τα σιτηρά, τα όσπρια, τα κηπευτικά, καθώς και οι δενδροκαλλιέργειες, ενώ σημαντική είναι και η κτηνοτροφική δραστηριότητα στα χωριά των ορεινών όγκων της 53

55 περιοχής. Η Π.Ε. Φλώρινας βρίσκεται αρκετά ψηλά σε επίπεδο επικράτειας στην παραγωγή μήλων, αλλά και γάλακτος, αφού και στις δυο αυτές κατηγορίες καταλαμβάνει το 2011την 8η θέση στην επικράτεια, με 3,5% και 3,1% της παραγωγής της χώρας αντίστοιχα. Η γεωργία της περιοχής χαρακτηρίζεται από έντονο προσανατολισμό στην παραγωγή κτηνοτροφικών φυτών για ζωοτροφές, τα οποία συμβάλουν στην ακαθάριστη γεωργική πρόσοδο σε ποσοστό μεγαλύτερο του 50 %. Το κυρίαρχο είδος καλλιέργειας, από την άποψη τόσο των εκτάσεων και του προσωπικού που σχετίζονται με αυτό όσο και του όγκου του παραγόμενου προϊόντος, είναι η καλλιέργεια σιτηρών. Πολύ μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει και η καλλιέργεια φασολιών στην περιοχή της Πρέσπας για τα οποία έχει κατοχυρωθεί το δικαίωμα ονομασίας προέλευσης (ΠΟΠ). Ανταγωνιστικό πλεονέκτημα δείχνει να παρουσιάζει η Π.Ε. Φλώρινας και στην καλλιέργεια πατάτας. Ενδιαφέρουσα είναι η περίπτωση των ζαχαροτεύτλων, των οποίων η παραγωγή υπόκειται σε ποσοστώσεις, με αποτέλεσμα η κατά έτος παραγωγή να ποικίλει ανάλογα με τις ανάγκες της Ελληνικής Βιομηχανίας Ζάχαρης, που απορροφά το σύνολο της τοπικής παραγωγής. Υπάρχουν στην Π.Ε. Φλώρινας δενδρώδεις καλλιέργειες (μήλα, αχλάδια, ροδάκινα, κεράσια, αμύγδαλα) που εμφανίζουν σχετικό δυναμικό, όχι τόσο από πλευράς στρεμματικών αποδόσεων όσο από πλευράς ποιότητας παραγόμενων προϊόντων. Αντίστοιχο δυναμικό παρουσιάζουν και οι αμπελοκαλλιέργειες της περιοχής Αμυνταίου. Με έμφαση στην ποικιλία Ξινόμαυρο, η ΕΑΣ Αμυνταίου παράγει κρασί φημισμένης ποιότητας (για το οποίο έχουν εκχωρηθεί δικαιώματα Ονομασίας Προέλευσης) και διαθέτει στην αγορά 11 ετικέτες. Δευτερογενής τομέας Η περιοχή παρουσιάζει περιορισμένη μεταποιητική δραστηριότητα και το κύριο χαρακτηριστικό της είναι η παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Υπάρχει εξειδίκευση σε παραδοσιακούς βιομηχανικούς κλάδους μικρού μεγέθους, όπως μικρές μεταποιητικές μονάδες παραδοσιακών γλυκών κουταλιού, μαρμελάδας, κομπόστας καθώς και ποτών. Τριτογενής τομέας Στην περιοχή ο τριτογενής τομέας εμφανίζεται ιδιαίτερα ανεπτυγμένος, εκτός φυσικά του εμπορίου και ειδικότερα του Λιανικού εμπορίου. Η σημαντική δραστηριότητα στον τομέα αυτό οφείλεται κυρίως στις δύο μεγάλες οικιστικές περιοχές της Φλώρινας και του Αμυνταίου. Σε αυτές τις πόλεις εμφανίζεται μεγάλη ανάπτυξη του εμπορίου αλλά και άλλων υπηρεσιών όπως αυτών της υγείας, της εκπαίδευσης, του αθλητισμού του πολιτισμού και του τουρισμού. Τα κυριότερα προϊόντα τα οποία παρουσιάζουν εξαγωγικό ενδιαφέρον για τον Νομό είναι Παρασκευάσματα Λαχανικών, Καρπών και Φρούτων και Κακάο και παρασκευάσματα αυτού καθώς επίσης και η κατηγορία Ποτών, αλκοολούχων υγρών και ξυδιού 6. 6 Αναλυτικά τα στοιχεία των εξαγωγών ανα κλάδο για την Π.Ε. Φλώρινας παρουσιάζονται στο Κεφάλαιο 2, στην ενότητα

56 1.6.2.Δίκτυα Μεταφορών (Οδικά Δίκτυα Λιμάνια Αεροδρόμια Σιδηροδρομικά Δίκτυα) Υποδομές Μεταφορικές Υποδομές - Οδικό & Σιδηροδρομικό Δίκτυο Οι μεταφορές στην Π.Ε. Φλώρινας πραγματοποιούνται είτε µέσω του οδικού είτε µέσω του σιδηροδρομικού δικτύου. Το σιδηροδρομικό δίκτυο της Π.Ε. Φλώρινας περιλαμβάνει τέσσερις (4) σιδηροδρομικούς σταθµούς (ΣΣ): το ΣΣ Αµυνταίου, το ΣΣ Κάτω Βεύης, το ΣΣ Μεσονησίου και το ΣΣ Φλώρινας. Η περιοχή συνδέεται πρωτίστως µε την Κοζάνη, την Κεντρική Μακεδονία (Έδεσσα Νάουσα Βέροια και τη Θεσσαλονίκη χλµ), την Ανατολική Μακεδονία - Θράκη, καθώς και το υπόλοιπο σιδηροδρομικό δίκτυο της Κεντρικής και Νότιας Ελλάδας. Οι σιδηροδρομικές συνδέσεις είναι συνολικά υποβαθμισμένες, µε αποτέλεσμα τα τελευταία χρόνια να έχει υποχωρήσει σε μεγάλο βαθµό η κίνηση επιβατών και εµπορευµάτων (59,3% υποχώρησε η εμπορευματική κίνηση στους σιδηροδρομικούς σταθµούς της Περιφέρειας κατά την περίοδο ). Το συνολικό δίκτυο είναι μονής κατεύθυνσης, ενώ έχουν σχεδιαστεί και βρίσκονται σε εξέλιξη έργα ανακατασκευής σε αρκετά τμήματα του δικτύου και ειδικότερα στη σύνδεση της Π.Ε. µε τα σύνορα FYROM (περιοχή σταθμού Μεσονησίου - διαμόρφωση δικτύου ώστε να επιτρέπεται η μεταφορά μεγαλύτερων φορτίων), όπου και προγραμματίζεται να δημιουργηθεί ένα νέος ολοκληρωμένος σιδηροδρομικός σταθμός (Καύκασος). Το συνολικό πρόγραμμα ανακατασκευής - εκσυγχρονισμού εκτιμάται ότι προχωρεί αργά. Όσον αφορά το οδικό του δίκτυο ο νομός Φλώρινας είναι η φυσική πύλη της χώρας προς Αλβανία και FYROM. Η γεωγραφική του θέση (βορειότερο τμήμα της Περιφέρειας) περιορίζει έως ένα βαθμό τις ευεργετικές επιδράσεις του κύριου άξονα της Εγνατία Οδού, που διασχίζει τη Δυτική Μακεδονία. Η πρόσβαση στο νομό γινόταν και στο μεγαλύτερο ποσοστό γίνεται µέσω του οδικού δικτύου γειτνιαζόντων Νομών, ενώ η κατάσταση του επαρχιακού οδικού του δικτύου είναι μέτρια και τα περιθώρια βελτίωσής της παραμένουν σημαντικά. Η παράδοση στην κυκλοφορία του τμήματος «Γρεβενά Πολύμυλος» της Εγνατίας Οδού έχει διευκολύνει την πρόσβαση του δρόμου προς τα µμεγάλα αστικά κέντρα των Ιωαννίνων και της Κοζάνης. Ανάμεσα στα κεντρικά αιτήματα των παραγωγικών φορέων της περιοχής που αφορούν τις υποδομές οδικού δικτύου ξεχωρίζουν α) η δημιουργία νέου αυτοκινητόδρομου Φλώρινας Θεσσαλονίκης και β) η δημιουργία νέας επαρχιακής οδού Νίκη Πρέσπα Νυμφαίο για την ανάπτυξη του τουρισμού στο νομό. Το μεγαλύτερο όμως ενδιαφέρον του νομού συγκεντρώνεται εύλογα στην ολοκλήρωση του κάθετου προς την Εγνατία Οδό άξονα Νίκης - Φλώρινας - Πτολεμαΐδας Κοζάνης, που συνδέει την περιφέρεια µε την πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας και συνεχίζεται νότια προς το νομό Λάρισας. Το τμήμα Νίκης - Φλώρινας του κάθετου άξονα έχει μήκος 77 χλµ., εκ των οποίων 14 χλµ. είναι υπό μελέτη. Ο άξονας αυτός συνιστά χωρίς αμφιβολία τη σημαντικότερη υποδομή στον τομέα των μεταφορών, η οποία αναμένεται α) να βελτιώσει την πρόσβαση του νομού από και προς την πρωτεύουσα και το νότιο τμήμα της χώρας και β) να συμβάλλει αποτελεσματικά στην ανάπτυξη του νομού ενισχύοντας ουσιαστικά την προσπάθεια ανάπτυξης συνεργασιών και διακίνησης εμπορευμάτων και προς τις γειτονικές χώρες των Βαλκανίων αλλά και της Κεντρικής Ευρώπης. Οι προσδοκίες της επιχειρηματικής κοινότητας του Ν. Φλώρινας, όσον αφορά τις υποδομές μεταφορών, εστιάζονται πρωτίστως στην ολοκλήρωση του κάθετου άξονα, στην επιτάχυνση της ολοκλήρωσης των υπόλοιπων τμημάτων της Εγνατίας Οδού και του επαρχιακού οδικού δικτύου στην περιφέρεια, καθώς και στην επιτάχυνση των έργων εκσυγχρονισμού και στη μέγιστη δυνατή αξιοποίηση του σιδηροδρομικού δικτύου. Τα έργα αυτά συνδέονται και προάγουν άμεσα την τουριστική αφύπνιση που είναι απαραίτητο να πραγματοποιηθεί στο νομό. Επιβατικές μετακινήσεις Οι επιβατικές μετακινήσεις τοπικού και υπερτοπικού χαρακτήρα εξυπηρετούνται, εκτός του σιδηροδρόμου και των ιδιωτικών μέσων, από το υπεραστικό ΚΤΕΛ. Οι εμπορευματικές μετακινήσεις γίνονται σχεδόν αποκλειστικά με φορτηγά και βέβαια εξυπηρετούνται από το υφιστάμενο οδικό δίκτυο. 55

57 Αεροδρόμια Λιμάνια Η Π.Ε. Φλώρινας δεν διαθέτει ούτε αεροδρόμια ούτε φυσικά και κάποιο λιμάνι. Σε κοντινή απόσταση βρίσκεται ο Κρατικός Αερολιμένας Καστοριάς «Αριστοτέλης» ο οποίος όμως εξυπηρετεί ιδιαίτερα περιορισμένο αριθμό πτήσεων. Επίσης στη Κοζάνη βρίσκεται ο Κρατικός Αερολιμένας Κοζάνης «Φίλιππος», 4 χιλιόμετρα από την πόλη της Κοζάνης. Οι εγκαταστάσεις που διαθέτει είναι υποτυπώδεις και δεν καλύπτει μεγάλα αεροσκάφη. Συνεπώς, για τη μεταφορά προϊόντων αεροπορικώς, τη πιο κοντινή λύση αποτελεί το αεροδρόμιο της Θεσσαλονίκης. Βιομηχανικές Υποδομές Στα όρια του δήμου Φλώρινας λειτουργεί η μοναδική βιομηχανική περιοχή (ΒΙ.ΠΕ.) της Περιφέρειας συνολικής έκτασης 1000 στρεμμάτων (ιδρύθηκε το 1983), µε περίπου 10 εγκατεστημένες επιχειρήσεις. Οι παραγωγικοί φορείς της περιοχής, διαπιστώνοντας τη φθίνουσα πορεία των βιομηχανικών δραστηριοτήτων στην περιοχή και ιδιαίτερα στη ΒΙ.ΠΕ., έχουν τονίσει την άμεση ανάγκη αναβάθμισης και αξιοποίησης της υπάρχουσας ΒΙ.ΠΕ., η οποία αποτελεί προϋπόθεση για την αύξηση των επενδύσεων και την ανάδειξη της περιοχής σε κόμβο ανάπτυξης. Στη ΒΙ.ΠΕ. Φλώρινας και σε οικόπεδο επιφάνειας µ2 έχει δημιουργηθεί µία σύγχρονη υποδομή διακίνησης, αποθήκευσης χύδην φορτίων και υπηρεσίες εφοδιαστικής αλυσίδας («ΑΛΦΑ Ι.ΚΕ.ΒΕ. Α.Ε. - ιαµετακοµιστικό Κέντρο Φλώρινας»), η οποία και συνιστά ένα (1) από τα επτά (7) κέντρα Logistics που υλοποιήθηκαν τα τελευταία χρόνια µε κοινοτικά κονδύλια (Μέτρο 4.5 της Κ.Π. INTERREG II), τα οποία διαχειρίστηκε η Εταιρία Ανάπτυξης Ιδιωτικών Υποδομών Βορείου Ελλάδος (Ε.Α.Ι.Υ.Β.Ε.). Το κέντρο αυτό λειτούργησε όμως για πολύ μικρό χρονικό διάστημα, και σήμερα πλέον δεν λειτουργεί Ανθρώπινο Δυναμικό Έρευνα και ανάπτυξη Η Π.Ε. Φλώρινας, είναι μια περιοχή που έχει τη μεγαλύτερη εξάρτηση από τον αγροτικό τομέα (14,3%) σε σχέση µε τις υπόλοιπες Π.Ε. της Περιφέρειας. Οι κάτοικοί του ασχολούνται µε την κτηνοτροφία, µε μικρές οικογενειακές αγροτικές εκμεταλλεύσεις και την υλοτομία. Με δραστηριότητες, δηλαδή, χαμηλής παραγωγικότητας και προστιθέμενης αξίας, που δεν συμβάλλουν στην διαμόρφωση ενός ικανοποιητικού αγροτικού εισοδήματος. Αναλυτικότερα, το 33,25% (6,277 άτομα) του οικονομικά ενεργού πληθυσμού απασχολείται στη γεωργία, την κτηνοτροφία, την θήρα, τη δασοκομία και την αλιεία. Από αυτά, ποσοστό 77,19%, είναι αυτοαπασχολούμενοι, ενώ το υπόλοιπο ποσοστό αφορά τους μερικώς απασχολούμενους και τους μισθωτούς. Τη ζήτηση εργασίας καλύπτουν και οι ακόλουθοι τομείς δραστηριότητας όπως το εμπόριο, οι επισκευές, τα ξενοδοχεία και τα εστιατόρια που απασχολούν το 10,38 %, οι κατασκευές το 7,35%, οι μεταποιητικές βιομηχανίες το 6,25%, ενώ οι μεταφορές, η αποθήκευση και οι επικοινωνίες το 4,06%. Οι υπηρεσίες παροχής ρεύματος, νερού και αερίου απασχολούν ποσοστό της τάξης του 2,54%, τα λατομεία και ορυχεία 1,40% και οι χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί 0,88%. Το υπολειπόμενο ποσοστό (18,72%) του οικονομικά ενεργού πληθυσμού απασχολείται σε λοιπές υπηρεσίες, ενώ υπάρχει και ένα ποσοστό της τάξης του 8,95% που δεν έχει δηλώσει το είδος της οικονομικής δραστηριότητας που απασχολείται ή βρίσκεται σε νεαρή ηλικία, 6,23%.Η περιοχή παρουσιάζει περιορισμένη μεταποιητική δραστηριότητα µε κύριο χαρακτηριστικό αυτό της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Υπάρχει, επίσης, εξειδίκευση σε παραδοσιακούς βιομηχανικούς κλάδους µε μικρού μεγέθους μεταποιητικές μονάδες παραδοσιακών γλυκών κουταλιού, μαρμελάδας, κομπόστας, καθώς και ποτών. Ο τριτογενής τομέας καλύπτει την πλειοψηφία των οικονομικών δραστηριοτήτων μερικών Δήμων και Δημοτικών Διαμερισμάτων. Η σημαντική δραστηριότητα στον τομέα αυτού οφείλεται κυρίως στις δύο μεγάλες οικιστικές περιοχές της Φλώρινας και του Αμυνταίου. Σε αυτές τις πόλεις εμφανίζεται μεγάλη ανάπτυξη του εμπορίου αλλά και άλλων υπηρεσιών, όπως αυτών της υγείας, της εκπαίδευσης, του αθλητισμού του πολιτισμού και του τουρισμού. Ειδικότερα στον τομέα του Τουρισμού, στην περιοχή υφίστανται 49 καταλύματα διαφόρων 56

58 κατηγοριών και υψηλών προδιαγραφών όπως ξενοδοχεία, μεμονωμένα διαμερίσματα και ξενώνες, τα οποία έχουν τη δυνατότητα να εξυπηρετήσουν περί τους 1300 επισκέπτες. Το επίπεδο εκπαίδευσης του ανθρωπίνου δυναμικού στην Π.Ε. Πέλλας απεικονίζεται στο παρακάτω Γράφημα. Γράφημα 5: Επίπεδο Εκπαίδευσης Ανθρωπίνου Δυναμικού Ν. Πέλλας Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ Ίδια επεξεργασία Όσον αφορά τους τομείς έρευνας και ανάπτυξης, στον Νομό Φλώρινας εδρεύουν τμήματα του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας, και συγκεκριμένα το Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης και το Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών. Επίσης στον Νομό Φλώρινας εδρεύει και τμήμα του Α.Τ.Ε.Ι. Δυτικής Μακεδονίας με έδρα τη Κοζάνη, η σχολή Τεχνολογίας Γεωπονίας και Τεχνολογίας Τροφίμων και Διατροφής που περιλαμβάνει τις κατευθύνσεις α) Φυτικής Παραγωγής β) Ζωικής Παραγωγής γ) Αγροτικής Οικονομίας δ) Ποιοτικού Ελέγχου Αγροτικών Προϊόντων. 57

59 1.6.4.SWOT Παραγόμενα Προϊόντα Παραγωγική Δυναμικότητα Ακολουθεί ανάλυση SWOT που αφορά τα Παραγόμενα Προϊόντα Παραγωγική Δυναμικότητα της Π.Ε. Φλώρινας Πλεονεκτήματα Αδυναμίες Εσωτερικό Περιβάλλον Χαρακτηρισμός της περιοχής ως Βιομηχανικού και Ενεργειακού Κέντρου της Ελλάδας Η ύπαρξη σημαντικών κοιτασμάτων λιγνίτη και τα δημόσια και ιδιωτικά ορυχεία Ποικιλομορφία αγροτικής παραγωγής Ποιοτικά Αγροτικά Προϊόντα με διεθνή αναγνωρισιμότητα. Κλιματολογικές συνθήκες που ευνοούν την αγροτική παραγωγή Αξιόλογοι τουριστικοί πόροι Αυξημένη Κτηνοτροφική Παραγωγή Περιοχή πλούσια σε φυσικούς πόρους Ύπαρξη τεσσάρων (4) χιονοδρομικών κέντρων στην περιοχή Κυριαρχία παραδοσιακών κλάδων έντασης εργασίας και χαμηλής εξειδίκευσης Περιορισμένη βιομηχανική παραγωγή Συγκεντρωτισμός στην πρωτογενή παραγωγή Έλλειψη συγχρονιών μεταποιητικών υποδομών Έλλειψη συγχρονιών βιομηχανικών υποδομών Αυξημένο κόστος παραγωγής Έλλειψη νέων σύγχρονων αποτελεσματικών μεθόδων παραγωγής στον αγροτικό τομέα Η μικρή συμμετοχή του Νόμου στις συνολικές εξαγωγές αγαθών Το εξαγωγικό προϊόν του Νομού Φλώρινας χαρακτηρίζεται από πολύ μικρή έως μεσαία διασπορά προορισμών Τα περιβαλλοντικά προβλήματα, κυρίως στις περιοχές πόλωσης της ενεργειακής παραγωγής εμποδίζουν την Κτηνοτροφική και Αγροτική Ανάπτυξη Ευκαιρίες Απειλές Αυξανόμενη ζήτηση σε παγκόσμιο επίπεδο για ποιοτικότερα αγροτικά προϊόντα Χαμηλή ανταγωνιστικότητα των μικρομεσαίων επιχειρήσεων,σε σχέση με το σύνολο της χώρας Αυξανόμενη ζήτηση σε παγκόσμιο επίπεδο για βιολογικά Ανταγωνισμός στα πλαίσια της σταδιακής άμβλυνσης των αγροτικά προϊόντα περιορισμών στο διεθνές εμπόριο και της διεύρυνσης της Εφικτή προσαρμογή της γεωργίας,κυρίως στις ορεινές περιοχές, στο πρότυπο αειφόρου γεωργικής δραστηριότητας Ε.Ε. Μετακίνηση παραγωγικών μονάδων έντασης εργασίας σε Δυνατότητες ανάπτυξης τουριστικού προϊόντος όμορες χώρες και περιφέρειες Δυνατότητες δημιουργίας μεταποιητικών μονάδων αγροτικών Οι αλλαγές στο παραγωγικό περιβάλλον του πρωτογενούς Εξωτερικό Περιβάλλον προϊόντων Σημαντικές αναπτυξιακές τους δυνατότητες η αξιοποίηση λιγνιτικών κοιτασμάτων Δημιουργία μονάδων τυποποίησης και μεταποίησης των τοπικών γεωργικών και κτηνοτροφικών προϊόντων Επενδύσεις οικοτουρισμού σε ολόκληρο τον ορεινό όγκο και δημιουργίας αγροτουριστικών μονάδων σε εγκαταλειμμένα ορεινά χωριά τομέα λόγω της νέα Κοινής Αγροτικής Πολιτικής Ραγδαία αύξηση του ανταγωνισμού από τις γειτονικές βαλκανικές χώρες. Ραγδαία αύξηση του ανταγωνισμού από χώρες με προσφορά αγροτικών προϊόντων σε ιδιαίτερα χαμηλές τιμές (Τουρκία,Κίνα κλπ ) Συνεχής συρρίκνωση της οικονομίας και του Α.Ε.Π. Συνεχιζόμενη μείωση της ανταγωνιστικότητας στον ευρύτερο γεωγραφικό χώρο της Β. Ελλάδας 58

60 1.6.5.SWOT Δίκτυα Μεταφορών (Οδικά Δίκτυα Λιμάνια Αεροδρόμια Σιδηροδρομικά Δίκτυα) Υποδομές Ακολουθεί ανάλυση SWOT που αφορά τα Δίκτυα Μεταφορών και τις Υποδομές της Π.Ε. Φλώρινας. Πλεονεκτήματα Αδυναμίες Εύκολη πρόσβαση σε γειτονικές χώρες των Βαλκανίων Γεωγραφική απόσταση από τα δυτικά Ευρωπαϊκά κέντρα και Φυσική πύλη προς Αλβανία και κυρίως την ΠΓΔΜ(FYROM) ανεπαρκείς Ύπαρξη βιομηχανικών υποδομών (ΒΙ.ΠΕ.) Ανεπαρκές σε τεχνολογία σιδηροδρομικό δίκτυο Η συντομότερη οδική πρόσβαση των Δυτικών Βαλκανίων με Ανεπαρκές σε κάλυψη σιδηροδρομικό δίκτυο το λιμάνι της Θεσσαλονίκης Η συντομότερη οδική πρόσβαση της Δυτικής Ελλάδας μέσω Ανεπαρκής διασύνδεση μέσων και δικτύων Δυσκολία στις εμπορευματικές μετακινήσεις λόγω του Άξονα 10 με τα Βαλκάνια και τη Κεντρική Ευρώπη πεπαλαιωμένου οδικού δικτύου Ισχυρό Οδικό Δίκτυο με βάση την Εγνατία Οδό Αύξηση Κόστους στις εμπορευματικές μετακινήσεις λόγω Εσωτερικό Περιβάλλον Ιστορική παράδοση στην εμπορική δραστηριότητα, ιδίως στο γειτονικό βαλκανικό χώρο του οδικού δικτύου Εξάρτηση από τη περιοχή της Θεσσαλονίκης σε logistics Η ελλιπής διασύνδεση με την Κεντρική και νότια Ελλάδα και επομένως με το κέντρο του Ελληνικού Οικονομικού χώρου Περιορισμένη δυνατότητα για ανάπτυξη συνδυασμένων μεταφορών λόγω του ελλιπούς σιδηροδρομικού δικτύου και της εξαιρετικά περιορισμένης δυνατότητας των αερομεταφορών Ευκαιρίες Απειλές Εγγύτητα σε Βαλκάνια και Παρευξείνια ζώνη-ζώνη μεγάλων Περαιτέρω απαξίωση του σιδηροδρομικού δικτύου Εξωτερικό Περιβάλλον αλλαγών και προοπτικών Ολοκλήρωση των νέων οδικών δικτύων (εθνικών και διεθνών) Αναβάθμιση και αξιοποίηση των Βιομηχανικών Υποδομών Βελτίωση των εμπορικών σχέσεων με γειτονικές χώρες Η άρση της γεωγραφικής απομόνωσης σε συνδυασμό με την ενίσχυση του ρόλου των αστικών κέντρων Περαιτέρω απαξίωση του οδικού δικτύου Ισχυρός ανταγωνισμός στις μεταφορές από γειτονικές χώρες Μετακίνηση των Logistics σε γειτονικές χώρες Η αστάθεια (πολιτική και οικονομική)που υφίσταται και αναζωπυρώνεται κατά καιρούς σε διάφορες Βαλκανικές χώρες στα σύνορα της χώρας Οι καθυστερήσεις στην ολοκλήρωση του οδικού τμήματος Φλώρινας-Νίκης FYROM Λαθρεμπόριο με τις γειτονικές χώρες 59

61 1.6.6.SWOT Ανθρώπινο Δυναμικό Έρευνα και ανάπτυξη Ακολουθεί ανάλυση SWOT που αφορά το Ανθρώπινο Δυναμικό και τις υποδομές Έρευνας & Ανάπτυξης της Π.Ε. Φλώρινας. Πλεονεκτήματα Αδυναμίες Σχετικά ικανοποιητικά επίπεδο εκπαίδευσης Υστέρηση σε εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό καθώς και σε Σχετικά ικανοποιητικά επίπεδο εξειδίκευσης στον πρωτογενή όρους προσέλκυσης και διατήρησης του τομέα παραγωγής Πληθυσμιακή αποδυνάμωση και γήρανση των Εσωτερικό Περιβάλλον Δυνατότητα άντλησης πόρων εξειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού από τη περιοχή της Θεσσαλονίκης Εγγύτητα με Φορείς Έρευνας Ανάπτυξης και Καινοτομίας από την περιοχή της Θεσσαλονίκης Λειτουργία Πανεπιστημιακού Τμήματος στη Φλώρινα Λειτουργία Πανεπιστημίου στη Κοζάνη παραμεθόριων και αγροτικών περιοχών με επακόλουθο τη συρρίκνωση δραστηριοτήτων και τη μείωση της παραγωγικότητας Μικρή ανάπτυξη επιχειρηματικών συνεργασιών, χαμηλή χρηματοδότηση και ζήτηση έρευνας και καινοτομίας από επιχειρήσεις Χαμηλός βαθμός απασχόλησης και υψηλά ποσοστά ανεργίας,που πλήττουν κυρίως τις γυναίκες,τους νέους και τους μακροχρόνια ανέργους Χαμηλότερο του εθνικού μέσου όρου επίπεδο εκπαίδευσης του εργατικού δυναμικού Χαμηλή αναλογία ερευνητικού προσωπικού ως προς το σύνολο των απασχολουμένων Ευκαιρίες Απειλές Ενίσχυση πολιτικών ένταξης της καινοτομίας στην Ισχυρός ανταγωνισμός και άμβλυνση των τεχνολογικών παραγωγική διαδικασία Διαρκής τεχνολογική εξέλιξη σε ψηφιακά μέσα διαφορών με τις γείτονες χώρες Συνεχής φυγή καταρτισμένου Ανθρώπινου Δυναμικού στο Αύξηση ενδιαφέροντος για την πολιτική για την εξωτερικό απασχόληση(στρατηγική Λισσαβόνας) Ενδεχόμενο κατάργησης των Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων με Εξωτερικό Περιβάλλον Αυξανόμενη ενασχόληση των Νέων με τις Νέες Τεχνολογίες Ευκαιρίες αναδιάρθρωσης της αγροτικής παραγωγής με σύγχρονα μέσα Συνέργιες με εκπαιδευτικά ιδρύματα-φορείς Καινοτομίας από τη περιοχή Κοζάνης καθώς και τα Τμήματα που εδρεύουν στη Φλώρινα Συνέργιες με εκπαιδευτικά ιδρύματα-φορείς Καινοτομίας από τη περιοχή της Θεσσαλονίκης βάση το σχέδιο Αθηνά Δημογραφική γήρανση και επιβάρυνση του ασφαλιστικού συστήματος Αδυναμία ενσωμάτωσης του ανθρώπινου δυναμικού που προέρχεται από παράνομη μετανάστευση Η φυσική μείωση του πληθυσμού που επιτείνει και τη γρήγορη αύξηση του μέσου όρου ηλικίας σε όλες τις περιοχές του νομού 60

62 1.6.7.Συμπεράσματα για την Π.Ε. Φλώρινας Το αποτέλεσμα της ανάλυσης SWOT σε συνδυασμό με την ανάλυση για την Εξωστρέφεια και την Ανταγωνιστικότητα, αποτελούν τη συστηματική καταγραφή της υφιστάμενης κατάστασης για την Π.Ε. Φλώρινας. Ειδικότερα με τη συνδυασμένη ανάγνωση των τεταρτημορίων της SWOT ανά ζεύγος (Δυνατά σημεία με Ευκαιρίες, Αδύνατα σημεία με Ευκαιρίες, Δυνατά σημεία με Απειλές, Αδύνατα σημεία με απειλές), προκύπτουν χρήσιμα συμπεράσματα, τα οποία αναλύονται υπό το πρίσμα του εξωστρεφούς προσανατολισμού της Π.Ε.. Α. Παραγόμενα Προϊόντα Όσον αφορά τα παραγόμενα προϊόντα, η ισχυροποίηση των δυνατών σημείων του Ν. Φλώρινας θα προέλθει από την αξιοποίηση των ευκαιριών που εντοπίζονται στο εξωτερικό περιβάλλον, με βάση τις ακόλουθες κατευθύνσεις: Εκμετάλλευση της ήδη ισχυρής κτηνοτροφικής παραγωγής με στόχο τις διεθνείς αγορές που παρουσιάζουν αυξημένη ζήτηση Εκμετάλλευση της ήδη ισχυρής κτηνοτροφικής παραγωγής με στόχευση σε προϊόντα βιολογικής καλλιέργειας Εκσυγχρονισμός της ήδη ισχυρής κτηνοτροφικής παραγωγής με βάση τις νέες μεθόδους παραγωγής και τη χρήση νέων τεχνολογιών Η ολοκληρωμένη αξιοποίηση (π.χ. Υδατοκαλλιέργειες, υπηρεσίες τουρισμού κ.α.) του πλούσιου υδάτινου δυναμικού. Ανάπτυξη ισχυρών δεσμών συνεργασίας με τις τοπικές «υποστηρικτικές-δορυφορικές» προς τη ΔΕΗ επιχειρήσεις Προσέλκυση ιδιωτικών επενδύσεων & Ξένων Άμεσων Επενδύσεων στο τομέα της ενέργειας Εκμετάλλευση της ήδη ισχυρής αγροτικής παραγωγής με στόχο τις διεθνείς αγορές που παρουσιάζουν αυξημένη ζήτηση Εκμετάλλευση της ήδη ισχυρής αγροτικής παραγωγής με στόχευση σε προϊόντα βιολογικής καλλιέργειας Εκσυγχρονισμός της ήδη ισχυρής αγροτικής παραγωγής με βάση τις νέες μεθόδους παραγωγής και τη χρήση νέων τεχνολογιών Ανάπτυξη του τουριστικού προϊόντος Στροφή στη μεταποίηση αγροτικών προϊόντων Σταδιακή «απεξάρτηση» από τον πρωτογενή τομέα με προσανατολισμό κυρίως στον τουρισμό Δημιουργία ανταγωνιστικών προϊόντων με μείωση του κόστους και αναβάθμιση της ποιότητας Έμφαση στη πιστοποίηση Προϊόντων που τα καθιστά ποιο ελκυστικά για τις Διεθνής αγορές Έμφαση στη πιστοποίηση Προϊόντων που βοηθά τη διακίνηση και πώλησή τους σε αγορές του εξωτερικού Β. Υποδομές Όσον αφορά τις Υποδομές: Ανάπτυξη συνεργασιών σε διαπεριφερειακό και διακρατικό επίπεδο για την ενίσχυση της εξωστρέφειας και τη μεγιστοποίηση του αποτελέσματος των εφαρμοζόμενων εθνικών και ευρωπαϊκών πολιτικών. Ισχυροποίηση των σχέσεων με τις διασυνοριακές χώρες λόγω εγγύτητας Εκμετάλλευση των νέων οδικών υποδομών για τη μεταφορά εμπορευμάτων Αναβάθμιση και αξιοποίηση των Βιομηχανικών Υποδομών με την αναδιοργάνωση της ΒΙ.ΠΕ 61

63 Περαιτέρω αξιοποίηση των υφιστάμενων ψηφιακών υποδομών και αναβάθμισή τους Προσπάθεια απαγκίστρωσης από τη Θεσσαλονίκη αναφορικά με logistics και την διανομή των παραγόμενων προϊόντων Αναβάθμιση του Οδικού Δικτύου Αναβάθμιση και επέκταση του σιδηροδρομικού δικτύου Γ. Ανθρώπινο Δυναμικό και τομέας Έρευνας & Ανάπτυξης: Δημιουργία συνεργιών με τα Πανεπιστημιακά Τμήματα του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας Δημιουργία συνεργιών με το Α.Τ.Ε.Ι. Δυτικής Μακεδονίας Εκσυγχρονισμός και αναβάθμιση των δομών αρχικής επαγγελματικής κατάρτισης και επιμόρφωσης Περαιτέρω εκμετάλλευση του Ανθρωπίνου Δυναμικού με έμφαση στις νέες τεχνολογίες Κατάρτιση του υφιστάμενου ανθρωπίνου δυναμικού με έμφαση σε καινοτόμους τρόπους παραγωγής Συνεργασίες με φορείς έρευνας, ανάπτυξης και καινοτομίας από τη περιοχή της Θεσσαλονίκης Εκμετάλλευση της στροφής των νέων τα τελευταία χρόνια στην αγροτική παραγωγή Δημιουργία Clusters στον τομέα της πρωτογενούς παραγωγής Δημιουργία Clusters στον τομέα της Μεταποίησης 62

64 1.7. Δεύτερο Επίπεδο Εξέταση Κοινών Παραγόντων Το δεύτερο επίπεδο, αφορά την ανάλυση SWOT σε συνάρτηση με το γενικότερο περιβάλλον μέσα στο οποίο υφίστανται οι εξεταζόμενοι Νομοί. Στο σημείο αυτό, θα λάβει χώρα μια γενικότερη προσέγγιση των παραγόντων εκείνων που επηρεάζουν την εξωστρέφεια των Π.Ε., και είναι κοινοί για όλους. Ποιο συγκεκριμένα, θα εξεταστούν οι κοινοί «παρανομαστές» των Π.Ε., οι οποίοι τους επηρεάζουν με ίδιο τρόπο, δηλαδή οι παράγοντες εκείνοι που επηρεάζουν τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στους εξεταζόμενους Νομούς ανεξαρτήτως της χωροθέτησής τους. Οι κοινοί παράγοντες που θα εξεταστούν είναι: Οικονομικό Φορολογικό Νομικό Περιβάλλον Ρευστότητα - Χρηματοδότηση Επιχειρήσεων Ακολουθεί επιγραμματική ανάλυση SWOT: Πλεονεκτήματα Αδυναμίες Στροφή των επιχειρήσεων στις εξαγωγές Περιορισμένη ρευστότητα των επιχειρήσεων Στροφή των επιχειρήσεων σε εξαγωγικά Έλλειψη-Ανεπάρκεια Χρηματοδοτικών εργαλείων Σχετική μείωση του κόστους παραγωγής των Ελληνικών ρευστότητας επιχειρήσεων σε ορισμένους τομείς (μείωση μισθολογικού κόστους) Ιδιαίτερα Περιορισμένη Πρόσβαση σε Τραπεζικό Δανεισμό Δαιδαλώδεις Γραφειοκρατικές Διαδικασίες Αύξηση των εξαγωγών τη τελευταία διετία Έλλειψη εμπιστοσύνης από τιε αγορές του εξωτερικού προς Ύπαρξη επιδοτήσεων σε σχέση με την εξωστρέφεια των τις Ελληνικές επιχειρήσεις(άρνηση πιστώσεων) επιχειρήσεων (Εξωστρέφεια I &II) Έλλειψη ισχυρού Brand Name στα Ελληνικά Προϊόντα Εσωτερικό Περιβάλλον Μείωση του ΑΕΠ και της παραγωγής της Χώρας Ασταθές Φορολογικό Σύστημα που δεν επιτρέπει την ανάπτυξη και τον επιχειρηματικό σχεδιασμού Ασαφές Φορολογικό Σύστημα που δεν επιτρέπει την ανάπτυξη και τον επιχειρηματικό σχεδιασμό Αύξηση του Κόστους Παραγωγής λόγω αυξήσεων στον τομέα της ενέργειας (ρεύμα) και των μεταφορών(πετρέλαιο κίνησης διόδια) Ευκαιρίες Απειλές Διεύρυνση των παγκόσμιων αγορών Περαιτέρω μείωση της ρευστότητας των Ελληνικών Δυνατότητα εύκολης διακίνησης προϊόντων εντός της Ε.Ε επιχειρήσεων Αυξανόμενη ζήτηση ποιοτικών αγροτικών και κτηνοτροφικών Συνέχιση της έλλειψης σταθερής φορολογικής πολιτικής Εξωτερικό Περιβάλλον προϊόντων Ύπαρξη αναπτυσσόμενων αγορών με μεγάλη εισαγωγική δυναμικότητα Παραδοσιακά καλές επιχειρηματικές σχέσης της Ελλάδας με μεγάλο αριθμό αγορών Ραγδαία αύξηση της φορολογίας των επιχειρήσεων Ισχυρός ανταγωνισμός από τις γειτονικές Βαλκανικές χώρες με πολύ χαμηλό εργασιακό και φορολογικό κόστος Ισχυρός ανταγωνισμός από τις αναπτυσσόμενες χώρες με πολύ χαμηλό εργασιακό και φορολογικό κόστος 63

