Προώθηςη τησ επιχειρηματικότητασ ςε τομείσ δραςτηριότητασ που ςυνδράμουν ςτη μείωςη των περιβαλλοντικών επιπτώςεων από τη λειτουργία των ΜΜΕ

Transcript

1 Μάρτιοσ 2011 Προώθηςη τησ επιχειρηματικότητασ ςε τομείσ δραςτηριότητασ που ςυνδράμουν ςτη μείωςη των περιβαλλοντικών επιπτώςεων από τη λειτουργία των ΜΜΕ A. Διαχείριςη Αποβλήτων Υλικών Συςκευαςίασ Β. Διαχείριςη Αποβλήτων Εκςκαφών, Καταςκευών & Κατεδαφίςεων ζην πιαίζην πινπνίεζεο ηνπ έξγνπ «ΡΖΗΛΘ GREEN» πνπ ρξεκαηνδνηείηαη απφ ηηο ρψξεο ΔΝΣ ΔΕΔΠ, Ηζιαλδία, Ιηρηελζηάηλ θαη Λνξβεγία, ζην πιαίζην ηνπ ρξεκαηνδνηηθνχ κεραληζκνχ ΔΝΣ (50%) θαη απφ ην Ξξφγξακκα Γεκνζίσλ Δπελδχζεσλ ηεο Διιεληθήο δεκνθξαηίαο (50%)

2 ηέκμωπ α.ε. ηεσνικοοικονομικοί ζύμβοςλοι διοίκηζηρ και ανάπηςξηρ Λεωθ. Βαζ. Σοθίαρ Αθήνα Τηλ. : Fax : url: / tecmor@tecmor.gr ΔΟΓΝ: ΞΟΝΥΘΖΠΖ ΡΖΠ ΔΞΗΣΔΗΟΖΚΑΡΗΘΝΡΖΡΑΠ ΠΔ ΡΝΚΔΗΠ ΓΟΑΠΡΖΟΗΝΡΖΡΑΠ ΞΝ ΠΛΓΟΑΚΝΛ ΠΡΖ ΚΔΗΥΠΖ ΡΥΛ ΞΔΟΗΒΑΙΙΝΛΡΗΘΥΛ ΔΞΗΞΡΥΠΔΥΛ ΑΞΝ ΡΖ ΙΔΗΡΝΟΓΗΑ ΡΥΛ ΚΚΔ ζην πιαίζην πινπνίεζεο ηνπ έξγνπ «ΡΖΗΛΘ GREEΛ» πνπ ρξεκαηνδνηείηαη απφ ηηο ρψξεο ΔΝΣ ΔΕΔΠ, Ηζιαλδία, Ιηρηελζηάηλ θαη Λνξβεγία, ζην πιαίζην ηνπ ρξεκαηνδνηηθνχ κεραληζκνχ ΔΝΣ (50%) θαη απφ ην Ξξφγξακκα Γεκνζίσλ Δπελδχζεσλ ηεο Διιεληθήο δεκνθξαηίαο (50%) ΑΛΑΘΔΡΝΠΑ ΑΟΣΖ: Αζήλα, Κάξηηνο 2011

3 ΞΔΟΗΔΣΝΚΔΛΑ ΔΟΔΡΖΟΗΝ ΞΗΛΑΘΥΛ... 6 ΔΟΔΡΖΟΗΝ ΓΗΑΓΟΑΚΚΑΡΥΛ... 6 ΔΟΔΡΖΟΗΝ ΠΣΖΚΑΡΥΛ... 7 ΠΛΡΝΚΝΓΟΑΦΗΔΠ ΑΘΟΥΛΚΗΑ: ΔΗΠΑΓΥΓΗΘΝ ΠΖΚΔΗΥΚΑ ΞΟΑΠΗΛΖ ΑΛΑΞΡΜΖ & ΞΟΑΠΗΛΖ ΔΞΗΣΔΗΟΖΚΑΡΗΘΝΡΖΡΑ Δηζαγσγή ζηελ Ξξάζηλε Αλάπηπμε Ξξάζηλε Δπηρεηξεκαηηθφηεηα: Γπλαηφηεηεο, επθαηξίεο θαη πξννπηηθέο ΓΗΑΣΔΗΟΗΠΖ ΠΡΔΟΔΥΛ ΑΞΝΒΙΖΡΥΛ Νξηζκφο & Θαηεγνξίεο Πηεξεψλ Απφβιήησλ Απφβιεηα: Έλαο Δθκεηαιιεχζηκνο Ξφξνο Ρερλνινγίεο Ζ Γηαρείξηζε Απνβιήησλ ζηελ Δ.Δ Ζ Ξξνζέγγηζε ηεο Δ.Δ. γηα ηε Γηαρείξηζε ησλ Απνβιήησλ Ρν Ξξνθίι ηεο Δπξσπατθήο Αγνξάο Ζ Γηαρείξηζε Απνβιήησλ ζηελ Διιάδα Δηζαγσγηθά Πηνηρεία Λνκνζεηηθφ Ξιαίζην Ρν Ξξνθίι ηεο Διιεληθήο Αγνξάο Δπηρεηξήζεηο Θιάδνπ Ππλνπηηθά Σξεκαηννηθνλνκηθά Πηνηρεία ηνπ Θιάδνπ Ξξνβιήκαηα ηνπ Θιάδνπ θαη Θξίζηκα Πεκεία Δλδηαθέξνληνο γηα ηελ Αλάιεςε Δπηρεηξεκαηηθήο Γξαζηεξηφηεηαο Ξξννπηηθέο Δπέλδπζεο ζηνλ Ρνκέα Γηαρείξηζεο Απνξξηκκάησλ Γπλαηφηεηεο Σξεκαηνδφηεζεο ΔΘΘΗΛΖΠΖ ΔΞΗΣΔΗΟΖΚΑΡΗΘΖΠ ΓΟΑΠΡΖΟΗΝΡΖΡΑΠ ΒΑΠΗΘΝ ΞΙΑΗΠΗΝ ΔΛΔΟΓΔΗΥΛ Γεληθά Δθπφλεζε Κειέηεο Πθνπηκφηεηαο Αλάιεςεο & Βησζηκφηεηαο Δπηρεηξεκαηηθήο Γξαζηεξηφηεηαο Ξεξηερφκελα 3

4 4.3 Δπηρεηξεζηαθφο Πρεδηαζκφο Πρέδην Κάξθεηηλγθ A. ΞΟΥΡΖ ΚΔΙΔΡΖ ΔΞΗΣΔΗΟΖΚΑΡΗΘΝΡΖΡΑΠ ΓΗΑΣΔΗΟΗΠΖ ΑΞΝΒΙΖΡΥΛ ΙΗΘΥΛ ΠΠΘΔΑΠΗΑΠ A.1 Δηζαγσγή A.2 Δπηζθφπεζε ηνπ ηνκέα Γηαρείξηζεο ιηθψλ Ππζθεπαζίαο A.2.1 Νξηζκνί A.2.2 Δηζαγσγηθά Πηνηρεία Λνκνζεηηθφ Ξιαίζην A.2.3 Ξξνέιεπζε Απνβιήησλ Ππζθεπαζίαο Ζ Ξξψηε Όιε A.2.4 θηζηάκελε Θαηάζηαζε ηεο Αγνξάο A Ζ Δπξσπατθή Αγνξά A Ζ Διιεληθή Αγνξά A.2.5 Ππζηήκαηα Δλαιιαθηηθήο Γηαρείξηζεο A «ΠΠΔΓ-Αλαθχθισζε» A «Θέληξν Δλαιιαθηηθήο Ξεξηβαιινληηθήο Γηαρείξηζεο Α.Δ» A «Αληαπνδνηηθή Αλαθχθισζε Α.Δ.» A Αηνκηθφ ζχζηεκα ελαιιαθηηθήο δηαρείξηζεο ζπζθεπαζηψλ ηεο Ηδησηηθήο Δηηθέηαο θαη Δηζαγσγήο Ξξντφλησλ «ΑΒ ΒΑΠΗΙΝΞΝΙΝΠ» A.3 Δπηρεηξεκαηηθέο Γπλαηφηεηεο A Ππιινγή θαη πψιεζε απνβιήησλ ζπζθεπαζίαο ζε αλαθπθισηέο A Ππιινγή, δηαρείξηζε θαη εκπνξία αλαθπθιψζηκσλ πιηθψλ A Αμηνπνίεζε αλαθπθισκέλσλ πιηθψλ γηα παξαγσγή λέσλ πξντφλησλ B. ΓΔΡΔΟΖ ΚΔΙΔΡΖ ΔΞΗΣΔΗΟΖΚΑΡΗΘΝΡΖΡΑΠ ΓΗΑΣΔΗΟΗΠΖ ΑΞΝΒΙΖΡΥΛ ΔΘΠΘΑΦΥΛ, ΘΑΡΑΠΘΔΥΛ & ΘΑΡΔΓΑΦΗΠΔΥΛ B.1 Δηζαγσγή B.2 Δπηζθφπεζε ηνπ ηνκέα Γηαρείξηζεο ΑΔΘΘ B.2.1 Νξηζκνί B.2.2 Δηζαγσγηθά Πηνηρεία Λνκνζεηηθφ Ξιαίζην B.2.3 Ξξνέιεπζε ΑΔΘΘ B Γεληθά B Δμειίμεηο ζηελ ζχζηαζε ησλ αδξαλψλ απνβιήησλ κε ηελ πάξνδν ηνπ ρξφλνπ B Δπηθίλδπλα πιηθά ζηα ΑΔΘΘ B Κε αδξαλή απφβιεηα θαηαζθεπψλ θαη θαηεδαθίζεσλ πνπ ρξεηάδνληαη δηαρσξηζκφ θαη ρσξηζηή ζπιινγή B Απφβιεηα πξνεξρφκελα απφ ζπληήξεζε θαη θαηαζθεπή νδψλ B.2.4 θηζηάκελε Θαηάζηαζε ηεο Αγνξάο Ξεξηερφκελα 4

5 B Γεληθά B Ξνζνηηθά ραξαθηεξηζηηθά ΑΔΘΘ γηα ηελ Διιάδα B Ξξνζδηνξηζκφο πνζνηηθψλ ζηνηρείσλ αδξαλψλ ΑΔΘΘ B Απφβιεηα απφ ζπληήξεζε θαη θαηαζθεπή νδψλ B.2.5 Ππζηήκαηα Δλαιιαθηηθήο Γηαρείξηζεο B.3 Δπηρεηξεκαηηθέο Γπλαηφηεηεο B.3.1 Γεληθά B.3.2 Γηαρείξηζε - Δπεμεξγαζία ΑΔΘΘ B Γεληθά B Ρερληθέο Δπεμεξγαζίαο ΑΔΘΘ B Ξξαθηηθέο Γηαρείξηζεο B Απφβιεηα απφ θαηεδαθίζεηο B Απφβιεηα απφ θαηαζθεπέο B Απφβιεηα έξγσλ νδνπνηίαο B.3.3 Θφζηνο Γηαρείξηζεο Απφβιεησλ απφ Δθζθαθέο θαη Θαηεδαθίζεηο ΒΗΒΙΗΝΓΟΑΦΗΘΔΠ ΑΛΑΦΝΟΔΠ Ξεξηερφκελα 5

6 ΔΟΔΡΖΟΗΝ ΞΗΛΑΘΥΛ Ξίλαθαο 1: Βαζηθνί Αξηζκνδείθηεο Θιάδνπ δηαρείξηζεο κεηαιιηθψλ απνξξηκκάησλ Ξίλαθαο 2: Βαζηθνί Αξηζκνδείθηεο Θιάδνπ δηαρείξηζεο κε κεηαιιηθψλ απνξξηκκάησλ Ξίλαθαο 3: Δμέιημε ηηκψλ αλαθπθιψζηκσλ πιηθψλ (ζε ) Ξίλαθαο 4: Γείθηεο Ρηκψλ θαη γθνο Ππλαιιαγψλ Γεπηεξνγελψλ ιηθψλ ζηελ Δ.Δ. ( ). 101 Ξίλαθαο 5: Βαζηθά Πηνηρεία Αλαθχθισζεο Ξίλαθαο 6: Ξαξαγσγή & Αλαθχθισζε Απνβιήησλ Ππζθεπαζίαο ζηελ Διιάδα Ξίλαθαο 7: Ζ δξάζε ηεο Δ.Δ.Α.Α. ηα έηε κε κηα καηηά Ξίλαθαο 8: Σξεκαηνδφηεζε Αλαθπθισηψλ απφ ηελ ΔΔΑΑ Α.Δ Ξίλαθαο 9: Απφβιεηα απφ θαηαζθεπέο θαη θαηεδαθίζεηο (πεξηιακβαλφκελνπ ρψκαηνο εθζθαθήο απφ κνιπζκέλεο ηνπνζεζίεο) Ξίλαθαο 10: Δπηθίλδπλα ζπζηαηηθά ΑΔΔΘ θαη επηζπκεηέο πξαθηηθέο δηαρείξηζεο Ξίλαθαο 11: Δθηίκεζε παξακέηξσλ γηα ηνλ πξνζδηνξηζκφ ησλ παξαγφκελσλ πνζνηήησλ ησλ ΑΔΘΘ ζηελ Διιάδα Ξίλαθαο 12: Ρππηθέο απαηηήζεηο πιηθψλ γηα θαηαζθεπή νδηθψλ αμφλσλ Ξίλαθαο 13: Θφζηνο ζε / ηφλν γηα ηελ επεμεξγαζία κε θνξεηφ ζξαπζηήξα ΔΟΔΡΖΟΗΝ ΓΗΑΓΟΑΚΚΑΡΥΛ Γηάγξακκα 1: Ππλνιηθή παξαγσγή απνβιήησλ (ζε 1000 ηφλνπο) Γηάγξακκα 2: Ππλνιηθή παξαγσγή απνβιήησλ αλά Θξάηνο Κέινο (ζε 1000 ηφλνπο) Γηάγξακκα 3: Ζ ζχλζεζε ησλ αζηηθψλ απνβιήησλ ζηελ Δ.Δ Γηάγξακκα 4: Γηαρείξηζε αζηηθψλ απνβιήησλ ζηελ Δ.Δ. αλά θξάηνο κέινο (2008) Γηάγξακκα 5: Κέζνδνη Γηαρείξηζεο Απνβιήησλ, 2008 (πνζνζηφ επί ηνπ ζπλνιηθνχ φγθνπ απνβιήησλ πξνο δηαρείξηζε) Γηάγξακκα 6: Θαηαλνκή απνβιήησλ θαηά δξαζηεξηφηεηα [δξαζηεξηφηεηα, πνζφηεηα ζε ρηι. ηφλνπο, πνζνζηφ (%) ζπκκεηνρήο ζην ζχλνιν] Γηάγξακκα 7: Θαηαλνκή απνβιήησλ αλά θαηεγνξία Γηάγξακκα 8: Δμέιημε Θχθινπ Δξγαζηψλ & Θεξδψλ πξν Φφξσλ Θιάδνπ δηαρείξηζεο κεηαιιηθψλ απνξξηκκάησλ Γηάγξακκα 9: Πχλζεζε Δλεξγεηηθνχ Θιάδνπ δηαρείξηζεο κεηαιιηθψλ απνξξηκκάησλ (2009) Γηάγξακκα 10: Πχλζεζε Ξαζεηηθνχ Θιάδνπ δηαρείξηζεο κεηαιιηθψλ απνξξηκκάησλ (2009) Γηάγξακκα 11: Δμέιημε Θχθινπ Δξγαζηψλ & Θεξδψλ πξν Φφξσλ Θιάδνπ δηαρείξηζεο κε κεηαιιηθψλ απνξξηκκάησλ Γηάγξακκα 12: Πχλζεζε Δλεξγεηηθνχ Θιάδνπ δηαρείξηζεο κε κεηαιιηθψλ απνξξηκκάησλ (2009) Γηάγξακκα 13: Πχλζεζε Ξαζεηηθνχ Θιάδνπ δηαρείξηζεο κε κεηαιιηθψλ απνξξηκκάησλ (2009) Δπξεηήξηα 6

7 Γηάγξακκα 14: Ξνζνζηά Αλαθχθισζεο θαη Αλάθηεζεο απνβιήησλ ζπζθεπαζίαο (2007) Γηάγξακκα 15: Γηεζλήο ηηκή ραξηνπνιηνχ ζε $/ηφλν ( ) Γηάγξακκα 16: Κέζε ζχζηαζε ησλ ΑΔΘΘ Γηάγξακκα 17: Ξαξαγσγή απνβιήησλ θαηαζθεπψλ & θαηεδαθίζεσλ ζηελ ΔΔ ζε εθαη. ηφλνπο (2006) Γηάγξακκα 18: Ξαξαγσγή Απνβιήησλ Θαηαζθεπψλ & Θαηεδαθίζεσλ θαηά θεθαιήλ Δ.Δ Γηάγξακκα 19: Ξαξαγσγή Απνβιήησλ Θαηαζθεπψλ & Θαηεδαθίζεσλ θαηά θεθαιήλ Δ.Δ Γηάγξακκα 20: Ππλνιηθφο αξηζκφο νηθνδνκηθψλ αδεηψλ ζηελ Διιάδα & ζηελ Αηηηθή ( ) Γηάγξακκα 21: Ξνζφηεηεο (ζε tn) ΑΘΘ ζηελ Διιάδα & ζηελ Αηηηθή ( ) Γηάγξακκα 22: Ππλνιηθφο αξηζκφο λέσλ νηθνδνκηθψλ αδεηψλ ζηελ Διιάδα & ζηελ Αηηηθή ( ) Γηάγξακκα 23: Ξνζφηεηεο (ζε tn) απνβιήησλ εθζθαθψλ ζηελ Διιάδα & ζηελ Αηηηθή ( ) απφ λέεο θαηαζθεπέο ΔΟΔΡΖΟΗΝ ΠΣΖΚΑΡΥΛ Πρήκα 1: Θαηεγνξίεο ζηεξεψλ απνβιήησλ Πρήκα 2: Νξγαλσηηθφ Πρήκα Δθαξκνγήο ηνπ Λφκνπ Πρήκα 3: Γηαρείξηζε Απνβιήησλ Θαηεδαθίζεσλ Νηθνδνκηθψλ θαη Ρερληθψλ Έξγσλ Πρήκα 4: : Γηαρείξηζε Απνβιήησλ Θαηαζθεπψλ Πρήκα 5: Γηαρείξηζεο απνβιήησλ εθζθαθψλ θαη αζθάιηνπ Φσηνγξαθία εμσθχιινπ: Filomena Scalise / FreeDigitalPhotos.Λet Δπξεηήξηα 7

8 ΠΛΡΝΚΝΓΟΑΦΗΔΠ ΑΘΟΥΛΚΗΑ: CDW ISWA WCED: ΑΔΘΘ: ΑΘΘ: ΑΔΞ: ΑΞΔ: ΔΒΔΑ: Δ.Δ.: ΔΙ.ΡΔ.ΞΔ Α.Δ. Δ.Ν.Δ.Γ.Π.Α.Ξ. Δ.Ξ.: ΔΠΓΔΑ: ΔΠΓΠΑ: ΔΠΞΑ: Θ.Γ.Α..: ΘΔΞΔΓ Α.Δ. ΘΞΠ: ΘΑ ΚΚΔ: Ν.Ρ.Α.: ΝΡΘΕ ΞΓ ή Ξ.Γ.: ΞΔΞ ή Ξ.Δ.Ξ.: ΞΔΠΓΑ: Π.Α.: Π.Π.Δ.Γ: ΡΔΓΘ: ΞΔΘΑ: ΦνΓΠΑ: ΣΑΓΑ: ΣΡΑ: Construction and Demolition Waste International Solid Waste Association World Commission on Environment and Development Απφβιεηα απφ Δθζθαθέο, Θαηαζθεπέο θαη Θαηεδαθίζεηο Απφβιεηα απφ Θαηαζθεπέο θαη Θαηεδαθίζεηο Αθαζάξηζην Δζληθφ Ξξντφλ Αλαλεψζηκεο Ξεγέο Δλέξγεηαο Δκπνξηθφ θαη Βηνκεραληθφ Δπηκειεηήξην Αζελψλ Δπξσπατθή Έλσζε Διιεληθή Ρερλνινγία Ξεξηβάιινληνο Αλψλπκε Δηαηξεία Δζληθφο Νξγαληζκφο Δλαιιαθηηθήο Γηαρείξηζεο Ππζθεπαζηψλ & Άιισλ Ξξντφλησλ Δπηρεηξεζηαθφ Ξξφγξακκα Δζληθφο Πρεδηαζκφο Γηαρείξηζεο Δπηθηλδχλσλ Απνβιήησλ Δζληθφο Πρεδηαζκφο Γηαρείξηζεο Κε Δπηθίλδπλσλ απνβιήησλ Δζληθφ Πηξαηεγηθφ Ξιαίζην Αλαθνξάο Θέληξν Γηαινγήο Αλαθπθιψζηκσλ ιηθψλ Θέληξν Δλαιιαθηηθήο Ξεξηβαιινληηθήο Γηαρείξηζεο Αλψλπκε Δηαηξεία Θνηλνηηθφ Ξιαίζην Πηήξημεο Θνηλή πνπξγηθή Απφθαζε Κηθξνκεζαία Δπηρείξεζε Νξγαληζκφο Ρνπηθήο Απηνδηνίθεζεο Νρήκαηα Ρέινπο Θχθινπ Εσήο Ξξνεδξηθφ Γηάηαγκα Ξεξηθεξεηαθφ Δπηρεηξεζηαθφ Ξξφγξακκα Ξεξηθεξεηαθφο Πρεδηαζκφο Γηαρείξηζεο Πηεξεψλ Απνβιήησλ Πηεξεά Απφβιεηα Ππιινγηθά Ππζηήκαηα Δλαιιαθηηθήο Γηαρείξηζεο Απνξξηκκάησλ Ρνπηθή Έλσζε Γήκσλ θαη Θνηλνηήησλ πνπξγείν Ξεξηβάιινληνο, Δλέξγεηαο θαη Θιηκαηηθήο Αιιαγήο Φνξείο Γηαρείξηζεο Πηεξεψλ Απνβιήησλ Σψξνο Αλεμέιεγθηεο Γηάζεζεο Απνξξηκκάησλ Σψξνο γεηνλνκηθήο Ραθήο Απνξξηκκάησλ Ππληνκνγξαθίεο 8

9 1. ΔΗΠΑΓΥΓΗΘΝ ΠΖΚΔΗΥΚΑ ΡΝ ΔΟΓΝ «THIΛK GREEΛ» Αληαπνθξηλφκελν ζηηο απαηηήζεηο ηνπ πνιπζχλζεηνπ ξφινπ ηνπ, ην Δκπνξηθφ θαη Βηνκεραληθφ Δπηκειεηήξην Αζήλαο (ΔΒΔΑ) πινπνηεί ην Έξγν «THIΛK GREEΛ», ζην πιαίζην ηεο πινπνίεζεο «Αλεμάξηεησλ Έξγσλ» ρξεκαηνδνηνχκελσλ απφ ηηο ρψξεο Δπξσπατθνχ Νηθνλνκηθνχ Σψξνπ (ΔΝΣ), ήηνη Ηζιαλδία, Ιηρηελζηάηλ θαη Λνξβεγία, ζην πιαίζην ηνπ ρξεκαηνδνηηθνχ κεραληζκνχ EOX Ρν Έξγν απηφ έρεη σο θχξην ζηφρν ηελ αληηκεηψπηζε, ζην κέηξν ηνπ δπλαηνχ, ησλ πεξηβαιινληηθψλ επηπηψζεσλ (ξχπαλζε θ.α.) ηεο ιεηηνπξγίαο ησλ κηθξνκεζαίσλ επηρεηξήζεσλ (ΚΚΔ) κε έκθαζε ζε απηέο πνπ έρνπλ έδξα ζε ππνβαζκηζκέλεο αζηηθέο πεξηνρέο ζηελ πεξηθέξεηα ηνπ ΔΒΔΑ θαη ηελ ελίζρπζε ηεο πεξηβαιινληηθήο ζπλείδεζεο θαη ηεο νηθνινγηθήο λννηξνπίαο ζηνπο κηθξνκεζαίνπο επηρεηξεκαηίεο. Φηινδνμία ηνπ Έξγνπ είλαη λα απνηειέζεη ζεκείν αλαθνξάο γηα αλάιεςε αληίζηνηρσλ πξσηνβνπιηψλ, κε γλψκνλα ηελ πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο, απφ θνξείο ηεο ρψξαο πνπ εκπιέθνληαη κε πνηθίινπο ηξφπνπο ζηε ιεηηνπξγία ησλ ΚΚΔ θαη λα ζπκβάιεη, γεληθφηεξα, ζηε δηάδνζε πεξηβαιινληηθά θηιηθψλ πξαθηηθψλ αλαθνξηθά κε ην επηρεηξείλ. Ρν έξγν ΡΖΗΛΘ GREEΛ ζα εζηηάζεη ζηηο ΚΚΔ κέιε ηνπ ΔΒΔΑ πνπ δξαζηεξηνπνηνχληαη ζηνπο θιάδνπο: (Α) Σνλδξηθφ - Ιηαληθφ Δκπφξην, θαη (Β) Θαηαζθεπέο, κε έκθαζε ζε απηέο πνπ έρνπλ έδξα ζε ππνβαζκηζκέλεο αζηηθέο πεξηνρέο ηεο πεξηθέξεηαο ηνπ ΔΒΔΑ. Ξξφθεηηαη γηα θιάδνπο κε κεγάιν αξηζκφ επηρεηξήζεσλ, ησλ νπνίσλ νη επηπηψζεηο ζην πεξηβάιινλ απφ ηε ιεηηνπξγία ηνπο δελ έρνπλ απνηηκεζεί ζην παξειζφλ ζε επξεία θιίκαθα ηδηαίηεξα ζε εζληθφ επίπεδν - θαη νη νπνίεο εθηηκάηαη φηη είλαη ζεκαληηθέο. Δηζαγσγηθφ Πεκείσκα 9

10 ΞΟΝΥΘΖΠΖ ΡΖΠ ΔΞΗΣΔΗΟΖΚΑΡΗΘΝΡΖΡΑΠ ΠΡΝ ΞΙΑΗΠΗΝ ΡΝ ΔΟΓΝ «THIΛK GREEΛ» Δίλαη θνηλή δηαπίζησζε ζήκεξα φηη ε επηηπρία ηεο νηθνλνκηθήο αλάπηπμεο είλαη ζπλδεδεκέλε κε ηελ πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο πνπ απνηειεί ηελ πεγή ησλ θπζηθψλ καο πφξσλ, φπσο επίζεο θαη κε ηελ πνηφηεηα δσήο ησλ αλζξψπσλ πνπ απνηεινχλ ηηο βαζηθέο παξαγσγηθέο κνλάδεο. Έηζη, ηα ηειεπηαία ρξφληα παξαηεξείηαη κηα ζπλερψο αλαπηπζζφκελε επαηζζεηνπνίεζε ζρεηηθά κε ηελ πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο ε νπνία ηείλεη λα εμειηρζεί θαη ζε ζεκαληηθφ παξάγνληα δηακφξθσζεο ηεο δήηεζεο ζηελ αγνξά πξντφλησλ θαη ππεξεζηψλ. Δπηπιένλ, ην πεξηβαιινληηθφ πξνθίι ηείλεη λα αλαρζεί ζε ηζρπξφ επηθνηλσληαθφ εξγαιείν γηα κηα επηρείξεζε, θαζψο ζήκεξα ν θαηαλαισηήο ζέηεη φιν θαη πεξηζζφηεξν σο θξηηήξην ζηηο επηινγέο ηνπ ηε θηιηθφηεηα ηνπ πξντφληνο πνπ ιακβάλεη πξνο ην πεξηβάιινλ. Ζ αλαπηπζζφκελε νηθνινγηθή ζπλείδεζε δηεζλψο, εθθξαδφκελε κε ηελ αιιαγή ζπκπεξηθνξάο ηνπ θαηαλαισηή θαη ηνλ έληνλν πξνβιεκαηηζκφ ζε δηεζλέο πιένλ επίπεδν, θαζηζηά ηελ αλάγθε πξνζηαζίαο ηνπ πεξηβάιινληνο κείδνλ δεηνχκελν θαη γη απηφ δηθαίσο ν 21νο αηψλαο ζα είλαη, φπσο φια δείρλνπλ, ν αηψλαο ηεο νηθνινγίαο θαη ηεο πξνζηαζίαο ηνπ πεξηβάιινληνο. Πηα πιαίζηα απηά, ε επηρείξεζε θαη εηδηθφηεξα ε βηνκεραλία, κε δεδνκέλε ηελ επζχλε ζηα πεξηβαιινληηθά πξνβιήκαηα, νθείιεη ζήκεξα λα ιάβεη ηα θαηάιιεια κέηξα γηα ηελ ειαρηζηνπνίεζε ηεο πεξηβαιινληηθήο επηβάξπλζεο θαη ηεο θαηαλάισζεο ησλ θπζηθψλ πφξσλ. Κηα ζχγρξνλε επηρείξεζε επηβάιιεηαη ζήκεξα λα κεξηκλά γηα ην πεξηβάιινλ. Δπηπιένλ, ε πεξηβαιινληηθή λνκνζεζία ηφζν ζε δηεζλέο φζν θαη ζε επξσπατθφ θαη εζληθφ επίπεδν, έρεη δεκηνπξγήζεη έλα πιαίζην φξσλ θαη πεξηνξηζκψλ πνπ απνζθνπνχλ ηειηθά ζηε κείσζε ησλ πεξηβαιινληηθψλ επηπηψζεσλ ηεο δξαζηεξηφηεηαο ησλ βηνκεραληθψλ επηρεηξήζεσλ. Πηφρνη ηεο πνιηηηθήο θαη ησλ πξνγξακκάησλ δξάζεο γηα ηελ πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο ζε δηεζλέο επίπεδν είλαη πιένλ ε πξφιεςε, ε κείσζε θαη ε φζν ην δπλαηφλ πεξηζζφηεξε κείσζε ηεο φπνηαο ξππαληηθήο δηαδηθαζίαο. Έηζη, ε Δπξσπατθή Έλσζε, δίλεη ηδηαίηεξε έκθαζε ζηελ πξάζηλε αλάπηπμε. Κε βάζε ηα αλσηέξσ θαη έρνληαο ηαπηφρξνλα ππφςε φηη ε πξνψζεζε ελφο βηψζηκνπ πξάζηλνπ αλαπηπμηαθνχ - επηρεηξεκαηηθνχ κνληέινπ πνπ έρεη ηαπηφρξνλα Δηζαγσγηθφ Πεκείσκα 10

11 ππιψλεο ηελ θεξδνθνξία θαη ηελ αλάπηπμε, αιιά θαη ηελ πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο, απνηειεί ζηξαηεγηθή επηινγή γηα ηε ρψξα πνπ ζα ηελ νδεγήζεη κεηαμχ άιισλ θαη ζηελ άκβιπλζε ησλ ζπλεπεηψλ ηεο νηθνλνκηθήο θξίζεο, ην Δκπνξηθφ θαη Βηνκεραληθφ Δπηκειεηήξην Αζελψλ (ΔΒΔΑ), ζην πιαίζην εθπφλεζεο ηνπ έξγνπ «THIΛK GREEΛ», πξνσζεί ηελ πινπνίεζε ηνπ παξφληνο έξγνπ κε ηίηιν: «Ξξνψζεζε ηεο επηρεηξεκαηηθφηεηαο ζε ηνκείο δξαζηεξηφηεηαο πνπ ζπλδξάκνπλ ζηε κείσζε ησλ», πνπ θηινδνμεί λα αλαδείμεη ηηο επθαηξίεο πνπ ππάξρνπλ ζήκεξα γηα δξαζηεξηνπνίεζε ζε ηνκείο ηεο ιεγφκελεο πξάζηλεο νηθνλνκίαο. Δηδηθφηεξα, αθνινχζσο παξνπζηάδνληαη θαη αλαιχνληαη δχν ηνκείο επηρεηξεκαηηθήο δξαζηεξηφηεηαο απηήο ηεο κνξθήο, φπνπ έκθαζε δίλεηαη ζηελ πξνζπάζεηα ηεθκεξίσζεο ηεο ειθπζηηθφηεηάο ηνπο γηα ηελ αλάιεςε επηρεηξεκαηηθήο δξάζεο. Πηελ παξνπζίαζε θαη αλάιπζε απηή αθελφο κελ πεξηγξάθεηαη αλαιπηηθά γηα ηνλ θάζε ηνκέα ηφζν ην επξχηεξν πεξηβάιινλ (απφ πιεπξάο ζεζκηθήο θαη λνκνζεηηθήο ξχζκηζεο, αλαδήηεζεο ιχζεσλ ζε πθηζηάκελα πξνβιήκαηα πεξηβαιινληηθήο δηάζηαζεο θιπ.), φζν θαη ην ζηελφηεξν πεξηβάιινλ απφ ηελ πιεπξά ηεο φπνηαο ήδε πθηζηάκελεο επηρεηξεκαηηθήο πξαθηηθήο, αθεηέξνπ δε πξνβάιιεηαη ε ειθπζηηθφηεηα γηα ηελ αλάιεςε κειινληηθψλ επηρεηξεκαηηθψλ πξσηνβνπιηψλ ζε θάπνηνλ απφ ηνπο ηνκείο απηνχο. Δηδηθφηεξα, κε βάζε ηα σο άλσ αλαθεξφκελα παξνπζηάδνληαη πξαθηηθά δχν κειέηεο πνπ έρνπλ δηαθξηηφ ζέκα, σο αθνινχζσο: A. Ξξνψζεζε ηεο επηρεηξεκαηηθφηεηαο ζηνλ ηνκέα δηαρείξηζεο απνβιήησλ ιηθψλ Ππζθεπαζίαο B. Ξξνψζεζε ηεο επηρεηξεκαηηθφηεηαο ζηνλ ηνκέα δηαρείξηζεο Απνβιήησλ Δθζθαθψλ, Θαηαζθεπψλ θαη Θαηεδαθίζεσλ (Α.Δ.Θ.Θ.) Ρσλ δχν κειεηψλ πξνεγείηαη αλαιπηηθή επηζθφπεζε ησλ ελλνηψλ ηεο πξάζηλεο αλάπηπμεο θαη ηεο πξάζηλεο επηρεηξεκαηηθφηεηαο, θαζψο θαη ζπλνιηθή παξνπζίαζε ηνπ θιάδνπ δηαρείξηζεο ζηεξεψλ απνβιήησλ ζε δηεζλέο θαη εγρψξην επίπεδν, κε επηκέξνπο επηζεκάλζεηο ελδηαθέξνληνο γηα ππνςήθηνπο επελδπηέο ζηελ ελ ιφγσ αγνξά. Δηζαγσγηθφ Πεκείσκα 11

12 Γηα θάζε έλαλ απφ ηνπο δχν ηνκείο δξαζηεξηφηεηαο ε αληίζηνηρε κειέηε πεξηιακβάλεη ζηνηρεία φπσο ηα εμήο: Βαζηθά βήκαηα γηα είζνδν ζηελ ππφςε αγνξά, κέζσ ηεο ππφδεημεο ησλ πεξηερνκέλσλ ζρεηηθήο Κειέηεο Βησζηκφηεηαο αλάιεςεο λέαο επηρεηξεκαηηθήο δξαζηεξηφηεηαο θαη βησζηκφηεηαο απηήο. Ξαξνπζίαζε ηνπ ζρεηηθνχ λνκνζεηηθνχ πιαηζίνπ, Ξαξνπζίαζε ηεο πθηζηάκελεο θαηάζηαζεο ηεο ζρεηηθήο αγνξάο ζηελ Δ.Δ. θαη ζηε ρψξα καο, κε παξάζεζε θξίζηκσλ ζεκείσλ ελδηαθέξνληνο Θαηαγξαθή ηνπ επηρεηξεκαηηθνχ πεξηβάιινληνο, κε αλαθνξά ζε επηρεηξεκαηηθέο δνκέο, Ππζηήκαηα Δλαιιαθηηθήο Γηαρείξηζεο, θ.α. Θαηαγξαθή δπλαηνηήησλ γηα επηρεηξεκαηηθή δξαζηεξηνπνίεζε. Ζ θάζε κειέηε πεξηιακβάλεη ζηνηρεία, ρξήζηκεο πιεξνθνξίεο θαη πξνηεηλφκελεο ελέξγεηεο πνπ κπνξνχλ λα ηξνθνδνηήζνπλ ηε ζχληαμε ελφο Νδεγνχ Κάξθεηηλγθ πνπ απεπζχλεηαη πξνο φινπο ηνπο δπλεηηθνχο επελδπηέο/ ελδηαθεξφκελνπο λα δξαζηεξηνπνηεζνχλ ζηηο ππφ εμέηαζε αγνξέο. Ν ζηφρνο θαη θαη επέθηαζε ην δεηνχκελν απνηέιεζκα ηνπ παξφληνο έξγνπ είλαη ν ηνκέαο ηεο πξνζηαζίαο ηνπ πεξηβάιινληνο λα απνηειέζεη πεδίν άζθεζεο επηρεηξεκαηηθήο δξαζηεξηφηεηαο. Δηδηθνί ζηφρνη ηνπ έξγνπ είλαη θαη νη εμήο: Ν πξνζαλαηνιηζκφο θαη ε ηφλσζε ηεο επηρεηξεκαηηθήο δξαζηεξηφηεηαο ζηνλ ηνκέα ηεο δηαρείξηζεο/ελαιιαθηηθήο δηαρείξηζεο απνβιήησλ. Ζ απνηειεζκαηηθή πξνζηαζίαο ηνπ πεξηβάιινληνο θαη ειέγρνπ ηεο ξχπαλζεο απφ ηα απφβιεηα Ζ αλάδεημε ηνπ γεγνλφηνο φηη επηηπρία ζην επηρεηξείλ εμαξηάηαη απφ έλαλ θαηάιιειν ζπλδπαζκφ γλψζεσλ, δηνηθεηηθψλ ηθαλνηήησλ, ζέιεζεο θαη επηκνλήο. πάξρεη δειαδή κηα ζπγθπξία: αλζξψπνπ, ρξφλνπ, ελεξγεηψλ γηα ην θαηάιιειν δήηεκα. Απηφ δελ παξαπέκπεη κε θαλέλα ηξφπν ζηελ ηχρε αιιά ζε κηα ηθαλφηεηα αλαγλψξηζεο ηεο θαηάζηαζεο θαη ζσζηήο πξνζαξκνγήο. Δηζαγσγηθφ Πεκείσκα 12

13 Ξην ζπγθεθξηκέλα, παξαθάησ παξαηίζεληαη ηα αθφινπζα θεθάιαηα: Θεθάιαην 2: Ξξάζηλε Αλάπηπμε & Ξξάζηλε Δπηρεηξεκαηηθφηεηα Θαζψο νη αιιεπάιιειεο θξίζεηο επηζηηηζηηθή, ελεξγεηαθή, ρξεκαηνπηζησηηθή, εληείλνληαη ελψ παξάιιεια εμειίζζεηαη θαη ε πεξηβαιινληηθή θξίζε, έλα λέν αλαπηπμηαθφ πξφηππν πξνβάιιεη σο ε κηα ιχζε κε ζηέξεεο βάζεηο: ε πξάζηλε αλάπηπμε. Πην 2ν θεθάιαην ν αλαγλψζηεο εηζάγεηαη ζηελ έλλνηα ηεο πξάζηλεο αλάπηπμεο θαη βξίζθεη ρξήζηκεο πιεξνθνξίεο γηα ην ξφιν πνπ κπνξεί λα δηαδξακαηίζεη ε επηρεηξεκαηηθή θνηλφηεηα ζηελ επηηπρή εθαξκνγή ηεο, κέζσ ηεο πηνζέηεζεο πξαθηηθψλ πξάζηλεο επηρεηξεκαηηθφηεηαο. Θεθάιαην 3: Γηαρείξηζε Απνβιήησλ Ρν 3 ν θεθάιαην πεξηιακβάλεη επηζθφπεζε ηνπ θιάδνπ δηαρείξηζεο ζηεξεψλ απνβιήησλ κε γλψκνλα ηελ παξνρή ρξήζηκσλ πιεξνθνξηψλ ζε θάζε ππνςήθην λα δξαζηεξηνπνηεζεί ζηνλ ηνκέα επηρεηξεκαηία. Δηδηθφηεξα, παξαηίζεληαη: Ππλνπηηθή παξνπζίαζε ηνπ εζληθνχ θαη Δπξσπατθνχ ζεζκηθνχ πιαηζίνπ πνπ αθνξά ζηε δηαρείξηζε ησλ ζηεξεψλ απνβιήησλ (ζπιινγή, πξνζσξηλή απνζήθεπζε, αμηνπνίεζε αλαθχθισζε, ηειηθή δηάζεζε). Ξαξνπζίαζε ζπλνπηηθνχ πξνθίι ηεο επξσπατθήο θαη εγρψξηαο αγνξάο δηαρείξηζεο ζηεξεψλ απφβιεησλ. Ππλνπηηθή επηζθφπεζε ησλ πξνβιεκάησλ ηνπ θιάδνπ θαη ησλ πξννπηηθψλ επέλδπζεο ζε απηφλ. Ξαξνπζίαζε ησλ επηρεηξήζεσλ πνπ δξαζηεξηνπνηνχληαη ζηνλ θιάδν. Ππλνπηηθά ρξεκαηννηθνλνκηθά ζηνηρεία ηνπ θιάδνπ. Θεθάιαην 4: Δθθίλεζε Δπηρεηξεκαηηθήο Γξαζηεξηφηεηαο Βαζηθφ Ξιαίζην Δλεξγεηψλ Ρν 4 ν θεθάιαην πεξηιακβάλεη : Ππλνπηηθή αλαθνξά ζηελ έλλνηα ηεο επηρεηξεκαηηθφηεηαο θαη βαζηθψλ παξακέηξσλ απηήο Δηζαγσγηθφ Πεκείσκα 13

14 Ξαξνπζίαζε ησλ ζπζηαηηθψλ κεξψλ κηαο κειέηεο ζθνπηκφηεηαο αλάιεςεο κηαο λέαο επηρεηξεκαηηθήο δξαζηεξηφηεηαο θαη βησζηκφηεηαο απηήο, πνπ ηειηθά ζα παξάζρεη φια ηα αλαγθαία ζηνηρεία γηα ηε ιήςε κηαο επελδπηηθήο απφθαζεο. Ξαξνπζίαζε ησλ ζπζηαηηθψλ κεξψλ ελφο Δπηρεηξεζηαθνχ Πρεδίνπ & Πρεδίνπ Κάξθεηηλγθ πνπ απνηειεί ην επφκελν βήκα ηεο αλσηέξσ κειέηεο (αλάινγα κε ηα απνηειέζκαηα ηεο κειέηεο ζθνπηκφηεηαο, ε ππφ αλάιεςε επέλδπζε ζα εγθαηαιεηθζεί, ζα επαλαζρεδηαζηεί ή ζα πξνρσξήζεη ζηελ επφκελε θάζε, ήηνη ηε ζχληαμε Δπηρεηξεζηαθνχ Πρεδίνπ & Πρεδίνπ Κάξθεηηλγθ). Αθνινπζνχλ νη δχν Κειέηεο Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο: Θεθάιαην Α: Ξξψηε Κειέηε Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο Γηαρείξηζε Απνβιήησλ ιηθψλ Ππζθεπαζίαο Ξεξηιακβάλεη επηζθφπεζε ηνπ ηνκέα δηαρείξηζεο απνβιήησλ πιηθψλ ζπζθεπαζίαο κε παξέρνληαο πιεξνθφξεζε ζε θάζε ππνςήθην λα δξαζηεξηνπνηεζεί ζηνλ ηνκέα επηρεηξεκαηία. Θεθάιαην Β: Γεχηεξε Κειέηε Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο Γηαρείξηζε ΑΔΘΘ Ξεξηιακβάλεη επηζθφπεζε ηνπ ηνκέα δηαρείξηζεο απνβιήησλ εθζθαθψλ, θαηαζθεπψλ θαη θαηεδαθίζεσλ (ΑΔΘΘ) παξέρνληαο πιεξνθφξεζε ζε θάζε ππνςήθην λα δξαζηεξηνπνηεζεί ζηνλ ηνκέα επηρεηξεκαηία. Βηβιηνγξαθηθέο Αλαθνξέο Ξεξηιακβάλεη παξάζεζε ησλ πεγψλ θαη ηεο βηβιηνγξαθίαο πνπ ρξεζηκνπνηήζεθε γηα ηε ζπγγξαθή ηεο παξνχζαο κειέηεο, θαζψο θαη πιήζνο δηαδηθηπαθψλ ηφπσλ ηζηνζειίδσλ απφ ηηο νπνίεο αληιήζεθε πνιχηηκν πιηθφ θαη ζηηο νπνίεο ν θάζε ελδηαθεξφκελνο κπνξεί λα ιάβεη πεξαηηέξσ πιεξνθνξίεο γηα ηα ζέκαηα πνπ πξαγκαηεχεηαη ε παξνχζα κειέηε. Πεκείσζε: Νη Κειέηεο Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο είλαη απηφλνκεο θαη ε αλάγλσζε ηεο κίαο δελ πξνυπνζέηεη ή απαηηεί ηελ αλάγλσζε ηεο άιιεο. Δηζαγσγηθφ Πεκείσκα 14

15 2. ΞΟΑΠΗΛΖ ΑΛΑΞΡΜΖ & ΞΟΑΠΗΛΖ ΔΞΗΣΔΗΟΖΚΑΡΗΘΝΡΖΡΑ 2.1 ΔΗΠΑΓΥΓΖ ΠΡΖΛ ΞΟΑΠΗΛΖ ΑΛΑΞΡΜΖ Αλέθαζελ ε νηθνλνκηθή δξάζε ηνπ αλζξψπνπ ήηαλ κηα δξάζε κέζα ζηε θχζε θαη πάλσ ζηε θχζε. Πηελ πξψηε θάζε ηεο ηζηνξηθήο εμέιημεο ησλ ζρέζεσλ ηνπ αλζξψπνπ κε απηήλ, ην θπξίαξρν γλψξηζκα ζηάζεθε ε εμάξηεζε ηνπ αλζξψπνπ απφ ηηο δπλάκεηο ηεο θχζεο θαη ηνπ πεξηβάιινληνο, ελψ ζηε δεχηεξε θαη πην πξφζθαηε θάζε, πνπ μεθηλά κε ηε βηνκεραληθή επαλάζηαζε, ε ζρέζε κεηαβάιιεηαη θαη ην θπξίαξρν γλψξηζκα γίλεηαη πιένλ ε ππνηαγή ηεο θχζεο ζηνλ άλζξσπν. Έηζη, παξά ην φηη αξρηθά θαη επί καθξφ δηάζηεκα ε θπζηθή ηάμε θάλεθε λα επηβάιιεηαη ζηνλ άλζξσπν, ζηε ζπλέρεηα θαη ηδίσο ηα ηειεπηαία 200 πεξίπνπ ρξφληα κε νινέλα θαη απμαλφκελν ξπζκφ, ε αλζξψπηλε ηάμε (ή αηαμία) επηβιήζεθε πάλσ ζηε θχζε θαη ην πεξηβάιινλ Ρα ρξφληα πνπ αθνινχζεζαλ ηε δεθαεηία ηνπ 60 θαη θπξίσο ζηηο αλαπηπγκέλεο δπηηθέο θνηλσλίεο, άξρηζαλ λα δηακνξθψλνληαη ηάζεηο αληηκεηψπηζεο θαη πεξηνξηζκνχ ηεο ξχπαλζεο, πνπ αξρηθά βαζίζηεθαλ ζε ηερλνινγίεο αληηξχπαλζεο, κε έκθαζε ζηελ επεμεξγαζία ησλ απνβιήησλ. Πεκαληηθφ εξγαιείν γηα ηελ εθαξκνγή ηεο πνιηηηθήο απηήο ππήξμε θαη εμαθνινπζεί λα είλαη ε εθηίκεζε πεξηβαιινληηθψλ επηπηψζεσλ, κε ζηφρν ην ζρεδηαζκφ έξγσλ θαη δξάζεσλ κε ηξφπν πνπ λα ζπλεπάγεηαη ηελ βέιηηζηε απφ ηερληθή θαη νηθνλνκηθή άπνςε ειαρηζηνπνίεζε ηεο αξλεηηθήο επίδξαζήο ηνπο ζην πεξηβάιινλ. Πηαδηαθά εκθαλίζηεθε θαη ε αξρή ηεο πξφιεςεο, δειαδή ε θαηεχζπλζε λα πξνιακβάλνληαη νη πηζαλέο επηπηψζεηο ζην πεξηβάιινλ κέζα απφ ηνλ αλαπηπμηαθφ ζρεδηαζκφ θαη ηηο πξαθηηθέο δηαρείξηζεο. Πε επίπεδν πνιηηηθήο, ε αξρή απηή ζπλδπάζηεθε κε ηελ έλλνηα ηεο «βηψζηκεο αλάπηπμεο» (sustainable development), ζην ζέκα ηεο νπνίαο ε πξψηε πξνζέγγηζε έγηλε θαηά ηε δηεμαγσγή ηεο δηάζθεςεο ησλ Ζλσκέλσλ Δζλψλ ζρεηηθά κε ην πεξηβάιινλ θαη ηελ αλάπηπμε, ζην Rio de Janeiro ην 1992, πνπ αλαθέξεηαη σο «Ππλάληεζε θνξπθήο γηα ηελ πξνζηαζία ηεο γεο ηνπ Οίν», θαζψο θαη κε ην 5 ν Ξξφγξακκα Γξάζεο γηα ην πεξηβάιινλ ζε επξσπατθφ επίπεδν. Γηακνξθψζεθε ινηπφλ έλα πνιηηηθφ πιαίζην ελζσκάησζεο ηεο πεξηβαιινληηθήο δηάζηαζεο ζηνπο θχξηνπο αλαπηπμηαθνχο ηνκείο: ελέξγεηα, βηνκεραλία, γεσξγία, κεηαθνξέο θαη ηνπξηζκφο. Ρν πιαίζην απηφ απνηέιεζε θαη απνηειεί ηε βάζε γηα Ξξάζηλε Αλάπηπμε & Ξξάζηλε Δπηρεηξεκαηηθφηεηα 15

16 ηηο δξάζεηο, ην ζεζκηθφ πιαίζην αιιά θαη ηηο πξνηεξαηφηεηεο ρξεκαηνδνηήζεσλ ζε επξσπατθφ επίπεδν. Ππλδπάδεηαη κάιηζηα θαη κε γεληθφηεξνπο πεξηβαιινληηθνχο ζηφρνπο πνπ έρνπλ ηεζεί ζε δηεζλέο θαη επξσπατθφ επίπεδν, πνπ απνηεινχλ ππνρξεψζεηο γηα ηα θξάηε κέιε ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο, φπσο είλαη ε Διιάδα. Ζ ηδέα γηα ηε βηψζηκε αλάπηπμε, φπσο θσδηθνπνηήζεθε ην 1987 απφ ηελ αξκφδηα Γηεζλή Δπηηξνπή (Δπηηξνπή Brundtland), ζηνρεχεη αθξηβψο λα δηνξζψζεη ηελ αξλεηηθή αλάδξαζε απνθαζηζηψληαο κηα ζεηηθή ζρέζε κεηαμχ αλάπηπμεο θαη πεξηβάιινληνο, κέζσ ηνπ πεξηνξηζκνχ ησλ αλεπηζχκεησλ παξελεξγεηψλ ηεο αλεμέιεγθηεο αλάπηπμεο. Πηελ πεξίπησζε απηή ε αλάπηπμε παξεκβαίλεη ζην πεξηβάιινλ κε ηέηνην ηξφπν ψζηε λα θαζίζηαηαη δπλαηή ε δηαηήξεζή ηεο θαη ζην κέιινλ. Έηζη ινηπφλ, βηψζηκε είλαη «ε αλάπηπμε πνπ ηθαλνπνηεί ηηο αλάγθεο ηνπ παξφληνο ρσξίο λα ζπκβηβάδεη ηηο δπλαηφηεηεο ησλ κειινληηθψλ γελεψλ λα ηθαλνπνηήζνπλ ηηο δηθέο ηνπο αλάγθεο». (World Commission on Environment aλd Development [WCED] 1987) Σαξαθηεξηζηηθά παξαδείγκαηα είλαη νη ζηφρνη: κείσζεο ησλ αεξίσλ θαηλνκέλνπ ζεξκνθεπίνπ, πξνψζεζεο ησλ αλαλεψζηκσλ πεγψλ ελέξγεηαο (ΑΞΔ), εθαξκνγήο ησλ βέιηηζησλ δηαζέζηκσλ ηερληθψλ ζηε βηνκεραλία, κείσζεο, αλάθηεζεο, αλαθχθισζεο θαη γεληθφηεξα αμηνπνίεζεο ησλ ζηεξεψλ απνβιήησλ, ζπιινγήο, κεηαθνξάο θαη επεμεξγαζίαο ιπκάησλ, πξνζηαζίαο θαη δηαρείξηζεο ησλ πδάησλ. Πηηο αξρέο πνπ πξεζβεχεη ε βηψζηκε αλάπηπμε ζηεξίρηεθε ε έλλνηα ηεο «πξάζηλεο αλάπηπμεο», ε νπνία απνηειεί έλα λέν πξφηππν αλάπηπμεο πνπ ππεξεηεί ηνλ άλζξσπν θαη ηηο πξαγκαηηθέο ηνπ αλάγθεο. Ρν βαζηθφ πνηνηηθφ ραξαθηεξηζηηθφ ηεο πξάζηλεο αλάπηπμεο είλαη ε απνζχλδεζε ηεο αλάπηπμεο θαη ησλ επηπηψζεσλ ζην πεξηβάιινλ. Ζ βειηίσζε δειαδή νηθνλνκηθψλ δεηθηψλ πνπ ζπλδένληαη κε ηελ αλάπηπμε δελ νδεγεί ζηελ επηδείλσζε πεξηβαιινληηθψλ δεηθηψλ πνπ ραξαθηεξίδνπλ ηελ πνηφηεηα ηνπ πεξηβάιινληνο. Ξξάζηλε Αλάπηπμε & Ξξάζηλε Δπηρεηξεκαηηθφηεηα 16

17 Σαξαθηεξηζηηθά ηέηνηα παξαδείγκαηα είλαη: ν δείθηεο ελεξγεηαθήο έληαζεο, δειαδή ν ιφγνο ελέξγεηαο πνπ θαηαλαιψλεηαη (ζε toe) πξνο ην Αθαζάξηζην Δζληθφ Ξξντφλ (ΑΔΞ) πνπ ζηελ πεξίπησζε ηεο πξάζηλεο αλάπηπμεο πξέπεη λα είλαη ρακειφο ν δείθηεο παξαγσγήο απνβιήησλ, δειαδή ε πνζφηεηα παξαγνκέλσλ απνβιήησλ αλά θάηνηθν εηεζίσο (ή ηνπιάρηζηνλ ε πνζφηεηα απνβιήησλ πνπ νδεγείηαη γηα ηειηθή δηάζεζε κε ηαθή) δελ πξέπεη λα απμάλεηαη φζν απμάλεηαη ην ΑΔΞ ν δείθηεο δηαρείξηζεο λεξνχ, δειαδή ε ζπλνιηθή θαηαλάισζε λεξνχ δελ πξέπεη λα απμάλεηαη κε ηελ αχμεζε ηνπ ΑΔΞ, ιφγσ δξάζεσλ εμνηθνλφκεζεο θαη επαλαρξεζηκνπνίεζεο. Έλα άιιν ζεκαληηθφ ραξαθηεξηζηηθφ ηεο πξάζηλεο αλάπηπμεο είλαη ε εμνηθνλφκεζε θπζηθψλ πφξσλ. Σαξαθηεξηζηηθά παξαδείγκαηα απνηεινχλ: Ζ εμνηθνλφκεζε ελέξγεηαο, Ζ εμνηθνλφκεζε λεξνχ, Ζ νινθιεξσκέλε δηαρείξηζε ησλ πιηθψλ θαη ε πξφιεςε ηεο δεκηνπξγίαο απνβιήησλ. Απφ άπνςε πνιηηηθνχ ζηίγκαηνο ε πξάζηλε αλάπηπμε έρεη ζεκαληηθά ζηνηρεία θνηλσληθήο δηθαηνζχλεο: πεξηνξίδνληαη ζεκαληηθά νη πεξηβαιινληηθέο επηπηψζεηο πνπ αθνξνχλ πξσηίζησο ζε ππνβαζκηζκέλεο πεξηνρέο θαη δεκηνπξγνχληαη πξνυπνζέζεηο γηα θαιήο πνηφηεηαο πεξηβάιινλ γηα επξχηαηεο θνηλσληθέο νκάδεο, θνηλσληθήο αιιειεγγχεο: κε ηελ εμνηθνλφκεζε θπζηθψλ πφξσλ ππάξρνπλ θαιχηεξεο ζπλζήθεο γηα ηηο επφκελεο γεληέο θαη νηθνπκεληθφηεηαο: απαηηείηαη δηεζλήο ζπλεξγαζία γηα ηελ επίηεπμε πνιιψλ απφ ηνπο ζηφρνπο, φπσο ηεο αληηκεηψπηζεο ησλ θιηκαηηθψλ αιιαγψλ ή ηεο δηαρείξηζεο ηνπ λεξνχ Ζ πξάζηλε αλάπηπμε κπνξεί λα απνηειέζεη ην πιαίζην γηα κηα θνηλσληθά δίθαηε θαη ηζφξξνπε απφ άπνςε δηαρείξηζεο ηνπ πινχηνπ θαη ησλ θπζηθψλ πφξσλ αλάπηπμε, εθφζνλ ζπλδπάδεη δπλακηθά ηξεηο ππιψλεο: Ρελ νηθνλνκηθή αλάπηπμε Ρελ θνηλσληθή αιιειεγγχε Ξξάζηλε Αλάπηπμε & Ξξάζηλε Δπηρεηξεκαηηθφηεηα 17

18 Ρελ πξνζηαζία ησλ θπζηθψλ πφξσλ Ζ πξάζηλε αλάπηπμε κπνξεί λα ιεηηνπξγήζεη σο έλα λέν αλαπηπμηαθφ πξφηππν πνπ ζα αλαδείμεη θαη αμηνπνηήζεη ζχγρξνλα ζπγθξηηηθά πιενλεθηήκαηα γηα ηελ νηθνλνκία ηεο ρψξαο ζα ζπληειέζεη ζηελ αλαδηαλνκή θαη δηαζπνξά ηνπ παξαγφκελνπ πινχηνπ, ζα ζπκβάιιεη ζηε βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο δσήο ησλ πνιηηψλ θαη ζα επηηξέςεη ηε δηαηήξεζε, πξνζηαζία θαη αλάδεημε ηνπ θπζηθνχ πεξηβάιινληνο. Ζ πξάζηλε αλάπηπμε είλαη έλα νινθιεξσκέλν κνληέιν αλάπηπμεο κε βαζηθφ ραξαθηεξηζηηθφ ηε κείσζε ησλ επηπηψζεσλ ζην πεξηβάιινλ θαη ηνπ νηθνινγηθνχ απνηππψκαηνο πνπ θαιχπηεη: Ρελ παξαγσγή θαη ηε δηαρείξηζε ηεο ελέξγεηαο κε βαζηθνχο ζηφρνπο ηελ εμνηθνλφκεζε ελέξγεηαο θαη ηελ πξνψζεζε ησλ ΑΞΔ (κε αλάπηπμε ηερλνγλσζίαο θαη ηερλνινγίαο ψζηε λα ππάξμεη θαη εμαγσγηθή δξαζηεξηφηεηα), ψζηε λα εληζρπζεί ε ελεξγεηαθή αζθάιεηα ηεο ρψξαο θαη λα δηαθνξνπνηεζνχλ νη ελεξγεηαθέο καο πεγέο. Ρελ νινθιεξσκέλε δηαρείξηζε ηεο ππαίζξνπ, κε θχξηα ζηνηρεία ηε δηαζχλδεζή ηεο κε ηελ αλάπηπμε ηεο πεξηθέξεηαο, ηελ έκθαζε ζηα πηζηνπνηεκέλα θαη επψλπκα πξντφληα πνηφηεηαο, ηελ νινθιεξσκέλε δηαρείξηζε θαη εμνηθνλφκεζε λεξνχ θαη ηελ πξνζηαζία θαη δηαρείξηζε ηνπ θπζηθνχ πεξηβάιινληνο θαη ηνπ αγξνηηθνχ ηνπίνπ, Ρε θηιηθή πξνο ην πεξηβάιινλ ηνπξηζηηθή αλάπηπμε κε θχξην ζηνηρείν ηελ κεηάβαζε απφ ην καδηθφ ζε έλα πνηνηηθφ θαη πνιπδηάζηαην ηνπξηζκφ, κε ζεβαζκφ ζηελ πξνζηαζία θαη δηαηήξεζε ησλ θπζηθψλ πφξσλ, Ρελ πξνζαξκνγή ηεο βηνκεραλίαο ζε πςειέο πεξηβαιινληηθέο απαηηήζεηο κε ηελ πηνζέηεζε βέιηηζησλ ηερλνινγηψλ θαη ηερληθψλ παξαγσγήο πξντφλησλ θαη αληηξχπαλζεο, πνπ ζπλεπάγνληαη ειαρηζηνπνίεζε ησλ επηπηψζεσλ ζην πεξηβάιινλ θαη αλάπηπμε λέσλ δξαζηεξηνηήησλ παξαγσγήο αγαζψλ θαη πιηθψλ ρξήζηκσλ θαη θηιηθψλ γηα ην πεξηβάιινλ, Ρελ αλάπηπμε θηιηθψλ ζην πεξηβάιινλ ζπλδπαζκέλσλ κεηαθνξψλ γηα επηβάηεο θαη αγαζά ζε αζηηθφ θαη ππεξαζηηθφ επίπεδν κε ζηφρν ηε κηθξφηεξε εθπνκπή αεξηψλ ηνπ ζεξκνθεπίνπ θαη ζπκβαηηθψλ ξχπσλ αλά κεηαθεξφκελν επηβάηε ή αγαζφ, Ρελ νινθιεξσκέλε δηαρείξηζε θαη πξνζηαζία ησλ πδάησλ κε εμαζθάιηζε πφζηκνπ λεξνχ πςειήο πνηφηεηαο γηα ην ζχλνιν ησλ πνιηηψλ, Ξξάζηλε Αλάπηπμε & Ξξάζηλε Δπηρεηξεκαηηθφηεηα 18

19 Ρε ζπζηεκαηηθή εθαξκνγή ηερληθψλ εμνηθνλφκεζεο λεξνχ θαη πξνζηαζία ησλ πδάηηλσλ νηθνζπζηεκάησλ θαη ηέινο Ρελ νινθιεξσκέλε δηαρείξηζε ησλ θπζηθψλ πφξσλ θαη ησλ πιηθψλ κε ζηφρν ηε κείσζε ηεο παξαγσγήο απνβιήησλ θαη ηελ απνηειεζκαηηθή δηαρείξηζε ησλ απνβιήησλ πνπ παξάγνληαη κε αλάθηεζε πιηθψλ (αλαθχθισζε) θαη ελέξγεηαο (ελεξγεηαθή αμηνπνίεζε). πάξρνπλ νξηζκέλα βαζηθά δεδνκέλα πνπ θαζνξίδνπλ ην πιαίζην, ηηο πξννπηηθέο θαη ηε δπλακηθή γηα ηελ πξάζηλε αλάπηπμε ζηελ Διιάδα ζήκεξα. Ρα θπξηφηεξα είλαη: Ρα πνιχ κεγάια πεξηζψξηα γηα εμνηθνλφκεζε ελέξγεηαο θαη αμηνπνίεζε θαζαξήο θαη θαζαξφηεξεο ελέξγεηαο, κε δεδνκέλε ηελ πνιχ πςειή ελεξγεηαθή έληαζε ηεο ειιεληθήο νηθνλνκίαο, Ζ αλάγθε γηα νξζνινγηθή δηαρείξηζε ζηεξεψλ απνβιήησλ κε αλάθηεζε πιηθψλ (αλαθχθισζε) θαη ελέξγεηαο (ελεξγεηαθή αμηνπνίεζε), Ζ αλάγθε επεμεξγαζίαο αζηηθψλ θαη βηνκεραληθψλ ιπκάησλ θαη ε πξννπηηθή αμηνπνίεζεο ηνπο (αλαθχθισζε λεξνχ), Ζ αλάγθε νξζνινγηθήο δηαρείξηζεο ηνπ λεξνχ κε εμνηθνλφκεζε θαη αμηνπνίεζε ελαιιαθηηθψλ πεγψλ, Ζ δπλαηφηεηα αλάπηπμεο ελαιιαθηηθψλ ηνπξηζηηθψλ πξντφλησλ κε δηαηήξεζε ηνπ πεξηβάιινληνο θαη εθαξκνγή θηιηθψλ πξνο ην πεξηβάιινλ πξαθηηθψλ (αγξνηνπξηζκφο, νηθνηνπξηζκφο θιπ), Ζ αλάγθε γηα εθαξκνγή νξζψλ γεσξγηθψλ πξαθηηθψλ θηιηθψλ πξνο ην πεξηβάιινλ θαη νη απμαλφκελεο απαηηήζεηο γηα πξντφληα πνηφηεηαο, Ζ αλάγθε γηα πεξαηηέξσ αλάπηπμε θηιηθψλ πξνο ην πεξηβάιινλ κέζσλ κεηαθνξάο (κέζα ζηαζεξήο ηξνρηάο, ζπλδπαζκέλεο κεηαθνξέο θιπ), Ρα παξαπάλσ δεδνκέλα πξέπεη λα αμηνινγνχληαη ζε ζπλάξηεζε θαη κε νξηζκέλα πξφζζεηα ζηνηρεία πνπ ζπλδένληαη κε ηε ζπλνιηθή νηθνλνκηθή θαηάζηαζε ζηε ρψξα, φπσο ηα θάησζη: Νη πεξηβαιινληηθέο δξάζεηο απνηεινχλ βαζηθφ ζηνηρείν ηεο επξσπατθήο πνιηηηθήο θαη έηζη ππάξρνπλ πνιχ ζεκαληηθέο δπλαηφηεηεο ρξεκαηνδφηεζεο ηνπο κέζα απφ ην ΔΠΞΑ πνπ απνηειεί γηα ηελ πεξίνδν κέρξη ην 2015 ηελ αλαπηπμηαθή βάζε γηα ηε ρψξα καο. Ξξάζηλε Αλάπηπμε & Ξξάζηλε Δπηρεηξεκαηηθφηεηα 19

20 Πηηο ζπλζήθεο ηεο νηθνλνκηθήο θξίζεο απνθηνχλ ηδηαίηεξε βαξχηεηα ηα πεδία φπνπ κπνξνχλ λα θαηεπζπλζνχλ ζπληνληζκέλα δεκφζηεο επελδχζεηο θαη ην πεξηβάιινλ ζην πιαίζην θαη ησλ δηεζλψλ θαη επξσπατθψλ ππνρξεψζεσλ ηεο ρψξαο είλαη αλακθηζβήηεηα έλα απφ απηά Νη δξάζεηο δηαρείξηζεο θαη πξνζηαζίαο ηνπ πεξηβάιινληνο έρνπλ απφ ηε θχζε ηνπο ραξαθηήξα απνθέληξσζεο, ηφζν κε ηε γεσγξαθηθή φζν θαη κε ηε δηνηθεηηθή έλλνηα ηνπ φξνπ. Ζ πξνψζεζή ηνπο επνκέλσο αθελφο ζπκβάιιεη ζηε κεηαθνξά πφξσλ ζηελ πεξηθέξεηα θαη αθεηέξνπ δεκηνπξγεί πξνυπνζέζεηο ελίζρπζεο ησλ επζπλψλ ζηα πεξηθεξεηαθά επίπεδα δηνίθεζεο (Ξεξηθέξεηα θαη Ρνπηθή Απηνδηνίθεζε), ζπκβάιινληαο έηζη ζηε δεκνθξαηηθή αλαδηνξγάλσζε ηεο ρψξαο Πηηο ζπλζήθεο ηεο παγθνζκηνπνίεζεο, ηδίσο κάιηζηα ζην πιαίζην ηεο νηθνλνκηθήο θξίζεο, απνθηά κεγάιε ζεκαζία ε αλάπηπμε ηερλνγλσζίαο αληαγσληζηηθήο ζε δηεζλέο επίπεδν. Κε δεδνκέλε κάιηζηα ηελ εληαία κνξθή ζε παγθφζκην επίπεδν ησλ πεξηβαιινληηθψλ πξνβιεκάησλ θαη θπξίσο ησλ ηερληθψλ αληηκεηψπηζήο ηνπο, ε ηερλνγλσζία ζηνλ ηνκέα ηνπ πεξηβάιινληνο κπνξεί λα απνηειέζεη θαηεμνρήλ εμαγψγηκν πξντφλ. 2.2 ΞΟΑΠΗΛΖ ΔΞΗΣΔΗΟΖΚΑΡΗΘΝΡΖΡΑ: ΓΛΑΡΝΡΖΡΔΠ, ΔΘΑΗΟΗΔΠ ΘΑΗ ΞΟΝΝΞΡΗΘΔΠ Έρνληαο ππφςε ηα αλσηέξσ, ζήκεξα, πεξηζζφηεξν απφ πνηέ άιινηε, ε πξάζηλε αλάπηπμε, κνηάδεη λα είλαη ε κφλε εθηθηή θαη βηψζηκε ιχζε γηα ηνλ ηφπν. Δμάιινπ, θαζψο νη αιιεπάιιειεο θξίζεηο επηζηηηζηηθή, ελεξγεηαθή, ρξεκαηνπηζησηηθή, εληείλνληαη ελψ παξάιιεια εμειίζζεηαη θαη ε πεξηβαιινληηθή θξίζε, ε Διιάδα νθείιεη λα αλαδεηήζεη λέεο ζηξαηεγηθέο αλάπηπμεο πνπ ζα κπνξέζνπλ λα απνηειέζνπλ δηέμνδν θαη απφ ηελ θνηλσληθννηθνλνκηθή θξίζε. Ζ πξάζηλε αλάπηπμε απνηειεί κηα λέα ζηξαηεγηθή γηα ηελ έμνδν απφ απηήλ ηελ θξίζε επηδηψθνληαο ηελ αλαζπγθξφηεζε ηεο παξαγσγηθήο βάζεο ηεο ρψξαο, ηελ ηζφξξνπε πεξηθεξεηαθή αλάπηπμε, ηε δεκηνπξγία λέσλ ζέζεσλ εξγαζίαο. Ζ αλάδεημε απηνχ ηνπ λένπ αλαπηπμηαθνχ πξνηχπνπ αλνίγεη λέεο δπλαηφηεηεο απφ ηνλ αγξνηηθφ κέρξη ηνλ ηνπξηζηηθφ ηνκέα, δεκηνπξγψληαο λέεο πξννπηηθέο ζηνλ θιάδν ηεο κεηαπνίεζεο, ζηνλ θαηαζθεπαζηηθφ ηνκέα, ζηνλ ηνκέα ηεο ελέξγεηαο. Ξξνηεξαηφηεηεο απνηεινχλ ην θιίκα θαη ε ελέξγεηα, ε αλαδηάξζξσζε ζηνπο παξαγσγηθνχο ηνκείο θαη ε εμνηθνλφκεζε ησλ θπζηθψλ Ξξάζηλε Αλάπηπμε & Ξξάζηλε Δπηρεηξεκαηηθφηεηα 20

21 πφξσλ. Ζ πξάζηλε αλάπηπμε αληηκεησπίδεη ην θφζηνο ηεο πξνζηαζίαο ηνπ πεξηβάιινληνο ζαλ επέλδπζε, ε νπνία έρεη πνιιαπιάζηα αληαπφδνζε ζε πνηφηεηα δσήο,ζε νηθνλνκηθφ φθεινο θαη ζε απαζρφιεζε. Πράςινη Επιχειρηματικότητα είναι εκείνη η μορφή οικονομικήσ δραςτηριότητασ η οποία θέτει την προςταςία του περιβάλλοντοσ και τησ φύςησ Γηα ηελ Διιάδα πνπ ε θχζε ηελ πξνίθηζε κε γενικότερα ςτο επίκεντρο τησ πνιιέο αξεηέο θαη πινχζηνπο πεξηβαιινληηθνχο ςτρατηγικήσ τησ. πφξνπο, ε ζηξνθή πξνο ηε ζηξαηεγηθή επηινγή ηεο πηνζέηεζεο ηνπ πξνηχπνπ ηεο πξάζηλεο αλάπηπμεο Η Πράςινη Επιχειρηματικότητα πνπ ζα βαζίδεηαη ζηηο αλαλεψζηκεο πεγέο είναι από τουσ βαςικούσ άξονεσ ελέξγεηαο, ζηελ εμνηθνλφκεζε ελέξγεηαο, ζηελ νξζνινγηθή δηαρείξηζε ηεο ελεξγεηαθήο δήηεζεο, ηε δηαρείξηζε θαη αλαθχθισζε ησλ απνβιήησλ θαη ελ γέλεη ζηελ πξνζηαζία ηνπ θπζηθνχ πεξηβάιινληνο, είλαη εθηθηή. τησ ευρωπαΰκήσ πολιτικήσ, ενώ εδραιώνεται ςταδιακά και ςτην Ελλάδα, ςτο πλαίςιο ςυμμόρφωςησ με τισ κοινοτικέσ πολιτικέσ αλλά και εκμετάλλευςησ των ςχετικών Γηα ηελ επηηπρία ηεο πξνζπάζεηαο πξνψζεζεο ηεο ευκαιριών χρηματοδότηςησ που προκύπτουν μέςα από εθνικά και πξάζηλεο αλάπηπμεο ν ξφινο ηεο ευρωπαΰκά προγράμματα. επηρεηξεκαηηθήο θνηλφηεηαο είλαη θνκβηθφο. Δμάιινπ, ε αλάγθε γηα καθξνπξφζεζκε πξνζηαζία θαη δηαρείξηζε ηνπ πεξηβάιινληνο, ψζηε ε αλάπηπμε ηνπ λα κε γίλεηαη ζε βάξνο ηνπ αχξην θαη ησλ κειινληηθψλ γελεψλ, έρεη ζπάζεη ηελ αξλεηηθή ζχλδεζε αλάκεζα ζην θφζηνο πξνζηαζίαο ηνπ πεξηβάιινληνο θαη ηελ νηθνλνκηθή αλάπηπμε. Ρν ελδηαθέξνλ ηεο αγνξάο ζηξέθεηαη ζηελ αλάπηπμε ηεο ζπλερψο αλεξρφκελεο «πξάζηλεο νηθνλνκίαο», πξνζθέξνληαο ψζεζε ζηελ πξναγσγή ηεο πξάζηλεο θαηλνηνκίαο θαη ησλ λέσλ πξάζηλσλ ζέζεσλ απαζρφιεζεο. Πην πιαίζην απηφ, ε ιεγφκελε «πξάζηλε επηρεηξεκαηηθφηεηα» αλαδχεηαη ζήκεξα σο κηα λέα κνξθή νηθνλνκηθήο δξαζηεξηφηεηαο, ηνπνζεηψληαο ζην επίθεληξν ηελ ηδησηηθή πξάζηλε πξσηνβνπιία. Ζ πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο έρεη πάςεη λα ζεσξείηαη «βάξνο» γηα ηηο επηρεηξήζεηο θαη μεθηλά λα ζπληζηά ιχζε βειηίσζεο ηνπ επηρεηξεκαηηθνχ πεξηβάιινληνο θαη λέα επθαηξία απφθηεζεο αληαγσληζηηθνχ πιενλεθηήκαηνο ζηελ εγρψξηα θαη δηεζλή αγνξά. Δίλαη κηα κνξθή επηρεηξεκαηηθφηεηαο πνπ κπνξεί λα απνηειέζεη επηινγή Ξξάζηλε Αλάπηπμε & Ξξάζηλε Δπηρεηξεκαηηθφηεηα 21

22 αλάπηπμεο ηφζν γηα λέεο φζν θαη γηα πθηζηάκελεο επηρεηξήζεηο, θαζψο πξνζαξκφδεηαη ζε πνηθίινπο θιάδνπο ηεο νηθνλνκίαο. Ρειηθά, ε πξάζηλε επηρεηξεκαηηθφηεηα αθνξά ζε δπν θαηεπζχλζεηο πνιηηηθήο: (Α) ηε δεκηνπξγία λέσλ επηρεηξεκαηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ θαη πνηνηηθψλ ζέζεσλ εξγαζίαο ζηνπο ηνκείο ηεο ελέξγεηαο, ηεο δηαρείξηζεο ησλ απνβιήησλ θαη ησλ λεξψλ, ηεο δηαρείξηζεο ζεκάησλ ζην αγξνδηαηξνθηθφ ηνκέα θηι. θαη (Β) ηελ επηινγή ηνπ ηξφπνπ πνπ νη πθηζηάκελεο επηρεηξήζεηο ζα πξνζαξκνζηνχλ ζηα λέα δεδνκέλα, ειαρηζηνπνηψληαο ηηο επηπηψζεηο ηνπο ζην πεξηβάιινλ θαη ηαπηφρξνλα θεξδίδνληαο αληαγσληζηηθά πιενλεθηήκαηα ζηελ παγθφζκηα αγνξά. Δηδηθφηεξα, γηα ηελ σο άλσ πξψηε θαηεχζπλζε πνπ εληάζζεηαη ζηελ πεξηνρή ελδηαθέξνληνο ηνπ παξφληνο έξγνπ, αλαθέξεηαη φηη ε πξνψζεζε ελφο βηψζηκνπ πξάζηλνπ αλαπηπμηαθνχ - επηρεηξεκαηηθνχ κνληέινπ πνπ έρεη ηαπηφρξνλα ππιψλεο ηελ θεξδνθνξία θαη ηελ αλάπηπμε, αιιά θαη ηελ πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο, πξνζθέξεη νθέιε ζε φινπο: επηρεηξεκαηίεο, ζπλεξγάηεο πξνκεζεπηέο, πειάηεο, θαηαλαισηέο, θνηλσλία, πεξηβάιινλ. Πήκεξα, ε πξνψζεζε απηνχ ηνπ κνληέινπ θαζίζηαηαη πην εχθνιε θαζψο νη ηξέρνπζεο επηρεηξεκαηηθέο πξαθηηθέο δεκηνπξγνχλ πιήζνο επθαηξηψλ γηα δηνξαηηθνχο επηρεηξεκαηίεο. Δλδεηθηηθά κφλνλ, ε αλάπηπμε ησλ αλαλεψζηκσλ πεγψλ ελέξγεηαο (ΑΞΔ), ε νηθνινγηθή δφκεζε, ε δηαρείξηζε θαη αμηνπνίεζε ησλ απνβιήησλ, νη βηνθαιιηέξγεηεο απνηεινχλ παξαδείγκαηα κε εμαηξεηηθέο πξννπηηθέο. Δμάιινπ, ζχκθσλα κε έθζεζε ηεο GreeΛpeace, ζε κία πεξίνδν θαηά ηελ νπνία νη λένη επηζηήκνλεο δπζθνιεχνληαη λα βξνπλ, φρη πιένλ κία ζέζε εξγαζίαο, αιιά κία δνπιεηά, ην πξάζηλν αλαπηπμηαθφ κνληέιν βαζηζκέλν εμ νινθιήξνπ ζηελ αμηνπνίεζε ησλ λέσλ ηερλνινγηψλ, ππνινγίδεηαη φηη, ζηελ Διιάδα κφλνλ, δχλαηαη λα απνθέξεη ζπλνιηθά ζέζεηο πιήξνπο απαζρφιεζεο 1 σο ην 2020 ζηνπο ηέζζεξηο πξναλαθεξφκελνπο ηνκείο. 1 Ξξάζηλε απαζρφιεζε: Έλαο πξφζθαηνο νξηζκφο απφ ην Worldwatch Institute ζεσξεί σο πξάζηλε απαζρφιεζε ηηο δξαζηεξηφηεηεο εθείλεο ζηνλ πξσηνγελή, δεπηεξνγελή θαη ηξηηνγελή ηνκέα, νη νπνίεο ζπκβάιινπλ ζηε δηαηήξεζε ή θαη απνθαηάζηαζε ηνπ πεξηβάιινληνο. Ξξάζηλεο ζέζεηο εξγαζίαο είλαη ινηπφλ εθείλεο πνπ πξνζηαηεχνπλ ηα νηθνζπζηήκαηα θαη ηε βηνπνηθηιφηεηα, πνπ ζπκβάιινπλ ζηελ νξζνινγηθή ρξήζε ηεο ελέξγεηαο θαη ησλ θπζηθψλ πφξσλ, πνπ κεηψλνπλ ηελ θαηαλάισζε λεξνχ, πνπ νδεγνχλ ζε κηα νηθνλνκία ρακειήο έληαζεο άλζξαθα θαη πεξηνξίδνπλ ηελ παξαγσγή απνβιήησλ θαη ξχπσλ. Ξξάζηλε Αλάπηπμε & Ξξάζηλε Δπηρεηξεκαηηθφηεηα 22

