Κατευθύνσεις για τους Επαγγελματίες Υγείας στις Μαιευτικές Κλινικές

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Κατευθύνσεις για τους Επαγγελματίες Υγείας στις Μαιευτικές Κλινικές"

Transcript

1 Sirkka Perttu Verena Kaselitz Sirkka Perttu Verena Sirkka Kaselitz Perttu Verena Kaselitz Προσεγγίζοντας την Συντροφική Βία Κατευθύνσεις για τους Επαγγελματίες Υγείας στις Μαιευτικές Κλινικές Προσεγγίζοντας την Συντροφική Βία Κατευθύνσεις για τους Επαγγελματίες Υγείας στις Μαιευτικές Κλινικές

2 Sirkka Perttu Verena Kaselitz Προσεγγίζοντας την Συντροφική Βία Κατευθύνσεις για τους Επαγγελματίες Υγείας στις Μαιευτικές Κλινικές 2

3 ISBN Ελλάδα (2006) 3

4 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Πρόλογος Εισαγωγή Βασικά θέματα κατά την αντιμετώπιση της βίας σε πλαίσια υγείας Ο ρόλος και οι ευθύνες των επαγγελματιών υγείας Αναγνωρίζοντας την βία Ψυχολογικά τραύματα ως αποτέλεσμα της βίας Εντοπίζοντας την βία Τα παιδιά Ασφάλεια Ερωτηματολόγιο/εργαλείο ανίχνευσης βίας Ιατρική εξέταση Διεπιστημονική Συνεργασία Πώς μπορεί να παραμένει ο επαγγελματίας υγείας υποστηρικτικός και ευέλικτος Διαθέσιμα Δίκτυα/Υπηρεσίες Σημειώσεις ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι: ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΑΣ ΑΠΟ ΤΙΣ ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΝΤΕΣ ΧΩΡΕΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙ: ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙΙ: ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΤΗΣ ΒΙΑΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙV: ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΤΙΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΗΣ ΒΙΑΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗΣ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ ΚΑΙ ΜΕΤΑ ΤΟΝ ΤΟΚΕΤΟ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Συμπληρωματικές Βιβλιογραφικές Πηγές

5 5

6 Πρόλογος Αυτό το εγχειρίδιο αποτελεί μέρος του ερευνητικού προγράμματος με τίτλο «Καλές πρακτικές στην ανίχνευση θυμάτων βίας στις συντροφικές σχέσεις σε υπηρεσίες υγείας και πρόνοιας για γυναίκες σε κατάσταση εγκυμοσύνης και παιδιά». Η έρευνα χρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση, Πρόγραμμα Δάφνη ΙΙ (Daphne II) και συγχρηματοδοτήθηκε από το Υπουργείο Κοινωνικών Θεμάτων και Υγείας της Φινλανδίας. Η έρευνα διεξήχθη κατά το έτος Ο σκοπός της έρευνας ήταν να αξιολογήσει την δυνατότητα εφαρμογής και σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες, του εργαλείου ανίχνευσης συντροφικής βίας που αναπτύχθηκε και αρχικά εφαρμόστηκε στην Φινλανδία. Κατά την διάρκεια της έρευνας, το εργαλείο ανίχνευσης αναπτύχθηκε περισσότερο με σκοπό να αποτελέσει ένα χρήσιμο μοντέλο έγκαιρης αναγνώρισης τη συντροφικής βίας κατά των γυναικών και παιδιών στην καθημερινή εργασία των επαγγελματιών υγείας. Συμπληρωματικά, η έρευνα είχε σκοπό να εντοπίσει και να καταγράψει τα διαφορετικά πολιτιστικά και πολιτισμικά περιβάλλοντα των συμμετεχόντων αλλά και να ωφεληθεί από τα αποτελέσματα προηγούμενων ερευνητικών μελετών και εξελίξεων στις άλλες Ευρωπαϊκές χώρες. Ο συντονιστικός οργανισμός του προγράμματος ήταν το Κέντρο Συνεχιζόμενης Εκπαίδευσης Palmenia του Πανεπιστημίου του Ελσίνκι στην πόλη Vantaa της Φινλανδίας. Οι άλλοι συνεργάτες από την Φινλανδία ήταν το Κέντρο Υγείας στην πόλη Vihti, το Πανεπιστημιακό Κεντρικό Νοσοκομείο του Ελσίνκι-τμήμα γυναικών, και η Εθνική Γραμμή Βοήθειας Γυναικών της Φινλανδίας. Διεθνής συνεργάτες ήταν το Κέντρο Υγείας και η μη κυβερνητική οργάνωση «Καταφύγιο Γυναικών» της πόλης Tartu από την Εσθονία, το γυναικολογικό Νοσοκομείο, το κέντρο υποδοχής/πληροφοριών γυναικείων θεμάτων και το Vilnius «Καταφύγιο για μητέρες και παιδιά θύματα βίας» από την Λιθουανία, το τμήμα Κοινωνικής Εργασίας του Τ.Ε.Ι. Κρήτης, το τμήμα Ιατρικής του Πανεπιστημίου Κρήτης και το Κέντρο Ερευνών για Θέματα Ισότητας (Παράρτημα Ηρακλείου Κρήτης), και το Κέντρο Ερευνών για Θέματα Ισότητας (Παράρτημα Θεσσαλονίκης) από την Ελλάδα. Επίσης, το Ινστιτούτο έρευνας για θέματα φύλου και πρόληψης ενάντια στην βία «Social Change» από την Αυστρία (βλ. επίσης Παράρτημα Ι). Η έρευνα βασίστηκε σε ένα πιλοτικό πρόγραμμα που είχε διεξαχθεί στην Φινλανδία από το 2000 έως το Ο σκοπός του προγράμματος εκείνου ήταν να καταστρώσει μια επαρκή μέθοδο εντοπισμού, αναγνώρισης, και συζήτησης (γύρω από την) της συντροφικής βίας σε πλαίσια υγείας και φροντίδας της εγκύου γυναίκας και του παιδιού και να αναπτύξει ένα χρήσιμο εργαλείο ανίχνευσης προς καθημερινή χρήση από τους επαγγελματίες στους χώρους αυτούς. Αρκετές κλινικές υγείας και φροντίδας της εγκύου γυναίκας και του παιδιού συμμετείχαν στο πρόγραμμα. Ως μέρος του προγράμματος, δύο έρευνες διεξήχθησαν οι οποίες κατέδειξαν ότι η συντροφική βία είναι ένα συχνό φαινόμενο στην Φινλανδία. Οι γυναίκες ερωτώμενες στις παραπάνω έρευνες αποκάλυψαν ότι είχαν υποστεί βία και κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης τους αλλά και κατά τα πρώτα χρόνια ανατροφής του παιδιού τους (βλ. Παράρτημα ΙΙ). Το παρόν εγχειρίδιο παρουσιάζει το εργαλείο ανίχνευσης που χρησιμοποιήθηκε στην Φινλανδία. Επίσης, προσφέρει κατευθυντήριες γραμμές για τους επαγγελματίες υγείας που εργάζονται σε κλινικές υγείας και φροντίδας της εγκύου γυναίκας και του παιδιού, σχετικά με τους τρόπους αναγνώρισης πιθανής βίας κατά των εγκύων γυναικών και υποστήριξης αυτών. Στην Φινλανδία το εργαλείο ανίχνευσης χρησιμοποιείται στις κλινικές αυτές σαν κομμάτι της διαδικασίας ελέγχου ρουτίνας κατά την εγκυμοσύνη της γυναίκας και των νεογνών. Η χρήση του εργαλείου αυτού συνιστάται και από το Υπουργείο Κοινωνικών Υποθέσεων και Υγείας της Φινλανδίας. Sirkka Pertuu Συντονίστρια Προγράμματος University of Helsinki Palmenia Centre for Continuing Education, Vantaa 6

