ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ

Transcript

1 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΕΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΔΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ Πεζά Τηλ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΜΑΡΤΙΟΣ 205 ΕΝΟΤΗΤΑ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ Τμήμα Προγραμματισμού & Αγροτικής Ανάπτυξης

2 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΕΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΡΟΛΟΓΟΣ 4 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 5 ΚΕΦΑΛΑΙΟ. ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ 2. Βασικά χαρακτηριστικά, χωροταξική ένταξη και διοικητική οργάνωση 2.. Γεωγραφικά και διοικητικά χαρακτηριστικά 2.2 Φυσικοί πόροι- προβλήματα ρύπανσης- υποδομές εξυπηρέτησης δικτύων Φυσικοί Πόροι Προβλήματα Ρύπανσης- μηχανισμοί πίεσης περιβάλλοντος Α Υποβάθμιση γαιών και ερημοποίηση στην περιοχή των Αστερουσίων Βασικές Υποδομές- Δίκτυα Οδικό δίκτυο Συγκοινωνίες Τηλεπικοινωνίες- έξυπνα δίκτυα Δίκτυο ύδρευσης- άρδευσης Διαχείριση Υγρών Αποβλήτων Καθαριότητα- Διαχείριση στερεών αποβλήτων Προγράμματα- δράσεις εξοικονόμησης ενέργειας 32.3 Χωροταξικός σχεδιασμός 34.4 Κοινωνικά και πολιτιστικά χαρακτηριστικά και υποδομές Πληθυσμιακές μεταβολές Σύνθεση πληθυσμού κατά ηλικία και φύλο Επίπεδο Εκπαίδευσης Δομές κοινωνικής υποστήριξης Υπηρεσίες Υγείας Υπηρεσίες Κοινωνικής Προστασίας και Αλληλεγγύης Υποδομές Εκπαίδευσης και δια βίου μάθησης 42.5 Πολιτιστικοί πόροι και δραστηριότητες Πολιτιστικοί πόροι Αθλητικοί χώροι 49.6 Τοπική οικονομία και απασχόληση Οικονομικά ενεργός πληθυσμός Εξέλιξη και διάρθρωση της απασχόλησης Ανεργία Φτώχεια Παραγωγικοί τομείς και τοπική οικονομία Ο πρωτογενής τομέας 52 2

3 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΕΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ Ο δευτερογενής τομέας Ο τριτογενής τομέας Αναπτυξιακή φυσιογνωμία και δυναμική της περιοχής Αναπτυξιακές Υποδομές - μηχανισμοί δημοτικής και διαδημοτικής εμβέλειας Αναπτυξιακή δυναμική περιοχής 56.8 Αξιολόγηση της υφιστάμενης κατάστασης της περιοχής του Δήμου και εντοπισμός κρίσιμων ζητημάτων τοπικής ανάπτυξης 59 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2. ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΝΟΜΙΚΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΣΩΠΩΝ Δήμος Αρχανών- Αστερουσίων Διοικητική Δομή Δήμου Αρχανών - Αστερουσίων Οργάνωση Υπηρεσιών Δήμου Αρχανών - Αστερουσίων Λειτουργίες των Υπηρεσιών του Δήμου Ανθρώπινο Δυναμικό Καταγραφή Ακίνητης και Κινητής Περιουσίας Δήμου Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση Δήμου Συστήματα Ποιότητας Οικονομική Ανάλυση Δήμου Έσοδα Έξοδα Νομικά πρόσωπα του Δήμου Οργανισμός Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Παιδείας (ΟΚΑΠ) Δήμου Αρχανών- Αστερουσίων Κοινωφελής Επιχείρηση Δήμου Αρχανών- Αστερουσίων (ΚΕΔΑΑ) Σύνδεσμος Διαχείρισης Περιβάλλοντος Δήμων Ν. Καζαντζάκη- Αρχανών- Τεμένους Αξιολόγηση του εσωτερικού περιβάλλοντος του Δήμου και των Νομικών του Προσώπων Αξιολόγηση εσωτερικού περιβάλλοντος Δήμου Αξιολόγηση των Νομικών Προσώπων του Δήμου 2 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3. Η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΚΑΙ ΟΙ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΕΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ 7 3. Το πλαίσιο της στρατηγικής του Δήμου Το όραμα και οι κατευθυντήριες αρχές λειτουργίας και διακυβέρνησης του Δήμου Άξονες προτεραιότητας, μέτρα και γενικοί στόχοι του προγράμματος 34 3

4 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΕΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΠΡΟΛΟΓΟΣ Κάθε Δήμος έχει να επιδείξει και παρελθόν και παρόν και συγχρόνως καλείται να αντιμετωπίσει τα δεδομένα και τις προκλήσεις για το μέλλον. Η ανάλυση της ιστορίας δίνει χρήσιμα συμπεράσματα για το πώς αναπτύχθηκε ως πολιτικο-κοινωνική οντότητα, σύμφωνα με τα δεδομένα και τις δυνατότητές του, πάντα σε σχέση με τις ιδιαιτερότητες του εκάστοτε πολιτικο- κοινωνικο- οικονομικού περιβάλλοντος. Η πρόκληση του μέλλοντος γεννά ερωτηματικά για το πώς οι Ο.Τ.Α θα συνεχίσουν τη δραστηριότητά τους βάσει της υφιστάμενης κατάστασής τους. Η σημερινή λειτουργία των Ο.Τ.Α οφείλεται σε ειλημμένες αποφάσεις, ενώ η μελλοντική τους πορεία εξαρτάται από αποφάσεις που πρόκειται να ληφθούν τώρα και από τη στρατηγική που θα υιοθετήσουν. Η βελτίωση της ποιότητας ζωής του πολίτη αποτελεί βασική προτεραιότητα και ανάγεται σε κυρίαρχο ζητούμενο στη λειτουργία του Δήμου η οποία επωμίζεται ένα δύσκολο, νευραλγικής σημασίας έργο, με έμφαση στη διαρκή βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών προς τους δημότες, που εκτός των άλλων προϋποθέτει, συνεργασία με την τοπική κοινωνία, συμμετοχή των πολιτών και των συλλογικών τους φορέων στη διαδικασία χωρικού σχεδιασμού και ενδυνάμωση της τοπικής δημοκρατίας. Οι παράμετροι που υπεισέρχονται στη διαμόρφωση τοπικής στρατηγικής και στην υλοποίησή της είναι πολυπληθείς, αλληλοεξαρτώμενες και ο μόνος τρόπος για να εντοπιστούν, ελεγχθούν και αξιοποιηθούν είναι η εξέτασή τους βάσει συγκεκριμένου σχεδίου. Ο Επιχειρησιακός Προγραμματισμός όπως αποτυπώνεται παρακάτω είναι ακριβώς η άσκηση επί χάρτου προκειμένου να προσδιοριστεί με τον καλύτερο τρόπο η μελλοντική λειτουργία και πορεία ενός Δήμου. Το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα: Αποτυπώνει την εικόνα της τρέχουσας κατάστασης, καθιστώντας σαφέστερους τους στόχους, καθώς και την καλύτερη διαδρομή προκειμένου αυτοί να επιτευχθούν. Υποδεικνύει μια καλά μελετημένη στρατηγική. Καθοδηγεί τη θέσπιση πολύ συγκεκριμένων στόχων, ώστε να μπορεί να παρακολουθείται η πρόοδος και ο βαθμός επίτευξής τους. Ανοίγει δίοδο επικοινωνίας με τους Δημότες και το προσωπικό του Δήμου, ώστε όλοι να ενεργούν προς την ίδια κατεύθυνση για την επίτευξη των στόχων του. Το σχέδιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος του Δήμου Αρχανών- Αστερουσίων καταρτίστηκε από την Ομάδα Διοίκησης Έργου (Ο.Δ.Ε), η οποία συστάθηκε με την υπ'αρ. 34/ Απόφαση Δημάρχου. 4

5 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΕΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Α. Αντικείμενο του Επιχειρησιακού Προγράμματος Δήμου Αρχανών - Αστερουσίων και Στόχοι Το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα του Δήμου Αρχανών- Αστερουσίων και των Νομικών του Προσώπων για την περίοδο συνιστά ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα τοπικής και οργανωτικής- λειτουργικής ανάπτυξης σε εναρμόνιση με τις κατευθύνσεις αναπτυξιακού σχεδιασμού σε περιφερειακό και εθνικό επίπεδο. Ειδικότερα, αποτελεί ένα πλαίσιο στρατηγικών στόχων και προτεραιοτήτων που εξειδικεύονται σε δράσεις με ορίζοντα πενταετίας για την προώθηση της τοπικής ανάπτυξης και την αναβάθμιση της οργάνωσης των υπηρεσιών του Δήμου. Με άλλα λόγια, το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα αφορά όχι μόνον στις υποδομές και τις τοπικές επενδύσεις στην περιοχή του Δήμου Αρχανών- Αστερουσίων, αλλά και στη βελτίωση της υφιστάμενης οργάνωσης και λειτουργίας του ίδιου του Δήμου, ως φορέα τοπικής αυτοδιοίκησης, στο πλαίσιο του γενικότερου περιβάλλοντος στο οποίο δρα, μεριμνώντας για τη βελτίωση της διαβίωσης των δημοτών και επισκεπτών και την παροχή ποιοτικότερων υπηρεσιών. Με την εκπόνηση επιχειρησιακού προγράμματος εισάγονται μόνιμες εσωτερικές διαδικασίες και συστήματα προγραμματισμού στους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Ο.Τ.Α.), ώστε η διαδικασία του προγραμματισμού, της παρακολούθησης και της μέτρησης των αποτελεσμάτων των δράσεών τους να αποτελέσει μια σταθερή εσωτερική λειτουργία, στην οποία θα συμμετέχει σε όλες τις φάσεις, με συγκεκριμένο ρόλο, το ανθρώπινο δυναμικό τους. Οι γενικοί σκοποί του Επιχειρησιακού Προγράμματος του Δήμου Αρχανών- Αστερουσίων είναι: η προώθηση της τοπικής ανάπτυξης με έμφαση στην προστασία και αναβάθμιση του φυσικού και δομημένου περιβάλλοντος της περιοχής του και η βελτίωση της κοινωνικής και οικονομικής ευημερίας των κατοίκων της περιοχής του, η εσωτερική ανάπτυξη του Δήμου ως οργανισμού για τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας και της αποδοτικότητας των υπηρεσιών του, η ανάπτυξη των συνεργασιών του Δήμου για τη συντονισμένη προώθηση της τοπικής ανάπτυξης και την από κοινού παροχή υψηλού επιπέδου υπηρεσιών και η αντιμετώπιση των μελλοντικών προκλήσεων με προγραμματισμό και ολοκληρωμένες παρεμβάσεις στα προβλήματα που απασχολούν τους δημότες και όχι με αποσπασματικά μέτρα. Β. Κύρια χαρακτηριστικά του Επιχειρησιακού προγράμματος Το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα του Δήμου Αρχανών- Αστερουσίων αποτελεί εργαλείο για την άσκηση του αναπτυξιακού του ρόλου, με τα εξής χαρακτηριστικά: α. Είναι ολοκληρωμένο πρόγραμμα τοπικής ανάπτυξης και βελτίωσης της διοικητικής ικανότητας του Δήμου Αρχανών- Αστερουσίων: Αποτελεί πρόγραμμα αναπτυξιακών υποδομών και τοπικών επενδύσεων, αλλά και πρόγραμμα για τη βελτίωση της υφιστάμενης λειτουργίας των Δημοτικών 5

6 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΕΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ Υπηρεσιών, καθώς και των Νομικών Προσώπων που έχει ιδρύσει ή συμμετέχει ο Δήμος. Είναι πρόγραμμα, πολυτομεακού χαρακτήρα, με εύρος θεματικών αντικειμένων αντίστοιχου του φάσματος των θεμάτων που απασχολούν την καθημερινή λειτουργία του Δήμου. Καλύπτει όλο το φάσμα των αρμοδιοτήτων του Δήμου και εν δυνάμει το σύνολο των τοπικών υποθέσεων. β. Αποτελεί το πενταετές πρόγραμμα δράσης του Δήμου Αρχανών- Αστερουσίων και των Νομικών του Προσώπων: Στις προτεραιότητες του προγράμματος αντανακλάται η βούληση και το όραμα του Δημοτικού Συμβουλίου, καθώς και οι προτεραιότητες του αναπτυξιακού σχεδιασμού σε περιφερειακό και εθνικό επίπεδο. Το όραμα της δημοτικής αρχής αποτυπώνεται στη στρατηγική και αναλύεται σε πενταετές πρόγραμμα δράσης του Δήμου και των Νομικών του Προσώπων και τέλος σε ετήσιο πρόγραμμα δράσης της κάθε υπηρεσίας του Δήμου και των Νομικών του Προσώπων. γ. Είναι οργανικό στοιχείο της καθημερινής λειτουργίας και διοίκησης του Δήμου και μέρος του προγραμματικού του κύκλου : Η σύνταξη του Επιχειρησιακού Προγράμματος είναι η αρχική φάση της διαδικασίας προγραμματισμού, παρακολούθησης και αξιολόγησης της δράσης του Δήμου. Η διαδικασία αυτή αποτελεί το διαρκές αντικείμενο ενασχόλησης των αιρετών οργάνων, των προϊσταμένων και της αρμόδιας υπηρεσίας προγραμματισμού του. δ. Υλοποιείται μέσω του ετήσιου προγράμματος δράσης του Δήμου και των Νομικών του Προσώπων: Σκοπός της σύνταξης του ετήσιου προγράμματος δράσης είναι η εξειδίκευση του συνολικού τριετούς Επιχειρησιακού Προγράμματος σε ετήσιο πρόγραμμα των υπηρεσιών και των Νομικών Προσώπων. ε. Εκπονείται με τη συμμετοχή όλων των εμπλεκομένων: Κατά τη διαδικασία σύνταξής του συμμετέχουν: τα αιρετά όργανα του Δήμου δηλαδή, ο Δήμαρχος, οι Αντιδήμαρχοι, το Δημοτικό Συμβούλιο, τα Δ.Σ των Νομικών Προσώπων, καθώς και τα Τοπικά Συμβούλια. τα στελέχη της Υπηρεσίας Προγραμματισμού, οι προϊστάμενοι των υπόλοιπων Υπηρεσιών του Δήμου, οι επικεφαλείς των αυτοτελών γραφείων, τα στελέχη των Νομικών του Προσώπων και Επιχειρήσεων. Οι τοπικοί φορείς όπως σύλλογοι, ομάδες πολιτών ή και μεμονωμένοι πολίτες μέσω της δημόσιας διαβούλευσης. Άλλοι αυτοδιοικητικοί και συλλογικοί φορείς. Η λήψη των αποφάσεων προγραμματισμού δεν στηρίζεται μόνο στην ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης, αλλά και στις ανάγκες και προσδοκίες των κατοίκων, όπως αυτές διατυπώνονται στις διαδικασίες διαλόγου και διαβούλευσης. Το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα αποτελεί το βασικό πλαίσιο κατεύθυνσης, προσδιορισμού και συντονισμού των ενεργειών όλων των οργάνων διοίκησης και υπηρεσιών και είναι ευρύτερα γνωστό στους εργαζόμενους του Δήμου, προκειμένου να υλοποιηθούν οι στόχοι του. 6

7 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΕΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ Αποτελεί προϊόν συλλογικής εργασίας όλων των δομών του Δήμου και οδηγεί στην ανάληψη δεσμεύσεων μεταξύ των διαδοχικών ιεραρχικών επιπέδων, σε ότι αφορά στην υλοποίηση του τμήματος εκείνου στο οποίο εμπλέκονται. στ. Αξιοποιεί δείκτες επίδοσης: Το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα διατυπώνει μετρήσιμους γενικούς και ειδικούς στόχους, η επίτευξη των οποίων παρακολουθείται μέσω ενός συστήματος δεικτών επίδοσης. Για την παρακολούθηση της εξέλιξης της τιμής των δεικτών αξιοποιούνται τα στοιχεία (εσόδων/ δαπανών, πόρων, εκροών, αποτελεσμάτων στους αποδέκτες) που τηρούνται στις βάσεις δεδομένων του ολοκληρωμένου πληροφοριακού συστήματος του Δήμου. Γ. Μεθοδολογία εκπόνησης του Επιχειρησιακού Προγράμματος Η εκπόνηση του Προγράμματος πραγματοποιήθηκε με βάση τη μεθοδολογία που προτείνεται στον Οδηγό Κατάρτισης Επιχειρησιακών Προγραμμάτων ΟΤΑ, της Ελληνικής Εταιρίας Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης (Ε.Ε.Τ.Α.Α. Α.Ε.), κατ αντιστοιχία με όσα προβλέπονται στο σχετικό θεσμικό πλαίσιο, ως ακολούθως:. Τα άρθρα του ν. 3463/2006 (ΦΕΚ 4Α) «Κώδικας Δήμων και Κοινοτήτων». 2. Τα άρθρα 63, 266 και 267 του ν. 3852/200 (ΦΕΚ 87Α) «Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης - Πρόγραμμα Καλλικράτης», όπως τροποποιήθηκε με την παράγραφο κα του άρθρου 8 του ν. 3870/200 (ΦΕΚ 38Α). 3. Την Εγκύκλιο 45/2006 ΥΠΕΣΔΔΑ (Α.Π / ) «Επιχειρησιακά Προγράμματα (Ε.Π.) ΟΤΑ». 4. Την 883/ (ΦΕΚ 534 Β) Υπουργική Απόφαση «Περιεχόμενο, δομή και τρόπος υποβολής των επιχειρησιακών προγραμμάτων των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Ο.Τ.Α.) α βαθμού» με τη διόρθωση σφάλματος (ΦΕΚ 759 Β), όπως τροποποιήθηκε και ισχύει σύμφωνα με την υπ. αριθμ. 5694/20 ΥΑ (ΦΕΚ 382Β). 5. Το Προεδρικό Διάταγμα 85/ (ΦΕΚ 22 Α) «Όργανα και παρακολούθησης και αξιολόγησης των επιχειρησιακών προγραμμάτων των διαδικασία κατάρτισης, Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ) α βαθμού», όπως τροποποιήθηκε από το ΠΔ 89/ (ΦΕΚ 23 Α). 6. Την Εγκύκλιο 66/2007 ΥΠΕΣΔΔΑ (Α.Π / ) «Επιχειρησιακά Προγράμματα (Ε.Π.) ΟΤΑ». 7. Το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα του Δήμου Αρχανών- Αστερουσίων για τα έτη Το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα του Δήμου Αρχανών- Αστερουσίων, σύμφωνα με την υπ. αριθμ. 883/2007 (ΦΕΚ 534/Β/ ) Υπουργική Απόφαση για τη δομή των επιχειρησιακών προγραμμάτων ΟΤΑ, όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει, διακρίνεται σε δύο ενότητες : Η Ενότητα αναφέρεται στο Στρατηγικό Σχεδιασμό και περιλαμβάνει τρία κεφάλαια. Το πρώτο κεφάλαιο αφορά στην καταγραφή της υφιστάμενης κατάστασης στο εξωτερικό περιβάλλον του Δήμου και πιο συγκεκριμένα των βασικών γεωγραφικών, διοικητικών, δημογραφικών, κοινωνικών, οικονομικών, περιβαλλοντικών, τεχνικών και χωροταξικών χαρακτηριστικών της περιοχής του Δήμου ΑρχανώνΑστερουσίων. 7

8 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΕΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ Το δεύτερο κεφάλαιο αφορά στην καταγραφή της υφιστάμενης κατάστασης στο εσωτερικό περιβάλλον του Δήμου και των Νομικών του Προσώπων και ειδικότερα στην οργανωτική τους δομή, τις λειτουργίες, τη στελέχωση, την υποδομή τους και τα οικονομικά αποτελέσματα προηγούμενων ετών. Το πρώτο και δεύτερο κεφάλαιο ολοκληρώνονται με την αξιολόγηση του εσωτερικού και εξωτερικού περιβάλλοντος αντίστοιχα, μέσω της καταγραφής των προβλημάτων, των δυνατοτήτων και των ευκαιριών που παρουσιάζονται. Στο τρίτο κεφάλαιο γίνεται παρουσίαση του αναπτυξιακού πλαισίου και των πολιτικών που επηρεάζουν την ανάπτυξη του Δήμου, οι οποίες σε συνδυασμό με την αξιολόγηση που προηγήθηκε θα καθορίσουν το όραμα και τη στρατηγική για την επόμενη περίοδο, η οποία θα εξειδικευτεί σε συγκεκριμένες αναπτυξιακές προτεραιότητες για το διάστημα Η Ενότητα 2 αναφέρεται στον επιχειρησιακό και οικονομικό προγραμματισμό του Δήμου. Οι γενικοί στρατηγικοί στόχοι εξειδικεύονται σε ειδικότερους στόχους και οι άξονες προτεραιότητας σε μέτρα που αντιστοιχούν σε ένα ή περισσότερους ειδικούς στόχους. Για την επίτευξη των ειδικών στόχων σχεδιάζεται ένα ολοκληρωμένο υποπρόγραμμα δράσεων των υπηρεσιών του Δήμου και των νομικών του προσώπων, το οποίο θα υλοποιηθεί στη βάση συγκεκριμένου χρονικού και οικονομικού προγραμματισμού. Ειδικότερα, για την κατάρτισή του ακολουθήθηκαν τα εξής βήματα :. Προετοιμασία και οργάνωση 2. Περιγραφή και αξιολόγηση της κατάστασης της περιοχής του Δήμου 3. Περιγραφή και αξιολόγηση του Δήμου και των Νομικών του Προσώπων 4. Καθορισμός της στρατηγικής και των αναπτυξιακών προτεραιοτήτων 5. Έγκριση του στρατηγικού σχεδίου και διαδικασίες διαβούλευσης 6. Κατάρτιση σχεδίων δράσης 7. Πενταετής προγραμματισμός δράσεων 8. Οικονομικός προγραμματισμός 9. Ολοκλήρωση του προγράμματος και τελικές ενέργειες 8

9 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΕΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΣΤΑΔΙΑ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΤΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ Η κατάρτιση του Προγράμματος πραγματοποιήθηκε υπό την επιμέλεια, επίβλεψη και συντονισμό του Τμήματος Προγραμματισμού και Αγροτικής Ανάπτυξης του Δήμου. Η Ομάδα Διοίκησης Έργου αποτελείται από τους:. Στυλιανού Ευγενία, Προϊσταμένη του Τμήματος Προγραµµατισµού και Αγροτικής Ανάπτυξης, ως συντονίστρια 2. Δασκαλάκη Χρυσή, υπάλληλο του Τμήματος Προγραµµατισµού και Αγροτικής Ανάπτυξης. 3. Παπαδάκη Γεωργία, υπάλληλο του Τμήματος Προγραµµατισµού και Αγροτικής Ανάπτυξης, η οποία συνεπικουρεί τον συντονισμό. - Εκπρόσωποι λοιπών διευθύνσεων/ υπηρεσιών του Δήμου: 4. Καλογιαννάκης Γεώργιος, Προϊστάμενος ιεύθυνσης ηµοτικών Υπηρεσιών 5. Σηµαντηράκης Εμμανουήλ, Προϊστάµενος Τµήµατος Έργων Υποδοµής 9

10 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΕΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ Νομικά Πρόσωπα Δήμου Οργανισμός Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Παιδείας (Ο.Κ.Α.Π.) 6. Καλοψικάκη Χαρούλα, με συντονιστή και επόπτη τον Πρόεδρο του Ο.Κ.Α.Π, κο. Ζεβεδαίο Ανδρουλάκη Κοινωφελής Επιχείριση Δήμου Αρχανών- Αστερουσίων (Κ.ΕΔ.Α.Α) 7. Μελετάκη Μαρία με συντονιστή και επόπτη την Αντιπρόεδρο της Κ.ΕΔ.Α.Α, κα. Γενειατάκη Χαρά Σύνδεσμο Φ.Ο.Δ.Σ.Α Διαχείρισης Περιβάλλοντος Αρχανών- Ν.Καζαντζάκης Τεμένους 8. Κασσωτάκη Ειρήνη, με συντονιστή και επόπτη τον Πρόεδρο του Συνδέσμου, κο. Αλεξάκη Ιωσήφ. Στην υλοποίηση του έργου της Ο.Δ.Ε συνεπικουρούν οι Προϊστάμενοι των Τμημάτων του Δήμου και οι Ειδικοί Σύμβουλοι του Δημάρχου, κ. Σκανδαλάκης Στυλιανός και κ. Κουτάντος Ευάγγελος. Οι συνεδριάσεις των μελών της Διεπιστημονικής Ομάδας Έργου για την εκπόνηση του Επιχειρησιακού Προγράμματος και ο συντονισμός των εργασιών της, πραγματοποιήθηκαν απ την υπεύθυνη συντονίστρια κα. Στυλιανού Ευγενία. Εποπτεύων της Διεπιστημονικής Ομάδας Έργου, είναι ο Δήμαρχος, που συγκαλεί σε συνεδρίαση, όποτε κρίνει σκόπιμο, την Διεπιστημονική Ομάδα Έργου. Στο γράφημα που ακολουθεί αποτυπώνονται οι υπευθυνότητες και ο ρόλος των εμπλεκομένων στην εκπόνηση του επιχειρησιακού προγράμματος. Αρχική ενημέρωση του προσωπικού των Υπηρεσιών και των Νομικών Προσώπων του Δήμου πραγματοποιήθηκε σε σύσκεψη υπό την προεδρία του Δημάρχου και με τη συμμετοχή των προϊσταμένων των Υπηρεσιών και των Διευθυντών και Προέδρων των Νομικών του Προσώπων. 0

11 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΕΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ Στη συνέχεια ζητήθηκε από τους Προϊσταμένους των Υπηρεσιών του Δήμου, καθώς και από τους επικεφαλείς των Νομικών Προσώπων, να συνεργαστούν με τα μέλη της Δ.Ο.Ε και να συμπληρώσουν ερωτηματολόγια για την περιγραφή και αξιολόγηση της κατάστασης του φορέα που εκπροσωπούν. Για την αποτύπωση της υφιστάμενης κατάστασης της περιοχής του Δήμου αξιοποιήθηκαν στατιστικά δεδομένα από την Ελληνική Στατιστική Αρχή και από άλλες βάσεις δεδομένων όπως π.χ. Δημόσια Ανοικτά Δεδομένα, Οικοσκόπιο του WWF Ελλάς, στοιχεία που τηρούν οι Υπηρεσίες και τα Νομικά Πρόσωπα του Δήμου, μελέτες που έχουν εκπονηθεί και αφορούν στην περιοχή. Η καταγραφή και αξιολόγηση της υφιστάμενης κατάστασης του εσωτερικού περιβάλλοντος του Δήμου και των Νομικών του Προσώπων, πραγματοποιήθηκε κυρίως μέσω της συμπλήρωσης ερωτηματολογίου, ειδικά σχεδιασμένου για τις ανάγκες κατάρτισης του Επιχειρησιακού Προγράμματος. Επιπλέον, σημαντική πηγή πληροφόρησης αποτέλεσαν οι οργανισμοί εσωτερικής υπηρεσίας και τα καταστατικά των Νομικών Προσώπων του Δήμου. Η προβλεπόμενη δημόσια διαβούλευση πραγματοποιήθηκε μέσω της συμπλήρωσης ειδικών ερωτηματολογίων που ήταν διαθέσιμα στους φορείς του δήμου και τους δημότες μέσω της ιστοσελίδας του Δήμου και σχετικών καταχωρήσεων στα Μ.Μ.Ε.

12 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΕΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟ. Συνοπτική περιγραφή και αξιολόγηση της περιοχής του Δήμου. ΒΑΣΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ, ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΗ ΕΝΤΑΞΗ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ.. Γεωγραφικά και διοικητικά χαρακτηριστικά Ο Δήμος Αρχανών- Αστερουσίων συστάθηκε με το Νόμο 3852/200 (Πρόγραμμα Καλλικράτης ) και προέκυψε από τη συνένωση των Καποδιστριακών Δήμων Αστερουσίων, Νίκος Καζαντζάκης και Αρχανών. Έχει έκταση 335,38 τ.χλμ., έδρα τα Πεζά και ιστορική έδρα τις Αρχάνες. Ο Δήμος οριοθετείται στο κέντρο του Νομού Ηρακλείου και καταλαμβάνει μια επιμήκη λωρίδα γης που ξεκινά από το βόρειο τμήμα του νομού, πολύ κοντά στο αστικό κέντρο του Ηρακλείου και φτάνει μέχρι τα νότια παράλια, στην έξοδο προς το Λυβικό πέλαγος. Ως προς τα διοικητικά του όρια, συνορεύει βόρεια με το Δήμο Ηρακλείου, ανατολικά με τους Δήμους Χερσονήσου και Μινώα Πεδιάδας, δυτικά με τους Δήμους Ηρακλείου και Γόρτυνας και στα νότια βρέχεται από το Λιβυκό πέλαγος. Είναι ένας κατά βάση ημιορεινός δήμος. Η μορφολογία του χαρακτηρίζεται από τρεις ζώνες : την ορεινή με υψόμετρο άνω των 400μ., την ημιορεινή από 200 μ. 400 μ. και την πεδινή από 200 μ. και κάτω. Τα όρη που δεσπόζουν είναι ο Γιούχτας και μέρος του ανατολικού τμήματος των Αστερουσίων ορέων. Αξιοσήμαντο επίσης είναι το ανατολικό τμήμα της πεδιάδας της Μεσσαράς που ανήκει στον Δήμο. Δήμος Αρχανών - Αστερουσίων 2

13 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΕΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ Ο Δήμος Αρχανών- Αστερουσίων αποτελείται από : Τρεις (3) Δημοτικές Ενότητες Μία () Δημοτική Κοινότητα Είκοσι έξι (26) Τοπικές Κοινότητες Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζονται οι οικισμοί του Δήμου ανά Δημοτική και Τοπική Κοινότητα. 3

14 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΕΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΔΗΜΟΤΙΚΕΣ / ΤΟΠΙΚΕΣ ΚΟΙΝΟΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΟΙΚΙΣΜΟΙ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΔΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΑΡΧΑΝΩΝ Επάνω Αρχάνες Δημοτική Κοινότητα Αρχανών Βαθύπετρο Καρνάρι Κάτω Αρχάνες Αμπελά Τοπική Κοινότητα Κάτω Αρχανών Κερά Ελαιούσα Πατσίδες ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ Τοπική Κοινότητα Αχεντριά Αχεντριάς Αγία Παρασκευή Άγιος Παντελεήμων Τοπική Κοινότητα Εθιάς Ροτάσι Αγία Άννα Εθιά Τοπική Κοινότητα Καλύψεων Καλύβια Κάτω Καλύβια Νεοχώρι Τοπική Κοινότητα Λιγορτύνου Λιγόρτυνος Κεφαλάδος Πλακιώτισσα Τοπική Κοινότητα Μεσοχωρίου Μεσοχώρι Παρανύμφοι Αμύγδαλος Τοπική Κοινότητα Παρανύμφων Πλατανιάς Τρείς Εκκλησίες Τοπική Κοινότητα Πραιτωρίων Πραιτώρια Πύργος Τοπική Κοινότητα Πύργου Μουρνιά Πρινιάς Τεφέλι Τοπική Κοινότητα Τεφελίου Αποσελέμι Πυράθι Χάρακας Τοπική Κοινότητα Χάρακα Αγία Φωτιά Δωράκι Χαράκι Τοπική Κοινότητα Χαρακίου Βοριάς Μαδέ ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Ν. ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ Τοπική Κοινότητα Αγίου Βασιλείου Άγιος Βασίλειος Αγιές Παρασκιές Τοπική Κοινότητα Αγίων Παρασκιών Κελλιά Τοπική Κοινότητα Αλαγνίου Αλάγνι Τοπική Κοινότητα Αστρακών Αστρακοί Τοπική Κοινότητα Αστριτσίου Αστρίτσι Δαμάνια Τοπική Κοινότητα Δαμανίων Αρκάδι Μελιδοχώρι Τοπική Κοινότητα Καλλονής Καλλονή Τοπική Κοινότητα Καταλαγαρίου Καταλαγάρι 4

15 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΕΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ Τοπική Κοινότητα Κουνάβων Τοπική Κοινότητα Μελεσών Τοπική Κοινότητα Μεταξοχωρίου Τοπική Κοινότητα Μυρτιάς Τοπική Κοινότητα Πεζών Τοπική Κοινότητα Χουδετσίου Κουνάβοι Μελέσες Φιλίσια Μεταξοχώρι Αρμανώγεια Μονή Αγ. Γεωργίου Επανωσήφη Παρθένι Μυρτιά Πεζά Χουδέτσι Πηγή : ΕΛ. ΣΤΑΤ..2 ΦΥΣΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ-ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΡΥΠΑΝΣΗΣ-ΥΠΟΔΟΜΕΣ ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΣΗΣ ΔΙΚΤΥΩΝ.2.. Φυσικοί Πόροι Ο Δήμος χαρακτηρίζεται από ένα εξαιρετικά ποικιλόμορφο ανάγλυφο, χάρη στους δύο ορεινούς όγκους του, το Γιούχτα και τα Αστερούσια, την εύφορη πεδιάδα της Μεσσαράς, αλλά και τις λοφώδεις εξάρσεις, τους χείμαρρους και τα φαράγγια που χαράσσουν το τοπίο διαμορφώνοντας ένα ιδανικό περιβάλλον για σπάνια είδη πανίδας και χλωρίδας. Ορεινοί όγκοι Τα βουνά του δήμου Αρχανών - Αστερουσίων αποτελούν δύο από τις πιο σημαντικές, από άποψη βιοποικιλότητας, περιοχές της Κρήτης, ανήκουν δε στο δίκτυο Προστατευόμενων Περιοχών «NATURA 2000». Γιούχτας Ο Γιούχτας βρίσκεται στο μέσο μιας εκτεταμένης πεδιάδας που οριοθετείται στα δυτικά από τον Ψηλορείτη, στα ανατολικά από τα Λασιθιώτικα όρη και στα νότια από τα βουνά των Αστερουσίων. Ο κυρίως όγκος του Γιούχτα, μαζί με τον ιστορικό λόφο του «Τζε», τη λοφώδη δηλαδή προέκταση του βουνού στα όρια των Κάτω Αρχανών, την «Κεφάλα», αναδασωτέα έκταση που αποτελεί και το μοναδικό δασικό πάρκο αναψυχής της περιοχής και, τέλος, τα τρία γειτονικά φαράγγια, το Κνωσσανό, το Κουναβιανό και το Αστρακιανό, αποτελούν ενιαίο φυσικό οικοσύστημα και συνιστούν το υπό προστασία Οικολογικό Πάρκο του Γιούχτα. Αστερούσια Νότια του Ψηλορείτη και κατά μήκος των νότιων παραλίων του Νομού Ηρακλείου αναπτύσσεται ο ορεινός όγκος των Αστερουσίων ορίζοντας στα βόρειά του την πεδιάδα της Μεσσαράς. Γεωμορφολογικά διαφοροποιείται σημαντικά από τους υπόλοιπους ορεινούς όγκους της Κρήτης. Διακρίνεται για την πλήρη έλλειψη δασοκάλυψης, αλλά διαθέτει μοναδικού ενδιαφέροντος μικροσυστήματα που συνδυάζουν μοναδικούς γεωλογικούς σχηματισμούς όπως φαράγγια, με εξαιρετικής ομορφιάς εξόδους προς το Λιβυκό Πέλαγος. Αποτελεί τον νοτιότερο ορεινό όγκο της Ευρώπης και έχει μεγάλη οικολογική αξία, 5