65 1.8. Γενικά Συμπεράσματα Με βάση την ανάλυση S.W.O.T. που έλαβε χώρα για το σύνολο των εξεταζόμενων Π.Ε., είναι σαφές ότι το προφίλ των Π.Ε. Πέλλας, Φλώρινας Σερρών και Κιλκίς, παρουσιάζει τα περισσότερα κοινά χαρακτηριστικά, όσον άφορα τους εξεταζόμενους τομείς. Η Π.Ε. Θεσσαλονίκης, παρουσιάζει διαφοροποιημένα χαρακτηριστικά σε όλα τα εξεταζόμενα επίπεδα. Α. Παραγόμενα Προϊόντα Σε σχέση με τα παραγόμενα προϊόντα καθώς και την εν γένει επιχειρηματικότητα των περιοχών (Π.Ε. Πέλλας, Φλώρινας Σερρών και Κιλκίς), διαπιστώνεται μια ιδιαίτερη εξάρτηση στη πρωτογενή παραγωγή αγροτικών και κτηνοτροφικών προϊόντων, τα οποία όμως παρουσιάζουν πολύ μεγάλα περιθώρια εκμετάλλευσης τόσο σε επίπεδο παραγωγής με την εισαγωγή νέων μεθόδων και τεχνολογιών, όσο και σε επίπεδο μεταποίησης. Σε όλες τις Π.Ε., τα προϊόντα που παρουσιάζουν το μεγαλύτερο ποσοστό εξαγωγών, συνάδουν με τα προϊόντα τα οποία δίνουν και τη μεγαλύτερη προστιθέμενη αξία στη περιοχή. Εξαίρεση αποτελεί η Π.Ε. Κιλκίς, η οποία ενώ χαρακτηρίζεται ως εν γένει αγροτική και κτηνοτροφική περιοχή, παρουσιάζει δραστηριότητα στις εξαγωγές βιομηχανικών προϊόντων, γεγονός το οποίο οφείλεται στην ύπαρξη ισχυρών Βιομηχανικών Μονάδων στη ΒΙ.ΠΕ. Κιλκίς. Η Π.Ε. Θεσσαλονίκης, παρουσιάζει ένα εντελώς διαφορετικό προφίλ, αφού έχει ισχυρή μεταποιητική δραστηριότητα, στην οποία βασίζεται και το μεγαλύτερο μέρος των εξαγωγών της. Β. Υποδομές Όσον αφορά τις Υποδομές, οι Π.Ε. Πέλλας, Φλώρινας Σερρών και Κιλκίς, από άποψη χωροθέτησης παρουσιάζουν ιδιαίτερα πλεονεκτήματα σε σχέση με τη γεωγραφική τους θέση. Τα προβλήματα υποδομών, είναι κοινά για τις παραπάνω περιοχές, και αφορούν κυρίως την έλλειψη οδικών και σιδηροδρομικών υποδομών που εμποδίζουν τη μεταφορά και διέλευση εμπορευμάτων. Σημαντικό επίσης πρόβλημα, αποτελεί η έλλειψη Διαμετακομιστικών Κέντρων με συνέπεια την εξάρτηση των εν λόγω περιοχών από τη Π.Ε. Θεσσαλονίκης. Σε σχέση τις Βιομηχανικές Υποδομές, ξεχωρίζει η Π.Ε. Κιλκίς που διαθέτει μια πολύ καλά οργανωμένη ΒΙ.ΠΕ., σε αντίθεση με τις υπόλοιπες Π.Ε. όπου διαπιστώνεται ότι οι υπάρχουσες Βιομηχανικές Υποδομές υπολειτουργούν ή σε ορισμένες περιπτώσεις δεν έχουν ακόμη ξεκινήσει τη λειτουργία τους. Αντίθετη εικόνα παρουσιάζει η Π.Ε. Θεσσαλονίκης, όπου συγκεντρώνει μια πληθώρα υποδομών σε όλα τα επίπεδα, χωρίς βέβαια και εκεί να απουσιάζουν τα προβλήματα που αφορούν κυρίως την έλλειψη εμπορευματικών μεταφορών μέσω του αεροδρομίου και την απαξίωση του Λιμένα. Γ. Ανθρώπινο Δυναμικό Έρευνα & Ανάπτυξη Το ανθρώπινο δυναμικό παρουσιάζει σχετικά χαμηλό επίπεδο μόρφωσης και εξειδίκευσης για τις Π.Ε. Πέλλας, Φλώρινας Σερρών και Κιλκίς, ενώ στο σύνολο των Π.Ε. υπάρχουν ιδιαίτερα περιορισμένοι φορείς έρευνας και καινοτομίας που συνοψίζονται σε τμήματα Πανεπιστήμιων η ΤΕΙ, με χαρακτηριστική την απουσία ερευνητικών κέντρων, θερμοκοιτίδων επιχειρήσεων κλπ. Τα παραπάνω, έχουν οδηγήσει τις εξεταζόμενες Π.Ε. σε μία εξάρτηση από τη Π.Ε. Θεσσαλονίκης που σαφώς και δεν βοηθά την εξωστρέφεια αλλά και την εν γένει επιχειρηματική ανάπτυξη των περιοχών. Όσον αφορά τη Π.Ε. Θεσσαλονίκης Το ανθρώπινο δυναμικό της περιοχής είναι σαφώς ποιο αναβαθμισμένο σε σχέση με τις υπόλοιπες Π.Ε. Επίσης, στη Π.Ε. Θεσσαλονίκης υπάρχει μεγάλος αριθμός Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων, ενώ μεγάλος είναι και ο αριθμός των υποδομών φορέων έρευνας και ανάπτυξης. 64

66 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2. ΑΓΟΡΕΣ ΣΤΟΧΟΙ ΜΕ ΕΞΑΓΩΓΙΚΟ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝ 2.1. Εισαγωγή Στην ενότητα που ακολουθεί γίνεται μια αξιολόγηση της εξωστρέφειας και της εξαγωγικής δυναμικής των επιχειρήσεων της ελληνικής διασυνοριακής περιοχής, με βάση κυρίως τις εξαγωγές ανά κλάδο σε επίπεδο συνδυασμένης ονοματολογίας CN2, όπως καταγράφεται από την ΕΛ.ΣΤΑΤ. Στόχος είναι η καταγραφή των αγορών στόχων που παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον, με βάση την αξία των εξαγωγών ανά εξαγωγικό κλάδο. Σε χωρική κλίμακα επιλέγεται το επίπεδο νομού (Π.Ε.), ενώ η ανάλυση αφορά τις επιλέξιμες περιοχές που καλύπτονται από το πρόγραμμα εδαφικής συνεργασίας IPA Ελλάδα πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας (Π.Ε. Θεσσαλονίκης, Κιλκίς, Πέλλας, Σερρών, Φλώρινας NUTS III). Η παρουσίαση των στοιχείων των εξαγωγών των σημαντικότερων εξαγωγικών κλάδων θα αναδείξει τα προϊόντα των διεθνώς εμπορεύσιμων κλάδων που παρουσιάζουν ιδιαίτερο εξαγωγικό ενδιαφέρον. Στη συνέχεια παρουσιάζεται η δυναμική των επιχειρήσεων των περιοχών, με την εξέταση των δεικτών παραγωγής, με κριτήρια τον κύκλο εργασιών και την ακαθάριστη προστιθέμενη αξία. Η διάκριση των παραγωγικών κλάδων γίνεται με βάση την κατηγοριοποίηση ΣΤΑΚΟΔ για τα στοιχεία του κύκλου εργασιών των επιχειρήσεων και NACE για αυτά της Ακαθάριστης Προστιθέμενης Αξίας. Για τη διευκόλυνση της μελέτης στο παράρτημα παρατίθεται πίνακας με την αντιστοίχιση των κλάδων ΣΤΑΚΟΔ σε NACE. Η ανάλυση αφορά τα έτη , για τις εξαγωγές, η εξέλιξη της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας παρουσιάζεται με στοιχεία των ετών , ενώ τα στοιχεία του αριθμού των επιχειρήσεων και του κύκλου εργασιών τους αφορά το έτος Χρησιμοποιήθηκαν τα πλέον πρόσφατα διαθέσιμα στοιχεία από την ΕΛΣΤΑΤ. 65

67 2.2. Εξαγωγική Παραγωγική Δυναμική ανά Περιοχή Π.Ε. Θεσσαλονίκης Εξαγωγές Πίνακας 1: ΑΞΙΑ ΕΞΑΓΩΓΩΝ CN2 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΑΞΙΑ ( ) ΠΟΣΟΣΤΙΑΙΑ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΕΝΔΥΜΑΤΑ - ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΕΝΔΥΜΑΤ.ΠΛΕΚΤΑ ,05% 11,75% 10,03% 27 ΟΡΥΚΤΑ ΚΑΥΣΙΜΑ,ΛΑΔΙΑ,ΚΕΡΙΑ.ΑΣΦΑΛΤΩΔΕΙΣ,ΥΛ ,68% 11,37% 13,34% 72 ΧΥΤΟΣΙΔΗΡΟΣ,ΣΙΔΗΡΟΣ ΚΑΙ ΧΑΛΥΒΑΣ ,48% 4,50% 5,18% 30 ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΙΟΝΤΑ ,00% 7,95% 7,25% 24 ΚΑΠΝΑ - ΒΙΟΜΗΧΑΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤ.ΚΑΠΝΟΥ ,77% 6,30% 5,00% 39 ΠΛΑΣΤΙΚΕΣ ΥΛΕΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΥΡΓΗΜΑΤΑ ΑΥΤΩΝ ,48% 5,87% 7,48% 84 ΠΥΡΗΝΙΚΟΙ ΑΝΤΙΔΡΑΣΤΗΡΕΣ,ΛΕΒΗΤΕΣ,ΜΗΧΑΝΕΣ ,09% 4,44% 4,35% 52 ΒΑΜΒΑΚΙ ,25% 5,62% 5,76% 10 ΔΗΜΗΤΡΙΑΚΑ ,92% 3,07% 1,74% 20 ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ ΛΑΧΑΝΙΚΩΝ,ΚΑΡΠΩΝ,ΦΡΟΥΤΩΝ ,28% 2,17% 2,31% 85 ΜΗΧΑΝΕΣ,ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΚΑΙ ΥΛΙΚΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΑ ΚΛΠ ,28% 2,02% 1,46% 73 ΤΕΧΝΟΥΡΓΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΧΥΤΟΣΙΔΗΡΟ,ΣΙΔΗΡΟ-ΧΑΛΥΒΑ ,95% 1,68% 1,71% 04 ΓΑΛΑ,ΑΥΓΑ ΜΕΛΙ - ΠΡΟΙΟΝΤΑ ΖΩΙΚΗΣ ΠΡΟΕΛΕΥΣ ,90% 2,36% 2,37% 60 ΥΦΑΣΜΑΤΑ ΠΛΕΚΤΑ ,76% 2,04% 1,85% 99 ΕΜΠΙΣΤΕΥΤΙΚΑ. ΕΦΟΔΙΑΣΜΟΙ ΠΛΟΙΩΝ ,58% 1,97% 2,08% 87 ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΑ ΟΧΗΜΑΤΑ,ΕΛΚΥΣΤΗΡΕΣ,ΠΟΔΗΛΑΤΑ ΚΛΠ ,50% 0,86% 1,18% 25 ΑΛΑΤΙ,ΘΕΙΟ,ΓΑΙΕΣ,ΠΕΤΡΕΣ,ΓΥΨΟΣ,ΑΣΒΕΣΤ.ΤΣΙΜ ,43% 1,68% 1,85% 62 ΕΝΔΥΜΑΤΑ - ΣΥΜΠΛ.ΤΟΥ ΕΝΔΥΜ.ΑΛΛΑ ΑΠΟ ΠΛΕΚΤΑ ,18% 1,12% 0,99% 17 ΖΑΧΑΡΑ ΚΑΙ ΖΑΧΑΡΩΔΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ ,17% 2,30% 3,60% 48 ΧΑΡΤΙ ΚΑΙ ΧΑΡΤΟΝΙΑ.ΤΕΧΝΟΥΡΓΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΧΑΡΤΙ ,15% 1,10% 1,44% 34 ΣΑΠΟΥΝΙΑ,ΑΛΥΣΙΒΕΣ,ΚΕΡΙΑ ΤΕΧΝΗΤΑ,ΠΑΣΤ.ΓΥΨΟΥ ,14% 1,04% 0,75% 76 ΑΡΓΙΛΙΟ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΥΡΓΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΑΡΓΙΛΙΟ ,09% 1,04% 1,36% 94 ΕΠΙΠΛΑ,ΕΙΔΗ ΚΛΙΝΟΣΤΡΩΜΝΗΣ,ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΦΩΤΙΣΜ ,05% 0,84% 0,84% 68 ΤΕΧΝΟΥΡΓΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΣ ΓΥΨΟ,ΤΣΙΜΕΝΤΟ ΚΛΠ ,87% 2,08% 1,22% 22 ΠΟΤΑ,ΑΛΚΟΟΛΟΥΧΑ ΥΓΡΑ ΚΑΙ ΞΥΔΙ ,96% 1,00% 0,98% 08 ΚΑΡΠΟΙ,ΦΡΟΥΤΑ,ΦΛΟΥΔΕΣ ΕΣΠΕΡΙΔ/ΔΩΝ-ΠΕΠΟΝΙΩΝ ,87% 0,93% 1,24% ΣΥΝΟΛΟ ΕΞΑΓΩΓΩΝ Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ / Ιδία επεξεργασία Πίνακας 2: ΑΞΙΑ ΕΞΑΓΩΓΩΝ CN2 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΑΞΙΑ ( ) ΠΟΣΟΣΤΙΑΙΑ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΟΡΥΚΤΑ ΚΑΥΣΙΜΑ,ΛΑΔΙΑ,ΚΕΡΙΑ.ΑΣΦΑΛΤΩΔΕΙΣ,ΥΛ ,17% 27,15% 61 ΕΝΔΥΜΑΤΑ - ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΕΝΔΥΜΑΤ.ΠΛΕΚΤΑ ,04% 7,06% 39 ΠΛΑΣΤΙΚΕΣ ΥΛΕΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΥΡΓΗΜΑΤΑ ΑΥΤΩΝ ,95% 5,66% 72 ΧΥΤΟΣΙΔΗΡΟΣ,ΣΙΔΗΡΟΣ ΚΑΙ ΧΑΛΥΒΑΣ ,53% 4,37% 30 ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΙΟΝΤΑ ,09% 4,99% 52 ΒΑΜΒΑΚΙ ,48% 5,01% 24 ΚΑΠΝΑ - ΒΙΟΜΗΧΑΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤ.ΚΑΠΝΟΥ ,92% 4,74% 84 ΠΥΡΗΝΙΚΟΙ ΑΝΤΙΔΡΑΣΤΗΡΕΣ,ΛΕΒΗΤΕΣ,ΜΗΧΑΝΕΣ ,74% 3,31% 85 ΜΗΧΑΝΕΣ,ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΚΑΙ ΥΛΙΚΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΑ ΚΛΠ ,04% 1,69% 17 ΖΑΧΑΡΑ ΚΑΙ ΖΑΧΑΡΩΔΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ ,83% 2,40% 04 ΓΑΛΑ,ΑΥΓΑ ΜΕΛΙ - ΠΡΟΙΟΝΤΑ ΖΩΙΚΗΣ ΠΡΟΕΛΕΥΣ ,54% 2,33% 20 ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ ΛΑΧΑΝΙΚΩΝ,ΚΑΡΠΩΝ,ΦΡΟΥΤΩΝ ,46% 2,17% 99 ΕΜΠΙΣΤΕΥΤΙΚΑ. ΕΦΟΔΙΑΣΜΟΙ ΠΛΟΙΩΝ ,99% 1,66% 60 ΥΦΑΣΜΑΤΑ ΠΛΕΚΤΑ ,90% 1,34% 73 ΤΕΧΝΟΥΡΓΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΧΥΤΟΣΙΔΗΡΟ,ΣΙΔΗΡΟ-ΧΑΛΥΒΑ ,87% 1,70% 10 ΔΗΜΗΤΡΙΑΚΑ ,82% 1,66% 25 ΑΛΑΤΙ,ΘΕΙΟ,ΓΑΙΕΣ,ΠΕΤΡΕΣ,ΓΥΨΟΣ,ΑΣΒΕΣΤ.ΤΣΙΜ ,68% 2,30% 48 ΧΑΡΤΙ ΚΑΙ ΧΑΡΤΟΝΙΑ.ΤΕΧΝΟΥΡΓΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΧΑΡΤΙ ,54% 1,29% 76 ΑΡΓΙΛΙΟ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΥΡΓΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΑΡΓΙΛΙΟ ,37% 1,18% 68 ΤΕΧΝΟΥΡΓΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΣ ΓΥΨΟ,ΤΣΙΜΕΝΤΟ ΚΛΠ ,37% 1,34% 08 ΚΑΡΠΟΙ,ΦΡΟΥΤΑ,ΦΛΟΥΔΕΣ ΕΣΠΕΡΙΔ/ΔΩΝ-ΠΕΠΟΝΙΩΝ ,07% 1,27% 87 ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΑ ΟΧΗΜΑΤΑ,ΕΛΚΥΣΤΗΡΕΣ,ΠΟΔΗΛΑΤΑ ΚΛΠ ,03% 0,81% 62 ΕΝΔΥΜΑΤΑ - ΣΥΜΠΛ.ΤΟΥ ΕΝΔΥΜ.ΑΛΛΑ ΑΠΟ ΠΛΕΚΤΑ ,02% 0,74% ΣΥΝΟΛΟ ΕΞΑΓΩΓΩΝ Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ / Ιδία επεξεργασία 66

68 Από τα δεδομένα του πίνακα παρατηρούνται δύο αντίθετες τάσεις στα κυριότερα εξαγώγιμα προϊόντα της Π.Ε. Θεσσαλονίκης. Στο διάστημα τα Ορυκτά καύσιμα ενισχύονται από το 9,68% το 2008 έως το 18,17% το 2011, με συνολική αξία ,00, ενώ το 2012 παρατηρείται μια απότομη άνοδος στα ,00, καταλαμβάνοντας το 27,15% του συνόλου των εξαγωγών της Π.Ε. Θεσσαλονίκης. Αντίθετα, τα Ενδύματα και συμπληρώματα ξεκινούν στο 2008 με ποσοστό 13,05% ως το σημαντικότερο εξαγώγιμο προϊόν της Π.Ε. Θεσσαλονίκης, φτάνοντας με σταδιακή μείωση στην αξία των εξαγωγών τους στο 7,06%. Αντίστοιχη μείωση παρατηρείται και στο ποσοστό συμμετοχής των Φαρμακευτικών προϊόντων. Η εξέλιξη των σημαντικότερων εξαγώγιμων προϊόντων της Π.Ε. Θεσσαλονίκης παρουσιάζεται γραφικά και στο παρακάτω Γράφημα. Γράφημα 6: Τα σημαντικότερα εξαγώγιμα προϊόντα της Π.Ε. Θεσσαλονίκης Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ / Ιδία επεξεργασία Στα παρακάτω γραφήματα παρουσιάζονται οι σημαντικότεροι κλάδοι της Π.Ε. Θεσσαλονίκης για κάθε έτος ( ), με κριτήριο τη συμμετοχή τους στη συνολική αξία των εξαγωγών σε επίπεδο Π.Ε. 67

69 Γράφημα 7: Οι σημαντικότεροι εξαγωγικοί κλάδοι της Π.Ε. Θεσσαλονίκης Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ /Ιδία Επεξεργασία Γράφημα 8: Οι σημαντικότεροι κλάδοι της Π.Ε. Θεσσαλονίκης Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ /Ιδία Επεξεργασία Όπως φαίνεται από τα παραπάνω διαγράμματα, τα ενδύματα και τα φαρμακευτικά προϊόντα, κυρίως λόγω φασόν παραγωγής και τα ορυκτά καύσιμα, τα μεταλλεύματα (χυτοσίδηρος, σίδηρος και χάλυβας) και οι πλαστικές ύλες είναι τα κυριότερα εξαγώγιμα προϊόντα της Π.Ε. Θεσσαλονίκης. Στο διάστημα παρατηρείται μια αντίστροφη τάση αναφορικά με το ποσοστό συμμετοχής των Ενδυμάτων και των Ορυκτών καυσίμων στο σύνολο των εξαγωγών. Από τα 68

70 όπου τα Ενδύματα είναι το κύριο εξαγωγικό προϊόν της Π.Ε. και μέχρι το 2012 παρατηρείται συνεχής πτώση του ποσοστού, από το 13,05% το 2008 έως το 7,06% το Αντίθετα στα Ορυκτά καύσιμα το ποσοστό ανεβαίνει σταθερά από το 2008 (9,68%) έως το 2011 (18,17%) με μια εντυπωσιακή άνοδο το 2012 στο 27,15%, καταλαμβάνοντας αισθητά μεγαλύτερο ποσοστό επί του συνόλου των εξαγωγών σε σχέση με τα υπόλοιπα προϊόντα. Ακολουθούν τα αντίστοιχα γραφήματα με τους κύριους εξαγωγικούς προορισμούς των επιχειρήσεων της Π.Ε. Θεσσαλονίκης για τα έτη Στα φαρμακευτικά προϊόντα παρατηρείται μια μείωση στο διάστημα της τάξεως του 2%, ενώ στην περίπτωση του Χυτοσίδηρου τα ποσοστά φθίνουν από 4,37% (2012) έως το 7,48% (2008), χωρίς ωστόσο να φαίνεται κάποια σταθερή τάση. Στις Πλαστικές ύλες τα ποσοστά κυμαίνονται κοντά στο 5% 6%, με μια αύξηση κατά τα έτη της τάξεως του 1% με 1,5%. Ακολουθούν κάποια γεωργικά παράγωγα και προϊόντα μεταποίησης αυτών (καπνά βιομηχανοποιημένα υποκατάστατα, βαμβάκι) με ποσοστά κοντά στο 4%-6% στο διάστημα , με μικρές διακυμάνσεις, όπου με δεδομένη την πτώση του ποσοστού των Φαρμακευτικών προϊόντων και του χυτοσίδηρου, το 2012 κατέχουν υψηλότερη θέση στο σύνολο των εξαγωγών. Ακολουθούν στοιχεία σχετικά με του εξαγωγικούς προορισμούς και τα κυριότερα εξαγώγιμα προϊόντα σε αυτές τις αγορές. Γράφημα 9: Κύριοι Εξαγωγικοί Προορισμοί 2012 Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ. 2012/ Ιδία επεξεργασία Σημαντικό ρόλο ως χώρες προορισμοί των προϊόντων της Π.Ε. Θεσσαλονίκης φαίνεται να διαδραματίζει η πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, με ποσοστό 18,87% με τις Γερμανία, Βουλγαρία, Τουρκία να ακολουθούν. Στα παρακάτω γραφήματα φαίνεται η εξέλιξη στις κυριότερες αγορές προορισμούς των εξαγωγών της Π.Ε. Θεσσαλονίκης, αναφορικά με το ποσοστό συμμετοχής τους στις συνολικές εξαγωγές. 69

71 Γράφημα 10: Κύριοι Εξαγωγικοί Προορισμοί Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ / Ίδια επεξεργασία Όπως προκύπτει από τα γραφήματα, η Γερμανία αποτελούσε τον κυριότερο εξαγωγικό προορισμό μέχρι και το 2010, ενώ το 2011 φαίνεται να μειώνεται σημαντικά το ποσοστό συμμετοχής της κατά περίπου 2%. Αντίθετα, η πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, ενώ στα έτη κατέχει ένα ποσοστό κάτω από 10%, από το 2011 και μετά αποτελεί τον κυριότερο προορισμό των εξαγωγών της Π.Ε. Θεσσαλονίκης, με 13,66% (2011), φτάνοντας το 18,87% το Η Βουλγαρία διατηρεί ένα σταθερό ποσοστό που κυμαίνεται από 10% έως 13% σε όλο το διάστημα , χωρίς ωστόσο να παρατηρείται κάποια ανοδική η καθοδική τάση, όπως και στην περίπτωση της Τουρκίας (7-10%). Φθίνουσα τάση παρατηρείται στο διάστημα και στην Ιταλία και το Ηνωμένο Βασίλειο, στην περίπτωση του τελευταίου, ιδιαίτερα από το 2011 και μετά. 70

72 Γράφημα 11: Τα σημαντικότερα εξαγώγιμα προϊόντα στους κυριότερους προορισμούς της Π.Ε. Θεσσαλονίκης (2012) Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ. 2012/ Ίδια επεξεργασία Στα παραπάνω γραφήματα που παρουσιάζεται η δυναμική των κλάδων παραγωγής στις 4 κυριότερες χώρες προορισμούς, για το έτος Παρατηρείται ότι σε συντριπτική πλειοψηφία στην πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας εξάγονται Ορυκτά καύσιμα, σε ποσοστό 79,89%, ενώ ακολουθούν με αρκετά μικρότερο ποσοστό Χυτοσίδηρος και χάλυβας. Στη Βουλγαρία παρατηρείται μια πιο ισόποση κατανομή περισσότερων προϊόντων. Για το 2012, σημαντικότερο εξαγώγιμο προϊόν στην αγορά της Βουλγαρίας είναι τα Ζάχαρα και ζαχαρώδη παρασκευάσματα, με ποσοστό 13,46%, με τα Ενδύματα και συμπληρώματα να ακολουθούν με 9,99%. Με σημαντικό ποσοστό συμμετέχουν επίσης τα Καπνά και βιομηχανοποιημένα υποκατάστατα, Υφάσματα και πλεκτά και Μηχανές, συσκευές και υλικά ηλεκτρικά κλπ. Στην περίπτωση της Γερμανίας, κυριότερα εξαγώγιμα προϊόντα φαίνεται να είναι τα Ενδύματα και τα Φαρμακευτικά προϊόντα, σε ποσοστά 32,53% και 31,74% αντίστοιχα, ενώ ακολουθούν με μικρότερα ποσοστά προϊόντα ζωικής προέλευσης και Παρασκευάσματα λαχανικών. Σε σχέση με το διάστημα όπου η Γερμανία είναι ο κύριος εξαγωγικός προορισμός της Π.Ε. Θεσσαλονίκης, η πτώση σε αξία εξαγωγών δεν είναι αντίστοιχη του ποσοστού συμμετοχής ( ,00 το 2008 και ,00 το 2012) ενώ τα κυριότερα προϊόντα με ποσοστά σταθερά πάνω από 30% παραμένουν τα Ενδύματα και τα Φαρμακευτικά προϊόντα. Η αλλαγή στην κατανομή των σχετικών 71

73 ποσοστών συμμετοχής στο σύνολο των εξαγωγών επέρχεται κυρίως από την ισχυροποίηση του ρόλου της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας και της Βουλγαρίας ως χώρες υποδοχής των εξαγωγών της Π.Ε. Θεσσαλονίκης από το 2011 και μετά. Τέλος στην Τουρκία, όπου φαίνεται να διατηρείται ένα σταθερό ποσοστό στην περίοδο εξάγονται κατά κύριο λόγο Πλαστικές ύλες και τεχνουργήματα αυτών, Ορυκτά καύσιμα και σε μικρότερο ποσοστό Βαμβάκι. Παρακάτω παρουσιάζονται στοιχεία για τα σημαντικότερα εξαγώγιμα προϊόντα, με στοιχεία του 2012, και τις κυριότερες αγορές στις οποίες εξάγονται. Πίνακας 3: Οι κύριες εξαγωγικές αγορές για τα σημαντικότερα προϊόντα της Π.Ε. Θεσσαλονίκης ΠΡΟΪΌΝ ΑΞΙΑ ΕΞ. ΧΩΡΑ ΑΓΟΡΑ ΑΞΙΑ ΕΞΑΓ. ΣΥΜ. % ΟΡΥΚΤΑ ΚΑΥΣΙΜΑ,ΛΑΔΙΑ,ΚΕΡΙΑ.ΑΣΦ ΑΛΤΩΔΕΙΣ,ΥΛ. ΕΝΔΥΜΑΤΑ - ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΕΝΔΥΜΑΤ.ΠΛΕΚΤΑ ΠΛΑΣΤΙΚΕΣ ΥΛΕΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΥΡΓΗΜΑΤΑ ΑΥΤΩΝ ,00 ΕΔΑΦ ΠΡΩΗΝ ΓΙΟΥΓΚ.ΔΗΜ ΜΑΚE ,00 55,52% ΤΟΥΡΚΙΑ ,00 8,21% ΚΟΣΟΒΟ ,00 6,26% ΕΝΩΜΕΝΑ ΑΡΑΒΙΚΑ ΕΜΙΡΑΤΑ ,00 4,87% ΣΕΡΒΙΑ ,00 4,01% ΣΑΟΥΔΙΚΗ ΑΡΑΒΙΑ ,00 2,96% ΑΛΓΕΡΙΑ ,00 2,46% ΙΣΡΑΗΛ ,00 2,31% ΑΙΓΥΠΤΟΣ ,00 2,31% ΜΑΥΡΟΒΟΥΝΙΟ ,00 2,07% Η Π Α ,00 2,05% ,00 ΓΕΡΜΑΝΙΑ ,00 42,91% ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ ,00 14,40% ΗΝΩΜΕΝΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ ,00 9,55% ΙΤΑΛΙΑ ,00 6,70% ΚΑΤΩ ΧΩΡΕΣ ,00 4,49% ΓΑΛΛΙΑ ,00 3,64% ΣΟΥΗΔΙΑ ,00 2,62% ΚΥΠΡΟΣ ,00 2,19% ,00 ΤΟΥΡΚΙΑ ,00 51,02% ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ ,00 9,88% ΡΟΥΜΑΝΙΑ ,00 6,66% ΚΑΤΩ ΧΩΡΕΣ ,00 6,20% ΕΔΑΦ ΠΡΩΗΝ ΓΙΟΥΓΚ.ΔΗΜ ΜΑΚE ,00 4,06% ΡΩΣΙΑ ,00 3,21% ΣΕΡΒΙΑ ,00 2,79% ΚΥΠΡΟΣ ,00 2,19% ΒΑΜΒΑΚΙ ,00 ΤΟΥΡΚΙΑ ,00 32,88% ΚΙΝΑ ,00 15,22% ΠΑΚΙΣΤΑΝ ,00 8,42% ΙΝΔΟΝΗΣΙΑ ,00 7,96% ΑΙΓΥΠΤΟΣ ,00 5,81% ΤΥΝΗΣΙΑ ,00 4,93% ΜΑΛΑΙΣΙΑ ,00 4,83% ΙΑΠΩΝΙΑ ,00 3,95% ΙΤΑΛΙΑ ,00 3,38% ΡΟΥΜΑΝΙΑ ,00 2,21% ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΙΟΝΤΑ ,00 ΓΕΡΜΑΝΙΑ ,00 59,26% ΗΝΩΜΕΝΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ ,00 13,30% ΚΑΤΩ ΧΩΡΕΣ ,00 10,61% ΔΑΝΙΑ ,00 8,58% ΠΟΛΩΝΙΑ ,00 3,20% Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ. 2012/ Ίδια επεξεργασία Παρατηρείται ότι το σημαντικότερο εξαγωγικό προϊόν της Π.Ε. Θεσσαλονίκης το 2012, τα Ορυκτά καύσιμα, εξάγεται σε συντριπτικό ποσοστό 55,52% στην πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, ενώ ακολουθούν με μικρότερο ποσοστό η Τουρκία και το Κόσσοβο. Οι εξαγωγές Ορυκτών καυσίμων προς τον αραβικό κόσμο (ΗΑΕ, Σαουδική Αραβία 72

74 κ.α.) αποτελούν πιθανά τριγωνικές πωλήσεις πετρελαίου και παραγώγων, αποτέλεσμα της λειτουργίας του εμπορικού λιμένα της Θεσσαλονίκης. Ο κυριότερος εμπορικός εταίρος στις Πλαστικές ύλες και το Βαμβάκι είναι η Τουρκία, με ποσοστά 51,02% και 32,88% αντίστοιχα, ενώ αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι Ενδύματα και Φαρμακευτικά προϊόντα εξάγονται κατά κύριο λόγο στη Γερμανία και στη συνέχεια στο Ηνωμένο Βασίλειο και στην περίπτωση των Ενδυμάτων εξάγεται ένα 14,40% και στη Βουλγαρία. Ακαθάριστη Προστιθέμενη Αξία Κύκλος Εργασιών Με κριτήριο τον κύκλο εργασιών γίνεται μια κατάταξη των επιχειρηματικών κλάδων για να παρουσιαστεί η συμμετοχή τους στο συνολικό κύκλο εργασιών σε επίπεδο Π.Ε. Παρουσιάζεται ο αριθμός των επιχειρήσεων, καθώς και η συμμετοχή τους στο σύνολο. Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζονται σε φθίνουσα σειρά οι σημαντικότεροι κλάδοι, με κριτήριο τη συμμετοχή τους στον κύκλο εργασιών της οικονομίας της Π.Ε., με σημείο αναφοράς το ποσοστιαίο μέγεθος του 1% στη συνολική συνεισφορά του κλάδου στο σύνολο. Πίνακας 4: Αριθμός Επιχειρήσεων και Κύκλος Εργασιών ανά ΣΤΑΚΟΔ στην Π.Ε. Θεσσαλονίκης ΣΤΑΚΟΔ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΑΡ. ΕΠΙΧ. ΚΥΚΛΟΣ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΠΟΣ.ΣΥΜ. 46 Χονδρικό εμπόριο, εκτός από το εμπόριο μηχανοκίνητων οχημάτων και ,00 28,59% μοτοσυκλετών 47 Λιανικό εμπόριο, εκτός από το εμπόριο μηχανοκίνητων οχημάτων και ,00 19,16% μοτοσυκλετών 10 Βιομηχανία τροφίμων ,00 5,34% 64 Δραστηριότητες χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, με εξαίρεση τις ,00 4,43% ασφαλιστικές δραστηριότητες και τα συνταξιοδοτικά ταμεία 45 Χονδρικό και λιανικό εμπόριο? επισκευή μηχανοκίνητων οχημάτων και ,00 4,23% μοτοσυκλετών 41 Κατασκευές κτιρίων ,70 2,94% 14 Κατασκευή ειδών ένδυσης ,40 2,72% 49 Χερσαίες μεταφορές και μεταφορές μέσω αγωγών ,40 2,25% 56 Δραστηριότητες υπηρεσιών εστίασης ,70 2,20% 25 Κατασκευή μεταλλικών προϊόντων, με εξαίρεση τα μηχανήματα και τα ,00 1,84% είδη εξοπλισμού 43 Εξειδικευμένες κατασκευαστικές δραστηριότητες ,80 1,72% 52 Αποθήκευση και υποστηρικτικές προς τη μεταφορά δραστηριότητες ,50 1,42% 71 Αρχιτεκτονικές δραστηριότητες και δραστηριότητες μηχανικών? ,60 1,23% τεχνικές δοκιμές και αναλύσεις 31 Κατασκευή επίπλων ,80 1,19% 42 Έργα πολιτικού μηχανικού ,40 1,15% 13 Παραγωγή κλωστοϋφαντουργικών υλών ,40 1,05% Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ. 2008/ Ιδία επεξεργασία Στο Γράφημα που ακολουθεί παρουσιάζονται οι 10 σημαντικότεροι κλάδοι με βάση το ποσοστό συμμετοχής τους στο συνολικό κύκλο εργασιών της Π.Ε. Θεσσαλονίκης (στοιχεία του 2008). 73

75 Γράφημα 12: Οι σημαντικότεροι κλάδοι της Π.Ε. Θεσσαλονίκης ως προς τον Κύκλο Εργασιών 2,20% 2,25% 2,72% 2,94% 4,23% 4,43% 5,34% 1,84% 19,16% 28,59% Χονδρικό εμπόριο, εκτός από το εμπόριο μηχανοκίνητων οχημάτων και μοτοσυκλετών Λιανικό εμπόριο, εκτός από το εμπόριο μηχανοκίνητων οχημάτων και μοτοσυκλετών Βιομηχανία τροφίμων Δραστηριότητες χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, με εξαίρεση τις ασφαλιστικές δραστηριότητες και τα συνταξιοδοτικά ταμεία Χονδρικό και λιανικό εμπόριο? επισκευή μηχανοκίνητων οχημάτων και μοτοσυκλετών Κατασκευές κτιρίων Κατασκευή ειδών ένδυσης Χερσαίες μεταφορές και μεταφορές μέσω αγωγών Δραστηριότητες υπηρεσιών εστίασης Κατασκευή μεταλλικών προϊόντων, με εξαίρεση τα μηχανήματα και τα είδη εξοπλισμού Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ. 2008/ Ιδία επεξεργασία Από τα παραπάνω φαίνεται ο ρόλος της Π.Ε. Θεσσαλονίκης ως μητροπολιτικό κέντρο στη διασυνοριακή περιοχή, με τις δραστηριότητες του χονδρικού και λιανικού εμπορίου, των κατασκευών και των υπηρεσιών να είναι ιδιαίτερα σημαντικές. Αξιοσημείωτο είναι ότι ενώ τα ενδύματα αποτελούν από τα κυριότερα εξαγώγιμα προϊόντα της Π.Ε. Θεσσαλονίκης, η παραγωγή τους συμμετέχει με σχετικά μικρό ποσοστό (2,72%) στο συνολικό κύκλο εργασιών των επιχειρήσεων. Βασικός δείκτης της ανταγωνιστικότητας του κάθε κλάδου, αλλά και της δυναμικής του αποτελεί η ακαθάριστη προστιθέμενη αξία, ως κριτήριο της προσφοράς των επιχειρηματικών κλάδων στη συνολική οικονομία. Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζονται στοιχεία της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας στην Π.Ε. Θεσσαλονίκης για τα έτη Οι τιμές είναι σε εκατομμύρια ευρώ, σε τρέχουσες τιμές και βάση προσωρινών στοιχείων. Πίνακας 5: Ακαθάριστη προστιθέμενη αξία ανά NACE για την Π.Ε. Θεσσαλονίκης NACE ΚΛΑΔΟΣ ΑΠΑ ΣΕ ΕΚ. ΕΥΡΩ ΑΥΑ Γεωργία, δασοκομία και αλιεία 276,55 276,31 247,95 ΑΥΒ Ορυχεία και λατομεία 21,36 16,22 17,18 ΑΥC Μεταποίηση 2.289, , ,51 AYD Παροχή ηλεκτρικού ρεύματος, φυσικού αερίου, ατμού και κλιματισμού 323,47 179,22 237,81 AYE Παροχή νερού - επεξεργασία λυμάτων, διαχείριση αποβλήτων και δραστηριότητες εξυγίανσης 169,31 110,66 137,75 AYF Κατασκευές 1.236,64 926,52 576,40 AYG Χονδρικό και λιανικό εμπόριο, επισκευή μηχανοκίνητων οχημάτων 3.371, , ,85 AYH Μεταφορές και αποθήκευση 770,37 612,23 506,26 AYI Δραστηριότητες υπηρεσιών παροχής καταλύματος και υπηρεσιών εστίασης 906,43 987,44 911,70 AYJ Ενημέρωση και επικοινωνία 667,13 680,86 694,70 AYK Χρηματοπιστωτικές και ασφαλιστικές δραστηριότητες 665,33 609,85 657,44 AYL Διαχείριση ακίνητης περιουσίας 1.911, , ,89 AYM Επαγγελματικές, επιστημονικές και τεχνικές δραστηριότητες 681,07 863,00 692,54 AYN Διοικητικές και υποστηρικτές δραστηριότητες 343,25 318,10 361,96 AYO Δημόσια διοίκηση και άμυνα - Υποχρεωτική κοινωνική ασφάλιση 1.632, , ,84 AYP Εκπαίδευση 1.423, , ,92 AYQ Δραστηριότητες σχετικές με την ανθρώπινη υγεία και την κοινωνική μέριμνα 1.259, , ,26 AYR Τέχνες, διασκέδαση και ψυχαγωγία 916, ,47 975,06 AYS Άλλες δραστηριότητες παροχής υπηρεσιών AYT Δραστηριότητες νοικοκυριών ως εργοδοτών, μη διαφοροποιημένες δραστηριότητες νοικοκυριών που αφορούν την παραγωγή αγαθών και υπηρεσιών για ίδια χρήση AYU Δραστηριότητες ετερόδικων οργανισμών και φορέων 0,00 0,00 0,00 ΣΥΝΟΛΟ , , ,02 Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ / Ιδία επεξεργασία 74