7 7

8 1. Εισαγωγή Σκοπός του εγχειριδίου Το εγχειρίδιο αυτό έχει σκοπό να τονίσει τον σημαντικό ρόλο των επαγγελματιών υγείας σε πλαίσια φροντίδας της μητέρας και του παιδιού στην υποστήριξη των γυναικών θυμάτων συντροφικής βίας. Αναμένεται να παράσχει στους επαγγελματίες υγείας ένα πρακτικό εργαλείο βοήθειας και καθοδήγησής τους στις προσπάθειές τους να εντοπίσουν και να αναγνωρίσουν την βία στα αρχικά στάδια και να προλάβουν την συνέχισή της. Το εγχειρίδιο αυτό στοχεύει να βοηθήσει στην τοποθέτηση ερωτήσεων από τους επαγγελματίες ενσωματωμένες στην καθημερινή εξέταση ρουτίνας που διεξάγουν στα ιατρεία τους. Ρωτώντας τις γυναίκες εγκύους για πιθανή εκδήλωση συντροφικής βίας εναντίον τους κατ επέκταση προλαμβάνουμε την παιδική κακοποίηση και εμποδίζουμε την βία στην οικογένεια να συμβεί ή να συνεχιστεί. Εξετάσεις ρουτίνας θα πρέπει να γίνονται σε πλαίσια φροντίδας μητέρας και παιδιού έτσι ώστε να μπορούν οι τελευταίοι να λαμβάνουν επαρκή φροντίδα και υποστήριξη σε περίπτωση εκδήλωσης συντροφικής βίας. Εξετάσεις ρουτίνας θα πρέπει να γίνονται βάσει του σταθμισμένου ερωτηματολογίου ανίχνευ-σης και δεν θα πρέπει να εφαρμόζονται από επαγγελματίες μη εξειδικευμένους ή ειδικά εκπαιδευμένους σε θέματα συντροφικής βίας κατά των γυναικών και παιδιών, των συνεπειών αυτής και της σωστής χρήσης του εργαλείου. Ορισμοί Συντροφική βία είναι ουσιαστικά μια συμπεριφορά η οποία χαρακτηρίζεται από την άσκηση ελέγχου και την κατάχρηση της δύναμης από τον έναν, συνήθως τον άνδρα, στον άλλο, συνήθως την γυναίκα, μέσα σε ένα πλαίσιο στενής ερωτικής σχέσης. Μπορεί να εκδηλωθεί με διάφορους τρόπους συμπεριλαμβανομένων της σωματικής, σεξουαλικής, συναισθηματικής και οικονομικής βίας, την επιβολή κοινωνικής απομόνωσης αλλά και τον συνδυασμό όλων των παραπάνω (Greater London Authority, 2001). Παρά το γεγονός ότι το εγχειρίδιο αυτό ασχολείται κυρίως με την συντροφική βία, όλες οι υπόλοιπες μορφές βίας κατά των γυναικών θεωρούνται το ίδιο σοβαρές όσο και η συντροφική. Συντροφική Βία ως ένα θέμα παγκόσμιας υγείας Η βία είναι μια σοβαρή απειλή για την υγεία των γυναικών, των παιδιών και των αγέννητων μωρών. Προσβάλει την φυσική και συναισθηματική τους ακεραιότητα τόσο μεσοπρόθεσμα όσο και μακροπρόθεσμα. Η βία κατατάσσεται υψηλά στην λίστα των αιτιών των τραυματισμών και θανάτων των γυναικών. Είναι κατά βάσει διαπροσωπική βία η οποία δεν μπορεί να εξηγηθεί χωρίς αναφορά στην προσέγγιση της ανισότητας μεταξύ των δύο φύλων. «Η συντροφική βία συμβαίνει σε όλες τις χώρες, ανεξάρτητα από την κοινωνική, οικονομική, θρησκευτική ή πολιτισμική κατάσταση κάποιου. Παρά το γεγονός ότι και οι γυναίκες μπορεί να είναι βίαιες εναντίον των ανδρών, και ότι βία συμβαίνει και μεταξύ των ατόμων του ίδιου φύλου, η συντριπτική πλειοψηφία στα ποσοστά συντροφικής βίας βρίσκει τις γυναίκες θύματα από τους συντρόφους ή συζύγους τους (Π.Ο.Υ., 2002:89). Η συντροφική βία είναι πολύ πιθανά η πιο διαδεδομένη μορφή βίας κατά των γυναικών, ιδιαίτερα στις πολύ αναπτυγμένες χώρες της Ευρώπης. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας αναφέρεται σε 48 επιδημιολογικές μελέτες από όλο τον κόσμο που δείχνουν ότι μεταξύ 10% και 69% των γυναικών έχουν 8