16 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΕΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ καθώς το 55% των ειδών πανίδας και χλωρίδας που έχουν καταγραφεί συνολικά στην Κρήτη, συναντάται στα Αστερούσια. Χλωρίδα και πανίδα Η βλάστηση της περιοχής ανήκει στην Ευρωμεσογειακή ζώνη βλάστησης (Quercetalia ilicis). Είναι από τις πλέον ενδιαφέρουσες μορφές βλάστησης του Ελλαδικού χώρου και αποτελείται από σκληρόφυλλους αειθαλείς θαμνώνες. Υποδιαιρείται σε δυο υποζώνες: α) στο μεσογειακό κατώτερο θερμοξηρικό όροφο της αγριελιάς- χαρουπιάς (συνένωση Oleo ceratonion) και στο μεσογειακό ανώτερο όροφο της αριάς (Quercion ilicis). Γενικότερα, η φυσιογνωμία της βλάστησης δίνεται από νανοφανερόφυτα και χαμαίφυτα όπως: πουρνάρι (Quercus coccifera) σε θαμνώδη μορφή, ασπάλαθος (Calycotome villosa), θυμάρι (Corydothymus capitatus), λαδανιά (Cistus creticus), αγκαραθιά (phlomis lanata), αστοιβίδα (Sarcopoterium spinosum), αχινοπόδι. Στο όρος Γιούχτα συναντάμε υπολείμματα δένδρων αριάς. Στα φαράγγια της περιοχής υπάρχουν δύο τύποι οικοσυστημάτων: αυτό που επηρεάζεται από την ύπαρξη του νερού και βρίσκεται στην κοίτη των ποταμών και αυτό που βρίσκεται στα πρανή, δεξιά κι αριστερά των ποταμών. Στο πρώτο οικοσύστημα κυρίαρχο ρόλο έχει η ύπαρξη του νερού, το οποίο καθορίζει τη βλάστηση με υδρόφιλα είδη όπως ο πλάτανος και ο βάτος. Το δεύτερο αποτελείται από μακκία και φρυγανώδη βλάστηση με κυρίαρχα είδη τον θαμνώδη τύπο του πουρναριού, τον έβενο και τον ασπάλαθο. Στον Άγιο Νικήτα υπάρχει το αυτοφυές δάσος φοινίκων του Θεόφραστου και στις Τρεις Εκκλησιές συναντάμε το πιο εκτεταμένο φυσικό αμιγές χαρουπόδασος στην Κρήτη. Στο Γιούχτα υπάρχουν 400 είδη φυτών, από τα οποία τα 2 είναι ενδημικά της Κρήτης και 0 ενδημικά Κρήτης και Καρπάθου. Πολλά από τα φυτά έχουν φαρμακευτικές ιδιότητες. Πέραν της χλωρίδας, στο Δήμο λόγω και την ύπαρξης των ορεινών όγκων και των φαραγγιών υπάρχει πλούσια πανίδα. Σημειώνεται ότι μόνο στα Αστερούσια έχουν καταγραφεί 90 είδη πτηνών, 24 είδη ερπετών, 8 είδη ασπόνδυλων, 29 είδη ημερόβιων αρπακτικών και πλήθος μεταναστευτικών πουλιών που σταθμεύουν στην περιοχή, χρησιμοποιώντας ως ενδιάμεσους σταθμούς τις λιμνοδεξαμενές στα Αρμανώγεια και τα Δαμάνια. Επίσης ο Γιούχτας φιλοξενεί 40 είδη πουλιών, με πιο σημαντικό το όρνιο, που χρησιμοποιεί το βουνό ως τόπο φωλαιοποίησης και αναπαραγωγής. 6

17 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΕΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ Γενικότερα, η ορνιθοπανίδα της περιοχής παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, αριθμώντας πολλά είδη πουλιών (περισσότερα από 60 είδη) μεταξύ των οποίων ο γύπας, που προσδίδει στο Γιούχτα την ιδιαίτερη οικολογική του αξία. Τσίφτης Κοκκινοκαλιακούδα Χρυσογέρακο όρνιο (Milvus migrans) (Pyrrhocorax pyrrhocorax) (Falco biarmicus) (Gyps fulvus) Προστατευόμενες περιοχές Στην ευρύτερη περιοχή του Δήμου, λόγω της υψηλής οικολογικής και αισθητικής της αξίας, τμήματά της έχουν ενταχθεί σε ειδικά καθεστώτα προστασίας, όπως το Δίκτυο Προστατευόμενων Περιοχών «Φύση 2000» (Οδηγία 94/43/ΕΚ ΦΕΚ 495/Β/ ), τα Τοπία Ιδιαίτερου Φυσικού Κάλλους (για τη διαφύλαξη της φυσικής κληρονομιάς Ν. 465/950) και τα Καταφύγια Άγριας Ζωής (Ν. 2637/98 για την προστασία της άγριας πανίδας και της αυτοφυούς άγριας χλωρίδας). ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ Περιοχές Natura (Τόποι Κοινοτικής Σημασίας) ΠΕΡΙΟΧΗ Αστερούσια (Κόφινας) : GR Γιούχτας - Φαράγγι Αγίας Ειρήνης : GR Περιοχές Natura Αστερούσια Ορη (Κόφινας) : GR (Ζώνες Ειδικής Προστασίας) Όρος Γιούχτας : GR Αστερούσια ΦΕΚ 753/β/ Ύψωμα Όφις Μαριάς- Επανωσήφη Μεταξοχωρίου ΦΕΚ 245/Β/78 Καταφύγια Άγριας Ζωής Όρος Γιούχτας και Φαράγγι Αγίας Ειρήνης ΦΕΚ 769/Β/ Κουνάβων ΦΕΚ 754/Β/ Μελεσών ΦΕΚ 754/Β/ Αγία Ειρήνη Τοπία Ιδιαίτερου Φυσικού Κάλλους Αστερούσια όρη Γιούχτας Αστερούσια όρη Βιότοποι Όρος Γιούχτας Στους ακόλουθους χάρτες παρουσιάζονται οι θέσεις των προστατευόμενων περιοχών. 7

18 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΕΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ Περιοχές Δήμου Αρχανών - Αστερουσίων ενταγμένες στο Δίκτυο NATURA 2000 Πηγή : Καταφύγια Άγριας Ζωής Πηγή : 8

19 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΕΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ Βιότοποι του Δήμου Αρχανών - Αστερουσίων Πηγή : Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Φαράγγια και σπήλαια Πετρώματα και νερά έχουν συμβάλλει στη διαμόρφωση ενός πλούσιου γεωμορφολογικά τοπίου, κυριότερη έκφραση του οποίου είναι τα σπήλαια και τα φαράγγια. Εκτός από στοιχεία που είναι απόλυτα συνυφασμένα με την ιστορία, την παράδοση και την κουλτούρα των ντόπιων, οι σχηματισμοί αυτοί αποτελούν πολύτιμα στοιχεία του φυσικού περιβάλλοντος και σημαντικούς πλουτοπαραγωγικούς πόρους. Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζονται τα πιο γνωστά σπήλαια και φαράγγια του Δήμου. Σπήλαια Α/Α Ονομασία Περιοχή Σπήλιος του Στραβομύτη Γιούχτα 2 Χωστό Νερό Γιούχτα Σελιά Γιούχτα 3 Σπηλαιώδες χάσμα του Ιερού του Γιούχτα Επάνω Αρχάνες 4 Νεραϊδόσπηλιος Αστρίτσι, θέση Περιβόλια 5 Νυχτεριδόσπηλιος Τσούτσουρας 6 Αγίας Παρασκευής Χουδέτσι 7 Αγίου Παντελεήμονα Χουδέτσι 8 Λαγούμι Κουνάβοι 9 Χαλινόσπηλιος Κουνάβοι 0 Άγιος Αντώνιος Κουνάβοι Τσούτσουρα Τσούτσουρα 9

20 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΕΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ Πέραν των παραπάνω, υπάρχουν και σπήλαια ανεξερεύνητα όπως: Κρουσταλλόσπηλιος, Δίπορτος Σπήλιος, Μουτουπάκα, Σπηλιαρότρυπα, Κελιά των Καλογράδων, Ανεραγδόσπηλιος που βρίσκονται στη Δημοτική Ενότητα Αρχανών. Επίσης στην περιοχή υπάρχουν αρκετά φαράγγια, τα σημαντικότερα από τα οποία είναι το Κνωσσανό, το Κουναβιανό και το Αστρακιανό για τα οποία έχει εκπονηθεί μελέτη «Προστασία Διαχείριση και Ανάδειξη Φαραγγιών Κνωσανό, Κουναβιανό, Αστρακιανό και ένταξή τους στο Οικολογικό Αρχαιολογικό Πάρκο του Γιούχτα». Φαράγγια Α/Α Ονομασία Περιοχή Κνωσανό Αρχανών 2 Κουναβιανό Κουνάβων 3 Αστρακών Κολομόδι 4 Σπηλιώτισσας Άγιος Βασίλειος 5 Αστριτσίου ή Κήποι Αστριτσίου Αστρίτσι 6 Χαυγά Εθιά 7 Αμπάς Τρείς Εκκλησιές 8 Μαριδάκι Αχεντριάς 9 Μίντρη Καστελλιανά Ακτές Η μορφολογική ποικιλία του τοπίου του Δήμου Αρχανών- Αστερουσίων δεν θα μπορούσε παρά να αποτυπώνεται και στις παραλίες του, που ξετυλίγονται κατά μήκος των νότιων ακτογραμμών αποκαλύπτοντας άλλοτε όρμους και απόκρημνες βραχώδεις ακτές, άλλοτε ήπια οργανωμένες τουριστικά αμμουδιές, άλλοτε πάλι ερημικούς, κρυμμένους κολπίσκους. Οι πιο γνωστές ακτές στο Δήμο είναι ο Πέρα Τσούτσουρας, το Μαριδάκι, η παραλία του Αγίου Νικήτα και οι Τρείς Εκκλησιές. Δασικές εκτάσεις Οι δασικές εκτάσεις προέρχονται κυρίως από αναδασώσεις ή πρόκειται για δασικές εκτάσεις που είναι φυσικές και που διατηρούν σε κάποιο βαθμό τη φυσικότητά τους. Αναπτύσσονται τόσο στο όρος Γιούχτα, όσο και ΒΔ του οικισμού Κάτω Αρχανών στη θέση «Κεφάλα» ή «Τζέ» και μέχρι την ανατολική παρυφή του Φαραγγιού στη θέση «Φουρνί». Στη Δημοτική Ενότητα Ν. Καζαντζάκη αναπτύσσεται μικρό δασάκι εντός του οικισμού Μυρτιάς όπως και στην αγροτική περιοχή Αγ. Παρασκιών, ενώ μεγαλύτερη δασική έκταση συναντάται βόρεια της Μονής Αγ. Γεωργίου Επανωσήφη (αναδάσωση). Τέλος, στη Δημοτική Ενότητα Αστερουσίων υπάρχει φοινικόδασος στον Άγιο Νικήτα, στις Τρεις Εκκλησιές το χαρουπόδασος και δασάκι στον Πύργο και την Εθιά. 20

21 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΕΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ Χρήσεις γης Οι χρήσεις γης έχουν διαμορφωθεί αφενός από τις ανθρωπογενείς δραστηριότητες (κατά κύριο λόγο) που αναπτύσσονται στην περιοχή και αφετέρου, από το γεωφυσικό ανάγλυφο. Το σύνολο σχεδόν των εδαφών καταλαμβάνεται από αγροτικές εκτάσεις, ήτοι βοσκοτόπους (39,75%) και καλλιέργειες (57,6%). Μικρότερα τμήματα της εδαφικής επιφάνειας καλύπτονται από δάση (,09%) και οικιστικές χρήσεις (,5%). Στον χάρτη που ακολουθεί αποτυπώνονται οι καλύψεις γης του 2007* (*τελευταία διαθέσιμα) και διαπιστώνεται η κυριαρχία των γεωργικών εκτάσεων και των εκτάσεων χαμηλής βλάστησης. Πηγή : oikoskopio.gr 2

22 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΕΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ.2.2. Προβλήματα Ρύπανσης - μηχανισμοί πίεσης περιβάλλοντος Οι κύριες περιβαλλοντικές απειλές που εντοπίζονται στο Δήμο οφείλονται σε ανθρωπογενείς δραστηριότητες και αφορούν στα ακόλουθα: Γεωργικές εκμεταλλεύσεις Η εκτεταμένη χρήση φυτοφαρμάκων και ζιζανιοκτόνων (ειδικά στους αμπελώνες της περιοχής που αποτελούν τον κυριότερο τύπο καλλιέργειας και βρίσκονται σε άμεση γειτνίαση με φαράγγια) στερεί από την πανίδα σημαντικές τροφικές πηγές. Οι κοίτες των ρεμάτων αποτελούν όχι μόνο τελικό αποδέκτη των γεωργικών φαρμάκων, αλλά και χώρο διάθεσης των υλικών συσκευασίας τους. Το μεγαλύτερο κίνδυνο δηλητηρίασης διατρέχουν πολλά είδη αρπακτικών πουλιών, για τα οποία στην καλύτερη περίπτωση αναμένεται βραχυπρόθεσμα η μείωση της αναπαραγωγικής τους ικανότητας, ενώ μακροπρόθεσμα η πιθανή εξαφάνισή τους. Κτηνοτροφική δραστηριότητα Τα προβλήματα ρύπανσης που προκαλούνται από τις κτηνοτροφικές μονάδες, οφείλονται στην αδυναμία αποτελεσματικής επεξεργασίας των ιδιαίτερα επιβαρυμμένων υγρών και στερεών αποβλήτων τους. Οι μικρής δυναμικότητας μονάδες, δεν διαθέτουν τις απαιτούμενες εγκαταστάσεις για τον καθαρισμό των αποβλήτων τους. Τα ρυπαντικά φορτία των μη επεξεργασμένων αποβλήτων, με διαδικασίες απορροής και διήθησης, μετακινούνται από τους χώρους διάθεσης και καταλήγουν σε επιφανειακά και υπόγεια νερά, καθώς και στο έδαφος. Σημαντικό επίσης πρόβλημα αποτελεί η δυσοσμία που προέρχεται από τις κτηνοτροφικές εγκαταστάσεις ειδικά όσων βρίσκονται κοντά σε κατοικημένες περιοχές. Μεταποιητικές δραστηριότητες Ο τομέας της μεταποίησης χαρακτηρίζεται από το μικρό μέγεθος των μονάδων, που κατά συνέπεια δεν προκαλούν σημαντικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Εξαίρεση αποτελούν τα ελαιουργεία στα οποία δεν εφαρμόζεται σωστά η διαχείριση των αποβλήτων προκαλώντας επιβάρυνση στο έδαφος και στους υδάτινους αποδέκτες. Βόσκηση Η βόσκηση αποτελεί την κυριότερη αιτία υποβάθμισης των ορεινών (κυρίως) περιοχών του Δήμου και σε συνδυασμό με τις πυρκαγιές έχει προκαλέσει ως ένα βαθμό την κατάρρευση του οικοσυστήματος (ερημοποίηση). Τουρισμός Τα τελευταία χρόνια ο τουρισμός στην περιοχή του Δήμου έχει ενισχυθεί. Αν και είναι ήπιας μορφής και δεν επιβαρύνει ιδιαίτερα το περιβάλλον εντούτοις, σε ορισμένες περιοχές καταγράφεται αισθητική αλλοίωση του τοπίου λόγω της απρογραμμάτιστης ανάπτυξης και της άναρχης δόμησης. 22

23 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΕΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ Ατμοσφαιρική ρύπανση Η ατμοσφαιρική ρύπανση στην περιοχή δεν θεωρείται σημαντική. Ρυπαίνουσες δραστηριότητες μπορούν να θεωρηθούν τα λατομεία αδρανών υλικών και οι μεμονωμένες βιομηχανικές μονάδες. Οι κυκλοφοριακοί φόρτοι στο οδικό δίκτυο και κυρίως στο πρωτεύων αν και δεν είναι αμελητέοι, εντούτοις δεν είναι ικανοί να προκαλέσουν ατμοσφαιρική ρύπανση. Στερεά απορρίμματα Υγρά απόβλητα Σε ότι αφορά τη διαχείριση και διάθεση αστικών λυμάτων, οι μεγαλύτεροι οικισμοί έχουν συνδεθεί με βιολογικούς καθαρισμούς, υπάρχουν όμως αρκετοί οι οποίοι δεν τηρούν τα προβλεπόμενα από την Ελληνική και Κοινοτική νομοθεσία, ούτε ως προς τα δίκτυα αποχέτευσης, ούτε ως προς τις εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων. Σε οικισμούς χωρίς αποχετευτικό δίκτυο ή παλαιωμένο δίκτυο και όπου υπάρχει χρήση απορροφητικών βόθρων γίνεται μεταφορά των ρυπαντών στον υδροφόρο ορίζοντα. Ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα που εμφανίζονται στην περιοχή και εντοπίζονται κυρίως στα φαράγγια είναι η ρύπανση από γεωργικά και αστικά απόβλητα και στερεά απορρίμματα. Στο Κνωσανό φαράγγι π.χ. είναι εμφανής η ρύπανση από απόβλητα ελαιουργείων, που παρατηρείται στον άνω ρου του ρέματος, ενώ αντίστοιχα στα υπόλοιπα τμήματα του ρέματος εντοπίζεται πρόβλημα από τη διάθεση απορριμμάτων. ΑΠΕ Η νέα τάση εγκατάστασης φωτοβολταϊκών σταθμών και αιολικών πάρκων αποτελεί κρίσιμο ζήτημα για το Δήμο, ειδικά σε ότι αφορά τη χωροθέτησή τους, δεδομένης της αισθητικής αλλοίωσης του τοπίου που προκαλείται. Ηχορύπανση Η σημαντικότερη από τις πηγές θορύβου που υποβαθμίζουν την ποιότητα ζωής στις αστικές περιοχές, είναι ο θόρυβος που προέρχεται από την οδική κυκλοφορία..2.2.α ΥΠΟΒΑΘΜΙΣΗ ΓΑΙΩΝ ΚΑΙ ΕΡΗΜΟΠΟΙΗΣΗ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ Στην περιοχή των Αστερουσίων, η υποβάθμιση των γαιών που φτάνει και στα όρια της ερημοποίησης έχει επισημανθεί από επιστήμονες, την πολιτεία αλλά και τους χρήστες της περιοχής εδώ και πάνω από μία δεκαετία, χωρίς ωστόσο να έχει εφαρμοστεί κάποια συγκεκριμένη πολιτική αποτροπής ή αντιμετώπισης του φαινομένου. Σύμφωνα με την σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για την Καταπολέμηση της Απερήμωσης του 997 (κυρώθηκε με το Ν.2468/997, ΦΕΚ Α 32): Υποβάθμιση Γαιών είναι η μείωση ή απώλεια στις ξηρές, ημίξηρες και ξηρές ύφυγρες περιοχές της βιολογικής και οικονομικής παραγωγικότητας και ποικιλότητας των αρδευόμενων και μη αρδευόμενων γεωργικών εδαφών, των λειμώνων, βοσκοτόπων, δασών και δασικών εκτάσεων που προκαλείται από διεργασίες ή συνδυασμούς διεργασιών από ανθρώπινες δραστηριότητες ή συνθήκες διαβίωσης, όπως: 23

24 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΕΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ διάβρωση των εδαφών προκαλούμενη από την δράση του νερού ή του ανέμου επιδείνωση των φυσικών, χημικών και βιολογικών ή παραγωγικών ιδιοτήτων των εδαφών μακροχρόνια απώλεια της φυσικής βλάστησης. Ως ερημοποίηση χαρακτηρίζεται η ακραία υποβάθμιση των γαιών. Το Ελληνικό Εθνικό Σχέδιο Δράσης κατά της Ερημοποίησης (ΕΕΣΔ) συντάχθηκε από την Εθνική Επιτροπή Καταπολέμησης της Απερήμωσης (200) και τέθηκε τυπικά σε ισχύ με την ΚΥΑ 99605/379 (ΦΕΚ Β 974/200) Το ΕΕΣΔ επισημαίνει ότι η Κεντρική και Ανατολική Κρήτη βρίσκονται μεταξύ των περιοχών τις χώρας όπου οι κλιματικές συνθήκες ευνοούν ιδιαιτέρως το φαινόμενο της ερημοποίησης. Για το σκοπό αυτό η περιοχή ανατολικά του Τυμπακίου περιλαμβάνεται μαζί με άλλες πέντε περιοχές 2, στον κατάλογο με τις περιοχές όπου θα πρέπει να εφαρμοστούν πιλοτικά τα μέτρα αντιμετώπισης της ερημοποίησης που προβλέπονται από το ΕΕΣΔ. Πράγματι τόσο τα νότια παράλια όσο και οι βόρειες κλιτύες των Αστερουσίων εντάσσονται στην έντονη θερμο-μεσογειακή ζώνη (25 έως 50 βιοκλιματικά ξηρές ημέρες ετησίως) με μέτρια ως πολύ υψηλή επικινδυνότητα ερημοποίησης., που καθορίζεται από τους Δείκτες Γαιών (Διεύθυνση Δασών Ηρακλείου, 2004). Τα κεντρικά τμήματα της οροσειράς (στις υψηλές θέσεις της ενδοχώρας) ανήκουν στην έντονη θερμο-μεσογειακή ζώνη (75 έως 00 βιοκλιματικά ξηρές ημέρες ετησίως) Ο κίνδυνος ερημοποίησης στην ζώνη αυτή διαβαθμίζεται από χαμηλός έως υψηλός και καθορίζεται κατά τόπους από τους Δείκτες Γαιών. Πέραν του κλίματος όμως, μια σειρά παραγόντων που σχετίζονται με την ποιότητα του εδάφους (σύσταση, κλίση, μητρικό πέτρωμα, αδρομερή υλικά, υδρομορφία) την ποιότητα της βλάστησης (φυτοκάλυψη, κίνδυνος πυρκαγιάς, ανθεκτικότητα στην ξηρασία) και την ποιότητα της διαχείρισης (ένταση χρήσης γης και εφαρμοζόμενες πολιτικές) καθιστούν την περιοχή των Αστερουσίων ιδιαίτερα ευαίσθητη. Οι παράγοντες αυτοί αναλύονται και αποτυπώνονται διεξοδικά στο διεθνές ερευνητικό έργο LEDDRA. 2 Αττική, Δυτική Λέσβος, κάμπος Κιλκίς, Κεντρική Θεσσαλία, Νησιά Κεντρικού Αιγαίου. 24

25 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΕΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ Πηγή: leddris.aegean.gr, πρόσβαση 20 Ιουλίου 204; Επεξεργασία/απόδοση: Μηνάς Μεταξάκης, Γεωγράφος, MSc Σε ότι αφορά την ποιότητα της διαχείρισης, ήδη από το 2004 έχει επισημανθεί ότι η έλλειψη δασοκάλυψης σε συνδυασμό με την υπερβόσκηση αλλά και την διάνοιξη πυκνού οδικού δικτύου λειτουργούν επιβαρυντικά ως προς την ερημοποίηση του ορεινού όγκου. Τα προβλήματα είναι οξύτερα στις βόρειες κλιτύες της οροσειράς όπου και η κλίση είναι μεγαλύτερη: οι τομές στα πρανή με μεγάλη κλίση έχουν προκαλέσει διάσπαση της συνεκτικότητας των εδαφών τα οποία είναι ιδιαίτερα ευπαθή λόγω μικρού βάθους και της κυριαρχίας ανθρακικών πετρωμάτων (ασβεστόλιθοι, δολομίτες) και βραχωδών σχηματισμών. Στις νότιες κλιτύες όπου και έχουν παραμείνει κάποια δασικά οικοσυστήματα (π.χ. Κουδουμάς) τα προβλήματα είναι λιγότερο οξεία. (Διεύθυνση Δασών Ηρακλείου, 2004). 25

26 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΕΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ Πίνακας : Κατηγοριοποίηση Περιβαλλοντικά Ευαίσθητων Περιοχών στην ερημοποίηση Κατηγορίες κατά MEDALUS Υποκατηγορίες κατά MEDALUS Κατάταξη C Ερημοποιημένες C2 Ιδιαιτέρως υποβαθμισμένες C3 Υποβαθμισμένες Ευαίσθητες Περιοχές F Ιδιαιτέρως ευαίσθητες όπου μικρή μεταβολή στο φυσικό τους σύστημα ή μικρή ανθρώπινη παρέμβαση μπορεί να οδηγήσει σε ερημοποίηση F2 Ευαίσθητες F3 Λιγότερο ευαίσθητες P Δυνητικά ευαίσθητες Ν μη απειλούμενες (περιγραφή) Κρίσιμες Περιοχές ήδη υποβαθμισμένες Δυνητικά ευαίσθητες περιοχές που μπορεί να απειληθούν κατόπιν σημαντικής μεταβολής στο φυσικό τους σύστημα ή κατόπιν εκτεταμένης επιβαρυντικής για την περιοχή ανθρώπινης δραστηριότητας) Περιοχές μη απειλούμενες 26

27 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΕΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ.2.3 Βασικές Υποδομές- Δίκτυα.2.3. Οδικό δίκτυο Το οδικό δίκτυο που αναπτύσσεται στα γεωγραφικά όρια του Δήμου Αρχανών- Αστερουσίων είναι αρκετά εκτεταμένο και περιλαμβάνει μεγάλους οδικούς άξονες, τμήματα του επαρχιακού οδικού δικτύου του Νομού Ηρακλείου και δημοτικό- αγροτικό δίκτυο. Σε γενικές γραμμές το οδικό δίκτυο του δήμου καλύπτει επαρκώς τις μεταφορικές ανάγκες των οικισμών του, χωρίς να λείπουν ωστόσο τα όποια προβλήματα, λόγω κυρίως της έλλειψης πόρων, που δυσχεραίνει τη συντήρηση του, και του ατελούς σχεδιασμού. Ειδικότερα, από το δήμο διέρχονται οι δύο από τους τρεις κάθετους οδικούς άξονες που ενώνουν τα βόρεια με τα νότια παράλια του νομού και συγκεκριμένα τμήμα του οδικού άξονα «Ηράκλειο- Βιάννος» και ο οδικός άξονας «Χουδέτσι- Παρθένι- Τεφέλι- Πύργος». Οι συγκεκριμένοι οδικοί άξονες έχουν συμβάλει κατά πολύ στην άμβλυνση των αποστάσεων ανάμεσα στο αστικό κέντρο του Ηρακλείου (συμπεριλαμβανομένων των πυλών εισόδου-εξόδου του νησιού) και την ενδοχώρα του νομού. Ολοκληρώθηκε ο ανισόπεδος κόμβος του 27

28 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΕΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ Αγ. Σώζοντα, κατά μήκος του οδικού άξονα «Ηράκλειο - Βιάννος», αλλά σημαντικές εκκρεμότητες παραμένουν ωστόσο στην κατασκευή των υπόλοιπων ανισόπεδων κόμβων (κόμβοι Κουνάβων, Πεζών και Αλαγνίου), οι οποίοι θα εξασφαλίσουν συνθήκες ασφαλούς πρόσβασης και σύνδεσης με το τοπικό οδικό δίκτυο. Επιπρόσθετα έχει ξεκινήσει η κατασκευή του συνδετηρίου άξονα μεταξύ των δύο κάθετων οδών, και αναμένεται να συμβάλει στην ασφαλή σύνδεση των δύο μεγάλων αξόνων και στην κυκλοφοριακή αποσυμφόρηση των οικισμών της ευρύτερης περιοχής. Σύντομα αναμένεται και η ολοκλήρωση της κατασκευής της οδού Καταλαγάρι- Χουδέτσι. Τέλος, σε επίπεδο σχεδιασμού παραμένει ακόμα το μεγαλύτερο μέρος του Νότιου Οδικού Άξονα Κρήτης, μικρό τμήμα του οποίου θα διέρχεται από το νότιο τμήμα του δήμου. Το επαρχιακό οδικό δίκτυο συνδέει τους οικισμούς του δήμου μεταξύ τους και με το εθνικό οδικό δίκτυο. Παρά τις εργασίες αναβάθμισης που κατά καιρούς πραγματοποιούνται, σε γενικές γραμμές παραμένει παλαιών προδιαγραφών εξαιτίας πρώτον, της απουσίας, σε πολλά σημεία, επαρκούς σήμανσης, διαγράμμισης και στηθαίων ασφαλείας και δεύτερον, της στενότητας και κακής ποιότητας του οδοστρώματος. Στο επαρχιακό δίκτυο ανήκουν οι εξής οδικές αρτηρίες ή τμήματα αυτών 3: Ε.Ο. 30: «Σκαλάνι- ΚουνάβοιΠεζά- Καλλονή- Χουδέτσι- Τεφέλι- Πραιτώρια- Χάρακας», Ε.Ο.3: «Κνωσσός - Άνω και Κάτω Αρχάνες - Βαθύπετρο», Ε.Ο. 33: «Καλλονή- Μελέσες- Χουμέρι», Ε.Ο.36: «Χάρακας- Πύργος- Μεσοχωριό», Ε.Ο. 44: «Αγιές Παρασκιές - Απόστολοι», Ε.Ο.2: «Λούκια - Χάρακας», Ε.Ο.24: «Σοκαράς -Πραιτώρια» και Ε.Ο.27: «Από Ίνι -Πραιτώρια». Το λοιπό οδικό δίκτυο που βρίσκεται εντός των ορίων του δήμου αποτελεί τμήμα του δασικού και αγροτικού οδικού δικτύου, το οποίο εξυπηρετεί την πρόσβαση ως επί το πλείστον σε αγροτοκτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις. Σε γενικές γραμμές, το δημοτικό και αγροτικό δίκτυο βρίσκεται σε ικανοποιητική κατάσταση, ωστόσο απαιτούνται διαρκώς εργασίες συντήρησης, διάνοιξης και βελτίωσης ώστε να εξασφαλίζεται η βατότητα τους. Ιδιαίτερη βαρύτητα θα πρέπει να δοθεί στη βελτίωση της οδικής σύνδεσης της νότιας ζώνης του δήμου (ορεινοί και παραλιακοί οικισμοί και περιοχές), όπου λόγω της φυσικής διαμόρφωσης και του ανάγλυφου του εδάφους καθίσταται δύσκολη η ανάπτυξη εκτεταμένου οδικού δικτύου, με αποτέλεσμα να περιορίζεται η προσβασιμότητα. Τα τελευταία χρόνια γίνονται προσπάθειες βελτίωσης της κατάστασης, είτε με διάνοιξη νέων δρόμων είτε με παρεμβάσεις συντήρησης των υφιστάμενων, ώστε να περιοριστούν τα δύσβατα και επικίνδυνα σημεία του οδικού δικτύου της περιοχής. Σημειωτέον ότι ο δρόμος σύνδεσης των Παρανύμφων με τον οικισμό των Τριών Εκκλησιών εκτελείται από την Περιφέρεια Κρήτης, η οποία έχει αναλάβει την υλοποίηση του μέσω Προγραμματικής Σύμβασης με τον Δήμο Συγκοινωνίες Όσο αφορά στις θαλάσσιες και εναέριες μετακινήσεις ο δήμος εξυπηρετείται από το Λιμένα Ηρακλείου και τον Κρατικό Αερολιμένα Ηρακλείου «Ν. Καζαντζάκης», του όμορου Δήμου Ηρακλείου, στους οποίους υπάρχει άμεση πρόσβαση μέσω του κάθετου οδικού άξονα «Ηράκλειο- Βιάννος». Σε πλεονεκτική θέση 3 ΦΕΚ 293 τ. Β / , Ανακατάταξη επαρχιακού οδικού δικτύου των Νομών της χώρας 28

29 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΕΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ βρίσκεται ο δήμος και όσο αφορά το σχεδιαζόμενο νέο διεθνές αεροδρόμιο Ηρακλείου στο Καστέλι Πεδιάδος, καθώς υπάρχει εγγύτητα και δυνατότητα σχετικά άνετης πρόσβασης. Οι χερσαίες μεταφορές εξυπηρετούνται κατά κύριο λόγο από το ΚΤΕΛ Ηρακλείου-Λασιθίου που πραγματοποιεί καθημερινά και σε ικανοποιητική συχνότητα δρομολόγια προς όλους τους οικισμούς που βρίσκονται επί του επαρχιακού οδικού δικτύου. Οι υπόλοιποι οικισμοί εξυπηρετούνται με τη χρήση ιδιωτικών οχημάτων ή τη μίσθωση ταξί Τηλεπικοινωνίες - έξυπνα δίκτυα Όσο αφορά στις τηλεπικοινωνίες, ο δήμος εξυπηρετείται επαρκώς από το δίκτυο σταθερής τηλεφωνίας του ΟΤΕ ή άλλων παρόχων και από δίκτυα κινητής τηλεφωνίας των ιδιωτικών εταιριών. Επίσης, στην έδρα του δήμου παρέχονται αναβαθμισμένες υπηρεσίες, όπως τηλεδιασκέψεις και τηλεϊατρική, με τη χρήση του Εθνικού Δικτύου Δημόσιας Διοίκησης «ΣΥΖΕΥΞΙΣ» που δίνει τη δυνατότητα σε δημόσιους φορείς για παροχή τηλεπικοινωνιακών και τηλεματικών υπηρεσιών μεγάλης έκτασης και κλίμακας. Στις Δημοτικές Ενότητες Ν. Καζαντζάκη και Αρχανών έχουν κατασκευαστεί, με τη συγχρηματοδότηση της Ε.Ε., ευρυζωνικά δίκτυα τοπικής πρόσβασης με χρήση ασύρματων συνδέσεων, και τοπικά κέντρα πρόσβασης στο διαδίκτυο. Τέλος, έχει ολοκληρωθεί το καινοτόμο έργο του δήμου που αφορά τη μετατροπή των Αρχανών σε «έξυπνο» οικισμό (e-archanes), μέσω της ανάπτυξης και εγκατάστασης των αναγκαίων υποδομών και υπηρεσιών Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών (ΤΠΕ), με σκοπό τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων, την εξοικείωση τους με τις νέες τεχνολογίες και το διαδίκτυο και την εξυπηρέτηση των επισκεπτών Δίκτυο ύδρευσης- άρδευσης Η ύδρευση στο δήμο γίνεται μέσω της αξιοποίησης ενός μεγάλου αριθμού πηγών και γεωτρήσεων, το νερό των οποίων συγκεντρώνεται σε δεξαμενές και στη συνέχεια μέσω δικτύων διανέμεται στους οικισμούς, εξυπηρετώντας την πλειονότητα των δημοτών, τουλάχιστον σε ότι αφορά τις Δημοτικές Ενότητες Ν. Καζαντζάκη και Αρχανών. Με την ολοκλήρωση του έργου «Εξωτερικά δίκτυα μεταφοράς νερού για την εξυπηρέτηση οικισμών της Δ.Ε. Αστερουσίων», που αφορούσε στην κατασκευή δικτύου ύδρευσης συνολικού μήκους 8,5 χλμ. και χρηματοδοτήθηκε στο πλαίσιο του ΕΠ Κρήτης και Νήσων Αιγαίου , αμβλύθηκαν σε κάποιο ποσοστό οι ανάγκες που είχαν καταγραφεί στους οικισμούς της της Δημοτικής Ενότητας Αστερουσίων. Οι υπόλοιπες θα καλυφθούν με άλλες παρεμβάσεις που προγραμματίζει ο δήμος και οι οποίες περιλαμβάνουν την ανόρυξη - αξιοποίηση υδρευτικών γεωτρήσεων στην περιοχή των Αστερουσίων. Όσο αφορά στα υφιστάμενα δίκτυα ύδρευσης σε μεγάλο ποσοστό αποτελούνται από πλαστικούς σωλήνες, σε ορισμένες όμως περιπτώσεις χρησιμοποιούνται ακόμα σιδεροσωλήνες, συνεπώς χρήζουν αντικατάστασης για λόγους δημόσιας υγείας και μείωσης των διαρροών. Η άρδευση των καλλιεργούμενων εκτάσεων γίνεται μέσω ενός εκτεταμένου δικτύου, το οποίο τροφοδοτείται κυρίως από γεωτρήσεις και δευτερευόντως από πηγές και πηγάδια. Πρόσθετοι υδάτινοι πόροι για την άρδευση των καλλιεργειών αναμένεται να προκύψουν με την ολοκλήρωση και λειτουργία των φραγμάτων Δαμανίων, Αρμανωγείων, Χαλαυριανού χειμάρρου και Πλακιώτισσας και των απαραίτητων δικτύων για την 29

30 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΕΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ αξιοποίηση τους, καθώς και με την αναβάθμιση της εγκατάστασης επεξεργασίας λυμάτων Αρχανών, της οποίας οι εκροές θα μπορούν να αξιοποιηθούν για άρδευση, μέσω τριτοβάθμιας επεξεργασίας των λυμάτων. Επίσης το αρδευτικό δίκτυο των Κάτω Αρχανών εκσυγχρονίζεται πλήρως μέσω χρηματοδότησης από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης. Σημαντικό μέρος του αρδευτικού δικτύου του δήμου είναι αρκετά παλαιό (άνω των 20 ετών) με αποτέλεσμα να παρουσιάζονται συχνά ζημιές και απώλειες νερού, γεγονός που καθιστά αναγκαίες τις παρεμβάσεις για τον εκσυγχρονισμό και τη συμπλήρωση του. Επίσης, απαιτείται η εξασφάλιση των απαραίτητων υποδομών για τον έγκαιρο εντοπισμό των βλαβών και διαρροών που υφίστανται στα δίκτυα και την παρακολούθηση και καταγραφή των καταναλώσεων με σύγχρονα μέσα και αυτοματισμούς Διαχείριση Υγρών Αποβλήτων Οι περισσότεροι οικισμοί των Δημοτικών Ενοτήτων Αρχανών και Ν. Καζαντζάκη διαθέτουν δίκτυα αποχέτευσης, τα οποία συνδέονται με τις εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων που λειτουργούν στις Επάνω Αρχάνες και στα Πεζά. Επίσης με την ολοκλήρωση του έργου «Μεταφορά - Επεξεργασία και Διάθεση Λυμάτων οικισμών Μεσοχωριού, Πύργου, Χάρακα του δήμου Αρχανών- Αστερουσίων» θα αντιμετωπιστεί το θέμα της διάθεσης λυμάτων στην μια ζώνη του Κάμπου της Μεσαράς. Σημειώνεται ότι αυτές οι εγκαταστάσεις έχουν τη δυνατότητα επεξεργασίας μόνο των οικιακών αποβλήτων. Για την δευτεροβάθμια μονάδα της ΔΕ Αρχανών υπάρχει σχετική πρόβλεψη και για αξιοποίηση των εκροών για άρδευση των καλλιεργειών, μέσω τριτοβάθμιας επεξεργασίας λυμάτων που ενώ υποβλήθηκε και προεγκρίθηκε από το ΕΠΕΡΡΑ στην συνέχεια δεν εκδόθηκε η οριστική απόφαση ένταξης λόγω ελλιπούς χρηματοδότησης του εν λόγω Επιχειρησιακού. Όσοι από τους οικισμούς των τριών δημοτικών ενοτήτων, δεν έχουν συνδεθεί με δίκτυα αποχέτευσης που οδηγούν τα λύματα στις παραπάνω μονάδες, διαθέτουν βόθρους. Στην παρούσα φάση υλοποιούνται τα έργα που είναι ενταγμένα στο ΕΣΠΑ:. Εξωτερικά δίκτυα μεταφοράς λυμάτων (Κουνάβοι-Πεζά, Αλάγνι-Μελέσες) και Αντλιοστάσια και θα εξυπηρετηθούν οι προαναφερόμενοι οικισμοί. 2. Ολοκλήρωση Δικτύων Αποχέτευσης οικισμού Άνω Αρχανών και Τριτοβάθμια Επεξεργασία εκροής στην ΕΕΛ Δήμου Αρχανών (Δίκτυα Αποχέτευσης). Επίσης προγραμματίζεται η αναζήτηση χρηματοδότησης για κατασκευή νέων, μικρών μονάδων στους οικισμούς Λιγόρτυνος, Τεφέλι, Ροτάσι και Χαράκι- Μαδές στη Δημοτική Ενότητα Αστερουσίων καθώς και στους οικισμούς Μεταξοχώρι, Αρμανώγεια, Δαμάνια, Αστρίτσι και Αστρακοί στη Δημοτική Ενότητα Ν. Καζαντζάκης. Οι τελευταίοι οικισμοί αν και διαθέτουν δίκτυα αποχέτευσης, ωστόσο δεν μπορούν να εξυπηρετηθούν από την υφιστάμενη μονάδα βιολογικού καθαρισμού που λειτουργεί στα Πεζά λόγω τεχνικών εμποδίων και υψηλού κόστους σύνδεσης. Για τους οικισμούς του ορεινού όγκου των Αστερουσίων οι οποίοι είναι αφενός διάσπαρτοι και αφετέρου χαμηλής περιβαλλοντικής όχλησης λόγω μικρού ισοδύναμου πληθυσμού, στην παρούσα αναζητείται η συμφερότερη και προσφορότερη τεχνολογία επεξεργασίας λυμάτων. 30

