ουρολογία >21 σύγχρονη Σεπτέµβριος Περιοδική Τριµηνιαία Έκδοση (CGA Galleries, London)

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ουρολογία >21 σύγχρονη Σεπτέµβριος 2009 www.urology.edu.gr/contemporary-urology Περιοδική Τριµηνιαία Έκδοση (CGA Galleries, London)"

Transcript

1 σύγχρονη ουρολογία Πίνακας του Άγγλου ζωγράφου Donald Hamilton Frazer µε τίτλο Clear Water, Glyfa, Greece (CGA Galleries, London) Περιοδική Τριµηνιαία Έκδοση Σεπτέµβριος >21

2 editorial Μέσααπό αυτό το περιοδικό προωθείται η ιδέα της Ιατρικής βάσει αποδείξεων (Evidence based Medicine-ΕΒΜ) ως η σωστή µέθοδος για την καθηµερινή πρακτική της δουλειάς µας. Χωρίς αµφιβολία, η εφαρµογή των οδηγιών της ΕΒΜ δίνει στον ασθενή µας τις καλύτερες πιθανότητες ίασης από την ασθένειά του. Είναι όµως η κλινική Ιατρική του σήµερα επιστήµη ή τέχνη; Αυτό το ερώτηµα «εµφανίστηκε» µια µέρα στο µυαλό µου, χωρίς να θυµάµαι αν είχα διαβάσει κάτι σχετικό. Ψάχνοντας όµως στη βιβλιογραφία, το ερώτηµα Medicine: art or science φαίνεται να είναι πολύ παλιό. Αν και κάποιοι από τους µελετητές του ρωτήµατος συγχέουν το Φρ. Σοφράς art µε τις καλές τέχνες, οι περισσότεροι το τοποθετούν στη σωστή, Αριστοτελική του διάσταση: τέχνη. Η προφανής απάντηση είναι ότι η Ιατρική του σήµερα είναι και τα δύο. Ο ιατρός-ερευνητής έχει καθήκον να συλλέξει στοιχεία (data), να τα επεξεργαστεί και µέσα από την παρατήρηση και την τυχαιοποιηµένη µελέτη να παράξει αποτελέσµατα που είναι χρήσιµα για τη σωστή αντιµετώπιση µιας πάθησης. Από την άλλη πλευρά, ο κλινικός ιατρός έχει την υποχρέωση στην αντιµετώπιση του ασθενή να έχει γνώση των κλινικών µελετών και να εφαρµόζει τις εκάστοτε οδηγίες που δίνονται από τις επιστηµονικές εταιρείες αλλά αυτό δεν αρκεί. εν υπάρχουν πάντα οι µελέτες για να σε βοηθήσουν να λύσεις κάποιο πρόβληµα και οι διαφορές στη παροχή υπηρεσιών υγείας από χώρα σε χώρα και από περιοχή σε περιοχή διαφέρουν σηµαντικά. Η προσωπική κλινική κρίση και η εµπειρία του κάθε γιατρού έχει τότε πρωτεύοντα ρόλο στη διάγνωση και τη θεραπευτική αντιµετώπιση του ασθενούς. Και αν πρέπει να αναπτύξουµε στοιχειωδώς την έννοια της τέχνης τότε εκτός από την κλινική εµπειρία, η προσωπικότητα, ο ανθρωπισµός και η ηθική του γιατρού παίζουν πρωτεύοντες ρόλους. Η κατανόηση της ιδιαιτερότητας της κάθε ασθένειας έχει αναγνωριστεί από την εποχή του Κορνήλιου Κέλσου που πριν 200 χρόνια έγραφε «ακόµα και στον ίδιο ασθενή τα χαρακτηριστικά της ίδιας ασθένειας διαφέρουν» Χωρίς αµφιβολία η τέχνη σιγά-σιγά χάνεται. Πόσοι από εµάς χρησιµοποιούµε ακόµη το στηθοσκόπιο ή παίρνουµε ένα καλό ιστορικό για να βάλουµε τη διάγνωση; Ο παρακλινικός έλεγχος του ασθενή και η απεικόνιση έρχονται αµέσως µετά τη περιγραφή των συµπτωµάτων από τον άρρωστο. Και µπορεί η ΕΒΜ να καθορίζει τα πλαίσια µέσα στα οποία κινείται ο γιατρός αλλά ποτέ δεν θα καταφέρουµε να βάλουµε τα δεδοµένα σ' ένα υπολογιστή και µε το πάτηµα ενός πλήκτρου να έχουµε τη σωστή διάγνωση και θεραπεία. Σε αυτό το τεύχος ο ιονύσης Μητρόπουλος παραχωρεί τη θέση του στον Ανδρέα Σκολαρίκο. Θέλω να ευχαριστήσω ιδιαίτερα το κ. Μητρόπουλο για τη ανελλιπή συµπαράστασή του τα 5 χρόνια που πέρασαν και να ευχηθώ να εκπληρωθούν οι ιδέες του, που σε πολλές περιπτώσεις δεν διαφέρουν από τα όσα αναφέρθηκαν παραπάνω. συνεργάτες ταυτότητα Μ. Μελέκος Καθ. Ουρολογίας Πανεπιστηµίου Θεσσαλίας A. Σκολαρίκος Επικ. Καθ. Ουρολογίας Πανεπιστηµίου Αθηνών Γ. Αλιβιζάτος Αν. Καθ. Ουρολογίας Πανεπιστηµίου Αθηνών Γ. Μουτζούρης Επικ. Καθ. Ουρολογίας Πανεπιστηµίου Θεσσαλίας. Xατζηχρίστου Καθ. Ουρολογίας Αριστοτελείου Πανεπιστηµίου Θεσσαλονίκης Σ. Γιαννακόπουλος Λέκτορας Ουρολογίας Πανεπιστηµίου Θράκης Κ. Χατζηµουρατίδης Επικ. Καθ. Ουρολογίας Αριστοτελείου Πανεπιστηµίου Θεσσαλονίκης Σ. Γιαρµενίτης Επικ. Καθ. Ακτινοδιαγνωστικής Πανεπιστηµίου Κρήτης Ιδιοκτησία Pavlopoulou Group Ι. Παυλοπούλου & ΣΙΑ ΟΕ Εκδότης - ιευθυντής Ι. Παυλοπούλου Art Department Χρυσίνη Χατζηιωάννογλου Εκτύπωση Εκδόσεις Media Press Επικοινωνία Παναγιώτου 63, Παπάγου, Τηλ.: , Fax.: , info@pavlopouloug.com

3 04-05 letter to editor Από τον συνάδελφο κ. Χ. Ασβέστη πήραµε τη παρακάτω επιστολή: Αξιότιµε Κύριε Καθηγητά, Σας στέλνω ορισµένα σχόλια για την περίπτωση που παρουσίασε ο κος Σ.Τζουλάκης στο ebm guidelines (σελ.40-41) στο τεύχος 20 του περιοδικού «Συγχρονή ουρολογία». Οι όγκοι του όρχεως που διαγιγνώσκονται κατά τη διάρκεια ελέγχου για υπογονιµότητα, τα γνωστά incidentaloma χρήζουν µίας ιδιαίτερης αντιµετώπισης. Εάν η διάµετρος είναι < 15mm. τότε η πιθανότητα να είναι καλοήθης είναι αρκετά[1] µεγάλη και έτσι συνιστάται αφαίρεση του όγκου και όχι του όρχεως[2],[3]. Εάν όπως στην περίπτωση µας που οι διάµετρος του όγκου είναι µεγάλη και οι καρκινικοί δείκτες είναι αυξηµένοι, τότε είναι επιβεβληµένο το παρασκεύασµα της ορχεκτοµής να διαχωρισθεί στα δύο και το τµήµα που περιέχει τον όγκο να σταλεί στον παθολογοανατόµο για την περαιτέρω ιστολογική εξέταση και ανοσοιστοχηµεία. Το δε εναποµένον τµήµα του «υγιούς» ορχικού παρεγχύµατος να σταλεί στον βιολόγο της αναπαραγωγής για αναζήτηση σπερµατοζωαρίων τα οποία δύναται να κρυοκαταψυχθούν. Εννοείται ότι το υλικό αυτό θα µεταφερθεί σε καλλιεργικό υγρό και όχι σε φορµόλη ή Boduin, άµεσα και κατόπιν προσυνενοήσεως µε το εργαστήριο της υποβοηθούµενης αναπαραγωγής. Σε µία εποχή που οι Ουρολόγοι αντιµετωπίζουν όλο και πιο λίγα περιστατικά ανδρικής υπογονιµότητος είναι επιτακτικό οι γνώσεις που προσφέρονται στις ebm guidelines να δίνουν την πιο πρόσφατη και αποδεκτή βιβλιογραφία. Με εκτίµηση, Χάρης Ασβέστης [1]Carmignani L., Morabito A., Gadda F.,Bozzini G., Rocco F., Colpi G.M., Prognostic Parameters in Adult Impalpable Ultrasonographic Lesions of the Testicle, The Journal of Urology, Vol.174, , September [2] Garmignani L., Colombo R., Gadda F., Galasso G., Lania A.,Palou J., Algaba F., Villavicencio H., Colpi GM., Decobelli O., Salvioni R., Pizzocaro G., Rigatti P., Rosso F., Conservative Surgical Therapy for Leydig Cell Tumor, The Journal of Urology, Vol178,August [3] Colpi GM., Carmignani L., Nerva F., Guido P., Gadda F., Castiglioni F., Tesicular-sparing microsurgery for suspected testicular masses, BJU International,96; 67-69, EBM Guidelines σελ , Περιοδικό Σύγχρονη Ουρολογία τεύχος 20 Και η απάντηση από τον κ. Σ. Τζουλάκη: Αξιότιµε Κύριε Ασβέστη, Η βιβλιογραφία που παρουσιάζετε είναι ενδιαφέρουσα, τα guidelines αναφέρουν πολύ συγκεκριµένες περιπτώσεις όπου χρειάζεται να γίνει organ sparing orchidectomy, οι τεχνικές που αναφέρετε είναι αποδεκτές, ωστόσο δεν έχουν περάσει ως κατευθυντήριες οδηγίες τουλάχιστον ακόµη, παρά µόνο σε περιπτώσεις όπου υπάρχει η υποψία για non germ cell tumor. Κάτι τέτοιο δεν υποδεικνύεται από το συγκεκριµένο περιστατικό, πλην ίσως του µεγέθους, το οποίο όµως από µόνο του δεν µπορεί να µας οδηγήσει σε organ sparing orchidectomy. Για µια κακοήθη νόσο, η οποία προσφέρει ίσως τα µεγαλύτερα ποσοστά ίασης, νοµίζω ότι το 2-4% των ανευρισκοµένων non germ cell tumors, είναι ένα ποσοστό το οποίο δε µας αφήνει πολλά περιθώρια για organ sparing orchidectomy, όταν ιδιαίτερα δεν υπάρχουν πολύ συγκεκριµένα χαρακτηριστικά τα οποία το περιστατικό που παρουσιάστηκε δεν τα είχε. Σταύρος Τζουλάκης Είναι πραγµατικά ευχάριστο, για το περιοδικό να "προκαλεί" επιστηµονικές διαφωνίες και παρατηρήσεις για το οποιοδήποτε ζήτηµα και στον οποιοδήποτε βαθµό. Ο στόχος της συγκεκριµένης στήλης είναι να βοηθήσει το νέο κυρίως ουρολόγο να ανακαλέσει τις οδηγίες της EAU.

4 περιεχόµενα ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ editorial best of the best 03 Journal of Urology 10 BJU International 12 European Urology 14 Sexual Dysfunction 16 short news ιακοπτόµενος ανδρογονικός αποκλεισµός στον τοπικά προχωρηµένο και µεταστατικό καρκίνο του προστάτη: αποτελέσµατα της τυχαιοποιηµένης µελέτης φάσης 3 του South European Uroncological Group.//Intermittent androgen deprivation for locally advanced and metastatic prostate cancer: results from a randomised phase 3 study of the South European Uroncological Group. 20 Αποκατάσταση µεγάλων κυστεοκολπικών συριγγίων.//repair of Giant Vesicovaginal Fistulas. Τα συµπτώµατα από το κατώτερο ουροποιητικό αυξάνουν τον κίνδυνο πτώσεων σε ηλικιωµένους άνδρες. //Lower urinary tract symptoms increase the risk of falls in older men. 21 Χειρουργική για το µεταστατικό ουροθηλιακό καρκίνωµα µε σκοπό την ίαση: Η Γερµανική εµπειρία (AUO AB 30/05).//Surgery for metastatic urothelial carcinoma with curative intent: the German experience (AUO AB 30/05). Φωτοδυναµική διάγνωση µε χρήση 5-αµινολαβουλανικού οξέος για τον εντοπισµό θετικών χειρουργικών ορίων κατά τη διάρκεια της ριζικής προστατεκτοµής σε ασθενείς µε προστατικό καρκίνωµα: µια πολυκεντρική, προοπτική µελέτη φάσης 2.//Photodynamic diagnosis using 5-aminolevulinic acid for the detection of positive surgical margins during radical prostatectomy in patients with carcinoma of the prostate: a multicentre, prospective, phase 2 trial. 22 Χαρακτηριστικά των προστατικών καρκίνων που ανιχνεύονται σε επίπεδα PSA κάτω των 2,5 ng/ml.//characteristics of prostate cancers detected at prostate specific antigen levels less than 2,5 ng/ml. 23 N ανασκοπήσεις 01// ιαγνωστική προσέγγιση του υπογόνιµου άνδρα 24 02// Η διπολική τεχνολογία ενισχύει την εξέχουσα θέση της διουρηθρικής προστατεκτοµής στην καλοήθη υπερπλασία του προστάτη 28 Περί Φωτίσεως ebm guidelines 33 βιβλιοανασκόπηση internet 34 38

5 08-09 best of the best 01. Journal of Urology BJU International European Urology Sexual Dysfunction

6 10-11 best of the best 01. Journal of Urology Α. Σκολαρίκος Adjuvant Chemotherapy for High Risk Upper Tract Urothelial Carcinoma: Results From the Upper Tract Urothelial Carcinoma Collaboration Nicholas J. Hellenthal,* Shahrokh F. Shariat, Vitaly Margulis, Pierre I. Karakiewicz, Marco Roscigno, Christian Bolenz, Mesut Remzi, Alon Weizer, Richard Zigeuner, Karim Bensalah, Casey K. Ng, Jay D. Raman, Eiji Kikuchi, Francesco Montorsi, Mototsugu Oya, Christopher G. Wood, Mario Fernandez, Christopher P. Evans and Theresa M. Koppie J Urology 2009;182: αναδροµική µελέ- οι συγγραφείς προσπάθησαν να καταδείξουν την Στηνπαρούσα συµβολή της επικουρικής χηµειοθεραπείας στην ολική επιβίωση και στην ειδική για τον καρκίνο επιβίωση ασθενών οι οποίοι πάσχουν από προχωρηµένο καρκίνο από µεταβατικό επιθήλιο του ανώτερου ουροποιητικού. Η µελέτη αυτή έρχεται να συµπληρώσει το σχετικό έλλειµµα που υπάρχει στη διεθνή βιβλιογραφία στο συγκεκριµένο θέµα. Παρόλο που η αξία της επικουρικής χηµειοθεραπείας έχει εκτενώς µελετηθεί για τον καρκίνο από µεταβατικό επιθήλιο της ουροδόχου κύστης πολύ λίγα δεδοµένα υπάρχουν για το ανώτερο ουροποιητικό. Εξαιτίας της έλλειψης δεδοµένων, η παρούσα εργασία, αν και πρόκειται για αναδροµική µελέτη, λαµβάνει ιδιαίτερη αξία µιας και τα αποτελέσµατά της προέρχονται από µία διεθνή βάση δεδοµένων στην οποία συνεισφέρουν 12 µεγάλα κέντρα από όλο τον κόσµο. Σαν αποτέλεσµα, από µία βάση 1390 ασθενών οι οποίοι υποβλήθηκαν σε νεφροουρητηρεκτοµή από το 1992 έως το 2006, στην παρούσα εργασία συµπεριλήφθηκαν 542 ασθενείς οι οποίοι εµφάνισαν προχωρηµένο στάδιο της νόσου τόσο όσο αναφορά την τοπική επέκταση του όγκου όσο και την προσβολή των λεµφαδένων (pt3n0, T4N0, N+). Οι ασθενείς αυτού του σταδίου έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον καθώς η 5-ετής επιβίωση τους δεν ξεπερνά το 50%. Ο αριθµός των ασθενών της παρούσας εργασίας αποτελεί τον µεγαλύτερο στη διεθνή βιβλιογραφία, γεγονός το οποίο αυξάνει τη στατιστική δύνα- µη της εργασίας. Τα περιστατικά χωρίστηκαν σε δύο οµάδες, εκείνα τα οποία έλαβαν επικουρική χηµειοθεραπεία και εκείνα τα οποία δεν έλαβαν και τα αποτελέσµατα διαχωρίστηκαν ανάλογα µε το φύλο, την ηλικία, την φυσική κατάσταση (µε βάση τα κριτήρια της ECOG) και το στάδιο και το βαθµό κακοήθειας του όγκου. Πρωτογενής στόχος της µελέτης ήταν η συνεισφορά της επικουρικής χηµειοθεραπείας στην ολική επιβίωση (ΟΕ) και την ειδική για τον καρκίνο επιβίωση (ΕΚΕ). ευτερογενής στόχος ήταν η ανεύρεση των προγνωστικών παραγόντων που επηρεάζουν την επιβίωση σε αυτούς τους αρρώστους. Από τους ασθενείς µόνο το 22% (121) έλαβε χηµειοθεραπεία κυρίως µε βάση την πλατίνα για, κατά µέσο όρο, 3,1 κύκλους. Ο διάµεσος χρόνος παρακολούθησης ήταν 26 µήνες. Συνολικά 219 (40%) ασθενείς απεβίωσαν εξαιτίας του καρκίνου ενώ 58(11%) απεβίωσαν από άλλη αιτία. Η διάµεση επιβίωση των ασθενών που έλαβαν επικουρική χηµειοθεραπεία ήταν 24 µήνες (3-169 µήνες), ενώ εκείνων οι οποίοι δεν έλαβαν θεραπεία ήταν 26 µήνες (0-231 µήνες). Τα αποτελέσµατα αυτά δεν τροποποιήθηκαν όταν τα στάδια της νόσου εξετάστηκαν ξεχωριστά. Τα αποτελέσµατα αυτά καταδεικνύουν ότι η επικουρική χηµειοθεραπεία εφαρµόζεται σπάνια στον προχωρηµένο καρκίνο του ανώτερου ουροποιητικού από µεταβατικό επιθήλιο. Επιπλέον δεν