9 βιώσει εμπειρίες κακοποίησης από τον βίαιο σύντροφό τους τουλάχιστον μία φορά στην ζωή τους (Π.Ο.Υ., 2002:89). Η βία κατά των γυναικών έχει σοβαρές συνέπειες στο σύστημα υγείας, καθώς μειώνει τις εργασιακές ικανότητες των γυναικών, την ποιότητα ζωής τους και την διάρκεια ζωής τους. Στις ανεπτυγμένες χώρες όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, η συντροφική βία αποτελεί την πιο συχνή αιτία τραυματισμών στις γυναίκες. Η βία δεν σταματά κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης. Εν αντιθέσει, η περίοδος της εγκυμοσύνης και της λοχείας μπορεί να αποτελέσει ακόμη μια επικίνδυνη περίοδο μεγαλύτερης απειλής για άσκηση βίας στις γυναίκες από τους συντρόφους. Στην δεκαετία του 90 και σύμφωνα με μια σειρά μελετών, η συντροφική βία είχε οριστεί ως το μεγαλύτερο ρίσκο για την υγεία της γυναίκας. Σε χώρες όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, ο Καναδάς, η Μεγάλη Βρετανία και η Αυστραλία, επιστημονικές έρευνες διεξήχθησαν προκειμένου να διερευνήσουν την σχέση μεταξύ συντροφικής βίας και εγκυμοσύνης (Johnson et al, 2003; Huth- Bocks et al, 2002). Οι πιο πρόσφατες μελέτες που διεξήχθησαν στις Η.Π.Α., τον Καναδά και την Αυστραλία υπολόγισαν μόνο την σωματική βία αλλά ωστόσο βρήκαν ότι μεταξύ του 0,9% και 20,1% των γυναικών είχαν βιώσει βία κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης τους (Gazmararian et al, 1996). Στις Η.Π.Α. υπολογίζεται ότι 1 στις 6 έφηβες γυναίκες και 1 στις 5 εγκυμονούσες ανήλικες γυναίκες είναι θύματα σωματικής κακοποίησης. Η έρευνες επίσης αποκαλύπτουν ότι υπάρχει μεγαλύτερη πιθανότητα να βρεθεί μια γυναίκα θύμα κακοποίησης κατά την διάρκεια εγκυμοσύνης της από το να προσβληθεί από ασθένειες όπως ο διαβήτης της εγκυμοσύνης που εντοπίζονται συχνά στις γυναικολογικές κλινικές. Είναι προφανές ότι η περίοδος της εγκυμοσύνης της γυναίκας α)θέτει σε κίνδυνο τις γυναίκες, ιδιαίτερα εάν αυτές είχαν ήδη βιώσει κακοποίηση από τους συντρόφους τους, και β) προσφέρει την ιδανική ευκαιρία στους επαγγελματίες υγείας να εντοπίσουν και αναγνωρίσουν τα θύματα βίας και να τους προσφέρουν βοήθεια και υποστήριξη. Έρευνες έχουν ήδη αναπτύξει μοντέλα αναγνώρισης τέτοιας βίας και φαίνεται να υποστηρίζουν ικανοποιητικά τις γυναίκεςθύματα. Η εμπειρία δείχνει ότι τα περισσότερα περιστατικά βίας θα μπορούσαν να εξαλειφθούν εάν οι επαγγελματίες υγείας είχαν λάβει ειδική εκπαίδευση και συστηματικά ρωτούσαν τις γυναίκες για εμπειρίες βίαιων επεισοδίων. Επίσης, πολλές έρευνες έχουν τονίσει την σημαντικότητα της χρήσης εργαλείων και ερωτηματολογίων ανίχνευσης βίας καθώς αυτά αυξάνουν σημαντικά τα ποσοστά εντοπισμού περιστατικών. Το εγχειρίδιο αυτό παρουσιάζει εργαλεία και ερωτηματολόγια που χρησιμοποιήθηκαν στις υπηρεσίες υγείας για τον εντοπισμό της βίας (βλ. Παράρτημα ΙΙΙ). Ωστόσο, η αποτυχία των επαγγελματιών υγείας να αναγνωρίσουν την ενδοοικογενειακή βία και να προσφέρουν υποστήριξη στα θύματα, αποτελεί ένα σημαντικό πρόβλημα (Bacchus et al, 2004b). Μια σύντομη περίληψη των ερευνών για την συντροφική βία κατά την διάρκεια και μετά την εγκυμοσύνη παρουσιάζεται στο Παράρτημα ΙV. Στην συνέχεια παρουσιάζεται επιπλέον προτεινόμενη βιβλιογραφία στο υπό παρουσίαση θέμα. 9

10 2. Βασικά θέματα κατά την αντιμετώπιση της βίας σε πλαίσια υγείας Ο ρόλος και οι ευθύνες των επαγγελματιών υγείας Οι επαγγελματίες υγείας, ιδιαίτερα στις γυναικολογικές κλινικές, βρίσκονται στην ιδανική θέση για να βοηθούν και να υποστηρίζουν τις γυναίκες που βίωσαν συντροφική βία. Εξετάσεις υγείας ρουτίνας κατά την εγκυμοσύνη και μετά τον τοκετό που συχνά χρειάζονται από τις γυναίκες προκειμένου να διεκδικήσουν κοινωνικά επιδόματα, αποτελούν μια εξαιρετική ευκαιρία στους επαγγελματίες να αναγνωρίσουν σημάδια βίας στις γυναίκες. Επιπλέον, η εμπιστευτικότητα που εγγυώνται οι επαγγελματίες υγείας κατά τις επαγγελματικές τους συναντήσεις με τις γυναίκες εγκύους αποτελεί μια πολύ καλή βάση συζήτησης με τις γυναίκες αυτές για τις εμπειρίες τους. Ωστόσο, θα ήταν σημαντικό οι επαγγελματίες υγείας να αρχίζουν τις συζητήσεις αυτές για τις εμπειρίες βίας των γυναικών καθώς είναι γνωστό ότι οι γυναίκες συνήθως δυσκολεύονται να μιλήσουν για τις εμπειρίες τους γιατί αισθάνονται άβολα, ντρέπονται και φοβούνται για τις συνέπειες που θα έχει μια τέτοια αποκάλυψη, αλλά και γιατί πιστεύουν ότι επαγγελματίες δεν θα μπορούν να τις βοηθήσουν (Bacchus et al, 2002). Εξετάσεις ρουτίνας σχετικά με την ενδοοικογενειακή βία θα πρέπει να ξεκινήσουν. Όλες οι γυναίκες θα πρέπει να έχουν το δικαίωμα να έχουν προσωπική και απόρρητη συνάντηση με τον ειδικό επαγγελματία τουλάχιστον μια φορά κατά την επίσκεψή τους στην κλινική. Η συνάντηση αυτή θα μπορούσε να αποβεί σημαντική για την αποκάλυψη πιθανής βίας. Ωστόσο, οι επαγγελματίες υγείας είναι μόνο μια ομάδα ειδικών μέσα σε ένα ευρύτερο δίκτυο υποστήριξης που είναι αναγκαίο να βοηθήσουν τα θύματα της συντροφικής βίας. Ο ιδιαίτερος ρόλος των επαγγελματιών υγείας συνοψίζεται στον εντοπισμό των θυμάτων βίας και στην ενεργοποίηση μιας διαδικασίας που θα οδηγήσει στην διακοπή της κακοποίησης. Για τον λόγο αυτό, είναι πλέον σημαντικό να υπάρχει συνεργασία μεταξύ των παραπάνω επαγγελματιών και άλλων σχετικών φορέων και των τοπικών αρχών. Επίσης, είναι πολύ σημαντικό και χρήσιμο να υπάρχει και να διατίθεται σχετικό ενημερωτικό υλικό στις γυναικολογικές κλινικές και τα ιδιωτικά ιατρεία. Οι ευθύνες των επαγγελματιών υγείας είναι: 1. Να αναγνωρίζουν την κακοποίηση 2. Να φέρνουν το θέμα της βίας προς συζήτηση 3. Να πάρουν συνέντευξη, να υποστηρίξουν και να καθοδηγήσουν/συμβουλέψουν το θύμα κακοποίησης 4. να διεξάγουν μια προσεκτική ιατρική εξέταση και έκθεση του περιστατικού 5. να φέρουν αποδεικτικά στοιχεία της βίας (τραυματισμοί, ψυχολογικά προβλήματα, κλπ) 6. να συζητήσουν για τα παιδιά 7. να καταγράψουν και καταγγείλουν την βία σε αντιστοιχία με τους υπάρχοντες νόμους 8. να παραπέμψουν το θύμα σε άλλους υποστηρικτικούς φορείς 9. να συντονίσουν την συνεργασία με άλλους επαγγελματίες 10

11 Βασικά θέματα για την φροντίδα της μητέρας και του παιδιού: 1. Νεαρές έγκυες γυναίκες και μητέρες νεογέννητων παιδιών βρίσκονται σε μεγαλύτερο κίνδυνο συντροφικής κακοποίησης: Εντοπίστε το θύμα, εντοπίστε το πρόβλημα της βίας και συζητήστε μαζί της για τις επιδράσεις και τις συνέπειες. 2. μιλήστε στην γυναίκα για τις εμπειρίες βίας που είχε στην σχέση της. Προσέξτε ιδιαίτερα στους ελεγκτικούς μηχανισμούς στην συμπεριφορά του άνδρα-θύτη (στοιχεία υποτίμησης, απομόνωσης και εκφοβισμού της γυναίκας) 3. Ερωτήσεις για την βία στις σχέσεις των γυναικών θα έπρεπε να αποτελούν καθημερινό κομμάτι της εξέτασης των επαγγελματιών υγείας. Κάθε γυναίκα θα πρέπει να ερωτηθεί γι αυτό μέσω της χρήσης ενός σταθμισμένου εργαλείου ανίχνευσης στοιχείων βίας. Η βοήθεια και υποστήριξη των θυμάτων βίας αποτελεί ύψιστη ηθική υποχρέωση των επαγγελματιών υγείας και κοινωνικής φροντίδας. 11