31 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΕΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ Σημαντικά προβλήματα δημιουργούνται από τη βιομηχανική δραστηριότητα, καθώς τα επιβαρυμένα απόβλητα των ελαιουργείων που λειτουργούν κυρίως στη Δημοτική Ενότητα Ν. Καζαντζάκη, παρά τη σχετική πρόβλεψη (στο Αλάγνι υπάρχουν μεγάλες εγκαταστάσεις της Ενωσης Πεζών για επεξεργασία Κατσίγαρου) δεν μεταφέρονται πάντα σε μονάδες επεξεργασίας, με αποτέλεσμα να καταλήγουν απευθείας στους υδάτινους αποδέκτες. Προβλήματα ρύπανσης δημιουργούνται όμως και από τις κτηνοτροφικές μονάδες στις ορεινές περιοχές του δήμου, οι οποίες είναι μικρής δυναμικότητας και δεν διαθέτουν τις απαιτούμενες εγκαταστάσεις για την επεξεργασία των αποβλήτων τους με συνέπεια, και σε αυτή την περίπτωση, τα ιδιαίτερα επιβαρυμένα απόβλητα να καταλήγουν χωρίς επεξεργασία στους επιφανειακούς και υπόγειους υδροφορείς. Τέλος, δίκτυο ομβρίων διαθέτουν μερικοί μονάχα οικισμοί των Δημοτικών Ενοτήτων Αρχανών και Ν. Καζαντζάκη, ωστόσο απαιτείται ένας γενικότερος σχεδιασμός για τη διαχείριση των ομβρίων υδάτων στη βάση του οποίου θα καταγραφούν, σε επίπεδο πλέον Καλλικρατικού δήμου, οι μέχρι σήμερα παρεμβάσεις, οι ελλείψεις-ανάγκες που εντοπίζονται και οι τρόποι αντιμετώπισης τους Καθαριότητα - Διαχείριση στερεών αποβλήτων Στο Δήμο πραγματοποιείται οργανωμένη συλλογή και διαχείριση των απορριμμάτων, η οποία διέπεται από τον Περιφερειακό Σχεδιασμό Διαχείρισης Αποβλήτων (ΠΕΣΔΑ) Κρήτης. Τα στερεά απορρίμματα έπειτα από διαλογή στην πηγή και τον διαχωρισμό τους σε δυο ειδικά ρεύματα αποβλήτων (. Ανακυκλώσιμα υλικά μπλε κάδος, 2. Σύμμεικτα απορρίμματα πράσινος κάδος) και από τις τρεις δημοτικές ενότητες διατίθενται, με ευθύνη του Συνδέσμου Φο.Δ.Σ.Α. Διαχείρισης Περιβάλλοντος Δ.Ε. Ν. Καζαντζάκης, Αρχανών και Τεμένους που σήμερα υπάγεται κατά τα 2/3 (66,6 %) στο Δήμο Αρχανών Αστερουσίων και κατά το /3 (33,3%) στον Δήμο Ηρακλείου, σε Χώρο Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων (ΧΥΤΑ) που λειτουργεί από το 200, σε μια έκταση 50 περίπου στρεμμάτων δυτικά του οικισμού Παρθένι στη Δημοτική Ενότητα Ν.Καζαντζάκης για να εξυπηρετήσει την ευρύτερη περιοχή των πρώην Δήμων Αρχανών, Τεμένους, Ν.Καζαντζάκης και Επισκοπής. Την ευθύνη της συλλογής και μεταφοράς των απορριμμάτων διατηρεί ο Δήμος Αρχανών- Αστερουσίων, με τον Σύνδεσμο Φο.Δ.Σ.Α. Διαχείρισης Περιβάλλοντος Δ.Ε. Ν.Καζαντζάκης, Αρχανών και Τεμένους να έχει την ευθύνη της τελικής διάθεσης και λειτουργίας του Χ.Υ.Τ.Α. Με δεδομένη την εισερχόμενη ποσότητα αστικών απορριμμάτων (περίπου τόνους ετησίως) και τη διαθέσιμη χωρητικότητα του Β κυττάρου του ΧΥΤΑ που είναι σε λειτουργία αυτήν την χρονική περίοδο, υπολογίζεται ότι ο ΧΥΤΑ Ν. Καζαντζάκης θα μπορεί να δέχεται απορρίμματα για έτος ακόμα. Για το λόγο αυτό ο Σύνδεσμος Φο.Δ.Σ.Α. έχει προχωρήσει στην εκπόνηση μελέτης η οποία βρίσκεται σε στάδιο αδειοδότησης για έργο επέκτασης του Β κυττάρου του Χ.Υ.Τ.Α., συνολικής έκτασης 7 στρεμμάτων και χωρητικότητας m3 περίπου, ώστε να μπορεί να καλύψει τις ανάγκες του σε τελική διάθεση απορριμμάτων στον υφιστάμενο Χώρο για 3,5 χρόνια επιπλέον. Επίσης, ο δήμος συμμετέχει στο Πρόγραμμα Ανακύκλωσης της Ελληνικής Εταιρίας Αξιοποίησης Ανακύκλωσης μέσω του Συνδέσμου Φο.Δ.Σ.Α. ο οποίος διαχειρίζεται στο σύνολό τους τα έργα ανακύκλωσης (συλλογή, μεταφορά και τελική διάθεση). Τα προς ανακύκλωση υλικά συλλέγονται, μέσω των μπλε κάδων, που έχουν 3

32 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΕΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ τοποθετηθεί σε όλους τους οικισμούς του δήμου και μεταφέρονται στο Κέντρο Διαλογής και Ανάκτησης Υλικών (ΚΔΑΥ) Ηρακλείου που λειτουργεί σε έκταση 8,5 στρεμμάτων στη Ν. Αλικαρνασσό. Στο πλαίσιο διαχείρισης των απορριμμάτων ο δήμος, σε συνεργασία με το Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Αρχανών, διοργανώνει δράσεις ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των δημοτών. Οι δράσεις αυτές έχουν είτε καθαρά ενημερωτικό χαρακτήρα (π.χ. ημερίδες, επισκέψεις σε σχολεία), είτε επιδιώκουν την ενεργή συμμετοχή των πολιτών (π.χ. φύτευση και φροντίδα πρασίνου, καθαρισμοί) και προβάλλονται ανελλιπώς μέσω της ιστοσελίδας του Δήμου. Βάσει του νέου Περιφερειακού Σχεδιασμού Διαχείρισης Αποβλήτων Κρήτης που έχει θεσπιστεί και είναι υπό διαδικασία εφαρμογής, στη Δημοτική Ενότητα Ν. Καζαντζάκη και συγκεκριμμένα στην θέση «Ρημάμπελλα» Μεταξοχωρίου σε συνολική έκταση 60 στρεμμάτων ιδιοκτησίας Δήμου Αρχανών- Αστερουσίων (66,6%) και Δήμου Ηρακλείου (33,3%) προβλέπεται:. Η κατασκευή Μονάδας Κομποστοποίησης Προδιαλεγμένου Οργανικού Κλάσματος (με πρόβλεψη 9.00 τόνους) που θα καλύπτει τις κεντρικές και δυτικές περιοχές της Περιφερειακής Ενότητας Ηρακλείου και πιθανώς να δέχεται και γεωργικά απόβλητα. 2. Η κατασκευή νέου κυττάρου ΧΥΤΥ (Χώρος Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων) για την τελική διάθεση των υπολειμμάτων της διαλογής στην πηγή και της μονάδας κομποστοποίησης. Στα πλαίσια του παραπάνω Περιφερειακού Σχεδιασμού Διαχείρισης Αποβλήτων, ο Σύνδεσμος Φο.Δ.Σ.Α. Διαχείρισης Περιβάλλοντος Δ.Ε. Ν. Καζαντζάκη, Αρχανών και Τεμένους έχει προχωρήσει στην εκπόνηση των απαραίτητων μελετών, έχει λάβει όσον αφορά την κατασκευή Μονάδας Κομποστοποίησης προδιαλεγμένου οργανικού κλάσματος τις απαραίτητες εγκρίσεις ενώ σε στάδιο αδειοδότησης βρίσκεται και το έργο κατασκευής νέου κυττάρου Χ.Υ.Τ.Υ. Στο Δήμο σήμερα δεν λειτουργούν Χώροι Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Απορριμμάτων (ΧΑΔΑ), μετά και την ολοκλήρωση του έργου για την αποκατάσταση του ΧΑΔΑ στη θέση Παχειά Λιβάδια της Τ.Κ. Λιγορτύνου. Ωστόσο καταγράφονται προβλήματα ρύπανσης σε κάποια ρέματα, χαράδρες, φαράγγια κλπ. λόγω της ανεξέλεγκτης απόθεσης απορριμμάτων στις θέσεις αυτές στο πρόσφατο παρελθόν, με χαρακτηριστικό παράδειγμα το σκουπιδότοπο εντός των ορίων NATURA του Όρους Γιούχτα, όπου δεχόταν τα αστικά απορρίμματα του πρώην Δήμου Αρχανών. Για την αντιμετώπιση του προβλήματος ο δήμος προγραμματίζει εκτεταμένες αποκαταστάσεις - φυτεύσεις τέτοιων χώρων Προγράμματα/ δράσεις εξοικονόμησης ενέργειας Οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) που έχουν αναπτυχθεί στο δήμο μέχρι σήμερα είναι μικρής κλίμακας και αφορούν κυρίως στην τοποθέτηση φωτοβολταϊκών συστημάτων σε αγροτικές εκτάσεις, επαγγελματικές στέγες και κατοικίες. Ωστόσο, σύμφωνα με τα δεδομένα της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας, που απεικονίζονται στον χάρτη, υπάρχει έντονο ενδιαφέρον για την αδειοδότηση εγκαταστάσεων, για την παραγωγή ηλιακής και κυρίως αιολικής ενέργειας, στις κεντρικές και νότιες περιοχές του δήμου. 32

33 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΕΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ Αποτύπωση αιτήσεων παραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ στο Δήμο Αρχανών - Αστερουσίων Πηγή: Σε κάθε περίπτωση αποτελεί ζητούμενο για το Δήμο η κατάλληλη χωροθέτηση των ΑΠΕ, έτσι ώστε η ανάπτυξή τους να γίνεται μελετημένα και με προϋποθέσεις, ώστε να μην αντίκεινται σε άλλες οικονομικές δραστηριότητες που αναπτύσσονται στην περιοχή, να σέβεται το φυσικό περιβάλλον και να παρέχεται η δυνατότητα ενημέρωσης και συμμετοχής στη λήψη αποφάσεων της τοπικής κοινωνίας και των τοπικών συμβουλίων. Προς αυτή την κατεύθυνση θα συμβάλει η εκπόνηση και θεσμοθέτηση ΣΧΟΟΑΠ, σε επίπεδο Καλλικρατικού πλέον δήμου, που θα λαμβάνει υπόψη τις προβλέψεις του Ειδικού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και Περιφερειακής Ανάπτυξης για τις ΑΠΕ. Αξίζει να σημειωθεί, επίσης, ότι ο δήμος συμμετείχε στο Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα «Μedstrategy: Ολοκληρωμένη στρατηγική για τη βιώσιμη ανάπτυξη στις αγροτικές περιοχές της Μεσογείου», στο πλαίσιο του οποίου εκπονήθηκε Σχέδιο Δράσης Πράσινης Ανάπτυξης της Αγροτικής Κοινότητας Δαμανίων. Σκοπός του Σχεδίου ήταν να αποτελέσει έναν πρακτικό οδηγό για την ελαχιστοποίηση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και την αύξηση της διείσδυσης των ΑΠΕ στο ενεργειακό ισοζύγιο της περιοχής. Το Σχέδιο Δράσης συνολικού προϋπολογισμού 5 εκατ. διαρθρώθηκε σε 4 άξονες προτεραιότητας και περιλαμβάνει τις δράσεις για την: ενεργειακή αναβάθμιση κατοικιών και δημόσιων κτιρίων, την κάλυψη θερµικών- ψυκτικών φορτιών κατοικιών από ΑΠΕ, τη δημιουργία σταθμού φόρτισης ηλεκτροκίνητων οχημάτων, την αντικατάσταση του δημοτικού στόλου οχημάτων με οχήματα ηλεκτροκίνησης, το δημοτικό φωτισμό, την αποθήκευση ενέργειας & χρήση τεχνολογιών έξυπνου δικτύου, την επεξεργασία των υγρών αποβλήτων των οικισμών με φυσικό σύστημα επεξεργασίας κ.α. Απώτερος στόχος του Σχεδίου είναι η υλοποίηση ενός νέου Πρότυπου Πράσινης Ανάπτυξης στα όρια του δήμου, που θα δημιουργήσει νέες δυνατότητες υψηλής προστιθέμενης αξίας και θετικές προοπτικές στην τοπική οικονομία. Για την υλοποίηση του απαιτείται, ωστόσο, η εξασφάλιση χρηματοδότησης από το ΕΣΠΑ και άλλες πηγές. 33

34 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΕΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ.3 ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ Όσον αφορά στο χωροταξικό σχεδιασμό σε επίπεδο μικρότερο της Περιφέρειας, έχουν εκπονηθεί μελέτες για Περιοχές Ειδικά Ρυθμιζόμενης Πολεοδόμησης (ΠΕΡΠΟ) που στοχεύουν στην οικιστική οργάνωση περιοχών για την εξυπηρέτηση μιας ή περισσοτέρων κατηγοριών χρήσεων γης. Έχει εκπονηθεί μελέτη για το Νομό Ηρακλείου (ΦΕΚ 405 ΑΑΠ/ ) με τίτλο «Έγκριση γενικών κατευθύνσεων ειδικά ρυθμιζόμενης πολεοδομικής δραστηριότητας (ΠΕΡΠΟ) ιδιοκτητών γης στην εκτός σχεδίου πόλεως και εκτός οικισμών προ του 923, καθώς και οικισμών μέχρι 2000 κατοίκους» βάσει της οποίας προσδιορίζεται ως νέα ζώνη οικιστικής ανάπτυξης στα όρια του Δήμου Αρχανών- Αστερουσίων μια ζώνη συνολικής έκτασης στρεμμάτων που περιλαμβάνει τις κοινότητες Αρχανών και Κάτω Αρχανών (3.755στρ.), Κουνάβων, Καταλαγαρίου και Καλλονής (2.980 στρ.). Ο Πολεοδομικός Σχεδιασμός περιλαμβάνει κυρίως τα Ρυθμιστικά Σχέδια και Προγράμματα Προστασίας Περιβάλλοντος, για τα μεγάλα αστικά κέντρα, τα Γενικά Πολεοδομικά Σχέδια (ΓΠΣ) και τα Σχέδια Χωρικής και Οικιστικής Οργάνωσης Ανοικτής Πόλης (ΣΧΟΟΑΠ), τα οποία εκπονούνται στα διοικητικά όρια των πρωτοβάθμιων ΟΤΑ. Τα Ρυθμιστικά Σχέδια προσδιορίζουν τις βασικές κατευθύνσεις για τα σχέδια του επόμενου προς τα «κάτω» επιπέδου σχεδιασμού, δηλαδή για τα ΓΠΣ και ΣΧΟΟΑΠ, και «χωροθετούν» χρήσεις υπερτοπικού χαρακτήρα μέσα στην περιοχή του ρυθμιστικού σχεδίου, χρήσεις οι οποίες δεν προσδιορίζονται από τα ΓΠΣ και ΣΧΟΟΑΠ των επιμέρους ΟΤΑ. Μέχρι στιγμής έχει ολοκληρωθεί και παρουσιασθεί η Α Φάση της μελέτης Ρυθμιστικού Σχεδίου Ηρακλείου η οποία περιλαμβάνει τους παρακάτω Δήμους : Ηρακλείου Μαλεβιζίου Χερσονήσου Μινώα Πεδιάδας Γόρτυνας (πρώην Δήμος Αγίας Βαρβάρας) Αρχανών - Αστερουσίων (πρώην Δ. Αρχανών & πρώην Δ. Ν. Καζαντζάκη ) Τα ΓΠΣ/ ΣΧΟΟΑΠ προσδιορίζουν τα αναπτυξιακά χαρακτηριστικά, τα οικιστικά χαρακτηριστικά και τα στοιχεία του φυσικού και δομημένου περιβάλλοντος σε επίπεδο Δήμου. Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο υπάρχει για τον οικισμό Επάνω Αρχάνες, ενώ έχει συνταχθεί σχέδιο βάσει μελέτης Πολεοδόμησης και Επέκτασης η οποία βρίσκεται στο τελικό στάδιο έγκρισης, καθυστερώντας ουσιαστικά την ενεργοποίηση των αναγκαίων για την ανάπτυξη και αναβάθμιση του οικισμού επεκτάσεων. Η οικοδόμηση σήμερα και έως την οριστική έγκριση του προτεινόμενου Ρυμοτομικού σχεδίου υπόκειται στους περιορισμούς δόμησης που προβλέπεται από τη νομοθεσία για παραδοσιακούς εντός - εκτός ορίων οικισμούς προ του 23. Εγκεκριμένο ΓΠΣ υπάρχει για τις Αρχάνες, ενώ επίσης έχει εκπονηθεί και βρίσκεται στο στάδιο της έγκρισης, ΓΠΣ για τους Καποδιστριακούς Δήμους Αρχανών, Ν. Καζαντζάκη και Επισκοπής (δεν περιλαμβάνεται στο 34

35 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΕΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ Δήμο Αρχανών- Αστερουσίων), ενώ δεν συμπεριλαμβάνεται η Δημοτική Ενότητα Αστερουσίων που όμως με τον Νόμο 3852/200 είναι πλέον τμήμα του Καλλικρατικού Δήμου Αρχανών- Αστερουσίων. Οικισμοί αναπτυγμένοι σε σχετικά κοντινή μεταξύ τους απόσταση, οριοθετημένοι από 986, πλαισιώνουν την πεζανή λεκάνη, λειτουργώντας περισσότερο ως γειτονιές γενικής κατοικίας μιας ανοιχτής πόλης με κατανεμημένες ανά οικισμό εξυπηρετήσεις, δημοτική και μέση εκπαίδευση, στοιχειώδη αθλητισμό, εμπόριο, μεταποίηση, κεντρικές ανταλλαγές και χρήσεις στον ενδιάμεσο χώρο παραγωγικών εγκαταστάσεων και πολλαπλής απασχόλησης της Ένωσης Πεζών. Η ίδια κατάσταση ισχύει και για τους οικισμούς της Ενότητας Αστερουσίων που αποτελούν περιοχές κατοικίας με βασικές λειτουργίες εκπαίδευσης, υγείας- πρόνοιας, εμπορίου και αναψυχής. Στον πίνακα που ακολουθεί αποτυπώνεται το θεσμικό πλαίσιο των οικισμών και η έκτασή τους. Δ. Ε. ΑΡΧΑΝΩΝ ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗ /ΤΟΠΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ Επάνω Αρχάνες Αρχανών Κάτω Αρχανών Δ. Ε. Ν.ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ Αγίων Παρασκιών Αγίου Βασιλείου Αλαγνίου Αστρακών Αστριτσίου Δαμανίων Καλλονής Καταλαγαρίου Κουνάβων Μελεσών Μεταξοχωρίου Δ.Ε. ΟΙΚΙΣΜΟΣ Μυρτιάς Πεζών Χουδετσίου Πύργου Βαθύπετρο Καρνάρι Κάτω Αρχάνες Αμπελά Κερά Ελαιούσα Πατσίδες Άγιες Παρασκιές Κελλιά ΑΠΟΦΑΣΗ ΝΟΜΑΡΧΗ ΓΠΣ 376 / / / /86 ΟΡΙΟΘΕΤΗΣΗ ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΕΚΤΑΣΗ ΟΙΚΙΣΜΟΥ ΟΙΚΙΣΜΟΥ ΣΕ HA / /86 409/86 ΟΧΙ ΝΑΙ ΝΑΙ Δεν οριοθετείται Δεν οριοθετείται ΝΑΙ ΝΑΙ ΝΑΙ Άγιος Βασίλειος 409/86 ΝΑΙ 38 Αλάγνι Αστρακοί Αστρίτσι Δαμάνια Αρκάδι Μελιδοχώρι Καλλονή Καταλαγάρι Κουνάβοι Μελέσες Φιλίσια Μεταξοχώρι Αρμανώγεια Μονή Αγίου Γεωργίου Επανωσήφη Παρθένιο Μυρτιά Πεζά Χουδέτσι Πύργος Μουρνιά Πρινιάς 40/ /86 409/86 40/86 40/86 40/86 409/ /86 409/86&3742/87 409/86 409/86 40/86 40/86 ΝΑΙ ΝΑΙ ΝΑΙ ΝΑΙ ΝΑΙ ΝΑΙ ΝΑΙ ΝΑΙ ΝΑΙ ΝΑΙ ΝΑΙ ΝΑΙ ΝΑΙ ΜΟΝΗ 40/ / /86 409/86 035/86 035/86 035/86 ΝΑΙ ΝΑΙ ΝΑΙ ΝΑΙ ΝΑΙ ΝΑΙ ΝΑΙ

36 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΕΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ Αχεντριά Εθιάς Καλυβίων Λιγορτύνου ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ Μεσοχωρίου Παρανύμφων Πραιτωρίων Τεφελίου Χαρακίου Χάρακος Αχεντριάς Αγ. Παρασκευή Άγ. Παντελεήμων Ροτάσι Αγία Άννα Εθιά Καλύβια Κάτω Καλύβια Νεοχώρι Λιγόρτυνος Κεφαλάδος Πλακιώτισσα Μεσοχώρι Παράνυμφοι Αμύγδαλος Πλατανιάς Τρείς Εκκλησιές Πραιτώρια Τεφέλι Αποσελέμιο Πυθάρι Χαράκι Βοριάς Μαδέ Χάρακας Αγ. Φωτιά Δωράκι 035/86 035/86 035/86 035/86 035/86 035/86 035/86 035/86 035/86 035/86 035/86 035/86 035/86 035/86 035/86 035/86 035/86 035/86 035/86 035/86 035/86 035/86 035/86 035/86 035/86 035/86 035/86 ΝΑΙ ΝΑΙ ΝΑΙ ΝΑΙ ΝΑΙ ΝΑΙ ΝΑΙ ΝΑΙ ΝΑΙ ΝΑΙ ΝΑΙ ΝΑΙ ΝΑΙ ΝΑΙ ΝΑΙ ΝΑΙ ΝΑΙ ΝΑΙ ΝΑΙ ΝΑΙ ΝΑΙ ΝΑΙ ΝΑΙ ΝΑΙ ΝΑΙ ΝΑΙ ΝΑΙ Πηγή : Μελέτη Γενικών Κατευθύνσεων ΠΕΡΠΟ Νομού Ηρακλείου, ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΚΑΙ ΥΠΟΔΟΜΕΣ.4. Πληθυσμιακές μεταβολές Ο πληθυσμός του Δήμου Αρχανών- Αστερουσίων σύμφωνα με τα οριστικά στοιχεία της απογραφής του 20 ανέρχεται σε άτομα και αντιστοιχεί στο 5,46% του πληθυσμού της Περιφερειακής Ενότητας Ηρακλείου και στο 2,67% του πληθυσμού της Κρήτης. Διαχρονικά ο Δήμος εμφανίζει αδυναμία συγκράτησης του πληθυσμού. Στα τελευταία είκοσι χρόνια ο πληθυσμός μειώνεται διαρκώς με τη μεγαλύτερη συρρίκνωση να καταγράφεται την δεκαετία , μεγέθους 7,37% την ίδια στιγμή μάλιστα που τόσο σε επίπεδο Περιφερειακής Ενότητας, όσο και Περιφέρειας ο πληθυσμός αυξάνεται. Στην εικοσαετία η μείωση υπερβαίνει το 0%. Πληθυσμιακή Εξέλιξη ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ Δήμος Αρχανών Αστερουσίων Π.Ε. Ηρακλείου Περιφέρεια Κρήτης 20 ΠΟΣΟΣΤΙΑΙΑ ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ,39% -7,37% -0,52% ,4% 4,44% 5,32% ,3% 3,64% 5,37% 36

37 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΕΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΣΥΝΟΛΟ ΧΩΡΑΣ ,86% -,36% 5,42% Πηγή : ΕΛ. ΣΤΑΤ., Απογραφές Πληθυσμού 99,200, 20 Σε επίπεδο Δημοτικών Ενοτήτων μόνο η ενότητα των Αρχανών εμφανίζει πληθυσμιακή αύξηση μεγέθους 0,86% στο διάστημα , ενώ στις δύο άλλες ενότητες ο πληθυσμός μειώνεται με ποσοστό υψηλότερο από εκείνο του Δήμου. Η μεγαλύτερη μείωση, της τάξης του 7,23% σημειώθηκε στην ενότητα Αστερουσίων. ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ 200 ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ 20 ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ Ν. ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ ΣΥΝΟΛΟ ΔΗΜΟΥ ,86-7,23-0,29-7,38 Πηγή : ΕΛ. ΣΤΑΤ., Απογραφές Πληθυσμού 200, 20 Από πλευράς πληθυσμιακής συγκέντρωσης, ο πληθυσμός κατανέμεται σχετικά ομοιόμορφα μεταξύ των Δημοτικών Ενοτήτων. Το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού συγκεντρώνεται στη Δημοτική Ενότητα Ν. Καζαντζάκη (38,54%) και ακολουθεί με μικρή απόκλιση η Ενότητα των Αστερουσίων (3,25%), ενώ το υπόλοιπο 30,2 % είναι συγκεντρωμένο στην Ενότητα των Αρχανών. ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ 20 ΠΛΗΘΥΣΜΙΑΚΗ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ % ΑΡΧΑΝΩΝ ,2 ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ,25 Ν. ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ ,54 ΣΥΝΟΛΟ ΔΗΜΟΥ ,00 37

38 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΕΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ Η πληθυσμιακή πυκνότητα στο σύνολο του Δήμου είναι 49,5 κάτοικοι / τετραγωνικό χιλιόμετρο και αποκλίνει σημαντικά από τις αντίστοιχες τιμές σε επίπεδο Περιφερειακής Ενότητας Ηρακλείου και Περιφέρειας Κρήτης. Ωστόσο, η εικόνα διαφοροποιείται στο εσωτερικό του Δήμου με τη Δημοτική Ενότητα Αρχανών να είναι ιδιαίτερα πυκνοκατοικημένη (59,98 κάτοικοι/ τ.χλμ.). Χαμηλή πληθυσμιακή πυκνότητα έχει η Δημοτική Ενότητα Αστερουσίων (25,65 κάτοικοι/ τ.χλμ.). ΠΛΗΘΥΣΜΙΑΚΗ ΠΥΚΝΟΤΗΤΑ ΑΝΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ (20) ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ Ν. ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ ΣΥΝΟΛΟ ΔΗΜΟΥ ΠΕ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΚΡΗΤΗΣ ΠΛΗΘΥΣΜΙΑΚΗ ΠΥΚΝΟΤΗΤΑ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ % ΕΚΤΑΣΗ ,2 3,25 38, ,56 203,420 02,20 337, ,995 59,98 25,65 62,94 49,5 5, ,768 75, Πηγή : ΕΛ. ΣΤΑΤ., Απογραφή Πληθυσμού 20, επεξεργασία στοιχείων.4.2 Σύνθεση πληθυσμού κατά ηλικία και φύλο Η δημογραφική φυσιογνωμία του Δήμου χαρακτηρίζεται διαχρονικά (99-200) από σημαντική μείωση του νεανικού πληθυσμού (0-4 ετών), αλλά και του πληθυσμού των ηλικιακών ομάδων 5-24 ετών και ετών. Αντίθετα, αυξήθηκε από 7,24% σε 22,20% ο πληθυσμός της τρίτης ηλικίας. Συνεπώς, ο Δήμος αντιμετωπίζει δημογραφικό πρόβλημα και δυσκολία ως προς την ανανέωση του πληθυσμού του. Σύμφωνα με την τελευταία απογραφή του 20 η ΕΛΣΤΑΤ διαφοροποιεί την ηλικιακή κατανομή όπως φαίνεται στον ακόλουθο πίνακα. ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ,52 20,9 99 ΟΜΑΔΕΣ ΗΛΙΚΙΩΝ ,63 22,79 24,07 3,90 20,38 27, ,99 7,68 38

39 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΕΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΝΙΚΟΥ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ ΣΥΝΟΛΟ ΔΗΜΟΥ Π.Ε. ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΚΡΗΤΗΣ 20,95 20,80 22,44 2,32 ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΝΙΚΟΥ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ ΣΥΝΟΛΟ ΔΗΜΟΥ Π.Ε. ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΚΡΗΤΗΣ ,59 4,75 4,4 4,72 7,6 6,96 ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΝΙΚΟΥ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ ΣΥΝΟΛΟ ΔΗΜΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΝΙΚΟΥ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ ΣΥΝΟΛΟ ΔΗΜΟΥ ,80 5,75 7,34 9,89 4,00 4, 6,0 5,36 22,9 25,87 2,66 26,9 26,65 2,74 26,25 22, ΟΜΑΔΕΣ ΗΛΙΚΙΩΝ ,29 27,24 23,44 2,25 23,05 26,0 3,85 24,68 24,82 3,40 24,76 24,92 5,34 30,23 22,09 4,79 30,25 2,74 20 ΟΜΑΔΕΣ ΗΛΙΚΙΩΝ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΟΜΑΔΩΝ ΗΛΙΚΙΩΝ ,3 7,60 3,2 6,5 6,54 4,66 9,20 9, 4,82 24,0 23,24 2,69 6,98 7,24 3,06 5, ,44 23,85 22,5 22,20 5,8 6, ,29 7,79 8,08 20,7 ΔΗΜΟΣ ΑΡΡΕΝΕΣ ΘΗΛΕΙΣ ΣΥΝΟΛΟ Πηγή : ΕΛ. ΣΤΑΤ., Απογραφή Πληθυσμού 20, επεξεργασία στοιχείων Όσο αφορά στην δημογραφική φυσιογνωμία μετά το 20 παρατηρούνται τα εξής: Το 43,90% των δημοτών είναι ηλικίας έως 39 ετών έναντι του 38,85 % που είναι μεγαλύτερη των 60 ετών. Σε επίπεδο Δημοτικών Ενοτήτων, εκείνη των Αρχανών εμφανίζει το χαμηλότερο ποσοστό ατόμων ηλικίας άνω των 70 ετών. Ενώ εκείνη του Ν. Καζαντζάκης τα υψηλότερα ποσοστά σε όλη την ηλικιακή γκάμα. Προκειμένου να μελετηθεί πιο αναλυτικά το δημογραφικό προφίλ του Δήμου υπολογίστηκαν τρεις βασικοί δημογραφικοί δείκτες, ήτοι, Δείκτης Γήρανσης 4, Δείκτης Εξάρτησης5 και Δείκτης Αντικατάστασης6. 4 Δείκτης Γήρανσης: (πληθυσμός 65+ / πληθυσμό 0-4 ετών) Χ Δείκτης Εξάρτησης: [(πληθυσμός 0-4 ετών) + (πληθυσμός 65+) / (πληθυσμό 5-64 ετών) Χ Δείκτης Αντικατάστασης: (πληθυσμός 5-9 ετών) /(πληθυσμό ετών) Χ

40 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΕΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ (200) ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ Ν.ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ ΣΥΝΟΛΟ ΔΗΜΟΥ ΔΕΙΚΤΗΣ ΔΕΙΚΤΗΣ ΔΕΙΚΤΗΣ ΓΗΡΑΝΣΗΣ 24,68% 6,6% 59,7% 50,8% ΕΞΑΡΤΗΣΗΣ 53,9% 62,87% 57,85% 58,53% ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ 34,27% 23,48% 27,44% 27,46% Πηγή : ΕΛ.ΣΤΑΤ, Απογραφή Πληθυσμού 200, επεξεργασία στοιχείων ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ (20) ΔΗΜΟΣ ΔΕΙΚΤΗΣ ΓΗΡΑΝΣΗΣ ΔΕΙΚΤΗΣ ΕΞΑΡΤΗΣΗΣ ΔΕΙΚΤΗΣ ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΣΥΝΟΛΟ 66,95 % 7,83 % 66,43 % Πηγή : ΕΛ.ΣΤΑΤ, Απογραφή Πληθυσμού 20, επεξεργασία στοιχείων Ειδικότερα: Α. Ο Δείκτης Γήρανσης εκφράζει κατά πόσο το βάρος του πληθυσμού μετατοπίζεται από τη βάση της πληθυσμιακής πυραμίδας προς την κορυφή, πόσο δηλαδή γηρασμένος είναι ο πληθυσμός και κατά πόσο μια περιοχή αντιμετωπίζει πρόβλημα ανανέωσης του πληθυσμού της. Ο συγκεκριμένος δείκτης στο σύνολο του Δήμου έχει τιμή 66,95 % και είναι πολύ υψηλότερος τον προηγούμενο του 200 που ήταν 50,8 % αύξηση κατά 6,4 % Β. Ο Δείκτης Εξάρτησης δηλώνει την επιβάρυνση που δέχεται ο ενεργός πληθυσμός (5-64 ετών) από το γεροντικό και το νεανικό πληθυσμό (65+ και 0-4 ετών). Στο σύνολο του Δήμου, η τιμή του δείκτη εξάρτησης ανέρχεται σε 7,83 % και έχει αυξηθεί από την προηγούμενη δεκαετία κατά 3,30% Γ. Ο Δείκτης Αντικατάστασης δηλώνει για κάθε 00 άτομα ηλικίας ετών που είναι σε φάση να αποχωρήσουν από την αγορά εργασίας, πόσα άτομα ηλικίας 5-9 ετών αντιστοιχούν. Η χαμηλή τιμή του δείκτη είναι αρνητική για το παραγωγικό σύστημα και την αγορά εργασίας. Στο σύνολο του Δήμου ο δείκτης είναι 66,43 % που είναι ελπιδοφόρο αφού την προηγούμενη δεκαετία ήταν μόλις 27,46 %.4.3 Επίπεδο Εκπαίδευσης Η εικόνα του Δήμου αναφορικά με το μορφωτικό επίπεδο δεν κρίνεται ικανοποιητική, καθώς ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού (άνω των 0 ετών), ήτοι 20,52% δεν τέλειωσαν τη στοιχειώδη εκπαίδευση και δε γνωρίζουν γραφή και ανάγνωση. Μάλιστα το ποσοστό αυτό είναι υπερδιπλάσιο του αντίστοιχου της Περιφέρειας (9,2%). Πρόκειται για έναν πληθυσμό με χαμηλά τυπικά προσόντα δεδομένου ότι το 43% είναι απόφοιτοι Δημοτικού, ενώ μόλις το 8% είναι πτυχιούχοι ανωτάτων και ανωτέρων σχολών. 40