23 Ππλππνινγίδνληαο θαη ηηο έκκεζεο ζέζεηο απαζρφιεζεο πνπ ππξνδνηνχληαη απφ ηε ζηξνθή ζηελ πξάζηλε νηθνλνκία (ιφγσ ηφλσζεο ηεο θαηαλάισζεο), ε ζπλνιηθή απαζρφιεζε (άκεζε θαη έκκεζε) σο ην 2020 ππνινγίδεηαη ζε ζέζεηο εξγαζίαο. Πε ζρέζε κε ηα αλσηέξσ, αμίδεη λα αλαθεξζνχλ ηα εμήο: Νη πξάζηλεο αγνξέο εμνηθνλφκεζεο ελέξγεηαο, αλαθχθισζεο θαη δηαρείξηζεο απνβιήησλ, εμνηθνλφκεζεο θαη δηαρείξηζεο λεξνχ θαη πξάζηλσλ κεηαθνξψλ εθηηκάηαη φηη έρνπλ ζήκεξα θχθιν εξγαζηψλ πεξί ην 1 ηξηζ. επξψ θαη ζα αγγίμνπλ ηα 2 ηξηζ. επξψ έσο ην Δθηηκάηαη φηη κφλν ζηνπο θιάδνπο ησλ ηερλνινγηψλ πξάζηλεο ελέξγεηαο απαζρνινχληαη δηεζλψο πεξί ηα 2,5 εθαηνκκχξηα άλζξσπνη. Πηελ Διιάδα ν αξηζκφο είλαη πεξίπνπ θαη κε βάζε ηηο επελδχζεηο πνπ αλακέλνληαη λα γίλνπλ έσο ην 2020, ψζηε ην 18% ηεο ελέξγεηαο πνπ θαηαλαιψλεηαη λα πξνέξρεηαη απφ ΑΞΔ, εθηηκάηαη φηη ζα πξνζηεζνχλ ζηαδηαθά λέεο ζέζεηο εξγαζίαο κφλν γηα ηελ παξαγσγή, εγθαηάζηαζε θαη ζπληήξεζε αηνιηθψλ θαη θσηνβνιηατθψλ πάξθσλ. Ζ αμηνπνίεζε θαη δηαρείξηζε απνβιήησλ απνηειεί έλα ζπλερψο αλαπηπζζφκελν θιάδν. Ρα ηειεπηαία ρξφληα έρνπλ ζπζηαζεί Ππιινγηθά Ππζηήκαηα Δλαιιαθηηθήο Γηαρείξηζεο γηα δηάθνξα απφβιεηα, φπσο ηα κέηαιια (θαη εηδηθά ηα απηνθίλεηα), ηα ειαζηηθά, ηα αδξαλή πιηθά, νη κπαηαξίεο θ.α. Ζ χπαξμε ησλ ζπζηεκάησλ απηψλ επηηξέπεη ζε πνιινχο επηρεηξεκαηίεο λα επελδχζνπλ ζηελ αλαθχθισζε θαη επαλαρξεζηκνπνίεζε πιηθψλ. Έηζη ηα ηειεπηαία ρξφληα δεκηνπξγείηαη κηα λέα αγνξά θαη πνηνηηθέο ζέζεηο εξγαζίαο ζηελ έξεπλα θαη ηελ αλάπηπμε ηερλνινγίαο, ζηελ παξνρή ζπκβνπιεπηηθψλ ππεξεζηψλ, ζηα πξνγξάκκαηα αλαθχθισζεο, ζηελ θαηαζθεπή θαη ηε ιεηηνπξγία κνλάδσλ επεμεξγαζίαο θαη εγθαηαζηάζεσλ δηάζεζεο απνβιήησλ θηι. Αζθαιψο, ε αλάπηπμε ηεο πξάζηλεο επηρεηξεκαηηθφηεηαο απαηηεί επελδχζεηο. Δπελδχζεηο ζε πιηθνηερληθή ππνδνκή, ζε εθπαίδεπζε πξνζσπηθνχ, ζε δεκηνπξγία λέσλ δηθηχσλ πσιήζεσλ, ζε ζηξνθή ηεο παξαδνζηαθήο παξαγσγηθήο δηαδηθαζίαο πξνο ηηο λέεο ηερλνινγίεο, επελδχζεηο ζην ρξφλν θ.α. Υζηφζν, αλ ε επέλδπζε ζην ρξφλν θαληάδεη αλαζηαιηηθή ζε νξηζκέλνπο γηα ηελ ζηξνθή ηεο επηρείξεζήο ηνπο πξνο ηελ πξάζηλε αλάπηπμε, σο αληηζηάζκηζα αλαθέξεηαη φηη ηφζν νη λέεο θαη θαζαξέο ηερλνινγίεο φζν θαη νη ινηπέο επελδχζεηο, κπνξνχλ λα απνθέξνπλ άκεζα απνηειέζκαηα. Ππγθεθξηκέλα, ζε κία επνρή φπνπ κηα είδεζε ή κηα πιεξνθνξία κπνξεί λα δηαδίδεηαη ηαρχηαηα κέζσ πνηθίισλ δηαχισλ θαη θπξίσο ράξε ζην δηαδίθηπν, νη επηρεηξήζεηο έρνπλ πιένλ πνιιαπιά κέζα ζην Ξξάζηλε Αλάπηπμε & Ξξάζηλε Δπηρεηξεκαηηθφηεηα 23

24 νπινζηάζην ηνπο πξνθεηκέλνπ λα επηηχρνπλ ηελ πξνψζεζε ησλ πξντφλησλ θαη ηεο «πξάζηλεο» εηθφλαο ηνπο κε αξθεηά ρακειφ θφζηνο. Δμάιινπ ην δηαδίθηπν θαη νη λέεο κνξθέο επηθνηλσλίαο, θπξίσο κέζσ ησλ ειεθηξνληθψλ θνηλσληθψλ δηθηχσλ πξνζθέξνλ ηε δπλαηφηεηα πξνζέιθπζεο λέσλ πειαηψλ θαη ελ δπλάκεη ελδηαθεξνκέλσλ ζπλεξγαηψλ γηα ηα δίθηπα πσιήζεσλ. Ραπηφρξνλα, νη επελδχζεηο ζε πιηθνηερληθή ππνδνκή αιιά θαη ζηε γλψζε, απνηεινχλ ερέγγπν επηηπρίαο θαζψο ε επηρείξεζε ζα είλαη δηαξθψο ζχγρξνλε θαη ζπκκέηνρνο ζηηο επηζηεκνληθέο θαη ηερλνινγηθέο εμειίμεηο. Ρέινο, θάζε άιιν παξά ακειεηέα είλαη ε ζπλεηζθνξά ηεο πξάζηλεο επηρεηξεκαηηθφηεηαο θαη ζηνλ θνηλσληθφ ηζηφ. Ππγθεθξηκέλα, νη λέεο ζέζεηο εξγαζίαο θαη θπξίσο, ζε λένπο επηζηήκνλεο δεκηνπξγνχλ ηηο ζπλζήθεο εξγαζηαθήο αζθάιεηαο θαη πξννπηηθή, πνπ κε ηε ζεηξά ηνπο ζσξαθίδνπλ ηελ θνηλσληθή ζπλνρή θαη ηζνξξνπία θαη δηαζθαιίδνπλ πνηφηεηα δσήο. Ξξάζηλε Αλάπηπμε & Ξξάζηλε Δπηρεηξεκαηηθφηεηα 24

25 3. ΓΗΑΣΔΗΟΗΠΖ ΠΡΔΟΔΥΛ ΑΞΝΒΙΖΡΥΛ 3.1 ΝΟΗΠΚΝΠ & ΘΑΡΖΓΝΟΗΔΠ ΠΡΔΟΔΥΛ ΑΞΝΒΙΖΡΥΛ Υο απνξξίκκαηα ή απφβιεηα νξίδνληαη ππνιείκκαηα ηξνθψλ θαη αληηθείκελα ηα νπνία έρνπλ παχζεη λα εμππεξεηνχλ ηνλ ζθνπφ γηα ηνλ νπνίν έρνπλ θαηαζθεπαζηεί. Γηαθξίλνληαη ζε ζηεξεά θαη πγξά απφβιεηα (ή ιχκαηα). Υο «ζηεξεά απφβιεηα» (ΠΑ) λννχληαη νπζίεο ή αληηθείκελα πνπ εκθαλίδνληαη θπξίσο ζε ζηεξεά θπζηθή θαηάζηαζε, απφ ηηο νπνίεο ν θάηνρνο ηνπο ζέιεη ή ππνρξενχηαη λα απαιιαγεί, θαη δελ πεξηιακβάλεηαη ζηνλ θαηάινγν επηθηλδχλσλ απνβιήησλ ηεο Δπξσπατθή Έλσζεο» Ν παξαπάλσ φξνο είλαη γεληθφο θαη πεξηιακβάλεη ηελ εηεξνγελή κάδα ησλ ΠΑ απφ ηηο αζηηθέο θνηλφηεηεο, φπσο επίζεο θαη ηελ πην νκνηνγελή κάδα γεσξγηθψλ θαη βηνκεραληθψλ απνβιήησλ, φπσο θαη κπαδψλ. Ν ραξαθηεξηζκφο κηαο νπζίαο σο «απφβιεην» δελ εμαξηάηαη κφλν απφ ηηο ηδηφηεηεο ηεο αιιά θαη απφ: Ρηο ηζρχνπζεο νηθνλνκηθέο ζπλζήθεο (ε αμία ησλ πιηθψλ κεηαβάιιεηαη ρσξηθά θαη ρξνληθά). Ρν θφζηνο ηεο απφξξηςεο (κπνξεί λα απμεζεί κε ηελ επηβνιή ηειψλ). Ρελ ηζρχνπζα λνκνζεζία (πξφζηηκν πιεκκεινχο ή παξάλνκεο απφξξηςεο). Ππγθεθξηκέλα ζηελ θαηεγνξία ησλ ΠΑ πεξηιακβάλνληαη φια ηα απφβιεηα κε εμαίξεζε: Απφβιεηα ζε πγξή θάζε ρσξίο αμηφινγν πνζνζηφ αησξνχκελσλ ξχπσλ (πγξά απφβιεηα). Αέξηνπο ξχπνπο Γεληθά, tα ΠΑ νκαδνπνηνχληαη ζε δχν κεγάιεο θαηεγνξίεο: Α. Αζηηθά απφβιεηα (απνξξίκκαηα) θαη Β. Δηδηθά απφβιεηα κε επηκέξνπο ππν-θαηεγνξίεο Β1. Δπηθίλδπλα απφβιεηα Β2. Ηαηξηθά απφβιεηα Γηαρείξηζε Απνβιήησλ 25

26 Β3. Κε επηθίλδπλα Β4. Δηδηθέο θαηεγνξίεο γηα ηηο νπνίεο έρνπλ ζπζηαζεί Ππιινγηθά Ππζηήκαηα Δλαιιαθηηθήο Γηαρείξηζεο (ΠΠΔΓ) Πην Πρήκα πνπ αθνινπζεί παξνπζηάδεηαη κηα γεληθεπκέλε δηάθξηζε ησλ απνβιήησλ. Πρήκα 1: Θαηεγνξίεο ζηεξεψλ απνβιήησλ 3.2 ΑΞΝΒΙΖΡΑ: ΈΛΑΠ ΔΘΚΔΡΑΙΙΔΠΗΚΝΠ ΞΝΟΝΠ Γελ ππάξρεη αληίξξεζε φηη ηα απφβιεηα ζπληζηνχλ έλα ζνβαξφ πεξηβαιινληηθφ πξφβιεκα. Θάζε θνξά πνπ απνξξίπηεηαη έλα ζάπην θξνχην ή κηα ζπαζκέλε ειεθηξηθή ζπζθεπή ζηνλ θάδν ησλ ζθνππηδηψλ ή απνκαθξχλνληαη βηνκεραληθά παιηνζίδεξα, θαηαλαιίζθνληαη πφξνη. ια απηά ζπκβάιινπλ ζηηο πεξηβαιινληηθέο πηέζεηο πνπ δέρεηαη ν πιαλήηεο καο. Θαη θάζε θνξά πνπ έλα πξντφλ απνξξίπηεηαη θαη θαζίζηαηαη απφβιεην, ε επεμεξγαζία ηνπ ζπλεπάγεηαη κηα λέα νιφθιεξε ζεηξά επηπηψζεσλ. κσο, νη πεξηβαιινληηθέο επηπηψζεηο απνηεινχλ ηκήκα κφλν ηεο φιεο δηαδηθαζίαο ησλ απνβιήησλ. Δίλαη αδχλαην λα Γηαρείξηζε Απνβιήησλ 26

27 εμεηαζηνχλ ζε κεκνλσκέλε βάζε, ρσξίο λα ζπλεθηηκεζνχλ νη νηθνλνκηθνί θαη θνηλσληθνί παξάγνληεο. Η Διαχείριςη των Στερεών Αποβλήτων ςχετίζεται με τον Έρνληαο ππφςε ινηπφλ ηα αλσηέξσ, είλαη ζαθέο φηη δξάζεηο γηα ηελ πξφιεςε ηεο δεκηνπξγίαο έλεγχο τησ παραγωγήσ, αποθήκευςησ, ςυλλογήσ, απνβιήησλ κπνξνχλ λα δεκηνπξγήζνπλ ή λα μεταφοράσ, επεξεργαςίασ και ακβιχλνπλ πεξηνξηζκνχο ζηνλ θαηαλαισηή, λα δεκηνπξγήζνπλ ή λα πεξηνξίζνπλ ην θφζηνο γηα τελικήσ διάθεςησ των ςτερεών αποβλήτων, ςε εναρμόνιςη με τη ηηο επηρεηξήζεηο, λα δεκηνπξγήζνπλ ή λα διατήρηςη τησ δημόςιασ θαηαξγήζνπλ ζέζεηο εξγαζίαο. υγιεινήσ, του φυςικού περιβάλλοντοσ και τησ Νη δηαθνξεηηθέο απηέο επηπηψζεηο δελ είλαη οικονομικήσ ανάπτυξησ. πάληνηε νξαηέο θαη δελ ηείλνπλ πάληνηε ζηελ ίδηα θαηεχζπλζε. Δπηπιένλ, ηα απφβιεηα κπνξνχλ λα ζεσξεζνχλ - θαη λα είλαη φλησο - ηνπηθφ ή παγθφζκην δήηεκα. Έλα ζχζηεκα αλαθχθισζεο πνπ νξγαλψλεη κηα ηνπηθή αξρή κπνξεί λα έρεη επηπηψζεηο ζε απφζηαζε ρηιηάδσλ ρηιηνκέηξσλ, δεδνκέλνπ φηη ηα πξντφληα ηνπ ζπζηήκαηνο δηαηίζεληαη ζηελ δηεζλή αγνξά. Ρα απφβιεηα είλαη πνιχπινθν πξφβιεκα - ζχλζεην ζηε ζχιιεςή ηνπ ελψ ε θαηάξηηζε ζρεηηθψλ ζηαηηζηηθψλ, ε ξχζκηζε θαη ε δηαρείξηζή ηνπο είλαη δχζθνιεο. ια απηά ζεκαίλνπλ φηη ηα απφβιεηα έρνπλ αληίθηππν ζε επξχηαην θάζκα ελδηαθεξνκέλσλ κεξψλ. Δηδηθφηεξα: Ππληζηνχλ ζεκαληηθφ δήηεκα γηα πνιιέο επηρεηξήζεηο, νη νπνίεο έρνπλ νηθνλνκηθφ ζπκθέξνλ λα πεξηνξίζνπλ ηηο πνζφηεηεο ησλ απνβιήησλ πνπ δεκηνπξγνχλ θαη ελδηαθέξνληαη γηα ην πψο αληηκεησπίδνληαη ηα απφβιεηα. Δπεξεάδνπλ επξχ θάζκα δεκφζησλ αξρψλ θαη νξγαληζκψλ, αξρίδνληαο απφ ην κηθξφηεξν θνηλνηηθφ ζπκβνχιην θαη ηειεηψλνληαο ζε κεγάινπο δηεζλείο νξγαληζκνχο. Γεκηνπξγνχλ ζεκαληηθφ αξηζκφ ζέζεσλ εξγαζίαο ζηελ νηθνλνκία. Ππληζηνχλ έλα απφ ηα πιένλ πξνβεβιεκέλα πεξηβαιινληηθά δεηήκαηα γηα ηνπο επξσπαίνπο πνιίηεο, δεδνκέλνπ φηη ζπλδένληαη άκεζα κε ηηο πξνζπάζεηεο πεξηνξηζκνχ ησλ επηπηψζεσλ ησλ απνβιήησλ θαη επεξεάδνληαη άκεζα απφ ηε ξχπαλζε πνπ πξνέξρεηαη απφ ηελ αδφθηκε δηαρείξηζε θαη απνκάθξπλζε ησλ απνβιήησλ. Γηαρείξηζε Απνβιήησλ 27

28 Δπεηδή ηα απφβιεηα ζπλδένληαη κε αλεπηζχκεηα - πιένλ - αληηθείκελα θαη ιφγσ ηεο καθξάο πξντζηνξίαο θαθήο δηαρείξηζήο ηνπο, δελ έρνπλ θαιή θήκε. Αληηκεησπίδνληαη ππφ έλα αξλεηηθφ, γεληθά, πξίζκα, σο πξφβιεκα, σο θφζηνο, σο ξχπνο. Ξξφζθαηα φκσο, ε επηρεηξεκαηηθή αληηκεηψπηζε απνβιήησλ θαη ν αληίθηππφο ηνπο απνηεινχλ αληηθείκελν κεγάισλ κεηαβνιψλ. Γεκηνπξγείηαη ζηαδηαθά έλα κεγάιν ράζκα κεηαμχ ηεο ζεψξεζεο ησλ απνβιήησλ σο ζεκαληηθνχ πεξηβαιινληηθνχ πξνβιήκαηνο, ελφο πξνβιήκαηνο πνπ ρξήδεη απζηεξνχ ειέγρνπ θαη ηεο θζελφηεξεο δπλαηήο αληηκεηψπηζεο - θαη ησλ νινέλα απμαλφκελσλ ελδείμεσλ φηη ηα απφβιεηα κπνξνχλ λα απνηειέζνπλ εθκεηαιιεχζηκν πφξν. Ρελ ηειεπηαία ηξηαθνληαεηία, πεξίπνπ, ζεκεηψζεθε επαλάζηαζε ζηνλ ηξφπν δηαρείξηζεο ησλ απνβιήησλ. Ξξψηνλ, ν πεξηβαιινληηθφο αληίθηππνο ηεο δηαρείξηζεο ησλ απνβιήησλ θαη ζε θάπνην βαζκφ - ε δεκηνπξγία απνβιήησλ, ηίζεληαη, ζε νινέλα θαη κεγαιχηεξν βαζκφ, ππφ έιεγρν. Ζ βαζηθή ξπζκηζηηθή δνκή έρεη ήδε δηακνξθσζεί θαη βειηηψλεηαη ε εθαξκνγή ηεο. Γεχηεξνλ, νη νηθνλνκηθέο πηπρέο ησλ απνβιήησλ έρνπλ αιιάμεη ξηδηθά. Νη θαηεγνξίεο απνβιήησλ ησλ νπνίσλ ηελ απνκάθξπλζε νη επηρεηξήζεηο ήηαλ ππνρξεσκέλεο λα πιεξψλνπλ, κφιηο πξηλ απφ ζρεδφλ κηα δεθαεηία, απνηεινχλ ζήκεξα αληηθείκελν πψιεζεο κε νινέλα θαη κε κεγαιχηεξν αληίηηκν. Δμάιινπ, ε επηρεηξεκαηηθή θαηλνηνκία έρεη κεηαζρεκαηίζεη ηε δηαζέζηκε γηα ηε δηαρείξηζε ησλ απνβιήησλ ηερλνινγία. Απηφ ζεκαίλεη φηη κνινλφηη ηα απφβιεηα έρνπλ, αθφκε, αξλεηηθέο πεξηβαιινληηθέο θαη θνηλσληθέο ζπλέπεηεο, δελ πξέπεη πιένλ λα ζεσξνχληαη σο έλα απφ ηα ζνβαξφηεξα πεξηβαιινληηθά πξνβιήκαηα, ζε ζχγθξηζε κε ηελ αιιαγή ηνπ θιίκαηνο ή κε ηελ απψιεηα ηεο βηνπνηθηιφηεηαο. Ξαξά ηαχηα ν ηξφπνο κε ηνλ νπνίν ρξεζηκνπνηνχληαη νη πφξνη ζην πιαίζην ηεο αεηθφξνπ παξαγσγήο θαη θαηαλάισζεο παξακέλεη θξίζηκν ζηνηρείν. Υο εθ ηνχηνπ, ε ρξεζηή δηαρείξηζε ησλ απνβιήησλ κπνξεί λα πξνζηαηέςεη ηε δεκφζηα πγεία θαη ηελ πνηφηεηα ηνπ πεξηβάιινληνο, ελψ παξάιιεια ππνζηεξίδεη ηε δηαηήξεζε ησλ θπζηθψλ πφξσλ. Έηζη ινηπφλ ε δηαρείξηζε ησλ απνβιήησλ εμππεξεηεί δχν ζθνπνχο: (α) ηελ αλάθηεζε πιηθψλ απφ ην ελεξγεηαθφ πεξηερφκελν ησλ απνβιήησλ θαη Γηαρείξηζε Απνβιήησλ 28

29 (β) ηελ κεηαηξνπή ησλ απνβιήησλ ζε κηα κνξθή πνπ επηηξέπεη ηελ ηειηθή δηάζεζή ηνπο κε αζθαιή θαη ζσζηφ ηξφπν. Αθφκα θαη ζην ζεκείν ηεο ηειηθήο δηάζεζεο ν αληηθεηκεληθφο ζθνπφο είλαη ε εμάιεηςε ηεο φπνηαο πηζαλφηεηαο κφιπλζεο ηνπ πεξηβάιινληνο. Ζ δηαρείξηζε απνβιήησλ αθνξά ζηνπο ηξφπνπο ειέγρνπ παξαγσγήο, απνζήθεπζεο, ζπιινγήο θαη κεηαθνξάο, κεηαθφξησζεο, επεμεξγαζίαο, αμηνπνίεζεο θαη ηειηθήο δηάζεζεο, ζε ελαξκφληζε κε ηε δηαηήξεζε ηεο δεκφζηαο πγηεηλήο, ηνπ θπζηθνχ πεξηβάιινληνο θαη ηεο νηθνλνκηθήο αλάπηπμεο Γηα ηε δηαρείξηζε ησλ απνβιήησλ ππάξρεη ζε ηζρχ λνκνζεηηθφ πιαίζην πνπ θαιχπηεη φια ηα είδε απνβιήησλ, επηθίλδπλα θαη κε επηθίλδπλα, φπσο π.ρ. αζηηθά, βηνκεραληθά, ξεχκαηα πνπ ππφθεηληαη ζε ελαιιαθηηθή δηαρείξηζε, ηαηξηθά θ.α. Δπίζεο θαιχπηνληαη κε ηηο αληίζηνηρεο ηερληθέο πξνδηαγξαθέο φινη νη ηξφπνη δηαρείξηζεο. 3.3 ΡΔΣΛΝΙΝΓΗΔΠ ιεο νη ρξεζηκνπνηνχκελεο ζήκεξα κέζνδνη δηαρείξηζεο ζηεξεψλ απνβιήησλ, παξνπζηάδνπλ κεηνλεθηήκαηα θαη πιενλεθηήκαηα ηα νπνία πξέπεη λα ιακβάλνληαη ππφςε ζηελ επηινγή ηερλνινγίαο ή ζηνλ πξνζδηνξηζκφ ηνπ κεγέζνπο ησλ κνλάδσλ. Θξίζηκεο παξάκεηξνη ζρεδηαζκνχ είλαη ε πνηνηηθή θαη πνζνηηθή ζχζηαζε ησλ απνβιήησλ, ν βαζκφο αλάπηπμεο ηεο αγνξάο, νη δπλαηφηεηεο αμηνπνίεζεο ησλ πξντφλησλ, νη νηθνλνκίεο θιίκαθαο θαη ην θφζηνο επεμεξγαζίαο. Απφ ηηο παξακέηξνπο απηέο εμαξηψληαη φρη κφλν ε νηθνλνκηθή απνηειεζκαηηθφηεηα (βησζηκφηεηα επελδχζεσλ, θφζηνο δηαρείξηζεο, θ.η.ι.) αιιά θαη ε απνδνηηθφηεηα ησλ επηινγψλ απφ ηερληθή θαη πεξηβαιινληηθή άπνςε (κείσζε απνζέζεσλ, αμηνπνίεζε δεπηεξνγελψλ πξντφλησλ, κείσζε νριήζεσλ θ.η.ι.). Αθνινπζεί ζπλνπηηθή παξάζεζε ησλ ηερλνινγηψλ, φπσο ηηο παξαζέηεη ην Ππκβνχιην Δλεξγεηαθήο Αμηνπνίεζεο Απνβιήησλ (ΠΛΔΟΓΔΗΑ): Γηαρείξηζε Απνβιήησλ 29

30 ΑΛΑΘΘΙΥΠΖ Υο αλαθχθισζε κπνξεί λα νξηζζεί ε δηαδηθαζία ηεο ζπζηεκαηηθήο ζπιινγήο, δηαινγήο θαη επαλαθνξάο πιηθψλ απφ ηα απνξξίκκαηα ζηνλ θνηλσληθφ θαη νηθνλνκηθφ θχθιν. Πήκεξα κπνξεί λα αλαθεξζεί φηη ε αλαθχθισζε απνηειεί ζχγρξνλε απαίηεζε θαη αλαπφζπαζην ζπζηαηηθφ ηεο δηαρείξηζεο ησλ απνξξηκκάησλ. Ρα πιηθά πνπ κπνξνχλ λα αλαθπθισζνχλ είλαη θπξίσο ραξηί, πιαζηηθφ, γπαιί θαη αινπκίλην. Έλαο πνιχ ζεκαληηθφο παξάγνληαο γηα λα πεηχρεη ε αλαθχθισζε είλαη λα εθαξκφδεηαη ζηελ πεγή. Κε ηνλ φξν αλαθχθισζε ζηελ πεγή λνείηαη ε δηαδηθαζία θαηά ηελ νπνία νη πνιίηεο δηαρσξίδνπλ ηα απνξξίκκαηα ηνπο ζε αλαθπθιψζηκα θαη κε πξηλ ηελ δηάζεζή ηνπο. ΘΝΚΞΝΠΡΝΞΝΗΖΠΖ Δίλαη ε αεξφβηα απνζχλζεζε ησλ νξγαληθψλ πιηθψλ θάησ απφ ειεγρφκελεο ζπλζήθεο, κέρξη ηελ παξαγσγή βηνρεκηθψο ζηαζεξνχ πξντφληνο ην νπνίν νλνκάδεηαη θνκπφζη θαη κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί σο εδαθνβειηησηηθφ γηα ηελ θαιιηέξγεηα θπηψλ θιπ. Ζ θνκπνζηνπνίεζε ιακβάλεη ρψξα ζε δχν ηχπνπο ζπζηεκάησλ, ηα αλνηρηά θαη ηα θιεηζηά. Πηα αλνηρηά ζπζηήκαηα ε θνκπνζηνπνίεζε ζπκβαίλεη ζε ζηελ χπαηζξν ε ζε εκίθιεηζηα θηήξηα ελψ ζηα θιεηζηά ζε εηδηθά ζρεδηαζκέλνπο βηναληηδξαζηήξεο ε ζε θιεηζηά θηήξηα γηα λα κελ δηαθεχγνπλ νζκέο. Ρν θφκπνζη απφ αζηηθά απνξξίκκαηα πεξηέρεη πξνζκίμεηο πνπ ην θάλνπλ αθαηάιιειν σο εδαθνβειηησηηθφ κε απνηέιεζκα λα ρξεζηκνπνηείηαη κφλν σο πιηθφ επηθάιπςεο ζε Σψξνπο γεηνλνκηθήο Ραθήο Απνξξηκκάησλ (ΣΡΑ). ΑΛΑΔΟΝΒΗΑ ΣΥΛΔΠΖ Ζ αλαεξφβηα ρψλεπζε είλαη κηα δηαδηθαζία θαηά ηελ νπνία ην νξγαληθφ θιάζκα ησλ ελψζεσλ δηαζπάηαη απφ κηθξννξγαληζκνχο απνπζία νμπγφλνπ. Θαηά ηελ αλαεξφβηα ρψλεπζε ππάξρνπλ ηέζζεξα ζηάδηα νπνχ ην θάζε έλα απφ απηά θαηαιήγεη ζε δηάθνξα πξντφληα. Ρν ηειηθφ ζηάδην δίλεη σο ηειηθά πξντφληα ηεο δηαδηθαζίαο απηήο έλα αέξην κε ζπζηαηηθά κεζάλην θαη δηνμείδην ηνπ άλζξαθα ζε πεξηεθηηθφηεηεο 50-75% θαη 25-50% αληίζηνηρα θαη ινηπά αέξηα ζε πνιχ κηθξέο ζπγθεληξψζεηο. Ρν αέξην απηφ (biogas) κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί σο θαχζηκν ηνπ νπνίνπ ε ζεξκνγφλνο ηθαλφηεηα απμάλεηαη φζν απμάλεηαη ε πνζφηεηα ηνπ κεζαλίνπ ζην κείγκα. Γηαρείξηζε Απνβιήησλ 30

31 ΚΖΣΑΛΗΘΖ ΒΗΝΙΝΓΗΘΖ ΔΞΔΜΔΟΓΑΠΗΑ Νη κνλάδεο Κεραληθήο - Βηνινγηθήο Δπεμεξγαζίαο (ΚΒΔ) επεμεξγάδνληαη θπξίσο ζχκκεηθηα Αζηηθά Πηεξεά Απφβιεηα (ΑΠΑ) κε ζθνπφ ηελ κεραληθή δηαινγή ησλ δηάθνξσλ ξεπκάησλ ησλ απνξξηκκάησλ θαη ηε βηνινγηθή ζηαζεξνπνίεζε ηνπ νξγαληθνχ κέξνπο απηψλ. Νη κνλάδεο ΚΒΔ έρνπλ δηαθνξεηηθά πξντφληα, αλάινγα κε ηνλ ζπλδπαζκφ ησλ ηερλνινγηψλ πνπ ρξεζηκνπνηνχλ, νη νπνίεο πεξηγξάθνληαη ζηελ ζπλέρεηα. Κεραληθή δηαινγή θαη θνκπνζηνπνίεζε ηνπ νξγαληθνχ θιάζκαηνο Αξρηθά δηαρσξίδνληαη κεραληθά ηα ξεχκαηα ησλ απνβιήησλ, φπνπ αλαθηψληαη αλαθπθιψζηκα πιηθά. Ρν νξγαληθφ θιάζκα νδεγείηαη γηα αεξφβηα θνκπνζηνπνίεζε (παξαγσγή εδαθνβειηησηηθνχ compost), ελψ απφ κέξνο ησλ ππνιεηκκάησλ ηεο κεραληθήο δηανινγήο παξάγεηαη δεπηεξνγελέο θαχζηκν RDF (Recovered Derived Fuel). Κεραληθή δηαινγή θαη αλαεξφβηα ρψλεπζε κε ή ρσξίο κεηα-θνκπνζηνπνίεζε ηνπ νξγαληθνχ θιάζκαηνο Αξρηθά δηαρσξίδνληαη κεραληθά ηα ξεχκαηα ησλ απνβιήησλ, φπνπ αλαθηψληαη αλαθπθιψζηκα πιηθά. Ρν νξγαληθφ θιάζκα νδεγείηαη γηα αλαεξφβηα ρψλεπζε (παξαγσγή βηναεξίνπ) κε ην ρσλεπκέλν πιηθφ (digestate) πνπ κέλεη λα νδεγείηαη γηα κεηαθνκπνζηνπνίεζε (παξαγσγή εδαθνβειηησηηθνχ compost). Απφ κέξνο ησλ ππνιεηκκάησλ ηεο κεραληθήο δηαινγήο παξάγεηαη δεπηεξνγελέο θαχζηκν RDF (Recovered Derived Fuel). Κεραληθή δηαινγή θαη Βηνινγηθή μήξαλζε Αξρηθά δηαρσξίδνληαη κεραληθά ηα ξεχκαηα ησλ απνβιήησλ, φπνπ αλαθηψληαη αλαθπθιψζηκα πιηθά, ελψ ηα ππνιείκκαηα πνπ πεξηέρνπλ θαη ην νξγαληθφ θιάζκα νδεγνχληαη γηα βηνινγηθή μήξαλζε, κε ζθνπφ ηελ παξαγσγή ελφο δεπηεξνγελνχο θαπζίκνπ SRF (Solid Recovered Fuel). Απαξαίηεηε πξνυπφζεζε γηα ηελ επηηπρή ιεηηνπξγία ησλ κνλάδσλ Κεραληθήο Βηνινγηθήο Δπεμεξγαζίαο, είλαη ε εμαζθάιηζε ηεο αμηνπνίεζεο ησλ παξαγφκελσλ δεπηεξνγελψλ πξντφλησλ. Γηαρείξηζε Απνβιήησλ 31

32 ΣΡΑ Νη ρψξνη πγεηνλνκηθήο ηαθήο απνξξηκκάησλ απνηεινχλ ηνλ πην δηαδεδνκέλν αιιά ηαπηφρξνλα παξσρεκέλν ηξφπν δηαρείξηζεο απνξξηκκάησλ. Ζ ρψξα καο βαζίδεηαη ζε κεγάιν πνζνζηφ, άλσ ηνπ 80% ζηα ΣΡΑ. Ζ θαηαζθεπή ελφο ΣΡΑ μεθηλάεη κε ην ζθάςηκν ελφο ρψξνπ ζην έδαθνο θαη θαιχπηεηαη απφ κία κε δηαπεξαηή κεκβξάλε. Έπεηηα ηα απνξξίκκαηα δηαζηξψλνληαη ζε δηαδνρηθέο ζηξψζεηο ησλ 80 πεξίπνπ εθαηνζηψλ κέρξη ζπλνιηθνχ πάρνπο 3 κέηξσλ. Γηα πεξηνξηζκφ ηεο δπζνζκίαο, ησλ εληφκσλ θαη ηεο πηζαλφηεηαο αλάθιεμεο ηίζεηαη κεηαμχ ησλ ζηξψζεσλ αδξαλέο πιηθφ πάρνπο 20 εθαηνζηψλ πεξίπνπ ζαλ επηθάιπςε (ρψκα, άκκνο θ.ι.π.). Πην ηέινο ηεο εθκεηάιιεπζεο ελφο ρψξνπ πξέπεη λα ηνπνζεηείηαη κηα αξγηιηθή ζηξψζε θαη απφ πάλσ έλα ζηξψκα ρψκαηνο θαηάιιειν γηα δελδξνθχηεπζε, ψζηε λα απνθαζίζηαηαη ην ηνπίν. Αθνχ ζαθηνχλ ζηελ γε ζηα ζθνππίδηα αξρίδεη ε δχκσζή ηνπο κε ζπλέπεηα λα παξάγεηαη βηναέξην θαη παξάγνληαη πγξά πνπ νλνκάδνληαη ζηξαγγίζκαηα. Ρα ζηξαγγίζκαηα ζπιιέγνληαη κέζσ ζσιήλσλ θαη επεμεξγάδνληαη κε εηδηθνχο ηξφπνπο ελψ ην βηναέξην πνπ είλαη έλα κίγκα κεζαλίνπ, δηνμεηδίνπ ηνπ άλζξαθα θαη ινηπψλ αεξίσλ κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί σο θαχζηκν. Ζ δηαθπγή ηνπ βηναεξίνπ ζηελ αηκφζθαηξα κπνξεί λα πξνθαιέζεη δηάθνξα πξνβιήκαηα θαζφηη ην κεζάλην είλαη ηζρπξφ ζεξκνθεπηθφ αέξην. Γηαρείξηζε Απνβιήησλ 32

33 3.4 Ζ ΓΗΑΣΔΗΟΗΠΖ ΑΞΝΒΙΖΡΥΛ ΠΡΖΛ Δ.Δ Ζ Ξξνζέγγηζε ηεο Δ.Δ. γηα ηε Γηαρείξηζε ησλ Απνβιήησλ Ζ ζχγρξνλε άζθεζε πεξηβαιινληηθήο ζηξαηεγηθήο θαη πνιηηηθήο, ζην πιαίζην ηεο δηαρείξηζεο απνξξηκκάησλ ζηελ ΔΔ θαη ζε δηεζλέο επίπεδν, θαζψο θαη ε αλάγθε γηα επαξθή πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο θαη έιεγρν ηεο ξχπαλζεο απφ απφβιεηα, νδεγνχλ ζε λέεο θαηεπζχλζεηο θαη επηβάιινπλ κηα πην νινθιεξσκέλε αληηκεηψπηζε θαη αλάιπζε ησλ πεξηβαιινληηθψλ πξνβιεκάησλ πνπ πξνθαιεί ε ξχπαλζε απφ απφβιεηα. Δίλαη δεδνκέλν πιένλ φηη ηα ζηεξεά απφβιεηα απνηεινχλ ζεκαληηθή πεγή ξχπαλζεο κε αξλεηηθέο ζπλέπεηεο ζην πεξηβάιινλ ελψ παξάιιεια κπνξνχλ λα απνηειέζνπλ πεγή πξψησλ πιψλ. Νη βαζηθέο γξακκέο ηεο πνιηηηθήο ηεο δηαρείξηζεο ησλ απνξξηκκάησλ έρνπλ δξνκνινγεζεί απφ ηελ ΔΔ, θαηά ηηο νδεγίεο ηεο νπνίαο έρνπλ ηεζεί νη θαηεπζπληήξηεο γξακκέο θαη έρνπλ ηεξαξρεζεί νη γεληθέο αξρέο δηαρείξηζεο ησλ ζηεξεψλ απνξξηκκάησλ, θπξίσο κέζσ ηεο πξνψζεζεο ηεο επαλαρξεζηκνπνίεζεο, ηεο αλαθχθισζεο θαη άιισλ κνξθψλ αλάθηεζεο πιηθψλ θαη ελέξγεηαο, κε απνηέιεζκα ηε κείσζε ηνπ ηειηθνχ φγθνπ θαη ηελ αζθαιή δηάζεζε ησλ απνξξηκκάησλ. Θάζε ρξφλν ζηελ Δπξσπατθή Έλσζε θαη κφλν, απνξξίπηνληαη ζρεδφλ 3 δηζ. ηφλνη απνβιήησλ - πεξίπνπ 90 εθαηνκκχξηα ηφλνη είλαη επηθίλδπλα. Απηφ ηζνδπλακεί κε πεξίπνπ 6 ηφλνπο ζηεξεψλ απνβιήησλ γηα θάζε άλδξα, γπλαίθα θαη παηδί, ζχκθσλα κε ηα ζηαηηζηηθά ζηνηρεία ηεο Eurostat. Δίλαη ζαθέο φηη ε επεμεξγαζία θαη δηάζεζε φινπ απηνχ ηνπ πιηθνχ - ρσξίο λα βιάπηεηαη ην πεξηβάιινλ έρεη γίλεη πιένλ γηα ηηο Αξρέο κεγάινο πνλνθέθαινο. Κεηαμχ ησλ εηψλ 1990 θαη 1995, ε πνζφηεηα ησλ απνβιήησλ πνπ παξάγνληαη ζηελ Δπξψπε απμήζεθε θαηά 10%, ζχκθσλα κε ηνλ Νξγαληζκφ Νηθνλνκηθήο Ππλεξγαζίαο θαη Αλάπηπμεο (ΝΝΠΑ). Ρα Γηαρείξηζε Απνβιήησλ 33

34 πεξηζζφηεξα απφ απηά πνπ απνξξίπηνληαη είηε θαίγνληαη ζε εγθαηαζηάζεηο απνηέθξσζεο είηε θαηαιήγνπλ ζε ρψξνπο πγεηνλνκηθήο ηαθήο (67%). Αιιά θαη νη δχν απηέο κέζνδνη δεκηνπξγνχλ πεξηβαιινληηθέο δεκηέο. Ζ πγεηνλνκηθή ηαθή φρη κφλν θαηαιακβάλεη φιν θαη πεξηζζφηεξν πνιχηηκν ρψξν γεο, αιιά πξνθαιεί επίζεο κφιπλζε ηνπ αέξα, ηνπ λεξνχ θαη ηνπ εδάθνπο, απειεπζεξψλνληαο δηνμείδην ηνπ άλζξαθα (CO 2 ) θαη κεζάλην (CH 4 ) ζηελ αηκφζθαηξα θαη ρεκηθέο νπζίεο θαη θπηνθάξκαθα ζηε γε θαη ηα ππφγεηα χδαηα. Απηφ, κε ηε ζεηξά ηνπ, είλαη επηβιαβέο γηα ηελ αλζξψπηλε πγεία, θαζψο θαη γηα ηα θπηά θαη ηα δψα. Κέρξη ην 2020, ζχκθσλα κε εθηηκήζεηο ηνπ ΝΝΠΑ, ε Δ.Δ. ελδέρεηαη λα παξάγεη 45% πεξηζζφηεξα απνξξίκκαηα απφ φ, ηη παξήγαγε ην Ξξνθαλψο πξέπεη λα αλαζηξαθεί απηή ε ηάζε. Αιιά ε εηθφλα δελ είλαη εληειψο δνθεξή. Ρν 6ν Θνηλνηηθά Ξξφγξακκα Ξεξηβαιινληηθήο Γξάζεο ηεο Δ.Δ. πξνζδηνξίδεη ηελ πξφιεςε θαη ηε δηαρείξηζε απνβιήησλ σο κηα απφ ηηο ηέζζεξηο βαζηθέο πξνηεξαηφηεηεο. Ξξσηαξρηθφο ηεο ζηφρνο είλαη λα απνζπλδεζεί ε δεκηνπξγία απνβιήησλ απφ ηελ νηθνλνκηθή δξαζηεξηφηεηα, ψζηε ε αλάπηπμε ηεο Δ.Δ. λα κελ νδεγεί πιένλ ζε νινέλα θαη πεξηζζφηεξα απνξξίκκαηα, θαη ππάξρνπλ ήδε ελδείμεηο φηη ηνχην αξρίδεη πιένλ λα ζπκβεί. Πηε Γεξκαλία θαη ηελ Νιιαλδία, γηα παξάδεηγκα, παξαγσγή αζηηθψλ απνβιήησλ κεηψζεθε θαηά ηε δηάξθεηα ηεο δεθαεηίαο ηνπ Ζ Δ.Δ. ζηνρεχεη ζε ζεκαληηθή πεξηθνπή πνζνηήησλ ζθνππηδηψλ πνπ παξάγνληαη, πηνζεηψληαο θαη πξνσζψληαο λέεο πξσηνβνπιίεο πξφιεςεο δεκηνπξγίαο απνβιήησλ, πην νξζνινγηθήο ρξήζεο ησλ πφξσλ, θαη ελζαξξχλνληαο ηε ζηξνθή πξνο πξφηππα θαηαλάισζεο ζπκβαηά κε ηηο αξρέο ηεο αεηθφξνπ αλάπηπμεο. Ζ πξνζέγγηζε ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο ζηε δηαρείξηζε απνβιήησλ βαζίδεηαη ζε ηξεηο αξρέο: 1. Ξξφιεςε ησλ απνβιήησλ: Απνηειεί θξίζηκν παξάγνληα ζε νπνηαδήπνηε ζηξαηεγηθή δηαρείξηζεο ησλ απνβιήησλ. Αλ επηηεπρζεί κείσζε ηεο πνζφηεηαο ησλ απνβιήησλ πνπ παξάγνληαη πξσηνγελψο θαζψο θαη κείσζε ηεο επηθηλδπλφηεηαο ηνπο, κέζσ ειάηησζεο ηεο παξνπζίαο επηθίλδπλσλ νπζηψλ ζηα πξντφληα, ζηε ζπλέρεηα, ε δηάζεζε ηνπο ζα γίλεη απηφκαηα απινχζηεξε. Ζ πξφιεςε ησλ απνβιήησλ ζπλδέεηαη ζηελά κε ηε βειηίσζε ησλ κεζφδσλ παξαγσγήο θαη ηελ επαηζζεηνπνίεζε ησλ Γηαρείξηζε Απνβιήησλ 34

35 θαηαλαισηψλ γηα ηε δήηεζε νηθνινγηθψλ «πξάζηλσλ» πξντφλησλ πνπ παξάιιεια θέξνπλ ιηγφηεξα πιηθά ζπζθεπαζίαο. 2. Αλαθχθισζε θαη επαλαρξεζηκνπνίεζε: Δάλ ηα απφβιεηα δελ είλαη δπλαηφλ λα απνθεπρζνχλ, φζν ην δπλαηφλ πεξηζζφηεξα απφ ηα πιηθά πνπ ηα ζπλζέηνπλ ζα πξέπεη λα αλαθηεζνχλ, θαηά πξνηίκεζε κε ηελ αλαθχθισζε. Ζ Δπξσπατθή Δπηηξνπή έρεη νξίζεη ζπγθεθξηκέλεο «θαηεγνξίεο (ξεχκαηα) απνβιήησλ» ('waste streams'), πνπ απαηηνχλ ηδηαίηεξε πξνζνρή θαηά πξνηεξαηφηεηα, κε ζηφρν λα κεησζεί ν ζπλνιηθφο πεξηβαιινληηθφο αληίθηππφο ηνπο (πιηθά ζπζθεπαζίαο, νρήκαηα ηέινπο θχθινπ δσήο, ειαζηηθά νρεκάησλ, θνξεηέο ειεθηξηθέο ζηήιεο θαη ζπζζσξεπηέο, απφβιεηα εθζθαθψλ, θαηαζθεπψλ θαη θαηεδαθίζεσλ θ.α.). Νη Νδεγίεο ηεο ΔΔ, απαηηνχλ πιένλ ηα θξάηε κέιε λα ζεζπίζνπλ λνκνζεζία ζρεηηθά κε ηε ζπιινγή ησλ απνβιήησλ, ηελ επαλαρξεζηκνπνίεζε, αλαθχθισζε θαη δηάζεζε ηνπο. Αξθεηέο ρψξεο ηεο ΔΔ έρνπλ ήδε επηηχρεη αλαθχθισζε άλσ ηνπ 50% ησλ απνξξηκκάησλ ζπζθεπαζίαο. 3. Βειηίσζε ηεο ηειηθήο δηάζεζεο θαη παξαθνινχζεζε: πνπ είλαη δπλαηφλ, ηα απφβιεηα πνπ δελ κπνξνχλ λα αλαθπθισζνχλ ή λα επαλαρξεζηκνπνηεζνχλ πξέπεη λα απνηεθξσζνχλ κε αζθάιεηα, κε ηελ πγεηνλνκηθή ηαθή λα ρξεζηκνπνηείηαη κφλν σο έζραηε ιχζε. Νη δχν απηέο κέζνδνη απαηηνχλ ζηελή παξαθνινχζεζε ιφγσ ηεο δπλαηφηεηάο ηνπο λα πξνθαιέζνπλ ζνβαξή πεξηβαιινληηθή δεκία. Ζ Δ.Δ. ελέθξηλε πξφζθαηα κηα νδεγία ε νπνία ζέηεη απζηεξέο θαηεπζπληήξηεο γξακκέο γηα ηε δηαρείξηζε ησλ ρψξσλ πγεηνλνκηθήο ηαθήο. Απαγνξεχεη ηελ ηαθή νξηζκέλσλ ηχπσλ απνβιήησλ, φπσο ηα ρξεζηκνπνηεκέλα ειαζηηθά θαη ζέηεη ζηφρνπο γηα ηε κείσζε ησλ πνζνηήησλ ησλ βηναπνδνκήζηκσλ απνξξηκκάησλ. Κηα άιιε πξφζθαηε νδεγία ζεζπίδεη απζηεξά φξηα γηα ηα επίπεδα εθπνκπψλ απφ ηνπο απνηεθξσηέο. Ζ Δ.Δ. επηζπκεί επίζεο λα κεηψζεη ηηο εθπνκπέο δηνμηλψλ θαη ησλ φμηλσλ αεξίσλ, φπσο ηα νμείδηα ηνπ αδψηνπ (ΛOx), δηνμεηδίνπ ηνπ ζείνπ (SO 2 ) θαη πδξνρισξίνπ (HCl), ηα νπνία κπνξεί λα είλαη επηβιαβή γηα ηελ αλζξψπηλε πγεία. Ζ ζεκαηηθή ζηξαηεγηθή γηα ηελ πξφιεςε θαη ηελ αλαθχθισζε ησλ απνβιήησλ εγθξίζεθε ην 2005 θαη θαζνξίδεη σο καθξνπξφζεζκν ζηφρν φηη ε Δ.Δ. ζα θαηαζηεί θνηλσλία αλαθχθισζεο ε νπνία ζα επηδηψθεη λα απνθεχγεη ηελ παξαγσγή ησλ απνβιήησλ θαη ζα ηα αμηνπνηεί σο πφξν. Ξξνο ηνχην ε ζηξαηεγηθή θαζνξίδεη δσηηθήο ζεκαζίαο δξάζεηο γηα ηνλ εθζπγρξνληζκφ ηνπ ήδε πθηζηάκελνπ λνκηθνχ πιαηζίνπ θαη ηελ πξναγσγή Γηαρείξηζε Απνβιήησλ 35

36 ηεο πξφιεςεο, ηεο αμηνπνίεζεο θαη ηεο αλαθχθισζεο ησλ απνβιήησλ, πξνβιέπνληαο κφλν σο χζηαηε ιχζε ηελ νξηζηηθή ηνπο δηάζεζε Ρν Ξξνθίι ηεο Δπξσπατθήο Αγνξάο Ππλνιηθή Δηήζηα Ξαξαγσγή Απνβιήησλ Πηα πεξηζζφηεξα θξάηε κέιε ε παξαγσγή απνβιήησλ θαίλεηαη λα απμάλεη, ή, ζηελ θαιχηεξε πεξίπησζε, λα ζηαζεξνπνηείηαη. Υζηφζν, ιφγσ ηεο ζνβαξήο κείσζεο ζε ηέζζεξα θξάηε κέιε, ε ζπλνιηθή εηήζηα παξαγσγή απνβιήησλ γηα ηελ ΔΔ-27, κεηψζεθε θαηά 10% κεηαμχ 2006 θαη Σξεηάδεηαη πεξαηηέξσ αλάιπζε γηα λα εμαθξηβσζεί θαηά πφζνλ νη ελ ιφγσ κεηψζεηο νθείινληαη ζηηο επηπηψζεηο ηεο νηθνλνκηθήο θξίζεο, ζηελ αιιαγή ησλ κεζφδσλ αλαθνξάο δεδνκέλσλ θαη/ή ζηηο πξνφδνπο ζρεηηθά κε ηελ πξφιεςε ηεο παξαγσγήο απνβιήησλ. Πηα Γηαγξάκκαηα πνπ αθνινπζνχλ δίλεηαη ε δηαρξνληθή εμέιημε ηεο παξαγσγήο απνβιήησλ ζηελ Δ.Δ. θαη ζηα θξάηε κέιε (Ξεγή: Eurostat, 2010, EΛviroΛmeΛtal Data CeΛtre oλ Waste, Overall Waste GeΛeratioΛ). Γηάγξακκα 1: Ππλνιηθή παξαγσγή απνβιήησλ (ζε 1000 ηφλνπο) Γηαρείξηζε Απνβιήησλ 36

37 Γηάγξακκα 2: Ππλνιηθή παξαγσγή απνβιήησλ αλά Θξάηνο Κέινο (ζε 1000 ηφλνπο) Ξεξίπνπ ηα δχν ηξίηα (62%) ησλ απνβιήησλ πνπ παξάγνληαη ζηελ ΔΔ-27 είλαη απφβιεηα, πνπ πξνθχπηνπλ απφ θαηαζθεπαζηηθέο δξαζηεξηφηεηεο θαη θαηεδαθίζεηο (25-30%) θαη απφ εμνξχμεηο ζε νξπρεία θαη ιαηνκεία 25%. Ρα ππφινηπα είλαη απφ ηε κεηαπνηεηηθή βηνκεραλία (12%), ηα λνηθνθπξηά (7%) θαη άιιεο δξαζηεξηφηεηεο. Αζηηθά Απφβιεηα Ρν 2008, ε εηήζηα κέζε θαηά θεθαιήλ παξαγσγή ζηεξεψλ αζηηθψλ απνβιήησλ, πνπ αληηπξνζσπεχνπλ ην 7% ζην ζχλνιν ησλ απνβιήησλ, έρεη πιένλ ζηαζεξνπνηεζεί πεξίπνπ ζε 524 kg ζηελ ΔΔ-27. Ξαξαηεξείηαη ζρεηηθή απνζχλδεζε ηεο παξαγσγήο ησλ απνβιήησλ απφ ηελ θαηαλάισζε (ε νπνία απμήζεθε θαηά 16,3% κεηαμχ 1999 θαη 2007). πάξρνπλ κεγάιεο δηαθνξέο κεηαμχ ησλ θξαηψλ κειψλ - απφ πεξίπνπ 400 έσο 800 kg αλά θάηνηθν. Νη αληίζηνηρεο δηαθπκάλζεηο ζηηο ΖΞΑ αλέξρνληαη ζε 750 kg θαη ζηελ Ηαπσλία ζε 400 kg. Πχκθσλα κε ζηνηρεία ηεο Eurostat, ην 2008 ηα αζηηθά απφβιεηα αλήιζαλ ζε 260 εθ. ηφλνπο πεξίπνπ. Ρν 1995 ηα αζηηθά απφβιεηα είραλ εθηηκεζεί ζε 226,5 εθ. ηφλνπο, δειαδή ηελ ελ ιφγσ πεξίνδν ν κέζνο εηήζηνο ξπζκφο κεηαβνιήο ηνπ φγθνπ απηψλ Γηαρείξηζε Απνβιήησλ 37

38 θπκάλζεθε ζε 1,1%. ζνλ αθνξά ζηε ζχλζεζή ηνπο, ζην Γηάγξακκα πνπ αθνινπζεί δίλεηαη ε εηθφλα ησλ αζηηθψλ απνβιήησλ ζηελ Δ.Δ. (πεγή: European Topic Centre on Sustainable Consumption and Production). Γηάγξακκα 3: Ζ ζχλζεζε ησλ αζηηθψλ απνβιήησλ ζηελ Δ.Δ. Νη κεγαιχηεξεο πιεζπζκηαθά ρψξεο είλαη θαη νη κεγαιχηεξνη παξαγσγνί αζηηθψλ απνβιήησλ. Δηδηθφηεξα, ε Γεξκαλία παξήγαγε 47,8 εθ. ηφλνπο ην 2008, πνζφηεηα πνπ αληηζηνηρεί ζην 18,3% ηνπ ζπλφινπ. Αθνινχζεζε ε Γαιιία κε κεξίδην 13,3%, ην Ζλσκέλν Βαζίιεην κε κεξίδην 13,2%, ε Ηηαιία κε 12,8% θαη ε Ηζπαλία κε 10%. Δίλαη αμηνζεκείσην ην γεγνλφο φηη κεηαμχ απηψλ ησλ θξαηψλ-κειψλ ε Γεξκαλία απνηέιεζε ηε κφλε ρψξα πνπ επέδεημε ηελ ππφ εμέηαζε πεξίνδν αξλεηηθφ κέζν εηήζην ξπζκφ κεηαβνιήο ησλ αζηηθψλ απνβιήησλ (-0,5%). Ζ Διιάδα θαηέιαβε ηελ 11ε ζέζε κε ηα 5,1 εθ. ηφλσλ πνπ παξήγαγε ην 2008 (κεξίδην 1,9%). Ν θνηλνηηθφο κέζνο φξνο παξαγσγήο αζηηθψλ απνβιήησλ δηακνξθψζεθε ζε 524 θηιά αλά άηνκν ην 2008 απφ 496 θηιά αλά άηνκν ην 1998, ζεκείσζε δειαδή αχμεζε θαηά 5,6%. Ζ Διιάδα θαηέιαβε ηελ 21 ε ζέζε ην 2008, κε 453 θηιά αλά άηνκν (απφ 378 θηιά ην 1998) ελψ ηελ πςειφηεξε θαηά θεθαιήλ παξαγσγή αζηηθψλ απνβιήησλ παξνπζίαζε ε αλία κε 802 θηιά αλά άηνκν θαη αθνινχζεζαλ ε Θχπξνο κε 770 θηιά αλά άηνκν, ε Ηξιαλδία κε 733 θηιά αλά άηνκν θαη ην Ινπμεκβνχξγν κε 701 θηιά αλά άηνκν. Γηαρείξηζε Απνβιήησλ 38

39 Αληηζέησο, ρακειή παξαγσγή (θάησ απφ 400 θηιά αλά άηνκν) επέδεημαλ ρψξεο ηεο αλαηνιηθήο Δπξψπεο (Ρζερία, Ξνισλία, Πινβαθία, Ιεηνλία θαη Ονπκαλία). Πρεηηθά κε ηνπο ηξφπνπο δηαρείξηζεο ησλ αζηηθψλ απνβιήησλ ζηελ Δ.Δ., ζχκθσλα κε ηα ηειεπηαία δηαζέζηκα ζηνηρεία ηεο Eurostat, αλαθέξεηαη φηη ην 2008 ην 40% ηνπ ζπλφινπ πξνσζήζεθε ζε πγεηνλνκηθή ηαθή, ην 23% αλαθπθιψζεθε, ην 17% θνκπνζηνπνηήζεθε θαη ην 19% επεμεξγάζηεθε ζεξκηθά. Κειεηψληαο ηελ εμέιημε ηεο δηαρείξηζεο ησλ αζηηθψλ απνβιήησλ ζηελ Δ.Δ., δηαπηζηψλεηαη ζηαδηαθή θάκςε ηεο πγεηνλνκηθήο ηαθήο ππέξ ησλ ινηπψλ ελαιιαθηηθψλ κεζφδσλ. Δίλαη ραξαθηεξηζηηθφ φηη κε πγεηνλνκηθή ηαθή δηαρεηξηδφηαλ ην 62% ησλ αζηηθψλ απνβιήησλ ην 1995, πνζνζηφ πνπ κεηψζεθε ζε 47% ην 2004 θαη ζε 40% ην Ραπηφρξνλα, ε αλαθχθισζε θαη ε θνκπνζηνπνίεζε αχμεζαλ ηα κεξίδηά ηνπο απφ 22% ην 1995 ζε 40% ην 2008, ελψ ε ζεξκηθή επεμεξγαζία απφ 16% ζε 20%. Πχκθσλα κε εθηηκήζεηο ηνπ EuropeaΛ EΛviroΛmeΛt AgeΛcy, ε ηάζε απηή αλακέλεηαη λα ζπλερηζηεί θαη ζην κέιινλ. Δηδηθφηεξα, ην 2010 εθηηκάηαη φηη ε πγεηνλνκηθή ηαθή ζα πεξηνξηζηεί ζε 37% θαη ην 2020 ζε 35%. Αληίζεηα, ζε ζεξκηθή επεμεξγαζία ζα ππνβάιιεηαη ην 1/4 ησλ αζηηθψλ απνβιήησλ ην 2020, ελψ αζξνηζηηθά ε αλαθχθισζε κε ηελ θνκπνζηνπνίεζε ζα αλέιζεη ζε 42%. Ωζηφζν, ζεκεηψλεηαη φηη κεηαμχ ησλ 27 θξαηψλ-κειψλ ηεο Δ.Δ. παξαηεξνχληαη ζεκαληηθέο δηαθνξέο ζηνλ ηξφπν δηαρείξηζεο ησλ αζηηθψλ απνβιήησλ. Δλδεηθηηθά αλαθέξεηαη φηη ην 2008 ζηε Βνπιγαξία, ηε Ονπκαλία, ηε Κάιηα, ηε Ιηζνπαλία, θαη ηε Ιεηνλία πεξηζζφηεξν απφ ην 90% ησλ αζηηθψλ απνξξηκκάησλ πξνσζήζεθε ζε πγεηνλνκηθή ηαθή. Αληηζέησο, ζηε Γεξκαλία, ηελ Νιιαλδία, ηε Πνπεδία, ηελ Απζηξία, ηε αλία θαη ην Βέιγην ε ελ ιφγσ κέζνδνο δηαρείξηζεο δε μεπέξαζε ην 5%. Πην Γηάγξακκα πνπ αθνινπζεί παξνπζηάδνληαη ηα πνζνζηά αλά θξάηνο κέινο ηεο Δ.Δ. σο πξνο ηηο ρξεζηκνπνηνχκελεο κεζφδνπο δηαρείξηζεο ησλ αζηηθψλ απνβιήησλ, κε βάζε ζηνηρεία ηεο Eurostat. Γηαρείξηζε Απνβιήησλ 39

40 Γηάγξακκα 4: Γηαρείξηζε αζηηθψλ απνβιήησλ ζηελ Δ.Δ. αλά θξάηνο κέινο (2008) Ξξφιεςε Απνβιήησλ Αλ θαη ε ζαθήο πξφνδνο σο πξνο ηελ πνζνηηθή πξφιεςε ησλ απνβιήησλ είλαη πεξηνξηζκέλε, έρνπλ επηηεπρζεί θαιχηεξα απνηειέζκαηα φζνλ αθνξά ηελ πξφιεςε ησλ απνβιήησλ απφ πνηνηηθή ζθνπηά. Γηα παξάδεηγκα, ε εθαξκνγή ηεο απαγφξεπζεο νπζηψλ βάζεη ηεο νδεγίαο RoHS απφ ην 2006, κείσζε ηελ πνζφηεηα ησλ δπλεηηθά επηβιαβψλ νπζηψλ ζε ειεθηξνληθά είδε πνπ δηαθηλνχληαη ζηελ αγνξά ηεο ΔΔ, πεξίπνπ θαηά ηφλνπο εηεζίσο. Δπηθίλδπλα Απφβιεηα Ρα επηθίλδπλα απφβιεηα (3% ηνπ ζπλφινπ), εμαθνινπζνχλ λα κεηψλνληαη ζηελ ΔΔ-12, θπξίσο ιφγσ ηεο θαζηέξσζεο θαζαξφηεξεο ηερλνινγίαο θαη ηνλ παξνπιηζκφ νξπρείσλ, κνινλφηη ζε επίπεδν ΔΔ-27 εμαθνινπζεί λα παξαηεξείηαη εηήζηα αχμεζε ηεο ηάμεο ηνπ 0,5%. Απηφ αληηπξνζσπεχεη επίζεο ζρεηηθή απνζχλδεζε απφ ηελ αχμεζε ηνπ ΑΔΞ. Γηαρείξηζε Απνβιήησλ 40

41 Βηνκεραληθά Απφβιεηα Ζ παξαγσγή κεηαπνηεηηθψλ απνβιήησλ (12% ηνπ ζπλφινπ) κεηψζεθε θαηά 5,4% κεηαμχ 2004 θαη Ρα απφβιεηα ιαηνκείσλ θαη νξπρείσλ (25% ζην ζχλνιν ησλ απνβιήησλ) κεηψζεθαλ θαηά 14% ηελ ίδηα πεξίνδν. Ξξφθεηηαη κάιινλ γηα ην απνηέιεζκα ησλ κέηξσλ πνπ έιαβε ν αληίζηνηρνο θιάδνο κε ζηφρν ηε βειηίσζε ησλ απνδφζεσλ ηνπ ή γηα ην απνηέιεζκα νηθνλνκηθψλ αιιαγψλ ζηελ ΔΔ πνπ επλννχλ ηνλ ηνκέα ηεο παξνρήο ππεξεζηψλ πεξηζζφηεξν απφ ηνπο βηνκεραληθνχο θιάδνπο ηεο κεηαπνίεζεο θαη ησλ εμνξπθηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ. Ξαξάιιεια ηα απφβιεηα απφ άιινπο νηθνλνκηθνχο ηνκείο (παξνρή ππεξεζηψλ) απμήζεθαλ θαηά 6,2%. Δπαλαρξεζηκνπνίεζε Απνβιήησλ Πε νξηζκέλεο πεξηνρέο, νη αγνξέο επαλαρξεζηκνπνίεζεο ππνζηεξίδνληαη απφ ηηο δεκφζηεο αξρέο. Θαζψο ε έλλνηα ηεο "επαλαρξεζηκνπνίεζεο" είλαη ζρεηηθά πξφζθαηα θαζνξηζκέλε, δηαζέζηκα αληίζηνηρα δεδνκέλα αλακέλεηαη λα θαηαζηνχλ θαηά ηα επφκελα έηε. Ζ επαλαρξεζηκνπνίεζε ζπλεπάγεηαη θαη άιια νθέιε φζνλ αθνξά ηε δεκηνπξγία ζέζεσλ εξγαζίαο, ηε κείσζε ηεο ππεξθαηαλάισζεο θαη ηελ παξνρή κεηαρεηξηζκέλσλ πξντφλησλ ζε πξνζηηέο ηηκέο. Αλαθχθισζε Απνβιήησλ Αλαθνξηθά κε ηελ αλαθχθισζε, κνινλφηη ηα πνζνζηά ηεο δηαθέξνπλ αλάινγα κε ηελ θαηεγνξία ησλ απνβιήησλ, έρεη ελ γέλεη απμεζεί ζηελ ΔΔ. Ρν 2008, ε αλαθχθισζε απνβιήησλ, εθηηκήζεθε ζε 38%, πξφθεηηαη γηα πξφνδν θαηά 5% ζε ζχγθξηζε κε ην 2005 θαη θαηά 18% ζε ζχγθξηζε κε ην Ρν 40% ησλ αζηηθψλ απνβιήησλ αλαθπθιψζεθαλ ή ιηπαζκαηνπνηήζεθαλ ην 2008, πξφθεηηαη γηα πξφνδν θαηά 11,4% κεηαμχ 2005 θαη 2008, κε ζεκαληηθέο δηαθνξέο κεηαμχ ησλ θξαηψλ κειψλ (απφ ιίγεο εθαηνζηηαίεο κνλάδεο έσο 70%). Ρν Γηάγξακκα πνπ αθνινπζεί ζπλνςίδεη ηνλ φγθν ησλ απνβιήησλ σο πξνο ηνπο ηξεηο θχξηνπο ηχπνπο επεμεξγαζίαο: ηελ εδαθηθή δηάζεζε, ηελ θαχζε θαη ηελ αλάθηεζε (εθηφο Γηαρείξηζε Απνβιήησλ 41

42 απφ ηελ αλάθηεζε ελέξγεηαο). Πηελ Δ.Δ., ην 2008, ην 5,5% ησλ απνβιήησλ απνηεθξψζεθε, 46% ππέζηε δηεξγαζία αλάθηεζεο θαη 48,5% θαηέιεμε ζε δηάζεζε. 2 Γηάγξακκα 5: Κέζνδνη Γηαρείξηζεο Απνβιήησλ, 2008 (πνζνζηφ επί ηνπ ζπλνιηθνχ φγθνπ απνβιήησλ πξνο δηαρείξηζε) Αλάθηεζε Δλέξγεηαο H αλάθηεζε ελέξγεηαο απφ απφβιεηα έρεη απμεζεί (απφ 96 θηιά θαηά θεθαιήλ ην 2005 ζε 102 kg ην 2008), νδεγψληαο ζε αχμεζε ηεο παξαγσγήο ελέξγεηαο. Ξεξίπνπ ην 1,3% ηεο ζπλνιηθά παξαγφκελεο ελέξγεηαο ζηελ ΔΔ 27 πξνέξρεηαη απφ ηελ θαχζε ησλ ζηεξεψλ αζηηθψλ απνβιήησλ. Έρεη ππνινγηζηεί φηη 50 κε 60% ησλ απνηεθξσηήξσλ αζηηθψλ 2 in percent of total waste treated, Ξεγή: Eurostat Waste Data Centre, 2010 Γηαρείξηζε Απνβιήησλ 42

43 απνβιήησλ ζηελ ΔΔ, ζα αληαπνθξηζεί ζηα λέα θξηηήξηα γηα ηελ ελεξγεηαθή απφδνζε, βάζεη ηεο ΝΞΑ. Δδαθηθή Γηάζεζε Κεηά ηελ έγθξηζε ηεο ζηξαηεγηθήο, ιηγφηεξα απφβιεηα θαηέιεμαλ ζε ρψξνπο πγεηνλνκηθήο ηαθήο: πεξίπνπ 40% ην 2008, ζπγθξηηηθά κε 49% ην 2005, θαη 65% ην Ινηπά Πηνηρεία Αλάινγα κε ηνπο ζηφρνπο θαη ηηο ξνέο (θαηεγνξίεο) απνβιήησλ, νξηζκέλα θξάηε κέιε έρνπλ πξνρσξήζεη πνιχ πέξα απφ ηελ επίηεπμε ησλ ειάρηζησλ επξσπατθψλ ζηφρσλ αλαθχθισζεο ή εθηξνπήο απφ ηνπο ρψξνπο πγεηνλνκηθήο ηαθήο, ελψ άιια ζα πξέπεη λα θαηαβάινπλ επηπιένλ πξνζπάζεηεο γηα λα ηεξεζνχλ νη απαηηήζεηο ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο. Δθηφο απφ ηελ θαιή δηαθπβέξλεζε θαη ηελ ηζρπξή πνιηηηθή βνχιεζε, ηα πξνεγκέλα θξάηε κέιε έρνπλ δεκηνπξγήζεη θαιχηεξεο ζπλζήθεο γηα ηηο αγνξέο αλαθχθισζεο, κε ηε βέιηηζηε αμηνπνίεζε λνκηθψλ θαη νηθνλνκηθψλ κέζσλ, φπσο νη απαγνξεχζεηο πγεηνλνκηθήο ηαθήο, ε επηβνιή ηειψλ θαη επηβαξχλζεσλ ζχκθσλα κε ηελ ηεξάξρεζε ησλ απνβιήησλ θαη ε εθαξκνγή ηεο έλλνηαο ηεο επζχλεο ηνπ παξαγσγνχ γηα δηάθνξεο ξνέο απνβιήησλ. Απηφ νδήγεζε ζε ζηαδηαθή εζσηεξίθεπζε ηνπ θφζηνπο δηαρείξηζεο ησλ απνβιήησλ πνπ ζπλππνινγίδεηαη πιένλ ζηελ ηηκή ησλ πξντφλησλ θαη ησλ ππεξεζηψλ. Ζ βειηίσζε ηεο δηαρείξηζεο ησλ απνβιήησλ κεηψλεη ηηο αξλεηηθέο πεξηβαιινληηθέο θαη πγεηνλνκηθέο επηπηψζεηο εμαηηίαο εθπνκπψλ ζηνλ αέξα, ην έδαθνο θαη ην λεξφ, θαζψο θαη ησλ αεξίσλ ηνπ ζεξκνθεπίνπ (GHG), απφ ηε δηάζεζε απνβιήησλ. Νη άκεζεο εθπνκπέο αεξίσλ ηνπ ζεξκνθεπίνπ (GHG) ζηελ ΔΔ-27 αληηπξνζψπεπαλ ην 2,8% ησλ ζπλνιηθψλ εθπνκπψλ ην 2007 θαη κεηψζεθαλ θαηά πνζνζηφ πςειφηεξν ηνπ 30% κεηαμχ 1995 θαη Κεηά ηελ έγθξηζε ηεο ζηξαηεγηθήο, ην θιείζηκν ρσκαηεξψλ θαη απνηεθξσηήξσλ πνπ δελ αληαπνθξίλνληαλ ζηηο ηζρχνπζεο πξνδηαγξαθέο νδήγεζε ζε νπζηαζηηθή κείσζε ηεο ξχπαλζεο ηνπ λεξνχ, ηνπ εδάθνπο θαη ηνπ αέξα. Ξνιιέο ρσκαηεξέο πνπ δελ αληαπνθξίλνληαλ ζηηο ηζρχνπζεο πξνδηαγξαθέο έρνπλ θιείζεη (πεξίπνπ κεηαμχ 2004 Γηαρείξηζε Απνβιήησλ 43

44 θαη 2006). Δληνχηνηο εμαθνινπζνχλ λα πθίζηαληαη πεξίπνπ ρσκαηεξέο πνπ δελ αληαπνθξίλνληαη ζηηο ζεζπηζζείζεο πξνδηαγξαθέο, γηα ηηο νπνίεο ε Δπξσπατθή Δπηηξνπή ζεσξεί φηη ζα πξέπεη λα αλαβαζκηζηνχλ ή λα θιείζνπλ ην ζπληνκφηεξν δπλαηφλ. Ζ αλαθχθισζε παξέρεη λέεο νηθνλνκηθέο επθαηξίεο θαη ζπκβάιιεη ζε δηαθνξεηηθφ βαζκφ ζηελ αχμεζε ηνπ εθνδηαζκνχ κε πνιχηηκεο πξψηεο χιεο, απαξαίηεηεο γηα ηελ νηθνλνκία ηεο ΔΔ. Γηα παξάδεηγκα ηα ινγήο ζξαπζκαηηθά απφβιεηα απνηεινχλ πιένλ 40 κε 56% ησλ εηζεξρνκέλσλ πιηθψλ γηα ηε ρχδελ παξαγσγή κεηάιισλ ζηελ Δ.Δ.. Υζηφζν, ε αλαθχθισζε ζπγθεθξηκέλσλ κεηάιισλ ζηελ Δ.Δ., πνπ είλαη απαξαίηεηα γηα νξηζκέλεο θαζνξηζηηθήο ζεκαζίαο εθαξκνγέο, εμαθνινπζεί λα είλαη πεξηνξηζκέλε. πνινγίζηεθε φηη ην 2009 ν θχθινο εξγαζηψλ ησλ θιάδσλ δηαρείξηζεο θαη αλαθχθισζεο ησλ απνβιήησλ ζηελ Δ.Δ. αλήιζε ζε 95 δηζεθαηνκκχξηα επξψ. Ν ζπγθεθξηκέλνο ηνκέαο παξέρεη 1,2 κε 1,5 εθαη. ζέζεηο εξγαζίαο, ζπκβάιινληαο ηνηνπηνηξφπσο ζην ζηφρν πνπ έρεη ζεζπίζεη ε ΔΔ γηα ην 2020 γηα πνζνζηφ απαζρφιεζεο 75%, ελψ παξάιιεια αληηπξνζσπεχεη πεξίπνπ 1% ηνπ ΑΔΞ. Δθηφο απφ ηελ απνθπγή απνβιήησλ, ε επαλαρξεζηκνπνίεζε δεκηνπξγεί άιια νθέιε απφ ηελ άπνςε ηεο δεκηνπξγίαο ζέζεσλ εξγαζίαο, ηε κείσζε ηεο ππεξθαηαλάισζεο θαη ηελ παξνρή κεηαρεηξηζκέλσλ πξντφλησλ ζε πξνζηηέο ηηκέο. Κειινληηθέο ηάζεηο Κε ηε ζπλερηδφκελε αχμεζε ηνπ παγθφζκηνπ πιεζπζκνχ ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ πεξαηηέξσ ελίζρπζε ησλ αλαδπφκελσλ νηθνλνκηψλ, ε ζπλνιηθή θαηαλάισζε αλακέλεηαη λα απμεζεί νπζηαζηηθά. Ζ θαηάζηαζε απηή ζα νδεγήζεη ζηελ άζθεζε κεγαιχηεξσλ πηέζεσλ ζηνπο ρξεζηκνπνηνχκελνπο πφξνπο κε ζπλαθφινπζεο πεξηβαιινληηθέο θαη πγεηνλνκηθέο επηπηψζεηο, ηδίσο ζε φ,ηη αθνξά ηα βηνινγηθά πιηθά, ηα κέηαιια θαη ηα νξπθηά. Δλφζσ ζπλερίδεη λα απμάλεηαη ε δήηεζε γηα πξψηεο χιεο ζηελ Δ.Δ. θαη δεδνκέλεο ηεο εμάξηεζεο ηεο Δ.Δ. απφ ηελ εηζαγσγή πνιιψλ πξψησλ πιψλ, ν ξφινο ηεο αλαθχθισζεο, ζα απνθηά νινέλα κεγαιχηεξε ζεκαζία. Απφ ηηο πξνβιέςεηο γηα ηηο κειινληηθέο ηάζεηο ζηνλ ηνκέα ηεο παξαγσγήο θαη ηεο επεμεξγαζίαο ησλ απνβιήησλ πξνθχπηεη φηη αλ δελ εθαξκνζζνχλ ζπκπιεξσκαηηθέο πνιηηηθέο πξφιεςεο ησλ απνβιήησλ, ε παξαγσγή ηνπο αλακέλεηαη λα απμεζεί θαηά 7% ηελ πεξίνδν Γηαρείξηζε Απνβιήησλ 44