12 3. Αναγνωρίζοντας την βία Η έγκαιρη αναγνώριση της άσκησης βίας στις γυναίκες-θύματα σίγουρα δεν είναι μια εύκολη υπόθεση. Ωστόσο, η διεθνής έρευνα κατέστη ικανή την καταγραφή μερικών σημείων που θα μπορούν να βοηθούν τους επαγγελματίες υγείας που θα έρχονται σε επαφή με τις γυναίκες να εντοπίσουν ευκολότερα τα σημάδια κακοποίησης. Λίστες με δείκτες που καταδεικνύουν την πιθανή άσκηση βίαιης συμπεριφοράς έχουν σχηματιστεί από ερευνητές, ωστόσο η ακριβής αναγνώριση της βίας απαιτεί συμπληρωματικές πληροφορίες σχετικά με την φυσική και ψυχολογική κατάσταση της γυναίκας και τις συνθήκες ζωής της. Οι γυναίκες είναι συνήθως αρκετά διστακτικές να ξεκινήσουν μια συζήτηση για αυτό που τους συμβαίνει, και σε περίπτωση που ζητήσουν βοήθεια από τις δημόσιες υπηρεσίες, είναι πολύ πιθανό να απευθυνθούν αρχικά στους επαγγελματίες υγείας. Συνήθως οι γυναίκες δεν αναζητούν βοήθεια παρά μόνο όταν η κακοποίηση που βιώνουν συνεχίζεται για μεγάλο διάστημα. Για αυτόν ακριβώς τον λόγω θεωρείται σημαντική η ανάπτυξη λειτουργικών μοντέλων προς χρήση και εφαρμογή στις γυναικολογικές κλινικές ώστε να βελτιωθεί ο έγκαιρος εντοπισμός της κακοποίησης και να έρθει το θέμα την επιφάνεια. Σημάδια που μπορεί να καταδεικνύουν πιθανή άσκηση βίας είναι τα παρακάτω: Η γυναίκα καταφτάνει στην γυναικολογική κλινική σε προχωρημένο στάδιο της εγκυμοσύνης της από το συνηθισμένο. Η έγκυος γυναίκα είναι αρκετά μικρή ηλικιακά ή έφηβη. Η εγκυμοσύνη δεν ήταν προγραμματισμένη και/ή ανεπιθύμιτη. Η γυναίκα φαίνεται αρκετά απασχολημένη με άλλα πράγματα και πολύ αγχωμένη. Η γυναίκα συχνά ακυρώνει/ξεχνάει τα ραντεβού της με τον γιατρό. Η γυναίκα φαίνεται να μην προσέχει τον εαυτό της και την εμφάνισή της. Η προσωπική και οικογενειακή της ζωή χαρακτηρίζεται από κοινωνική απομόνωση και έχει πολύ λίγες επαφές με κάποιους φίλους και συγγενείς. Παραπονιέται συχνά ότι ενοχλείται, είναι ανυπόμονη και κουρασμένη (καθώς και όταν φροντίζει τα παιδιά της). Έχει παρελθούσες αποβολές/εκτρώσεις. Καπνίζει ή έχει αυξήσει το κάπνισμα. Κάνει χρήση αλκοόλ ή έχει αυξήσει την χρήση αυτού. Κάνει χρήση ναρκωτικών. Κάνει χρήση υπνωτικών ή αντικαταθλιπτικών ή ηρεμιστικών Έχει επιπλοκές κατά την εγκυμοσύνη της όπως ουρική λοίμωξη, γυναικολογικές λοιμώξεις, πρόωρες συσπάσεις μήτρας ή και πρόωρο τοκετό. Παρουσιάζει σωματικά τραύματα (συνήθως γρατζουνιές, πληγές, μελανιές, καψίματα ή σπασίματα κλπ) Έχει ιστορικό συνεχών τραυματισμών και ατυχημάτων (πτώσεις, γλίστρημα, στραμπούλισμα, κλπ). Οι τραυματισμοί βρίσκονται σε περιοχές του σώματος καλυμμένες από τα ρούχα: θώρακας, χέρια, πόδια, κοιλιά. Παρουσιάζει ψυχοσωματικά συμπτώματα όπως διάφοροι σωματικοί πόνοι, αϋπνίες, εφιάλτες, διατροφικές διαταραχές, απότομες αλλαγές βάρους. Φοβάται τον τοκετό. Διακατέχεται από πανικό κατά την διάρκεια τοκετού. 12

13 Η συμπεριφορά της γυναίκας αλλάζει όταν ο σύζυγος/σύντροφος είναι παρών. Ο σύζυγος/σύντροφος της συμπεριφέρεται υπερ-προστατευτικά ή αντίθετα μειώνει την σημασία της κατάστασης, δείχνει ενοχλημένος από εκείνη ή συμπεριφέρεται ιδιαίτερα ανυπόμονα στα θέματα που την αφορούν. Ο σύζυγος/σύντροφος θέλει να είναι πλήρως αναμεμιγμένος στην υπόθεση της εγκυμοσύνης της γυναίκας και δεν θέλει να την αφήνει μόνη στις συναντήσεις της με τον γιατρό. Τόσο η γυναίκα όσο και ο σύντροφός της αρνούνται οποιαδήποτε συμπληρωματική θεραπεία ή υπηρεσία. ΔΕΙΚΤΕΣ ΣΩΜΑΤΙΚΗΣ ΚΑΚΟΠΟΙΗΣΗΣ Τραυματισμοί: μελανιές, πληγές, κατάγματα, πληγές στην οδοντοστοιχία, πληγές στο κεφάλι, εσωτερικές πληγές, αποβολές, καψίματα. Οι τραυματισμοί δεν αντιστοιχούν στις δοθείσες εξηγήσεις περί τον τρόπο που συνέβησαν. Τραυματισμοί για τους οποίους η γυναίκα δεν θέλει/δεν μπορεί να δώσει εξηγήσεις Ιστορικό αδικαιολόγητων τραυματισμών. Ιστορικό επαναλαμβανόμενων τραυματισμών. Τραυματισμοί σε καλά προφυλαμένα μέρη του σώματος. Καψίματα σε ασυνήθεις σημεία του σώματος ή ασυνήθιστου τύπου. Χρονική καθυστέρηση μεταξύ τραυματισμών και αναζήτησης βοήθειας. Σωματικά τραύματα κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης. ΔΕΙΚΤΕΣ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗΣ ΚΑΚΟΠΟΙΗΣΗΣ Τραυματισμοί στα γεννητικά όργανα, στον πρωκτό, τους μηρούς και το στήθος. Ερεθισμοί στα γεννητικά όργανα, τα ούρα και τον πρωκτό. Συχνές μολύνσεις στα γεννητικά όργανα και/ή στα ούρα. Πόνος ή φαγούρα στα γεννητικά όργανα. Πόνος στην κοιλιακή χώρα. Σεξουαλικά μεταδιδόμενες μολύνσεις/ασθένειες. Αιμορραγία του κόλπου και της μήτρας. Επίπονη καταρροή ούρων Δυσκολίες στο βάδισμα και/ή κάθισμα Σπασμοί της μήτρας κατά την γυναικολογική εξέταση. Απροκάλυπτη σεξουαλική συμπεριφορά/ομιλία Ερωτικά δαγκώματα. Ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη/έκτρωση. ΔΕΙΚΤΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΒΙΑΣ Η οικονομική βία είναι συνήθως ιδιαίτερα εμφανής στις ηλικιωμένες γυναίκες αλλά και στις νεαρότερες. Φτώχεια 13