41 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΕΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΕΠΙΠΕΔΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ (%) ΑΤΟΜΩΝ ΗΛΙΚΙΑΣ 0 ΕΤΩΝ ΚΑΙ ΑΝΩ Δ. Ε. ΒΑΘΜΙΔΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΑΡΧΑΝΩΝ Δ. Ε. Δ. Ε. ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ Ν. ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ ΣΥΝΟΛΟ ΔΗΜΟΥ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΔΙΔΑΚΤΟΡΙΚΟ 0,35 0,0 0,7 0,62 ΠΤΥΧΙΟΥΧΟΙ ΑΝΩΤΑΤΩΝ ΣΧΟΛΩΝ 2,38 0,92,49 4,79 ΠΤΥΧΙΟΥΧΟΙ ΤΕΙ (ΚΑΤΕ, ΚΑΤΕΕ),23 0,43 0,92 2,58 ΠΤΥΧΙΟΥΧΟΙ ΑΝΩΤΕΡΩΝ ΣΧΟΛΩΝ 0,22 0, 0,9 0,52 ΑΠΟΦΟΙΤΟΙ ΜΕΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ 7,40 4,82 8,66 20,88 ΤΕΛΕΙΩΣΑΝ ΤΗ Γ' ΤΑΞΗ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ 3,89 3,85 4,30 2,04 ΑΠΟΦΟΙΤΟΙ ΣΤΟΙΧΕΙΩΔΟΥΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΕΩΣ 9,09 3,62 5,36 38,07 ΔΕΝ ΤΕΛΕΙΩΣΑΝ ΤΗ ΣΤΟΙΧΕΙΩΔΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ 3,65 5,67 5,98 5,30 ΑΓΡΑΜΜΑΤΟΙ ΜΗ ΓΝΩΡΙΖΟΝΤΕΣ ΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΑΝΑΓΝΩΣΗ 0,7,98,57 4,26 Πηγή : ΕΛ. ΣΤΑΤ, Απογραφή Πληθυσμού 20, Επεξεργασία Στοιχείων.4.4 Δομές κοινωνικής υποστήριξης.4.4. Υπηρεσίες Υγείας Στο Δήμο Αρχανών- Αστερουσίων λειτουργούν: ένα () Κέντρο Υγείας στο Χάρακα, τρία (3) Περιφερειακά Ιατρεία στη Δημοτική Ενότητα Αστερουσίων (Μεσοχωριό, Πύργος, Τεφέλι), ένα () Περιφερειακό Ιατρείο στη Δημοτική Ενότητα Αρχανών (Αρχάνες) και τέσσερα (4) Περιφερειακά Ιατρεία στη Δημοτική Ενότητα Ν. Καζαντζάκης (Αγιές Παρασκιές, Αλάγνι, Πεζά, Μεταξοχώρι) και φυσικοθεραπευτήριο στους Κουνάβους. Για σοβαρά περιστατικά υγείας και εξειδικευμένες ανάγκες οι κάτοικοι εξυπηρετούνται από το Βενιζέλειο Νοσοκομείο Ηρακλείου και από το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Ηρακλείου Υπηρεσίες Κοινωνικής Προστασίας και Αλληλεγγύης Κατ εφαρμογή του άρθρου 75 του ν. 3463/2006 (Κώδικας Δήμων και Κοινοτήτων), όπως συμπληρώθηκε με το άρθρο 94 του ν. 3852/200 (Πρόγραμμα Καλλικράτης), οι πρωτοβάθμιοι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης αναλαμβάνουν αυξημένες αρμοδιότητες στον τομέα της κοινωνικής προστασίας και 4

42 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΕΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ αλληλεγγύης, στοχεύοντας στην κάλυψη των τοπικών αναγκών και προτεραιοτήτων, αμβλύνοντας τις κοινωνικές ανάγκες και καλλιεργώντας την κοινωνική συνοχή μεταξύ των κατοίκων. Ο Δήμος Αρχανών- Αστερουσίων συγκεντρώνει έναν σημαντικό αριθμό υπηρεσιών, δομών και προγραμμάτων στους τομείς της κοινωνικής προστασίας και αλληλεγγύης. Στους πίνακες που ακολουθούν αποτυπώνονται οι δομές και τα χαρακτηριστικά τους ανά Δημοτική Ενότητα. Δ.Κ / Τ.Κ ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΑΡΧΑΝΩΝ Κατάσταση Δομή Κοινωνικής Φροντίδας Δυναμικότητα κτίσματος Δ.Κ ΑΡΧΑΝΩΝ ΚΑΠΗ Δ.Κ ΑΡΧΑΝΩΝ ΚΔΑΠ Δ.Κ ΑΡΧΑΝΩΝ Δ.Κ ΑΡΧΑΝΩΝ Δ.Κ ΑΡΧΑΝΩΝ Τ.Κ Κ. ΑΡΧΑΝΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΒΟΗΘΕΙΑ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ» ΒΡΕΦΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΙΑΤΡΕΙΟ ΕΞΕΤΑΣΤΗΡΙΟ Επάρκεια χώρων ΚΑΛΗ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΤΙΚΗ 45 ΚΑΛΗ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΤΙΚΗ 20 ΚΑΛΗ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΤΙΚΗ 5 ΚΑΛΗ ΚΑΛΗ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΤΙΚΗ ΜΕΤΡΙΑ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΤΙΚΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟΥ ΙΑΤΡΕΙΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Ν. ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ Δ.Κ / Τ.Κ ΚΟΥΝΑΒΩΝ ΑΓΙΩΝ ΠΑΡΑΣΚΙΩΝ Δομή Κοινωνικής Φροντίδας ΚΕΝΤΡΟ ΗΜΕΡΗΣΙΑΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ Δυναμικότητα Κατάσταση κτίσματος 5 ΚΑΛΗ 00 ΚΑΛΗ ΚΟΥΝΑΒΩΝ ΜΟΝΑΔΑ ΒΟΗΘΕΙΑ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ 30 ΚΑΛΗ ΠΕΖΩΝ ΚΕΝΤΡΟ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΠΑΙΔΙΩΝ 32 ΚΑΛΗ ΠΕΖΩΝ ΒΡΕΦΟΝΗΠΙΑΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ 90 ΚΑΛΗ ΜΕΤΑΞΟΧΩΡΙΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΟΣ ΠΑΙΔΙΚΟΣ ΚΑΙ ΒΡΕΦΟΝΗΠΙΑΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ 5 ΚΑΛΗ Επάρκεια χώρων ΚΑΛΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΔΥΝΑΜΙΚΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΔΟΜΗΣ EXEI ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΘΕΙ ΣΕ ΚΤΙΡΙΟ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΣΤΙΣ ΑΓΙΕΣ ΠΑΡΑΣΚΙΕΣ EXEI ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΘΕΙ ΣΕ ΚΤΙΡΙΟ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΣΤΙΣ ΑΓΙΕΣ ΠΑΡΑΣΚΙΕΣ ΚΑΛΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΔΥΝΑΜΙΚΟTΗΤΑ ΤΗΣ ΔΟΜΗΣ ΚΑΛΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΔΥΝΑΜΙΚΟTΗΤΑ ΤΗΣ ΔΟΜΗΣ ΚΑΛΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΔΥΝΑΜΙΚΟTΗΤΑ ΤΗΣ ΔΟΜΗΣ Υποδομές Εκπαίδευσης και δια βίου μάθησης Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Περιφερειακής Διεύθυνσης Πρωτοβάθμιας & Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Κρήτης στο Δήμο λειτουργούν συνολικά δώδεκα (2) Νηπιαγωγεία, δεκαπέντε (5) Δημοτικά Σχολεία, πέντε (5) Γυμνάσια και τρία (3) Λύκεια καλύπτοντας έτσι σε ικανοποιητικό βαθμό τις ανάγκες πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Αναλυτικά, οι υποδομές εκπαίδευσης ανά Δημοτική Ενότητα παρατίθενται στους ακόλουθους πίνακες. ΥΠΟΔΟΜΕΣ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑΣ ΚΑΙ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΑΡΧΑΝΩΝ 42

43 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΕΤΗ ΕΠΑΡΚΕΙΑ ΧΩΡΩΝ _ Δήμος άριστη Ναι _ Δήμος καλή Ναι _ Δήμος μέτρια Όχι _ Δήμος μέτρια Όχι Ολοήμερο Ολοήμερο Νηπιαγωγείο Νηπιαγωγείο (2) () Ολοήμερο Ολοήμερο Δημοτικό Δημοτικό Σχολείο Σχολείο Αρχανών (2) Αρχανών () ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ ΑΚΙΝΗΤΟΥ ΓΥΜΝΑΣΤΗΡΙΟ 6 ΠΟΛΛΑΠΛΩΝ ΧΡΗΣΕΩΝ 6000 ΑΙΘΟΥΣΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΤΙΣΜΑΤΟΣ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑ ΓΗΠΕΔΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΤΗΤΑ 360 Γυμνάσιο Αρχανών ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΙΘΟΥΣΩΝ Λύκειο Αρχανών ΣΧΟΛΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ Δήμος Δήμος Πηγή : Περιφερειακή Δ/νση Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Κρήτης ΥΠΟΔΟΜΕΣ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑΣ ΚΑΙ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ 43

44 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΕΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ Δημοτικό Χάρακας 4 - Δήμος Πολύ καλή Ναι - Δήμος καλή Έλλειψη αιθουσών ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ ΑΚΙΝΗΤΟΥ - ΓΥΜΝΑΣΤΗΡΙΟ Νηπιαγωγείο Τεφέλι ΕΠΑΡΚΕΙΑ ΧΩΡΩΝ Λύκειο 3 ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΤΙΣΜΑΤΟΣ.540 ΠΟΛΛΑΠΛΩΝ ΧΡΗΣΕΩΝ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑ ΚΤΙΡΙΟΥ Γυμνάσιο ΑΙΘΟΥΣΕΣ Χάρακας ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΙΘΟΥΣΩΝ ΣΧΟΛΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ ΟΙΚΙΣΜΟΙ Δ.Κ. /Τ.Κ/ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ Γυμνάσιο Δήμος καλή Ναι Τεφέλι Δημοτικό 300 Μαζί με το Νηπιαγωγ είο Δήμος καλή Ναι Τεφέλι Νηπιαγωγείο - Δήμος Καλή Ναι Χαράκι (Νηπιαγωγείο) 28 Μεσοχωριό Νηπιαγωγείο Δήμος μέτρια Ναι Μεσοχωριό Δημοτικό Δήμος μέτρια Ναι Δημοτικό Δήμος καλή Δεν λειτουργεί Πύργος Νηπιαγωγείο 533 τ.μ Δήμος καλή Ναι Πύργος Δημοτικό Δήμος καλή Ναι Πύργος Γυμνάσιο Δήμος καλή Ναι 20 τμ Μαζί με το Νηπιαγωγ είο - - Δήμος μέτρια Δεν λειτουργεί - - Δήμος μέτρια Δεν λειτουργεί Λιγόρτυνος Αχεντριάς Δημοτικό Αχεντριάς Νηπιαγωγείο Πηγή : Περιφερειακή Δ/νση Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Κρήτης ΥΠΟΔΟΜΕΣ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑΣ ΚΑΙ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ Ν. ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ 44

45 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΕΤΗ ΕΠΑΡΚΕΙΑ ΧΩΡΩΝ Κουνάβοι Νηπιαγωγείο Καλή Ναι Αγ. Παρασκιές Νηπιαγωγείο Όχι ικανοποιητική Όχι Χουδέτσι Νηπιαγωγείο Καλή Ναι Μεταξοχώρι Νηπιαγωγείο Καλή Ναι Μυρτιά Νηπιαγωγείο Καλή Ναι ΣΧΟΛΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΤΙΣΜΑΤΟΣ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ Δ.Κ / Τ.Κ Κουνάβοι Δημοτικό Καλή Ναι Αγ. Παρασκιές Χουδέτσι Δημοτικό Δημοτικό Όχι ικανοποιητική Καλή Όχι Όχι Μεταξοχώρι Δημοτικό Καλή Ναι Μυρτιά Μελέσες Μελέσες Δημοτικό Γυμνάσιο Λύκειο Καλή Καλή Καλή Ναι Όχι Όχι Πηγή : Περιφερειακή Δ/νση Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Κρήτης Στο Δήμο και συγκεκριμένα στις Αρχάνες, λειτουργεί από το 2003, το Περιφερειακό Εκπαιδευτικό Κέντρο του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου (ΠΕΚ-ΕΑΠ), που δημιουργήθηκε προκειμένου να καλύψει τις ανάγκες των φοιτητών από την Κρήτη. Αποστολή του είναι η εξ αποστάσεως παροχή προπτυχιακής και μεταπτυχιακής εκπαίδευσης και επιμόρφωσης. Από το ακαδημαϊκό έτος εγκαταστάθηκε και λειτουργεί στο παλαιό Δημοτικό Σχολείο Αρχανών το Παράρτημα Κρήτης της Ανώτατης Σχολής Παιδαγωγικής Τεχνολογικής Εκπαίδευσης (Α.Σ.ΠΑΙ.ΤΕ) στο οποίο λειτουργεί το Ετήσιο Πρόγραμμα Παιδαγωγικής Κατάρτισης (Ε.Π.ΠΑΙ.Κ) που απευθύνεται σε απόφοιτους Α.Ε.Ι και Τ.Ε.Ι. με σκοπό την πραγματοποίηση προγραμμάτων παιδαγωγικής κατάρτισης, καθώς και προγραμμάτων εξειδίκευσης ή επιμόρφωσης. Επίσης από το 203 λειτουργεί στο Δήμο, Κέντρο Δια Βίου Μάθησης στο οποίο προσφέρονται τμήματα εκμάθησης εθνικής και τοπικής εμβέλειας. Μαθήματα υλοποιούνται σε σχολεία όλων των Δημοτικών Ενοτήτων. Τέλος, στις Αρχάνες από το 2003 λειτουργεί Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης που στόχο έχει την ευαισθητοποίηση και ενημέρωση μαθητών, εκπαιδευτικών και άλλων κοινωνικών περιβαλλοντικά προβλήματα του τόπου αλλά και του πλανήτη γενικότερα..5 ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ ΚΑΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ 45 ομάδων στα

46 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΕΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ.5. Πολιτιστικοί πόροι Η περιοχή έχει να επιδείξει πλούσιο πολιτιστικό περιβάλλον, το οποίο έχει διαμορφωθεί στο πέρασμα του χρόνου και αποτελεί σήμερα συγκριτικό πλεονέκτημα για την τουριστική και εν γένει τοπική ανάπτυξη. Αρχαιότητες, εκκλησίες και μοναστήρια, στοιχεία αγροτικής κληρονομιάς, παράλληλα με τη ζωντανή παράδοση, τα ήθη και τα έθιμα που διατηρούνται σε πολλούς οικισμούς συνθέτουν ένα μοναδικό «μωσαϊκό» πολιτισμού. Ο πολιτιστικός πλούτος του Δήμου ανά Δημοτική Ενότητα, αποτυπώνεται στους πίνακες που ακολουθούν. ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΑΡΧΑΝΩΝ Δ.Κ / Τ.Κ Τοπωνύμιο Σύντομη περιγραφή Επισκεψιμότητα Χώροι Αρχαιολογικού Ενδιαφέροντος ΑΡΧΑΝΕΣ (εντός οικισμού) ΑΡΧΑΝΕΣ (ΓΙΟΥΧΤΑΣ) ΑΡΧΑΝΕΣ (ΓΙΟΥΧΤΑΣ) Το Ανακτορικό Κτίριο στην Τουρκογειτονιά Το ιερό της Ψηλής Κορφής ΑΡΧΑΝΕΣ (ΓΙΟΥΧΤΑΣ) Η σπηλιά Χωστό Νερό ΑΡΧΑΝΕΣ (ΓΙΟΥΧΤΑΣ, ΚΑΡΝΑΡΙ) Σπήλιος του Στραβομύτη Κ. ΑΡΧΑΝΕΣ Το Φουρνί ΒΑΘΥΠΕΤΡΟ Το Μινωικό μέγαρο ή έπαυλη στο Βαθύπετρο Τα Ανεμόσπηλια «Θερινό ανάκτορο» των βασιλέων της Κνωσού. Ναι Στο ψηλότερο σημείο του Γιούχτα, είναι το σημαντικότερο ιερό κορυφής της Κρήτης. Ο πρώτος ανεξάρτητος ναός στην Κρήτη με το μοναδικό εύρημα της ανθρωποθυσίας. Βρίσκεται στη δυτική πλευρά του Γιούχτα. Η λατρεία αρχίζει στα Μεσομινωικά χρόνια και συνεχίζεται μέχρι και τα ελληνιστικά με κάποια διακοπή, σύμφωνα με τα μέχρι τώρα ευρήματα. Οι νεότερες ανασκαφές αποκάλυψαν λείψανα από τα νεολιθικά χρόνια μέχρι τα ελληνιστικά. Η σπηλιά αποτελεί δίκτυο υπερκείμενων στοών με πέντε εισόδους, δύο μεγάλους χώρους επάνω και έναν κάτω, με λίμνη και σταλακτίτες. Έχει εντοπιστεί προμινωικό νεκροταφείο το οποίο είναι το μεγαλύτερο προϊστορικό νεκροταφείο του Αιγαίου Πρόκειται για εγκατάσταση κάποιου τοπάρχη και έχει τα χαρακτηριστικά ενός «μικρού ανακτόρου». Σημαντική είναι η εγκατάσταση του σταφυλοπιεστηρίου στη νότια πτέρυγα, ενώ ένα ελαιοπιεστήριο βρέθηκε στην αυλή. Ναι Ναι Όχι Όχι Ναι Ναι Εκκλησίες και Ιεροί Ναοί 46

47 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΕΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΑΡΧΑΝΕΣ (εντός οικισμού) Η Παναγία ΑΡΧΑΝΕΣ (ΓΙΟΥΧΤΑΣ) Η Μονή Σωτήρα (Αφέντη) Χριστού ΑΡΧΑΝΕΣ (ΑΣΩΜΑΤΟΣ) Μιχαήλ Αρχάγγελος Δ.Κ / Τ.Κ ΑΡΧΑΝΕΣ (εντός οικισμού) ΑΡΧΑΝΕΣ (εντός οικισμού) ΑΡΧΑΝΕΣ (ΜΥΡΙΣΤΗΣ) ΑΡΧΑΝΕΣ (ΚΑΡΥΔΑΚΙ) ΑΡΧΑΝΕΣ ΑΡΧΑΝΕΣ ΒΑΘΥΠΕΤΡΟ Ναι (πανηγύρι στις 6 Αυγούστου) Σύντομη περιγραφή Επισκεψιμότητα Πάνω Μύλος Νερόμυλος Ναι Κάτω Μύλος Αναστηλωμένος νερόμυλος Ναι Υδραγωγείο του Μοροζίνι Ναι Καρυδακιανή Γέφυρα Ναι από μακριά Κτίριο ιδιοκτησίας Μ. Ψαλτάκη Νέο Δημαρχείο Αρχανών Οικισμός Βαθυπέτρου Αρχαιολογική Συλλογή Αρχανών ΑΡΧΑΝΕΣ (εντός οικισμού) Λαογραφικό Μουσείο ΑΡΧΑΝΕΣ (εντός οικισμού) Φάμπρικα Ελένη Μουσείο Αγροτικής Ιστορίας Θερινός δημοτικός κινηματογράφος ΑΡΧΑΝΕΣ (εντός οικισμού) Αποτελεί το αρχαιότερο γνωστό μοναστήρι, βρίσκεται στην κορυφή (σχεδόν) του Γιούχτα. Είναι η μοναδική τετραμάρτυρη εκκλησία στην Κρήτη. Σήμερα υπάρχει μόνο η καμαροσκέπαστη μικρή εκκλησία του Μιχαήλ Αρχάγγελου. Γύρω από την εκκλησία σώζονται τα ερείπιά του μικρού οικισμού. Οι τοιχογραφίες διατηρούνται καλά και χρονολογούνται στο 35. Θέσεις νεότερων χρόνων Τοπωνύμιο ΑΡΧΑΝΕΣ (εντός οικισμού) ΚΑΤΩ ΑΡΧΑΝΕΣ Ναι (πανηγύρι τον 5 Αύγουστο) Λειτουργεί και ως εκκλησιαστικό μουσείο. Ωδείο Εργαστήρι φωτογραφίας Θεατρικά εργαστήρια Χορωδίες Ναι Μουσεία Τα αρχαιολογικά ευρήματα που ήρθαν στο φως από τις ανασκαφές που έγιναν στην ευρύτερη περιοχή των Αρχανών αλλά και μέσα στον οικισμό, στεγάζονται σε ένα αναπαλαιωμένο κτίριο στον παραδοσιακό οικισμό των Αρχανών. Σε ένα αναπαλαιωμένο νεοκλασικό κτίριο στεγάζεται το λαογραφικό μουσείο στο οποίο παρουσιάζονται εκθέματα από την παράδοση, αλλά και την καθημερινή ζωή των Αρχανών. Ναι Ναι Ιδιωτικός χώρος μουσείο ελαιολάδου Ναι Ιδιωτικός χώρος εκτίθενται αντικείμενα που αντιπροσωπεύουν την Κρητική Ιστορία και Παράδοση από τον 9ο αιώνα μέχρι σήμερα. Σύγχρονες πολιτιστικές υποδομές Ο «Παράδεισος», ενταγμένος στο δίκτυο θερινών κινηματογράφων του Υπ. Πολιτισμού, σε χώρο εναρμονισμένο με την αισθητική του οικισμού και την ελληνική παράδοση των θερινών σινεμά. Ιδιωτική επιχείρηση Ναι Ναι Το ένα εκ των δύο είναι ιδιωτική επιχείρηση ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Ν. ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ 47

48 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΕΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ Δ.Κ / Τ.Κ ΑΣΤΡΙΤΣΙ ΜΥΡΤΙΑ Σύντομη περιγραφή Αρχαιολογικός Χώρος «Κεφάλα» Ρεματιά Άη Γιάννη- Χώρος Διεξαγωγής Πολιτιστικού Κάμπινγκ Μουσείο Νίκου Καζαντζάκη Στο Μουσείο βρίσκονται χειρόγραφα και σημειώσεις του συγγραφέα, δείγματα αλληλογραφίας με μεγάλους στοχαστές, πολιτικούς και λογοτέχνες της εποχής του, πρώτες εκδόσεις των έργων του στα ελληνικά και σ' άλλες γλώσσες, σπάνιο φωτογραφικό υλικό, αναμνηστικά από τα ταξίδια του, προσωπικά αντικείμενα, μακέτες, κοστούμια και υλικό από θεατρικές παραστάσεις έργων του, εδώ και στο εξωτερικό κ.ά., όλα κειμήλια, που ζωντανεύουν τη μνήμη και προβάλλουν το έργο και την προσωπικότητα του Νίκου Καζαντζάκη. Κέντρο Κρητικής Λογοτεχνίας ΑΓΙΕΣ ΠΑΡΑΣΚΙΕΣ Πρωτογεωμετρικό γεωμετρικό νεκροταφείο με το μοναδικό για τη βόρεια-κεντρική Κρήτη θολωτό γεωμετρικό τάφο Πεντάτρουλλος ναός του Χριστού, Λαξευτά καμαροσκεπή πατητήρια Κρήνη Χατζή Αλή Εφέντη, Ι.Ν Αγίας Ζώνης ΑΛΑΓΝΙ Φρούριο Θόλων και ναός Αγίων Αποστόλων ΑΣΤΡΑΚΟΙ Ερείπια τρίκλιτης βασιλική του Αγίου Γεωργίου ΚΟΥΝΑΒΟΙ Μουσικό Εργαστήρι Λαβύρινθος ΧΟΥΔΕΤΣΙ Είναι το μοναδικό μουσείο του είδους του στην Ελλάδα και περιλαμβάνει πλούσιες συλλογές μουσικών οργάνων που αντιπροσωπεύουν παραδοσιακές μουσικές, από την αρχαιότητα έως σήμερα. Είναι κέντρο έρευνας και εκμάθησης των οργάνων της Παραδοσιακής Μουσικής ανά τον κόσμο και στοχεύει στην διατήρηση της παγκόσμιας μουσικής παράδοσης. Καλλιεργεί τη μουσική γνώση και συμβάλλει στην προβολή νέων μουσικών δημιουργών. Χατζινές - Κρήνη του 67 ΑΓ.ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ Μονή της Παναγίας Σπηλιώτισσας (0ου αιώνα) Είναι κρυμμένη στην μια πλευρά του φαραγγιού της Σπηλιώτισσας και η πρόσβαση γίνεται περπατώντας σε ένα καταπράσινο μονοπάτι μήκους 500m από το Χουδέτσι. Το μοναστήρι αρχικά ήταν ανδρικό, σήμερα όμως λειτουργεί ως γυναικεία μονή και είναι από τα μικρότερα ενεργά μοναστήρια της Κρήτης. Κρήνη- Δεξαμενή Φουντάνα και Παλαιά Βρύση ΜΕΤΑΞΟΧΩΡΙ ΜΕΛΕΣΕΣ ΚΑΤΑΛΑΓΑΡΙ Μονή Αγίου Γεωργίου Επανωσήφη Η Μονή του Αγίου Γεωργίου χτίστηκε κατά τα τελευταία χρόνια της Ενετοκρατίας και απέκτησε τέτοια φήμη που τα επόμενα χρόνια έγινε ένα από τα μεγαλύτερα προσκυνήματα της Κρήτης Κάστελλος και οι Θόλοι των Μελεσσών Βενετσιάνικο κάστρο της Παλαιόχωρας Ιστορικό διατηρητέο μνημείο Ναού Ζοωδόχου Πηγής, Φρουρίου και παρακείμενων Λαξευτών Ληνών ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ Δ.Κ / Τ.Κ Οικισμός ΧΑΡΑΚΑ Σύντομη περιγραφή Βενετσιάνικο Κάστρο στο βράχο Χαράκι, Ι.Ν Αγίας Παρασκευής και Αγίου Ιωάννη ΑΓΙΑ ΦΩΤΙΑ ΔΩΡΑΚΙ ΠΥΡΓΟΣ Ανεμόμυλος, Κοινοτική Κρήνη Υδραγωγείο- Κρήνη (Ρωμαϊκής περιόδου) Νερόμυλος Αλευρόμυλοι των Καράβων, ΠΛΑΚΙΩΤΙΣΣΑ ΚΑΛΥΒΙΑ ΧΑΡΑΚΑ Δασάκι Πύργου Φάμπρικα Βρύση Κρήνη στην Αγιά Φωτιά 48

49 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΕΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ Ανεμόμυλος Ιεροί Ναοί Αγ. Παρασκευής και Αγίου Ιωάννη Αρχαία πόλη Ρυτιασός ή το Ομηρικόν Ρύτιον και γεωμετρικό νεκροταφείο Αρχαιολογική Θέση Δαμάντρι (Μινωϊκό Κτίριο), ΡΟΤΑΣΙ ΠΡΑΙΤΩΡΙΑ Γέφυρα Αναποδάρη, ΜΕΣΟΧΩΡΙΟ Ιερός Ναός Μιχαήλ Αρχαγγέλου Ανεμόμυλος και νερόμυλος, ΤΕΦΕΛΙ ΜΑΡΙΔΑΚΙ ΛΙΓΟΡΤΥΝΟΣ Κτίριο Δημοτικού Σχολείου Κρήνη Μοναστήρι Άγιος Νικήτας Λαξευτός τάφος γεωμετρικής περιόδου, ΠΑΡΑΝΥΜΦΟΙ ΤΡΕΙΣ Ερείπια Βυζαντινού ναού Αγίας Τριάδας Ι.Ν Αγίου Παύλου Τρείς Εκκλησιές, ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ Ι.Ν Αγίου Γεωργίου ΕΘΙΑ ΤΣΟΥΤΣΟΥΡΟΣ Βυζαντινοί ναοί Παραδοσιακός Οικισμός Αρχαία πόλη Ίνατος Λατρευτικό σπήλαιο Ειλειθυίας.5.2 Αθλητικοί χώροι Στο Δήμο λειτουργούν οι εξής αθλητικοί χώροι : Στη Δημοτική Κοινότητα Αρχανών (θέση Συνοικισμός) λειτουργεί κλειστό στάδιο το οποίο διαθέτει αγωνιστικό χώρο για αγώνες μπάσκετ, βόλεϊ, χάντμπολ, τένις και άλλα αθλήματα σάλας, καθώς και αίθουσα γυμναστικής πλήρως εξοπλισμένη. Το στάδιο διαθέτει κερκίδα 650 θεατών. Επίσης λειτουργεί ανοικτό γήπεδο ποδοσφαίρου με κερκίδες χωρητικότητας 300 θεατών καθώς και 2 γήπεδα 5Χ5 Στη Δημοτική Ενότητα Ν. Καζαντζάκη και ειδικότερα στις κοινότητες Μυρτιάς, Μεταξοχωρίου και Αγιών Παρασκιών λειτουργούν από ένα γήπεδο ποδοσφαίρου, ενώ στις Μελέσες λειτουργεί κλειστό γυμναστήριο που διαθέτει αίθουσα γυμναστικής, γήπεδα καλαθοσφαίρισης, πετοσφαίρισης, αποδυτήρια και αναψυκτήριο. Στη Δημοτική Ενότητα Αστερουσίων και συγκεκριμένα στις κοινότητες Μεσοχωρίου και Λιγόρτυνου λειτουργούν από ένα γήπεδο ποδοσφαίρου με συνθετικό χλοοτάπητα. Αξιόλογη είναι η δυνατότητα των ορεινών περιοχών για ποδηλασία, όπου έχουν χαρτογραφηθεί αρκετές διαδρομές mountain bike και έχουν διοργανωθεί σχετικές εκδηλώσεις.6 ΤΟΠΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ 49

50 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΕΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ.6. Οικονομικά ενεργός πληθυσμός Ως οικονομικά ενεργός πληθυσμός νοείται το άθροισμα των απασχολούμενων και των ανέργων. Ως ποσοστό στο σύνολο του πληθυσμού, ο οικονομικά ενεργός πληθυσμός του Δήμου εξελίχθηκε ανοδικά από 40,06% το 99, σε 44,88% το 200, γεγονός που υπογράμμιζε την ενίσχυση του εργατικού δυναμικού αλλά στην παρούσα εμφανίζεται μείωση στο ποσοστό των 37,42 % ήτοι μείωση κατά 7,46% ΙΚ ΕΝΕΡΓΟΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΟΕΠ ΟΕΠ ΩΣ ΟΕΠ ΩΣ ΠΟΣΟΣΤΟ ΠΟΣΟΣΤΟ ΣΤΟ 99 ΟΕΠ 200 ΣΤΟ ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΠΛΗΘΥΣΜΟ ΠΛΗΘΥΣΜΟ ΟΕΠ ΩΣ ΟΕΠ 20 ΠΟΣΟΣΤΟ ΣΤΟ ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΠΛΗΘΥΣΜΟ ΔΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ,06% ,88% ,42% ,09% ,% - - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ Πηγή: ΕΛ. ΣΤΑΤ.20 Επεξεργασία στοιχείων.6.2 Εξέλιξη και διάρθρωση της απασχόλησης Η εξέλιξη και διάρθρωση της απασχόλησης δυστυχώς εμφανίζει τεράστια υποχώρηση σε απόλυτα μεγέθη μείωση κατά.308 άτομα και σε ποσοστιαία μεταβολή μείωση κατά 7,32 %. ΕΞΕΛΙΞΗ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ (Αρ. εργαζομένων) ΔΗΜΟΤΙΚΗ /ΤΟΠΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΣΥΝΟΛΟ ΔΗΜΟΥ ΠΕ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΠΟΣΟΣΤΙΑΙΑ ΜΕΤΑΒΟΛΗ ,93 8,2 ΠΟΣΟΣΤΙΑΙΑ ΜΕΤΑΒΟΛΗ , Ανεργία Οι κάτοικοι του Δήμου αντιμετωπίζουν πρόβλημα ανεργίας το οποίο μάλιστα στις μέρες μας και με τη συνεχιζόμενη οικονομική κρίση εντείνεται. Το ποσοστό ανεργίας υπερδιπλασιάστηκε την τελευταία δεκαετία και ανέβηκε στο επίπεδο του 4,8%. ΕΞΕΛΙΞΗ ΔΕΙΚΤΗ ΑΝΕΡΓΙΑΣ ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ / ΔΗΜΟΤΙΚΗ / ΤΟΠΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΣΥΝΟΛΟ ΔΗΜΟΥ ΔΕΙΚΤΗΣ ΑΝΕΡΓΙΑΣ 99 3,8 ΔΕΙΚΤΗΣ ΑΝΕΡΓΙΑΣ 200 6,60 ΔΕΙΚΤΗΣ ΑΝΕΡΓΙΑΣ 20 4,8 Πηγή : ΕΛ. ΣΤΑΤ., Απογραφή πληθυσμού 99, 200, 20 επεξεργασία στοιχείων.6.4. Φτώχεια 50

51 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΕΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ Μέχρι πρότινος η φτώχεια για τον δήμο μας είχε τον χαρακτηριστικό των μεμονωμένων περιπτώσεων ευάλωτων ομάδων (μεταναστών, μονογονεικών ή πολύτεκνων οικογενειών, κ.λ.π) που αθόρυβα αντιμετωπίζονταν από τις κοινωνικές υπηρεσίες του δήμου και τις δομές των νομικών του προσώπων. Στην παρούσα όμως και με δεδομένη της οικονομική κρίση της χώρας γίνεται επιτακτική η προσέγγιση της φτώχειας σε επίπεδο δήμου, αφού σύμφωνα με τα στοιχεία του 204, που διατηρούνται στο Τμ. Κοινωνικής Πολιτικής του Δήμου, εμφανίζονται τα παρακάτω: 3 Μέλη πολύτεκνων οικογενειών με χαμηλό οικογενειακό εισόδημα Και εξ αυτών 34 με χαμηλό ατομικό/οικογενειακό εισόδημα μέχρι Και εξ αυτών 79 με χαμηλό οικογενειακό εισόδημα μέχρι Νοικοκυριά χωρίς κανέναν εργαζόμενο Και εξ αυτών 28 Νοικοκυριά χωρίς κανέναν εργαζόμενο με παιδιά.46 Φτωχοί Εργαζόμενοι με χαμηλό οικογενειακό εισόδημα ήτοι το 2,37 % των συνολικά εργαζομένων βάσει των στοιχείων της απογραφής του 20. Και εξ αυτών 482 με χαμηλό ατομικό/οικογενειακό εισόδημα μέχρι Και εξ αυτών 664 με χαμηλό οικογενειακό εισόδημα μέχρι Φτωχοί Συνταξιούχοι με χαμηλό οικογενειακό εισόδημα Και εξ αυτών 287 με χαμηλό ατομικό/οικογενειακό εισόδημα μέχρι Και εξ αυτών 474 με χαμηλό οικογενειακό εισόδημα μέχρι Ηλικιωμένοι (άνω των 65 ετών) χωρίς Ασφάλιση Υγείας Τα στοιχεία αυτά καταδεικνύουν ότι η φτώχεια αφορά πλέον στον δήμο μας και δεν αγγίζει μόνο τις ευάλωτες ομάδες, αλλά έχει επεκταθεί πλέον και στον κανονικό πληθυσμό..6.5 Παραγωγικοί τομείς και τοπική οικονομία Η παραγωγή δομή του Δήμου ως προς την κύρια απασχόληση, δεν στηρίζεται πλέον στον πρωτογενή τομέα σε σχέση με την προηγούμενη απογραφή, αφού αυτός καταλαμβάνει κατά Μ.Ο μόνο το 35,27%. Όμως θα πρέπει να ληφθεί υπόψη, ότι ο πρωτογενής τομέας αποτελεί συμπληρωματική δραστηριότητα σε πολύ υψηλό ποσοστό, δεδομένου ότι το σύνολο σχεδόν των ντόπιων κατοίκων, διαθέτουν αγροτική εκμετάλλευση από τις οποίες παράγονται προϊόντα και εισόδημα. Από τα στατιστικά δεδομένα το συμπέρασμα είναι ξεκάθαρο ότι η απασχόληση σαφώς μετατοπίζεται πλέον προς τον τριτογενή τομέα αφού αγγίζει κατά Μ.Ο το 57,4 %. Ο δευτερογενής τομέας εξακολουθεί να είναι σε πολύ χαμηλά επίπεδα κατά Μ.Ο στο 7,3% έχοντας υποστεί μείωση της τάξης του,4%, σε σχέση με την προηγούμενη απογραφή. ΠΟΣΟΣΤΙΑΙΑ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΑΝΑ ΚΛΑΔΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ 5