7 best of the best// 01. Journal of Urology From the University of Vienna (MR), Vienna and Medical University Graz (RZ), Graz, Austria, University of Texas M. D. Anderson Cancer Center (VM, CGW), Houston and University of Texas Southwestern (SFS, CB), Dallas, Texas, Vita-Salute University (MR, FM), Milan, Italy, Keio University School of Medicine (EK, MO), Tokyo, Japan, University of Michigan (AW), Ann Arbor, Michigan, Universitatsklinikum Mannheim (CB), Mannheim, Germany, University of California-Davis (NJH, CPE, TMK), Sacramento, California, Cornell University (CKN, JDR), New York, New York, Clinica Alemana de Santiago (MF), Santiago de Chile, Chile, University of Montreal (PIK), Montreal, Quebec, Canada, and University of Rennes (KB), Rennes, France συµβάλλει στην αύξηση τόσο της ολικής όσο και της ειδικής για τον καρκίνο επιβίωσης. Τα αποτελέσµατα αυτά είναι παρόµοια µε τη πτωχή συµβολή της επικουρικής χηµειοθεραπείας σε προχωρη- µένο καρκίνο της ουροδόχου κύστης µετά την κυστεκτοµή. Οι κυριότεροι προγνωστικοί παράγοντες ήταν το στάδιο του όγκου (HR 3,40 την ΟΕ και HR 1,33 για την ΕΚΕ), ο βαθµός κακοήθεις του όγκου (HR 2,34 για την ΟΕ και HR1,2 για την ΕΚΕ), η ηλικία του αρρώστου (για κάθε δεκαετία 1,27 φορές µεγαλύτερη πιθανότητα θανάτου γενικά και 1,2 φορές µεγαλύτερη πιθανότητα θανάτου από τη νόσο) και η φυσική κατάσταση του αρρώστου (για βαθµό κατά ECOG >1 1,59 φορές µεγαλύτερη πιθανότητα θανάτου γενικά και 1,46 φορές µεγαλύτερη πιθανότητα θανάτου από τη νόσο). Βιβλιογραφία 1. Bamias A, Deliveliotis C, Fountzilas G et al: Adjuvant chemotherapy with paclitaxel and carboplatin in patients with advanced carcinoma of the upper urinary tract: a study by the Hellenic Cooperative Oncology Group. J Clin Oncol 2004; 22: Grossman HB, Natale RB, Tangen CM et al: Neoadjuvant chemotherapy plus cystectomy compared with cystectomy alone for locally advanced bladder cancer. N Engl J Med 2003; 349: 859. Η παρούσα µελέτη έχει σηµασία για τρεις κυρίως λόγους. Πρώτον, υπάρχοντος στη βιβλιογραφία µόνο µίας προοπτικής µελέτης µε µικρό αριθµό ασθενών, αποτελεί την κυριότερη µελέτη επί της επικουρικής χηµειοθεραπείας σε καρκίνο από µεταβατικό επιθήλιο του ανώτερου ουροποιητικού. εύτερον καταδεικνύει την ανάγκη πραγµατοποίησης µιας σωστά σχεδιασµένης προοπτικής τυχαιοποιηµένης µελέτης επί του θέµατος. Τέλος, υποδεικνύει τον ορθότερο ίσως τρόπο ενασχόλησης µε τον καρκίνο, την πολυκεντρική µελέτη ασθενών από όλο τον κόσµο µε τη δηµιουργία µιας κοινής βάσης δεδοµένων.

8 12-13 best of the best 02. BJU International Γ. Μουτζούρης Final analysis of a phase II trial using sorafenib for metastatic castration-resistant prostate cancer. Aragon-Ching J B, Jain L, Gulley J L, Arlen P M, Wright J J, Steinberg S M, Draper D, Venitz J, Jones E, Chen C C, Figg W D and Dahut W L. BJU International 2009;103: Study Type- Therapy (Individual cohort study) Level of evidence 2b που επέλεξα για παρουσίαση από την ανασκόπηση του BJU Τοάρθρο International του 2ου τριµήνου του 2009 είναι µία µελέτη φάσης ΙΙ που αναφέρεται στη χρησιµοποίηση του Sorafenib στην αντιµετώπιση του µεταστατικού ορµονοάντοχου καρκίνου του προστάτη. Η διάµεση επιβίωση των ασθενών µε µεταστατικό ορµονοάντοχο καρκίνο του προστάτη είναι περίπου 12 µήνες και τα υπάρχοντα θεραπευτικά σχή- µατα είναι τοξικά χωρίς να επιφέρουν σηµαντικές µεταβολές στην επιβίωση ελεύθερη προόοδου (PFS) όπως και στην συνολική επιβίωση (OS). Το καθιερωµένο σχήµα το οποίο έδωσε πλεονέκτηµα επιβίωσης είναι ο συνδυασµός docetaxel + prednisone 1 ενώ σαν θεραπεία δεύτερης γραµ- µής έχουν δοκιµασθεί διάφορα άλλα κυτταροτοξικά όπως mitoxantrone, ixabepilone, carboplatin και satraplatin µε διάµεση συνολική επιβίωση µήνες. To Sorafenib είναι ένας από του στόµατος χορηγούµενος αναστολέας τυροσινικών κινασών που στοχεύει τις κινάσες της οδού Ras/Raf µεταβίβασης σήµατος και τους υποδοχείς του ενδοθηλιακού αυξητικού παράγοντα (VEGF) και αιµοπεταλιακού αυξητικού παράγοντα (PDGF). Εχει έγκριση από το FDA για την αντιµετώπιση του µεταστατικού νεφροκυτταρικού και ηπατοκυτταρικού καρκινώµατος, ενώ έχει δείξει δραστικότητα και για άλλα νεοπλάσµατα. Σε in vitro πειραµατικές µελέτες έχει δείξει ότι αναστέλλει την ανάπτυξη των LNCaP καρκινικών προστατικών σειρών ενώ σε κλινικές µελέτες σαν θεραπεία πρώτης γραµµής έχει δείξει κάποια αποτελεσµατικότητα σε επιλεγµένους ασθενείς µε ορµονοάντοχο µεταστατικό καρκίνο του προστάτη. [2,3] Στη παρούσα µελέτη το sorafenib δίδεται σαν θεραπεία δεύτερης γραµµής, δηλαδή η πλειονότητα των ασθενών της µελέτης έχουν λάβει αρχική αντιµετώπιση µε Docetaxel+ prednisone χωρίς ανταπόκριση. Σε αυτή τη κατάσταση οι θεραπευτικές επιλογές είναι πολύ περιορισµένες. Οποια αντιµετώπιση επιτύχει βελτίωση του PFS µε αποδεκτή τοξικότητα θεωρείται ενδιαφέρουσα και γι αυτό το λόγο θεώρησα ότι η παρούσα µελέτη είναι σηµαντική για παρουσίαση. Σκοπός της µελέτης είναι να ερευνηθεί εάν η χορήγηση sorafenib σε ασθενείς µε µεταστατικό ορµονοάντοχο καρκίνο του προστάτη βελτιώνει την επιβίωση ελεύθερης προόδου µε τη χρησιµοποίηση κλινικών και ακτινολογικών κριτηρίων µόνο, και όχι του PSA, µια και από τις πειραµατικές και τις προηγούµενες κλινικές µελέτες έχει διαπιστωθεί ότι δεν µπορεί να χρησιµοποιηθεί το PSA σαν κριτήριο ανταπόκρισης όταν δίδονται στοχευµένες κυτταροστατικές και όχι κυτταροτοξικές θεραπείες. Στη µελέτη συµπεριλήφθηκαν 24 ασθενείς, διάµεσης ηλικίας 66 (49-85) έτη. Το PSA ήταν 68.45

9 best of the best// 02. BJU International Medical Oncology Branch, Section of Molecular Pharmacology, Cancer Therapy Evaluation Program, Biostatistics and Data Management Section Center for Cancer Research, Departments of Radiology and Nuclear Medicine, National Cancer Institute, Bethesda, MD, and Department of Pharmaceutics, School of Pharmacy, Virginia Commonwealth University, Richmond, VA,USA ( ) ng/ml, το Gleason score 8 (6-9) και ο δείκτης φυσικής κατάστασης κατά ECOG 1. Από τους 24 ασθενείς οι 21 είχαν υποβληθεί σε προηγούµενη θεραπευτική αντιµετώπιση µε Docetaxel + Prednizone µε πρόοδο της νόσου. Όλοι οι ασθενείς είχαν οστικές µεταστάσεις ενώ 13 είχαν ταυτόχρονα και µεταστάσεις σε µαλακούς ιστούς. To sorafenib εδίδετο από του στόµατος σε δόση 400 mg δύο φορές την ηµέρα σε κύκλους 28 ηµερών. Κάθε 4 εβδοµάδες γινόταν κλινική εκτίµηση και εργαστηριακός έλεγχος ενώ κάθε 8 εβδοµάδες γινόταν σπινθηρογράφηµα οστών και αξονικές τοµογραφίες. Η ανταπόκριση σε µετρήσιµη νόσο γινόταν µε τα κριτήρια της RECIST (Response Evaluation Criteria in Solid Tumors). Οι ασθενείς έλαβαν 2.5 (<1-12) κύκλους θεραπείας µε Sorafenib. Από τους 24 ασθενείς 5 διέκοψαν την θεραπεία λόγω ανεπιθύµητων ενεργειών πριν από τις 8 εβδοµάδες του αρχικού ακτινολογικού ελέγχου. Η δόση χρειάστηκε να ελαττωθεί σε 13 από τους 24 ασθενείς (54%). Ενας από τους 13 ασθενείς µε µετρήσιµη νόσο εµφάνισε µερική ανταπόκριση µε τα κριτήρια RECIST ενώ 10 ασθενείς εµφάνισαν στασιµότητα της νόσου µέσης διάρκειας 18 (15-48) εβδοµάδων. Σε διάµεση παρακολούθηση 27.2 µηνών, το διάµεσο PFS ήταν 3.7 µήνες και η διάµεση συνολική επιβίωση 18 µήνες. Γενικά η αντιµετώπιση ήταν καλά ανεκτή. Η πιο συχνή τοξικότητα αφορούσε το σύνδροµο χειρών-ποδών (grade 2 σε 9 ασθενείς και grade 3 σε τρείς), εξάνθηµα, διαταραχές ηπατικής λειτουργίας και κόπωση. Συµπερασµατικά η χορήγηση του Sorafenib σαν θεραπεία δεύτερης γραµµής σε ασθενείς µε µεταστατικό ορµονοάντοχο καρκίνο του προστάτη φαίνεται να έχει αποτελεσµατικότητα συγκρίσιµη µε αυτή των δοκιµασµένων κυτταροτοξικών χηµειοθεραπευτικών σκευασµάτων και φαίνεται ενδιαφέρουσα για εφαρµογή στην κλινική πράξη. Βιβλιογραφία 1. Tannock IF, de Wit R, Berry WR et al. Docetaxel plus prednisone or mitoxantrone plus prednisone for advanced prostate cancer. N Engl J Med 2004;351: Steinbild S, Mross K, Frost A et al. A clinical phase II study with sorafenib in patients with progressive hormone-refractory prostate cancer: a study of the CESAR Cental Europe Society for Anticancer Drug Research-EWIV. Br J Cancer 2007;97: Chi KN, Ellard SL, Hotte SJ et al. A phase II study of sorafenib in patients with chemo-naïve castration-resistant prostate cancer. Ann Oncol 2008;19:

10 14-15 best of the best 03. European Urology Σ. Γιαννακόπουλος Two Positive Nodes Represent A Significant Cut-Off Value For Cancer Specific Survival In Patients With Node Positive Prostate Cancer. A New Proposal Based On A Two-Institution Experience On 703 Consecutive N+ Patients Treated With Radical Prostatectomy, Extended Pelvic Lymph Node Dissection And Adjuvant Therapy. A Briganti, JR Karnes, LF Da Pozzo, C Cozzarini, A Gallina, N Suardi, M Bianchi, M Freschi, C Doglioni, F Fazio, P Rigatti, F Montorsi, ML Blute. European Urology 2009; 55: που επέλεξα για το πρώτο τρί- µηνο του 2009 στο περιοδικό Τοάρθρο European Urology, προέρχεται από δυο ακαδηµαϊκά κέντρα, ένα των ΗΠΑ και ένα της Ιταλίας. Οι συγγραφείς εξέτασαν την υπόθεση, ότι σε ασθενείς µε καρκίνο του προστάτη και θετικούς λεµφαδένες (Ν+), που υποβλήθηκαν σε ριζική προστατεκτοµή, η πρόγνωση της ειδικής για τη νόσο επιβίωσης (cancer specific survival, CSS) µπορεί να γίνει πιο ακριβής αν οι ασθενείς ταξινοµηθούν µε βάση των αριθµό των θετικών λεµφαδένων. Πρόκειται για τη µεγαλύτερη σειρά ασθενών στη βιβλιογραφία µε καρκίνο του προστάτη και θετικούς λεµφαδένες (Ν+), που αξιολογήθηκαν για το µακροχρόνιο ογκολογικό αποτέλεσµα, µε σκοπό να ελεγχθεί αν ο αριθµός των θετικών λεµφαδένων µπορεί να αποτελέσει προγνωστικό παράγοντα της CSS. Μεταξύ 1988 και 2003, 703 Ν+, Μ0 ασθενείς υποβλήθηκαν σε ριζική προστατεκτοµή και εκτεταµένη πυελική λεµφαδενεκτοµή (θυροειδικοί, έξω λαγόνιοι και υπογάστριοι λεµφαδένες). Όλοι οι ασθενείς έλαβαν επικουρική θεραπεία εντός 90 ηµερών από τη ριζική προστατεκτοµή, είτε µε τη µορφής της ορµονοθεραπείας είτε συνδυασµό ορµονοθεραπείας και ακτινοβολίας. Η ανάλυση Kaplan-Meier χρησιµοποιήθηκε για να υπολογιστούν η επιβίωση χωρίς βιοχηµική υποτροπή (BCR free survival), η συνολική επιβίωση (OS) και η CSS στα 5, 8, 10 και 15 χρόνια από την επέµβαση. Η διάµεση τιµή για το χρονικό διάστηµα παρακολούθησης ήταν 113,7 µήνες (3,5-243 µήνες). Η διά- µεση τιµή για τον αριθµό των αφαιρεθέντων λεµφαδένων ήταν 13,9 (2-52 λεµφαδένες), ενώ η αντίστοιχη τιµή για τους θετικούς λεµφαδένες 2,3 (1-31 λεµφαδένες). Για την πρόβλεψη της CSS το πιο αξιόπιστο διαχωριστικό όριο (cut-off) αριθµού λεµφαδένων ήταν το 2. Συνολικά 532 ασθενείς (75,7%) είχαν 2 ή λιγότερους θετικούς λεµφαδένες και 171 (24,3%) πάνω από 2 θετικούς λεµφαδένες. Οι ασθενείς µε 2 ή λιγότερους θετικούς λεµφαδένες είχαν σηµαντικά καλύτερο ποσοστό CSS στα 15 χρόνια σε σύγκριση µε αυτούς που είχαν περισσότερους από 2 θετικούς λεµφαδένες (84% έναντι 62%, p<0,001). Μετά από προσαρµογή των δεδοµένων για το παθολογοανατοµικό στάδιο, η πολυπαραγοντική προγνωστική ακρίβεια της λεµφαδενικής σταδιοποίησης (d2 και >2 θετικοί λεµφαδένες) ήταν 65%, έναντι 60.1% όταν ο αριθµός λεµφαδένων δεν λαµβανόταν υπόψη. Οι συγγραφείς καταλήγουν στο συµπέρασµα ότι οι ασθενείς που υποβάλλονται σε ριζική προστατεκτοµή και έχουν µέχρι 2 θετικούς λεµφαδένες παρουσιάζουν εξαιρετική ειδική για τη νόσο επιβίωση (CSS), η οποία είναι σηµαντικά καλύτερη από αυτή των ασθενών µε περισσότερους από 2 θετικούς λεµφαδένες. Επιπλέον, µπορεί να επιτευχθεί σηµαντικά καλύτερη πρόβλεψη της CSS όταν λαµβάνεται υπόψη ο αριθµός των θετικών λεµφα-

11 best of the best// 03. European Urology δένων. Στηριζόµενοι στα αποτελέσµατα της µελέτης, οι συγγραφείς προτείνουν την ταξινό- µηση των ασθενών σε υποκατηγορίες, µε βάση τον αριθµό των θετικών λεµφαδένων και όχι την ταξινόµησή τους γενικώς και αδιακρίτως ως N+. Στο παρελθόν οι ασθενείς µε καρκίνο προστάτη και λεµφαδενικές µεταστάσεις δεν θεωρούνταν υποψήφιοι για χειρουργική θεραπεία και αντιµετωπίζονταν συνήθως µε ορµονικούς χειρισµούς και/ή ακτινοβολία. Ωστόσο πρόσφατες µελέτες έχουν αλλάξει αυτή την άποψη, δίνοντας εξαιρετικά αποτελέσµατα για ασθενείς µε ιστολογικά αποδεδειγµένες λεµφαδενικές µεταστάσεις που υποβλήθηκαν σε ριζική προστατεκτοµή µε ή χωρίς συµπληρωµατική ορµονοθεραπεία [1]. Επιπρόσθετα φαίνεται ότι οι ασθενείς µε λεµφαδενική νόσο δεν έχουν όλοι τον ίδιο κίνδυνο υποτροπής και θανάτου. Υπάρχουν µελέτες που δείχνουν ότι ασθενείς µε µικρό ογκολογικό φορτίο στους λεµφαδένες έχουν υψηλότερα ποσοστά επιβίωσης σε σχέση µε αυτούς που παρουσιάζουν εκτεταµένη λεµφαδενική νόσο [1,2]. Παρόλα αυτά το σύστηµα σταδιοποίησης της American Joint Committee on Cancer για τον καρκίνο του προστάτη, το γνωστό ΤΝΜ, δεν περιλαµβάνει υποκατηγορίες για το Ν, άλλά συµπεριλαµβάνει ενιαία όλους τους ασθενείς µε θετικούς λεµφαδένες ως N+, ανεξαρτήτως αριθµού θετικών λεµφαδένων. Αυτό προφανώς εκφράζει την παλαιότερη άποψη, ότι η παρουσία διηθηµένων λεµφαδένων σε ασθενείς µε καρκίνο προστάτη είναι σηµείο συστηµατικής νόσου και συνδέεται µε συνολικά φτωχή µακροχρόνια πρόγνωση. Έχοντας όλα αυτά υπόψη θεωρώ ότι η παρούσα µελέτη µας δίνει δυο κύρια µηνύµατα: το πρώτο, που έχει και άµεσο κλινικό ενδιαφέρον είναι, ότι ο αριθµός θετικών λεµφαδένων (εν προκειµένω d2 και >2) µπορεί να ξεχωρίσει τους ασθενείς σε κατηγορίες καλύτερης και χειρότερης πρόγνωσης, αλλά και να χρησιµοποιηθεί µαζί µε τις άλλες γνωστές παραµέτρους (στάδιο Τ, Gleason score, τιµή PSA, χειρουργικά όρια) για την µακροπρόθεσµη πρόβλεψη της εξέλιξης αυτών των ασθενών. Το δεύτερο είναι, ότι µαζί µε ήδη υπάρχουσες αντίστοιχες µελέτες, δίνουν δεδοµένα που ίσως επιβάλλουν στην επόµενη αναθεώρηση του ΤΝΜ τη δηµιουργία υποκατηγοριών για το λεµφαδενικό στάδιο Ν, όπως άλλωστε συµβαίνει για τους καρκίνους άλλων οργάνων. Μια τέτοια αλλαγή θα φέρει βέβαια στο προσκήνιο άλλα ερωτήµατα, µε πρώτο και καλύτερο το γνωστό θέµα των ορίων που πρέπει να έχει η πυελική λεµφαδενεκτοµή στον καρκίνο του προστάτη, καθώς ο αριθµός των θετικών λεµφαδένων είναι σε άµεση συνάρτηση µε τον αριθµό των συνολικά εξαιρεθέντων λεµφαδένων. Βιβλιογραφία 1. Bader et al. Disease progression and survival of patients with positive lymph nodes after radical prostatectomy. Is there a chance of cure? J Urol 2003; 169: Boorjian et al. Long-term outcome after radical prostatectomy for patients with lymph node positive prostate cancer in the prostate specific antigen era. J Urol 2007; 178:

12 16-17 best of the best 04. Sexual Dysfunction Κ. Χατζηµουρατίδης. Χατζηχρίστου Testosterone deficiency and Peyronie's disease: Pilot data suggesting a significant relationship Sergio A, Moreno MD, Morgentaler A. J Sex Med 2009, 6: Η νόσος του Peyronie αποτελεί µια συχνή κατάσταση που χαρακτηρίζεται από κάµψη και µείωση του µήκους του πέους ενώ µπορεί να συνοδεύεται από στυτική δυσλειτουργία µε προφανείς αρνητικές επιπτώσεις στην ποιότητα ζωής των ασθενών. Παρά το γεγονός ότι η παθοφυσιολογία της νόσου δεν είναι πλήρως κατανοητή, σήµερα θεωρείται ότι οφείλεται σε µικροτραυµατισµούς των σηραγγωδών σωµάτων του πέους κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής που ακολουθούνται από αποδιοργανωµένη επούλωση [1]. Στη διεργασία αυτή πιθανώς συµµετέχουν γενετικοί και ανοσολογικοί µηχανισµοί [2]. Γιατί είναι όµως συχνότερη στη µέση ηλικία (50-60 έτη) ενώ οι σεξουαλικές επαφές είναι συχνότερες στις νεώτερες ηλικίες [3]; ύο πιθανές εξηγήσεις είναι: (1) το αθροιστικό αποτέλεσµα των µικροκακώσεων µε την πάροδο του χρόνου και (2) η µικρότερη αντοχή του ινώδη χιτώνα των σηραγγωδών σωµάτων στις µεγαλύτερες ηλικίες. Παρόλα αυτά, η ακριβής ερµηνεία των παθοφυσιολογικών αυτών µεταβολών δεν είναι γνωστή. Στο άρθρο αυτό διερευνάται η σχέση της τεστοστερόνης µε την εµφάνιση της νόσου του Peyronie. Στις µεγαλύτερες ηλικίες, τα επίπεδα της τεστοστερόνης µειώνονται ακόµα και όταν παρα- µένουν εντός των φυσιολογικών ορίων, ενώ επιπλέον είναι γνωστό ότι η τεστοστερόνη συµµετέχει στο µηχανισµό επούλωσης του τραύµατος. Συνολικά µελετήθηκαν 121 ασθενείς ηλικίας 53,9 ± 10,6 έτη (εύρος: 28-77) µε νόσο του Peyronie. Η µέση διάρκεια των συµπτωµάτων ήταν 16,8 ± 19,1 µήνες (εύρος: 1-120). Τραυµατισµό του πέους ανέφερε το 10,6% των ασθενών ενώ το 25,7% ανέφερε πόνο κατά τη διάρκεια εξέλιξης της νόσου. Στυτική δυσλειτουργία ανέφερε το 54,5% των ασθενών ενώ το 31,4% ανέφερε ότι η κολπική διείσδυση ήταν αδύνατη. Τα κυριότερα συνοδά νοσήµατα, και τα χαρακτηριστικά της ινώδους πλάκας παρουσιάζονται στον πίνακα 1. Η µέση τιµή της ολικής τεστοστερόνης ήταν 411,6 ± ng/dl (εύρος: ), ενώ η µέση τιµή της ελεύθερης τεστοστερόνης ήταν 1,12 ± 0,58 ng/dl (εύρος: 0,13-5,06). Οι φυσιολογικές τιµές είναι για την ολική τεστοστερόνη > 300 ng/dl και για την ελεύθερη τεστοστερόνη > 1,5 ng/dl. Συνολικά, το 74,4% των ασθενών είχαν χαµηλά επίπεδα τεστοστερόνης. Η ελεύθερη τεστοστερόνη ήταν χαµηλή στο 71,1% και η ολική τεστοστερόνη χαµηλή στο 29,5% των ασθενών. εν υπήρχαν διαφορές στις 2 οµάδες όσον αφορά τα συνοδά νοσήµατα ή την κατεύθυνση της κάµψης. Η διάρκεια των συµπτωµάτων ήταν µικρότερη στους ασθενείς µε φυσιολογική τεστοστερόνη χωρίς όµως να είναι στατιστικά σηµαντική (p = 0.270). Αντίθετα, οι άντρες µε χαµηλά επίπεδα ολικής τεστοστερόνης είχαν σηµαντικά µεγαλύτερο βαθµό πεϊκής κάµψης σε σχέση µε τους άντρες µε

13 best of the best// 04. Sexual Dysfunction φυσιολογικά επίπεδα τεστοστερόνης (54,3 έναντι 37,1 µοίρες, p = 0.006) όπως και οι ασθενείς µε χαµηλά επίπεδα ελεύθερης τεστοστερόνης (37,5 έναντι 55,9 µοίρες, p = 0.003). Η βαρύτητα της πεϊκής κάµψης συσχετιζόταν σηµαντικά µε την ελεύθερη τεστοστερόνη (r = , p = 0.016) και το λόγο οιστραδιόλης/ολική τεστοστερόνη (r = 0.476, p = ) αλλά όχι µε την ολική τεστοστερόνη (r = , p = 0.138). Τα αποτελέσµατα συνοψίζονται στον πίνακα 2. Γιατί όµως τα χαµηλά επίπεδα τεστοστερόνης σχετίζονται µε τη νόσο του Peyronie; ύο πιθανές εξηγήσεις µπορούν να δοθούν. Η χαµηλή τεστοστερόνη µπορεί να συνοδεύεται από µειωµένη σκληρότητα του πέους, γεγονός που µπορεί να προδιαθέσει σε τραυµατισµούς του πέους κατά τη σεξουαλική επαφή [4]. Επιπλέον, τα χαµηλά επίπεδα τεστοστερόνης µπορεί να συνοδεύονται από αντικατάσταση των λείων µυικών ινών των σηραγγωδών σωµάτων µε λιποκύτταρα κάτω ακριβώς από τον ινώδη χιτώνα, γεγονός που αυξάνει επίσης την πιθανότητα τραυµατισµού κατά τη σεξουαλική επαφή [5]. Η δεύτερη εξήγηση αφορά τη διαφορετική ανταπόκριση του οργανισµού στο τραύµα στους υπογοναδικούς ασθενείς. Υπάρχουν δεδοµένα ότι στη νόσο του Peyronie παρατηρείται µια ανισορροπία µεταξύ των παραγόντων που προάγουν την ίνωση και των παραγόντων που την ανταγωνίζονται. Για παράδειγµα, ο αυξητικός µετατρεπτικός παράγοντας b1 (transforming growth factor beta-1, TGF-b1) αυξάνεται στη νόσο του Peyronie. Ο TGF-b1 διεγείρει τη σύνθεση του κολλαγόνου από τους ινοβλάστες και επάγει τη σύνθεση άλλων παραγόντων που προάγουν την ίνωση. Επιπλέον, είναι γνωστό ότι η τεστοστερόνη αυξάνει την παραγω- Πίνακας 1 Συνοδά νοσήµατα και χαρακτηριστικά της κάµψης του πέους και της ινώδους πλάκας. Υπέρταση Σακχαρώδης διαβήτης Κάπνισµα Σύνδροµο Dupuytren Ραχιαία κάµψη Κοιλιακή κάµψη Πλάγια κάµψη Μήκος πλάκας Γωνίωση πέους (µοίρες) 26,5% 7,4% 4,9% 1,7% 66,9% 12,4% 8,3% 2 ± 0,68 cm (εύρος: 1-4) 50,2 ± 23,6 (εύρος: )

14 best of the best// 04. Sexual Dysfunction γή του µονοξειδίου του αζώτου (ΝΟ) που µε τη σειρά του αποτελεί έναν σηµαντικό παράγοντα που ανταγωνίζεται την ίνωση [6]. Τα αποτελέσµατα αυτής της πιλοτικής µελέτης είναι ιδιαίτερα σηµαντικά. Θα πρέπει όµως να επιβεβαιωθούν και από άλλες προοπτικές, τυχαιοποιηµένες µελέτες. Θα πρέπει επίσης να διερευνηθεί η σχέση και άλλων παραγόντων όπως είναι η οιστραδιόλη και ιδιαίτερα ο λόγος οιστραδιόλης/τεστοστερόνη. εν υπάρχει όµως καµία αµφιβολία ότι πρόκειται για µια ιδιαίτερα σηµαντική µελέτη που ανοίγει νέους δρόµους στην κατανόηση της παθοφυσιολογίας της νόσου του Peyronie µετά από πολλά χρόνια και µπορεί να οδηγήσει σε νέες θεραπευτικές µεθόδους, ή ακόµα περισσότερο σε πρόληψη της νόσου του Peyronie. Βιβλιογραφία 1. Devine CJ, Jr., Somers KD, Jordan SG, Schlossberg SM. Proposal: trauma as the cause of the Peyronie's lesion. J Urol 1997, 157: Noss MB, Day NS, Christ GJ, Melman A. The genetics and immunology of Peyronie's disease. Int J Impot Res 2000, 12 Suppl 4:S Sommer F, Schwarzer U, Wassmer G, Bloch W, Braun M, Klotz T, et al. Epidemiology of Peyronie's disease. Int J Impot Res 2002, 14: Rhoden EL, Teloken C, Mafessoni R, Souto CA. Is there any relation between serum levels of total testosterone and the severity of erectile dysfunction? Int J Impot Res 2002, 14: Traish AM, Toselli P, Jeong SJ, Kim NN. Adipocyte accumulation in penile corpus cavernosum of the orchiectomized rabbit: a potential mechanism for veno-occlusive dysfunction in androgen deficiency. J Androl 2005, 26: Burnett AL. Nitric oxide in the penis: physiology and pathology. J Urol 1997, 157: Πίνακας 2 Αποτελέσµατα της µελέτης στις 2 οµάδες ασθενών µε νόσο του Peyronie και στατιστική σηµαντικότητα. Παράγοντες κινδύνου Χαµηλή τεστοστερόνη (Ν=90) Φυσιολογική τεστοστερόνη (Ν=31) p Ηλικία 54,8 (± 10,3) 51,1 (± 11,35) 0,095 ιάρκεια συµπτωµάτων 18,47 (± 21,4) 13,05 (± 12) 0,27 Στυτική δυσλειτουργία 0,102 Ναι 53 (58,89%) 13 (41,94%) Όχι 37 (41,11%) 18 (58,06%) Υπέρταση 0,288 Ναι 26 (28,89%) 6 (19,35%) Όχι 64 (71,11%) 25 (80,65%) Σακχαρώδης διαβήτης 0,591 Ναι 6 (6,67%) 3 (9,68%) Όχι 84 (93,33%) 28 (90,32%) Τύπος κάµψης 0,155 Ραχιαία 60 (66,67%) 21 (67,74%) Κοιλιακή 9 (10%) 5 (16,12%) Πλάγια 10 (11,11%) 1 (3,23%) Απουσία κάµψης 11 (12,22%) 4 (12,91%) Βαθµός κάµψης (µοίρες) 54,3 (± 24,9) 37,1 (± 12,2) 0,006 Μέγεθος πλάκας (cm) 2,05 (± 0,71) 1,88 (± 0,58) 0,446

15 20-21 short news Β. Παπαδηµητρίου ιακοπτόµενος ανδρογονικός αποκλεισµός στον τοπικά προχωρηµένο και µεταστατικό καρκίνο του προστάτη: αποτελέσµατα της τυχαιοποιηµένης µελέτης φάσης 3 του South European Uroncological Group. Intermittent androgen deprivation for locally advanced and metastatic prostate cancer: results from a randomised phase 3 study of the South European Uroncological Group. Calais da Silva FE, Bono AV, Whelan P, et al. European Urology 2009 ; 55: Λίγες τυχαιοποιηµένες µελέτες έχουν συγκρίνει το διακοπτόµενο µε το συνεχή ανδρογονικό αποκλεισµό στη θεραπεία του προχωρηµένου προστατικού καρκίνου. Η µελέτη SEUG 9401 είναι µία σηµαντική τυχαιοποιηµένη µελέτη φάσης 3 που πραγµατοποιήθηκε σε 32 κέντρα και 8 χώρες. Κύριος σκοπός ήταν να διευκρινιστεί αν η διακοπτόµενη θεραπεία σχετίζεται µε ταχύτερη εξέλιξη της νόσου ασθενείς µε τοπικά προχωρηµένο ή µεταστατικό προστατικό καρκίνο έλαβαν τρίµηνη θεραπεία κατά την εισαγωγή στη µελέτη. Τυχαιοποιήθηκαν τελικά 626 ασθενείς στους οποίους η τιµή του PSA έπεσε κάτω από 4ng/ml ή κάτω από το 80% της αρχικής τιµής. Οι ασθενείς έλαβαν cyproterone acetate (CPA) 200 mg ηµερησίως για 2 εβδοµάδες και µετά µηνιαίες ενέσεις LHRH αναλόγου σε συνδυασµό µε CPA. Όσοι τυχαιοποιήθηκαν στη διακοπτόµενη θεραπεία διέκοψαν την αγωγή µετά το τρίµηνο, ενώ οι υπόλοιποι έλαβαν πλήρη ανδρογονικό αποκλεισµό. Κριτήριο για την επανέναρξη ορµονικής θεραπείας ήταν αύξηση του PSA> 10 ng/ml σε συµπτωµατικούς ασθενείς και PSA >20 ng/ml σε ασυµπτωµατικούς, µε την προϋπόθεση ότι το PSA είχε πέσει κάτω από 4 ng/ml αρχικά. Σε όσους άνδρες το PSA έπεσε κάτω από το 80% της αρχικής τιµής, επανέναρξη της θεραπείας γινόταν όταν αυξανόταν κατά 20% ή παραπάνω από την τιµή ναδίρ. Τελικά 127 ασθενείς υπό διακοπτόµενη θεραπεία και 107 ασθενείς υπό πλήρη ανδρογονικό αποκλεισµό εµφάνισαν πρόοδο της νόσου. εν υπήρχε καµία διαφορά στη συνολική επιβίωση. Ο µεγαλύτερος αριθµών θανάτων από τον καρκίνο στη διακοπτόµενη θεραπεία (106 vs 84) αντισταθµίστηκε από τους περισσότερους θανάτους λόγω καρδιαγγειακών συµβαµάτων στην οµάδα υπό πλήρη ανδρογονικό αποκλεισµό (52 vs 41). Η οµάδα της συνεχούς θεραπείας εµφάνισε περισσότερες ανεπιθύµητες ενέργειες και σαφώς χειρότερη σεξουαλική λειτουργία. Ο µέσος χρόνος χωρίς θεραπεία για τους ασθενείς υπό διακοπτόµενο ανδρογονικό αποκλεισµό ήταν 52 εβδοµάδες. Εντυπωσιακό είναι ότι σε όσους το PSA έπεσε κάτω από 2 ng/ml στους 3 µήνες, ο µέσος χρόνος χωρίς θεραπεία έφθασε τις 74 εβδοµάδες. Όταν επέστρεψαν στη θεραπεία, έλαβαν ανδρογονικό αποκλεισµό για 14 εβδοµάδες και ακολούθησε µία δεύτερα µακρά περίοδος χωρίς θεραπεία µε µέση διάρκεια 70 εβδοµάδες. Συµπερασµατικά η διακοπτόµενη ορµονική θεραπεία σε ασθενείς µε µεταστατικό ή τοπικά προχωρη- µένο προστατικό καρκίνο µπορεί να χρησιµοποιείται στην καθηµερινή πρακτική διότι δε σχετίζεται µε ελαττωµένη επιβίωση, ενώ διατηρείται σε σηµαντικό βαθµό η σεξουαλική ικανότητα και υπάρχει σηµαντικό οικονοµικό όφελος για τους ασθενείς και τα συστήµατα Υγείας. Παρόλ'αυτά, οι συγγραφείς τονίζουν ότι η διακοπτόµενη θεραπεία δεν προτείνεται ακόµα ως θεραπεία ρουτίνας από τις κατευθυντήριες οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ουρολογικής Εταιρίας.