14 Έλλειψη στέγης Χρέη Έλλειψη τροφής και στοιχειωδών ανέσεων για την οικογένεια Απλήρωτοι λογαριασμοί/ανικανότητα να πληρωθούν. Ανεπαρκής τροφή/ρουχισμός Αδικαιολόγητη διαφορά μεταξύ του εισοδήματος και των συνθηκών διαβίωσης. Αδικαιολόγητη ή αιφνίδια ανάληψη χρημάτων από τραπεζικούς λογαριασμούς. Ωστόσο, είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι δεν υπάρχει ένας μόνο από τους παραπάνω δείκτες που προβλέπουν την πιθανή θυματοποίηση της γυναίκας από τον σύντροφό της. Μερικές γυναίκες μπορεί να φέρουν ένα συνδυασμό των παραπάνω ή κανένα από αυτά. 14

15 4. Ψυχολογικά τραύματα ως αποτέλεσμα της βίας Το ψυχολογικό τραύμα είναι συνέπεια μιας υπέρμετρα ανεξέλεγκτης εμπειρίας που μπορεί να συμβεί στον καθένα και η οποία συχνά οδηγεί το άτομο στο να βιώσει αισθήματα ανημποριάς, ευαλωτότητας και έλλειψης ελέγχου της ζωής του (Everstine & Everstine, 1993). Έντονες αντιδράσεις στο τραύμα Έντονες αντιδράσεις στο προκληθέν τραύμα είναι αντιδράσεις που χαρακτηρίζονται από το σοκ που πεθαίνει το άτομο και που μπορούν να κρατήσουν από λίγες ώρες μέχρι και μερικές ημέρες. Ωστόσο, μπορούν επίσης να παρουσιαστούν με καθυστέρηση μιας με δύο ημερών και να κρατήσουν από μερικές ημέρες έως τέσσερις με έξι εβδομάδες. Οι έντονες αντιδράσεις στο τραύμα είναι φυσιολογικές αντιδράσεις σε ένα τραυματικό γεγονός. Οι παρακάτω παρουσιαζόμενες συμπεριφορές/συμπτώματα μπορούν να συμβούν και να εμφανιστούν ταυτόχρονα. Εμφανής συμπεριφορά/συμπτώματα: Φόβος (αγωνία, βηματισμός πάνω-κάτω, ανικανότητα του ατόμου να σταθεροποιηθεί στο ίδιο σημείο, τρίψιμο χεριών, ιδρώτας, εχθρική συμπεριφορά) Εναλλαγές (χάσιμο της φωνής, εμετός, ξαφνικός σωματικός πόνος, ξεροκατάπημα, ζαλάδες) Ηρεμία, απάθεια και κωματώδης κατάσταση (ακινησία, αδιαφορία για το τι συμβαίνει γύρω της) Παράλογη συμπεριφορά (π.χ. χαχανητά, συνεχές γέλιο) Ψύχραιμη συμπεριφορά με απόλυτη άρνηση των ψυχολογικών επιδράσεων της βίας (π.χ. ήρεμη περιγραφή του βιασμού της) Συναισθηματικές/αντιληπτικές εμπειρίες: Άγχος, πανικός, σύγχυση Μούδιασμα Δυσπιστία («δεν μπορεί να είναι αλήθεια») Κενά μνήμης Ανικανότητα σκέψης και λειτουργίας Διαστρεβλωμένη αντίληψη του χρόνου Απώλεια συναισθημάτων (συναισθηματικό «πάγωμα») Κατάθλιψη, αισθήματα αχρηστίας Αισθήματα ενοχής, ντροπής Αποστασιοποίηση Αποπροσωποίηση, αποπροσανατολισμός, εμπειρίες απομάκρυνσης από το σώμα και ύπνωσης Αμνησία 15

16 Μακροπρόθεσμα συμπτώματα / Μετατραυματικό Στρες (PTSD) Τα μακροπρόθεσμα συμπτώματα είναι σημάδια και αλλαγές στην συμπεριφορά, τα συναισθήματα, τις σχέσεις, την κοινωνική ζωή, τα προσωπικά χαρακτηριστικά, τις συνθήκες διαβίωσηςκαι/ή την κατάσταση υγείας του ατόμου. Οι έντονες αντιδράσεις στο τραύμα και τα μακροπρόθεσμα συμπτώματα μπορεί να είναι δεμένα μεταξύ τους (βλ. νοσοκομειακές πτέρυγες επειγόντων περιστατικών). Μετατραυματικό Στρες (PTSD) είναι μια ιατρική διάγνωση που αφορά μακροπρόθεσμα συμπτώματα που δημιουργούνται από επαναλαμβανόμενα συμβάντα που περιέχουν απειλές θανάτου, σοβαρούς σωματικούς τραυματισμούς ή απειλές για την σωματική ακεραιότητα του ατόμου. Επαναλαμβανόμενες επιθέσεις, φυσική εγγύτητα με τον στρεσογόνο παράγοντα (=επιτιθέμενος, θύτης) και η αντίληψη ότι τα πράγματα είναι εκτός ελέγχου και πρόβλεψης από το θύμα, αυξάνουν τον κίνδυνο εκδήλωσης του μετατραυματικού στρες. Επίσης, άλλες τραυματικές καταστάσεις που δημιουργούν το μετατραυματικό στρες είναι για παράδειγμα, η κατάσταση ομηρίας, βασανισμού, βιασμού, απαγωγής, ληστείας, κ.α.. Το μετατραυματικό στρες μπορεί να είναι ιδιαίτερα σοβαρό ή μακράς διάρκειας όταν ο στρεσογόνος παράγοντας είναι άνθρωπος (αντί μιας φυσικής, για παράδειγμα, καταστροφής). Το υπερβολικό άγχος επηρεάζει τα θύματα σε πολλά επίπεδα όπως στα: σωματικό, συναισθηματικό, αντιληπτικό, συμπεριφοριακό και χαρακτηριολογικό. Μπορεί να οδηγήσει σε πλήθος ψυχιατρικές διαταραχές όπως διαταραχές προσωπικότητας, διατροφικές διαταραχές, χρήση ουσιών και αυτό-καταστροφική συμπεριφορά (Dutton 1995; van der Kolt et al, 1996). Ωστόσο, η ανάπτυξη του μετατραυματικού στρες αποτελεί μια περίπλοκη διαδικασία: Οι αντιδράσεις στο τραύμα δεν αποτελούν ένα σύστημα το οποίο μοιραία οδηγεί σε εκδηλώσεις διανοητικών διαταραχών αλλά πολλές κακοποιημένες γυναίκες υποφέρουν από τα σοβαρά συμπτώματα γνωστά ως μετατραυματικό στρες. Το μετατραυματικό στρες θα πρέπει να προσεγγιστεί ως το αποτέλεσμα μιας διαδικασίας παγίδευσης εξαιτίας του εξαναγκαστικού ελέγχου από τον θύτη που οδηγεί το θύμα στην εντύπωση/στο συμπέρασμα ότι η διαφυγή του είναι αδύνατη. Το μετατραυματικό στρες θα πρέπει να γίνει αντιληπτό ως μια φυσική ανθρώπινη αντίδραση σε υπερβολικά μεγάλες και σοβαρές εμπειρίες του ανθρώπινου νου, σώματος και κοινωνίας (διαπροσωπικό και δομικό τραύμα). Χρησιμοποιώντας διαφορετικές στρατηγικές αντιμετώπισής του, μειώνουμε σημαντικά τις συνέπειες του τραύματος. Συναισθηματικά / Αντιληπτικά Συμπτώματα Φοβισμένη συμπεριφορά / συνεχής έλεγχος για τυχόν παρακολούθηση από κάποιον / άστατες αντιδράσεις Έλλειψη ενδιαφέροντος για τα πράγματα / κατάθλιψη Υπερβολική εξάρτηση ή απομόνωση 16