52 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΕΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ (200) Πρωτογενής Τομέας Δευτερογενής Τομέας Τριτογενής Τομέας Δε δήλωσαν κλάδο οικονομικής δραστηριότης Δ. E. ΑΡΧΑΝΩΝ Δ. E. ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ Δ. E. ΝΙΚΟΥ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ ΣΥΝΟΛΟ ΔΗΜΟΥ 40,5 70,9 8,72 5,0 48,78 22,34 2,35 2,36 48,69 2,67 33,73 4,9 54,4 8,88 33,67 3,30 ΠΕ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ 22,62 5,97 56,67 4,74 ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΚΡΗΤΗΣ 23,42 6,09 55,57 4,93 Δ.Κ. / Τ.K. Πηγή : ΕΛ. ΣΤΑΤ., Απογραφή Πληθυσμού 200, επεξεργασία στοιχείων ΠΟΣΟΣΤΙΑΙΑ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΑΝΑ ΚΛΑΔΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ (20) Δ.Κ. / Τ.K. Πρωτογενής Τομέας % Δευτερογενής Τομέας % Τριτογενής Τομέας % Δ. E. ΑΡΧΑΝΩΝ ,8 7 6, ,9.860 Δ. E. ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 90 57,65 4 7, , Δ. E. ΝΙΚΟΥ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ 603 3, 6 8, , ΣΥΝΟΛΟ ΔΗΜΟΥ.89 % 392 ΣΥΝΟΛΟ ,27 7,3 57,4 Πηγή : ΕΛ. ΣΤΑΤ., Απογραφή Πληθυσμού 20, επεξεργασία στοιχείων Ο πρωτογενής τομέας Σε σχέση με την εξάρτηση των Δημοτικών Ενοτήτων από τον πρωτογενή τομέα, αυτή των Αστερουσίων εμφανίζει την μέγιστη με 57,65%, ενώ την μικρότερη η ενότητα των Αρχανών με 20,8%. ΠΟΣΟΣΤΙΑΙΑ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΕΚΤΑΣΕΩΝ ΚΑΤΑ ΕΙΔΟΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ ΕΙΔΟΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ ΕΤΗΣΙΕΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ ΔΕΝΔΡΩΔΕΙΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ ΑΜΠΕΛΙΑ ΚΑΙ ΣΤΑΦΙΔΑΜΠΕΛΑ ΜΟΝΙΜΑ ΛΙΒΑΔΙΑ ΚΑΙ ΒΟΣΚΟΤΟΠΟΙ ΑΓΡΑΝΑΠΑΥΣΕΙΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟΙ ΛΑΧΑΝΟΚΗΠΟΙ ΦΥΤΩΡΙΑ ΚΑΡΠΟΦΟΡΩΝ ΔΕΝΔΡΩΝ, ΑΛΛΕΣ ΠΟΛΥΕΤΕΙΣ ΔΕ ΔΕ ΔΕ ΣΥΝΟΛΟ ΑΡΧΑΝΩΝ 0,66 48,53 47,55 ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 9,22 30,,66 Ν. ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ 6,85 43,6 20,79 ΔΗΜΟΥ 7,39 36,70,9 2,35 48,34 28,39 36,27 0,7 0,47 0,07 0,37 0,2 0,2 0,27 0,22 0,08 0 0,02 0,02 ΦΥΤΕΙΕΣ Πηγή : ΟΠΕΚΕΠΕ 202 Ενισχυόμενες αγροτικές εκτάσεις (ha) και αριθμός καλλιεργούμενων δένδρων ανά ΔΕ του ΔΑΑ 52

53 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΕΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ ΣΥΝΟΛΟ ΔΗΜΟΥ ΕΚΤΑΣΗ (ha) 88, , , ,83 Πηγή:ΟΠΕΚΕΠΕ, 20 (επεξεργασία) ΔΕΝΤΡΑ Αιγοπρόβατα στα ορεινά διαμερίσματα της ΔΕ Αστερουσίων σύμφωνα με διαφορετικές πηγές, 99 και 200 ΤΟΠΟΘΕΣΙΑ (κατά ΟΠΕΚΕΠΕ 20) 99 * 200 ** 202 *** Εθιά Μεσοχωριό Παράνυμφοι Πύργος ^ Χάρακας Αχεντριάς Δήμος Αστερουσίων ΣΥΝΟΛΟ ^ Καθώς η καταγραφή έγινε με βάση την θέση του βοσκότοπου, κάτοικοι του Πύργου ανέφεραν γειτονικά διαμερίσματα (κυρίως την Εθιά) Πηγές: *Διεύθυνση Δασών Ηρακλείου, 2004 (στοιχεία ΕΣΥΕ, 99) **ΟΠΕΚΕΠΕ, 20 ***Έρευνα πεδίου ΔΑΑ, 202 Η πλειονότητα των εκτάσεων (36,70%) του Δήμου καλύπτεται από δενδρώδεις καλλιέργειες, ενώ μεγάλο είναι και το ποσοστό των εκτάσεων που αποτελούν μόνιμα λιβάδια και βοσκότοπους (36,27%). Σχεδόν το 2% της έκτασης του Δήμου καλύπτεται από αμπέλια και σταφιδάμπελα. Η αμπελοκαλλιέργεια είναι περισσότερο ανεπτυγμένη στις Δημοτικές Ενότητες Αρχανών και Ν. Καζαντζάκη. Η κτηνοτροφία είναι λιγότερο ανεπτυγμένη και αποτελεί κλάδο μικρής δυναμικότητας. Από πλευράς ζωικού κεφαλαίου, μεγαλύτερη συγκέντρωση καταγράφεται σε προβατοειδή, αίγες και πουλερικά. Ο τομέας της αλιείας αναπτύσσεται σε μικρό βαθμό στα παράκτια της Ενότητας Αστερουσίων. Βασικό πρόβλημα του πρωτογενή τομέα αποτελεί το γηρασμένο εργατικό δυναμικό δεδομένου ότι το ήμισυ των εργαζομένων στις αγροτικές εκμεταλλεύσεις είναι ηλικίας άνω των 55 ετών. Ο δήμος έχοντας αποτυπώσει σε πραγματικά μεγέθη την δυναμική της κτηνοτροφίας και των ενεργών κτηνοτρόφων πήρε πρωτοβουλίες για την ανάπτυξη και ενδυνάμωση αλλά και τεχνική στήριξη του κτηνοτροφικού τομέα μέσα από την ίδρυση γρ. Κτηνοτροφίας στον Πύργο καθώς επίσης και την υποστήριξη για την δημιουργία συλλογικότητας κτηνοτρόφων Ο δευτερογενής τομέας O δευτερογενής τομέας είναι ο λιγότερο ανεπτυγμένος στο Δήμο και απασχολεί κατά Μ.Ο ένα μικρό ποσοστό του πληθυσμού (7,3%). Για την ενότητα του Ν. Καζαντζάκης φαίνεται να διατηρείται μια σταθερή δυναμική στον δευτερογενή τομέα επειδή ακριβώς υπάρχει η μεγαλύτερη συγκέντρωση μεταποιητικής δραστηριότητας που σχετίζεται με το αμπέλι (κρασί, ρακή, κ.λ.π) και την ελιά. 53

54 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΕΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ Το σύνολο σχεδόν των μονάδων αυτών αποτελείται από ελαιουργεία, οινοποιεία και μονάδες επεξεργασίας αγροτικών προϊόντων. Χωροταξικά οι μεταποιητικές μονάδες συγκεντρώνονται στις Δημοτικές Ενότητες Αρχανών και Ν. Καζαντζάκη και μάλιστα στην τελευταία βρίσκεται το 70% των οινοποιητικών μονάδων της Κρήτης. Η μεταποιητική δραστηριότητα είναι εσωστρεφούς χαρακτήρα, καθώς το είδος της κλαδικής εξειδίκευσης που παρουσιάζει η μεταποίηση (κλάδος τροφίμων ποτών, τελικών προϊόντων από μέταλλο και μηχανών) τελεί σε άμεση σχέση διασύνδεσης/ εξάρτησης με την παραγωγή των κύριων καλλιεργειών του πρωτογενούς τομέα. Ο Δήμος έχοντας αποτυπώσει την δυναμική παρουσία μιας μικρής οικοτεχνικής μεταποιητικής δραστηριότητας σε όλο το μήκος και πλάτος του και με δεδομένη την οικονομική δυσπραγία των νοικοκυριών, πήρε την πρωτοβουλία να αναπτύξει μια δομή, έναν θεσμό, που θα δημιουργούσε τις προϋποθέσεις για την ανάπτυξη παραγωγικού συμπληρωματικού εισοδήματος. Έτσι αναδύθηκε η Κυριακάτικη Δημοτική Αγορά που στόχος της ήταν να φέρει σε επαφή τους καταναλωτές του Ηρακλείου και τους τουρίστες της περιοχής, με το παραγωγικό ανθρώπινο δυναμικό της, να δώσει ώθηση στην ανάπτυξη περισσότερων οικοτεχνικών δραστηριοτήτων και να δημιουργήσει προοπτικές επιβίωσης του αγροτικού νοικοκυριού. Από την πρωτοβουλία αποτυπώθηκε σε πραγματικά μεγέθη η δυναμική της μεταποιητικής οικοτεχνικής δραστηριότητας της περιοχής και αφορά σε 50 οικογενειακές ή συλλογικές μονάδες που παράγουν από μαρμελάδες, γλυκά κουταλιού, κτηνοτροφικά προϊόντα, μέχρι δημιουργίες υφαντικής, ζωγραφικής, χειροτεχνίας κ.λ.π Βασική κατεύθυνση της Κυριακάτικης Δημοτικής Αγοράς είναι αφενός να καθιερωθεί θεσμικά και αφετέρου να δημιουργηθεί ένα αυτοσυντηρούμενο νομικό πρόσωπο από αυτούς τους παραγωγούς- οικοτέχνες και ο δήμος θα είναι αρωγός σε όλη αυτή την προσπάθεια Ο τριτογενής τομέας Ο τριτογενής τομέας διαχρονικά ενδυναμώνεται και ενώ το 200 απασχολούσε το 33,67% του πληθυσμού του Δήμου το 20 απασχολούσε το 57,4%. Η εξάρτηση από τον τριτογενή τομέα η ΔΕ Αρχανών εμφανίζει την μέγιστη με 72,9%, ενώ την μικρότερη η ΔΕ Αστερουσίων με 35,06 %. Θεωρείται ότι κυρίαρχη δραστηριότητα του τριτογενούς τομέα είναι το εμπόριο, καθώς εξυπηρετεί, τοπικά, τις ανάγκες του ντόπιου πληθυσμού σε καταναλωτικά αγαθά πρώτης ανάγκης, είδη ένδυσης, οικοδομικά υλικά, ζωοτροφές κλπ. Ο τουρισμός, δεδομένου ότι ο Δήμος διαθέτει πολιτιστικό και φυσικό πλούτο, αποκτά όλο και μεγαλύτερο συμπληρωματικό ρόλο στις άλλες παραγωγικές δραστηριότητες. Ιδιαίτερα, στην Ενότητα των Αρχανών η σημαντικά υψηλή διακίνηση τουριστών, ενισχύει, σε μεγάλο βαθμό, τις τοπικές εμπορικές και άλλες 54

55 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΕΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ δραστηριότητες του τριτογενούς τομέα, βελτιώνοντας έτσι, το τοπικό εισόδημα. Ο Δήμος λόγω του αγροτικού χαρακτήρα, αλλά και της οικολογικής αξίας του ενδείκνυται για την ανάπτυξη εναλλακτικού τουρισμού (αγροτικού τουρισμού, οικοτουρισμού και ορεινού τουρισμού. Σημειώνεται δε ότι μέσω συγχρηματοδοτούμενων προγραμμάτων έχουν δημιουργηθεί αξιόλογες μονάδες διαμονής και εστίασης αναβαθμίζοντας έτσι τις παρεχόμενες τουριστικές υπηρεσίες..7. ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ ΚΑΙ ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ Από την ανάλυση που προηγήθηκε, προκύπτει ότι ο Δήμος Αρχανών- Αστερουσίων, στην σημερινή δεινή οικονομική συγκυρία για την χώρα, έχει υποστεί τεράστιες διαφοροποιήσεις ως προς την διάρθρωση της απασχόλησης (καθαρή στροφή στον τριτογενή τομέα), ως προς την ανεργία (υπερδιπλασιασμός), ως προς την φτώχεια (μετρήσιμα και αξιοσήμαντα πλέον στοιχεία), ως προς τις υποδομές και όλες τις δομές. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός, το οποίο στην απογραφή του 20 δεν αποτυπώνεται, της μεταστροφής των νέων ανθρώπων στην αγροτική δραστηριότητα. Ανθρώπων που είτε διέμεναν σε αστικά κέντρα και κατέχουν οικογενειακή αγροτική εκμετάλλευση στην ύπαιθρο, είτε ανθρώπων που έμεναν στον δήμο αλλά αρχικά δεν στόχευαν στην δραστηριοποίηση τους στον αγροδιατροφικό τομέα. Το προφίλ αυτών των ανθρώπων δεν είναι ομοιογενές και κάποιοι εξ αυτών είναι κάτοχοι πτυχίων ΑΕΙ ή ΤΕΙ συναφούς ή μη αντικειμένου με τον αγροδιατροφικό τομέα. Αυτό είναι στοιχείο που πρέπει να προσδιοριστεί και να αναλυθεί επαρκώς. Τα μοναδικά στοιχεία που ακόμα αποτελούν σταθερή αξία αφορούν στο πλούσιο φυσικό, πολιτιστικό και πολιτισμικό του απόθεμα. Σε συνδυασμό με την γεωγραφική του θέση και την γειτνίαση με το Ηράκλειο και τις πύλες εισόδου- εξόδου ο δήμος έχει τις προϋποθέσεις που ενισχύουν τη δυναμική του, την εξωστρέφεια του και συγκριτικό πλεονέκτημα για το μέλλον του. Παράλληλα, στα όριά του είναι εγκατεστημένες υποδομές και δραστηριότητες που προσδίδουν προστιθέμενη αξία, αποτελούν πόλους έλξης για δραστηριότητες, απασχόληση και κατοικία..7. Αναπτυξιακές Υποδομές- μηχανισμοί δημοτικής και διαδημοτικής εμβέλειας Γεωτρήσεις στα δημοτικά διαμερίσματα του Δήμου από όπου υδρεύονται οι οικισμοί του και αρδεύονται οι καλλιεργούμενες εκτάσεις. Χαλαυριανό Φράγμα, Υπό εκτέλεση φράγμα της Πλακιώτισσας, Λιμνοδεξαμενές Δαμανίων και Αρμανωγείων. Υποδομές που καλύπτουν όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης όπως νηπιαγωγεία, δημοτικά σχολεία, γυμνάσια, λύκεια, Περιφερειακό Εκπαιδευτικό Κέντρο του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου, Παράρτημα της Ανώτατης Σχολής Παιδαγωγικής Τεχνολογικής Εκπαίδευσης, Περιβαλλοντικό Κέντρο Εκπαίδευσης Αρχανών, Παράρτημα Σχολείου Δεύτερης Ευκαιρίας (Μεσοχωριό), Κέντρο Δια βίου Μάθησης Δήμου. Υποδομές Υγείας - Πρόνοιας όπως Κέντρο Υγείας, Περιφερειακά Ιατρεία, ΚΑΠΗ, ΚΗΦΗ, ΚΔΑΠ, Βοήθεια στο Σπίτι, βρεφικοί και παιδικοί σταθμοί, παιδική κατασκήνωση κ.ά. 55

56 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΕΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ Αθλητικές Υποδομές όπως κλειστό στάδιο και ανοικτό γήπεδο ποδοσφαίρου στις Αρχάνες, κλειστό γυμναστήριο στις Μελέσες και δημοτικά γήπεδα ποδοσφαίρου στις κοινότητες Μυρτιάς, Αγιών Παρασκιών, Μεταξοχωρίου, Μεσοχωρίου και Λιγόρτυνου. Πολιτιστικές Υποδομές όπως Αρχαιολογική Συλλογή Αρχανών, Μουσείο Αγροτικής Ιστορίας, Μουσείο Νίκου Καζαντζάκη, Μουσικό Εργαστήρι Λαβύρινθος, Κέντρο Κρητικής Λογοτεχνίας, θερινός δημοτικός κινηματογράφος, πολιτιστικά κέντρα κ.ά. μέσω των οποίων αξιοποιείται ο ελεύθερος χρόνος και αναβαθμίζεται η ποιότητα ζωής των δημοτών. Ψηφιακές υποδομές για την αναβάθμιση της ποιότητας ζωής των δημοτών, την εξοικείωση και τη χρήση νέων τεχνολογιών (π.χ. έξυπνος οικισμός Αρχανών, ευρυζωνικά δίκτυα στις δημοτικές ενότητες Ν. Καζαντζάκη και Αρχανών, Τοπικά Κέντρα Πρόσβασης στο διαδίκτυο στα Πεζά και το Μεταξοχώρι), Εδαφολογικός Χάρτης των καλλιεργούμενων εκτάσεων του δήμου αποτυπωμένος σε εφαρμογές GIS. Η ανάπτυξη της περιοχής του Δήμου Αρχανών- Αστερουσίων στηρίζεται κατά κύριο λόγο στην Τοπική Αυτοδιοίκηση και στα νομικά πρόσωπα του Δήμου, αλλά και στη δράση φορέων που δραστηριοποιούνται στα όρια του. Τέτοιοι φορείς είναι η Αναπτυξιακή Ηρακλείου, η Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών Πεζών και ο Αγροτικός Συνεταιρισμός Αρχανών, το Δίκτυο Οινοποιών Νομού Ηρακλείου, το Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Αρχανών- Γουβών- Ρούβα, το Ε.Α.Π, η ΑΣΠΑΙΤΕ- ΣΕΛΕΤΕ, η «ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ AΡΧΑΝΩΝ-ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ Ι.Κ.Ε.- ΓΑΛΑΘΗΝΟΣ», η ΚΟΙΝΩ.ΠΟΛΙΤΙ.Α Κρήτης, τοπικοί πολιτιστικοί σύλλογοι, εμπορικοί σύλλογοι, αθλητικά σωματεία, θεατρικές ομάδες, αγροτικοί συνεταιρισμοί, γυναικείοι συνεταιρισμοί. Πρόκειται για αναπτυξιακούς φορείς που στηρίζουν την τοπική ανάπτυξη, την απασχόληση, την επιχειρηματικότητα και γενικότερα συμβάλουν στην αναβάθμιση της ποιότητας ζωής των κατοίκων..7.2 Αναπτυξιακή δυναμική περιοχής Αναλύθηκαν παραπάνω τα ιδιαίτερα στοιχεία που συνθέτουν πλέον τον Δήμο Αρχανών- Αστερουσίων. Ειδικότερα: Αναφορικά με τις δημογραφικές τάσεις, ο Δήμος συγκεντρώνει το 5,46% του πληθυσμού της Περιφερειακής Ενότητας Ηρακλείου βάσει των στοιχείων της απογραφής πληθυσμού του 20. Διαχρονικά, ο πληθυσμός μειώνεται και μάλιστα στο διάστημα μειώθηκε κατά 7,37% την ίδια στιγμή που σε επίπεδο Περιφερειακής Ενότητας Ηρακλείου και Περιφέρειας Κρήτης ο πληθυσμός αυξήθηκε κατά 3,64%. Στο σύνολο του Δήμου η σύνθεση του πληθυσμού δεν είναι ισομερής, καθώς ο νεανικός πληθυσμός παρά του ότι δείχνει να έχει σημεία ανάκαμψης. Ο δείκτης αντικατάστασης διαμορφώθηκε στο 66,43% (20) έναντι του 27,46% (200). Βέβαια ο πληθυσμός τρίτης ηλικίας εξακολουθεί να είναι πολύ αυξημένος (δείκτης γήρανσης 66,95% (20), έναντι του 50,8 (200). Ο δείκτης εξάρτησης παρουσιάζει αύξηση 7,83% (20) έναντι του 58,53 % (200) που σημαίνει ότι αυξήθηκε ο μη ενεργός πληθυσμός που εξαρτάται από τον οικονομικά ενεργό πληθυσμό - παραγωγικής ηλικίας, επιδρώντας αρνητικά σε θέματα εκσυγχρονισμού και καινοτομικότητας επιχειρήσεων. Αναφορικά με το μορφωτικό επίπεδο του πληθυσμού διαφοροποιείται θετικά με το 4,43% του πληθυσμού να αναφέρεται σε αποφοίτους Γ Γυμνασίου και άνω (μέχρι μεταδιδακτορικό τίτλο) το 38,07 να είναι απόφοιτοι στοιχειώδους εκπαίδευσης και μόνο το 4,26% να αφορά σε μη γνωρίζοντες ανάγνωση και γραφή. 56

57 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΕΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ Αναφορικά με τον οικονομικά ενεργό πληθυσμό, αυτός εξελίσσεται αρνητικά. Από 40,06% που ήταν το 99 αυξήθηκε σε 44,88% το 200 διαμορφώθηκε στο 37,42 % το 20. Ωστόσο, ένα από τα προβλήματα που καλείται να αντιμετωπίσει ο Δήμος είναι η ραγδαία ανεργία που κινήθηκε με αλματώδεις ρυθμούς και μάλιστα την περίοδο σχεδόν διπλασιάστηκε (6,6%) και το 20 υπερδιπλασιάστηκε στο 4,8%. Σημειώνεται δε ότι με το πρόβλημα της ανεργίας στην παρούσα είναι ακόμα εντονότερο παρά τις πρωτοβουλίες για προγράμματα κοινωφελούς εργασίας και παρά τα προγράμματα δια βίου μάθησης που ο Δήμος υλοποίησε και υλοποιεί ή σχεδιάζει να υλοποιήσει στο μέλλον. Σε σχέση με την διάρθρωση της απασχόλησης αν και ο πρωτογενής τομέας δεν αποτελεί πλέον την ραχοκοκκαλιά στην απασχόληση των δημοτών του, παρά ταύτα όμως επειδή η περιοχή εξακολουθεί να έχει αυξημένη εξάρτηση από αυτόν, στην υποενότητα αυτή θα εστιάσουμε λίγο παρακάτω και σαφώς ο ρόλος του Δήμου θα πρέπει να έχει αυξημένη βαρύτητα και σε αυτόν. Ειδικότερα: Ως προς την παραγωγική δομή της οικονομίας, ο πρωτογενής τομέας διαδραματίζει τον δεύτερο πλέον ρόλο (35,27 %), και στηρίζεται κατά βάση στη γεωργία και δευτερευόντως στην κτηνοτροφία, με σημαντικότερες γεωργικές καλλιέργειες αυτές της ελιάς και της αμπέλου, αποτελώντας μάλιστα την πρώτη οινοπαραγωγική περιοχή στην Κρήτη με μακρά παράδοση από το παρελθόν. Όλες οι Δημοτικές Ενότητες χαρακτηρίζονται ως περιοχές υψηλής εξάρτησης από τη γεωργία με σχετικά χαμηλό βαθμό διαφοροποίησης της παραγωγικής βάσης, ενώ έχουν προταθεί στο πλαίσια όλων των μελετών τόσο και την γεωργία όσο και την κτηνοτροφία ως περιοχές αναδιάρθρωσης καλλιεργειών. Επίσης σε όλες τις περιοχές του δήμου εμφανίζεται η μεταστροφή των νέων ανθρώπων και ο επαναπροσδιορισμός της απασχόλησης τους σε σχέση με τον αγροδιατροφικό τομέα. Επίσης πολύ σημαντική παράμετρος είναι η παρουσία πολλών εκτάσεων δημοτικών βοσκοτόπων, που ο Δήμος είτε μπορεί να λειτουργήσει ως ιδιοκτήτης ωφελούμενος- δικαιούχος αγροπεριβαλλοντικών προγραμμάτων στο πλαίσιο της νέας ΚΑΠ εφαρμόζοντας τις περιβαλλοντικές δεσμεύσεις που απορρέουν από αυτά, είτε να λειτουργήσει ως αναπτυξιακός μηχανισμός για τους δημότες του, ενοικιάζοντας αυτά τα βοσκοτόπια σε συμπράξεις- συλλογικότητες αποδεδειγμένα κατά κύριο επάγγελμα κτηνοτρόφων, που στο πλαίσιο των νέων αγροτοπεριβαλλοντικών δεσμεύσεων θα τυγχάνουν πρόσθετων ενισχύσεων. Τα τελευταία 3 έτη από την πλευρά του Δήμου λήφθηκαν πρωτοβουλίες και έγιναν σημαντικές προσπάθειες για: την ανάπτυξη εργαλείων λήψης απόφασης όπως ο εδαφολογικός χάρτης σε εφαρμογή GIS την ανάπτυξη συνεργασιών και την δημιουργία προϋποθέσεων για την σύσταση βραχείων αλυσίδων παραγωγής και δημιουργίας τοπικών αγορών. Ειδικότερα δημιουργήθηκαν οι προϋποθέσεις για την ανάπτυξη και λειτουργία της Κυριακάτικης Δημοτικής Αγοράς, πρωτοβουλία η οποία μπορεί να διαμορφωθεί σε μια πολύ δυναμική δραστηριότητα αν και εφόσον υποστηριχθεί επαρκώς με τεχνογνωσία από την πλευρά του δήμου και αν και εφόσον οι συμμετέχοντες παραγωγοί και οικοτέχνες αναλάβουν την αυτοδιαχείριση της δραστηριότητας. 57

58 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΕΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ την εκπόνηση σχεδίου δράσης για την προστασία της βιοποικιλότητας και την αντιμετώπιση της ερημοποίησης την δημιουργία της συλλογικής οργάνωσης κτηνοτρόφων «ΙΚΕ Γαλαθηνός» την υλοποίηση Προγραμματικής Σύμβασης με την Περιφέρεια Κρήτης με τίτλο: Ολοκληρωμένες Δράσεις για τον κτηνοτροφικό τομέα του Δήμου Αρχανών- Αστερουσίων την ανάπτυξη του Γραφείου Κτηνοτροφίας στον Πύργο Ο δευτερογενής τομέας είναι ο λιγότερο ανεπτυγμένος (7,3%) και οι υφιστάμενες επιχειρήσεις εστιάζουν στους κλάδους της βιομηχανίας τροφίμων, των εξειδικευμένων κατασκευαστικών δραστηριοτήτων και της κατασκευής μεταλλικών προϊόντων. Πρώτος από άποψης σημαντικότητας είναι ο τριτογενής τομέας (57,4 %) ο οποίος διαχρονικά ενισχύεται και αφορά κυρίως τομείς όπως λιανικό και χονδρικό εμπόριο, υπηρεσίες εστίασης, χερσαίες μεταφορές κλπ. Σημαντικές είναι και οι προοπτικές του τουρισμού δεδομένης της συγκέντρωσης αξιόλογων τοπικών πόρων που μπορούν να αποτελέσουν τη βάση για ανάπτυξη εναλλακτικού τουρισμού (αγροτικός τουρισμός, οικοτουρισμός, ορεινός τουρισμός). Η ύπαρξη στην περιοχή του Δήμου περιοχών Natura, βιότοπων, καταφυγίων άγριας ζωής, σπάνιων ειδών χλωρίδας και πανίδας σε συνδυασμό με υψηλής φήμης πολιτιστικών πόρων όπως το Μουσείο Ν. Καζαντζάκη, τον αρχαιολογικό χώρο της Κνωσού που βρίσκεται σε μικρή απόσταση από τις Αρχάνες κλπ., συνθέτουν ένα μοναδικό τοπικό κεφάλαιο που μπορεί να αποτελέσει τον πυρήνα της τοπικής ανάπτυξης υπό το πρίσμα της ενίσχυσης του τουριστικού προϊόντος στην κατεύθυνση της ήπιας- βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης. Οι τρεις Δημοτικές Ενότητες του Δήμου Αρχανών Αστερουσίων μετά από 3 χρόνια εφαρμογής του θεσμικού πλαισίου του Καλλικράτη, και την δύσκολη οικονομική συγκυρία τόσο της χώρας όσο και του ίδιου ως διοικητικός οργανισμός, εξακολουθούν να διατηρούν ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, ταυτότητα και δυναμική αλλά ταυτόχρονα διαφορετικές ταχύτητες ανάπτυξης. Έτσι, από τη μια έχουμε την Ενότητα των Αρχανών που λόγω γεωγραφικής θέσης (γειτνίαση με Πολεοδομικό Συγκρότημα Ηρακλείου, με αεροδρόμιο και λιμάνι Ηρακλείου, με αρχαιολογικό χώρο Κνωσού), αλλά και συγκριτικών πλεονεκτημάτων (πλούσιο φυσικό και πολιτιστικό απόθεμα) και συγκέντρωσης οικονομικών και κοινωνικών υποδομών και με ολοκληρωμένο το μεγαλύτερο ποσοστό των βασικών υποδομών (ύδρευση, αποχέτευση, οδοποιία κ.λ.π) εμφανίζει μεγαλύτερη αναπτυξιακή δυναμική σε σχέση με τις δυο άλλες ενότητες αφού παρουσιάζει τον μικρότερο δείκτη γήρανσης και τον μεγαλύτερο δείκτη αντικατάστασης. Αξιοσημείωτη είναι η σαφής υπεροχή της απασχόλησης στον τριτογενή τομέα (72,9 %) με παράλληλη εξάρτηση από τον πρωτογενή (20,8%) και με μικρή διείσδυση του δευτερογενή τομέα (8,72%). 58

59 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΕΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ Επίσης εμφανίζει να έχει αυξημένη τάση μεταστροφής των νέων ανθρώπων τόσο στην ενασχόληση τους με τον αγροδιατροφικό τομέα (όχι κατά ανάγκην αποκλειστικής απασχόλησης ) όσο και με την αναδιάρθρωση των καλλιεργειών τους και δει της επιτραπέζιας αμπελοκαλλιέργειας. Στην ενότητα των Αρχανών θα πρέπει να ληφθούν πρωτοβουλίες περαιτέρω ενίσχυσης της μεταποίησης των αγροτικών προϊόντων και την διασύνδεση τους με τον τουρισμό και τις εξαγωγές. Επίσης ο συνδυασμός δραστηριοτήτων που συνδέονται είτε άμεσα είτε έμμεσα με την προστασία και ανάδειξη του φυσικού περιβάλλοντος αλλά και του πολιτισμού, δημιουργούν προϋποθέσεις υγιούς αναπτυξιακού μείγματος που σε ένα πλαίσιο βελτιωμένων οικονομικών συνθηκών μπορούν να δημιουργήσουν προϋποθέσεις για καλή ποιότητα ζωής. Στην ενότητα «Ν. Καζαντζάκης» με δεδομένη: την διαφοροποιημένη διάρθρωση της απασχόλησης με καθαρή πλέον κατεύθυνση στον τριτογενή τομέα, με σταθερή όμως παραγωγική βάση στα βασικά προϊόντα ελιάς, αμπελιού, νωπών οπωροκηπευτικών, μεταποιημένων προϊόντων με την παρουσία των οικοτουριστικών (περιπατητικών, ποδηλατικών κ.λ.π) διαδρομών στο πλούσιο φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον, η αναπτυξιακή δυναμική της οφείλει να στηριχθεί στην ενδυνάμωση του δευτερογενή προκειμένου να καρπωθεί την προστιθέμενη αξία της μεταποίησης των αγροτικών προϊόντων. Επίσης αυτή η δυναμική να διασυνδεθεί με τον τριτογενή μέσα από την ανάπτυξη σχημάτων κοινωνικής οικονομίας και όλο αυτό το σύνολο δραστηριοτήτων να προσδώσει αναγεννητική προοπτική στην αναπτυξιακή δυναμική της περιοχής. Η Ενότητα των Αστερουσίων διατηρεί τον καθαρά αγροτικό προσανατολισμό (57,65%), αδυνατεί να συγκρατήσει τον πληθυσμό της και δη τους νέους, εμφανίζει αρνητικούς δημογραφικούς δείκτες και συγκριτικά με την Ενότητα των Αρχανών (σε μεγαλύτερο βαθμό η ενότητα Αστερουσίων) καταγράφει σημαντική αναπτυξιακή υστέρηση και πληθυσμιακή αποδυνάμωση. Όμως αξιοσημείωτη είναι η αυξημένη παρουσία σημαντικού ενεργού ανθρώπινου κεφαλαίου στον κτηνοτροφικό τομέα που χρήζει περαιτέρω τεχνικής στήριξης και καθοδήγησης..8 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΚΑΙ ΕΝΤΟΠΙΣΜΟΣ ΚΡΙΣΙΜΩΝ ΖΗΤΗΜΑΤΩΝ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Με τον όρο «Τοπική Ανάπτυξη» ορίζεται τόσο η θετική μεταβολή των οικονομικοκοινωνικών παραμέτρων (αύξηση της απασχόλησης και του τοπικού εισοδήματος), όσο και η διεύρυνση της κοινωνικής συνοχής (υποστήριξη όλων των κοινωνικών ομάδων), η αναβάθμιση των κοινωνικών υποδομών, η προστασία και ανάδειξη της φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς και εν γένει η βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων μιας περιοχής. Στην ενότητα που ακολουθεί καταγράφονται πρώτον οι σημαντικότεροι παράγοντες που αναστέλλουν, αλλά και εκείνοι που ενισχύουν την αναπτυξιακή πορεία του Δήμου Αρχανών- 59

60 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΕΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ Αστερουσίων και δεύτερον, τα συμπεράσματα που προκύπτουν, με τη μορφή κρίσιμων ζητημάτων ανάπτυξης. Το μεθοδολογικό εργαλείο που χρησιμοποιείται είναι η διαγνωστική ανάλυση (swot analysis). SWOT ANALYSIS Θεματικός τομέας : Περιβάλλον και Ποιότητα Ζωής ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ Αξιοποίηση του υψηλής οικολογικής αξίας φυσικού περιβάλλοντος (περιοχές ενταγμένες στο δίκτυο Natura 2000, καταφύγια άγριας ζωής, τοπία ιδιαίτερου φυσικού κάλλους, πλήθος φαραγγιών και σπηλαίων, σπάνια είδη χλωρίδας και πανίδας, πέρασμα μεταναστευτικών πουλιών, Ε4) στην κατεύθυνση του εναλλακτικού τουρισμού συμβάλλοντας στην διαφοροποίηση της παραγωγικής βάσης του Δήμου και στη διάχυση του τουριστικού ρεύματος στην ενδοχώρα του Νομού Ηρακλείου. Ύπαρξη και υλοποίηση μελέτης ανάδειξης προστασίας και διαχείρισης του Οικολογικού Αρχαιολογικού Πάρκου του Γιούχτα. Ύπαρξη μεγάλης ακτογραμμής και ιδιαίτερης Ύπαρξη σημασμένων και φυσιολατρικών διαδρομών. ομορφιάς αναβαθμισμένων Νέες χρηματοδοτικές ευκαιρίες για την προστασίαανάδειξη του φυσικού περιβάλλοντος και βελτίωση της ποιότητας ζωής. Αξιοποίηση προγραμμάτων διασυνοριακής συνεργασίας. Αυξανόμενη τάση για νέες τουρισμού / οικοτουρισμού. μορφές Υλοποίηση του έργου προστασίας, αποκατάστασης και ανάδειξης του υγροβιότοπου λιμνοδεξαμενής Δαμανίων και Αρμανωγείων και η ολοκλήρωση του φράγματος Πλακιώτισσας θα δημιουργήσουν νέους φυσικούς πόρους ιδιαίτερης ομορφιάς για την περιοχή. Αυξανόμενη ευαισθητοποίηση πολιτών και φορέων σε θέματα περιβάλλοντος και κλιματικής αλλαγής. Οργάνωση, διαχείριση και ανάδειξη των περιοχών Natura. Ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των τοπικών κοινωνιών για την προστασία του περιβάλλοντος και τη σπουδαιότητα των φυσικών πόρων στη βιώσιμη τοπική ανάπτυξη μέσω του Κέντρου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης. Σήμανση ορεινών διαδρομών 60 και

61 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΕΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ δημιουργία χώρων αναψυχής. ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΚΙΝΔΥΝΟΙ Η ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ Έντονες πιέσεις στο φυσικό περιβάλλον λόγω ελλιπών υποδομών και ανεξέλεγκτων ανθρωπογενών δραστηριοτήτων (π.χ. αλόγιστη χρήση φυτοφαρμάκων, αλόγιστη διαχείριση του αρδευτικού νερού, ανεξέλεγκτη βόσκηση, λύματα ελαιουργείων και βιοτεχνικών μονάδων, πολεοδομικές παραβάσεις κ.α.). Συγκρούσεις χρήσεων γης. Καταπατήσεις εκτάσεων. Έλλειψη διαχειριστικών σχεδίων για περιοχές Natura Απουσία Φορέα Διαχείρισης για τις περιοχές Natura. Μείωση ή και εξαφάνιση ειδών σπάνιας πανίδας και χλωρίδας λόγω βόσκησης. Μόλυνση των επιφανειακών και υπόγειων υδάτων. Έλλειψη χωροταξικού σχεδιασμού στο σύνολο του Δήμου. Υποβάθμιση και ερημοποίηση κατά τόπους του τοπίου ιδιαίτερα στα Αστερούσια Αλλοίωση παραδοσιακής οικιστικής δομής λόγω αυθαίρετης δόμησης σε αναπτυσσόμενες περιοχές του Δήμου. Κλιματικές αλλαγές. Μη ολοκληρωμένη χαρτογράφηση των δικτύων άρδευσης, αδυναμία διαχείρισης, παρακολούθησης των καταναλώσεων και είσπραξης οφειλών δημοτών. Αδυναμία αποτύπωσης των καλλιεργειών των αρδευόμενων αγροτεμαχίων Προβληματικό περιπτώσεις. πόσιμο νερό σε Προβληματικό αγροτικό οδικό δίκτυο. Ανεπαρκές αποχετευτικό δίκτυο. Ανεπαρκές αρδευτικό δίκτυο. μεμονωμένες ΚΡΙΣΙΜΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ. Υλοποίηση χωροταξικού σχεδιασμού σε επίπεδο Καλλικρατικού Δήμου 2. Εξασφάλιση κατάλληλου πόσιμου νερού σε όλους τους δημότες 3. Κάλυψη ελλείψεων στο αποχετευτικό δίκτυο 4. Κάλυψη αρδευτικών αναγκών 5. Βελτίωση αγροτικής οδοποιίας 6. Χαρτογράφηση αρδευτικού δικτύου και ταυτοποίηση των καλλιεργειών που αρδεύονται 7. Σύσταση φορέα διαχείρισης περιοχών Natura Θεματικός τομέας 2: Κοινωνική πολιτική, παιδεία, πολιτισμός και αθλητισμός ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ Πληθυσμός που είναι συνδεδεμένος στενά και υποστηρίζει τον τόπο του. Αναλλοίωτη φυσιογνωμία: κρητική φιλοξενία, διατήρηση εθίμων, διάσωση θρύλων και παραδόσεων. Υφιστάμενες υπηρεσίες, δομές και προγράμματα στον τομέα της πρόνοιας και κοινωνικής πολιτικής (βρεφονηπιακοί και παιδικοί σταθμοί, ΚΑΠΗ, ΚΗΦΗ, ΚΔΑΠ, Βοήθεια στο Σπίτι) που καλύπτουν σε υψηλό βαθμό τις ανάγκες. ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ Συγκέντρωση υποδομών εκπαίδευσης υπερτοπικής εμβέλειας (ΑΣΠΑΙΤΕ, Παράρτημα Ανοικτού Πανεπιστημίου). Συγκέντρωση υπερτοπικής φήμης πολιτιστικών πόρων (Μουσείο Ν. Καζαντζάκη, Οι θεσμοθετημένες αρμοδιότητες των ΟΤΑ Α Βαθμού στους τομείς της κοινωνικής προστασίας και αλληλεγγύης καθώς και στον τομέα της παιδείας. Προώθηση προγραμμάτων και πολιτικών που ενισχύουν την καταπολέμηση του κοινωνικού αποκλεισμού, την πρόληψη και προαγωγή υγείας, την παιδεία και δια βίου μάθηση σε εθνικό, ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο. Δυνατότητες χρηματοδότησης με την αξιοποίηση ευρωπαϊκών προγραμμάτων, προγραμμάτων διασυνοριακής συνεργασίας και ευκαιριών χρηματοδότησης από εθνικούς πόρους. Προώθηση δικτυώσεων ανάμεσα σε τοπικούς και συνεργασιών φορείς δημοσίου, 6