76 Από την κατανομή της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας στους κλάδους παραγωγής φαίνεται η ίδια εικόνα όσον αφορά τον τομέα παροχής βασικών υπηρεσιών, με τους κλάδους της Δημόσιας διοίκησης και άμυνας - Υποχρεωτικής κοινωνικής ασφάλισης, Εκπαίδευσης και τις Δραστηριότητες σχετικές με την ανθρώπινη υγεία και την κοινωνική μέριμνα να είναι ιδιαίτερα σημαντικές για την Π.Ε. Στην κορυφή βρίσκεται κι εδώ ο κλάδος του χονδρικού και λιανικού εμπορίου και της μεταποίησης, ο οποίος συνδέεται με την φασόν παραγωγή φαρμάκων και ενδυμάτων, όπως και ο κλάδος των κατασκευών. Τα αποτελέσματα αυτά δείχνονται γραφικά και παρακάτω: Στο γράφημα που ακολουθεί παρουσιάζεται η εξέλιξη της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας σε εκ. ευρώ, ανά κλάδο παραγωγής στην Π.Ε. Θεσσαλονίκης, στα έτη Χρησιμοποιείται η κωδικοποίηση NACE για την περιγραφή των κλάδων. Γράφημα 13: Ακαθάριστη Προστιθέμενη Αξία ανά Κλάδο για τα έτη , , , , , , ,00 500,00 0,00 ΑΥΑ ΑΥΒ ΑΥC AYD AYE AYF AYG AYH AYI AYJ AYK AYL AYM AYN AYO AYP AYQ AYR ,549 21, ,86 323, , , ,15 770, , , , ,99 681,07 343, , , ,01 916, ,308 16, ,69 179, , , ,73 612,23 987,44 680, , , , , , , , ,951 17, ,51 237, , , ,85 506,26 911, ,7 657, ,89 692, , , , ,26 975,056 Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ / Ιδία επεξεργασία Από το παραπάνω γράφημα φαίνεται και η εξέλιξη της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας στα έτη Γενικότερα παρατηρείται μια φθίνουσα τάση στους περισσότερους κλάδους, με κάποιες εξαιρέσεις, όπως ο κλάδος της μεταποίησης, που αντίθετα με τους περισσότερους φαίνεται να παραμένει στα ίδια επίπεδα, και να ενισχύεται το Αξιοσημείωτη είναι η πτώση του κλάδου του χονδρικού και λιανικού εμπορίου (AYG) και σε πιο έντονα επίπεδα, αυτού των κατασκευών (AYF), που από έναν από τους σημαντικότερους κλάδους το 2008, έπεσε σε επίπεδα χαμηλότερα από τους κλάδους της παροχής υπηρεσιών (AYI, AYM, AYR), κάτι το οποίο ερμηνεύεται ως συνέπεια της οικονομικής ύφεσης του 2010, συνέπεια της ευρωπαϊκής κρίσης του Για τη διευκόλυνση της μελέτης, στον παρακάτω πίνακα παρατίθεται η αντιστοίχιση μεταξύ ΣΤΑΚΟΔ και ομάδων NACE. Συμπερασματικά αναφορικά με τις εξαγωγές της Π.Ε. Θεσσαλονίκης άξια αναφοράς είναι τα παρακάτω: 75

77 Η κυριαρχία των Ορυκτών καυσίμων στο σύνολο της εξαγωγικής δραστηριότητας της Π.Ε. Θεσσαλονίκης, από το 2010 και μετά8 Η πτώση των εξαγωγών Ενδυμάτων και Φαρμακευτικών προϊόντων το ίδιο διάστημα Ο σημαντικός ρόλος της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας ως αγορά του βασικού εξαγωγικού προϊόντος της Π.Ε. Θεσσαλονίκης Η μείωση της συμμετοχής της Γερμανίας ως εξαγωγικός προορισμός στο σύνολο των εξαγωγών της Π.Ε. Θεσσαλονίκης Η πτωτική τάση στην ακαθάριστη προστιθέμενη αξία του κλάδου του λιανικού εμπορίου και η σχετική άνοδος αυτού της μεταποίησης 8 Η εξαγωγική δραστηριότητα των ορυκτών καυσίμων προς της πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας χρήζει περαιτέρω ανάλυσης λόγω της ασυμφωνίας των δηλωμένων ποσοτήτων εξαγωγών από την ελληνική πλευρά και εισαγωγών από την πλευρά της πγδμ. 76

78 2.2.2.Π.Ε. Κιλκίς Παρακάτω παρατίθενται τα βασικά στοιχεία που αφορούν τα εξαγώγιμα προϊόντα της Π.Ε. Κιλκίς, καθώς και την ακαθάριστη προστιθέμενη αξία και τον κύκλο εργασιών των επιχειρήσεων. Εξαγωγές Παρακάτω παρουσιάζονται τα στοιχεία των εξαγωγών της Π.Ε. Κιλκίς, αθροιστικά στα έτη : Πίνακας 6: Σύνολο αξίας εξαγωγών των σημαντικότερων προϊόντων της Π.Ε. Κιλκίς για τα έτη CN2 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΑΞΙΑ ( ) ΠΟΣΟΣΤΙΑΙΑ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΑΡΓΙΛΙΟ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΥΡΓΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΑΡΓΙΛΙΟ ,78% 28,41% 37,07% 24 ΚΑΠΝΑ - ΒΙΟΜΗΧΑΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤ.ΚΑΠΝΟΥ ,62% 19,14% 3,35% 84 ΠΥΡΗΝΙΚΟΙ ΑΝΤΙΔΡΑΣΤΗΡΕΣ,ΛΕΒΗΤΕΣ,ΜΗΧΑΝΕΣ ,84% 14,56% 16,20% 61 ΕΝΔΥΜΑΤΑ - ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΕΝΔΥΜΑΤ.ΠΛΕΚΤΑ ,20% 8,45% 7,53% 39 ΠΛΑΣΤΙΚΕΣ ΥΛΕΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΥΡΓΗΜΑΤΑ ΑΥΤΩΝ ,82% 5,01% 5,84% 60 ΥΦΑΣΜΑΤΑ ΠΛΕΚΤΑ ,95% 2,62% 3,26% 52 ΒΑΜΒΑΚΙ ,92% 3,77% 5,55% 19 ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ ΜΕ ΔΗΜΗΤΡΙΑΚΑ-ΕΙΔΗ ΖΑΧΑΡΩΠ ,60% 1,50% 1,86% 27 ΟΡΥΚΤΑ ΚΑΥΣΙΜΑ,ΛΑΔΙΑ,ΚΕΡΙΑ.ΑΣΦΑΛΤΩΔΕΙΣ,ΥΛ , ,02% 0,00% 0,01% 48 ΧΑΡΤΙ ΚΑΙ ΧΑΡΤΟΝΙΑ.ΤΕΧΝΟΥΡΓΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΧΑΡΤΙ ,58% 2,14% 3,38% 04 ΓΑΛΑ,ΑΥΓΑ ΜΕΛΙ - ΠΡΟΙΟΝΤΑ ΖΩΙΚΗΣ ΠΡΟΕΛΕΥΣ ,98% 2,26% 3,23% 83 ΔΙΑΦΟΡΑ ΤΕΧΝΟΥΡΓΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΚΟΙΝΑ ΜΕΤΑΛΛΑ ,54% 1,62% 2,28% ΣΥΝΟΛΟ ΕΞΑΓΩΓΩΝ Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ / Ιδία επεξεργασία Πίνακας 7: Σύνολο αξίας εξαγωγών των σημαντικότερων προϊόντων της Π.Ε. Κιλκίς για τα έτη CN2 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΑΞΙΑ ( ) ΠΟΣΟΣΤΙΑΙΑ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΑΡΓΙΛΙΟ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΥΡΓΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΑΡΓΙΛΙΟ ,47% 30,46% 24 ΚΑΠΝΑ - ΒΙΟΜΗΧΑΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤ.ΚΑΠΝΟΥ ,03% 0,91% 84 ΠΥΡΗΝΙΚΟΙ ΑΝΤΙΔΡΑΣΤΗΡΕΣ,ΛΕΒΗΤΕΣ,ΜΗΧΑΝΕΣ ,14% 30,24% 61 ΕΝΔΥΜΑΤΑ - ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΕΝΔΥΜΑΤ.ΠΛΕΚΤΑ ,03% 1,25% 39 ΠΛΑΣΤΙΚΕΣ ΥΛΕΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΥΡΓΗΜΑΤΑ ΑΥΤΩΝ ,64% 5,32% 60 ΥΦΑΣΜΑΤΑ ΠΛΕΚΤΑ ,67% 2,49% 52 ΒΑΜΒΑΚΙ ,98% 3,27% 19 ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ ΜΕ ΔΗΜΗΤΡΙΑΚΑ-ΕΙΔΗ ΖΑΧΑΡΩΠ ,76% 3,94% 27 ΟΡΥΚΤΑ ΚΑΥΣΙΜΑ,ΛΑΔΙΑ,ΚΕΡΙΑ.ΑΣΦΑΛΤΩΔΕΙΣ,ΥΛ ,43% 3,64% 48 ΧΑΡΤΙ ΚΑΙ ΧΑΡΤΟΝΙΑ.ΤΕΧΝΟΥΡΓΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΧΑΡΤΙ ,02% 3,43% 04 ΓΑΛΑ,ΑΥΓΑ ΜΕΛΙ - ΠΡΟΙΟΝΤΑ ΖΩΙΚΗΣ ΠΡΟΕΛΕΥΣ ,39% 2,70% 83 ΔΙΑΦΟΡΑ ΤΕΧΝΟΥΡΓΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΚΟΙΝΑ ΜΕΤΑΛΛΑ ,44% 2,91% ΣΥΝΟΛΟ ΕΞΑΓΩΓΩΝ Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ / Ιδία επεξεργασία 77

79 Γράφημα 14: Τα σημαντικότερα εξαγώγιμα προϊόντα της Π.Ε. Κιλκίς Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ / Ιδία επεξεργασία Όπως φαίνεται από τους Πίνακες 6 & 7 και το Γράφημα 9, το σημαντικότερο εξαγώγιμο προϊόν της Π.Ε. Κιλκίς στο διάστημα είναι το Αργίλιο και τα Τεχνουργήματα αυτού. Από το Γράφημα παρατηρείται από το 2009 μία πτώση των εξαγωγών του αργιλίου, αρκετά σημαντική (περίπου στα 40 εκ. ευρώ), παρ όλα αυτά παραμένει το σημαντικότερο εξαγώγιμο προϊόν. Στα Καπνά και βιομηχανοποιημένα υποκατάστατα φαίνεται μια απότομη πτώση από το 2010 και μετά, της τάξεως των 40 περίπου εκ. Ευρώ, ενώ το 2011 και 2012 η αξία των εξαγωγών καπνών συρρικνώνεται περαιτέρω, με το συγκεκριμένο προϊόν να συμμετέχει πλέον κατά λιγότερο από 1% στη συνολική αξία των εξαγωγών της Π.Ε. Κιλκίς Εντυπωσιακή άνοδος παρουσιάζεται στην αξία της κατηγορίας Πυρηνικοί αντιδραστήρες, λέβητες, μηχανές το 2011 και 2012, κοντά στα 30 εκ. ευρώ και ενώ το προϊόν παρουσίαζε πτωτική τάση στο διάστημα , με το προϊόν να συμμετέχει το 2012 στη συνολική αξία των εξαγωγών κατά 30,24%, τιμή κοντά σε αυτή του Αργιλίου. Σταδιακή πτώση φαίνεται να ακολουθούν οι εξαγωγές Ενδυμάτων, από το 2008 ( ) έως το 2012 ( ), καταλήγοντας στο 1,25% του συνόλου των εξαγωγών της Π.Ε. Κιλκίς. Περίπου στα ίδια επίπεδα φαίνονται να κυμαίνονται τα προϊόντα που ακλουθούν (Πλαστικές ύλες τεχνουργήματα, Υφάσματα πλεκτά, Βαμβάκι, Παρασκευάσματα δημητριακών, με μικρές διακυμάνσεις στην αξία τους. Η εξέλιξη στο ποσοστό συμμετοχής των προϊόντων στο σύνολο των εξαγωγών στο διάστημα απεικονίζεται γραφικά παρακάτω. 78

80 Γράφημα 15: Ποσοστό επί του συνόλου των εξαγωγών των σημαντικότερων εξαγώγιμων προϊόντων της Π.Ε. Κιλκίς Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ / Ιδία επεξεργασία Στα παραπάνω γραφήματα φαίνεται το σημαντικό ποσοστό των εξαγωγών που κατέχει το Αργίλιο και τα τεχνουργήματά του, καθώς και η σημαντική πτώση του το 2010, από 36,78% σε 28,41%. Το 2010 το ποσοστό επανήλθε στα αρχικά επίπεδα, χωρίς να έχει σημειωθεί όμως ουσιαστική αύξηση στην αξία των εξαγωγών. Η άνοδος του ποσοστού επήλθε κυρίως από την σημαντική πτώση των Καπνών και βιομηχανοποιημένων υποκατάστατων την ίδια χρονιά. 79

81 Σταδιακή ενίσχυση του ποσοστού συμμετοχής φαίνεται να έχουν οι Πυρηνικοί αντιδραστήρες, λέβητες και μηχανές, ιδιαίτερα από το 2011 και μετά, όπου και παρουσιάζεται ενισχυμένο κατά 10% περίπου. Επίσης ενισχυμένα στη συμμετοχή τους στις συνολικές εξαγωγές φαίνονται και τα υπόλοιπα προϊόντα, καθώς υποχωρούν τα Καπνά από το 2010 και μετά, αλλά και τα Ενδύματα, στα οποία παρατηρείται σταδιακή μείωση από 9,20% το 2008 σε 1,25% το 2012, ποσοστό που δεν αναφέρεται στο αντίστοιχο γράφημα. Ακολουθούν τα στοιχεία σχετικά με τους κύριους εξαγωγικούς προορισμούς της Π.Ε. Κιλκίς, καθώς και των σημαντικότερων προϊόντων σε αυτές τις αγορές. Γράφημα 16: Κύριοι Εξαγωγικοί Προορισμοί της Π.Ε. Κιλκίς για το έτος 2012 Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ. 2012/ Ιδία επεξεργασία Γράφημα 17: Κύριοι Εξαγωγικοί Προορισμοί της Π.Ε. Κιλκίς Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ / Ιδία επεξεργασία 80

82 Από το παραπάνω γράφημα φαίνεται ότι οι σημαντικότεροι προορισμοί με των προϊόντων της Π.Ε. Κιλκίς είναι η Γερμανία, η Βουλγαρία και η Ρουμανία, ενώ από το 2010 και μετά ενισχύεται συνεχώς ο ρόλος της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας, η οποία αναδεικνύεται σε σημαντικό προορισμό το 2012, όταν και ανεβαίνει απότομα το ποσοστό συμμετοχής της στις συνολικές εξαγωγές της Π.Ε. Κιλκίς. Σημαντική μείωση παρατηρείται στο ποσοστό της Βουλγαρίας από το 2010 και μετά, όπου φθίνει απότομα από το 18% περίπου που ήταν κατά τα έτη στο 10,76, ενώ το 2011 και 2012 κυμαίνεται κάτω από 8%. Η Γερμανία φαίνεται να ενισχύεται σε σχέση με τις υπόλοιπες στο διάστημα , διατηρώντας όμως ουσιαστικά ένα σταθερό επίπεδο στην αξία των εξαγωγών, κοντά στα εκ. ευρώ, μερίδιο το οποίο μειώνεται το Το 2012 η Π.Ε. Κιλκίς φαίνεται να εξάγει σε περισσότερους προορισμούς από τα προηγούμενα χρόνια, με σχετικά ισομερώς μοιρασμένα ποσοστά, με περισσότερες χώρες να φαίνονται ενισχυμένες, όπως η Σερβία, η Τουρκία και η Αλβανία. Παρακάτω φαίνονται και τα σημαντικότερα προϊόντα στους κυριότερους προορισμούς που αναφέρθηκαν πιο πάνω, με στοιχεία του έτους Γράφημα 18: Τα σημαντικότερα προϊόντα στους κυριότερους προορισμούς

83 Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ. 2012/ Ιδία επεξεργασία Παρατηρούμε ότι τα σημαντικότερα προϊόντα στους παραπάνω προορισμούς είναι το Αργίλιο και τα τεχνουργήματά του και οι Πυρηνικοί αντιδραστήρες, λέβητες και μηχανές, καθώς και οι Πλαστικές ύλες και τα τεχνουργήματά τους, ιδιαίτερα στις Βουλγαρία, Σερβία και Ρουμανία, ενώ στην Τουρκία εξαιρετικά σημαντικές φαίνονται να είναι και οι εξαγωγές Χαρτιού, χαρτονιού και τεχνουργημάτων από χαρτί. Εξαίρεση αποτελεί η πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, όπου εξάγονται κατά κύριο λόγο Ορυκτά καύσιμα, με το Χυτοσίδηρο, σίδηρο και χάλυβα και το Αργίλιο και τεχνουργήματα από αργίλιο να ακολουθούν με αρκετά μικρότερα ποσοστά. Στον παρακάτω πίνακα παρουσιάζονται τα στοιχεία που αφορούν τις κυριότερες αγορές των σημαντικότερων εξαγώγιμων προϊόντων της Π.Ε. Κιλκίς, με στοιχεία του έτους Πίνακας 8: Οι κυριότερες αγορές των σημαντικότερων εξαγώγιμων προϊόντων της Π.Ε. Κιλκίς ΠΡΟΪΌΝ ΑΞΙΑ ΕΞ. ΧΩΡΑ ΑΓΟΡΑ ΑΞΙΑ ΕΞΑΓ. ΣΥΜ. % ΑΡΓΙΛΙΟ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΥΡΓΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΑΡΓΙΛΙΟ ΠΥΡΗΝΙΚΟΙ ΑΝΤΙΔΡΑΣΤΗΡΕΣ,ΛΕΒΗΤΕΣ, ΜΗΧΑΝΕΣ ΠΛΑΣΤΙΚΕΣ ΥΛΕΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΥΡΓΗΜΑΤΑ ΑΥΤΩΝ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ ΜΕ ΔΗΜΗΤΡΙΑΚΑ-ΕΙΔΗ ΖΑΧΑΡΩΠ. ΟΡΥΚΤΑ ΚΑΥΣΙΜΑ,ΛΑΔΙΑ,ΚΕΡΙΑ.ΑΣΦ ΑΛΤΩΔΕΙΣ,ΥΛ. Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ. 2012/ Ιδία επεξεργασία ,00 ΓΑΛΛΙΑ ,00 11,52% ΑΛΒΑΝΙΑ ,00 10,79% ΣΕΡΒΙΑ ,00 10,72% ΓΕΡΜΑΝΙΑ ,00 10,35% ΡΟΥΜΑΝΙΑ ,00 9,31% ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ ,00 8,33% ΟΥΓΓΑΡΙΑ ,00 7,62% ΠΟΛΩΝΙΑ ,00 6,21% ΤΟΥΡΚΙΑ ,00 4,32% ΚΥΠΡΟΣ ,00 4,13% ΗΝΩΜΕΝΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ ,00 3,89% ΒΕΛΓΙΟ ,00 3,39% ΕΔΑΦ ΠΡΩΗΝ ΓΙΟΥΓΚ.ΔΗΜ ΜΑΚE ,00 2,11% ,00 ΡΩΣΙΑ ,00 15,90% ΗΝΩΜΕΝΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ ,00 10,53% ΤΟΥΡΚΙΑ ,00 7,99% ΣΕΡΒΙΑ ,00 5,50% ΑΥΣΤΡΑΛΙΑ ,00 5,45% ΒΕΛΓΙΟ ,00 4,74% ΓΕΡΜΑΝΙΑ ,00 4,24% ΡΟΥΜΑΝΙΑ ,00 4,01% ΟΥΚΡΑΝΙΑ ,00 3,34% ,00 ΡΟΥΜΑΝΙΑ ,00 28,96% ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ ,00 14,22% ΣΕΡΒΙΑ ,00 10,35% ΑΛΒΑΝΙΑ ,00 8,90% ΚΥΠΡΟΣ ,00 6,16% ΓΕΡΜΑΝΙΑ ,00 5,62% ΕΔΑΦ ΠΡΩΗΝ ΓΙΟΥΓΚ.ΔΗΜ ΜΑΚE ,00 5,15% ΓΑΛΛΙΑ ,00 4,24% ΤΟΥΡΚΙΑ ,00 4,05% ΟΥΓΓΑΡΙΑ ,00 3,82% ,00 ΑΛΒΑΝΙΑ ,00 19,12% ΒΕΛΓΙΟ ,00 13,20% ΗΝΩΜΕΝΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ ,00 12,81% ΚΥΠΡΟΣ ,00 12,69% ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΤΗΣ ΤΣΕΧΙΑΣ ,00 7,93% ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ ,00 7,14% ΓΕΡΜΑΝΙΑ ,00 6,76% Η Π Α ,00 3,75% ,00 ΕΔΑΦ ΠΡΩΗΝ ΓΙΟΥΓΚ.ΔΗΜ ΜΑΚE ,00 97,97% ΤΟΥΡΚΙΑ ,00 2,01% ΣΕΡΒΙΑ 1.469,00 0,02% 82

84 Παρατηρείται ότι η Γαλλία, η Αλβανία, η Σερβία και η Γερμανία με ποσοστά κοντά στο 10%-11% αποτελούν τους βασικότερους προορισμούς Αργιλίου και τεχνουργημάτων του και ακολουθούν η Ρουμανία και η Βουλγαρία. Πυρηνικοί αντιδραστήρες, λέβητες και μηχανές εξάγονται κυρίως στη Ρωσία και το Η.Β., Πλαστικές ύλες σε Ρουμανία, Βουλγαρία και Σερβία, Παρασκευάσματα δημητριακών κατά κύριο λόγο στην Αλβανία, με το Βέλγιο, το Η.Β. και την Κύπρο να ακολουθούν, ενώ εντυπωσιακό είναι το ποσοστό εξαγωγών Ορυκτών καυσίμων στην πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, που ανέρχεται στο 97,97%, εξαγωγές με συνολική αξία κοντά στα 7,9 εκ. ευρώ, κάτι που δικαιολογεί την απότομη αύξηση της συμμετοχής της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας στις εξαγωγές της Π.Ε. Κιλκίς. Φαίνεται ότι σημαντικές εξαγωγικές αγορές αποτελούν για την Π.Ε. Κιλκίς αποτελούν κατά κύριο λόγο οι όμορες χώρες, πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, Βουλγαρία και Αλβανία, ενώ παραμένουν σημαντικοί εταίροι και οι υπόλοιπες Ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Γερμανία, η Γαλλία, το Ηνωμένο Βασίλειο, Ρωσία και η Σερβία. Ακαθάριστη Προστιθέμενη Αξία Κύκλος Εργασιών Πίνακας 9: Ακαθάριστη προστιθέμενη αξία ανά NACE για την Π.Ε. Κιλκίς NACE ΚΛΑΔΟΣ ΑΠΑ ΣΕ ΕΚ. ΕΥΡΩ ΑΥΑ Γεωργία, δασοκομία και αλιεία 103,43 95,97 82,32 ΑΥΒ Ορυχεία και λατομεία 2,80 2,13 2,26 ΑΥC Μεταποίηση 311,21 276,64 234,81 AYD Παροχή ηλεκτρικού ρεύματος, φυσικού αερίου, ατμού και κλιματισμού 2,45 2,90 2,75 AYE Παροχή νερού - επεξεργασία λυμάτων, διαχείριση αποβλήτων και δραστηριότητες εξυγίανσης 2,69 2,76 3,44 AYF Κατασκευές 205,85 109,28 67,75 AYG Χονδρικό και λιανικό εμπόριο, επισκευή μηχανοκίνητων οχημάτων 116,73 101,30 108,30 AYH Μεταφορές και αποθήκευση 48,54 41,82 29,36 AYI Δραστηριότητες υπηρεσιών παροχής καταλύματος και υπηρεσιών εστίασης 27,14 41,19 50,65 AYJ Ενημέρωση και επικοινωνία 6,45 6,63 4,01 AYK Χρηματοπιστωτικές και ασφαλιστικές δραστηριότητες 21,79 24,69 20,74 AYL Διαχείριση ακίνητης περιουσίας 90,30 96,54 91,49 AYM Επαγγελματικές, επιστημονικές και τεχνικές δραστηριότητες 8,29 13,01 13,53 AYN Διοικητικές και υποστηρικτές δραστηριότητες 7,51 7,58 4,15 AYO Δημόσια διοίκηση και άμυνα - Υποχρεωτική κοινωνική ασφάλιση 91,60 100,37 113,19 AYP Εκπαίδευση 56,70 57,83 50,59 AYQ Δραστηριότητες σχετικές με την ανθρώπινη υγεία και την κοινωνική μέριμνα 52,72 58,52 45,13 AYR Τέχνες, διασκέδαση και ψυχαγωγία AYS Άλλες δραστηριότητες παροχής υπηρεσιών 25,36 32,37 41,59 AYT Δραστηριότητες νοικοκυριών ως εργοδοτών, μη διαφοροποιημένες δραστηριότητες νοικοκυριών που αφορούν την παραγωγή αγαθών και υπηρεσιών για ίδια χρήση AYU Δραστηριότητες ετερόδικων οργανισμών και φορέων 0,00 0,00 0,00 ΣΥΝΟΛΟ 1.181, ,52 966,05 Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ / Ιδία επεξεργασία Ο κλάδος της μεταποίησης είναι ο σημαντικότερος στην Π.Ε. Κιλκίς, μαζί με τον κλάδο των κατασκευών. Και εδώ παρατηρείται η ίδια πτωτική τάση από το 2008 και μετά, όπου ιδιαίτερα στον κλάδο των κατασκευών αγγίζει τα 150 εκ. ευρώ στο διάστημα , όπως φαίνεται γραφικά και στο Γράφημα 13 παρακάτω. Σε σημαντικό ποσοστό συμμετέχουν και οι υπηρεσίες, με τους κλάδους Διαχείρισης ακίνητης περιουσίας και Δημόσιας διοίκησης και άμυνας - Υποχρεωτική κοινωνική ασφάλιση. 83

85 Γράφημα 19: Ακαθάριστη Προστιθέμενη Αξία ανά NACE στην Π.Ε. Κιλκίς ( ) Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ / Ιδία επεξεργασία Πίνακας 10: Αριθμός επιχειρήσεων και κύκλος εργασιών της Π.Ε. Κιλκίς 2008 ΣΤΑΚΟΔ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΑΡ. ΕΠΙΧ. ΚΥΚΛΟΣ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΠΟΣ.ΣΥΜ. ΣΥΝΟΛΟ ,04 25 Κατασκευή μεταλλικών προϊόντων, με εξαίρεση τα μηχανήματα και τα είδη εξοπλισμού ,30 19,72% Λιανικό εμπόριο, εκτός από το εμπόριο μηχανοκίνητων οχημάτων και 47 μοτοσυκλετών ,60 16,19% 28 Κατασκευή μηχανημάτων και ειδών εξοπλισμού π.δ.κ.α ,70 10,73% 10 Βιομηχανία τροφίμων ,90 9,77% Χονδρικό εμπόριο, εκτός από το εμπόριο μηχανοκίνητων οχημάτων και 46 μοτοσυκλετών ,20 8,35% 13 Παραγωγή κλωστοϋφαντουργικών υλών ,70 6,40% 24 Παραγωγή βασικών μετάλλων ,18 5,84% 22 Κατασκευή προϊόντων από ελαστικό (καουτσούκ) και πλαστικές ύλες ,36 3,11% 01 Φυτική και ζωική παραγωγή, θήρα και συναφείς δραστηριότητες ,31 2,63% Χονδρικό και λιανικό εμπόριο? επισκευή μηχανοκίνητων οχημάτων και 45 μοτοσυκλετών ,14 2,17% 14 Κατασκευή ειδών ένδυσης ,98 1,81% 56 Δραστηριότητες υπηρεσιών εστίασης ,21 1,62% 49 Χερσαίες μεταφορές και μεταφορές μέσω αγωγών ,56 1,58% 20 Παραγωγή χημικών ουσιών και προϊόντων ,33 1,51% 23 Παραγωγή άλλων μη μεταλλικών ορυκτών προϊόντων ,10 1,21% 41 Κατασκευές κτιρίων ,88 1,11% 43 Εξειδικευμένες κατασκευαστικές δραστηριότητες ,40 0,95% 27 Κατασκευή ηλεκτρολογικού εξοπλισμού ,53 0,83% 71 Αρχιτεκτονικές δραστηριότητες και δραστηριότητες μηχανικών? τεχνικές δοκιμές και αναλύσεις ,38 0,80% 31 Κατασκευή επίπλων ,09 0,51% 16 Βιομηχανία ξύλου και κατασκευή προϊόντων από ξύλο και φελλό, εκτός από έπιπλα? κατασκευή ειδών καλαθοποιίας και σπαρτοπλεκτικής ,46 0,49% Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ. 2008/ Ιδία επεξεργασία 84

86 Γράφημα 20: Συμμετοχή ανά ΣΤΑΚΟΔ στο συνολικό κύκλο εργασιών της Π.Ε. Κιλκίς Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ. 2008/ Ιδία επεξεργασία Από τα παραπάνω στοιχεία του Πίνακα 10 και από το Γράφημα 15, τονίζεται ο κλάδος της κατασκευής μεταλλικών προϊόντων στη συμμετοχή του στον συνολικό κύκλο εργασιών της Π.Ε. Κιλκίς, ο όποιος συνδέεται με την εξαγωγική δυναμική του αργιλίου. Ακολουθούν οι κλάδοι του λιανικού εμπορίου, της κατασκευής μηχανημάτων και ειδών εξοπλισμού, ο κλάδος της βιομηχανίας τροφίμων και το χονδρικό εμπόριο. Σημειώνεται ότι οι κλάδοι της φυτικής και ζωικής παραγωγής συμμετέχουν με ποσοστό μόλις 2,63% στο συνολικό κύκλο εργασιών της Π.Ε. Κιλκίς. Συμπερασματικά αναφορικά με τις εξαγωγές της Π.Ε. Κιλκίς σημειώνουμε τα παρακάτω: Τη σημαντική δυναμική του Αργιλίου και των τεχνουργημάτων του, με εξαγωγές του σε ικανοποιητικό ποσοστό σε πολλές αγορές της κεντρικής και βόρειας Ευρώπης και το ρόλο της διασυνοριακής περιοχής9 Την κατάρρευση των εξαγωγών Καπνών και βιομηχανοποιημένων υποκατάστατων και του κλάδου των Ενδυμάτων από το 2010 και μετά Την ανάδειξη νέων προϊόντων ακολουθούμενα την απότομη πτώση των Καπνών και βιομηχανοποιημένων υποκατάστατων, όπως οι Πυρηνικοί αντιδραστήρες, λέβητες και μηχανές και τα ορυκτά καύσιμα, καθώς και νέων σημαντικών εταίρων ως προορισμοί αυτών των προϊόντων, όπως η πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας και η Τουρκία Τα υψηλά επίπεδα ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας που παράγει ο κλάδος της μεταποίησης, καθώς και ο υψηλός κύκλος εργασιών του κλάδου κατασκευής μεταλλικών προϊόντων 9 Το φαινόμενο αυτό, οφείλεται στις δύο μεγάλες βιομηχανίες που εδρεύουν στη ΒΙ.ΠΕ Κιλκίς, την Alumil που επηρεάζει τις εξαγωγές Αργιλίου (Αλουμίνιο) και τη KLEEMANN που επηρεάζει τις εξαγωγές μηχανών (ανελκυστήρες). Τα παραπάνω στοιχεία, φανερώνουν το πόσο πολύ μπορεί να επηρεαστεί η συνολική εξαγωγική φυσιογνωμία μιας περιοχής, από συγκεκριμένες βιομηχανικές επενδύσεις. 85

87 2.2.3.Π.Ε. Πέλλας Ακολουθούν τα αντίστοιχα στοιχεία για την Π.Ε. Πέλλας. Εξαγωγές Πίνακας 11: Σύνολο της αξίας των εξαγωγών της Π.Ε. Πέλλας για τα έτη CN2 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΑΞΙΑ ( ) ΠΟΣΟΣΤΙΑΙΑ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΚΑΡΠΟΙ,ΦΡΟΥΤΑ,ΦΛΟΥΔΕΣ ΕΣΠΕΡΙΔ/ΔΩΝ-ΠΕΠΟΝΙΩΝ ,70% 38,41% 39,27% 20 ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ ΛΑΧΑΝΙΚΩΝ,ΚΑΡΠΩΝ,ΦΡΟΥΤΩΝ ,87% 35,98% 40,94% 07 ΛΑΧΑΝΙΚΑ,ΦΥΤΑ,ΡΙΖΕΣ ΚΑΙ ΚΟΝΔΥΛΟΙ,ΒΡΩΣΙΜΑ ,91% 4,69% 3,76% 16 ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ ΚΡΕΑΤΩΝ,ΨΑΡΙΩΝ,ΜΑΛΑΚΙΩΝ ΚΛΠ ,29% 5,99% 5,33% 39 ΠΛΑΣΤΙΚΕΣ ΥΛΕΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΥΡΓΗΜΑΤΑ ΑΥΤΩΝ ,98% 3,87% 2,08% 52 ΒΑΜΒΑΚΙ ,69% 1,54% 0,41% 76 ΑΡΓΙΛΙΟ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΥΡΓΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΑΡΓΙΛΙΟ ,78% 0,35% 0,23% 12 ΣΠΕΡΜΑΤΑ,ΚΑΡΠΟΙ ΕΛΑΙΩΔΕΙΣ,ΒΙΟΜ.ΦΥΤΑ,ΑΧΥΡΑ ,73% 0,97% 0,78% 10 ΔΗΜΗΤΡΙΑΚΑ ,72% 1,40% 1,36% 84 ΠΥΡΗΝΙΚΟΙ ΑΝΤΙΔΡΑΣΤΗΡΕΣ,ΛΕΒΗΤΕΣ,ΜΗΧΑΝΕΣ ,57% 0,76% 0,52% 27 ΟΡΥΚΤΑ ΚΑΥΣΙΜΑ,ΛΑΔΙΑ,ΚΕΡΙΑ.ΑΣΦΑΛΤΩΔΕΙΣ,ΥΛ ,57% 1,26% 1,19% ΣΥΝΟΛΟ ΕΞΑΓΩΓΩΝ Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ / Ιδία επεξεργασία Πίνακας 12: Σύνολο της αξίας των εξαγωγών της Π.Ε. Πέλλας για τα έτη CN2 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΑΞΙΑ ( ) ΠΟΣΟΣΤΙΑΙΑ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΚΑΡΠΟΙ,ΦΡΟΥΤΑ,ΦΛΟΥΔΕΣ ΕΣΠΕΡΙΔ/ΔΩΝ-ΠΕΠΟΝΙΩΝ ,35% 40,70% 20 ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ ΛΑΧΑΝΙΚΩΝ,ΚΑΡΠΩΝ,ΦΡΟΥΤΩΝ ,53% 46,20% 07 ΛΑΧΑΝΙΚΑ,ΦΥΤΑ,ΡΙΖΕΣ ΚΑΙ ΚΟΝΔΥΛΟΙ,ΒΡΩΣΙΜΑ ,94% 1,28% 16 ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ ΚΡΕΑΤΩΝ,ΨΑΡΙΩΝ,ΜΑΛΑΚΙΩΝ ΚΛΠ ,71% 3,03% 39 ΠΛΑΣΤΙΚΕΣ ΥΛΕΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΥΡΓΗΜΑΤΑ ΑΥΤΩΝ ,72% 1,44% 52 ΒΑΜΒΑΚΙ ,38% 0,67% 76 ΑΡΓΙΛΙΟ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΥΡΓΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΑΡΓΙΛΙΟ ,02% 0,07% 12 ΣΠΕΡΜΑΤΑ,ΚΑΡΠΟΙ ΕΛΑΙΩΔΕΙΣ,ΒΙΟΜ.ΦΥΤΑ,ΑΧΥΡΑ ,72% 0,67% 10 ΔΗΜΗΤΡΙΑΚΑ ,16% 0,58% 84 ΠΥΡΗΝΙΚΟΙ ΑΝΤΙΔΡΑΣΤΗΡΕΣ,ΛΕΒΗΤΕΣ,ΜΗΧΑΝΕΣ ,65% 0,38% 27 ΟΡΥΚΤΑ ΚΑΥΣΙΜΑ,ΛΑΔΙΑ,ΚΕΡΙΑ.ΑΣΦΑΛΤΩΔΕΙΣ,ΥΛ ,15% 1,11% ΣΥΝΟΛΟ ΕΞΑΓΩΓΩΝ Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ / Ιδία επεξεργασία 86

88 Γράφημα 21: Τα σημαντικότερα εξαγώγιμα προϊόντα της Π.Ε. Πέλλας Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ / Ιδία επεξεργασία Αρκετά ξεκάθαρη είναι η εικόνα στην περίπτωση της Π.Ε. Πέλλας, όπου ο πρωτογενής τομέας και συγκεκριμένα η γεωργική παραγωγή είναι κεντρικής σημασίας για την οικονομία της περιοχής. Οδηγοί των εξαγωγών είναι τα γεωργικά προϊόντα, όπως καρποί και φρούτα καθώς και παρασκευάσματα λαχανικών, καρπών και φρούτων, με τα τελευταία να αποτελούν και το κυριότερο εξαγώγιμο προϊόν της Π.Ε. Πέλλας από το 2009 και μετά. Όπως φαίνεται και από το Γράφημα 16, τα προϊόντα αυτά παρουσιάζουν σταθερά την υψηλότερη ζήτηση στο διάστημα , με μία μικρή πτώση το 2009, η οποία αντισταθμίζεται από την σταθερή ανοδική πορεία των εξαγωγών και των δύο προϊόντων έως το 2012, όπου και ενισχύονται σημαντικά, κατά 30 περίπου εκ. ευρώ. Σε μικρότερα μεγέθη ακολουθούν επίσης προϊόντα του πρωτογενούς τομέα, όπως τα λαχανικά, φυτά και ρίζες και παρασκευάσματα κρεάτων, ψαριών και μαλακίων, τα οποία παρουσιάζουν όμως μια φθίνουσα τάση στην αξία των εξαγωγών τους στο διάστημα Τα παραπάνω μεγέθη φαίνονται συγκριτικά και στα παρακάτω γραφήματα: 87

89 Γράφημα 22: Ποσοστό επί του συνόλου των εξαγωγών των σημαντικότερων εξαγώγιμων προϊόντων της Π.Ε. Πέλλας στο διάστημα Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ / Ιδία επεξεργασία Στο διάστημα τα σημαντικότερα εξαγώγιμα προϊόντα της Π.Ε. Πέλλας είναι τα Παρασκευάσματα λαχανικών, καρπών και φρούτων και Καρποί, φρούτα, φλούδες εσπεριδοειδών πεπονιών, με ποσοστά συμμετοχής στο σύνολο των εξαγωγών που κυμαίνονται από το 35% έως το 46%. Παρατηρείται μια τάση ολοκλήρωσης καθώς τα ποσοστά από τα προϊόντα που ακολουθούν (Παρασκευάσματα κρεάτων, ψαριών, μαλακίων κλπ, Πλαστικές ύλες, Λαχανικά, φυτά, ρίζες και κόνδυλοι, βρώσιμα, Βαμβάκι και Σπέρματα, καρποί, ελαιώδεις, βιομ. Φυτά, άχυρα) συμμετέχουν με φθίνον ποσοστό. 88

90 Η εικόνα του 2012 παρουσιάζει τα δύο σημαντικότερα προϊόντα της Π.Ε. Πέλλας να κατέχουν το 90% του συνόλου των εξαγωγών, με ποσοστά 46,20% για τα Παρασκευάσματα λαχανικών και 40,70% για του Καρπούς και φρούτα. Αξιοσημείωτη είναι η μικρή σε ποσοστό αλλά σημαντική σε απόλυτα μεγέθη αύξηση της συμμετοχής των εξαγωγών Ορυκτών καυσίμων (ενδεικτικά από το 2008 σε το 2012), με το ποσοστό συμμετοχής του όμως ανέρχεται μόλις στο 1,11%. Παρακάτω παρουσιάζονται οι κύριοι προορισμοί των εξαγωγών της Π.Ε. Πέλλας για τα έτη , ενώ δείχνονται και τα κυριότερα εξαγώγιμα προϊόντα σε αυτούς τους προορισμούς, με στοιχεία του έτους Γράφημα 23: Κύριοι εξαγωγικοί προορισμοί της Π.Ε. Πέλλας για το έτος 2012 Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ. 2012/ Ιδία επεξεργασία Γράφημα 24: Κύριοι εξαγωγικοί προορισμοί της Π.Ε. Πέλλας για τα έτη