17 Εχθρότητα, ευερεθιστότητα, ή εκρήξεις θυμού Ξαφνικές αλλαγές διάθεσης/διστακτικότητα Αισθήματα μοναξιάς/διαφορετικότητας/στιγματισμού Μόνιμης αίσθηση καταστροφής (ανυπαρξίας μέλλοντος) Αγωνία/αίσθηση παγίδευσης Ανυπαρξία συναισθημάτων/ «παγωμένος εαυτός» Διαταραχές ύπνου: δυσκολία στον ύπνο, αϋπνία, εφιάλτες Αυξανόμενη χρήση/εξάρτηση αλκοόλ και ουσιών Τάσεις αυτοκτονίας (σκέψεις/απόπειρες/αυτοκτονίες) Συμπεριφοριακά Συμπτώματα Απώλεια σχέσεων με φίλους και συγγενείς Μειωμένη ή ανύπαρκτη συμμετοχή στην κοινωνική ζωή/χόμπι/συνεχής βιασύνη για να επιστρέψει στο σπίτι Μούδιασμα/υποτακτική συμπεριφορά Ακύρωση αποφάσεων/ακύρωση συναντήσεων λόγω έλλειψη μνήμης Απόσυρση και απομόνωση Αποφυγή συναντήσεων/συζητήσεων σχετικά με το τραύμα Δυσκολία διανοητικής συγκέντρωσης (π.χ. διάβασμα βιβλίων, τηλεόραση, κλπ) Ανεπαρκής γονεϊκές αντιδράσεις, παιδική κακοποίηση Σωματικά Συμπτώματα / Ασθένειες Ανεξήγητα σωματικά συμπτώματα: πόνοι, κλπ. Υπερένταση Στομαχικός πόνος/κολικός εντέρου Διαταραχές κλιμακτηρίου Πόνοι στο στήθος/στην καρδιά/αρρυθμίες Δυσκολίες στην αναπνοή/συμπτώματα άσθματος/άσθμα Διατροφικές διαταραχές: έλλειψη ορέξεως / χάσιμο βάρους, υπερβολικό φαγητό/παχυσαρκεία Συνέπειες του Τραύματος «γιατί δεν φεύγει από την βίαιη σχέση»; Η επίδραση του τραύματος δυσκολεύει πολύ τα πράγματα στην απόφαση της γυναίκας να φύγει από την βίαιη σχέση. Σταδιακά, αυξανόμενες κακοποιήσεις, κακομεταχείριση, εκφοβισμός και απειλές εναντίον της, δημιουργούν ένα «τραυματικό δεσμό» στην γυναίκα και παίζουν ένα πολύ σημαντικό ρόλο στις αποφάσεις της. Τα κεντρικά σημεία σε αυτόν τον τραυματικό δεσμό είναι η χρήση του «τροχού της δύναμης και του ελέγχου» και ο «κύκλος της βίας». 17

18 Η χρήση του «τροχού της δύναμης και του ελέγχου» Η κάθε μια συναισθηματική και/ή σωματική πράξη κακοποίησης αυξάνει την αίσθηση της δύναμης και του ελέγχου του θύτη πάνω στο θύμα. Η δύναμη και ο έλεγχος σημαίνουν ότι ο θύτης σταθερά διαχειρίζεται τις πράξεις, τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τις αξίες του θύματος εκμεταλλευόμενος την στενή σχέση με το θύμα και τα συναισθήματα ενότητας του θύματος. Αυτό ακριβώς μειώνει την ικανότητα του θύματος να σκεφτεί σωστά και αντικειμενικά για την υπάρχουσα κατάσταση και να δράσει αυτοδύναμα και ανεξάρτητα. Η δύναμη και ο έλεγχος μπορούν να πάρουν διάφορες μορφές τόσο ορατές/άμεσες όσο και «αόρατες»/έμμεσες (βλ. Εικόνα 1 «Ο τροχός της δύναμης και του Ελέγχου», [Pence & Paymar, 1993], και Εικόνα 2 «Ο τροχός της ισότητας», [Pence & Paymar, 1993], ο οποίος δείχνει τι σημαίνει η ισότητα των φύλων σε μια σχέση χωρίς βία). Ο κύκλος της βίας Ο κύκλος της βίας (βλ. Εικόνα 3, From Dark to Light 1995) σημαίνει ότι στην σχέση υπάρχουν τόσο περίοδοι κακοποίησης και κακομεταχείρησης όσο και περίοδοι ειρήνης. Η αλλαγή από την μια περίοδο στην άλλη είναι γνωστή στην βιβλιογραφία των θεωριών μάθησης ως «αποσπασματική ενδυνάμωση». Η διεθνής έρευνα στο θέμα αυτό έχει ήδη δείξει ότι το μοντέλο αυτών των διαδικασιών συμπεριφοράς παράγει συναισθηματικούς δεσμούς και μειώνει την ικανότητα του θύματος για αυτοδύναμη λήψη αποφάσεων. Οι περίοδοι κακοποίησης δημιουργούν απόγνωση και έλλειψη ελπίδας στο θύμα ενώ οι περίοδοι ειρήνης φέρνουν ανακούφιση και ελπίδα. Ο «τροχός της δύναμης και του ελέγχου», ο «τροχός της ισότητας» και ο «κύκλος της βίας» αποδεικνύονται πολύ χρήσιμα εργαλεία όταν έχουμε να κάνουμε με θύματα συντροφικής βίας στο ότι τα βοηθούν να καταλάβουν την κατάσταση που βιώνουν καλύτερα. Ο σκοπός υποστήριξης του θύματος είναι πάντα να το ενδυναμώσουμε έτσι ώστε να πάρει την ζωή του στα χέρια του. Αυτό φυσικά απαιτεί συναίσθηση και υπομονή από την πλευρά των επαγγελματιών υγείας και των κοινωνικών λειτουργών καθώς η διαδικασία της ενδυνάμωσης μπορεί να πάρει πολύ χρόνο. 18

19 Πηγή: Pence E. & Paymar M., (1993) Education Groups For Men Who Batter. The Duluth Model. Springer Publishing Company. New York. Εικόνα 1. Ο Τροχός της Δύναμης και του Ελέγχου 19

20 Πηγή: Pence E. & Paymar M., (1993) Education Groups For Men Who Batter. The Duluth Model. Springer Publishing Company. New York. Εικόνα 2: Ο Τροχός της Ισότητας 20