45 Ζ εθαξκνγή ηεο REACH 3 ζε ζπλδπαζκφ κε εζληθέο πνιηηηθέο πξφιεςεο αλακέλεηαη λα ζπκβάιεη ζηε κείσζε ηεο παξαγσγήο επηθίλδπλσλ απνβιήησλ. Κε ηελ πιήξε εθαξκνγή ηνπ ήδε πθηζηάκελνπ θεθηεκέλνπ, ε αλαθχθισζε ζα απμεζεί απφ 40% ην 2008 ζε 49% ην Ζ πγεηνλνκηθή ηαθή ησλ απνβιήησλ ζα κεησζεί θαηά 10% θαη ζα ζηαζεξνπνηεζεί ζην 28%. Ξεξηζζφηεξα βηνινγηθά απφβιεηα ζα πξέπεη λα εθηξέπνληαη απφ ηελ πγεηνλνκηθή ηαθή θαηά ηα επφκελα ρξφληα, πξνζθέξνληαο λέεο πξννπηηθέο αλάπηπμεο ηεο ιηπαζκαηνπνίεζεο θαη ηεο παξαγσγήο αεξίνπ. Ξέξαλ ησλ αλακελφκελσλ επηπηψζεσλ ηεο νδεγίαο γηα ηελ πγεηνλνκηθή ηαθή ησλ απνβιήησλ, ε κεγαιχηεξε πξφιεςε θαη αλαθχθισζε ζα κπνξνχζαλ λα νδεγήζνπλ ζε επηπξφζζεηα νπζηαζηηθά νθέιε. Ζ πιήξεο εθαξκνγή ηεο λνκνζεζίαο ηεο Δ.Δ. γηα ηα απφβιεηα θαζψο θαη ε αχμεζε ηεο πξφιεςεο θαη ηεο αλαθχθισζεο ζα κπνξνχζαλ λα νδεγήζνπλ ζε επηπξφζζεηε κείσζε ησλ εθπνκπψλ αεξίσλ ζεξκνθεπίνπ, θαιχπηνληαο ζεκαληηθφ κέξνο ησλ επξσπατθψλ ζηφρσλ γηα ηε κείσζε ησλ θιηκαηηθψλ επηπηψζεσλ κέρξη ην Ζ αλαθχθισζε ζα ζπλερίζεη λα πξνζθέξεη νηθνλνκηθέο επθαηξίεο ζπκβάιινληαο παξάιιεια ζηελ απνηειεζκαηηθή αμηνπνίεζε ησλ πφξσλ εθ κέξνπο ηεο νηθνλνκίαο ηεο Δ.Δ.. Ρέινο, αλακέλεηαη φηη ζα ζπλερηζζνχλ νη κεγάιεο δηαθνξέο κεηαμχ ησλ θξαηψλ κειψλ σο πξνο ηελ εθαξκνγή θαη ηελ επηβνιή ησλ πθηζηάκελσλ δηαηάμεσλ, αλ δε ιεθζνχλ ζπκπιεξσκαηηθά κέηξα ζε επίπεδν Δ.Δ. κε ζηφρν λα ππνζηεξηρζνχλ ηα θξάηε κέιε θαη λα εμαζθαιηζζνχλ ηζφηηκεο ζπλζήθεο ηδίσο ζηνλ ηνκέα ησλ εζληθψλ επηζεσξήζεσλ. Ζ ζπκκφξθσζε πξνο ηνπο ζηφρνπο ηεο Δ.Δ. ζε φ,ηη αθνξά ηε ζπιινγή, ηελ αλαθχθισζε θαη ηελ εθηξνπή απφ ηελ πγεηνλνκηθή ηαθή ησλ απνβιήησλ, ζα παξακείλεη πξνηεξαηφηεηα θαη νξηζκέλα θξάηε κέιε ζα ππνρξεσζνχλ λα θαηαβάινπλ ζνβαξέο πξνζπάζεηεο γηα λα ηνπο επηηχρνπλ. 3 REACH (REGISTRATION, EVALUATION and AUTHORISATION of CHEMICALS Θαηαρψξηζε, Αμηνιφγεζε, θαη Αδεηνδφηεζε ησλ ρεκηθψλ πξντφλησλ: Ζ REACH είλαη Θαλνληζκφο πνπ ηζρχεη ζε φια ηα θξάηε κέιε ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο απφ 1 ε Ηνπλίνπ 2007 θαη αθνξά επξχ θάζκα επηρεηξήζεσλ, απφ ρεκηθέο βηνκεραλίεο έσο κηθξέο επηρεηξήζεηο πνπ παξάγνπλ, εηζάγνπλ, ρξεζηκνπνηνχλ, δηαλέκνπλ ρεκηθέο νπζίεο απηνχζηεο ή σο ζπζηαηηθά παξαζθεπαζκάησλ) Γηαρείξηζε Απνβιήησλ 45

46 3.5 Ζ ΓΗΑΣΔΗΟΗΠΖ ΑΞΝΒΙΖΡΥΛ ΠΡΖΛ ΔΙΙΑΓΑ Δηζαγσγηθά Πηνηρεία Ζ ιεηηνπξγία ηνπ θιάδνπ δηαρείξηζεο ζηεξεψλ απνβιήησλ ζηελ Διιάδα, έσο ηηο αξρέο ηεο πξνεγνχκελεο δεθαεηίαο ραξαθηεξηδφηαλ απφ ηε δξάζε κεκνλσκέλσλ ηδησηηθψλ πξσηνβνπιηψλ θπξίσο ζηελ αλαθχθισζε ραξηηνχ θαη ηελ επεμεξγαζία θαη εκπνξία παιαηψλ (scrap) κεηάιισλ, θαζψο θαη κεκνλσκέλσλ πξνγξακκάησλ δηαρείξηζεο απνξξηκκάησλ ζε επίπεδν ηνπηθψλ θνξέσλ, εθφζνλ δελ ππήξραλ νξγαλσκέλα δίθηπα δηαρείξηζεο επνπηεπφκελα απφ θεληξηθφ θνξέα/νξγαληζκφ. Υζηφζν, ε ςήθηζε ηνπ Λ. 2939/2001, ζηα πξφηππα ηεο θνηλνηηθήο Νδεγίαο 1994/62/ΔΘ, ζρεηηθά κε ηελ ελαιιαθηηθή δηαρείξηζε ησλ ζπζθεπαζηψλ θαη άιισλ πξντφλησλ απνηέιεζε κηα ηδηαίηεξα ζεκαληηθή εμέιημε ζηνλ θιάδν θαη ηνλ έζεζε ζε δπλακηθφηεξε πνξεία. Ππγθεθξηκέλα, ν Λφκνο απνηέιεζε ηελ νξγαλσηηθή βάζε γηα ηε δεκηνπξγία Ππζηεκάησλ Δλαιιαθηηθήο Γηαρείξηζεο (ΠΔΓ) απνξξηκκάησλ (ζπζθεπαζηψλ θαη άιισλ πξντφλησλ) θαη ηελ ηθαλνπνίεζε ησλ ζηφρσλ ηεο Δ.Δ., ππνρξεψλνληαο φιεο ηηο επηρεηξήζεηο πνπ παξάγνπλ, δηαθηλνχλ ή/θαη εηζάγνπλ ζπζθεπαζκέλα θαη άιια πξντφληα (γηα παξάδεηγκα κπαηαξίεο, ειαζηηθά θ.ά.) λα πξνβαίλνπλ ζε φιεο ηηο απαξαίηεηεο ελέξγεηεο γηα ηελ επαλάθηεζε θαη αλαθχθισζή ηνπο. Ν θχξηνο ζηφρνο ήηαλ λα δηνξζσζεί ε πξνβιεκαηηθή δηαρείξηζε ζηελ Διιάδα, φπνπ είλαη ζπλεζηζκέλν ην θαηλφκελν ηεο απφζεζεο, είηε ζε πξνβιεπφκελνπο ρψξνπο, π.ρ. Σψξνπο γεηνλνκηθήο Ραθήο Απνξξηκκάησλ (Σ..Ρ.Α.) είηε αλεμέιεγθηα (π.ρ. ζε παξάλνκεο ρσκαηεξέο), επηθίλδπλσλ απνξξηκκάησλ (γηα παξάδεηγκα νη ζπζζσξεπηέο) ή απνξξηκκάησλ πνπ δχλαηαη λα αλαθπθισζνχλ ή λα αλαθηήζνπλ ελέξγεηα (κέηαιια, πιαζηηθά, ραξηηθά, ειαζηηθά θ.η.ι.). Δπηπιένλ, βαζηθφο ζηφρνο ήηαλ ε επίηεπμε ησλ πνζνηηθψλ θνηλνηηθψλ ζηφρσλ, ζηα πιαίζηα ησλ ππνρξεψζεσλ σο πξνο ηελ θνηλνηηθή λνκνζεζία. Ζ επίδξαζε ηνπ ελ ιφγσ Λφκνπ ήηαλ ζεκαληηθή, ψζηε νη επηρεηξήζεηο ηνπ θιάδνπ λα πνιιαπιαζηαζηνχλ ζε κηθξφ ρξνληθφ δηάζηεκα, αιιά θαη λα παξνπζηάζνπλ αλάπηπμε ησλ εξγαζηψλ ηνπο. Δπηπιένλ, ζεκεηψζεθε πςειή βειηίσζε ζηα πνζνζηά αλαθχθισζεο, ράξε Γηαρείξηζε Απνβιήησλ 46

47 ζηελ νξγάλσζε ησλ Ππιινγηθψλ Π.Δ.. θαη ηελ αλάπηπμε ηεο δξάζεο ηνπο, ελψ ήηαλ ηδηαίηεξα εληζρπκέλε ε ζπκκεηνρή θαη ε θηλεηνπνίεζε ησλ πνιηηψλ. Ξαξάιιεια, πινπνηήζεθαλ ζεκαληηθά έξγα ηφζν γηα ηελ εμάιεηςε ησλ παξάλνκσλ ρσκαηεξψλ, φζν θαη γηα ηε δεκηνπξγία πεξηζζφηεξσλ Σ..Ρ.Α., Θέληξσλ Γηαινγήο Αλαθπθιψζηκσλ ιηθψλ (Θ..Α..) 4, ζηαζκψλ κεηαθφξησζεο, κνλάδσλ βηνινγηθήο θαη κεραληθήο επεμεξγαζίαο θαη ινηπψλ ππνδνκψλ, αλαγθαίσλ γηα ηελ νξζή δηαρείξηζε ησλ απνξξηκκάησλ. Απφ ζηαηηζηηθή άπνςε ε δηαρείξηζε ζηεξεψλ απνβιήησλ ππάγεηαη ζηνπο θιάδνπο 38 θαη 39. Πχκθσλα κε ηελ θσδηθνπνίεζε NACE (αιιά θαη ηε ΠΡΑΘΝΓ), νη ππνθιάδνη είλαη νη αθφινπζνη: 38.1 Ππιινγή απνβιήησλ (38.11 Ππιινγή κε επηθίλδπλσλ απνβιήησλ, Ππιινγή επηθίλδπλσλ απνβιήησλ), 38.2 Δπεμεξγαζία θαη δηάζεζε απνβιήησλ (38.21 Δπεμεξγαζία θαη δηάζεζε κε επηθίλδπλσλ απνβιήησλ, Δπεμεξγαζία θαη δηάζεζε επηθίλδπλσλ απνβιήησλ), 38.3 Αλάθηεζε πιηθψλ (38.31 Απνζπλαξκνιφγεζε παιαηψλ εηδψλ, Αλάθηεζε δηαιεγκέλνπ πιηθνχ) θαη 39 Γξαζηεξηφηεηεο εμπγίαλζεο θαη άιιεο ππεξεζίεο γηα ηε δηαρείξηζε απνβιήησλ. Ιφγσ ησλ ζνβαξψλ πζηεξήζεσλ θαη ζηξεβιψζεσλ πνπ παξνπζηάδεη ε δηαρείξηζε απνβιήησλ ζηε ρψξα καο, δελ ππάξρνπλ αθφκε ζαθή ραξαθηεξηζηηθά θιάδνπ, ελψ ηα φξηα κεηαμχ επηρεηξεκαηηθήο δξαζηεξηφηεηαο θαη δεκφζηαο ππεξεζίαο είλαη ζε θάπνην βαζκφ δπζδηάθξηηα. Ζ δηαρείξηζε απνβιήησλ είλαη έλαο ρψξνο φπνπ ζπλππάξρνπλ ηα ζπκθέξνληα ηδησηηθψλ εηαηξηψλ, ΝΡΑ, ηνπηθψλ θνηλσληψλ θαη πεξηβαιινληηθψλ νξγαλψζεσλ. 4 Ρα Θ.Γ.Α.. είλαη εγθαηαζηάζεηο ζηηο νπνίεο κε ζπλδπαζκφ κεζφδσλ κεραληθήο ρεηξνλαθηηθήο δηαινγήο, δηαρσξίδνληαη κηθηά ξεχκαηα απνβιήησλ ζπζθεπαζίαο, ηα νπνία πξνέξρνληαη απφ δηαινγή ζηελ πεγή θαη αθνινχζσο πξαγκαηνπνηείηαη αλαβάζκηζε θαη δεκαηνπνίεζε ησλ δηαρσξηζζέλησλ πιηθψλ αλάινγα κε ηηο απαηηήζεηο ηεο αγνξάο Γηαρείξηζε Απνβιήησλ 47

48 3.5.2 Λνκνζεηηθφ Ξιαίζην Ζ Διιάδα, σο θξάηνο κέινο ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο έρεη ελζσκαηψζεη ηελ θνηλνηηθή λνκνζεζία γηα ηα απφβιεηα ζην εζληθφ δίθαην θαη ηελ εθαξκφδεη (εθθξεκεί κφλν ε ελαξκφληζε κε ηελ Νδεγία 2008/98/ΔΘ, ε ελζσκάησζή ηεο νπνίαο έπξεπε λα πεξαησζεί κέρξη ην ηέινο ηνπ 2010). Γηα ηε δηαρείξηζε ησλ απνβιήησλ ππάξρεη ζε ηζρχ έλα πιήξεο λνκνζεηηθφ πιαίζην πνπ θαιχπηεη φια ηα είδε απνβιήησλ, επηθίλδπλα θαη κε επηθίλδπλα, φπσο π.ρ. αζηηθά, βηνκεραληθά, ξεχκαηα πνπ ππφθεηληαη ζε ελαιιαθηηθή δηαρείξηζε, ηαηξηθά θ.α. Δπίζεο θαιχπηνληαη κε ηηο αληίζηνηρεο ηερληθέο πξνδηαγξαθέο φινη νη ηξφπνη δηαρείξηζεο, απφ ηελ ζπιινγή θαη κεηαθνξά, ηελ κεηαθφξησζε, ηελ επεμεξγαζία, ηελ αμηνπνίεζε έσο ηελ απνηέθξσζε θαη ηελ ηειηθή αζθαιή δηάζεζε κέζσ ηεο πγεηνλνκηθήο ηαθήο. Κέζα ζε απηφ ην πιαίζην, κηα ζεηξά απφ λνκνζεηήκαηα ξπζκίδνπλ επηκέξνπο δεηήκαηα πνπ άπηνληαη ηεο δηαρείξηζεο ησλ απνβιήησλ, φπσο ηελ πγεηνλνκηθή ηαθή ησλ απνβιήησλ (επηθηλδχλσλ, κε επηθηλδχλσλ, αζηηθψλ θαη αδξαλψλ), ηνπο «κηθξνχο ΣΡΑ», ηηο πξνδηαγξαθέο ησλ έξγσλ δηαρείξηζεο, ηελ απνηέθξσζε ησλ απνβιήησλ, ηε δηαρείξηζε ησλ λνζνθνκεηαθψλ απνβιήησλ, ησλ επηθηλδχλσλ, ηηο δηαδηθαζίεο ελαιιαθηηθήο δηαρείξηζεο ζπγθεθξηκέλσλ ξεπκάησλ απνβιήησλ, φπσο νη ζπζθεπαζίεο, ηα ρξεζηκνπνηεκέλα ειαζηηθά, ηα νρήκαηα ηέινπο θχθινπ δσήο, ηα ρξεζηκνπνηεκέλα ιηπαληηθά έιαηα, νη κπαηαξίεο θαη νη ζπζζσξεπηέο, ηα απφβιεηα ειεθηξηθνχ θαη ειεθηξνληθνχ εμνπιηζκνχ θ.α. Νη εζληθέο θαηεπζχλζεηο θαη επηινγέο γηα ηελ επίηεπμε ηεο νινθιεξσκέλεο θαη νξζνινγηθήο δηαρείξηζεο ησλ απνβιήησλ πεξηγξάθνληαη ζηνπο δχν Δζληθνχο Πρεδηαζκνχο Γηαρείξηζεο Απνβιήησλ. Ππγθεθξηκέλα: ηνλ Δζληθφ Πρεδηαζκφ Γηαρείξηζεο Κε Δπηθίλδπλσλ Απνβιήησλ (ΔΠΓΠΑ), ν νπνίνο ζεζκνζεηήζεθε ην 2003 κε ηελ ΘΑ 50910/2727/2003: «Κέηξα θαη ξνη γηα ηε Γηαρείξηζε Πηεξεψλ Απνβιήησλ. Δζληθφο θαη Ξεξηθεξεηαθφο Πρεδηαζκφο Γηαρείξηζεο» ηνλ Δζληθφ Πρεδηαζκφ Γηαρείξηζεο Δπηθηλδχλσλ Απνβιήησλ (ΔΠΓΔΑ), ν νπνίνο ζεζκνζεηήζεθε ην 2007 κε ηελ ΘΑ 8668/2007. Γηαρείξηζε Απνβιήησλ 48

49 Θαη νη δχν Δζληθνί Πρεδηαζκνί αλαθέξνληαη ζε πνιηηηθέο, ζηφρνπο θαη δξάζεηο θαη ζέηνπλ ηηο πξνηεξαηφηεηεο πινπνίεζήο ηνπο κε ζθνπφ ηελ πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο θαη ηεο δεκφζηαο πγείαο απφ ηε δηαρείξηζε ησλ απνβιήησλ. Ν ΔΠΓΔΑ πινπνηείηαη κέζσ ησλ παξαγσγψλ θαη θαηφρσλ ησλ επηθηλδχλσλ απνβιήησλ ελψ ν ΔΠΓΠΑ εμεηδηθεχεηαη θαη πξνζαξκφδεηαη ζηηο ηδηαηηεξφηεηεο ηεο θάζε Ξεξηθέξεηαο κέζσ ησλ Ξεξηθεξεηαθψλ Πρεδίσλ Γηαρείξηζεο Πηεξεψλ Απνβιήησλ (ΞΔΠΓΑ). Ρν λνκηθφ πιαίζην γηα ηε δηαρείξηζε ησλ ζηεξεψλ απνβιήησλ θαζνξίδεηαη απφ ηα εμήο βαζηθά λνκνζεηήκαηα: 1. Ρελ Νδεγία 1999/31/ΔΘ «γεηνλνκηθή ηαθή απνβιήησλ»: Πχκθσλα κε απηήλ ε ρψξα ήηαλ ππνρξεσκέλε έσο ην 2010 λα ιάβεη κέηξα ψζηε ε πνζφηεηα ησλ βηναπνδνκήζηκσλ απνβιήησλ (Β.Α.Α.) πνπ θαηεπζχλνληαη ζηνπο Σ..Ρ.Α. λα κεησζεί θαηά 75% ζε ζρέζε κε ηελ πνζφηεηα πνπ είρε παξαρζεί ην 1995, έσο ην 2013 λα κεησζεί ζην 50% θαη σο ην 2020 ζην 35%. Ζ ελ ιφγσ Νδεγία πξνσζεί ηελ εθηξνπή ηεο δηαρείξηζεο ησλ απνβιήησλ απφ ηελ πγεηνλνκηθή ηαθή, ε νπνία απνηειεί ηελ θχξηα κέζνδν ζηελ Διιάδα, ππέξ άιισλ πεξηβαιινληηθά απνδεθηψλ επηινγψλ, επνκέλσο πξέπεη λα ιεθζνχλ ζρεηηθέο απνθάζεηο θαη λα πξνρσξήζνπλ αληίζηνηρα έξγα (π.ρ. κνλάδεο κεραληθήο θαη βηνινγηθήο επεμεξγαζίαο). 2. Ρελ Νδεγία 2008/98/ΔΘ «Λέα Νδεγία Ξιαίζην γηα ηα Απφβιεηα»: Έσο ην Γεθέκβξην ηνπ 2010 ε ρψξα ήηαλ ππνρξεσκέλε λα ελζσκαηψζεη ζην εζληθφ δίθαην ηελ ελ ιφγσ Νδεγία, κε απνηέιεζκα λα απαηηείηαη ε επηθαηξνπνίεζε ηνπ Δ.Π..Α., απνηειψληαο κηα επθαηξία γηα εμνξζνινγηζκφ ηνπ ηξφπνπ ιεηηνπξγίαο ηνπ θιάδνπ, απινπνίεζεο ησλ δηαδηθαζηψλ, θαιχηεξνπ ζρεδηαζκνχ θαη ζπληνληζκνχ ησλ πεξηβαιινληηθψλ έξγσλ δηαρείξηζεο πνπ πξέπεη λα πινπνηεζνχλ, θαζφηη ν πθηζηάκελνο ζρεδηαζκφο, κέζσ ησλ Ξεξηθεξεηαθψλ Πρεδίσλ Γηαρείξηζεο Πηεξεψλ Απνβιήησλ (ΞΔ.Π..Α.), ζηελ πξάμε αληηκεησπίδεη πνιιά πξνβιήκαηα. Δπηπιένλ, απμάλεη ηνπο ζηφρνπο αλαθχθισζεο έσο ην 2020 ζε 50% γηα ηα πιηθά απφβιεηα (π.ρ. ραξηί, πιαζηηθφ θ.η.ι.) θαη ζε 70% γηα ηα άιια πιηθά (ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ ησλ Α.Δ.Θ.Θ.). Ρέινο, ηεξαξρεί ηελ ελεξγεηαθή αμηνπνίεζε πξηλ ηελ ηαθή (ζεξκηθή ή αλαεξφβηα επεμεξγαζία) θαη δίλεη μεθάζαξν νξηζκφ ηεο απνηέθξσζεο κε βάζε ηελ ελεξγεηαθή απφδνζε. Γηαρείξηζε Απνβιήησλ 49

50 3. Ρνλ Λφκν 2939/2001 «Ππζθεπαζίεο θαη ελαιιαθηηθή δηαρείξηζε ησλ ζπζθεπαζηψλ θαη άιισλ πξντφλησλ»: Πθνπφο ηνπ Λφκνπ είλαη ε θαηά πξνηεξαηφηεηα πξφιεςε δεκηνπξγίαο ζηεξεψλ απνβιήησλ, ε επαλαρξεζηκνπνίεζε ηνπο, ε αλαθχθισζή ηνπο ε αλάθηεζε ηεο ελέξγεηαο, θαζψο θαη ε ρσξίο πξνβιήκαηα ηειηθή δηάζεζε ηνπο. Ξαξάιιεια επηδηψθεηαη ε βειηίσζε ησλ πεξηβαιινληηθψλ επηδφζεσλ φισλ ησλ θνξέσλ πνπ ζπκκεηέρνπλ ζηνλ θχθιν δσήο ησλ πξντφλησλ, παξαγσγψλ δηαλνκέσλ, θαηαλαισηψλ, δηαρεηξηζηψλ απνβιήησλ, ΝΡΑ, θαη πνιηηείαο. Πε εθαξκνγή ηνπ Λ. 2939/01 έρνπλ εθδνζεί Ξξνεδξηθά Γηαηάγκαηα ζρεηηθά κε ηνπο φξνπο θαη ηηο πξνυπνζέζεηο ηεο ελαιιαθηηθήο δηαρείξηζήο, γηα ηα εμήο πιηθά : Νρήκαηα ζην ηέινο θχθινπ δσήο (ΞΓ 116, ΦΔΘ 81Α/5.3.04) Απφβιεηα ειεθηξηθνχ θαη ειεθηξνληθνχ εμνπιηζκνχ (ΞΓ 117, ΦΔΘ 82Α/ ) Απφβιεηα ιηπαληηθψλ ειαίσλ (ΞΓ 82, ΦΔΘ 64Α/2.3.04) Σξεζηκνπνηεκέλεο ειεθηξηθέο ζηήιεο θαη ζπζζσξεπηέο (ΞΓ 115, ΦΔΘ 80Α/ ) Σξεζηκνπνηεκέλα ειαζηηθά νρεκάησλ (ΞΓ 109, ΦΔΘ 75Α/5.3.04) θαζψο θαη ε αθφινπζε ΘΑ πξφζθαηα αλαθνξηθά κε ηελ ελαιιαθηηθή δηαρείξηζε ησλ απνβιήησλ απφ εθζθαθέο, θαηαζθεπέο θαη θαηεδαθίζεηο (ΑΔΘΘ):. Θ..Α 36259/1757/Δ103 (ΦΔΘ 1312/Β'/ ) : Κέηξα, φξνη θαη πξφγξακκα γηα ηελ ελαιιαθηηθή δηαρείξηζε ησλ απνβιήησλ απφ εθζθαθέο, θαηαζθεπέο θαη θαηεδαθίζεηο (ΑΔΘΘ). 4. Ρνλ Λφκν 3854/2010 «Ρξνπνπνίεζε ηεο λνκνζεζίαο γηα ηελ ελαιιαθηηθή δηαρείξηζε ησλ ζπζθεπαζηψλ θαη άιισλ πξντφλησλ θαη ηνλ Δζληθφ Νξγαληζκφ Δλαιιαθηηθήο Γηαρείξηζεο Ππζθεπαζηψλ θαη Άιισλ Ξξντφλησλ (Δ.Ν.Δ.Γ.Π.Α.Ξ.) θαη άιιεο δηαηάμεηο»: Κε ηνλ ελ ιφγσ Λφκν πξαγκαηνπνηείηαη ε ζχλδεζε ησλ ηειψλ ηειηθήο δηάζεζεο πνπ πιεξψλνπλ νη Νξγαληζκνί Ρνπηθήο Απηνδηνίθεζεο (ΝΡΑ) ζηνπο Φνξείο Γηαρείξηζεο Πηεξεψλ Απνβιήησλ κε ηηο πνζφηεηεο πνπ απνξξίπηνπλ θαη ηηο ππεξεζίεο πνπ ηνπο παξέρνληαη, δίλνληαο θίλεηξν γηα κείσζε ηεο εδαθηθήο δηάζεζεο θαη αχμεζε ηεο αλαθχθισζεο θαη απνηειψληαο ζεκαληηθή θαηλνηνκία ζηνλ ηξφπν δηαρείξηζεο ησλ απνξξηκκάησλ. Δπίζεο, ελεξγνπνηείηαη ν Δ.Ν.Δ..Π.Α.Ξ. ν νπνίνο επί ηεο νπζίαο δελ είρε ιεηηνπξγήζεη (παξά ην Λ. 2939/2001), απεγθισβίδνληαο κεηαμχ άιισλ ηε δπλαηφηεηα γηα δεκηνπξγία θαη άιισλ Π.Δ.. (ηα Γηαρείξηζε Απνβιήησλ 50

51 νπνία δηεπθξηλίδεηαη φηη έρνπλ κε θεξδνζθνπηθφ ραξαθηήξα) θαη εληζρχνληαο ηελ αλαθχθισζε. Κέζσ ηεο λνκνζεζίαο νξίδνληαη νη ππνρξεψζεηο ησλ παξαγσγψλ θαη ησλ θαηφρσλ ησλ απνβιήησλ, ησλ ζεζκηθψλ νξγάλσλ, φπσο νη ΝΡΑ θαη νη ΦνΓΠΑ, ησλ ππεχζπλσλ ιεηηνπξγίαο ησλ εγθαηαζηάζεσλ δηαρείξηζεο θαη φισλ ησλ εκπιεθνκέλσλ ζηε δηαρείξηζε ησλ απνβιήησλ Νη ΝΡΑ (είηε απηφλνκα, είηε κέζσ ΦνΓΠΑ) έρνπλ θεληξηθφ ξφιν ζην ζχζηεκα, θαζψο είλαη ππεχζπλνη γηα ηελ πινπνίεζε ησλ έξγσλ δηαρείξηζεο (απνθαηάζηαζε ΣΑΓΑ, θξνληίδα ΣΡΑ) θαη ηελ εθαξκνγή ηεο ηηκνινγηαθήο πνιηηηθήο πξνο ηνπο ΣΡΑ. Ζ ειιεληθή λνκνζεζία πξνβιέπεη ζπγθεθξηκέλνπο ζηφρνπο γηα ηελ ελαιιαθηηθή δηαρείξηζε, αιιά θαη ξεηά ρξνλνδηαγξάκκαηα, ελψ γηα ηελ επίηεπμε ησλ ζηφρσλ πξνβιέπνληαη ζρεηηθά απινπνηεκέλεο δηαδηθαζίεο. Πηφρνο είλαη ε βειηίσζε ηεο πεξηβαιινληηθήο επίδνζεο φισλ ησλ θνξέσλ πνπ εκπιέθνληαη ζηνλ θχθιν δσήο ησλ πξντφλησλ (παξαγσγψλ, δηαλνκέσλ, θαηαλαισηψλ, δηαρεηξηζηψλ απνβιήησλ, ΝΡΑ, θξάηνπο). Ξαξάιιεια ν λφκνο 3854/2010 πξνβιέπεη πξνδηαγξαθέο θαη ζηφρνπο γηα ηελ ελαιιαθηηθή επεμεξγαζία (αλαθχθισζε / θνκπνζηνπνίεζε) κηαο ζεηξάο απφ θαηεγνξίεο απνβιήησλ, φπσο ε αλαθχθισζε ησλ απνξξηκκάησλ ζπζθεπαζίαο, ησλ ειεθηξηθψλ ζηειψλ θαη ζπζζσξεπηψλ, ησλ νρεκάησλ ηέινπο θχθινπ δσήο, ησλ πιηθψλ θαηαζθεπήο θαη θαηεδάθηζεο, ησλ ιηπαληηθψλ ειαίσλ, ησλ ρξεζηκνπνηεκέλσλ ειαζηηθψλ, θαζψο θαη ησλ ειεθηξηθψλ θαη ειεθηξνληθψλ απνβιήησλ. Γηαρείξηζε Απνβιήησλ 51

52 3.5.3 Ρν Ξξνθίι ηεο Διιεληθήο Αγνξάο Πηελ Διιάδα, ηα ηειεπηαία ρξφληα, ιφγσ ηεο αλάπηπμεο ησλ κεγάισλ αζηηθψλ θέληξσλ, ηεο ζπλερνχο αχμεζεο ηνπ ηνπξηζηηθνχ ξεχκαηνο, ηεο αλφδνπ (ηνπιάρηζηνλ κέρξη πξφζθαηα) ηνπ βηνηηθνχ επηπέδνπ θαη θαη επέθηαζε ηεο αιιαγήο ησλ θαηαλαισηηθψλ ζπλεζεηψλ, παξαηεξείηαη κηα ηάζε ζεκαληηθήο αχμεζεο ηεο παξαγσγήο ησλ αζηηθψλ απνξξηκκάησλ, κε ηαπηφρξνλε αιιαγή ηεο πνηνηηθήο ηνπο ζχζηαζεο (αχμεζε ησλ επηθίλδπλσλ θαη ηνμηθψλ απνξξηκκάησλ, εκθάληζε ζχλζεησλ πιηθψλ ζπζθεπαζίαο, θιπ), ελψ παξάιιεια παξαηεξείηαη φιν θαη κεγαιχηεξν πξφβιεκα ζηελ εμεχξεζε θαη απνδνρή ρψξσλ γηα ηε δηαρείξηζή ηνπο. Γεληθά, ε παξαγσγή ζηεξεψλ απνβιήησλ αλά θάηνηθν δελ κπνξεί λα ζεσξεζεί πςειή: ε ρψξα βξίζθεηαη ζηε 14ε ζέζε αλάκεζα ζηα 27 κέιε ηεο Δ.Δ. Υζηφζν, ε δηαρείξηζε ησλ ζηεξεψλ απνβιήησλ έξρεηαη αληηκέησπε κε αξθεηέο πξνθιήζεηο νη νπνίεο απεηινχλ ηε δεκφζηα πγηεηλή θαη ηα ηνπηθά νηθνζπζηήκαηα. Ζ εηήζηα παξαγσγή απνξξηκκάησλαπνβιήησλ ζηε ρψξα καο ππεξβαίλεη ηνπο 53 εθ. ηφλνπο. Νη κεγαιχηεξεο πνζφηεηεο πξνέξρνληαη απφ ηα Νξπρεία-ιαηνκεία (27% ηνπ ζπλφινπ), ηηο θαηαζθεπέο (13%), ηε βηνκεραλία (12%), ηελ γεσξγία (9%) θαη ηα λνηθνθπξηά (8%). Γηάγξακκα 6: Θαηαλνκή απνβιήησλ θαηά δξαζηεξηφηεηα [δξαζηεξηφηεηα, πνζφηεηα ζε ρηι. ηφλνπο, πνζνζηφ (%) ζπκκεηνρήο ζην ζχλνιν] Ξεγή: ΔΙ.ΠΡΑΡ. - Ξξνζαξκνγή: Ρξάπεδα Ξεηξαηψο Γηαρείξηζε Απνβιήησλ 52

53 Απφ ηελ αλάιπζε ηνπο αλά θαηεγνξία πξνθχπηεη φηη ηα αλφξγαλα (κπάδα, αδξαλή, θ.η.ι.) θαιχπηνπλ ην 41% ηνπ ζπλφινπ, ηα ππνιείκκαηα θαχζεσλ (θπξίσο απφ ηνπο ιηγληηηθνχο ζηαζκνχο ηεο ΓΔΖ) ην 29%, ηα νηθηαθά ην 9% θαη ηα θφπξαλα θ.η.ι. ην 8%. Γηάγξακκα 7: Θαηαλνκή απνβιήησλ αλά θαηεγνξία Ξεγή: ΔΙ.ΠΡΑΡ. - Ξξνζαξκνγή: Ρξάπεδα Ξεηξαηψο Ρν εζληθφ ζχζηεκα δηαρείξηζεο βαζίδεηαη θπξίσο ζηελ εδαθηθή δηάζεζε θαη ιηγφηεξν ζηελ ελαιιαθηηθή δηαρείξηζε (αλαθχθισζε θαη θνκπνζηνπνίεζε) ησλ απνξξηκκάησλ. Πεκαληηθφ πνζνζηφ (πνπ θπκαίλεηαη κεηαμχ 75% θαη 85%) ησλ δηαρεηξηζζέλησλ απνξξηκκάησλ, νδεχεη πξνο ρψξνπο ηαθήο πνπ πιεξνχλ ζπγθεθξηκέλεο πξνυπνζέζεηο, ήηνη ρψξνη πγεηνλνκηθήο ηαθήο απνξξηκκάησλ (ΣΡΑ) ή πξνο ρψξνπο αλεμέιεγθηεο δηάζεζεο απνξξηκκάησλ (ΣΑΓΑ). Πήκεξα ιεηηνπξγνχλ 76 ΣΡΑ (ζε 3 εμ απηψλ πξαγκαηνπνηείηαη παξαγσγή βηναεξίνπ) θαη 316 παξάλνκνη ΣΑΓΑ, 25 Πηαζκνί Κεηαθφξησζεο Απνξξηκκάησλ (Π.Κ.Α.) θαη 25 Θέληξα Γηαινγήο Αλαθπθιψζηκσλ ιηθψλ (Θ..Α..), θαζψο θαη 4 κνλάδεο κεραληθήο θαη βηνινγηθήο επεμεξγαζίαο (ζηνηρεία 2010). Νη πξνζθπγέο ζην επξσπατθφ δηθαζηήξην θαη ε ζέζπηζε πςειψλ πξνζηίκσλ ηφζν γηα ηνπο ελ ιεηηνπξγία ΣΑΓΑ φζν θαη γηα ηνπο ΣΑΓΑ πνπ δελ έρνπλ απνθαηαζηαζεί, δεκηνχξγεζε Γηαρείξηζε Απνβιήησλ 53

54 ηελ αλάγθε ζπκκφξθσζεο κε ηα επξσπατθά ραξαθηεξηζηηθά. Ξαξ' φια απηά, ε πιήξεο απνθαηάζηαζε δελ έρεη επηηεπρζεί: κέρξη ζήκεξα, έρεη απνθαηαζηαζεί ην 71% ησλ ΣΑΓΑ, ελψ ην 15% βξίζθεηαη ζε θαζεζηψο άκεζεο απνθαηάζηαζεο. Υζηφζν, κε βάζε κειέηε ηνπ ΗΝΒΔ, ζεκαληηθέο (αλ θαη κε θαηακεηξεζείζεο) εθηηκάηαη φηη είλαη νη πνζφηεηεο πνπ απνξξίπηνληαη παξάλνκα ζε ηνπηθά νηθνζπζηήκαηα, ελψ ζπάληεο αιιά ππαξθηέο είλαη νη πεξηπηψζεηο φπνπ απνξξίκκαηα πνπ ρξήδνπλ εηδηθήο δηαρείξηζεο νδεγνχληαη ζηελ ηαθή ρσξίο λα έρνπλ ιεθζεί εηδηθά κέηξα. πφ ηελ πίεζε ησλ σο άλσ εμειίμεσλ ην ΞΔΘΑ αλαθνίλσζε ζηηο 31/12/2010 φηη ηεξκαηίδεηαη άκεζα ε ιεηηνπξγία 96 ΣΑΓΑ: 18 ΣΑΓΑ ην πξψην ηξίκελν ηνπ 2011 θαη 63 ΣΑΓΑ ην πξψην εμάκελν ηνπ Δηδηθά γηα ηελ Ξεξηθέξεηα Ξεινπνλλήζνπ δξνκνινγήζεθε ν ηεξκαηηζκφο ιεηηνπξγίαο ηνπ ζπλφινπ ησλ 75 ΣΑΓΑ έσο ηνλ Πεπηέκβξην ηνπ Δμάιινπ, θιέγνλ παξακέλεη ην δήηεκα ηεο δηαρείξηζεο ησλ επηθηλδχλσλ απνξξηκκάησλ, ηνκέαο ζηνλ νπνίν δξαζηεξηνπνηνχληαη ήδε 14 ηδησηηθέο εηαηξείεο. Πήκεξα, ηα επηθίλδπλα απφβιεηα απνζεθεχνληαη "πξνζσξηλά", ελψ κηθξφ πνζνζηφ νδεχεη ζε ρψξεο ηεο Δπξψπεο πξνο αμηνπνίεζε, κηα πξαθηηθή ε νπνία έρεη απνδεηρζεί εμαηξεηηθά αθξηβή. Δπίζεο κπνξεί ε ελαιιαθηηθή δηαρείξηζε ησλ απνξξηκκάησλ ζηελ Διιάδα λα βξίζθεηαη αθφκα ζε πνιχ ρακειά επίπεδα, παξ' φια απηά δείρλεη λα εληζρχεηαη δηαρξνληθά. Πε απφιπηα πνζνζηά, ε αλαθχθισζε βξίζθεηαη ρακειφηεξα απφ ηνλ επξσπατθφ κέζν φξν (ΔΔ-15), φκσο ν θιάδνο ηεο αλαθχθισζεο - σο επηρεηξεκαηηθή δξαζηεξηφηεηα - αλαδεηθλχεηαη ζε έλαλ απφ ηνπο αλαπηπζζφκελνπο θιάδνπο ηεο ειιεληθήο νηθνλνκίαο θαη έρεη πξνζειθχζεη ην ελδηαθέξνλ θαη μέλσλ επελδπηψλ. Ζ αλνδηθή ηάζε πνπ ζεκεηψλεηαη ηα ηειεπηαία έηε, ζπλεπάγεηαη ελίζρπζε ηεο πξάζηλεο επηρεηξεκαηηθφηεηαο, απμάλνληαο ηελ απαζρφιεζε θαηά 50% (εηήζηα κεηαβνιή γηα ην δηάζηεκα ). Ζ ζέζπηζε ησλ ΠΠΔΓ ελίζρπζε ζεκαληηθά ηε ζπιινγή θαη αλαθχθισζε ησλ δηαθφξσλ ξεπκάησλ απνβιήησλ. Κέζα ζην 2007, αλαθπθιψζεθαλ ηφλνη απνξξηκκάησλ ζπζθεπαζίαο (πνζνζηφ 48% ησλ παξαρζέλησλ απνξξηκκάησλ ζπζθεπαζίαο), ηφλνη ειαζηηθψλ (85,4%), ηφλνη ειεθηξηθνχ θαη ειεθηξνληθνχ εμνπιηζκνχ (71%), 442 Γηαρείξηζε Απνβιήησλ 54

55 ηφλνη ειεθηξηθψλ ζηειψλ (21%), ηφλνη ζπζζσξεπηψλ (78%), ηφλνη απνβιήησλ ιηπαληηθψλ ειαίσλ (56%) θαη νρήκαηα. Απφ ηελ άιιε πιεπξά ε δηάζηαζε ηεο ελεξγεηαθήο αμηνπνίεζεο ησλ απνξξηκκάησλ απνπζηάδεη απφ ηελ ειιεληθή δηαρεηξηζηηθή εηθφλα, παξά ην γεγνλφο φηη βξίζθεηαη πςειφηεξα (σο ηερληθή δηαρείξηζεο) απφ ηελ ηαθή, ζηελ ηεξάξρεζε ησλ επηινγψλ ηεο Δ.Δ. Κπνξεί ε θαηαζθεπή θαη ιεηηνπξγία κνλάδσλ ελεξγεηαθήο αμηνπνίεζεο (Waste to Energy - WtE) λα δηέπεηαη απφ ζπγθεθξηκέλε λνκνζεζία πνπ πξνζηαηεχεη ηε δεκφζηα πγεία θαη ην πεξηβάιινλ (ΘΑ ππ' αξηζ /2005), σζηφζν ε ελδερφκελε θαηαζθεπή κνλάδσλ WtE ππξνδνηεί ζεηξά θνηλσληθψλ αληηδξάζεσλ. Αθνινπζεί ζπλνπηηθή παξάζεζε ζηνηρείσλ πνπ απνηππψλνπλ ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ θιάδνπ ζηε ρψξα καο: Πχκθσλα κε ηα ζηνηρεία ηεο Eurostat, ην 2008 εθηηκάηαη φηη παξήρζεζαλ ζηελ Διιάδα πεξίπνπ 5,1 εθ. ηφλνη ζηεξεψλ αζηηθψλ απνβιήησλ, πνζφηεηα πνπ εθηηκάηαη φηη ζα αλέιζεη ζε 5,5 εθ. ηφλνπο πεξίπνπ ην 2015 θαη ζε πεξηζζφηεξνπο απφ 6 εθ. ηφλνπο ην Γηα ην 2009 ε εθηίκεζε ηεο ρψξαο είλαη φηη ε παξαγσγή αλήιζε ζε 5,386 εθ. ηφλνπο. Ππλνιηθά ηελ πεξίνδν ν Κέζνο Δηήζηνο Οπζκφο Κεηαβνιήο ηεο παξαγσγήο ησλ αζηηθψλ απνβιήησλ θπκάλζεθε ζε 2,4%. Δπηζεκαίλεηαη φηη ε Ξεξηθέξεηα Αηηηθήο παξάγεη πεξίπνπ ην 40% ηεο ζπλνιηθήο πνζφηεηαο ζηεξεψλ αζηηθψλ απνβιήησλ, αθνινπζνχκελε απφ ηελ Θεληξηθή Καθεδνλία κε πνζνζηφ 16% ζπλνιηθά, κε ην 9% λα αθνξά κφλν ζην Λνκφ Θεζζαινλίθεο, ζχκθσλα κε ζηνηρεία ηνπ.ξ.δ.θ.α. Ζ αλαθχθισζε θαη ρξήζε ηεο ελέξγεηαο απφ αλαθηψκελα απνξξίκκαηα απνηειεί ην βαζηθφ ζηνηρείν ηεο δηαρείξηζεο ησλ απνβιήησλ ζήκεξα (ζπιινγή κεηαθνξά επεμεξγαζία ρξήζε). Νη δηάθνξεο ηερληθέο δηάζεζεο απνξξηκκάησλ παξνπζηάδνληαη ζην αθφινπζν Πρήκα. Ρελ πεξίνδν ην Π.Π.Δ..- Αλαθχθισζε αχμεζε θαηά 25,5% ηηο πνζφηεηεο πιηθψλ ζπζθεπαζίαο πνπ αλαθπθιψζεθαλ, ελψ παξάιιεια απμήζεθαλ ηα Θ..Α.. απφ 15 ζε 22. Δπίζεο, ην 2009 αλαθπθιψζεθαλ 146,8 ρηι. πεξίπνπ Νρήκαηα Ρέινπο Θχθινπ Εσήο (Ν.Ρ.Θ.Ε.), ζε ζρέζε κε 49,8 ρηι. νρήκαηα πεξίπνπ ην 2007, επίδνζε ε νπνία Γηαρείξηζε Απνβιήησλ 55

56 νθείιεηαη ζε κεγάιν βαζκφ ζην κέηξν ηεο απφζπξζεο (83 ρηι. νρήκαηα θαηά ηελ πεξίνδν ηζρχνο ηνπ κέηξνπ). Ζ ελαιιαθηηθή δηαρείξηζε κεηαρεηξηζκέλσλ ειαζηηθψλ έρεη επηηχρεη επίπεδα αμηνπνίεζεο άλσ απφ ην 97% ήδε απφ ην Ρν ηειεπηαίν έηνο νη 9 κνλάδεο αμηνπνίεζεο δηαρεηξίζηεθαλ 46,8 ρηι. ηφλνπο. Ζ πνζφηεηα ησλ Απνβιήησλ Ιηπαληηθψλ Διαίσλ (Α.Ι.Δ.) πνπ ζπιιέρζεθε θαη αλαγελλήζεθε ζηηο 6 εγθαηαζηάζεηο αμηνπνίεζεο, παξά ηε κείσζε απφ 36,4 ρηι. ηφλνπο ην 2007 ζε 32,9 ρηι. ηφλνπο ην 2009, ε νπνία απνδίδεηαη ζηηο κεησκέλεο πσιήζεηο ιηπαληηθψλ θαηά -18,8% ην ίδην δηάζηεκα, παξέκεηλε ζε επίπεδα πάλσ ηνπ θνηλνηηθνχ ζηφρνπ. ςεινί ξπζκνί αλάπηπμεο ζεκεηψζεθαλ ζηελ αλαθχθισζε ησλ κπαηαξηψλ, θαζψο ε πνζφηεηα πνπ ζηάιζεθε ζην εμσηεξηθφ γηα επεμεξγαζία απμήζεθε απφ 441,5 ηφλνπο ην 2007 ζε 628,5 ηφλνπο ην 2009, ππεξθαιχπηνληαο ηνλ θνηλνηηθφ ζηφρν. Πηελ αλαθχθισζε ησλ ζπζζσξεπηψλ ηελ ίδηα πεξίνδν ε αχμεζε ζηηο ζπιιερζείζεο πνζφηεηεο ήηαλ 85,8%. Δπηπιένλ, φζνλ αθνξά ζηα απφβιεηα ειεθηξηθνχ θαη ειεθηξνληθνχ εμνπιηζκνχ (Α.Ζ.Ζ.Δ.), ε αλνδηθή πνξεία θαηαδεηθλχεηαη απφ ηελ αχμεζε ησλ αλαθπθισκέλσλ ηφλσλ απφ 28,9 ρηι. ην 2007 ζε 63,7 ρηι. ην Ρέινο, επηζεκαίλεηαη φηη νη εηαηξείεο ηνπ θιάδνπ πνπ δξαζηεξηνπνηνχληαη ζηελ αλαθχθισζε scrap κεηάιισλ, Α.Ζ.Ζ.Δ., Ν.Ρ.Θ.Ε. θαη ζπζζσξεπηψλ παξάγνπλ δεπηεξνγελή πξντφληα πςειήο εκπνξηθήο αμίαο. Νη ηηκέο δηάζεζεο απηψλ είλαη άκεζα εμαξηψκελεο απφ ηηο δηεζλείο ηηκέο ησλ βαζηθψλ κεηάιισλ θαη αθνινπζνχλ ηηο δηθέο ηνπο απμνκεηψζεηο. Γηαρείξηζε Απνβιήησλ 56

57 3.5.4 Δπηρεηξήζεηο Θιάδνπ Πηε δηαρείξηζε ζηεξεψλ απνβιήησλ δξαζηεξηνπνηνχληαη δηαθνξεηηθέο θαηεγνξίεο εηαηξεηψλ: Δηαηξείεο πνπ νξγαλψλνπλ θαη ζπληνλίδνπλ ηα Π.Δ.., έρνληαο σο νδεγφ ηελ επίηεπμε ησλ πνζνηηθψλ ζηφρσλ ηεο Δ.Δ. θαη ηελ αμηνπνίεζε ησλ ρξεκαηηθψλ εηζθνξψλ ησλ ππφρξεσλ παξαγσγψλ θαη εηζαγσγέσλ πξνο απηήλ ηελ θαηεχζπλζε (π.ρ. ΑΦΖΠ Α.Δ., ΑΛΑΘΘΙΩΠΖ ΠΠΘΔΩΛ Α.Δ. θ.η.ι.). Έσο ηνλ Ηνχλην ηνπ 2010, 11 Π.Π.Δ.. έρνπλ εγθξηζεί απφ ην.ξ.δ.θ.α., θαζψο θαη έλα αηνκηθφ Πχζηεκα. Αλαθπθισηέο, νη νπνίνη επεμεξγάδνληαη ηα απφβιεηα ζηηο εγθαηαζηάζεηο ηνπο θαη είηε πξνυπήξραλ ηνπ Λ. 2939/2001 θαη ζηε ζπλέρεηα ζπλεξγάζηεθαλ κε ηα εθάζηνηε Π.Π.Δ.. (π.ρ. ΛΔΝΛΑΘΖΠ Α. Α.Δ., ΓΔΛΗΘΖ ΑΛΑΘΘΙΩΠΔΩΠ Α.Δ.), είηε εηζήιζαλ κεηέπεηηα ζηνλ θιάδν πξνθεηκέλνπ λα εθκεηαιιεπηνχλ ηηο πξννπηηθέο αλάπηπμεο πνπ δηαγξάθηεθαλ ράξε ζηελ θαιχηεξε νξγάλσζε ηεο ελαιιαθηηθήο δηαρείξηζεο απνξξηκκάησλ (π.ρ. TYRES HERCO Α.Δ.). Κεξίδα εμ απηψλ ιεηηνπξγνχλ ηα Θ..Α.. ηεο Διιεληθήο Δηαηξείαο Αμηνπνίεζεο Αλαθχθισζεο (Δ.Δ.Α.Α.) 5 ή έρνπλ πξνβεί ζε αληίζηνηρεο ηδησηηθέο επελδχζεηο. Ζ δξάζε ηνπο επηθεληξψλεηαη ζηελ εκπνξηθή εθκεηάιιεπζε ησλ πιηθψλ πνπ αλαθπθιψλνπλ. Φνξείο Γηαρείξηζεο Πηεξεψλ Απνβιήησλ (Φν..Π.Α.), νη νπνίνη είλαη νη αξκφδηνη θνξείο ηεο πξσηνβάζκηαο απηνδηνίθεζεο γηα ηελ εμεηδίθεπζε θαη πινπνίεζε ησλ ζηφρσλ θαη ησλ δξάζεσλ ησλ Ξεξηθεξεηαθψλ Πρεδίσλ Γηαρείξηζεο Πηεξεψλ Απνβιήησλ (ΞΔ.Π..Α.) θαη εηδηθφηεξα γηα ηελ πξνζσξηλή απνζήθεπζε, κεηαθφξησζε, αμηνπνίεζε θαη δηάζεζε ησλ ζηεξεψλ απνβιήησλ. Νη Φν..Π.Α. είλαη είηε Πχλδεζκνη Νξγαληζκψλ 5 Διιεληθή Δηαηξεία Αμηνπνίεζεο Αλαθχθισζεο (Δ.Δ.Α.Α. Α.Δ.): Ηδξχζεθε ην Γεθέκβξην ηνπ 2001 απφ βηνκεραληθέο θαη εκπνξηθέο επηρεηξήζεηο πνπ, είηε δηαζέηνπλ ζπζθεπαζκέλα πξντφληα ζηελ ειιεληθή αγνξά, είηε θαηαζθεπάδνπλ δηάθνξεο ζπζθεπαζίεο. Πην κεηνρηθφ θεθάιαην ηνπ Ππζηήκαηνο ζπκκεηέρεη θαηά 35% θαη ε Θεληξηθή Έλσζε Γήκσλ θαη Θνηλνηήησλ (Θ.Δ.Γ.Θ.Δ). Ζ Δ.Δ.Α.Α., αληαπνθξηλφκελε ζηηο δηαηάμεηο ηνπ Λφκνπ 2939/01 θαη ζθνπεχνληαο ζηελ εθπιήξσζε ησλ ππνρξεψζεσλ ησλ δηαρεηξηζηψλ ζπζθεπαζίαο κε απνηειεζκαηηθφ θαη νηθνλνκηθά εθηθηφ ηξφπν, έρεη αλαπηχμεη θαη πινπνηεί ζηε ρψξα καο ην Πχζηεκα Ππιινγηθήο Δλαιιαθηηθήο Γηαρείξηζεο - «ΑΛΑΘΘΙΥΠΖ» (Π.Π.Δ.Γ.-ΑΛΑΘΘΙΥΠΖ). ( Γηαρείξηζε Απνβιήησλ 57

58 ηνπηθήο Απηνδηνίθεζεο (Ν.Ρ.Α.) είηε αλψλπκεο εηαηξείεο Ν.Ρ.Α. Δλδεηθηηθά αλαθέξνληαη νη Δληαίνο Πχλδεζκνο Γήκσλ θαη Θνηλνηήησλ Λνκνχ Αηηηθήο (Δ.Π..Θ.Λ.Α.), Πχλδεζκνο Ν.Ρ.Α. Λνκνχ Θεζζαινλίθεο, Γηαρείξηζε Απνξξηκκάησλ Γπηηθήο Καθεδνλίαο Α.Δ. (ΓΗΑΓΚΑ Α.Δ.) θ.ά. Δηαηξείεο θαηαζθεπήο θαη ιεηηνπξγίαο πεξηβαιινληηθψλ έξγσλ (π.ρ. Σ..Ρ.Α., κνλάδσλ κεραληθήο θαη βηνινγηθήο επεμεξγαζίαο, Θ..Α.. θ.η.ι.), κε ηηο ζεκαληηθφηεξεο ζηελ εγρψξηα αγνξά λα είλαη νη ΖΙΔΘΡΩΟ Α.Δ., ΚΔΠΝΓΔΗΝΠ Α.Ρ.Δ.Θ.Δ. θαη EΛVITEC Α.Ρ.Δ., δηαζέηνληαο ζεκαληηθή ηερλνγλσζία. Ππιιέθηεο θαη κεηαθνξείο απνβιήησλ, νη νπνίνη ζπκκεηέρνπλ ζηα αξρηθά ζηάδηα ηεο δηαρείξηζεο. Νη ελ ιφγσ εηαηξείεο είλαη πνιπάξηζκεο, ελψ ιεηηνπξγνχλ θαη εμεηδηθεπκέλεο ζηα επηθίλδπλα απφβιεηα επηρεηξήζεηο ιακβάλνληαο ζρεηηθή άδεηα απφ ην.ξ.δ.θ.α. Ππλήζσο, ζπλεξγάδνληαη κε ηα Π.Δ.. σο ππεξγνιάβνη απηψλ θαη πξνσζνχλ ηα απφβιεηα ζηηο δηάθνξεο κνλάδεο αμηνπνίεζεο εληφο θαη εθηφο ζπλφξσλ. Δπηρεηξήζεηο πξνκήζεηαο εμνπιηζκνχ δηαρείξηζεο απνβιήησλ (π.ρ. θάδνπο, απνξξηκκαηνθφξα, κεραλήκαηα επεμεξγαζίαο θ.ά.), κε ηελ πιεηνςεθία εμ απηψλ λα επηδεηθλχεη εηζαγσγηθή δξαζηεξηφηεηα, νη νπνίεο ζπλεξγάδνληαη θπξίσο κε ηνπο Ν.Ρ.Α., ηηο κεηαθνξηθέο εηαηξείεο, ηα Θ..Α.. θ.η.ι. Κειεηεηηθέο θαη ζπκβνπιεπηηθέο επηρεηξήζεηο, νη νπνίεο δηαδξακαηίδνπλ ζπκπιεξσκαηηθφ ξφιν ζηνλ θιάδν, εθπνλψληαο πεξηβαιινληηθέο κειέηεο, θαηαζέηνληαο αηηήζεηο γηα ζπκκεηνρή ζε πξνγξάκκαηα εζληθψλ ή θνηλνηηθψλ επηδνηήζεσλ θηι. Γηαρείξηζε Απνβιήησλ 58

59 3.5.5 Ππλνπηηθά Σξεκαηννηθνλνκηθά Πηνηρεία ηνπ Θιάδνπ Ζ δηαρείξηζε θαη αλαθχθισζε απνβιήησλ είλαη κηα ζρεηηθά λέα δξαζηεξηφηεηα θαη ε αλάιπζε ησλ νηθνλνκηθψλ κεγεζψλ δελ επηηξέπεη ηελ εμαγσγή αζθαιψλ ζπκπεξαζκάησλ γηα ηελ πνξεία ηεο. Αξθεηέο επηρεηξήζεηο πνπ δξαζηεξηνπνηνχληαη ζηνλ θιάδν δελ βξίζθνληαη αθφκε ζε πιήξε ιεηηνπξγία, ή έρνπλ θαη άιιεο δξαζηεξηφηεηεο, κε ζπλέπεηα ε νκαδνπνίεζε ηνπο λα κελ επηηξέπεη ηελ εμαγσγή αμηφπηζησλ ζπκπεξαζκάησλ. Υζηφζν, απηφ πνπ κπνξεί λα ζεκεησζεί είλαη φηη ν θιάδνο παξνπζηάδεη δπλακηθή ηα ηειεπηαία ρξφληα παξάιιεια κε ηελ απμαλφκελε δξάζε ησλ Ππιινγηθψλ Ππζηεκάησλ Δλαιιαθηηθήο Γηαρείξηζεο Απνξξηκκάησλ (Π.Π.Δ.Γ.), κε ηελ εμαίξεζε ηνπ ηειεπηαίνπ έηνπο, φπνπ νη ζπλέπεηεο ηεο εγρψξηαο θαη ηεο δηεζλνχο νηθνλνκηθήο θξίζεο είραλ θαη ζε απηήλ ηελ πεξίπησζε επίδξαζε, φπσο πξνθχπηεη απφ ηα επξήκαηα πξφζθαηεο κειέηεο ηεο Hellastat Α.Δ. 6 ηνπ Πηελ σο άλσ αλαθεξφκελε κειέηε ηεο Hellastat αλαιχνληαη ρσξηζηά νη νηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο ησλ επηρεηξήζεσλ πνπ αζρνινχληαη κε ηελ αλαθχθισζε κεηαιιηθψλ απνξξηκκάησλ θαη απηψλ πνπ αζρνινχληαη κε κε κεηαιιηθά απνξξίκκαηα. Ν δηαρσξηζκφο απηφο (ηνλ νπνίν εθαξκφδεη θαη ε Eurostat) έρεη θξηζεί απαξαίηεηνο, πξνθεηκέλνπ νη εηαηξείεο λα είλαη θαηά ην δπλαηφλ ζπγθξίζηκεο, θαζφηη δηαθνξνπνηνχληαη ζηα πξντφληα πνπ παξάγνπλ θαη ηελ εκπνξηθή ηνπο αμία, ζηηο αγνξέο ζηηο νπνίεο απεπζχλνληαη θαη ζην βαζκφ εμάξηεζήο ηνπο απφ ηηο ζπλζήθεο πνπ επηθξαηνχλ ζηελ παγθφζκηα αγνξά πξσηνγελψλ κεηάιισλ. Ρα βαζηθά ζπκπεξάζκαηα πνπ αθνξνχλ ζηνλ θιάδν αλαθχθισζεο κεηαιιηθψλ απνξξηκκάησλ πξνθχπηνπλ απφ αλάιπζε 43 εηαηξεηψλ κε δεκνζηεπκέλα νηθνλνκηθά ζηνηρεία θαη ζπλνςίδνληαη ζηα εμήο (ζηνλ θιάδν δξαζηεξηνπνηνχληαη πνιιέο κηθξέο επηρεηξήζεηο-θπξίσο πξνζσπηθέο εηαηξείεο-γηα ηηο νπνίεο δελ ππάξρνπλ δηαζέζηκα ζηνηρεία): Ν ζπλνιηθφο Θχθινο Δξγαζηψλ ησλ 43 εηαηξεηψλ ηνπ δείγκαηνο αλήιζε ζε 262,64 εθ. επξψ ην 2009, παξνπζηάδνληαο πςειή κείσζε θαηά 50,5% έλαληη ηνπ Ν κέζνο ξπζκφο κείσζεο ησλ πσιήζεσλ ήηαλ 36,3%. 6 «Αλαθχθισζε θαη Γηαρείξηζε Απνξξηκκάησλ Αλάιπζε Αγνξάο». (2010) Γηαρείξηζε Απνβιήησλ 59

60 Δίλαη ραξαθηεξηζηηθφ φηη ν ζπλνιηθφο Θχθινο Δξγαζηψλ γηα ην 2008 ήηαλ 530, 71 εθ. επξψ. Βαζηθή αηηία ηεο εηθφλαο ηνπ 2009 ππήξμε ε πηψζε ησλ ηηκψλ ησλ πξσηνγελψλ - θαη θαη επέθηαζε ησλ δεπηεξνγελψλ κεηάιισλ - ζπγθξηηηθά κε ην 2008 θαη ηδηαίηεξα ηηο πςειέο ηηκέο πνπ επηθξάηεζαλ θαηά ην πξψην εμάκελν ηνπ2008. Ρν 2009, 30 εηαηξείεο ηνπ δείγκαηνο ήηαλ θεξδνθφξεο θαη 10 δεκηνγφλεο. Ρα απνηειέζκαηα πξν θφξσλ ησλ εηαηξεηψλ κεηψζεθαλ κε κέζν ξπζκφ -38,3%, δειαδή εληνλφηεξα απφ ηε κέζε ειιεληθή επηρείξεζε (-12,6%). Ν θιάδνο ραξαθηεξίδεηαη απφ ρακειά πεξηζψξηα θεξδνθνξίαο, σζηφζν παξά ηα δπζκελή απνηειέζκαηα, νη εηαηξείεο ηνπ δείγκαηνο θαηάθεξαλ λα ηα βειηηψζνπλ ηελ πεξίνδν 09/08. Ν ζρεηηθφο δείθηεο ησλ κηθηψλ απνηειεζκάησλ ζρεκαηίζηεθε ζην 19,2%, ελψ ηα πεξηζψξηα ΘΞΡΦΑ 7 θαη ΘΞΦ 8 ζε 10% θαη 2,5% αληίζηνηρα. Ζ κέζε κείσζε ησλ Ξσιήζεσλ ήηαλ -36,3%, ελψ ε αληίζηνηρε επίδνζε ηεο κέζεο ειιεληθήο επηρείξεζεο ήηαλ -6,8%. Ζ σο άλσ αλαθεξφκελε εμέιημε ηνπ ηδίξνπ ζπλδέεηαη άκεζα κε ηηο ρακειέο ηηκέο πψιεζεο ησλ κεηάιισλ θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ 2009 ζπγθξηηηθά κε ηηο αληίζηνηρεο ηνπ Πεκεηψλεηαη φηη εηδηθά ζην πξψην εμάκελν ηνπ 2008 νη ηηκέο ησλ πξσηνγελψλ κεηάιισλ ήηαλ ζε νξηζκέλεο πεξηπηψζεηο έσο θαη δηπιάζηεο απηψλ πνπ επηθξάηεζαλ θαηά ην 2009, ελψ ε αλάθακςε πξνο ην ηέινο ηνπ έηνπο δελ ήηαλ πςειή αξθεηά ψζηε λα αληηζηαζκίζεη ηηο απψιεηεο. Ζ θάκςε ηνπ Θχθινπ Δξγαζηψλ ηελ πεξίνδν 09/08 ραξαθηήξηζε φιεο ηηο θαηεγνξίεο εηαηξεηψλ κε ην άλσ ηκήκα λα πιήηηεηαη πεξηζζφηεξν (κέζε πηψζε: -53%). Ππλνιηθά κφιηο ην 18,8% ηνπ δείγκαηνο θαηάθεξε ηελ πεξίνδν 09/08 λα εληζρχζεη ηηο Ξσιήζεηο ηνπ, πνζνζηφ ην νπνίν είλαη ην ρακειφηεξν ηεο ηειεπηαίαο εμαεηίαο. Ζ πξνζπάζεηα ησλ εηαηξεηψλ λα πεξηνξίζνπλ ηα ιεηηνπξγηθά ηνπο θφζηε ππφ ηηο ζπγθεθξηκέλεο ζπλζήθεο απέδσζε κεξηθψο, θαζψο ηα αζξνηζηηθά ΘΞΡΦΑ δηακνξθψζεθαλ ζε 23 εθ. ην 2009, ζεκεηψλνληαο θάκςε θαηά -10,1% ζε ζρέζε κε ην πξνεγνχκελν έηνο. Ζ κέζε κείσζε ήηαλ -17,7%, κε ηα δπν άλσ ηκήκαηα ηνπ δείγκαηνο λα επεξεάδνληαη πεξηζζφηεξν (πάλσ απφ -24%). 7 Θέξδε πξν θφξσλ ηφθσλ θαη απνζβέζεσλ 8 Θέξδε πξν θφξσλ Γηαρείξηζε Απνβιήησλ 60

61 Αθνινπζνχλ βαζηθά δηαγξάκκαηα πνπ απνηππψλνπλ ηελ εηθφλα ηνπ θιάδνπ θαζψο θαη Ξίλαθαο κε βαζηθνχο αξηζκνδείθηεο (πεγή: Hellastat A.E.). Γηάγξακκα 8: Δμέιημε Θχθινπ Δξγαζηψλ & Θεξδψλ πξν Φφξσλ Θιάδνπ δηαρείξηζεο κεηαιιηθψλ απνξξηκκάησλ Γηάγξακκα 9: Πχλζεζε Δλεξγεηηθνχ Θιάδνπ δηαρείξηζεο κεηαιιηθψλ απνξξηκκάησλ (2009) Γηαρείξηζε Απνβιήησλ 61

62 Γηάγξακκα 10: Πχλζεζε Ξαζεηηθνχ Θιάδνπ δηαρείξηζεο κεηαιιηθψλ απνξξηκκάησλ (2009) Ξίλαθαο 1: Βαζηθνί Αξηζκνδείθηεο Θιάδνπ δηαρείξηζεο κεηαιιηθψλ απνξξηκκάησλ Θεθαιαηαθή Γηάξζξσζε Βξαρ. ππνρξεψζεηο / Ξσιήζεηο 35,8% 25,4% 31,3% 28,7% Βξαρ. ηξαπεδηθέο ππνρξ. / Ξσιήζεηο 15,2% 17,5% 13,2% 17,9% Μέλα πξνο ίδηα θεθάιαηα 1,65 1,45 1,35 1,23 Θάιπςε ηφθσλ απφ ιεηηνπξγηθά θέξδε 6,9 6,4 19,2 10,2 Οεπζηφηεηα Γεληθή ξεπζηφηεηα 1,39 1,23 1,07 1,09 Άκεζε ξεπζηφηεηα 0,89 0,87 0,69 0,88 Δκπνξηθφο Θχθινο Ζκέξεο απαηηήζεσλ Ζκέξεο απνζεκάησλ Ζκέξεο πίζησζεο απφ πξνκεζεπηέο Ξεξηζψξηα θέξδνπο & Απνδνηηθφηεηα Ξεξηζψξην κηθηνχ θέξδνπο 19,2% 14,6% 15,5% 11,7% Ξεξηζψξην ΘΞΡΦΑ 10,0% 6,5% 7,5% 5,0% Γηαρείξηζε Απνβιήησλ 62

63 Ξεξηζψξην θαζαξνχ θέξδνπο (πξν θφξσλ) 2,5% 2,4% 2,5% 2,1% Απφδνζε ζπλνιηθνχ ελεξγεηηθνχ πξν θφξσλ 3,1% 4,0% 6,0% 4,3% Απφδνζε ηδίσλ θεθαιαίσλ πξν θφξσλ 8,8% 13,6% 14,7% 22,0% Δπεμεξγαζία : Ρα θχξηα ζπκπεξάζκαηα πνπ αθνξνχλ ζηηο εηαηξείεο αλαθχθισζεο κε κεηαιιηθψλ απνξξηκκάησλ βαζίδνληαη ζε δείγκα 27 εηαηξεηψλ θαη ζχκθσλα κε ηα δεκνζηεπκέλα νηθνλνκηθά ηνπο ζηνηρεία. Ρηο 27 εηαηξείεο ζπλζέηνπλ 9 κε Θχθιν Δξγαζηψλ ην 2009 κεγαιχηεξν ησλ 2 εθ. θαη 18 κηθξέο, νη νπνίεο είραλ Θχθιν Δξγαζηψλ θάησ ησλ ησλ 2 εθ.. Ππγθεθξηκέλα: Ν αζξνηζηηθφο Θχθινο Δξγαζηψλ ησλ 27 εηαηξεηψλ ηνπ δείγκαηνο αλήιζε ζε 49,68 εθ. ην Ρν 52,6% ηνπ δείγκαηνο ελίζρπζε ηηο Ξσιήζεηο ηνπ ηελ πεξίνδν 09/08 θαη ζπλνιηθά ε κέζε κεηαβνιή ήηαλ 3,6%. Πεκεηψλεηαη φηη ε αληίζηνηρε επίδνζε ηεο κέζεο ειιεληθήο επηρείξεζεο ήηαλ -6,8%. 17 εηαηξείεο ηνπ δείγκαηνο ήηαλ θεξδνθφξεο ην 2009 θαη 6 δεκηνγφλεο. Υζηφζν, εληφο ηεο ρξήζεο ην 63,6% ηνπ δείγκαηνο αληηκεηψπηζε ζπξξίθλσζε ησλ απνηειεζκάησλ πξν θφξσλ. Ζ κέζε θάκςε ησλ Θεξδψλ πξν Φφξσλ (ΘΞΦ) αλήιζε ζε -15,4%, ελψ γηα ηε κέζε ειιεληθή επηρείξεζε ζε -12,6%. Ρα πεξηζψξηα θεξδνθνξίαο κεηψζεθαλ γηα δεχηεξε ζπλερφκελε θνξά. Ν ζρεηηθφο δείθηεο ησλ κηθηψλ απνηειεζκάησλ ζρεκαηίζηεθε ζην 25,7%, ελψ ηα πεξηζψξηα ΘΞΡΦΑ θαη ΘΞΦ ζε 9,5% θαη 2,5% αληίζηνηρα. Ρα Ιεηηνπξγηθά Έμνδα αληηζηνηρνχλ ζε ζεκαληηθφ ηκήκα επί ησλ Ξσιήζεσλ (24,9% ην 2009). Αθνινπζνχλ βαζηθά δηαγξάκκαηα πνπ απνηππψλνπλ ηελ εηθφλα ηνπ θιάδνπ θαζψο θαη Ξίλαθαο κε βαζηθνχο αξηζκνδείθηεο (πεγή: Hellastat A.E.). Γηαρείξηζε Απνβιήησλ 63

64 Γηάγξακκα 11: Δμέιημε Θχθινπ Δξγαζηψλ & Θεξδψλ πξν Φφξσλ Θιάδνπ δηαρείξηζεο κε κεηαιιηθψλ απνξξηκκάησλ Γηάγξακκα 12: Πχλζεζε Δλεξγεηηθνχ Θιάδνπ δηαρείξηζεο κε κεηαιιηθψλ απνξξηκκάησλ (2009) Γηαρείξηζε Απνβιήησλ 64

65 Γηάγξακκα 13: Πχλζεζε Ξαζεηηθνχ Θιάδνπ δηαρείξηζεο κε κεηαιιηθψλ απνξξηκκάησλ (2009) Ξίλαθαο 2: Βαζηθνί Αξηζκνδείθηεο Θιάδνπ δηαρείξηζεο κε κεηαιιηθψλ απνξξηκκάησλ Θεθαιαηαθή Γηάξζξσζε Βξαρ. ππνρξεψζεηο / Ξσιήζεηο 56,6% 62,8% 49,9% 63,0% Βξαρ. ηξαπεδηθέο ππνρξ. / Ξσιήζεηο 19,3% 24,9% 7,6% 11,8% Μέλα πξνο ίδηα θεθάιαηα 1,77 1,62 1,77 1,67 Θάιπςε ηφθσλ απφ ιεηηνπξγηθά θέξδε 6,3 7,6 5,6 4,4 Οεπζηφηεηα Γεληθή ξεπζηφηεηα 1,09 1,07 1,01 1,24 Άκεζε ξεπζηφηεηα 0,76 0,96 0,89 0,97 Δκπνξηθφο Θχθινο Ζκέξεο απαηηήζεσλ Ζκέξεο απνζεκάησλ Ζκέξεο πίζησζεο απφ πξνκεζεπηέο Ξεξηζψξηα θέξδνπο & Απνδνηηθφηεηα Ξεξηζψξην κηθηνχ θέξδνπο 25,7% 25,9% 26,8% 24,0% Γηαρείξηζε Απνβιήησλ 65

66 Ξεξηζψξην ΘΞΡΦΑ 9,5% 11,2% 12,3% 9,6% Ξεξηζψξην θαζαξνχ θέξδνπο (πξν θφξσλ) 2,5% 3,9% 4,4% 4,6% Απφδνζε ζπλνιηθνχ ελεξγεηηθνχ πξν θφξσλ 1,4% 4,2% 5,2% 4,2% Απφδνζε ηδίσλ θεθαιαίσλ πξν θφξσλ 5,5% 14,2% 19,4% 16,4% Δπεμεξγαζία : Ξξνβιήκαηα ηνπ Θιάδνπ θαη Θξίζηκα Πεκεία Δλδηαθέξνληνο γηα ηελ Αλάιεςε Δπηρεηξεκαηηθήο Γξαζηεξηφηεηαο Πήκεξα ε Διιάδα πινπνηεί έλα καθξνπξφζεζκν ζρέδην βειηίσζεο θαη αλαλέσζεο ησλ έσο ηψξα εθαξκνδφκελσλ πξαθηηθψλ δηαρείξηζεο απνξξηκκάησλ. Δίλαη επηηαθηηθή αλάγθε λα εθαξκνζζνχλ λέεο ηερλνινγίεο νη νπνίεο ζα αληηκεησπίδνπλ απνηειεζκαηηθά ηνλ νινέλα απμαλφκελν φγθν απνβιήησλ ζηελ ειιεληθή επηθξάηεηα. Ξαξάιιεια, είλαη αλαγθαίν λα εθαξκνζζνχλ ιχζεηο, νη νπνίεο ζα αληαπνθξίλνληαη νπζηαζηηθά ζηηο απαηηήζεηο γηα απνηειεζκαηηθή απνθνκηδή θαη ηαθή ησλ απνξξηκκάησλ, παξαγσγή ελέξγεηαο απφ απηά, αλαθχθισζε, θαζψο θαη θαηαζθεπή λέσλ ζπζηεκάησλ κε ζθνπφ ηνλ πεξαηηέξσ πεξηνξηζκφ ηεο παξαγσγήο ηνπο. Πχκθσλα κε νδεγίεο ηεο ΔΔ, φια ηα θξάηε-κέιε έρνπλ ηελ ππνρξέσζε λα αλαθπθιψλνπλ ην 55-80% ησλ ζπζθεπαζηψλ έσο ην 2011 θαη λα κεηψζνπλ ηα νξγαληθά αζηηθά απφβιεηα θαηά 25% εθαξκφδνληαο ηερληθέο θαη δηαδηθαζίεο θνκπνζηνπνίεζεο ζηελ πεγή (δειαδή ζηελ νηθία ή ηνλ επαγγεικαηηθφ ρψξν) έσο ην Ρν πνζνζηφ απηφ ζα πξέπεη λα απμεζεί ζε 50% έσο ην 2013 θαη ζε 65% έσο ην Αλ θαη νη δπλαηφηεηεο ηεο εγρψξηαο ππνδνκήο είλαη πεξηνξηζκέλεο θαη δελ επαξθνχλ γηα λα ηθαλνπνηήζνπλ ηηο αλάγθεο ηεο αγνξάο, ην γεγνλφο απηφ δεκηνπξγεί εμαηξεηηθέο επελδπηηθέο επθαηξίεο ζηνλ θιάδν. Ζ ειιεληθή θπβέξλεζε, νη ηνπηθνί θνξείο δηαρείξηζεο ζηεξεψλ απνβιήησλ, αιιά θαη νη εγρψξηεο επηρεηξήζεηο ηνπ θιάδνπ αλαδεηνχλ ηελ απαξαίηεηε ηερλνγλσζία πξνθεηκέλνπ λα απμήζνπλ ηηο δπλαηφηεηεο ηνπ ζπζηήκαηνο θαη λα αληαπνθξηζνχλ ζηηο ηξέρνπζεο αλάγθεο. Γηαρείξηζε Απνβιήησλ 66

67 Αλαθνξηθά κε πξνβιήκαηα πνπ θαηά θχξην ιφγν παξνπζηάδεη ν θιάδνο δηαρείξηζεο ζηεξεψλ απνβιήησλ ζεκεηψλνληαη ηα εμήο: Ρν βαζηθφ πξφβιεκα ζηε δηαρείξηζε ησλ ζηεξεψλ απνβιήησλ απνηειεί ην γεγνλφο φηη ε θχξηα ηερλνινγία πνπ εθαξκφδεηαη ζηελ Διιάδα είλαη ε εδαθηθή δηάζεζε. Αλ θαη ην πνζνζηφ ηεο αλαθχθισζεο πξνζεγγίδεη ην αληίζηνηρν ηνπ θνηλνηηθνχ κέζνπ φξνπ, ε θνκπνζηνπνίεζε έρεη ακειεηέα εθαξκνγή, ελψ ζεξκηθή επεμεξγαζία δελ πξαγκαηνπνηείηαη. Δπηπιένλ, ιεηηνπξγνχλ παξάλνκεο ρσκαηεξέο, νη νπνίεο επηβαξχλνπλ ην πεξηβάιινλ, θαζηζηνχλ ηε ρψξα ππφινγε ζε θνηλνηηθά πξφζηηκα θαη δεζκεχνπλ θνλδχιηα γηα ηελ απνθαηάζηαζή ηνπο πνπ ζα κπνξνχζαλ λα αμηνπνηεζνχλ δηαθνξεηηθά. Πηνλ πθηζηάκελν Δ.Π..Α. έρνπλ παξαηεξεζεί ζεκαληηθά πξνβιήκαηα, θαζψο έρεη θαζπζηεξήζεη ε πινπνίεζε ησλ έξγσλ πεξηβαιινληηθήο δηαρείξηζεο πνπ πεξηιακβάλεη. Θαηά ζπλέπεηα, νη πθηζηάκελνη Σ..Ρ.Α. επηβαξχλνληαη κε πνζφηεηεο πνπ δελ κπνξνχλ λα δηαρεηξηζηνχλ νξζψο, ελψ εκπνδίδεηαη ε πεξαηηέξσ δηείζδπζε ησλ ελαιιαθηηθψλ ηερλνινγηψλ δηαρείξηζεο. Πεκαληηθφ πξφβιεκα ησλ εηαηξεηψλ ηνπ θιάδνπ απνηειεί ε παξάλνκε δηαθίλεζε scrap κεηάιισλ, εθηφο ησλ αξκφδησλ Ππζηεκάησλ, ιφγσ ηεο πςειήο εκπνξηθήο αμίαο. Ρν γεγνλφο απηφ πεξηνξίδεη ηνλ φγθν ησλ πνζνηήησλ πνπ ζπιιέγεηαη θαη επεμεξγάδεηαη θαη δπζρεξαίλεη ηελ αλαθχθισζε ξεπκάησλ, φπσο νη ζπζζσξεπηέο, νη ειεθηξηθέο ζπζθεπέο θαη ηα νρήκαηα ηέινπο θχθινπ δσήο, ελψ πξνθαιεί αξλεηηθέο ζπλέπεηεο γηα ην πεξηβάιινλ θαη ηελ αλζξψπηλε πγεία. Ξαξάιιεια, ζε νξηζκέλεο πεξηπηψζεηο δηαπηζηψλεηαη δπζθνιία απνξξφθεζεο ησλ πξντφλησλ πνπ παξάγνπλ νη επηρεηξήζεηο ηνπ θιάδνπ (π.ρ. θνκπνζηνπνίεζε, αλαθχθισζε ειαζηηθψλ). ζνλ αθνξά ζηε δηαρείξηζε ησλ επηθίλδπλσλ απνβιήησλ απηή είλαη πξνβιεκαηηθή, θαζψο αλακεηγλχνληαη κε νηθηαθά απνξξίκκαηα ζηνπο Σ..Ρ.Α., απνξξίπηνληαη αλεμέιεγθηα, απνζεθεχνληαη ζε αθαηάιιειεο ζπλζήθεο θ.ά. Ζ κέρξη ζηηγκήο κε νπζηαζηηθή ιεηηνπξγία ηνπ Δ.Ν.Δ..Π.Α.Ξ. έρεη πξνθαιέζεη πεξηνξηζκέλνπο ειέγρνπο νξζήο ιεηηνπξγίαο ησλ Π.Π.Δ.. θαη αδπλακία έγθξηζεο λέσλ Ππζηεκάησλ πνπ ζα κπνξνχζαλ λα εληζρχζνπλ πεξαηηέξσ ηελ αλαθχθισζε (π.ρ. ζηα Α.Δ.Θ.Θ.). Γηαρείξηζε Απνβιήησλ 67