91 Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ / Ιδία επεξεργασία Και εδώ φαίνεται η κυριαρχία των γεωργικών προϊόντων στις εξαγωγές της Π.Ε. Πέλλας. Ενώ στα έτη φαίνεται να κυριαρχούν οι Γερμανία και Ρουμανία ως κύριοι εξαγωγικοί προορισμοί, τα ποσοστά τους έχουν μειωθεί σημαντικά, ενώ η πτώση της αξίας των εξαγωγών στο ίδιο διάστημα πλησιάζει τα 30 εκ. ευρώ για τη Γερμανία και τα 10 εκ. ευρώ για τη Ρουμανία. Αντίστοιχα στο ίδιο διάστημα αναδεικνύονται άλλοι προορισμοί ως σημαντική, παράλληλα με την πτωτική τάση που παρουσιάζουν οι Γερμανία και η Ρουμανία. Έτσι το 2011 ενισχυμένο φαίνεται το ποσοστό προς τη Γαλλία, με εξαγωγές περίπου ίσης αξίας στο διάστημα , που κυμαίνονται στα εκ. ευρώ. Εντυπωσιακή είναι η αύξηση των εξαγωγών προς τη Ρωσία, ιδιαίτερα από το 2009 και μετά, με το ποσοστό του συνόλου να ανεβαίνει από το 2,57% στο 6,58% το 2011 και στο 11,07% το 2012, με εξαγωγές αξίας πάνω από 30 εκ. ευρώ. Ακολουθούν τα στοιχεία με τα σημαντικότερα προϊόντα και τους κυριότερους προορισμούς τους, με στοιχεία του έτους Γράφημα 25: Τα σημαντικότερα προϊόντα στους κυριότερους εξαγωγικούς προορισμούς της Π.Ε. Πέλλας

92 Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑ. 2012/ Ιδία επεξεργασία Κι εδώ φαίνεται η κυριαρχία των Παρασκευασμάτων λαχανικών, καρπών και φρούτων και των Καρπών και φρούτων, καλύπτοντας σχεδόν το σύνολο των εξαγωγών στους κυριότερους προορισμούς, με μία εξαίρεση τη Γερμανία, όπου εξάγονται και Πλαστικές ύλες και τεχνουργήματα αυτών σε ποσοστό 4,10%. Στη Ρωσία και τη Ρουμανία σημαντικότερο ποσοστό κατέχουν οι Καρποί και φρούτα ενώ στους υπόλοιπους προορισμούς φαίνονται να κυριαρχούν τα Παρασκευάσματα λαχανικών, καρπών και φρούτων. Αξιοσημείωτο είναι ότι στην περίπτωση της Π.Ε. Πέλλας οι χώρες της διασυνοριακής περιοχής (Βουλγαρία, πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, Αλβανία, Τουρκία) διαδραματίζουν σαφώς λιγότερο σημαντικό ρόλο στην κατεύθυνση των εξαγωγών, με τις βορειοευρωπαϊκές χώρες να αποτελούν τις κυριότερες αγορές για τα ποιοτικά γεωργικά προϊόντα της Π.Ε. Πέλλας, όπως η Γερμανία και η Γαλλία, με τα τοπικά παρασκευάσματα να πλαισιώνουν την εξαιρετικά δημοφιλή Γαλλική κουζίνα. Πίνακας 13: Κυριότερες αγορές για τα σημαντικότερα εξαγώγιμα προϊόντα της Π.Ε. Πέλλας ΠΡΟΪΌΝ ΑΞΙΑ ΕΞ. ΧΩΡΑ ΑΓΟΡΑ ΑΞΙΑ ΕΞΑΓ. ΣΥΜ. % ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ ΛΑΧΑΝΙΚΩΝ,ΚΑΡΠΩΝ,ΦΡΟΥ ΤΩΝ ΚΑΡΠΟΙ,ΦΡΟΥΤΑ,ΦΛΟΥΔΕΣ ΕΣΠΕΡΙΔ/ΔΩΝ-ΠΕΠΟΝΙΩΝ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ ΚΡΕΑΤΩΝ,ΨΑΡΙΩΝ,ΜΑΛΑΚΙ ΩΝ ΚΛΠ ΠΛΑΣΤΙΚΕΣ ΥΛΕΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΥΡΓΗΜΑΤΑ ΑΥΤΩΝ ΛΑΧΑΝΙΚΑ,ΦΥΤΑ,ΡΙΖΕΣ ΚΑΙ ΚΟΝΔΥΛΟΙ,ΒΡΩΣΙΜΑ ΟΡΥΚΤΑ ΚΑΥΣΙΜΑ,ΛΑΔΙΑ,ΚΕΡΙΑ.ΑΣΦ ΑΛΤΩΔΕΙΣ,ΥΛ ΓΕΡΜΑΝΙΑ ,24% ΤΑΙΛΑΝΔΗ ,05% ΓΑΛΛΙΑ ,37% ΠΟΛΩΝΙΑ ,97% Η Π Α ,17% ΡΩΣΙΑ ,15% ΙΤΑΛΙΑ ,10% ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΤΗΣ ΤΣΕΧΙΑΣ ,10% ΑΥΣΤΡΙΑ ,73% ΟΥΓΓΑΡΙΑ ,55% ΚΑΤΩ ΧΩΡΕΣ ,37% ΗΝΩΜΕΝΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ ,04% ΡΩΣΙΑ ,26% ΡΟΥΜΑΝΙΑ ,47% ΓΕΡΜΑΝΙΑ ,10% ΟΥΚΡΑΝΙΑ ,15% ΠΟΛΩΝΙΑ ,98% ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ ,47% ΣΕΡΒΙΑ ,08% ΕΔΑΦ ΠΡΩΗΝ ΓΙΟΥΓΚ.ΔΗΜ ΜΑΚE ,77% ΜΟΛΔΑΒΙΑ ,68% ΚΑΤΩ ΧΩΡΕΣ ,37% ΗΝΩΜΕΝΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ ,20% ΤΟΥΡΚΙΑ ,17% ΓΑΛΛΙΑ ,80% ΕΔΑΦ ΠΡΩΗΝ ΓΙΟΥΓΚ.ΔΗΜ ΜΑΚE ,91% ΓΕΡΜΑΝΙΑ ,22% ΓΕΡΜΑΝΙΑ ,69% ΙΤΑΛΙΑ ,74% ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ ,96% ΡΟΥΜΑΝΙΑ ,66% ΙΣΠΑΝΙΑ ,13% ΑΙΓΥΠΤΟΣ ,30% ΕΔΑΦ ΠΡΩΗΝ ΓΙΟΥΓΚ.ΔΗΜ ΜΑΚE ,25% ΓΕΡΜΑΝΙΑ ,37% ΣΕΡΒΙΑ ,79% ΡΟΥΜΑΝΙΑ ,29% ΡΩΣΙΑ ,33% ΕΛΒΕΤΙΑ ,77% ΚΥΠΡΟΣ ,14% ΕΔΑΦ ΠΡΩΗΝ ΓΙΟΥΓΚ.ΔΗΜ ΜΑΚE ,00% 91

93 Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ. 2012/ Ιδία επεξεργασία Από τα δεδομένα του πίνακα προκύπτει ότι η Γερμανία και η Ταϊλάνδη με ποσοστά 20,24% και 16,05% αντίστοιχα αποτελούν τους κυριότερους προορισμούς των Παρασκευασμάτων λαχανικών, καρπών και φρούτων, με τη Γαλλία και την Πολωνία να ακολουθούν. Καρποί και φρούτα εξάγονται κυρίως στη Ρωσία (23,26%), τη Ρουμανία και τη Γερμανία (14,47% και 12,10% αντίστοιχα), ενώ ενδιαφέρον αποτελεί το γεγονός ότι η Γαλλία αποτελεί την κυριότερη αγορά Παρασκευασμάτων κρεάτων, ψαριών και μαλακίων, σε ποσοστό 88,80%. Αξιοσημείωτο είναι ότι τα Ορυκτά καύσιμα, ένα προϊόν που όπως φάνηκε από τα Γραφήματα παραπάνω, είναι σε ανοδική πορεία αναφορικά με τις εξαγωγές, εξάγεται σε αποκλειστικότητα το 2012 στην πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, ενώ το 2010 και 2011 συμμετέχουν με μικρό ποσοστό και η Αλβανία και το Κόσσοβο. Χαρακτηριστικό είναι, όπως φαίνεται και εδώ, ότι για την Π.Ε. Πέλλας αποτελούν σημαντικότερους προορισμούς οι αγορές των βόρειων και δυτικών Ευρωπαϊκών χωρών (Γερμανία, Γαλλία, Πολωνία) καθώς και διεθνείς αγορές (ΗΠΑ, Ταϊλάνδη), ιδιαίτερα για τα προϊόντα του αγροδιατροφικού τομέα, όπου οι όμορες χώρες της διασυνοριακής περιοχής συμμετέχουν με μικρότερα ποσοστά. Ακαθάριστη Προστιθέμενη Αξία Κύκλος Εργασιών Πίνακας 14: Ακαθάριστη προστιθέμενη αξία ανά NACE για την Π.Ε. Πέλλας NACE ΚΛΑΔΟΣ ΑΠΑ ΣΕ ΕΚ. ΕΥΡΩ ΑΥΑ Γεωργία, δασοκομία και αλιεία 317,92 275,79 277,97 ΑΥΒ Ορυχεία και λατομεία 7,17 5,44 5,77 ΑΥC Μεταποίηση 152,24 172,69 255,05 AYD Παροχή ηλεκτρικού ρεύματος, φυσικού αερίου, ατμού και κλιματισμού 16,76 18,51 13,62 AYE Παροχή νερού - επεξεργασία λυμάτων, διαχείριση αποβλήτων και δραστηριότητες εξυγίανσης 8,99 10,36 12,89 AYF Κατασκευές 162,88 116,24 82,37 AYG Χονδρικό και λιανικό εμπόριο, επισκευή μηχανοκίνητων οχημάτων 264,07 229,08 256,68 AYH Μεταφορές και αποθήκευση 96,08 82,54 61,07 AYI Δραστηριότητες υπηρεσιών παροχής καταλύματος και υπηρεσιών εστίασης 53,35 82,37 79,37 AYJ Ενημέρωση και επικοινωνία 14,48 10,85 11,40 AYK Χρηματοπιστωτικές και ασφαλιστικές δραστηριότητες 43,61 45,77 48,80 AYL Διαχείριση ακίνητης περιουσίας 131,29 140,23 132,90 AYM Επαγγελματικές, επιστημονικές και τεχνικές δραστηριότητες 34,84 51,33 31,28 AYN Διοικητικές και υποστηρικτές δραστηριότητες 18,62 13,35 3,06 AYO Δημόσια διοίκηση και άμυνα - Υποχρεωτική κοινωνική ασφάλιση 149,11 162,69 148,45 AYP Εκπαίδευση 105,81 112,40 100,66 AYQ Δραστηριότητες σχετικές με την ανθρώπινη υγεία και την κοινωνική μέριμνα 74,97 83,47 81,12 AYR Τέχνες, διασκέδαση και ψυχαγωγία νοικοκυριών που αφορούν την παραγωγή αγαθών και υπηρεσιών για ίδια χρήση AYS Άλλες δραστηριότητες παροχής υπηρεσιών AYT Δραστηριότητες νοικοκυριών ως εργοδοτών, μη διαφοροποιημένες δραστηριότητες 78,55 93,22 72,32 AYU Δραστηριότητες ετερόδικων οργανισμών και φορέων 0,00 0,00 0,00 ΣΥΝΟΛΟ 1.730, , ,80 Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ / Ιδία επεξεργασία Στο επίπεδο της παραγωγής, σημαντικότερος είναι ο κλάδος της Γεωργίας, δασοκομίας και αλιείας, ο οποίος συμπληρώνεται από αυτό του χονδρικού και λιανικού εμπορίου με τη συμμετοχή της επισκευής των μηχανοκίνητων οχημάτων. Όπως φαίνεται και από το παρακάτω γράφημα, εντυπωσιακή είναι η εξέλιξη του κλάδου της μεταποίησης στο διάστημα , με την ακαθάριστη προστιθέμενη αξία να πραγματοποιεί ένα ανοδικό άλμα περίπου 150 εκ. ευρώ. Χαρακτηριστικά είναι τα χαμηλά μεγέθη στο σύνολο των δραστηριοτήτων παροχής υπηρεσιών και υπηρεσιών μεταφοράς και αποθήκευσης, κάτι που δείχνει και την υψηλή εξάρτηση της περιοχής από την Π.Ε. Θεσσαλονίκης για την 92

94 εξυπηρέτηση αυτών των αναγκών, που συνδέονται άμεσα όμως με την εξαγωγική δυναμική των σημαντικότερων προϊόντων της περιοχής. Γράφημα 26: Ακαθάριστη Προστιθέμενη Αξία σε εκ. ευρώ ανά NACE για την Π.Ε. Πέλλας Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ / Ιδία επεξεργασία Πίνακας 15: Αριθμός Επιχειρήσεων και Κύκλος Εργασιών της Π.Ε. Πέλλας 2008 ΣΤΑΚΟΔ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΑΡ. ΕΠΙΧ. ΚΥΚΛΟΣ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΣΥΝΟΛΟ , ,78 46 Χονδρικό εμπόριο, εκτός από το εμπόριο μηχανοκίνητων οχημάτων και μοτοσυκλετών ,20 25,86% 47 Λιανικό εμπόριο, εκτός από το εμπόριο μηχανοκίνητων οχημάτων και μοτοσυκλετών ,60 25,08% 10 Βιομηχανία τροφίμων ,60 11,88% 49 Χερσαίες μεταφορές και μεταφορές μέσω αγωγών ,90 5,14% 45 Χονδρικό και λιανικό εμπόριο? επισκευή μηχανοκίνητων οχημάτων και μοτοσυκλετών ,75 3,56% 01 Φυτική και ζωική παραγωγή, θήρα και συναφείς δραστηριότητες ,67 3,49% 41 Κατασκευές κτιρίων ,31 2,53% 22 Κατασκευή προϊόντων από ελαστικό (καουτσούκ) και πλαστικές ύλες ,84 2,47% 56 Δραστηριότητες υπηρεσιών εστίασης ,43 2,44% 43 Εξειδικευμένες κατασκευαστικές δραστηριότητες ,70 1,71% 23 Παραγωγή άλλων μη μεταλλικών ορυκτών προϊόντων ,37 1,67% 42 Έργα πολιτικού μηχανικού ,39 1,62% 25 Κατασκευή μεταλλικών προϊόντων, με εξαίρεση τα μηχανήματα και τα είδη εξοπλισμού ,50 1,51% 16 Βιομηχανία ξύλου και κατασκευή προϊόντων από ξύλο και φελλό, εκτός από έπιπλα? κατασκευή ειδών καλαθοποιίας και σπαρτοπλεκτικής ,24 1,11% 71 Αρχιτεκτονικές δραστηριότητες και δραστηριότητες μηχανικών? τεχνικές δοκιμές και αναλύσεις ,17 1,06% 28 Κατασκευή μηχανημάτων και ειδών εξοπλισμού π.δ.κ.α ,32 0,95% 11 Ποτοποιία ,74 0,67% 14 Κατασκευή ειδών ένδυσης ,95 0,65% 31 Κατασκευή επίπλων ,12 0,62% 62 Δραστηριότητες προγραμματισμού ηλεκτρονικών υπολογιστών, παροχής συμβουλών και συναφείς δραστηριότητες ,65 0,58% 93 ΠΟΣ. ΣΥΜ.

95 94 Δραστηριότητες οργανώσεων ,67 0,49% Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ. 2008/ Ιδία επεξεργασία Γράφημα 27:Συμμετόχη των σημαντικότερων κλάδων ανά ΣΤΑΚΟΔ στο συνολικό κύκλο εργασιών της Π.Ε. Πέλλας Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ Από τα στοιχεία του κύκλου εργασιών της Π.Ε. αξιοσημείωτα είναι τα μεγέθη του χονδρικού και λιανικού εμπορίου και της βιομηχανίας τροφίμων, που δεν αποτελούν όμως ενδεικτικά της παρούσας εικόνας, δεδομένου του ότι τα στοιχεία των επιχειρήσεων και του κύκλου εργασιών της περιοχής είναι του 2008 και της απότομης ανόδου του κλάδου της μεταποίησης στα έτη Συμπερασματικά για την Π.Ε. Πέλλας άξια να αναφερθούν είναι τα παρακάτω: Η εξαιρετική εξαγωγική δυναμική των γεωργικών παραγώγων και επεξεργασμένων παρασκευασμάτων αυτών, όπως τα Παρασκευάσματα λαχανικών, καρπών και φρούτων και οι Καρποί και τα φρούτα, με υψηλή απορρόφηση από ικανοποιητικό αριθμό αγορών (Γερμανία, Γαλλία, Ρωσία, ασιατικές αγορές) Την αυξημένη δυναμική του κλάδου της Γεωργίας και την συνεχώς αυξανόμενη σημαντικότητα αυτού της Μεταποίησης Την κυριαρχία του κλάδου του Χονδρικού και του Λιανικού εμπορίου στον κύκλο εργασιών και την μελλοντική προοπτική αυτού της Βιομηχανίας τροφίμων 94

96 Εξαγωγές Π.Ε. Σερρών Πίνακας 16: Σύνολο αξίας εξαγωγών της Π.Ε. Σερρών για τα έτη CN2 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΑΞΙΑ ( ) ΠΟΣΟΣΤΙΑΙΑ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΕΧΝΟΥΡΓΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΣ ΓΥΨΟ,ΤΣΙΜΕΝΤΟ ΚΛΠ ,73% 20,05% 14,32% 52 ΒΑΜΒΑΚΙ ,50% 22,59% 23,83% 20 ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ ΛΑΧΑΝΙΚΩΝ,ΚΑΡΠΩΝ,ΦΡΟΥΤΩΝ ,09% 15,40% 11,46% 84 ΠΥΡΗΝΙΚΟΙ ΑΝΤΙΔΡΑΣΤΗΡΕΣ,ΛΕΒΗΤΕΣ,ΜΗΧΑΝΕΣ ,65% 4,85% 5,62% 21 ΔΙΑΦΟΡΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ,33% 5,31% 12,43% 39 ΠΛΑΣΤΙΚΕΣ ΥΛΕΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΥΡΓΗΜΑΤΑ ΑΥΤΩΝ ,69% 4,64% 5,20% 94 ΕΠΙΠΛΑ,ΕΙΔΗ ΚΛΙΝΟΣΤΡΩΜΝΗΣ,ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΦΩΤΙΣΜ ,24% 3,50% 2,04% 12 ΣΠΕΡΜΑΤΑ,ΚΑΡΠΟΙ ΕΛΑΙΩΔΕΙΣ,ΒΙΟΜ.ΦΥΤΑ,ΑΧΥΡΑ ,05% 2,36% 2,16% 10 ΔΗΜΗΤΡΙΑΚΑ ,61% 10,00% 9,78% 04 ΓΑΛΑ,ΑΥΓΑ ΜΕΛΙ - ΠΡΟΙΟΝΤΑ ΖΩΙΚΗΣ ΠΡΟΕΛΕΥΣ ,47% 2,66% 4,58% ΣΥΝΟΛΟ ΕΞΑΓΩΓΩΝ Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ / Ιδία επεξεργασία Πίνακας 17: Σύνολο αξίας εξαγωγών της Π.Ε. Σερρών για τα έτη CN2 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΑΞΙΑ ( ) ΠΟΣΟΣΤΙΑΙΑ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΕΧΝΟΥΡΓΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΣ ΓΥΨΟ,ΤΣΙΜΕΝΤΟ ΚΛΠ ,24% 11,73% 52 ΒΑΜΒΑΚΙ ,37% 23,94% 20 ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ ΛΑΧΑΝΙΚΩΝ,ΚΑΡΠΩΝ,ΦΡΟΥΤΩΝ ,80% 8,30% 84 ΠΥΡΗΝΙΚΟΙ ΑΝΤΙΔΡΑΣΤΗΡΕΣ,ΛΕΒΗΤΕΣ,ΜΗΧΑΝΕΣ ,37% 5,56% 21 ΔΙΑΦΟΡΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ,39% 7,80% 39 ΠΛΑΣΤΙΚΕΣ ΥΛΕΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΥΡΓΗΜΑΤΑ ΑΥΤΩΝ ,23% 4,90% 94 ΕΠΙΠΛΑ,ΕΙΔΗ ΚΛΙΝΟΣΤΡΩΜΝΗΣ,ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΦΩΤΙΣΜ ,16% 1,20% 12 ΣΠΕΡΜΑΤΑ,ΚΑΡΠΟΙ ΕΛΑΙΩΔΕΙΣ,ΒΙΟΜ.ΦΥΤΑ,ΑΧΥΡΑ ,15% 4,07% 10 ΔΗΜΗΤΡΙΑΚΑ ,10% 13,18% 04 ΓΑΛΑ,ΑΥΓΑ ΜΕΛΙ - ΠΡΟΙΟΝΤΑ ΖΩΙΚΗΣ ΠΡΟΕΛΕΥΣ ,98% 6,05% ΣΥΝΟΛΟ ΕΞΑΓΩΓΩΝ Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ / Ιδία επεξεργασία 95

97 Γράφημα 28: Τα σημαντικότερα εξαγωγικά προϊόντα της Π.Ε. Σερρών Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ / Ιδία επεξεργασία Στην περίπτωση της Π.Ε. Σερρών πιο σημαντικά φαίνονται να είναι κάποια γεωργικά προϊόντα και συγκεκριμένα το Βαμβάκι, τα Δημητριακά και τα Παρασκευάσματα λαχανικών, καρπών και φρούτων, αλλά και τεχνουργήματα από πέτρες γύψο και τσιμέντο. Αξιοσημείωτη είναι η ανοδική τάση που παρουσιάζουν τα γεωργικά παράγωγα, με εξαίρεση τα παρασκευάσματα λαχανικών, καρπών και φρούτων, στο διάστημα , με σημαντικότερη την περίπτωση Βαμβακιού που, παρά την απότομη πτώση του 2011, το 2012 οι εξαγωγές του αγγίζουν τα 19,5 εκ. ευρώ, καθώς και των Παρασκευασμάτων διατροφής, όπου παρατηρείται μια εντυπωσιακή άνοδος το 2010, επίπεδο όμως που δεν διατηρείται την επόμενη χρονιά. Αντίστοιχη πορεία ακολουθούν και τα δημητριακά και τα προϊόντα ζωικής προέλευσης (γάλα, αυγά, μέλι κ.α.), όπως φαίνεται και από το Γράφημα 28, η οποία συνεχίζεται και στα έτη Παρακάτω απεικονίζονται και τα σχετικά μεγέθη συγκριτικά στα έτη

98 Γράφημα 29: Ποσοστό επί του συνόλου των εξαγωγών των σημαντικότερων εξαγώγιμων προϊόντων της Π.Ε. Σερρών Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ / Ιδία επεξεργασία Η άνοδος αυτή των γεωργικών προϊόντων συνοδεύεται και από μία πτώση των Τεχνουργημάτων από πέτρες, γύψο και τσιμέντο από 23,73% το 2008, όπου και ήταν το πρώτο σε αξία εξαγώγιμο προϊόν της Π.Ε. Σερρών στο 11,73% το 2012, με συνεχώς μειούμενες τιμές σε αυτό το διάστημα. Το 2011 παρατηρείται μια σημαντική πτώση στο ποσοστό συμμετοχής του Βαμβακιού, ενώ το 2012 επανέρχεται στα επίπεδα , έχοντας παρουσιάσει επιπλέον άνοδο στην αξία των εξαγωγών του. Το 2012, τα Τεχνουργήματα από πέτρες, γύψο και τσιμέντο παρουσιάζουν μια μικρή άνοδο, ενώ ακολουθούσαν φθίνουσα πορεία από το 2008 και μετά, και με την υποχώρηση των Παρασκευασμάτων λαχανικών, καρπών και φρούτων αυξάνουν το ποσοστό συμμετοχής τους στο 11,73% 97

99 Αξιοσημείωτη είναι η εντυπωσιακή αύξηση του ποσοστού των δημητριακών σε όλο το διάστημα , ιδιαίτερα όμως στο 2012, όπου και συμμετέχει ως το δεύτερο σημαντικότερο προϊόν της Π.Ε. Σερρών, με ποσοστό 13,18%. Παρακάτω παρουσιάζονται οι κύριοι εξαγωγικοί προορισμοί της Π.Ε. Σερρών και τα σημαντικότερα προϊόντα σε αυτούς. Γράφημα 30: Κύριοι εξαγωγικοί προορισμοί της Π.Ε. Σερρών Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ / Ιδία επεξεργασία Όπως φαίνεται από το Γράφημα 25 ο κυριότερος εξαγωγικός προορισμός των προϊόντων της περιοχής είναι η Ιταλία με σταθερά ποσοστά κοντά στο 25%-30%. Ακολουθούν η Βουλγαρία, ενώ αξιοσημείωτη είναι το συνεχώς αυξανόμενο ποσοστό της Τουρκίας στο διάστημα , από 7,65% το 2008, σε 14,98% το 2012, όπου και ανέρχεται σε ιδιαίτερα σημαντικό προορισμό για τα προϊόντα της περιοχής. Παρακάτω παρουσιάζονται και οι κυριότερες αγορές για τα πιο σημαντικά προϊόντα της Π.Ε. Σερρών, με βάση στοιχεία του έτους

100 Γράφημα 31: Τα σημαντικότερα προϊόντα στους κυριότερους προορισμούς της Π.Ε. Σερρών 2012 Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ. 2012/ Ιδία επεξεργασία Παρατηρείται ότι τα σημαντικότερα προϊόντα της Π.Ε. Σερρών, όπως το Βαμβάκι, τα Δημητριακά, τα Τεχνουργήματα από πέτρες γύψο, τσιμέντο κλπ, Παρασκευάσματα λαχανικών, καρπών και φρούτων και Διάφορα παρασκευάσματα διατροφής, συμμετέχουν με διαφορετική σημαντικότητα στους κυριότερους εξαγωγικούς προορισμούς. Έτσι στην Ιταλία φαίνονται σημαντικότερα τα Δημητριακά με ποσοστό 43,19%, ενώ στη Βουλγαρία εξάγονται κυρίως Υποδήματα και Τεχνουργήματα από πέτρες, γύψο, τσιμέντο κλπ. Αντίστοιχα στην Τουρκία το Βαμβάκι κατέχει το 66,61% των εξαγωγών της Π.Ε. Σερρών, όπως και στην Κίνα, όπου εξάγεται σχεδόν σε αποκλειστικότητα Βαμβάκι. Στην Κύπρο εξάγονται κυρίως Πλαστικές ύλες και τεχνουργήματα αυτών, Δημητριακά και Τεχνουργήματα από πέτρες, ενώ στη Γερμανία βλέπουμε τα προϊόντα ζωικής προέλευσης (γάλα, μέλι, αυγά) να κατέχουν το 48,23% των εξαγωγών της Π.Ε. Σερρών στην γερμανική αγορά, με το Αργίλιο και τα τεχνουργήματά του και διάφορα παρασκευάσματα διατροφής να ακολουθούν με αρκετά μικρότερα ποσοστά. 99

101 Πίνακας 18: Κυριότερες αγορές για τα σημαντικότερα εξαγώγιμα προϊόντα της Π.Ε. Σερρών (2012) ΠΡΟΪΌΝ ΑΞΙΑ ΕΞ. ΧΩΡΑ ΑΓΟΡΑ ΑΞΙΑ ΕΞΑΓ. ΣΥΜ. % ΒΑΜΒΑΚΙ ,00 ΤΟΥΡΚΙΑ ,00 41,68% ΚΙΝΑ ,00 16,83% ΙΑΠΩΝΙΑ ,00 6,75% ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ ,00 6,23% ΠΑΚΙΣΤΑΝ ,00 6,02% ΤΑΙΒΑΝ ,00 5,97% ΙΤΑΛΙΑ ,00 5,28% ΙΝΔΟΝΗΣΙΑ ,00 5,26% ΓΑΛΛΙΑ ,00 2,52% ΔΗΜΗΤΡΙΑΚΑ ,00 ΙΤΑΛΙΑ ,00 84,71% ΚΥΠΡΟΣ ,00 6,69% ΒΕΛΓΙΟ ,00 3,44% ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ ,00 2,99% ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΤΗΣ ΤΣΕΧΙΑΣ ,00 1,34% ΤΕΧΝΟΥΡΓΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΣ ΓΥΨΟ,ΤΣΙΜΕΝΤΟ ΚΛΠ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ ΛΑΧΑΝΙΚΩΝ,ΚΑΡΠΩΝ,ΦΡ ΟΥΤΩΝ ΔΙΑΦΟΡΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΓΑΛΑ,ΑΥΓΑ ΜΕΛΙ - ΠΡΟΙΟΝΤΑ ΖΩΙΚΗΣ ΠΡΟΕΛΕΥΣ. Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ. 2012/ Ιδία επεξεργασία ,00 ΙΤΑΛΙΑ ,00 57,75% ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ ,00 17,23% ΤΟΥΡΚΙΑ ,00 9,62% ΚΥΠΡΟΣ ,00 6,95% ΣΕΡΒΙΑ ,00 2,41% ΡΟΥΜΑΝΙΑ ,00 2,09% ,00 ΡΟΥΜΑΝΙΑ ,00 29,33% ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ ,00 20,67% ΚΑΤΩ ΧΩΡΕΣ ,00 19,55% ΙΤΑΛΙΑ ,00 7,95% ΕΔΑΦ ΠΡΩΗΝ ΓΙΟΥΓΚ.ΔΗΜ ΜΑΚE ,00 6,92% ΦΙΝΛΑΝΔΙΑ ,00 3,31% ,00 ΤΟΥΡΚΙΑ ,00 33,77% ΕΔΑΦ ΠΡΩΗΝ ΓΙΟΥΓΚ.ΔΗΜ ΜΑΚE ,00 13,95% ΙΡΑΚ ,00 13,89% ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ ,00 13,37% ΡΟΥΜΑΝΙΑ ,00 7,87% ΓΕΡΜΑΝΙΑ ,00 5,62% ΚΥΠΡΟΣ ,00 4,48% ΑΛΒΑΝΙΑ ,00 3,16% ,00 ΔΑΝΙΑ ,00 46,48% ΓΕΡΜΑΝΙΑ ,00 25,85% ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ ,00 8,84% ΙΤΑΛΙΑ ,00 6,45% ΚΥΠΡΟΣ ,00 5,06% ΣΟΥΗΔΙΑ ,00 4,70% Όπως προκύπτει από τον παραπάνω πίνακα, η Τουρκία αποτελεί τον κυριότερο προορισμό Βαμβακιού για την Π.Ε. Σερρών, με ποσοστό 41,68% ενώ ακολουθεί η Κίνα με 16,83%. Δημητριακά εξάγονται στο μεγαλύτερο ποσοστό τους, 84,71% προς την Ιταλία, με την Κύπρο και το Βέλγιο να ακολουθούν με αρκετά χαμηλότερη συμμετοχή. Σε σημαντικούς εταίρους αναδεικνύονται οι Ρουμανία, Βουλγαρία, Τουρκία και πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, όπως και το Ιράκ, καθώς αποτελούν τις κυριότερες αγορές για τα Παρασκευάσματα διατροφής και λαχανικών, ενώ Προϊόντα ζωικής προέλευσης (γάλα, αυγά, μέλι κ.α.) εξάγονται κατά κύριο λόγο σε Δανία και Γερμανία, με την Βουλγαρία και την Ιταλία να ακολουθούν. 100

102 Ακαθάριστη Προστιθέμενη Αξία Κύκλος Εργασιών Επιχειρήσεων Πίνακας 19: Ακαθάριστη προστιθέμενη αξία ανά NACE για την Π.Ε. Σερρών NACE ΚΛΑΔΟΣ ΑΠΑ ΣΕ ΕΚ. ΕΥΡΩ ΑΥΑ Γεωργία, δασοκομία και αλιεία 189,33 197,69 183,83 ΑΥΒ Ορυχεία και λατομεία 5,56 4,22 4,47 ΑΥC Μεταποίηση 133,37 140,46 189,85 AYD Παροχή ηλεκτρικού ρεύματος, φυσικού αερίου, ατμού και κλιματισμού 8,84 11,74 10,16 AYE Παροχή νερού - επεξεργασία λυμάτων, διαχείριση αποβλήτων και δραστηριότητες εξυγίανσης 12,64 14,17 17,64 AYF Κατασκευές 131,13 78,07 45,25 AYG Χονδρικό και λιανικό εμπόριο, επισκευή μηχανοκίνητων οχημάτων 318,29 281,07 297,84 AYH Μεταφορές και αποθήκευση 114,22 98,10 67,07 AYI Δραστηριότητες υπηρεσιών παροχής καταλύματος και υπηρεσιών εστίασης 66,68 96,10 106,78 AYJ Ενημέρωση και επικοινωνία 48,01 57,75 43,86 AYK Χρηματοπιστωτικές και ασφαλιστικές δραστηριότητες 49,76 54,49 55,59 AYL Διαχείριση ακίνητης περιουσίας 196,16 209,06 197,89 AYM Επαγγελματικές, επιστημονικές και τεχνικές δραστηριότητες 36,51 49,29 33,65 AYN Διοικητικές και υποστηρικτές δραστηριότητες 17,47 16,88 13,73 AYO Δημόσια διοίκηση και άμυνα - Υποχρεωτική κοινωνική ασφάλιση 132,86 151,14 166,91 AYP Εκπαίδευση 129,47 134,95 112,34 AYQ Δραστηριότητες σχετικές με την ανθρώπινη υγεία και την κοινωνική μέριμνα 103,30 113,53 102,70 AYR Τέχνες, διασκέδαση και ψυχαγωγία AYS Άλλες δραστηριότητες παροχής υπηρεσιών AYT Δραστηριότητες νοικοκυριών ως εργοδοτών, μη διαφοροποιημένες 72,41 73,16 58,65 δραστηριότητες νοικοκυριών που αφορούν την παραγωγή αγαθών και υπηρεσιών για ίδια χρήση AYU Δραστηριότητες ετερόδικων οργανισμών και φορέων 0,00 0,00 0,00 ΣΥΝΟΛΟ 1.766, , ,23 Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ / Ιδία επεξεργασία Γράφημα 32: Ακαθάριστη Προστιθέμενη Αξία ανά NACE για την Π.Ε. Σερρών Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ / Ιδία επεξεργασία 101

103 Από τα στοιχεία του πίνακα 18 και του Γραφήματος 26, ο κλάδος του χονδρικού και λιανικού εμπορίου επισκευής μηχανοκίνητων οχημάτων φαίνεται να είναι ο πιο σημαντικός στην Π.Ε. Σερρών. Επίσης σημαντικοί είναι οι κλάδοι της Γεωργίας, δασοκομίας και αλιείας και κλάδοι παροχής υπηρεσιών όπως η διαχείριση ακίνητης περιουσίας, δημόσιας διοίκησης, εκπαίδευσης και παροχής υπηρεσιών υγείας και κοινωνικής μέριμνας (AYO, AYP, AYQ). Αξιοσημείωτη είναι και εδώ η ανοδική τάση του κλάδου της μεταποίησης και η κατάρρευση του κλάδου των κατασκευών από το 2008 και μετά. Πίνακας 20: Αριθμός επιχειρήσεων και κύκλος εργασιών της Π.Ε. Σερρών 2008 ΣΤΑΚΟΔ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΑΡ. ΕΠΙΧ. ΚΥΚΛΟΣ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΣΥΝΟΛΟ ,19 47 Λιανικό εμπόριο, εκτός από το εμπόριο μηχανοκίνητων οχημάτων και μοτοσυκλετών 46 Χονδρικό εμπόριο, εκτός από το εμπόριο μηχανοκίνητων οχημάτων και μοτοσυκλετών ΠΟΣ. ΣΥΜ ,60 28,99% ,50 26,36% 10 Βιομηχανία τροφίμων ,30 6,79% 23 Παραγωγή άλλων μη μεταλλικών ορυκτών προϊόντων ,13 4,89% 45 Χονδρικό και λιανικό εμπόριο? επισκευή μηχανοκίνητων οχημάτων και ,73 4,12% μοτοσυκλετών 56 Δραστηριότητες υπηρεσιών εστίασης ,42 3,40% 01 Φυτική και ζωική παραγωγή, θήρα και συναφείς δραστηριότητες ,56 3,06% 49 Χερσαίες μεταφορές και μεταφορές μέσω αγωγών ,62 2,79% 41 Κατασκευές κτιρίων ,35 1,88% 42 Έργα πολιτικού μηχανικού ,91 1,85% 25 Κατασκευή μεταλλικών προϊόντων, με εξαίρεση τα μηχανήματα και τα είδη ,31 1,72% εξοπλισμού 31 Κατασκευή επίπλων ,66 1,57% 43 Εξειδικευμένες κατασκευαστικές δραστηριότητες ,56 1,47% 71 Αρχιτεκτονικές δραστηριότητες και δραστηριότητες μηχανικών? τεχνικές ,81 1,34% δοκιμές και αναλύσεις 28 Κατασκευή μηχανημάτων και ειδών εξοπλισμού π.δ. κ.α ,68 1,23% 16 Βιομηχανία ξύλου και κατασκευή προϊόντων από ξύλο και φελλό, εκτός από ,02 0,74% έπιπλα? κατασκευή ειδών καλαθοποιίας και σπαρτοπλεκτικής 22 Κατασκευή προϊόντων από ελαστικό (καουτσούκ) και πλαστικές ύλες ,69 0,72% 27 Κατασκευή ηλεκτρολογικού εξοπλισμού ,45 0,59% 11 Ποτοποιία ,90 0,53% 36 Συλλογή, επεξεργασία και παροχή νερού ,94 0,51% 55 Καταλύματα ,52 0,48% 14 Κατασκευή ειδών ένδυσης ,41 0,46% Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ. 2008/ Ιδία επεξεργασία 102

104 Γράφημα 33: Ποσοστό συμμετοχής των κυριότερων κλάδων στο συνολικό κύκλο εργασιών της Π.Ε. Σερρών Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ. 2008/ Ιδία επεξεργασία Οι κλάδοι του χονδρικού και λιανικού εμπορίου φαίνονται ως οι πιο σημαντικοί από τα στοιχεία τ του κύκλου εργασιών της Π.Ε. Σερρών, ενώ ακολουθούν αυτοί της βιομηχανίας τροφίμων και της παραγωγής άλλων, μη μεταλλικών ορυκτών προϊόντων. Συμπερασματικά αναφορικά με την εξαγωγική δυναμική της Π.Ε. Σερρών άξια αναφοράς είναι: Η αυξανόμενη δυναμική των εξαγωγών Βαμβακιού στο διάστημα , σε Ευρωπαϊκές (Τουρκία, Βουλγαρία, Ιταλία), αλλά και διεθνείς προορισμούς (Κίνα, Ιαπωνία) Η φθίνουσα πορεία των εξαγωγών Τεχνουργημάτων από πέτρες, γύψο, τσιμέντο κλπ, με μια μικρή ανάκαμψη το Η αυξανόμενη δυναμική του πρωτογενούς τομέα με τη σημαντική αύξηση των εξαγωγών Δημητριακών και προϊόντων ζωικής προέλευσης και την ανάδειξη των Παρασκευασμάτων λαχανικών, καρπών και φρούτων και διατροφής σε σημαντικά προϊόντα για την περιοχή. Την κυριαρχία του χονδρικού και λιανικού εμπορίου στην παραγόμενη ακαθάριστη προστιθέμενη αξία και την ανοδική τάση του κλάδου της μεταποίησης στα επίπεδα της παραγωγής. 103