62 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΕΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ Μουσικό Εργαστήρι Λαβύρινθος, Πολιτιστικό Πάρκο Γιούχτα, Κέντρο Κρητικής Λογοτεχνίας) που συνιστούν εκτός των άλλων, πόλο έλξης επισκεπτών. Δραστηριοποίηση σημαντικών αναπτυξιακών φορέων όπως της Αναπτυξιακής Ηρακλείου, της ΚΟΙΝΩ.ΠΟΛΙΤΙ.Α ΚΡΗΤΗΣ της Ένωσης Πεζών, αγροτικών και γυναικείων συνεταιρισμών, πολιτιστικών συλλόγων και ομάδων, αθλητικών σωματείων που συμβάλουν στην τοπική ανάπτυξη, τη διαφύλαξη του περιβάλλοντος και της πολιτιστικής κληρονομιάς και στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων. ιδιωτικού και εθελοντικού τομέα. Υλοποίηση προγραμμάτων μαζικού αθλητισμού. Συνεργασία Δήμου, πολιτιστικών συλλόγων και άλλων φορέων για την ανάδειξη του τοπικού πολιτισμού και την ενδυνάμωση των πολιτιστικών δράσεων. Ενεργοποίηση νεολαίας και εθελοντισμού. Αξιόλογη πολιτιστική δραστηριότητα και εκδηλώσεις που προσελκύουν πλήθος επισκεπτών. ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΚΙΝΔΥΝΟΙ Η ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ Πληθυσμιακή συρρίκνωση - αποδυνάμωση και δυσκολία ανανέωσης πληθυσμού στις Ενότητες Ν. Καζαντζάκη και Αστερουσίων. Αρνητικοί δημογραφικοί δείκτες, διαχρονική μείωση νεανικού πληθυσμού και αύξηση πληθυσμού τρίτης ηλικίας. Πληθυσμός με πολύ χαμηλό μορφωτικό επίπεδο (άνω του 50% είναι απόφοιτοι δημοτικού και αναλφάβητοι). Αύξηση νοικοκυριών εργαζόμενο. χωρίς κανέναν Αύξηση ανασφαλίστων/απόρων Έλλειψη δυναμικού. εξειδικευμένου εργατικού Έλλειψη κοινωνικής συνοχής και εμφάνιση φαινομένων τύπου ενδοοικογενειακής βίας, κακοποίησης ανηλίκων κλπ. Μεταναστευτικές ροές (μόνιμες και προσωρινές) κυρίως ανειδίκευτου προσωπικού.σε πολλές περιπτώσεις οι μετανάστες διαβιούν στο περιθώριο των τοπικών κοινωνιών. Άνιση κατανομή υποδομών και υπηρεσιών στα όρια του Δήμου, κοινότητες δύο ή τριών ταχυτήτων. Περιορισμένες υποδομές και υπηρεσίες που εξυπηρετούν τους νέους, τους επιχειρηματίες και τις ειδικές ομάδες πληθυσμού : έλλειψη υποδομών ΑΜΕΑ, βιβλιοθηκών, κέντρων ψυχαγωγίας. Ανεπαρκής κάλυψη υπηρεσιών υγείας: Τα περιφερειακά ιατρεία στις περισσότερες περιπτώσεις υπολειτουργούν και τα Κέντρα Υγείας δεν έχουν το απαιτούμενο επιστημονικό προσωπικό και τον ανάλογο εξοπλισμό για να ανταποκριθούν στην αποστολή τους. Ελλιπής υποδομή καταγραφής και παρακολούθησης των τοπικών κοινωνικών αναγκών. Χρονική συγκέντρωση Επιδείνωση κοινωνικοοικονομικού περιβάλλοντος εξαιτίας της οικονομικής κρίσης. Στρεβλός κοινωνικός μετασχηματισμός, αυξημένες ανάγκες μαθητικής κοινότητας, μετανάστευση, υγεία, περιβαλλοντικά προβλήματα, απασχόληση, φτώχεια. Έλλειψη συντονισμού και αποσπασματικότητα των δράσεων μεμονωμένων φορέων, συλλόγων και ομάδων σε τοπικό επίπεδο και έλλειψη κοινής δράσης και συμμετοχής. Διόγκωση της ανεργίας ή/και ημιαπασχόλησης. Αδυναμία κάλυψης ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης για εκτεταμένα στρώματα του πληθυσμού. Εγκατάλειψη της ενδοχώρας του Δήμου. αυξημένες ανάγκες μαθητικής κοινότητας, εμφάνιση φαινομένων παραβατικότητας και σχολικού εκφοβισμού. περιβαλλοντικά προβλήματα. αύξηση φαινομένων εθισμού και εξαρτήσεων διαφόρων ειδών. Εμφάνιση ξενοφοβίας. φαινομένων ρατσισμού και Έλλειψη συντονισμού και αποσπασματικότητα των δράσεων μεμονωμένων φορέων, συλλόγων και ομάδων σε τοπικό επίπεδο και έλλειψη κοινής δράσης και συμμετοχής. Κλείσιμο σχολείων λόγω νέας αρχιτεκτονικής του Καλλικράτη στην Παιδεία. Υποβάθμιση αποθέματος. πολιτιστικού και κτιριακού Δημοσιονομική δυσχέρεια με ενδεχόμενο μεσοπρόθεσμο περιορισμό χρηματοδότησης παρεμβάσεων στους τομείς πολιτισμού και αθλητισμού. Περιορισμένη δυνατότητα συνέχισης και βελτίωσης προγραμμάτων κοινωνικής πρόνοιας χωρίς κρατική και κοινοτική χρηματοδότηση. πολιτιστικών 62

63 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΕΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ εκδηλώσεων, γεγονότων και δρώμενων στην καλοκαιρινή περίοδο και σε συγκεκριμένες περιοχές (Αρχάνες, Χουδέτσι). Ανεπαρκής αξιοποίηση πολιτιστικά δρώμενα. υποδομών για Έλλειψη οικονομικών πόρων για διοργάνωση εκδηλώσεων και για επέκτασή τους χρονικά στη διάρκεια του έτους. Απουσία φύλαξης αρχαιολογικών χώρων, ανεπαρκή αξιοποίηση και προβολή πολιτιστικών πόρων. Αδυναμία δήμου να καλύψει βασικές ανάγκες των δημοτών λόγω έλλειψης πόρων (π.χ. μεταφορά μαθητών). ΚΡΙΣΙΜΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ. Εξασφάλιση παροχής βασικών υπηρεσιών επιβίωσης, υγείας, πρόνοιας και εν γένει ποιότητας ζωής και μείωσης χωρικών ανισοτήτων 2. Αξιοποίηση χρηματοδοτικών προγραμμάτων και μέσων 3. Προστασία, ανάδειξη και ήπια αξιοποίηση της πολιτιστικής κληρονομιάς στο πλαίσιο της ήπιας τουριστικής ανάπτυξης 4. Ενεργοποίηση της νεολαίας και αξιοποίηση του εθελοντισμού 5. Ενδυνάμωση της κοινωνικής συνοχής 63

64 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΕΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ Θεματικός τομέας 3: Τοπική οικονομία και απασχόληση ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ Δυναμική γεωργική δραστηριότητα. Σημαντικότερη οινοπαραγωγός περιοχή της Κρήτης. Παραγωγή προϊόντων. ποιοτικών παραδοσιακών Ποιοτικά αγροκτηνοτροφικά προϊόντα Παρουσία νέων ανθρώπων που επενδύουν στην απασχόληση τους στον αγροδιατροφικό τομέα και στην αναδιάρθρωση των δυναμικών καλλιεργειών τους. Εμφάνιση καλλιεργειών. νέων, αποδοτικών Έντονο συνεταιριστικό κίνημα (ΕΑΣ Πεζών, Γυναικείοι Συνεταιρισμοί, Αγροτικοί Συνεταιρισμοί). Προσέλκυση εργατικού δυναμικού λόγω εγγύτητας με το Πολεοδομικό Συγκρότημα Ηρακλείου. Ευνοϊκές συνθήκες ανάπτυξης βιολογικών καλλιεργειών, αλλά και νέων καλλιεργειών που μπορούν να ευδοκιμήσουν στην περιοχή. Σημαντικές δυνατότητες ενέργειας από ΑΠΕ. για άλλες παραγωγής Διαφοροποίηση της παραγωγικής βάσης με ανάπτυξη του εναλλακτικού τουρισμού δεδομένου του περιβαλλοντικού και πολιτιστικού πλούτου της περιοχής. Μόνιμη κατοικία εργαζόμενους σε (Ηράκλειο). πολλούς περιοχές Κοινοτικές πολιτικές υπέρ του αγροτουρισμού και των ήπιων βιοτεχνικών δραστηριοτήτων στην ύπαιθρο. Νέες χρηματοδοτικές ευκαιρίες μέσα από την περιβαλλοντική αποκατάσταση των βοσκοτόπων ιδιαίτερα αυτών που βρίσκονται στις περιοχές Natura Νέες χρηματοδοτικές ευκαιρίες για την ανάπτυξη τοπικών Συνεργασιών και δημιουργίας βραχείων αλυσίδων παραγωγής Νέες χρηματοδοτικές ευκαιρίες για την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας και δει της νεανικής και γυναικείας Νέες χρηματοδοτικές ευκαιρίες για την ανάπτυξη δημόσιων ή ιδιωτικών Γραφείων Γεωργικών Συμβούλων Έμφαση του ΣΕΣ σε ζητήματα απασχόλησης και κοινωνικής ενσωμάτωσης. Περιοχή με δυνατότητα καλλιεργειών. αναδιάρθρωσης Αυξημένη ζήτηση ποιοτικών παραδοσιακών και βιολογικών προϊόντων διεθνώς. Διεθνής αναγνώριση της Κρητικής διατροφής και καθιέρωση του μεσογειακού προτύπου διατροφής. Διεθνής αναγνωσιμότητα των κρητικών προϊόντων και δη του ελαιολάδου και του κρασιού, προϊόντα που παράγονται στο Δήμο. Συμμετοχή των γυναικών στην αγορά εργασίας μέσω δράσεων κοινωνικής οικονομίας. Υποστηρικτικά σχήματα και δομές εντός του Δήμου και της Περιφερειακής Ενότητας Ηρακλείου. Ηλεκτρονικό εμπόριο για άρση της απομόνωσης και μείωση της απόστασης από τις αγορές. ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΚΙΝΔΥΝΟΙ Η ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ 64

65 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΕΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ Θεματικός τομέας 3: Τοπική οικονομία και απασχόληση Αυξημένος δείκτης ανεργίας. Χαμηλός βαθμός διαφοροποίησης της παραγωγικής βάσης. Έντονη εξάρτηση από τον πρωτογενή τομέα (ελαιοκαλλιέργεια, αμπελοκαλλιέργεια). Ατελής οργάνωση εκμεταλλεύσεων και έλλειψη επιχειρηματικότητας γεωργίας, κτηνοτροφίας. Μικρό ποσοστό καλλιεργούμενων εκτάσεων σε σχέση με τη συνολική έκταση. Προσήλωση στον παραδοσιακό τρόπο παραγωγής και οργάνωσης αγροκτηνοτροφικής δραστηριότητας. Υποαπασχόληση, εποχικότητα γεωργικών δραστηριοτήτων και χαμηλή παραγωγικότητα. Μεγάλο ποσοστό απασχολούμενων και κατόχων εκμεταλλεύσεων ηλικίας άνω των 55 ετών. Γήρανση αγροτικού πληθυσμού, συνέχιση αγροτικής εξόδου. Έλλειψη προσφοράς οργανωμένων χώρων εγκατάστασης οικονομικών δραστηριοτήτων στο δευτερογενή και τριτογενή τομέα. Αδυναμία έλξης επιχειρήσεων. Έλλειψη αρδευτικών αποθεμάτων. Χαμηλή ανάπτυξη δευτερογενή τομέα. Περιορισμένη μεταποίηση αγροτικών προϊόντων, εσωστρεφής μεταποιητική δραστηριότητα. Επιπτώσεις από τη νέα ΚΑΠ. Κατακερματισμός αγροτικού κλήρου. Θέματα ερημοποίησης ιδιαίτερα στον ορεινό όγκο των Αστερουσίων Θέματα υποβάθμισης της παραγωγικότητας των καλλιεργούμενων εδαφών λόγω υπεράντλησης των αρδευτικών υδάτων και μη ορθολογικής χρήσης των λιπασμάτων. Έλλειψη επιστημονικού προσωπικού. Μετατροπή γεωργικής γης σε οικιστική. Χαμηλός βαθμός διασύνδεσης των τριών τομέων της οικονομίας. Άνθιση παρεμπορίου. Έλλειψη προβολής των υψηλής ποιότητας προϊόντων (π.χ. λάδι, κρασί). Έλλειψη εξωστρέφειας της οικονομίας. Έλλειψη τουριστικών υποδομών ικανών να συγκροτήσουν κρίσιμα μεγέθη. Τουριστική ανάπτυξη στα νότια του Δήμου χωρίς σχέδιο και προγραμματισμό. Απουσία σχεδίου τουριστικής προβολής. ΚΡΙΣΙΜΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ. Ενίσχυση της επιχειρηματικότητας, της εξωστρέφειας και της αποτελεσματικότητας της τοπικής οικονομίας 2. Αξιοποίηση πλουτοπαραγωγικών πόρων και συγκριτικών πλεονεκτημάτων για την ανάπτυξη κύριου ή και συμπληρωματικού τοπικού εισοδήματος 3. Αξιοποίηση δημοτικής περιουσίας 4. Δημιουργία οργάνωση χωρικού σχεδιασμού για τη διευκόλυνση εγκατάστασης νέων επενδύσεων 5. Ανάπτυξη εξειδικευμένου Γραφείου Γεωργικών Συμβούλων 6. Υλοποίηση σχεδίου τουριστικής προβολής του Δήμου 65

66 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΕΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2. Συνοπτική Περιγραφή και αξιολόγηση του Αστερουσίων και των Νομικών του Προσώπων Δήμου Αρχανών 2. ΔΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 2.. Διοικητική Δομή Δήμου Αρχανών- Αστερουσίων Το σύστημα διοίκησης του Δήμου Αρχανών- Αστερουσίων, ως οργανισμού τοπικής αυτοδιοίκησης α βαθμού, διέπεται από τις διατάξεις του Νόμου 3852/200 (ΦΕΚ 87Α - Πρόγραμμα Καλλικράτης). Ο Δήμος διοικείται από το δημοτικό συμβούλιο, την οικονομική επιτροπή, την επιτροπή ποιότητας ζωής, την εκτελεστική επιτροπή και τον δήμαρχο. Επίσης, τα όργανα σε επίπεδο δημοτικών ή τοπικών κοινοτήτων είναι: α) το συμβούλιο και ο πρόεδρος ή ο εκπρόσωπος της τοπικής κοινότητας (κάτω από 300 κατοίκους). Ο δήμαρχος, οι δημοτικοί σύμβουλοι, οι σύμβουλοι της δημοτικής ή τοπικής κοινότητας και οι εκπρόσωποι της τοπικής κοινότητας εκλέγονται κάθε πέντε (5) χρόνια με άμεση, καθολική και μυστική ψηφοφορία. Η δημοτική αρχή του Καλλικρατικού Δήμου Αρχανών - Αστερουσίων που αναδείχτηκε με τις γενικές δημοτικές εκλογές της 7ης Νοεμβρίου 200 εγκαταστάθηκε την //20. Ο Δήμαρχος υπηρετεί τα τοπικά συμφέροντα, κατευθύνει και εποπτεύει τις δράσεις του δήμου για την υλοποίηση του ετήσιου προγράμματος, διασφαλίζει την ενότητα της τοπικής κοινωνίας και ασκεί τα καθήκοντά του με γνώμονα τις αρχές της διαφάνειας και της αποτελεσματικότητας. Ειδικότερα, ο δήμαρχος: α) Εκπροσωπεί το δήμο στα δικαστήρια και σε κάθε δημόσια αρχή. β) Εκτελεί τις αποφάσεις του δημοτικού συμβουλίου, της οικονομικής και της επιτροπής ποιότητας ζωής. H μη εκτέλεση των αποφάσεων αυτών συνιστά σοβαρή πειθαρχική παράβαση καθήκοντος. γ) Ορίζει τους αντιδημάρχους, συγκαλεί και προεδρεύει της εκτελεστικής επιτροπής και συντονίζει την υλοποίηση των αποφάσεών της. δ) Είναι προϊστάμενος των υπηρεσιών του δήμου. Ως προϊστάμενος όλου του προσωπικού του δήμου εκδίδει τις πράξεις που προβλέπουν οι σχετικές διατάξεις για το διορισμό, τις κάθε είδους υπηρεσιακές μεταβολές και την άσκηση του πειθαρχικού ελέγχου. ε) Συνυπογράφει τους βεβαιωτικούς καταλόγους και τα χρηματικά εντάλματα πληρωμής των δαπανών, οι οποίες έχουν εκκαθαριστεί από την αρμόδια υπηρεσία του δήμου. στ) Υπογράφει τις συμβάσεις που συνάπτει ο δήμος. ζ) Εκδίδει τις άδειες που προβλέπονται από τις διατάξεις που διέπουν τις αρμοδιότητες του δήμου. η) Εκδίδει πιστοποιητικά προσωπικής και οικογενειακής κατάστασης των δημοτών, καθώς και τις βεβαιώσεις μόνιμης κατοικίας. θ) Συνιστά ομάδες εργασίας και ομάδες διοίκησης έργου από μέλη του δημοτικού συμβουλίου, υπαλλήλους του δήμου, υπαλλήλους του δημόσιου τομέα ή ιδιώτες για τη μελέτη και επεξεργασία θεμάτων του δήμου, καθορίζοντας τον τρόπο οργάνωσης και λειτουργίας τους. Άρθρο 58, παρ. του N. 3852/200 (ΦΕΚ 87Α) Το δήμαρχο επικουρούν οι Αντιδήμαρχοι. Αντιδήμαρχοι είναι οι σύμβουλοι της πλειοψηφίας που ορίζει ο δήμαρχος και στους οποίους μεταβιβάζει την άσκηση αρμοδιοτήτων καθ ύλην και κατά τόπο, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται οπωσδήποτε και οι αρμοδιότητες για θέματα διαφάνειας και ηλεκτρονικής διακυβέρνησης. Κάθε Αντιδήμαρχος αναλαμβάνει την ευθύνη για την εύρυθμη λειτουργία των Υπηρεσιών 66 -

67 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΕΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ του Δήμου που ανήκουν στην αρμοδιότητά του και την παρακολούθηση της εξέλιξης των έργων και των εργασιών στους θεματικούς τομείς που τους αφορούν. Στο Δήμο Αρχανών- Αστερουσίων έχουν οριστεί τέσσερις (4) Αντιδήμαρχοι (2 έμμισθοι, 2 άμισθοι) των οποίων οι υφιστάμενες αρμοδιότητες των απεικονίζονται στον παρακάτω πίνακα (836/204 απόφαση Δημάρχου): α/α Καθ ύλην αρμοδιότητες. Προγραμματισμός και παρακολούθηση και συντονισμό υλοποίησης του προγράμματος έργων και δράσεων του Δήμου, (προτάσεις, διαδικασίες ωρίμανσης προκηρύξεις, συμβάσεις,) συντονισμός αποφάσεων Δημ. Συμβουλίου, Οικ. Επιτροπής, Τμήματος Προγραμματισμού και Αγροτικής Ανάπτυξης. 2. Προγραμματισμός και υλοποίηση του τεχνικού προγράμματος 3. Θέματα πολεοδομίας, χωροταξίας και χρήσεων γης 4. Σχεδιασμός, κατασκευή κτιριακών έργων 5. Εξηλεκτρισμός- επέκταση ηλεκτρικών δικτύων 6. Λειτουργία τμήματος Ηλεκτρομηχανολογικών έργων, 7. Συντονισμός και επίβλεψη του έργου της Πολιτικής Προστασίας, (Επίβλεψη και συντονισμός των υπηρεσιών για την πρόληψη, ετοιμότητα, αντιμετώπιση και αποκατάσταση καταστροφών από έκτακτα καιρικά φαινόμενα) 8. Σχεδιασμός και εφαρμογή κυκλοφοριακών ρυθμίσεων, τοποθέτηση, έλεγχος και συντήρηση πινακίδων Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας, καθορισμός πεζοδρόμων μονοδρομήσεων. 9. Ονομασία οδών και πλατειών, τοποθέτηση πινακίδων πληροφορίας και αρίθμηση κτισμάτων 0. Την παρακολούθηση του ηλεκτρονικού πρωτοκόλλου για τα θέματα της αρμοδιότητάς του. Σφράγισης των καταστημάτων Υγειονομικού ενδιαφέροντος Συντονισμός και εποπτεία όλων των Οικονομικών και Διοικητικών Δημοτικών Υπηρεσιών, Παρακολούθηση πορείας εκτέλεσης του οικονομικού προγραμματισμού του Δήμου (προϋπολογισμός, απολογισμός ισολογισμός Δήμου, παρακολούθηση εσόδων εξόδων, ταμείου Δήμου). Υλοποίηση των αποφάσεων του Δημοτικού Συμβουλίου και της Οικονομικής Επιτροπής και ειδικότερα αναφορικά με θέματα που άπτονται των Διοικητικών και Οικονομικών Υπηρεσιών Παρακολούθηση είσπραξης δημοτικών τελών- μέριμνα για την εφαρμογή της διοικητικής διαδικασίας αναγκαστικής είσπραξης εσόδων, Θέματα Διαφάνειας και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης- ενημέρωσης δημοτών, Λειτουργία Τμήματος Επικοινωνίας και Εσωτερικής Ανταπόκρισης (Κ.Ε.Π) Διατήρηση, προστασία και διαχείριση της Δημοτικής περιουσίας (Αγορές, απαλλοτριώσεις, εκμισθώσεις, διαχείριση βοσκότοπων και εν γένει ακινήτων) Εποπτεία εύρυθμης λειτουργίας Δημοτικών κτιρίων και Δημαρχιακού Μεγάρου, Ευθύνη λειτουργίας ιστοσελίδας δήμου (οργάνωση ιστοσελίδας, Πρόγραμμα ΔΙΑΥΓΕΙΑ ), Διαχείριση υλικού και Διαχείριση αρχείων του Δήμου Παρακολούθηση έργων κατασκευής και συντήρησης αντλιοστασίων, δικτύων αγωγών ύδρευσης- άρδευσης- αποχέτευσης, θέματα διαχείρισης- αξιοποίησης κατασκευής πηγών, φραγμάτων, γεωτρήσεων κ.λπ., Την βελτίωση και επέκταση οδοποιίας τον εκσυγχρονισμό και διαχείριση της άρδευσης Την λειτουργία Βιολογικών Καθαρισμών Την εν γένει συντήρηση σχολικών μονάδων, ιατρείων, δημοτικών κτιρίων και κοινόχρηστων κτισμάτων Παρακολούθηση και συντήρηση δικτύων ηλεκτροφωτισμού Εποπτεία και συντονισμός καταμέτρησης υδρομέτρων Εποπτεία λειτουργίας- διαχείριση χρήσης όλων των μηχανημάτων και μεταφορικών μέσων που διαθέτει ο Δήμος Κατασκευή- επέκταση και συντήρηση κοιμητηρίων Συντήρηση οχημάτων- μηχανημάτων Δήμου, Εποπτεία του εργατοτεχνικού προσωπικού και της εφαρμογής των κανονισμών υγιεινής και ασφάλειας Εποπτεία και συντήρηση παιδικών χαρών Έχει την εποπτεία της άσκησης των καθηκόντων του προσωπικού καθαριότητας, και την ευθύνη της εφαρμογής του Προγράμματος της Ανακύκλωσης και της προώθησης πολιτικών που αφορούν στην καθαριότητα και στην υγιεινή στους οικισμούς και συνολικά στο σύνολο 67

68 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΕΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ της επικράτειας του Δήμου, 4. Την παρακολούθηση του ηλεκτρονικού πρωτοκόλλου για τα θέματα της αρμοδιότητάς του Αγροτική ανάπτυξη Ευθύνη για τα προγράμματα προώθησης τοπικών υπηρεσιών και προϊόντων την συνεργασία και την υποστήριξη των συνεταιρισμών, συλλόγων και σωματείων του Δήμου 4. Την εκπόνηση και εφαρμογή προγραμμάτων ανάπτυξης του ανθρώπινου δυναμικού της περιοχής 5. Την προώθηση της επιχειρηματικότητας 6. Σε συνεργασία με υπηρεσίες Προγραμματισμού, Οργάνωσης και Τοπικής 7. Ανάπτυξης του Δήμου για την εκπόνηση και εφαρμογή προγραμμάτων έρευνας και τεχνολογίας για την ανάπτυξη της περιοχής 8. Την εκπόνηση, υλοποίηση και την συμμετοχή σε προγράμματα για την τουριστική ανάπτυξη των περιοχών του δήμου και την προώθηση εναλλακτικών μορφών τουρισμού, καθώς και την δημιουργία εγκαταστάσεων αναψυχής και διακοπών. 9. Την εκπόνηση τοπικών προγραμμάτων για την προστασία και αναβάθμιση του φυσικού, αρχιτεκτονικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος, 0. Την προστασία, την αξιοποίηση και την εκμετάλλευση των τοπικών φυσικών πόρων και περιοχών, και των ήπιων ή ανανεώσιμων μορφών ενέργειας, καθώς και την κατασκευή, την συντήρηση και την διαχείριση των σχετικών έργων και εγκαταστάσεων. Την μελέτη, κατασκευή και εκμετάλλευση βιοτεχνικών κέντρων και κτιρίων στις ειδικές βιοτεχνικές και βιομηχανικές ζώνες που καθορίζονται στο πλαίσιο του πολεοδομικού και του χωροταξικού σχεδιασμού. 2. Την ίδρυση, κατασκευή, συντήρηση και διαχείριση δημοτικών αγορών. 3. Εποπτεία και διαχείριση λαϊκών αγορών/ εμποροπανηγύρεων/ στάσιμου και πλανόδιου εμπορίου. 4. Θέματα εκδόσεων αδειών ίδρυσης και λειτουργίας καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος 5. Υγειονομικός έλεγχος καταστημάτων, έλεγχος καταστημάτων και επιχειρήσεων που λειτουργούν στην περιφέρεια του δήμου. Έλεγχος ηχορύπανσης και διατήρηση ωρών κοινής ησυχίας 6. Θέματα υπαίθριας διαφήμισης. 7. Ευθύνη για θέματα καθαριότητας και συντήρησης πρασίνου στους κοινόχρηστους χώρους του Δήμου. 8. Μελέτη σχεδιασμός και εισήγηση βελτίωσης για την συντήρηση των χώρων πρασίνου 9. Διαχείριση κοιμητηρίων (εποπτεία λειτουργίας), 20. Την παρακολούθηση του ηλεκτρονικού πρωτοκόλλου για τα θέματα της αρμοδιότητάς της Το Δημοτικό Συμβούλιο αποφασίζει για όλα τα θέματα που αφορούν το δήμο, εκτός από εκείνα που ανήκουν εκ του νόμου στην αρμοδιότητα του δημάρχου ή άλλου οργάνου του δήμου ή το ίδιο το δημοτικό συμβούλιο μεταβίβασε σε επιτροπή του. Το Δημοτικό Συμβούλιο διατηρεί πάντα το δικαίωμα να συζητεί και να δίνει κατευθύνσεις προς τα υπόλοιπα όργανα του Δήμου επί θεμάτων γενικού ενδιαφέροντος, καθώς επίσης και επί θεμάτων που σχετίζονται γενικότερα με τη διοίκηση του Δήμου, την οικονομική του πορεία και την εν γένει λειτουργία των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου και των δημοτικών επιχειρήσεων. Ειδικότερα, βασικές αρμοδιότητες του δημοτικού συμβουλίου είναι η έκφραση της θέσης του και η γνωμοδότηση σε θέματα τοπικού ενδιαφέροντος, η θέσπιση τοπικών κανονιστικών αποφάσεων και ο ορισμός φόρων, τελών, δικαιωμάτων και εισφορών. 68

69 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΕΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ Η Οικονομική Επιτροπή είναι όργανο παρακολούθησης και ελέγχου της οικονομικής λειτουργίας του δήμου. Στις αρμοδιότητές της συμπεριλαμβάνεται η σύνταξη και ο έλεγχος της υλοποίησης του ετησίου προϋπολογισμού του δήμου, η έγκριση των δαπανών και η διάθεση των πιστώσεων, ο προέλεγχος του οικονομικού απολογισμού, η έγκριση τευχών και η κατακύρωση διαγωνισμών σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία, η υποβολή προτάσεων για την επιβολή τελών, δικαιωμάτων και εισφορών, η μελέτη της ανάγκης σύναψης δανείων, η εισήγηση του ετήσιου σχεδίου διαχείρισης και αξιοποίησης της περιουσίας του δήμου, τα ζητήματα διαφάνειας και ηλεκτρονικής διακυβέρνησης κ.ά. Η Εκτελεστική Επιτροπή λειτουργεί ως συλλογικό επιχειρησιακό-εκτελεστικό όργανο του Δήμου, ενισχύοντας τη διαφάνεια της δημοτικής δράσης και προωθώντας το συντονισμό των δράσεων και των υπηρεσιών και των νομικών προσώπων του δήμου. Η Εκτελεστική Επιτροπή παρακολουθεί την εκτέλεση των αποφάσεων του δημοτικού συμβουλίου και έχει ευθύνη για κατάρτιση, εισήγηση και παρακολούθηση των ακόλουθων: Επιχειρησιακό Πρόγραμμα, Τεχνικό Πρόγραμμα, Προσχέδιο Προϋπολογισμού, Ετήσιο Σχέδιο Δράσης, Οργανισμός Εσωτερικής Υπηρεσίας, Κανονισμός Μέτρησης και Αξιολόγησης Απόδοσης δημοτικών υπηρεσιών, Οδηγός του Δημότη, Κανονισμός Πληροφόρησης Πολιτών, Κανονισμός Διαβούλευσης, Σχέδια Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών και Φυσικών Καταστροφών. Η Επιτροπή Ποιότητας Ζωής είναι αποφασιστικό και εισηγητικό όργανο άσκησης των σχετικών με την ποιότητα ζωής, τη χωροταξία, την πολεοδομία και την προστασία του περιβάλλοντος αρμοδιοτήτων του δήμου. Κατά την άσκηση των σχετικών αρμοδιοτήτων της λαμβάνει ειδική μέριμνα για το σχεδιασμό δράσεων που αποβλέπουν στην αναβάθμιση της ποιότητας ζωής και εν γένει στην εξυπηρέτηση των ατόμων με αναπηρίες. Με απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου συνιστώνται ειδικές ομάδες εργασίας- επιτροπές, ως συμβουλευτικά όργανα, οι οποίες επεξεργάζονται συγκεκριμένα θέματα, γνωμοδοτούν επ αυτών και είτε εισηγούνται για τον τρόπο χειρισμού του αντικειμένου ευθύνης τους είτε έχουν τη δικαιοδοσία να παίρνουν και τις σχετικές αποφάσεις επ αυτών. Η έκτακτη αρμοδιότητα κάθε τέτοιου οργάνου καθορίζεται στην απόφαση σύστασής του. Οι επιτροπές αποτελούνται από μέλη, με πρόταση των δημοτικών παρατάξεων αναλογικά με τις έδρες τους στο Δημοτικό Συμβούλιο, από ιδιώτες εμπειρογνώμονες στα θέματα της επιτροπής καθώς και από εκπρόσωπους κοινωνικών- πολιτιστικών και επαγγελματικών φορέων της περιοχής. Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 70 του Ν.3852/200, στο Δήμο Αρχανών- Αστερουσίων έχουν συσταθεί οι κατωτέρω επιτροπές, (Απόφαση Δ.Σ 403/204) " Σύσταση Δημοτικών Επιτροπών Δημοτικού Συμβουλίου Δήμου ΑρχανώνΑστερουσίων: I. II. III. IV. V. VI. VII. Επιτροπή Επιτροπή Επιτροπή Επιτροπή Επιτροπή Επιτροπή Επιτροπή Πολιτισμού και Τουριστικής Ανάπτυξης Παιδείας Αθλητισμού Υγείας Αγροτικής Ανάπτυξης και Κτηνοτροφίας Τεχνικών Υποδομών και Πολεοδομίας Ασφάλειας και Προστασίας του Πολίτη 69

70 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΕΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ Όλες οι υπηρεσίες, οι οργανισμοί, τα νομικά πρόσωπα και οι δημοτικές επιτροπές στοχεύουν 7: Στην απρόσκοπτη εξυπηρέτηση του δημότη του κατοίκου και γενικότερα του πολίτη Στην έγκαιρη υλοποίηση των αποφάσεων των οργάνων δημοτικής διαβούλευσης στην συνεχή κατάρτιση και επιμόρφωσή τους και την ανάπτυξη σχέσεων σύμπνοιας και συνεργασίας μεταξύ τους. Στην εμπέδωση συγκεκριμένων πλαισίων σχέσεων μεταξύ των υπηρεσιών και οργάνων διοίκησης καθώς και με την τοπική κοινωνία και με τους τοπικούς φορείς Οργάνωση Υπηρεσιών Δήμου Αρχανών - Αστερουσίων Σύμφωνα με το άρθρο 0 του κυρωτικού Νόμου 3584/2007 (ΦΕΚ 43Α) η εσωτερική διάρθρωση των υπηρεσιών του Δήμου, οι αρμοδιότητες και οι θέσεις κατά κατηγορία και κλάδους προσωπικού ορίζονται με τον Οργανισμό Εσωτερικής Υπηρεσίας. Με το άρθρο 97 του Νόμου 3852/200 (ΦΕΚ 87Α- Πρόγραμμα Καλλικράτης) καθορίζονται τα αντικείμενα 8 που πρέπει να έχουν συμπεριληφθεί στους ΟΕΥ και στις υπηρεσιακές μονάδες των Καλλικρατικών Δήμων έως την 3/2/202. Με την υπ αριθμό 366/202 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου Αρχανών- Αστερουσίων τροποποιήθηκε ο Οργανισμός Εσωτερικών Υπηρεσιών (Ο.Ε.Υ.), ο οποίος είχε εγκριθεί από το Γενικό Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Κρήτης με την υπ αριθμό 225/20 απόφαση- (ΦΕΚ 255Β/Β /07--20, 67/20 Απ. Δ.Σ) έλαβε τη σύμφωνη γνώμη του Υπηρεσιακού Συμβουλίου υπαλλήλων ΟΤΑ Ν. Ηρακλείου (υπ αριθμό 7/9 202 πρακτικό συνεδρίασης), και δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως (ΦΕΚ 759/Β / ). Η τροποποίηση σε σχέση με τον εγκεκριμένο Ο.Ε.Υ. αφορούσε τα άρθρα 5, 6 και 9 όσον αφορά την κατανομή των θέσεων και την επιλογή προϊσταμένων. Η διάρθρωση των υπηρεσιών, όπως αυτές περιγράφονται στο άρθρο του Ο.Ε.Υ. του Δήμου, περιλαμβάνει τα ακόλουθα αυτοτελή γραφεία, διευθύνσεις και τμήματα: Τέως Δήμος Νίκου Καζαντζάκη (Έδρα Πεζά) Ανεξάρτητα Γραφεία (Επικοινωνίας και Δημοσίων Σχέσεων, Διοικητικής Βοήθειας, Επιχειρησιακού Σχεδιασμού, Αστυνόμευσης, Αγροτικής παραγωγής και αλιείας, προγραμματισμού και ανάπτυξης) Διεύθυνση Δημοτικών Υπηρεσιών (τμήμα διοικητικών υπηρεσιών, τμήμα οικονομικών υπηρεσιών, τμήμα εσόδων, τμήμα ΚΕΠ, τμήμα Κοινωνικής Προστασίας, Παιδείας και Πολιτισμού, τμήμα Τεχνικών έργων κα τμήμα έργων υποδομής και τμήμα Πολεοδομίας Tέως Δήμος Αρχανών (Ιστορική Έδρα Αρχάνες) Γραφείο ΚΕΠ Γραφείο Καθαριότητας και Ανακύκλωσης Γραφείο Συντήρησης Υποδομών Γραφείο Διοικητικών θεμάτων και Εξυπηρέτησης του Πολίτη Γραφείο Οικονομικών Θεμάτων Tέως Δήμος Αστερουσίων (Ιστορική Έδρα Πύργος) Γραφείο ΚΕΠ Γραφείο Καθαριότητας και Ανακύκλωσης Γραφείο Συντήρησης Υποδομών Γραφείο Διοικητικών θεμάτων και Εξυπηρέτησης του Πολίτη Γραφείο Οικονομικών Θεμάτων 7 Κανονισμός Λειτουργίας Δημοτικού Συμβουλίου, Άρθρο 33 Προγραμματισμός και ανάπτυξη, οικονομική υπηρεσία, τεχνική υπηρεσία, τεχνολογία- πληροφορική- επικοινωνίες, διαφάνεια, νομική υποστήριξη, διοίκηση- διαχείριση ανθρώπινου δυναμικού, άσκηση κοινωνικής πολιτικής και πολιτικών ισότητας των φύλων, περιβάλλοντος- πολιτικής προστασίας, παιδείας- πολιτισμού- αθλητισμού- νέας γενιάς, γεωργίας- κτηνοτροφίας- αλιείας. 8 70