68 3.5.7 Ξξννπηηθέο Δπέλδπζεο ζηνλ Ρνκέα Γηαρείξηζεο Απνξξηκκάησλ Αλαθνξηθά κε ηηο πξννπηηθέο πνπ δηαγξάθνληαη ηα πξνζερή έηε γηα ηνλ θιάδν δηαρείξηζεο ζηεξεψλ απνβιήησλ ζεκεηψλνληαη ηα εμήο: Νη πξννπηηθέο ηνπ ππφ εμέηαζε θιάδνπ δηαγξάθνληαη επλντθέο, κε δηαθνξνπνηήζεηο αλά ππνθιάδν, κε βαζηθφ θηλεηήξην κνριφ ην λνκνζεηηθφ πιαίζην, φπσο απηφ δηακνξθψλεηαη ζε επίπεδν Δ.Δ., θπξίσο δηφηη ζέηεη ζπγθεθξηκέλνπο πνζνηηθνχο ζηφρνπο κε ζπγθεθξηκέλα ρξνλνδηαγξάκκαηα ζρεηηθά κε ηε δηαρείξηζε ησλ απνβιήησλ - γηα φια ηα ξεχκαηα απνβιήησλ - θαη δεζκεχεη ηα θξάηε κέιε λα πξνρσξήζνπλ ζηηο απαηηνχκελεο ελέξγεηεο πξνο ηελ επίηεπμή ηνπο, θαζφηη ζε δηαθνξεηηθή πεξίπησζε πθίζηαληαη θπξψζεηο (π.ρ. πξφζηηκα, αλαζηνιή ρξεκαηνδνηήζεσλ). Πηα πιαίζηα απηά, εθηηκάηαη φηη ζα σθειεζνχλ ηφζν νη επηρεηξήζεηο ηνπ θιάδνπ, απμάλνληαο ηηο εξγαζίεο ηνπο, φζν θαη επηρεηξήζεηο πνπ είλαη έκκεζα ζπλδεδεκέλεο κε ηνλ θιάδν, φπσο νη θαηαζθεπαζηηθέο θαη νη κεηαθνξηθέο εηαηξείεο, νη ζπιιέθηεο απνξξηκκάησλ, ε βηνκεραλία κεραλεκάησλ θ.ά. Δπθαηξία γηα ηνλ θιάδν κπνξεί λα απνηειέζεη ε ππνρξέσζε ελζσκάησζεο ηεο Νδεγίαο 2008/98/ΔΘ ζην εζληθφ δίθαην, θαζψο δίλεηαη ε δπλαηφηεηα επηθαηξνπνίεζεο, εθζπγρξνληζκνχ θαη απινπνίεζεο ηνπ Δζληθνχ Πρεδηαζκνχ Γηαρείξηζεο Απνβιήησλ (Δ.Π..Α.), ν νπνίνο αληηκεησπίδεη πξνβιήκαηα θαζπζηεξήζεσλ, ειιείςεσλ, γξαθεηνθξαηίαο, κε ζπληνληζκέλσλ ελεξγεηψλ θ.ά. Ζ ςήθηζε ηνπ Λφκνπ 3854/2010 ζπλεπάγεηαη ελεξγνπνίεζε ηνπ Δζληθνχ Νξγαληζκνχ Δλαιιαθηηθήο Γηαρείξηζεο Ππζθεπαζηψλ θαη Άιισλ Ξξντφλησλ (Δ.Ν.Δ..Π.Α.Ξ.), εληζρχεη ηνπο ειεγθηηθνχο κεραληζκνχο θαη απνδεζκεχεη ηελ έγθξηζε λέσλ Π.Π.Δ.. Πεκαληηθή εμέιημε απνηειεί ν ζρεδηαζκφο ζπγρψλεπζεο ησλ Φν..Π.Α. ζε έλαλ αλά Ξεξηθέξεηα, κε βάζε ην Ξξφγξακκα Θαιιηθξάηεο, ψζηε λα επηηεπρζεί κεγαιχηεξε επειημία θαη θαιχηεξνο ζπληνληζκφο ζηε δηαρείξηζε ησλ ζηεξεψλ απνβιήησλ. Βξαρππξφζεζκα ε πνξεία ηνπ θιάδνπ επεξεάδεηαη αξλεηηθά απφ ηελ ζπλερηδφκελε νηθνλνκηθή θξίζε θαη ηελ επαθφινπζε κείσζε ηεο θαηαλάισζεο. Πχκθσλα κε ηα ζηνηρεία ηνπ Δληαίνπ Ππλδέζκνπ Γήκσλ θαη Θνηλνηήησλ ηα αζηηθά απνξξίκκαηα κεηψζεθαλ ην πξψην 6κελν ηνπ 2010 θαηά 34% ζπγθξηηηθά κε ην 2009 (απφ Γηαρείξηζε Απνβιήησλ 68

69 ζε ηφλνπο). Κείσζε παξαηεξήζεθε επίζεο θαη ζηελ παξαγσγή αλαθπθιψζηκσλ απνξξηκκάησλ φπσο ην ραξηί, ηα κέηαιια, ην πιαζηηθφ θαη ην γπαιί. Κεζν-καθξνπξφζεζκα, ε παξαγσγή απνξξηκκάησλ πξνβιέπεηαη αλνδηθή, ππφ ηελ πξνυπφζεζε φκσο φηη ζα ππάξμεη αλάθακςε ηεο νηθνλνκίαο θαη αχμεζε ηεο θαηαλάισζεο. Πηελ δηαρείξηζε αζηηθψλ ζηεξεψλ απνξξηκκάησλ νη πξννπηηθέο είλαη ζεηηθέο ιφγσ ησλ λέσλ κνλάδσλ δηαρείξηζεο θαη ζεξκηθήο επεμεξγαζίαο πνπ πξνβιέπεηαη λα δεκηνπξγεζνχλ. Πηελ παξαγσγή ειεθηξηθήο ελέξγεηαο απφ ΣΡΑ, κνλάδεο αλαεξφβηαο ρψλεπζεο θαη κνλάδεο θαχζεο βηνκάδαο απφ ΑΠΑ, νη πξννπηηθέο είλαη ζεηηθέο ιφγσ ησλ ηθαλνπνηεηηθψλ ηηκψλ πψιεζεο θαη ηεο εγγπεκέλεο αγνξάο γηα 20 ρξφληα. Νη λέεο ηηκέο απνπιεξσκήο παξαγσγψλ ειεθηξηθήο ελέξγεηαο απφ ΑΞΔ είλαη: Αέξηα ΣΡΑ, βηναέξηα απφ 99,45 /MWh κέρξη 220 /MWh, Βηνκάδα 150 γηα > 5MW, 175 γηα > 1-5MW, 200 γηα <=1MW. Πηελ δηαρείξηζε απνβιήησλ απφ θαηαζθεπέο θαη θαηεδαθίζεηο δεκηνπξγνχληαη ζεκαληηθέο επελδπηηθέο επθαηξίεο ιφγσ ηνπ λένπ λφκνπ πιαηζίνπ πνπ θαζηζηά ππνρξεσηηθή ηελ αλαθχθισζε κέρξη ην 2020 ηνπ 70% ησλ απνβιήησλ απηψλ. Ζ πξνψζεζε ηεο ηηκνιφγεζεο ησλ Γήκσλ βάζεη ησλ πνζνηήησλ ζηεξεψλ απνβιήησλ ζπκβάιεη ζηνλ εμνξζνινγηζκφ ηεο δηαρείξηζεο απηψλ. Ρν γεγνλφο απηφ ζα νδεγήζεη ζηελ παξνρή θηλήηξσλ ζηνπο δεκφηεο γηα δηαινγή ζηελ πεγή θαη νηθηαθή θνκπνζηνπνίεζε. Ήδε νξηζκέλνη ΝΡΑ (Γήκνο Διεπζίλαο, Ππθεψλ, νξηζκέλα λεζηά ) έρνπλ αλαιάβεη πξσηνβνπιίεο κε ηθαλνπνηεηηθά απνηειέζκαηα ζηε δηαινγή ηνπ νξγαληθνχ θιάζκαηνο, κέζσ ηεο ρξήζεο νηθηαθψλ θάδσλ θνκπνζηνπνίεζεο, ελψ νξηζκέλνη ΦνΓΠΑ (π.ρ. ΔΠΓΘΛΑ) εθαξκφδνπλ πξνγξάκκαηα γηα ηελ μερσξηζηή ζπιινγή ηνπ έληππνπ ραξηηνχ. Ρα επφκελα ρξφληα ε δηαινγή ζηελ πεγή ζα πξέπεη λα επεθηαζεί, δηφηη ζπκβάιεη ζεκαληηθά ζηελ αχμεζε ηνπ βαζκνχ αλαθχθισζεο ησλ πιηθψλ θαη είλαη ζχκθσλε κε ηηο γεληθέο θαηεπζχλζεηο ηεο Δ.Δ. γηα ηε δηαρείξηζε ησλ απνξξηκκάησλ αθνχ πξνβιέπεηαη ε ρσξηζηή ζπιινγή κέρξη ην 2015 ηνπιάρηζηνλ 4 ξεπκάησλ πιηθψλ (ραξηί, πιαζηηθφ, γπαιί, κέηαιιν). Πηελ αλαθχθισζε κεηάιισλ νη πξννπηηθέο εμαξηψληαη απφ ηελ πνξεία ηεο νηθνλνκηθήο δξαζηεξηφηεηαο θαη ηελ εμέιημε ησλ ηηκψλ scrap. Πην ζίδεξν-ράιπβα νη Γηαρείξηζε Απνβιήησλ 69

70 ηηκέο εμειίζζνληαη ηθαλνπνηεηηθά αιιά ε κείσζε ηεο νηθνλνκηθήο δξαζηεξηφηεηαο ζα έρεη αξλεηηθέο επηπηψζεηο ζηηο ζπιιεγφκελεο πνζφηεηεο. Πηα θνπηάθηα αινπκηλίνπ νη ηηκέο παξακέλνπλ ζηαζεξέο ελψ πξνβιέπεηαη κηθξή αχμεζε ηνπ φγθνπ πνπ ζα πξνέιζεη απφ ηελ θαιχηεξε νξγάλσζε ηεο ζπιινγήο. Πηνλ Ξίλαθα πνπ αθνινπζεί δίλνληαη ζηνηρεία αλαθνξηθά κε ηελ εμέιημε ησλ ηηκψλ αλαθπθιψζηκσλ πιηθψλ γηα ηελ πεξίνδν Ηαλ έσο Ηαλ 2011, ζε ιίξεο Ζ.Β. 9 Ξίλαθαο 3: Δμέιημε ηηκψλ αλαθπθιψζηκσλ πιηθψλ (ζε ) Πηελ αλαθχθισζε απηνθηλήησλ αλακέλεηαη ζεκαληηθή βειηίσζε εληφο ηνπ 2011, ιφγσ ηνπ λένπ πξνγξάκκαηνο απφζπξζεο πνπ εθηηκάηαη φηη ζα απνθέξεη πεξίπνπ απηνθίλεηα. Ρα επφκελα ρξφληα ε αγνξά αλακέλεηαη λα είλαη ζηάζηκε ιφγσ ηεο νηθνλνκηθήο δπζπξαγίαο πνπ ζα πεξηνξίζεη ηνπο ξπζκνχο αληηθαηάζηαζεο παιαηψλ απηνθηλήησλ. Ξεξίπνπ παξφκνηεο εμειίμεηο αλακέλνληαη θαη γηα ηελ αλαθχθισζε ειαζηηθψλ φπνπ εθηφο ηεο αλαβνιήο αληηθαηάζηαζεο ησλ ειαζηηθψλ ίζσο ππάξμεη ζηξνθή κεξίδαο ησλ θαηαλαισηψλ ζηελ αλαγφκσζε. Νη πξννπηηθέο ζηελ αλαθχθισζε ειεθηξηθψλ-ειεθηξνληθψλ ζπζθεπψλ είλαη ζρεηηθά θαιχηεξεο ιφγσ ηεο ηαρχηεξεο ηερλνινγηθήο απαμίσζεο ηνπο θαη ηεο ζπλερηδφκελεο κείσζεο ησλ ηηκψλ πνπ επηηξέπεη ηελ επθνιφηεξε αληηθαηάζηαζε ηνπο. 9 Ξεγή: Ξξνζαξκνγή: Ρξάπεδα Ξεηξαηψο Γηαρείξηζε Απνβιήησλ 70

71 Πηνπο ζπζζσξεπηέο απηνθηλήησλ δελ αλακέλεηαη λα ππάξμνπλ ηδηαίηεξα αξλεηηθέο επηπηψζεηο απφ ηελ νηθνλνκηθή θξίζε, δηφηη ππάξρεη ρακειή ειαζηηθφηεηα ηεο δήηεζεο σο πξνο ηελ ηηκή. Πηηο ινηπέο κπαηαξίεο αλ θαη αλακέλεηαη κείσζε ηεο ζπλνιηθήο πνζφηεηαο απνξξηκκάησλ ιφγσ πεξηνξηζκνχ ηεο θαηαλάισζεο θαη ζηξνθήο πξνο ηηο επαλαθνξηηδφκελεο, ε πξνο αλαθχθισζε πνζφηεηα πηζαλφηαηα ζα είλαη απμαλφκελε ιφγσ θαιχηεξεο νξγάλσζεο ησλ δηθηχσλ ζπιινγήο. Πηνπο ιακπηήξεο εμνηθνλφκεζεο ελέξγεηαο αλακέλεηαη αχμεζε ησλ πξνο αλαθχθισζε πνζνηήησλ, ιφγσ ηεο θαηάξγεζεο ησλ ζπκβαηηθψλ ιακπηήξσλ θαη ηεο επέθηαζεο ηνπ δηθηχνπ ζπιινγήο. Πηελ αλαθχθισζε πιαζηηθνχ ζα ππάξμνπλ αξλεηηθέο επηπηψζεηο απφ ηελ νηθνλνκηθή θξίζε θαη απφ ηελ πηζαλή δηα λφκνπ ή κέζσ θηλήηξσλ θαζηέξσζε ησλ επαλαρξεζηκνπνηνχκελσλ ζπζθεπαζηψλ (γπάιηλεο θηάιεο, θ.η.ι.). Κε ηελ πξνψζεζε ηεο επαλαρξεζηκνπνίεζεο φκσο δεκηνπξγνχληαη ζεηηθέο πξννπηηθέο γηα ηελ αλαθχθισζε γπαιηνχ. Πηνλ ηνκέα ηεο αλαθχθισζεο ραξηηνχ ζα ππάξμνπλ ζεηηθέο επηπηψζεηο απφ ηελ αλάπηπμε ηεο ζπιινγήο ζηελ πεγή (βειηίσζε πνηφηεηαο θαη αχμεζε ηεο πνζφηεηαο αλαθπθιψζηκσλ) αιιά θαη αξλεηηθέο απφ ηε κείσζε ηεο θαηαλάισζεο ιφγσ ηεο νηθνλνκηθήο θξίζεο θαη ηεο ζηαδηαθήο ζπξξίθλσζεο ηνπ έληππνπ ηχπνπ ιφγσ ηεο ζηξνθήο πξνο ηνλ ειεθηξνληθφ. Γεληθά, ν θιάδνο δηαρείξηζεο ζηεξεψλ απνβιήησλ ρξεκαηνδνηείηαη απφ εζληθά θαη θνηλνηηθά θνλδχιηα πνπ δηεπθνιχλνπλ ηελ πινπνίεζε έξγσλ πξνζηαζίαο πεξηβάιινληνο θαη δηαρείξηζεο ζηεξεψλ απνβιήησλ (sπγθεθξηκέλα, ηελ πεξίνδν πξνβιέπεηαη λα θαηαλεκεζνχλ 590 εθ. ζηε δηαρείξηζε ησλ απνξξηκκάησλ. Πεκεηψλεηαη επίζεο, φηη ηελ πεξίνδν δαπαλήζεθαλ 700 εθ. πεξίπνπ, ηα νπνία πξνήιζαλ απφ θνηλνηηθνχο θαη εζληθνχο πφξνπο). Ζ πεξαηηέξσ αλάπηπμε Π.Π.Δ.Γ. (είηε ζε θαηεγνξίεο απνξξηκκάησλ πνπ ήδε δξαζηεξηνπνηνχληαη, είηε ζε λέεο θαηεγνξίεο απνξξηκκάησλ, φπσο ηα απφβιεηα εθζθαθψλ, θαηαζθεπψλ θαη θαηεδαθίζεσλ - Α.Δ.Θ.Θ.) αλακέλεηαη λα δψζεη λέα ψζεζε ζηνλ θιάδν. Ρα ηειεπηαία έηε παξαηεξείηαη επίζεο ηδηαίηεξε επαηζζεηνπνίεζε απφ ηελ πιεπξά ησλ πνιηηψλ, ε νπνία είλαη απαξαίηεηε γηα ηελ νξζή δηαρείξηζε ησλ απνβιήησλ, αιιά θαη γηα ηελ πξνψζεζε θαη εθαξκνγή ησλ ελαιιαθηηθψλ ηερλνινγηψλ Γηαρείξηζε Απνβιήησλ 71

72 (π.ρ. θνκπνζηνπνίεζε, ζεξκηθή επεμεξγαζία). Δμάιινπ, γεγνλφο απνηειεί ε αλάιεςε πεξηζζφηεξσλ ηδησηηθψλ πξσηνβνπιηψλ, ζηα πιαίζηα ηεο εηαηξηθήο θνηλσληθήο επζχλεο, γηα ηελ πξνβνιή ησλ σθειεηψλ ηεο αλαθχθισζεο, ηελ ελεκέξσζε ησλ πνιηηψλ θαη ηελ πινπνίεζε ζρεηηθψλ δξάζεσλ. Ρέινο, ζεκεηψλεηαη φηη ζήκεξα ζηε ρψξα ππάξρεη επλντθφ πιαίζην Ππκπξάμεσλ Γεκφζηνπ θαη Ηδησηηθνχ Ρνκέα (ΠΓΗΡ) θαη Δπξσπατθφ πιαίζην ρξεκαηνδφηεζεο. Έρνληαο ππφςε ηα αλσηέξσ θαη ζχκθσλα κε ζρεηηθέο έξεπλεο θαη κειέηεο, νη θπξηφηεξεο επελδπηηθέο επθαηξίεο ζηνλ θιάδν δηαρείξηζεο ζηεξεψλ απνβιήησλ αθνξνχλ ζηα αθφινπζα πεδία: Γηαινγή ζηελ πεγή θαη αλαθχθισζε δεκνηηθψλ απνβιήησλ. Ππιινγή θαη επεμεξγαζία δηαθφξσλ πξντφλησλ θαη πιηθψλ, ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ ησλ κπαηαξηψλ, ειαζηηθψλ, απνβιήησλ ειαίσλ θαη ειεθηξηθψλ / ειεθηξνληθψλ πξντφλησλ θαη ζπζθεπψλ. Γεκηνπξγία εγθαηαζηάζεσλ απφζεζεο δεκνηηθψλ απνβιήησλ. Θαηαζθεπή δηθηχσλ ζηαζκψλ κεηαθνξάο, Θ.Γ.Α.., ρψξσλ πγεηνλνκηθήο ηαθήο ππνιεηκκάησλ, κνλάδσλ κεραληθήο επεμεξγαζίαο απνβιήησλ θαη θνκπνζηνπνίεζεο θαη απνθαηάζηαζε ππαξρφλησλ ρψξσλ αλεμέιεγθηεο δηάζεζεο. ινπνίεζε νινθιεξσκέλσλ ζπζηεκάησλ δηαρείξηζεο απνβιήησλ θαη εχξεζε ιχζεσλ ζε ζπγθεθξηκέλεο πεξηνρέο. Γηαρείξηζε λνζνθνκεηαθψλ θαη άιισλ επηθίλδπλσλ απνβιήησλ. ινπνίεζε έξγσλ απνθαηάζηαζεο αθηψλ. Ξαξνρή κεραληθνχ εμνπιηζκνχ θαη ηερλνγλσζίαο θαηάιιειεο γηα ην εγρψξην πεξηβάιινλ. Ξξφζζεηεο επελδπηηθέο επθαηξίεο παξνπζηάδνληαη ζε πεδία φπσο: εθαξκνγή θαηλνηφκσλ ηερλνινγηψλ γηα αθαίξεζε θαη επεμεξγαζία ακηάληνπ, θπζηθνρεκηθή επεμεξγαζία πγξψλ βηνκεραληθψλ απνβιήησλ, ηερληθέο ειαρηζηνπνίεζεο απνβιήησλ ζηε βηνκεραλία θαη επεμεξγαζία ιπκάησλ κε αλάθηεζε ελέξγεηαο. Ξαξαγσγή ελέξγεηαο απφ απνξξίκκαηα κε ρξήζε ζχγρξνλσλ ηερλνινγηψλ: Νη εξεπλεηηθνί θαη ηερλνινγηθνί θνξείο ηεο ρψξαο πξνζθέξνπλ ζηνπο δπλεηηθνχο επελδπηέο πνιιαπιέο δπλαηφηεηεο ζπλεξγαζίαο κε ζθνπφ ηελ αλάπηπμε εθαξκνγψλ θαη ιχζεσλ πνπ πξνάγνπλ ηε βηψζηκε αλάπηπμε. Γηαρείξηζε Απνβιήησλ 72

73 3.5.8 Γπλαηφηεηεο Σξεκαηνδφηεζεο Ζ ρξεκαηνδφηεζε κηαο επηρείξεζεο απνηειεί θαζνξηζηηθφ παξάγνληα ηφζν γηα ηελ νπζηαζηηθή ζηξνθή ηεο πξνο ηελ πινπνίεζε ζρεδίσλ γηα πηνζέηεζε ηεο πξάζηλεο επηρεηξεκαηηθφηεηαο, φζν θαη γηα ηελ αλάπηπμε ηεο ίδηαο ηεο επηρείξεζεο. Νη επθαηξίεο ρξεκαηνδφηεζεο πνπ έρνπλ ζηε δηάζεζή ηνπο νη επηρεηξήζεηο γηα ηελ άληιεζε θνλδπιίσλ πξνθεηκέλνπ λα πηνζεηήζνπλ θαηλνηφκεο ή / θαη πξάζηλεο επηρεηξεκαηηθέο πξαθηηθέο είλαη νη αθφινπζεο: Ν Αλαπηπμηαθφο Λφκνο: Ν Αλαπηπμηαθφο Λφκνο ηεο ρψξαο θαζνξίδεη ηνπο φξνπο θαη ηηο πξνυπνζέζεηο γηα ηηο επελδχζεηο ζηελ Διιάδα θαη παξέρεη ηα απαξαίηεηα επελδπηηθά θίλεηξα γηα επελδπηέο απφ ηελ Διιάδα θαη ην εμσηεξηθφ αλάινγα κε ηνλ θιάδν θαη ηελ πεξηνρή, ζηελ νπνία αθνξά ε επέλδπζε. Ν λφκνο εζηηάδεη ζηελ ελίζρπζε βηψζηκσλ επελδπηηθψλ ζρεδίσλ πςειήο νηθνλνκηθήο απφδνζεο κε θνξναπαιιαγέο, επλντθά δάλεηα θαη εληζρχζεηο θεθαιαίνπ ζε επηιεγκέλεο παξαγσγηθέο δξαζηεξηφηεηεο ελψ δίδεη ηδηαίηεξε έκθαζε ζηελ ελίζρπζε επελδπηηθψλ ζρεδίσλ πνπ ζπκβάιινπλ άκεζα ζηελ πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο Ρν Δζληθφ Πηξαηεγηθφ Ξιαίζην Αλαθνξάο: Ρν Δ.Π.Ξ.Α. δίλεη ηε δπλαηφηεηα άληιεζεο πφξσλ γηα ηελ ελίζρπζε επηρεηξεκαηηθφηεηαο θαη ηεο αληαγσληζηηθφηεηαο ησλ κηθξνκεζαίσλ επηρεηξήζεσλ κέζα απφ (1) ηα Ξ.Δ.Ξ., ηα νπνία ιεηηνπξγνχλ εληζρπηηθά γηα ηελ πινπνίεζε ησλ εζληθψλ ζηξαηεγηθψλ πεξηβαιινληηθψλ ζηφρσλ θαη ζπκπιεξψλνπλ ηα επηκέξνπο ηνκεαθά πξνγξάκκαηα, (2) ην Δ.Ξ. «Ξεξηβάιινλ θαη Αεηθφξνο Αλάπηπμε», ην νπνίν ζηνρεχεη ζηελ πξνζηαζία, αλαβάζκηζε θαη αεηθνξηθή δηαρείξηζε ηνπ πεξηβάιινληνο, (3) Ρν Δ.Ξ. «Αληαγσληζηηθφηεηα θαη Δπηρεηξεκαηηθφηεηα» πνπ εζηηάδεη ζηελ ελίζρπζε ηεο αληαγσληζηηθφηεηαο θαη ηεο εμσζηξέθεηαο ησλ ειιεληθψλ επηρεηξήζεσλ θαη ηνπ παξαγσγηθνχ ηζηνχ ηεο ρψξαο, (4) Ρν Δ.Ξ. «Αλάπηπμε Αλζξψπηλνπ Γπλακηθνχ», πνπ έρεη σο ζηφρν ηελ ηε δεκηνπξγία ίζσλ επθαηξηψλ απαζρφιεζεο θαη ηελ αλάπηπμε ηνπ αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ. Ρν Δζληθφ Ρακείν Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο θαη Αλάπηπμεο (Δ.Ρ.Δ.ΑΛ.), ην νπνίν απνηειεί ηε κεηεμέιημε ηνπ Ρακείνπ Δγγπνδνζίαο Κηθξψλ θαη Ξνιχ Κηθξψλ Δπηρεηξήζεσλ ΡΔΚΞΚΔ: Ρν ΔΡΔΑΛ πξνζθέξεη ζηνρεπκέλε ζηήξημε ζηηο επηρεηξήζεηο θαη νπζηαζηηθέο ιχζεηο ζηε δχζθνιε νηθνλνκηθή ζπγθπξία. Ξαξέρεη ξεπζηφηεηα ζηηο πγηείο επηρεηξήζεηο κέζσ αλαθπθινχκελσλ δαλείσλ, εγγπήζεσλ θαη αληεγγπήζεσλ, ζπλεπελδχζεσλ θαη ζπκκεηνρψλ, επηηπγράλνληαο κε ηελ αμηνπνίεζε δεκφζησλ πφξσλ Γηαρείξηζε Απνβιήησλ 73

74 ηε κφριεπζε πνιιαπιάζησλ ηδησηηθψλ θεθαιαίσλ (αλακέλεηαη λα θηάζνπλ ηα 2,5 δηο κέζα ζηελ επφκελε δηεηία). Απεπζχλεηαη ζηηο κηθξνκεζαίεο θαη ζηηο θαηλνηφκεο επηρεηξήζεηο, ζηηο επηρεηξήζεηο κε εμσζηξεθή ραξαθηήξα θαη ζε εθείλεο πνπ παξάγνπλ πξντφληα θαη ππεξεζίεο πςειήο πξνζηηζέκελεο αμίαο Ξαξάιιεια κε ηα ηηο εζληθέο πεγέο ρξεκαηνδφηεζεο, ππάξρνπλ θαη επξσπατθά ρξεκαηνδνηηθά εξγαιεία ηα νπνία έρνπλ σο ζηφρν ηελ ελίζρπζε επηρεηξεκαηηθψλ ζρεδίσλ κηθξψλ θαη πνιχ κηθξψλ επηρεηξήζεσλ κε πεξηβαιινληηθέο πηπρέο θαη κπνξνχλ αλ δξάζνπλ ππνζηεξηθηηθά ζηελ πινπνίεζε πξάζηλσλ επηρεηξεκαηηθψλ πξσηνβνπιηψλ. Ρα ρξεκαηνδνηηθά απηά εξγαιεία είλαη ηα εμήο: LIFE + ( ): Ρν εξγαιείν απηφ είλαη ην βαζηθφ εξγαιείν ηεο Δ.Δ. γηα ηελ πινπνίεζε πεξηβαιινληηθψλ πξσηνβνπιηψλ απφ κηθξνκεζαίεο επηρεηξήζεηο. Marco Polo II ( ): Πηφρνο ηνπ πξνγξάκκαηνο απηνχ είλαη λα πξνζθέξεη άκεζε ρξεκαηνδφηεζε γηα ηδησηηθά δξνκνιφγηα εκπνξεπκαηηθψλ κεηαθνξψλ, κε ηα νπνία πεξηνξίδνληαη νη νδηθέο κεηαθνξέο, ε θπθινθνξηαθή ζπκθφξεζε θαη ν πεξηβαιινληηθφο αληίθηππνο. Ξξσηνβνπιία JEREMIE: Ζ πξσηνβνπιία απηή απνηειεί έλα λέν νηθνλνκηθφ πξφγξακκα ζην πιαίζην ησλ Γηαξζξσηηθψλ Ρακείσλ ην νπνίν παξέρεη θεθάιαηα γηα ηε βειηίσζε ηνπ επηρεηξεκαηηθνχ πεξηβάιινληνο ησλ κηθξνκεζαίσλ επηρεηξήζεσλ, ε απνπιεξσκή ησλ νπνίσλ ζα νδεγήζεη ζε επαλεπέλδπζή ηνπο ζε λέεο δξάζεηο. Ξξφγξακκα Ξιαίζην γηα ηελ Αληαγσληζηηθφηεηα θαη ηελ Θαηλνηνκία (ΞΞΑΘ): Ρν ελ ιφγσ πξφγξακκα έρεη σο ζηφρν ηελ ελίζρπζε ηεο αληαγσληζηηθφηεηαο ησλ κηθξνκεζαίσλ επηρεηξήζεσλ, θαη ηδηαίηεξα γηα ηελ πξνψζεζε ηεο πξάζηλεο επηρεηξεκαηηθφηεηαο πξνβιέπεη ηελ ελίζρπζε θηινπεξηβαιινληηθψλ επελδπηηθψλ ζρεδίσλ κέζα απφ δπν επηκέξνπο ππν-πξνγξάκκαηα: α) ην Ξξφγξακκα Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο θαη Θαηλνηνκίαο θαη β) ην Ξξφγξακκα «Δπθπήο Δλέξγεηα Δπξψπε». 7ν Ξιαίζην γηα ηελ Έξεπλα θαη ηελ Ρερλνινγηθή Αλάπηπμε (ΞΞ7): Ρν πξφγξακκα απηφ ιεηηνπξγεί ζπκπιεξσκαηηθά κε ην ΞΞΑΘ θαη επηθεληξψλεηαη θπξίσο ζηελ ππνζηήξημε δξαζηεξηνηήησλ έξεπλαο θαη αλάπηπμεο, ελψ γηα ηα πεξηβαιινληηθά ζέκαηα πξνβιέπεηαη ε ρξεκαηνδφηεζε εξεπλεηηθψλ πξνγξακκάησλ ζρεηηθψλ κε ηελ ελέξγεηα θαη ην πεξηβάιινλ. Γηαρείξηζε Απνβιήησλ 74

75 Ρέινο, εηδηθή κλεία ζα πξέπεη λα γίλεη ζηε δπλαηφηεηα δεκηνπξγίαο Ππκπξάμεσλ Γεκνζίνπ Ηδησηηθνχ Ρνκέα (ΠΓΗΡ) ζηε Γηαρείξηζε Πηεξεψλ Απνβιήησλ. Ξην ζπγθεθξηκέλα, ε ζπλεξγαζία ηδησηηθνχ ηνκέα θαη θνξέσλ δηαρείξηζεο ζηεξεψλ απνβιήησλ βξίζθεηαη αθφκα ζηα ζπάξγαλα ζηελ Διιάδα. Ζ πιένλ ζπλεζηζκέλε κνξθή ηεο είλαη νη ππεξγνιαβίεο πνπ δίλνληαη ζε ηδηψηεο γηα εξγαζίεο απνθνκηδήο απνβιήησλ θαη εξγαζίεο δηεπζέηεζεο ησλ απνξξηκκάησλ ζε ΣΓΑ ή θαη ΣΡΑ. Υζηφζν ν φξνο ζχκπξαμε δελ αθνξά απιά θαη κφλν ηελ παξνρή θάπνησλ ππεξεζηψλ, φπσο ήδε γίλεηαη. Νη Ππκπξάμεηο Γεκνζίνπ θαη Ηδησηηθνχ Ρνκέα (Π.Γ.Η.Ρ.- Λ. 3389/2005) απνηεινχλ κνξθέο ζπλεξγαζίαο ησλ Γεκνζίσλ Αξρψλ κε επηρεηξήζεηο ηνπ Ηδησηηθνχ Ρνκέα, πνπ απνζθνπνχλ ζηελ εμαζθάιηζε ηνπ ζρεδηαζκνχ, ηεο ρξεκαηνδφηεζεο, ηεο θαηαζθεπήο, ηεο δηαρείξηζεο, ιεηηνπξγίαο αλαθαίληζεο ή ζπληήξεζεο δεκνζίσλ ππνδνκψλ αιιά θαη ζηελ παξνρή ππεξεζηψλ ζε δηαθφξνπο ηνκείο ηεο εζληθήο νηθνλνκίαο, κε καθξνπξφζεζκεο δεζκεχζεηο. Κε δεδνκέλε ηε δχζθνιε δεκνζηνλνκηθή θαηάζηαζε ηεο Διιάδαο, νη ΠΓΗΡ αλακέλεηαη λα βξνπλ ζηαδηαθά ζεκαληηθφ πεδίν εθαξκνγήο θαη ζηα έξγα πεξηβάιινληνο, ηδηαίηεξα δε ζηα έξγα θαη ππεξεζίεο Γηαρείξηζεο Πηεξεψλ Απνβιήησλ, πνπ έρνπλ θαη θνηλσληθή δηάζηαζε. Βαζηθή θηλεηήξηα δχλακε γηα ηελ πηνζέηεζε ησλ ΠΓΗΡ θαη ζηελ Διιάδα απνηειεί ε πνιηηηθή ηεο ΔΔ ζρεηηθά κε απηέο. Νη ΠΓΗΡ θαηέρνπλ ζεκαληηθφ ξφιν ζηελ αηδέληα ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο ζρεηηθά κε ηελ Ξεξηθεξεηαθή Αλάπηπμε απνηεινχλ ζηξαηεγηθή πξφθιεζε γηα ηελ ηξέρνπζα πξνγξακκαηηθή πεξίνδν ππφ ηελ πξνυπφζεζε φηη ζα ιεηηνπξγήζνπλ σο εξγαιείν γηα ηελ επίηεπμε ηνπ ζπλφινπ ηεο ζπλνρήο ηεο δηεπξπκέλεο Δπξψπεο. Δμάιινπ, ηέηνηεο ζπκπξάμεηο ζεσξνχληαη ηδηαίηεξεο βαξχηεηαο γηα ηελ ηξέρνπζα πξνγξακκαηηθή πεξίνδν ηνπ Ρακείνπ Ππλνρήο ( ). Ξξφζζεην θίλεηξν γηα είλαη φηη εθφζνλ αλαιακβάλνληαη θάπνηνη ζεκαληηθνί θίλδπλνη κε έξγα ΠΓΗΡ, ε EUROSTAT ζε απφθαζε ηεο αλαθέξεη φηη νη δεζκεχζεηο ηνπ Γεκφζηνπ Ρνκέα ζε ηέηνηα έξγα δελ ζα ζπκπεξηιακβάλνληαη ζην δεκφζην ρξένο. Ξέξαλ φκσο απηψλ, ππάξρνπλ θαη πην ζπγθεθξηκέλνη παξάγνληεο πνπ νδεγνχλ ζηελ πηνζέηεζε ησλ ΠΓΗΡ ζηε ΓΠΑ, ζηελ Διιάδα, φπσο θαη παξάγνληεο πνπ δπζθνιεχνπλ ηελ πηνζέηεζή ηνπο. Γηαρείξηζε Απνβιήησλ 75

76 4. ΔΘΘΗΛΖΠΖ ΔΞΗΣΔΗΟΖΚΑΡΗΘΖΠ ΓΟΑΠΡΖΟΗΝΡΖΡΑΠ ΒΑΠΗΘΝ ΞΙΑΗΠΗΝ ΔΛΔΟΓΔΗΥΛ 4.1 ΓΔΛΗΘΑ Ζ επηρεηξεκαηηθφηεηα απνηειεί λννηξνπία αιιά θαη πνιπδηάζηαηε έλλνηα ε νπνία εκθαλίδεηαη ζε δηάθνξα επίπεδα αιιά θαη ζε θάζε είδνο νξγάλσζεο. Ζ επηρεηξεκαηηθφηεηα πνπ ζπλδέεηαη κε ηε ιεηηνπξγία κηαο επηρείξεζεο αλαθέξεηαη ζηελ ηθαλφηεηα ελφο αλζξψπνπ ή κηαο νκάδαο λα αλαγλσξίδεη θαη λα εθκεηαιιεχεηαη δηάθνξεο επθαηξίεο πξνθεηκέλνπ λα επηηχρεη νηθνλνκηθφ φθεινο ή νπνηαδήπνηε άιιε κνξθή πξνζηηζέκελεο αμίαο. Ζ έλλνηα ηεο επηρεηξεκαηηθφηεηαο αθνξά ηα άηνκα, ηηο επηινγέο θαη ηηο ελέξγεηεο ζηηο νπνίεο πξνβαίλνπλ θαηά ηελ εθθίλεζε, ηελ εμαγνξά ή ηε ιεηηνπξγία κηαο επηρείξεζεο ή ηε ζπκκεηνρή ηνπο ζηηο δηαδηθαζίεο ιήςεο ζηξαηεγηθψλ απνθάζεσλ. Πήκεξα, γηα ηελ επηηπρή πινπνίεζε κηαο επηρεηξεκαηηθήο ηδέαο απαηηείηαη ε ηθαλφηεηα ζπλδπαζκνχ ηεο δεκηνπξγηθφηεηαο θαη ηεο θαηλνηνκίαο κε ηελ ελάξεηε δηαρείξηζε θαη ηελ ηθαλφηεηα πξνζαξκνγήο ηεο επηρείξεζεο ζηηο ηξέρνπζεο εμειίμεηο ζε δηάθνξνπο ηνκείο. Κε ηνλ ηξφπν απηφ δηαζθαιίδεηαη ε βέιηηζηε δπλαηή ιεηηνπξγία θαη αλάπηπμε ηεο επηρείξεζεο ζε φια ηα ζηάδηα ηεο δσήο ηεο, γεγνλφο πνπ ζπλδέεηαη άξξεθηα κε ηνπο ζηφρνπο θαη ηε ζηξαηεγηθή πνπ εθαξκφδεη. 10 Ξξηλ μεθηλήζεη ινηπφλ θαλείο κηα λέα επηρεηξεκαηηθή δξαζηεξηφηεηα θαη εηδηθά ζε έλαλ ηνκέα κε φρη πνιιά ρξφληα αλάπηπμεο, φπσο είλαη ε Γηαρείξηζε Απνβιήησλ, ζα πξέπεη λα εμεηάζεη πξνζεθηηθά δηάθνξεο παξακέηξνπο, νη νπνίεο πξαθηηθά απνηεινχλ ηα ζπζηαηηθά 10 Θνηλνηηθή Ξξσηνβνπιία EQUAL, Θνηλφ πξφγξακκα εξγαζηψλ εζληθνχ Θεκαηηθνχ Γηθηχνπ: Γηθηχσζε ππαξρνπζψλ θαη λέσλ δφκσλ θαη κεηεμέιημε ηνπο ζε ONE-STOP SHOPS, «Νδεγφο Έλαξμεο Δπηρεηξεκαηηθήο Γξαζηεξηφηεηαο» Γηαρείξηζε Απνβιήησλ 76

77 κέξε κηαο κειέηεο ζθνπηκφηεηαο αλάιεςεο ηεο επηρεηξεκαηηθήο δξαζηεξηφηεηαο θαη αθνινχζσο κηαο κειέηεο βησζηκφηεηαο απηήο. Δπίζεο, εθφζνλ ε κειέηε ζθνπηκφηεηαο νδεγήζεη ζε ζεηηθά ζπκπεξάζκαηα, ζα πξέπεη λα ζρεδηάζεη πξνζεθηηθά ηηο ελέξγεηεο ηνπ γηα ηελ είζνδν ζην λέν επηρεηξεκαηηθφ ζηίβν, κέζσ ηεο ζχληαμεο ιεπηνκεξνχο Δπηρεηξεκαηηθνχ Πρεδίνπ Πρεδίνπ Κάξθεηηλγθ, πνπ ζα ζπλνδεχεηαη απφ ζαθείο Δπηρεηξεκαηηθνχο Πηφρνπο. 4.2 ΔΘΞΝΛΖΠΖ ΚΔΙΔΡΖΠ ΠΘΝΞΗΚΝΡΖΡΑΠ ΑΛΑΙΖΤΖΠ & ΒΗΥΠΗΚΝΡΖΡΑΠ ΔΞΗΣΔΗΟΖΚΑΡΗΘΖΠ ΓΟΑΠΡΖΟΗΝΡΖΡΑΠ - Βαζηθφο ζηφρνο ησλ κειεηψλ ζθνπηκφηεηαο βησζηκφηεηαο (feasibility studies) είλαη λα θαζνξίδνπλ θαη λα πξνζδηνξίδνπλ ην θφζηνο (έμνδα) θαη ηηο σθέιεηεο (θέξδνο) ηνπ έξγνπ πνπ πξφθεηηαη λα πινπνηεζεί πξνθεηκέλνπ λα δηεπθνιχλνπλ νξηζκέλεο απνθάζεηο πνπ πξέπεη λα ιεθζνχλ θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ θχθινπ δσήο ηνπ έξγνπ. Κηα κειέηε ζθνπηκφηεηαο - βησζηκφηεηαο πξέπεη λα παξέρεη φια ηα αλαγθαία ζηνηρεία γηα κηα επελδπηηθή απφθαζε. Νη εκπνξηθέο, ηερληθέο, ρξεκαηννηθνλνκηθέο, νηθνλνκηθέο θαη πεξηβαιινληηθέο απαηηήζεηο ελφο επελδπηηθνχ ζρεδίνπ πξέπεη λα θαζνξίδνληαη ζαθψο θαη λα εμεηάδνληαη θξηηηθά κε βάζε ηηο ελδερφκελεο ελαιιαθηηθέο ιχζεηο. Ρν απνηέιεζκα ηεο κειέηεο είλαη έλα ζπλνπηηθφ επελδπηηθφ ζρέδην ηνπ νπνίνπ νη βαζηθέο ζπλζήθεο θαη ζηφρνη έρνπλ ζαθψο θαζνξηζηεί κε βάζε: Ρν θεληξηθφ αληηθείκελν θαη ηηο πηζαλέο ζηξαηεγηθέο ηνπ κάξθεηηλγθ, Ρα πηζαλά κεξίδηα αγνξάο πνπ κπνξνχλ λα επηηεπρζνχλ, Ρηο αληίζηνηρεο παξαγσγηθέο δπλακηθφηεηεο, Ρελ ηνπνζεζία εγθαηάζηαζεο ηεο κνλάδαο, Ρηο ππάξρνπζεο πξψηεο χιεο, Ρελ θαηάιιειε ηερλνινγία θαη κεραλνινγηθφ εμνπιηζκφ, θαη αλ απαηηείηαη, Ρν κέγεζνο ησλ πεξηβαιινληηθψλ επηπηψζεσλ. Ρν ρξεκαηννηθνλνκηθφ κέξνο ηεο κειέηεο θαιχπηεη Γηαρείξηζε Απνβιήησλ 77

78 Ρν κέγεζνο ηεο επέλδπζεο πεξηιακβάλνληαο θαη ην θαζαξφ θεθάιαην θίλεζεο, Ρα έμνδα παξαγσγήο θαη κάξθεηηλγθ, Ρα έζνδα απφ πσιήζεηο θαη Ρελ επηζηξνθή ηνπ θεθαιαίνπ πνπ επελδχζεθε. Ζ έθηαζε ηνπ πξνγξάκκαηνο ζα πξέπεη λα νξίδεηαη κε ζρεδηαγξάκκαηα θαη ρξνλνδηαγξάκκαηα πνπ εμππεξεηνχλ σο ππνζηεξηθηηθή δνκή θαηά ηε δηάξθεηα ηεο εμέιημεο ηνπ έξγνπ. Ρα βαζηθά πεξηερφκελα ηεο Κειέηεο ελδεηθηηθά είλαη: 1. Πχλνςε ηεο κειέηεο ζθνπηκφηεηαο 2. Ηζηνξηθφ ηνπ πξνγξάκκαηνο θαη βαζηθή ηδέα Ξεξηγξαθή ηεο ηδέαο ηνπ επελδπηηθνχ ζρεδίνπ, ζηφρνη, ζηξαηεγηθή, ηζηνξηθφ ηνπ ζρεδίνπ, εκπιεθφκελνη θνξείο θαη θνξείο πινπνίεζεο, θφζηνο πξν-επελδπηηθψλ κειεηψλ, θηι. 3. Αλάιπζε ηεο αγνξάο θαη ζέκαηα κάξθεηηλγθ Νξηζκφο ηεο αγνξάο θαη αλάιπζε ηεο δνκήο ηεο, αλάιπζε ηνπ ζπζηήκαηνο κάξθεηηλγθ, αλάιπζε ραξαθηεξηζηηθψλ αγνξάο, αλάιπζε αληαγσληζηψλ, αλάιπζε πεξηβάιινληνο ζρεδίνπ, θηι. 4. Γηάθνξα εθφδηα Σαξαθηεξηζηηθά ησλ εθνδίσλ, ζηνηρεία θαη ελαιιαθηηθέο ιχζεηο, επηινγή θαη πεξηγξαθή ησλ εθνδίσλ, πξφγξακκα πξνκήζεηαο, ππνινγηζκφο θφζηνπο, θηι. 5. Ρφπνο εγθαηάζηαζεο θαη πεξηβάιινλ Δθηίκεζε αλαγθψλ ζε ρψξνπο, αλαδήηεζε θαη επηινγή ηνπνζεζίαο θαη ρψξνπ, επηπηψζεηο ζην πεξηβάιινλ θαη πεξηβαιινληηθή πνιηηηθή, θηι. 6. Ρερλνινγία Δπηινγή ηερλνινγίαο, απφθηεζε θαη κεηαθνξά ηερλνγλσζίαο, ρψξνο εγθαηάζηαζεο, πξνεηνηκαζία θαη αλάπηπμε ρψξνπ, κνλάδεο εμππεξέηεζεο θαη εμνπιηζκφο, γεληθά έμνδα, θηι. Γηαρείξηζε Απνβιήησλ 78

79 7. Νξγάλσζε κνλάδαο θαη γεληθά έμνδα Δληνπηζκφο θαη δνθηκή δηάθνξσλ ελαιιαθηηθψλ νξγαλσηηθψλ ζρεκάησλ, αηηηνινγεκέλε επηινγή ηνπ θαηαιιειφηεξνπ νξγαλσηηθνχ ζρήκαηνο, επηινγή θέληξσλ θφζηνπο, γεληθά έμνδα, θηι. 8. Αλζξψπηλνη πφξνη Θαζνξηζκφο απαηηήζεσλ ζε ζηειέρσζε, ππνινγηζκφο θφζηνπο, θηι. 9. Πρεδηαζκφο εθηέιεζεο ηνπ πξνγξάκκαηνο θαη πξνυπνινγηζκφο Πηνηρεία θαη απαξαίηεηεο πιεξνθνξίεο γηα ηνλ πξνγξακκαηηζκφ εθηέιεζεο ηνπ ζρεδίνπ, επηινγή βέιηηζηνπ πξνγξάκκαηνο εθηέιεζεο ησλ απαξαίηεησλ εξγαζηψλ, εθηίκεζε θφζηνπο εθηέιεζεο ηνπ ζρεδίνπ, θηι 10. Σξεκαηννηθνλνκηθή αλάιπζε θαη αμηνιφγεζεο ηεο επέλδπζεο Ππλνιηθφ θφζηνο ηνπ έξγνπ, ρξεκαηνδφηεζε ηνπ έξγνπ, εμέηαζε ελαιιαθηηθψλ ηξφπσλ ρξεκαηνδφηεζεο, δηαζεζηκφηεηα πφξσλ ησλ θνξέσλ πινπνίεζεο, αλάιπζε θφζηνπο ιεηηνπξγίαο, ρξεκαηννηθνλνκηθή αμηνιφγεζε, θηι. Ρειηθά, ε Κειέηε πξέπεη λα παξέρεη μεθάζαξε παξνπζίαζε ησλ δξαζηεξηνηήησλ πνπ ζα αλαπηχμεη ε επηρείξεζε, ήηνη λα δίλεη κε ζαθήλεηα ηνλ εηαηξηθφ ζηφρν θαη λα πξνζθέξεη επθξηλψο ηηο παξαθάησ πιεξνθνξίεο: Ξνηα είλαη ε επηρείξεζε Ρη ζθνπεχεη λα πξνζθέξεη Ρηο αλάγθεο πνηαο αγνξάο ζθνπεχεη λα θαιχςεη Γηαηί ε επηρεηξεκαηηθή ηδέα είλαη βηψζηκε Ξνιιέο θνξέο νη επηρεηξεκαηίεο θάλνπλ ην ιάζνο λα ιεηηνπξγνχλ ρσξίο εηαηξηθφ ζηφρν, πξάγκα πνπ επεξεάδεη ηε δπλαηφηεηα ηεο επηρείξεζεο λα αλαπηπρζεί θαη λα θεξδνθνξήζεη. Κία νξγαλσκέλε θαη θαηαλνεηή πεξηγξαθή ηεο επηρείξεζεο βνεζάεη ζηελ επίηεπμε ζπγθεθξηκέλσλ ζηφρσλ θαζψο επίζεο θαη ζηε ζσζηή παξνπζίαζε ηεο επηρείξεζεο ζε επελδπηέο, ηξάπεδεο θαη κέζα καδηθήο ελεκέξσζεο. Γηαρείξηζε Απνβιήησλ 79

80 4.3 ΔΞΗΣΔΗΟΖΠΗΑΘΝΠ ΠΣΔΓΗΑΠΚΝΠ ΠΣΔΓΗΝ ΚΑΟΘΔΡΗΛΓΘ Αλάινγα κε ηα απνηειέζκαηα ηεο Κειέηεο Πθνπηκφηεηαο, ε ππφ αλάιεςε επέλδπζε ζα εγθαηαιεηθζεί, ζα επαλαζρεδηαζηεί ή ζα πξνρσξήζεη ζηελ επφκελε θάζε, ήηνη ηε ζχληαμε Δπηρεηξεζηαθνχ Πρεδίνπ & Πρεδίνπ Κάξθεηηλγθ. Πην Δπηρεηξεζηαθφ Πρέδην πξνζδηνξίδνληαη κε κεγαιχηεξε ιεπηνκέξεηα φιεο νη παξάκεηξνη ηεο επηρεηξεκαηηθήο πξνζπάζεηαο. Δπηπιένλ, είλαη ην Δπηρεηξεζηαθφ Πρέδην ην εξγαιείν πνπ κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί γηα ηε ζχλαςε θαη ιήςε ελφο επηρεηξεκαηηθνχ δαλείνπ, γηα ηελ ππαγσγή κηαο επέλδπζεο ζηηο δηαηάμεηο ελφο θνηλνηηθνχ ή εζληθνχ πξνγξάκκαηνο επηρνξήγεζεο θηι. Ξξαθηηθά ην Δπηρεηξεζηαθφ Πρέδην είλαη έλα ζπλεθηηθφ ηερληθφ έγγξαθν κε ζαθή ζθνπφ θαη ζηφρεπζε πνπ απνηππψλεη ηνλ Ξξνγξακκαηηζκφ ηεο επηρείξεζεο, παξάιιεια κε ηε ζηξαηεγηθή κάξθεηηλγθ πνπ ζα αθνινπζήζεη. Ν Ξξνγξακκαηηζκφο είλαη ην πην ζεκαληηθφ θνκκάηη νπνηαζδήπνηε επηρείξεζεο. Ρν ζρέδην δηνίθεζεο ηεο θάζε επηρείξεζεο είλαη απηφ πνπ θαζνξίδεη θαη ην επηρεηξεκαηηθφ πιάλν. Ρνλίδεη πνηεο είλαη νη θαιχηεξεο επηρεηξεκαηηθέο επθαηξίεο θαη μεθαζαξίδεη πνηα είλαη ηα δπλαηά ζεκεία ηεο αγνξάο. πνδεηθλχεη πνηνο ζα θάλεη ηη, πφηε, πνχ θαη πσο, πξνθεηκέλνπ λα επηηεπρζνχλ ζπγθεθξηκέλνη ζηφρνη. Ν νξηζκφο ηνπ κάξθεηηλγθ ζχκθσλα κε ηνλ πιένλ γλσζηφ ζπγγξαθέα ηνπ ρψξνπ P. Kottler ζην βηβιίν ηνπ «Marketing Management» είλαη: Κάξθεηηλγθ είλαη κηα ζεηξά απφ ελέξγεηεο θαη δξαζηεξηφηεηεο πνπ θάλεη κηα εηαηξία ψζηε λα θαηαγξάςεη ηηο επηζπκίεο ησλ θαηαλαισηψλ, λα δεκηνπξγήζεη ηα πξντφληα θαη ηηο ππεξεζίεο πνπ ζα θαιχςνπλ απηέο ηηο αλάγθεο θαη λα ηα πνπιήζεη απνηειεζκαηηθφηεξα θαη απνδνηηθφηεξα απφ ηνπο αληαγσληζηέο ηεο, δίλνληαο ζηνλ θαηαλαισηή ηε κεγαιχηεξε δπλαηή αμία. Ν φξνο ζρέδην κάξθεηηλγθ (marketing plan), ρξεζηκνπνηείηαη γηα λα πεξηγξάςεη ηηο κεζφδνπο εθαξκνγήο ησλ πξαθηηθψλ ηνπ κάξθεηηλγθ ζην ρψξν ησλ πσιήζεσλ θαη ελ γέλεη ηεο επηρεηξεκαηηθφηεηαο. Ζ δηαδηθαζία απηή ζπλήζσο πεξηιακβάλεη: Γηαρείξηζε Απνβιήησλ 80

81 Γηεμαγσγή έξεπλαο αγνξάο κέζα θαη έμσ απφ ηελ επηρείξεζε Ξξνζδηνξηζκφ ησλ δπλαηψλ θαη αδχλαησλ ζεκείσλ ηεο επηρείξεζεο Κειέηε ησλ πξνυπνζέζεσλ Ξξνβιέςεηο Νξηζκφ ζηφρσλ ηνζέηεζε ζηξαηεγηθψλ Νξηζκφ πξνγξακκάησλ Θαζνξηζκφ πξνυπνινγηζκνχ Μεθηλψληαο θαλείο κηα επηρεηξεκαηηθή δξαζηεξηφηεηα, αιιά ηδαληθά θαη θάζε ρξφλν κεηά ηελ έλαξμε απηήο, είλαη απαξαίηεην λα ζπληάζζεη έλα εηήζην ζρέδην κάξθεηηλγθ νχησο ψζηε φρη κφλν λα γλσξίδεη αιιά θαη λα πξνγξακκαηίδεη ηηο ελέξγεηεο ζηηο νπνίεο ζα πξέπεη λα πξνβεί, γεγνλφο πνπ ζα νδεγήζεη ζηε δηαηήξεζε θαη αχμεζε ηεο πειαηείαο θαη ησλ θεξδψλ ηνπ. Ν ιφγνο, γηα ηνλ νπνίν πξέπεη ηδαληθά λα πξαγκαηνπνηείηαη ην πιάλν κάξθεηηλγθ θάζε ρξφλν είλαη, γηαηί ηίπνηε δελ παξακέλεη ακεηάβιεην ζηελ αγνξά. Έηζη, ινηπφλ, ζα ήηαλ θαιφ ν θάζε επηρεηξεκαηίαο λα εμεηάδεη θη απηφο αλ θαη ηη αθξηβψο ζα πξέπεη λα αιιάμεη, ψζηε λα αληαπνθξίλεηαη ζηηο εθάζηνηε αιιαγέο ησλ πξνηηκήζεσλ ησλ πειαηψλ, ζηα λέα πξντφληα ή / θαη ηνπο αληαγσληζηέο, ζηηο κεηαβνιέο ησλ ηηκψλ θ.ν.θ. Ρα κέξε ελφο ζρεδίνπ κάξθεηηλγθ είλαη ηξία: ζην πξψην κέξνο ν επηρεηξεκαηίαο εμεηάδεη ην επίπεδν, ζην νπνίν βξίζθεηαη ν θιάδνο θαη ε επηρείξεζή ηνπ ΠΖΚΔΟΑ (Ξεξηγξαθή πθηζηάκελεο θαηάζηαζεο) ζην δεχηεξν κέξνο ν επηρεηξεκαηίαο νξίδεη πνχ ζέιεη λα νδεγήζεη ηελ επηρείξεζή ηνπ κε άιια ιφγηα ζέηεη ΠΡΝΣΝΠ (Δπηρεηξεκαηηθνί ζηφρνη) ζην ηξίην κέξνο, ηέινο, απνθαζίδεη ΞΥΠ ζα πινπνηήζεη ηνπο ζηφρνπο ηνπ κε άιια ιφγηα νξηνζεηεί ηε ζηξαηεγηθή ηνπ (Νδεγφο ελεξγεηψλ) Ρα αλσηέξσ εμεηδηθεχνληαη ζηηο δχν κειέηεο επηρεηξεκαηηθφηεηαο πνπ αθνινπζνχλ. Γηαρείξηζε Απνβιήησλ 81

82 A. ΞΟΥΡΖ ΚΔΙΔΡΖ ΔΞΗΣΔΗΟΖΚΑΡΗΘΝΡΖΡΑΠ ΓΗΑΣΔΗΟΗΠΖ ΑΞΝΒΙΖΡΥΛ ΙΗΘΥΛ ΠΠΘΔΑΠΗΑΠ A.1 ΔΗΠΑΓΥΓΖ Ζ φιε πξνζπάζεηα έλαξμεο κηαο επηρείξεζεο μεθηλάεη απφ ηε ιεγφκελε επηρεηξεκαηηθή ηδέα, ηελ ηδέα δειαδή ζηελ νπνία ζα ζηεξηρζεί φινο ν ζρεδηαζκφο θαη ε κνξθή ηεο λέαο δξαζηεξηφηεηαο. Απηή ε ηδέα πξέπεη λα είλαη ζπγθεθξηκέλε θαη πινπνηήζηκε. Ξξηλ μεθηλήζεη ινηπφλ θαλείο κηα λέα επηρεηξεκαηηθή δξαζηεξηφηεηα θαη εηδηθά ζε έλαλ ηνκέα κε φρη πνιιά ρξφληα αλάπηπμεο, φπσο είλαη ε Γηαρείξηζε Απνβιήησλ ιηθψλ Ππζθεπαζίαο, ζα πξέπεη λα εμεηάζεη πξνζεθηηθά δηάθνξεο παξακέηξνπο, νη νπνίεο πξαθηηθά απνηεινχλ ηα ζπζηαηηθά κέξε κηαο κειέηεο ζθνπηκφηεηαο αλάιεςεο ηεο επηρεηξεκαηηθήο δξαζηεξηφηεηαο θαη αθνινχζσο κηαο κειέηεο βησζηκφηεηαο απηήο. Δθφζνλ ε κειέηε ζθνπηκφηεηαο νδεγήζεη ζε ζεηηθά ζπκπεξάζκαηα, ζα πξέπεη λα ζρεδηάζεη πξνζεθηηθά ηηο ελέξγεηεο ηνπ γηα ηελ είζνδν ζην λέν επηρεηξεκαηηθφ ζηίβν, κέζσ ηεο ζχληαμεο ιεπηνκεξνχο Δπηρεηξεκαηηθνχ Πρεδίνπ & Πρεδίνπ Κάξθεηηλγθ, πνπ ζα ζπλνδεχεηαη απφ : εμέηαζε ηνπ επίπεδν, ζην νπνίν βξίζθεηαη ν θιάδνο θαη ε επηρείξεζή ηνπ (εθφζνλ πξφθεηηαη γηα πθηζηάκελε επηρείξεζε), ΠΖΚΔΟΑ (Ξεξηγξαθή πθηζηάκελεο θαηάζηαζεο) ζην δεχηεξν κέξνο ν επηρεηξεκαηίαο νξίδεη πνχ ζέιεη λα νδεγήζεη ηελ επηρείξεζή ηνπ κε άιια ιφγηα ζέηεη ΠΡΝΣΝΠ (Δπηρεηξεκαηηθνί ζηφρνη) ζην ηξίην κέξνο, ηέινο, απνθαζίδεη ΞΥΠ ζα πινπνηήζεη ηνπο ζηφρνπο ηνπ κε άιια ιφγηα νξηνζεηεί ηε ζηξαηεγηθή ηνπ (Νδεγφο ελεξγεηψλ) Ππλνπηηθά, ηα αλσηέξσ έρνπλ σο αθνινχζσο: Κειέηε Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο Γηαρείξηζε Απνβιήησλ ιηθψλ Ππζθεπαζίαο 82

83 ΞΔΟΗΓΟΑΦΖ ΦΗΠΡΑΚΔΛΖΠ ΘΑΡΑΠΡΑΠΖΠ Ν ελ δπλάκεη επηρεηξεκαηίαο νθείιεη λα θαηαγξάςεη κε ιεπηνκέξεηα πνηα είλαη ε πθηζηάκελε θαηάζηαζε ζηνλ θιάδν ζηνλ νπνίν ελδηαθέξεηαη λα επελδχζεη. Ξξφθεηηαη ηνλ έιεγρν πνπ εμεηάδεη ηνπο πειάηεο, ηνπο αληαγσληζηέο θαη πάλσ απ φια ην λνκνζεηηθφ, επηρεηξεκαηηθφ θαη νηθνλνκηθφ πεξηβάιινλ. Θα πξέπεη λα αληιεζνχλ πιεξνθνξίεο νη νπνίεο λα αθνξνχλ ην ηζηνξηθφ ηεο αγνξάο, νχησο ψζηε λα θαηαζηεί απνηειεζκαηηθφηεξν ην επφκελν βήκα πνπ είλαη ε θαηάζηξσζε ηεο ζηξαηεγηθήο κάξθεηηλγθ πνπ ζα αθνινπζήζεη. Πθφπηκν είλαη λα ιακβάλνληαη νη εμήο πιεξνθνξίεο: 1. Πηνηρεία Λνκνζεηηθνχ Ξιαηζίνπ Θάζε επηρείξεζε, φπσο είλαη θπζηθφ, νθείιεη λα ιεηηνπξγεί ελαξκνληζκέλε κε ην λνκηθφ πιαίζην ηφζν ηεο ρψξαο, φζν θαη ηεο Δ.Δ. 2. Πηνηρεία αγνξάο ζε Δπξσπατθφ θαη ζε εζληθφ επίπεδν Νη βαζηθέο γξακκέο ηεο πνιηηηθήο ηεο δηαρείξηζεο ησλ απνβιήησλ έρνπλ δξνκνινγεζεί απφ ηελ ΔΔ, θαηά ηηο νδεγίεο ηεο νπνίαο έρνπλ ηεζεί νη θαηεπζπληήξηεο γξακκέο θαη έρνπλ ηεξαξρεζεί νη γεληθέο αξρέο δηαρείξηζεο ησλ ζηεξεψλ απνβιήησλ, θπξίσο κέζσ ηεο πξνψζεζεο ηεο επαλαρξεζηκνπνίεζεο, ηεο αλαθχθισζεο θαη άιισλ κνξθψλ αλάθηεζεο πιηθψλ θαη ελέξγεηαο, κε απνηέιεζκα ηε κείσζε ηνπ ηειηθνχ φγθνπ θαη ηελ αζθαιή δηάζεζε ησλ απνξξηκκάησλ. Ππλεπψο ε γλψζε ηεο αγνξάο ζε επξσπατθφ θαη εζληθφ επίπεδν είλαη ρξήζηκε. 3. Πηνηρεία γηα ηελ πξψηε χιε Νη Ξξνκεζεπηέο: Απηφ πνπ πξέπεη λα αλαδεηήζεη ν ελδηαθεξφκελνο επηρεηξεκαηίαο είλαη νη πσιήζεηο θαη ν ξπζκφο αλάπηπμήο ηνπο γηα ηα ηειεπηαία ρξφληα θαζψο θαη ην ηνλ ηξφπν πνπ κεηαβάιινληαη ηα παξαπάλσ αλάινγα κε ηε γεσγξαθηθή ηνπνζέηεζε ηεο δξαζηεξηφηεηαο. Γεληθά, ζηνλ θιάδν δηαρείξηζεο ζηεξεψλ απνβιήησλ αλαγλσξίδνληαη νη θάησζη βαζηθνί ηνκείο ζηνπο νπνίνπο δχλαηαη λα δξαζηεξηνπνηεζεί θάπνηνο επηρεηξεκαηίαο: Πηε ζπιινγή κεηαθνξά ησλ απνβιήησλ πιηθψλ ζπζθεπαζίαο, Κειέηε Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο Γηαρείξηζε Απνβιήησλ ιηθψλ Ππζθεπαζίαο 83

84 Πηελ επεμεξγαζία αμηνπνίεζε - ησλ απνβιήησλ πιηθψλ ζπζθεπαζίαο (κεραληθά, ελεξγεηαθά θιπ) θαη ηειηθή αμηνπνίεζε ησλ ελδηάκεζσλ πξντφλησλ (κεηαηξνπή ζε άιια είδε). Έλα βαζηθφ πξφβιεκα πνπ ζα θιεζεί λα αληηκεησπίζεη ν ελδηαθεξφκελνο επηρεηξεκαηίαο είλαη ε εμεχξεζε θαη δηαηήξεζε ζηαζεξνχ ξεχκαηνο αλαθπθιψζηκσλ πιηθψλ. Έηζη, ζα πξέπεη λα εληνπίζεη πηζαλνχο παξαγσγνχο ζρεηηθψλ απνξξηκκάησλ θαη ζηε ζπλέρεηα λα ζπλεξγαζηεί καδί ηνπο ψζηε λα επηηχρνπλ ην ελδεδεηγκέλν ζχζηεκα δηαινγήο. Ξξνκεζεπηέο κπνξνχλ λα αλαδεηεζνχλ αλάκεζα ζε κεγάιεο επηρεηξήζεηο θαη νξγαληζκνχο παξαγσγνχο απνθνκκάησλ παιαηνράξηνπ θαη άιισλ αλαθπθιψζηκσλ πιηθψλ θαη ζπζθεπαζηψλ, φπσο επηρεηξήζεηο εθδφζεσλ εθηππψζεσλ, επηρεηξήζεηο δηαρείξηζεο αλαθπθιψζηκσλ, βηνκεραλίεο θαη βηνηερλίεο, ζνχπεξ κάξθεη, εκπνξηθέο επηρεηξήζεηο, νξγαληζκνί ηνπ δεκνζίνπ, Ν.Ρ.Α. (δήκνη) θ.ν.θ. Ρν ζέκα ησλ πξνκεζεπηψλ είλαη αιιειέλδεην κε ηελ πνηφηεηα ησλ αλαθπθιψζηκσλ πιηθψλ πνπ ζπιιέγνληαη θαη αλαθπθιψλνληαη. 4. Δλδηάκεζα, ηειηθά πξντφληα Νη πειάηεο: Ρα απφβιεηα κεηαθέξνληαη ηειηθά ζε ρψξνπο επεμεξγαζίαο, φπνπ αμηνπνηνχληαη ελεξγεηαθά ή κεραληθά (π.ρ. ηεκαρηζκφο, θνθθνπνίεζε θιπ). Δπίζεο, ηα πξντφληα αλαθχθισζεο ζπλήζσο ρξεζηκνπνηνχληαη ζε πνιχ κεγάιν πνζνζηφ ζηελ παξαγσγή ησλ αληίζηνηρσλ πξσηνγελψλ πξντφλησλ. Γεληθά, γηα ηνλ εληνπηζκφ ηεο πξνζθνξφηεξεο αγνξάο ν ελδηαθεξφκελνο επηρεηξεκαηίαο ζα πξέπεη λα επηθνηλσλήζεη κε θνξείο πνπ επνπηεχνπλ ή δξαζηεξηνπνηνχληαη ζηνλ θιάδν δηαρείξηζεο ζηεξεψλ απνβιήησλ θαη πνπ κπνξνχλ λα πξνζθέξνπλ πιεξνθνξίεο γηα ηηο επηρεηξήζεηο πνπ εκπιέθνληαη ζηελ αλαθχθισζε, πνπ πξνκεζεχνληαη ή εκπνξεχνληαη αλαθπθιψζηκα πιηθά ζπζθεπαζίαο, θαζψο θαη γηα επηρεηξήζεηο πνπ ρξεζηκνπνηνχλ αλαθπθισκέλα πιηθά ζπζθεπαζίαο ζηελ παξαγσγή ηνπο. Δλδεηθηηθά, θνξείο ελδηαθέξνληνο είλαη: Κειέηε Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο Γηαρείξηζε Απνβιήησλ ιηθψλ Ππζθεπαζίαο 84

85 πνπξγείν Ξεξηβάιινληνο, Δλέξγεηαο θαη Θιηκαηηθήο Αιιαγήο πνπξγείν Αλάπηπμεο, Γεληθή Γξακκαηεία Βηνκεραλίαο Ν Δζληθφο Νξγαληζκφο Δλαιιαθηηθήο Γηαρείξηζεο Ππζθεπαζηψλ θαη Άιισλ Ξξντφλησλ (Δ.Ν.Δ.Γ.Π.Α.Ξ.) Ρα Ππζηήκαηα Ππιινγηθήο Δλαιιαθηηθήο Γηαρείξηζεο Ππζθεπαζηψλ Ρν Ππκβνχιην Δλεξγεηαθήο Αμηνπνίεζεο Απνβιήησλ (ΠΛΔΟΓΔΗΑ) Ν ΠΔΒ - Πχλδεζκνο Δπηρεηξήζεσλ θαη Βηνκεραληψλ (ηέσο Πχλδεζκνο Διιεληθψλ Βηνκεραληψλ) Δθπξφζσπνη ησλ βηνκεραληψλ/ παξαγσγψλ ζπζθεπαζηψλ Δθπξφζσπνη ησλ βηνκεραληψλ ρξήζεο ησλ ζπζθεπαζηψλ γηα ηελ πξνψζεζε ζηελ αγνξά ησλ πξντφλησλ ηνπο Δθπξφζσπνη ησλ πσιεηψλ/ δηαλνκέσλ ησλ ζπζθεπαζηψλ θαη πξντφλησλ Δθπξφζσπνη ησλ θαηαλαισηψλ θ.α. Δλδεηθηηθά εξσηήκαηα ελδηαθέξνληνο είλαη: Ξνπ βξίζθεηαη ε αγνξά-ζηφρνο; Ξφζν θαηξφ ιεηηνπξγεί ε αγνξά; Ξφζν θαηξφ ρξεζηκνπνηεί ε αγνξά ην ζπγθεθξηκέλν αλαθπθισκέλν / αλαθπθιψζηκν πιηθφ; Έρεη ζπλεξγαζηεί ε αγνξά ζην παξειζφλ κε αληίζηνηρεο επηρεηξήζεηο; Ξφζν πξφζπκε είλαη ε αγνξά λα ζπλάςεη λέεο ζπλεξγαζίεο θαη λα απνδερζεί λένπο επηρεηξεκαηίεο; Ρη πξφζζεηεο ππεξεζίεο κπνξεί λα πξνζθέξεη ε αγνξά; Γεληθά, νη πειάηεο ηεο επηρείξεζεο απνδέθηεο ησλ αλαθπθιψζηκσλ πιηθψλ κπνξνχλ αλαδεηεζνχλ αλάκεζα ζε δηάθνξεο επηρεηξήζεηο, ζηε ρψξα καο θαη ζην εμσηεξηθφ, νη νπνίεο πξνκεζεχνληαη πξσηνγελή θαη δεπηεξνγελή αλαθπθιψζηκα πιηθά σο πξψηε χιε, φπσο ελδεηθηηθά: ραξηνβηνκεραλίεο, βηνκεραλίεο πιαζηηθψλ, βηνκεραλίεο κεηάιισλ θ.ν.θ. Κειέηε Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο Γηαρείξηζε Απνβιήησλ ιηθψλ Ππζθεπαζίαο 85

86 5. Ν αληαγσληζκφο: Δθφζνλ ν επηρεηξεκαηίαο επηιέμεη ηνλ ρψξν δξαζηεξηνπνίεζήο ηνπ, ζα πξέπεη λα δηεξεπλήζεη πνηνη είλαη νη αληαγσληζηέο ηνπ. Δλδεηθηηθά ζηνηρεία ηα νπνία πξέπεη λα έρεη ζηε δηάζεζή ηνπ είλαη Ν αξηζκφο ηνπο Ρν κεξίδηφ ηνπο ζηελ αγνξά Νη ζηφρνη θαη νη ζηξαηεγηθέο ηνπο Ζ πνηφηεηα ησλ πξντφλησλ θαη ησλ ππεξεζηψλ ηνπο Νη απφςεηο ησλ θαηαλαισηψλ γηα ηνλ θαζέλα απφ απηνχο 6. Ρν καθξννηθνλνκηθφ πεξηβάιινλ: Αλαιχνληαο ην καθξννηθνλνκηθφ πεξηβάιινλ ν επηρεηξεκαηίαο ζα πξέπεη λα θάλεη κηα πξνζπάζεηα «ραξηνγξάθεζεο» ησλ ηάζεσλ πνπ επηθξαηνχλ θαη ζα ελδέρεηαη λα επηθξαηήζνπλ ζην κέιινλ. Ππγθεθξηκέλα εμεηάδνληαη: Νη ηάζεηο ζηελ νηθνλνκία Ζ πνξεία ηεο ηερλνινγίαο, ζχγρξνλεο ηάζεηο θαη εμειίμεηο Ρν θνηλσληθφ θαη λνκηθφ πιαίζην Ν ηξφπνο κε ηνλ νπνίν επεξεάδεηαη ε δξαζηεξηφηεηα ηνπ επηρεηξεκαηία απφ ηα παξαπάλσ ζηνηρεία Δηδηθά ζήκεξα θαη ζηα πιαίζηα ηεο γεληθεπκέλεο νηθνλνκηθήο θξίζεο θαη ηεο αθφκε πην δχζθνιεο θαηάζηαζεο ησλ ειιεληθψλ δεκνζηνλνκηθψλ θαη ηεο ειιεληθήο νηθνλνκίαο, φπσο έρεη δηακνξθσζεί ζήκεξα, νη πεξηνξηζκνί πνπ πθίζηαληαη νη επηρεηξήζεηο κεγεζχλνληαη γηα ηνπο παξαθάησ ιφγνπο: Απμεκέλν θφζηνο δαλεηζκνχ (βξαρππξφζεζκνπ θαη κέζν-καθξνπξφζεζκνπ) Έιιεηςε ξεπζηφηεηαο πνπ σο ραξαθηεξηζηηθφ γλψξηζκα ηνπ εγρψξηνπ θαη δηεζλνχο επηρεηξεκαηηθνχ πεξηβάιινληνο θαζηζηά δπζθνιφηεξε ηελ πξφζβαζε ησλ κηθξψλ θαη πνιχ κηθξψλ επηρεηξήζεσλ ζηε ρξεκαηνδφηεζε, θαζψο νη ηξάπεδεο πιένλ εθαξκφδνπλ απζηεξφηεξα θξηηήξηα ρνξεγήζεσλ. Κείσζε ηεο ζπλνιηθήο θαηαλάισζεο σο απφξξνηα ηεο κείσζεο ηνπ δηαζέζηκνπ εηζνδήκαηνο ησλ θαηαλαισηψλ (ζπλέπεηα ηεο αλφδνπ ηνπ θφζηνπο δαλεηζκνχ θαη ηεο Κειέηε Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο Γηαρείξηζε Απνβιήησλ ιηθψλ Ππζθεπαζίαο 86