105 Εξαγωγές Π.Ε. Φλώρινας Πίνακας 21: Σύνολο αξίας εξαγωγών των σημαντικότερων προϊόντων της Π.Ε. Φλώρινας για τα έτη CN2 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΑΞΙΑ ( ) ΠΟΣΟΣΤΙΑΙΑ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ ΛΑΧΑΝΙΚΩΝ,ΚΑΡΠΩΝ,ΦΡΟΥΤΩΝ ,92% 35,35% 30,37% 18 ΚΑΚΑΟ ΚΑΙ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ ΑΥΤΟΥ ,39% 23,05% 18,34% 84 ΠΥΡΗΝΙΚΟΙ ΑΝΤΙΔΡΑΣΤΗΡΕΣ,ΛΕΒΗΤΕΣ,ΜΗΧΑΝΕΣ ,36% 7,23% 19,86% 19 ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ ΜΕ ΔΗΜΗΤΡΙΑΚΑ-ΕΙΔΗ ΖΑΧΑΡΩΠ ,97% 3,12% 1,88% 96 ΤΕΧΝΟΥΡΓΗΜΑΤΑ ΔΙΑΦΟΡΑ ,67% 2,82% 4,05% 22 ΠΟΤΑ,ΑΛΚΟΟΛΟΥΧΑ ΥΓΡΑ ΚΑΙ ΞΥΔΙ ,20% 5,21% 5,35% 61 ΕΝΔΥΜΑΤΑ - ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΕΝΔΥΜΑΤ.ΠΛΕΚΤΑ ,32% 3,88% 2,32% 44 ΞΥΛΕΙΑ,ΞΥΛΟΚΑΡΒΟΥΝΑ - ΤΕΧΝΟΥΡΓ.ΑΠΟ ΞΥΛΟ ,35% 3,78% 4,02% 10 ΧΑΡΤΙ ΚΑΙ ΧΑΡΤΟΝΙΑ.ΤΕΧΝΟΥΡΓΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΧΑΡΤΙ ,30% 1,57% 1,00% 83 ΔΙΑΦΟΡΑ ΤΕΧΝΟΥΡΓΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΚΟΙΝΑ ΜΕΤΑΛΛΑ ,99% 1,95% 0,35% 33 ΑΙΘΕΡΙΑ ΕΛΑΙΑ - ΡΗΤΙΝΟΕΙΔΗ.ΕΙΔΗ ΑΡΩΜ/ΠΟΙΑΣ ,19% 1,06% 1,01% 87 ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΑ ΟΧΗΜΑΤΑ,ΕΛΚΥΣΤΗΡΕΣ,ΠΟΔΗΛΑΤΑ ΚΛΠ ,77% 0,10% 1,82% ΣΥΝΟΛΟ Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ / Ιδία επεξεργασία Πίνακας 22: Σύνολο αξίας εξαγωγών των σημαντικότερων προϊόντων της Π.Ε. Φλώρινας για τα έτη CN2 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΑΞΙΑ ( ) ΠΟΣΟΣΤΙΑΙΑ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ ΛΑΧΑΝΙΚΩΝ,ΚΑΡΠΩΝ,ΦΡΟΥΤΩΝ ,49% 31,96% 18 ΚΑΚΑΟ ΚΑΙ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ ΑΥΤΟΥ ,98% 14,71% 84 ΠΥΡΗΝΙΚΟΙ ΑΝΤΙΔΡΑΣΤΗΡΕΣ,ΛΕΒΗΤΕΣ,ΜΗΧΑΝΕΣ ,88% 2,62% 19 ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ ΜΕ ΔΗΜΗΤΡΙΑΚΑ-ΕΙΔΗ ΖΑΧΑΡΩΠ ,47% 2,28% 96 ΤΕΧΝΟΥΡΓΗΜΑΤΑ ΔΙΑΦΟΡΑ ,15% 4,96% 22 ΠΟΤΑ,ΑΛΚΟΟΛΟΥΧΑ ΥΓΡΑ ΚΑΙ ΞΥΔΙ ,77% 18,41% 61 ΕΝΔΥΜΑΤΑ - ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΕΝΔΥΜΑΤ.ΠΛΕΚΤΑ ,98% 0,95% 44 ΞΥΛΕΙΑ,ΞΥΛΟΚΑΡΒΟΥΝΑ - ΤΕΧΝΟΥΡΓ.ΑΠΟ ΞΥΛΟ ,82% 0,79% 10 ΧΑΡΤΙ ΚΑΙ ΧΑΡΤΟΝΙΑ.ΤΕΧΝΟΥΡΓΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΧΑΡΤΙ ,71% 4,33% 83 ΔΙΑΦΟΡΑ ΤΕΧΝΟΥΡΓΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΚΟΙΝΑ ΜΕΤΑΛΛΑ ,00% 0,00% 33 ΑΙΘΕΡΙΑ ΕΛΑΙΑ - ΡΗΤΙΝΟΕΙΔΗ.ΕΙΔΗ ΑΡΩΜ/ΠΟΙΑΣ ,59% 0,81% 87 ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΑ ΟΧΗΜΑΤΑ,ΕΛΚΥΣΤΗΡΕΣ,ΠΟΔΗΛΑΤΑ ΚΛΠ ,26% 12,00% ΣΥΝΟΛΟ Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ / Ιδία επεξεργασία 104

106 Γράφημα 34: Τα σημαντικότερα εξαγώγιμα προϊόντα της Π.Ε. Φλώρινας για τα έτη Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ / Ιδία επεξεργασία Στην Π.Ε. Φλώρινας ο πρωτογενής τομέας φαίνεται να είναι ιδιαίτερα σημαντικός, με τις κατηγορίες Παρασκευάσματα Λαχανικών, Καρπών και Φρούτων και Κακάο και παρασκευάσματα αυτού να είναι οι πιο σημαντικοί στην περίοδο Ιδιαίτερα σημαντική φαίνεται να είναι και η κατηγορία Πυρηνικοί αντιδραστήρες, λέβητες, μηχανές στα έτη , κάτι που δεν ισχύει όμως για τα υπόλοιπα έτη. Αξιοσημείωτη είναι η ανοδική πορεία των εξαγωγών Ποτών, αλκοολούχων υγρών και ξυδιού, με μια εντυπωσιακή άνοδο ιδιαίτερα το 2012, όπου η αξία τους ανέρχεται στα Τα παραπάνω στοιχεία απεικονίζονται και στα παρακάτω διαγράμματα, αναφορικά με το ποσοστό συμμετοχής τους στις συνολικές εξαγωγές της Π.Ε. Φλώρινας. 105

107 Γράφημα 35: Ποσοστό συμμετοχής επί του συνόλου των εξαγωγών των σημαντικότερων προϊόντων της Π.Ε. Φλώρινας Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ / Ιδία επεξεργασία Από τα στοιχεία των παραπάνω γραφημάτων φαίνεται ότι το σημαντικότερο εξαγώγιμο προϊόν της Π.Ε. Φλώρινας είναι τα Παρασκευάσματα λαχανικών, καρπών και φρούτων, με ποσοστό σταθερά πάνω από 30% για το διάστημα Αυτό που φαίνεται να αλλάζει σε σημαντικό βαθμό μετά το 2010 είναι η απότομη πτώση του ποσοστού 106

108 συμμετοχής των Πυρηνικών αντιδραστήρων, λεβήτων και μηχανών, που από 15,22% για το διάστημα (συγκεκριμένα 19,86% το 2010) πέφτει στο 2,88% το 2011 και 2,62% το Αντίστροφα, εντυπωσιακή άνοδο έχουν τα Ποτά, Αλκοολούχα υγρά και ξύδι που στο διάστημα είχαν μια σταθερή άνοδο, φτάνοντας στο 5,35% του συνόλου το 2010, και πραγματοποιώντας ένα άλμα στο 12,77% το 2011 και στο 18,41% το 2012, όπου και αναδεικνύονται στο δεύτερο σημαντικότερο εξαγώγιμο προϊόν της Π.Ε. Φλώρινας. Επίσης εντυπωσιακή άνοδο παρουσιάζουν τα Αυτοκίνητα, οχήματα, ελκυστήρες, ποδήλατα κλπ όπου εμφανίζονται ενισχυμένα κατά σε συνολική αξία εξαγωγών, φτάνοντας το 12% του συνόλου της Π.Ε., χωρίς ωστόσο να φαίνεται κάποια ανοδική ή καθοδική τάση στα προηγούμενα έτη. Σταθερή φθίνουσα τάση ακολουθεί το Κακάο και τα παρασκευάσματά του από το 2008 (19,39%) έως το 2012 (14,71%). Ακολουθούν τα στοιχεία των εξαγωγικών αγορών και τα σημαντικότερα προϊόντα σε αυτές. Γράφημα 36: Κύριοι εξαγωγικοί προορισμοί της Π.Ε. Φλώρινας για τα έτη

109 Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ / Ιδία επεξεργασία Όσον αφορά τους προορισμούς των προϊόντων της περιοχής, η πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας κατέχει χαρακτηριστικά μεγάλο ποσοστό σχετικά με τους υπόλοιπους προορισμούς, το οποίο κυμαίνεται κοντά στο 70 με 75% και στα έτη , ενώ από το 2011 και μετά το ποσοστό πέφτει κοντά στο 60%-65%. Με αρκετά μικρότερο ποσοστό (από 5 έως 9%) ακολουθεί η Αλβανία, ποσοστό το οποίο πέφτει κοντά στο 2%-2,5% στα έτη που ακολουθούν ( ). Με την υποχώρηση των ποσοστών της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας και της Αλβανίας, αναδεικνύονται ως σημαντικοί προορισμοί η Ισπανία, τα Ενωμένα Αραβικά Εμιράτα, αλλά και η ΗΠΑ και η Γερμανία. Παρακάτω παρουσιάζονται οι κυριότερες αγορές για τα σημαντικότερα εξαγώγιμα προϊόντα της Π.Ε. Φλώρινας (2012). Γράφημα 37: Τα σημαντικότερα προϊόντα στους κυριότερους εξαγωγικούς προορισμούς της Π.Ε. Φλώρινας 2012 Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ. 2012/ Ιδία επεξεργασία 108

110 Πίνακας 23: Κυριότερες αγορές για τα σημαντικότερα προϊόντα της Π.Ε. Φλώρινας (2012) ΠΡΟΪΌΝ ΑΞΙΑ ΕΞ. ΧΩΡΑ ΑΓΟΡΑ ΑΞΙΑ ΕΞΑΓ. ΣΥΜ. % ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ ΛΑΧΑΝΙΚΩΝ,ΚΑΡΠΩΝ,ΦΡΟ ΥΤΩΝ ΠΟΤΑ,ΑΛΚΟΟΛΟΥΧΑ ΥΓΡΑ ΚΑΙ ΞΥΔΙ ΚΑΚΑΟ ΚΑΙ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ ΑΥΤΟΥ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΑ ΟΧΗΜΑΤΑ,ΕΛΚΥΣΤΗΡΕΣ,Π ΟΔΗΛΑΤΑ ΚΛΠ ΤΕΧΝΟΥΡΓΗΜΑΤΑ ΔΙΑΦΟΡΑ ΧΑΡΤΙ ΚΑΙ ΧΑΡΤΟΝΙΑ.ΤΕΧΝΟΥΡΓΗΜΑ ΤΑ ΑΠΟ ΧΑΡΤΙ ΠΥΡΗΝΙΚΟΙ ΑΝΤΙΔΡΑΣΤΗΡΕΣ,ΛΕΒΗΤΕΣ, ΜΗΧΑΝΕΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ ΜΕ ΔΗΜΗΤΡΙΑΚΑ-ΕΙΔΗ ΖΑΧΑΡΩΠ ,00 ΕΔΑΦ ΠΡΩΗΝ ΓΙΟΥΓΚ.ΔΗΜ ΜΑΚE ,00 79,92% ΕΝΩΜΕΝΑ ΑΡΑΒΙΚΑ ΕΜΙΡΑΤΑ ,00 15,04% ΛΙΒΥΗ ,00 2,69% ΑΛΒΑΝΙΑ ,00 1,71% ,00 ΓΕΡΜΑΝΙΑ ,00 17,52% Η Π Α ,00 14,04% ΚΙΝΑ ,00 13,79% ΚΥΠΡΟΣ ,00 10,32% ΡΩΣΙΑ ,00 9,77% ΚΑΝΑΔΑΣ ,00 8,89% ΒΕΛΓΙΟ ,00 6,83% ,00 ΕΔΑΦ ΠΡΩΗΝ ΓΙΟΥΓΚ.ΔΗΜ ΜΑΚE ,00 45,60% ΣΑΟΥΔΙΚΗ ΑΡΑΒΙΑ ,00 11,83% ΟΜΑΝ ,00 11,16% ΜΑΓΙΟΤ ,00 7,02% ΕΝΩΜΕΝΑ ΑΡΑΒΙΚΑ ΕΜΙΡΑΤΑ ,00 6,32% ΛΙΒΥΗ ,00 5,55% ΝΟΤΙΑ ΚΟΡΕΑ ,00 5,04% Η Π Α ,00 2,30% ΑΥΣΤΡΑΛΙΑ ,00 2,10% ,00 ΕΔΑΦ ΠΡΩΗΝ ΓΙΟΥΓΚ.ΔΗΜ ΜΑΚE ,00 98,54% ΑΛΒΑΝΙΑ 9.100,00 1,46% ,00 ΙΣΠΑΝΙΑ ,00 89,16% ΚΥΠΡΟΣ ,00 8,16% ΓΕΡΜΑΝΙΑ 6.449,00 2,51% ,00 ΕΔΑΦ ΠΡΩΗΝ ΓΙΟΥΓΚ.ΔΗΜ ΜΑΚE ,00 95,61% , ,00 Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ. 2012/ Ιδία επεξεργασία ΑΛΒΑΝΙΑ 9.805,00 4,37% ,00 100,00% ΕΔΑΦ ΠΡΩΗΝ ΓΙΟΥΓΚ.ΔΗΜ ΜΑΚE ΑΛΒΑΝΙΑ ,00 42,35% ΚΑΝΑΔΑΣ ,00 30,34% Η Π Α ,00 27,31% Και εδώ σημαντικότερος εταίρος της Π.Ε. Φλώρινας φαίνεται η πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, καθώς είναι ο νούμερο ένα προορισμός όλων των σημαντικότερων προϊόντων της, πλην των προϊόντων της κατηγορίας Τεχνουργήματα διάφορα και των Ποτών, αλκοολούχων και ξυδιού. Αξιοσημείωτο είναι ότι από το 2009 και μετά σταματάει να συμμετέχει η Γερμανία ως προορισμός Πυρηνικών αντιδραστήρων, λεβήτων και μηχανών, όπου και συμμετείχε με μικρό ποσοστό (7,37%), αφήνοντας την πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας ως τη μόνη αγορά υποδοχής για τη συγκεκριμένη κατηγορία. Ακόμη, με την συνεχή αύξηση του ποσοστού των Ποτών, αλκοολούχων και ξυδιού, η Π.Ε. Φλώρινας φαίνεται να έκανε ένα άνοιγμα σε καινούριες αγορές, σε Ευρώπη (Γερμανία, Κύπρος, Ρωσία, Βέλγιο), Αμερική (ΗΠΑ, Καναδάς), καθώς και στην Κίνα, με σημαντικότερη την Γερμανική αγορά (17,52%), με τις υπόλοιπες να κατέχουν αξιόλογο ποσοστό συμμετοχής, χωρίς ωστόσο η αξία των εξαγωγών του συγκεκριμένου προϊόντος να είναι ικανή προς το παρόν να αλλάξει την συνολική εικόνα των εξαγωγών της Π.Ε. Φλώρινας. 109

111 Ακαθάριστη Προστιθέμενη Αξία Κύκλος Εργασιών Πίνακας 24: Ακαθάριστη προστιθέμενη αξία ανά NACE για την Π.Ε. Φλώρινας NACE ΚΛΑΔΟΣ ΑΠΑ ΣΕ ΕΚ. ΕΥΡΩ ΑΥΑ Γεωργία, δασοκομία και αλιεία 70,20 70,87 69,91 ΑΥΒ Ορυχεία και λατομεία 84,04 63,82 67,61 ΑΥC Μεταποίηση 42,38 45,93 38,09 AYD Παροχή ηλεκτρικού ρεύματος, φυσικού αερίου, ατμού και κλιματισμού 316,38 297,72 322,01 AYE Παροχή νερού - επεξεργασία λυμάτων, διαχείριση αποβλήτων και δραστηριότητες εξυγίανσης 3,96 4,21 4,96 AYF Κατασκευές 63,70 74,64 31,61 AYG Χονδρικό και λιανικό εμπόριο, επισκευή μηχανοκίνητων οχημάτων 58,02 49,66 48,55 AYH Μεταφορές και αποθήκευση 18,91 18,93 11,81 AYI Δραστηριότητες υπηρεσιών παροχής καταλύματος και υπηρεσιών εστίασης 40,23 42,56 31,39 AYJ Ενημέρωση και επικοινωνία 36,52 36,77 28,22 AYK Χρηματοπιστωτικές και ασφαλιστικές δραστηριότητες 15,85 16,12 16,61 AYL Διαχείριση ακίνητης περιουσίας 53,65 57,25 54,15 AYM Επαγγελματικές, επιστημονικές και τεχνικές δραστηριότητες 9,80 9,90 12,00 AYN Διοικητικές και υποστηρικτές δραστηριότητες 5,78 5,28 6,81 AYO Δημόσια διοίκηση και άμυνα - Υποχρεωτική κοινωνική ασφάλιση 63,85 67,70 77,45 AYP Εκπαίδευση 50,99 53,64 40,76 AYQ Δραστηριότητες σχετικές με την ανθρώπινη υγεία και την κοινωνική μέριμνα 25,30 26,44 23,84 AYR Τέχνες, διασκέδαση και ψυχαγωγία αφορούν την παραγωγή αγαθών και υπηρεσιών για ίδια χρήση AYS Άλλες δραστηριότητες παροχής υπηρεσιών AYT Δραστηριότητες νοικοκυριών ως εργοδοτών, μη διαφοροποιημένες δραστηριότητες νοικοκυριών που 28,25 30,07 22,60 AYU Δραστηριότητες ετερόδικων οργανισμών και φορέων 0,00 0,00 0,00 ΣΥΝΟΛΟ 987,83 971,51 908,38 Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ / Ιδία επεξεργασία Γράφημα 38: Ακαθάριστη προστιθέμενη αξία σε εκ. ευρώ ανά κλάδο παραγωγής στην Π.Ε. Φλώρινας για τα έτη Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ / Ιδία επεξεργασία 110

112 Σε επίπεδο παραγωγής ο πρωτογενής τομέας διαδραματίζει σαφώς μικρότερο ρόλο, καθώς κομβικής σημασίας για την οικονομία της περιοχής κατέχει ο κλάδος της παροχής ηλεκτρικού ρεύματος, φυσικού αερίου, ατμού και κλιματισμού, καθώς η περιοχή αποτελεί από τους σημαντικότερες στον τομέα της ενέργειας. Εξαιρώντας τον τομέα της ενέργειας, σημαντικοί τομείς είναι αυτός της γεωργίας, δασοκομίας και αλιείας, ο τομέας των ορυχείων και λατομείων και ο τομέας των κατασκευών, ο οποίος παρουσιάζει όμως μια έντονη φθίνουσα τάση από το 2009 και μετά. Επίσης, τα μεγέθη των τομέων της παροχής υπηρεσιών και συγκεκριμένα οι τομείς της Δημόσιας διοίκησης, της Εκπαίδευσης και της Διαχείρισης ακίνητης περιουσίας φαίνονται να είναι πιο ισορροπημένα σε σχέση με την Π.Ε. Πέλλας, η οποία στηρίζει τις εξαγωγές τις σχεδόν αποκλειστικά στα γεωργικά προϊόντα. Πίνακας 25: Αριθμός επιχειρήσεων και κύκλος εργασιών για την Π.Ε. Φλώρινας 2008 ΣΤΑΚΟΔ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΑΡ. ΕΠΙΧ. ΚΥΚΛΟΣ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΣΥΝΟΛΟ ,48 47 Λιανικό εμπόριο, εκτός από το εμπόριο μηχανοκίνητων οχημάτων και μοτοσυκλετών ,60 35,29% 46 Χονδρικό εμπόριο, εκτός από το εμπόριο μηχανοκίνητων οχημάτων και μοτοσυκλετών ,03 11,14% 43 Εξειδικευμένες κατασκευαστικές δραστηριότητες ,64 9,03% 10 Βιομηχανία τροφίμων ,18 8,55% 56 Δραστηριότητες υπηρεσιών εστίασης ,84 4,31% 49 Χερσαίες μεταφορές και μεταφορές μέσω αγωγών ,87 4,04% 42 Έργα πολιτικού μηχανικού ,70 3,86% 45 Χονδρικό και λιανικό εμπόριο? επισκευή μηχανοκίνητων οχημάτων και μοτοσυκλετών ,65 3,56% 01 Φυτική και ζωική παραγωγή, θήρα και συναφείς δραστηριότητες ,38 2,70% 23 Παραγωγή άλλων μη μεταλλικών ορυκτών προϊόντων ,88 2,38% 41 Κατασκευές κτιρίων ,86 2,30% 71 Αρχιτεκτονικές δραστηριότητες και δραστηριότητες μηχανικών? τεχνικές δοκιμές και αναλύσεις ,42 1,96% 11 Ποτοποιία ,15 1,81% 94 Δραστηριότητες οργανώσεων ,15 1,37% 55 Καταλύματα ,23 0,96% 25 Κατασκευή μεταλλικών προϊόντων, με εξαίρεση τα μηχανήματα και τα είδη εξοπλισμού ,65 0,84% 31 Κατασκευή επίπλων ,13 0,71% 28 Κατασκευή μηχανημάτων και ειδών εξοπλισμού π.δ.κ.α ,88 0,45% 61 Τηλεπικοινωνίες ,88 0,43% 77 Δραστηριότητες ενοικίασης και εκμίσθωσης ,24 0,41% 72 Επιστημονική έρευνα και ανάπτυξη ,97 0,41% Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ. 2008/ Ιδία επεξεργασία ΠΟΣ. ΣΥΜ. Σε ότι αφορά τις επιχειρήσεις και τον κύκλο εργασιών τους, σημαντικότερος είναι ο κλάδος του λιανικού εμπορίου, με αυτόν του χονδρικού εμπορίου να ακολουθεί με σημαντικά μικρότερα μεγέθη. Στη συνέχεια παρουσιάζονται οι κλάδοι των εξειδικευμένων κατασκευών και της βιομηχανίας τροφίμων. Και εδώ παρατηρείται η σχετικά μικρή συμμετοχή του κλάδου της φυτικής και ζωικής παραγωγής και τις κατασκευής μηχανημάτων και ειδών εξοπλισμού, καθώς και αυτού της παροχής υπηρεσιών καταλυμάτων και εστίασης, όπως φαίνεται και στο Γράφημα 34 που ακολουθεί. 111

113 Γράφημα 39: Συμμετοχή ανά ΣΤΑΚΟΔ στο συνολικό κύκλο εργασιών της Π.Ε. Φλώρινας για το έτος 2008 Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ. 2008/ Ιδία επεξεργασία Συμπερασματικά από τα παραπάνω στοιχεία άξια να αναφερθούν για την Π.Ε. Φλώρινας είναι τα παρακάτω: Τα γεωργικά παράγωγα αποτελούν τα σημαντικότερα εξαγωγικά προϊόντα της Π.Ε. Φλώρινας και ιδιαίτερα τα Παρασκευάσματα λαχανικών, καρπών και φρούτων Η αυξανόμενη εξαγωγική δυναμική των Ποτών και αλκοολούχων υγρών Λόγω της σημαντικότητας του τομέα της ενέργειας στην οικονομία της Π.Ε. Φλώρινας, η δυναμική των σημαντικότερων εξαγώγιμων προϊόντων της δεν αντικατοπτρίζεται στο επίπεδο της παραγωγής Τονίζεται ο ισχυρός ρόλος της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας ως εξαγωγική αγορά, ο οποίος αποδυναμώνεται από το 2011 και μετά, με νέες αγορές να προκύπτουν για τα προϊόντα της Π.Ε. Φλώρινας με την μεγαλύτερη φέρουσα εξαγωγική δυνατότητα, σε συνδυασμό και με την υποχώρηση της Αλβανίας ως σημαντικός εξαγωγικός προορισμός Ο τομέας της μεταποίησης εμφανίζεται σχετικά ασθενής, όπως και ο κλάδος της Γεωργίας, με το μεγαλύτερο μέρος της Ακαθάριστης Προστιθέμενης Αξίας να παράγεται από το Λιανικό και Χονδρικό εμπόριο. 112

114 Εξαγωγές Σύνολο της χώρας Πίνακας 26: Αξία εξαγωγών του συνόλου της χώρας για τα έτη CN2 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΑΞΙΑ ( ) ΠΟΣΟΣΤΙΑΙΑ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΟΡΥΚΤΑ ΚΑΥΣΙΜΑ, ΛΑΔΙΑ, ΚΕΡΙΑ, ΑΣΦΑΛΤΩΔΕΙΣ ΥΛ ,47% 20,00% 25,64% 30 ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΊΟΝΤΑ ,16% 5,47% 4,91% 76 ΑΡΓΙΛΙΟ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΥΡΓΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΑΡΓΙΛΙΟ ,79% 4,26% 4,83% 85 ΜΗΧΑΝΕΣ, ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΚΑΙ ΥΛΙΚΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΑ ΚΑΙ ΤΑ ΜΕΡΗ ΤΟΥΣ ΚΛΠ ,57% 4,23% 4,22% 84 ΠΥΡΗΝΙΚΟΙ ΑΝΤΙΔΡΑΣΤΗΡΕΣ, ΛΕΒΗΤΕΣ, ΜΗΧΑΝΕΣ ,71% 4,33% 3,75% 39 ΠΛΑΣΤΙΚΕΣ ΥΛΕΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΥΡΓΗΜΑΤΑ ΑΥΤΩΝ ,17% 4,14% 4,10% 20 ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ ΛΑΧΑΝΙΚΩΝ, ΚΑΡΠΩΝ ΚΑΙ ΦΡΟΥΤΩΝ ,43% 3,91% 3,58% 08 ΚΑΡΠΟΙ ΚΑΙ ΦΡΟΥΤΑ, ΦΛΟΥΔΕΣ ΕΣΠΕΡΙΔΟΕΙΔΩΝ Ή ΠΕΠΟΝΙΩΝ ,17% 3,58% 3,46% 61 ΕΝΔΥΜΑΤΑ ΚΑΙ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΕΝΔΥΜΑΤΟΣ, ΠΛΕΚΤΑ ,99% 2,89% 2,23% 72 ΧΥΤΟΣΙΔΗΡΟΣ, ΣΙΔΗΡΟΣ ΚΑΙ ΧΑΛΥΒΑΣ ,17% 2,13% 2,51% 03 ΨΑΡΙΑ ΚΑΙ ΜΑΛΑΚΟΣΤΡΑΚΑ, ΜΑΛΑΚΙΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΑΣΠΟΝΔΥΛΑ ΥΔΡΟΒΙΑ ,16% 2,77% 2,53% 99 ΕΜΠΙΣΤΕΥΤΙΚΑ, ΕΦΟΔΙΑΣΜΟΙ ,63% 1,93% 2,51% 73 ΤΕΧΝΟΥΡΓΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΧΥΤΟΣΙΔΗΡΟ, ΣΙΔΗΡΟ Ή ΧΑΛΥΒΑ ,78% 2,64% 1,62% 52 ΒΑΜΒΑΚΙ ,81% 2,38% 2,40% 74 ΧΑΛΚΟΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΥΡΓΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΧΑΛΚΟ ,70% 1,50% 2,17% 24 ΚΑΠΝΑ ΚΑΙ ΒΙΟΜΗΧΑΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΑΤΑ ΚΑΠΝΟΥ ,11% 2,50% 1,85% ΣΥΝΟΛΟ ΕΞΑΓΩΓΩΝ Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ / Ιδία επεξεργασία Πίνακας 27: Αξία εξαγωγών του συνόλου της χώρας για τα έτη ΠΟΣΟΣΤΙΑΙΑ ΑΞΙΑ ( ) CN2 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΟΡΥΚΤΑ ΚΑΥΣΙΜΑ, ΛΑΔΙΑ, ΚΕΡΙΑ, ΑΣΦΑΛΤΩΔΕΙΣ ΥΛ ,49% 38,61% 30 ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΊΟΝΤΑ ,77% 3,48% 76 ΑΡΓΙΛΙΟ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΥΡΓΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΑΡΓΙΛΙΟ ,19% 4,35% 85 ΜΗΧΑΝΕΣ, ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΚΑΙ ΥΛΙΚΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΑ ΚΑΙ ΤΑ ΜΕΡΗ ΤΟΥΣ ΚΛΠ ,29% 3,93% 84 ΠΥΡΗΝΙΚΟΙ ΑΝΤΙΔΡΑΣΤΗΡΕΣ, ΛΕΒΗΤΕΣ, ΜΗΧΑΝΕΣ ,26% 2,84% 39 ΠΛΑΣΤΙΚΕΣ ΥΛΕΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΥΡΓΗΜΑΤΑ ΑΥΤΩΝ ,83% 3,30% 20 ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ ΛΑΧΑΝΙΚΩΝ, ΚΑΡΠΩΝ ΚΑΙ ΦΡΟΥΤΩΝ ,35% 3,19% 08 ΚΑΡΠΟΙ ΚΑΙ ΦΡΟΥΤΑ, ΦΛΟΥΔΕΣ ΕΣΠΕΡΙΔΟΕΙΔΩΝ Ή ΠΕΠΟΝΙΩΝ ,98% 2,79% 61 ΕΝΔΥΜΑΤΑ ΚΑΙ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΕΝΔΥΜΑΤΟΣ, ΠΛΕΚΤΑ ,77% 1,33% 72 ΧΥΤΟΣΙΔΗΡΟΣ, ΣΙΔΗΡΟΣ ΚΑΙ ΧΑΛΥΒΑΣ ,54% 2,31% 03 ΨΑΡΙΑ ΚΑΙ ΜΑΛΑΚΟΣΤΡΑΚΑ, ΜΑΛΑΚΙΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΑΣΠΟΝΔΥΛΑ ΥΔΡΟΒΙΑ ,51% 2,20% 99 ΕΜΠΙΣΤΕΥΤΙΚΑ, ΕΦΟΔΙΑΣΜΟΙ ,73% 2,00% 73 ΤΕΧΝΟΥΡΓΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΧΥΤΟΣΙΔΗΡΟ, ΣΙΔΗΡΟ Ή ΧΑΛΥΒΑ ,07% 1,43% 52 ΒΑΜΒΑΚΙ ,46% 1,85% 74 ΧΑΛΚΟΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΥΡΓΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΧΑΛΚΟ ,43% 2,10% 24 ΚΑΠΝΑ ΚΑΙ ΒΙΟΜΗΧΑΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΑΤΑ ΚΑΠΝΟΥ ,60% 1,55% ΣΥΝΟΛΟ ΕΞΑΓΩΓΩΝ Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ / Ιδία επεξεργασία 113

115 Όπως φαίνεται και από τα στοιχεία του πίνακα 25 & 26, κεντρικό ρόλο στο σύνολο των εξαγωγών στο σύνολο της χώρας διαδραματίζου τα ορυκτά καύσιμα και τα προϊόντα της απόσταξης αυτών, σε ποσοστό χαρακτηριστικά υψηλότερο από αυτά των κατηγοριών που ακολουθούν, όπως τα φαρμακευτικά προϊόντα, το αργίλιο και τα τεχνουργήματά του και οι μηχανές και οι συσκευές. Επιπλέον, οι εξαγωγές Ορυκτών καυσίμων φαίνονται να αυξάνονται σε αξία στο διάστημα , όπου και κατέχουν το 38,61% των συνολικών εξαγωγών της χώρας. Τα στοιχεία αυτά απεικονίζονται γραφικά παρακάτω: 114

116 Γράφημα 40: Τα σημαντικότερα εξαγώγιμα προϊόντα της χώρας Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ / Ιδία επεξεργασία Από το 2009 και μετά, παρατηρείται μια σημαντική πτώση στην αξία των εξαγωγών Ορυκτών καυσίμων, της τάξεως περίπου του ενός δις ευρώ. Από το 2011 και μετά όμως η αξία εκτοξεύεται στα 7,4 δισ. ευρώ, από 3,5 το 2010, τάση η οποία συνεχίζεται και στο 2012, με εξαγωγές αξίας 10,6 δισ. ευρώ. Μειώσεις παρατηρούνται και στις κατηγορίες του Αργιλίου και τεχνουργημάτων του, των Μηχανών και συσκευών και των Πυρηνικών αντιδραστήρων και λεβήτων, στα έτη , τάση η οποία αντισταθμίζεται από μια μικρή άνοδο το 2011 και Αντίθετα στην περίπτωση των φαρμακευτικών προϊόντων παρατηρείται σχετική σταθερότητα με μια μικρή αύξηση. Σχετική σταθερότητα παρατηρείται και στα Παρασκευάσματα λαχανικών, καρπών και φρούτων και στους Καρπούς και φρούτα, με μια μικρή άνοδο από το 2011 και μετά. Παρακάτω παρουσιάζονται και τα αντίστοιχα στοιχεία αναφορικά με το ποσοστό συμμετοχής τους στις συνολικές εξαγωγές της χώρας. 115

117 Γράφημα 41: Ποσοστό συμμετοχής επί του συνόλου των εξαγωγών των σημαντικότερων εξαγώγιμων προϊόντων της χώρας για τα έτη Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ / Ιδία επεξεργασία Γράφημα 42: Ποσοστό συμμετοχής επί του συνόλου των εξαγωγών των σημαντικότερων εξαγώγιμων προϊόντων της χώρας για το έτος 2012 Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ. 2012/ Ιδία επεξεργασία 116

118 Και από τα παραπάνω γραφήματα παρατηρείται η ανοδική τάση των Ορυκτών καυσίμων σε σχέση με τα υπόλοιπα εξαγώγιμα προϊόντα της χώρας, καταλαμβάνοντας το 2012 το 38,61% του συνόλου των εξαγωγών, με το Αργίλιο και τα τεχνουργήματά να ακολουθεί με σημαντικά μικρότερο ποσοστό. Σημαντική μείωση παρατηρείται στο ποσοστό των Φαρμακευτικών προϊόντων από το 5,47% το 2009 στο 3,48% το 2012, χωρίς ωστόσο να υπάρχει αντίστοιχη μείωση στην αξία των εξαγωγών Φαρμακευτικών προϊόντων, η οποία κυμαίνεται στα 960 περίπου εκ. ευρώ στο διάστημα Η μείωση του ποσοστού οφείλεται κυρίως στην αύξηση των εξαγωγών των υπολοίπων προϊόντων, όπως το Αργίλιο και οι Μηχανές και συσκευές, και ιδιαίτερα των Ορυκτών καυσίμων, με την απότομη αύξηση του Ακολουθούν τα στοιχεία των κυριότερων εξαγωγικών προορισμών και των σημαντικότερων προϊόντων σε αυτούς. Γράφημα 43: Κύριοι εξαγωγικοί προορισμοί της χώρας για το έτος 2012 Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ. 2012/ Ιδία επεξεργασία 117

119 Γράφημα 44: Κύριοι εξαγωγικοί προορισμοί της χώρας για τα έτη Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ / Ιδία επεξεργασία Από τα στοιχεία των κυριότερων προορισμών αξιοσημείωτη είναι η άνοδος του ποσοστού της Τουρκίας στο διάστημα , από το 4,24% στο 10,71% το 2012, όπου και είναι στην πρώτη θέση των κυριότερων εξαγωγικών προορισμών. Αντίθετη πορεία παρατηρείται στην περίπτωση της Ιταλίας και της Γερμανίας, οι οποίες μέχρι και το 2011, αποτελούν τους κυριότερους προορισμούς των εξαγωγών της χώρας, με ποσοστά κοντά στο 9,5%-10%. Το ποσοστό της Γερμανίας εμφανίζεται αρκετά μειωμένο το 2011 όπου υποχωρεί στο 7,96%, ενώ το 2012 και με δεδομένη την άνοδο του ποσοστού της Τουρκίας, τα αντίστοιχα ποσοστά της Ιταλίας και Γερμανίας είναι 7,69% κι 6,38%. Σταθερά ψηλά στην απορρόφηση εξαγωγών της χώρας βρίσκεται η Βουλγαρία με ποσοστά πάνω από 5,50% στο διάστημα , ενώ αύξηση του ποσοστού της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας παρατηρείται το Παρακάτω παρουσιάζονται τα σημαντικότερα εξαγώγιμα προϊόντα στους κυριότερους προορισμούς, με στοιχεία του

120 Γράφημα 45: Τα σημαντικότερα προϊόντα στους κυριότερους εξαγωγικούς προορισμούς της χώρας 2012 Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ. 2012/ Ιδία επεξεργασία Από το Γράφημα 40 φαίνεται ότι στην Τουρκία εξάγονται κυρίως Ορυκτά καύσιμα, σε ποσοστό 73,15%, όπως και στη Βουλγαρία, με 24,80%. Στη Βουλγαρία, μετά τα Ορυκτά καύσιμα, εξάγονται Χαλκός και τεχνουργήματα (6,23%) και Πλαστικές ύλες (5,56%). Στην Ιταλία το αντίστοιχο ποσοστό είναι 14,21%, με το Αργίλιο να προηγείται με 14,25%, και τα Ψάρια και μαλακόστρακα και τα Λίπη, λάδια, κεριά να ακολουθούν. Στη Γερμανία φαίνεται να υπάρχει καλύτερη κατανομή περισσότερων προϊόντων, με κυριότερα τα Φαρμακευτικά προϊόντα (14,13%) και Παρασκευάσματα λαχανικών (9,80%), με τις Μηχανές, συσκευές και το Αργίλιο να ακολουθούν. 119