16 short news Αποκατάσταση µεγάλων κυστεοκολπικών συριγγίων. Repair of Giant Vesicovaginal Fistulas. Mahmoud Ezzat, et al. The Journal of Urology 2009; 181: Τα µεγάλα κυστεοκολπικά συρίγγια αποτελούν σαφώς ένα δύσκολο πρόβληµα και αποτελούν χειρουργική πρόκληση. Η κυριότερες αιτίες είναι το ιατρογενές τραύµα κατά τη διάρκεια χειρουργείου της πυέλου και η ακτινοθεραπεία για πυελική κακοήθεια. Σκοπός της µελέτης είναι να εκτιµηθούν τα µακροπρόθεσµα αποτελέσµατα της χειρουργικής αποκατάστασης µεγάλων κυστεοκολπικών συριγγίων µετά από κοιλιακή προσπέλαση και χρήση κρηµνού από την ουροδόχο κύστη. Συνολικά 35 ασθενείς που αντιµετωπίστηκαν µεταξύ 1980 και 2007 περιλήφθηκαν στην µελέτη. Από αυτούς οι 28 είχαν µεγάλο κυστεοκολπικό συρίγγιο και 7 ολική απώλεια του οπίσθιου τοιχώµατος της ουρήθρας. Η αιτιολογία των συριγγίων ήταν ο εργώδης τοκετός σε 25 ασθενείς, ιατρογενείς τραυµατισµοί κατά την διάρκεια επεµβάσεων σε 5 ασθενείς, διάβρωση µετά από τοποθέτηση ταινίας ελεύθερη τάσης σε 3 ασθενείς και ακτινοβολία της πυέλου σε 2.Με συνδυασµένη κοιλιακή και κολπική προσέγγιση πραγµατοποιείται οβελιαία τοµή στην ουροδόχο κύστη και ένας κρηµνός (flap) από την κύστη φέρεται στην µέση γραµµή προς τα κάτω για να καλύψει το έλλειµµα του συριγγίου. Τα συρίγγια αποκαταστάθηκαν µε επιτυχία σε 31 από τους 35 ασθενείς (ποσοστό 88%). Οι υπόλοιποι 4 ασθενείς εµφάνισαν κολπική απώλεια ούρων περίπου 2 εβδοµάδες µετά το χειρουργείο και υποβλήθηκαν σε δεύτερη χειρουργική επέµβαση µικρότερης έκτασης. Στην οµάδα αυτή ανήκουν 2 ασθενείς µετά από εργώδη τοκετό, 1 µε διάβρωση µετά από τοποθέτηση ταινίας και 1 µετά από ακτινοβολία της πυέλου. Συµπερασµατικά, η συνδυασµένη κοιλιοκολπική προσέγγιση µε τη χρήση ενός κρηµνού από την ουροδόχο κύστη για την αποκατάσταση σύνθετων κυστεοκολπικών συριγγίων εµφανίζει πολύ καλά αποτελέσµατα, µε την προϋπόθεση ο κρηµνός να έχει παρασκευαστεί προσεκτικά και να διατηρεί καλή αγγείωση. Τα συµπτώµατα από το κατώτερο ουροποιητικό αυξάνουν τον κίνδυνο πτώσεων σε ηλικιωµένους άνδρες. Lower urinary tract symptoms increase the risk of falls in older men. Parsons JK, Mougey J, Lambert L, et al. BJU International 2009; 104: Study type: Prospective cohort study. Level of evidence 2a % των ανδρών µετά την ηλικία των 40 ετών αναφέρουν συµπτωµατολογία από το κατώτερο ουροποιητικό (LUTS) και το ποσοστό αυτό αυξάνεται µε την πάροδο της ηλικίας, ενώ σχεδόν ένας στους τέσσερις άνδρες µετά τα 65 έτη έχει µία ή περισσότερες πτώσεις κάθε χρόνο µε αποτέλεσµα συχνά σοβαρούς τραυ- µατισµούς και κυρίως οστεοπορωτικά κατάγµατα. Σκοπός της µελέτης ήταν να εκτιµηθεί η πιθανή συσχέτιση των LUTS και του κινδύνου πτώσεων σε ηλικιωµένους ασθενείς. Εκτιµήθηκαν συνολικά 5872 άνδρες >65 ετών στα πλαίσια της Μελέτης Οστεοπορωτικών Καταγµάτων σε Άνδρες (Osteoporotic Fractures in Men Research group). Από αυτούς, µε βάση το AUA Symptom Index, 3188( 54%) ανέφεραν ήπια, 2301 (39%) µέτρια και 383 (7%) σοβαρά LUTS. Συγκρινόµενοι µε άνδρες που είχαν ήπια συµπτώµατα, η ετήσια συχνότητα πτώσεων ήταν σηµαντικά υψηλότερη σε άνδρες µε µέτρια ή σοβαρά LUTS. Ο κίνδυνος για µία τουλάχιστον πτώση αυξάνεται κατά 11% σε ηλικιωµένους µε µέτριας βαρύτητας LUTS (relative risk 1.11, P = 0.02) και κατά 33% σε όσους αναφέρουν σοβαρά LUTS (relative risk 1.33, P < 0.001). Επιπλέον, σε µέτρια LUTS υπάρχει 21% µεγαλύτερη πιθανότητα για τουλάχιστον δύο πτώσεις (P = 0.02) και το ποσοστό αυτό φθάνει το 63% όταν υπάρχουν σοβαρά LUTS (P < 0.001). Τα συµπτώµατα που κυρίως σχετίστηκαν µε πτώσεις ήταν η επιτακτικότητα, η δυσκολία στην έναρξη της ουρήσεως και η νυκτουρία. Συµπερασµατικά τα µέτριας και σοβαρής βαρύτητας LUTS αυξάνουν τον κίνδυνο πτώσεων σε ηλικιωµένους ασθενείς και γι'αυτό το λόγο επιβάλλεται η εκτίµησή τους σε όλους τους ηλικιωµένους άνδρες µε τη χρήση σταθµισµένου ερωτηµατολογίου στην πρωτοβάθµια υγεία.

17 22-23 short news Author Χειρουργική για το µεταστατικό ουροθηλιακό καρκίνωµα µε σκοπό την ίαση: Η Γερµανική εµπειρία (AUO AB 30/05). Surgery for metastatic urothelial carcinoma with curative intent: the German experience (AUO AB 30/05). Lehmann J, Suttmann H, Albers P, et al. European Urology. 2009; 55: Το ουροθηλιακό καρκίνωµα υποτροπιάζει στο 30% των ασθενών µετά από ριζική κυστεοπροστατεκτο- µή. Από αυτούς, το 25% θα εµφανίσει υποτροπή στην πύελο και το 75% αποµακρυσµένη µετάσταση. Το κλασικό χηµειοθεραπευτικό σχήµα M-VAC εµφανίζει ποσοστό ανταπόκρισης περίπου 60% και η µέση επιβίωση δεν ξεπερνά τις 14 εβδοµάδες. Πρόσφατες δηµοσιεύσεις υποστηρίζουν το όφελος για κάποιους ασθενείς από τη χειρουργική αφαίρεση µεταστάσεων από ουροθηλιακό καρκίνωµα. 04 Οι συγγραφείς αναφέρουν τη συνδυασµένη εµπειρία 15 ουρολογικών κέντρων στη Γερµανία σε 44 ασθενείς µε καρκίνο της κύστης ή του ανώτερου ουροποιητικού που υποβλήθηκαν σε πλήρη αφαίρεση όλων των ανιχνεύσιµων µεταστάσεων µεταξύ 1991 και Οι µεταστατικές εστίες που αφαιρέθηκαν ήταν: οπισθοπεριτοναϊκοί λεµφαδένες (56,8%), αποµακρυσµένοι λεµφαδένες (11,3%), πνεύµονας (18,2%), οστά (4,5%), επινεφρίδια (2,3%), εγκέφαλος (2,3%), λεπτό έντερο (2,3%) και δέρµα (2,3%). Συστηµατική χηµειοθεραπεία χορηγήθηκε σε 35 από τους 44 ασθενείς (79,5%) πριν και/ή µετά τη χειρουργική εξαίρεση των µεταστάσεων. Η µέση επιβίωση από την αρχική διάγνωση της µετάστασης και τη χειρουργική αφαίρεσή της ήταν αντίστοιχα: συνολική επιβίωση, 35 µήνες και 27 µήνες. Ειδική για τον καρκίνο επιβίωση, 38 µήνες και 34 µήνες. Ελεύθερη εξέλιξης της νόσου επιβίωση, 19 µήνες και 15 µήνες. Η συνολική πενταετής επιβίωση µετά τη µεταστασεκτοµή ήταν 28%. εν µπόρεσαν να εντοπιστούν σηµαντικοί προγνωστικοί παράγοντες, προφανώς λόγω του µικρού αριθµού των ασθενών. Συµπερασµατικά φαίνεται ότι η χειρουργική εξαίρεση εντοπισµένων µεταστάσεων από ουροθηλιακό καρκίνωµα µπορεί να προσφέρει µακροχρόνιο έλεγχο της νόσου και πιθανή ίαση σε κάποιους ασθενείς. Παρόλ'αυτά, τονίζεται ότι η µεταστασεκτοµή παραµένει πειραµατική µέθοδος και πρέπει να προσφέρεται µόνο σε ασθενείς µε περιορισµένη µεταστατική νόσο στα πλαίσια συνδυασµένης θεραπείας µε συστηµατική χηµειοθεραπεία. 05 Φωτοδυναµική διάγνωση µε χρήση 5-αµινολαβουλανικού οξέος για τον εντοπισµό θετικών χειρουργικών ορίων κατά τη διάρκεια της ριζικής προστατεκτοµής σε ασθενείς µε προστατικό καρκίνωµα: µια πολυκεντρική, προοπτική µελέτη φάσης 2. Photodynamic diagnosis using 5-aminolevulinic acid for the detection of positive surgical margins during radical prostatectomy in patients with carcinoma of the prostate: a multicentre, prospective, phase 2 trial. Adam C, Salomon G, Walther S, et al. European Urology 2009 ;55: z Η παρουσία θετικών χειρουργικών ορίων στο παρασκεύασµα της ριζικής προστατεκτοµής είναι ένας σηµαντικός παράγοντας κινδύνου για υποτροπή της νόσου. Ο µόνος σήµερα αντικειµενικός τρόπος να εκτιµηθεί η πλήρης αφαίρεση του όγκου διεγχειρητικά είναι η πραγµατοποίηση ταχείας βιοψίας.

18 short news συνέχεια short news 4 Author Η φωτοδυναµική διάγνωση έχει χρησιµοποιηθεί από ερευνητές µετά από του στόµατος χορήγηση 5-αµινολαβουλανικού οξέος στη µερική νεφρεκτοµή, ενώ υπάρχουν κέντρα Νευροχειρουργικής που χρησιµοποιείται ως ρουτίνα στην αφαίρεση των κακοήθων γλοιωµάτων, όπου και η ακριβής εκτίµηση των ορίων του όγκου είναι εξαιρετικής σηµασίας. Σκοπός της µελέτης ήταν να εκτιµηθεί αν µπορούν µε αξιοπιστία να εντοπιστούν τα θετικά χειρουργικά όρια (PSM) κατά τη διάρκεια ανοικτής ή λαπαροσκοπικής ριζικής προστατεκτοµής µε χρήση 5- αµινολαβουλανικού οξέος (5-ALA). Συνολικά 39 ασθενείς (Gleason score 6-10, PSA 2,3-120 ng/ml) έλαβαν 20 mg/kg βάρους σώµατος 5-ALA από το στόµα και υποβλήθηκαν σε ριζική προστατεκτοµή (24 λαπαροσκοπική και 15 ανοικτή). Χρησιµοποιήθηκε λαπαροσκοπική οπτική κατάλληλη για φωτοδυναµική κυστεοσκόπηση, η οποία τοποθετούνταν µπροστά από τα όρια εκτοµής διεγχειρητικά και αφού είχαν σβήσει προσωρινά οι χειρουργικοί προβολείς. Υπήρχαν περισσότερα ψευδώς αρνητικά αποτελέσµατα στην οµάδα της ανοικτής προστατεκτοµής (4 vs 2), αλλά περισσότερα ψευδώς θετικά στη λαπαροσκοπική (2 vs 0). Η συνολική ευαισθησία και ειδικότητα της µεθόδου ήταν 56% και 91,6%. Τα αποτελέσµατα της µελέτης, αν και αρκετά πρόδροµα και σε µικρό αριθµό αρρώστων, δείχνουν ότι η χρήση της φωτοδυναµικής διάγνωσης µε 5-ALA κατά τη διάρκεια της ριζικής προστατεκτοµής είναι εφικτή και φαίνεται αποτελεσµατική στην ελάττωση του ποσοστού των θετικών χειρουργικών ορίων. Η µέθοδος φαίνεται να είναι πρακτικότερη κατά τη διάρκεια της λαπαροσκοπικής ριζικής προστατεκτοµής παρά της ανοικτής. Οι συγγραφείς καταλήγουν ότι χρειάζονται περαιτέρω µελέτες µε µεγαλύτερο αριθµό ασθενών και βελτίωση της τεχνικής. Χαρακτηριστικά των προστατικών καρκίνων που ανιχνεύονται σε επίπεδα PSA κάτω των 2,5 ng/ml. Characteristics of prostate cancers detected at prostate specific antigen levels less than 2,5 ng/ml. Meeks JJ, Loeb S, Helfand BT, Kan D, Smith ND, Catalona WJ. The Journal of Urology 2009; 181: Το 15% των ανδρών µε PSA < 4 ng/ml και αρνητική δακτυλική εξέταση έχουν προστατικό καρκίνο αν υποβληθούν σε βιοψίες σύµφωνα µε την Prostate Cancer Prevention Trial. Περαιτέρω ανάλυση στη ίδια µελέτη αποκάλυψε ότι καρκίνος του προστάτη ανιχνεύεται στο 10% των ανδρών µε PSA < 1 ng/ml και αρνητική δακτυλική. Ελάχιστες δηµοσιεύσεις υπάρχουν για τα χαρακτηριστικά των όγκων σε πολύ χαµηλά επίπεδα PSA (<2,5 ng/ml). Η οµάδα του W. Catalona προσπαθεί να απαντήσει στο ερώτηµα αυτό. Συνολικά άνδρες υποβλήθηκαν σε ριζική προστατεκτοµή από τον ίδιο χειρουργό µεταξύ 2003 και 2008, από τους οποίους οι 77 είχαν προεγχειρητικό PSA<2,5 ng/ml. Από αυτούς οι 51 (66%) υποβλήθηκαν σε βιοψία λόγω ύποπτης δακτυλικής εξέτασης, ενώ οι υπόλοιποι λόγω αυξηµένου PSA velocity, αιµοσπερµίας ή παθολογικών ευρηµάτων σε διορθικό υπερηχογράφηµα. Στο 8% εντοπίστηκε καρκίνος σε διουρηθρική εκτοµή προστατικού αδενώµατος. Παρά το χαµηλό προεγχειρητικό PSA, 8 (10,4%) και 20 (26%) άνδρες είχαν στη βιοψία και στο παρασκεύασµα της ριζικής προστατεκτοµής αντίστοιχα Gleason score 7 ή µεγαλύτερο. 7 (9%) και 6 (7,8%) ασθενείς είχαν τελικά εξωκαψική επέκταση της νόσου ή θετικά χειρουργικά όρια. Το µέγεθος του όγκου ήταν σηµαντικά µεγαλύτερο στους ασθενείς µε ύποπτη δακτυλική εξέταση (3.3 vs 1.7 cc, p = 0.018). Παρόλο ότι το PSA των ασθενών αυτών ήταν µικρότερο του 2,5 ng/ml, ένα σηµαντικό ποσοστό είχε τελικά επιθετικά παθολογανατοµικά χαρακτηριστικά στο παρασκεύασµα της ριζικής προστατεκτοµής. Οι συγγραφείς καταλήγουν ότι η δακτυλική εξέταση παραµένει ένα σηµαντικό εργαλείο στην πρώιµη διάγνωση του προστατικού καρκίνου και δεν πρέπει να παραλείπεται.

19 24-25 ανασκοπήσεις 01// ιαγνωστική προσέγγιση του υπογόνιµου άνδρα Μ. Χαραλάµπους, Ε. Μαυροµανωλάκης Η διερεύνηση της ανδρικής υπογονιµότητας πρέπει σε γενικές γραµµές να ξεκινά όταν συµπληρωθεί ένας χρόνος ελεύθερων σεξουαλικών επαφών, χωρίς λήψη αντισυλληπτικών µέτρων, και δεν έχει επιτευχθεί εγκυµοσύνη. Αν όµως υπάρχουν γνωστοί παράγοντες κινδύνου όπως η αµφοτερόπλευρη κρυψορχία, τότε η προσέγγιση επιβάλλεται να γίνεται νωρίτερα. Η διερεύνηση πρέπει πάντοτε να ξεκινά από το ιστορικό το οποίο µπορεί να αποτελέσει πηγή πολύτιµων πληροφοριών και µαζί µε την κλινική εξέταση µπορεί να δώσει µερικές φορές ξεκάθαρη κατεύθυνση για την διάγνωση. Το σπερµοδιάγραµµα αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο στην παρακλινική εξέταση του υπογόνιµου άνδρα. Είναι η βασική πηγή πληροφοριών σχετικά µε τη σπερµατογένεση, τη λειτουργία των ενδοκρινών αδένων και τη λειτουργία του εκφορητικού συστήµατος και σε συνδυασµό µε τον απεικονιστικό και τον ορµονικό έλεγχο µπορεί να οδηγήσει στον καθορισµό της αιτίας της υπογονιµότητας. Η Παγκόσµια Οργάνωση Υγείας (WHO) έχει ορίσει την υπογονιµότητα ως την αδυναµία ενός σεξουαλικά ενεργούς ζευγαριού να επιτύχει εγκυµοσύνη µετά από 12 µήνες σεξουαλικής επαφής χωρίς αντισυλληπτικά µέτρα (WHO,1995). Σηµαντικό στοιχείο του ορισµού αυτού είναι ότι η υπογονιµότητα αφορά το ζευγάρι και όχι µεµονωµένα το άτοµο. Βασικός λόγος για αυτό είναι η διαπίστωση ότι στο 30-40% των περιπτώσεων η υπογονιµότητα είναι µικτής αιτιολογίας, ενώ σε ένα ποσοστό 20-30% το αίτιο ανευρίσκεται µόνο στον άνδρα και στο 30% µόνο στην γυναίκα. Πρέπει να αναφερθεί ότι σε ένα αρκετά σηµαντικό ποσοστό (περίπου 15% των ζευγαριών µε υπογονιµότητα) δεν είναι δυνατή η ανεύρεση του αιτίου, παρά τον ενδελεχή έλεγχο ( ιδιοπαθής υπογονιµότητα). Κατά την διερεύνηση της υπογονιµότητας στον άνδρα, γίνεται ο διαχωρισµός σε πρωτοπαθή και δευτεροπαθή ανδρική υπογονιµότητα: Πρωτοπαθής ανδρική υπογονιµότητα θεωρείται η απουσία εγκυµοσύνης στις προηγούµενες σχέσεις του ασθενούς αν επιχειρούσε γονιµοποίηση, ενώ ως δευτεροπαθής ανδρική υπογονιµότητα θεωρείται η περίπτωση κατά την οποία υπήρξε προηγηθείσα εγκυµοσύνη µε την ίδια ή διαφορετική σύντροφο. Βασικοί στόχοι στη διαγνωστική διερεύνηση του υπογόνιµου άνδρα είναι ο διαχωρισµός σε αναστρέψιµες και µη αναστρέψιµες καταστάσεις, η ταυτοποίηση όσων είναι υποψήφιοι για τεχνικές υποβοηθούµενης αναπαραγωγής αλλά και εκείνων που θα θεωρηθούν στείροι και θα χρειαστούν συµβουλευτική αγωγή είτε για υιοθεσία, είτε για τεχνητή γονι- µοποίηση µε δωρεά σπέρµατος. ΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ Η διερεύνηση πρέπει πάντοτε να ξεκινά από το Ιστορικό. Ιστορικό Υπογονιµότητας: Αρχικά πρέπει να διευκρινιστεί ο τύπος της υπογονιµότητας, αν είναι δηλαδή Πρωτοπαθής ή ευτεροπαθής (αν έχει προηγηθεί εγκυµοσύνη µε την ίδια ή άλλη σύντροφο). Στη