87 αλφδνπ ησλ ηηκψλ θαζψο νη επηρεηξήζεηο κεηαθπιχνπλ, νιηθά ή κεξηθά, ην θφζηνο δαλεηζκνχ ζηηο ηειηθέο ηηκέο). Κείσζε ηεο δήηεζεο παξνρήο ππεξεζηψλ θαη πψιεζεο πξντφλησλ απφ ην εμσηεξηθφ (φπσο εμαγσγέο αγξνηηθψλ θαη βηνκεραληθψλ πξντφλησλ, παξνρή ηερλννηθνλνκηθψλ ππεξεζηψλ, ζπκκεηνρέο ζε αλαπηπμηαθά πξνγξάκκαηα θαη δίθηπα ζπλεξγαζηψλ θηι.), πηψζε ηεο εγρψξηαο νηθνδνκηθήο δξαζηεξηφηεηαο, Θαζπζηέξεζε πινπνίεζεο έξγσλ θαη πξνγξακκάησλ επηρνξήγεζεο. Υζηφζν, παξά ηα πξνβιήκαηα πνπ πξναλαθέξζεθαλ, νη πξννπηηθέο ηνπ θιάδνπ είλαη εμαηξεηηθέο. Νη παξάγνληεο πνπ ζπλεγνξνχλ είλαη ε ζνβαξή πζηέξεζε ηεο ρψξαο καο ζε ζρέζε κε ηηο ινηπέο Δπξσπατθέο ρψξεο θπξίσο ζηε δηαρείξηζε ΑΠΑ, ε αλαγθαηφηεηα ζπκκφξθσζεο κε ηηο επηηαγέο ηεο Δ.Δ., ε επηηάρπλζε ησλ ζεζκηθψλ εμειίμεσλ ιφγσ ηεο επηηαθηηθήο αλάγθεο επίιπζεο ησλ πξνβιεκάησλ θαη ε επηβαιιφκελε εθ ησλ πξαγκάησλ απμεκέλε ζπκκεηνρή ηνπ ηδησηηθνχ ηνκέα ιφγσ ησλ ζνβαξψλ νηθνλνκηθψλ δπζθνιηψλ ησλ ΝΡΑ. ΝΗ ΔΞΗΣΔΗΟΖΚΑΡΗΘΝΗ ΠΡΝΣΝΗ Πην κέξνο απηφ ν επηρεηξεκαηίαο πξέπεη λα ζέζεη ηνπο νηθνλνκηθνχο ζηφρνπο, θαζψο θαη εθείλνπο πνπ έρνπλ λα θάλνπλ κε ηελ παξνπζία ηνπ ζηελ αγνξά. Νη νηθνλνκηθνί ζηφρνη ζα πξέπεη λα κεηαζρεκαηηζηνχλ ζε ζηφρνπο κάξθεηηλγθ. Δδψ είλαη θαη ην ζεκείν φπνπ αλαθέξνληαη θαη φινη νη ππφινηπνη ζηφρνη πνπ δελ αλήθνπλ ζηηο παξαπάλσ θαηεγνξίεο (πρ θνηλσληθνί ζηφρνη, πεξηβαιινληνινγηθνί ζηφρνη θιπ). Αλάινγα κε ην ρψξν ζηνλ νπνίν επηζπκεί λα δξαζηεξηνπνηεζεί ν επηρεηξεκαηίαο, ζα ζέζεη αξρηθά ηνπο νηθνλνκηθνχο ζηφρνπο, δειαδή ην ΡΗ ζέιεη λα πεηχρεη. Νη ζηφρνη απηνί πξέπεη λα είλαη πνζνηηθνί, φπσο γηα παξάδεηγκα: Αχμεζε ηνπ κεξηδίνπ αγνξάο θαηά 20% Αχμεζε ηνπ ξπζκνχ αλάπηπμεο θαηά 2.3% Αχμεζε ηεο θεξδνθνξίαο θαηά 17% Αχμεζε ησλ πσιήζεσλ θαη ηνπ φγθνπ θαηά 8% θιπ Κειέηε Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο Γηαρείξηζε Απνβιήησλ ιηθψλ Ππζθεπαζίαο 87

88 Ν κεηαζρεκαηηζκφο ησλ παξαπάλσ ζε ζηφρνπο κάξθεηηλγθ πξέπεη λα είλαη πνηνηηθφο, δειαδή ε ράξαμε ηεο ζηξαηεγηθήο γηα ηελ επίηεπμε ησλ αλσηέξσ. Δλδεηθηηθά: Έξεπλα γηα λέα πξντφληα / ππεξεζίεο Κεηαηξνπή πθηζηάκελσλ πξντφλησλ Έξεπλα & Αλάπηπμε Δπέλδπζε ζηελ θαηλνηνκία Ρερλνινγηθή ππεξνρή θιπ Ρέινο αλαθέξνληαη θαη πηζαλνί άιινη ζηφρνη, φπσο γηα παξάδεηγκα: Απνξξφθεζε πνζνηήησλ απνβιήησλ απφ ζπγθεθξηκέλε γεσγξαθηθή πεξηνρή Δλίζρπζε ηεο ηνπηθήο θνηλσλίαο κε ζπγθεθξηκέλα πξντφληα ή ππεξεζίεο ΝΓΖΓΝΠ ΔΛΔΟΓΔΗΥΛ 1. Ρν θνηλφ Δίλαη γεγνλφο φηη ην θφζηνο ηεο πξνψζεζεο ελφο πξντφληνο ζε φιν ην πεδίν ηεο αγνξάο είλαη ηδηαίηεξα απμεκέλν θαη φηη ειάρηζηεο εηαηξείεο δηαζέηνπλ πξντφληα ηέηνηα, πνπ λα βξίζθνπλ απνδνρή απφ ην επξχ θνηλφ. Γη απηφ, ινηπφλ, νη επηρεηξήζεηο νθείινπλ λα απεπζχλνληαη ζε κία ή έζησ κεξηθέο ζπγθεθξηκέλεο νκάδεο αλζξψπσλ, γηα λα πνπιήζνπλ απνδνηηθφηεξα ηα πξντφληα θαη ηηο ππεξεζίεο ηνπο. Ζ δηαδηθαζία «ηαμηλφκεζεο» ησλ θαηαλαισηψλ ζε δηαθνξεηηθέο νκάδεο νλνκάδεηαη ηκεκαηνπνίεζε ηεο αγνξάο, ελψ ε επηινγή ζπγθεθξηκέλσλ νκάδσλ νλνκάδεηαη ζηφρεπζε. Ν επηρεηξεκαηίαο ζα πξέπεη λα αλαγλσξίζεη επηηπρψο ηηο αλάγθεο ηνπ αγνξαζηηθνχ θνηλνχ ζην νπνίν ζα ζηνρεχζεη θαη λα ηκεκαηνπνηήζεη επηηπρψο ηηο νκάδεοζηφρνπο. Ζ ηκεκαηνπνίεζε κπνξεί λα γίλεη κε θξηηήξην: ηε γεσγξαθηθή πεξηνρή, ζηελ νπνία βξίζθνληαη νη θαηαλαισηέο, ηα δεκνγξαθηθά ηνπο ζηνηρεία (ειηθία, εηζφδεκα, κφξθσζε, επάγγεικα), Κειέηε Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο Γηαρείξηζε Απνβιήησλ ιηθψλ Ππζθεπαζίαο 88

89 ηνλ ηξφπν δσήο ηνπο θαη ηελ πξνζσπηθφηεηά ηνπο, ή ηνπο ιφγνπο, ηνλ ηξφπν θαη ηηο πεξηζηάζεηο θαηά ηηο νπνίεο ρξεζηκνπνηνχλ ην πξντφλ. 2. Ζ Ρνπνζέηεζε Ρν ζεκαληηθφηεξν ίζσο ζεκείν ηνπ ζρεδίνπ κάξθεηηλγθ είλαη ε «ηνπνζέηεζε» ηνπ πξντφληνο. Κε ηνλ παξαπάλσ φξν δελ λνείηαη ε ηνπνζέηεζε ηνπ πξντφληνο ζηα ξάθηα θάπνηνπ θαηαζηήκαηνο αιιά ηελ ηδέα πνπ ζα ζρεκαηίζεη ν θαηαλαισηήο γηα ην πξντφλ ζε ζρέζε κε ηα πξντφληα ηνπ αληαγσληζκνχ. Ν επηρεηξεκαηίαο θαιείηαη ζην ζεκείν απηφ λα απνθαζίζεη ηελ εηθφλα πνπ ην πξντφλ (θαη θαη επέθηαζε ε επηρείξεζή) ζα εκθαλίδεη ζην αγνξαζηηθφ θνηλφ, πξνβάιινληαο ζπλεπψο ηα ζπγθξηηηθά πιενλεθηήκαηα ηνπ πξντφληνο έλαληη ηνπ αληαγσληζκνχ 3. Ξαξερφκελα πξντφληα θαη ππεξεζίεο Δδψ ν επηρεηξεκαηίαο ζα απνθαζίζεη γηα ην είδνο ησλ πξντφλησλ θαη ησλ ππεξεζηψλ πνπ ζα πξνζθέξεη. Ξξφθεηηαη γηα ην βαζηθφ ζπζηαηηθφ ηνπ κίγκαηνο κάξθεηηλγθ (marketing mix) ην νπνίν πεξηιακβάλεη ην Ξξντφλ (Product), ηελ Ρηκή (Price), ηελ Ξξνψζεζε (Promotion) θαη ην Θνηλφ (People), ή αιιηψο ηα 4P. Ραπηφρξνλα ζην ζεκείν απηφ πξέπεη λα ππνινγηζζνχλ θαη ηα νηθνλνκηθά ζηνηρεία ηεο επέλδπζεο, δειαδή θφζηνο, σθέιεηεο, πξνβιέςεηο πσιήζεσλ θιπ. Ππλήζσο κηα αμηφπηζηε κέζνδνο πνπ ρξεζηκνπνηείηαη είλαη ε αλάιπζε λεθξνχ ζεκείνπ (Break-even analysis), δειαδή νη ειάρηζηεο σθέιεηεο πνπ πξέπεη λα έρεη ε επέλδπζε ψζηε λα ηζνζθειίδεη ηηο δαπάλεο. 4. Ρηκνιφγεζε Ξξφθεηηαη γηα ην δεχηεξν ζεκαληηθφηεξν ζπζηαηηθφ ηνπ κίγκαηνο κάξθεηηλγθ θαη είλαη ν νξηζκφο ηνπ αληίηηκνπ πνπ ζα δεηείηαη λα θαηαβάιεη ν πειάηεο γηα λα απνθηήζεη ην Ξξντφλ. Ξξνθχπηεη ζε ζπλδπαζκφ θαη κε ηελ νηθνλνκηθή αλάιπζε πνπ πξνεγείηαη. Νη παξάγνληεο πνπ επεξεάδνπλ ηελ ηηκή ελφο πξντφληνο είλαη πνιινί: Νη ηπρφλ λνκηθέο δεζκεχζεηο, Νη επηδνηήζεηο πνπ παξέρνπλ ηα ΠΠΔΓ, Κειέηε Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο Γηαρείξηζε Απνβιήησλ ιηθψλ Ππζθεπαζίαο 89

90 Ζ κνλαδηθφηεηα ηνπ πξντφληνο, Ρν θφζηνο θαηαζθεπήο θαη δηάζεζήο ηνπ, Ζ χπαξμε ή φρη ππνθαηάζηαησλ πξντφλησλ, Ζ ζπλνιηθή δήηεζε γηα ην πξντφλ ηε ζπγθεθξηκέλε ρξνληθή πεξίνδν, Ρν φλνκα ηεο επηρείξεζεο ζηελ αγνξά, Ζ εηθφλα πνπ έρεη ζρεκαηίζεη ν θαηαλαισηήο γηα ην πξντφλ, Ζ Δηθφλα πνπ ζέιεη λα δψζεη ν επηρεηξεκαηίαο γηα ην πξντφλ ηνπ, Νη ζηφρνη ηεο επηρείξεζεο γηα ην κεξίδην αγνξάο θαη Ρα Δπηζπκεηά θέξδε. Ν επηρεηξεκαηίαο ζα πξέπεη λα κειεηήζεη φινπο απηνχο ηνπο παξάγνληεο πξηλ απνθαζίζεη ηελ ηηκή πνπ ζα ρξεψζεη. 5. Ρα θαλάιηα δηαλνκήο Νη βαζηθέο απνθάζεηο γηα ηα θαλάιηα δηαλνκήο είλαη δχν: Ξψο ζα θαιπθζεί ε αγνξά. Ξνηφ ζα είλαη ην πεξηζψξην θέξδνπο γηα ην θαλάιη δηαλνκήο. Αλ ν επηρεηξεκαηίαο ρξεζηκνπνηήζεη έλα ή δχν ζεκεία πψιεζεο γηα λα θαιχςεη ηελ αγνξά, ηφηε ιέκε φηη ρξεζηκνπνηείηαη απνθιεηζηηθή δηαλνκή, ε νπνία ρξεζηκνπνηείηαη γηα αθξηβά πξντφληα πνπ αγνξάδνληαη απφ κηθξέο νκάδεο αλζξψπσλ. Αλ ρξεζηκνπνηήζεη έλα ή δχν θαλάιηα δηαλνκήο ηφηε ρξεζηκνπνηεί ηε ιεγφκελε επηιεθηηθή δηαλνκή. Πεκεηψλεηαη φηη ηε δηαλνκή απηή πξνηηκνχλ επηρεηξήζεηο πνπ επηδεηνχλ επαξθή θάιπςε κε θαιφ έιεγρν ηεο δηαλνκήο ησλ πξντφλησλ ηνπο, ηα νπνία δε βξίζθνληαη πάξα πνιιά ρξφληα ζηελ αγνξά. Αλ, ηέινο, ε επηρείξεζε ρξεζηκνπνηήζεη φια ηα θαλάιηα δηαλνκήο, ζηα νπνία κπνξεί λα βξίζθεηαη ην πξντφλ ηεο, ηφηε ιέκε φηη ρξεζηκνπνηεί εληαηηθή δηαλνκή. Ζ επηινγή απηή θέξλεη ην πξντφλ θνληά ζε πνιινχο θαηαλαισηέο, αιιά είλαη δχζθνιν λα ππάξρεη πιήξεο έιεγρνο γηα ην πψο ην δηαθηλεί ην θάζε θαλάιη. Ν επηρεηξεκαηίαο θαιείηαη ζην ζεκείν απηφ λα απνθαζίζεη πνηα θαλάιηα δηαλνκήο ζα ρξεζηκνπνηήζεη. Έλαο άιινο ζεκαληηθφο παξάγνληαο είλαη ην πεξηζψξην θέξδνπο, κε ην νπνίν ζα «δνπιέςεη» ην θαλάιη δηαλνκήο. Δμαξηάηαη απνθιεηζηηθά απφ ην πξντφλ θαη ηελ αγνξά. Πε Κειέηε Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο Γηαρείξηζε Απνβιήησλ ιηθψλ Ππζθεπαζίαο 90

91 νξηζκέλεο αγνξέο είλαη ηα θαλάιηα δηαλνκήο πνπ έρνπλ ηε δχλακε θαη νξίδνπλ ην πεξηζψξην θέξδνπο ηνπο, ελψ ζε άιιεο είλαη ν παξαγσγφο ηνπ πξντφληνο πνπ έρεη ηε δχλακε απηή. 6. Γξάζεηο Ξξνψζεζεο Γηαθήκηζε θαιείηαη νπνηαδήπνηε πιεξσκέλε θαηαρψξεζε ζηα κέζα καδηθήο επηθνηλσλίαο. Ζ δηαθήκηζε, σο εξγαιείν, πξνζθέξεη ηε δπλαηφηεηα γξήγνξεο θαη εθηεηακέλεο παξνπζίαζεο ηνπ κελχκαηνο ηεο επηρείξεζεο, θαζψο θαη ηεο «δσληαλήο» («δξακαηηθφηεξεο») πξνβνιήο ηεο κέζσ εηθφλαο, ήρνπ θαη θίλεζεο. Ρν ζρέδην ηεο δηαθεκηζηηθήο εθζηξαηείαο κίαο επηρείξεζεο πεξηιακβάλεη ηα εμήο: Ρνπο επηθνηλσληαθνχο ζηφρνπο ηεο επηρείξεζεο. Νη επηθνηλσληαθνί ζηφρνη εκπίπηνπλ ζε ηξεηο θαηεγνξίεο: ζηελ πιεξνθφξεζε / γλσζηνπνίεζε ζην θνηλφ ζε φ,ηη αθνξά ην πξντφλ θαη ηηο ππεξεζίεο πνπ πξνζθέξνληαη, ζηελ πεηζψ, λα πεηζηεί δειαδή ην θνηλφ φηη ηα πξντφληα ππεξηεξνχλ ζε ζρέζε κε ηα φκνηα πνπ θπθινθνξνχλ απφ άιιεο επηρεηξήζεηο, ζηελ ππελζχκηζε ηνπ νλφκαηνο ηνπ πξντφληνο (brand name). Ρν κήλπκα ην νπνίν κεηαθέξεηαη. Ρν κήλπκα θάζε δηαθήκηζεο ζπλνςίδεη ην φθεινο ή ηα νθέιε πνπ παξέρεη ην πξντφλ ζηνλ θαηαλαισηή. Ζ δηαθήκηζε, πξνθεηκέλνπ λα επηηχρεη ην ζθνπφ ηεο, επηθαιείηαη είηε ηε ινγηθή ηνπ θαηαλαισηή (ην θζελφηεξν, ην πνηνηηθφηεξν) είηε ην ζπλαίζζεκά ηνπ (ην δπλακηθφηεξν, ην σξαηφηεξν), ή, ζπαληφηεξα, ηελ εζηθή ηνπ (ην ζσζηφηεξν). Ρν ηειεπηαίν κπνξεί εηδηθά ζηελ πεξίπησζε ησλ πξντφλησλ απφ αλαθπθισκέλα ειαζηηθά λα ιεηηνπξγήζεη απνδνηηθφηεξα. Ζ επηινγή ηνπ κελχκαηνο εμαξηάηαη απφ ηνλ ηνκέα ζηνλ νπνίν ππεξηεξεί ην πξντφλ έλαληη ησλ άιισλ νκνεηδψλ πξντφλησλ θαη απφ ηηο επηζπκίεο ηνπ θαηαλαισηή. Ρν κήλπκα κίαο δηαθήκηζεο απνδίδεηαη φρη κφλν κε ιφγηα αιιά θαη κε εηθφλεο, ρξψκαηα, θίλεζε, επηινγή κνπζηθψλ θνκκαηηψλ. Ρα κέζα ηα νπνία ζα ρξεζηκνπνηεζνχλ: ξαδηφθσλν, ηειεφξαζε, θηλεκαηνγξάθνο, εθεκεξίδεο θαη πεξηνδηθά, εμσηεξηθή δηαθήκηζε (παλφ, δηαθήκηζε ζηηο αζηηθέο ζπγθνηλσλίεο), δηαδίθηπν, θιπ. Κειέηε Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο Γηαρείξηζε Απνβιήησλ ιηθψλ Ππζθεπαζίαο 91

92 A.2 ΔΞΗΠΘΝΞΖΠΖ ΡΝ ΡΝΚΔΑ ΓΗΑΣΔΗΟΗΠΖΠ ΙΗΘΥΛ ΠΠΘΔΑΠΗΑΠ Κε βάζε ηα σο άλσ αλαθεξφκελα παξαηίζεηαη αθνινχζσο αλαιπηηθή επηζθφπεζε ηνπ ηνκέα δηαρείξηζεο πιηθψλ ζπζθεπαζίαο ζπκπιεξσκαηηθά πξνο ηα φζα παξνπζηάζηεθαλ ζην εηζαγσγηθφ θεθάιαην πεξί ηε «Γηαρείξηζε ησλ Απνβιήησλ» A.2.1 Νξηζκνί Πήκεξα, κία απφ ηηο ζεκαληηθφηεξεο αηηίεο πνπ ζπληεινχλ ζηελ ππεξπαξαγσγή ησλ απνξξηκκάησλ ζηελ επνρή καο είλαη ε απμεκέλε ρξήζε πιηθψλ ζπζθεπαζίαο. Βέβαηα ε ρξήζε πιηθψλ ζπζθεπαζίαο είλαη παλάξραηα ζπλήζεηα. Ρα πξψηα πιηθά πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ γηα ζπζθεπαζία ήηαλ θπζηθά θαη εχθνια απνηθνδνκήζηκα, φπσο θχιια δέλδξσλ, δέξκαηα, θεξακηθά θ.ά. Θαηά ηα ηειεπηαία ρξφληα ε άλνδνο ηνπ βηνηηθνχ επηπέδνπ θαη ν επαθφινπζνο θαηαλαισηηζκφο, ε ηάζε γηα κεηαθνξά πξντφλησλ ζε κεγάιεο απνζηάζεηο, ε εμαθάληζε ηνπ παξαδνζηαθνχ παληνπψιε θαη ε δηάδνζε ησλ ζνχπεξ κάξθεη έδσζαλ άιιε δηάζηαζε ζηε ζπζθεπαζία. Ζ ζπζθεπαζία, εθηφο απφ ηελ αχμεζε ηνπ φγθνπ ησλ ζθνππηδηψλ έρεη θαη άιιεο πεξηβαιινληηθέο επηπηψζεηο θαηά ηε δηαδηθαζία παξαγσγήο, φπσο είλαη ε θαηαλάισζε πξψησλ πιψλ θαη ελέξγεηαο, ε παξαγσγή αεξίσλ, πγξψλ θαη ζηεξεψλ απνβιήησλ, θ.ά. Ρνλ θχξην ξφιν ζε κηα εθζηξαηεία κείσζεο ηνπ φγθνπ ησλ πιηθψλ ζπζθεπαζίαο ζα πξέπεη λα έρεη ε βηνκεραλία. Αθφκα πξέπεη λα γίλεη ζσζηή ελεκέξσζε ζηνπο θαηαλαισηέο ψζηε λα επηιέγνπλ ηηο επηζηξεθφκελεο ζπζθεπαζίεο ή εθείλεο πνπ κπνξνχλ λα μαλαρξεζηκνπνηεζνχλ, λα πξνηηκνχλ πξντφληα ζε κεγάιε ζπζθεπαζία, απνξξππαληηθά ζε ζπκππθλσκέλε κνξθή, λα απνθεχγνπλ ηε ρξήζε πιαζηηθψλ εηδψλ, λα ρξεζηκνπνηνχλ ζηα ςψληα δίρηπ ή πθαζκάηηλε ηζάληα θ.ά. Ν ζθνπφο ηεο ζπζθεπαζίαο ελφο πξντφληνο είλαη: Λα θαζηζηά άλεηε θαη αζθαιή ηε κεηαθνξά ηνπ. Λα πξνζηαηεχεη ην πξντφλ απφ επηκνιχλζεηο, απψιεηεο θαη πάζεο θχζεσο βιάβεο θαη αιινηψζεηο. Λα παξέρεη επθνιία ζηνλ ηξφπν ρξήζεσο. Λα παξνπζηάδεη θαιή εκθάληζε. Κειέηε Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο Γηαρείξηζε Απνβιήησλ ιηθψλ Ππζθεπαζίαο 92

93 Λα ζπλεπάγεηαη ρακειφ θφζηνο. Γελ πξέπεη λα ππνηηκεζεί ην γεγνλφο φηη ε ζπζθεπαζία ζήκεξα είλαη έλα πνιχ ζεκαληηθφ ζηνηρείν ηνπ κάξθεηηλγθ. Κπνξεί λα πιεξνθνξήζεη ζηνηρεία γηα έλα πξντφλ, κηα πνπ ζηελ επνρή καο νη αγνξαζηέο αγνξάδνπλ κε ζχζηεκα απηνεμππεξέηεζεο, κπνξεί λα δειεάζεη, κπνξεί λα επαηζζεηνπνηήζεη ην θνηλφ (π.ρ. νηθνινγηθέο ζπζθεπαζίεο). Πχκθσλα κε ην Λφκν 2939/01 σο «ζπζθεπαζία» νξίδεηαη θάζε πξντφλ, θαηαζθεπαζκέλν απφ νπνηνδήπνηε είδνο πιηθνχ απφ πξψηεο χιεο κέρξη επεμεξγαζκέλα πιηθά θαη πξννξηδφκελν λα ρξεζηκνπνηείηαη γηα λα πεξηέρεη αγαζά κε ζθνπφ ηελ πξνζηαζία, δηαθίλεζε, ηε δηάζεζε θαη ηελ παξνπζίαζή ηνπο απφ ηνλ παξαγσγφ κέρξη ηνλ ρξήζηε ή ηνλ θαηαλαισηή. Υο ζπζθεπαζίεο ζεσξνχληαη φια ηα είδε κηαο ή πνιιαπιήο ρξήζεο πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηνλ ίδην ζθνπφ. Πεκεηψλνληαη νη εμήο νξηζκνί: Ππιινγή: Ζ ζπγθέληξσζε θαη ν δηαρσξηζκφο απνβιήησλ ή/θαη εηδηθψλ ξεπκάησλ πιηθψλ ζε θαηεγνξίεο πιηθψλ ζχκθσλα κε ηηο θπζηθέο ή/θαη ρεκηθέο ηδηφηεηεο ή/θαη αλάκεημε ησλ απνβιήησλ γηα ηε κεηαθνξά ηνπο. Κεηαθνξά: Ρν ζχλνιν ησλ εξγαζηψλ κεηαθίλεζεο απνβιήησλ ή/θαη εηδηθψλ ξεπκάησλ πιηθψλ απφ ηα κέζα ζπιινγήο ζηνπο ρψξνπο δηάζεζεο, αμηνπνίεζεο ή κεηαθφξησζεο. Κεηαθφξησζε: Νη εξγαζίεο κεηαθίλεζεο απνβιήησλ ή/θαη εηδηθψλ ξεπκάησλ πιηθψλ απφ ηα κέζα ζπιινγήο ζε άιια κέζα κεηαθνξάο. Ξξνζσξηλή απνζήθεπζε: Ζ ηνπνζέηεζε απνβιήησλ ή/θαη εηδηθψλ ξεπκάησλ πιηθψλ ζε νξηζκέλν θαη θαηάιιειν ρψξν κέρξη λα πξαγκαηνπνηεζεί ε ζπιινγή ηνπο Δπεμεξγαζία: Νξίδνληαη νη θπζηθέο, ζεξκηθέο, ρεκηθέο ή βηνινγηθέο δηεξγαζίεο, ζπκπεξηιακβαλνκέλεο ηεο δηαινγήο, πνπ κεηαβάιινπλ ηα ραξαθηεξηζηηθά ησλ απνβιήησλ, πξνθεηκέλνπ λα πεξηνξηζηνχλ ν φγθνο ή νη επηθίλδπλεο ηδηφηεηέο ηνπο, λα δηεπθνιπλζεί ε δηαθίλεζή ηνπο ή λα βειηησζεί ε αλάθηεζε ρξήζηκσλ πιψλ. Θαηά ζπλέπεηα, σο επεμεξγαζία ελλνείηαη ε δηαινγή ζηελ πεγή, ε κεραληθή δηαινγή, ε κεηαθφξησζε θαη ε δεκαηνπνίεζε, θαζψο θαη φιεο νη ηερλνινγίεο ζεξκηθήο, θπζηθήο, ρεκηθήο θαη βηνινγηθήο επεμεξγαζίαο. Κειέηε Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο Γηαρείξηζε Απνβιήησλ ιηθψλ Ππζθεπαζίαο 93

94 A.2.2 Δηζαγσγηθά Πηνηρεία Λνκνζεηηθφ Ξιαίζην Ρνλ Αχγνπζην ηνπ 2001, ςεθίζηεθε ν Λφκνο 2939/01 πεξί «Ππζθεπαζηψλ θαη Δλαιιαθηηθήο Γηαρείξηζεο ησλ Ππζθεπαζηψλ θαη Άιισλ Ξξντφλησλ», ν νπνίνο νπζηαζηηθά θαζηζηά ππνρξεσηηθή ηελ ελαιιαθηηθή δηαρείξηζε ησλ ζπζθεπαζηψλ ζηε ρψξα καο θαη ελαξκνλίδεη ηελ εζληθή καο λνκνζεζία κε ηε ζρεηηθή λνκνζεζία ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο θαη εηδηθφηεξα κε ηελ επξσπατθή νδεγία 94/62. Κε ηνλ Λφκν 2939/01, θαζνξίδνληαη κεηαμχ ησλ άιισλ, νη επζχλεο ησλ δηαρεηξηζηψλ ζπζθεπαζηψλ θαη άιισλ πξντφλησλ, θαζψο θαη νη φξνη θαη πξνυπνζέζεηο γηα ηελ νξγάλσζε ζπζηεκάησλ ελαιιαθηηθήο δηαρείξηζεο ζπζθεπαζηψλ θαη ηίζεληαη σο αξρέο ε πξφιεςε, ε επαλαρξεζηκνπνίεζε αλαθχθισζε θαη ε αλάθηεζε ελέξγεηαο. Νη δηαρεηξηζηέο ζπζθεπαζηψλ/ άιισλ πξντφλησλ, είλαη ππνρξεσκέλνη είηε λα νξγαλψζνπλ αηνκηθά ζπζηήκαηα είηε λα ζπκκεηέρνπλ ζε ζπιινγηθά ζπζηήκαηα ελαιιαθηηθήο δηαρείξηζεο. Ρα σο άλσ ζπζηήκαηα εθαξκφδνληαη θαη γηα ηηο εηζαγφκελεο ζπζθεπαζίεο κε ζπλζήθεο πνπ λα κελ εηζάγνπλ δηαθξίζεηο. Ζ ζπκκεηνρή ζε ζπιινγηθφ ζχζηεκα ελαιιαθηηθήο δηαρείξηζεο ζπλνδεχεηαη απφ ηελ θαηαβνιή εθ κέξνπο ησλ ππφρξεσλ δηαρεηξηζηψλ ρξεκαηηθήο εηζθνξάο, πξνθεηκέλνπ λα θαιπθζεί ην θφζηνο ηεο ελαιιαθηηθήο δηαρείξηζεο. Δπηζεκαίλεηαη επηπιένλ φηη ζηελ πεξίπησζε ζπιινγηθνχ ζπζηήκαηνο, δηαζθαιίδεηαη ε δπλαηφηεηα ζπκκεηνρήο ζην ζχζηεκα ησλ ελδηαθεξνκέλσλ δηαρεηξηζηψλ, νη νπνίνη εθπιεξψλνπλ ηνπο φξνπο θαη ηηο πξνυπνζέζεηο ηνπ ζπζηήκαηνο θαη πξνζδηνξίδεηαη ην πιαίζην ησλ ζπκβάζεσλ πξνζρψξεζεο ζην ζχζηεκα. Δπίζεο πξέπεη λα δηαζθαιίδεηαη ε δπλαηφηεηα θαηάξηηζεο ζπκβάζεσλ ζπλεξγαζίαο κε ηνπο ππφρξενπο θνξείο δηαρείξηζεο δεκνηηθψλ απνβιήησλ. Γηα ηελ νξγάλσζε θάζε ζπζηήκαηνο αηνκηθήο ή ζπιινγηθήο ελαιιαθηηθήο δηαρείξηζεο απαηηείηαη ε ρνξήγεζε έγθξηζεο απφ ηνλ ΔΝΔΓΠΑΞ. Γηα ηνλ ζθνπφ απηφ ηα πξνο έγθξηζε ζπζηήκαηα θαηαζέηνπλ θάθειν, ν νπνίνο πξέπεη λα πιεξνί θαη ειάρηζηνλ κηα ζεηξά γεληθψλ πξνδηαγξαθψλ πνπ έρεη πηνζεηήζεη ε Δπηηξνπή Ξαξαθνινχζεζεο ηεο Δλαιιαθηηθήο Γηαρείξηζεο (ΔΞΔΓ). Ξαξάιιεια λνκηθά ππφρξενη είλαη θαη νη Νξγαληζκνί Ρνπηθήο Απηνδηνίθεζεο (Ν.Ρ.Α.), νη νπνίνη νθείινπλ λα κεξηκλήζνπλ γηα ηελ αλαθχθισζε Κειέηε Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο Γηαρείξηζε Απνβιήησλ ιηθψλ Ππζθεπαζίαο 94

95 ησλ δεκνηηθψλ απνβιήησλ ζπζθεπαζίαο. Ν Λφκνο πξνβιέπεη ηηο βαζηθέο αξρέο ζπλεξγαζίαο ησλ ΝΡΑ κε ηνπο ππφρξενπο δηαρεηξηζηέο ζπζθεπαζίαο. Δπηζεκαίλεηαη φηη ε θνηλνηηθή Νδεγία 94/62/ΔΘ έρεη ηξνπνπνηεζεί κε ηελ Νδεγία 2004/12/ΔΘ ηνπ Ππκβνπιίνπ ηεο 11εο Φεβξνπαξίνπ 2004, ψζηε κε ηνλ θαζνξηζκφ λέσλ πνζνηηθψλ ζηφρσλ γηα ηελ αμηνπνίεζε θαη αλαθχθισζε θάζε επί κέξνπο πιηθνχ ησλ απνβιήησλ ησλ ζπζθεπαζηψλ θαη ηελ πξφβιεςε ηεο ιήςεο πξφζζεησλ πξνιεπηηθψλ κέηξσλ γηα ηε δηαρείξηζε ησλ ζπζθεπαζηψλ, λα δηαζθαιίδεηαη πιεξέζηεξα θαη πην απνηειεζκαηηθά ε επίηεπμε ησλ ηηζέκελσλ ζηφρσλ. Ζ νδεγία 2004/12 /ΔΘ ελζσκαηψζεθε ζην εζληθφ καο δίθαην κε ηελ ΘΑ 9268/469/07 (ΦΔΘ 286 Β). Δπηπιένλ, έρεη εθδνζεί ε Νδεγία 2005/20/ΔΘ ηνπ Δπξσπατθνχ Θνηλνβνπιίνπ θαη ηνπ Ππκβνπιίνπ ηεο 9εο Καξηίνπ 2005 γηα ηξνπνπνίεζε ηεο νδεγίαο 94/62/ΔΘ γηα ηηο ζπζθεπαζίεο θαη ηα απνξξίκκαηα ζπζθεπαζίαο. Ζ ελ ιφγσ νδεγία αθνξά ην ρξνλνδηάγξακκα επίηεπμεο ησλ ζηφρσλ απφ ηα θξάηε κέιε πνπ πξνζρψξεζαλ ζηελ Δπξσπατθή Έλσζε δπλάκεη ηεο ζπλζήθεο πξνζρψξεζεο ηεο 16εο Απξηιίνπ Δπηπξφζζεηα έρεη εθδνζεί κηα ζεηξά απφ θνηλνηηθέο απνθάζεηο πνπ ξπζκίδνπλ επηκέξνπο ζέκαηα ζρεηηθά κε ηηο ζπζθεπαζίεο θαη ηα απφβιεηα ζπζθεπαζίαο θαη ζπγθεθξηκέλα νη εμήο: 1997/129/ΔΘ Απφθαζε ηεο Δπηηξνπήο ηεο 28εο Ηαλνπαξίνπ 1997, γηα ηνλ θαζνξηζκφ ζπζηήκαηνο αλαγλψξηζεο ησλ πιηθψλ ζπζθεπαζίαο ζχκθσλα κε ηελ νδεγία 94/62/ΔΘ ηνπ Δπξσπατθνχ Θνηλνβνπιίνπ θαη ηνπ Ππκβνπιίνπ γηα ηηο ζπζθεπαζίεο θαη ηα απνξξίκκαηα ζπζθεπαζηψλ 1999/177/ΔΘ Απφθαζε ηεο Δπηηξνπήο ηεο 8εο Φεβξνπαξίνπ 1999, ζρεηηθά κε ηελ θαζηέξσζε ησλ φξσλ παξέθθιηζεο γηα ηηο πιαζηηθέο παιέηεο θαη θηβψηηα φζνλ αθνξά ηα επίπεδα ζπγθέληξσζεο πνπ θαζνξίδεη ε νδεγία 94/62/ΔΘ γηα ηηο ζπζθεπαζίεο θαη ηα απφβιεηα ζπζθεπαζηψλ 2001/171/ΔΘ Απφθαζε ηεο Δπηηξνπήο ηεο 19εο Φεβξνπαξίνπ 2001, γηα ηνλ θαζνξηζκφ ησλ φξσλ παξέθθιηζεο φζνλ αθνξά ηηο γπάιηλεο ζπζθεπαζίεο ζε ζρέζε κε ηα επίπεδα ζπγθέληξσζεο βαξέσλ κεηάιισλ πνπ ζεζπίδνληαη ζηελ νδεγία 94/62/ΔΘ ζρεηηθά κε ηηο ζπζθεπαζίεο θαη ηα απνξξίκκαηα ζπζθεπαζίαο. Κειέηε Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο Γηαρείξηζε Απνβιήησλ ιηθψλ Ππζθεπαζίαο 95

96 2001/524/ΔΘ Απφθαζε ηεο Δπηηξνπήο ηεο 28εο Ηνπλίνπ 2001, ζρεηηθά κε ηε δεκνζίεπζε ησλ ζηνηρείσλ αλαθνξάο ησλ πξνηχπσλ ΔΛ 13428:2000, ΔΛ 13429:2000, ΔΛ 13430:2000, ΔΛ 13431:2000 θαη ΔΛ 13432:2000 ζηελ Δπίζεκε Δθεκεξίδα ησλ Δπξσπατθψλ Θνηλνηήησλ ζην πιαίζην ηεο εθαξκνγήο ηεο νδεγίαο 94/62/ΔΘ γηα ηηο ζπζθεπαζίεο θαη ηα απνξξίκκαηα ζπζθεπαζίαο. 2005/270/ΔΘ Απφθαζε ηεο Δπηηξνπήο ηεο 22αο Καξηίνπ 2005 γηα ηνλ θαζνξηζκφ ησλ πηλάθσλ ηνπ ζπζηήκαηνο βάζεσλ δεδνκέλσλ ζχκθσλα κε ηελ νδεγία 94/62/ΔΘ ηνπ Δπξσπατθνχ Θνηλνβνπιίνπ θαη ηνπ Ππκβνπιίνπ γηα ηηο ζπζθεπαζίεο θαη ηα απνξξίκκαηα ζπζθεπαζίαο. 2006/340/ΔΘ Απφθαζε ηεο Δπηηξνπήο ηεο 8εο Καΐνπ 2006 γηα ηελ ηξνπνπνίεζε ηεο απφθαζεο 2001/171/ΔΘ κε ζθνπφ ηελ παξάηαζε ηεο ηζρχνο ησλ φξσλ παξέθθιηζεο γηα ηηο γπάιηλεο ζπζθεπαζίεο ζε ζρέζε κε ηα επίπεδα ζπγθέληξσζεο ησλ βαξέσλ κεηάιισλ πνπ ζεζπίδεη ε νδεγία 94/62/ΔΘ ηνπ Δπξσπατθνχ Θνηλνβνπιίνπ θαη ηνπ Ππκβνπιίνπ. Δπηπιένλ έρεη εθδνζεί ε 2005/C 44/13 Αλαθνίλσζε ηεο Δπηηξνπήο, ζην πιαίζην ηεο εθαξκνγήο ηεο νδεγίαο 94/62/ΔΘ ηνπ Δπξσπατθνχ Θνηλνβνπιίνπ θαη ηνπ Ππκβνπιίνπ ηεο 20ήο Γεθεκβξίνπ 1994 γηα ηηο ζπζθεπαζίεο θαη ηα απνξξίκκαηα ζπζθεπαζίαο Δπίζεο, ζχκθσλα κε ην λέν Λφκν 3854/2010 κε ηνλ νπνίν επήιζε ηξνπνπνίεζε ηνπ Λφκνπ 2939/01, νη δηαρεηξηζηέο ζπζθεπαζηψλ είηε πξνβαίλνπλ ζηελ νξγάλσζε ζπζηήκαηνο ζπιινγηθήο ελαιιαθηηθήο δηαρείξηζεο ή ζπκκεηέρνπλ ππνρξεσηηθά ζε Πχζηεκα Ππιινγηθήο Δλαιιαθηηθήο Γηαρείξηζεο (ΠΠΔΓ), ε πνξεία ησλ νπνίσλ (ζηφρνη θαη ρξνλνδηαγξάκκαηα) ειέγρεηαη απφ ηνλ (ελεξγφ πιένλ) «Δζληθφ Νξγαληζκφ Δλαιιαθηηθήο Γηαρείξηζεο Ππζθεπαζηψλ θαη Άιισλ Ξξντφλησλ» (Δ.Ν.Δ.Γ.Π.Α.Ξ.). Δπηπιένλ, ε θνζηνιφγεζε γίλεηαη βάζεη ηνπ θφζηνπο ησλ παξερφκελσλ ππεξεζηψλ θαη ηνπ φγθνπ ησλ δηαρεηξηδφκελσλ πνζνηήησλ απνξξηκκάησλ ( /ηφλν). Απηφ πξαθηηθά ζεκαίλεη φηη πξαγκαηνπνηείηαη πιένλ νξζνινγηθή θνζηνιφγεζε ηεο δηαρείξηζεο. Αλαζηαιηηθνί παξάγνληεο φκσο γηα ηελ πιήξε εθαξκνγή ηνπ θαλνληζηηθνχ πιαηζίνπ, ζχκθσλα κε πξφζθαηε κειέηε ηνπ Ηδξχκαηνο Νηθνλνκηθψλ θαη Βηνκεραληθψλ Δξεπλψλ (ΗΝΒΔ), απνηεινχλ ε έιιεηςε ηερληθήο ππνδνκήο θαη νηθνλνκηθψλ πφξσλ, ε έιιεηςε αμηφπηζησλ κεραληζκψλ ειέγρνπ θαζψο θαη νξζνχ πιαηζίνπ επηβνιήο πξνζηίκσλ γηα ηηο κε Κειέηε Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο Γηαρείξηζε Απνβιήησλ ιηθψλ Ππζθεπαζίαο 96

97 ζχλλνκεο πεξηπηψζεηο. Απαηηείηαη επνκέλσο πξνζπάζεηα απφ φινπο ηνπο εκπιεθφκελνπο θνξείο ψζηε ε ηζρχο απηψλ ησλ παξαγφλησλ λα ακβιπλζεί θαηά ην δπλαηφλ. Ρέινο, νη πξνβιέςεηο αδεηνδφηεζεο ησλ επηρεηξήζεσλ πνπ δξαζηεξηνπνηνχληαη ζηνλ θιάδν θαη νη ζρεηηθέο παξαπνκπέο ππάξρνπλ αλαιπηηθά ζηελ ΘΑ 50910/2727/2003 (ΦΔΘ B 1909/ ) «Κέηξα θαη Όξνη γηα ηε Γηαρείξηζε Πηεξεψλ Απνβιήησλ Δζληθφο θαη Ξεξηθεξεηαθφο Πρεδηαζκφο Γηαρείξηζεο». A.2.3 Ξξνέιεπζε Απνβιήησλ Ππζθεπαζίαο Ζ Ξξψηε Ύιε Ρα απφβιεηα ζπζθεπαζίαο κπνξεί λα πξνέξρνληαη απφ πνιιέο πεγέο θαη λα αθνινπζνχλ δηαθνξεηηθέο δηαδξνκέο κεηά ηελ ρξήζε ηνπο θαη ηελ κεηαηξνπή ηνπο ζε απνξξίκκαηα. Ξην ζπγθεθξηκέλα: Έξγα κπιε θάδσλ: Ρα έξγα ηνπ κπιε θάδνπ πξνέξρεηαη ζρεδφλ ην ζχλνιν ηεο αλαθχθισζεο ηεο ρψξαο καο θαη αθνξά ην πην ζεκαληηθφ θαη δχζθνιν ηκήκα ησλ απνβιήησλ: ηα δεκνηηθά απνξξίκκαηα. Απεπζχλνληαη ζην γεληθφ θνηλφ, δειαδή ζε φινπο ηνπο θαηνίθνπο ηεο ρψξαο καο, θαη αλαπηχζζνληαη ζε ζπλεξγαζία κε ηνπο Νξγαληζκνχο Ρνπηθήο Απηνδηνίθεζεο (ΝΡΑ), φπσο άιισζηε πξνβιέπεη ην ηζρχνλ λνκηθφ πιαίζην. Πηα έξγα απηά αλαπηχζζεηαη ην δίθηπν ησλ κπιε θάδσλ αλαθχθισζεο ζηνπο νπνίνπο, νη θάηνηθνη ησλ Γήκσλ, θαινχληαη λα απνζέζνπλ ηα αλαθπθιψζηκα πιηθά (απφβιεηα ζπζθεπαζίαο απφ ραξηί, πιαζηηθά, γπαιί, αινπκίλην θαη ιεπθνζίδεξν). Νη πνζφηεηεο πνπ ζπιιέγνληαη κεηαθέξνληαη ζηα Θέληξα Γηαινγήο Αλαθπθιψζηκσλ ιηθψλ (ΘΓΑ), φπνπ ηα αλαθπθιψζηκα πιηθά δηαρσξίδνληαη θαη πξνσζνχληαη πξνο αλαθχθισζε. Πηελ αλάπηπμε ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ ηνκέα επελδχνπκε ζεκαληηθά, κε ζηφρν ηελ επέθηαζε ηνπ, ην επφκελν δηάζηεκα, ψζηε λα εμππεξεηεί, ην ζπληνκφηεξν δπλαηφ, ην ζχλνιν ηνπ πιεζπζκνχ ηεο ρψξαο. Δηδηθέο Γξάζεηο: Νη Δηδηθέο Γξάζεηο ζηνρεχνπλ ζηε ζπιινγή θαη αλαθχθισζε απνβιήησλ ζπζθεπαζίαο, θπξίσο γπάιηλσλ θηαιψλ, απφ κεγάινπο παξαγσγνχο θαη γεληθψο ζεκεία θαη πεξηνρέο επαγγεικαηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ φπνπ θαηαλαιψλνληαη πξντφληα ζε γπάιηλε Κειέηε Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο Γηαρείξηζε Απνβιήησλ ιηθψλ Ππζθεπαζίαο 97

98 ζπζθεπαζία (π.ρ. θέληξα δηαζθέδαζεο, μελνδνρεηαθά ζπγθξνηήκαηα, νξγαλσκέλεο αθηέο θιπ.). Πθνπφο ησλ εηδηθψλ δξάζεσλ είλαη λα δεκηνπξγεζνχλ φζν ην δπλαηφλ πην θαζαξά θαη ακηγή ξεχκαηα απνβιήησλ ζπζθεπαζίαο ζην ζεκείν παξαγσγήο ηνπο. Βηνκεραληθά θαη Δκπνξηθά Απφβιεηα Ππζθεπαζίαο: Ν ηνκέαο ησλ Βηνκεραληθψλ θαη Δκπνξηθψλ Απνβιήησλ εζηηάδεη ζηελ θαηαγξαθή θαη ηελ πξνψζεζε (κέζσ εηθνληθψλ θηλήηξσλ πξνο ηηο εηαηξείεο πνπ ζπιιέγνπλ θαη εκπνξεχνληαη ηα πιηθά) ηεο αλαθχθισζεο πνπ επηηπγράλεηαη ζηνλ ηνκέα ηεο βηνκεραλίαο θαη ηνπ εκπνξίνπ (π.ρ. απφ αιπζίδεο θαηαζηεκάησλ ιηαληθήο πψιεζεο, απνζήθεο, παξαγσγηθέο κνλάδεο, θιπ.). Άιιεο κνξθέο αμηνπνίεζεο: Ρν ηζρχνλ λνκηθφ πιαίζην πξνβιέπεη ηε ζπκκεηνρή θαη άιισλ κεζφδσλ αμηνπνίεζεο ησλ απνβιήησλ ζπζθεπαζίαο ζηελ επίηεπμε ησλ εζληθψλ ζηφρσλ (π.ρ. ελεξγεηαθή αμηνπνίεζε, ρξήζε ελαιιαθηηθνχ θαπζίκνπ) θαη αλαπηχζζεη ζπλεξγαζίεο ζε απηφ ην πεδίν κε δεκνηηθνχο ή κε θνξείο. A.2.4 θηζηάκελε Θαηάζηαζε ηεο Αγνξάο A Ζ Δπξσπατθή Αγνξά Πηα πεξηζζφηεξα θξάηε κέιε ηεο Δ.Δ.ε παξαγσγή απνβιήησλ πιηθψλ ζπζθεπαζίαο ηα ηειεπηαία ρξφληα θαίλεηαη λα απμάλεη θαη ζε θάπνηεο πεξηπηψζεηο ζρεδφλ λα ζηαζεξνπνηείηαη. Πχκθσλα κε κειέηε ηεο Hellastat A.E., o κέζνο εηήζηνο ξπζκφο κεηαβνιήο ηνπ φγθνπ ησλ απνβιήησλ πιηθψλ ζπζθεπαζίαο πνπ παξήρζεζαλ ζηελ Δ.Δ. ηελ πεξίνδν ήηαλ ρακειφηεξνο απφ ηνλ αληίζηνηρν ηεο αλαθχθισζεο (1,7% θαη 4,4% αληίζηνηρα). Δπίζεο, ην 2007 εθηηκάηαη φηη αλαθπθιψζεθαλ 46,8 εθ. ηφλνη απνβιήησλ πιηθψλ ζπζθεπαζίαο ζε ζχλνιν 80,1 εθ. ηφλσλ, δειαδή ην πνζνζηφ αλαθχθισζεο αλήιζε ζε 59%. Δλδεηθηηθά αλαθέξεηαη φηη ην αληίζηνηρν πνζνζηφ ην 2004 ήηαλ 54,1%. Δμάιινπ, νη πνζνηηθνί ζηφρνη πνπ έρνπλ ηεζεί κε ηελ Νδεγία 2004/12/ΔΘ επηηεχρζεθαλ ζε φιεο ηηο θαηεγνξίεο απνβιήησλ ην Κειέηε Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο Γηαρείξηζε Απνβιήησλ ιηθψλ Ππζθεπαζίαο 98

99 Πην Γηάγξακκα πνπ αθνινπζεί θαησηέξσ δίλεηαη κηα εηθφλα ησλ επηδφζεσλ ηεο ΔΔ-27 φζνλ αθνξά ηελ αλαθχθισζε ησλ απνβιήησλ ζπζθεπαζίαο. Ρν 2007, 16 θξάηε κέιε είραλ επηηχρεη ην ζηφρν ηνπ 2008 λα αλαθπθιψλνπλ ην 55% ησλ ζπζθεπαζηψλ πνπ δηαηίζεληαη ζηελ αγνξά (κε ζπκπεξηιακβαλνκέλεο ηεο αλάθηεζεο ελέξγεηαο) 11. Απφ ην 2007, ην 59% ησλ απνξξηκκάησλ ζπζθεπαζίαο ζηελ ΔΔ ησλ 27 αλαθπθιψλεηαη θαη ην 14% αμηνπνηείηαη γηα ηελ αλάθηεζε ελέξγεηαο. Νη αξηζκνί, σζηφζν, θαηαδεηθλχνπλ φηη νξηζκέλα θξάηε κέιε πνπ έρνπλ ήδε επηηχρεη έλα πςειφ πνζνζηφ αλαθχθισζεο αληηκεησπίδνπλ πξνβιήκαηα ζηελ πεξαηηέξσ αχμεζε ή ηε δηαηήξεζε απηνχ ηνπ πςεινχ επηπέδνπ 12. Γηάγξακκα 14: Ξνζνζηά Αλαθχθισζεο θαη Αλάθηεζεο απνβιήησλ ζπζθεπαζίαο (2007) Eurostat, 2008, Energy, transport and environment indicators Eurostat, 2008, Energy, transport and environment indicators Ξεγή: Eurostat Waste Data Centre 2010 Κειέηε Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο Γηαρείξηζε Απνβιήησλ ιηθψλ Ππζθεπαζίαο 99

100 Υο πξνο ην ραξηί ηα ζηνηρεία απφ ην European Recovered Paper Council δείρλνπλ φηη απφ ην 2002 έσο θαη ην 2008 ε θαηαλάισζε ραξηηνχ θαη ραξηνληνχ απμήζεθε. Ρν επίπεδν ηεο αλαθχθισζεο ραξηηνχ θαη ραξηνληνχ, είρε επίζεο απμεηηθή θάζε ρξφλν, απφ 55,8% ην 2002 ζε 66% ην Ρν 2009, ην πνζνζηφ αλαθχθισζεο αλήιζε ζε 72,2% γηα φια ηα είδε ραξηηνχ θαη ραξηνληνχ ζηελ ΔΔ-27 πεξηιακβαλνκέλεο ηεο Λνξβεγίαο θαη ηεο Διβεηίαο. Ρα πςειφηεξα πνζνζηά αλαθχθισζεο πνπ παξαηεξήζεθαλ ην 2008 θαη ην 2009 ζα κπνξνχζαλ λα νθείινληαη ελ κέξεη ζηε ρακειή θαηαλάισζε ραξηηνχ, ιφγσ ησλ επηπηψζεσλ ηεο νηθνλνκηθήο χθεζεο. ηαλ ε νηθνλνκία ζα αλαθάκςεη ζηνπο ζπλήζεηο ξπζκνχο αλάπηπμεο ηεο, ζα είλαη ελδηαθέξνλ λα ειεγρζεί αλ ε απμεηηθή ηάζε ησλ πνζνζηψλ αλαθχθισζεο ζα ζπλερηζηεί. ζνλ αθνξά ζηελ αλαθχθισζε κεηαιιηθψλ απνβιήησλ ζπζθεπαζίαο έπεηηα απφ ην 2005 κεηψζεθε ζε απφιπηα κεγέζε, αιιά είλαη ζεκαληηθφ φηη ην πνζνζηφ αλαθχθισζεο βειηηψζεθε απφ 61,1% ην 2005 θαη ζε 66,1% ην Δπίζεο, ε αλαθχθισζε ησλ πιαζηηθψλ ζπζθεπαζηψλ θαηαιακβάλεη δηαρξνληθά ηε ρακειφηεξε επίδνζε κεηαμχ ησλ πιηθψλ ζηελ Δ.Δ. Ξαξφια απηά, ην 2007 αλαθπθιψζεθαλ 4,2 εθ. ηφλνη πιαζηηθνχ ζε ζχλνιν 15,1 εθ. ηφλσλ, βειηηψλνληαο ην πνζνζηφ αλαθχθισζεο θαηά κία πνζνζηηαία κνλάδα ζε 27,7%. Δμάιινπ, ην 2007 παξήρζεζαλ 16,5 εθ. ηφλνη απνβιήησλ γπαιηνχ θαη αλαθπθιψζεθαλ 10,5 εθ. ηφλνη (πνζνζηφ 63,5%), ελψ ην πξνεγνχκελν έηνο ε επίδνζε ήηαλ 60,3%. Ρέινο, ζηελ θαηεγνξία ηνπ μχινπ, νη πνζφηεηεο πνπ αλαθπθιψζεθαλ ηελ πεξίνδν απμήζεθαλ θαηά 10,4%, εληνλφηεξα δειαδή απφ ηα παξαρζέληα απφβιεηα (2,4%). Ππλεπψο, ην πνζνζηφ αλαθχθισζεο βειηηψζεθε απφ 38,4% ζε 41,4%. Αλαθνξηθά κε ηε δηάξζξσζε ησλ απνβιήησλ πιηθψλ ζπζθεπαζίαο πνπ παξάγνληαη ζηελ Δ.Δ., παξαηεξείηαη φηη ην ραξηί θαηαιακβάλεη δηαρξνληθά ηελ πιεηνςεθία (39,9% ην 2007). Ρν ηειεπηαίν έηνο αθνινχζεζε ην γπαιί κε κεξίδην 20,6%, ηα πιαζηηθά κε 18,8% θαη ην μχιν κε 16,4%. ζνλ αθνξά ζηε δηάξζξσζε ησλ πιηθψλ πνπ αλαθπθιψζεθαλ ην ελ ιφγσ ρξνληθφ δηάζηεκα, νη ράξηηλεο ζπζθεπαζίεο μεπέξαζαλ ην 1/2 ηνπ ζπλφινπ. Δπίζεο, είλαη αμηνζεκείσην φηη ελψ ηα πιαζηηθά απνηέιεζαλ ζρεδφλ ην 1/5 ησλ απνβιήησλ πνπ δεκηνπξγήζεθαλ, ιφγσ ηνπ ρακεινχ πνζνζηνχ αλαθχθισζεο πνπ πξναλαθέξζεθε, νη Κειέηε Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο Γηαρείξηζε Απνβιήησλ ιηθψλ Ππζθεπαζίαο 100

101 πνζφηεηεο πνπ αλαθπθιψζεθαλ αληηζηνίρεζαλ κφιηο ζην 8,9%. Γηαθνξά παξαηεξείηαη θαη ζηελ θαηεγνξία μχινπ, κε ην κεξίδην ηεο αλαθχθισζεο λα είλαη κηθξφηεξν απφ ην αληίζηνηρν ηεο παξαγσγήο (11,6% έλαληη 16,4%). Υο πξνο ηα δεπηεξνγελή πιηθά, ζηνλ Ξίλαθα πνπ αθνινπζεί παξνπζηάδνληαη δείθηεο ηηκψλ, θαζψο θαη φγθνο ζπλαιιαγψλ γηα ηα δεπηεξνγελή πξντφληα πνπ πξνθχπηνπλ απφ ράξηηλα, πιαζηηθά θαη γπάιηλα απφβιεηα. Ρα ελ ιφγσ ζηνηρεία ηεο Eurostat βαζίδνληαη ζηηο εκπνξηθέο ζπλαιιαγέο πνπ πξαγκαηνπνηνχληαη ηφζν κεηαμχ ησλ θξαηψλ-κειψλ ηεο Δ.Δ., φζν θαη κε ηξίηεο ρψξεο, ελψ ιακβάλνπλ ππφςε αλά θαηεγνξία δηαθνξεηηθνχο ηχπνπο πιηθψλ, θαζψο θαη δηαθνξεηηθά επίπεδα πνηφηεηαο. Πεκεηψλεηαη φηη νη ηηκέο ησλ δεπηεξνγελψλ πιηθψλ εμαξηψληαη άκεζα απφ ηηο κεηαβνιέο ζηηο ηηκέο ησλ πξσηνγελψλ πιηθψλ θαη ηηο ζπλζήθεο πνπ επηθξαηνχλ ζηηο αγνξέο απφ ηελ πιεπξά ηεο πξνζθνξάο θαη ηεο δήηεζεο. Ξίλαθαο 4: Γείθηεο Ρηκψλ θαη Όγθνο Ππλαιιαγψλ Γεπηεξνγελψλ ιηθψλ ζηελ Δ.Δ. ( ) Σαξηί Ξιαζηηθφ Γπαιί Έηνο Γείθηεο ηηκψλ ( /ηφλν) Όγθνο ζπλαιιαγψλ (ζε ρηι. ηφλνπο) Γείθηεο ηηκψλ ( /ηφλν) Όγθνο ζπλαιιαγψλ (ζε ρηι. ηφλνπο) Γείθηεο ηηκψλ ( /ηφλν) Όγθνο ζπλαιιαγψλ (ζε ρηι. ηφλνπο) , ,50 309, ,99 36, , , ,03 307, ,98 35, , , ,19 271, ,14 37, , , ,11 246, , , , , ,04 47, , , ,61 330, ,36 46, , , ,37 351, ,86 46, , ,6 34,892,72 364, ,44 42, , , ,87 355, ,29 48, , ,13 251, , ,79 Κέζνο Δηήζηνο Οπζκφο Κεηαβνιήο - 4,30% 6,60% - 2,30% 13,20% 3,20% 5,40% Ξεγή: Eurostat / Ξξνζαξκνγή Hellastat A.E. Κειέηε Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο Γηαρείξηζε Απνβιήησλ ιηθψλ Ππζθεπαζίαο 101

102 ζνλ αθνξά ζηα δεπηεξνγελή πξντφληα απφ ραξηί, δηαπηζηψλεηαη φηη ε ηηκή αθνινχζεζε αλνδηθή πνξεία ηελ πεξίνδν , θαζψο απμήζεθε απφ 94,6 /ηφλν ζε 121,1 /ηφλν. Αληίζηνηρα, ν φγθνο ησλ εκπνξηθψλ ζπλαιιαγψλ απμήζεθε απφ 28,8 εθ. ηφλνπο ζε 36,4 εθ. ηφλνπο. Ζ νηθνλνκηθή θξίζε πξνθάιεζε ζεκαληηθή πηψζε ηηκψλ θαηά -28,1% ην 2009, αιιά νη ζπλαιιαγέο παξέκεηλαλ ζε ζρεηηθά ζηαζεξά επίπεδα. Ρν δεπηεξνγελέο πιαζηηθφ έρεη ζεκαληηθά κεγαιχηεξε εκπνξηθή αμία απφ ην ραξηί, αιιά ν φγθνο ησλ ζπλαιιαγψλ είλαη πνιχ κηθξφηεξνο. Ν δείθηεο ηηκψλ απμήζεθε απφ 246,3 /ηφλν ην 2003 ζε 364,9 /ηφλν ην Υζηφζν, ηελ ηειεπηαία δηεηία, ν δείθηεο κεηψζεθε αξρηθά θαηά -2,6% ηελ πεξίνδν 08/07 θαη ζηε ζπλέρεηα θαηά -29,3% ζε 251,2 /ηφλν. Ρελ πεξίνδν 09/08 νη ρακειέο ηηκέο ησλ δεπηεξνγελψλ πιαζηηθψλ έδσζαλ ψζεζε ζηνλ φγθν ησλ ζπλαιιαγψλ, θαζψο απμήζεθαλ κε ξπζκφ 19,4% θαη αλήιζαλ ζε 6,1 εθ. ηφλνπο. Ρέινο, ζρεηηθά κε ην δεπηεξνγελέο γπαιί, αλαθέξεηαη φηη έρεη πνιχ ρακειή εκπνξηθή αμία. Ρελ πεξίνδν ν δείθηεο ηηκψλ απμήζεθε κε κέζν εηήζην ξπζκφ κεηαβνιήο 3,2% θαη ν φγθνο ηνπ εκπνξίνπ κε 5,4%. Ρν 2008 ε ηηκή δηακνξθψζεθε ζηα πςειφηεξα επίπεδα ηεο πεξηφδνπ (48,3 /ηφλν) θαη ν φγθνο ζπλαιιαγψλ αλήιζε ζε 4,3 εθ. ηφλνπο. Ρν ηειεπηαίν έηνο ε πηψζε ηεο ηηκήο ηνπ γπαιηνχ ήηαλ ακειεηέα (-0,6%) ζε αληίζεζε κε ηα ππφινηπα δπν πιηθά, ελψ ν φγθνο ησλ ζπλαιιαγψλ κεηψζεθε θαηά -2,5%. A Ζ Διιεληθή Αγνξά Πηε ρψξα καο, ζχκθσλα κε ζηνηρεία ηνπ.ξ.δ.θ.α. θαη φπσο πξνθχπηεη απφ ζρεηηθή κειέηε ηεο Hellastat A.E., ην 2008 παξήρζεζαλ ζπλνιηθά 1,05 εθ. ηφλνη πιηθψλ ζπζθεπαζίαο, εθ ησλ νπνίσλ νη 525 ρηι. ηφλνη αλαθπθιψζεθαλ, ελψ νη ππφινηπνη πξνσζήζεθαλ ζε πγεηνλνκηθή ηαθή. Ρελ πεξίνδν ε παξαγσγή απνβιήησλ ζπζθεπαζίαο παξέκεηλε ζρεδφλ ζηαζεξή, ελψ ην πνζνζηφ αλαθχθισζεο απμήζεθε (απφ 36,7% ην 2004 ζε 50% ην 2008), γεγνλφο αλακελφκελν, ράξε ζηελ θαιχηεξε νξγάλσζε θαη αλάπηπμε ησλ εξγαζηψλ ησλ Π.Δ.. Πεκεηψλεηαη φηη ηα ζπγθεληξσηηθά ζηνηρεία ηνπ πνπξγείνπ πεξηιακβάλνπλ ηηο πνζφηεηεο πιηθψλ ζπζθεπαζίαο πνπ αθνξνχλ ζηηο δξάζεηο ησλ αξκφδησλ Π.Π.Δ.., ζηε δηαζπλνξηαθή κεηαθνξά ζπζθεπαζηψλ, θαζψο θαη ζηε δηαθίλεζε scrap πνπ εθηηκάηαη φηη πξαγκαηνπνηείηαη εθηφο ησλ ζπζηεκάησλ δηαρείξηζεο. Κειέηε Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο Γηαρείξηζε Απνβιήησλ ιηθψλ Ππζθεπαζίαο 102

103 Πε επίπεδν Δ.Δ.-27 ε ρψξα καο θαηαιακβάλεη κε πνζνζηφ αλαθχθισζεο 48% ηελ 20 ε ζέζε. Ρν ραξηί αλαδείρζεθε σο ην πην αλαθπθιψζηκν πιηθφ, εκθαλίδνληαο πνζνζηφ αλαθχθισζεο 79,5% ην 2007 (ηειεπηαία δηαζέζηκα ζηνηρεία αλά θαηεγνξία πιηθνχ ζπζθεπαζίαο), νπφηε αλαθπθιψζεθαλ ζπλνιηθά 318 ρηι. ηφλνη. Ρν πνζνζηφ απηφ ήηαλ πςειφηεξν απφ ην πξνεγνχκελν έηνο, νπφηε είρε αλαθπθισζεί ην 70% ηεο ζπλνιηθήο παξαγνκέλεο πνζφηεηαο, θαζψο θαη πςειφηεξν ηνπ θνηλνηηθνχ πνζνηηθνχ ζηφρνπ. Αθνινχζεζε ην μχιν, κε πνζνζηφ αλαθχθισζεο 75%, ππεξθαιχπηνληαο επίζεο ην ζηφρν ηεο Δ.Δ. Δίλαη ραξαθηεξηζηηθφ φηη ηελ ηεηξαεηία ε αλαθπθιψζηκε πνζφηεηα ππεξηξηπιαζηάζηεθε, ελψ ν φγθνο ησλ μχιηλσλ απνβιήησλ απμήζεθε θαηά 15,4%. ζνλ αθνξά ζηα κέηαιια, ηελ εμεηαδφκελε πεξίνδν ζεκεηψζεθε ζεκαληηθή βειηίσζε ζην πνζνζηφ αλαθχθισζεο απφ 14,8% ζε 50,7%, σζηφζν ν θνηλνηηθφο κέζνο φξνο (66,1% ην 2007) θαηαδεηθλχεη ην κέγεζνο ηεο πξνζπάζεηαο πνπ απνκέλεη. Ζ βειηίσζε απηή αθνξά, σο επί ην πιείζηνλ, ζην ράιπβα, ηνπ νπνίνπ νη πνζφηεηεο αλαθχθισζεο απμήζεθαλ απφ 10 ρηι. ηφλνπο ζε 65 ρηι. ηφλνπο. Αληίζεηα, ηφζν νη πνζφηεηεο θαηαλάισζεο, φζν θαη νη πνζφηεηεο αλαθχθισζεο ηνπ αινπκηλίνπ παξέκεηλαλ ζρεδφλ ζηαζεξέο ηελ ππφ εμέηαζε πεξίνδν, κε ην πνζνζηφ αλαθχθισζεο λα δηακνξθψλεηαη ζε 34% ην Νη ζπζθεπαζίεο πιαζηηθνχ παξνπζίαζαλ φια ηα έηε ην ρακειφηεξν πνζνζηφ αλαθχθισζεο, γεγνλφο πνπ ηζρχεη θαη γηα ην ζχλνιν ηεο Δ.Δ. Ρν ζρεηηθφ πνζνζηφ βειηηψζεθε απφ 5,9% ην 2004 ζε 13,7% ην 2007, δίρσο λα επηηεπρζεί ν θνηλνηηθφο πνζνηηθφο ζηφρνο (ζε αληίζεζε κε ην κέζν φξν ζηα θξάηε-κέιε). Ρέινο, ην γπαιί απνηέιεζε ην κνλαδηθφ πιηθφ ζπζθεπαζίαο ην νπνίν ηε δηεηία 07/06 παξνπζίαζε θάκςε, ζε απφιπηα κεγέζε, ησλ πνζνηήησλ πνπ αλαθπθιψζεθαλ (απφ 38 ρηι. ηφλνπο ζε 27 ρηι. ηφλνπο). Θαηά ζπλέπεηα, θαζφηη παξέκεηλε ζηαζεξή ε πνζφηεηα ησλ απνβιήησλ γπάιηλεο ζπζθεπαζίαο πνπ δεκηνπξγήζεθε, ην πνζνζηφ αλαθχθισζεο κεηψζεθε απφ 25,3% ζε 18%, ην ρακειφηεξν ηεο ηεηξαεηίαο, παξακέλνληαο ζε καθξηλά επίπεδα απφ ηνλ θνηλνηηθφ ζηφρν (60%). Κειέηε Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο Γηαρείξηζε Απνβιήησλ ιηθψλ Ππζθεπαζίαο 103

104 Πηνλ Ξίλαθα πνπ αθνινπζεί δίλνληαη βαζηθά ζηνηρεία ηνπ ηνκέα αλαθχθισζεο πιηθψλ ζπζθεπαζίαο. (πεγέο: / Hellastat A.E.). Ξίλαθαο 5: Βαζηθά Πηνηρεία Αλαθχθισζεο ιηθφ Ππζθεπαζίαο Ξνζνηηθφο ζηφρνο Δπίδνζε Διιάδνο Δπίδνζε Δ.Δ. (θαηά βάξνο) Σαξηί θαη ραξηφλη > 60% 79,5% 76,7% Γπαιί > 60% 18% 63,5% Ξιαζηηθά > 22,5% 13,7% 27,7% Κέηαιια > 50% 50,7% 66,1% Μχιν > 15% 75% 41,4% Αθνινχζσο δίλνληαη ζηνηρεία γηα ηελ παξαγσγή θαη αλαθχθισζε πιηθψλ ζπζθεπαζίαο ζηε ρψξα καο γηα ηα έηε 2006, 2007 (πεγέο: / Hellastat A.E.). Ξίλαθαο 6: Ξαξαγσγή & Αλαθχθισζε Απνβιήησλ Ππζθεπαζίαο ζηελ Διιάδα Δίδνο Ξαξαγσγή ζε ηφλνπο Αλαθχθισζε ζε ηφλνπο % Αλαθχθι. Ξαξαγσγή ζε ηφλνπο Αλαθχθισζε ζε ηφλνπο % Αλαθχθι. Γπαιί ,3% ,0% Ξιαζηηθφ ,0% ,7% Σαξηί ,0% ,5% Κέηαιια Αινπκίλην , ,0% Σάιπβαο ,0% ,2% Πχλνιν ,% ,7% Μχιν ,3% ,0% ΠΛΝΙΝ ,8% ,0% Κειέηε Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο Γηαρείξηζε Απνβιήησλ ιηθψλ Ππζθεπαζίαο 104

105 A.2.5 Ππζηήκαηα Δλαιιαθηηθήο Γηαρείξηζεο Κέρξη ζήκεξα έρνπλ εγθξηζεί ηα αθφινπζα ζπιινγηθά ζπζηήκαηα ελαιιαθηηθήο δηαρείξηζεο καδί κε έλα αηνκηθφ. A «ΠΠΔΓ-Αλαθχθισζε» Ρν Πχζηεκα Ππιινγηθήο Δλαιιαθηηθήο Γηαρείξηζεο «ΠΠΔΓ-ΑΛΑΘΘΙΥΠΖ» ηεο Διιεληθήο Δηαηξείαο Αμηνπνίεζεο Αλαθχθισζεο (Δ.Δ.Α.Α. Α.Δ.), απεπζχλεηαη ζε φινπο φζνπο δηαρεηξίδνληαη ζπζθεπαζίεο θαη εμαζθαιίδεη ηζφηηκε θαη ειεχζεξε ζπκκεηνρή απηψλ. Ζ Δ.Δ.Α.Α. Α.Δ. ηδξχζεθε ην Γεθέκβξην ηνπ 2001 απφ βηνκεραληθέο θαη εκπνξηθέο επηρεηξήζεηο πνπ, είηε δηαζέηνπλ ζπζθεπαζκέλα πξντφληα ζηελ ειιεληθή αγνξά, είηε θαηαζθεπάδνπλ δηάθνξεο ζπζθεπαζίεο. Πην κεηνρηθφ θεθάιαην ηνπ Ππζηήκαηνο ζπκκεηέρεη θαηά 35% θαη ε Θεληξηθή 'Έλσζε Γήκσλ θαη Θνηλνηήησλ (Θ.Δ.Γ.Θ.Δ) ελψ ην ππφινηπν πνζνζηφ θαηέρνπλ κεγάιεο βηνκεραληθέο θαη εκπνξηθέο επηρεηξήζεηο. Ρν 2009 ην 40% ησλ ρξεκαηηθψλ εηζθνξψλ ησλ ζπκβεβιεκέλσλ κε ην Πχζηεκα επηρεηξήζεσλ πξνήιζαλ απφ εηαηξείεο ηξνθίκσλ, ην 24% απφ εηαηξείεο πνηψλ θαη αλαςπθηηθψλ, ελψ αθνινχζεζαλ νη εηαηξείεο απνξξππαληηθψλ, θαιιπληηθψλ, θαξκάθσλ θαη ηαηξηθνχ εμνπιηζκνχ κε κεξίδην 15%. Ρν ίδην έηνο νη ζπκβεβιεκέλεο κε ην Πχζηεκα επηρεηξήζεηο δηέζεζαλ ζηελ εγρψξηα αγνξά 582,9 ρηι. ηφλνπο πιηθψλ ζπζθεπαζίαο, πνπ αληηζηνηρνχζαλ ζε 12,6 δηζ. Ππζθεπαζίεο θαηαλάισζεο, κε βάζε ηηο δειψζεηο πνπ ππνρξενχληαη λα πξνζθνκίζνπλ ζε απηφ. Δμεηάδνληαο ηε δηάξζξσζε ησλ πιηθψλ απηψλ, δηαπηζηψλεηαη φηη ην ραξηί θαηέιαβε ηελ πξψηε ζέζε κε πνζνζηφ 33,9% θαη αθνινχζεζαλ ην πιαζηηθφ κε κεξίδην 25% θαη ην γπαιί κε 22,5%. Κειέηε Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο Γηαρείξηζε Απνβιήησλ ιηθψλ Ππζθεπαζίαο 105

106 πφρξενη επίζεο, είλαη θαη νη Ν.Ρ.Α., νη νπνίνη νθείινπλ λα κεξηκλήζνπλ γηα ηελ ελαιιαθηηθή δηαρείξηζε ησλ δεκνηηθψλ απνβιήησλ ζπζθεπαζίαο. Ζ ζπλεξγαζία ηνπ Ππζηήκαηνο κε ηνπο Ν.Ρ.Α. έγθεηηαη, σο επί ην πιείζηνλ, ζηελ παξνρή απφ ηελ Δ.Δ.Α.Α. ησλ κπιε θάδσλ θαη ησλ εηδηθψλ απνξξηκκαηνθφξσλ θαη ζηε ζπιινγή θαη κεηαθνξά ηνπ πεξηερνκέλνπ ηνπο απφ ηνπο Γήκνπο ζηα Θ..Α.. (ηδησηηθά θαη ηεο Δ.Δ.Α.Α.), φπνπ πξαγκαηνπνηείηαη ε κεραληθή θαη ρεηξσλαθηηθή δηαινγή, ε ζπκπίεζε, ε δεκαηνπνίεζε θαη ηέινο ε πξνψζεζε ησλ δεπηεξνγελψλ πιηθψλ πνπ πξνθχπηνπλ ζην εκπφξην. Νη ζπληνληζκέλεο θαη κεζνδεπκέλεο ελέξγεηεο πνπ αθνινπζεί ε Δ.Δ.Α.Α. έρνπλ ζπκβάιεη, ψζηε ζήκεξα λα έρνπλ ηε δπλαηφηεηα αλαθχθισζεο ζρεδφλ 7.6 εθ. θάηνηθνη ζε νιφθιεξε ηελ Διιάδα. Απηφ είλαη ην απνηέιεζκα ηεο νπζηαζηηθήο θαη επνηθνδνκεηηθήο ζπλεξγαζίαο κε ζρεδφλ 648 Γήκνπο, αιιά θαη ηεο ζπκκεηνρήο θαη ζπκβνπιήο κε ηελ Δ.Δ.Α.Α. πάλσ απφ ππφρξεσλ επηρεηξήζεσλ απφ φιν ην θάζκα ησλ επηρεηξεκαηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ νη νπνίεο, ιφγσ ηνπ αξηζκνχ θαη ηνπ κεγέζνπο ηνπο, θαιχπηνπλ ην κεγαιχηεξν κέξνο ησλ απνβιήησλ ζπζθεπαζίαο. Ξαξάιιεια, κε επζχλε ή ρξεκαηνδφηεζε ηεο Δ.Δ.Α.Α. ιεηηνπξγνχλ ζπλνιηθά 22 Θέληξα Γηαινγήο Αλαθπθιψζηκσλ ιηθψλ (Θ.Γ.Α..). Ρν 2009, ην ζχλνιν ησλ εθξνψλ γηα ηηο επελδχζεηο (θάδνη, νρήκαηα Θέληξα Γηαινγήο θιπ) θαη ηε ιεηηνπξγία ησλ έξγσλ ηεο Αλαθχθισζεο αλήιζαλ ζηα 35,9εθ. Νη πνζφηεηεο ησλ απνβιήησλ ζπζθεπαζίαο πνπ αμηνπνηήζεθαλ ην 2009 παξνπζίαζαλ αχμεζε 8% ζε ζρέζε κε ην 2008 θαη έθηαζαλ ηνπο ηφλνπο. Δηδηθά νη πνζφηεηεο πνπ αμηνπνηήζεθαλ κέζα απφ ηνλ κπιε θάδν ην 2009 απμήζεθαλ θαηά 43% ζε ζρέζε κε ην Κειέηε Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο Γηαρείξηζε Απνβιήησλ ιηθψλ Ππζθεπαζίαο 106

107 Ξίλαθαο 7: Ζ δξάζε ηεο Δ.Δ.Α.Α. ηα έηε κε κηα καηηά Γείθηεο Δμππεξεηνχκελνη θάηνηθνη (ζσξεπηηθά ζχλνια) (1) Ππκβεβιεκέλνη Γήκνη (ζσξεπηηθά ζχλνια) (2) ΘΓΑ (ζσξεπηηθά ζχλνια) Θάδνη (ζσξεπηηθά ζχλνια) Νρήκαηα ζπιινγήο (ζσξεπηηθά ζχλνια) Ρζάληεο πνπ έρνπλ δηαλεκεζεί (ζσξεπηηθά ζχλνια) Θέζεηο εξγαζίαο (ζσξεπηηθά ζχλνια) (3) Γαπάλεο ιεηηνπξγίαο ΔΔΑΑ (εθαη. ) 15,6 20,1 24,0 31,2 Δπελδχζεηο (εθαη. ) 9,1 10,0 25,9 4,6 Πχλνιν Δθξνψλ (εθαη. ) 24,7 30,1 49,9 35,9 Ξνζφηεηεο απνβιήησλ ζπζθεπαζίαο πνπ αμηνπνηήζεθαλ (ηφλνη)(4) Ξνζφηεηεο ραξηηνχ εληχπσλ πνπ αμηνπνηήζεθαλ (ηφλνη) (1) Ξεξηιακβάλνληαη νη ΝΡΑ ή νη θνξείο δηαρείξηζεο δεκνηηθψλ απνβιήησλ κε ηνπο νπνίνπο έρεη ππνγξαθεί ζχκβαζε ζπλεξγαζίαο, ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ πεξίπνπ 0,5 εθαη. θαηνίθσλ ησλ ΝΡΑ κειψλ ηνπ ΔΠΓΘΛΑ κε ηνπο νπνίνπο δελ ππάξρεη απεπζείαο ζπκθσλία. (2) Ξεξηιακβάλνληαη νη ΝΡΑ κε ηνπο νπνίνπο έρνπλ ππνγξαθεί ζπκβάζεηο άκεζα ή κέζσ δηαδεκνηηθψλ θνξέσλ (3) Ξεξηιακβάλεη ηηο άκεζεο ζέζεηο εξγαζίαο ζηε ζπιινγή θαη ηε δηαινγή. Ξεγή: Δηδηθά γηα ηε δξάζε ησλ κπιε θάδσλ, αλαθέξεηαη φηη ην ηειεπηαίν έηνο αλαθηήζεθε πνζφηεηα απνβιήησλ ζπζθεπαζίαο θαη ράξηνπ εληχπνπ ίζε κε πεξίπνπ 254 ρηι. ηφλνπο. Δθηφο απφ ην πξφγξακκα ησλ κπιε θάδσλ, νη πνζφηεηεο πιηθψλ ζπζθεπαζίαο πνπ ζπγθεληξψλεη θαη επεμεξγάδεηαη ην Πχζηεκα πξνέξρνληαη απφ ινηπέο δξάζεηο ησλ Ν.Ρ.Α. θαη ηνπ.ξ.δ.θ.α. (π.ρ. ζε λεζησηηθέο πεξηνρέο, ζε θέληξα δηαζθέδαζεο θ.ά.). Δπηπιένλ, Κειέηε Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο Γηαρείξηζε Απνβιήησλ ιηθψλ Ππζθεπαζίαο 107