21 Η γυναίκα αισθάνεται πόνο, φόβο, απόγνωση, ταπείνωση Ο σύντροφος βρίσκει δικαιολογίες για τις πράξεις του και ελαχιστοποιεί την σημασία τους ΑΡΝΗΣΗ Μακάρι να μην το είχε κάνει αυτό Η γυναίκα κατηγορεί τον εαυτό της 1. ΕΚΡΗΚΤΙΚΕΣ ΕΠΙΘΕΣΕΙΣ Η γυναίκα διακατέχεται από φόβο ΟΙ ΕΝΤΑΣΕΙΣ ΞΑΝΑΡΧΙΖΟΥΝ Ο σύντροφος σταδιακά εκφράζει θυμό και ασκεί και πάλι βία Ο σύντροφος ζητάει συγνώμη και λέει ότι την αγαπάει Φάση «Μήνας του μέλιτος» Δεν θα ξανασυμβεί Η γυναίκα ξαναβρίσκει την ελπίδα της Καθώς αισθάνεται ότι ο σύντροφος την αγαπά «ΚΡΥΜΜΕΝΗ ΒΙΑ» Πηγή: Status of Women Council of the Northwest Territories Εικόνα 3: Ο Κύκλος της Βίας 21

22 5. Εντοπίζοντας την βία Το έργο των ειδικών επαγγελματιών υγείας και πρόνοιας για την εντοπισμό και την αντιμετώπιση των περιστατικών ενδοοικογενειακής βίας κατά των γυναικών και παιδιών (ή βίας από κάποιο συγγενικό ή άλλο πρόσωπο) είναι αδιαμφισβήτητα πολύ δύσκολο αλλά ιδιαίτερα σημαντικό. Πιο συγκεκριμένα, η διεθνής έρευνα έχει δείξει ότι οι περισσότερες γυναίκες αντιδρούν θετικά όταν ερωτώνται από ειδικούς για τις εμπειρίες τους παρόλο που από μόνες τους δεν θα ξεκινούσαν να συζητήσουν για αυτό (Stenson et al. 2001b; Bacchus et al, 2002; Perttu, 2004/Annex 2; Βλ. Παράρτημα ΙΙ). Για τον λόγω αυτό, εξετάσεις και ερωτήσεις ρουτίνας μέσα από ένα σταθμισμένο ερευνητικό εργαλείο, αποτελούν ένα σημαντικό κομμάτι της ιατρικής και προνοιακής φροντίδας προς τις έγκυες κακοποιημένες γυναίκες που επισκέπτονται τις γυναικολογικές κλινικές και τις υπηρεσίες φροντίδας της μητέρας και του παιδιού. Γενικές Παρατηρήσεις Εμπιστευτικότητα Μια σχέση εμπιστοσύνης μεταξύ του επαγγελματία υγείας και της γυναίκας διευκολύνει την τελευταία να «ανοιχτεί» και να μιλήσει ελεύθερα για τις προσωπικές της στιγμές μέσα στην σχέση της. Κατά την εργασία με αλλοδαπές γυναίκες σίγουρα χρειάζεται να επενδυθεί περισσότερος χρόνος προκειμένου να χτιστεί μια σχέση εμπιστοσύνης για τους ευνόητους λόγους της διαφοράς πολυτισμικών χαρακτηριστικών, τα οποία θα πρέπει να γίνουν κατανοητά και σεβαστά. Για παράδειγμα, εάν η γυναίκα αναφέρει προβλήματα ύπνου και ανησυχίες ο ειδικός λειτουργός θα πρέπει να υποψιαστεί πιθανή ύπαρξη βίας στο σπίτι. Σε περίπτωση, τέλος, που υπάρχουν προβλήματα συνεννόησης με την γυναίκα (π.χ. διαφορετική γλώσσα) συνιστάται η χρησιμοποίηση μιας εξωτερικής γυναίκας μεταφράστριας η παρουσία της οποίας θα βοηθήσει στην αύξηση της σχέσης εμπιστοσύνης. Ζήλεια Πολλές γυναίκες όταν μιλούν για την ζήλεια των συντρόφων τους ουσιαστικά μιλάνε για κακοποίηση, όπως για παράδειγμα όταν λένε πως ο σύντροφος τις περιορίζει στις κοινωνικές τους δραστηριότητες και τις εμποδίζει να βλέπουν τους φίλους τους. Επιπλέον, οι γυναίκες συχνά αναφέρουν ότι οι σύντροφοι τις ελέγχουν για το που πηγαίνουν όταν βγαίνουν έξω, ποιους συναντούν και τι συζητούν μαζί τους. Οι άνδρες συνηθίζουν να ελέγχουν ακόμη και τα τηλεφωνήματα των γυναικών ή τα μηνύματα που λαμβάνουν στο κινητό ή στο ηλεκτρονικό τους ταχυδρομείο, ρωτάνε εξονυχιστικά για τους συναδέλφους που έχουν στην εργασία τους και πολλές φορές υπονοούν ότι υπάρχουν και ερωτικοί δεσμοί μαζί τους. Οι γυναίκες ωστόσο, δεν βιώνουν πάντα τις παραπάνω συμπεριφορές ζηλοτυπίας των συντρόφων τους ως περιοριστικές και δεν χαρακτηρίζουν τον εαυτό τους κακοποιημένες ή καταπιεσμένες. 22

Η Επιθετικότητα στα Παιδιά που Έχουν Βιώσει Τραύμα. Victoria Condon and Panos Vostanis Μετάφραση: Ματίνα Παπαγεωργίου

Η Επιθετικότητα στα Παιδιά που Έχουν Βιώσει Τραύμα. Victoria Condon and Panos Vostanis Μετάφραση: Ματίνα Παπαγεωργίου Η Επιθετικότητα στα Παιδιά που Έχουν Βιώσει Τραύμα Victoria Condon and Panos Vostanis Μετάφραση: Ματίνα Παπαγεωργίου Η συχνή επιθετική συμπεριφορά ενός παιδιού εναντίον ενηλίκων και συνομηλίκων, μπορεί

Διαβάστε περισσότερα

Η ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΗ ΒΙΑ ΚΑΙ Ο ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα σχετικών ερευνών που διεξάγονται σε σχολεία της χώρας θεωρούνται κοινωνικό πρόβλημα

Η ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΗ ΒΙΑ ΚΑΙ Ο ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα σχετικών ερευνών που διεξάγονται σε σχολεία της χώρας θεωρούνται κοινωνικό πρόβλημα Η ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΗ ΒΙΑ ΚΑΙ Ο ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ Σύμφωνα με τα αποτελέσματα σχετικών ερευνών που διεξάγονται σε σχολεία της χώρας θεωρούνται κοινωνικό πρόβλημα Η ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΗ ΒΙΑ ΚΑΙ Ο ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ Ορίζουν μια κατάσταση

Διαβάστε περισσότερα

Συμπτώματα συνεξάρτησης

Συμπτώματα συνεξάρτησης Συμπτώματα συνεξάρτησης Οι συνεξαρτητικές συμπεριφορές είναι αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές. Το συνεξαρτητικό άτομο προσπαθεί να βοηθήσει τους άλλους καταστρέφοντας τον εαυτό του. Τέτοιου είδους συμπεριφορές