20 ανασκόπηση// 01// ιαγνωστική προσέγγιση του υπογόνιµου άνδρα συνέχεια πρέπει να ξεκαθαρίζεται αν έχει πραγµατοποιηθεί οποιαδήποτε άλλη θεραπεία για την υπογονιµότητα και ποιά ήταν τα αποτελέσµατα της. Οικογενειακό Ιστορικό: Εξετάζεται η ύπαρξη υπογονιµότητας σε άλλα µέλη της οικογένειας (πρώτου βαθµού συγγενείς) και αναφέρεται η ύπαρξη συγγενών ανωµαλιών όπως η κυστική ίνωση, το σύνδρο- µο Young κ.α. Αναπτυξιακό Ιστορικό: Αναζητούνται πληροφορίες για τον χρόνο έναρξης της εφηβείας. Η πρώιµη ήβη µπορεί να οφείλεται σε ανδρογενετικό σύνδροµο των επινεφριδίων ενώ η καθυστερηµένη ήβη µπορεί να υποδηλώνει σύνδροµο Klinefelter ή ιδιοπαθή υπογοναδισµό. Ατοµικό Αναµνηστικό: Ο άνδρας πρέπει να ερωτάται για παθήσεις των όρχεων (κρυψορχία σε παιδική ηλικία, µεταπαρωτιδική ορχίτιδα, συστροφή όρχεως, ορχικό τραύµα κ.α), λοιµώξεις του ουροποιογεννητικού συστήµατος, πρόσφατη σοβαρή λοίµωξη ή παρατεταµένη εµπύρετη νόσο (η υπερπυρεξία >38.5 o C, ανεξάρτητα αιτιολογίας έχει κατασταλτική επίδραση στη σπερµατογένεση µέχρι και για 6 µήνες). Επίσης, πρέπει να ερωτάται για συστηµατικές νόσους (σακχαρώδης διαβήτης, νευρολογικές νόσοι), για ηπατική και νεφρική ανεπάρκεια, για θυρεοειδοπάθεια, για επινεφριδιακή νόσο και για διαταραχές του υποθαλάµου-υπόφυσης (κεφαλαλγίες, διαταραχές όρασης και όσφρησης, πολυδιψία και µεγαλακρία). Χειρουργικό Αναµνηστικό: Πρέπει να αναφέρονται ενδεχόµενες επεµβάσεις στο όσχεο (υδροκήλη, ορχεοπηξία κ.α), στη βουβωνική χώρα (κήλες, κιρσοκήλη),στην ουροδόχο κύστη και τον προστάτη καθώς και τυχόν επεµβάσεις στην πύελο. Φαρµακευτικές ουσίες: Πολλές φαρµακευτικές ουσίες και τα αναβολικά στεροειδή µπορούν να επηρεάσουν την παραγωγή και την λειτουργία των σπερ- µατοζωαρίων (σιµετιδίνη, νιτροφουραντοίνη, σπιρονολακτόνη, κυκλοσπορίνη, διάφορα αντιβιοτικά, χηµειοθεραπευτικές ουσιές κ.α.). Ιστορικό Έκθεσης σε Γοναδοτοξικούς Παράγοντες: Το κάπνισµα προκαλεί µείωση της κινητικότητας και µορφολογικές ανωµαλίες στα σπερµατοζωάρια. Το αλκοόλ επιδρά στον άξονα ''Υποθάλαµος -Υπόφυση- Γονάδες µε αποτέλεσµα την µείωση της ορχικής παραγωγής τεστοστερόνης.τα ναρκωτικά (µαριχουάνα και κοκαίνη) δρούν µέσω καταστολής του υποθάλαµου. Εξετάζονται επίσης η επαγγελµατική ή η περιβαλλοντική έκθεση σε ακτινοβολία, τοξικές χηµικές ουσίες (φυτοφάρµακα, εντοµοκτόνα, βαρέα µέταλλα κ.α), η χρόνια έκθεση σε υψηλές θερµοκρασίες καθώς και η πιθανότητα ακτινοθεραπείας ή χηµειοθεραπείας. Σεξουαλικό Ιστορικό: Η χρήση λιπαντικών του κόλπου και σιέλου µπορεί να προκαλέσει καταστροφή των σπερµατοζωαρίων. Ο συγχρονισµός των σεξουαλικών επαφών µε την ωορρηξία παίζει βασικό ρόλο, ειδικά σε ασθενείς µε οριακά φυσιολογικό σπέρµα. ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ Η κλινική εξέταση πρέπει να περιλαµβάνει όλα τα συστήµατα αλλά εστιάζεται στην εξέταση των έξω γεννητικών οργάνων και των δευτερευόντων χαρακτηριστικών του φύλου. Γενική επισκόπηση Αναζητούνται σηµεία υπογοναδισµού όπως πτωχή ανάπτυξη δευτερευόντων χαρακτηριστικών του φύλου, µη φυσιολογική µυική διάπλαση, απουσία ανδρικής κατανοµής της τρίχωσης, ευνουχοειδής ανάπτυξη των έξω γεννητικών οργάνων, γυναικοµαστία κ.α Παθολογικής σηµασίας γυναικοµαστία χαρακτηρίζει το σύνδροµο Klinefelter, πιθανόν όµως να οφείλεται και σε ενδογενή και εξωγενή οιστρογόνα ή και σε λήψη φαρµάκων (π.χ δακτυλίτιδα, σπιρονολακτόνη).

Διαχείριση της βιοχημικής υποτροπής στον καρκίνο του προστάτη

Διαχείριση της βιοχημικής υποτροπής στον καρκίνο του προστάτη Μωυσίδης Κυριάκος Λέκτορας Ουρoλογίας Β ουρολογική κλινική του Α.Π.Θ. Διευθυντής Καθηγητής Ε. Ιωαννίδης Διαχείριση της βιοχημικής υποτροπής στον καρκίνο του προστάτη Καρκίνος του προστάτη Yπάρχει κάποια

Διαβάστε περισσότερα

Ριζική προστατεκτομή

Ριζική προστατεκτομή Ριζική προστατεκτομή Ηρακλής Χ. Μητσογιάννης Επίκ. Καθηγητής Ουρολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών Σισμανόγλειο Γ.Ν.Α. Σύγκρουση συμφερόντων Ερευνητής, Ομιλητής, Σύμβουλος (κατά την τελευταία 5ετία) για τις

Διαβάστε περισσότερα

Δεκαπεντάλεπτη προετοιμασία του φοιτητή, για την παρακολούθηση του μαθήματος του καρκίνου του προστάτη.

Δεκαπεντάλεπτη προετοιμασία του φοιτητή, για την παρακολούθηση του μαθήματος του καρκίνου του προστάτη. Δεκαπεντάλεπτη προετοιμασία του φοιτητή, για την παρακολούθηση του μαθήματος του καρκίνου του προστάτη. Καρκίνος του προστάτη Επιδημιολογία: Αποτελεί τον συχνότερα διαγνωσμένο καρκίνο στον άνδρα. 186.320

Διαβάστε περισσότερα

BEST OF URO ONCOLOGY Penile Testicular Cancer 2016 ΦΡΑΓΚΟΥΛΗΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΕΙΔΙΚΕΥΟΜΕΝΟΣ ΟΥΡΟΛΟΓΟΣ ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Γ.Ν.Α. Γ.

BEST OF URO ONCOLOGY Penile Testicular Cancer 2016 ΦΡΑΓΚΟΥΛΗΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΕΙΔΙΚΕΥΟΜΕΝΟΣ ΟΥΡΟΛΟΓΟΣ ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Γ.Ν.Α. Γ. BEST OF URO ONCOLOGY Penile Testicular Cancer 2016 ΦΡΑΓΚΟΥΛΗΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΕΙΔΙΚΕΥΟΜΕΝΟΣ ΟΥΡΟΛΟΓΟΣ ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Γ.Ν.Α. Γ. ΓΕΝΝΗΜΑΤΑΣ Σκοπός της μελέτης η αξιολόγηση των επιπλοκών σε ασθενείς

Διαβάστε περισσότερα

Δεκαπεντάλεπτη προετοιμασία του φοιτητή ιατρικής για το μάθημα του καρκίνου του όρχη βασικές γνώσεις :

Δεκαπεντάλεπτη προετοιμασία του φοιτητή ιατρικής για το μάθημα του καρκίνου του όρχη βασικές γνώσεις : Δεκαπεντάλεπτη προετοιμασία του φοιτητή ιατρικής για το μάθημα του καρκίνου του όρχη βασικές γνώσεις : Οι όρχεις αποτελούν κομμάτι του αναπαραγωγικού συστήματος (παραγωγή σπερματοζωάριων) του άνδρα αλλά

Διαβάστε περισσότερα

Κατευθυντήριες οδηγίες για τον mcrpc Εφαρμογή στην καθημερινή κλινική πρακτική

Κατευθυντήριες οδηγίες για τον mcrpc Εφαρμογή στην καθημερινή κλινική πρακτική Κατευθυντήριες οδηγίες για τον mcrpc Εφαρμογή στην καθημερινή κλινική πρακτική Κων/νος Χατζημουρατίδης Αναπληρωτής Καθηγητής Ουρολογίας Β Ουρολογική Κλινική ΑΠΘ Δήλωση συμφερόντων Είδος Μισθός Ερευνητικά

Διαβάστε περισσότερα

Ροµποτική Ουρολογία στην Ελλάδα

Ροµποτική Ουρολογία στην Ελλάδα Ροµποτική Ουρολογία στην Ελλάδα - παρεθλόν, παρόν και µέλλον - Βασίλης Πουλάκης MD, PhD, FEBU Aν. Kαθηγητής Iατρικής Σχολής Παν/µίου Φρανκφούρτης, Γερµανίας Διευθυντής Ουρολογικής Κλινικής Metropolitan

Διαβάστε περισσότερα

ΑΚΤΙΝΟΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΣΤΟΝ ΚΑΡΚΙΝΟ ΤΟΥ ΠΡΟΣΤΑΤΟΥ - ΠΟΤΕ?

ΑΚΤΙΝΟΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΣΤΟΝ ΚΑΡΚΙΝΟ ΤΟΥ ΠΡΟΣΤΑΤΟΥ - ΠΟΤΕ? ΑΚΤΙΝΟΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΣΤΟΝ ΚΑΡΚΙΝΟ ΤΟΥ ΠΡΟΣΤΑΤΟΥ - ΠΟΤΕ? ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΑΡΡΗΣ ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ Α ΑΚΤΙΝΟΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΟΥ ΟΓΚΟΛΟΓΙΚΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ ΜΕΤΑΞΑ Η ΑΚΤΙΝΟΘΕΡΑΠΕΙΑ κατέχει ένα ιδιαίτερα

Διαβάστε περισσότερα

Παναγιώτης Ραφαήλ Μπαλαξής ειδικευόμενος ιατρός Ουρολογική κλινική Γ.Ν.Θ. ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ

Παναγιώτης Ραφαήλ Μπαλαξής ειδικευόμενος ιατρός Ουρολογική κλινική Γ.Ν.Θ. ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ Παναγιώτης Ραφαήλ Μπαλαξής ειδικευόμενος ιατρός Ουρολογική κλινική Γ.Ν.Θ. ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ Ο ορισμός του θετικού χειρουργικού ορίου είναι ξεκάθαρος Ως θετικό χειρουργικό όριο ορίζεται η παρουσία όγκου, ο οποίος

Διαβάστε περισσότερα

Υπολογιστές ογκολογικού κινδύνου: Καρκίνος Νεφρού - Ουροδόχου Κύστης

Υπολογιστές ογκολογικού κινδύνου: Καρκίνος Νεφρού - Ουροδόχου Κύστης Υπολογιστές ογκολογικού κινδύνου: Καρκίνος Νεφρού - Ουροδόχου Κύστης Χαράλαμπος Κ. Μαμουλάκης Λέκτορας Ουρολογίας Ουρολογική Κλινική Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Ηρακλείου Πανεπιστήμιο Κρήτης, Τμήμα

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΠΡΟΣΤΑΤΗ Είναι συχνός ο καρκίνος του προστάτη; Ποιοί παράγοντες κινδύνου σχετίζονται με τον καρκίνο του προστάτη ;

ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΠΡΟΣΤΑΤΗ Είναι συχνός ο καρκίνος του προστάτη; Ποιοί παράγοντες κινδύνου σχετίζονται με τον καρκίνο του προστάτη ; ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΠΡΟΣΤΑΤΗ Είναι συχνός ο καρκίνος του προστάτη; Πρόκειται για το συχνότερο καρκίνο και τη δεύτερη αιτία θανάτου από καρκίνο στους άνδρες. Η συχνότητά του αυξάνει με την αύξηση της ηλικίας και το

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ ΣΕ ΑΣΘΕΝΗ ΜΕ ΚΑΡΚΙΝΟ ΟΥΡΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ

ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ ΣΕ ΑΣΘΕΝΗ ΜΕ ΚΑΡΚΙΝΟ ΟΥΡΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ ΣΕ ΑΣΘΕΝΗ ΜΕ ΚΑΡΚΙΝΟ ΟΥΡΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ ΜΠΑΡΚΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΑΝ Α Π Λ Η Ρ Ω Τ Ρ Ι Α Π Ρ Ο Ϊ Σ ΤΑΜ Ε Ν Η ΟΥ Ρ ΟΛΟ Γ Ι ΚΟΥ- Ο Γ ΚΟΛΟ Γ Ι ΚΟΥ Τ Μ Η Μ ΑΤΟ Σ ΑΝ Θ «Θ Ε ΑΓ Ε Ν Ε Ι Ο» ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ Βασική

Διαβάστε περισσότερα

Διλήμματα στον προστατικό καρκίνο. Γεράσιμος Αλιβιζάτος Διευθυντής Γ Ουρολογικής Κλινικής Νοσοκομείου ΥΓΕΙΑ

Διλήμματα στον προστατικό καρκίνο. Γεράσιμος Αλιβιζάτος Διευθυντής Γ Ουρολογικής Κλινικής Νοσοκομείου ΥΓΕΙΑ Διλήμματα στον προστατικό καρκίνο Γεράσιμος Αλιβιζάτος Διευθυντής Γ Ουρολογικής Κλινικής Νοσοκομείου ΥΓΕΙΑ Επιδημιολογικά στοιχεία Ο προστατικός καρκίνος είναι ο συχνότερος, από διαγνωστικής πλευράς καρκίνος,

Διαβάστε περισσότερα

Νεφρός. Ουρογεννητικό Σύστημα στον Άνδρα. . Ουρητήρας Κύστη. Σπερματοδόχος Κύστη. Ουρήθρα. Προστάτης Όρχις

Νεφρός. Ουρογεννητικό Σύστημα στον Άνδρα. . Ουρητήρας Κύστη. Σπερματοδόχος Κύστη. Ουρήθρα. Προστάτης Όρχις Κακοήθεις Παθήσεις Προστάτου Νεφρός Ουρογεννητικό Σύστημα στον Άνδρα. Ουρητήρας Κύστη Σπερματοδόχος Κύστη Προστάτης Όρχις Ουρήθρα ρ Ουροδόχος κύστις-ουρήθρα Προστάτης.. Ουροδόχος κύστις Σπερματοδόχος κύστις

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΑ ΚΑΡΚΙΝΩΜΑΤΑ ΕΚ ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΟΥ ΕΠΙΘΗΛΙΟΥ ΑΝΩΤΕΡΟΥ ΟΥΡΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ

ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΑ ΚΑΡΚΙΝΩΜΑΤΑ ΕΚ ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΟΥ ΕΠΙΘΗΛΙΟΥ ΑΝΩΤΕΡΟΥ ΟΥΡΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΑ ΚΑΡΚΙΝΩΜΑΤΑ ΕΚ ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΟΥ ΕΠΙΘΗΛΙΟΥ ΑΝΩΤΕΡΟΥ ΟΥΡΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ M. Rouprêt, R. Zigeuner, J. Palou, A. öhle, E. Kaasinen, M. abjuk, R. Sylvester, W. Oosterlinck Eur Urol 2011 Apr;59(4):584-94

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΠΡΟΣΤΑΤΗ. Ιωάννης Βακαλόπουλος Χειρουργός Ουρολόγος Λέκτορας Αριστοτελείου Παν/µιου Θεσσαλονίκης

ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΠΡΟΣΤΑΤΗ. Ιωάννης Βακαλόπουλος Χειρουργός Ουρολόγος Λέκτορας Αριστοτελείου Παν/µιου Θεσσαλονίκης ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΠΡΟΣΤΑΤΗ Ιωάννης Βακαλόπουλος Χειρουργός Ουρολόγος Λέκτορας Αριστοτελείου Παν/µιου Θεσσαλονίκης Σύγκριση του καρκίνου του προστάτη µε άλλους καρκίνους Καρκίνος Προστάτη Ο συχνότερος καρκίνος στον

Διαβάστε περισσότερα

ΟΥΡΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΑΡΚΙΝΟΣ. Ιωάννης Βακαλόπουλος Χειρουργός Ουρολόγος Λέκτορας Αριστοτελείου Παν/µιου Θεσσαλονίκης

ΟΥΡΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΑΡΚΙΝΟΣ. Ιωάννης Βακαλόπουλος Χειρουργός Ουρολόγος Λέκτορας Αριστοτελείου Παν/µιου Θεσσαλονίκης ΟΥΡΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΑΡΚΙΝΟΣ Ιωάννης Βακαλόπουλος Χειρουργός Ουρολόγος Λέκτορας Αριστοτελείου Παν/µιου Θεσσαλονίκης Καρκίνος Προστάτη Ο συχνότερος καρκίνος στον άνδρα Ηλικία > 65, αλλά εµφανίζεται και σε νεώτερους

Διαβάστε περισσότερα

Ca Προστάτη. Μοριακοί δείκτες και στρατηγική χειρισμού των ασθενών με νόσο χαμηλού κινδύνου ΣΤΑΥΡΟΣ ΣΠ. ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ ΛΕΚΤΟΡΑΣ ΟΥΡΟΛΟΓΙΑΣ Α.Π.Θ.