108 ζεκαληηθέο πνζφηεηεο πιηθψλ ζπζθεπαζίαο ζπγθεληξψλνληαη θαη απφ πηζηνπνηεκέλνπο ηδηψηεο αλαθηεηέο αλαθπθισηέο, νη νπνίνη ζπγθεληξψλνπλ θαη αλαθπθιψλνπλ θπξίσο βηνκεραληθά θαη εκπνξηθά απφβιεηα ζπζθεπαζίαο έλαληη επηδφηεζεο απφ ηελ Δ.Δ.Α.Α. κε βάζε ηηο πνζφηεηεο, φπσο θαίλεηαη ζηνλ Ξίλαθα πνπ αθνινπζεί. Ξίλαθαο 8: Σξεκαηνδφηεζε Αλαθπθισηψλ απφ ηελ ΔΔΑΑ Α.Δ. ιηθφ Ππζθεπαζίαο Ξνζφηεηα ζε ηφλνπο Ρίκεκα (ζε /ηφλν) Ξιαζηηθφ < Πίδεξνο < Σαξηί Νπνηαδήπνηε πνζφηεηα 11 Ξεγή: ΔΔΑΑ Α.Δ. / Hellastat A.E. Πην Πρήκα πνπ αθνινπζεί δίλεηαη ην νξγαλσηηθφ ζρήκα εθαξκνγήο ηνπ Λφκνπ. Κειέηε Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο Γηαρείξηζε Απνβιήησλ ιηθψλ Ππζθεπαζίαο 108

109 Πρήκα 2: Νξγαλσηηθφ Πρήκα Δθαξκνγήο ηνπ Λφκνπ A «Θέληξν Δλαιιαθηηθήο Ξεξηβαιινληηθήο Γηαρείξηζεο Α.Δ» Ρν εγθεθξηκέλν ζχζηεκα «Θέληξν Δλαιιαθηηθήο Ξεξηβαιινληηθήο Γηαρείξηζεο Α.Δ» κε δηαθξηηηθφ ηίηιν ΘΔΞΔΓ Α.Δ. δξαζηεξηνπνηείηαη ζηελ ελαιιαθηηθή δηαρείξηζε ζπζθεπαζηψλ νξπθηειαίσλ. Δίλαη παλειιαδηθήο εκβέιεηαο θαη κέρξη ην 2008 είραλ ζπκβιεζεί 146 ππφρξεεο εηαηξείεο, κέγεζνο πνπ αληηπξνζσπεχεη ην 95% πεξίπνπ ηεο αγνξάο ιηπαληηθψλ.. Νη ζπζθεπαζίεο ιηπαληηθψλ ηηο νπνίεο δηαρεηξίδεηαη ην ζπιινγηθφ ζχζηεκα ΘΔΞΔΓ αθνξά ηα αθφινπζα: (1) Ξιαζηηθέο ζπζθεπαζίεο, (2) Κεηαιιηθά Βαξέιηα, (3) Σαξηνθηβψηηα θαη (4) Ξαιέηεο. Κειέηε Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο Γηαρείξηζε Απνβιήησλ ιηθψλ Ππζθεπαζίαο 109

110 Ζ ΘΔΞΔΓ Α.Δ. ζηα πιαίζηα ηνπ επηρεηξεζηαθνχ ηεο πξνγξάκκαηνο έρεη αλαπηχμεη δίθηπν ζπιινγήο θαη κεηαθνξάο ησλ ρξεζηκνπνηεκέλσλ ζπζθεπαζηψλ, απφ ηα ζεκεία παξαγσγήο ηνπο, ζε φιε ηελ επηθξάηεηα ζχκθσλα κε ην πξφγξακκα πνπ έρεη θαηαζέζεη, ζε πηζηνπνηεκέλεο εγθαηαζηάζεηο αλαθχθισζεο. Δηδηθφηεξα ην ζχζηεκα έρεη μεθηλήζεη απφ ηα κεγάια αζηηθά θέληξα θαη επεθηείλεηαη ζηαδηαθά θαη ζηηο ππφινηπεο πεξηνρέο ηεο Διιάδαο. Δπηπιένλ ε ΘΔΞΔΓ θξνληίδεη γηα ηελ ηεθκεξίσζε ηεο φιεο δηαδηθαζίαο θαη ηεξεί αξρεία θαη δεδνκέλα φπσο πξνβιέπνληαη θαη απφ ην Λφκν. Κε απηφλ ηνλ ηξφπν απφβιεηα ηα νπνία κέρξη ηψξα θαηέιεγαλ ζηηο ρσκαηεξέο αλαθπθιψλνληαη θαη επαλαεηζάγνληαη ζην ξεχκα ηεο αγνξάο. Θχξηνη κέηνρνί ηεο ΘΔΞΔΓ Α.Δ. είλαη ην Ππιινγηθφ Πχζηεκα Δλαιιαθηηθήο Γηαρείξηζεο «Διιεληθή Ρερλνινγία Ξεξηβάιινληνο Α.Δ.» 14 (ΔΙ.ΡΔ.ΞΔ Α.Δ.) κε πνζνζηφ ζπκκεηνρήο 90%) θαη ε εηαηξεία FORTES Α.Δ.Β.Δ. (κε πνζνζηφ ζπκκεηνρήο 10%). Ν αξηζκφο ησλ ζπκβεβιεκέλσλ κειψλ αλήιζε ζε 146 ην 2008, κέγεζνο πνπ αληηπξνζσπεχεη ην 95% πεξίπνπ ηεο αγνξάο ιηπαληηθψλ. Ζ δηαρείξηζε ησλ κεηαιιηθψλ θαη μχιηλσλ απνβιήησλ ζπζθεπαζίαο ιηπαληηθψλ γίλεηαη ζε ζπλεξγαζία κε ππεξγνιάβνπο, νη νπνίνη πξαγκαηνπνηνχλ ηελ απνθνκηδή απφ φπνπ δεηεζεί ζε φιε ηε ρψξα, ελψ νη πιαζηηθέο θαη ράξηηλεο ζπζθεπαζίεο ζπιιέγνληαη ζε εηδηθνχο θάδνπο πνπ ηνπνζεηνχληαη θπξίσο ζε ρψξνπο ζπλεξγείσλ θαη πξαηεξίσλ θαπζίκσλ. 14 Ζ Διιεληθή Ρερλνινγία Ξεξηβάιινληνο ΑΔ απνηειεί αλψλπκε εηαηξεία ε νπνία ηδξχζεθε ηνλ Απξίιην ηνπ 1998 θαη δξαζηεξηνπνηείηαη ζηνλ ηνκέα ηεο ελαιιαθηηθήο δηαρείξηζεο ησλ απνβιήησλ ιηπαληηθψλ ειαίσλ (Α.Ι.Δ.) κε ηξφπν θηιηθφ πξνο ην πεξηβάιινλ. Απφ ηνλ Ηνχλην ηνπ 2004 είλαη εγθεθξηκέλν Δζληθφ Ππιινγηθφ Πχζηεκα Δλαιιαθηηθήο Γηαρείξηζεο Απφβιεησλ Ιηπαληηθψλ Διαίσλ (ΑΙΔ). Πθνπφο ηεο ΔΙ.ΡΔ.ΞΔ. Α.Δ., είλαη ν ζρεδηαζκφο θαη ε άζθεζε ηεο πνιηηηθήο δηαρείξηζεο ησλ Α.Ι.Δ. ζε εζληθφ επίπεδν. Κειέηε Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο Γηαρείξηζε Απνβιήησλ ιηθψλ Ππζθεπαζίαο 110

111 A «Αληαπνδνηηθή Αλαθχθισζε Α.Δ.» Ζ ΑΛΡΑΞΝΓΝΡΗΘΖ ΑΛΑΘΘΙΥΠΖ απνηειεί ηνλ εγθεθξηκέλν θνξέα γηα ηελ νξγάλσζε θαη ιεηηνπξγία ηνπ Ππιινγηθνχ Ππζηήκαηνο Αληαπνδνηηθήο Δλαιιαθηηθήο Γηαρείξηζεο θαη Αλαθχθισζεο Ππζθεπαζηψλ θαη Απνβιήησλ ζηελ Διιάδα. Έρεη σο ζθνπφ ηελ νξγάλσζε, αλάπηπμε θαη ιεηηνπξγία, ζε παλειιαδηθή βάζε, ηνπ Ππιινγηθνχ Ππζηήκαηφο ηεο, κε βάζε ην Λφκν 2939/2001 θαη ησλ ζε εθηέιεζή ηνπ ππνπξγηθψλ απνθάζεσλ θαη ζρεηηθψλ δηαηάμεσλ. 15 Ρν ελ ιφγσ Π.Π.Δ.. ηδξχζεθε ην Γεθέκβξην ηνπ 2008 κε ζηφρν ηελ αλαθχθισζε πιαζηηθψλ, κεηαιιηθψλ γπάιηλσλ θαη ράξηηλσλ ζπζθεπαζηψλ, πξνζθέξνληαο αληαπνδνηηθφ θίλεηξν ζηνπο θαηαλαισηέο. Κέηνρνη ηνπ Ππζηήκαηνο είλαη νη Γήκνη Αζελαίσλ, Θεζζαινλίθεο, Ξεηξαηά, Ξάηξαο θαη Ζξαθιείνπ θαη νη εηαηξείεο CARREFOUR ΚΑΟΗΛΝΞΝΙΝΠ Α.Δ, IΛFO-QUEST Α.Δ.Β.Δ., ΠΝΟΩΡΖ Α.Δ., ΑΡΙΑΛΡΗΘ Α.Δ. θαη ALFA EΛERGY A.B.E.E. Ρν Πχζηεκα αλαπηχζζεηαη κε ηελ ηνπνζέηεζε θαη ιεηηνπξγία Θέληξσλ Αληαπνδνηηθήο Αλαθχθισζεο (Θ.Α.Α.) πνπ απνηεινχληαη απφ εμνπιηζκφ πςειήο ηερλνινγίαο γηα ηε Γηαινγή ζηελ Ξεγή ησλ άδεησλ ζπζθεπαζηψλ είηε κέζσ ζπκκεηνρήο ησλ Ν.Ρ.Α., είηε ππφ ηε ρνξεγία ηδησηηθψλ επηρεηξήζεσλ. Δηδηθά γηα ηνπο Γήκνπο δηεπθξηλίδεηαη φηη έρνπλ ηε δπλαηφηεηα λα εθαξκφδνπλ παξάιιεια θαη άιια Π.Π.Δ.. Ζ πινπνίεζε ησλ εξγαζηψλ πξαγκαηνπνηείηαη κε ηε ζπλεξγαζία ηεο εηαηξείαο ζπζηεκάησλ πεξηβαιινληηθήο ελαιιαθηηθήο δηαρείξηζεο ΡΔΣΑΛ Α.Β.Δ.Δ., ε νπνία αλαιακβάλεη ηελ ηνπνζέηεζε, ζπιινγή θαη κεηαθνξά ησλ θάδσλ, ψζηε λα κελ επηβαξχλνληαη κε ηα αλάινγα θφζηε νη Ν.Ρ.Α. 15 Ξεγή Φσηνγξαθίαο: Ηζηνζειίδα θνξέα Κειέηε Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο Γηαρείξηζε Απνβιήησλ ιηθψλ Ππζθεπαζίαο 111

112 Βαζηθφ ραξαθηεξηζηηθφ ηεο ιεηηνπξγίαο ηνπ Ππζηήκαηνο απνηειεί ε αλάπηπμε ελεξγεηψλ πνπ ζηφρν έρνπλ ηελ παξαθίλεζε ησλ θαηαλαισηψλ γηα ζπκκεηνρή ζηε δηαδηθαζία ηεο αλαθχθισζεο (π.ρ. ενξηαζηηθέο εθδειψζεηο, δηαγσληζκνί θ.η.ι.), θαζψο θαη ηελ αλάδεημε ηεο εηαηξηθήο θνηλσληθήο επζχλεο ησλ επηρεηξήζεσλ. Ραπηφρξνλα, ε δηαινγή ησλ πιηθψλ ζπζθεπαζίαο ζηελ πεγή (ράξε ζηνπο εηδηθνχο θάδνπο) απνηειεί ζεκαληηθφ πιενλέθηεκα. Ζ κέζε εκεξήζηα επηζθεςηκφηεηα ζηα Θ.Α.Α. εθηηκάηαη ζε άηνκα θαη νη ζπιιερζείζεο πνζφηεηεο ζε ζπζθεπαζίεο. Ρν 2009 ηνπνζεηήζεθαλ 82 Θ.Α.Α. θαη ζπγθεληξψζεθαλ 60 ρηι. ηφλνη πεξίπνπ απνβιήησλ ζπζθεπαζίαο. Ρν κέζν θφζηνο αλαθχθισζεο αλέξρεηαη ζε 45 /ηφλν πεξίπνπ. Ρα Θέληξα Αληαπνδνηηθήο Αλαθχθισζεο ηνπνζεηνχληαη: ζε Γήκνπο, ζε θαηαζηήκαηα super markets, εληφο ζρνιείσλ, δίλνληαο ηδηαίηεξε έκθαζε ζηελ πεξηβαιινληηθή εθπαίδεπζε, ζε άιινπο ρψξνπο πςειήο θαηαλαισηηθήο έληαζεο. Πηελ πιήξε αλάπηπμε ηνπ, θαηά ην 6ν έηνο ιεηηνπξγίαο ηνπ, πξνβιέπεηαη λα έρεη αλαπηπρζεί ζε φιε ηελ επηθξάηεηα κε ηελ ηνπνζέηεζε 900 Θέληξσλ Αληαπνδνηηθήο Αλαθχθισζεο. Ρν ζχζηεκα επηπιένλ ζηνρεχεη λα αλαπηχμεη εηδηθέο δξάζεηο γηα ηελ πηζηνπνίεζε θαη ηε ζπιινγή Βηνκεραληθψλ θαη Δκπνξηθψλ απνβιήησλ ζπζθεπαζηψλ θαη εηδηθφηεξα πιαζηηθήο, ράξηηλεο θαη μχιηλεο ζπζθεπαζίαο. Κειέηε Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο Γηαρείξηζε Απνβιήησλ ιηθψλ Ππζθεπαζίαο 112

113 A Αηνκηθφ ζχζηεκα ελαιιαθηηθήο δηαρείξηζεο ζπζθεπαζηψλ ηεο Ηδησηηθήο Δηηθέηαο θαη Δηζαγσγήο Ξξντφλησλ «ΑΒ ΒΑΠΗΙΝΞΝΙΝΠ» Πχκθσλα κε ηε λνκνζεζία πξνβιέπεηαη ε ίδξπζε θαη ε ιεηηνπξγία αηνκηθψλ Π.Δ.. απνβιήησλ. Κέρξη ζήκεξα ηέηνηα πξσηνβνπιία έρεη επηδείμεη ε εηαηξεία ΑΒ ΒΑΠΗΙΝΞΝΙΝΠ Α.Δ., ζε ζπλεξγαζία κε ηελ ΡΔΣΑΛ ΠΠΡΖΚΑΡΑ ΞΔΟΗΒΑΙΙΝΛΡΗΘΖΠ ΔΛΑΙΙΑΘΡΗΘΖΠ ΗΑΣΔΗΟΗΠΖΠ Α.Β.Δ.Δ. Ρν ελ ιφγσ Πχζηεκα εγθξίζεθε ην 2004 θαη βαζηθή ηεο ππνρξέσζε απνηειεί ε αμηνπνίεζε ησλ ζπζθεπαζηψλ ηδησηηθήο εηηθέηαο θαη εηζαγσγήο πξντφλησλ «ΑΒ ΒΑΠΗΙΝΞΝΙΝΠ». Ρν αηνκηθφ ζχζηεκα ελαιιαθηηθήο δηαρείξηζεο ζπζθεπαζηψλ ηεο Ηδησηηθήο Δηηθέηαο θαη Δηζαγσγήο Ξξντφλησλ «ΑΒ ΒΑΠΗΙΝΞΝΙΝΠ» ρξεζηκνπνηεί Θέληξα Αλαθχθισζεο (Απηφκαηα Κεραλήκαηα) ζηα νπνία ν θαηαλαισηήο επηζηξέθεη ηηο κεηαιιηθέο, πιαζηηθέο, γπάιηλεο θαη ράξηηλεο ζπζθεπαζίεο θαη παίξλεη έλα εγγπνδνηηθφ αληίηηκν ή πξνζθέξεη ην εγγπνδνηηθφ αληίηηκν ππέξ θνηλσθειψλ ζθνπψλ Ρν πνζνζηφ αλαθχθισζεο ησλ ζπζθεπαζηψλ ηδησηηθήο εηηθέηαο αλέξρεηαη ζε 50% πεξίπνπ Πχκθσλα κε κειέηε ηεο Hellastat A.E., ην 2009 ε ζπιιερζείζα πνζφηεηα ζπζθεπαζηψλ ηδησηηθήο εηηθέηαο θαη πξντφλησλ εηζαγσγήο αλήιζε ζε πεξίπνπ ηφλνπο (πνπ αληηζηνηρνχζαλ ζε 6,2 εθ. ζπζθεπαζίεο), ππεξθαιχπηνληαο ηνλ εγθεθξηκέλν ζηφρν ηνπ Ππζηήκαηνο πνπ ήηαλ 638,14 ηφλνη. Ρν 63% ηεο ελ ιφγσ πνζφηεηαο αθνξνχζε ζην ραξηί (ην νπνίν πξνήιζε θαηά 96% πεξίπνπ απφ ηηο θεληξηθέο απνζήθεο ηεο εηαηξείαο θαη θαηά ην ππφινηπν πνζνζηφ απφ ηα Θ.Α.Α.). Αθνινχζεζαλ ην πιαζηηθφ κε κεξίδην 13,1%, ην γπαιί κε 12% θαη ν ιεπθνζίδεξνο κε 11,1%, ελψ ην κεξίδην ηνπ αινπκηλίνπ ήηαλ ακειεηέν (0,9%). Ξαξάιιεια, ην Πχζηεκα ζπλέιεμε 4,77 ρηι. ηφλνπο ζπζθεπαζηψλ άιισλ δηαρεηξηζηψλ, κε ην ραξηί λα θαιχπηεη θαη ζε απηήλ ηελ πεξίπησζε ηε ζπληξηπηηθή πιεηνςεθία (96,3%). Κειέηε Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο Γηαρείξηζε Απνβιήησλ ιηθψλ Ππζθεπαζίαο 113

114 A.3 ΔΞΗΣΔΗΟΖΚΑΡΗΘΔΠ ΓΛΑΡΝΡΖΡΔΠ H αγνξά Γηαρείξηζεο Πηεξεψλ Απνβιήησλ είλαη κεγάιε θαη δηαξθψο απμαλφκελε ζηελ Δπξψπε. Δθηηκάηαη φηη έρεη έλαλ θχθιν εξγαζηψλ πεξίπνπ 100 δηζ. εηεζίσο (EU-25 θξαηψλ), κε απμεηηθνχο ξπζκνχο ηεο ηάμεο 3 κε 5%. Ρν ζρεηηθφ κέγεζνο ζπλνιηθά ηεο αγνξάο ζηε ρψξα καο εθηηκάηαη κεηαμχ εθ. ελψ ραξαθηεξηζηηθφ γλψξηζκα είλαη φηη ππφθεηηαη ζε ζεκαληηθέο αιιαγέο εμαηηίαο ηεο εμάξηεζεο ηεο απφ ην Δπξσπατθφ ζεζκηθφ πιαίζην γηα ηελ πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο. 16 πσο ήδε αλαθέξζεθε, ε αγνξά παξνπζηάδεη δπλακηθή ζηελ Διιάδα θαη δε ζηα πιηθά ζπζθεπαζίαο πνπ ην 2008 παξήρζεζαλ ζπλνιηθά 1,05 εθ. ηφλνη, εθ ησλ νπνίσλ νη 525 ρηι. ηφλνη αλαθπθιψζεθαλ, ελψ νη ππφινηπνη πξνσζήζεθαλ ζε πγεηνλνκηθή ηαθή. Νη Δπηρεηξεκαηηθέο δπλαηφηεηεο πνπ ππάξρνπλ παξνπζηάδνληαη ζηα επφκελα. A Ππιινγή θαη πψιεζε απνβιήησλ ζπζθεπαζίαο ζε αλαθπθισηέο Ζ ζπιινγή καδί κε ηηο εξγαζίεο κεηαθνξάο, φπσο αλαθέξζεθαλ αλσηέξσ, θαζψο θαη ε εκπνξία απνβιήησλ ζπζθεπαζίαο ζε αλαθπθισηέο απνηειεί ηελ πην απιή κνξθή ελαζρφιεζεο κε ηελ αλαθχθισζε θαη δελ απαηηεί ζεκαληηθέο επελδχζεηο. Ν ελδηαθεξφκελνο επηρεηξεκαηίαο ζα πξέπεη λα επηδηψμεη ηε ζχλαςε ζπλεξγαζηψλ κε: Γήκνπο Ξαξαγσγνχο - Δπηρεηξήζεηο, Ππζθεπαζηέο Θαηαζθεπαζηέο ζπζθεπαζηψλ Ξξνκεζεπηέο πξψησλ πιψλ γηα ζπζθεπαζίεο 16 Φσηνγξαθία: / Renjith Krishnan Γεχηεξε Κειέηε Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο 114

115 Αλαθπθισηέο Ζ εκπεηξία δείρλεη φηη θχξην κέιεκα ηνπ επηρεηξεκαηία απνηειεί ε εμεχξεζε θαη ζπιινγή ηθαλήο θαη θαζαξήο πνζφηεηαο πιηθψλ ζπζθεπαζίαο θαη δεπηεξεπφλησο ε κεηαπψιεζε ηεο, ε νπνία γίλεηαη εχθνια, αθφκα θαη κέζσ ηεο πιεζψξαο δηαδηθηπαθψλ αγνξψλ. Ζ εθζηξαηεία πξνζέγγηζεο αθνξά εθηφο απφ ηα απνξξίκκαηα πνπ ζπιιέγνπλ νη Γήκνη, ζηε ζπιινγή θαη αμηνπνίεζε απνβιήησλ ζπζθεπαζίαο πνπ ππφ άιιεο ζπλζήθεο, ζα θαηέιεγαλ θαη απηά ζηα θνηλά απνξξίκκαηα πνιιψλ επαγγεικαηηθψλ ρψξσλ. Δπηηπγράλεηαη, έηζη, κηα απνδνηηθή ζπλεξγαζία κεηαμχ ηνπ επηρεηξεκαηία θαη ησλ επαγγεικαηηψλ, πνπ εληζρχεη παξάιιεια ηελ ππεχζπλε, πεξηβαιινληηθά θαη θνηλσληθά, ιεηηνπξγία ηεο εθάζηνηε επηρείξεζεο. Ζ δηαδηθαζία κπνξεί λα μεθηλήζεη κε ηε δεκηνπξγία ελφο ξεχκαηνο ζπιινγήο γηα ηα απφβιεηα ζπζθεπαζίαο κέζα ζην ρψξν ηεο επηρείξεζεο θαη θαηά ην δπλαηφλ θνληά ζην ζεκείν παξαγσγήο ηνπ απνβιήηνπ. Ξ.ρ. γηα ηελ πεξίπησζε ηνπ γπαιηνχ ν ρψξνο απηφο ζα ήηαλ ην κπαξ ή ε θνπδίλα. Γηα λα απνθεπρζεί ε πξφζκημε ηνπ γπαιηνχ κε άιια πιηθά ρξεζηκνπνηνχληαη εηδηθά δνρεία - θάδνη. Πηε ζπλέρεηα ε ζπλεξγαδφκελε επηρείξεζε αλαιακβάλεη λα κεηαθέξεη ηηο ζπιιεγφκελεο θηάιεο ζε εηδηθφ απνζεθεπηηθφ κέζν πνπ έρεη ηνπνζεηεζεί κε επζχλε ηεο επηρείξεζεο πνπ ζα ζπιιέμεη ηειηθά ηα απνξξίκκαηα γπαιηνχ ζε ρψξν ηεο ζπλεξγαδφκελεο επηρείξεζεο (ζε κεγάινπο παξαγσγνχο π.ρ. μελνδνρεία, θιπ.). Πε άιιεο πεξηπηψζεηο (π.ρ. κηθξνί παξαγσγνί εληφο ηνπ πνιενδνκηθνχ ηζηνχ) κπνξνχλ λα πηνζεηεζνχλ επέιηθηεο κέζνδνη, φπσο ηνπνζέηεζε θσδψλσλ, ζπιινγή πφξηα - πφξηα θιπ. Θαζψο ζε θάπνηεο πεξηπηψζεηο δελ πθίζηαηαη νπζηαζηηθή επεμεξγαζία ησλ απνξξηκκάησλ πνπ ηνπνζεηνχληαη ζηνπο ππνδνρείο, είλαη πην δχζθνινο ν δηαρσξηζκφο ησλ πιηθψλ θαηά είδνο θαζψο θαη ε αλαγλψξηζε ησλ ελδερνκέλσο επηθίλδπλσλ ή κνιπζκέλσλ πιηθψλ, εηδηθά ζηελ πεξίπησζε ησλ πιαζηηθψλ. Ξαξφια απηά είλαη πνιχ ζεκαληηθφο ν έιεγρνο ηεο πνηφηεηαο ησλ πιηθψλ, θαζψο ζε πεξίπησζε πνπ απηά θξηζνχλ κε ζπκκνξθνχκελα πξνο ηηο απαηηήζεηο ηνπ θαηά πεξίπησζε αγνξαζηή, ην θφζηνο ηεο επηζηξνθήο ζα βαξχλεη πξνθαλψο ηνλ κεηαπσιεηή πξνθαιψληαο αθφκα θαη αξλεηηθά ηζνδχγηα. Ρειηθά, ν ελδηαθεξφκελνο επηρεηξεκαηίαο ζα πξέπεη λα θάλεη επηινγή σο πξνο ηα αθφινπζα δεηήκαηα: Αλ ζα εζηηάζεη ζε ζπγθεθξηκέλα ξεχκαηα απνβιήησλ πιηθψλ ζπζθεπαζίαο. Γεχηεξε Κειέηε Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο 115

116 Ζ επηινγή ηνπ ζπζηήκαηνο ζπιινγήο: Γηα ηα βηνκεραληθά απνξξίκκαηα θαη ην «scrap» παξαγσγήο ε απεπζείαο επαθή κε ηηο αληίζηνηρεο βηνκεραλίεο θαη ε επηηφπηα ζπιινγή ησλ πιηθψλ είλαη ε ελδεδεηγκέλε ιχζε. Αλαθνξηθά κε ηα αζηηθά απνξξίκκαηα ε θαηάζηαζε πεξηπιέθεηαη. Κε δεδνκέλν φηη ζηελ Διιάδα θαη ζε πνζνζηφ άλσ ηνπ 90% ε ζπιινγή ησλ απνξξηκκάησλ γίλεηαη απφ ηνπο ΝΡΑ, θαζίζηαηαη επηηαθηηθή ε ζχλαςε ζπκθσληψλ κε ηνπο ΝΡΑ ή /θαη Θέληξα Γηαινγήο Αλαθπθιψζηκσλ ιηθψλ (ΘΓΑ). Δμάιινπ, έρεη παξαηεξεζεί φηη ππάξρεη θαη ε θαηεγνξία ησλ «πιαλφδησλ» πσιεηψλ απνξξηκκάησλ. Φπζηθά ππάξρεη κηα πιεζψξα θηλδχλσλ ζηε ζχλαςε εκπνξηθψλ ζρέζεσλ κε ηνπο πσιεηέο απηνχο πνπ αθνξνχλ θπξίσο ζε ρακειά επίπεδα πνηφηεηαο θαη θαζαξφηεηαο ησλ απνξξηκκάησλ κέρξη θαη ηε λνκηθή κνξθή ησλ ζπλαιιαγψλ απηψλ. Απφ ηελ σο άλσ επηινγή εμαξηάηαη σο έλα βαζκφ θαη ε επηινγή ησλ ηχπσλ ππνδνρέσλ απνξξηκκάησλ. Νη ππνδνρείο δηαθξίλνληαη ζε: Θνηλέο πιαζηηθέο ζαθνχιεο: Πηελ πεξίπησζε απηή, ηα απνξξίκκαηα απνζεθεχνληαη εληφο απηψλ θαη ζηε ζπλέρεηα ηνπνζεηνχληαη ζην πεδνδξφκην πξνο ζπιινγή. Νη ζαθνχιεο κεηνλεθηνχλ ζην φηη δελ είλαη αλζεθηηθέο ζηηο θαηξηθέο ζπλζήθεο θαη ζηηο επηζέζεηο ησλ δψσλ. Δπίζεο πξνζθέξνπλ κεησκέλε αηζζεηηθή. Ζ ρξήζε ησλ ζαθνπιψλ κεηψλεη ην θφζηνο ζπιινγήο ησλ απνξξηκκάησλ δηφηη δε ρξεηάδνληαη ηδηαίηεξεο επελδχζεηο γηα αγνξά ππνδνρέσλ θαη εηδηθά εμνπιηζκέλσλ απνξξηκκαηνθφξσλ. Νη ζαθνχιεο κεηαθέξνληαη απφ ηνπο εξγάηεο θαζαξηφηεηαο θαη απνξξίπηνληαη κέζα ζην απνξξηκκαηνθφξν. Γηα ηελ αχμεζε ηεο απφδνζεο ζηε ζπιινγή, κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζνχλ απφ ηνπο εξγάηεο θαζαξηφηεηεο κεγαιχηεξνη ζάθνη, πνπ λα ηνπο γεκίδνπλ κε ηνπο κηθξφηεξνπο ζε θάζε ζηάζε (stop) θαη λα κεηαθέξνπλ ην πεξηερφκελν γηα άδεηαζκα ζην απνξξηκκαηνθφξν Κεηαιιηθνχο ή πιαζηηθνχο θάδνπο: Νη θάδνη εθθελψλνληαη είηε κεραληθά (πεξίπησζε κεγάισλ θάδσλ) είηε ρεηξσλαθηηθά (πεξίπησζε ησλ κηθξψλ δνρείσλ). πάξρεη θαη ε πεξίπησζε ζπιινγήο ησλ θάδσλ θαη ε αληηθαηάζηαζήο ηνπ απφ άιινλ θαζαξφ. Απνξξηκκαηνθηβψηηα κεγάιεο ρσξεηηθφηεηαο (θνληέηλεξο): Ξξφθεηηαη γηα αλνηρηνχο κεηαιιηθνχο ππνδνρείο απνξξηκκάησλ κεγάιεο ρσξεηηθφηεηαο πνπ ηνπνζεηνχληαη ζε επηιεγκέλα ζεκεία φπνπ παξαηεξείηαη απμεκέλε παξαγσγή Πεκεηψλεηαη φηη ε ζπιινγή δηαθξίλεηαη ζε: Γεχηεξε Κειέηε Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο 116

117 Σεηξσλαθηηθή: πξαγκαηνπνηείηαη απφ εξγάηεο απνθνκηδήο, ρσξίο κεραληθή ππνζηήξημε ή ηε ζπκκεηνρή ηνπ νδεγνχ ηνπ απνξξηκκαηνθφξνπ. Ζκηαπηφκαηε: πξαγκαηνπνηείηαη απφ απνξξηκκαηνθφξν κε κεραληζκφ πιεπξηθήο θφξησζεο (side loader). Ζ εξγαζία δηεθπεξαηψλεηαη κφλν απφ ηνλ νδεγφ ηνπ απνξξηκκαηνθφξνπ, πνπ ζπιιέγεη ηνπο θάδνπο απφ ζπγθεθξηκέλεο ζέζεηο δίπια ζην θξάζπεδν ηνπ πεδνδξνκίνπ, φπνπ κεηαθέξνληαη θάζε θνξά απφ ην ρξήζηε, πξηλ ηελ ψξα ηεο ζπιινγήο. Απηφκαηε: πξαγκαηνπνηείηαη κε απνξξηκκαηνθφξα εκπξφζζηαο θφξησζεο (front loader) δηα ρξήζεο κεραληζκνχ αλχςσζεο κεγάισλ δνρείσλ, ηνπνζεηεκέλσλ ζε θαζνξηζκέλεο ζέζεηο. Νη ρξήζηεο κεηαθέξνπλ κε θπιηφκελνπο θάδνπο ηα απνξξίκκαηά ηνπο ζηηο ζέζεηο φπνπ είλαη ηνπνζεηεκέλα ηα δνρεία. Δθεί ηα εθθελψλνπλ ζηα κεγάια θνληέηλεξ κέζσ κεραληζκνχ θαη ηα παξαιακβάλνπλ γηα ηε λέα ρξήζε. Δάλ ε δηαδξνκή είλαη θαηάιιειε (ιίγε θπθινθνξία, θνληηλή απφζηαζε θάησ ησλ 300 m) δελ ππάξρεη δπζθνξία ηνπ θνηλνχ. Ζ φιε εξγαζία θνξηνεθθφξησζεο πξαγκαηνπνηείηαη κφλν απφ ηνλ νδεγφ ηνπ απνξξηκκαηνθφξνπ. Δπηζεκαίλεηαη φηη ν απηνκαηηζκφο ζηε ζπιινγή θάλεη ην επάγγεικα πξνζηηφ θαη ζην γπλαηθείν πιεζπζκφ. ηαλ ν παξαγσγφο ησλ απνβιήησλ ζπκκνξθψλεηαη θαη δελ αθήλεη γχξσ απφ ηα δνρεία νγθψδε αληηθείκελα, ην ζχζηεκα είλαη πνιχ νηθνλνκηθφ. Πηελ αληίζεηε πεξίπησζε απαηηνχληαη ζην απνξξηκκαηνθφξν εξγάηεο απνθνκηδήο θαη ράλνληαη ηα πιενλεθηήκαηα ηεο απηφκαηεο ζπιινγήο. Αθνινχζσο παξαηίζεληαη νη ηχπνη πξντφλησλ ζπζθεπαζίαο αλάινγα κε ην πιηθφ θαηαζθεπήο ηνπο, φπσο ηνπο παξέρεη ε Διιεληθή Δηαηξεία Γηαρείξηζεο Πηεξψλ Απνβιήησλ (ΔΔΓΠΑ - ) 1. Κεηαιιηθά πιηθά ζπζθεπαζίαο 2. ιηθά Ππζθεπαζίαο απφ ραξηί 3. Ξιαζηηθά πξντφληα ζπζθεπαζίαο 4. Γπάιηλα πξντφληα ζπζθεπαζίαο 5. Μχιηλα πξντφληα ζπζθεπαζίαο 6. Πχκκεηθηα 1. ΚΔΡΑΙΙΗΘΑ ΙΗΘΑ ΠΠΘΔΑΠΗΑΠ Γεχηεξε Κειέηε Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο 117

118 Γνρεία open top: Ρα δνρεία open top είλαη δηαθφξσλ κεγεζψλ θαη παξάγνληαη είηε απφ ιεπθνζίδεξν είηε απφ αινπκίλην. Θχξην ραξαθηεξηζηηθφ ηεο ρξήζεο ηνπο είλαη φηη αλνίγεηαη κηα θνξά θαη ην πεξηερφκελν ηνπο πξέπεη λα θαηαλαισζεί ζε ζχληνκν ρξνληθφ δηάζηεκα. Αλάινγα κε ηε δηαδηθαζία παξαγσγήο, ηα δνρεία open top δηαθξίλνληαη ζε δνρεία δχν ή ηξηψλ ηεκαρίσλ. Ρα δνρεία ηξηψλ ηεκαρίσλ δηαθνξνπνηνχληαη αλάινγα κε ηνλ ηξφπν ζπγθφιιεζεο, φπσο θαζζηηεξνθφιιεζε, ειεθηξνζπγθφιιεζε ή ζπγθφιιεζε κε αθηίλεο laser. Ρα δνρεία open top δχν ηεκαρίσλ παξάγνληαη απφ κεηαιιηθνχο δίζθνπο κε ηε ρξήζε πξέζαο. Ρα δνρεία δχν ηεκαρίσλ δελ απαηηνχλ ζπγθφιιεζε. Πσιελάξηα: Ρα κεηαιιηθά ζσιελάξηα ρξεζηκνπνηνχληαη ηδηαίηεξα γηα ηε ζπζθεπαζία εκίξξεπζησλ πξντφλησλ (ραξαθηεξηζηηθφ παξάδεηγκα νη παιαηέο ζπζθεπαζίεο νδνληφθξεκαο). Γηα ηελ παξαγσγή κεηαιιηθψλ ζσιελαξίσλ ζεσξεηηθά κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί θάζε ειαηφ κέηαιιν αιιά ζηελ πξάμε ρξεζηκνπνηείηαη κφλν ην αινπκίλην. Ρα κεηαιιηθά ζσιελάξηα είλαη δηαθφξσλ κεγεζψλ θαη παξάγνληαη κε ηελ ίδηα κέζνδν. Φηάιεο: Πηελ θαηεγνξία απηή πεξηιακβάλνληαη νη θηάιεο πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηε ζπζθεπαζία αέξησλ πξντφλησλ ππφ πίεζε, φπσο ην βνπηάλην. Δπίζεο πεξηιακβάλνληαη δνρεία γηα αεξνδφι φπσο ηα απνζκεηηθά ρψξνπ, ηα εληνκνθηφλα, θ.ιπ. Νη θηάιεο ζπζθεπαζίαο απηέο παξάγνληαη είηε απφ ιεπθνζίδεξν είηε απφ αινπκίλην. Γνρεία απιήο γεληθήο ρξήζεο: Ρα δνρεία απηά θαηαζθεπάδνληαη κε κεζφδνπο αλάινγεο κε ηα open top. Ζ βαζηθή δηαθνξά ηνπο είλαη φηη ηα δνρεία γεληθήο ρξήζεο κπνξνχλ λα επαλαπσκαηηζηνχλ θαη ην πεξηερφκελν λα θαηαλαισζεί ζηαδηαθά (φπσο ηα δνρεία πνπ πεξηέρνπλ ρξψκαηα). Ρα δνρεία απηά δηαθξίλνληαη αλάινγα κε ην πψκα πνπ δηαζέηνπλ. Ρν ζρήκα ησλ δνρείσλ απηψλ κπνξεί λα είλαη νξζνγψλην παξαιιειεπίπεδν ή θπιηλδξηθφ θαη παξάγνληαη ζε δηάθνξα κεγέζε. Πηελ θαηεγνξία απηή πεξηιακβάλνληαη θαη ηα κεηαιιηθά βαξέιηα πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη γηα νξπθηέιαηα, ιάδηα κεραλψλ, θαχζηκα θαη γεληθψο πξντφληα πεηξειαίνπ. Ππκπιεξσκαηηθά κε ηνπο κεηαιιηθνχο πεξηέθηεο πξέπεη λα αλαθεξζνχλ θαη άιια κεηαιιηθά πξντφληα πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη ζηε ζπζθεπαζία. Απηά είλαη: Ξψκαηα: Ρα κεηαιιηθά πψκαηα πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη ζηε ζπζθεπαζία παξαζθεπάδνληαη θπξίσο απφ αινπκίλην θαη πξννξίδνληαη γηα ηελ πσκάησζε νηλνπλεπκαησδψλ πνηψλ, αλαςπθηηθψλ θ.ιπ. Γηαθξίλνληαη ζε δηάθνξα είδε αλάινγα Γεχηεξε Κειέηε Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο 118

119 κε ην θχξην πξντφλ γηα ην νπνίν πξννξίδνληαη. Ξαξάγνληαη επίζεο θαη πψκαηα (ηχπνπ CrowΛ) απφ ζίδεξν ηα νπνία ρξεζηκνπνηνχληαη ζρεδφλ απνθιεηζηηθά ζε νξηζκέλνπο ηχπνπο πνηψλ (π.ρ. κπχξα)κηα ηδηαίηεξε θαηεγνξία πσκάησλ είλαη απηά πνπ απνηεινχληαη απφ πνιχ ιεπηά θχιια αινπκηλίνπ πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ην άζεπην θιείζηκν πιαζηηθψλ πεξηεθηψλ ηξνθίκσλ (φπσο ην γηανχξηη). Θαηαζθεπάδνληαη απνθιεηζηηθά απφ αινπκίλην θαη ην πάρνο ηνπο θαη ην κέγεζφο ηνπο εμαξηάηαη απφ ηελ θχξηα ζπζθεπαζία. Ρζέξθηα: Ρα κεηαιιηθά ηζέξθηα ρξεζηκνπνηνχληαη θπξίσο ζηελ ηξηηνγελή ζπζθεπαζία γηα ην δέζηκν ραξηνθηβσηίσλ ή άιισλ κεγάισλ θνξηίσλ. Νη δηαζηάζεηο θαη ην πιηθφ παξαγσγήο πνηθίιιεη. Δχθακπηε κεηαιιηθή ζπζθεπαζία: Πηελ θαηεγνξία εχθακπηε κεηαιιηθή ζπζθεπαζία πεξηιακβάλνληαη ηα ιεπηά θχιια αινπκηλίνπ πνπ έρνπλ ππνζηεί επεμεξγαζία (επηθάιπςε) κε πιαζηηθφ ή θεξί. Ζ δηαδηθαζία απηή ζπλίζηαηαη ζηελ απφθηεζε κεδεληθήο δηαπεξαηφηεηαο ηνπ πιηθνχ απφ αέξα, πγξαζία, αθηηλνβνιία θ.ιπ. Ζ εχθακπηε κεηαιιηθή ζπζθεπαζία ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηε ζπζθεπαζία αξηνπνηεκάησλ θαη πξντφλησλ δαραξνπιαζηηθήο φπσο ζνθνιάηεο, θξνπαζάλ, ζλαθο, θηι. 2. ΙΗΘΑ ΠΠΘΔΑΠΗΑΠ ΑΞΝ ΣΑΟΡΗ Σαξηνθηβψηηα: Ρα ραξηνθηβψηηα, κε βάζε ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπο, δηαθξίλνληαη ζηα ραξηνθηβψηηα RSC θαη ζηα ραξηνθηβψηηα DIE. RSC ραξαθηεξίδνληαη φια ηα απιά νξζνγψληα ραξηνθηβψηηα θιεηζηνχ ηχπνπ. Ρα RSC ρξεζηκνπνηνχληαη ζηε δεπηεξνγελή θαη ηξηηνγελή ζπζθεπαζία ηξνθίκσλ, πνηψλ, ρξσκάησλ, απνξξππαληηθψλ, θαξκάθσλ, θαιιπληηθψλ θ.α. DIE ζεσξνχληαη φια ηα ραξηνθηβψηηα εηδηθνχ ηχπνπ, δειαδή ραξηνθηβψηηα κε δηάθνξα ραξαθηεξηζηηθά φπσο αλνηρηά, κε ρεηξνιαβέο, κε νπέο θ.α. Ρα DIE ρξεζηκνπνηνχληαη ζηε δεπηεξνγελή ζπζθεπαζία κπχξαο, αλαςπθηηθψλ θαη ηξνθίκσλ, πνπ θπιάζζνληαη ζε ςπγεία ή θαηαςχθηεο (γαιαθηνκηθά, αιιαληηθά, θ.α). Δπίζεο, βξίζθνπλ κεγάιε εθαξκνγή ζηε ζπζθεπαζία αγξνηηθψλ πξντφλησλ (ραξηνηειάξα), πεξηνξίδνληαο ηε μχιηλε θαη πιαζηηθή ζπζθεπαζία ζην ζπγθεθξηκέλν ρψξν. Θαηαζθεπαζηηθά, ηα RSC θαη ηα DIE ραξηνθηβψηηα απνηεινχληαη απφ θπκαηνεηδέο ραξηφλη ηξηψλ θχιισλ, φπνπ ην εζσηεξηθφ θχιιν είλαη εκηρεκηθφ ραξηφλη θαη ηα εμσηεξηθά θχιια είλαη ραξηφλη θξαθη. Πε πεξηπηψζεηο φπνπ απαηηείηαη κεγάιε Γεχηεξε Κειέηε Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο 119

120 αλζεθηηθφηεηα, φπσο ζηε ζπζθεπαζία αγξνηηθψλ πξντφλησλ, ρξεζηκνπνηείηαη θπκαηνεηδέο ραξηφλη πέληε θχιισλ, φπνπ ζπλδπάδνληαη ελαιιάμ θξαθη θαη εκηρεκηθφ. Υο πξψηε χιε, ζηελ παξαγσγή ησλ RSC ρξεζηκνπνηείηαη ζε κεγάιν πνζνζηφ ην αλαθπθισκέλν ραξηί, ελψ ζηελ παξαγσγή ησλ DIE πξνηηκάηαη ην ραξηί απφ ρεκηθή ραξηνκάδα. Σαξηνθπηία: Ρα ράξηηλα θνπηηά ρξεζηκνπνηνχληαη ζηελ πξσηνγελή θαη δεπηεξνγελή ζπζθεπαζία ηξνθίκσλ, πνηψλ, απνξξππαληηθψλ, θαιιπληηθψλ, θαξκάθσλ, ηζηγάξσλ, ελδπκάησλ, ραξηηψλ πγηεηλήο θ.ά.ξαξάγνληαη ζε κία κεγάιε πνηθηιία ζρεκάησλ θαη δηαζηάζεσλ, απφ ζπκπαγέο ραξηφλη θξαθη ή απφ θπκαηνεηδέο microwelle ραξηφλη. Πηελ θπηηνπνηία, αλάινγα κε ηελ πνηφηεηα ηνπ πξντφληνο ρξεζηκνπνηείηαη θαη αλαθπθισκέλν ραξηί. Ζ θπηηνπνηία ζπλδέεηαη άκεζα κε ηελ ηέρλε ηεο εθηχπσζεο ράξηηλσλ θνπηηψλ, θαζψο ε ειθπζηηθή εκθάληζε ηνπ θνπηηνχ έρεη έληνλε επίδξαζε ζηελ εκπνξηθή επηηπρία ηνπ ζπζθεπαζκέλνπ πξντφληνο. Σάξηηλεο ηζάληεο: Νη ράξηηλεο ηζάληεο ρξεζηκνπνηνχληαη θπξίσο ζηα θαηαζηήκαηα ιηαληθήο πψιεζεο γηα ηελ ζπζθεπαζία ελδπκάησλ, ππνδεκάησλ, θαιιπληηθψλ, εηδψλ δψξσλ, αιιά θαη ζηα θαηαζηήκαηα έηνηκνπ θαγεηνχ. Γηαθξίλνληαη ζε πνιιέο θαηεγνξίεο αλάινγα κε ην εάλ είλαη πιαζηηθνπνηεκέλεο ή φρη, αλάινγα κε ην ρεξνχιη πνπ δηαζέηνπλ (θνξδφλη ή ράξηηλν) θαη ηέινο αλάινγα κε ην εάλ θέξνπλ ηε θίξκα ή φρη ηνπ πειάηε. Ξαξάγνληαη ζε δηάθνξεο δηαζηάζεηο θαη είλαη ζπλήζσο απφ παξζέλν ραξηί θξαθη. Σαξηνζαθνχιεο: Νη ράξηηλεο ζαθνχιεο ρξεζηκνπνηνχληαη ζηελ πξσηνγελή ζπζθεπαζία εηδψλ αξηνπνηίαο, δαραξνπιαζηηθήο, καλαβηθήο, μεξψλ θαξπψλ θαη έηνηκνπ θαγεηνχ. Νη δηαζηάζεηο ηνπο πνηθίιινπλ αλάινγα κε ηε ρξήζε απφ 8,5 Σ 21 εθ. έσο 17 Σ 40 εθ. θαη ζηελ παξαγσγή ηνπο ρξεζηκνπνηείηαη ραξηί θξαθη. Σαξηφζαθνη: Νη ραξηφζαθνη ρξεζηκνπνηνχληαη ζηελ πξσηνγελή ζπζθεπαζία ηζηκέληνπ, δνκηθψλ πιηθψλ, αιεπξηνχ, δάραξεο θαη δσνηξνθψλ. Σαξηί ζπζθεπαζίαο: Ρν ραξηί ζπζθεπαζίαο ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηελ ζπζθεπαζία πξντφλησλ ζε αξηνπνηία, δαραξνπιαζηεία, θξενπσιεία, ηπξνπσιεία, θαηαζηήκαηα καλαβηθήο θαη θαηαζηήκαηα κε είδε δψξσλ. Δηδηθά ζηε ζπζθεπαζία ηξνθίκσλ, εθηφο απφ ην απιφ ραξηί, ρξεζηκνπνηείηαη θαη ην πιαζηηθνπνηεκέλν, φπνπ ε εζσηεξηθή πιεπξά ηνπ ραξηηνχ είλαη θαιπκκέλε κε θηικ πιαζηηθνχ. Νη δηαζηάζεηο θαη ην βάξνο ηνπ ραξηηνχ ζπζθεπαζίαο πνπ ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηελ πεξηηχιημε ηξνθίκσλ θαζνξίδνληαη αλάινγα κε ην βάξνο ηνπ πξντφληνο. Γεχηεξε Κειέηε Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο 120

121 3. ΞΙΑΠΡΗΘΑ ΞΟΝΦΝΛΡΑ ΠΠΘΔΑΠΗΑΠ Ιφγσ ησλ ηδηαίηεξσλ ραξαθηεξηζηηθψλ ηνπ πιαζηηθνχ ππάξρεη ζήκεξα έλαο κεγάινο αξηζκφο πξντφλησλ ζπζθεπαζίαο κε ζπλεζέζηεξα ηα πξντφληα απφ: Ξνιπαηζπιέλην, Ξνιππξνππιέλην, Σισξηνχρν πνιπβηλχιην, Ξνιπζηπξέλην, Ρεξεθζαιηθφ πνιπαηζπιέλην. Γεληθά, ηα πιαζηηθά απνηεινχλ ην 7 % ηνπ βάξνπο ησλ απνξξηκκάησλ πνπ πάλε ζηηο ρσκαηεξέο θαη ην 18% ηνπ φγθνπ ελψ ραξαθηεξίδνληαη απφ πνιχ ρακειφ ξπζκφ απνηθνδφκεζεο Κε βάζε ηελ πξψηε χιε πνπ ρξεζηκνπνηείηαη παξάγνληαη δηαθνξνπνηεκέλα ηειηθά πξντφληα. Ξνιπκεξή ηνπ αηζπιελίνπ (PE): Σσξίδνληαη ζε: Ξνιπαηζπιέλην ρακειήο ππθλφηεηαο (LD) πνπ ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηελ παξαγσγή ζάθσλ, θηαιψλ θαη άιισλ πεξηεθηψλ δηαθφξσλ πξντφλησλ θαη ζε πνιπαηζπιέλην πςειήο ππθλφηεηαο (HD) πνπ ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηελ παξαγσγή θηαιψλ (π.ρ. ιαδηνχ, ηπξηνχ, λεξνχ), κεκβξαλψλ (films) γηα πεξηηχιημε παιεηψλ (ηξηηνγελήο ζπζθεπαζία) θαη πνιιψλ άιισλ πξντφλησλ. Ξνιπκεξή ηνπ πξνππιελίνπ (PP): Σξεζηκνπνηείηαη επξέσο ζηε βηνκεραλία ζπζθεπαζίαο γηα ηελ παξαγσγή ζρεηηθά ζθιεξψλ (βηδσηψλ θπξίσο) θαπαθηψλ ζηε ζπζθεπαζία αλαςπθηηθψλ, θαθέ θ.α. Δπίζεο ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηελ παξαγσγή δνρείσλ γηα ζπζθεπαζία γαιαθηνθνκηθψλ πξντφλησλ, θηαιψλ θαη άιισλ πξντφλησλ. Ξνιπκεξή ηνπ ρισξηνχρνπ βηλπιίνπ (PVC): Δίλαη ην δεχηεξν πιένλ δηαδεδνκέλν πιηθφ ζηελ παξαγσγή πιαζηηθψλ ζπζθεπαζηψλ κεηά ην πνιπαηζπιέλην (αλ θαη ηα ηειεπηαία ρξφληα αληηθαζίζηαηαη ζηαδηαθά απφ ην ΟΔΡ). Σξεζηκνπνηείηαη γηα ηε ζπζθεπαζία θηαιψλ λεξνχ, βξψζηκσλ ιαδηψλ, θαζψο θαη ππφ κνξθή βάδσλ γηα ηελ ζπζθεπαζία δηαθφξσλ άιισλ ηξνθίκσλ. Αθφκε ρξεζηκνπνηείηαη επξέσο γηα ηελ παξαγσγή film γηα ηε ζπζθεπαζία λσπνχ θξέαηνο θαη νπσξνθεπεπηηθψλ θαη ζε δηάθνξεο άιιεο ρξήζεηο. Ξνιπκεξή ηνπ ζηπξνιίνπ (ΟS): Ρν πνιπζηπξφιην ρξεζηκνπνηείηαη θπξίσο ζε πεξηέθηεο γηανπξηηνχ, καξγαξίλεο, παγσηψλ, κειηνχ, ζηξνπηψλ θαζψο θαη γηα ζήθεο ηνπνζέηεζεο πνηθηιίαο θαηαλαισηηθψλ πξντφλησλ. Γεχηεξε Κειέηε Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο 121

122 Ρεξεθζαιηθφ πνιπαηζπιέλην (PET): Ρν PET ρξεζηκνπνηείηαη θπξίσο ζηηο θηάιεο λεξνχ, αλαςπθηηθψλ θ.α. Ιφγσ ησλ βειηησκέλσλ ραξαθηεξηζηηθψλ ηνπ ηείλεη λα αληηθαηαζηήζεη ηα ηειεπηαία ρξφληα ηα ζπζθεπαζίεο απφ PVC. ΔΔίλαη ραξαθηεξηζηηθφ φηη ην 90% ησλ πιαζηηθψλ απνξξηκκάησλ είλαη ζεξκνπιαζηηθά (PE, PP, PS θι.π.) Ρα πιαζηηθά είδε ζπζθεπαζίαο απνηεινχλ ηφζν ελαιιαθηηθέο ιχζεηο πξνο ηηο ινηπέο ζπζθεπαζίεο, π.ρ. πιαζηηθέο θηάιεο γηα πγξά ηξφθηκα, έλαληη ησλ γπάιηλσλ, φζν θαη ζπκπιεξσκαηηθέο ιχζεηο π.ρ. επίζηξσζε εζσηεξηθήο επηθάλεηαο ζπζθεπαζίαο απφ άιια πιηθά (ζχκκεηθηα). Νη θπξηφηεξεο ζπζθεπαζίεο απφ πιαζηηθφ κπνξνχλ λα δηαρσξηζηνχλ ζηηο εμήο θαηεγνξίεο: Φηάιεο: Νη πιαζηηθέο θηάιεο θαηαζθεπάδνληαη, αλάινγα κε ηε ρξήζε ηνπο, απφ πνιπαηζπιέλην, πνιπβηλπινριψξην θαη ηεξεθζαιηθφ πνιπαηζπιέλην. Σξεζηκνπνηνχληαη γηα ηελ εκθηάισζε λεξνχ, αλαςπθηηθψλ, ρπκψλ, θαζψο θαη γηα ηε ζπζθεπαζία εηδψλ πξνζσπηθήο πγηεηλήο (ζακπνπάλ, θαιιπληηθά, θ.ιπ) θαη ρεκηθψλ απνξξππαληηθψλ, ιηπαληηθψλ θαη πνηθηιίαο άιισλ πξντφλησλ. Πάθνη: Νη πιαζηηθνί ζάθνη είλαη ζπλήζσο κεγάισλ δηαζηάζεσλ θαη ρσξεηηθφηεηαο (20 50 kgr) θαη ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηε ζπζθεπαζία ιηπαζκάησλ, νηθνδνκηθψλ πιηθψλ (π.ρ. αζβέζηε) θαη άιισλ βηνκεραληθψλ πξντφλησλ. Παθνχιεο: Ζ ζπλεζέζηεξε ρξήζε ησλ ζαθνπιψλ απφ πιαζηηθφ είλαη γηα ηε ζπιινγή απνξξηκκάησλ. Δίλαη δηαθφξσλ ηχπσλ (π.ρ. κε θνξδφλη) θαη δηαζηάζεσλ θαη παξάγνληαη ζε κεγάιν πνζνζηφ απφ ηελ αλαθχθισζε ηνπ scrap δηαθφξσλ πιαζηηθψλ πξντφλησλ. Ρζάληεο Ξιαζηηθέο ηζάληεο ρξεζηκνπνηνχληαη απφ ηα δηάθνξα θαηαζηήκαηα ιηαληθήο πψιεζεο θαη ηηο ππεξαγνξέο. Κπηηφληα: Ρα πιαζηηθά κπηηφληα ρξεζηκνπνηνχληαη θπξίσο γηα ηε ζπζθεπαζία ηξνθίκσλ θαη πνηψλ αιιά θαη γηα ηε ζπζθεπαζία νξπθηειαίσλ. Γηα ηελ παξαγσγή ηνπο ρξεζηκνπνηείηαη θπξίσο πνιπαηζπιέλην ελψ ηα ηειεπηαία ρξφληα παξάγνληαη θαη κπηηφληα απφ PET πνπ ε ρσξεηηθφηεηαο ηνπο θπκαίλεηαη απφ 1 έσο 35 ιίηξα. Γεχηεξε Κειέηε Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο 122

123 Θηβψηηα: Ξιαζηηθά θηβψηηα ζπλήζσο ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηε κεηαθνξά ή ζπζθεπαζία ηξνθίκσλ θαη θπξίσο αγξνηηθψλ πξντφλησλ θαη γπάιηλσλ θηαιψλ. Υο πξψηε χιε ρξεζηκνπνηείηαη ην πνιπαηζπιέλην πςειήο ππθλφηεηαο (HOPE). Βαξέιηα: Ρα πιαζηηθά βαξέιηα ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηε ζπζθεπαζία θαη κεηαθνξά ηξνθίκσλ. Ζ ρσξεηηθφηεηα ησλ βαξειηψλ κπνξεί λα θπκαίλεηαη απφ 3 έσο 220 ιίηξα. Υο πξψηε χιε ρξεζηκνπνηείηαη ην πνιπαηζπιέλην (PE) Γνρεία: Ππλήζσο θαηαζθεπάδνληαη απφ πνιππξνππιέλην (ΟΟ) θαη ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηε ζπζθεπαζία θπξίσο γαιαθηνκηθψλ πξντφλησλ θαη άιισλ ηξνθίκσλ. Κεκβξάλεο (Films) ζπζθεπαζίαο: Ζ θαηεγνξία απηή έρεη αλαπηπρζεί ηα ηειεπηαία ρξφληα θαη απνηειεί κηα απφ ηηο θαηλνηφκεο ιχζεηο ζηε ζπζθεπαζία. Ξξφθεηηαη γηα ιεπηέο κεκβξάλεο απφ πιαζηηθέο χιεο (ΟΔ) κε ηηο νπνίεο ζπζθεπάδνληαη ηξφθηκα θαη ρξεζηκνπνηνχληαη σο ζπξξηθλσκέλεο ζπζθεπαζίεο. Πηελ πεξίπησζε απηή ην πξντφλ ηνπνζεηείηαη ζηε ζαθνχια πνιπαηζπιελίνπ, ε νπνία κε ειαθξά ζέξκαλζε ζπξξηθλψλεηαη παίξλνληαο ηε κνξθή θαη ην ζρήκα ηνπ πξντφληνο. Δπίζεο ηέηνηνπ είδνπο κεκβξάλεο κεγαιχηεξνπ πάρνπο θαη ζθιεξφηεηαο ρξεζηκνπνηνχληαη θαη σο ηξηηνγελέο ζπζθεπαζία γηα ηελ πεξηηχιημε ησλ πξντφλησλ ησλ παιεηψλ, θαη ραξηνθηβσηίσλ πξνθεηκέλνπ λα επηηπγράλεηαη ε επθνιφηεξε κεηαθνξά ηνπο ζε δηαδξνκέο κεγάισλ απνζηάζεσλ. Γηρηπσηή ζπζθεπαζία: Ζ δηρηπσηή ζπζθεπαζία έρεη ηε κνξθή ζάθσλ δηαθφξσλ δηαζηάζεσλ θαη ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηε ζπζθεπαζία αγξνηηθψλ πξντφλησλ. Ρζέξθηα: Ξιαζηηθά ηζέξθηα ρξεζηκνπνηνχληαη ζηελ ηξηηνγελή ζπζθεπαζία, γηα ην δέζηκν ραξηνθηβσηίσλ ή άιισλ κεγάισλ θνξηίσλ. Ξαξάγνληαη θπξίσο απφ ΟΟ ή ΟΔΡ. 4. ΓΑΙΗΛΑ ΞΟΝΦΝΛΡΑ ΠΠΘΔΑΠΗΑΠ Ρν γπαιί είλαη απφ ηηο παιαηφηεξεο ζπζθεπαζίεο θαη παξνπζηάδεη ζεκαληηθά πιενλεθηήκαηα αιιά θαη κεηνλεθηήκαηα ζπγθξηηηθά κε ηα άιια πιηθά ζπζθεπαζηψλ. Ξαξφιν πνπ ε ρξήζε ηνπ έρεη ζρεηηθά πεξηνξηζηεί αθφκα θαη ζε πξντφληα πνπ παξαδνζηαθά ρξεζηκνπνηνχληαλ, φπσο ην γάια, ην θξαζί, ε κπχξα θαη άιια νηλνπλεπκαηψδε, ην γπαιί εμαθνινπζεί λα θαηέρεη έλα ζεκαληηθφ κεξίδην ηεο αγνξάο ησλ ζπζθεπαζηψλ. Ρα πξντφληα ζπζθεπαζίαο απφ γπαιί κπνξνχλ ρσξηζηνχλ ζε ηξεηο κεγάιεο θαηεγνξίεο: ηηο θηάιεο, ηα βάδα θαη ηηο ακπνχιεο. Γεχηεξε Κειέηε Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο 123

124 Φηάιεο: Ρα θπξηφηεξα πξντφληα γπαιηνχ είλαη νη θηάιεο πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηε ζπζθεπαζία ηξνθίκσλ θαη πνηψλ. πάξρεη κεγάιε πνηθηιία πνηφηεηαο, κνξθψλ, ρξσκάησλ θαη ρσξεηηθφηεηαο ησλ γπάιηλσλ θηαιψλ πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη. Ρα θπξηφηεξα πξντφληα πνπ ζπζθεπάδνληαη ζε θηάιεο είλαη θξαζί, κπχξα, πνηά, αλαςπθηηθά, ρπκνί, ιάδηα θαη ηξφθηκα ζε εκηζηεξεά κνξθή φπσο ηνκαηνρπκνί, ζάιηζεο, θ.ιπ. Βάδα: Ρα βάδα ρξεζηκνπνηνχληαη θπξίσο γηα ηε ζπζθεπαζία ηξνθίκσλ, φπσο γηα παξάδεηγκα γηα ηε ζπζθεπαζία γιπθψλ θαη καξκειάδαο ελψ πεξηνξηζκέλε εθαξκνγή βξίζθνπλ θαη ζηε ζπζθεπαζία θαιιπληηθψλ θαη θαξκάθσλ. Ακπνχιεο: Νη ακπνχιεο είλαη ζπλήζσο θπιηλδξηθνχ ζρήκαηνο θαη κηθξήο ρσξεηηθφηεηαο (κέρξη 50ml). Ξξννξίδνληαη θπξίσο γηα ηε ζπζθεπαζία ηδηαίηεξα επαίζζεησλ απφ κηθξνβηνινγηθή θαη ρεκηθή άπνςε πξντφλησλ. Πε ακπνχιεο ζπζθεπάδνληαη θπξίσο θαξκαθεπηηθά πξντφληα θαη θαιιπληηθά. 5. ΜΙΗΛΑ ΞΟΝΦΝΛΡΑ ΠΠΘΔΑΠΗΑΠ Ρν μχιν είλαη έλα πιηθφ πνπ ρξεζηκνπνηείηαη επξχηαηα γηα ηε ζπζθεπαζία αγξνηηθψλ πξντφλησλ θπξίσο θξνχησλ θαη ιαραληθψλ. Ρα πιενλεθηήκαηα απηνχ ηνπ είδνπο ηεο ζπζθεπαζίαο είλαη ε κεγάιε αλζεθηηθφηεηα θαη ε ζσζηή δηαηήξεζε ησλ πξντφλησλ πνπ πεξηέρεη. Νη μχιηλεο ζπζθεπαζίεο έρνπλ ηε δπλαηφηεηα λα αληέρνπλ θάησ απφ ηηο δχζθνιεο ζπλζήθεο κεηαθνξάο. Γηα ην ιφγν απηφ πξνηηκάηαη ζε κεγάιν πνζνζηφ γηα ηε κεηαθνξά επαίζζεησλ θαη εχζξαπζησλ πξντφλησλ, ελψ ηα ηειεπηαία ρξφληα ε αηζζεηηθή ησλ μχιηλσλ θηβσηίσλ έρεη βειηησζεί ζε κεγάιν βαζκφ. Κεγάιν ξφιν ζε απηή ηελ αιιαγή έρεη παίμεη ε ρξεζηκνπνίεζε εηδηθψλ πξντφλησλ μπιείαο, φπσο ην θφληξα πιαθέ ζηελ θαηαζθεπή θηβσηίσλ. Κε ην πιηθφ απηφ παξέρεηαη ε δπλαηφηεηα θαηαζθεπήο πην εχρξεζησλ θαη πην θαιαίζζεησλ πξντφλησλ ζπζθεπαζίαο. Δθηφο απφ ηε ρξεζηκνπνίεζε ηνπ μχινπ γηα ηελ θαηαζθεπή ηειάξσλ, ρξεζηκνπνηείηαη επξχηαηα σο ηξηηνγελήο ζπζθεπαζία κε ηε κνξθή παιεηψλ. Ρν είδνο απηήο ηεο ζπζθεπαζίαο ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηελ επθνιφηεξε κεηαθνξά θαη απνζήθεπζε δηαθφξσλ πξντφλησλ. Νη επηθάλεηεο απηέο θφξησζεο είλαη έλα πξντφλ ζπζθεπαζίαο ην νπνίν ρξεζηκνπνηείηαη επξχηαηα ζε φινπο ηνπ ηνκείο ηεο βηνκεραλίαο θαζψο δελ ππάξρεη θάπνην αληίζηνηρν πξντφλ απφ άιιν πιηθφ, πνπ λα κπνξεί λα ην αληηθαηαζηήζεη. Γεχηεξε Κειέηε Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο 124

125 Δπηπιένλ ην μχιν ρξεζηκνπνηείηαη σο πιηθφ γηα ηε ζπζθεπαζία (πεξηηχιημε) θαισδίσλ. Ζ κνξθή ηεο ζπζθεπαζίαο απηήο είλαη θπιηλδξηθή δηαθφξσλ δηαζηάζεσλ θαη απνηειείηαη απφ ηελ έλσζε πνιιψλ παξαιιεινγξάκκσλ θνκκαηηψλ μχινπ. Ρν είδνο απηήο ηεο ζπζθεπαζίαο ρξεζηκνπνηείηαη θπξίσο γηα ηελ πεξηηχιημε θαισδίσλ κεγάινπ πάρνπο θαη κήθνπο θαη θαζηζηά επθνιφηεξε ηελ ρξεζηκνπνίεζε ηνπο. 6. ΠΚΚΔΗΘΡΑ Νη βαζηθέο αλάγθεο πνπ θαιείηαη λα θαιχςεη ε ζπζθεπαζία απηή, είλαη ε κέγηζηε δπλαηή πξνζηαζία ηνπ πξντφληνο απφ ηηο ζπλζήθεο πεξηβάιινληνο (νμπγφλν, πγξαζία, αθηηλνβνιία, ζεξκνθξαζηαθέο κεηαβνιέο, θιπ) θαη ηηο κεραληθέο θαηαπνλήζεηο θαηά ηε κεηαθνξά, ηελ απνζήθεπζε θαη ηελ έθζεζε ηνπ πξντφληνο, κε ζηφρν ηελ θαιχηεξε δηαηήξεζε θαη ηελ επηκήθπλζε ηνπ ρξφλνπ δσήο ηνπ πξντφληνο. Νη ζπλερψο απμαλφκελεο απαηηήζεηο γηα ζπζθεπαζία πνπ εθηφο απφ ηε κέγηζηε δπλαηή πξνζηαζία πξνζθέξνπλ πξφζζεηα πιενλεθηήκαηα πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ εκθάληζε θαη βνεζνχλ ζηελ θαιχηεξε πξνψζεζε ηνπ πξντφληνο, νδήγεζαλ ηα ηειεπηαία ρξφληα ζηελ αλάπηπμε ζχλζεησλ ζπζθεπαζηψλ. Ρα πιηθά απηά είλαη ζπλδπαζκνί δχν ή ηξηψλ βαζηθψλ ζπζθεπαζηψλ, ηνπ θχιινπ αινπκηλίνπ, ηνπ ραξηηνχ, θαη ηνπ πιαζηηθνχ. Ζ βαζηθή παξαγσγηθή δηαδηθαζία πνπ αθνινπζείηαη γηα ηελ παξαγσγή ζχκκεηθησλ ζπζθεπαζηψλ είλαη ε πγξή ή μεξή ζπλαξκνγή θχιινπ αινπκηλίνπ κε θχιιν πιαζηηθνχ ή θχιινπ ραξηηνχ. Ρα ζχκκεηθηα πιηθά πνπ παξάγνληαη θαη ρξεζηκνπνηνχληαη είλαη δηαθφξσλ εηδψλ θαη ηχπσλ αλάινγα κε ην είδνο πνπ πξννξίδνληαη λα ζπζθεπάζνπλ. A Ππιινγή, δηαρείξηζε θαη εκπνξία αλαθπθιψζηκσλ πιηθψλ Ζ ελ ιφγσ επηρεηξεκαηηθή δπλαηφηεηα αθνξά ηελ πεξίπησζε πνπ ν ελδηαθεξφκελνο επηρεηξεκαηίαο εηζάγεη ζηηο δξαζηεξηφηεηεο ηνπ εθηφο απφ ηε ζπιινγή θαη πξνθαλψο ηελ πψιεζε, ηελ επεμεξγαζία - αμηνπνίεζε - ησλ αλαθπθιψζηκσλ απνβιήησλ ή θαη ελδερνκέλσο κφλν ηελ επεμεξγαζία, νπφηε αγνξάδεη πξψηε χιε απφ άιινλ ζπιιέθηε πξνκεζεπηή θαη ηελ νδεγεί ζηηο εγθαηαζηάζεηο ηνπ γηα επεμεξγαζία. Πηε ζπλέρεηα ε επεμεξγαζκέλε χιε νδεγείηαη πξνο πψιεζε ζε παξαγσγνχο ή αλαθπθισηέο. Πηελ πεξίπησζε απηή ζα πξέπεη λα έρεη ππφςε ηνπ φηη ηα έξγα επεμεξγαζίαο ζηεξεψλ απνβιήησλ ραξαθηεξίδνληαη απφ: Γεχηεξε Κειέηε Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο 125

126 ζεκαληηθέο ηερλνινγηθέο απαηηήζεηο, ηφζν θαηά ηελ θαηαζθεπή, φζν θαη πνιχ πεξηζζφηεξν θαηά ηε ιεηηνπξγία απηψλ, απμεκέλν ηερλνινγηθφ ξίζθν, πνπ πξνθχπηεη απφ ηελ πνιππινθφηεηα θαη αιιειεμάξηεζε ηεο πξψηεο χιεο (απφβιεηα, πνπ θάζε άιιν παξά νκνηνγελή είλαη εμειίζζνληαη ηφζν επνρηαθά φζν θαη δηαρξνληθά) κε ηνλ κεραλνινγηθφ εμνπιηζκφ θαη ηνλ αλζξψπηλν παξάγνληα, ζεκαληηθή ηερλνινγηθή εμάξηεζε απφ ηνλ θαηαζθεπαζηή θαη ηνπο πξνκεζεπηέο ηνπ, ζηνηρείν ηδηαίηεξα θαζνξηζηηθφ γηα ηε ιεηηνπξγία θαη ηε ζπληήξεζή ηνπο, πηζαλφηεηεο αζηνρίαο κε ζεκαληηθέο πεξηβαιινληηθέο επηπηψζεηο, νη νπνίεο αλαπφθεπθηα ζα κεηψζνπλ ή θαη εμαιείςνπλ ηελ θνηλσληθή απνδνρή ηνπ έξγνπ. Γεληθά, ε ηερλνινγία πνπ ζα επηιεγεί έρεη άκεζε ζρέζε κε ην είδνο θαη ην εχξνο ηεο δξαζηεξηφηεηαο ηεο επηρείξεζεο, αιιά θαη απφ ηελ πνηφηεηα / θαζαξφηεηα ησλ αλαθαησκέλσλ απνξξηκκάησλ. Ν ελδηαθεξφκελνο επηρεηξεκαηίαο κπνξεί λα αλαδεηήζεη ηηο βαζηθέο ηερλνινγίεο πνπ εθαξκφδνληαη απφ επηρεηξήζεηο ηνπ θιάδνπ επηθνηλσλψληαο θαηαξρήλ κε θνξείο, φπσο ηα Ππζηήκαηα Ππιινγηθήο Δλαιιαθηηθήο Γηαρείξηζεο Ππζθεπαζηψλ, ην Ππκβνχιην Δλεξγεηαθήο Αμηνπνίεζεο Απνβιήησλ (ΠΛΔΟΓΔΗΑ) θ.α. Υο γεληθή αξρή ηζρχεη θπζηθά φηη φζν πην επξχ ην θάζκα δξαζηεξηνηήησλ θαη φζν πην πξνεγκέλε ε ηερλνινγία, ηφζν πςειφηεξε ζα είλαη ε απαηηνχκελε θεθαιαηνπρηθή δαπάλε απφθηεζεο. Ν επηρεηξεκαηίαο κπνξεί λα επηδηψμεη ηε ιεηηνπξγία Θέληξνπ Γηαινγήο Αλαθπθιψζηκσλ ιηθψλ (Θ.Γ.Α..) κέζσ ππνγξαθήο ζχκβαζεο κε θάπνην Ππιινγηθφ Πχζηεκα πνπ δηαζέηεη ηέηνηα εγθαηάζηαζε ή λα επηδηψμεη ηελ θαηαζθεπή λένπ. Ζ επέλδπζε θαηαζθεπήο ελφο κεζαίνπ Θ..Α.. δπλακηθφηεηαο πεξίπνπ ρηι. ηφλσλ ην ρξφλν εθηηκάηαη ζε 2 έσο 3 εθ. πεξίπνπ. Πεκεία ελδηαθέξνληνο απνηεινχλ ηα εμήο 17 : 17 Ξεγή: Hellastat A.E. Γεχηεξε Κειέηε Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο 126

127 Ρα Θ..Α.. απνηεινχλ εθείλεο ηηο εγθαηαζηάζεηο ζηηο νπνίεο, κε ζπλδπαζκφ κεζφδσλ κεραληθήο θαη ρεηξσλαθηηθήο δηαινγήο, δηαρσξίδνληαη αλάκηθηα, κε επηθίλδπλα, κηθηά ξεχκαηα ζηεξεψλ απνβιήησλ, ηα νπνία πξνέξρνληαη απφ δηαινγή ζηελ πεγή. Πηε ζπλέρεηα, πξαγκαηνπνηείηαη αλαβάζκηζε θαη δεκαηνπνίεζε ησλ δηαρσξηζζέλησλ πιηθψλ, κε απνηέιεζκα λα εμάγνληαη δεπηεξνγελή πιηθά ηα νπνία έρνπλ εκπνξηθή αμία θαη πξνσζνχληαη ζε αγνξέο (π.ρ. βηνκεραλίεο, βηνηερλίεο, εκπνξηθέο επηρεηξήζεηο) ηφζν ζην εμσηεξηθφ, φζν θαη ζηελ εγρψξηα αγνξά. Ρα Θ..Α.. πνπ αλήθνπλ ζηελ Δ.Δ.Α.Α. παξαρσξνχληαη κέζσ ζπκβάζεσλ ζε ππεξγνιάβνπο γηα ηε ιεηηνπξγία ηνπο, κε ην ελ ιφγσ Πχζηεκα λα δηαηεξεί ηελ επνπηεία ηεο ιεηηνπξγίαο ηνπο θαη λα επηδνηεί ηηο πνζφηεηεο πνπ επεμεξγάδνληαη. Νη ππεξγνιάβνη, εθηφο απφ ηελ επζχλε ηεο θαιήο ιεηηνπξγίαο, θαξπψλνληαη ηα έζνδα απφ ηε δηαρείξηζε ησλ δεπηεξνγελψλ πξντφλησλ πνπ εμάγνληαη. Νη αθφινπζεο παξάκεηξνη θαζνξίδνπλ ζε κεγάιν βαζκφ ηε βησζηκφηεηα ελφο Θ..Α..: ε θαζαξφηεηα θαη ε πνηφηεηα ησλ δεπηεξνγελψλ πξντφλησλ θαζφηη επεξεάδνπλ ηελ ηηκή πψιεζεο, νη δηεζλείο ηηκέο ησλ πξσηνγελψλ πιηθψλ (π.ρ. ραξηηνχ, κεηάιισλ) θαζφηη θαζνξίδνπλ ηηο ηηκέο δηάζεζεο ησλ αλαθπθιψζηκσλ, ε δπλαηφηεηα απνζεκαηνπνίεζεο ηηο πεξηφδνπο πνπ επηθξαηνχλ ρακειέο ηηκέο, ε πνζφηεηα ησλ απνβιήησλ πνπ εηζέξρεηαη, δηφηη φζν κεγαιχηεξε είλαη ηφζν κεγαιχηεξεο είλαη νη πνζφηεηεο ησλ δεπηεξνγελψλ πξντφλησλ πνπ πξνθχπηνπλ, νη νπνίεο είλαη πην εχθνια εκπνξεχζηκεο, ε επαηζζεηνπνίεζε ηνπ θνηλνχ, ψζηε λα απμάλεηαη ε εηζξνή ησλ απνβιήησλ, θαη ε ελεκέξσζε ηνπ θνηλνχ, ψζηε λα κεησζεί ε απφξξηςε κε θαηάιιεισλ πξνο αλαθχθισζε απνβιήησλ (πεξίπνπ ην 25% ηνπ πεξηερνκέλνπ ησλ κπιε θάδσλ). Δηδηθά γηα ηηο ηηκέο ηνπ ραξηνπνιηνχ, πνπ θαζνξίδνπλ ηηο ηηκέο ηνπ ηειηθνχ πξντφληνο, δειαδή ηνπ ραξηηνχ ην νπνίν απνηειεί ην βαζηθφ αλαθπθιψζηκν πιηθφ ησλ Θ..Α.., ζεκεηψλεηαη φηη θαηά ηε δηάξθεηα ην 2νπ εμακήλνπ ηνπ 2008 έσο ην 1ν ηξίκελν ηνπ 2009 αληηκεηψπηζαλ πςειή θάκςε απφ 900 $/ηφλν ζε 580 $/ηφλν πεξίπνπ. Υζηφζν, απφ ηα κέζα ηνπ πξνεγνχκελνπ έηνπο, θαη έπεηηα, νη ηηκέο αλέθακςαλ, θπξίσο εμαηηίαο παξαγφλησλ πνπ επεξέαζαλ ηελ παξαγσγή (ζεηζκφο ζηε Σηιή θαη απεξγηαθέο Γεχηεξε Κειέηε Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο 127