71 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΕΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ Η ανάδειξη του νέου Δήμου, στο πλαίσιο εφαρμογής του Προγράμματος Καλλικράτης σε αναπτυξιακό και αποτελεσματικό φορέα παροχής τοπικών δημόσιων υπηρεσιών, προϋποθέτει τη νέα εσωτερική οργάνωση και λειτουργία του, με στόχο τη βελτίωση της διαχειριστικής του ικανότητας, τη λειτουργική αναβάθμιση των πολιτικών οργάνων διοίκησης και των υπηρεσιών, την ανάπτυξη του ανθρωπίνου δυναμικού και την ενίσχυση του συντονισμού των εσωτερικών διαδικασιών αλλά και των δικτυώσεων/ συνεργασιών με το εξωτερικό περιβάλλον με γνώμονα τη βελτίωση του βαθμού εξυπηρέτησης των πολιτών και της ποιότητας/ αποδοτικότητας/ δικαιοκατανομής των παρεχομένων υπηρεσιών. Η νέα διάρθρωση των υπηρεσιών που προτείνεται μέσω του Ο.Ε.Υ. που ψηφίστηκε εντός του 20 περιλαμβάνει τις ακόλουθες οργανικές ενότητες:. τις Κεντρικές Υπηρεσίες, δηλαδή τις υπηρεσίες που είναι εγκατεστημένες στην έδρα του Δήμου (Πεζά, δημοτική ενότητα Ν. Καζαντζάκη) και συγκροτούνται σε αυτοτελή γραφεία, διευθύνσεις, τμήματα και γραφεία 2. τις Αποκεντρωμένες Υπηρεσίες, δηλαδή τις υπηρεσίες που είναι εγκατεστημένες στη δημοτική ενότητα Αρχανών και στη δημοτική ενότητα Αστερουσίων. Με αυτόν τον τρόπο ενισχύεται η προσβασιμότητα όλων των περιοχών του Δήμου στις προσφερόμενες υπηρεσίες, λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες εξυπηρέτησης του πολίτη (εγγύτητα στον τόπο κατοικίας, ανάγκη άμεσης αποκατάστασης βλαβών, περιορισμός μετακινήσεων εξοπλισμού και οχημάτων κ.λπ.). ΚΕΝΤΡΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ Υπηρεσίες υπαγόμενες στο Δήμαρχο Ιδιαίτερο Γραφείο Δημάρχου Αυτοτελές Γραφείο Επικοινωνίας και Δημοσίων Σχέσεων Αυτοτελές Γραφείο Διοικητικής Βοήθειας Νομική Υπηρεσία Αυτοτελές Τμήμα Δημοτικής Αστυνομίας που περιλαμβάνει : Γραφείο Επιχειρησιακού Σχεδιασμού Γραφείο Αστυνόμευσης ΕΠΙΤΕΛΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ. Αυτοτελές Τμήμα Προγραμματισμού και Αγροτικής Ανάπτυξης Γραφείο Αγροτικής Παραγωγής και Αλιείας Γραφείο Προγραμματισμού και Ανάπτυξης ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ Διεύθυνση Δημοτικών Υπηρεσιών. Τμήμα Διοικητικών Υπηρεσιών Γραφείο Υποστήριξης Πολιτικών Οργάνων του Δήμου Γραφείο Δημοτικής Κατάστασης, Ληξιαρχείου, Αλλοδαπών και Μετανάστευσης Γραφείο Ανθρώπινου Δυναμικού Διοικητικής Μέριμνας 7

72 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΕΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ Γραφείο Τεχνολογιών Πληροφορικής, Επικοινωνιών (ΤΠΕ) και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης Γραφείο Διαφάνειας Γραφείο Οργάνωσης και Εσωτερικού ελέγχου 2. Τμήμα ΚΕΠ Γραφείο Εξυπηρέτησης Πολιτών Γραφείο Εσωτερικής Ανταπόκρισης 3. Τμήμα Κοινωνικής Προστασίας, Παιδείας και Πολιτισμού Γραφείο Κοινωνικής Πολιτικής και Πολιτικών Ισότητας των Φύλων Γραφείο Προστασίας και Προαγωγής της Δημόσιας Υγείας Γραφείο Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Πολιτισμού 4. Τμήμα οικονομικών υπηρεσιών Γραφείο Προϋπολογισμού Λογιστηρίου Γραφείο εσόδων και Δημοτικής περιουσίας Γραφείο Ταμείου. 5. Τμήμα Τεχνικών έργων Γραφείο έργων Γραφείο μελετών Γραφείο δημοτικών κοιμητηρίων Γραφείο Προμηθειών Γραφείο αδειοδοτήσεων και ρύθμισης εμπορικών δραστηριοτήτων Γραφείο Πρασίνου 6. Τμήμα Έργων Υποδομής Γραφείο έργων Γραφείο μελετών Γραφείο Διαχείρισης και Συντήρησης Οχημάτων Γραφείο Αποκομιδής Απορριμμάτων και Ανακυκλώσιμων υλικών Γραφείο Καθαρισμού Κοινοχρήστων Χώρων και Ειδικών Συνεργείων Γραφείο Περιβάλλοντος και πολιτικής προστασίας Γραφείο Συγκοινωνιών και Μεταφορών Γραφείο αποθήκης 7. Τμήμα Πολεοδομίας Γραφείο Έκδοσης Οικοδομικών Αδειών Γραφείο Πολεοδομικών χωροταξικών Εφαρμογών Γραφείο Ελέγχου Κατασκευών ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΜΕΝΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ Υπηρεσίες με έδρα τις Αρχάνες. Γραφείο ΚΕΠ 72

73 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΕΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ 2. Γραφείο Καθαριότητας και Ανακύκλωσης 3. Γραφείο Συντήρησης Υποδομών 4. Γραφείο Διοικητικών θεμάτων και Εξυπηρέτησης του Πολίτη 5. Γραφείο Οικονομικών Θεμάτων Υπηρεσίες με έδρα τον Πύργο Γραφείο Γραφείο Γραφείο Γραφείο Γραφείο ΚΕΠ. Καθαριότητας και Ανακύκλωσης Συντήρησης Υποδομών Διοικητικών Θεμάτων και Εξυπηρέτησης του Πολίτη Οικονομικών Θεμάτων Βάσει της απόφασης του Δημάρχου με αρ. πρωτ /-0-20 καταργείται το τμήμα Τεχνικών Έργων και το σύνολο των αρμοδιοτήτων του ασκεί το Τμήμα Έργων Υποδομής. Ακολουθεί η σχηματική απεικόνιση της οργανωτικής δομής του Δήμου, σύμφωνα με τη νέα διάρθρωση των υπηρεσιών του διευρυμένου Δήμου, στο πλαίσιο εφαρμογής της Νέας Αρχιτεκτονικής της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Πρόγραμμα Καλλικράτης (Ν. 3852/200- ΦΕΚ 87Α ). 73

74 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΝΕΑ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΣΕ ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΤΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΟΥ Ν.3852/200 (ΦΕΚ 87Α - ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ) 74 A

75 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ 2..3 Λειτουργίες των Υπηρεσιών του Δήμου Οι προβλεπόμενες λειτουργίες των υπηρεσιών του Δήμου Αρχανών - Αστερουσίων συνάδουν με τις αρμοδιότητες των ΟΤΑ α βαθμού, όπως αυτές περιγράφονται στο άρθρο 75 του Ν. 3463/2006 (ΦΕΚ 4 Α Κώδικας Δήμων και Κοινοτήτων), όπως συμπληρώθηκε με το άρθρο 94 του Ν. 3852/200 (ΦΕΚ 87 Α Πρόγραμμα Καλλικράτης). Ειδικότερα, η δημοτική αρχή διευθύνει και ρυθμίζει όλες τις τοπικές υποθέσεις, σύμφωνα με τις αρχές της επικουρικότητας και της εγγύτητας, με στόχο την προστασία, την ανάπτυξη και τη συνεχή βελτίωση των συμφερόντων και της ποιότητας ζωής της τοπικής κοινωνίας. Σε αυτό το πλαίσιο, οι αρμοδιότητες του Δήμου Αρχανών- Αστερουσίων αφορούν τους τομείς: α) Ανάπτυξης β) Περιβάλλοντος γ) Ποιότητας Ζωής και Εύρυθμης Λειτουργίας των Πόλεων και των Οικισμών δ) Απασχόλησης ε) Κοινωνικής Προστασίας και Αλληλεγγύης στ) Παιδείας, Πολιτισμού και αθλητισμού ζ) Πολιτικής Προστασίας η) Αγροτικής Ανάπτυξης Κτηνοτροφίας Αλιείας. Επιπλέον, ο Δήμος ασκεί, σε τοπικό επίπεδο, κρατικού χαρακτήρα αρμοδιότητες, οι οποίες του έχουν ανατεθεί για την καλύτερη εξυπηρέτηση των πολιτών, σύμφωνα με τη σχετική νομοθεσία (δημοτολόγιο, ληξιαρχείο, χορήγηση βεβαιώσεων και αδειών κ.λπ.). Ανάλογα με το αντικείμενο και τους σκοπούς τους, οι κεντρικές υπηρεσίες του Δήμου ομαδοποιούνται ως ακολούθως: Επιτελικές, με αρμοδιότητα την παροχή επιτελικής υποστήριξης στα συλλογικά όργανα και στις δημοτικές υπηρεσίες, δηλαδή επεξεργασμένων στοιχείων και προτάσεων για τη λήψη τεκμηριωμένων αποφάσεων. Υποστηρικτικές ή οριζόντιες λειτουργίες, με αρμοδιότητες την παροχή διοικητικής, οικονομικής και τεχνικής υποστήριξης σε όλες τις δημοτικές υπηρεσίες και τα όργανα διοίκησης του Δήμου και των Νομικών Προσώπων του (όπως διοίκηση προσωπικού, οικονομική διαχείριση, προμήθειες, διοικητική υποστήριξη, νομική υποστήριξη, υποστήριξη του προγραμματισμού, σχεδιασμός, ανάπτυξη και παραγωγική λειτουργία πληροφοριακών συστημάτων κ.λπ.). Οι δημοτικές υπηρεσίες αυτής της κατηγορίας συμμετέχουν στην αποτύπωση και αξιολόγηση της οργάνωσης και λειτουργίας τους, αλλά και του Δήμου ως οργανισμού συνολικά. Κύριες, δηλαδή λειτουργίες μέσω των οποίων ασκούνται οι αρμοδιότητες του Δήμου σε ένα θεματικό τομέα ανάπτυξης (δραστηριότητες αναπτυξιακές, πολιτιστικές, αθλητισμού, προστασίας περιβάλλοντος κ.λπ.). Οι 75

76 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ υπηρεσίες του Δήμου που είναι αρμόδιες για κύριες λειτουργίες είναι οι υπηρεσίες που συμμετέχουν στην αποτύπωση και αξιολόγηση της περιοχής του Δήμου, αλλά και στην αποτύπωση και αξιολόγηση της οργάνωσης και λειτουργίας τους. Οι κύριες λειτουργίες ομαδοποιούνται στους ακόλουθους θεματικούς τομείς: Περιβάλλον και ποιότητα ζωής Κοινωνική πολιτική, υγεία, παιδεία, πολιτισμός και αθλητισμός Τοπική οικονομία και απασχόληση. Για την άσκηση των ως άνω δραστηριοτήτων από το Δήμο Αρχανών- Αστερουσίων, λαμβάνονται υπόψη και προωθούνται τα ακόλουθα:. οι εθνικές, περιφερειακές και ευρωπαϊκές πολιτικές που σχετίζονται με τις συγκεκριμένες αρμοδιότητες 2. η ανάγκη συνεργασίας και συντονισμού με άλλες τοπικές ή δημόσιες αρχές και οργανισμούς, οι οποίοι έχουν την αρμοδιότητα να δρουν και να διαθέτουν πόρους στην Περιφέρεια Κρήτης και στη συγκεκριμένη γεωγραφική περιοχή που ανήκει στα διοικητικά όρια του Δήμου Αρχανών- Αστερουσίων 3. η διασφάλιση των διαθέσιμων πόρων για την κάλυψη των ως άνω αρμοδιοτήτων και της αποτελεσματικής χρήσης και ισόρροπης κατανομής τους 4. η ανάγκη οργάνωσης των παρεχόμενων υπηρεσιών με τρόπο ώστε να διασφαλίζεται η επάρκεια, η ποιότητα και αποτελεσματικότητά τους, με στόχο την καλύτερη εξυπηρέτηση των κατοίκων 5. η ανάγκη υψηλής ποιότητας περιβαλλοντικής προστασίας και προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς, καθώς και η ανάγκη προώθησης της βιώσιμης ανάπτυξης της περιοχής. Στον πίνακα που ακολουθεί απεικονίζεται η ομαδοποίηση των υπηρεσιών του Δήμου Αρχανών- Αστερουσίων σύμφωνα με τη νέα διάρθρωση που παρουσιάστηκε στην παράγραφο του παρόντος και λαμβάνοντας υπόψη τις προαναφερόμενες αρμοδιότητες. 76

77 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΕΠΙΤΕΛΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΥΠΑΓΟΜΕΝΕΣ ΣΤΟ ΔΗΜΑΡΧΟ Ιδιαίτερο Γραφείο Δημάρχου Αυτοτελές Γραφείο Επικοινωνίας και Δημοσίων Σχέσεων Αυτοτελές Γραφείο Διοικητικής Βοήθειας Αυτοτελές Τμήμα Δημοτικής Αστυνομίας Νομική Υπηρεσία Τμήμα Προγραμματισμού και Αγροτικής Ανάπτυξης ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΠΟΥ ΕΠΙΤΕΛΟΥΝ ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΙΚΕΣ ή ΟΡΙΖΟΝΤΙΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ Τμήμα Διοικητικών Υπηρεσιών (με έδρα τα Πεζά) και Γραφεία Διοικητικών θεμάτων και Εξυπηρέτησης του Πολίτη (με έδρα τις Αρχάνες και τον Πύργο) Τμήμα Οικονομικών Υπηρεσιών (με έδρα τα Πεζά) & Γραφεία Οικονομικών Θεμάτων (με έδρα τις Αρχάνες και τον Πύργο) Τμήμα ΚΕΠ (με έδρα τα Πεζά) και Γραφεία ΚΕΠ (με έδρα τις Αρχάνες και τον Πύργο) ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΖΩΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΠΟΥ ΕΠΙΤΕΛΟΥΝ ΚΥΡΙΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ ΑΝΑ ΘΕΜΑΤΙΚΟ ΤΟΜΕΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ, & ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΤΟΠΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ & ΠΑΙΔΕΙΑ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ & ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ Τμήμα Πολεοδομίας Τμήμα Έργων Υποδομής Γραφεία Καθαριότητας και Ανακύκλωσης Πύργου και Αρχανών Γραφεία Συντήρησης Υποδομών με έδρα τον Πύργο και τις Αρχάνες Τμήμα Κοινωνικής Προστασίας, Παιδείας και Πολιτισμού Αυτοτελές Τμήμα Προγραμματισμού και Αγροτικής Ανάπτυξης Σύμφωνα με το άρθρο 36 του Κανονισμού Λειτουργίας του Δημοτικού Συμβουλίου υπάρχουν ή βρίσκονται υπό διαμόρφωση συνολικά 8 βασικοί κανονισμοί λειτουργίας: Κανονισμός Εσωτερικής Υπηρεσίας Κανονισμός Οικισμών Κανονισμός Καθαριότητας, Ανακύκλωσης και ΧΥΤΑ Κανονισμός Κοινωφελούς Επιχείρησης - Κοινωνικών Δομών και Υπηρεσιών ΚΑΠΗ, Βοήθεια στο Σπίτι Κοινωνικής Μέριμνας, ΚΔΑΠ, Βρεφονηπιακών Σταθμών Κανονισμός δημοτικών χώρων Κανονισμός Σχολικών Επιτροπών Κανονισμός κλειστών γυμναστηρίων και γηπέδων Κανονισμός Επιτροπής πολιτισμού- αθλητισμού και ελεύθερου χρόνου Κανονισμός βιβλιοθηκών- μουσείων Κανονισμός ύδρευσης Κανονισμός αποχέτευσης Κανονισμός άρδευσης Κανονισμός μεταναστών 77

78 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ Κανονισμός Κανονισμός Κανονισμός Κανονισμός Κανονισμός εθελοντισμού και εθελοντικών δικτύων Επιτροπής διαβούλευσης Επιτροπής ποιότητας ζωής Οικονομικής Επιτροπής της Συνέλευσης των Τοπικών Συμβουλίων 2..4 Ανθρώπινο Δυναμικό Ο Δήμος στελεχώνεται από 9 άτομα, εκ των οποίων 56 άτομα καλύπτουν θέσεις εργασίας δημοσίου δικαίου, 29 άτομα καλύπτουν θέσεις εργασίας ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου (Ι.Δ.Α.Χ.) και 6 άτομα καλύπτουν θέσεις εργασίας ορισμένου χρόνου. ΟΡΓΑΝΙΚΕΣ ΘΕΣΕΙΣ- ΟΕΥ Δήμου Αρχανών- Αστερουσίων (ΦΕΚ 759/ Β / ) ΚΛΑΔΟΣ Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης Διοικητικού Γεωπόνων Χημικών Μηχανικών Αρχιτεκτόνων Μηχανικών Πολιτικών Μηχανικών Κοινωνιολόγων Τοπογράφων Μηχανικών Διοικητικού (Οικονομικού) Διεκπεραίωσης Υποθέσεων Πολιτών Μηχανικών Χωροταξίας, Πολεοδομίας και Περιφερειολόγων Δημοτικής Αστυνομίας ΣΥΝΟΛΟ Τεχνολογικής Εκπαίδευσης Μηχανολόγων Μηχανικών Εποπτών Δημόσιας Υγείας Διοικητικού Λογιστικού Πολιτικών Μηχανικών Διοίκησης Μονάδων ΟΤΑ Μηχανολόγων Ηλεκτρολόγων Μηχανικών Πληροφορικής Δημοτικής Αστυνομίας ΣΥΝΟΛΟ Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Διοικητικών Οδηγών Αυτοκινήτου (Απορριμματοφόρου) Οδηγών Αυτοκινήτων Οδηγών- (Φορτηγού Απορ/φόρου) Οδηγών Αυτοκινήτου (Λεωφορείου) Χειριστών Μηχανημάτων Έργων Διεκπεραίωσης Υποθέσεων Πολιτών ΑΡΙΘΜΟΣ ΚΑΛΥΜΜΕΝΩΝ ΘΕΣΕΩΝ ΑΡΙΘΜΟΣ ΚΕΝΩΝ ΟΡΓΑΝΙΚΩΝ ΘΕΣΕΩΝ ΣΥΝΟΛΟ ΟΡΓΑΝΙΚΩΝ ΘΕΣΕΩΝ

79 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΚΛΑΔΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΚΑΛΥΜΜΕΝΩΝ ΘΕΣΕΩΝ Ηλεκτρολόγων Τεχνιτών Υδραυλικών Δημοτικής Αστυνομίας Προσωπικό Χειριστών Η/Υ ΣΥΝΟΛΟ Υποχρεωτικής Εκπαίδευσης Εργατών Καθαριότητας 6 Εργατών Καθαριότητας Εσωτ. Χώρων Εργατών Γεν. Καθηκόντων Υδρονομέων ΣΥΝΟΛΟ 8 ΘΕΣΕΙΣ ΜΕ ΣΧΕΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΙΔΙΩΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΑΟΡΙΣΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ ΠΛΗΡΟΥΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΠΡΟΣΩΠΟΠΑΓΟΥΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ ΠΕ Οικονομικού Λογιστικού ΤΕ Κοινωνικών Λειτουργών 2 ΤΕ Διοικητικού Λογιστικού ΔΕ Διοικητικού (Υπάλληλος Γραφείου) 3 ΔΕ Τεχνιτών (Υδραυλικών) 0 ΔΕ Τεχνιτών ΔΕ Χειριστών Μηχανημάτων Έργου 2 ΔΕ Οδηγών 4 ΔΕ Ηλεκτρολόγων ΔΕ Β. Νοσηλευτή ΥΕ Οικογενειακών Βοηθών ΥΕ Εργατοτεχνιτών 2 ΥΕ Αποθηκάριος ΥΕ Γενικών Καθηκόντων 3 ΥΕ Καθαριστριών Σχολικών Μονάδων 4 Πλήρους Απασχόλησης ΥΕ Καθαριστριών Σχολικών Μονάδων με 3 ώρες εργασίας ΥΕ Καθαριστριών Σχολικών Μονάδων με,5 ώρες εργασίες ΣΥΝΟΛΟ 29 ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ 85 ΑΡΙΘΜΟΣ ΚΕΝΩΝ ΟΡΓΑΝΙΚΩΝ ΘΕΣΕΩΝ ΣΥΝΟΛΟ ΟΡΓΑΝΙΚΩΝ ΘΕΣΕΩΝ Οι θέσεις αυτές καταργούνται όταν εκκενωθούν με οποιονδήποτε τρόπο 79

80 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ Αναφορικά με το μορφωτικό επίπεδο του προσωπικού του Δήμου σημειώνεται ότι ένα μεγάλο ποσοστό της τάξης περίπου του 40% είναι απόφοιτοι δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και ακολουθούν οι απόφοιτοι υποχρεωτικής εκπαίδευσης (25%) που καλύπτουν θέσεις καθαριότητας, γενικών καθηκόντων, εργατών κλπ. Οι υπάλληλοι πανεπιστημιακής εκπαίδευσης ανέρχονται στο ποσοστό του 22% και ακολουθούν οι υπάλληλοι τεχνολογικής εκπαίδευσης με 3%. Ποσοστιαία κατανομή προσωπικού ανά κατηγορία εκπαίδευσης ΠΕ 22% ΠΕ ΤΕ ΔΕ ΥΕ ΥΕ 25% ΤΕ 3% ΔΕ 40% 2..5 Καταγραφή Ακίνητης και Κινητής Περιουσίας Δήμου Η ακίνητη περιουσία του Δήμου ταξινομείται στις εξής κατηγορίες: Κτίρια και επαγγελματικοί χώροι που χρησιμοποιούνται ως γραφεία, αποθήκες κ.λπ. Κτίρια και εγκαταστάσεις για την ανάπτυξη συγκεκριμένων χρήσεων π.χ. σφαγεία, βιβλιοθήκες, ιατρεία, γυμναστήριο, στάδιο, δομές κοινωνικής μέριμνας κ.λπ. Δημοτικά ακίνητα από την αξιοποίηση των οποίων δύνανται να προκύψουν σημαντικά έσοδα. Αγροί και βοσκότοποι Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση Δήμου Aναφορικά με την ηλεκτρονική διακυβέρνηση στο Δήμο σημειώνεται ότι διαθέτει την ιστοσελίδα καθώς και την ιστοσελίδα του προγράμματος έξυπνος οικισμός: Υποδομές Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης Διαδικτυακή Πύλη Ηλεκτρονική Εξυπηρέτηση του πολίτη Διαβούλευση Τοπικό Δίκτυο Ασύρματο Δίκτυο (3) ΝΑΙ / ΟΧΙ ΝΑΙ9 ΝΑΙ ΝΑΙ0 ΝΑΙ ΝΑΙ 9 0 Η επίσημη ιστοσελίδα του Δήμου Αρχανών Αστερουσίων είναι Υπάρχει ειδική πρόβλεψη στο website του και υπάρχει η δυνατότητα στο site 80

81 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ Αριθμός Web Servers 2 3 Web Servers /Γραμμή Επικοινωνίας /2 Mbps Υπάρχει τοπικό και ασύρματο δίκτυο και επίσης παρέχονται ηλεκτρονικές υπηρεσίες στους δημότες οι οποίες αφορούν στα εξής: Α/Α ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΕΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ Αιτήματα / Παρέχεται η δυνατότητα υποβολής αιτήματος ή προτάσεως προς το Καταγγελίες Δήμο, Πολιτών αλλά και καταγγελιών που αφορούν παραλήψεις και λανθασμένες ενέργειες του Δήμου. Η υπηρεσία αυτή παρέχει τη δυνατότητα υποβολής αίτησης για κάποιο πιστοποιητικό και ο έλεγχος της κατάστασης προόδου του 2 Αιτήσεις Πιστοποιητικών αιτήματος. Επίσης ο δημότης μπορεί να επιλέξει τον τόπο και τον τρόπο παραλαβής του πιστοποιητικού. Για απόκτηση πρόσβασης στη συγκεκριμένη υπηρεσία, απαιτείται ηλεκτρονική εγγραφή και στη συνέχεια επίσκεψη στο Δήμο, ώστε να αποδοθεί το δικαίωμα χρήσης της. Μέσα από αυτή την υπηρεσία ο δημότης έχει τη δυνατότητα να 3 Αποφάσεις ενημερωθεί όποτε επιθυμεί για τις αποφάσεις που έχει πάρει το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου για θέματα που αφορούν την περιοχή του Δήμου Συστήματα Ποιότητας Ο Δήμος Αρχανών - Αστερουσίων έχει λάβει Βεβαίωση Διαχειριστικής Επάρκειας (με αριθ. Πρωτοκόλλου 3944/5..20) από την Ενδιάμεση Διαχειριστική Αρχή της Περιφέρειας Κρήτης για την υλοποίηση έργων δημοσίου χαρακτήρα Τύπου Α - Β, που αναφέρεται στη λειτουργία του Τμήματος Προγραμματισμού και Αγροτικής Ανάπτυξης, καθώς και της Διεύθυνσης Δημοτικών Υπηρεσιών: Τμήμα Οικονομικών Υπηρεσιών (Γραφείο Π/Υ, Γραφείο Λογιστηρίου Ταμείου), Τμήμα Τεχνικών Έργων (Γραφείο Έργων, Μελετών και Προμηθειών) και Τμήμα Έργων Υποδομής (Γραφείο Έργων και Μελετών). Ένα εντός του Δημαρχείου. Ασύρματο δίκτυο διαθέτει και ο πρώην Δήμος Αρχανών προς τους Δημότες του στο πλαίσιο του Προγράμματος έξυπνος οικισμός : «e-archanes». Ξεχωριστές γραμμές και επίσης γραμμές ασύρματου δικτύου διατίθενται και στις άλλες δυο δημοτικές ενότητες (Αστερουσίων και Ν. Καζαντζάκη). Προσφέρεται η δυνατότητα για δωρεάν internet στους περισσότερους οικισμούς του Δήμου. 2 Η ιστοσελίδα φιλοξενείται σε web-server του Πανεπιστήμιου Κρήτης, ενώ η ιστοσελίδα φιλοξενείται σε web-server του Δήμου. Ένας επιπλέον web-server είναι διαθέσιμος για τις εφαρμογές του GIS server. Ειδικά σε ότι αφορά το πρόγραμμα e-archanes, με την παραλαβή του Έργου ο Δήμος θα έχει στη διάθεση του ακόμα 4 webservers: ( streaming webserver για τη μετάδοση video, mail server για τη διαχείριση της ηλεκτρονικής αλληλογραφίας, database server για την αποθήκευση δεδομένων αλληλογραφίας, και έναν IVR server για την παροχή αυτοματοποιημένων πληροφοριακών μηνυμάτων) 3 Το Δημαρχείο διαθέτει σύγχρονη γραμμή syzefxis 2MBps. Το e-archanes είναι 5MBbs. Παράλληλα, υπάρχουν ξεχωριστές γραμμές ADSL. 8

82 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ 2..8 Οικονομική Ανάλυση Δήμου Η ανάλυση της οικονομικής κατάστασης του Δήμου Αρχανών- Αστερουσίων βασίστηκε στον προσωρινό απολογισμό του έτους 204 όπως αυτός έχει αποσταλεί στο Παρατηρητήριο Οικονομικής Αυτοτέλειας ΟΤΑ Έσοδα Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζεται η εξέλιξη των τελικά βεβαιωθέντων και εισπραχθέντων εσόδων του Δήμου Αρχανών- Αστερουσίων για το έτος 204. Ακολούθως δίδονται και στοιχεία του διαμορφωθέντος προϋπολογισμού του έτους 205 στα μέσα Μαρτίου, προκειμένου να είναι ευκρινές το μέγεθος του προϋπολογισμού του τρέχοντος έτους. Τα έσοδα διακρίνονται στις ακόλουθες ομάδες: Τακτικά έσοδα Έκτακτα έσοδα Έσοδα παρελθόντων οικονομικών ετών (Π.Ο.Ε.) που θα βεβαιωθούν για πρώτη φορά Εισπράξεις από δάνεια και απαιτήσεις Π.Ο.Ε. Εισπράξεις υπέρ του δημοσίου και τρίτων και επιστροφές χρημάτων Χρηματικό υπόλοιπο 82

83 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΣΟΔΩΝ- ΔΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΕΙΣΠΡΑΧΘΕΝΤΑ ΔΙΑΜΟΡΦΩΘΕΝΤΑ ( ) 3.633, , , , , , , , ,72 Έσοδα από λοιπά τέλη και παροχή υπηρεσιών , ,89 Φόροι και εισφορές , ,37 Έσοδα από επιχορηγήσεις για λειτουργικές , ,03 δαπάνες Λοιπά τακτικά έσοδα 4.630, ,00 Σύνολο Κ.Α.: , ,85 ΕΚΤΑΚΤΑ ΕΣΟΔΑ Έκτακτες επιχορηγήσεις για κάλυψη , ,28 λειτουργικών δαπανών Επιχορηγήσεις για επενδύσεις , ,06 Προσαυξήσεις πρόστιμα - παράβολα 9.624, ,78 Λοιπά έκτακτα έσοδα , ,06 Σύνολο Κ.Α.: , ,8 ΕΣΟΔΑ Π.Ο.Ε. ΠΟΥ ΒΕΒΑΙΩΝΟΝΤΑΙ ΓΙΑ ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ Έσοδα Π.Ο.Ε. Τακτικά , ,52 Έσοδα Π.Ο.Ε. Έκτακτα 7.525,00 240,00 Σύνολο Κ.Α.: , ,52 ΕΙΣΠΡΑΞΕΙΣ ΑΠΟ ΔΑΝΕΙΑ & ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΑΠΟ Π.Ο.Ε , ,4 Εισπράξεις από δάνεια Εισπρακτέα υπόλοιπα από βεβαιωθέντα έσοδα , ,58 κατά τα παρελθόντα έτη Σύνολο Κ.Α.: , ,99 ΕΙΣΠΡΑΞΕΙΣ ΥΠΕΡ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ & ΤΡΙΤΩΝ & ΕΠΙΣΤΡΟΦΕΣ ΧΡΗΜΑΤΩΝ Εισπράξεις υπέρ του δημοσίου & τρίτων , ,40 Επιστροφές χρημάτων 0.2,5 0.2,5 Σύνολο Κ.Α.: , ,9 ΧΡΗΜΑΤΙΚΟ ΥΠΟΛΟΙΠΟ Χρηματικό υπόλοιπο προηγούμενης χρήσης , , , ,53 ΤΙΤΛΟΣ ΕΣΟΔΩΝ ΤΑΚΤΙΚΑ ΕΣΟΔΑ Έσοδα από ακίνητη περιουσία Έσοδα από κινητή περιουσία 03 Έσοδα από ανταποδοτικά τέλη και δικαιώματα ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 205 ΤΕΛΙΚΑ ΒΕΒΑΙΩΘΕΝΤΑ Κ.Α. ΠΡΟΫΠ. ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ , , , , , , , , ,69 200, , , , , , , , ,23 83

84 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ Σύνολο Κ.Α.: , , ,23 ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ: , , ,48 Σύμφωνα με τον ανωτέρω πίνακα, το ύψος των εσόδων ως προς τα βεβαιωθέντα ανήλθε τελικώς στα 20,876 εκ., από τα οποία τελικώς εισπράχθηκαν 6,8 εκ., (περίπου το 80%). Επιπρόσθετα διαπιστώνεται από την διάρθρωση των εσόδων ότι το μεγαλύτερο μερίδιο αυτών έχουν τα έκτακτα έσοδα, δηλαδή η εξωτερική χρηματοδότηση που λαμβάνεται προκειμένου να γίνονται ως επί το πλείστον επενδύσεις και ακολουθούν τα τακτικά έσοδα. Συμπληρωματικά των ανωτέρω επισημαίνεται ότι ο Δήμος διατηρεί για το μέγεθός του, υψηλό ταμειακό υπόλοιπο, το οποίο αποτελεί περίπου το 20 % του συνόλου των απολογιστικών εσόδων. Αντιστοίχως οι προβλέψεις του προϋπολογισμού του έτους 205 (διαμορφωθέντα έσοδα), πραγματοποιήθηκαν σύμφωνα την Κ.Υ.Α 29530/ περί παροχής οδηγιών για την κατάρτιση του προϋπολογισμού των Δήμων οικονομικού έτους 205. Επ αυτού παρατηρείται αρχικώς ότι τα έκτακτα έσοδα ανέρχονται σε 23,9 εκ., τα οποία απεικονίζουν το σύνολο των χρηματοδοτούμενων επενδύσεων του Δήμου (23,67 εκ. ) και ένα μικρό μέρος επιχορηγήσεων και άλλων εκτάκτων εσόδων. Επίσης παρατηρείται συρρίκνωση της πρόβλεψης των τακτικών εσόδων σε σχέση με τα αποτελέσματα του 204 καθώς τούτο επιβάλλεται από την εν γένει οικονομική κατάσταση της χώρας. Τέλος το ταμειακό υπόλοιπο κινείται σε ανάλογα υψηλά επίπεδα Ειδική σημείωση θα πρέπει να γίνει στο γεγονός ότι το ποσό των προϋπολογισθεισών επιχορηγήσεων για επενδύσεις (23,67 εκ. ) δεν προβλέπεται να εισπραχθεί στο σύνολό του, παρόλα αυτά εγγράφεται στον προϋπολογισμό καθώς τούτο αποτελεί νομική δέσμευση Έξοδα Οι δαπάνες διακρίνονται με βάσει την υπηρεσία ως εξής: - Δαπάνες Γενικών Υπηρεσιών - Δαπάνες Οικονομικών- Διοικητικών Υπηρεσιών - Δαπάνες Υπηρεσιών Πολιτισμού Αθλητισμού Κοινωνικής Πολιτικής - Δαπάνες Υπηρεσιών Καθαριότητας & Ηλεκτροφωτισμού - Δαπάνες Υπηρεσιών Ύδρευσης- Άρδευσης- Αποχέτευσης - Δαπάνες Υπηρεσιών Τεχνικών Έργων - Δαπάνες Υπηρεσιών Πρασίνου - Δαπάνες Υπηρεσιών Νεκροταφείων - Δαπάνες Λοιπών Υπηρεσιών Οι δαπάνες τις κάθε επιμέρους υπηρεσίας διακρίνονται στις λειτουργικές δαπάνες (αμοιβές και έξοδα προσωπικού, αμοιβές αιρετών και τρίτων, παροχές τρίτων, φόροι- τέλη, λοιπά γενικά έξοδα, πληρωμές για την 84