Ca Προστάτη. Μοριακοί δείκτες και στρατηγική χειρισμού των ασθενών με νόσο χαμηλού κινδύνου ΣΤΑΥΡΟΣ ΣΠ. ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ ΛΕΚΤΟΡΑΣ ΟΥΡΟΛΟΓΙΑΣ Α.Π.Θ. Ca Προστάτη Μοριακοί δείκτες και στρατηγική χειρισμού των ασθενών με νόσο χαμηλού κινδύνου ΣΤΑΥΡΟΣ ΣΠ. ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ ΛΕΚΤΟΡΑΣ ΟΥΡΟΛΟΓΙΑΣ Α.Π.Θ. Ca Προστάτη Ο δεύτερος σε συχνότητα καρκίνος στους άνδρες 1 στους

Διαβάστε περισσότερα

15/1/2018. Δρ. Σάββας Παρασκευόπουλος Χειρουργός Ουρολόγος Θεσσαλονίκη 2-5 /11/ ο Μακεδονικό Ουρολογικό Συμπόσιο

15/1/2018. Δρ. Σάββας Παρασκευόπουλος Χειρουργός Ουρολόγος Θεσσαλονίκη 2-5 /11/ ο Μακεδονικό Ουρολογικό Συμπόσιο Η χρήση του PET CT στην Ογκολογία και όχι μόνο Δρ. Σάββας Παρασκευόπουλος Χειρουργός Ουρολόγος Θεσσαλονίκη 2-5 /11/2017 11ο Μακεδονικό Ουρολογικό Συμπόσιο 1 Τι είναι το PET SCAN; Η Pet scan (pozitron emission

Διαβάστε περισσότερα

Διαχείριση του ζευγαριού που θέλει να τεκνοποιήσει

Διαχείριση του ζευγαριού που θέλει να τεκνοποιήσει Διαχείριση του ζευγαριού που θέλει να τεκνοποιήσει Υπογονιµότητα: αδυναµία σύλληψης µετά από 1 χρόνο ελεύθερων σεξουαλικών επαφών Ικανότητα σύλληψης/µήνα: ~20% 10-15% των ζευγαριών: πρόβληµα υπογονιµότητας

Διαβάστε περισσότερα

Καρκινικοί δείκτες: υπερεκτιμούνται, τρομοκρατούν, παραπλανούν... Τι πραγματικά ισχύει;

Καρκινικοί δείκτες: υπερεκτιμούνται, τρομοκρατούν, παραπλανούν... Τι πραγματικά ισχύει; Καρκινικοί δείκτες: υπερεκτιμούνται, τρομοκρατούν, παραπλανούν... Τι πραγματικά ισχύει; Μανόλης Μούστος Ιατρός Βιοπαθολόγος Ανοσολογικό Τμήμα ΒΓΝΗ Στις Δυτικές κοινωνίες, ο καρκίνος προκαλεί έναν στους

Διαβάστε περισσότερα

Urogold III: Οι σημαντικότερες δημοσιεύσεις της χρονιάς (Προστάτης- όρχεις)

Urogold III: Οι σημαντικότερες δημοσιεύσεις της χρονιάς (Προστάτης- όρχεις) Urogold III: Οι σημαντικότερες δημοσιεύσεις της χρονιάς (Προστάτης- όρχεις) Μουρμούρης Παναγιώτης MD, MSc, PhD, FEBU Πανεπιστημιακός Υπότροφος ΕΚΠΑ Β Ουρολογική Κλινική Σισμανόγλειο ΓΝΑ Καμία σύγκρουση

Διαβάστε περισσότερα

Συνέντευξη με τον Μαιευτήρα, Χειρουργό Γυναικολόγο αναπαραγωγής, Μιχάλη Κλ. Φραγκουλίδη

Συνέντευξη με τον Μαιευτήρα, Χειρουργό Γυναικολόγο αναπαραγωγής, Μιχάλη Κλ. Φραγκουλίδη Συνέντευξη με τον Μαιευτήρα, Χειρουργό Γυναικολόγο αναπαραγωγής, Μιχάλη Κλ. Φραγκουλίδη Η ανδρική υπογονιμότητα είναι ένα θέμα που απασχολεί ιδιαίτερα τον επιστημονικό κόσμο με δεδομένο ότι τα τελευταία

Διαβάστε περισσότερα

Ενδείξεις μερικής ορχεκτομής, πότε και σε ποιους ασθενείς

Ενδείξεις μερικής ορχεκτομής, πότε και σε ποιους ασθενείς Ενδείξεις μερικής ορχεκτομής, πότε και σε ποιους ασθενείς Γεώργιος Ι. Παπαδόπουλος, MD, PhD, FEBU Eπιμελητής Β Ουρολογικής Κλινικής ΓΝΑ Γ. ΓΕΝΝΗΜΑΤΑΣ Θεσ/νίκη, 12 Ιουνίου 2015 Καρκίνος όρχεως - Εισαγωγή

Διαβάστε περισσότερα

UROGOLD III: Οι σηµαντικότερες δηµοσιεύσεις της χρονιάς Καρκίνος Όρχεως και Πέους Ευάγγελος Φραγκιάδης Ακαδηµαϊκός Υπότροφος Α Ουρολογική Κλινική ΕΚΠΑ

UROGOLD III: Οι σηµαντικότερες δηµοσιεύσεις της χρονιάς Καρκίνος Όρχεως και Πέους Ευάγγελος Φραγκιάδης Ακαδηµαϊκός Υπότροφος Α Ουρολογική Κλινική ΕΚΠΑ UROGOLD III: Οι σηµαντικότερες δηµοσιεύσεις της χρονιάς Καρκίνος Όρχεως και Πέους Ευάγγελος Φραγκιάδης Ακαδηµαϊκός Υπότροφος Α Ουρολογική Κλινική ΕΚΠΑ Καµία σύγκρουση συµφερόντων Some may think this was

Διαβάστε περισσότερα

Βασίλειος Ι. Τζελέπης Χειρουργός -- Ουρολόγος Δντης Ουρολογικής Κλινικής 401 ΓΣΝΑ

Βασίλειος Ι. Τζελέπης Χειρουργός -- Ουρολόγος Δντης Ουρολογικής Κλινικής 401 ΓΣΝΑ Βασίλειος Ι. Τζελέπης Χειρουργός -- Ουρολόγος Δντης Ουρολογικής Κλινικής 401 ΓΣΝΑ Τα συμπτώματα από το κατώτερο ουροποιητικό (LUTS) είναι η πιο συχνή κατάσταση στους ενήλικους άνδρες. Αύξηση LUTS με την

Διαβάστε περισσότερα

Κατευθυντήριες οδηγίες της EAU για τον ουροθηλιακό καρκίνο ανώτερης αποχετευτικής μοίρας ουροποιητικού

Κατευθυντήριες οδηγίες της EAU για τον ουροθηλιακό καρκίνο ανώτερης αποχετευτικής μοίρας ουροποιητικού Κατευθυντήριες οδηγίες της EAU για τον ουροθηλιακό καρκίνο ανώτερης αποχετευτικής μοίρας ουροποιητικού M. Rouprêt, M. Babjuk, M. Burger, E. ompérat, N.. owan P. Gontero, A.H. Mostafid, J. Palou, B.W.G.

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΡΚΙΝΟ του ΠΡΟΣΤΑΤΗ. Πως να προλάβετε τον ΔΙΑΓΝΩΣΗ Η ΕΓΚΑΙΡΗ ΣΩΖΕΙ ΖΩΕΣ. Επιστημονική Επιμέλεια Ελληνική Ουρολογική Εταιρία

ΚΑΡΚΙΝΟ του ΠΡΟΣΤΑΤΗ. Πως να προλάβετε τον ΔΙΑΓΝΩΣΗ Η ΕΓΚΑΙΡΗ ΣΩΖΕΙ ΖΩΕΣ. Επιστημονική Επιμέλεια Ελληνική Ουρολογική Εταιρία Η ΕΓΚΑΙΡΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΣΩΖΕΙ ΖΩΕΣ Πως να προλάβετε τον ΚΑΡΚΙΝΟ του ΠΡΟΣΤΑΤΗ με ΤΗΝ ΕΥΓΕΝΙΚΗ Χορηγία Επιστημονική Επιμέλεια Ελληνική Ουρολογική Εταιρία με ΤΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ «Αυτές οι πληροφορίες προορίζονται για

Διαβάστε περισσότερα

UroSwords I (ΚΥΠ) Μονοθεραπεία ή συνδυαστική φαρμακοθεραπεία; Η μονοθεραπεία είναι επαρκής. Χαράλαμπος Κ. Μαμουλάκης Λέκτορας Ουρολογίας

UroSwords I (ΚΥΠ) Μονοθεραπεία ή συνδυαστική φαρμακοθεραπεία; Η μονοθεραπεία είναι επαρκής. Χαράλαμπος Κ. Μαμουλάκης Λέκτορας Ουρολογίας UroSwords I (ΚΥΠ) Μονοθεραπεία ή συνδυαστική φαρμακοθεραπεία; Η μονοθεραπεία είναι επαρκής Χαράλαμπος Κ. Μαμουλάκης Λέκτορας Ουρολογίας Ουρολογική Κλινική Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Ηρακλείου Πανεπιστήμιο

Διαβάστε περισσότερα

Πρόγραμμα Ογκολογίας Ουροποιογεννητικού GenitoUrinary Oncology

Πρόγραμμα Ογκολογίας Ουροποιογεννητικού GenitoUrinary Oncology Πρόγραμμα Ογκολογίας Ουροποιογεννητικού 2017 2018 GenitoUrinary Oncology 2017-2018 Κωδικός Μαθήματος: ΧΡ0511 Υπεύθυνος Καθηγητής: Σταύρος Γκράβας, Αναπληρωτής Καθηγητής ECTS: 2 Τύπος Μαθήματος: ΕΠΙΛΟΓΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Οι σκοποί της Εταιρείας μας είναι επιστημονικοί και κοινωνικοί και αφορούν στην:

Οι σκοποί της Εταιρείας μας είναι επιστημονικοί και κοινωνικοί και αφορούν στην: Ο καρκίνος του μαστού αποτελεί τη συχνότερη νεοπλασματική νόσο που προσβάλλει τις γυναίκες, με αρνητικές επιπτώσεις όχι μόνο για την ίδια την ασθενή, αλλά και για το οικογενειακό και φιλικό της περιβάλλον.

Διαβάστε περισσότερα

Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος: το πρότυπο των αυτόάνοσων ρευματικών νοσημάτων

Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος: το πρότυπο των αυτόάνοσων ρευματικών νοσημάτων Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος: το πρότυπο των αυτόάνοσων ρευματικών νοσημάτων Φ.Ν. Σκοπούλη Καθηγήτρια τον Χαροκόπειου Πανεπιστημίου Αθηνών συστηματικός ερυθηματώδης λύκος θεωρείται η κορωνίδα των αυτοάνοσων

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΗΘΕΙΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΘΥΡΕΟΕΙΔΟΥΣ

ΣΥΝΗΘΕΙΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΘΥΡΕΟΕΙΔΟΥΣ Οι όζοι του θυρεοειδούς είναι συχνοί και αποτελούν το συχνότερο ενδοκρινολογικό πρόβλημα σε πολλές χώρες. Οι πιθανότητες ότι κάποιος θα ανακαλύψει έναν τουλάχιστον όζο θυρεοειδούς είναι 1 στις 10 ενώ σε

Διαβάστε περισσότερα

Τ 1 G 3. Επαρκής TUR ή re-tur;

Τ 1 G 3. Επαρκής TUR ή re-tur; EΠΙΦΑΝΕΙΑΚΟΣ ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΟΥΡΟΔΟΧΟΥ ΚΥΣΤΕΩΣ Τ 1 G 3. Επαρκής TUR ή re-tur; Εισηγητής: Γ.Κ. ΜΟΥΣΤΑΚΑΣ Α.Ν.Θ. Θεαγένειο Θεσσαλονίκης Οργάνωση: Τμήμα Ουρογεννητικής Ογκολογίας της Ελληνικής Ουρολογικής Εταιρείας

Διαβάστε περισσότερα

ΑΚΡΑΤΕΙΑ ΟΥΡΩΝ. Αίτια της ακράτειας

ΑΚΡΑΤΕΙΑ ΟΥΡΩΝ. Αίτια της ακράτειας ΑΚΡΑΤΕΙΑ ΟΥΡΩΝ Η ICS (International Continence Society) έχει ορίσει την ακράτεια των ούρων ως μια κατάσταση ακούσιας απώλειας των ούρων, η οποία αποτελεί κοινωνικό και υγιεινoμικό πρόβλημα που μπορεί να

Διαβάστε περισσότερα

Η θέση της χημειοθεραπείας σε ασθενείς 3 ης ηλικίας. Θωμάς Μακατσώρης Λέκτορας Παθολογίας-Ογκολογίας Πανεπιστήμιο Πατρών 23-10-2010

Η θέση της χημειοθεραπείας σε ασθενείς 3 ης ηλικίας. Θωμάς Μακατσώρης Λέκτορας Παθολογίας-Ογκολογίας Πανεπιστήμιο Πατρών 23-10-2010 Η θέση της χημειοθεραπείας σε ασθενείς 3 ης ηλικίας Θωμάς Μακατσώρης Λέκτορας Παθολογίας-Ογκολογίας Πανεπιστήμιο Πατρών 23-10-2010 Το πεδίο αλλάζει Αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσης παγκοσμίως Καλύτερη

Διαβάστε περισσότερα

Ιδιαιτερότητες χειρουργικής αντιμετώπισης ΝΕΤ εντέρου

Ιδιαιτερότητες χειρουργικής αντιμετώπισης ΝΕΤ εντέρου Ιδιαιτερότητες χειρουργικής αντιμετώπισης ΝΕΤ εντέρου Γεώργιος Χ. Σωτηρόπουλος, MD, PhD, FACS, FEBS Καθηγητής Χειρουργικής Πανεπιστημίου Essen Αν. Καθηγητής Χειρουργικής ΕΚΠΑ Αθήνα 11.11.2017 Αντιμετώπιση

Διαβάστε περισσότερα

H ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΜΠΕΒΑΣΙΖΟΥΜΑΜΠΗΣ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΠΡΟΟΔΟ ΤΗΣ ΝΟΣΟΥ ΠΡΟΣΦΕΡΕΙ ΟΦΕΛΟΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΒΙΩΣΗ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΜΕΤΑΣΤΑΤΙΚΟ ΚΑΡΚΙΝΟ ΟΡΘΟΥ/ΠΑΧΕΟΣ ΕΝΤΕΡΟΥ

H ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΜΠΕΒΑΣΙΖΟΥΜΑΜΠΗΣ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΠΡΟΟΔΟ ΤΗΣ ΝΟΣΟΥ ΠΡΟΣΦΕΡΕΙ ΟΦΕΛΟΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΒΙΩΣΗ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΜΕΤΑΣΤΑΤΙΚΟ ΚΑΡΚΙΝΟ ΟΡΘΟΥ/ΠΑΧΕΟΣ ΕΝΤΕΡΟΥ H ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΜΠΕΒΑΣΙΖΟΥΜΑΜΠΗΣ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΠΡΟΟΔΟ ΤΗΣ ΝΟΣΟΥ ΠΡΟΣΦΕΡΕΙ ΟΦΕΛΟΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΒΙΩΣΗ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΜΕΤΑΣΤΑΤΙΚΟ ΚΑΡΚΙΝΟ ΟΡΘΟΥ/ΠΑΧΕΟΣ ΕΝΤΕΡΟΥ Κωνσταντίνος Εκμεκτζόγλου MD, PhD Eιδικευόμενος Γαστρεντερολογίας

Διαβάστε περισσότερα

Η διάγνωση του προστατικού καρκίνου πριν και µετα την ανακάλυψη του PSA

Η διάγνωση του προστατικού καρκίνου πριν και µετα την ανακάλυψη του PSA Φ. Σοφράς Η διάγνωση του προστατικού καρκίνου πριν και µετα την ανακάλυψη του PSA Prostate cancer diagnosis and treatment after the introduction of prostate-specific antigen screening: 1986-2005. Welch

Διαβάστε περισσότερα

18. ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ

18. ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ 18. ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ Ο καρκίνος του ενδομητρίου είναι η συχνότερη μορφή γυναικολογικού καρκίνου στις ΗΠΑ ( 6% όλων των νεοδιαγνωσθέντων καρκίνων στις γυναίκες). Η πρόγνωση είναι σχετικά καλή καθώς

Διαβάστε περισσότερα

Βασίλης Πουλάκης. Aν. Kαθηγητής Iατρικής Σχολής Παν/µίου Φρανκφούρτης, Γερµανίας Διευθυντής Ουρολογικής Κλινικής Metropolitan Hospital, Νέο Φάληρο

Βασίλης Πουλάκης. Aν. Kαθηγητής Iατρικής Σχολής Παν/µίου Φρανκφούρτης, Γερµανίας Διευθυντής Ουρολογικής Κλινικής Metropolitan Hospital, Νέο Φάληρο Εντοπισµένος καρκίνος και τοπικά προχωρηµένος καρκίνος του προστάτη: Ανοιχτή ή ροµποτική ή λαπαροσκοπική επέµβαση; - Υπέρ της Ροµποτικής - Βασίλης Πουλάκης MD, PhD, FEBU Aν. Kαθηγητής Iατρικής Σχολής Παν/µίου

Διαβάστε περισσότερα

ΜΗ ΜΕΤΑΣΤΑΤΙΚΟΣ-ΕΥΝΟΥΧΟΑΝΤΟΧΟΣ ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΟΥ ΠΡΟΣΤΑΤΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΝΟΣΟΥ

ΜΗ ΜΕΤΑΣΤΑΤΙΚΟΣ-ΕΥΝΟΥΧΟΑΝΤΟΧΟΣ ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΟΥ ΠΡΟΣΤΑΤΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΝΟΣΟΥ ΜΗ ΜΕΤΑΣΤΑΤΙΚΟΣ-ΕΥΝΟΥΧΟΑΝΤΟΧΟΣ ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΟΥ ΠΡΟΣΤΑΤΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΝΟΣΟΥ Χρήστος Αθ. Καλαϊτζής Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης 1 Non-metastatic castration-resistant prostate cancer (CPRCM0),

Διαβάστε περισσότερα

<<Διαγνωστικά Προβλήματα και θεραπευτική προσέγγιση>> Σφυρόερα Κατερίνα Ρευματολόγος

<<Διαγνωστικά Προβλήματα και θεραπευτική προσέγγιση>> Σφυρόερα Κατερίνα Ρευματολόγος Σφυρόερα Κατερίνα Ρευματολόγος Η οστεοπόρωση στον άνδρα συνήθως εμφανίζεται με κατάγματα ΕΝΩ στη γυναίκα διαγιγνώσκεται με την εξέταση ρουτίνας της

Διαβάστε περισσότερα

ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΗΣ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ

ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΗΣ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΤΗΣ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ Α. ΠΟΤΕ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΥΠΟΒΑΛΛΟΝΤΑΙ ΟΙ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΣΕ ΜΕΤΡΗΣΗ ΟΣΤΙΚΗΣ ΠΥΚΝΟΤΗΤΑΣ (ΑΝΔΡΕΣ ΚΑΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ): ΗΛΙΚΙΑ < 50 ΕΤΩΝ: Κατάγματα χαμηλής βίας

Διαβάστε περισσότερα

Καρκίνος ορθού Προεγχειρητική ακτινοθεραπεία. Λουίζα Βίνη Ογκολόγος Ακτινοθεραπεύτρια Τμήμα Ακτινοθεραπείας Ιατρικό Αθηνών

Καρκίνος ορθού Προεγχειρητική ακτινοθεραπεία. Λουίζα Βίνη Ογκολόγος Ακτινοθεραπεύτρια Τμήμα Ακτινοθεραπείας Ιατρικό Αθηνών Καρκίνος ορθού Προεγχειρητική ακτινοθεραπεία Λουίζα Βίνη Ογκολόγος Ακτινοθεραπεύτρια Τμήμα Ακτινοθεραπείας Ιατρικό Αθηνών Prognostic groups in 1676 patients with T3 rectal cancer treated without preoperative

Διαβάστε περισσότερα

Αντιμετώπιση Ουρολογικών Ογκολογικών ασθενών σε Πρωτοβάθμιο Νοσοκομείο. Προβλήματα και ιδιαιτερότητες. Νοσοκομείο Καβάλας

Αντιμετώπιση Ουρολογικών Ογκολογικών ασθενών σε Πρωτοβάθμιο Νοσοκομείο. Προβλήματα και ιδιαιτερότητες. Νοσοκομείο Καβάλας Αντιμετώπιση Ουρολογικών Ογκολογικών ασθενών σε Πρωτοβάθμιο Νοσοκομείο. Προβλήματα και ιδιαιτερότητες Νοσοκομείο Καβάλας Α. Ζαρκαδούλιας PhD, FEBU Επιμελητής Β Ουρολογική Κλινική Γ.Ν. Καβάλας Διαφορές