128 θηλεηνπνηήζεηο ζηε Φηλιαλδία, ηηο δπν κεγαιχηεξεο παξαγσγνχο) θαη ζηηο αξρέο ηνπ ηξέρνληνο έηνπο δηακνξθψζεθαλ ζε 850 $/ηφλν. Πην Γηάγξακκα πνπ αθνινπζεί εκθαλίδεηαη ε δηαρξνληθή δηαθχκαλζε ηεο ηηκήο ηνπ ραξηνπνιηνχ. Γεχηεξε Κειέηε Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο 128

129 Γηάγξακκα 15: Γηεζλήο ηηκή ραξηνπνιηνχ ζε $/ηφλν ( ) Ξεγή: Hellastat A.E. / Financial Times Αλαθνξηθά κε ηηο δηεζλείο ηηκέο ησλ πξσηνγελψλ κεηάιισλ, απηέο θαζνξίδνληαη ζε ρξεκαηηζηεξηαθέο αγνξέο ζην εμσηεξηθφ. Δπηπιένλ, φζνλ αθνξά ζηελ πνζφηεηα ησλ απνβιήησλ πνπ εηζάγνληαη ζε θάζε Θ..Α.., θαζψο θαη ηε ζπκκεηνρή ηνπ θνηλνχ, είλαη ζαθέο φηη ππάξρεη εμάξηεζε απφ εμσγελείο παξάγνληεο, φπσο νη ελεκεξσηηθέο δξάζεηο ηεο Δ.Δ.Α.Α., ε ζπλέπεηα ησλ Ν.Ρ.Α. πνπ έρνπλ ηελ επζχλε ηεο ζπιινγήο ησλ θάδσλ, ε νξγάλσζε πξνγξακκάησλ αλαθχθισζεο απφ ηνπο Ν.Ρ.Α., νη δεκνγξαθηθνί παξάγνληεο ησλ πεξηνρψλ πνπ εμππεξεηεί θάζε Θ..Α.. (π.ρ. πιήζνο θαηνίθσλ θαη επηρεηξήζεσλ, θαηαλαισηηθά πξφηππα, εηζνδήκαηα) θ.ά. Δπηζεκαίλεηαη φηη ηα ππνιείκκαηα απφ ηηο κνλάδεο αλαθχθισζεο πνπ δελ κπνξνχλ λα αμηνπνηεζνχλ νδεγνχληαη ζηνπο Σ..Ρ.Α., φπνπ ρξεψλεηαη έλα ηέινο εηζφδνπ. πσο πξναλαθέξζεθε, ην βαζηθφ πιηθφ πνπ αλαθπθιψλεηαη ζηελ εγρψξηα αγνξά είλαη ην ραξηί. Ζ βαζηθή δηαδηθαζία επεμεξγαζίαο πεξηιακβάλεη ηε δηαινγή, ηε δεκαηνπνίεζε, ηελ απνκάθξπλζε μέλσλ πιψλ θαη ηελ πνιηνπνίεζε. Πην ζηάδην πνπ πξνεγείηαη, απηφ ηεο ζπιινγήο, επηπιένλ ησλ δξάζεσλ ησλ Π.Π.Δ.. θαη ησλ Ν.Ρ.Α., δξαζηεξηνπνηείηαη πιεζψξα ζπιιεθηψλ/γπξνιφγσλ, κεηαθνξέσλ θαη εκπφξσλ παιαηνχ ράξηνπ, νη νπνίνη ζπιιέγνπλ ηα ράξηηλα απφβιεηα (π.ρ. απφ Γεχηεξε Κειέηε Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο 129

130 εξγαζηαθνχο ρψξνπο, απφ ηππνγξαθεία θ.ά.) θαη ηα πξνσζνχλ έλαληη ακνηβήο ζηηο κνλάδεο αλαθχθισζεο. Νη ηειεπηαίεο πξνσζνχλ ηα πξντφληα ηνπο είηε σο πξψηε χιε ζε ραξηνβηνκεραλίεο (ραξαθηεξηζηηθφ ην παξάδεηγκα ηεο ECOMEL Α.Δ.Δ., ε νπνία ζπιιέγεη θαη δεκαηνπνηεί πεξηζζφηεξνπο απφ 150 ρηι. ηφλνπο εηεζίσο θαη είλαη ζπγαηξηθή ηεο βηνκεραλίαο παξαγσγήο ραξηνληνχ ΚΔΙ Α.Δ.), είηε ζε αγνξέο ηνπ εμσηεξηθνχ, θπξίσο ζηελ Αζία. Ζ ηηκή ηνπ αλαθπθισκέλνπ ραξηηνχ θπκαίλεηαη θαηά κέζν φξν κεηαμχ αλά ηφλν. Ζ αλαθχθισζε αινπκηλίνπ είλαη ζπλδεδεκέλε θπξίσο κε ηα θνπηάθηα ησλ αλαςπθηηθψλ θαη ηεο κπχξαο, ε εηήζηα εγρψξηα θαηαλάισζε ησλ νπνίσλ αλέξρεηαη ζε πεξηζζφηεξα απφ 1 δηζ. ηεκάρηα. Θχξην ραξαθηεξηζηηθφ απηψλ ησλ απνξξηκκάησλ είλαη φηη κπνξνχλ λα αλαθπθισζνχλ κπχξαο, ε εηήζηα εγρψξηα θαηαλάισζε ησλ νπνίσλ αλέξρεηαη ζε πεξηζζφηεξα απφ 1 δηζ. πνιιέο θνξέο, ελψ ζεκαληηθφ πιενλέθηεκα απνηειεί ην γεγνλφο φηη ε εμνηθνλφκεζε ηεο ελέξγεηαο πνπ πξνθχπηεη απφ ηε ρξεζηκνπνίεζε επαλαρπηεπφκελνπ αινπκηλίνπ αλέξρεηαη ζε 95%. Πηελ αλαθχθισζε ζπζθεπαζηψλ απφ αινπκίλην ζεκαληηθή δξάζε επηδεηθλχεη ε ΔΙΒΑΙ Α.Δ., ε νπνία έρεη ηδξχζεη ην Θέληξν Αλαθχθισζεο Θνπηηψλ Αινπκηλίνπ ζην Καξνχζη, φπνπ ζπγθεληξψλνληαη θνπηηά αινπκηλίνπ έλαληη ακνηβήο πνπ αλαθπθιψλνληαη ζηε ζπλέρεηα απφ ηελ εηαηξεία. Ξαξάιιεια, πξαγκαηνπνηνχληαη επηζθέςεηο ζρνιείσλ νηθνινγηθψλ νξγαλψζεσλ θαη άιισλ θνξέσλ, κε ζηφρν ηελ επαηζζεηνπνίεζε θαη ηελ ελεκέξσζε γηα ηε δηαδηθαζία θαη ηηο σθέιεηεο ηεο αλαθχθισζεο αινπκηλίνπ. Ζ ηηκή ηνπ scrap αινπκηλίνπ αθνινπζεί ηηο κεηαβνιέο ησλ δηεζλψλ ηηκψλ ηνπ πξσηνγελνχο αινπκηλίνπ θαη θπκαίλεηαη κεηαμχ αλά ηφλν. Πρεηηθά κε ηελ αλαθχθισζε γπαιηνχ, αλαθέξεηαη φηη ην Κάξηην ηνπ 2009 μεθίλεζε ε ιεηηνπξγία ηεο πξψηεο κνλάδαο δηαινγήο θαη επεμεξγαζίαο παινζξαχζκαηνο απφ ηε ΓΔΛΗΘΖ ΑΛΑΘΘΙΩΠΔΩΠ Α.Δ., δπλακηθφηεηαο 150 ηφλσλ αλά εκέξα. Δπηπιένλ, είλαη ζεκαληηθφ λα εληζρπζνχλ νη εηδηθέο δξάζεηο γηα ηε ζπιινγή θαη εθκεηάιιεπζε ησλ πξντφλησλ γπάιηλεο ζπζθεπαζίαο πνπ πξνθχπηνπλ απφ ρψξνπο δηαζθέδαζεο, φπνπ πξαγκαηνπνηείηαη θαη ε πςειφηεξε θαηαλάισζε. Γεχηεξε Κειέηε Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο 130

131 Απφ ηελ αλαθχθισζε πξνθχπηεη πξψηε χιε γηα ηελ παινπξγία θαη βαζηθφο απνδέθηεο ηνπ παινζξαχζκαηνο είλαη ε εηαηξεία παξαγσγήο γπάιηλσλ ζπζθεπαζηψλ ΓΗΝΙΑ Α.Δ. Ζ ηηκή δηάζεζεο ηνπ γπαιηνχ θπκαίλεηαη κεηαμχ αλά ηφλν, αλάινγα κε ηελ πνηφηεηα, ην ρξψκα θαη ηελ θαζαξφηεηα. ζνλ αθνξά ζηελ αλαθχθισζε πιαζηηθψλ ζπζθεπαζηψλ, ζεκεηψλεηαη φηη θαηαιακβάλεη ην ρακειφηεξν πνζνζηφ κεηαμχ ησλ δηαθφξσλ πιηθψλ. Ρα κεγαιχηεξα πξνβιήκαηα πνπ αληηκεησπίδεη ε αλαθχθισζε αθνξνχλ αθελφο ζηε ζπιινγή ησλ πιαζηηθψλ απνβιήησλ (π.ρ. ζαθνχιεο) θαη αθεηέξνπ ζηνλ αλαγθαίν θαη δαπαλεξφ δηαρσξηζκφ ησλ δηαθνξεηηθψλ πιαζηηθψλ πιψλ (π.ρ. PET, PP, PVC, PE θ.ά.). Πηελ εγρψξηα αγνξά εθηηκάηαη φηη θαηαλαιψλνληαη 2 δηζ. PET κπνπθάιηα αλαςπθηηθψλ θαη εκθηαισκέλνπ λεξνχ. Νη ηηκέο ηεο δεπηεξνγελνχο πιαζηηθήο χιεο θπκαίλνληαη κεηαμχ αλά ηφλν θαη δηακνξθψλνληαη αλάινγα κε ηελ πνηφηεηα (π.ρ. θαζαξφηεηα ηνπ πιηθνχ απφ πξνζκίμεηο μέλσλ νπζηψλ, θαζαξφηεηα ηνπ πιηθνχ απφ πξνζκίμεηο κε άιια πιαζηηθά). Πηελ αλαθχθισζε πιαζηηθνχ ζπκκεηέρεη θαη ε εηαηξεία ΞΙΑΠΡΗΘΑ ΘΟΖΡΖΠ Α.Β.Δ.Δ., ε νπνία δηαζέηεη ζρεηηθή κνλάδα, παξαγσγηθήο δπλακηθφηεηαο 4 ρηι. ηφλσλ. απφ μέλεο χιεο. A Αμηνπνίεζε αλαθπθισκέλσλ πιηθψλ γηα παξαγσγή λέσλ πξντφλησλ Ζ δξαζηεξηφηεηα απηή πξαθηηθά πεξηιακβάλεη ηελ αλαθχθισζε ησλ πιηθψλ ζπζθεπαζίαο γηα ηελ παξαγσγή λέσλ πξντφλησλ. Ρα απνξξίκκαηα ηεο θαηαλάισζεο ή ηεο αξρηθήο παξαγσγήο επαλαρξεζηκνπνηνχληαη σο αλαθπθισκέλε πξψηε χιε γηα ηελ παξαγσγή δηαθφξσλ πξντφλησλ, π.ρ. κεηαιιηθψλ, πιαζηηθψλ, ράξηηλσλ, θηι. πάξρνπλ πεξηνξηζκνί ζηε ρξήζε ηεο αλαθπθισκέλεο απηήο πξψηεο χιεο θαη αθνξνχλ θπξίσο ζηελ θαηψηεξε πνηφηεηα ηνπ αλαθπθισκέλνπ πιηθνχ, φπσο θαη ζηελ πηζαλφηεηα κφιπλζεο ηνπ. Δηδηθά γηα ηηο ζπζθεπαζίεο ηξνθίκσλ ππάξρεη απζηεξή λνκνζεζία πνπ πεξηνξίδεη ηελ ρξεζηκνπνίεζε αλαθπθισκέλνπ πιαζηηθνχ ζπζθεπαζίαο. Γεληθά, ππάξρεη κηα ζεηξά απφ παξακέηξνπο σο πξνο ηε λνκνζεζία πνπ ν ελδηαθεξφκελνο επηρεηξεκαηίαο ζα πξέπεη πξνζεθηηθά λα κειεηήζεη. Γεχηεξε Κειέηε Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο 131

132 B. ΓΔΡΔΟΖ ΚΔΙΔΡΖ ΔΞΗΣΔΗΟΖΚΑΡΗΘΝΡΖΡΑΠ ΓΗΑΣΔΗΟΗΠΖ ΑΞΝΒΙΖΡΥΛ ΔΘΠΘΑΦΥΛ, ΘΑΡΑΠΘΔΥΛ & ΘΑΡΔΓΑΦΗΠΔΥΛ B.1 ΔΗΠΑΓΥΓΖ Ζ φιε πξνζπάζεηα έλαξμεο κηαο επηρείξεζεο μεθηλάεη απφ ηε ιεγφκελε επηρεηξεκαηηθή ηδέα, ηελ ηδέα δειαδή ζηελ νπνία ζα ζηεξηρζεί φινο ν ζρεδηαζκφο θαη ε κνξθή ηεο λέαο δξαζηεξηφηεηαο. Απηή ε ηδέα πξέπεη λα είλαη ζπγθεθξηκέλε θαη πινπνηήζηκε. Ξξηλ μεθηλήζεη ινηπφλ θαλείο κηα λέα επηρεηξεκαηηθή δξαζηεξηφηεηα θαη εηδηθά ζε έλαλ ηνκέα φπσο ε Γηαρείξηζε Απνβιήησλ απφ Δθζθαθέο, Θαηαζθεπέο θαη Θαηεδαθίζεηο (ΑΔΘΘ) πνπ ζηελ Διιάδα είλαη αθφκα ππναλαπηπγκέλνο θαη νη πεξηνξηζκέλεο δξάζεηο είλαη απνζπαζκαηηθέο θαη εμαξηψληαη απφ ηελ θαιή ζέιεζε ησλ θαηαζθεπαζηψλ δηαρεηξηζηψλ, ζα πξέπεη λα εμεηάζεη πξνζεθηηθά δηάθνξεο παξακέηξνπο, νη νπνίεο πξαθηηθά απνηεινχλ ηα ζπζηαηηθά κέξε κηαο κειέηεο ζθνπηκφηεηαο αλάιεςεο ηεο επηρεηξεκαηηθήο δξαζηεξηφηεηαο θαη αθνινχζσο κηαο κειέηεο βησζηκφηεηαο απηήο. Δθφζνλ ε κειέηε ζθνπηκφηεηαο νδεγήζεη ζε ζεηηθά ζπκπεξάζκαηα, ζα πξέπεη λα ζρεδηάζεη πξνζεθηηθά ηηο ελέξγεηεο ηνπ γηα ηελ είζνδν ζην λέν επηρεηξεκαηηθφ ζηίβν, κέζσ ηεο ζχληαμεο ιεπηνκεξνχο Δπηρεηξεκαηηθνχ Πρεδίνπ & Πρεδίνπ Κάξθεηηλγθ, πνπ ζα ζπλνδεχεηαη απφ : εμέηαζε ηνπ επίπεδν, ζην νπνίν βξίζθεηαη ν θιάδνο θαη ε επηρείξεζή ηνπ (εθφζνλ πξφθεηηαη γηα πθηζηάκελε επηρείξεζε), ΠΖΚΔΟΑ (Ξεξηγξαθή πθηζηάκελεο θαηάζηαζεο) ζην δεχηεξν κέξνο ν επηρεηξεκαηίαο νξίδεη πνχ ζέιεη λα νδεγήζεη ηελ επηρείξεζή ηνπ κε άιια ιφγηα ζέηεη ΠΡΝΣΝΠ (Δπηρεηξεκαηηθνί ζηφρνη) ζην ηξίην κέξνο, ηέινο, απνθαζίδεη ΞΥΠ ζα πινπνηήζεη ηνπο ζηφρνπο ηνπ κε άιια ιφγηα νξηνζεηεί ηε ζηξαηεγηθή ηνπ (Νδεγφο ελεξγεηψλ) Ππλνπηηθά, ηα αλσηέξσ έρνπλ σο αθνινχζσο: Κειέηε Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο Γηαρείξηζε ΑΔΘΘ 132

133 ΞΔΟΗΓΟΑΦΖ ΦΗΠΡΑΚΔΛΖΠ ΘΑΡΑΠΡΑΠΖΠ Ν ελ δπλάκεη επηρεηξεκαηίαο νθείιεη λα θαηαγξάςεη κε ιεπηνκέξεηα πνηα είλαη ε πθηζηάκελε θαηάζηαζε ζηνλ θιάδν ζηνλ νπνίν ελδηαθέξεηαη λα επελδχζεη. Ξξφθεηηαη ηνλ έιεγρν πνπ εμεηάδεη ηνπο πειάηεο, ηνπο αληαγσληζηέο θαη πάλσ απ φια ην λνκνζεηηθφ, επηρεηξεκαηηθφ θαη νηθνλνκηθφ πεξηβάιινλ. Θα πξέπεη λα αληιεζνχλ πιεξνθνξίεο νη νπνίεο λα αθνξνχλ ην ηζηνξηθφ ηεο αγνξάο, νχησο ψζηε λα θαηαζηεί απνηειεζκαηηθφηεξν ην επφκελν βήκα πνπ είλαη ε θαηάζηξσζε ηεο ζηξαηεγηθήο κάξθεηηλγθ πνπ ζα αθνινπζήζεη. Πθφπηκν είλαη λα ιακβάλνληαη νη εμήο πιεξνθνξίεο: 1. Πηνηρεία Λνκνζεηηθνχ Ξιαηζίνπ Θάζε επηρείξεζε, φπσο είλαη θπζηθφ, νθείιεη λα ιεηηνπξγεί ελαξκνληζκέλε κε ην λνκηθφ πιαίζην ηφζν ηεο ρψξαο, φζν θαη ηεο Δ.Δ. 2. Πηνηρεία αγνξάο ζε Δπξσπατθφ θαη ζε εζληθφ επίπεδν Νη βαζηθέο γξακκέο ηεο πνιηηηθήο ηεο δηαρείξηζεο ησλ απνβιήησλ έρνπλ δξνκνινγεζεί απφ ηελ ΔΔ, θαηά ηηο νδεγίεο ηεο νπνίαο έρνπλ ηεζεί νη θαηεπζπληήξηεο γξακκέο θαη έρνπλ ηεξαξρεζεί νη γεληθέο αξρέο δηαρείξηζεο ησλ ζηεξεψλ απνβιήησλ, θπξίσο κέζσ ηεο πξνψζεζεο ηεο επαλαρξεζηκνπνίεζεο, ηεο αλαθχθισζεο θαη άιισλ κνξθψλ αλάθηεζεο πιηθψλ θαη ελέξγεηαο, κε απνηέιεζκα ηε κείσζε ηνπ ηειηθνχ φγθνπ θαη ηελ αζθαιή δηάζεζε ησλ απνβιήησλ. Ππλεπψο ε γλψζε ηεο αγνξάο ζε επξσπατθφ θαη εζληθφ επίπεδν είλαη ρξήζηκε. Δμάιινπ, ε «Αλαθχθισζε» ησλ ΑΔΘΘ είλαη έλαο λένο θιάδνο πνιιά ππνζρφκελνο γηα ηελ νηθνλνκία, ρξήζηκνο γηα ηελ θνηλσλία θαη ην πεξηβάιινλ ηεο ρψξαο θαη νπζηαζηηθά θαηαιπηηθφο γηα ηνλ ηξφπν, ηηο ζπλήζεηεο θαη ελ γέλεη ηεο ιεηηνπξγίαο ηνπ θιάδνπ ησλ Θαηαζθεπψλ. 3. Πηνηρεία γηα ηελ πξψηε χιε Νη Ξξνκεζεπηέο: Απηφ πνπ πξέπεη λα αλαδεηήζεη ν ελδηαθεξφκελνο επηρεηξεκαηίαο είλαη ζηνηρεία ηεο νηθνδνκηθήο δξαζηεξηφηεηαο πνπ εθδίδεη ζε ηαθηηθή βάζε ε Διιεληθή Πηαηηζηηθή Αξρή θαη ηνπ ξπζκνχ αλάπηπμήο απηήο γηα ηα ηειεπηαία ρξφληα, θαζψο θαη ηνπ ηξφπνπ πνπ κεηαβάιινληαη ηα παξαπάλσ αλάινγα κε ηε γεσγξαθηθή ηνπνζέηεζε ηεο δξαζηεξηφηεηαο. Κειέηε Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο Γηαρείξηζε ΑΔΘΘ 133

134 Δπηπιένλ, ρξήζηκα είλαη ζηνηρεία πνπ δείρλνπλ ηηο πνζφηεηεο ησλ πιηθψλ ηα νπνία ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηελ θαηαζθεπή νδψλ θαη απηνθηλεηφδξνκσλ θαη ηηο πνζφηεηεο ησλ πιηθψλ ηα νπνία αλαθπθιψλνληαη (δπλεηηθή πεγή: European Asphalt Pavement Association, ΞΔΘΑ θ.α.) Έλα βαζηθφ πξφβιεκα πνπ ζα θιεζεί λα αληηκεησπίζεη ν ελδηαθεξφκελνο επηρεηξεκαηίαο είλαη ε εμεχξεζε θαη δηαηήξεζε ζηαζεξνχ ξεχκαηνο αλαθπθιψζηκσλ πιηθψλ. Έηζη, ζα πξέπεη λα εληνπίζεη πηζαλνχο παξαγσγνχο ζρεηηθψλ απνβιήησλ (θαηαζθεπαζηέο δεκνζίσλ έξγσλ, βηνκεραλίεο, εξγνιάβνπο θαηαζθεπψλ θ.α.) θαη ζηε ζπλέρεηα λα ζπλεξγαζηεί καδί ηνπο ψζηε λα επηηχρνπλ ην ελδεδεηγκέλν ζχζηεκα δηαινγήο. Ρν ζέκα ησλ πξνκεζεπηψλ είλαη αιιειέλδεην κε ηελ πνηφηεηα ησλ αλαθπθιψζηκσλ πιηθψλ πνπ ζπιιέγνληαη θαη αλαθπθιψλνληαη. 4. Δλδηάκεζα, ηειηθά πξντφληα Νη πειάηεο: Νη εγθαηαζηάζεηο επεμεξγαζίαο ησλ ΑΔΘΘ πεξηιακβάλνπλ ρψξνπο ππνδνρήο, δηαινγήο θαη απνζήθεπζεο ησλ αλαθηεκέλσλ πιηθψλ θαζψο θαη ρψξνπο επεμεξγαζίαο / αλαθχθισζεο θαη απνζήθεπζεο ησλ δεπηεξνγελψλ πξντφλησλ. Ζ επεμεξγαζία ησλ ΑΔΘΘ πξαγκαηνπνηείηαη ζε ρψξνπο πνπ εγθξίλνληαη σο θαηάιιεινη, ζχκθσλα κε ηηο δηαηάμεηο ηεο θείκελεο λνκνζεζίαο ή ζε ρψξνπο αλελεξγψλ ή ελεξγψλ ιαηνκείσλ. Ρα επεμεξγαζκέλα αδξαλή κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ σο «πξντφληα δνκηθψλ θαηαζθεπψλ» ζε θηήξηα ή θαη έξγα ππνδνκήο, ελψ ηα αδξαλή θαηάινηπα πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηελ επεμεξγαζία ησλ ΑΔΘΘ, θαζψο θαη ηα ρψκαηα, νη πέηξεο θαη ηα κπάδα εθζθαθψλ κπνξνχλ λα αμηνπνηεζνχλ ζε εξγαζίεο επηρσκαηψζεσλ, απνθαηαζηάζεηο αλελεξγψλ θαη ελ ελεξγεία ιαηνκείσλ, αλεμέιεγθησλ ρσκαηεξψλ, επηθαιχςεηο ρψξσλ πγεηνλνκηθήο ηαθήο θαη γεληθά ζηελ αλακφξθσζε ππνβαζκηζκέλσλ ηνπίσλ ή αλαπιάζεσλ ρψξσλ. Γεληθά, γηα ηνλ εληνπηζκφ ηεο πξνζθνξφηεξεο αγνξάο ν ελδηαθεξφκελνο επηρεηξεκαηίαο ζα πξέπεη λα επηθνηλσλήζεη κε θνξείο πνπ επνπηεχνπλ ή δξαζηεξηνπνηνχληαη ζηνλ ππφςε θιάδν δηαρείξηζεο ζηεξεψλ απνβιήησλ θαη πνπ κπνξνχλ λα πξνζθέξνπλ πιεξνθνξίεο γηα ηηο επηρεηξήζεηο πνπ εκπιέθνληαη ζηελ αλαθχθισζε, πνπ πξνκεζεχνληαη ή εκπνξεχνληαη Κειέηε Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο Γηαρείξηζε ΑΔΘΘ 134

135 πιηθά δνκηθψλ θαηαζθεπψλ, θαζψο θαη γηα επηρεηξήζεηο πνπ αμηνπνηνχλ ηα ρψκαηα, ηηο πέηξεο θαη ηα κπάδα εθζθαθψλ. Δλδεηθηηθά, θνξείο ελδηαθέξνληνο είλαη: πνπξγείν Ξεξηβάιινληνο, Δλέξγεηαο θαη Θιηκαηηθήο Αιιαγήο πνπξγείν Αλάπηπμεο, Γεληθή Γξακκαηεία Βηνκεραλίαο Ν Δζληθφο Νξγαληζκφο Δλαιιαθηηθήο Γηαρείξηζεο Ππζθεπαζηψλ θαη Άιισλ Ξξντφλησλ (Δ.Ν.Δ.Γ.Π.Α.Ξ.) Ρν Ππκβνχιην Δλεξγεηαθήο Αμηνπνίεζεο Απνβιήησλ (ΠΛΔΟΓΔΗΑ) Ρν Ρερληθφ Δπηκειεηήξην Διιάδνο Ν ΠΔΒ - Πχλδεζκνο Δπηρεηξήζεσλ θαη Βηνκεραληψλ (ηέσο Πχλδεζκνο Διιεληθψλ Βηνκεραληψλ) Δθπξφζσπνη ησλ βηνκεραληψλ/ θαηαζθεπαζηηθψλ εξγνιεπηηθψλ εηαηξεηψλ Δθπξφζσπνη ησλ πσιεηψλ/ δηαλνκέσλ δνκηθψλ πιηθψλ θαηαζθεπψλ Δθπξφζσπνη ησλ θαηαλαισηψλ θ.α. Δλδεηθηηθά εξσηήκαηα ελδηαθέξνληνο είλαη: Ξνπ βξίζθεηαη ε αγνξά-ζηφρνο; Ξφζν θαηξφ ιεηηνπξγεί ε αγνξά; Ξφζν θαηξφ ρξεζηκνπνηεί ε αγνξά ην ζπγθεθξηκέλν αλαθπθισκέλν / αλαθπθιψζηκν πιηθφ; Έρεη ζπλεξγαζηεί ε αγνξά ζην παξειζφλ κε αληίζηνηρεο επηρεηξήζεηο; Ξφζν πξφζπκε είλαη ε αγνξά λα ζπλάςεη λέεο ζπλεξγαζίεο θαη λα απνδερζεί λένπο επηρεηξεκαηίεο; Ρη πξφζζεηεο ππεξεζίεο κπνξεί λα πξνζθέξεη ε αγνξά; 5. Ν αληαγσληζκφο: Δθφζνλ ν επηρεηξεκαηίαο επηιέμεη ηνλ ρψξν δξαζηεξηνπνίεζήο ηνπ, ζα πξέπεη λα δηεξεπλήζεη πνηνη είλαη νη αληαγσληζηέο ηνπ. Δλδεηθηηθά ζηνηρεία ηα νπνία πξέπεη λα έρεη ζηε δηάζεζή ηνπ είλαη Κειέηε Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο Γηαρείξηζε ΑΔΘΘ 135

136 Ν αξηζκφο ηνπο Ρν κεξίδηφ ηνπο ζηελ αγνξά Νη ζηφρνη θαη νη ζηξαηεγηθέο ηνπο Ζ πνηφηεηα ησλ πξντφλησλ θαη ησλ ππεξεζηψλ ηνπο Νη απφςεηο ησλ θαηαλαισηψλ γηα ηνλ θαζέλα απφ απηνχο 6. Ρν καθξννηθνλνκηθφ πεξηβάιινλ: Αλαιχνληαο ην καθξννηθνλνκηθφ πεξηβάιινλ ν επηρεηξεκαηίαο ζα πξέπεη λα θάλεη κηα πξνζπάζεηα «ραξηνγξάθεζεο» ησλ ηάζεσλ πνπ επηθξαηνχλ θαη ζα ελδέρεηαη λα επηθξαηήζνπλ ζην κέιινλ. Ππγθεθξηκέλα εμεηάδνληαη: Νη ηάζεηο ζηελ νηθνλνκία Ζ πνξεία ηεο ηερλνινγίαο, ζχγρξνλεο ηάζεηο θαη εμειίμεηο Ρν θνηλσληθφ θαη λνκηθφ πιαίζην Ν ηξφπνο κε ηνλ νπνίν επεξεάδεηαη ε δξαζηεξηφηεηα ηνπ επηρεηξεκαηία απφ ηα παξαπάλσ ζηνηρεία Ξ.ρ. κε βάζε Δπίζεκν Γειηίν ηεο Διιεληθήο Πηαηηζηηθήο Αξρήο, ραξαθηεξηζηηθφ είλαη φηη θαηά ηελ πεξίνδν απφ ην Λνέκβξην 2009 έσο ηνλ Νθηψβξην 2010, ην κέγεζνο ηεο ζπλνιηθήο Νηθνδνκηθήο Γξαζηεξηφηεηαο (Ηδησηηθήο- Γεκφζηαο) κεηξνχκελν κε βάζε ηηο εθδνζείζεο νηθνδνκηθέο άδεηεο, ζην ζχλνιν ηεο Σψξαο, αλήιζε ζε νηθνδνκηθέο άδεηεο, πνπ αληηζηνηρνχλ ζε ,5 ρηιηάδεο m2 επηθάλεηαο θαη ,8 ρηιηάδεο m φγθνπ. Ξαξαηεξήζεθε δειαδή, κείσζε θαηά 10,5% ζηνλ αξηζκφ ησλ νηθνδνκηθψλ αδεηψλ, θαηά 19,3% ζηελ επηθάλεηα θαη θαηά 24,2% ζηνλ φγθν ζε ζρέζε κε ηελ αληίζηνηρε πεξίνδν Λνεκβξίνπ Νθησβξίνπ Δμάιινπ, εηδηθά ζήκεξα θαη ζηα πιαίζηα ηεο γεληθεπκέλεο νηθνλνκηθήο θξίζεο θαη ηεο αθφκε πην δχζθνιεο θαηάζηαζεο ησλ ειιεληθψλ δεκνζηνλνκηθψλ θαη ηεο ειιεληθήο νηθνλνκίαο, φπσο έρεη δηακνξθσζεί ζήκεξα, νη πεξηνξηζκνί πνπ πθίζηαληαη νη επηρεηξήζεηο κεγεζχλνληαη γηα ηνπο παξαθάησ ιφγνπο: Απμεκέλν θφζηνο δαλεηζκνχ (βξαρππξφζεζκνπ θαη κέζν-καθξνπξφζεζκνπ) Έιιεηςε ξεπζηφηεηαο πνπ σο ραξαθηεξηζηηθφ γλψξηζκα ηνπ εγρψξηνπ θαη δηεζλνχο επηρεηξεκαηηθνχ πεξηβάιινληνο θαζηζηά δπζθνιφηεξε ηελ πξφζβαζε ησλ κηθξψλ θαη Κειέηε Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο Γηαρείξηζε ΑΔΘΘ 136

137 πνιχ κηθξψλ επηρεηξήζεσλ ζηε ρξεκαηνδφηεζε, θαζψο νη ηξάπεδεο πιένλ εθαξκφδνπλ απζηεξφηεξα θξηηήξηα ρνξεγήζεσλ. Κείσζε ηεο ζπλνιηθήο θαηαλάισζεο σο απφξξνηα ηεο κείσζεο ηνπ δηαζέζηκνπ εηζνδήκαηνο ησλ θαηαλαισηψλ (ζπλέπεηα ηεο αλφδνπ ηνπ θφζηνπο δαλεηζκνχ θαη ηεο αλφδνπ ησλ ηηκψλ θαζψο νη επηρεηξήζεηο κεηαθπιχνπλ, νιηθά ή κεξηθά, ην θφζηνο δαλεηζκνχ ζηηο ηειηθέο ηηκέο). Κείσζε ηεο δήηεζεο παξνρήο ππεξεζηψλ θαη πψιεζεο πξντφλησλ απφ ην εμσηεξηθφ (φπσο εμαγσγέο αγξνηηθψλ θαη βηνκεραληθψλ πξντφλησλ, παξνρή ηερλννηθνλνκηθψλ ππεξεζηψλ, ζπκκεηνρέο ζε αλαπηπμηαθά πξνγξάκκαηα θαη δίθηπα ζπλεξγαζηψλ θηι.), πηψζε ηεο εγρψξηαο νηθνδνκηθήο δξαζηεξηφηεηαο, Θαζπζηέξεζε πινπνίεζεο έξγσλ θαη πξνγξακκάησλ επηρνξήγεζεο. ΝΗ ΔΞΗΣΔΗΟΖΚΑΡΗΘΝΗ ΠΡΝΣΝΗ Πην κέξνο απηφ ν επηρεηξεκαηίαο πξέπεη λα ζέζεη ηνπο νηθνλνκηθνχο ζηφρνπο, θαζψο θαη εθείλνπο πνπ έρνπλ λα θάλνπλ κε ηελ παξνπζία ηνπ ζηελ αγνξά. Νη νηθνλνκηθνί ζηφρνη ζα πξέπεη λα κεηαζρεκαηηζηνχλ ζε ζηφρνπο κάξθεηηλγθ. Δδψ είλαη θαη ην ζεκείν φπνπ αλαθέξνληαη θαη φινη νη ππφινηπνη ζηφρνη πνπ δελ αλήθνπλ ζηηο παξαπάλσ θαηεγνξίεο (πρ θνηλσληθνί ζηφρνη, πεξηβαιινληνινγηθνί ζηφρνη θιπ). Αλάινγα κε ην ρψξν ζηνλ νπνίν επηζπκεί λα δξαζηεξηνπνηεζεί ν επηρεηξεκαηίαο, ζα ζέζεη αξρηθά ηνπο νηθνλνκηθνχο ζηφρνπο, δειαδή ην ΡΗ ζέιεη λα πεηχρεη. Νη ζηφρνη απηνί πξέπεη λα είλαη πνζνηηθνί, φπσο γηα παξάδεηγκα: Αχμεζε ηνπ κεξηδίνπ αγνξάο θαηά 20% Αχμεζε ηνπ ξπζκνχ αλάπηπμεο θαηά 2.3% Αχμεζε ηεο θεξδνθνξίαο θαηά 17% Αχμεζε ησλ πσιήζεσλ θαη ηνπ φγθνπ θαηά 8% θιπ Ν κεηαζρεκαηηζκφο ησλ παξαπάλσ ζε ζηφρνπο κάξθεηηλγθ πξέπεη λα είλαη πνηνηηθφο, δειαδή ε ράξαμε ηεο ζηξαηεγηθήο γηα ηελ επίηεπμε ησλ αλσηέξσ. Δλδεηθηηθά: Κειέηε Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο Γηαρείξηζε ΑΔΘΘ 137

138 Έξεπλα γηα λέα πξντφληα / ππεξεζίεο Κεηαηξνπή πθηζηάκελσλ πξντφλησλ Έξεπλα & Αλάπηπμε Δπέλδπζε ζηελ θαηλνηνκία Ρερλνινγηθή ππεξνρή θιπ Ρέινο αλαθέξνληαη θαη πηζαλνί άιινη ζηφρνη, φπσο γηα παξάδεηγκα: Απνξξφθεζε πνζνηήησλ απνβιήησλ απφ ζπγθεθξηκέλε γεσγξαθηθή πεξηνρή Δλίζρπζε ηεο ηνπηθήο θνηλσλίαο κε ζπγθεθξηκέλα πξντφληα ή ππεξεζίεο ΝΓΖΓΝΠ ΔΛΔΟΓΔΗΥΛ 1. Ρν θνηλφ Δίλαη γεγνλφο φηη ην θφζηνο ηεο πξνψζεζεο ελφο πξντφληνο ζε φιν ην πεδίν ηεο αγνξάο είλαη ηδηαίηεξα απμεκέλν θαη φηη ειάρηζηεο εηαηξείεο δηαζέηνπλ πξντφληα ηέηνηα, πνπ λα βξίζθνπλ απνδνρή απφ ην επξχ θνηλφ. Γη απηφ, ινηπφλ, νη επηρεηξήζεηο νθείινπλ λα απεπζχλνληαη ζε κία ή έζησ κεξηθέο ζπγθεθξηκέλεο νκάδεο αλζξψπσλ, γηα λα πνπιήζνπλ απνδνηηθφηεξα ηα πξντφληα θαη ηηο ππεξεζίεο ηνπο. Ζ δηαδηθαζία «ηαμηλφκεζεο» ησλ θαηαλαισηψλ ζε δηαθνξεηηθέο νκάδεο νλνκάδεηαη ηκεκαηνπνίεζε ηεο αγνξάο, ελψ ε επηινγή ζπγθεθξηκέλσλ νκάδσλ νλνκάδεηαη ζηφρεπζε. Ν επηρεηξεκαηίαο ζα πξέπεη λα αλαγλσξίζεη επηηπρψο ηηο αλάγθεο ηνπ αγνξαζηηθνχ θνηλνχ ζην νπνίν ζα ζηνρεχζεη θαη λα ηκεκαηνπνηήζεη επηηπρψο ηηο νκάδεοζηφρνπο. Ζ ηκεκαηνπνίεζε κπνξεί λα γίλεη κε θξηηήξην: ηε γεσγξαθηθή πεξηνρή, ζηελ νπνία βξίζθνληαη νη θαηαλαισηέο, ηα δεκνγξαθηθά ηνπο ζηνηρεία (ειηθία, εηζφδεκα, κφξθσζε, επάγγεικα), ηνλ ηξφπν δσήο ηνπο θαη ηελ πξνζσπηθφηεηά ηνπο, ή Κειέηε Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο Γηαρείξηζε ΑΔΘΘ 138

139 ηνπο ιφγνπο, ηνλ ηξφπν θαη ηηο πεξηζηάζεηο θαηά ηηο νπνίεο ρξεζηκνπνηνχλ ην πξντφλ. 2. Ζ Ρνπνζέηεζε Ρν ζεκαληηθφηεξν ίζσο ζεκείν ηνπ ζρεδίνπ κάξθεηηλγθ είλαη ε «ηνπνζέηεζε» ηνπ πξντφληνο. Κε ηνλ παξαπάλσ φξν δελ λνείηαη ε ηνπνζέηεζε ηνπ πξντφληνο ζηα ξάθηα θάπνηνπ θαηαζηήκαηνο αιιά ηελ ηδέα πνπ ζα ζρεκαηίζεη ν θαηαλαισηήο γηα ην πξντφλ ζε ζρέζε κε ηα πξντφληα ηνπ αληαγσληζκνχ. Ν επηρεηξεκαηίαο θαιείηαη ζην ζεκείν απηφ λα απνθαζίζεη ηελ εηθφλα πνπ ην πξντφλ (θαη θαη επέθηαζε ε επηρείξεζε) ζα εκθαλίδεη ζην αγνξαζηηθφ θνηλφ, πξνβάιινληαο ζπλεπψο ηα ζπγθξηηηθά πιενλεθηήκαηα ηνπ πξντφληνο έλαληη ηνπ αληαγσληζκνχ 3. Ξαξερφκελα πξντφληα θαη ππεξεζίεο Δδψ ν επηρεηξεκαηίαο ζα απνθαζίζεη γηα ην είδνο ησλ πξντφλησλ θαη ησλ ππεξεζηψλ πνπ ζα πξνζθέξεη. Ξξφθεηηαη γηα ην βαζηθφ ζπζηαηηθφ ηνπ κίγκαηνο κάξθεηηλγθ (marketing mix) ην νπνίν πεξηιακβάλεη ην Ξξντφλ (Product), ηελ Ρηκή (Price), ηελ Ξξνψζεζε (Promotion) θαη ην Θνηλφ (People), ή αιιηψο ηα 4P. Ραπηφρξνλα ζην ζεκείν απηφ πξέπεη λα ππνινγηζζνχλ θαη ηα νηθνλνκηθά ζηνηρεία ηεο επέλδπζεο, δειαδή θφζηνο, σθέιεηεο, πξνβιέςεηο πσιήζεσλ θιπ. Ππλήζσο κηα αμηφπηζηε κέζνδνο πνπ ρξεζηκνπνηείηαη είλαη ε αλάιπζε λεθξνχ ζεκείνπ (Break-even analysis), δειαδή νη ειάρηζηεο σθέιεηεο πνπ πξέπεη λα έρεη ε επέλδπζε ψζηε λα ηζνζθειίδεη ηηο δαπάλεο. 4. Ρηκνιφγεζε Ξξφθεηηαη γηα ην δεχηεξν ζεκαληηθφηεξν ζπζηαηηθφ ηνπ κίγκαηνο κάξθεηηλγθ θαη είλαη ν νξηζκφο ηνπ αληίηηκνπ πνπ ζα δεηείηαη λα θαηαβάιεη ν πειάηεο γηα λα απνθηήζεη ην Ξξντφλ. Ξξνθχπηεη ζε ζπλδπαζκφ θαη κε ηελ νηθνλνκηθή αλάιπζε πνπ πξνεγείηαη. Νη παξάγνληεο πνπ επεξεάδνπλ ηελ ηηκή ελφο πξντφληνο είλαη πνιινί: Νη ηπρφλ λνκηθέο δεζκεχζεηο, Νη επηδνηήζεηο πνπ παξέρνπλ ηα ΠΠΔΓ, Ζ κνλαδηθφηεηα ηνπ πξντφληνο, Κειέηε Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο Γηαρείξηζε ΑΔΘΘ 139

140 Ρν θφζηνο θαηαζθεπήο θαη δηάζεζήο ηνπ, Ζ χπαξμε ή φρη ππνθαηάζηαησλ πξντφλησλ, Ζ ζπλνιηθή δήηεζε γηα ην πξντφλ ηε ζπγθεθξηκέλε ρξνληθή πεξίνδν, Ρν φλνκα ηεο επηρείξεζεο ζηελ αγνξά, Ζ εηθφλα πνπ έρεη ζρεκαηίζεη ν θαηαλαισηήο γηα ην πξντφλ, Ζ Δηθφλα πνπ ζέιεη λα δψζεη ν επηρεηξεκαηίαο γηα ην πξντφλ ηνπ, Νη ζηφρνη ηεο επηρείξεζεο γηα ην κεξίδην αγνξάο θαη Ρα επηζπκεηά θέξδε. Ν επηρεηξεκαηίαο ζα πξέπεη λα κειεηήζεη φινπο απηνχο ηνπο παξάγνληεο πξηλ απνθαζίζεη ηελ ηηκή πνπ ζα ρξεψζεη. 5. Ρα θαλάιηα δηαλνκήο Νη βαζηθέο απνθάζεηο γηα ηα θαλάιηα δηαλνκήο είλαη δχν: Ξψο ζα θαιπθζεί ε αγνξά. Ξνηφ ζα είλαη ην πεξηζψξην θέξδνπο γηα ην θαλάιη δηαλνκήο. Αλ ν επηρεηξεκαηίαο ρξεζηκνπνηήζεη έλα ή δχν ζεκεία πψιεζεο γηα λα θαιχςεη ηελ αγνξά, ηφηε ιέκε φηη ρξεζηκνπνηείηαη απνθιεηζηηθή δηαλνκή, ε νπνία ρξεζηκνπνηείηαη γηα αθξηβά πξντφληα πνπ αγνξάδνληαη απφ κηθξέο νκάδεο αλζξψπσλ. Αλ ρξεζηκνπνηήζεη έλα ή δχν θαλάιηα δηαλνκήο ηφηε ρξεζηκνπνηεί ηε ιεγφκελε επηιεθηηθή δηαλνκή. Πεκεηψλεηαη φηη ηε δηαλνκή απηή πξνηηκνχλ επηρεηξήζεηο πνπ επηδεηνχλ επαξθή θάιπςε κε θαιφ έιεγρν ηεο δηαλνκήο ησλ πξντφλησλ ηνπο, ηα νπνία δε βξίζθνληαη πάξα πνιιά ρξφληα ζηελ αγνξά. Αλ, ηέινο, ε επηρείξεζε ρξεζηκνπνηήζεη φια ηα θαλάιηα δηαλνκήο, ζηα νπνία κπνξεί λα βξίζθεηαη ην πξντφλ ηεο, ηφηε ιέκε φηη ρξεζηκνπνηεί εληαηηθή δηαλνκή. Ζ επηινγή απηή θέξλεη ην πξντφλ θνληά ζε πνιινχο θαηαλαισηέο, αιιά είλαη δχζθνιν λα ππάξρεη πιήξεο έιεγρνο γηα ην πψο ην δηαθηλεί ην θάζε θαλάιη. Ν επηρεηξεκαηίαο θαιείηαη ζην ζεκείν απηφ λα απνθαζίζεη πνηα θαλάιηα δηαλνκήο ζα ρξεζηκνπνηήζεη. Έλαο άιινο ζεκαληηθφο παξάγνληαο είλαη ην πεξηζψξην θέξδνπο, κε ην νπνίν ζα «δνπιέςεη» ην θαλάιη δηαλνκήο. Δμαξηάηαη απνθιεηζηηθά απφ ην πξντφλ θαη ηελ αγνξά. Πε νξηζκέλεο αγνξέο είλαη ηα θαλάιηα δηαλνκήο πνπ έρνπλ ηε δχλακε θαη νξίδνπλ ην Κειέηε Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο Γηαρείξηζε ΑΔΘΘ 140

141 πεξηζψξην θέξδνπο ηνπο, ελψ ζε άιιεο είλαη ν παξαγσγφο ηνπ πξντφληνο πνπ έρεη ηε δχλακε απηή. 6. Γξάζεηο Ξξνψζεζεο Γηαθήκηζε θαιείηαη νπνηαδήπνηε πιεξσκέλε θαηαρψξεζε ζηα κέζα καδηθήο επηθνηλσλίαο. Ζ δηαθήκηζε, σο εξγαιείν, πξνζθέξεη ηε δπλαηφηεηα γξήγνξεο θαη εθηεηακέλεο παξνπζίαζεο ηνπ κελχκαηνο ηεο επηρείξεζεο, θαζψο θαη ηεο «δσληαλήο» («δξακαηηθφηεξεο») πξνβνιήο ηεο κέζσ εηθφλαο, ήρνπ θαη θίλεζεο. Ρν ζρέδην ηεο δηαθεκηζηηθήο εθζηξαηείαο κίαο επηρείξεζεο πεξηιακβάλεη ηα εμήο: Ρνπο επηθνηλσληαθνχο ζηφρνπο ηεο επηρείξεζεο. Νη επηθνηλσληαθνί ζηφρνη εκπίπηνπλ ζε ηξεηο θαηεγνξίεο: ζηελ πιεξνθφξεζε / γλσζηνπνίεζε ζην θνηλφ ζε φ,ηη αθνξά ην πξντφλ θαη ηηο ππεξεζίεο πνπ πξνζθέξνληαη, ζηελ πεηζψ, λα πεηζηεί δειαδή ην θνηλφ φηη ηα πξντφληα ππεξηεξνχλ ζε ζρέζε κε ηα φκνηα πνπ θπθινθνξνχλ απφ άιιεο επηρεηξήζεηο, ζηελ ππελζχκηζε ηνπ νλφκαηνο ηνπ πξντφληνο (brand name). Ρν κήλπκα ην νπνίν κεηαθέξεηαη. Ρν κήλπκα θάζε δηαθήκηζεο ζπλνςίδεη ην φθεινο ή ηα νθέιε πνπ παξέρεη ην πξντφλ ζηνλ θαηαλαισηή. Ζ δηαθήκηζε, πξνθεηκέλνπ λα επηηχρεη ην ζθνπφ ηεο, επηθαιείηαη είηε ηε ινγηθή ηνπ θαηαλαισηή (ην θζελφηεξν, ην πνηνηηθφηεξν) είηε ην ζπλαίζζεκά ηνπ (ην δπλακηθφηεξν, ην σξαηφηεξν), ή, ζπαληφηεξα, ηελ εζηθή ηνπ (ην ζσζηφηεξν). Ρν ηειεπηαίν κπνξεί εηδηθά ζηελ πεξίπησζε ησλ πξντφλησλ απφ αλαθπθισκέλα ειαζηηθά λα ιεηηνπξγήζεη απνδνηηθφηεξα. Ζ επηινγή ηνπ κελχκαηνο εμαξηάηαη απφ ηνλ ηνκέα ζηνλ νπνίν ππεξηεξεί ην πξντφλ έλαληη ησλ άιισλ νκνεηδψλ πξντφλησλ θαη απφ ηηο επηζπκίεο ηνπ θαηαλαισηή. Ρν κήλπκα κίαο δηαθήκηζεο απνδίδεηαη φρη κφλν κε ιφγηα αιιά θαη κε εηθφλεο, ρξψκαηα, θίλεζε, επηινγή κνπζηθψλ θνκκαηηψλ. Ρα κέζα ηα νπνία ζα ρξεζηκνπνηεζνχλ: ξαδηφθσλν, ηειεφξαζε, θηλεκαηνγξάθνο, εθεκεξίδεο θαη πεξηνδηθά, εμσηεξηθή δηαθήκηζε (παλφ, δηαθήκηζε ζηηο αζηηθέο ζπγθνηλσλίεο), δηαδίθηπν, θιπ. Κειέηε Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο Γηαρείξηζε ΑΔΘΘ 141

142 B.2 ΔΞΗΠΘΝΞΖΠΖ ΡΝ ΡΝΚΔΑ ΓΗΑΣΔΗΟΗΠΖΠ ΑΔΘΘ Κε βάζε ηα σο άλσ αλαθεξφκελα παξαηίζεηαη αθνινχζσο επηζθφπεζε ηνπ ηνκέα δηαρείξηζεο απνβιήησλ απφ εθζθαθέο, θαηαζθεπέο θαη θαηεδαθίζεηο, ζπκπιεξσκαηηθά πξνο ηα φζα παξνπζηάζηεθαλ ζην εηζαγσγηθφ θεθάιαην πεξί ηε «Γηαρείξηζε ησλ Απνβιήησλ» B.2.1 Νξηζκνί Ρα δνκηθά Απνξξίκκαηα, απφ Δθζθαθέο, Θαηαζθεπέο θαη Θαηεδαθίζεηο (ΑΔΘΘ) απνηεινχλ ην κεγαιχηεξν κέξνο ησλ ζηεξεψλ απνβιήησλ ηεο Διιάδαο αιιά θαη δηεζλψο. Ξαγθνζκίσο νη πνζφηεηεο ηνπο εκθαλίδνληαη ηδηαίηεξα απμεκέλεο θαηά ηα ηειεπηαία ρξφληα, θπξίσο ζε κεγάια πνιενδνκηθά ζπγθξνηήκαηα. Νη πην ζπλεζηζκέλεο πεγέο παξαγσγήο ηνπο ζεσξνχληαη νη πάζεο θχζεσο νηθνδνκηθέο εξγαζίεο φπσο αλεγέξζεηο, θαηεδαθίζεηο, αλαθαηλίζεηο, επηζθεπέο, έξγα ηερληθψλ ππνδνκψλ θαη θπζηθέο ή ηερλνινγηθέο θαηαζηξνθέο, φπσο ζεηζκνί, θαηνιηζζήζεηο, πιεκκχξεο, θιπ (Νηθνλφκνπ 2004, Fatta et al. 2003, LIFE 00 ENV/GR/ ). Ρν ζεκαληηθφηεξν κέξνο ησλ δνκηθψλ ζηνηρείσλ πνπ πξνθχπηνπλ απφ θαηεδαθίζεηο πξνέξρεηαη απφ ην θέξνληα ζθειεηφ ηνπ θηηξίνπ (νπιηζκέλν θαη άνπιν ζθπξφδεκα) θαη ηνπο ηνίρνπο πιήξσζεο ή απνηειείηαη απφ πιηθά φπσο γπαιί, πιαζηηθφ, άζθαιηνο, θ.ιπ. Ρα πιηθά απηά είλαη δπλαηφ λα αλαθπθισζνχλ ζε θαηάιιειεο κνλάδεο δηαρείξηζεο παξέρνληαο λέα, εθκεηαιιεχζηκα δνκηθά πιηθά (Robinson 2004), θαζψο ηα πεξηζζφηεξα απφ απηά είλαη κε βηναπνηθνδνκήζηκα αδξαλή πιηθά. Κε βάζε ηελ ΘΑ 36259/1757/Δ103 (ΦΔΘ 1312Β-24/8/2010) «Κέηξα, φξνη θαη πξφγξακκα γηα ηελ ελαιιαθηηθή δηαρείξηζε ησλ απνβιήησλ απφ εθζθαθέο, θαηαζθεπέο θαη θαηεδαθίζεηο (ΑΔΘΘ)», λννχληαη σο : 1. «Απφβιεηα απφ εθζθαθέο, θαηαζθεπέο θαη θαηεδαθίζεηο(αδθθ)»: θάζε πιηθφ ή αληηθείκελν απφ εθζθαθέο, θαηαζθεπέο θαη θαηεδαθίζεηο πνπ ζεσξείηαη σο απφβιεην θαηά ηελ έλλνηα ηεο ππ. αξηζ /2003 ΘΑ ζε ζπλδπαζκφ κε ηα νξηδφκελα ζηνλ Λ. 2939/2001 Κειέηε Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο Γηαρείξηζε ΑΔΘΘ 142

143 2. «Αδξαλή απφβιεηα»: ηα κε επηθίλδπλα απφβιεηα πνπ δελ πθίζηαληαη θακία ζεκαληηθή θπζηθή, ρεκηθή ή βηνινγηθή κεηαηξνπή. Ρα αδξαλή απφβιεηα δελ δηαιχνληαη, δελ θαίγνληαη νχηε ζπκκεηέρνπλ ζε άιιεο θπζηθέο ή ρεκηθέο αληηδξάζεηο, δελ βηνδηαζπψληαη νχηε επηδξνχλ δπζκελψο ζε άιια πιηθά κε ηα νπνία έξρνληαη ζε επαθή θαηά ηξφπν ηθαλφ λα πξνθαιέζεη ξχπαλζε ηνπ πεξηβάιινληνο ή λα βιάςεη ηελ πγεία ηνπ αλζξψπνπ. Ζ ζπλνιηθή απνπιπζηκφηεηα θαη πεξηεθηηθφηεηα ζε ξχπνπο ησλ απνβιήησλ θαη ε νηθνηνμηθφηεηα ησλ ζηξαγγηζκάησλ πξέπεη λα είλαη ζχκθσλε κε ηελ Απφθαζε 2003/33/ΔΘ ηνπ Ππκβνπιίνπ Δπξσπατθψλ Θνηλνηήησλ (EEL 11/27/2003) θαη ηελ ππ. αξηζ /3508/02 ΘΑ θαη λα κε ζέηεη ζε θίλδπλν ηελ πνηφηεηα ησλ επηθαλεηαθψλ ή θαη ππνγείσλ πδάησλ. 3. «Νηθνδνκηθέο εξγαζίεο»: αλεγέξζεηο, θαηεδαθίζεηο, αλαθαηλίζεηο, επηζθεπέο, πεξηθξάμεηο θαη πεξηζηνηρίζεηο αηνκηθψλ θαηνηθηψλ ή/θαη θηηξηαθψλ ζπγθξνηεκάησλ. 4. «Έξγα ηερληθψλ ππνδνκψλ»: θαηεδαθίζεηο, θαηαζθεπέο ή θαη επηδηνξζψζεηο δξφκσλ, γεθπξψλ, ζεξάγγσλ, απνρεηεπηηθψλ δηθηχσλ, πεδνδξνκίσλ θαη αλαπιάζεηο ρψξσλ. 5. «Ξξφιεςε»: ηα κέηξα πνπ απνζθνπνχλ ζηε κείσζε ηεο παξαγφκελεο πνζφηεηαο ησλ απνβιήησλ πνπ πξνέξρνληαη απφ εθζθαθέο, θαηεδαθίζεηο, νηθνδνκηθέο εξγαζίεο θαη ηερληθά έξγα, θαζψο θαη ησλ πιηθψλ θαη ησλ νπζηψλ πνπ πεξηέρνπλ θαη ζηνλ πεξηνξηζκφ ησλ θηλδχλσλ πνπ ζπλεπάγνληαη γηα ην πεξηβάιινλ. 6. «Γηαρείξηζε πιηθψλ γηα νηθνδνκηθέο εξγαζίεο θαη έξγα ηερληθψλ ππνδνκψλ»: α) ε παξαγσγή ή/θαη δηάζεζε πιηθψλ απφ ηα νπνία θαηαζθεπάδνληαη άκεζα πξντφληα πνπ πξννξίδνληαη γηα νηθνδνκηθέο εξγαζίεο (πξνκήζεηα πξσηνγελψλ θαη δεπηεξνγελψλ πιηθψλ φπσο νξίδνληαη ζηηο παξαγ.25 θαη 26 ηνπ άξζξνπ 3 ηνπ Λ.2939 (2001), β) ε παξαγσγή πξντφλησλ γηα νηθνδνκηθέο εξγαζίεο «θαηαζθεπή», γ) δηάζεζε ζηελ αγνξά (εκπνξία ζπκπεξηιακβαλνκέλεο θαη ηεο εηζαγσγήο) πξντφλησλ γηα λα ρξεζηκνπνηεζνχλ απφ ηνπο ρξήζηεο γηα νηθνδνκηθέο εξγαζίεο ''δηαθίλεζε''. Πηελ δηαθίλεζε δελ ζπκπεξηιακβάλνληαη νη εξγαζίεο κεηαθνξάο θαζαπηέο. 7. «Γηαρείξηζε ΑΔΘΘ»: ε ζπιινγή, κεηαθνξά, κεηαθφξησζε, πξνζσξηλή απνζήθεπζε, αμηνπνίεζε θαη δηάζεζε ησλ ΑΔΘΘ, ζπκπεξηιακβαλνκέλεο ηεο επνπηείαο ησλ εξγαζηψλ απηψλ θαη ηεο απνθαηάζηαζεο ησλ ρψξσλ απνζήθεπζεο, κεηαθφξησζεο, αμηνπνίεζεο θαη δηάζεζεο ησλ ΑΔΘΘ κεηά ηελ παχζε ιεηηνπξγίαο ηνπο. Κειέηε Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο Γηαρείξηζε ΑΔΘΘ 143

144 8. «Δλαιιαθηηθή δηαρείξηζε»: νη εξγαζίεο ζπιινγήο, κεηαθνξάο, πξνζσξηλήο απνζήθεπζεο, επαλαρξεζηκνπνίεζεο, επεμεξγαζίαο θαη αμηνπνίεζεο ησλ ΑΔΘΘ, ψζηε κε ηελ επαλαρξεζηκνπνίεζε ή αμηνπνίεζή ηνπο λα επηζηξέθνπλ ζην ξεχκα ηεο αγνξάο ή λα πξνσζνχληαη ζε άιιεο ρξήζεηο. 9. «Πχζηεκα ελαιιαθηηθήο δηαρείξηζεο»: ε νξγάλσζε ζε αηνκηθή ή ζπιινγηθή βάζε κε νπνηαδήπνηε λνκηθή κνξθή ησλ εξγαζηψλ ζπιινγήο, κεηαθνξάο, πξνζσξηλήο απνζήθεπζεο, επαλαρξεζηκνπνίεζεο, επεμεξγαζίαο θαη αμηνπνίεζεο ησλ ΑΔΘΘ. 10. «Δπαλαρξεζηκνπνίεζε»: νπνηαδήπνηε ελέξγεηα κέζσ ηεο νπνίαο ηα πιηθά πνπ πξνέξρνληαη απφ θαηεδαθίζεηο, αλεγέξζεηο νηθνδνκψλ, θπζηθέο ή άιιεο θαηαζηξνθέο ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηνπο ζθνπνχο πνπ ζρεδηάζηεθαλ, κε ή ρσξίο ηελ ππνζηήξημε βνεζεηηθψλ πξντφλησλ πνπ ππάξρνπλ ζηελ αγνξά. 11. «Δπεμεξγαζία»: ε δηαινγή θαη ζξαχζε, θαζψο θαη νπνηαδήπνηε άιιε ελέξγεηα γηα ηελ αμηνπνίεζε ή/θαη ηε δηάζεζή ησλ ΑΔΘΘ, πνπ πξαγκαηνπνηείηαη κεηά ηελ παξάδνζε ηνπο ζε εγθεθξηκέλε εγθαηάζηαζε 12. «Αλαθχθισζε»: ε επαλεπεμεξγαζία ζε δηαδηθαζία παξαγσγήο ησλ αλαθπθιψζηκσλ πιηθψλ πνπ πεξηέρνληαη ζηα απφβιεηα πιηθά πξνθεηκέλνπ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ γηα ηνλ αξρηθφ ηνπο ζθνπφ ή γηα άιινπο ζθνπνχο, πιελ ηεο αλάθηεζεο ελέξγεηαο. 13. «Αλάθηεζε ελέξγεηαο»: ε ρξήζε ησλ θαπζίκσλ πιηθψλ ησλ ελ ιφγσ απνβιήησλ σο κέζνπ παξαγσγήο ελέξγεηαο, κε άκεζε θαχζε, καδί ή ρσξίο άιια απφβιεηα, αιιά κε αλάθηεζε ηεο ζεξκφηεηαο, ηεξνπκέλσλ ησλ δηαηάμεσλ ηεο θείκελεο λνκνζεζίαο γηα ηελ πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο. 14. «Αμηνπνίεζε»: θάζε εξγαζία απφ ηηο αλαθεξφκελεο ζην Ξαξάξηεκα IV.Β (εξγαζίεο αμηνπνίεζεο) ηνπ άξζξνπ 17 ηεο ΘΑ 50910/2727/2003, ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ επηπιένλ ησλ επηρσκαηψζεσλ, απνθαηαζηάζεσλ αλελεξγψλ θαη ελεξγψλ ιαηνκείσλ θαη αλεμέιεγθησλ ρσκαηεξψλ, επηθαιχςεσλ ρψξσλ πγεηνλνκηθήο ηαθήο θαη ελ γέλεη αλακφξθσζε ππνβαζκηζκέλσλ ηνπίσλ ή αλαπιάζεσλ ρψξσλ. 15. «Γηάζεζε»: θάζε εξγαζία απφ ηηο αλαθεξφκελεο ζην Ξαξάξηεκα IV.A (εξγαζίεο δηάζεζεο) ηνπ άξζξνπ 17 ηεο ΘΑ 50910/2727/ «Ππιινγή»: ε ζπγθέληξσζε, ν δηαρσξηζκφο ζε θαηεγνξίεο πιηθψλ ζχκθσλα κε ηηο θπζηθέο ή θαη ρεκηθέο ηδηφηεηεο ηνπο ή/θαη ε αλάκημε ησλ απνβιήησλ γηα ηε κεηαθνξά ηνπο. Πηελ έλλνηα ηεο ζπιινγήο πεξηιακβάλεηαη θαη ε ζπγθέληξσζε / ηνπνζέηεζε ησλ απνβιήησλ ζε θάδνπο κέρξη λα πξαγκαηνπνηεζεί ε κεηαθνξά ηνπο Κειέηε Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο Γηαρείξηζε ΑΔΘΘ 144

145 17. «Κεηαθνξά»: ην ζχλνιν ησλ εξγαζηψλ κεηαθίλεζεο ησλ απνβιήησλ απφ ηα κέζα ή ηνπο ρψξνπο ζπιινγήο ζηνπο ρψξνπο δηάζεζεο, αμηνπνίεζεο ή κεηαθφξησζεο 18. «Ξξνζσξηλή απνζήθεπζε»: ε απνζήθεπζε ησλ απνβιήησλ γηα νξηζκέλν ρξφλν ζε εγθεθξηκέλν ρψξν ή εγθαηάζηαζε, κέρξη λα πξαγκαηνπνηεζεί ε κεηαθνξά ηνπο ζε εγθεθξηκέλε εγθαηάζηαζε επεμεξγαζίαο ή ηειηθήο δηάζεζεο, 19. «Ξξντφλ δνκηθψλ θαηαζθεπψλ»: θάζε πξντφλ ην νπνίν θαηαζθεπάδεηαη γηα λα ελζσκαησζεί θαηά ηξφπν δηαξθή, ζε δνκηθά έξγα ελ γέλεη, πνπ θαιχπηνπλ ηφζν ηα θηίξηα φζν θαη ηα έξγα ππνδνκήο. 20. «Νηθνλνκηθνί παξάγνληεο»: είλαη νη θαηαζθεπαζηέο ή νη εξγνιήπηεο ηερληθψλ θαη νηθνδνκηθψλ έξγσλ, νη πξνκεζεπηέο πξντφλησλ ηνπ ηνκέα δνκηθψλ θαηαζθεπψλ, νη θνξείο εθκίζζσζεο εμνπιηζκνχ θαη παξνρήο ππεξεζηψλ πξνζσξηλήο απνζήθεπζεο, ζπιινγήο θαη κεηαθνξάο ησλ ΑΔΘΘ, νη νξγαληζκνί ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο, άιινη δεκφζηνη θαη ηδησηηθνί νξγαληζκνί θαη ν θχξηνο ηνπ έξγνπ. 21. «Γηαρεηξηζηέο ΑΔΘΘ»: είλαη νη αλάδνρνη ησλ δεκφζησλ ή ηδησηηθψλ έξγσλ (θαηαζθεπαζηέο, εξγνιήπηεο ηερληθψλ θαη νηθνδνκηθψλ έξγσλ, θνξείο εθκίζζσζεο εμνπιηζκνχ θαη παξνρήο ππεξεζηψλ πξνζσξηλήο απνζήθεπζεο, ζπιινγήο θαη κεηαθνξάο ησλ ΑΔΘΘ) ή ν θχξηνο ηνπ έξγνπ εθφζνλ δελ έρεη αλαζέζεη ην έξγν ζε αλάδνρν. 22. «Αξκφδηα αξρή»: είλαη ν Δζληθφο Νξγαληζκφο Δλαιιαθηηθήο Γηαρείξηζεο Ππζθεπαζηψλ θαη Άιισλ Ξξντφλησλ (ΔΝΔΓΠΑΞ). Κειέηε Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο Γηαρείξηζε ΑΔΘΘ 145

146 B.2.2 Δηζαγσγηθά Πηνηρεία Λνκνζεηηθφ Ξιαίζην Κηα απφ ηηο ζεκαληηθέο εμειίμεηο ζηε ρψξα καο απνηειεί αλακθίβνια ε εθαξκνγή ηνπ Λ.2939/2001, πνπ ζέηεη ην ζεζκηθφ πιαίζην ζπιινγήο θαη αμηνπνίεζεο ησλ ΑΔΘΘ. Ρν πξφζθαηα εθδνζέλ Ξξνεδξηθφ ηάηαγκα (Ξ..) απνζθνπεί ζηε κείσζε ησλ πνζνηήησλ ΑΔΘΘ κε παξάιιειε αχμεζε ηνπ πνζνζηνχ αλαθχθισζεο θαη επαλαρξεζηκνπνίεζεο. Ρα απφβιεηα απφ εθζθαθέο, θαηαζθεπέο θαη θαηεδαθίζεηο (ΑΔΘΘ) εκπίπηνπλ ζηελ εθαξκνγή ησλ δηαηάμεσλ ησλ άξζξσλ 12 θαη 13 ηνπ Λ.1650/1986 θαζψο θαη ησλ άξζξσλ 15,16,17, 18 θαη 24 ηνπ Λ. 2939/2001 θαη ζηελ ΘΑ 36259/1757/Δ103 ηνπ Απγνχζηνπ 20010, «Κέηξα, φξνη θαη πξφγξακκα γηα ηελ ελαιιαθηηθή δηαρείξηζε ησλ απνβιήησλ απφ εθζθαθέο, θαηαζθεπέο θαη θαηεδαθίζεηο (ΑΔΘΘ)». Ξέξα απφ ηελ πξφιεςε δεκηνπξγίαο απνβιήησλ απφ νηθνδνκηθέο εξγαζίεο, έξγα ηερληθψλ ππνδνκψλ, εθζθαθέο, θπζηθέο θαη ηερλνινγηθέο θαηαζηξνθέο, ζηφρνο είλαη ε επαλαρξεζηκνπνίεζε, αλαθχθισζε θαη άιιεο κνξθέο αμηνπνίεζήο ησλ ελ ιφγσ απνβιήησλ. Δπηπξφζζεηνο ζηφρνο είλαη ε κείσζε ηεο πνζφηεηαο θαη ηεο επηθηλδπλφηεηαο ησλ πξνο δηάζεζε απνβιήησλ ζχκθσλα κε ηνπο ζηφρνπο θαη ηηο γεληθέο αξρέο ηνπ Λ.2939/2001 (άξζξα 1 θαη 4) θαζψο θαη ε βειηίσζε ηεο πεξηβαιινληηθήο επίδνζεο φισλ ησλ νηθνλνκηθψλ παξαγφλησλ πνπ ζπκκεηέρνπλ ζε νηθνδνκηθέο εξγαζίεο θαη ηερληθά έξγα θαη θπξίσο ησλ θνξέσλ πνπ ζπκκεηέρνπλ άκεζα ζηε δηαρείξηζε ησλ πιηθψλ απηψλ. Δπίζεο, νη εξγαζίεο ζπιινγήο, κεηαθνξάο, πξνζσξηλήο απνζήθεπζεο, κεηαθφξησζεο, αμηνπνίεζεο θαη δηάζεζεο ησλ ΑΔΘΘ εκπίπηνπλ ζηηο δηαηάμεηο ηεο ΘΑ 50910/2727/2003 «Κέηξα θαη Όξνη γηα ηε Γηαρείξηζε Πηεξεψλ Απνβιήησλ Δζληθφο θαη Ξεξηθεξεηαθφο Πρεδηαζκφο Γηαρείξηζεο». Ζ ζπγθεθξηκέλε ΘΑ πεξηγξάθεη ηνλ Δζληθφ Πρεδηαζκφ Γηαρείξηζεο Πηεξεψλ Απνβιήησλ θαη ζέηεη φξνπο θαη πξνυπνζέζεηο γηα ηελ αδεηνδφηεζε εξγαζηψλ αμηνπνίεζεο ησλ ΑΔΘΘ. Κειέηε Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο Γηαρείξηζε ΑΔΘΘ 146

147 B.2.3 Ξξνέιεπζε ΑΔΘΘ B Γεληθά Ρν 1991 κε ην Ξξφγξακκα Οεπκάησλ Απνβιήησλ Ξξνηεξαηφηεηαο πνπ μεθίλεζε απφ ηε Γεληθή Γηεχζπλζε ΣΗ ηεο Δπηηξνπήο γηα ην πεξηβάιινλ, ηελ ππξεληθή αζθάιεηα θαη ηελ αζηηθή πξνζηαζία (Directorate General XI), ηα απφβιεηα απφ θαηαζθεπέο θαη θαηεδαθίζεηο αλαγλσξίζηεθαλ σο ξεχκα απνβιήησλ πξνηεξαηφηεηαο (primary waste stream). Ρα απφβιεηα απφ θαηαζθεπέο θαη θαηεδαθίζεηο είλαη έλα απφ ηα κεγαιχηεξα ξεχκαηα απνβιήησλ ζηελ Δ.Δ. θαζψο ε πνζφηεηά ηνπο εθηηκάηαη φηη απνηειεί ην 25% - 30% ηεο ζπλνιηθήο πνζφηεηαο ησλ ζηεξεψλ απνβιήησλ. Ν φξνο απφβιεηα απφ εθζθαθέο, θαηαζθεπέο θαη θαηεδαθίζεηο (ΑΔΘΘ) αλαθέξεηαη ζε έλα ηδηαίηεξα επξχ θάζκα πιηθψλ, ηα νπνία ρσξίδνληαη ζε ηέζζεξηο θχξηεο θαηεγνξίεο αλάινγα κε ηελ πξνέιεπζή ηνπο: 1. ιηθά Δθζθαθψλ: Ρα πιηθά απηά κπνξεί λα είλαη κεηξηθά ρψκαηα εθζθαθψλ, άκκνο, ραιίθη, πέηξεο, άξγηινο θαη νπνηαδήπνηε άιια πιηθά πνπ κπνξεί λα πξνθχςνπλ απφ εθζθαθέο. Ρα άρξεζηα πιηθά εθζθαθψλ ππάξρνπλ ζρεδφλ ζε θάζε θαηαζθεπαζηηθή δξαζηεξηφηεηα θαη ηδηαίηεξα ζηηο ππφγεηεο θαηαζθεπέο θαη ζε έξγα ηεο γεσηερληθήο κεραληθήο. Ρα πιηθά απηά κπνξνχλ λα πξνέιζνπλ θαη απφ θπζηθά θαηλφκελα, φπσο γηα παξάδεηγκα απφ ππεξρεηιίζεηο ρεηκάξξσλ, θαηνιηζζήζεηο ζε δξφκνπο θ.ιπ. Ζ ζχζηαζε ησλ πιηθψλ εθζθαθψλ εμαξηάηαη ζεκαληηθά απφ ηα γεσινγηθά δεδνκέλα. 2. ιηθά Νδνπνηίαο: Ρα πιηθά απηά κπνξεί λα είλαη άζθαιηνο θαη νπνηαδήπνηε άιια πιηθά νδνζηξψκαηνο, πιηθά βάζεσλ θαη ππνβάζεσλ, δειαδή ραιίθη, άκκνο, ζθχξα θαη γεληθά πιηθά πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηελ απνμήισζε θαη αλαθαίληζε νδψλ. Ρα άρξεζηα πιηθά νδνπνηίαο πξνέξρνληαη φρη κφλν απφ ηελ απνμήισζε θαη ηε ζπληήξεζε ησλ δξφκσλ αιιά θαη απφ ηηο ππφγεηεο πδξαπιηθέο θαη ειεθηξηθέο εγθαηαζηάζεηο πφιεσλ θαζψο θαη απφ έξγα επηδηφξζσζεο απηψλ. 3. ιηθά Θαηεδαθίζεσλ-Κπάδα: Ρα πιηθά απηά κπνξεί λα είλαη ρψκαηα, ραιίθη, θνκκάηηα ή ζηνηρεία απφ κπεηφλ (ζθπξνδέκαηα), επηρξίζκαηα, πιίλζνη (ηνχβια), πιάθεο επηζηξψζεσο, γχςνο, άκκνο, ιαμεπκέλεο πέηξεο, ζξίκκαηα εηδψλ πγηεηλήο θ.ιπ. Ρα πιηθά θαηεδαθίζεσλ ραξαθηεξίδνληαη απφ κεγάιε αλνκνηνγέλεηα θαη πξνθχπηνπλ απφ ηελ εμνινθιήξνπ ή επηκέξνπο θαηεδάθηζε ησλ θαηαζθεπψλ. Ζ ζχζηαζε ησλ Κειέηε Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο Γηαρείξηζε ΑΔΘΘ 147

148 πιηθψλ απηψλ πνηθίιιεη αλάινγα κε ην είδνο, ηελ ειηθία, ηε κνξθή, ηε ρξήζε θαη ην κέγεζνο ηνπ θηηξίνπ/θαηαζθεπήο, ελψ γηα ηελ θαηεδάθηζε ζεκαληηθφ ξφιν παίδεη ε ηζηνξηθή πνιηηηζηηθή θαη νηθνλνκηθή αμία ηεο θαηαζθεπήο. 4. Απφβιεηα απφ Δξγνηάμηα: Ρα απφβιεηα απηά κπνξεί λα είλαη μχιν, πιαζηηθφ, ραξηί, γπαιί, κέηαιια, θαιψδηα, ρξψκαηα, βεξλίθηα, ζηνηρεία επηθαιχςεσλ πξνζφςεσλ, θφιιεο θαη γεληθά φια ηα πιηθά πνπ πξνέξρνληαη απφ ηε ιεηηνπξγία εξγνηαμίσλ θαηαζθεπήο, θαηεδάθηζεο, επηζθεπήο, ελίζρπζεο, πξνζζήθεο, επέθηαζεο θαη αλαθαίληζεο. Ξξέπεη λα ζεκεησζεί φηη κεγάιεο πνζφηεηεο άρξεζησλ πιηθψλ ζηα εξγνηάμηα απνηεινχλ ηα πιηθά ζπζθεπαζίαο νηθνδνκηθψλ πιηθψλ Νξηζκέλα πιηθά ζηα ΑΔΘΘ κπνξνχλ λα επαλαρξεζηκνπνηεζνχλ, αθνχ πξνεγεζεί ε απνκάθξπλζε ησλ πιηθψλ πξηλ ηελ έλαξμε ηεο θαηεδάθηζεο ηεο θαηαζθεπήο, δηαδηθαζία πην επίπνλε θαη κε πςειφηεξν θφζηνο ζε ζρέζε κε ηε ζπκβαηηθή θαηεδάθηζε. Δπηπιένλ, είλαη απαξαίηεηνο ν πξνζεθηηθφο δηαρσξηζκφο, ε ηαπηνπνίεζε, θαζψο θαη ν έιεγρνο ησλ πιηθψλ πνπ πξνθχπηνπλ. Γηα ηνπο ιφγνπο απηνχο, ην θφζηνο αλάθηεζεο πιηθψλ ρακειήο αμίαο, φπσο ηνχβια θαη πιαθάθηα, είλαη ζπλήζσο αξθεηά πςειφηεξν απφ απηφ ηεο αγνξάο θαηλνχξγησλ πιηθψλ. Αληίζεηα, πξντφληα πςειφηεξεο αμίαο, φπσο δηάθνξα κέηαιια θαη ε μπιεία ήδε αλαθηψληαη ζε θάπνην βαζκφ. Γεληθά, πξέπεη λα ηεθκεξησζεί φηη ην επαλαρξεζηκνπνηνχκελν πιηθφ είλαη απνδεθηφ. Ρν κεγαιχηεξν πνζνζηφ ησλ κεηάιισλ ζηα ΑΔΘΘ αλαθηάηαη ιφγσ νηθνλνκηθήο αμίαο. Ρα κεηαιιηθά ζπζηαηηθά ζπάληα επαλαρξεζηκνπνηνχληαη θαη ζπλήζσο αλαθπθιψλνληαη. Ρκήκαηα μπιείαο (δνθάξηα ππνζηήξημεο ζηέγεο, πφξηεο θ.α.) ζπρλά επαλαρξεζηκνπνηνχληαη εθφζνλ φκσο δελ έρνπλ «ξππαλζεί» απφ πιηθά, φπσο βίδεο, θαξθηά, κπνγηέο θαη ζπληεξεηηθά. Πην Γηάγξακκα πνπ αθνινπζεί απεηθνλίδεηαη ε κέζε ζχζηαζε ησλ ΑΔΘΘ. Κειέηε Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο Γηαρείξηζε ΑΔΘΘ 148