85 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ εξυπηρέτηση δημόσιας πίστης, πληρωμές για μεταβιβάσεις εισοδημάτων σε τρίτους, παραχωρήσεις- παροχέςεπιχορηγήσεις- επιδοτήσεις- δωρεές, λοιπά έξοδα) καθώς και στις δαπάνες για επενδύσεις. Επιπλέον, στα έξοδα περιλαμβάνονται και οι πληρωμές Π.Ο.Ε., οι λοιπές αποδόσεις και προβλέψεις καθώς και το αποθεματικό. Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζεται η διάρθρωση των τιμολογηθέντων και πληρωθέντων δαπανών του Δήμου Αρχανών- Αστερουσίων για το έτος 204. Ακολούθως δίδονται και στοιχεία του διαμορφωθέντος προϋπολογισμού του έτους 205 στα μέσα Μαρτίου, προκειμένου να είναι ευκρινές το μέγεθος του προϋπολογισμού του τρέχοντος έτους ΑΝΑΛΥΣΗ ΔΑΠΑΝΩΝ : ΔΗΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ 00 ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 205 ΔΙΑΜΟΡΦΩΘΕΝΤΑ ( ) ΤΙΤΛΟΣ ΕΞΟΔΩΝ ΠΛΗΡΩΘΕΝΤΑ ΤΕΛΙΚΑ ΤΙΜΟΛΟΓΗΘΕΝΤΑ Κ.Α. ΠΡΟΫΠ. ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 204 ΓΕΝΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α': ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΕΣ ΔΑΠΑΝΕΣ 00-6 ΕΞΟΔΑ ΧΡΗΣΗΣ Αμοιβές και έξοδα προσωπικού , , , Αμοιβές αιρετών και τρίτων , , , Παροχές τρίτων , , , Φόροι - τέλη , , ,00 Λοιπά γενικά έξοδα Πληρωμές για την εξυπηρέτηση δημόσιας πίστης Πληρωμές για μεταβιβάσεις εισοδημάτων σε τρίτους. Παραχωρήσεις - Παροχές Επιχορηγήσεις - Επιδοτήσεις - Δωρεές , , , , , , , , ,82 Λοιπά έξοδα 2.074, , , , , , Σύνολα Κ.Α.: ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ - ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α': ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΕΣ ΔΑΠΑΝΕΣ 0-6 ΕΞΟΔΑ ΧΡΗΣΗΣ 0-60 Αμοιβές και έξοδα προσωπικού , , ,52 Αμοιβές αιρετών και τρίτων , , , Παροχές τρίτων 5.242, , , Φόροι - τέλη 2.070, , , Λοιπά γενικά έξοδα 2.505,82.582, ,

86 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ 0-66 Δαπάνες προμήθειας αναλωσίμων Σύνολα Κ.Α.: , , , , , ,4 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β': ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΕΞΟΔΑ ΧΡΗΣΗΣ Αγορές κτιρίων τεχνικών έργων και προμήθειας παγίων Σύνολα Κ.Α.: 0-7 ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ 29.98, , , , ,00 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α': ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΕΣ ΔΑΠΑΝΕΣ 5-6 ΕΞΟΔΑ ΧΡΗΣΗΣ 5-60 Αμοιβές και έξοδα προσωπικού , , ,00 Αμοιβές αιρετών και τρίτων 0,00 0, ,00 Δαπάνες προμήθειας αναλωσίμων 0,00 00,00 60, , , ,00 Σύνολα Κ.Α.: 5-6 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β': ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ Αγορές κτιρίων τεχνικών έργων και προμήθειας παγίων 0,00 0, ,0 Έργα Μελέτες, έρευνες, πειραματικές εργασίες και ειδικές δαπάνες Τίτλοι πάγιας επένδυσης (συμμετοχές σε επιχορηγήσεις) , , , , , ,40 00,00 0,00 420,00 Σύνολα Κ.Α.:5-7 ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΚΑΘΑΡΙΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΗΛΕΚΤΡΟΦΩΤΙΣΜΟΥ , , ,50 20 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α': ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΕΣ ΔΑΠΑΝΕΣ 20-6 ΕΞΟΔΑ ΧΡΗΣΗΣ Αμοιβές και έξοδα προσωπικού , , , Αμοιβές αιρετών και τρίτων 25.99, , , Παροχές τρίτων , , , Φόροι - τέλη Δαπάνες προμήθειας αναλωσίμων Σύνολα Κ.Α.: , , , ,5 8.65, , , , ,98 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β': ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ Αγορές κτιρίων τεχνικών έργων και προμήθειας παγίων Έργα Σύνολα Κ.Α.: 20-7 ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΥΔΡΕΥΣΗΣ ΑΡΔΕΥΣΗΣ ΑΠΟΧΕΤΕΥΣΗΣ ,60 0, , , , , , , ,58 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α': ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΕΣ ΔΑΠΑΝΕΣ 25-6 ΕΞΟΔΑ ΧΡΗΣΗΣ Αμοιβές και έξοδα προσωπικού , , , Αμοιβές αιρετών και τρίτων , , ,63 86

87 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ Παροχές τρίτων , , , Φόροι - τέλη.655,00.655, , Δαπάνες προμήθειας αναλωσίμων , , , , , ,26 Σύνολα Κ.Α.: 25-6 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β': ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ Αγορές κτιρίων τεχνικών έργων και προμήθειας παγίων , , ,00 Έργα Μελέτες, έρευνες, πειραματικές εργασίες και ειδικές δαπάνες , , , , , ,4 Σύνολα Κ.Α.: , , ,52 30 ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α': ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΕΣ ΔΑΠΑΝΕΣ 30-6 ΕΞΟΔΑ ΧΡΗΣΗΣ Αμοιβές και έξοδα προσωπικού , , , Παροχές τρίτων , , , Φόροι - τέλη 6.545, , , Λοιπά γενικά έξοδα ,74.57, , Δαπάνες προμήθειας αναλωσίμων , , , , , ,6 Σύνολα Κ.Α.: 30-6 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β': ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ Αγορές κτιρίων τεχνικών έργων και προμήθειας παγίων , , ,67 Έργα Μελέτες, έρευνες, πειραματικές εργασίες και ειδικές δαπάνες , , , , , ,8 Σύνολα Κ.Α.: , , ,30 35 ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΠΡΑΣΙΝΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α': ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΕΣ ΔΑΠΑΝΕΣ 35-6 ΕΞΟΔΑ ΧΡΗΣΗΣ Αμοιβές και έξοδα προσωπικού 40.86, , , Παροχές τρίτων , , , Δαπάνες προμήθειας αναλωσίμων 0,00 0, , , , ,35 Σύνολα Κ.Α.: 35-6 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β': ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ 35-7 ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ Έργα Σύνολα Κ.Α.: , , , , , ,00 ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΝΕΚΡΟΤΑΦΕΙΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α': ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΕΣ ΔΑΠΑΝΕΣ 45-6 ΕΞΟΔΑ ΧΡΗΣΗΣ 45-6 Αμοιβές αιρετών και τρίτων 22.48, , , Παροχές τρίτων 5.729,24 326,56 4.9,84 87

88 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ Δαπάνες προμήθειας αναλωσίμων Σύνολα Κ.Α.: ,00 0, , , , ,80 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β': ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ Αγορές κτιρίων τεχνικών έργων και προμήθειας παγίων Σύνολα Κ.Α.: , , , , , ,50 ΛΟΙΠΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α': ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΕΣ ΔΑΠΑΝΕΣ 70-6 ΕΞΟΔΑ ΧΡΗΣΗΣ 70-6 Αμοιβές αιρετών και τρίτων 9.920, , , Παροχές τρίτων , , ,00 0,00 0,00.90,00.573,7.573, , , , , Φόροι - τέλη Δαπάνες προμήθειας αναλωσίμων Σύνολα Κ.Α.: 70-6 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β': ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ 70-7 ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ Έργα Μελέτες, έρευνες, πειραματικές εργασίες και ειδικές δαπάνες , , ,70 0,00 0, ,00 Σύνολα Κ.Α.: 70-7 ΠΛΗΡΩΜΕΣ Π.Ο.Ε. & ΛΟΙΠΕΣ ΑΠΟΔΟΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ , , , ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ': Π.Ο.Ε , ΠΛΗΡΩΜΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ (Π.Ο.Ε.) Λοιπές αποδόσεις Επιχορηγούμενες Πληρωμές Υποχρεώσεων Π.Ο.Ε Προβλέψεις μη είσπραξης εισπρακτέων υπολοίπων βεβαιωμένων κατά τα ΠΟΕ εντός του οικονομικού έτους Σύνολα Κ.Α.: , , , , , , ,92 0,00 0,00 0, , , , ,38 ΑΠΟΘΕΜΑΤΙΚΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ': ΑΠΟΘΕΜΑΤΙΚΟ Ποσό διαθέσιμο για αναπλήρωση των ανεπαρκών πιστώσεων για τη δημιουργία νέων μη προβλεπόμενων στον προϋπολογισμό ,94 Σύνολα Κ.Α.: ,94 ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ: ,48 Ανωτέρω παρουσιάζεται πίνακας με την διάρθρωση των δαπανών, των εξόδων χρήσης και των επενδύσεων της κάθε υπηρεσίας. Με τον τρόπο αυτό αναλύεται η συμμετοχή κάθε υπηρεσίας στο κόστος λειτουργίας του Δήμου αλλά και το μερίδιό της, στις επενδύσεις. Παράλληλα εμφανίζονται και τρία βασικά μεγέθη: οι Πληρωμές Υποχρεώσεων 88

89 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ Παρελθόντων Οικονομικών Ετών (Π.Ο.Ε.), οι Επιχορηγούμενες Πληρωμές Υποχρεώσεων Παρελθόντων Οικονομικών Ετών και οι λοιπές αποδόσεων (υπέρ Δημοσίου, ασφαλιστικών ταμείων και τρίτων). Έξοδα χρήσης (λειτουργικές δαπάνες χρήσης) Τα έξοδα χρήσης συνολικά ανήλθαν με βάση τα στοιχεία πληρωμών (204) στα 6,736 εκ.. Οι αμοιβές και τα έξοδα προσωπικού αθροιστικά για όλες τις υπηρεσίες ανήλθαν στα 20,023 εκ. (περίπου το 30 %) επί του συνόλου των εξόδων χρήσης. Οι αμοιβές αιρετών και τρίτων ανήλθαν στις 445 χιλ. επί του συνόλου των εξόδων χρήσης (περίπου το 6,6 %). Ωστόσο, οι παροχές τρίτων αποτελούν την μεγαλύτερη δαπάνη ως ποσοστό του συνόλου των εξόδων χρήσης οι οποίες προσεγγίζουν τα 2,6 εκ., (32 %). Ακολούθως, οι δαπάνες προμήθειας αναλωσίμων ανέρχονται περίπου στα 397 χιλ.. Οι πληρωμές για μεταβιβάσεις εισοδημάτων σε τρίτους ανέρχονται σε 859 χιλ. και κυρίως αφορούν τις επιχορηγήσεις των Νομικών Προσώπων. Τα λοιπά γενικά έξοδα ανέρχονται στις 43 χιλ., τα λοιπά έξοδα στις 2 χιλ., οι πληρωμές για την εξυπηρέτηση δημόσιας πίστης ανέρχονται σε 29 χιλ. και τέλος οι φόροι και τα τέλη σε 204 χιλ.. Σε ότι αφορά τις επενδύσεις αυτές έχουν απολογιστικό μέγεθος πληρωμών στα 4,387 εκ.. Το μεγαλύτερο μερίδιο αναλογεί στα έργα όπου πληρώθηκαν περίπου 3,4 εκ., ακολουθούν οι αγορές κτιρίων και οι προμήθειες παγίων με 754 χιλ., ενώ πληρώθηκαν μελέτες, έρευνες, πειραματικές εργασίες και ειδικές δαπάνες 227 χιλ. Τέλος εντός του 204 έγιναν πληρωμές υποχρέωσαν Π.Ο.Ε ύψους 782 χιλ. περίπου, επιχορηγούμενων πληρωμών υποχρεώσεων Π.Ο.Ε, 40 χιλ. περίπου και λοιπών αποδόσεων προς το δημόσιο, ασφαλιστικά ταμεία και τρίτους, ύψους 789 χιλ.. Ο προϋπολογισμός του έτους 205 περιγράφει τις προβλέψεις εκτέλεσης των δαπανών του ίδιου έτους, με βάση το συνήθη κύκλο και όγκο των δραστηριοτήτων που εκτελεί ο Δήμος. Ως μέγεθος σε ότι αφορά τα έξοδα χρήσης προσεγγίζει τα αποτελέσματα του προηγούμενου έτους ενώ αντίθετα ως προς τις επενδύσεις, σε αναλογία με τα έσοδα, έχουν γίνει εγγραφές για προβλέψεις δαπανών σε όλα τα έργα για τα οποία υπάρχει πράξη χρηματοδότησης, με αποτέλεσμα να εμφανίζονται αισθητά αυξημένα. Το αποθεματικό του Δήμου (αναπληρωματικές πιστώσεις προϋπολογισμού) στην παρούσα χρονική στιγμή (03-205), ανέρχεται στις 26 χιλ.. 89

90 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ 2.2 ΝΟΜΙΚΑ ΠΡΟΣΩΠΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ Στην εγκύκλιο /20 του ΥΠΕΣΑΗΔ (/0/20) δόθηκαν οι σχετικές οδηγίες για τη διαδικασία συγχώνευσης των ΝΠΔΔ και επιχειρήσεων των νέων Καλλικρατικών Δήμων. Σύμφωνα με τις ρυθμίσεις του ν.3852/200, τα δημοτικά και κοινοτικά ιδρύματα των Καποδιστριακών δήμων και κοινοτήτων περιέχονται ως έχουν στο νέο Καλλικρατικό δήμο, ενώ για τα δημοτικά και κοινοτικά νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου προβλέπεται διαδικασία συγχώνευσης. Οι νέοι Δήμοι από την έναρξη της λειτουργίας τους γίνονται διάδοχοι των δικαιωμάτων και των υποχρεώσεων των συνενούμενων Καποδιστριακών δήμων ή κοινοτήτων, ως προς τα ιδρύματα και τα δημοτικά και κοινοτικά νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου. Αναφορικά με το μόνιμο και με σχέση εργασίας αορίστου χρόνου προσωπικό των δημοτικών και κοινοτικών ιδρυμάτων και νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου, καθίσταται αυτοδικαίως προσωπικό των ιδρυμάτων και νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου των νέων δήμων με την ίδια εργασιακή σχέση. Αναλυτικότερα, αναφορικά με τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, προβλέπεται ότι κάθε δήμος μπορεί να συνιστά ή να έχει, μεταξύ άλλων, έως δύο νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, ένα για τους τομείς αρμοδιοτήτων κοινωνικής προστασίας, αλληλεγγύης και παιδείας και έναν για τους τομείς πολιτισμού, αθλητισμού και περιβάλλοντος. Στην περίπτωση που σε κάποιον Καλλικρατικό δήμο υπάρχουν περισσότερα των προβλεπόμενων νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου, ο δήμος οφείλει να προβεί σε συγχωνεύσεις. Επισημαίνεται ότι κατά τη σύνταξη του ΟΕΥ του οικείου ΟΤΑ, οι δημοτικές αρχές θα πρέπει να έχουν οριοθετήσει το ρόλο των εποπτευόμενων νομικών τους προσώπων, διότι όλες οι αρμοδιότητες των ΝΠΔΔ μπορούν να ασκηθούν από εσωτερικές υπηρεσίες του Δήμου, με την επιφύλαξη, ωστόσο, της ύπαρξης ρητής απαγόρευσης συμμετοχής του δήμου σε συγχρηματοδοτούμενα από την ΕΕ προγράμματα. Στο ίδιο πλαίσιο, τα συγχρηματοδοτούμενα από την ΕΕ προγράμματα που υλοποιούνται από τα συγχωνευμένα νομικά πρόσωπα, συνεχίζουν να υλοποιούνται από το νέο νομικό πρόσωπο που προκύπτει από τη συγχώνευση, το οποίο θεωρείται καθολικός διάδοχος ως προς τις υποχρεώσεις και τα δικαιώματα που απορρέουν από τα προγράμματα αυτά. Ο Δήμος Αρχανών- Αστερουσίων μετά τη διαδικασία των συγχωνεύσεων και καταργήσεων παρουσιάζει την παρακάτω εικόνα σε σχέση με τα ΝΠΔΔ και τις επιχειρήσεις του. Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου (ΝΠΔΔ) Οργανισμός Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Παιδείας του Δήμου Αρχανών Αστερουσίων Σύνδεσμος Διαχείρισης Περιβάλλοντος Δήμων Ν. Καζαντζάκη-Αρχανών- Τεμένους (Φο.Δ.Σ.Α.) Νομικά Πρόσωπα Ιδιωτικού Δικαίου (ΝΠΙΔ)- Επιχειρήσεις ΟΤΑ Κοινωφελής Επιχείρηση Δήμου Αρχανών- Αστερουσίων 90

91 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ Παρακάτω γίνεται αναφορά σε καθένα από τα νομικά πρόσωπα και τις επιχειρήσεις του Δήμου Οργανισμός Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Παιδείας (ΟΚΑΠ) Δήμου Αρχανών Αστερουσίων Ο Οργανισμός Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Παιδείας Δήμου Αρχανών- Αστερουσίων συστάθηκε με την υπ αριθμό 67/20 Απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου (ΦΕΚ 298 Β/6-6-2) για τη «Συγχώνευση νομικών προσώπων Δημοσίου δικαίου και Κοινωφελών Επιχειρήσεων του Δήμου Αρχανών- Αστερουσίων, που δραστηριοποιούνται στον τομέα κοινωνικής προστασίας και αλληλεγγύης, παιδείας, αθλητισμού, πολιτισμού και περιβάλλοντος». Ειδικότερα, ο ΟΚΑΠ προήλθε από τη συγχώνευση 2 οργανισμών με σκοπό να παρέχει υπηρεσίες που αναφέρονται στους τομείς της κοινωνικής προστασίας και αλληλεγγύης καθώς και της παιδείας, επιδιώκοντας να συνεχίσει την υλοποίηση των δράσεων των συγχωνευθέντων νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου. Τα ΝΠΔΔ που συγχωνεύθηκαν είναι: Επωνυμία ΦΕΚ σύστασης Δημοτικός Οργανισμός Προαγωγής Υγείας και Κοινωνικής Φροντίδας Δήμου Ν. 24 Β/ Καζαντζάκη Δημοτικός Οργανισμός Αθλητισμού Πολιτισμού και Νεολαίας Δήμου Ν. 23 Β/ Καζαντζάκη Αθλητικός Οργανισμός Δήμου Αστερουσίων Πολιτιστικό Πνευματικό και Αθλητικό Κέντρο Δήμου Αρχανών Δημοτικό στάδιο Αρχανών «Μαρκομιχελάκειο» ΚΑΠΗ Δήμου Αστερουσίων Τοπικού Διαμερίσματος Πύργου ΚΑΠΗ Δήμου Αστερουσίων Τοπικού Διαμερίσματος Χάρακα ΚΑΠΗ Δήμου Αρχανών Δημοτικός Παιδικός Σταθμός Πύργου Δημοτικός Παιδικός Σταθμός Χάρακα Παιδικός σταθμός Δήμου Αρχανών Δημοτικός Παιδικός Σταθμός Μεταξοχωρίου 253 Β/ Β/ Β/ Β/ Β/ Β/ Β/ Β/ Β/ Β/ Οι καταστατικοί σκοποί του νέου ΝΠΔΔ αφορούν σε δυο τομείς: α) στον τομέα κοινωνικής προστασίας και αλληλεγγύης και β) στον τομέα της παιδείας. Ειδικότερα, αντικείμενο του ΟΚΑΠ στον: Α. Τομέα Κοινωνικής Προστασίας και Αλληλεγγύης, είναι η κοινωνική φροντίδα της βρεφικής και παιδικής ηλικίας και της τρίτης ηλικίας, με την ίδρυση και λειτουργία νομικών προσώπων και ιδρυμάτων όπως παιδικών και βρεφονηπιακών σταθμών, βρεφοκομείων, ορφανοτροφείων, κέντρων ανοικτής περίθαλψης και ημερήσιας φροντίδας, ψυχαγωγίας και αναψυχής ηλικιωμένων, γηροκομείων κ.λπ. και τη μελέτη και εφαρμογή σχετικών κοινωνικών προγραμμάτων. μέριμνα, υποστήριξη και φροντίδα ευπαθών κοινωνικών ομάδων με την παροχή υπηρεσιών υγείας και την προαγωγή ψυχικής υγείας, όπως δημιουργία δημοτικών και κοινοτικών ιατρείων, κέντρων αγωγής υγείας, υποστήριξης και αποκατάστασης ατόμων με αναπηρία, κέντρων ψυχικής υγείας, συμβουλευτικής 9

92 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ στήριξης των θυμάτων ενδοοικογενειακής βίας και βίας κατά συνοικούντων προσώπων και κέντρων πρόληψης κατά εξαρτησιογόνων ουσιών. μέριμνα για τη στήριξη αστέγων και οικονομικά αδύνατων δημοτών, με την παραχώρηση δημοτικών και κοινοτικών οικοπέδων σε αυτούς ή με την παροχή χρηματικών βοηθημάτων, ειδών διαβίωσης και περίθαλψης σε κατοίκους που αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα διαβίωσης κατά τις προβλέψεις αυτού του Κώδικα. σχεδίαση, η οργάνωση, ο συντονισμός και η εφαρμογή προγραμμάτων και πρωτοβουλιών για την πρόληψη της παραβατικότητας στην περιφέρεια τους, με τη δημιουργία Τοπικών Συμβουλίων Πρόληψης Παραβατικότητας. ένταξη αθίγγανων, παλιννοστούντων ομογενών, μεταναστών και προσφύγων στην κοινωνική, οικονομική και πολιτιστική ζωή της τοπικής κοινωνίας. προώθηση και ανάπτυξη του εθελοντισμού και της κοινωνικής αλληλεγγύης με τη δημιουργία τοπικών δικτύων κοινωνικής αλληλεγγύης, εθελοντικών οργανώσεων και ομάδων εθελοντών που θα δραστηριοποιούνται για την επίτευξη των στόχων και την υποβοήθηση του έργου της κοινωνικής προστασίας και αλληλεγγύης του Δήμου και της Κοινότητας. Β. Τομέα της Παιδείας είναι η: κατασκευή, διαχείριση και βελτίωση των υλικοτεχνικών υποδομών του εθνικού συστήματος της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας Παιδείας και ιδιαίτερα η συντήρηση, η καθαριότητα και φύλαξη των σχολικών κτιρίων. ίδρυση και λειτουργία βιβλιοθηκών. ίδρυση και λειτουργία κέντρων δημιουργικής απασχόλησης παιδιών. ίδρυση και λειτουργία πάρκων κυκλοφοριακής αγωγής. μέριμνα για την προαγωγή του Αθλητικού ιδεώδους όλων των εκπαιδευτικών βαθμίδων, μέσω δράσεων που θα αναληφθούν και θα υλοποιηθούν στο πλαίσιο της συνεργασίας του Ν.Π.Δ.Δ. με τις σχολικές μονάδες. Ως έδρα του ΟΚΑΠ ορίζεται το ΚΑΠΗ αρμοδιότητας και δεδομένου ότι Αρχανών. Στο πλαίσιο άσκησης της ανωτέρω αναφερόμενης στο Μαρκομιχελάκειο υπηρετούν δυο υπάλληλοι με σχέση εργασίας δημοσίου δικαίου οι οποίοι δε μπορούν να μεταφερθούν στην υπό σύσταση επιχείρηση εξαιτίας της έλλειψης σχετικού νομοθετικού πλαισίου, η λειτουργία του Μαρκομιχελάκειου Δημοτικού Σταδίου μεταφέρεται στο Ν.Π.Δ.Δ. Διοίκηση Σύμφωνα με την υπ αριθμ. αποφ. 26/202 του Δημοτικού Συμβουλίου (ΦΕΚ 842 Β/ ) για την τροποποίησης της συστατικής πράξης του Οργανισμού Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Παιδείας Δήμου Αρχανών Αστερουσίων, η Διοίκηση του νέου ΝΠΔΔ αποτελείται από 7μελές Διοικητικό Συμβούλιο και η θητεία των μελών του ακολουθεί τη θητεία του Δημοτικού Συμβουλίου και λήγει με την εγκατάσταση του νέου Διοικητικού Συμβουλίου. Παρακάτω παρουσιάζεται το οργανόγραμμα του Οργανισμού: 92

93 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ Οικονομικοί Πόροι Αναφορικά με τους οικονομικούς πόρους του Οργανισμού, αυτοί προέρχονται από: Την ετήσια τακτική ή τυχόν έκτακτη επιχορήγηση του Δήμου. Το ακριβές ποσό θα προσδιορίζεται με απόφαση του Δημοτικού συμβουλίου. Κάθε είδους εισφορές, επιχορηγήσεις, δωρεές, κληρονομιές και κληροδοσίες, Εισπράξεις από το αντίτιμο για την παροχή πραγμάτων ή υπηρεσιών Προσόδους από τη περιουσία του νομικού προσώπου, καθώς και από τη συμμετοχή του σε προγράμματα. Προσωπικό Για την αντιμετώπιση εποχικών ή άλλων περιοδικών ή πρόσκαιρων αναγκών (συνταξιοδοτήσεις νέες δομές), προβλέπονται 20 θέσεις προσωπικού με σύμβαση εργασίας ιδιωτικού δικαίου ορισμένου χρόνου πλήρους απασχόλησης, διαφόρων ειδικοτήτων. ΚΛΑΔΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΘΕΣΕΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΠΕ Νηπιαγωγών 4 93

94 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΠΕ Διοικητικού ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΤΕ Βρεφονηπιοκόμων ΤΕ Κοινωνικών Λειτουργών ΤΕ Φυσιοθεραπευτών ΤΕ Νοσηλευτών 2 ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΔΕ Μαγείρων 2 ΔΕ Οδηγού Αυτοκινήτου ΔΕ Κοινωνικοί Φροντιστές 2 ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΥΕ Καθαριστριών 2 ΥΕ Οικογενειακών Βοηθών 3 Σύνολο προσωποπαγών θέσεων ΔΔ 20 Αντίστοιχα, προβλέπονται 22 θέσεις με σχέση εργασίας δημοσίου δικαίου οι οποίες αποτυπώνονται στον πίνακα που ακολουθεί, ενώ τα προσόντα διορισμού περιγράφονται στο Π.Δ. 37α/987, στο Π.Δ. 22/990 και στο Π.Δ. 50/200, όπως εκάστοτε ισχύουν. ΚΛΑΔΟΣ ΟΡΓΑΝΙΚΕΣ Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης Νηπιαγωγών Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού Σύνολο θέσεων ΠΕ Τεχνολογικής Εκπαίδευσης Κοινωνικών Λειτουργών Βρεφονηπιοκόμων Νοσηλευτριών Αδελφών Νοσοκόμων Φυσικοθεραπευτριών Σύνολο θέσεων ΤΕ Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Διοικητικών Βοηθών Βρεφοκόμων- Παιδοκόμων Μαγείρων Τεχνιτών Συντηρητών Σύνολο θέσεων ΔΕ Υποχρεωτικής Εκπαίδευσης Οικογενειακών Βοηθών Καθαριστριών - Βοηθητικό Προσωπικό Σύνολο θέσεων ΥΕ ΠΡΟΣΩΡΙΝΕΣ (προσωποπαγής) ΤΕ Νηπιαγωγών Σύνολο προσωποπαγών θέσεων ΟΡΓΑΝΙΚΕΣ ΘΕΣΕΙΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΥΠΗΡΕΤΟΥΝΤΩΝ Τέλος, προβλέπονται δέκα (0) θέσεις σπουδαστών Τ.Ε.Ι. διαφόρων ειδικοτήτων, για την πραγματοποίηση πρακτικής άσκησης εξάμηνης (6) διάρκειας σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις. 94

95 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ Στον πίνακα που ακολουθεί καταγράφεται το προσωπικό του Οργανισμού ανά ειδικότητα και δομή σήμερα: ΔΟΜΗ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑ ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΤΟΜΩΝ ΣΥΝΟΛΟ ΑΤΟΜΩΝ ΠΑΙΔΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ ΠΥΡΓΟΥ ΒΟΗΘ. ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ, ΥΕ ΒΡΕΦΟΝΗΠΙΟΚΟΜΩΝ, ΤΕ ΜΑΓΕΙΡΩΝ, ΔΕ 0 ΒΟΗΘ. ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ, ΥΕ 0 ΝΗΠΙΑΓΩΓΩΝ, ΠΕ ΠΑΙΔΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ ΧΑΡΑΚΑ ΠΑΙΔΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ ΑΡΧΑΝΩΝ ΠΑΙΔΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ ΜΕΤΑΞΟΧΩΡΙΟΥ ΚΑΠΗ ΑΡΧΑΝΩΝ (4) ΚΑΠΗ ΠΥΡΓΟΥ ΚΑΠΗ ΧΑΡΑΚΑ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΤΑΔΙΟ ΑΡΧΑΝΩΝ ΝΗΠΙΑΓΩΓΩΝ, ΤΕ 0 ΒΡΕΦΟΝΗΠΙΟΚΟΜΩΝ, - ΤΕ ΚΑΘΑΡΙΣΤΡΙΩΝ. ΥΕ ΝΗΠΙΑΓΩΓΩΝ, ΠΕ ΒΟΗΘΩΝ ΒΡΕΦΟΚΟΜΩΝ ΒΡΕΦΟΝΗΠΙΟΚΟΜΩΝ ΔΕ Κοιν. Λειτουργός, ΤΕ Νοσηλεύτρια, ΤΕ 0 Διοικητικός, ΔΕ Οικ. Βοηθός, ΥΕ 0 Κοινωνική Λειτουργός, ΤΕ Νοσηλεύτρια, ΤΕ Φυσιοθεραπευτής, ΤΕ Οικογενειακός Βοηθός, ΥΕ Κοιν. Λειτουργός, ΤΕ Νοσηλεύτρια, ΤΕ Οικ. Βοηθός, ΥΕ Γυμναστής, ΠΕ ΤΕΧΝΙΤΩΝ ΣΥΝΤΗΡΗΤΩΝ, ΔΕ ΣΥΝΟΛΟ 7 Οικονομικά Στοιχεία Το συνολικό ύψος του προϋπολογισμού εσόδων- εξόδων του Οργανισμού Κοινωνικής Αλληλεγγύης & Παιδείας του Δήμου Αρχανών - Αστερουσίων για το έτος 205 ανέρχεται στο ,44. Έσοδα Οργανισμού Κοινωνικής Αλληλεγγύης Δήμου Αρχανών- Αστερουσίων 205 Τακτικά Έσοδα ,00 Έκτακτα Έσοδα ,00 Εισπράξεις υπέρ του Δημοσίου & τρίτων, επιστροφές χρημάτων ,00 Χρηματικό Υπόλοιπο ,44 Σύνολο ,44 95

96 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ Δαπάνες Οργανισμού Κοινωνικής Αλληλεγγύης Δήμου Αρχανών- Αστερουσίων 205 Έξοδα χρήσης ,3 Επενδύσεις ,00 Πληρωμές Π.Ο.Ε, Λοιπές Αποδόσεις & Προβλέψεις ,3 Αποθεματικό ,00 Σύνολο , Κοινωφελής Επιχείρηση Δήμου Αρχανών- Αστερουσίων (ΚΕΔΑΑ) Η Κοινωφελής Επιχείρηση του Δήμου Αρχανών- Αστερουσίων συστάθηκε με την υπ αριθμό 67/20 Απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου (ΦΕΚ 298 Β/6-6-2) για τη «Συγχώνευση νομικών προσώπων Δημοσίου δικαίου και Κοινωφελών Επιχειρήσεων του δήμου Αρχανών Αστερουσίων, που δραστηριοποιούνται στον τομέα κοινωνικής προστασίας και αλληλεγγύης, παιδείας, αθλητισμού, πολιτισμού και περιβάλλοντος» (υπ αριθμό 67/20 Απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου). Προήλθε από τη συγχώνευση τριών Νομικών Προσώπων Ιδιωτικού Δικαίου (ΝΠΙΔ): Επωνυμία 2 3 ΦΕΚ σύστασης Δημοτική Κοινωφελής επιχείρηση Αστερουσίων Δημοτική Κοινωφελής επιχείρηση Αρχανών Κοινωφελής επιχείρηση Δήμου Ν. Καζαντζάκη 293 Β/ Β/ Β/ ΦΕΚ τελευταίας τροποποίησης 300 Β/ Οι τομείς δράσεις της Κοινωφελούς Επιχείρησης του Δήμου Αρχανών Αστερουσίων περιλαμβάνουν την: οργάνωση λειτουργιών, δραστηριοτήτων και την παροχή υπηρεσιών που αναφέρονται στους τομείς του πολιτισμού, του αθλητισμού και του περιβάλλοντος οργάνωση δημοτικής συγκοινωνίας, εκπόνηση και εφαρμογή προγραμμάτων έρευνας και τεχνολογίας για την ανάπτυξη της περιοχής. συνέχιση των δράσεων που υλοποιούνται από τις συγχωνευθείσες επιχειρήσεις Παρακάτω αναφέρονται αναλυτικά οι σκοποί της επιχείρησης στον κάθε τομέα: Α. Πολιτισμού, Αθλητισμού και Περιβάλλοντος Δημιουργία ή συμμετοχή ή λειτουργία πολιτιστικών, αθλητικών δομών. Σχεδιασμός, διοργάνωση, υλοποίηση πολιτιστικών, αθλητικών εκδηλώσεων, δράσεων, προγραμμάτων, ή συμμετοχή της σε αυτά. Συντήρηση, φύλαξη, διαχείριση πολιτιστικών και αθλητικών εγκαταστάσεων, όπως μουσεία, μνημεία, αρχαιολογικοί και ιστορικοί χώροι, ωδεία, βιβλιοθήκες, δημοτικά γυμναστήρια, αθλητικά κέντρα, δημοτικοί χώροι άθλησης κ.α. Η ανάπτυξη πολιτιστικού και εναλλακτικού τουρισμού εφόσον δεν έχει εμπορικό χαρακτήρα. Δημιουργία ή συμμετοχή ή λειτουργία δομών με στόχο την προστασία και αναβάθμιση του περιβάλλοντος. Σχεδιασμός, διοργάνωση, υλοποίηση εκδηλώσεων, δράσεων, προγραμμάτων με στόχο την προστασία και αναβάθμιση του περιβάλλοντος ή συμμετοχή της σε αυτές. Η προστασία και διαχείριση των υδάτινων πόρων, η προστασία του εδάφους και η καταπολέμηση της ρύπανσης. 96

97 ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ - ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΩΝ ΕΝΟΤΗΤΑ : ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ Η προώθηση εναλλακτικών μορφών τουριστικών υπηρεσιών (περιβαλλοντικός, κ.λπ.) που δεν έχουν εμπορικό σκοπό. οικολογικός τουρισμός Β. Δημοτικής συγκοινωνίας Η οργάνωση δημοτικής συγκοινωνίας σύμφωνα με τα όσα ορίζει σχετικά το άρθρο 83 του Ν. 3463/2006 ΔΚΚ. Η μεταφορά μαθητών Γ. Έρευνας και τεχνολογίας Η εκπόνηση και εφαρμογή προγραμμάτων έρευνας και τεχνολογίας για την ανάπτυξη της περιοχής (ευρυζωνικά δίκτυα, εξοικείωση πολιτών με τις νέες τεχνολογίες κ.ά.) Δ. Δράσεις που υλοποιούνται από τις συγχωνευθείσες επιχειρήσεις Λειτουργία Λειτουργία Λειτουργία Λειτουργία Λειτουργία Λειτουργία Λειτουργία Λειτουργία Λειτουργία Λειτουργία Μονάδας «Βοήθεια στο Σπίτι» πρώην Δήμου Ν. Καζαντζάκη Κέντρου Ημερήσιας Φροντίδας Ηλικιωμένων πρώην Δήμου Ν. Καζαντζάκη βρεφονηπιακού σταθμού «ΗΛΙΟΤΡΟΠΙΟ» πρώην Δήμου Ν. Καζαντζάκη Κέντρου Δημιουργικής Απασχόλησης Παιδιών πρώην Δήμου Ν. Καζαντζάκη Μονάδας «Βοήθεια στο Σπίτι» πρώην Δήμου Αστερουσίων βρεφικού σταθμού πρώην Δήμου Αστερουσίων Γραφείου Κοινωνικών Υποστηρικτικών Υπηρεσιών (ΓΚΥΥ) πρώην Δήμου Αστερουσίων Μονάδας «Βοήθεια στο Σπίτι» πρώην Δήμου Αρχανών βρεφικού σταθμού πρώην Δήμου Αρχανών Κέντρου Δημιουργικής Απασχόλησης Παιδιών πρώην Δήμου Αρχανών Διοίκηση Η διοίκηση της ΚΕΔΑΑ αποτελείται από 7μελές Διοικητικό Συμβούλιο που απαρτίζεται από τον δήμαρχο ή δημοτικό σύμβουλο, και έναν εκπρόσωπο κοινωνικού φορέα της περιοχής. Παρακάτω παρουσιάζεται το οργανόγραμμα της Κοινωφελούς Επιχείρησης: 97