Διαβάστε περισσότερα

Εξωτερική Ακτινοθεραπεία Προστάτη. Εξωτερική Ακτινοθεραπεία Προστάτη

Εξωτερική Ακτινοθεραπεία Προστάτη. Εξωτερική Ακτινοθεραπεία Προστάτη Εξωτερική Ακτινοθεραπεία Προστάτη Εξωτερική Ακτινοθεραπεία Προστάτη Σχεδιασμός Ακτινοθεραπείας Προστάτη Σχεδιασμός Ακτινοθεραπείας Προστάτη (Treatment Planning): σύγκριση απεικόνισης μεταξύ Αξονικής και

Διαβάστε περισσότερα

ΥΝΑΜΙΚΟ ΕΓΧΡΩΜΟ TRIPLEX ΤΩΝ ΑΓΓΕΙΩΝ ΤΟΥ ΠΕΟΥΣ

ΥΝΑΜΙΚΟ ΕΓΧΡΩΜΟ TRIPLEX ΤΩΝ ΑΓΓΕΙΩΝ ΤΟΥ ΠΕΟΥΣ ηµήτρης Γ. Χατζηχρήστου Καθηγητής Ουρολογίας Ανδρολογίας Αριστοτελείου Πανεπιστηµίου Θεσσαλονίκης 01 ΥΝΑΜΙΚΟ ΕΓΧΡΩΜΟ TRIPLEX ΤΩΝ ΑΓΓΕΙΩΝ ΤΟΥ ΠΕΟΥΣ Ποια είναι τα αγγειακά προβλήµατα της στύσης; Τα αγγειακά

Διαβάστε περισσότερα

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ-ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ ΣΤΑΔΙΟΠΟΙΗΣΗ-ΙΣΤΟΛΟΓΙΑ- ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ-ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ ΣΤΑΔΙΟΠΟΙΗΣΗ-ΙΣΤΟΛΟΓΙΑ- ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ-ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ ΣΤΑΔΙΟΠΟΙΗΣΗ-ΙΣΤΟΛΟΓΙΑ- ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ Θνησιμότητα: Το αδενοκαρκίνωμα του προστάτη αποτελεί την πιο συνήθη κακοήθη νεοπλασία στους άνδρες, δεν αποτελεί και την κύριααιτίαθανάτου,

Διαβάστε περισσότερα

ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΡΗΓΑΣ MD, FEBU ΔΙΔΑΚΤΩΡ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΟΥΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ. ΕΥΡΩΚΛΙΝΙΚΗΣ ΑΘΗΝΩΝ

ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΡΗΓΑΣ MD, FEBU ΔΙΔΑΚΤΩΡ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΟΥΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ. ΕΥΡΩΚΛΙΝΙΚΗΣ ΑΘΗΝΩΝ ΡΟΜΠΟΤΙΚΗ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΣΤΗΝ ΟΥΡΟΛΟΓΙΑ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΡΗΓΑΣ MD, FEBU ΔΙΔΑΚΤΩΡ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΟΥΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ. ΕΥΡΩΚΛΙΝΙΚΗΣ ΑΘΗΝΩΝ ΡΟΜΠΟΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Da Vinci εντυπωσιακή τεχνολογία που αυξάνει

Διαβάστε περισσότερα

Τι θα προτείνατε σε έναν υγιή 71-χρονο με ένα ενδοφυτικό νεφρικό όγκο 5 cm; Ριζική νεφρεκτομή

Τι θα προτείνατε σε έναν υγιή 71-χρονο με ένα ενδοφυτικό νεφρικό όγκο 5 cm; Ριζική νεφρεκτομή Τι θα προτείνατε σε έναν υγιή 71-χρονο με ένα ενδοφυτικό νεφρικό όγκο 5 cm; Ριζική νεφρεκτομή Dr. med. Αποστολος Π. Λαμπαναρης MD, PhD Χειρουργός Ουρολόγος Πιστοποιημένος Χειρουργός Ρομποτικής Τι είναι

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΟΥ ΝΕΦΡΟΥ. Η κακοήθης νεοπλασία του νεφρού αποτελεί το 3 % των νεοπλασμάτων του ενήλικα. Ασυνήθης είναι η εμφάνιση του σε ηλικίες κάτω των

ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΟΥ ΝΕΦΡΟΥ. Η κακοήθης νεοπλασία του νεφρού αποτελεί το 3 % των νεοπλασμάτων του ενήλικα. Ασυνήθης είναι η εμφάνιση του σε ηλικίες κάτω των ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΟΥ ΝΕΦΡΟΥ. Η κακοήθης νεοπλασία του νεφρού αποτελεί το 3 % των νεοπλασμάτων του ενήλικα. Ασυνήθης είναι η εμφάνιση του σε ηλικίες κάτω των 40 ετών και τυπικά εμφανίζεται στην πέμπτη και έκτη

Διαβάστε περισσότερα

ΥΔΡΟΚΗΛΗ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΟΣΧΕΟΥ - ΥΔΡΟΚΗΛΗ - ΚΙΡΣΟΚΗΛΗ - ΣΥΣΤΡΟΦΗ ΣΠΕΡΜΑΤΙΚΟΥ ΤΟΝΟΥ - ΚΥΣΤΗ ΕΠΙΔΙΔΥΜΙΔΑΣ - ΣΠΕΡΜΑΤΟΚΥΣΤΗ - ΚΥΣΤΕΣ ΟΣΧΕΟΥ

ΥΔΡΟΚΗΛΗ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΟΣΧΕΟΥ - ΥΔΡΟΚΗΛΗ - ΚΙΡΣΟΚΗΛΗ - ΣΥΣΤΡΟΦΗ ΣΠΕΡΜΑΤΙΚΟΥ ΤΟΝΟΥ - ΚΥΣΤΗ ΕΠΙΔΙΔΥΜΙΔΑΣ - ΣΠΕΡΜΑΤΟΚΥΣΤΗ - ΚΥΣΤΕΣ ΟΣΧΕΟΥ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΟΣΧΕΟΥ - ΥΔΡΟΚΗΛΗ - ΚΙΡΣΟΚΗΛΗ - ΣΥΣΤΡΟΦΗ ΣΠΕΡΜΑΤΙΚΟΥ ΤΟΝΟΥ - ΚΥΣΤΗ ΕΠΙΔΙΔΥΜΙΔΑΣ - ΣΠΕΡΜΑΤΟΚΥΣΤΗ - ΚΥΣΤΕΣ ΟΣΧΕΟΥ ΥΔΡΟΚΗΛΗ Είναι η συλλογή υγρού μεταξύ των πετάλων του ιδίως ελυτροειδούς χιτώνα

Διαβάστε περισσότερα

Όρχεις -Χειρισμός παρασκευάσματος -Εισαγωγή στους όγκους. Α.. Κιζιρίδου, Αναπ. Διευθύντρια Παθολογοανατομικού Τμήματος A.Ν.Θ.

Όρχεις -Χειρισμός παρασκευάσματος -Εισαγωγή στους όγκους. Α.. Κιζιρίδου, Αναπ. Διευθύντρια Παθολογοανατομικού Τμήματος A.Ν.Θ. Όρχεις -Χειρισμός παρασκευάσματος -Εισαγωγή στους όγκους Α.. Κιζιρίδου, Αναπ. Διευθύντρια Παθολογοανατομικού Τμήματος A.Ν.Θ.Θεαγένειο Περιγραφική Ανατομική 2 αδένες με σχήμα δαμάσκηνου διαστ.5χ3χ2.5 Κρέμονται

Διαβάστε περισσότερα

Α ΜΑΙΕΥΤΙΚΗ & ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΗΣ ΟΓΚΟΛΟΓΙΑΣ Γ.Ν.Α. «ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ» ΝΟΣΟΣ PAGET ΑΙΔΟΙΟΥ

Α ΜΑΙΕΥΤΙΚΗ & ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΗΣ ΟΓΚΟΛΟΓΙΑΣ Γ.Ν.Α. «ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ» ΝΟΣΟΣ PAGET ΑΙΔΟΙΟΥ Α ΜΑΙΕΥΤΙΚΗ & ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΗΣ ΟΓΚΟΛΟΓΙΑΣ Γ.Ν.Α. «ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ» ΝΟΣΟΣ PAGET ΑΙΔΟΙΟΥ Κουτρούµπα Ι, Χαϊδόπουλος Δ, Θωµάκος Ν, Σωτηροπούλου Μ, Καθοπούλης Ν, Βλάχος

Διαβάστε περισσότερα

Προληπτική Μαστογραφία Ανακαλύπτοντας το DCIS. Ιωάννης Θ. Νατσιόπουλος Ειδικός Χειρουργός Μαστού

Προληπτική Μαστογραφία Ανακαλύπτοντας το DCIS. Ιωάννης Θ. Νατσιόπουλος Ειδικός Χειρουργός Μαστού Προληπτική Μαστογραφία Ανακαλύπτοντας το DCIS Ιωάννης Θ. Νατσιόπουλος Ειδικός Χειρουργός Μαστού Ductal Carcinoma in Situ Πορογενές καρκίνωμα in Situ In Situ = επί τόπου Τοπικό πορογενές καρκίνωμα; Ductal

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΕΝΩΣΗ ΠΥΕΛΟΟΥΡΗΤΗΡΙΚΗΣ

ΣΤΕΝΩΣΗ ΠΥΕΛΟΟΥΡΗΤΗΡΙΚΗΣ ΣΤΕΝΩΣΗ ΠΥΕΛΟΟΥΡΗΤΗΡΙΚΗΣ ΣΥΜΒΟΛΗΣ: από το Α ως το Ω 5 ο Διαδραστικό Σχολείο Ουρολογίας Πορταριά 2012 Στυλιανός Θ. Γιαννακόπουλος Επίκουρος Καθηγητής Ουρολογίας Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης Ποια τα

Διαβάστε περισσότερα

Πρώιμος καρκίνος μαστού. Σπύρος Μηλιαράς MD, MRCS(Glasg), AFRCS(Edin) Αναπλ. Καθηγητής Χειρουργικής ΑΠΘ Α Χειρουργική Κλινική ΑΠΘ, ΠΓΝΘ Παπαγεωργίου

Πρώιμος καρκίνος μαστού. Σπύρος Μηλιαράς MD, MRCS(Glasg), AFRCS(Edin) Αναπλ. Καθηγητής Χειρουργικής ΑΠΘ Α Χειρουργική Κλινική ΑΠΘ, ΠΓΝΘ Παπαγεωργίου Πρώιμος καρκίνος μαστού Σπύρος Μηλιαράς MD, MRCS(Glasg), AFRCS(Edin) Αναπλ. Καθηγητής Χειρουργικής ΑΠΘ Α Χειρουργική Κλινική ΑΠΘ, ΠΓΝΘ Παπαγεωργίου Ορισμός.. Πρώιμος καρκίνος του μαστού είναι η νόσος που

Διαβάστε περισσότερα

Στην περισσότερο επιτυχημένη αντιμετώπιση του καρκίνου έχει συμβάλλει σημαντικά η ανακά-λυψη και εφαρμογή των καρκινι-κών δεικτών.

Στην περισσότερο επιτυχημένη αντιμετώπιση του καρκίνου έχει συμβάλλει σημαντικά η ανακά-λυψη και εφαρμογή των καρκινι-κών δεικτών. Όλες μαζί οι μορφές καρκίνου αποτελούν, παγκοσμίως τη δεύτερη αιτία θανάτου μετά από τα καρδιαγγειακά νοσήματα. Τα κρούσματα συνεχώς αυξάνονται και σε πολλές αναπτυγμένες χώρες αποτελεί την πρώτη αιτία

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΙΕΣ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΕΠΙΛΟΓΕΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΣΤΟΝ ΚΑΡΚΙΝΟ ΤΟΥ ΠΡΟΣΤΑΤΗ;

ΠΟΙΕΣ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΕΠΙΛΟΓΕΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΣΤΟΝ ΚΑΡΚΙΝΟ ΤΟΥ ΠΡΟΣΤΑΤΗ; ΠΟΙΕΣ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΕΠΙΛΟΓΕΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΣΤΟΝ ΚΑΡΚΙΝΟ ΤΟΥ ΠΡΟΣΤΑΤΗ; Οι διάφορες θεραπευτικές επιλογές για ασθενείς µε διαγνωσµένο καρκίνο του προστάτη: 1. Στενή παρακολούθηση 2. Ριζική προστατεκτοµή 3. Ακτινοθεραπεία

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΙΑ Η ΣΩΣΤΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΟΥΡΟΘΗΛΙΑΚΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΣΤΟ ΑΝΩΤΕΡΟ ΟΥΡΟΠΟΙΗΤΙΚΟ;

ΠΟΙΑ Η ΣΩΣΤΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΟΥΡΟΘΗΛΙΑΚΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΣΤΟ ΑΝΩΤΕΡΟ ΟΥΡΟΠΟΙΗΤΙΚΟ; ΠΟΙΑ Η ΣΩΣΤΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΟΥΡΟΘΗΛΙΑΚΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΣΤΟ ΑΝΩΤΕΡΟ ΟΥΡΟΠΟΙΗΤΙΚΟ; ΕΝ ΕΙΞΕΙΣ ΕΝ ΟΣΚΟΠΙΚΗΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΣΤΥΛΙΑΝΟΣ Θ. ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΣ Επικ. Καθηγητής Ουρολογίας ηµοκριτείου Πανεπιστηµίου Θράκης ΕΝ

Διαβάστε περισσότερα

Τι ονομάζουμε προστάτη και πoιός ο ρόλος του.

Τι ονομάζουμε προστάτη και πoιός ο ρόλος του. : Τι ονομάζουμε προστάτη και πoιός ο ρόλος του. Ο προστάτης είναι ένας μικρός αδένας των αρσενικών θηλαστικών, περιλαμβανομένων και των ανδρών, που βρίσκεται κάτω από την ουροδόχο κύστη και περιβάλλει

Διαβάστε περισσότερα

Ανοσοθεραπεία: Παρουσίαση περιστατικών από την καθημερινή κλινική πρακτική. Μανόλης Δ. Κοντοπόδης Παθολόγος - Ογκολόγος Βενιζέλειο Γ. Ν.

Ανοσοθεραπεία: Παρουσίαση περιστατικών από την καθημερινή κλινική πρακτική. Μανόλης Δ. Κοντοπόδης Παθολόγος - Ογκολόγος Βενιζέλειο Γ. Ν. Ανοσοθεραπεία: Παρουσίαση περιστατικών από την καθημερινή κλινική πρακτική Μανόλης Δ. Κοντοπόδης Παθολόγος - Ογκολόγος Βενιζέλειο Γ. Ν. Ηρακλείου Σύγκρουση συμφερόντων ΕΝΟΡΑΣΙΣ ΑΕ (συμβουλευτικές υπηρεσίες,

Διαβάστε περισσότερα

Δευτέρα 12/2/2018. Τρίτη 13/2/2018

Δευτέρα 12/2/2018. Τρίτη 13/2/2018 Δευτέρα 12/2/2018 08.30-08.40 Έναρξη Προσφώνηση: Η. Πούλιας (Πρόεδρος Δ.Σ ΕΟΕ) 08.40-12.00 Καρκίνος του Προστάτη Συντονιστής: Χ. Δεληβελιώτης 08.40-08.55 Διάγνωση Σταδιοποίηση Απεικόνιση Γ. Ραπτίδης (15

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΣΤΕΦΑΝΙΔΗΣ ΛΕΚΤΟΡΑΣ Α ΜΑΙΕΥΤΙΚΗ & ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ: ΚΑΘ. Α.

ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΣΤΕΦΑΝΙΔΗΣ ΛΕΚΤΟΡΑΣ Α ΜΑΙΕΥΤΙΚΗ & ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ: ΚΑΘ. Α. ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΣΤΕΦΑΝΙΔΗΣ ΛΕΚΤΟΡΑΣ Α ΜΑΙΕΥΤΙΚΗ & ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ: ΚΑΘ. Α. ΑΝΤΣΑΚΛΗΣ ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ Η ανικανότητα σύλληψης μετά από ένα χρόνο σεξουαλικών

Διαβάστε περισσότερα

Η ανάλυση Oncotype DX για τον καρκίνο του προστάτη βοηθά εσάς και τον γιατρό σας να αποφασίσετε με αυτοπεποίθηση.

Η ανάλυση Oncotype DX για τον καρκίνο του προστάτη βοηθά εσάς και τον γιατρό σας να αποφασίσετε με αυτοπεποίθηση. ΕΝΕΡΓΗ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ Ή ΑΜΕΣΗ ΘΕΡΑΠΕΊA; Η ανάλυση Oncotype DX για τον καρκίνο του προστάτη βοηθά εσάς και τον γιατρό σας να αποφασίσετε με αυτοπεποίθηση. Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφθείτε το OncotypeDX.com.