121 Πίνακας 28: Οι κυριότερες αγορές για τα σημαντικότερα εξαγώγιμα προϊόντα της χώρας ΠΡΟΪΌΝ ΑΞΙΑ ΕΞ. ΧΩΡΑ ΑΓΟΡΑ ΑΞΙΑ ΕΞΑΓ. ΣΥΜ. % ΟΡΥΚΤΑ ΚΑΥΣΙΜΑ,ΛΑΔΙΑ,ΚΕΡΙΑ.ΑΣΦΑΛΤΩΔΕΙΣ,ΥΛ ΤΟΥΡΚΙΑ ,00 20,29% ΕΦΟΔ.ΠΛΟΙΩΝ ΜΕ ΤΡΙΤ.ΧΩΡΕΣ ,00 12,14% ΛΙΒΑΝΟΣ ,00 6,43% ΛΙΒΥΗ ,00 5,75% ΕΔΑΦ ΠΡΩΗΝ ΓΙΟΥΓΚ.ΔΗΜ ΜΑΚE ,00 5,23% ΓΙΒΡΑΛΤΑΡ ,00 4,91% ΣΙΝΓΚΑΠΟΥΡΗ ,00 4,68% ΙΣΡΑΗΛ ,00 4,36% ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ ,00 3,64% Η Π Α ,00 3,32% ΚΥΠΡΟΣ ,00 3,18% ΑΡΓΙΛΙΟ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΥΡΓΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΑΡΓΙΛΙΟ ΙΤΑΛΙΑ ,00 25,19% ΓΕΡΜΑΝΙΑ ,00 12,57% ΤΟΥΡΚΙΑ ,00 6,02% ΓΑΛΛΙΑ ,00 5,66% ΠΟΛΩΝΙΑ ,00 4,72% ΗΝΩΜΕΝΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ ,00 4,61% Η Π Α ,00 3,58% ΜΗΧΑΝΕΣ, ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΚΑΙ ΥΛΙΚΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΑ ΚΑΙ ΤΑ ΜΕΡΗ ΤΟΥΣ ΚΥΠΡΟΣ ,00 16,83% ΓΕΡΜΑΝΙΑ ,00 14,06% ΗΝΩΜΕΝΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ ,00 12,39% Η Π Α ,00 5,90% ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ ,00 5,38% ΛΙΒΥΗ ,00 5,31% ΧΟΓΚ-ΚΟΓΚ ,00 4,16% ΙΤΑΛΙΑ ,00 3,99% ΕΝΩΜΕΝΑ ΑΡΑΒΙΚΑ ΕΜΙΡΑΤΑ ,00 3,86% ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΊΟΝΤΑ ΓΕΡΜΑΝΙΑ ,00 25,87% ΗΝΩΜΕΝΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ ,00 11,24% ΓΑΛΛΙΑ ,00 7,97% ΙΤΑΛΙΑ ,00 7,23% ΚΑΤΩ ΧΩΡΕΣ ,00 6,44% ΚΥΠΡΟΣ ,00 6,25% ΔΑΝΙΑ ,00 4,30% ΙΣΠΑΝΙΑ ,00 3,96% ΑΥΣΤΡΙΑ ,00 3,37% ΠΟΛΩΝΙΑ ,00 2,36% ΠΛΑΣΤΙΚΕΣ ΥΛΕΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΥΡΓΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΑΥΤΕΣ ΤΙΣ ΥΛΕΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ ΛΑΧΑΝΙΚΩΝ, ΚΑΡΠΩΝ ΚΑΙ ΦΡΟΥΤΩΝ Ή ΑΛΛΩΝ ΜΕΡΩΝ ΦΥΤΩΝ ΠΥΡΗΝΙΚΟΙ ΑΝΤΙΔΡΑΣΤΗΡΕΣ, ΛΕΒΗΤΕΣ, ΜΗΧΑΝΕΣ, ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΕΣ ΕΠΙΝΟΗΣΕΙΣ. ΜΕΡΗ ΑΥΤΩΝ ΤΩΝ ΜΗΧΑΝΩΝ Ή ΣΥΣΚΕΥΩΝ ΤΟΥΡΚΙΑ ,00 15,48% ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ ,00 9,54% ΡΟΥΜΑΝΙΑ ,00 8,92% ΙΤΑΛΙΑ ,00 8,54% ΓΑΛΛΙΑ ,00 5,72% ΓΕΡΜΑΝΙΑ ,00 5,02% ΚΥΠΡΟΣ ,00 4,11% ΓΕΡΜΑΝΙΑ ,00 19,57% Η Π Α ,00 11,10% ΗΝΩΜΕΝΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ ,00 9,43% ΙΤΑΛΙΑ ,00 4,85% ΓΑΛΛΙΑ ,00 4,72% ΡΩΣΙΑ ,00 4,35% ΚΑΤΩ ΧΩΡΕΣ ,00 3,74% ΤΑΙΛΑΝΔΗ ,00 3,68% ΑΥΣΤΡΑΛΙΑ ,00 3,16% ΚΥΠΡΟΣ ,00 8,98% ΕΦΟΔ.ΠΛΟΙΩΝ ΜΕ ΤΡΙΤ.ΧΩΡΕΣ ,00 8,36% ΙΤΑΛΙΑ ,00 6,58% ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ ,00 5,70% ΓΕΡΜΑΝΙΑ ,00 5,21% 120

122 ΚΑΡΠΟΙ ΚΑΙ ΦΡΟΥΤΑ ΒΡΩΣΙΜΑ, ΦΛΟΥΔΕΣ ΕΣΠΕΡΙΔΟΕΙΔΩΝ Ή ΠΕΠΟΝΙΩΝ Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ. 2013/ Ιδία επεξεργασία ΤΟΥΡΚΙΑ ,00 5,14% ΡΩΣΙΑ ,00 3,66% ΡΟΥΜΑΝΙΑ ,00 3,66% ΕΔΑΦ ΠΡΩΗΝ ΓΙΟΥΓΚ.ΔΗΜ ΜΑΚE ,00 3,26% ΡΩΣΙΑ ,00 14,63% ΓΕΡΜΑΝΙΑ ,00 13,81% ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ ,00 7,90% ΡΟΥΜΑΝΙΑ ,00 7,16% ΗΝΩΜΕΝΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ ,00 6,68% ΚΑΤΩ ΧΩΡΕΣ ,00 5,05% ΟΥΚΡΑΝΙΑ ,00 4,77% ΠΟΛΩΝΙΑ ,00 3,98% ΣΕΡΒΙΑ ,00 3,31% ΙΤΑΛΙΑ ,00 3,16% Από τα στοιχεία του πίνακα φαίνεται ότι ο κύριος εξαγωγικός προορισμός των Ορυκτών καυσίμων είναι η Τουρκία, σε ποσοστό 20,29%. Σημαντικό ποσοστό κατέχουν και οι εφοδιασμοί πλοίων με τρίτες χώρες, απορροφώντας ένα 12,14% των εξαγωγών ορυκτών καυσίμων, ενώ ακολουθούν ο Λίβανος, η Λιβύη και η πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας. Και εδώ φαίνεται ο σημαντικός ρόλος της διασυνοριακής περιοχής με την Τουρκία, την πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας και τη Βουλγαρία να συμμετέχουν με υψηλά ποσοστά στις εξαγωγές του σημαντικότερου εξαγώγιμου προϊόντος της χώρας. Σε διαφορετικές αγορές κατευθύνεται το Αργίλιο και τα τεχνουργήματά του, με την Ιταλία και τη Γερμανία να κατέχουν τα σημαντικότερα ποσοστά, 25,19% και 12,57% αντίστοιχα. Και εδώ η Τουρκία απορροφά ένα σχετικά υψηλό ποσοστό, πριν την Γαλλία και την Πολωνία. Η Κύπρος, η Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο είναι οι κυριότερες αγορές για την κατηγορία Μηχανές, συσκευές και υλικά ηλεκτρικά και μέρη τους, ενώ για τα Φαρμακευτικά προϊόντα η Γερμανία, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Γαλλία με την Ιταλία αποτελούν τις κυριότερες αγορές. Η Τουρκία κατέχει σημαντικά υψηλότερο ποσοστό των εξαγωγών Πλαστικών υλών και τεχνουργημάτων αυτών, με τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία να ακολουθούν. Τα Παρασκευάσματα λαχανικών, καρπών και φρούτων κατευθύνονται σε ποσοστό 11,10% στη Γερμανία και κατά 9,43% στο Ηνωμένο Βασίλειο, με την Ιταλία, τη Γαλλία και τη Ρωσία να ακολουθούν, ενώ αντίστοιχα κυριότεροι προορισμοί των Καρπών και φρούτων είναι η Ρωσία και η Γερμανία με 14,63% και 13,81% αντίστοιχα. Τέλος η Κύπρος αποτελεί τον σημαντικότερο προορισμό των Πυρηνικών αντιδραστήρων, λεβήτων και μηχανών, σε ποσοστό 8,96%, με τους εφοδιασμούς πλοίων με τρίτες χώρες να συμμετέχουν με εξίσου υψηλό ποσοστό (8,36%). 121

123 Ακαθάριστη Προστιθέμενη αξία Κύκλος Εργασιών Πίνακας 29: Ακαθάριστη προστιθέμενη αξία ανά NACE στο σύνολο της χώρας και τη διασυνοριακή περιοχή για τα έτη NACE ΚΛΑΔΟΣ ΣΥΝΟΛΟ ΧΩΡΑΣ ΔΙΑΣΥΝΟΡΙΑΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΑΥΑ Γεωργία, δασοκομία και αλιεία 6.393, , ,58 957,43 916,63 861,98 ΑΥΒ Ορυχεία και λατομεία 779,63 591,58 626,68 120,93 91,83 97,28 ΑΥC Μεταποίηση , , , , , ,31 AYD Παροχή ηλεκτρικού ρεύματος, φυσικού αερίου, ατμού και κλιματισμού 4.569, , ,62 667,90 510,08 586,34 AYE Παροχή νερού - επεξεργασία λυμάτων, διαχείριση αποβλήτων και δραστηριότητες 1.807, , ,74 197,59 142,15 176,67 εξυγίανσης AYF Κατασκευές , , , , ,76 803,38 AYG Χονδρικό και λιανικό εμπόριο, επισκευή μηχανοκίνητων οχημάτων , , , , , ,22 AYH Μεταφορές και αποθήκευση , , , ,12 853,62 675,57 AYI Δραστηριότητες υπηρεσιών παροχής καταλύματος και υπηρεσιών εστίασης , , , , , ,90 AYJ Ενημέρωση και επικοινωνία 9.338, , ,22 772,59 792,86 782,19 AYK Χρηματοπιστωτικές και ασφαλιστικές δραστηριότητες 9.384, , ,66 796,35 750,92 799,19 AYL Διαχείριση ακίνητης περιουσίας , , , , , ,32 AYM Επαγγελματικές, επιστημονικές και τεχνικές δραστηριότητες 7.449, , ,83 770,50 986,54 783,00 AYN Διοικητικές και υποστηρικτές δραστηριότητες 3.962, , ,28 392,64 361,19 389,72 AYO Δημόσια διοίκηση και άμυνα - Υποχρεωτική κοινωνική ασφάλιση , , , , , ,86 AYP Εκπαίδευση , , , , , ,28 AYQ Δραστηριότητες σχετικές με την ανθρώπινη υγεία και την κοινωνική μέριμνα , , , , , ,05 AYR Τέχνες, διασκέδαση και ψυχαγωγία AYS Άλλες δραστηριότητες παροχής υπηρεσιών AYT Δραστηριότητες νοικοκυριών ως εργοδοτών, μη διαφοροποιημένες δραστηριότητες 8.070, , , , , ,21 νοικοκυριών που αφορούν την παραγωγή αγαθών και υπηρεσιών για ίδια χρήση AYU Δραστηριότητες ετερόδικων οργανισμών και φορέων 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 ΣΥΝΟΛΟ , , , , , ,47 Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ / Ιδία επεξεργασία Όπως προκύπτει από τα στοιχεία της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας, οι σημαντικότεροι κλάδοι της ελληνικής οικονομίας είναι αυτοί της Διαχείρισης ακίνητης περιουσίας και του Χονδρικού και λιανικού εμπορίου, με τον δεύτερο να παρουσιάζει σημαντική πτώση στο διάστημα , της τάξεως των 4 περίπου εκ. ευρώ. Στη συνέχεια ακολουθούν οι κλάδοι της Μεταποίησης, της Δημόσιας διοίκησης και της παροχής υπηρεσιών (AYH, AYI, AYP, AYQ). 122

124 Γράφημα 46: Ακαθάριστη προστιθέμενη αξία σε εκ. ευρώ ανά NACE στο σύνολο της χώρας Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ / Ιδία επεξεργασία Αξίζει να σημειωθούν τα σχετικά χαμηλά αλλά σταθερά μεγέθη του κλάδου της Γεωργίας, δασοκομίας και αλιείας, της ενέργειας, καθώς και η απότομη πτώση του κλάδου των κατασκευών από το 2009 και μετά. 123

125 Πίνακας 30: Αριθμός επιχειρήσεων και κύκλος εργασιών των σημαντικότερων κλάδων ανά ΣΤΑΚΟΔ στο σύνολο της χώρας (2008) ΣΤΑΚΟΔ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΑΡ. ΕΠΙΧ. ΚΥΚΛΟΣ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΠΟΣΟΣΤΟ ΣΥΝΟΛΟ ,92 Χονδρικό εμπόριο, εκτός από το εμπόριο μηχανοκίνητων οχημάτων και 46 μοτοσυκλετών ,78 22,12% Λιανικό εμπόριο, εκτός από το εμπόριο μηχανοκίνητων οχημάτων και 47 μοτοσυκλετών ,98 13,86% Δραστηριότητες χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, με εξαίρεση τις 64 ασφαλιστικές δραστηριότητες και τα συνταξιοδοτικά ταμεία ,83 10,04% 19 Παραγωγή οπτάνθρακα και προϊόντων διύλισης πετρελαίου ,98 4,63% 35 Παροχή ηλεκτρικού ρεύματος, φυσικού αερίου, ατμού και κλιματισμού ,38 4,51% Χονδρικό και λιανικό εμπόριο επισκευή μηχανοκίνητων οχημάτων και 45 μοτοσυκλετών ,04 4,01% 10 Βιομηχανία τροφίμων ,98 3,09% 61 Τηλεπικοινωνίες ,67 2,20% 41 Κατασκευές κτιρίων ,67 2,00% 42 Έργα πολιτικού μηχανικού ,03 1,92% 56 Δραστηριότητες υπηρεσιών εστίασης ,39 1,77% 92 Τυχερά παιχνίδια και στοιχήματα ,89 1,63% 49 Χερσαίες μεταφορές και μεταφορές μέσω αγωγών ,83 1,38% Κατασκευή μεταλλικών προϊόντων, με εξαίρεση τα μηχανήματα και τα είδη 25 εξοπλισμού ,84 1,36% 43 Εξειδικευμένες κατασκευαστικές δραστηριότητες ,05 1,32% 52 Αποθήκευση και υποστηρικτικές προς τη μεταφορά δραστηριότητες ,79 1,26% 24 Παραγωγή βασικών μετάλλων ,59 1,17% 55 Καταλύματα ,46 1,17% 23 Παραγωγή άλλων μη μεταλλικών ορυκτών προϊόντων ,60 1,15% Αρχιτεκτονικές δραστηριότητες και δραστηριότητες μηχανικών τεχνικές 71 δοκιμές και αναλύσεις ,94 1,15% Παραγωγή βασικών φαρμακευτικών προϊόντων και φαρμακευτικών 21 σκευασμάτων ,49 1,04% 20 Παραγωγή χημικών ουσιών και προϊόντων ,37 1,04% Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ. 2008/ Ιδία επεξεργασία Γράφημα 47: Συμμετοχή των σημαντικότερων κλάδων στο συνολικό κύκλο εργασιών της χώρας Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ. 2008/ Ιδία επεξεργασία Όπως προκύπτει και από τα στοιχεία που αφορούν τις επιχειρήσεις και τον κύκλο εργασιών τους, όπως παρουσιάζονται στον Πίνακα 29 και το Γράφημα 42, οι δραστηριότητες του χονδρικού και λιανικού εμπορίου συμμετέχουν με 124

126 σημαντικότερο ποσοστό στο συνολικό κύκλο εργασιών της χώρας. Ιδιαίτερα σημαντική θέση κατέχει ο τομέας παροχής υπηρεσιών και συγκεκριμένα οι δραστηριότητες χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, ενώ ακολουθεί η Παραγωγή οπτάνθρακα και προϊόντων διύλισης πετρελαίου η Παροχή ηλεκτρικού ρεύματος, φυσικού αερίου, ατμού και κλιματισμού, το Χονδρικό και λιανικό εμπόριο - επισκευή μηχανοκίνητων οχημάτων και μοτοσυκλετών και η Βιομηχανία τροφίμων. Συμπερασματικά αναφορικά με τις εξαγωγές στο σύνολο της χώρας επισημαίνονται τα παρακάτω: Η κυριαρχία των Ορυκτών καυσίμων στο σύνολο των εξαγωγών, ιδιαίτερα από το 2011 και μετά Την ανάδειξη της Τουρκίας σε σημαντικό εξαγωγικό προορισμό, με συνεχώς αυξανόμενο ποσοστό στο διάστημα και με την απορρόφηση του μεγαλύτερου ποσοστού εξαγωγών Ορυκτών καυσίμων της χώρας Την εξαγωγική δυναμική των Αργιλίου και Γεωργικών παραγώγων στις χώρες της βόρειας και δυτικής Ευρώπης (Γερμανία, Ιταλία, Γαλλία, Ρωσία) αλλά και στις χώρες τις διασυνοριακής περιοχής (Βουλγαρία, πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας) 125

127 Εξαγωγές Σύνολο Διασυνοριακής Περιοχής Λόγω του σημαντικού ρόλου της Π.Ε. Θεσσαλονίκης στην εμπορική και επιχειρηματική δραστηριότητα της διασυνοριακής περιοχής αλλά και της διαφορετικής της δυναμικής σε σχέση με τις υπόλοιπες περιφέρειες η ανάλυση των στοιχείων της διασυνοριακής περιοχής θα γίνει σε δύο επίπεδα: Ένα με τη συμμετοχή της Π.Ε. Θεσσαλονίκης και ένα λαμβάνοντας υπ όψη τα στοιχεία των περιοχών, εκτός της Π.Ε. Θεσσαλονίκης. Η σύγκριση των παραπάνω επιπέδων θα δώσει μια πιο σαφή εικόνα αρχικά της φέρουσας εξαγωγικής ικανότητας της διασυνοριακής περιοχής, καθώς και των διαφορετικών πλεονεκτημάτων της κάθε περιοχής ανά κατηγορία προϊόντων και κλάδο παραγωγής. Παρακάτω παρουσιάζονται τα στοιχεία των εξαγωγών για τη διασυνοριακή περιοχή στα δύο επίπεδα που αναφέρθηκαν. Πίνακας 31: Τα σημαντικότερα εξαγώγιμα προϊόντα της διασυνοριακής περιοχής CN2 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΑΞΙΑ ( ) ΠΟΣΟΣΤΙΑΙΑ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΕΝΔΥΜΑΤΑ - ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΕΝΔΥΜΑΤ.ΠΛΕΚΤΑ ,54% 10,46% 8,94% 27 ΟΡΥΚΤΑ ΚΑΥΣΙΜΑ,ΛΑΔΙΑ,ΚΕΡΙΑ.ΑΣΦΑΛΤΩΔΕΙΣ,ΥΛ ,04% 9,58% 11,36% 72 ΧΥΤΟΣΙΔΗΡΟΣ,ΣΙΔΗΡΟΣ ΚΑΙ ΧΑΛΥΒΑΣ ,26% 3,86% 4,44% 24 ΚΑΠΝΑ - ΒΙΟΜΗΧΑΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤ.ΚΑΠΝΟΥ ,04% 6,69% 4,43% 30 ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΙΟΝΤΑ ,79% 6,65% 6,14% 84 ΠΥΡΗΝΙΚΟΙ ΑΝΤΙΔΡΑΣΤΗΡΕΣ,ΛΕΒΗΤΕΣ,ΜΗΧΑΝΕΣ ,42% 4,95% 4,85% 39 ΠΛΑΣΤΙΚΕΣ ΥΛΕΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΥΡΓΗΜΑΤΑ ΑΥΤΩΝ ,22% 5,64% 6,94% 20 ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ ΛΑΧΑΝΙΚΩΝ,ΚΑΡΠΩΝ,ΦΡΟΥΤΩΝ ,99% 4,84% 5,19% 52 ΒΑΜΒΑΚΙ ,17% 5,55% 5,77% 76 ΑΡΓΙΛΙΟ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΥΡΓΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΑΡΓΙΛΙΟ ,95% 3,01% 3,41% 08 ΚΑΡΠΟΙ,ΦΡΟΥΤΑ,ΦΛΟΥΔΕΣ ΕΣΠΕΡΙΔ/ΔΩΝ-ΠΕΠΟΝΙΩΝ ,62% 3,25% 3,82% 10 ΔΗΜΗΤΡΙΑΚΑ ,53% 2,88% 1,79% 04 ΓΑΛΑ,ΑΥΓΑ ΜΕΛΙ - ΠΡΟΙΟΝΤΑ ΖΩΙΚΗΣ ΠΡΟΕΛΕΥΣ ,69% 2,20% 2,31% 68 ΤΕΧΝΟΥΡΓΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΣ ΓΥΨΟ,ΤΣΙΜΕΝΤΟ ΚΛΠ ,12% 2,16% 1,39% 17 ΖΑΧΑΡΑ ΚΑΙ ΖΑΧΑΡΩΔΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ ,98% 1,93% 3,05% 73 ΤΕΧΝΟΥΡΓΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΧΥΤΟΣΙΔΗΡΟ,ΣΙΔΗΡΟ-ΧΑΛΥΒΑ ,70% 1,47% 1,52% ΣΥΝΟΛΟ Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ / Ιδία επεξεργασία Πίνακας 32: Τα σημαντικότερα εξαγώγιμα προϊόντα της διασυνοριακής περιοχής εκτός της Π.Ε. Θεσσαλονίκης CN2 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΑΞΙΑ ( ) ΠΟΣΟΣΤΙΑΙΑ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ ΛΑΧΑΝΙΚΩΝ,ΚΑΡΠΩΝ,ΦΡΟΥΤΩΝ ,89% 18,30% 20,86% 76 ΑΡΓΙΛΙΟ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΥΡΓΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΑΡΓΙΛΙΟ ,53% 13,02% 14,57% 08 ΚΑΡΠΟΙ,ΦΡΟΥΤΑ,ΦΛΟΥΔΕΣ ΕΣΠΕΡΙΔ/ΔΩΝ-ΠΕΠΟΝΙΩΝ ,70% 14,97% 17,89% 24 ΚΑΠΝΑ - ΒΙΟΜΗΧΑΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤ.ΚΑΠΝΟΥ ,31% 8,67% 1,30% 84 ΠΥΡΗΝΙΚΟΙ ΑΝΤΙΔΡΑΣΤΗΡΕΣ,ΛΕΒΗΤΕΣ,ΜΗΧΑΝΕΣ ,01% 7,56% 7,56% 61 ΕΝΔΥΜΑΤΑ - ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΕΝΔΥΜΑΤ.ΠΛΕΚΤΑ ,38% 3,92% 2,98% 39 ΠΛΑΣΤΙΚΕΣ ΥΛΕΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΥΡΓΗΜΑΤΑ ΑΥΤΩΝ ,00% 4,46% 3,98% 52 ΒΑΜΒΑΚΙ ,78% 5,20% 5,81% 16 ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ ΚΡΕΑΤΩΝ,ΨΑΡΙΩΝ,ΜΑΛΑΚΙΩΝ ΚΛΠ ,72% 3,22% 3,01% 07 ΛΑΧΑΝΙΚΑ,ΦΥΤΑ,ΡΙΖΕΣ ΚΑΙ ΚΟΝΔΥΛΟΙ,ΒΡΩΣΙΜΑ ,54% 1,96% 1,76% 68 ΤΕΧΝΟΥΡΓΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΣ ΓΥΨΟ,ΤΣΙΜΕΝΤΟ ΚΛΠ ,32% 2,59% 2,26% 10 ΔΗΜΗΤΡΙΑΚΑ ,68% 1,91% 2,05% 21 ΔΙΑΦΟΡΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ,11% 1,10% 2,37% 04 ΓΑΛΑ,ΑΥΓΑ ΜΕΛΙ - ΠΡΟΙΟΝΤΑ ΖΩΙΚΗΣ ΠΡΟΕΛΕΥΣ ,66% 1,40% 2,01% ΣΥΝΟΛΟ Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ / Ιδία επεξεργασία 126

128 Πίνακας 33: Τα σημαντικότερα εξαγώγιμα προϊόντα της διασυνοριακής περιοχής CN2 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΑΞΙΑ ( ) ΠΟΣΟΣΤΙΑΙΑ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΕΝΔΥΜΑΤΑ - ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΕΝΔΥΜΑΤ.ΠΛΕΚΤΑ ,89% 6,10% 27 ΟΡΥΚΤΑ ΚΑΥΣΙΜΑ,ΛΑΔΙΑ,ΚΕΡΙΑ.ΑΣΦΑΛΤΩΔΕΙΣ,ΥΛ ,63% 23,44% 72 ΧΥΤΟΣΙΔΗΡΟΣ,ΣΙΔΗΡΟΣ ΚΑΙ ΧΑΛΥΒΑΣ ,62% 3,79% 24 ΚΑΠΝΑ - ΒΙΟΜΗΧΑΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤ.ΚΑΠΝΟΥ ,40% 4,09% 30 ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΙΟΝΤΑ ,33% 4,27% 84 ΠΥΡΗΝΙΚΟΙ ΑΝΤΙΔΡΑΣΤΗΡΕΣ,ΛΕΒΗΤΕΣ,ΜΗΧΑΝΕΣ ,05% 4,62% 39 ΠΛΑΣΤΙΚΕΣ ΥΛΕΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΥΡΓΗΜΑΤΑ ΑΥΤΩΝ ,46% 5,32% 20 ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ ΛΑΧΑΝΙΚΩΝ,ΚΑΡΠΩΝ,ΦΡΟΥΤΩΝ ,44% 5,37% 52 ΒΑΜΒΑΚΙ ,50% 4,99% 76 ΑΡΓΙΛΙΟ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΥΡΓΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΑΡΓΙΛΙΟ ,34% 2,69% 08 ΚΑΡΠΟΙ,ΦΡΟΥΤΑ,ΦΛΟΥΔΕΣ ΕΣΠΕΡΙΔ/ΔΩΝ-ΠΕΠΟΝΙΩΝ ,24% 3,96% 10 ΔΗΜΗΤΡΙΑΚΑ ,85% 1,74% 04 ΓΑΛΑ,ΑΥΓΑ ΜΕΛΙ - ΠΡΟΙΟΝΤΑ ΖΩΙΚΗΣ ΠΡΟΕΛΕΥΣ ,49% 2,26% 68 ΤΕΧΝΟΥΡΓΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΣ ΓΥΨΟ,ΤΣΙΜΕΝΤΟ ΚΛΠ ,48% 1,41% 17 ΖΑΧΑΡΑ ΚΑΙ ΖΑΧΑΡΩΔΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ ,41% 2,05% 73 ΤΕΧΝΟΥΡΓΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΧΥΤΟΣΙΔΗΡΟ,ΣΙΔΗΡΟ-ΧΑΛΥΒΑ ,66% 1,51% ΣΥΝΟΛΟ Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ / Ιδία επεξεργασία Πίνακας 34: Τα σημαντικότερα εξαγώγιμα προϊόντα της διασυνοριακής περιοχής εκτός της Π.Ε. Θεσσαλονίκης CN2 ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΑΞΙΑ ( ) ΠΟΣΟΣΤΙΑΙΑ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ ΛΑΧΑΝΙΚΩΝ,ΚΑΡΠΩΝ,ΦΡΟΥΤΩΝ ,36% 23,94% 76 ΑΡΓΙΛΙΟ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΥΡΓΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΑΡΓΙΛΙΟ ,53% 11,47% 08 ΚΑΡΠΟΙ,ΦΡΟΥΤΑ,ΦΛΟΥΔΕΣ ΕΣΠΕΡΙΔ/ΔΩΝ-ΠΕΠΟΝΙΩΝ ,53% 19,58% 24 ΚΑΠΝΑ - ΒΙΟΜΗΧΑΝΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤ.ΚΑΠΝΟΥ ,45% 0,34% 84 ΠΥΡΗΝΙΚΟΙ ΑΝΤΙΔΡΑΣΤΗΡΕΣ,ΛΕΒΗΤΕΣ,ΜΗΧΑΝΕΣ ,50% 12,22% 61 ΕΝΔΥΜΑΤΑ - ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΕΝΔΥΜΑΤ.ΠΛΕΚΤΑ ,37% 0,57% 39 ΠΛΑΣΤΙΚΕΣ ΥΛΕΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΥΡΓΗΜΑΤΑ ΑΥΤΩΝ ,67% 3,35% 52 ΒΑΜΒΑΚΙ ,63% 4,85% 16 ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ ΚΡΕΑΤΩΝ,ΨΑΡΙΩΝ,ΜΑΛΑΚΙΩΝ ΚΛΠ ,50% 1,66% 07 ΛΑΧΑΝΙΚΑ,ΦΥΤΑ,ΡΙΖΕΣ ΚΑΙ ΚΟΝΔΥΛΟΙ,ΒΡΩΣΙΜΑ ,30% 0,62% 68 ΤΕΧΝΟΥΡΓΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΠΕΤΡΕΣ ΓΥΨΟ,ΤΣΙΜΕΝΤΟ ΚΛΠ ,10% 1,82% 10 ΔΗΜΗΤΡΙΑΚΑ ,01% 2,21% 21 ΔΙΑΦΟΡΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ,69% 1,66% 04 ΓΑΛΑ,ΑΥΓΑ ΜΕΛΙ - ΠΡΟΙΟΝΤΑ ΖΩΙΚΗΣ ΠΡΟΕΛΕΥΣ ,20% 1,86% ΣΥΝΟΛΟ Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ / Ιδία επεξεργασία Από τα στοιχεία των εξαγωγών της διασυνοριακής περιοχής φαίνεται ότι τα σημαντικότερα προϊόντα το 2008 είναι τα Ενδύματα και τα Ορυκτά καύσιμα, με τα δεύτερα να ακολουθούν μια εντυπωσιακή ανοδική πορεία ως το 2012, όπου παρουσιάζονται ενισχυμένα κατά περίπου 650 εκ. ευρώ σε σχέση με το Αντίθετα τα Ενδύματα ακολουθούν φθίνουσα πορεία, με συνολικές απώλειες στο διάστημα κοντά στα 200 εκ. ευρώ. Χωρίς την επίδραση της Π.Ε. Θεσσαλονίκης τα μεγέθη είναι πολύ διαφορετικά, με τα Παρασκευάσματα λαχανικών, καρπών και φρούτων, τους Καρπούς και φρούτα και το Αργίλιο και τα τεχνουργήματά του να είναι τα πιο σημαντικά εξαγώγιμα προϊόντα, τα πρώτα 2 από τα οποία φαίνονται ενισχυμένα το 2012, κατά 20 περίπου εκ. στην περίπτωση των Παρασκευασμάτων λαχανικών, καρπών και φρούτων και 10 περίπου εκ. ευρώ για τους Καρπούς και φρούτα. Στην περίπτωση του Αργιλίου και των παρασκευασμάτων του παρουσιάζεται μια σημαντική μείωση μετά το 2008, της τάξεως των 26 εκ. ευρώ, ενώ στα έτη που ακολουθούν οι εξαγωγές του παραμένουν στα ίδια επίπεδα. 127

129 Αξιοσημείωτη είναι η περίπτωση των Καπνών και βιομηχανοποιημένων υποκατάστατων με τη διαφορετική εικόνα που παρουσιάζει στις δύο περιπτώσεις, με και χωρίς την Π.Ε. Θεσσαλονίκης. Και στις 2 περιπτώσεις φαίνεται μια μείωση το 2010, που χωρίς την Π.Ε. Θεσσαλονίκης φαίνεται να είναι πολύ σημαντικότερη, κυρίως λόγω της μεγαλύτερης επίδρασης της Π.Ε. Κιλκίς. Τα στοιχεία αυτά παρουσιάζονται γραφικά στα παρακάτω γραφήματα. Γράφημα 48: Τα σημαντικότερα εξαγώγιμα προϊόντα στη διασυνοριακή περιοχή με και χωρίς τη συμμετοχή της Π.Ε. Θεσσαλονίκης Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ / Ιδία επεξεργασία 128

130 Στα γραφήματα φαίνεται η εξέλιξη στην αξία των εξαγωγών στα σημαντικότερα προϊόντα της διασυνοριακής περιοχής. Στο πρώτο γράφημα, με την Π.Ε. Θεσσαλονίκης, φαίνεται καθαρά η σταδιακή πτώση των εξαγωγών Ενδυμάτων στο διάστημα , μια πτώση συνολικής αξίας κοντά στα 185 εκ. ευρώ, καθώς και η εντυπωσιακή αύξηση στην αξία των εξαγωγών Ορυκτών καυσίμων, ιδιαίτερα κατά τα έτη 2011 και 2012, όπου η αξία των εξαγωγών τους σχεδόν τριπλασιάζεται, από τα 372 εκ. ευρώ το 2010 στα 942 εκ. ευρώ το Πτώση παρατηρείται και στα Καπνά και βιομηχανοποιημένα υποκατάστατα, λόγω και της επίδρασης της Π.Ε. Κιλκίς στις εξαγωγές του συγκεκριμένου προϊόντος, με την πτώση να είναι σαφώς πιο συγκρατημένη από ότι στο δεύτερο γράφημα, λόγω της επίδρασης της Π.Ε. Θεσσαλονίκης, ενώ το 2012 παρατηρείται μια μικρή, αλλά σημαντική δεδομένης της πτωτικής τάσης τους ανάκαμψη. Παρόμοια πτώση παρατηρείται και στα Φαρμακευτικά προϊόντα της τάξεως των 60 εκ. ευρώ, με μια μικρή ανάκαμψη επίσης το 2012, όπου η αξία των εξαγωγών τους είναι κοντά στα 171 εκ. ευρώ. Ανοδική πορεία παρατηρείται στις Πλαστικές ύλες, ιδιαίτερα στο διάστημα και στα Παρασκευάσματα λαχανικών, καρπών και φρούτων, από τα 155 εκ. ευρώ (2009) στα 216 εκ. ευρώ το 2012, ενώ ενισχυμένες κατά 50 περίπου εκ. ευρώ συνολικά στο διάστημα εμφανίζονται οι εξαγωγές Βαμβακιού. Στο δεύτερο γράφημα αξιοσημείωτη είναι η μεγάλη διαφορά των πρώτων τριών προϊόντων σε σημαντικότητα σε σχέση με τα υπόλοιπα, ενώ φαίνεται σημαντική αύξηση στην αξία των εξαγωγών Παρασκευασμάτων λαχανικών, καρπών και φρούτων και Καρπών και φρούτων το 2012, όπου φτάνει τα 141 εκ. ευρώ και 116 εκ. ευρώ αντίστοιχα. Επίσης αξιοσημείωτη είναι η ανοδική τάση των Πυρηνικών αντιδραστήρων, λεβήτων και μηχανών, ιδιαίτερα από το 2011 και μετά, όπου η αξία των εξαγωγών τους σχεδόν διπλασιάζεται, ενώ εμφανής είναι η κατάρρευση των εξαγωγών Καπνών και βιομηχανοποιημένων υποκατάστατων μετά το Σημαντική πτώση παρατηρείται το 2009 και στο Αργίλιο, κοντά 50 εκ. ευρώ, παραμένοντας όμως ένα από τα σημαντικότερα εξαγώγιμα προϊόντα των περιοχών της διασυνοριακής περιοχής, χωρίς την Π.Ε. Θεσσαλονίκης, με συνολική αξία εξαγωγών το εκ. ευρώ. Γράφημα 49: Ποσοστό επί του συνόλου των εξαγωγών των κυριότερων εξαγώγιμων προϊόντων της διασυνοριακής περιοχής με και χωρίς την Π.Ε. Θεσσαλονίκης 2012 Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ.2012/ Ιδία επεξεργασία 129

131 Γράφημα 50: Ποσοστό επί του συνόλου των εξαγωγών των κυριότερων εξαγώγιμων προϊόντων της διασυνοριακής περιοχής με και χωρίς την Π.Ε. Θεσσαλονίκης

132 Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ / Ιδία επεξεργασία Όπως φαίνεται από τα παραπάνω στοιχεία, τα ενδύματα και τα ορυκτά καύσιμα φαίνονται να είναι τα σημαντικότερα εξαγώγιμα προϊόντα της διασυνοριακής περιοχής, ως το 2009, με το ποσοστό τους να έχει ήδη αρχίσει να μειώνεται, ενώ από το 2010 και μετά τα Ορυκτά καύσιμα ενισχύονται συνεχώς μέχρι το 2012 όπου και κυριαρχούν στις εξαγωγές με ποσοστό 23,44%. Ακλουθούν τα καπνά και τα φαρμακευτικά προϊόντα, τα οποία επίσης φθίνουν μετά το 2009, ενώ από το 2010 αναδεικνύονται ως σημαντικά άλλα προϊόντα, όπως οι Πλαστικές ύλες, τα Παρασκευάσματα λαχανικών και το Βαμβάκι, τα οποία ενισχύονται εξαγωγικά, ενώ ταυτόχρονα φθίνει περαιτέρω η αξία των εξαγωγών Ενδυμάτων. Χωρίς τη συμμετοχή της Π.Ε. Θεσσαλονίκης ως σημαντικότερα εξαγώγιμα προϊόντα αναδεικνύονται τα γεωργικά παράγωγα, όπως τα Παρασκευάσματα λαχανικών και οι Καρποί και τα φρούτα, ενώ ακολουθεί το αργίλιο και τα τεχνουργήματά του με σημαντικό ποσοστό. Στην περίπτωση χωρίς την Π.Ε. Θεσσαλονίκης παρατηρείται σχετική σταθερότητα στα σημαντικότερα εξαγώγιμα προϊόντα τα οποία διατηρούν την πρωτιά τους και ενισχύονται σε σχέση με τα υπόλοιπα στο διάστημα Παρακάτω παρουσιάζονται οι κυριότεροι προορισμοί των εξαγωγών της διασυνοριακής περιοχής και τα σημαντικότερα εξαγώγιμα προϊόντα σε αυτούς, με τη συμμετοχή και χωρίς της Π.Ε. Θεσσαλονίκης. 131

133 Γράφημα 51: Κύριοι εξαγωγικοί προορισμοί με και χωρίς την Π.Ε. Θεσσαλονίκης 2012 Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ.2012/ Ιδία επεξεργασία 132

134 Γράφημα 52: Κύριοι εξαγωγικοί προορισμοί με και χωρίς την Π.Ε. Θεσσαλονίκης Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ / Ιδία επεξεργασία Όπως φαίνεται και από τα παραπάνω Γραφήματα, η πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, η Γερμανία και η Βουλγαρία φαίνεται να είναι οι σημαντικότεροι εξαγωγικοί προορισμοί της διασυνοριακή περιοχής, με τη συμμετοχή της Π.Ε. Θεσσαλονίκης. Στην ανάλυση των στοιχείων χωρίς την Π.Ε. Θεσσαλονίκης, σημαντικότερος προορισμός είναι η Γερμανία, ενώ αναδεικνύεται ως πιο σημαντικός προορισμός η Ρουμανία, ενώ παρουσιάζουν σημαντική πτώση τα ποσοστά της πρώην 133

135 Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας. Το 2012 αναδεικνύεται επίσης και η Ρωσία σε σημαντικό προορισμό με ποσοστό 7,37%, ενώ παράλληλα υποχωρεί αυτό της Γερμανίας. Αυτό που αλλάζει σε πιο σημαντικό βαθμό με την εξαγωγή της Π.Ε. Θεσσαλονίκης από την ανάλυση, είναι τα κυριότερα εξαγώγιμα προϊόντα σε αυτούς τους προορισμούς. Έτσι, ενώ στο σύνολο της διασυνοριακής περιοχής φαίνονται τα ενδύματα και τα φαρμακευτικά προϊόντα, στην περίπτωση της Γερμανίας και τα ζαχαρώδη παρασκευάσματα και τα ενδύματα σε αυτήν της Βουλγαρίας, ως τα πιο σημαντικά εξαγώγιμα προϊόντα, στη συνέχεια χωρίς την Π.Ε. Θεσσαλονίκης αναδεικνύονται ως σημαντικά τα γεωργικά παράγωγα και το αργίλιο. Όπως φαίνεται από τα παραπάνω, η Π.Ε. Θεσσαλονίκης παρουσιάζει μια διαφοροποιημένη εξαγωγική συμπεριφορά, κάτι που προκύπτει και από τη φέρουσα ικανότητά της σε επίπεδο παραγωγής, όπως φαίνεται και παρακάτω από τα στοιχεία της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας και του κύκλου εργασιών. Ακολουθούν τα στοιχεία των σημαντικότερων προϊόντων στους κυριότερους εξαγωγικούς προορισμούς, με και χωρίς τη συμμετοχή της Π.Ε. Θεσσαλονίκης, με στοιχεία του Γράφημα 53: Τα σημαντικότερα προϊόντα στους κυριότερους προορισμούς της διασυνοριακής περιοχής - με την συμμετοχή της Π.Ε. Θεσσαλονίκης Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ.2012/ Ιδία επεξεργασία 134