149 Γηάγξακκα 16: Κέζε ζχζηαζε ησλ ΑΔΘΘ Ξεγή: Ξνιχ ζπρλά ηα απφβιεηα αλακηγλχνληαη. Πεκαληηθφ θαη θξίζηκν πξφβιεκα δεκηνπξγείηαη φηαλ ηα απφβιεηα απηά αλακηγλχνληαη θαη κε επηθίλδπλα απφβιεηα (ζχκθσλα κε ηελ Νδεγία ηεο Δ.Δ. 91/689), φπσο ν ακίαληνο, θάπνηα βαξέα κέηαιια (κφιπβδνο), δηαιπηηθά θαη θφιιεο. Ζ Δ.Δ. έρεη θσδηθνπνηήζεη απηνχ ηνπ είδνπο ηα απφβιεηα καδί κε άιια θαη βξίζθνληαη φια ζηνλ Δπξσπατθφ Θαηάινγν Απνβιήησλ (EWC), φπσο δίλεηαη ζηνλ Ξίλαθα πνπ αθνινπζεί. Ξίλαθαο 9: Απφβιεηα απφ θαηαζθεπέο θαη θαηεδαθίζεηο (πεξηιακβαλφκελνπ ρψκαηνο εθζθαθήο απφ κνιπζκέλεο ηνπνζεζίεο) ζχκθσλα κε ην Θεθάιαην 17 ηνπ Δπξσπατθνχ Θαηαιφγνπ Απνβιήησλ (Απφθαζε 2001/118/Δ.Θ.) [1]: Πηνλ Δπξσπατθφ Θαηάινγν Απνβιήησλ, ηα ΑEKK ηαμηλνκνχληαη κε ηνλ θσδηθφ 17. [2] Ρα απφβιεηα πνπ ζεσξνχληαη επηθίλδπλα ζεκεηψλνληαη κε αζηεξίζθν φπσο νξίδεη ε Απφθαζε 2000/532/ΔΘ] ζθπξφδεκα, ηνχβια, πιαθάθηα θαη θεξακηθά ζθπξφδεκα ηνχβια πιαθάθηα θαη θεξακηθά Κειέηε Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο Γηαρείξηζε ΑΔΘΘ 149

150 * κείγκαηα ή επηκέξνπο ζπζηαηηθά απφ ζθπξφδεκα, ηνχβια, πιαθάθηα θαη θεξακηθά πνπ πεξηέρνπλ επηθίλδπλεο νπζίεο κείγκα ζθπξνδέκαηνο, ηνχβισλ, πιαθαθίσλ θαη θεξακηθψλ εθηφο εθείλσλ πνπ πεξηιακβάλνληαη ζην ζεκείν μχιν, γπαιί θαη πιαζηηθφ μχιν γπαιί πιαζηηθφ * γπαιί, πιαζηηθφ θαη μχιν πνπ πεξηέρνπλ επηθίλδπλεο νπζίεο ή έρνπλ κνιπλζείαπφ απηέο κείγκαηα αζθάιηνπ θαη νξπθηήο πίζζαο, ιηζαλζξαθφπηζζα θαη πξντφληα πίζζαο * κείγκαηα νξπθηήο αζθάιηνπ πνπ πεξηέρνπλ ιηζαλζξαθφπηζζα κείγκαηα νξπθηήο αζθάιηνπ εθηφο εθείλσλ πνπ πεξηιακβάλνληαη ζην ζεκείν * ιηζαλζξαθφπηζζα θαη πξντφληα πίζζαο κέηαιια (πεξηιακβαλνκέλσλ θαη ησλ θξακάησλ ηνπο) ραιθφο, κπξνχληδνο, νξείραιθνο αινπκίλην κφιπβδνο ςεπδάξγπξνο ζίδεξνο θαη ράιπβαο θαζζίηεξνο αλάκεηθηα κέηαιια * απφβιεηα κεηάιισλ κνιπζκέλα απφ επηθίλδπλεο νπζίεο * θαιψδηα πνπ πεξηέρνπλ πεηξέιαην, ιηζαλζξαθφπηζζα θαη άιιεο επηθίλδπλεο νπζίεο θαιψδηα εθηφο εθείλσλ πνπ πεξηιακβάλνληαη ζην ζεκείν ρψκαηα (πεξηιακβαλνκέλσλ ρσκάησλ εθζθαθήο απφ κνιπζκέλεο ηνπνζεζίεο), πέηξεο θαη κπάδα εθζθαθψλ * ρψκαηα θαη πέηξεο πνπ πεξηέρνπλ επηθίλδπλεο νπζίεο Κειέηε Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο Γηαρείξηζε ΑΔΘΘ 150

151 ρψκαηα θαη πέηξεο άιια απφ ηα αλαθεξφκελα ζην ζεκείν * κπάδα εθζθαθψλ πνπ πεξηέρνπλ επηθίλδπλεο νπζίεο κπάδα εθζθαθψλ άιια απφ ηα αλαθεξφκελα ζην ζεκείν * έξκα ζηδεξνηξνρηψλ πνπ πεξηέρεη επηθίλδπλεο νπζίεο έξκα ζηδεξνηξνρηψλ εθηφο εθείλνπ πνπ πεξηιακβάλεηαη ζην ζεκείν κνλσηηθά πιηθά θαη πιηθά δνκηθψλ θαηαζθεπψλ πνπ πεξηέρνπλ ακίαλην * κνλσηηθά πιηθά πνπ πεξηέρνπλ ακίαλην * άιια κνλσηηθά πιηθά πνπ απνηεινχληαη απφ επηθίλδπλεο νπζίεο ή ηηο πεξηέρνπλ κνλσηηθά πιηθά εθηφο εθείλσλ πνπ πεξηιακβάλνληαη ζηα ζεκεία θαη * πιηθά δνκηθψλ θαηαζθεπψλ πνπ πεξηέρνπλ ακίαλην πιηθά δνκηθψλ θαηαζθεπψλ κε βάζε ην γχςν * πιηθά δνκηθψλ θαηαζθεπψλ κε βάζε ην γχςν κνιπζκέλα απφ επηθίλδπλεο νπζίεο πιηθά δνκηθψλ θαηαζθεπψλ κε βάζε ην γχςν εθηφο εθείλσλ πνπ πεξηιακβάλνληαη ζην ζεκείν άιια απφβιεηα δνκηθψλ θαηαζθεπψλ θαη θαηεδαθίζεσλ * απφβιεηα δνκηθψλ θαηαζθεπψλ θαη θαηεδαθίζεσλ πνπ πεξηέρνπλ πδξάξγπξν * απφβιεηα δνκηθψλ θαηαζθεπψλ θαη θαηεδαθίζεσλ πνπ πεξηέρνπλ PCB (π.ρ. ζηεγαλσηηθά πιηθά πνπ πεξηέρνπλ PCB, δάπεδα κε βάζε ξεηίλεο πνπ πεξηέρνπλ PCB, κνλάδεο ζηεγαλνπνηεκέλεο παιφθξαμεο πνπ πεξηέρνπλ PCB, ππθλσηέο πνπ πεξηέρνπλ PCB) * άιια απφβιεηα δνκηθψλ θαηαζθεπψλ θαη θαηεδαθίζεσλ (πεξηιακβαλνκέλσλ κεηγκάησλ απνβιήησλ) πνπ πεξηέρνπλ επηθίλδπλεο νπζίεο κείγκαηα απνβιήησλ δνκηθψλ θαηαζθεπψλ θαη θαηεδαθίζεσλ εθηφο εθείλσλ πνπ πεξηιακβάλνληαη ζηα ζεκεία , θαη Ρα παξαπάλσ απφβιεηα κπνξεί λα πξνέξρνληαη απφ δηαθνξεηηθνχ είδνπο εξγαζίεο θαη πεξηνρέο θαη αλαιφγσο λα αιιάδεη θαη ε ζχλζεζή ηνπο. Κειέηε Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο Γηαρείξηζε ΑΔΘΘ 151

152 B Δμειίμεηο ζηελ ζχζηαζε ησλ αδξαλψλ απνβιήησλ κε ηελ πάξνδν ηνπ ρξφλνπ 18 Πε επξσπατθφ επίπεδν, ηα πιηθά θαηαζθεπήο νηθνδνκψλ δηαθέξνπλ ζεκαληηθά. Πε πνιιέο ρψξεο θπξηαξρνχλ ηα ηνχβια, νη ηζηκεληφιηζνη θαη ην μχιν, ζε άιιεο, φπσο π.ρ. ζηηο Πθαλδηλαβηθέο, θπξηαξρεί ην μχιν, ελψ ζηελ Διιάδα ρξεζηκνπνηνχληαη θπξίσο νπιηζκέλν ζθπξφδεκα θαη ηνχβια. Ζ πνζφηεηα πιαζηηθνχ πνπ ρξεζηκνπνηείηαη εηεζίσο γηα δηάθνξεο θηηξηαθέο θαηαζθεπέο απμάλεη, ελψ πξνο ην παξφλ θπκαίλεηαη ζην 1% θαηά βάξνο φισλ ησλ πιηθψλ. Ρν 1995 ην 20% ηεο παλεπξσπατθήο παξαγσγήο πιαζηηθψλ ρξεζηκνπνηήζεθε ζε νηθνδνκέο, πνζνζηφ πνπ αληηζηνηρεί ζε 4,89εθ. ηφλνπο. Ρελ ίδηα ρξνληά, 0,84 εθ. ηφλνη (0,3%) ησλ απνβιήησλ θαηαζθεπψλ θαη θαηεδαθίζεσλ πξνεξρφηαλ απφ πιαζηηθά, κε πξνβιεπφκελε αχμεζε ηα επφκελα πέληε ρξφληα θαηά 7%. Πε απηέο ηηο πνζφηεηεο αληηζηνηρεί ην PVC. Ρν 1970 ρξεζηκνπνηήζεθαλ ηφλνη PVC, ελψ ην ηφλνη, ζεκεηψζεθε δειαδή αχμεζε 5.000%. Πηηο ζσιελψζεηο ε αχμεζε ην ίδην ρξνληθφ δηάζηεκα ήηαλ 295% (Association of Plastics manufacturers in Europe, 1995). Ρν πνζνζηφ γπαιηνχ ζηα απφβιεηα θαηεδαθίζεσλ θαη θαηαζθεπψλ πξνβιέπεηαη κε ηελ ζεηξά ηνπ λα έρεη θάπνηα αχμεζε δεδνκέλεο ηεο αχμεζεο θαηαζθεπψλ θηηξίσλ κε γπάιηλε πξφζνςε. Ρν γεγνλφο απηφ βέβαηα ζα επηβεβαησζεί κειινληηθά, φηαλ ηα ππάξρνληα θηίξηα θαηεδαθηζηνχλ ή αλαθαηληζηνχλ. Νη απαηηήζεηο γηα ρψξνπο ππφγεηαο ζηάζκεπζεο ζηα ζχγρξνλα θηίξηα είλαη αλακελφκελν λα πξνθαιέζνπλ αχμεζε απνβιήησλ απνηεινχκελσλ απφ ρψκα θαη πέηξεο, πιηθά πνπ κπνξνχλ λα βξνπλ πνηθίιεο ρξήζεηο θαη δελ είλαη θαη αλάγθελ βιαβεξά. Απφβιεηα πνπ πξνέξρνληαη απφ παιηά θηίξηα είλαη πνιχ πηζαλφλ λα πεξηέρνπλ επηθίλδπλα πιηθά, φπσο κφιπβδν θαη ακίαλην. ζν φκσο νη θηηξηαθέο εγθαηαζηάζεηο ησλ πφιεσλ αλαλεψλνληαη απηφο ν θίλδπλνο κεηψλεηαη. Βέβαηα, ηα πιηθά ησλ ζχγρξνλσλ νηθνδνκψλ θαη θηηξίσλ ζα εηζέιζνπλ ζην ξεχκα απνβιήησλ κεηά απφ αξθεηά ρξφληα. Δίλαη φκσο παξήγνξν ην γεγνλφο φηη ζα έρνπλ κεησκέλε ηνμηθφηεηα. Ν ζθειεηφο πνιιψλ ζχγρξνλσλ θηηξίσλ θαηαζθεπάδεηαη απφ αηζάιη, ην νπνίν είλαη «θπζηθφ κέζν ππξαζθάιεηαο», θαη φρη 18 Ξεγή: ΑΛΑΡΝΙΗΘΖ Α.Δ. Αλαπηπμηαθή Δηαηξεία Αλαηνιηθήο Θεζζαινλίθεο : Πρεδηαζκφο Γηαρείξηζεο ΑΔΘΘ, ΡΔΓΘ Λ. Ονδφπεο Κειέηε Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο Γηαρείξηζε ΑΔΘΘ 152

153 απφ κπεηφλ. κσο, ζηα θηίξηα απηά ηνπνζεηνχληαη κέζα ππξαλίρλεπζεο θαη ππξφζβεζεο πνπ πνιιέο θνξέο πεξηέρνπλ επηθίλδπλεο ή θαη ξαδηελεξγέο νπζίεο. B Δπηθίλδπλα πιηθά ζηα ΑΔΘΘ Ρα ΑΔΘΘ πεξηέρνπλ κηθξέο πνζφηεηεο επηθίλδπλσλ ή ηνμηθψλ πιηθψλ. Έλα απφ ηα πην επηθίλδπλα πιηθά πνπ πεξηέρνληαη ζε απηφ ην είδνο απνβιήησλ είλαη ν ακίαληνο. Γηάθνξα άιια πιηθά θάησ απφ ζπγθεθξηκέλεο ζπλζήθεο κπνξνχλ λα γίλνπλ επηθίλδπλα, εχθιεθηα ή ηνμηθά, αιιά είλαη ζρεηηθά εχθνιν λα πξνβιεθζνχλ θαη λα απνθεπρζνχλ νη ζπλζήθεο απηέο. Δπίζεο θάπνηα πιηθά, φπσο π.ρ. βαθέο ή πιαζηηθά, δελ είλαη θαη αλάγθελ επηθίλδπλα, αιιά δελ είλαη αδξαλή. Ρέηνηα πιηθά ζα πξέπεη λα δηαρσξηζηνχλ απφ ηνλ θχξην φγθν αδξαλψλ πιηθψλ γηα λα κπνξέζεη απηά λα ππνβιεζνχλ ζηελ θαηάιιειε επεμεξγαζία. Ρα επηθίλδπλα πιηθά πνπ απαληψληαη ζηα εξγνηάμηα θαηαζθεπψλ είλαη: 1. Ξξφζζεηα ζθπξνδέκαηνο κε βάζε δηαιχηεο 2. Σεκηθέο νπζίεο γηα πξνζηαζία απφ ηελ πγξαζία 3. Θφιιεο 4. Γαιαθηψκαηα κε βάζε ηελ πίζζα 5. ιηθά κε βάζε ηνλ ακίαλην 6. Ίλεο νξπθηψλ (κφλσζε) 7. Βαθέο θαη ζηξψκαηα επηθάιπςεο 8. Δπεμεξγαζκέλε μπιεία 9. Οεηίλεο 10. Γπςνζαλίδεο Πε ρψξνπο φπνπ ιακβάλεη ρψξα θαηεδάθηζε, είλαη πηζαλφλ λα ππάξρνπλ θάπνηα πιηθά (π.ρ. ακίαληνο, ιακπηήξεο αηκνχ λαηξίνπ/πδξαξγχξνπ) πνπ ιφγσ ησλ ηδηνηήησλ ηνπο ζεσξνχληαη επηθίλδπλα. Ζ θαιχηεξε κέζνδνο είλαη ε απνκάθξπλζή ηνπο πξηλ αξρίζεη ε δηαδηθαζία ηεο θαηεδάθηζεο. Ρα επηθίλδπλα πιηθά πνπ δχλαηαη λα βξεζνχλ ζηνπο ρψξνπο θαηεδάθηζεο είλαη: 1. ιηθά πνπ πεξηέρνπλ ακίαλην 2. Δπεμεξγαζκέλε μπιεία 3. Νξπθηέο ίλεο Κειέηε Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο Γηαρείξηζε ΑΔΘΘ 153

154 4. Ζιεθηξηθφο εμνπιηζκφο πνπ πηζαλφλ λα πεξηέρεη ηνμηθέο νπζίεο 5. Τπθηηθέο κεραλέο πνπ πεξηέρνπλ ρισξνθζνξάλζξαθεο 6. Ππζηήκαηα ππξνπξνζηαζίαο πνπ πεξηέρνπλ ρισξνθζνξάλζξαθεο 7. Οαδηνλνπθιίδηα 8. ιηθά κε ηδηφηεηεο πνπ κπνξεί λα πξνθαιέζνπλ βηνινγηθνχο θηλδχλνπο (biohazards) Δίλαη γεγνλφο φηη ν δηαρσξηζκφο ησλ επηθίλδπλσλ πιηθψλ είλαη πην εχθνιν λα γίλεη θαηά ηελ θαηαζθεπή ελφο θηηξίνπ, παξά ηελ θαηεδάθηζε. Ρα πιηθά θαηαζθεπήο είλαη ππφ πιήξε έιεγρν, πνπ ζεκαίλεη φηη είλαη γλσζηέο νη πνζφηεηέο ηνπο θαη ε αθξηβήο ζχλζεζή ηνπο. Απφ ηελ άιιε, νη νηθνλνκίεο θιίκαθαο πξνυπνζέηνπλ φηη ε νξγάλσζε θαη ν έιεγρνο ησλ επηθίλδπλσλ νπζηψλ είλαη πην εχθνινο φηαλ νη πνζφηεηεο ηνπο είλαη κεγάιεο. πάξρνπλ πιηθά θαηαζθεπψλ πνπ δελ είλαη επηθίλδπλα αιιά γηα ηε δεκηνπξγία ηνπο απαηηείηαη ε αλάκημε επηθίλδπλσλ νπζηψλ πνπ έξρνληαη ζην εξγνηάμην ζε κνξθή δηαιπκάησλ ζε δνρεία. Ξεξίζζεπκα απφ απηέο ηηο νπζίεο, φπσο επίζεο θαη ηα δνρεία πνπ ηηο πεξηέρνπλ, είλαη δπλαηφλ λα πξνθαιέζνπλ ξχπαλζε. Πηνλ Ξίλαθα πνπ αθνινπζεί θαηαγξάθνληαη ηα πηζαλά επηθίλδπλα ζπζηαηηθά ζην ξεχκα ησλ απνβιήησλ απφ θαηαζθεπέο θαη θαηεδαθίζεηο, θαζψο θαη νη επηζπκεηέο πξαθηηθέο δηαρείξηζήο ηνπο. 19 Ξίλαθαο 10: Δπηθίλδπλα ζπζηαηηθά ΑΔΔΘ θαη επηζπκεηέο πξαθηηθέο δηαρείξηζεο ΞΟΝΦΝΛ/ ΙΗΘΝ ΞΗΘΑΛΑ ΔΞΗΘΗΛΓΛΑ ΠΠΡΑΡΗΘΑ ΞΗΘΑΛΔΠ ΔΞΗΘΗΛΓΛΔΠ ΗΓΗΝΡΖΡΔΠ ΞΟΑΘΡΗΘΔΠ ΓΗΑΣΔΗΟΗΠΖΠ Ξξφζζεηα ζθπξνδέκαηνο H/C δηαιχηεο Δχθιεθην Δπηζηξνθή ζηνλ πξνκεζεπηή, αλαθχθισζε, απνκάθξπλζε κε ζθνπφ εμεηδηθεπκέλε δηαρείξηζε ιηθά αλζεθηηθά ζηελ πγξαζία Γηαιχηεο, Βηηνπκέλην Δχθιεθηα, Ρνμηθά Δχθιεθηα, Ρνμηθά Δπηζηξνθή ζηνλ πξνκεζεπηή, αλαθχθισζε, απνκάθξπλζε κε ζθνπφ εμεηδηθεπκέλε δηαρείξηζε επεμεξγαζία Ξξηλ απφ ηε δηάζεζε 19 Ξεγή: Διιεληθή Δηαηξεία Γηαρείξηζεο Πηεξεψλ Απνβιήησλ ( Κειέηε Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο Γηαρείξηζε ΑΔΘΘ 154

155 ΞΟΝΦΝΛ/ ΙΗΘΝ ΞΗΘΑΛΑ ΔΞΗΘΗΛΓΛΑ ΠΠΡΑΡΗΘΑ ΞΗΘΑΛΔΠ ΔΞΗΘΗΛΓΛΔΠ ΗΓΗΝΡΖΡΔΠ ΞΟΑΘΡΗΘΔΠ ΓΗΑΣΔΗΟΗΠΖΠ Θφιιεο Γηαιχηεο, ηζνθπαληνχρεο ελψζεηο Δχθιεθηα, Ρνμηθά, Γηεγεξηηθά Δπηζηξνθή ζηνλ πξνκεζεπηή, αλαθχθισζε, απνκάθξπλζε κε ζθνπφ εμεηδηθεπκέλε δηαρείξηζε επεμεξγαζία Ξξηλ απφ ηε δηάζεζε, Αλαδήηεζε ελαιιαθηηθψλ ιηγφηεξν επηθίλδπλσλ πξντφλησλ Ξξνζηαηεπηηθέο επηθαιχςεηο, πιηθά ζηεγαλνπνίεζεο Γηαιχηεο, Βηηνπκέλην Δχθιεθηα, ηνμηθά Δπηζηξνθή ζηνλ πξνκεζεπηή, αλαθχθισζε, απνκάθξπλζε κε ζθνπφ εμεηδηθεπκέλε δηαρείξηζεεπεμεξγαζία πξηλ απφ ηε δηάζεζε, Αλαδήηεζε ελαιιαθηηθψλ ιηγφηεξν επηθίλδπλσλ πξντφλησλ, ρξήζε λεξνχ ιηθά επηθάιπςεο δξφκσλ Γαιαθηψκαηα κε βάζε ηελ πίζζα Ρνμηθά Δπηζηξνθή ζηνλ πξνκεζεπηή, αλαθχθισζε, απνκάθξπλζε κε ζθνπφ εμεηδηθεπκέλε δηαρείξηζε Ακίαληνο Ίλεο πνπ κπνξνχλ λα εηζρσξήζνπλ ζην αλαπλεπζηηθφ ζχζηεκα Ρνμηθά, θαξθηλνγφλα Απνκάθξπλζε θάησ απφ ειεγρφκελεο ζπλζήθεο κε ζθνπφ ηελ εμεηδηθεπκέλε δηαρείξηζε Νξπθηέο Ίλεο Ίλεο πνπ κπνξνχλ λα εηζρσξήζνπλ ζην αλαπλεπζηηθφ ζχζηεκα Γεξκαηηθέο θαη πλεπκνληθέο ελνριήζεηο Απνκάθξπλζε γηα μερσξηζηή δηάζεζε Δπεμεξγαζκέλν μχιν Σαιθφο, αξζεληθφ, ρξψκην, πίζζα, κηθξνβηνθηφλα, κπθεηνθηφλν Ρνμηθφ, Νηθνηνμηθφ, Δχθιεθην Αλαθχθισζε, ηα επηθίλδπλα πιηθά είλαη δεζκεπκέλα ζην μχιν, κηθξφ πνζνζηφ αξλεηηθψλ επηπηψζεσλ θαηά ηελ απφζεζε, αλαζπκηάζεηο ηνμηθήο αηζάιεο θαη ππνιείκκαηα παξάγνληαη θαηά ηελ θαχζε Κπνγηέο θαη ζηξψκαηα επηθάιπςεο Γηαιχηεο κνιχβδνπ, ρξσκίνπ, βαλαδίνπ Ρνμηθφ εχθιεθην Κηθξφ πνζνζηφ αξλεηηθψλ επηπηψζεσλ ζην πεξηβάιινλ αλ είλαη δεζκεπκέλν ζην ππφζηξσκα, πηζαλή ηνμηθή αηζάιε θαηά ηελ θαχζε Δμνπιηζκφο κεηαθνξάο ελέξγεηαο PCB Νηθνηνμηθφ Σξεζηκνπνηεκέλα νξπθηέιαηα πνπ πξέπεη λα απνκαθξπλζνχλ ππφ ειεγρφκελεο ζπλζήθεο Ξεγή θσηφο PCB, δξάξγπξνο, λάηξην Ρνμηθφ, Νηθνηνμηθφ Αλαθχθισζε/ απνκάθξπλζε κε ζθνπφ ηελ εμεηδηθεπκέλε απφζεζε Ππζηήκαηα εμαεξηζκνχ CFCs Θαηαζηξέθνπλ ην ζηξψκα ηνπ φδνληνο Απνκάθξπλζε κε ζθνπφ ηελ εμεηδηθεπκέλε απφζεζε Πχζηεκα ππξνπξνζηαζίαο CFCs Θαηαζηξέθνπλ ην ζηξψκα ηνπ φδνληνο Απνκάθξπλζε κε ζθνπφ ηελ εμεηδηθεπκέλε απφζεζε Οππαζκέλεο πθάλζηκεο ίλεο πνπ Οαδηνλνπθιίδηα Ρνμηθφ Δμεηδηθεπκέλε απνιχκαλζε πξηλ ηελ θαηεδάθηζε/αλαθαίληζε Κειέηε Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο Γηαρείξηζε ΑΔΘΘ 155

156 ΞΟΝΦΝΛ/ ΙΗΘΝ ΞΗΘΑΛΑ ΔΞΗΘΗΛΓΛΑ ΠΠΡΑΡΗΘΑ ΞΗΘΑΛΔΠ ΔΞΗΘΗΛΓΛΔΠ ΗΓΗΝΡΖΡΔΠ ΞΟΑΘΡΗΘΔΠ ΓΗΑΣΔΗΟΗΠΖΠ ρξεζηκνπνηνχληαη ζηηο νηθνδνκέο Βαξηά κέηαιια πεξηιακβαλφκελνπ θαδκίνπ, πδξαξγχξνπ Ρνμηθφ Δμεηδηθεπκέλε απνιχκαλζε πξηλ ηελ θαηεδάθηζε/αλαθαίληζε Άλζξαθαο Ρνμηθφ Δμεηδηθεπκέλε απνιχκαλζε πξηλ ηελ θαηεδάθηζε/αλαθαίληζε Εσηθά πξντφληα Άλζξαθαο Ρνμηθφ Δμεηδηθεπκέλε απνιχκαλζε πξηλ ηελ θαηεδάθηζε/αλαθαίληζε Φηάιεο γθαδηνχ Ξξνπάλην, βνπηάλην, αθεηπιέλην Δχθιεθηα Δπηζηξνθή ζηνλ πξνκεζεπηή Ξιεξσηηθέο ίλεο Iζνθπαληνχρεο ελψζεηο, θζαιηθφο αλπδξίηεο Ρνμηθφ, Γηεγεξηηθφ Δπηζηξνθή ζηνλ πξνκεζεπηή, αλαθχθισζε, απνκάθξπλζε γηα εμεηδηθεπκέλε δηαρείξηζε Έιαηα θαη θαχζηκα H/C Δχθιεθην, Νηθνηνμηθφ Δπηζηξνθή ζηνλ πξνκεζεπηή, αλαθχθισζε, απνκάθξπλζε γηα εμεηδηθεπκέλε δηαρείξηζε Γπςνζαλίδεο Ξηζαλή πεγή H 2 S ζην ρψξν δηάζεζεο Δχθιεθην, Ρνμηθφ Δπηζηξνθή ζηνλ πξνκεζεπηή, αλαθχθισζε, απνκάθξπλζε γηα εμεηδηθεπκέλε δηαρείξηζε Γπαιί Ξαξνπζηάδεη δπζθνιίεο ζηε ζπιινγή θαη κεηαθνξά πξνο επεμεξγαζία Γξφκνη Ξίζζα, δηαιχηεο Δχθιεθην Ρνμηθφ Αλαθχθισζε, θαη αλάθηεζε αλ ε ηθαλφηεηα εθρχιηζεο είλαη ρακειή. Μερσξηζηή δηάζεζε αλ ε ηθαλφηεηα εθρχιηζεο είλαη κεγάιε πφζηξσκα ηέθξαο/ θιίλθεξ Βαξηά κέηαιια πεξηιακβαλνκέλνπ ηνπ πδξαξγχξνπ θαη ηνπ ραιθνχ. Ρνμηθά Αλαθχθισζε, θαη αλάθηεζε αλ ε ηθαλφηεηα εθρχιηζεο είλαη ρακειή. Μερσξηζηή δηάζεζε αλ ε ηθαλφηεηα εθρχιηζεο είλαη κεγάιε B Κε αδξαλή απφβιεηα θαηαζθεπψλ θαη θαηεδαθίζεσλ πνπ ρξεηάδνληαη δηαρσξηζκφ θαη ρσξηζηή ζπιινγή Θάπνηα πιηθά πνπ ραξαθηεξίδνληαη απφβιεηα κπνξεί λα είλαη αδξαλή θαη ζρεηηθά αθίλδπλα ζηελ ηνπνζεζία πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη, κπνξνχλ φκσο λα κεηαηξαπνχλ ζε επηθίλδπλα αλάινγα κε ηελ κέζνδν πνπ ζα ρξεζηκνπνηεζεί γηα ηελ απφζπξζε ηνπο. Γηα παξάδεηγκα, ε θαηεξγαζκέλε κε ηε ρξήζε ρεκηθψλ βεξληθηψλ θαη κέζσλ πξνζηαζίαο-μπιεία είλαη πνιχ πηζαλφ λα δεκηνπξγήζεη ηνμηθά αέξηα θαηά ηελ θαχζε ηεο, αλ θαηαιήμεη ζε απνηεθξσηήξα καδί κε άιια απφβιεηα. Ζ αθαηέξγαζηε μπιεία παξφηη κπνξεί λα θαεί αθίλδπλα, αλ δελ Κειέηε Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο Γηαρείξηζε ΑΔΘΘ 156

157 αλαθπθισζεί ή επαλαρξεζηκνπνηεζεί, πξέπεη λα δηαρσξηζηεί απφ ηνλ θχξην φγθν απνβιήησλ γηαηί δηαθνξεηηθά ζα κεηψζεη ηε ζπλνιηθή ηνπ αμία. Ρν ίδην ζπκβαίλεη θαη γηα ηα πιαζηηθά θαη ηα πθάζκαηα πνπ ππάξρνπλ ζρεδφλ πάληα ζε ηέηνηνπ είδνπο απφβιεηα. Ν γχςνο φηαλ νδεγεζεί ζε ρψξνπο ηαθήο απνξξηκκάησλ παξάγεη πδξφζεην, πνπ είλαη ηδηαίηεξα δχζνζκν, φμηλν αέξην. Ζ πνηφηεηα ηνπ ζπλνιηθνχ φγθνπ απνβιήησλ κεηψλεηαη κε ηελ παξνπζία ηνπ γχςνπ, αιιά δελ είλαη ζαθέο αθφκα ζε ηη πνζφηεηα κπνξεί λα επεξεάζεη νπζηαζηηθά B Απφβιεηα πξνεξρφκελα απφ ζπληήξεζε θαη θαηαζθεπή νδψλ Ζ αλαθαηαζθεπή ησλ νδψλ απνηειείηαη απφ εθζθαθή ησλ ππαξρφλησλ πιηθψλ θαη αληηθαηάζηαζε ηνπο κε λέα. Απαηηνχληαη ζεκαληηθέο πνζφηεηεο κεηαθεξφκελσλ πιηθψλ, πνπ πξνέξρνληαη απφ πξψηεο χιεο. Δπίζεο απαηηείηαη ηα πξνυπάξρνληα πιηθά λα απνκαθξχλνληαη γηα απφζεζε. Δπνκέλσο ππάξρνπλ δχν νκάδεο επηδξάζεσλ ζην πεξηβάιινλ ζρεηηδφκελεο κε ηελ κεηαθνξά. Ζ αλαθχθισζε ησλ ππαξρφλησλ πιηθψλ θαηαιήγεη ζε κεησκέλν θφζηνο θαη ζε κείσζε ηεο επίδξαζεο ζην πεξηβάιινλ ζε ζχγθξηζε κε ηηο ζπκβαηηθέο κεζφδνπο. B.2.4 θηζηάκελε Θαηάζηαζε ηεο Αγνξάο B Γεληθά Ζ παξαγσγή ησλ απνβιήησλ θαηαζθεπψλ θαη θαηεδαθίζεσλ (construction and demolition waste [C & D]) ππνινγίδεηαη φηη αληηπξνζσπεχεη πεξίπνπ ην 25% -30% ησλ απνβιήησλ ζηελ Δπξσπατθή Έλσζε. Γεδνκέλεο ηεο έιιεηςεο ζηφρσλ αλαθχθισζεο θαη αλάθηεζεο γηα ην ξεχκα απηφ απνβιήησλ ζε επίπεδν ΔΔ θαηά ην παξειζφλ, δελ έρνπλ αλαπηπρζεί ηππνπνηεκέλα ζπζηήκαηα αλαθνξάο, κε απνηέιεζκα ζήκεξα λα απαληψληαη δηαθνξεηηθέο κεζνδνινγίεο θαη σο πξνο ηνλ πξνζδηνξηζκφ ησλ εηδψλ θαη σο πξνο ηνλ πξνζδηνξηζκφ ησλ πνζνηήησλ ησλ ελ ιφγσ απνβιήησλ. Κειέηε Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο Γηαρείξηζε ΑΔΘΘ 157

158 Νη εθηηκήζεηο γηα ηελ παξαγσγή απνβιήησλ θαηαζθεπψλ θαη θαηεδαθίζεσλ εθηείλνληαη απφ 510 εθαη. ηφλνπο 20 έσο 970 εθαη. ηφλνπο 21. Νξηζκέλα θξάηε κέιε δελ έρνπλ παξάζρεη ζηε Eurostat αξηζκεηηθά ζηνηρεία ελψ άιια θαίλεηαη λα πεξηιακβάλνπλ πξντφληα ηεο εθζθαθήο ζηα δηθά ηνπο ζηνηρεία κε ζπλέπεηα νη ζπγθξίζεηο λα θαζίζηαληαη δπζρεξείο. Κηα πξφζθαηε κειέηε 22 έρεη πξνζδηνξίζεη νξηζκέλνπο παξάγνληεο δηφξζσζεο πξνθεηκέλνπ λα ιεθζνχλ ππφςε νη απνθιίλνπζεο πξαθηηθέο ππνβνιήο εθζέζεσλ θαη εθηίκεζε φηη ε παξαγσγή ησλ ΑΘΘ είλαη ηεο ηάμεο ησλ 535 εθαηνκκπξίσλ ηφλσλ. Γηάγξακκα 17: Ξαξαγσγή απνβιήησλ θαηαζθεπψλ & θαηεδαθίζεσλ ζηελ ΔΔ ζε εθαη. ηφλνπο (2006) Ρν εχξνο ησλ αλαθεξφκελσλ πνζνηήησλ απνβιήησλ θαηαζθεπψλ θαη θαηεδαθίζεσλ αλά θάηνηθν θαη αλά έηνο θπκαίλεηαη απφ ιηγφηεξν απφ 0,1 ηφλνπο, ζηε Ονπκαλία έσο θαη 15,2 ηφλνπο ζην Ινπμεκβνχξγν. Απηή ε δηαθχκαλζε δελ κπνξεί λα εμεγεζεί απφ ηηο δηαθνξέο ηεο θαηαζθεπαζηηθήο δξαζηεξηφηεηαο κφλν θαη θαίλεηαη φηη ελ κέξεη νθείιεηαη ζηηο δηαθνξεηηθέο κεζνδνινγίεο αλαθνξάο θαη ζπιινγήο ζηνηρείσλ. 20 WBCSD (Word Business Council for Sustainable Development ), 2009, The Cement Sustainability Initiative, Recycling concrete 21 Eurostat, BioIS: Management of construction and demolition waste in the EU - requirements resulting from the Waste Framework Directive and assessment of the situation in the medium term (draft final report, 2010). Πεκείσζε: Γηα νξηζκέλα Θξάηε Κέιε ηα ζηνηρεία αθνξνχλ ζην Κειέηε Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο Γηαρείξηζε ΑΔΘΘ 158

159 πσο δείρλνπλ ηα αθφινπζα δχν δηαγξάκκαηα 23, ε παξαγσγή απνβιήησλ θαηαζθεπψλ θαη θαηεδαθίζεσλ θαίλεηαη λα είλαη ρακειφηεξε ζηελ ΔΔ-12, φπνπ ε θαηά θεθαιήλ παξαγσγή είλαη ζηηο πεξηζζφηεξεο πεξηπηψζεηο θάησ απφ ηνπο 2 ηφλνπο εηεζίσο. Ρα δηαγξάκκαηα θαηαδεηθλχνπλ θαηά βάζε, ελδεηθηηθά θαη κφλν, ηελ ηάζε φζνλ αθνξά ζηελ εμέιημε ηεο παξαγσγήο ησλ δνκηθψλ απνξξηκκάησλ ζε θάζε θξάηνο κέινο. Ρα πνζά πνπ αλαθέξνληαη βαζίδνληαη ζε δηαθνξεηηθέο νξηζκνχο ησλ ΑΘΘ (θαη κπνξνχλ λα πεξηιακβάλνπλ, π.ρ. πιηθά εθζθαθήο) θαη δελ επηηξέπνπλ αζθαιείο ζπγθξίζεηο κεηαμχ θξαηψλ κειψλ. Γεδνκέλεο ηεο έιιεηςεο ζπγθξίζηκσλ ζηνηρείσλ δηαρξνληθά, είλαη δχζθνιν λα εθηηκεζεί ε εμέιημε ησλ πνζνηήησλ ησλ απνβιήησλ θαηαζθεπψλ θαη θαηεδαθίζεσλ (γηα φια ηα θξάηε κέιε ηεο ΔΔ-15 πνπ δηαζέηνπλ ζηνηρεία γηα πεξηζζφηεξα απφ έλα έηε, παξνπζίαζαλ αχμεζε ηεο παξαγσγήο θαηά θεθαιήλ ΑΘΘ θαηά ηελ πεξίνδν , κε εμαίξεζε ηε Γεξκαλία). Γηάγξακκα 18: Ξαξαγσγή Απνβιήησλ Θαηαζθεπψλ & Θαηεδαθίζεσλ θαηά θεθαιήλ Δ.Δ Ξεγή: EEA, 2009, Working paper EU as a Recycling Society: Present recycling levels of Municipal Waste and Construction & Demolition Waste in the EU Κειέηε Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο Γηαρείξηζε ΑΔΘΘ 159

160 Γηάγξακκα 19: Ξαξαγσγή Απνβιήησλ Θαηαζθεπψλ & Θαηεδαθίζεσλ θαηά θεθαιήλ Δ.Δ.-12 Ρα ζηνηρεία ζρεηηθά κε ηε ζχλζεζε θαη ηελ αλαθχθισζε ησλ απνβιήησλ θαηαζθεπψλ θαη θαηεδαθίζεσλ είλαη αθφκα πην πεξηνξηζκέλα. Πηνηρεία ελδηαθέξνληνο είλαη ηα εμήο: Ν Κέζνο ξνο ηνπ πνζνζηνχ ησλ παξαγφκελσλ απνβιήησλ θαηαζθεπψλ θαη θαηεδαθίζεσλ πνπ αλαθπθιψλεηαη ζηελ Δ.Δ.-27 είλαη 47% (ην πνζνζηφ αλαθέξεηαη ζε «επαλαρξεζηκνπνίεζε», «αλαθχθισζε» θαη «αλάθηεζε»). Πηελ Δ.Δ.-15 ην σο άλσ κέγεζνο είλαη πάλσ απφ 60% ζηα πεξηζζφηεξα θξάηε κέιε ζπκπεξηιακβαλνκέλεο ηεο Λνξβεγίαο (γηα νξηζκέλα θξάηε κέιε είλαη πάλσ απφ 80% αιιά ζε άιια είλαη κφλν ην 15% - 30%). Γαλία, Δζζνλία Γεξκαλία Ηξιαλδία θαη Νιιαλδία εθπιεξψλνπλ ηνπο ζηφρνπο πνπ έρεη ζέζεη ε ζρεηηθή Θνηλνηηθή Νδεγία αλαθνξηθά κε ηελ αλαθχθισζε ΑΘΘ. Απζηξία, Βέιγην, Γαιιία, Ιηζνπαλία θαη Ζλσκέλν Βαζίιεην: Ξνζνζηά Αλαθχθισζεο κεηαμχ 60 70% Κειέηε Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο Γηαρείξηζε ΑΔΘΘ 160

161 Ιεηνλία, Ινπμεκβνχξγν θαη Πινβελία: Ξνζνζηά Αλαθχθισζεο κεηαμχ 40 60% Θχπξνο, Γεκνθξαηία ηεο Ρζερίαο, Φηλιαλδία, Διιάδα, Νπγγαξία, Ξνισλία, Ξνξηνγαιία θαη Ηζπαλία: Ξνζνζηά Αλαθχθισζεο < 40% Βνπιγαξία, Ηηαιία, Κάιηα, Ονπκαλία, Πινβαθία θαη Πνπεδία: Γελ ππάξρνπλ δηαζέζηκα ζηνηρεία. Πε πεξηθεξεηαθφ επίπεδν είλαη ζεκαληηθφ λα ζεκεησζεί φηη ε Φιάλδξα έρεη επηηχρεη πνζνζηά αλαθχθισζεο ηεο ηάμεο ηνπ 90%. B Ξνζνηηθά ραξαθηεξηζηηθά ΑΔΘΘ γηα ηελ Διιάδα B Ξξνζδηνξηζκφο πνζνηηθψλ ζηνηρείσλ αδξαλψλ ΑΔΘΘ Κε ηελ πξφζθαηε Θνηλή πνπξγηθή Απφθαζε ηνπ Απγνχζηνπ ηνπ 2010 γηα ηελ ελαιιαθηηθή δηαρείξηζε ησλ ΑΔΘΘ, δεκηνπξγήζεθε ην απαξαίηεην ζεζκηθφ πιαίζην γηα ηελ αλαθχθισζε θαη επαλαρξεζηκνπνίεζε ησλ πιηθψλ απηψλ ηφζν ζηα Ηδησηηθά φζν θαη ζηα Γεκφζηα έξγα, ζχκθσλα κε ηνλ λ.2939/2001. Ξην ζπγθεθξηκέλα: 1. Θαζνξίδνληαη νη πνζνηηθνί ζηφρνη γηα ηελ αλαθχθισζε θαη αμηνπνίεζε ησλ ΑΔΘΘ. Δηδηθφηεξα: κέρξη ηελ 1ε Ηαλνπαξίνπ 2012, ε επαλαρξεζηκνπνίεζε, αλαθχθισζε, αλάθηεζε άιισλ πιηθψλ απνβιήησλ θαη αμηνπνίεζε πξέπεη λα αλέιζεη θαη ειάρηζηνλ ζην 30%, σο πξνο ην ζπλνιηθφ βάξνο ησλ παξαγνκέλσλ ΑΔΘΘ ζηε ρψξα. κέρξη ηελ 1ε Ηαλνπαξίνπ 2015, ε επαλαρξεζηκνπνίεζε, αλαθχθισζε, αλάθηεζε άιισλ πιηθψλ απνβιήησλ θαη αμηνπνίεζε πξέπεη λα αλέιζεη θαη ειάρηζηνλ ζην 50%, σο πξνο ην ζπλνιηθφ βάξνο ησλ παξαγνκέλσλ ΑΔΘΘ ζηε ρψξα. κέρξη ηελ 1ε Ηαλνπαξίνπ 2020 ε επαλαρξεζηκνπνίεζε, αλαθχθισζε, αλάθηεζε άιισλ πιηθψλ απνβιήησλ θαη αμηνπνίεζε πξέπεη λα αλέιζεη θαη ειάρηζηνλ ζην 70%, σο πξνο ην ζπλνιηθφ βάξνο ησλ παξαγνκέλσλ ΑΔΘΘ ζηε ρψξα. 2. Γεκηνπξγνχληαη νη πξνυπνζέζεηο γηα ηελ ίδξπζε ζπζηεκάησλ ελαιιαθηηθήο δηαρείξηζεο, επαλαρξεζηκνπνίεζεο, αλάθηεζεο θαη αμηνπνίεζεο ησλ πιηθψλ απηψλ. 3. Ξξνβιέπνληαη κέηξα γηα ηε ζπλεξγαζία φισλ φζσλ πξνβαίλνπλ ζηε δηαρείξηζε ησλ ΑΔΘΘ ζην πιαίζην ηεο αξρήο «ν ξππαίλσλ πιεξψλεη». Κειέηε Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο Γηαρείξηζε ΑΔΘΘ 161

162 4. Ξεξηιακβάλνληαη κέηξα γηα ηελ ελεκέξσζε θαη επαηζζεηνπνίεζε ηνπ θνηλνχ. Αλαθνξηθά κε ηελ θαηάζηαζε ζηε ρψξα καο σο πξνο ηελ παξαγσγή ΑΔΘΘ, ζχκθσλα κε κειέηε ηνπ πνπξγείνπ Ξεξηβάιινληνο Δλέξγεηαο θαη Θιηκαηηθήο Αιιαγήο 6,5 εθαηνκκχξηα ηφλνη πιηθψλ εθζθαθψλ θαηαζθεπψλ θαη θαηεδαθίζεσλ απνξξίπηνληαη αλεμέιεγθηα, θάζε ρξφλν, ζε ρσκαηεξέο, ιαηνκεία θαη ξέκαηα, κε απνηέιεζκα λα ράλνληαη πνιχηηκεο θαη νξηζκέλεο θνξέο δπζεχξεηεο πξψηεο χιεο, θαζψο θαη λα ξππαίλεηαη θαη λα επηβαξχλεηαη ζεκαληηθά ην πεξηβάιινλ. Νη ελέξγεηεο αμηνπνίεζεο πνπ ιακβάλνπλ ρψξα ραξαθηεξίδνληαη απνζπαζκαηηθέο θαη έγθεηηαη ζηελ δξαζηεξηφηεηα ησλ εξγνιάβσλ πνπ έρνπλ αλαιάβεη ηα αληίζηνηρα έξγα. Αμηνπνηνχληαη θπξίσο ρξήζηκα πιηθά, φπσο θαιψδηα, θνπθψκαηα, γπαιηά, ελψ ην ξεχκα ησλ αδξαλψλ ρξεζηκνπνηείηαη ζε άιια έξγα γηα εξγαζίεο επηρσκαηψζεσλ θαη γηα ηελ απνθαηάζηαζε παιαηψλ ιαηνκείσλ. Γηα ην έηνο 2005 νη πνζφηεηεο πνπ αληηζηνηρνχζαλ ζηελ Αηηηθή ήηαλ 2,5 εθαηνκκχξηα ηφλνη ΑΔΘΘ. Υζηφζν, o άκεζνο πξνζδηνξηζκφο ησλ παξαγφκελσλ πνζνηήησλ θαη ηεο αθξηβνχο ζχζηαζεο ησλ απνβιήησλ απφ εθζθαθέο, θαηαζθεπέο θαη θαηεδαθίζεηο είλαη πνιχ δχζθνινο. Ρν γεγνλφο απηφ νθείιεηαη ζηελ έσο ηψξα κε ππνρξέσζε ησλ θαηαζθεπαζηηθψλ εηαηξηψλ λα θαηαγξάθνπλ θαη λα παξνπζηάδνπλ ηα πνζνηηθά θαη πνηνηηθά ραξαθηεξηζηηθά ησλ απνβιήησλ πνπ παξάγνπλ θαη επνκέλσο λα κελ είλαη δπλαηφλ λα παξέρνπλ αθξηβή δεδνκέλα. Γηα ηελ εθηίκεζε ηεο πνζφηεηαο ησλ ΑΔΘΘ πνπ παξάγνληαη εθαξκφδνληαη δηάθνξεο κέζνδνη, θάζε κία απφ ηηο νπνίεο ρξεζηκνπνηεί δηαθνξεηηθέο ππνζέζεηο θαη παξακέηξνπο γηα ηελ εθηίκεζε ησλ ΑΔΘΘ. Ζ Κνλάδα Ξεξηβαιινληηθήο Δπηζηήκεο θαη Ρερλνινγίαο ηεο Πρνιή Σεκηθψλ Κεραληθψλ ΔΚΞ έρεη αλαπηχμεη ππνινγηζηηθφ κνληέιν γηα ηελ εθηίκεζε ησλ παξαγφκελσλ πνζνηήησλ ΑΔΘΘ, βάζε αλάιπζεο ζηαηηζηηθψλ ζηνηρείσλ πνπ πεξηέρεη. Νη παξάκεηξνη πνπ ιακβάλεη ππφςε ην κνληέιν γηα ηελ εθηίκεζε ησλ παξαγφκελσλ πνζνηήησλ ησλ ΑΔΘΘ είλαη: Δπηθάλεηα λέσλ θαηαζθεπψλ θαη πξνζζεθψλ / επεθηάζεσλ Δθηίκεζε φγθνπ παξαγφκελσλ ΑΘΘ αλά 100 m 2 Ξπθλφηεηα απνβιήησλ (ζρέζε φγθνπ / βάξνπο). Κειέηε Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο Γηαρείξηζε ΑΔΘΘ 162

163 Ζ παξαγφκελε πνζφηεηα απνβιήησλ θαηαζθεπήο ππνινγίδεηαη απφ ηελ εμίζσζε: CW = [NC + EX] * VW * D φπνπ: CW: Απφβιεηα θηεξηαθψλ θαηαζθεπψλ ζε ηφλνπο NC: Δκβαδφλ λέσλ θαηαζθεπψλ EX: Ξξνζζήθεο ζε πθηζηάκελεο νηθνδνκέο VW: γθνο παξαγφκελνπ απνβιήηνπ αλά εκβαδφλ λέαο νηθνδνκήο D: Ξπθλφηεηα απνβιήηνπ Ζ εμίζσζε γηα ηα απφβιεηα θαηεδαθίζεσλ έρεη ηε κνξθή: DW = [ND] x [SD] x [WD] x [D] φπνπ: DW: Απφβιεηα θαηεδαθίζεσλ ζε ηφλνπο ND: Αξηζκφο θαηεδαθίζεσλ SD: Κέζν εκβαδφλ ησλ θηεξίσλ WD: Ξαξαγφκελν απφβιεην γηα θάζε θαηεδάθηζε D: Ξπθλφηεηα παξαγφκελνπ απνβιήηνπ Ζ εμίζσζε γηα ηα απφβιεηα εθζθαθψλ είλαη: EW = [ND] x [ES] x [ED] x [D] φπνπ: EW: Απφβιεηα εθζθαθψλ ζε ηφλνπο ND: Αξηζκφο αδεηψλ λέσλ θαηαζθεπψλ ES: Κέζε επηθάλεηα εθζθαθήο ED: Κέζν βάζνο εθζθαθήο D: Ξπθλφηεηα παξαγφκελνπ απνβιήηνπ Πηνλ Ξίλαθα πνπ αθνινπζεί απεηθνλίδεηαη ε εθηίκεζε ησλ παξαπάλσ παξακέηξσλ γηα ηελ πεξίπησζε ηεο Διιάδαο. Γηα ηνλ ππνινγηζκφ ηεο πνζφηεηαο ησλ απνβιήησλ απαηηνχληαη επηπιένλ ζηνηρεία αλαθνξηθά κε ηνλ αξηζκφ ησλ θαηεδαθίζεσλ θαη ησλ αλεγέξζεσλ λέσλ νηθνδνκψλ. Κειέηε Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο Γηαρείξηζε ΑΔΘΘ 163

164 Ξίλαθαο 11: Δθηίκεζε παξακέηξσλ γηα ηνλ πξνζδηνξηζκφ ησλ παξαγφκελσλ πνζνηήησλ ησλ ΑΔΘΘ ζηελ Διιάδα Ξαξάκεηξνο Ρηκή Όγθνο απνβιήησλ θαηαζθεπψλ αλά εκβαδφλ λέαο νηθνδνκήο 0,06 m 3 / m 2 Ξπθλφηεηα απνβιήησλ θαηαζθεπψλ 1,6 tn/m 3 Κέζν εκβαδφλ θηεξίσλ 260 m 2 Κέζνο αξηζκφο νξφθσλ αλά θηήξην 2 Όγθνο απνβιήησλ θαηεδαθίζεσλ αλά εκβαδφλ νηθνδνκήο 0,8 m 3 / m 2 Ξπθλφηεηα απνβιήησλ θαηεδαθίζεσλ 1,6 tn/m 3 Κέζε επηθάλεηα εθζθαθήο 130 m 2 Κέζν βάζνο εθζθαθήο 3 m Ξπθλφηεηα απνβιήηνπ εθζθαθψλ 1,4 tn/m 3 Πην αθφινπζν δηάγξακκα παξνπζηάδνληαη πξφζθαηα ζπγθεθξηκέλα δεδνκέλα (πεγή: Δζληθή Πηαηηζηηθή πεξεζία) νηθνδνκηθψλ αδεηψλ γηα ηελ Διιάδα θαη ηελ Αηηηθή. Γηάγξακκα 20: Ππλνιηθφο αξηζκφο νηθνδνκηθψλ αδεηψλ ζηελ Διιάδα & ζηελ Αηηηθή ( ) Κειέηε Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο Γηαρείξηζε ΑΔΘΘ 164

165 Πεκείσζε: Ζ νηθνδνκηθή άδεηα αλαθέξεηαη ζε φια ηα είδε ησλ νηθνδνκηθψλ αδεηψλ. Γειαδή ηηο νηθνδνκηθέο άδεηεο γηα λέα νηθνδνκή ή πξνζζήθε, επηζθεπή, αλαπαιαίσζε, θαηεδάθηζε, πεξηηνίρηζε, λνκηκνπνίεζε, αλαζεψξεζε θαη ηξνπνπνίεζε νηθνδνκήο. Κε βάζε ινηπφλ ηα ζηνηρεία νηθνδνκηθήο δξαζηεξηφηεηαο πνπ εθδίδεη ζε ηαθηηθή βάζε ε Διιεληθή Πηαηηζηηθή Αξρή αλά γεσγξαθηθή πεξηνρή ηεο Διιάδαο, ν θάζε ελδηαθεξφκελνο επηρεηξεκαηίαο κπνξεί λα πξνζδηνξίζεη ηε δπλεηηθή πξψηε χιε ζηελ νπνία κπνξεί λα έρεη πξφζβαζε δξαζηεξηνπνηνχκελνο ζηνλ θιάδν δηαρείξηζεο ΑΔΘΘ. Πην αθφινπζν δηάγξακκα παξνπζηάδεηαη εθηίκεζε γηα ηα παξαγφκελα απφβιεηα θαηαζθεπψλ θαη θαηεδαθίζεσλ ζηελ Διιάδα θαη ζηελ Αηηηθή. Γηάγξακκα 21: Ξνζφηεηεο (ζε tn) ΑΘΘ ζηελ Διιάδα & ζηελ Αηηηθή ( ) Πην αθφινπζν δηάγξακκα παξνπζηάδνληαη πξφζθαηα ζπγθεθξηκέλα δεδνκέλα (πεγή: Δζληθή Πηαηηζηηθή πεξεζία) γηα ηηο λέεο νηθνδνκηθέο άδεηεο (λέεο θαηαζθεπέο) γηα ηελ Διιάδα θαη ηελ Αηηηθή. Κειέηε Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο Γηαρείξηζε ΑΔΘΘ 165

166 Γηάγξακκα 22: Αηηηθή ( ) Ππλνιηθφο αξηζκφο λέσλ νηθνδνκηθψλ αδεηψλ ζηελ Διιάδα & ζηελ Πην αθφινπζν δηάγξακκα παξνπζηάδεηαη εθηίκεζε γηα ηα παξαγφκελα απφβιεηα εθζθαθψλ απφ λέεο θαηαζθεπέο ζηελ Διιάδα θαη ζηελ Αηηηθή. Γηάγξακκα 23: Ξνζφηεηεο (ζε tn) απνβιήησλ εθζθαθψλ ζηελ Διιάδα & ζηελ Αηηηθή ( ) απφ λέεο θαηαζθεπέο Κειέηε Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο Γηαρείξηζε ΑΔΘΘ 166

167 B Απφβιεηα απφ ζπληήξεζε θαη θαηαζθεπή νδψλ 24 Γηα ηελ εθηίκεζε ηνπ κήθνπο ησλ νδηθψλ αμφλσλ πνπ θαηαζθεπάδνληαη αλά έηνο ζηελ Διιάδα ηα δηαζέζηκα ζηνηρεία αθνξνχλ ζην ζπλνιηθφ κήθνο ηνπ νδηθνχ δηθηχνπ ην 1993, ζχκθσλα κε ηα νπνία εθηηκήζεθε ζηα km. Κε ηελ παξαδνρή φηη ην νδηθφ δίθηπν απμάλεηαη εηεζίσο θαηά 0,4%, κπνξεί λα γίλεη κία εθηίκεζε ηνπ κήθνπο ηεο εηήζηαο θαηαζθεπήο λέσλ δξφκσλ, ε νπνία θπκαίλεηαη ζηα 480 km/ έηνο. ζνλ αθνξά ζηε θαηαλάισζε πιηθψλ γηα ηελ θαηαζθεπή, έλαο δξφκνο απνηειείηαη απφ δηάθνξα ζηξψκαηα αδξαλψλ πιηθψλ θαη πίζζαο, θάζε έλα απφ ηα νπνία είλαη ζρεδηαζκέλν γηα ζπγθεθξηκέλν ιεηηνπξγηθφ ζθνπφ. Πε γεληθέο γξακκέο, ηα ζηξψκαηα απηά ζηνρεχνπλ ζηελ αχμεζε ηεο αληνρήο ηνπ νδηθνχ άμνλα, κε βάζε ην θπθινθνξηαθφ θνξηίν γηα ην νπνίν έρεη ζρεδηαζηεί. Ζ πίζζα απνηειεί έλαλ πνιχ ζεκαληηθφ παξάγνληα ζηελ θαηαζθεπή έξγσλ νδνπνηίαο, θαζψο ζπλδέεη ηα αδξαλή πιηθά θαη γεκίδεη ηα δηάθελα, απνηξέπνληαο έηζη ηε δηείζδπζε ηνπ λεξνχ. Ζ αλάκημε ηεο πίζζαο θαη ησλ αδξαλψλ πιηθψλ γηα ηε δεκηνπξγία ηεο αζθάιηνπ απνηειεί κία δηαδηθαζία πνπ απαηηεί ζεκαληηθή θαηαλάισζε ελέξγεηαο. Ππλνπηηθά, απαηηείηαη μήξαλζε θη ελ ζπλερεία ζέξκαλζε ησλ αδξαλψλ πιηθψλ, πξηλ αλακηρζνχλ κε ηε ζεξκή πίζζα. Ρν παξαγφκελν κίγκα, ζε ζεξκνθξαζία πνπ μεπεξλάεη ηνπο 160 ν C, κεηαθέξεηαη θαη επηζηξψλεηαη ζην ρψξν θαηαζθεπήο ηνπ δξφκνπ, ελψ είλαη αθφκα ζεξκφ.ζ θαηαλάισζε πιηθψλ ζρεηίδεηαη άκεζα κε ην είδνο ηνπ νδηθνχ άμνλα (θχξηνο, δεπηεξεχσλ, επαξρηαθφο, αζηηθφο θιπ.) θαη ην θνξηίν ζρεδηαζκνχ. Υζηφζν, δηαζέζηκα ζηνηρεία ζρεηηθά κε ηηο ηππηθέο απαηηήζεηο πιηθψλ γηα ηελ θαηαζθεπή δξφκσλ (Gielen, 1997) παξνπζηάδνληαη ζηνλ Ξίλαθα πνπ αθνινπζεί: Ξίλαθαο 12: Ρππηθέο απαηηήζεηο πιηθψλ γηα θαηαζθεπή νδηθψλ αμφλσλ ιηθφ Ρχπνο κε άζθαιην Ρχπνο κε άζθαιην Ρχπνο κε ζθπξφδεκα (πςειή πεξηεθηηθφηεηα) (ρακειή πεξηεθηηθφηεηα) Άζθαιηνο (tn/km) Ρζηκέλην (tn/km) Σάιπβαο (tn/km) ΞΟΝΓΟΑΚΚΑ LIFE ΞΔΟΗΒΑΙΙΝΛ «Αεηθφξνο Θαηαζθεπή ζην Γεκφζην θαη Ηδησηηθφ Ρνκέα κέζσ ηεο Νινθιεξσκέλεο Ξνιηηηθήο Ξξντφλησλ» Κειέηε Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο Γηαρείξηζε ΑΔΘΘ 167

168 Θεσξψληαο φηη ν ηχπνο νδνζηξψκαηνο κε πςειή πεξηεθηηθφηεηα αζθάιηνπ αληηπξνζσπεχεη θαιχηεξε ηελ θαηαζθεπαζηηθή δξαζηεξηφηεηα ζηε ρψξα, κπνξεί λα εθηηκεζεί ε εηήζηα θαηαλάισζε πιηθψλ γηα ηελ θαηαζθεπή ησλ λέσλ νδηθψλ αμφλσλ ζε ρηι. tn/ έηνο. Υζηφζν, ζηαηηζηηθά ζηνηρεία αλαθνξηθά κε ηελ αλαθχθισζε πιηθψλ θαηαζθεπήο νδψλ δελ είλαη πξνο ην παξφλ δηαζέζηκα. B.2.5 Ππζηήκαηα Δλαιιαθηηθήο Γηαρείξηζεο Κέρξη ζήκεξα ε αξκφδηα Δπηηξνπή Ξαξαθνινχζεζεο Δλαιιαθηηθήο Γηαρείξηζεο έρεη αμηνινγήζεη 20 πεξίπνπ αηηήζεηο Ππζηεκάησλ γηα ηελ αλαθχθισζε ησλ Α.Δ.Θ.Θ. (π.ρ. ΑΛΑΘΘΙΩΠΖ Α ΟΑΛΩΛ ΚΑΘΔ ΝΛΗΑΠ Α.Δ., Α ΟΑΛΖ ΙΗΘΑ ΘΔΠΠΑΙΝΛΗΘΖΠ Α.Δ.), απνηππψλνληαο ην πςειφ ελδηαθέξνλ δξαζηεξηνπνίεζεο. Δθηηκάηαη φηη πξνζερψο ζα έρνπλ δηακνξθσζεί θαη ζπζηαζεί ζπιινγηθά ζπζηήκαηα ελαιιαθηηθήο δηαρείξηζεο ΑΔΘΘ πνπ ζα δψζνπλ ψζεζε ζηε λέα αγνξά. Κειέηε Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο Γηαρείξηζε ΑΔΘΘ 168

169 B.3 ΔΞΗΣΔΗΟΖΚΑΡΗΘΔΠ ΓΛΑΡΝΡΖΡΔΠ B.3.1 Γεληθά Ρα απφβιεηα απφ θαηαζθεπέο θαη θαηεδαθίζεηο πεξηιακβάλνπλ πνηθίια πιηθά. Έλα κέξνο απηψλ ησλ πιηθψλ κπνξεί κε θαηάιιειν δηαρσξηζκφ λα επαλαρξεζηκνπνηεζεί ή λα αλαθπθισζεί, ην αδξαλέο κίγκα (ηνχβια, πιαθάθηα θ.ιπ.) δχλαηαη λα νδεγεζεί ζε εηδηθνχο ζξαπζηήξεο θαη λα αμηνπνηεζεί σο δεπηεξεχνπζα χιε, θάπνηα πιηθά (π.ρ. μχια) κπνξνχλ λα απνηεθξσζνχλ κε παξάιιειν ελεξγεηαθφ θέξδνο, ελψ έλα κηθξφ πνζνζηφ δελ κπνξεί λα αμηνπνηεζεί θαη πξέπεη αθνχ ππνζηεί επεμεξγαζία λα νδεγεζεί ζε εηδηθνχο ρψξνπο πγεηνλνκηθήο ηαθήο. ζνλ αθνξά ζηελ ηερληθή ηεο αλαθχθισζεο, απηή βξίζθεη επξεία εθαξκνγή ζηνλ ηνκέα θαηαζθεπήο θαη ζπληήξεζεο δξφκσλ, φπνπ ζε θάπνηεο ρψξεο ην πνζνζηφ αλαθχθισζεο αγγίδεη ην 100%. Ππλεπψο, ππάξρνπλ δηάθνξεο δπλαηφηεηεο δξαζηεξηνπνίεζεο ζηνλ ηνκέα ηεο δηαρείξηζεο ησλ απνβιήησλ απφ εθζθαθέο, θαηαζθεπέο θαη θαηεδαθίζεηο, νη νπνίεο μεθηλνχλ απφ: ηε ζπιινγή, κεηαθνξά θαη πξνζσξηλή απνζήθεπζε έσο θαη ηε δηαινγή, επαλαρξεζηκνπνίεζε, επεμεξγαζία θαη αμηνπνίεζε ησλ πιηθψλ, έηζη ψζηε κεηά ηελ επαλαρξεζηκνπνίεζε ή επεμεξγαζία ηνπο λα επηζηξέθνπλ ζην ξεχκα αγνξάο. πελζπκίδεηαη φηη : Υο «επαλαρξεζηκνπνίεζε», λνείηαη ε αλάιεςε εξγαζηψλ κε ζηφρν ηε δηνρέηεπζε πιηθψλ ζηελ αγνξά ψζηε λα ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηνπο ζθνπνχο πνπ ζρεδηάζηεθαλ, κε ή ρσξίο ηελ ππνζηήξημε βνεζεηηθψλ πξντφλησλ πνπ ππάξρνπλ ζηελ αγνξά, θαη Υο «επεμεξγαζία», λνείηαη νπνηαδήπνηε δξαζηεξηφηεηα, ζπκπεξηιακβαλνκέλεο ηεο δηαινγήο, αθφηνπ ηα απφβιεηα παξαδνζνχλ ζε εγθαηάζηαζε πνπ δηαζέηεη άδεηα γηα λα πεξηνξηζζνχλ ν φγθνο ή νη επηθίλδπλεο ηδηφηεηεο ηνπο, λα δηεπθνιπλζεί ε δηαθίλεζή ηνπο θαη λα βειηησζεί ε αλάθηεζε ησλ πεξηερνκέλσλ ρξήζηκσλ πιηθψλ Κειέηε Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο Γηαρείξηζε ΑΔΘΘ 169

170 Υο «αμηνπνίεζε», λνείηαη ε αλάιεςε εξγαζηψλ, ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ ησλ επηρσκαηψζεσλ, απνθαηάζηαζεο αλελεξγψλ ιαηνκείσλ θαη αλεμέιεγθησλ ρσκαηεξψλ, επηθαιχςεσλ ρψξσλ πγεηνλνκηθήο ηαθήο θαη γεληθά αλακφξθσζε ππνβαζκηζκέλσλ ηνπίσλ ή αλαπιάζεσλ ρψξσλ. Δπηπιένλ, κπνξεί θαλείο λα εληάμεη ζηε δξαζηεξηφηεηά ηνπ θαη : ηελ Αλαθχθισζε, δειαδή αλάιεςε εξγαζηψλ γηα ηελ εθ λένπ έληαμε δηαθφξσλ πιηθψλ ζε κηα παξαγσγηθή δηαδηθαζία πξνθεηκέλνπ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ γηα ηνλ αξρηθφ ή γηα άιινπο ζθνπνχο, θαζψο θαη ηελ Αλάθηεζε ελέξγεηαο, δειαδή αλάιεςε εξγαζηψλ γηα ηε ρξήζε ησλ θαπζίκσλ πιηθψλ ησλ ελ ιφγσ απνβιήησλ σο κέζνπ παξαγσγήο ελέξγεηαο κε άκεζε θαχζε θαη αλάθηεζε ηεο ζεξκφηεηαο, ρσξίο ξχπαλζε ηνπ πεξηβάιινληνο Πεκεηψλεηαη φηη νπνηνζδήπνηε ζπιιέγεη ή/ θαη κεηαθέξεη ΑΔΘΘ ππνρξενχηαη λα έρεη ιάβεη ζρεηηθή άδεηα. Δηδηθφηεξα: Α. Ππιινγή Πε πεξίπησζε πνπ ππάξρνπλ επηθίλδπλα απφβιεηα πξέπεη λα δηαζθαιίδεηαη ε ρσξηζηή ζπιινγή ηνπο θαηά ηξφπν ψζηε λα κελ αλακηγλχνληαη κε ηα άιια ΑΔΘΘ θαη λα εμαζθαιίδεηαη ε κεηαθνξά, πξνζσξηλή απνζήθεπζε θαη δηάζεζή ηνπο ζχκθσλα κε ηηο ζρεηηθέο δηαηάμεηο ηεο θείκελεο λνκνζεζίαο γηα ηε δηαρείξηζε ησλ επηθίλδπλσλ απνβιήησλ. Ξξηλ απφ ηηο εξγαζίεο θαηεδάθηζεο ιακβάλνληαη κέηξα γηα ηελ επηιεθηηθή απνμήισζε ησλ ηκεκάησλ θαη πιηθψλ πνπ κπνξνχλ λα επαλαρξεζηκνπνηεζνχλ είηε ζην εξγνηάμην είηε ζε άιιεο παξεκθεξείο εξγαζίεο. Ιακβάλνληαη κέηξα γηα ηελ θαηά πξνηεξαηφηεηα δηαινγή ησλ αδξαλψλ θαη ησλ αλαθπθιψζηκσλ πιηθψλ ζην εξγνηάμην θαη ηε ρσξηζηή ζπιινγή ηνπο, ψζηε λα θαζίζηαηαη επθνιφηεξε ε αμηνπνίεζή ηνπο. Νη θάδνη ζπιινγήο επηηεξνχληαη θαηά ηε δηάξθεηα ηεο εκεξήζηαο εξγαζίαο θαη ζην ηέινο απηήο πξνζηαηεχνληαη κε θαηάιιειν θάιπκκα ψζηε λα απνθεχγεηαη ε απφξξηςε μέλσλ αληηθεηκέλσλ θαη αλάκεημε κε άιια απφβιεηα. Θάζε ζπιιέθηεο ΑΔΘΘ ππνρξενχηαη Κειέηε Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο Γηαρείξηζε ΑΔΘΘ 170

171 λα είλαη θάηνρνο άδεηαο ζπιινγήο λα κεηαθέξεη ζε ηαθηά δηαζηήκαηα ηα ΑΔΘΘ θαη λα ηα παξαδίδεη ζε εγθεθξηκέλεο κνλάδεο επεμεξγαζίαο ή ζε εγθεθξηκέλνπο ρψξνπο αμηνπνίεζεο ή δηάζεζεο. Β. Κεηαθνξά Ζ κεηαθνξά ησλ απνβιήησλ ζε εγθεθξηκέλεο εγθαηαζηάζεηο επεμεξγαζίαο ή ζηνπο ρψξνπο αμηνπνίεζεο θαη δηάζεζεο γίλεηαη κε κεηαθνξηθά κέζα πνπ δηαζέηνπλ θαηάιιεια θαιχκκαηα, ψζηε λα απνηξέπεηαη ε δηαζπνξά ή ε δηάρπζή ηνπο ζηνπο δξφκνπο B.3.2 Γηαρείξηζε - Δπεμεξγαζία ΑΔΘΘ B Γεληθά Ν ελδηαθεξφκελνο επηρεηξεκαηίαο ζα πξέπεη λα επηδηψμεη λα έρεη πξφζβαζε ζε ΑΔΘΘ πνπ παξάγνληαη ζε δηάθνξεο πεξηνρέο, φπσο: πεξηνρέο θαηεδάθηζεο ζηηο νπνίεο δελ πξφθεηηαη λα θαηαζθεπαζηεί λέα θαηαζθεπή, πεξηνρέο ζηηο νπνίεο ηελ θαηεδάθηζε ζα αθνινπζήζεη λέα θαηαζθεπή, πεξηνρέο αλαθαίληζεο εθηάζεηο ζηηο νπνίεο δελ πξνυπάξρεη θαηαζθεπή αιιά πξφθεηηαη λα γίλεη, πεξηνρέο θαηαζθεπήο νδνπνηίαο θαη πεξηνρέο αλαθαηαζθεπήο νδνπνηίαο. Αθνινχζσο παξνπζηάδνληαη νη πέληε θχξηεο δξαζηεξηφηεηεο, νη νπνίεο πξαγκαηνπνηνχληαη ζηνπο πξναλαθεξζέληεο ρψξνπο: 1. Απνκάθξπλζε επηιεγκέλσλ πιηθψλ απφ ηελ ππάξρνπζα δνκή, πηζαλφηαηα κεηά ηελ επί ηφπνπ επεμεξγαζία 2. Θαηεδάθηζε ηεο δνκήο, ηαμηλφκεζε ζε θαηάιιεια ξεχκαηα απνβιήησλ θαη επεμεξγαζία θάζε ξεχκαηνο επί ή εθηφο ηφπνπ πξηλ ηελ αλαθχθισζε ή ηελ ηειηθή δηάζεζε 3. Θαζαξηζκφο ηεο επηθάλεηαο ηνπ πεξηβάιινληνο εδάθνπο θαη θάζε κε αλεπηζχκεηεο ζχλδεζεο, δηαρσξηζκέλνο ζε δχν ππν- δξαζηεξηφηεηεο Κειέηε Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο Γηαρείξηζε ΑΔΘΘ 171

172 3.1 Απνκάθξπλζε (α) ησλ ζθιεξψλ επηθαλεηαθψλ θαιπκκάησλ θαη (β) θαη θάζε αλεπηζχκεηεο ζχλδεζεο γηα αλαθχθισζε/δηάζεζε 3.2 Θαζαξηζκφο θαη δηάζεζε αλεπηζχκεηεο επηθαλεηαθήο βιάζηεζεο 4. Ξξνεηνηκαζία ηεο έθηαζεο γηα πψιεζε ή θαηαζθεπή, δηαρσξηζκέλε ζε δχν ππνδξαζηεξηφηεηεο 4.1 Ξξνεηνηκαζία επηπέδσλ θαη ζεκειίσλ γηα λέα θαηαζθεπή 4.2 Ξξνεηνηκαζία ψζηε λα κείλεη ε πεξηνρή θαζαξή θαη άδεηα 5. Αλέγεξζε λέαο δνκήο θαη επεμεξγαζία/δηάζεζε ησλ απνβιήησλ B Ρερληθέο Δπεμεξγαζίαο ΑΔΘΘ Γεληθά, ην κίγκα ησλ απφβιεησλ απφ θαηαζθεπέο θαη θαηεδαθίζεηο πθίζηαηαη ρεηξνδηαινγή πξνηνχ νδεγεζεί ζην καγλεηηθφ δηαρσξηζηή θαη ζην θφζθηλν γηα πξψηε θνξά. Αθνινπζεί εθ λένπ δηαρσξηζκφο γηα ηελ απνκάθξπλζε ησλ πιαζηηθψλ, μχισλ, ραξηηψλ θαη ησλ κε ζηδεξνχρσλ κεηαιιηθψλ απνβιήησλ. Ρα κηθηά απφβιεηα απφ θαηαζθεπέο θαη θαηεδαθίζεηο νδεγνχληαη ζηε ζπλέρεηα ζε εηδηθνχο ζξαπζηήξεο κε ζηαγφλεο θαη αθνινχζσο ζε καγλεηηθφ δηαρσξηζηή πξηλ πεξάζνπλ απφ ηνλ δηαρσξηζηή (air separator) ν νπνίνο απνκαθξχλεη ηα ειαθξά πιηθά (κηθξά θνκκάηηα ραξηηνχ θαη πιαζηηθνχ) πνπ δελ απνκαθξχλζεθαλ κε ηνλ πξνεγνχκελν δηαρσξηζκφ θαη ην θιάζκα ησλ αδξαλψλ πιηθψλ 0-4mm. Ρν θιάζκα ησλ 4-45mm δχλαηαη λα θνζθηληζηεί κε ηε ίδηα δηαδηθαζία πνπ πεξηγξάθεθε γηα ηα πιαθάθηα ηα ηνχβια θαη ην ζθπξφδεκα. Θάπνηεο εγθαηαζηάζεηο επεμεξγαζίαο απνβιήησλ απφ θαηαζθεπέο θαη θαηεδαθίζεηο δηαζέηνπλ αθφκα θαη κνλάδεο θνκπνζηνπνίεζεο θαη επεμεξγαζίαο μχινπ. Πηα Πρήκαηα πνπ αθνινπζνχλ παξνπζηάδνληαη ζπλνπηηθά νη ηερληθέο επεμεξγαζίαο ησλ AΔΘΘ : Κειέηε Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο Γηαρείξηζε ΑΔΘΘ 172

173 Πρήκα 3: Γηαρείξηζε Απνβιήησλ Θαηεδαθίζεσλ Νηθνδνκηθψλ θαη Ρερληθψλ Έξγσλ Πρήκα 4: : Γηαρείξηζε Απνβιήησλ Θαηαζθεπψλ Κειέηε Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο Γηαρείξηζε ΑΔΘΘ 173

174 Πρήκα 5: Γηαρείξηζεο απνβιήησλ εθζθαθψλ θαη αζθάιηνπ B Ξξαθηηθέο Γηαρείξηζεο Ρν εχξνο ησλ πηζαλψλ ηερλνινγηθψλ ιχζεσλ πνπ κπνξνχλ λα εθαξκνζζνχλ ζηελ αλαθχθισζε ησλ ΑΔΘΘ είλαη κεγάιν θαη πεξηιακβάλεη απφ έλα απιφ θηλεηφ ζξαπζηήξα γηα ην αλφξγαλν θιάζκα ησλ ΑΔΘΘ (π.ρ. ζθπξφδεκα), κέρξη θεληξηθέο κνλάδεο αλαθχθισζεο εμνπιηζκέλεο γηα ηε δηαρείξηζε φισλ ησλ ξεπκάησλ ησλ απνβιήησλ απηψλ. Ζ επηινγή ηεο θαηαιιειφηεξεο πξαθηηθήο εμεηάδεηαη αλά πεξίπησζε θαη εμαξηάηαη απφ ηηο ζπλζήθεο θαη ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ εξγνηαμίνπ, θαζψο θαη απφ ηε ζχζηαζε ηνπ πξνο επεμεξγαζία απφβιεηνπ. Γεληθά, νη πξαθηηθέο δηαρείξηζεο κπνξνχλ λα επηκεξηζζνχλ ζε ηξία επίπεδα ηερλνινγηθψλ εθαξκνγψλ, σο εμήο: Δπίπεδν 1: Ξεξηιακβάλεη θηλεηέο κνλάδεο ζξαχζεο θαη δηαρσξηζκνχ πνπ είλαη θαηάιιειεο γηα ηελ επεμεξγαζία ηνπ αλφξγαλνπ θιάζκαηνο ησλ ΑΔΘΘ. Δπίπεδν 2: Ξεξηιακβάλεη επηπιένλ ζχζηεκα απνκάθξπλζεο ησλ κεηάιισλ θαη πην ζχλζεην ζχζηεκα δηαρσξηζκνχ θαη θνζθίληζεο, νπφηε θαζίζηαηαη θαηάιιειν γηα ηελ επεμεξγαζία αλάκηθησλ (θπξίσο αλφξγαλσλ) ΑΔΘΘ. Κειέηε Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο Γηαρείξηζε ΑΔΘΘ 174