Διαβάστε περισσότερα

Πρωτόκολλο αντιμετώπισης αγγειακής στυτικής δυσλειτουργίας. Δημήτρης Καλυβιανάκης

Πρωτόκολλο αντιμετώπισης αγγειακής στυτικής δυσλειτουργίας. Δημήτρης Καλυβιανάκης Πρωτόκολλο αντιμετώπισης αγγειακής στυτικής δυσλειτουργίας Δημήτρης Καλυβιανάκης Σύγκρουση συμφερόντων Καμία Περιεχόμενα 1. Ορισμός αγγειακής στυτικής δυσλειτουργίας 2. Χαρακτηριστικά ασθενών με αγγειακή

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΕΙΓΟΥΣΑ ΑΚΤΙΝΟΘΕΡΑΠΕΙΑ Πίεση νωτιαίου µυελού Σύνδροµο άνω κοίλης. Δέσποινα Μισαηλίδου Ακτινοθεραπεύτρια Ογκολόγος Ιατρικό Διαβαλκανικό Κέντρο

ΕΠΕΙΓΟΥΣΑ ΑΚΤΙΝΟΘΕΡΑΠΕΙΑ Πίεση νωτιαίου µυελού Σύνδροµο άνω κοίλης. Δέσποινα Μισαηλίδου Ακτινοθεραπεύτρια Ογκολόγος Ιατρικό Διαβαλκανικό Κέντρο ΕΠΕΙΓΟΥΣΑ ΑΚΤΙΝΟΘΕΡΑΠΕΙΑ Πίεση νωτιαίου µυελού Σύνδροµο άνω κοίλης Δέσποινα Μισαηλίδου Ακτινοθεραπεύτρια Ογκολόγος Ιατρικό Διαβαλκανικό Κέντρο ΠΙΕΣΗ ΝΩΤΙΑΙΟΥ ΜΥΕΛΟΥ 12700 ασθενείς/έτος ΗΠΑ 5-10% όλων των

Διαβάστε περισσότερα

Κλινικά περιστατικά καρκίνου του προστάτη

Κλινικά περιστατικά καρκίνου του προστάτη Κλινικά περιστατικά καρκίνου του προστάτη 13 η εβδομάδα ειδικευομένων Φεβρουάριος 2018 Ιστορικό Άνδρας ηλικίας 57 ετών Ατομικό αναμνηστικό : ελεύθερο Σεξουαλικά ενεργός Δεύτερος γάμος προ έτους Ηπια LUTS

Διαβάστε περισσότερα

Χειρουργική αντιμετώπιση μη μικροκυτταρικού Ca πνεύμονα. Μαδέσης Αθανάσιος Επιμελητής Α Καρδιοθωρακοχειρουργικής

Χειρουργική αντιμετώπιση μη μικροκυτταρικού Ca πνεύμονα. Μαδέσης Αθανάσιος Επιμελητής Α Καρδιοθωρακοχειρουργικής Χειρουργική αντιμετώπιση μη μικροκυτταρικού Ca πνεύμονα Μαδέσης Αθανάσιος Επιμελητής Α Καρδιοθωρακοχειρουργικής Κλινικής Γ.Ν.Ν.Γ.Παπανικολάου Καρκίνος Πνεύμονα Πρώτη αιτία θανάτου από καρκίνο στις ΗΠΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΩΝ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΩΝ ΝΕΤ. NET ΛΕΠΤΟΥ ΕΝΤΕΡΟΥ. Ιωσήφ Σγουρός Παθολόγος- Ογκολόγος Επιμελητής Α ΓΟΝΚ «Οι Άγιοι Ανάργυροι»

ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΩΝ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΩΝ ΝΕΤ. NET ΛΕΠΤΟΥ ΕΝΤΕΡΟΥ. Ιωσήφ Σγουρός Παθολόγος- Ογκολόγος Επιμελητής Α ΓΟΝΚ «Οι Άγιοι Ανάργυροι» ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΩΝ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΩΝ ΝΕΤ. NET ΛΕΠΤΟΥ ΕΝΤΕΡΟΥ Ιωσήφ Σγουρός Παθολόγος- Ογκολόγος Επιμελητής Α ΓΟΝΚ «Οι Άγιοι Ανάργυροι» ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΑΣΘΕΝΟΥΣ Νοέμβριος 2012 Άντρας 54 ετών Αιτία προσέλευσης στο

Διαβάστε περισσότερα

ANDROLOGY UPDATE 2019 ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΑ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΑ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΣΤΗΝ ΑΝΔΡΟΛΟΓΙΑ. Πρωτόκολλο αντιμετώπισης νευρογενούς στυτικής δυσλειτουργίας

ANDROLOGY UPDATE 2019 ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΑ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΑ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΣΤΗΝ ΑΝΔΡΟΛΟΓΙΑ. Πρωτόκολλο αντιμετώπισης νευρογενούς στυτικής δυσλειτουργίας ANDROLOGY UPDATE 2019 ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΑ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΑ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΑ ΣΤΗΝ ΑΝΔΡΟΛΟΓΙΑ Πρωτόκολλο αντιμετώπισης νευρογενούς στυτικής δυσλειτουργίας Χαράλαμπος Κωνσταντινίδης, MD, FEBU, FECSM Εθνικό Κέντρο Αποκατάστασης

Διαβάστε περισσότερα

Επιστημονικό Πρόγραμμα

Επιστημονικό Πρόγραμμα Επιστημονικό Πρόγραμμα Χαιρετισμός Αγαπητές, αγαπητοί Συνάδελφοι Σας καλωσορίζω στο 4ο Σεμινάριο του 4ου Κύκλου Σπουδών της Ελληνικής Ακαδημίας Ογκολογίας με θέμα «Καρκίνος Ουροποιογεννητικού Συστήματος».

Διαβάστε περισσότερα

Ενδοκρινολογία Αναπαραγωγής Υπογονιµότητα Αντισύλληψη

Ενδοκρινολογία Αναπαραγωγής Υπογονιµότητα Αντισύλληψη Μονάδα Ενδοκρινολογίας Αναπαραγωγής Α Μαιευτική Γυναικολογική Κλινική Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης Ενδοκρινολογία Αναπαραγωγής Υπογονιµότητα Αντισύλληψη Δηµήτριος Γ. Γουλής Αναπληρωτής καθηγητής

Διαβάστε περισσότερα

Best of Uro-oncology Kidney Cancer 2016

Best of Uro-oncology Kidney Cancer 2016 Best of Uro-oncology Kidney Cancer 2016 Ιάσων Κυριαζής, MD, MSc, FEBU Κλινικά εντοπισμένη νόσος 417 PN patients all techniques: Long term oncological outcomes. Only tumor stage was associated with recurrence.

Διαβάστε περισσότερα

ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΕΝ ΟΜΗΤΡΙΟΥ

ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΕΝ ΟΜΗΤΡΙΟΥ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΕΝ ΟΜΗΤΡΙΟΥ Κ. ΣΥΚΙΩΤΗΣ ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ Γ ΜΑΙΕΥΤΙΚΗΣ-ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ - ΟΓΚΟΛΟΓΟΣ Η ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ του καρκίνου του

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ. Συμπτώματα

ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ. Συμπτώματα ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ Περίπου το 15% των ζευγαριών έχουν προβλήματα γονιμότητας. Αυτό σημαίνει ότι δεν μπόρεσαν να συλλάβουν παιδί, αν και είχαν συχνές σεξουαλικές επαφές χωρίς προφυλάξεις για ένα χρόνο ή περισσότερο.

Διαβάστε περισσότερα

Ο ρόλος του λεμφαδενικού καθαρισμού στον καρκίνο της ουροδόχου κύστης

Ο ρόλος του λεμφαδενικού καθαρισμού στον καρκίνο της ουροδόχου κύστης Ο ρόλος του λεμφαδενικού καθαρισμού στον καρκίνο της ουροδόχου κύστης Δρ. Κων/νος Ντούμας Συντονιστής Διευθυντής Ουρολογικής Κλινικής ΓΝΑ Γ. ΓΕΝΝΗΜΑΤΑΣ ΝΙΜΤΣ, 20 Μαΐου 2015 Επιδημιολογία Parkin DM et al,

Διαβάστε περισσότερα

15λεπτη Προετοιμασία του φοιτητή για την παρακολούθηση του μαθήματος νευροουρολογίας, γυναικολογικής ουρολογίας και ακράτειας ούρων.

15λεπτη Προετοιμασία του φοιτητή για την παρακολούθηση του μαθήματος νευροουρολογίας, γυναικολογικής ουρολογίας και ακράτειας ούρων. 15λεπτη Προετοιμασία του φοιτητή για την παρακολούθηση του μαθήματος νευροουρολογίας, γυναικολογικής ουρολογίας και ακράτειας ούρων. Η ουροδόχος κύστη δεν είναι απλά μία κοιλότητα η οποία γεμίζει απλά

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Γενική Ιατρική Διερεύνηση υπογονιμότητας Υπεύθυνη μαθήματος: Επίκ. Καθηγήτρια Α. Τατσιώνη Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες

Διαβάστε περισσότερα

ΟΥΡΟΛΟΓΙΚΑ ΟΓΚΟΛΟΓΙΚΑ ΣΥΜΒΟΥΛΙΑ

ΟΥΡΟΛΟΓΙΚΑ ΟΓΚΟΛΟΓΙΚΑ ΣΥΜΒΟΥΛΙΑ ΟΥΡΟΛΟΓΙΚΑ ΟΓΚΟΛΟΓΙΚΑ ΣΥΜΒΟΥΛΙΑ 1ο ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΟ: Ca ΝΕΦΡΟΥ Κλαµπάτσας Αθανάσιος Ουρολόγος Επ. Α Ουρολογικό-Ογκολογικό Τµήµα Α.Ν.Θ. «ΘΕΑΓΕΝΕΙΟ» Άνδρας ασθενής ηλικίας 64 ετών Με ατοµικό αναµνηστικό ελεύθερο

Διαβάστε περισσότερα

Υπογονιμότητα Δημήτριος Γ. Γουλής

Υπογονιμότητα Δημήτριος Γ. Γουλής Μονάδα Ενδοκρινολογίας Αναπαραγωγής Α Μαιευτική Γυναικολογική Κλινική Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Υπογονιμότητα Δημήτριος Γ. Γουλής Αναπληρωτής καθηγητής Ενδοκρινολογίας Αναπαραγωγής Αριστοτέλειο

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΟ ΚΑΡΚΙΝΟ ΟΥΡΟΔΟΧΟΥ ΚΥΣΤΗΣ

ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΟ ΚΑΡΚΙΝΟ ΟΥΡΟΔΟΧΟΥ ΚΥΣΤΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΟ ΚΑΡΚΙΝΟ ΟΥΡΟΔΟΧΟΥ ΚΥΣΤΗΣ (Mερική ενημέρωση κειμένου Δεκέμβριος 2010) M.Babjuk, W. Oosterlinck, R. Sylvester, E. Kaasinen, A. Böhle, J. Palou, M. Rouprê Eur Urol

Διαβάστε περισσότερα

Ενδείξεις μεταστασιεκτομής στον καρκίνο του νεφρού. Σεραφετινίδης Εφραίμ Επιμελητής Α Ουρολογική Κλινική Ασκληπιείο Βούλας Δντης: Αν. Καθ. Δ.

Ενδείξεις μεταστασιεκτομής στον καρκίνο του νεφρού. Σεραφετινίδης Εφραίμ Επιμελητής Α Ουρολογική Κλινική Ασκληπιείο Βούλας Δντης: Αν. Καθ. Δ. Ενδείξεις μεταστασιεκτομής στον καρκίνο του νεφρού Σεραφετινίδης Εφραίμ Επιμελητής Α Ουρολογική Κλινική Ασκληπιείο Βούλας Δντης: Αν. Καθ. Δ. Δελακάς Η επιδημιολογία που αντιστέκεται Το νεφροκυτταρικό καρκίνωμα

Διαβάστε περισσότερα

15λεπτη προετοιμασία του φοιτητή για την παρακολούθηση του μαθήματος καρκίνος ουροδόχου κύστεως θηλώματα:

15λεπτη προετοιμασία του φοιτητή για την παρακολούθηση του μαθήματος καρκίνος ουροδόχου κύστεως θηλώματα: 15λεπτη προετοιμασία του φοιτητή για την παρακολούθηση του μαθήματος καρκίνος ουροδόχου κύστεως θηλώματα: Ο καρκίνος της κύστης αποτελεί τον δεύτερο συχνότερο ουρολογικό καρκίνο. ευθύνονται για το 3% των

Διαβάστε περισσότερα

Βασίλης Πουλάκης Βασίλης Μώρος, Σταύρος Λεοντής, Δηµήτρης Δηµητρίου 1 Metropolitan Hospital, Νέο Φάληρο, Ελλάδα 1

Βασίλης Πουλάκης Βασίλης Μώρος, Σταύρος Λεοντής, Δηµήτρης Δηµητρίου 1 Metropolitan Hospital, Νέο Φάληρο, Ελλάδα 1 Πρώιµα συνδυαστικά (trifecta: εγκράτεια ούρων, στύση, έλλειψη βιοχηµικής υποτροπής) αποτελέσµατα µετά από ροµποτικά υποβοηθούµενη λαπαροσκοπική ριζική προστατεκτοµή (ΡΡΠ): επίδραση ηλικίας ασθενών και

Διαβάστε περισσότερα

Πρωτόκολλο εξατομίκευσης της χειρουργικής θεραπείας στον καρκίνου του οισοφάγου

Πρωτόκολλο εξατομίκευσης της χειρουργικής θεραπείας στον καρκίνου του οισοφάγου Πρωτόκολλο εξατομίκευσης της χειρουργικής θεραπείας στον καρκίνου του οισοφάγου ΜΟΝΑΔΑ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗΣ ΑΝΩΤΕΡΟΥ ΠΕΠΤΙΚΟΥ, Α ΠΡΟΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ, «ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ» Γ.Ν.Α. Δουλάμη Γεωργία, Θεοδώρου

Διαβάστε περισσότερα

Επιστηµονικό Πρόγραµµα

Επιστηµονικό Πρόγραµµα Επιστηµονικό Πρόγραµµα Χαιρετισµός ρ Αθανάσιος Αθανασιάδης Πρόεδρος της ΕΟΠΕ Επιστηµονικοί Υπεύθυνοι ιευθυντές Σπουδών Επιστηµονικό Πρόγραµµα. ΑΛΙΑΝΗ, Α. ΜΠΑΜΙΑΣ Ι. ΜΠΟΥΚΟΒΙΝΑΣ, Χ. ΠΑΝΟΠΟΥΛΟΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΕΡΙΟΔΟΥ 2010 2011

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΕΡΙΟΔΟΥ 2010 2011 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ & ΚΟΙΝ. ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗ 6ης ΥΓ. ΠΕΡ. ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ, ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ, ΗΠΕΙΡΟΥ και ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ Γ.Ν. ΚΟΡΙΝΘΟΥ 1 Γ.Ν. ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ 2 Γ.Ν. ΣΠΑΡΤΗΣ 3 ΟΥΡΟΛΟΓΙΚΕΣ ΚΛΙΝΙΚΕΣ

Διαβάστε περισσότερα

EAA TRAINING CENTER THESSALONIKI

EAA TRAINING CENTER THESSALONIKI EAA TRAINING CENTER THESSALONIKI ΣΤΥΤΙΚΗ ΔΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ (ΣΔ) ΑΔΑΜΟΥ Δ. ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ FEBU,FECSM ΕΙΣΑΓΩΓΗ. Στυτική Δυσλειτουργία ορίζεται ως η σταθερή και επαναλαμβανόμενη αδυναμία επίτευξης ή/και διατήρησης

Διαβάστε περισσότερα

Prolaris : Ο Νέος Εξατομικευμένος Υπολογισμός της Επιθετικότητας του Καρκίνου του Προστάτη

Prolaris : Ο Νέος Εξατομικευμένος Υπολογισμός της Επιθετικότητας του Καρκίνου του Προστάτη Prolaris : Ο Νέος Εξατομικευμένος Υπολογισμός της Επιθετικότητας του Καρκίνου του Προστάτη Τηλεφωνικό Κέντρο 210 69 66 000 Prolaris : Ο Νέος Εξατομικευμένος Υπολογισμός της Επιθετικότητας του Καρκίνου

Διαβάστε περισσότερα

Θέματα Αναπαραγωγικής Υγείας στην Προεφηβεία & Εφηβεία. Φλώρα Μπακοπούλου Παιδίατρος Εφηβικής Ιατρικής

Θέματα Αναπαραγωγικής Υγείας στην Προεφηβεία & Εφηβεία. Φλώρα Μπακοπούλου Παιδίατρος Εφηβικής Ιατρικής Θέματα Αναπαραγωγικής Υγείας στην Προεφηβεία & Εφηβεία Φλώρα Μπακοπούλου Παιδίατρος Εφηβικής Ιατρικής Ενήβωση - Εφηβεία Puberty - Adolescence Puberty vs. Adolescence Ενήβωση vs. Εφηβεία 12-15 y 12- >>15

Διαβάστε περισσότερα

21. ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ

21. ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ 21. ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ Ο καρκίνος του μαστού είναι ο πιο συχνός καρκίνος της γυναίκας. Η επίπτωση παγκόσμια είναι περίπου 89 περιστατικά/100.000 γυναίκες ενώ αναφέρονται 800.000 νέα περιστατικά

Διαβάστε περισσότερα

Η ανίχνευση νεφρικών όγκων αυξάνει περίπου κατα 1% κατ' έτος. Η τυχαία ανεύρεση μικρών όγκων είναι σήμερα η πλειονότητα των νεφρικών όγκων.

Η ανίχνευση νεφρικών όγκων αυξάνει περίπου κατα 1% κατ' έτος. Η τυχαία ανεύρεση μικρών όγκων είναι σήμερα η πλειονότητα των νεφρικών όγκων. Ενδείξεις και περιορισμοί στη διαδερμική βιοψία των νεφρικών μαζών Αδαμόπουλος Βασίλειος Md.- FEBU Επιμ.Β' Γ.Ν.Καβάλας- Ουρολογική Κλινική Το Πρόβλημα... Η ανίχνευση νεφρικών όγκων αυξάνει περίπου κατα

Διαβάστε περισσότερα

Χειρουργική αντιμετώπιση τοπικά. προχωρημένο καρκίνο προστάτη.

Χειρουργική αντιμετώπιση τοπικά. προχωρημένο καρκίνο προστάτη. Αθ. Παπατσώρης, Επ. Καθηγητής Ουρολογίας, Σισμανόγλειο Νοσοκομείο Αθηνών Χειρουργική αντιμετώπιση τοπικά προχωρημένου καρκίνου προστάτη ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ο καρκίνος του προστάτη αποτελεί την συχνότερη κακοήθεια

Διαβάστε περισσότερα

1) Τι είναι η Ορμονοθεραπεία;

1) Τι είναι η Ορμονοθεραπεία; Γράφει: Χρήστος Μαρκόπουλος, Αν. Καθηγητής Χειρουργικής Ιατρικής Σχολής Αθηνών, Διευθυντής Κλινικής Μαστού Ιατρικού Κέντρου Αθηνών, Πρόεδρος Ελληνικής Χειρουργικής Εταιρείας Μαστού 1) Τι είναι η Ορμονοθεραπεία;

Διαβάστε περισσότερα

Γεώργιος Α. Ανδρουτσόπουλος Επίκουρος Καθηγητής Μαιευτικής - Γυναικολογίας Πανεπιστημίου Πατρών. Πυελική μάζα

Γεώργιος Α. Ανδρουτσόπουλος Επίκουρος Καθηγητής Μαιευτικής - Γυναικολογίας Πανεπιστημίου Πατρών. Πυελική μάζα Γεώργιος Α. Ανδρουτσόπουλος Επίκουρος Καθηγητής Μαιευτικής - Γυναικολογίας Πανεπιστημίου Πατρών Πυελική μάζα Επιδημιολογία Η πυελική μάζα είναι ένα σχετικά συχνό κλινικό εύρημα. Σε αρκετές περιπτώσεις

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΩΝ ΜΕΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΣΤΟ ΚΑΚΟΗΘΕΣ ΜΕΛΑΝΩΜΑ

ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΩΝ ΜΕΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΣΤΟ ΚΑΚΟΗΘΕΣ ΜΕΛΑΝΩΜΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΩΝ ΜΕΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΣΤΟ ΚΑΚΟΗΘΕΣ ΜΕΛΑΝΩΜΑ Ι. Μούντζιος 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ-ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Το κακόηθες μελάνωμα είναι ο τρίτος σε συχνότητα συμπαγής

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΔΡΕΑΔΑΚΗΣ Σ.

ΑΝΔΡΕΑΔΑΚΗΣ Σ. Ο καρκίνος του όρχεως αντιπροσωπεύει το 1 1,5 % των νεοπλασιών στον άνδρα Ο πιο συχνός καρκίνος σε νέους άνδρες 15-35 ετών Αύξηση συχνότητας τα τελευταία 40 έτη Μείωση θνησιμότητας μετά την εισαγωγή της

Διαβάστε περισσότερα

Χαράλαμπος Κ Σταθόπουλος. Ογκολογικό Τμήμα - ιευθυντής ΕΣΥ

Χαράλαμπος Κ Σταθόπουλος. Ογκολογικό Τμήμα - ιευθυντής ΕΣΥ Γυναίκα 53 ετών με ιστορικό ca ωοθηκών, αυξανόμενη τιμή CA 125, και λεμφαδενοπάθεια τραχήλου - μεσοθωρακίου με μετρίου βαθμού ανοσολογική διέγερση. Χαράλαμπος Κ Σταθόπουλος Ογκολογικό Τμήμα - ιευθυντής

Διαβάστε περισσότερα