136 Γράφημα 54: Τα σημαντικότερα προϊόντα στους κυριότερους προορισμούς της διασυνοριακής περιοχής - χωρίς την συμμετοχή της Π.Ε. Θεσσαλονίκης Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ.2012/ Ιδία επεξεργασία Πίνακας 35: Οι κυριότερες αγορές για τα σημαντικότερα εξαγώγιμα προϊόντα της διασυνοριακής περιοχής με τη συμμετοχή της Π.Ε. Θεσσαλονίκης 2012 ΠΡΟΪΌΝ ΑΞΙΑ ΕΞ. ΧΩΡΑ ΑΓΟΡΑ ΑΞΙΑ ΕΞΑΓ. ΣΥΜ. % ΟΡΥΚΤΑ ΚΑΥΣΙΜΑ,ΛΑΔΙΑ,ΚΕΡΙΑ.Α ΣΦΑΛΤΩΔΕΙΣ,ΥΛ. ΕΝΔΥΜΑΤΑ - ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΕΝΔΥΜΑΤ.ΠΛΕΚΤΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ ΛΑΧΑΝΙΚΩΝ,ΚΑΡΠΩΝ,ΦΡ ΟΥΤΩΝ ΠΛΑΣΤΙΚΕΣ ΥΛΕΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΥΡΓΗΜΑΤΑ ΑΥΤΩΝ ΕΔΑΦ ΠΡΩΗΝ ΓΙΟΥΓΚ.ΔΗΜ ΜΑΚE ,03% ΤΟΥΡΚΙΑ ,13% ΚΟΣΟΒΟ ,19% ΕΝΩΜΕΝΑ ΑΡΑΒΙΚΑ ΕΜΙΡΑΤΑ ,81% ΣΕΡΒΙΑ ,96% ΣΑΟΥΔΙΚΗ ΑΡΑΒΙΑ ,93% ΑΛΓΕΡΙΑ ,43% ΙΣΡΑΗΛ ,29% ΑΙΓΥΠΤΟΣ ,28% ΓΕΡΜΑΝΙΑ ,58% ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ ,48% ΗΝΩΜΕΝΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ ,67% ΙΤΑΛΙΑ ,62% ΚΑΤΩ ΧΩΡΕΣ ,44% ΓΑΛΛΙΑ ,80% ΣΟΥΗΔΙΑ ,59% ΓΕΡΜΑΝΙΑ ,56% ΤΑΙΛΑΝΔΗ ,75% Η Π Α ,70% ΓΑΛΛΙΑ ,38% ΠΟΛΩΝΙΑ ,11% ΗΝΩΜΕΝΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ ,89% ΚΑΤΩ ΧΩΡΕΣ ,73% ΙΤΑΛΙΑ ,46% ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ ,13% ΑΥΣΤΡΑΛΙΑ ,11% ΡΩΣΙΑ ,54% ΤΟΥΡΚΙΑ ,56% ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ ,94% ΡΟΥΜΑΝΙΑ ,83% ΚΑΤΩ ΧΩΡΕΣ ,63% ΕΔΑΦ ΠΡΩΗΝ ΓΙΟΥΓΚ.ΔΗΜ ΜΑΚE ,15% ΡΩΣΙΑ ,91% ΣΕΡΒΙΑ ,46% ΒΑΜΒΑΚΙ ΤΟΥΡΚΙΑ ,25% ΚΙΝΑ ,68% 135

137 Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ.2012/ Ιδία επεξεργασία ΠΑΚΙΣΤΑΝ ,80% ΙΝΔΟΝΗΣΙΑ ,33% ΑΙΓΥΠΤΟΣ ,98% ΤΥΝΗΣΙΑ ,22% ΜΑΛΑΙΣΙΑ ,29% ΙΑΠΩΝΙΑ ,04% ΙΤΑΛΙΑ ,82% 136

138 Πίνακας 36: Οι κυριότερες αγορές για τα σημαντικότερα εξαγώγιμα προϊόντα της διασυνοριακής περιοχής χωρίς τη συμμετοχή της Π.Ε. Θεσσαλονίκης 2012 ΠΡΟΪΌΝ ΑΞΙΑ ΕΞ. ΧΩΡΑ ΑΓΟΡΑ ΑΞΙΑ ΕΞΑΓ. ΣΥΜ. % ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ ΛΑΧΑΝΙΚΩΝ,ΚΑΡΠΩΝ,ΦΡΟ ΥΤΩΝ ΚΑΡΠΟΙ,ΦΡΟΥΤΑ,ΦΛΟΥΔΕΣ ΕΣΠΕΡΙΔ/ΔΩΝ-ΠΕΠΟΝΙΩΝ ΠΥΡΗΝΙΚΟΙ ΑΝΤΙΔΡΑΣΤΗΡΕΣ,ΛΕΒΗΤΕΣ, ΜΗΧΑΝΕΣ ΑΡΓΙΛΙΟ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΥΡΓΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΑΡΓΙΛΙΟ ΓΕΡΜΑΝΙΑ ,63% ΤΑΙΛΑΝΔΗ ,89% ΓΑΛΛΙΑ ,92% ΠΟΛΩΝΙΑ ,58% Η Π Α ,89% ΡΩΣΙΑ ,98% ΙΤΑΛΙΑ ,26% ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΤΗΣ ΤΣΕΧΙΑΣ ,87% ΑΥΣΤΡΙΑ ,56% ΡΩΣΙΑ ,26% ΡΟΥΜΑΝΙΑ ,47% ΓΕΡΜΑΝΙΑ ,10% ΟΥΚΡΑΝΙΑ ,15% ΠΟΛΩΝΙΑ ,98% ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ ,47% ΣΕΡΒΙΑ ,08% ΕΔΑΦ ΠΡΩΗΝ ΓΙΟΥΓΚ.ΔΗΜ ΜΑΚE ,78% ΜΟΛΔΑΒΙΑ ,68% ΚΑΤΩ ΧΩΡΕΣ ,37% ΗΝΩΜΕΝΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ ,20% ΤΟΥΡΚΙΑ ,17% ΡΩΣΙΑ ,53% ΗΝΩΜΕΝΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ ,76% ΤΟΥΡΚΙΑ ,77% ΣΕΡΒΙΑ ,54% ΑΥΣΤΡΑΛΙΑ ,02% ΒΕΛΓΙΟ ,62% ΓΕΡΜΑΝΙΑ ,06% ΡΟΥΜΑΝΙΑ ,90% ΟΥΚΡΑΝΙΑ ,07% ΚΥΠΡΟΣ ,76% ΠΟΛΩΝΙΑ ,74% ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ ,41% ΓΑΛΛΙΑ ,38% ΓΕΡΜΑΝΙΑ ,80% ΑΛΒΑΝΙΑ ,67% ΣΕΡΒΙΑ ,65% ΡΟΥΜΑΝΙΑ ,29% ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ ,33% ΟΥΓΓΑΡΙΑ ,53% ΠΟΛΩΝΙΑ ,13% ΤΟΥΡΚΙΑ ,26% ΚΥΠΡΟΣ ,17% ΗΝΩΜΕΝΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ ,85% ΒΕΛΓΙΟ ,35% ΕΔΑΦ ΠΡΩΗΝ ΓΙΟΥΓΚ.ΔΗΜ ΜΑΚE ,11% ΟΥΚΡΑΝΙΑ ,98% ΒΑΜΒΑΚΙ ΤΟΥΡΚΙΑ ,46% ΓΕΡΜΑΝΙΑ ,18% ΚΙΝΑ ,49% ΑΥΣΤΡΙΑ ,68% ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ ,20% ΙΤΑΛΙΑ ,42% ΙΑΠΩΝΙΑ ,61% ΠΛΑΣΤΙΚΕΣ ΥΛΕΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΥΡΓΗΜΑΤΑ ΑΥΤΩΝ Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ.2012/ Ιδία επεξεργασία ΡΟΥΜΑΝΙΑ ,29% ΓΕΡΜΑΝΙΑ ,75% ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ ,52% ΣΕΡΒΙΑ ,01% ΙΤΑΛΙΑ ,94% ΚΥΠΡΟΣ ,59% ΑΛΒΑΝΙΑ ,47% Από τους παραπάνω πίνακες φαίνεται η επίδραση της Π.Ε. Θεσσαλονίκης αναφορικά με τη σημαντικότητα των εξαγώγιμων προϊόντων. Έτσι στον Πίνακα 34 βλέπουμε τα Ορυκτά καύσιμα να είναι το σημαντικότερο σε αξία εξαγόμενο 137

139 προϊόν της διασυνοριακής περιοχής με την πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας να αποτελεί τον κυριότερο προορισμό των εξαγωγών αυτών, με την Τουρκία να ακολουθεί με αισθητά μικρότερο, αλλά επίσης σημαντικό ποσοστό. Από το σύνολο των 942 εκ. ευρώ των εξαγωγών Ορυκτών καυσίμων, μόλις τα 11,2 προέρχονται από τις υπόλοιπες Π.Ε. εκτός της Θεσσαλονίκης (Κιλκίς, Πέλλα, Σέρρες, Φλώρινα), μέγεθος που δεν απεικονίζεται στον πίνακα 35. Αντίστοιχα από τα 216 εκ. ευρώ των εξαγωγών Παρασκευασμάτων λαχανικών, καρπών και φρούτων, στον πίνακα 35 βλέπουμε τα 141 να προέρχονται από εξαγωγές χωρίς τη συμμετοχή της Π.Ε. Θεσσαλονίκης, με τους κυριότερους προορισμούς για το συγκεκριμένο προϊόν αν συμπίπτουν στους 2 πίνακες. Γενικότερα, η επίδραση της Π.Ε. Θεσσαλονίκης έχει σαν αποτέλεσμα να ανεβαίνουν σε σημαντικότητα διαφορετικά εξαγώγιμα προϊόντα, καταλαμβάνοντας τις πρώτες θέσεις των εξαγωγών με βάση την αξία των εξαγωγών τους, με την αξία αυτή όμως να οφείλεται σχεδόν αποκλειστικά σε κάποιες περιπτώσεις στις εξαγωγές της Π.Ε. Θεσσαλονίκης. Έτσι, με τη συμμετοχή της Π.Ε. Θεσσαλονίκης έχουμε ως σημαντικότερα προϊόντα τα Ορυκτά καύσιμα που αναφέρθηκαν παραπάνω και τα Ενδύματα, τα οποία συμμετέχουν συνολικά με αξία 245 εκ. ευρώ, ενώ οι κυριότερες αγορές στις οποίες εξάγονται είναι η Γερμανία, με σημαντικά υψηλότερο σχετικό ποσοστό 42,58%, η Βουλγαρία και το Ηνωμένο Βασίλειο, με 14,48% και 9,67% αντίστοιχα. Πλαστικές ύλες από το σύνολο της διασυνοριακής περιοχής εξάγονται κυρίως στην Τουρκία, σε ποσοστό 46,56% επί του συνόλου των εξαγωγών. Στις συνολικής αξίας 214 εκ. ευρώ εξαγωγές Πλαστικών υλών και τεχνουργημάτων τους της διασυνοριακής περιοχής οι υπόλοιπες περιφέρειες εκτός της Π.Ε. Θεσσαλονίκης συμμετέχουν με 20 περίπου εκ. ευρώ και κυριότερους προορισμούς, όμως τη Ρουμανία κατά 19,29%, τη Γερμανία σε ποσοστό 12,75% και τη Βουλγαρία κατά 10,52%. Οι υπόλοιπες Π.Ε. της διασυνοριακής περιοχής χωρίς την επίδραση της Π.Ε. Θεσσαλονίκης εξάγουν κυρίως Παρασκευάσματα λαχανικών, καρπών και φρούτων σε Γερμανία, Ταϊλάνδη και Γαλλία, σε ποσοστά 19,63%, 14,89% και 5,92% αντίστοιχα, Καρπούς και φρούτα κυρίως στις αγορές της Ρωσίας (23,26%) της Ρουμανίας (14,47%) και της Γερμανίας (12,10%). Ακολουθούν οι Πυρηνικοί αντιδραστήρες, λέβητες και μηχανές, με κύριο προορισμό τη Ρωσία, σε ποσοστό 15,53% και το Ηνωμένο Βασίλειο και την Τουρκία να ακολουθούν, και το Αργίλιο και τα παρασκευάσματά του, κυρίως στις αγορές της Γαλλίας, της Αλβανίας, της Σερβίας και της Γερμανίας, με ποσοστά 11,38%, 10,80%, 10,67% και 10,65% αντίστοιχα. Τέλος εξάγεται Βαμβάκι, κυρίως σε Τουρκία, Γερμανία και Κίνα, με ποσοστά 28,46%, 12,18% και 11,49%, με την Αυστρία και τη Βουλγαρία να ακολουθούν. Αξιοσημείωτη είναι η μεγάλη συμμετοχή των Π.Ε. εκτός της Π.Ε. Θεσσαλονίκης στις εξαγωγές Παρασκευασμάτων λαχανικών, καρπών και φρούτων, προϊόν το οποίο φαίνεται ως σημαντικό στο σύνολο της διασυνοριακής περιοχής, κάτι που σε αντίθεση με τα υπόλοιπα εξαγώγιμα προϊόντα της διασυνοριακής περιοχής, οφείλεται σε μεγαλύτερο ποσοστό στις εξαγωγές των Π.Ε. εκτός της Π.Ε. Θεσσαλονίκης, και συγκεκριμένα στις Π.Ε. Πέλλας, Σερρών και Φλώρινας, ενώ αντίστοιχα στην Π.Ε. Κιλκίς οφείλεται το μεγαλύτερο μέρος των εξαγωγών Αργιλίου και τεχνουργημάτων του. 138

140 Ακαθάριστη Προστιθέμενη Αξία Κύκλος Εργασιών Παρακάτω παρουσιάζονται οι δείκτες της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας και των επιχειρήσεων της διασυνοριακής περιοχής. Και εδώ γίνεται εμφανής η επιρροή της Π.Ε. Θεσσαλονίκης στα δύο αυτά μεγέθη. Πίνακας 37: Η ακαθάριστη προστιθέμενη αξία ανά NACE στη διασυνοριακή περιοχή NACE ΚΛΑΔΟΣ ΔΙΑΣΥΝΟΡΙΑΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΔΙΑΣ/ΚΗ ΠΕΡ. ΕΚΤΟΣ Π.Ε. ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ ΑΥΑ Γεωργία, δασοκομία και αλιεία 957,43 916,63 861,98 680,88 640,33 614,03 ΑΥΒ Ορυχεία και λατομεία 120,93 91,83 97,28 99,58 75,61 80,10 ΑΥC Μεταποίηση 2.929, , ,31 639,19 635,72 717,81 AYD Παροχή ηλεκτρικού ρεύματος, φυσικού αερίου, ατμού και κλιματισμού 667,90 510,08 586,34 344,43 330,87 348,54 AYE Παροχή νερού - επεξεργασία λυμάτων, διαχείριση αποβλήτων και δραστηριότητες εξυγίανσης 197,59 142,15 176,67 28,28 31,49 38,93 AYF Κατασκευές 1.800, ,76 803,38 563,57 378,23 226,98 AYG Χονδρικό και λιανικό εμπόριο, επισκευή μηχανοκίνητων οχημάτων 4.128, , ,22 757,11 661,11 711,37 AYH Μεταφορές και αποθήκευση 1.048,12 853,62 675,57 277,75 241,39 169,31 AYI Δραστηριότητες υπηρεσιών παροχής καταλύματος και υπηρεσιών εστίασης 1.093, , ,90 187,40 262,22 268,20 AYJ Ενημέρωση και επικοινωνία 772,59 792,86 782,19 105,46 112,00 87,49 AYK Χρηματοπιστωτικές και ασφαλιστικές δραστηριότητες 796,35 750,92 799,19 131,02 141,07 141,75 AYL Διαχείριση ακίνητης περιουσίας 2.383, , ,32 471,41 503,09 476,43 AYM Επαγγελματικές, επιστημονικές και τεχνικές δραστηριότητες 770,50 986,54 783,00 89,43 123,54 90,46 AYN Διοικητικές και υποστηρικτές δραστηριότητες 392,64 361,19 389,72 49,39 43,09 27,76 AYO Δημόσια διοίκηση και άμυνα - Υποχρεωτική κοινωνική ασφάλιση 2.069, , ,86 437,43 481,90 506,02 AYP Εκπαίδευση 1.766, , ,28 342,97 358,81 304,36 AYQ Δραστηριότητες σχετικές με την ανθρώπινη υγεία και την κοινωνική μέριμνα 1.515, , ,05 256,29 281,97 252,79 AYR Τέχνες, διασκέδαση και ψυχαγωγία AYS Άλλες δραστηριότητες παροχής υπηρεσιών AYT Δραστηριότητες νοικοκυριών ως εργοδοτών, μη διαφοροποιημένες δραστηριότητες νοικοκυριών που αφορούν την παραγωγή αγαθών και υπηρεσιών για ίδια χρήση 1.120, , ,21 204,57 228,82 195,16 AYU Δραστηριότητες ετερόδικων οργανισμών και φορέων 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 ΣΥΝΟΛΟ , , , , , ,46 Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ / Ιδία επεξεργασία Παρατηρείται ότι η συμμετοχή της Π.Ε. Θεσσαλονίκης είναι ιδιαίτερα σημαντική στην οικονομία της περιοχής, ενώ ιδιαίτερα υψηλή είναι η απόκλιση στις δραστηριότητες του παροχής υπηρεσιών, όπως οι υπηρεσίες καταλύματος και εστίασης, χρηματοπιστωτικές και ασφαλιστικές δραστηριότητες, διαχείριση ακίνητης περιουσίας, διοικητικές υπηρεσίες και υπηρεσίες δημόσιας διοίκησης και εκπαίδευσης, αλλά και στους τομείς των κατασκευών και των υπηρεσιών μεταφορών και αποθήκευσης, γεγονός που δείχνει το ρόλο της Π.Ε. Θεσσαλονίκης ως μητροπολιτικό κέντρο της περιοχής, καθώς και την αυξημένη εξάρτηση των υπόλοιπων περιοχών από αυτήν, αναφορικά με αυτές τις υπηρεσίες. 139

141 Γράφημα 55: Η εξέλιξη της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας ανά NACE στη διασυνοριακή περιοχή Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ /Ιδία επεξεργασία Στο Γράφημα παρακάτω φαίνεται καθαρά η μεγάλη διαφορά στην εξέλιξη της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας ανάμεσα στην Π.Ε. Θεσσαλονίκης και στις υπόλοιπες περιοχής της διασυνοριακής περιοχής, ενώ στο παραπάνω γράφημα (Γράφημα 50) δίνεται έμφαση τόσο στο μέγεθος, αλλά περισσότερο στη διαφορετική δυναμική των επιχειρηματικών κλάδων. 140

142 Γράφημα 56: Η εξέλιξη της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας ανά περιοχή στο σύνολο της διασυνοριακής περιοχής για τα έτη Πηγή: ΕΛ.ΣΤΑΤ. 2010/ Ιδία επεξεργασία Και στις 3 χρονιές ( ) η Π.Ε. Θεσσαλονίκης παρουσιάζει σημαντικά υψηλότερη ακαθάριστη προστιθέμενη αξία, ενώ όλες οι περιοχές, εκτός της Π.Ε. Κιλκίς, παρουσιάζουν σταθερή φθίνουσα τάση. Η ίδια εικόνα παρουσιάζεται και στη συνέχεια μέσω των στοιχείων του αριθμού των επιχειρήσεων και του κύκλου εργασιών στη διασυνοριακή περιοχή. Σημαντικότερες αποκλίσεις παρουσιάζονται στους τομείς παροχής υπηρεσιών, αλλά και σε συγκεκριμένους τομείς, όπως η κατασκευή ειδών ένδυσης που αποτελεί από τους σημαντικότερους κλάδους της Π.Ε. Θεσσαλονίκης και στον τομέα των εξαγωγών και κατά συνέπεια και της διασυνοριακής περιοχής. Αξιοσημείωτη είναι η διαφορετική εικόνα που παρουσιάζει ο πρωτογενής τομέας παραγωγής (ΑΥΑ Γεωργία, δασοκομία και αλιεία) ανάμεσα στα διαγράμματα του Γραφήματος 41, λόγω της συμμετοχής της Π.Ε. Θεσσαλονίκης. Οι Π.Ε. της Πέλλας, Σερρών και Φλώρινας φαίνονται να παρουσιάζουν ιδιαίτερη δυναμική στον τομέα αυτό, κάτι που αντικατοπτρίζεται και στις εξαγωγές, τις οποίες οδηγούν συγκεκριμένα γεωργικά παράγωγα, όπως Καρποί Φρούτα και παρασκευάσματα αυτών, Διάφορα Παρασκευάσματα Διατροφής, Βαμβάκι κ.α., και σε συγκεκριμένους χώρες προορισμούς (Γερμανία, Ρουμανία και Γαλλία για την Π.Ε. Πέλλας, Ιταλία, Τουρκία και Βουλγαρία για την Π.Ε. Σερρών και πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας για την Π.Ε. Φλώρινας), οι οποίες αποτελούν και τους σημαντικότερους προορισμούς των παραπάνω περιοχών. Σημαντικό ρόλο παίζει από τα δεδομένα των προορισμών και ο παράγοντας της γεωγραφικής εγγύτητας, όπως για παράδειγμα στην περίπτωση της Π.Ε. Φλώρινας με τις δύο γείτονες χώρες της να παρουσιάζουν σταθερή ζήτηση σε μεγάλο εύρος προϊόντων. 141

Αναπτύσσοντας ευκαιρίες για τη νεολαία/ Δημιουργώ- Επιχειρώ- Καινοτομώ 18.11.2010, Ινστιτούτο Νεολαίας, Αθήνα

Αναπτύσσοντας ευκαιρίες για τη νεολαία/ Δημιουργώ- Επιχειρώ- Καινοτομώ 18.11.2010, Ινστιτούτο Νεολαίας, Αθήνα Περιεχόμενα Υφιστάμενη Κατάσταση Αλεξάνδρεια Ζώνη Καινοτομίας (Α.Ζ.Κ.) Α.Ε. Συσσωρευμένη Κρίσιμη Μάζα Φορέων Καινοτομικής Επιχειρηματικότητας (Ζ.ΚΑΙ.Θ.) Χωροταξική Ανάπτυξη Βραχυπρόθεσμος και Μεσοπρόθεσμος

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΣΕΒΕ ΓΙΑ ΤΟ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ ΣΧΕ ΙΟ ΒΙΩΣΙΜΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΣΕΒΕ ΓΙΑ ΤΟ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ ΣΧΕ ΙΟ ΒΙΩΣΙΜΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Πληροφορίες: ρ. Μ. Σταµπουλής Θεσσαλονίκη, 13/2/2002 Α.Π.: Β 4 / 1021 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΣΕΒΕ ΓΙΑ ΤΟ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ ΣΧΕ ΙΟ ΒΙΩΣΙΜΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Α. ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ ΣΧΕ ΙΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Η ολοκλήρωση του

Διαβάστε περισσότερα

MEDLAB: Mediterranean Living Lab for Territorial Innovation

MEDLAB: Mediterranean Living Lab for Territorial Innovation MEDLAB: Mediterranean Living Lab for Territorial Innovation Παραδοτέο 2.2.2 ΣΥΝΟΨΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ: ΖΩΝΤΑΝΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ Ή ΠΑΡΟΜΟΙΕΣ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΕΣ Θεσσαλονίκη, Αύγουστος 2010 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Σύνθεση Πολιτικής...3 Στοιχεία

Διαβάστε περισσότερα

Θεσσαλονίκη, 13 Νοεμβρίου 2014

Θεσσαλονίκη, 13 Νοεμβρίου 2014 Θεσσαλονίκη, 13 Νοεμβρίου 2014 Ο ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΕΞΑΓΩΓΕΩΝ ΒΟΡΕΙΟΥ ΕΛΛΑΔΟΣ Ο ΣΕΒΕ ιδρύθηκε το 1975, ως σωματείο μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα και αποτελεί σήμερα έναν από τους μεγαλύτερους συνδέσμους επιχειρήσεων

Διαβάστε περισσότερα

Κωνσταντίνος Κοκκινοπλίτης

Κωνσταντίνος Κοκκινοπλίτης Κωνσταντίνος Κοκκινοπλίτης Στρατηγική Έξυπνης Εξειδίκευσης για την Α.Μ.Θ. : καθορισμός προτεραιοτήτων και πιλοτικές προσκλήσεις χρηματοδότησης του Επιχειρησιακού Προγράμματος Α.Μ.Θ. 2014 2020 Καβάλα, 23

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟΣ Εφοδιαστική Αλυσίδα (Logistics)

ΤΟΣ Εφοδιαστική Αλυσίδα (Logistics) ΕΠΑνΕΚ 2014-2020 ΤΟΣ Εφοδιαστική Αλυσίδα (Logistics) Τομεακό Σχέδιο Αθήνα, 03.04.2014 Το κείμενο που ακολουθεί αποτελεί μια σύνθεση των απόψεων που μέχρι τώρα διατυπώθηκαν από Υπηρεσίες, Κοινωνικούς Εταίρους

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΩΝ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ & ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ

ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΩΝ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ & ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΩΝ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ & ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΕΛΕΝΗ ΚΟΛΙΟΠΟΥΛΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΔΣ. 5o ΕΛΛΗΝΟΓΕΡΜΑΝΙΚΟ ΦΟΡΟΥΜ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΛΑΜΙΑ 24 ΜΑΪΟΥ 2018 Αξιότιμοι συμμετέχοντες, Ως Πρόεδρος του Συνδέσμου Βιομηχανιών

Διαβάστε περισσότερα

Εξειδίκευση Αξόνων Στρατηγικής 2014-2020.

Εξειδίκευση Αξόνων Στρατηγικής 2014-2020. Εξειδίκευση Αξόνων Στρατηγικής 2014-2020. Γεώργιος Γιαννούσης Γ.Γ. Δημοσίων Επενδύσεων - ΕΣΠΑ Κατευθύνσεις Εθνικής Αναπτυξιακής Στρατηγικής Αναπτυξιακό όραμα: «Η συμβολή στην αναγέννηση της ελληνικής οικονομίας

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΗ ΛΙΜΕΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ

ΕΘΝΙΚΗ ΛΙΜΕΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΜΠΟΡΙΚΗΣ ΝΑΥΤΙΛΙΑΣ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΛΙΜΕΝΩΝ & ΛΙΜΕΝΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΕΘΝΙΚΗ ΛΙΜΕΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΕΙΡΑΙΑΣ, ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2005 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας, ανταποκρινόμενο στην ανάγκη για

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΚΡΗΤΗΣ Προώθηση της καινοτόμου επιχειρηματικότητας στον αγροδιατροφικό τομέα. Συνέργειες του ΕΠ ΚΡΗΤΗ με το ΠΑΑ

ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΚΡΗΤΗΣ Προώθηση της καινοτόμου επιχειρηματικότητας στον αγροδιατροφικό τομέα. Συνέργειες του ΕΠ ΚΡΗΤΗ με το ΠΑΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΚΡΗΤΗΣ Προώθηση της καινοτόμου επιχειρηματικότητας στον αγροδιατροφικό τομέα. Συνέργειες του ΕΠ ΚΡΗΤΗ 2014-2020 με το ΠΑΑ 2014-2020 Μαρία Κασωτάκη Προϊστάμενη ΕΥΔ ΕΠ Περιφέρειας Κρήτης ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ

ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΕΙΔΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΠ 2000-2006 ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ 2000 2006 NOΕΜΒΡΙΟΣ 2006 2 ΑΞΟΝΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

Νίκος Ροδόπουλος Πρόεδρος Ελληνικής Εταιρείας Logistics Πρόεδρος & Διευθύνων Σύμβουλος της OnLine Data AE Μέλος Εθνικού Συμβουλίου Εφοδιαστικής

Νίκος Ροδόπουλος Πρόεδρος Ελληνικής Εταιρείας Logistics Πρόεδρος & Διευθύνων Σύμβουλος της OnLine Data AE Μέλος Εθνικού Συμβουλίου Εφοδιαστικής Νίκος Ροδόπουλος Πρόεδρος Ελληνικής Εταιρείας Logistics Πρόεδρος & Διευθύνων Σύμβουλος της OnLine Data AE Μέλος Εθνικού Συμβουλίου Εφοδιαστικής Υπουργείου Οικονομίας & Ανάπτυξης 11% ΑΕΠ για την Ε.Α. &

Διαβάστε περισσότερα

2ο ΠΙΛΟΤΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ (PROJECT DEVELOPMENT LAB) ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗΣ ΑΝΑΚΑΛΥΨΗΣ ΣΤΗΝ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗ

2ο ΠΙΛΟΤΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ (PROJECT DEVELOPMENT LAB) ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗΣ ΑΝΑΚΑΛΥΨΗΣ ΣΤΗΝ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗΣ ΕΙΔΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΕΠ ΠΑΜΘ 2ο ΠΙΛΟΤΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ (PROJECT DEVELOPMENT LAB) ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗΣ ΑΝΑΚΑΛΥΨΗΣ ΣΤΗΝ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗ Στρατηγική

Διαβάστε περισσότερα

Δημιουργία Συνεργατικών Δικτύων Ανοιχτής Καινοτομίας Coopetitive Open Innovation Networks - COINs

Δημιουργία Συνεργατικών Δικτύων Ανοιχτής Καινοτομίας Coopetitive Open Innovation Networks - COINs Δημιουργία Συνεργατικών Δικτύων Ανοιχτής Καινοτομίας Coopetitive Open Innovation Networks - COINs «Στρατηγικές Ανάπτυξης Συνεργατικών Σχηματισμών στις Ελληνικές Περιφέρειες» Κωνσταντίνος Μπουρλετίδης Οικονομολόγος

Διαβάστε περισσότερα

Πρόταση Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας Θράκης για τη διαμόρφωση των κατευθύνσεων Αναπτυξιακής Στρατηγικής Προγραμματικής Περιόδου 2014-2020

Πρόταση Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας Θράκης για τη διαμόρφωση των κατευθύνσεων Αναπτυξιακής Στρατηγικής Προγραμματικής Περιόδου 2014-2020 Πρόταση Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας Θράκης για τη διαμόρφωση των κατευθύνσεων Αναπτυξιακής Στρατηγικής Προγραμματικής Περιόδου 2014-2020 2020 Γεν. Διευθυντής Αναπτυξιακού Κώστας Καλούδης Αναπτυξιακού

Διαβάστε περισσότερα

«Επιχειρηματικότητα και περιφερειακή ανάπτυξη μέσω έργων»

«Επιχειρηματικότητα και περιφερειακή ανάπτυξη μέσω έργων» ΗΜΕΡΙΔΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΡΓΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΜΕ ΘΕΜΑ: «Επιχειρηματικότητα και περιφερειακή ανάπτυξη μέσω έργων» Χρήστος Γιακουβής Αντιπρόεδρος ΣΘΕΒ ΛΑΡΙΣΑ ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

Επενδυτικές ευκαιρίες

Επενδυτικές ευκαιρίες Επενδυτικές ευκαιρίες Αναπτυξιακός Νόμος 3908/2011 1 Περιεχόμενα 1. Επενδυτικές Δραστηριότητες & Κίνητρα 2. Ποσοστά & Ζώνες ενίσχυσης 3. Βασικοί όροι και προϋποθέσεις 4. Κριτήρια Αξιολόγησης Σημείωση:

Διαβάστε περισσότερα

Εταιρία Διαχείρισης & Ανάπτυξης Τεχνολογικού Πάρκου Θεσσαλονίκης ΑΕ (ΕΔΑΠ/ΤΠΘ ΑΕ)

Εταιρία Διαχείρισης & Ανάπτυξης Τεχνολογικού Πάρκου Θεσσαλονίκης ΑΕ (ΕΔΑΠ/ΤΠΘ ΑΕ) Εταιρία Διαχείρισης & Ανάπτυξης Τεχνολογικού Πάρκου Θεσσαλονίκης ΑΕ (ΕΔΑΠ/ΤΠΘ ΑΕ) Μέτοχοι της Εταιρίας Ερευνητικός Φορέας Σύνδεσμοι Επιχειρήσεις Άλλοι φορείς Εθνικό Κέντρο Έρευνας & Τεχνολογικής Ανάπτυξης

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΓΙΑ ΤΟ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟ ΤΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟΥ ΤΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟ 2014 2020

ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΓΙΑ ΤΟ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟ ΤΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟΥ ΤΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟ 2014 2020 ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΓΙΑ ΤΟ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟ ΤΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟΥ ΤΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΚΑΤΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΔΗΜΟΥΣ 1 1. ΓΕΝΙΚΑ ΚΑΙ ΕΙΔΙΚΑ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ 1.1 Αναφερθείτε

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΩΝ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ & ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ

ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΩΝ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ & ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΩΝ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ & ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΣΤΕΛΛΑ ΒΑΪΝΑ ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΕΕΝ/ΣΒΘΚΕ ΣΥΝΕΔΡΙΟ MAREPORT 2019 ΒΟΛΟΣ 16 ΜΑΡΤΙΟΥ 2019 1 Εκ μέρους του Συνδέσμου Βιομηχανιών Θεσσαλίας και Κεντρικής Ελλάδος, θα

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΠ ΑΝ. ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ ΘΡΑΚΗΣ ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ

ΠΕΠ ΑΝ. ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ ΘΡΑΚΗΣ ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΕΛΛΑ ΑΣ ΤΜΗΜΑ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ ΠΕΠ ΑΝ. ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ ΘΡΑΚΗΣ ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Νίκος Μποµπόλιας Πληθυσµός: ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ Α.Μ.Θ.

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ- ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ. m npcf ρπμμη ψβ tjw σ^πτυξπι

ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ- ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ. m npcf ρπμμη ψβ tjw σ^πτυξπι ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ- ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ 2007-2013 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΕΣΠΑ 2007-2013 m npcf ρπμμη ψβ tjw σ^πτυξπι ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ : ΚΟΡΚΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ^ ΠΡΟΙΣΤΑΜΕΝΟΣ Ε.Υ. ΕΝΔΙΑΜΕΣΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ

ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΕΙΔΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΠ 2000-2006 ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ 2000 2006 NOΕΜΒΡΙΟΣ 2006 2 ΑΞΟΝΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ. με τη διατύπωση συγκεκριμένου Αναπτυξιακού Σχεδίου, με την στήριξη του Σχεδίου από μια ισχυρή και βιώσιμη εταιρική σχέση και

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ. με τη διατύπωση συγκεκριμένου Αναπτυξιακού Σχεδίου, με την στήριξη του Σχεδίου από μια ισχυρή και βιώσιμη εταιρική σχέση και ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Π 1. SWOT ΑΝΑΛΥΣΗ Στα πλαίσια του παρόντος επιχειρησιακού προγράμματος πρωτοβουλίας LEADER+ θα ενταχθούν περιοχές που θέλουν και μπορούν να σχεδιάσουν και να εφαρμόσουν μια ολοκληρωμένη, βιώσιμη

Διαβάστε περισσότερα

Συνδυασμένα Συστήματα Μεταφορών στον Τουρισμό

Συνδυασμένα Συστήματα Μεταφορών στον Τουρισμό Έξυπνες λύσεις για την προώθηση του θεματικού τουρισμού στην περιοχή της Ηπείρου Ιωάννινα, 29 Μαρτίου 2016 Συνδυασμένα Συστήματα Μεταφορών στον Τουρισμό Γιώργος Γιαννής, Καθηγητής ΕΜΠ, www.nrso.ntua.gr/geyannis

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΣΥΓΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΟΥΜΕΝΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ (ΕΣΠΑ )

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΣΥΓΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΟΥΜΕΝΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ (ΕΣΠΑ ) ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΣΥΓΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΟΥΜΕΝΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ (ΕΣΠΑ 2014-2020) Συνοπτική Παρουσίαση: Επιχειρησιακού Προγράμματος Επιχειρηματικότητα, Ανταγωνιστικότητα και Καινοτομία & Βασικού Θεσμικού Πλαισίου

Διαβάστε περισσότερα

Πρωτοβουλία για την Καινοτομία

Πρωτοβουλία για την Καινοτομία Πρωτοβουλία για την Καινοτομία Ολοκληρωµένα Προγράµµατα, Πρωτοβουλίες και Δικτυώσεις για την ανάπτυξη δεξιοτήτων και ικανοτήτων Καινοτομίας Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΑ ΣΥΝΟΠΤΙΚΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΡΟΟΔΟΥ TOY ΠΕΠ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ 2000-2006

ΓΕΝΙΚΑ ΣΥΝΟΠΤΙΚΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΡΟΟΔΟΥ TOY ΠΕΠ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ 2000-2006 ΓΕΝΙΚΑ ΣΥΝΟΠΤΙΚΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΡΟΟΔΟΥ TOY ΠΕΠ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ 2000-2006 Διανύουμε το τελευταίο έτος εφαρμογής της Γ Προγραμματικής Περιόδου και κατ ακολουθία και αν δεν εδίδετο παράταση λόγω των καταστροφικών

Διαβάστε περισσότερα

Eπιχειρησιακό Πρόγραμμα Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα & Καινοτομία ΕΠΑνΕΚ κίνηση

Eπιχειρησιακό Πρόγραμμα Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα & Καινοτομία ΕΠΑνΕΚ κίνηση Eπιχειρησιακό Πρόγραμμα Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα & Καινοτομία ΕΠΑνΕΚ κίνηση Προτάσεις για τον Τομέα Δημιουργικών Βιομηχανιών Πρόγραμμα ΜΕDNETA 1 ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΑΓΡΟΔΙΑΤΡΟΦΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΜΠΟΡΙΟ ΧΩΡΙΣ ΣΥΝΟΡΑ. Παρουσίαση του Εγχειριδίου Εξαγωγών. 13 Νοεμβρίου 2014

ΕΜΠΟΡΙΟ ΧΩΡΙΣ ΣΥΝΟΡΑ. Παρουσίαση του Εγχειριδίου Εξαγωγών. 13 Νοεμβρίου 2014 ΕΜΠΟΡΙΟ ΧΩΡΙΣ ΣΥΝΟΡΑ Παρουσίαση του Εγχειριδίου Εξαγωγών 13 Νοεμβρίου 2014 Εγχειρίδιο Εξαγωγών Εργαλείο ανάπτυξης επιχειρηματικότητας - εξωστρέφειας Ανάλυση βημάτων σε όλα τα στάδια διεθνοποίησης Ενδοκοινοτικές

Διαβάστε περισσότερα

Η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΚΑΙ ΤΑ ΜΕΣΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ

Η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΚΑΙ ΤΑ ΜΕΣΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ Η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΚΑΙ ΤΑ ΜΕΣΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ Ι. ΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ; Η πορεία που πρέπει να ακολουθηθεί για την πραγματοποίηση των αντικειμενικών

Διαβάστε περισσότερα

Η Στρατηγική της Έξυπνης Εξειδίκευσης στην Περιφέρεια ΑΜΘ Β. ΠΙΤΣΙΝΙΓΚΟΣ ΠΡΟΪΣΤΑΜΕΝΟΣ ΕΥΔ ΕΠ ΠΑΜΘ ΞΑΝΘΗ 21.10.2015

Η Στρατηγική της Έξυπνης Εξειδίκευσης στην Περιφέρεια ΑΜΘ Β. ΠΙΤΣΙΝΙΓΚΟΣ ΠΡΟΪΣΤΑΜΕΝΟΣ ΕΥΔ ΕΠ ΠΑΜΘ ΞΑΝΘΗ 21.10.2015 Η Στρατηγική της Έξυπνης Εξειδίκευσης στην Περιφέρεια ΑΜΘ Β. ΠΙΤΣΙΝΙΓΚΟΣ ΠΡΟΪΣΤΑΜΕΝΟΣ ΕΥΔ ΕΠ ΠΑΜΘ ΞΑΝΘΗ 21.10.2015 Το όραμα της Περιφέρειας για την προγραμματική περίοδο 2014-2020 Η ανασυγκρότηση του παραγωγικού

Διαβάστε περισσότερα

Αναπτυξιακές Προτεραιότητες Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας η Αναπτυξιακή Ημερίδα της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας

Αναπτυξιακές Προτεραιότητες Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας η Αναπτυξιακή Ημερίδα της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας 1η Αναπτυξιακή Ημερίδα της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας για το Σχεδιασμό της Προγραμματικής Περιόδου 2014-2020 2020 Αναπτυξιακές Προτεραιότητες Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας 2014 2020 Αγγελική Ωραιοπούλου

Διαβάστε περισσότερα

EC - EIE Programme - SEIPLED Project. WP 2: «Μεθοδολογία & Εργαλεία» ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ:

EC - EIE Programme - SEIPLED Project. WP 2: «Μεθοδολογία & Εργαλεία» ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ: EC - EIE Programme - SEIPLED Project WP 2: «Μεθοδολογία & Εργαλεία» ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ: Προσέγγιση σε τοπικό επίπεδο Τοπικές συνθήκες Εμπόδια Συμβουλευτική Επιτροπή Στάδιο Σχεδιασμού Πρόγραμμα εργασίας 1. Προσέγγιση

Διαβάστε περισσότερα

Υπηρεσία Υλοποίησης Οριζοντίων Δράσεων και Προγραμμάτων

Υπηρεσία Υλοποίησης Οριζοντίων Δράσεων και Προγραμμάτων Υπηρεσία Υλοποίησης Οριζοντίων Δράσεων και Προγραμμάτων Εθνικό Κέντρο Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΕΚΕΤΑ) Θεσσαλονίκη, 14 Νοεμβρίου 2011 Υπεύθυνος Μονάδας, Δημήτρης Σανόπουλος Εισαγωγή (Αποστολή

Διαβάστε περισσότερα

Συνοπτική παρουσίαση Αναπτυξιακού Νόμου

Συνοπτική παρουσίαση Αναπτυξιακού Νόμου Συνοπτική παρουσίαση Αναπτυξιακού Νόμου ΔΙΚΑΙΟΥΧΟΙ ΕΝΙΣΧΥΣΕΩΝ Δικαιούχοι των ενισχύσεων των καθεστώτων του παρόντος νόμου είναι οι επιχειρήσεις που είναι εγκατεστημένες ή έχουν υποκατάστημα στην ελληνική

Διαβάστε περισσότερα

Νέοι τόποι Περιπέτεια Φύση Παράδοση Ιστορία. Πολιτισμός Ζωή Μνημεία Ασφάλεια Χαρά

Νέοι τόποι Περιπέτεια Φύση Παράδοση Ιστορία. Πολιτισμός Ζωή Μνημεία Ασφάλεια Χαρά Νέοι τόποι Περιπέτεια Φύση Παράδοση Ιστορία Πολιτισμός Ζωή Μνημεία Ασφάλεια Χαρά 1 2 Η Εγνατία Οδός δίνει άλλες διαστάσεις και ευκαιρίες στην επισκεψιμότητα. Η δυνατότητα του επισκέπτη να διασχίσει όλη

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΠ Ανατολικής Μακεδονίας Θράκης

ΠΕΠ Ανατολικής Μακεδονίας Θράκης ΠΕΠ Ανατολικής Μακεδονίας Θράκης 2014-2020 Άξονας Προτεραιότητας 1 «Βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της τοπικής οικονομίας» Παρασκευή, 26 Ιουνίου 2015 Κοκκινοπλίτης Κωνσταντίνος ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΔΡΑΣΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΕΡΕΥΝΑΣ

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΔΡΑΣΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΕΡΕΥΝΑΣ ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΔΡΑΣΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΕΡΕΥΝΑΣ 1 ΣΤΟΧΟΣ ΤΗΣ ΔΡΑΣΗΣ Η δράση υποστηρίζει την διευκόλυνση της αξιοποίησης ενός τεκμηριωμένα ώριμου ερευνητικού αποτελέσματος σε επιχειρηματική/

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ ΜΟΝΤΕΛΟΥ ΤΗΣ ΕΞΥΠΝΗΣ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΣΗΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ (SMART SPECIALIZATION)

ΒΑΣΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ ΜΟΝΤΕΛΟΥ ΤΗΣ ΕΞΥΠΝΗΣ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΣΗΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ (SMART SPECIALIZATION) ΒΑΣΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ ΜΟΝΤΕΛΟΥ ΤΗΣ ΕΞΥΠΝΗΣ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΣΗΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ (SMART SPECIALIZATION) Κοκκινοπλίτης Κωνσταντίνος Kokkinoplitis Konstantinos is Expert to DG Regio, European Commission in Innovation

Διαβάστε περισσότερα

ΧΡΟΝΙΚΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ: Η χρονική διάρκεια κάθε έργου ορίζεται από 12 έως 24 μήνες.

ΧΡΟΝΙΚΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ: Η χρονική διάρκεια κάθε έργου ορίζεται από 12 έως 24 μήνες. ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΕΡΕΥΝΑΣ ΣΚΟΠΟΣ: Η δράση υποστηρίζει την διευκόλυνση της αξιοποίησης ενός τεκμηριωμένα ώριμου ερευνητικού αποτελέσματος σε επιχειρηματική / εμπορική δραστηριότητα. Συγκεκριμένα,

Διαβάστε περισσότερα

«Καθ οδόν προς την προσβασιμότητα»

«Καθ οδόν προς την προσβασιμότητα» «Καθ οδόν προς την προσβασιμότητα» του Andrea Campagna, τεχνικού & επιστημονικού συντονιστή του έργου FutureMed Project n 2S-MED11-29 Project co-funded by the European Regional Development Fund (ERDF)

Διαβάστε περισσότερα

Σχηματισμών Η Περίπτωση της Ελληνικής Ένωσης Βιομηχανιών Ψύχους

Σχηματισμών Η Περίπτωση της Ελληνικής Ένωσης Βιομηχανιών Ψύχους Συστάδες Συνεργατικών Δρ Παναγιώτης Γραμμέλης, Δ/ντής Ερευνών, Ι.Δ.Ε.Π. / Ε.ΚΕ.Τ.Α. Σχηματισμών Η Περίπτωση της Ελληνικής Ένωσης Βιομηχανιών Ψύχους Logistics Conferences Γλυφάδα Golf Gardens, 19-20 Μαΐου

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΑνΕΚ, Ημερίδα 03/04/2014 1

ΕΠΑνΕΚ, Ημερίδα 03/04/2014 1 1 ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΔΕ ΕΣΠΑ Κατάρτιση ΕΠΑνΕΚ 2014-2020 / Οργανωτική δομή ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ Κοινωνικοί Εταίροι Εμπειρογνώμονες 2 Δημιουργικές Βιομηχανίες Κλωστοϋφαντουργία - έτοιμο ένδυμα Υποδήματα-

Διαβάστε περισσότερα

Υψηλής προστιθέμενης αξίας υπηρεσίες υποστήριξης καινοτομίας προς ΜμΕ. Δρ. Μαρία Μακριδάκη

Υψηλής προστιθέμενης αξίας υπηρεσίες υποστήριξης καινοτομίας προς ΜμΕ. Δρ. Μαρία Μακριδάκη Υψηλής προστιθέμενης αξίας υπηρεσίες υποστήριξης καινοτομίας προς ΜμΕ Δρ. Μαρία Μακριδάκη Μεταφορά Τεχνολογίας & Υποστήριξη Καινοτομίας στην Πράξη 28 χρόνια εμπειρίας στη Μεταφορά Τεχνολογίας 2 Γεφυρώνοντας

Διαβάστε περισσότερα

26 δισ. ευρώ. δισ. ευρώ 20% 80%

26 δισ. ευρώ. δισ. ευρώ 20% 80% Το Εταιρικό Σύμφωνο για το Πλαίσιο Ανάπτυξης (ΕΣΠΑ) 2014-20 είναι το στρατηγικό σχέδιο για την ανάπτυξη της χώρας που επιδιώκει την επίτευξη των στόχων της πολιτικής Συνοχής και της Στρατηγικής «Ευρώπη

Διαβάστε περισσότερα

Ο ρόλος της Ψηφιακής Στρατηγικής

Ο ρόλος της Ψηφιακής Στρατηγικής Μπάμπης Τσιτλακίδης Ο ρόλος της Ψηφιακής Στρατηγικής Η ψηφιακή τεχνολογία ως: Καταλύτης για την επίλυση σύγχρονων αστικών ζητημάτων Βασικό εργαλείο για αστικό σχεδιασμό Το μέσο (και όχι αυτοσκοπός) για

Διαβάστε περισσότερα

«Η επιχειρηματικότητα στις ορεινές περιοχές του Δήμου Πύλης»

«Η επιχειρηματικότητα στις ορεινές περιοχές του Δήμου Πύλης» «Η επιχειρηματικότητα στις ορεινές περιοχές του Δήμου Πύλης» ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΗΜΕΡΙΔΑ «Κοινωνική Επιχειρηματικότητα και Ορεινές Περιοχές» ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΣΤΟΥΣ ΤΟΜΕΙΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

Διαβάστε περισσότερα

Εξωστρέφεια & Επιχειρήσεις

Εξωστρέφεια & Επιχειρήσεις Εξωστρέφεια & Επιχειρήσεις ΕΠΑνΕΚ Επιχειρησιακό Πρόγραμμα: Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα, Καινοτομία Το ΕΠΑνΕΚ καλύπτει γεωγραφικά το σύνολο της Χώρας με προϋπολογισμό 4,56 δις ευρώ δημόσιας δαπάνης,

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 13 : ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 13 : ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 13 : ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ 13.1 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ - ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ Μορφολογία - Γενικά Ο νοµός Καβάλας είναι ο µόνος µη συνοριακός νοµός της Περιφέρειας και ο νοµός µε το µεγαλύτερο ανάπτυγµα θαλάσσιου µετώπου

Διαβάστε περισσότερα

Διακήρυξη των εκπροσώπων της ελληνικής βιομηχανίας για μια ΝΕΑ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Διακήρυξη των εκπροσώπων της ελληνικής βιομηχανίας για μια ΝΕΑ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ Διακήρυξη των εκπροσώπων της ελληνικής βιομηχανίας για μια ΝΕΑ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ Η βιομηχανική πολιτική αποτελεί εθνική ανάγκη για την αποτελεσματική αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης, την οικονομική

Διαβάστε περισσότερα

Παρουσίαση Μελέτης των αναπτυξιακών προοπτικών της Εγχώριας Φαρμακοβιομηχανίας

Παρουσίαση Μελέτης των αναπτυξιακών προοπτικών της Εγχώριας Φαρμακοβιομηχανίας Παρουσίαση Μελέτης των αναπτυξιακών προοπτικών της Εγχώριας Φαρμακοβιομηχανίας 15 Σεπτεμβρίου 2016 Ανάλυση SWOT Εγχώριας Φαρμακοβιομηχανίας (1/2) Βασικές Διαπιστώσεις Δυνατά Σημεία Επενδυτική δυναμική,

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΛΥΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΖΩΤΙΚΗΣ ΣΗΜΑΣΙΑΣ: ΘΕΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΩΝ 2014 2015

ΠΟΛΥΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΖΩΤΙΚΗΣ ΣΗΜΑΣΙΑΣ: ΘΕΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΩΝ 2014 2015 ΠΟΛΥΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΖΩΤΙΚΗΣ ΣΗΜΑΣΙΑΣ: ΘΕΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΩΝ 2014 2015 ΑΡΧΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ ΚΥΠΡΟΥ ΙΟΥΛΙΟΣ 2013 Π Ρ Ο Ο Ι Μ Ι Ο Η σημασία του ανθρώπινου

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΚΑΙ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥΝ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΔΡΑΣΕΩΝ ΕΤΑΚ

ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΚΑΙ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥΝ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΔΡΑΣΕΩΝ ΕΤΑΚ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ MINISTRY OF EDUCATION AND RELIGIOUS AFFAIRS, CULTURE AND SPORTS Η επιχειρηματική ανακάλυψη σαν εργαλείο Σχεδιασμού στην Προγραμματική Περίοδο 2014-20: Ενέργεια

Διαβάστε περισσότερα

η ενημέρωση για τις δράσεις που τυχόν υιοθετήθηκαν μέχρι σήμερα και τα αποτελέσματα που προέκυψαν από αυτές.

η ενημέρωση για τις δράσεις που τυχόν υιοθετήθηκαν μέχρι σήμερα και τα αποτελέσματα που προέκυψαν από αυτές. Με ιδιαίτερη χαρά σας καλωσορίζω στην έδρα της Περιφέρειας Πελοποννήσου. Σας ευχαριστώ θερμά για τη συμμετοχή σας, η οποία πιστεύω ότι είναι ένα ακόμη βήμα στην προσπάθεια που κάνουμε όλοι, για την ανάδειξη

Διαβάστε περισσότερα

ΜΙΑ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΠΡΟΤΑΣΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟ 2012-2014 ΣΤΟ ΔΗΜΟ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗΣ Η διασυνοριακή θέση του Δήμου, αποτελεί μέγιστο πλεονέκτημα και δεν πρέπει να δίνει τροφή σε ξενοφοβικά στερεότυπα,

Διαβάστε περισσότερα

ΤΗΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ 4 «ΑΥΞΗΣΗ ΤΗΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΔΑΦΙΚΗΣ ΣΥΝΟΧΗΣ» ΤΟΥ ΕΠΑΛΘ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΑΠΑΝΗΣ ΕΤΘΑ:

ΤΗΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ 4 «ΑΥΞΗΣΗ ΤΗΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΔΑΦΙΚΗΣ ΣΥΝΟΧΗΣ» ΤΟΥ ΕΠΑΛΘ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΑΠΑΝΗΣ ΕΤΘΑ: ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΣΧΕΔΙΟΥ ΠΡΟΣΚΛΗΣΗΣ ΠΡΩΤΗ (1 η ) ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΟΒΟΛΗ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΜΕ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΤΟΠΙΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ: ΤΟΥ ΜΕΤΡΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

Δράσεις υποστήριξης καινοτομίας και συνεργασιών επιχειρήσεων

Δράσεις υποστήριξης καινοτομίας και συνεργασιών επιχειρήσεων Ινστιτούτο Μικρών Επιχειρήσεων Γενική Συνομοσπονδία Επαγγελματιών Βιοτεχνών Εμπόρων Ελλάδας Δράσεις υποστήριξης καινοτομίας και συνεργασιών επιχειρήσεων Υποστηρίζουμε τη μικρή επιχείρηση, Ενισχύουμε την

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΔΗΜΟΣ ΤΟΠΟΣ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΩΡΑ 19:00 ΚΟΜΝΗΝΑ ΠΡΩΗΝ ΔΗΜΑΡΧΕΙΟ ΔΗΜΟΥ ΒΕΡΜΙΟΥ ΕΟΡΔΑΙΑΣ. Πέμπτη 25/8/ :00 ΣΕΡΒΙΩΝ- ΒΕΛΒΕΝΤΟΥ

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΔΗΜΟΣ ΤΟΠΟΣ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΩΡΑ 19:00 ΚΟΜΝΗΝΑ ΠΡΩΗΝ ΔΗΜΑΡΧΕΙΟ ΔΗΜΟΥ ΒΕΡΜΙΟΥ ΕΟΡΔΑΙΑΣ. Πέμπτη 25/8/ :00 ΣΕΡΒΙΩΝ- ΒΕΛΒΕΝΤΟΥ ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Μετά την ολοκλήρωση και την επιτυχημένη υποβολή της Α Φάσης του Τοπικού Προγράμματος Κοζάνης Γρεβενών CLLD/ του ΠΑΑ και του ΕΠΑλΘ στις αρμόδιες Υπηρεσίες του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης

Διαβάστε περισσότερα

Διερεύνηση Δυνατοτήτων Αντιμετώπισης Παραγωγικών Προβλημάτων του Νόμου Κοζάνης. Αξιοποίηση των Εγκαταστάσεων της Εταιρείας Α.Ε.Β.Α.Λ.

Διερεύνηση Δυνατοτήτων Αντιμετώπισης Παραγωγικών Προβλημάτων του Νόμου Κοζάνης. Αξιοποίηση των Εγκαταστάσεων της Εταιρείας Α.Ε.Β.Α.Λ. Διερεύνηση Δυνατοτήτων Αντιμετώπισης Παραγωγικών Προβλημάτων του Νόμου Κοζάνης Αξιοποίηση των Εγκαταστάσεων της Εταιρείας Α.Ε.Β.Α.Λ. εχνολογικά Πάρκα / Τεχνοπόλεις Οργανισμοί, με κύρια επιδίωξή την αύξηση

Διαβάστε περισσότερα

Οι εξαγωγές στη Βόρεια Ελλάδα

Οι εξαγωγές στη Βόρεια Ελλάδα Έρευνα ΕΥ Ελλάδος Οι εξαγωγές στη Βόρεια Ελλάδα Οκτώβριος 2017 Δις ευρώ Το εξωτερικό εμπόριο και η πορεία προς την κρίση Παραδοσιακά, η Ελλάδα χαρακτηρίζεται από μεγάλα ελλείμματα στο εμπορικό της ισοζύγιο.

Διαβάστε περισσότερα

Δράση Κρατικών Ενισχύσεων ΕΤΑΚ «ΕΡΕΥΝΩ ΔΗΜΙΟΥΡΓΩ ΚΑΙΝΟΤΟΜΩ»

Δράση Κρατικών Ενισχύσεων ΕΤΑΚ «ΕΡΕΥΝΩ ΔΗΜΙΟΥΡΓΩ ΚΑΙΝΟΤΟΜΩ» Δράση Κρατικών Ενισχύσεων ΕΤΑΚ «ΕΡΕΥΝΩ ΔΗΜΙΟΥΡΓΩ ΚΑΙΝΟΤΟΜΩ» πρόσκληση υπό ανάπτυξη & διαβούλευση Συνάντηση Πλατφόρμας «Περιβάλλον και Βιώσιμη Ανάπτυξη» Στρατηγική Έρευνας και Καινοτομίας Έξυπνη Εξειδίκευση

Διαβάστε περισσότερα

Πρωτοβουλία για την Εξωστρέφεια

Πρωτοβουλία για την Εξωστρέφεια Πρωτοβουλία για την Εξωστρέφεια Το έργο «Ολοκληρωµένα προγράµµατα, πρωτοβουλίες και δικτυώσεις για την ανάπτυξη δεξιοτήτων και ικανοτήτων εξωστρέφειας» υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος

Διαβάστε περισσότερα

«Χαρτογράφηση των επιχειρηματικών αναγκών των ελληνικών start-up επιχειρήσεων»

«Χαρτογράφηση των επιχειρηματικών αναγκών των ελληνικών start-up επιχειρήσεων» Δ/νση Στ. Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων «Χαρτογράφηση των επιχειρηματικών αναγκών των ελληνικών start-up επιχειρήσεων» 2 Μαρτίου 2017, Αθήνα Ι. Πλεμμένος - Α. Θεοδωρακάκου Δ/νση Στ. Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων

Διαβάστε περισσότερα

Δράση Κρατικών Ενισχύσεων ΕΤΑΚ «ΕΡΕΥΝΩ ΔΗΜΙΟΥΡΓΩ ΚΑΙΝΟΤΟΜΩ»

Δράση Κρατικών Ενισχύσεων ΕΤΑΚ «ΕΡΕΥΝΩ ΔΗΜΙΟΥΡΓΩ ΚΑΙΝΟΤΟΜΩ» Δράση Κρατικών Ενισχύσεων ΕΤΑΚ πρόσκληση υπό ανάπτυξη & διαβούλευση Συνάντηση Πλατφόρμας «ΕΝΕΡΓΕΙΑ» Στρατηγική Έρευνας και Καινοτομίας Έξυπνη Εξειδίκευση 2014 2020 Σταυρούλα Πούλου, Μονάδα Α, ΕΥΔΕ ΕΤΑΚ

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΕΔΡΙΟ Οι πρόσφατες εξελίξεις στους κλάδους μόδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και την Ελλάδα

ΣΥΝΕΔΡΙΟ Οι πρόσφατες εξελίξεις στους κλάδους μόδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και την Ελλάδα ΣΥΝΕΔΡΙΟ Οι πρόσφατες εξελίξεις στους κλάδους μόδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και την Ελλάδα Οι βασικές προτεραιότητες της περιόδου 2014-2020 Θεσσαλονίκη, 18 Φεβρουαρίου 2014 Θεόφιλος Ασλανίδης Γενικός Διευθυντής

Διαβάστε περισσότερα

ΑΛΕΞΑΝΡΕΙΟ T.E.I. ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ ΤΜΗΜΑ: ΤΥΠΟΠΟΙΗΣΗΣ & ΔΙΑΚΙΝΗΣΗΣ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ (Logistics) ΒΑΛΜΑ ΜΑΡΙΑ - ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

ΑΛΕΞΑΝΡΕΙΟ T.E.I. ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ ΤΜΗΜΑ: ΤΥΠΟΠΟΙΗΣΗΣ & ΔΙΑΚΙΝΗΣΗΣ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ (Logistics) ΒΑΛΜΑ ΜΑΡΙΑ - ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΑΛΕΞΑΝΡΕΙΟ T.E.I. ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ ΤΜΗΜΑ: ΤΥΠΟΠΟΙΗΣΗΣ & ΔΙΑΚΙΝΗΣΗΣ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ (Logistics) ΒΑΛΜΑ ΜΑΡΙΑ - ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ «ΔΙΑΚΙΝΗΣΗ ΣΥΜΒΑΤΙΚΟΥ ΦΟΡΤΙΟΥ ΜΕΣΩ ΤΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ ΛΙΜΕΝΟΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ»

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΕΞΩΣΤΡΕΦΕΙΑΣ ΚΑΙ ΔΙΕΘΝΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΤΕΙ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ

ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΕΞΩΣΤΡΕΦΕΙΑΣ ΚΑΙ ΔΙΕΘΝΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΤΕΙ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΕΞΩΣΤΡΕΦΕΙΑΣ ΚΑΙ ΔΙΕΘΝΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΤΕΙ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ Η αποστολή του ΤΕΙ Πελοποννήσου, διαμορφούμενη μέσα στο πλαίσιο του Ν. 4485/17, o οποίος είναι ο πιο πρόσφατος νόμος όπου καθορίζεται η αποστολή

Διαβάστε περισσότερα

Εργαστήριο Χωροταξικού Σχεδιασμού

Εργαστήριο Χωροταξικού Σχεδιασμού ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Διδακτική ομάδα: Ελένη Ανδρικοπούλου, Γρηγόρης Καυκαλάς 1η Διάλεξη Α. Τέσσερα Σχέδια για τη Θεσσαλονίκη Χωροταξική Μελέτη (1966-1968)

Διαβάστε περισσότερα

CLLD / LEADER ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ Π.Α.Α ΜΕΤΡΟ 19. ΤΟΠΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΕ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΤΟΠΙΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ

CLLD / LEADER ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ Π.Α.Α ΜΕΤΡΟ 19. ΤΟΠΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΕ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΤΟΠΙΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ CLLD / LEADER ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ Π.Α.Α. 2014-2020 ΜΕΤΡΟ 19. ΤΟΠΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΕ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΤΟΠΙΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ πρώην 1 Ανάπτυξη μέσω του CLLD / LEADER Η Εθνική Οικονομία αναπτύσσεται

Διαβάστε περισσότερα

Thought for Food : ΥΠΟΣΤΗΡΙΖΟΥΜΕ ΤΟΝ ΑΓΡΟ ΙΑΤΡΟΦΙΚΟ ΤΟΜΕΑ και τους ανθρώπους της ελληνικής γης

Thought for Food : ΥΠΟΣΤΗΡΙΖΟΥΜΕ ΤΟΝ ΑΓΡΟ ΙΑΤΡΟΦΙΚΟ ΤΟΜΕΑ και τους ανθρώπους της ελληνικής γης Thought for Food : ΥΠΟΣΤΗΡΙΖΟΥΜΕ ΤΟΝ ΑΓΡΟ ΙΑΤΡΟΦΙΚΟ ΤΟΜΕΑ και τους ανθρώπους της ελληνικής γης Οι προκλήσεις για τον αγροδιατροφικό τοµέα στην Ελλάδα Η γεωργική και κτηνοτροφική παραγωγή αποτελούν δύο

Διαβάστε περισσότερα

Από τις εξαγωγές στην Εξωστρέφεια: Θέσεις και Προτάσεις Σάκης Παπακωνσταντίνου Γενικός ιευθυντής Σύνδεσµος Εξαγωγέων Βορείου Ελλάδος Θεσσαλονίκη, 6.10.2006 Αποστολή ΣΕΒΕ Υποστήριξη της διεθνούς επιχειρηµατικότητας

Διαβάστε περισσότερα

Παραγωγικά συστήματα προβάτων και αιγών: Βιοποικιλότητα, τοπικές φυλές και προϊόντα τους

Παραγωγικά συστήματα προβάτων και αιγών: Βιοποικιλότητα, τοπικές φυλές και προϊόντα τους Παραγωγικά συστήματα προβάτων και αιγών: Βιοποικιλότητα, τοπικές φυλές και προϊόντα τους Αξίες και προκλήσεις στον τομέα της αιγο-προβατοτροφίας. Ποιες είναι οι προοπτικές για την ανάπτυξη δικτύων συνεργασίας;

Διαβάστε περισσότερα

ΧΩΡΟΤΑΞΙΑ ΜΕΛΕΤΗ ΥΠΑΡΧΟΥΣΑΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ. Αναστασία Στρατηγέα. Υπεύθυνη Μαθήματος

ΧΩΡΟΤΑΞΙΑ ΜΕΛΕΤΗ ΥΠΑΡΧΟΥΣΑΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ. Αναστασία Στρατηγέα. Υπεύθυνη Μαθήματος ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΑΓΡΟΝΟΜΩΝ ΚΑΙ ΤΟΠΟΓΡΑΦΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑ ΜΕΛΕΤΗ ΥΠΑΡΧΟΥΣΑΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ Πηγή: Γενικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και

Διαβάστε περισσότερα

Θράκης 2014 2020 ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗΣ ΕΙΔΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ. Ξάνθη, 12 Μαϊου 2015

Θράκης 2014 2020 ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗΣ ΕΙΔΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ. Ξάνθη, 12 Μαϊου 2015 ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗΣ ΕΙΔΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης 2014 2020 Ξάνθη, 12 Μαϊου 2015 Παρουσίαση: Βασίλης Πιτσινίγκος

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΠΕΙΡΑΙΩΣ

ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΠΕΙΡΑΙΩΣ Το Όραμα του Πανεπιστημίου Πειραιώς είναι: να είναι ένα Ίδρυμα διεθνούς κύρους στο σύγχρονο Ακαδημαϊκό Χάρτη και να αναγνωρίζεται για: την αριστεία στην εκπαίδευση και

Διαβάστε περισσότερα

1. ΔΡΑΣΗ: «ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΑΛΥΣΙΔΩΝ ΠΡΟΣΤΙΘΕΜΕΝΗΣ ΑΞΙΑΣ» Περιγραφή της Δράσης - Σύνδεση με τους στόχους και τις προτεραιότητες του ΕΠΑΝΕΚ

1. ΔΡΑΣΗ: «ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΑΛΥΣΙΔΩΝ ΠΡΟΣΤΙΘΕΜΕΝΗΣ ΑΞΙΑΣ» Περιγραφή της Δράσης - Σύνδεση με τους στόχους και τις προτεραιότητες του ΕΠΑΝΕΚ 1. ΔΡΑΣΗ: «ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΑΛΥΣΙΔΩΝ ΠΡΟΣΤΙΘΕΜΕΝΗΣ ΑΞΙΑΣ» Περιγραφή της Δράσης - Σύνδεση με τους στόχους και τις προτεραιότητες του ΕΠΑΝΕΚ2014-20 Η Δράση απευθύνεται σε υφιστάμενες μικρομεσαίες κυρίως επιχειρήσεις

Διαβάστε περισσότερα

Τρέχουσα κατάσταση στην Ελλάδα τέλος 2011

Τρέχουσα κατάσταση στην Ελλάδα τέλος 2011 1 2 Πρωταρχικός στόχος «Ευρώπη 2020» Τρέχουσα κατάσταση στην Ελλάδα τέλος 2011 Εθνικός στόχος 2020 στο ΕΠΜ Διάθεση του 3% των δαπανών στην έρευνα και ανάπτυξη 0,6% 2007 2% Το 75% του πληθυσμού ηλικίας

Διαβάστε περισσότερα

Στρατηγικές συμπράξεις στους τομείς της εκπαίδευσης, της κατάρτισης και της νεολαίας

Στρατηγικές συμπράξεις στους τομείς της εκπαίδευσης, της κατάρτισης και της νεολαίας KA2 Συνεργασία για Καινοτομία και Ανταλλαγή Καλών Πρακτικών Αναμενόμενα αποτελέσματα Τα σχέδια που υποστηρίζονται στο πλαίσιο αυτής της Δράσης αναμένονται να επιφέρουν τα παρακάτω αποτελέσματα: Καινοτόμες

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ

ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΕΙΔΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΠ 2000-2006 ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ 2000 2006 ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2006 2 ΑΞΟΝΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΞΟΝΑΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ

ΑΞΟΝΑΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ ΑΞΟΝΑΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ 4: «Αναβάθμιση των συστημάτων αρχικής επαγγελματικής κατάρτισης και επαγγελματικής εκπαίδευσης και σύνδεση της εκπαίδευσης με την αγορά εργασίας στις 8 Περιφέρειες Σύγκλισης» Στρατηγική

Διαβάστε περισσότερα

Ευαισθητοποίηση Δικαιούχων του Μέτρου 16 : «ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ» (Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης) Στην Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας

Ευαισθητοποίηση Δικαιούχων του Μέτρου 16 : «ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ» (Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης) Στην Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας Regional 2014-2020 Ευαισθητοποίηση Δικαιούχων του Μέτρου 16 : «ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ» (Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης) Στην Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας Ο αγροδιατροφικός τομέας στην Περιφερειακή Στρατηγική Έξυπνης

Διαβάστε περισσότερα

Ευκαιρίες ανάπτυξης για το Λιμένα Θεσσαλονίκης και συνεισφορά στην τοπική και περιφερειακή οικονομία

Ευκαιρίες ανάπτυξης για το Λιμένα Θεσσαλονίκης και συνεισφορά στην τοπική και περιφερειακή οικονομία Ευκαιρίες ανάπτυξης για το Λιμένα Θεσσαλονίκης και συνεισφορά στην τοπική και περιφερειακή οικονομία Θεσσαλονίκη, Σεπτέμβριος 2014 Με την υποστήριξη της: Οι μεγαλύτερες δυνατότητες ανάπτυξης των ελληνικών

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟΠΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΕ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΤΟΠΙΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ (Community Led Local Development CLLD)

ΤΟΠΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΕ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΤΟΠΙΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ (Community Led Local Development CLLD) ΤΟΠΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΕ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΤΟΠΙΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ (Community Led Local Development CLLD) ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΑΘΟΡΙΣΜΟ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΣΕ ΑΓΡΟΤΙΚΕΣ KAI AΛΙΕΥΤΙΚΕΣ

Διαβάστε περισσότερα

Κέντρο Μεταφοράς Τεχνολογίας & Ανάπτυξης Πανεπιστήμιο Κρήτης Σεπτέμβριος 2010

Κέντρο Μεταφοράς Τεχνολογίας & Ανάπτυξης Πανεπιστήμιο Κρήτης Σεπτέμβριος 2010 Κέντρο Μεταφοράς Τεχνολογίας & Ανάπτυξης Πανεπιστήμιο Κρήτης Σεπτέμβριος 2010 Μονάδες Παραγωγής Γνώσης Χρηματοδότηση Ομάδα Εργασίας Υπηρεσίες Μεταφοράς Τεχνολογίας Εκκόλαψη: Υποδομές-Διαδικασίες Αναδιανο

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΑΘΗΝΑΣ 2015-2020

ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΑΘΗΝΑΣ 2015-2020 ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΑΘΗΝΑΣ 2015-2020 Εισαγωγή Η παρούσα παρουσίαση της στρατηγικής για την ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας και την υποστήριξη της τοπικής οικονομίας του Δήμου

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΡΙΑ ΚΟΛΛΙΑ ΤΣΑΡΟΥΧΑ Υφυπουργός Εσωτερικών & Διοικητικής Ανασυγκρότησης

ΜΑΡΙΑ ΚΟΛΛΙΑ ΤΣΑΡΟΥΧΑ Υφυπουργός Εσωτερικών & Διοικητικής Ανασυγκρότησης Συνοπτική Ενημέρωση για την Πορεία του Αναπτυξιακού Νόμου 3908/2011 όπως υλοποιείται από το Υπουργείο Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης (ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΘΡΑΚΗΣ) Θεσσαλονίκη, Μάρτιος 2015 Περιεχόμενα:

Διαβάστε περισσότερα

Προδημοσίευση προκηρύξεων Διμερούς Ε&Τ Συνεργασίας

Προδημοσίευση προκηρύξεων Διμερούς Ε&Τ Συνεργασίας ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ Προδημοσίευση προκηρύξεων Διμερούς Ε&Τ Συνεργασίας Στο πλαίσιο της μακρόχρονης συνεργασίας και των εν ισχύ διμερών Συμφωνιών Ε&Τ συνεργασίας με άλλες χώρες,

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΠΟΥ ΑΦΟΡΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ «ΝΕΟΦΥΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ»

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΠΟΥ ΑΦΟΡΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ «ΝΕΟΦΥΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ» ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΠΟΥ ΑΦΟΡΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ «ΝΕΟΦΥΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ» Το πρόγραμμα «Νεοφυής Επιχειρηματικότητα» συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤ) στο πλαίσιο του

Διαβάστε περισσότερα

ΕΣΠΑ 2014-2020. Πρόγραμμα «Νεοφυής Επιχειρηματικότητα»

ΕΣΠΑ 2014-2020. Πρόγραμμα «Νεοφυής Επιχειρηματικότητα» ΕΣΠΑ 2014-2020 Πρόγραμμα «Νεοφυής Επιχειρηματικότητα» ΕΠΑνΕΚ Κεντρικός στρατηγικός στόχος του ΕΠΑνΕΚ είναι η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της εξωστρέφειας των επιχειρήσεων, η μετάβαση στην ποιοτική

Διαβάστε περισσότερα

Ταμείου Αγροτικής Επιχειρηματικότητας,

Ταμείου Αγροτικής Επιχειρηματικότητας, Παρέμβαση του αναπληρωτή διευθύνοντος συμβούλου της Τράπεζας Πειραιώς κ. Χριστόδουλου Αντωνιάδη, στο συνέδριο «Αριστοτέλης» της ΕΕΔΕ, στις 28 Νοεμβρίου 2014, στη Θεσσαλονίκη Χρηματοδοτικά Νέα Εργαλεία

Διαβάστε περισσότερα

Ο στόχος αυτός είναι σε άμεση συνάρτηση με τη στρατηγική της Λισαβόνας, και συγκεκριμένα την ενίσχυση της οικονομικής και κοινωνικής συνοχής μέσω:

Ο στόχος αυτός είναι σε άμεση συνάρτηση με τη στρατηγική της Λισαβόνας, και συγκεκριμένα την ενίσχυση της οικονομικής και κοινωνικής συνοχής μέσω: ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ Δελτίο Τύπου Ομιλία Γενικού Γραμματέα Διαχείρισης Κοινοτικών & Άλλων Πόρων Του Υπουργείου Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας Κυρίου Κωνσταντίνου

Διαβάστε περισσότερα

Οι δραστηριότητες του Ο.Γ.Ε.Ε.Κ.Α «ΗΜΗΤΡΑ» στον τοµέα της κατάρτισης των αγροτών σχετικά µε την παραγωγή βιολογικών προϊόντων Πηνελόπη.

Οι δραστηριότητες του Ο.Γ.Ε.Ε.Κ.Α «ΗΜΗΤΡΑ» στον τοµέα της κατάρτισης των αγροτών σχετικά µε την παραγωγή βιολογικών προϊόντων Πηνελόπη. Οι δραστηριότητες του Ο.Γ.Ε.Ε.Κ.Α «ΗΜΗΤΡΑ» στον τοµέα της κατάρτισης των αγροτών σχετικά µε την παραγωγή βιολογικών προϊόντων Πηνελόπη. Ράλλη ιευθύνουσα Σύµβουλος Ο.Γ.Ε.Ε.Κ.Α «ΗΜΗΤΡΑ» 1 ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΓΕΩΡΓΙΚΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΓΙΑΤΙ ΝΑ ΓΙΝΩ ΜEΛΟΣ ΤΟΥ ΣΕΒ;

ΓΙΑΤΙ ΝΑ ΓΙΝΩ ΜEΛΟΣ ΤΟΥ ΣΕΒ; ΓΙΑΤΙ ΝΑ ΓΙΝΩ ΜEΛΟΣ ΤΟΥ ΣΕΒ; Έχεις 4 λόγους και 38 συγκριτικά πλεονεκτήματα! ΗΓΕΣΙΑ ΕΚΠΡΟΣΩΠΗΣΗ ΓΝΩΣΗ ΔΙΚΤΥΩΣΗ ΗΓΕΣΙΑ Θέλω να είμαι μέλος στον κορυφαίο σύνδεσμο των επιχειρήσεων και της βιομηχανίας, γιατί

Διαβάστε περισσότερα

ΕΣΠΑ Στρατηγική Προτεραιότητες - Αρχιτεκτονική. Ιωάννης Φίρμπας Γενικός Διευθυντής Εθνικής Αρχής Συντονισμού ΕΣΠΑ

ΕΣΠΑ Στρατηγική Προτεραιότητες - Αρχιτεκτονική. Ιωάννης Φίρμπας Γενικός Διευθυντής Εθνικής Αρχής Συντονισμού ΕΣΠΑ ΕΣΠΑ 2014-2020 Στρατηγική Προτεραιότητες - Αρχιτεκτονική Ιωάννης Φίρμπας Γενικός Διευθυντής Εθνικής Αρχής Συντονισμού ΕΣΠΑ Βασικές αλλαγές νέας περιόδου Ο Κανονισμός δημιουργεί ένα πολύ στενό πλαίσιο διαμόρφωσης

Διαβάστε περισσότερα

«ΕΝΔΥΣΗ & ΥΠΟΔΗΣΗ - ΝΕΕΣ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ»

«ΕΝΔΥΣΗ & ΥΠΟΔΗΣΗ - ΝΕΕΣ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ» «ΕΝΔΥΣΗ & ΥΠΟΔΗΣΗ - ΝΕΕΣ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ» Αφορά Υφιστάμενες πολύ μικρές, μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον τομέα της κλωστοϋφαντουργίας, της ένδυσης και της υπόδησης, καθώς επίσης

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΗ-ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ (ΠΕΣ)

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΗ-ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ (ΠΕΣ) ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΗ-ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ (ΠΕΣ) Το Κέντρο Ερευνών Science-to-Marketing του Munster University (Γερμανία) πραγματοποίησε έρευνα με θέμα τη συνεργασία μεταξύ Πανεπιστημίων και επιχειρήσεων,

Διαβάστε περισσότερα

Αποτελούν ένα αποτελεσματικό όχημα για την προώθηση της ανάπτυξης και της ευημερίας, τόσο σε τοπικό όσο και σε περιφερειακό και εθνικό επίπεδο.

Αποτελούν ένα αποτελεσματικό όχημα για την προώθηση της ανάπτυξης και της ευημερίας, τόσο σε τοπικό όσο και σε περιφερειακό και εθνικό επίπεδο. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ -1980- ΟΜΙΛΙΑ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΚΕΕ & ΕΒΕΑ κ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΜΙΧΑΛΟΥ ΣΤΗΝ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ProCredit Group event: Ιnternational B2B event ΠΟΥ ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΕΙΤΑΙ ΣΗΜΕΡΑ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ, 9.5.16. «Η επιχειρηματική

Διαβάστε περισσότερα

Θέσεις προτάσεις του Οικονοµικού Επιµελητηρίου της Ελλάδας (Περιφερειακό Τµήµα Κεντρικής Μακεδονίας)

Θέσεις προτάσεις του Οικονοµικού Επιµελητηρίου της Ελλάδας (Περιφερειακό Τµήµα Κεντρικής Μακεδονίας) ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ ΣΧΕ ΙΟ ΓΙΑ ΤΗ ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΦΟΡΟΥΜ ΙΙ: ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ Θέσεις προτάσεις του Οικονοµικού Επιµελητηρίου της Ελλάδας (Περιφερειακό Τµήµα Κεντρικής Μακεδονίας)

Διαβάστε περισσότερα

Α Π Ο Φ Α Σ Η. Αθήνα, 2 Νοεμβρίου 2017

Α Π Ο Φ Α Σ Η. Αθήνα, 2 Νοεμβρίου 2017 ΑΝΑΡΤΗΤΕΑ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Ειδική Γραμματεία Διαχείρισης Τομεακών ΕΠ του ΕΤΠΑ και ΤΣ Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ανταγωνιστικότητα,

Διαβάστε περισσότερα