Διαβάστε περισσότερα

ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΕΥΑΛΩΤΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΕΚΘΕΣΗ ΣΕ ΚΑΚΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΑΜΕΑ «ΑΣΦΑΛΕΙΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΚΟΠΟΙΗΣΗΣ ΑμεΑ ΣΕ ΧΩΡΟΥΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ»

ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΕΥΑΛΩΤΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΕΚΘΕΣΗ ΣΕ ΚΑΚΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΑΜΕΑ «ΑΣΦΑΛΕΙΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΚΟΠΟΙΗΣΗΣ ΑμεΑ ΣΕ ΧΩΡΟΥΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ» «ΑΣΦΑΛΕΙΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΚΟΠΟΙΗΣΗΣ ΑμεΑ ΣΕ ΧΩΡΟΥΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ» ΕΥΑΛΩΤΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΕΚΘΕΣΗ ΣΕ ΚΑΚΟΠΟΙΗΣΗ ΑΜΕΑ ΠΡΟΦΥΛΑΞΗ- ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ q ΚΑΚΟΠΟΙΗΣΗ ΠΑΙΔΙΟΥ q ΚΑΚΟΠΟΙΗΣΗ ΑμεΑ q ΝΟΣΗΡΗ ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

Πώς το τραύμα επηρεάζει τα παιδιά και τα νέα άτομα

Πώς το τραύμα επηρεάζει τα παιδιά και τα νέα άτομα Πώς το τραύμα επηρεάζει τα παιδιά και τα νέα άτομα Αυτό το βιβλιαράκι απευθύνεται σε άτομα που φροντίζουν και επαγγελματίες πρώτης γραμμής. Priya Patel and Panos Vostanis Μετάφραση: Παπαγεωργίου Ματίνα

Διαβάστε περισσότερα

Συναισθήματα και η Διαχείρισή τους

Συναισθήματα και η Διαχείρισή τους Συναισθήματα και η Διαχείρισή τους Όταν είμαστε παιδιά, στο ξεκίνημα της ζωής μας, έχουμε έντονη σύγχυση σχετικά με τα συναισθήματά μας, νοιώθοντας την ανάγκη να κατανοήσουμε τον εαυτό μας και τον κόσμο

Διαβάστε περισσότερα

Γεωργία Ζαβράκα, MSc. Ψυχολόγος Ψυχοδυναμική Ψυχοθεραπεύτρια

Γεωργία Ζαβράκα, MSc. Ψυχολόγος Ψυχοδυναμική Ψυχοθεραπεύτρια 5 ο Συμπόσιο Νοσηλευτικής Ογκολογίας "Οι Ψυχολογικές Επιπτώσεις στον Ογκολογικό Ασθενή και ο Πολυδιάστατος Ρόλος της Συμβουλευτικής στην Αντιμετώπισής τους" Γεωργία Ζαβράκα, MSc. Ψυχολόγος Ψυχοδυναμική

Διαβάστε περισσότερα

Μάθετε στο παιδί σας τον Κανόνα των Εσωρούχων.

Μάθετε στο παιδί σας τον Κανόνα των Εσωρούχων. 1. Μάθετε στο παιδί σας τον Κανόνα των Εσωρούχων. Υπολογίζεται ότι περίπου ένα στα πέντε παιδιά πέφτει θύμα σεξουαλικής βίας, συμπεριλαμβανομένης της σεξουαλικής κακοποίησης. Μπορείτε να βοηθήσετε να μη

Διαβάστε περισσότερα

Λαµβάνοντας τη διάγνωση: συναισθήµατα και αντιδράσεις

Λαµβάνοντας τη διάγνωση: συναισθήµατα και αντιδράσεις Λαµβάνοντας τη διάγνωση: συναισθήµατα και αντιδράσεις Πιθανότατα αισθάνεστε πολύ αναστατωµένοι αφού λάβατε µια διάγνωση καρκίνου. Συνήθως είναι δύσκολο να αποδεχθείτε τη διάγνωση αµέσως και αυτό είναι

Διαβάστε περισσότερα

Ποια είναι τα είδη της κατάθλιψης;

Ποια είναι τα είδη της κατάθλιψης; Ολοι κάποιες φορές νιώθουμε μελαγχολία ή θλίψη, αλλά αυτά τα συναισθήματα συνήθως περνούν μετά από λίγες μέρες. Όταν ένα άτομο έχει κατάθλιψη, η διαταραχή αυτή επηρεάζει την καθημερινή του ζωή, τη φυσιολογική

Διαβάστε περισσότερα

ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΦΡΟΝΤΙΣΤΕΣ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΑΝΟΙΑ. Ευγενία Β. Γκιντώνη Ψυχολόγος, MSc Επιστημονική Συνεργάτης Ψ.Ν.Τ ΚΕΔΔΥ Αρκαδίας

ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΦΡΟΝΤΙΣΤΕΣ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΑΝΟΙΑ. Ευγενία Β. Γκιντώνη Ψυχολόγος, MSc Επιστημονική Συνεργάτης Ψ.Ν.Τ ΚΕΔΔΥ Αρκαδίας ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΦΡΟΝΤΙΣΤΕΣ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΑΝΟΙΑ Ευγενία Β. Γκιντώνη Ψυχολόγος, MSc Επιστημονική Συνεργάτης Ψ.Ν.Τ ΚΕΔΔΥ Αρκαδίας ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ Εντάσσεται στο Μέτρο 2.3 «Ενέργειες Πρόληψης Ενίσχυσης της Κοινωνικής

Διαβάστε περισσότερα

Εργάζομαι αισθάνομαι... πετυχαίνω!!!!!

Εργάζομαι αισθάνομαι... πετυχαίνω!!!!! Εργάζομαι αισθάνομαι... πετυχαίνω!!!!! Η παραδοχή ενός πρώην νοσηλευτή της ΜΤΝ Κλεισαρχάκη Σοφία Κοινωνική Λειτουργός Εργάζομαι. Ως επαγγελματίας και είμαι Ηθικά ευαίσθητος στην ευπάθεια του ασθενούς Βιώνω

Διαβάστε περισσότερα

Ζώντας με Πνευμονική Αρτηριακή Υπέρταση

Ζώντας με Πνευμονική Αρτηριακή Υπέρταση H Πνευμονική Υπέρταση Ελλάδας ευχαριστεί την PH EUROPE για την συνδρομή της στην δημιουργία αυτού του εργαλείου Ζώντας με Πνευμονική Αρτηριακή Υπέρταση Πνευμονική Υπέρταση Ελλάδας - HPH Δερβενακίων 11β

Διαβάστε περισσότερα

Πρόληψη και Προστασία Παιδιών από την Σεξουαλική Κακοποίηση

Πρόληψη και Προστασία Παιδιών από την Σεξουαλική Κακοποίηση Πρόληψη και Προστασία Παιδιών από την Σεξουαλική Κακοποίηση Ο ρόλος του Σχολείου και των Εκπαιδευτικών Χριστίνα Ιωάννου Εκπαιδευτική Ψυχολόγος Α Συντονιστική Επιτροπή Πρόληψης και Καταπολέμησης Σεξουαλικής

Διαβάστε περισσότερα

ΠΩΣ ΜΠΟΡΩ ΝΑ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΩ ΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ ΜΟΥ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕΙ ΤΟ ΛΕΜΦΩΜΑ;

ΠΩΣ ΜΠΟΡΩ ΝΑ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΩ ΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ ΜΟΥ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕΙ ΤΟ ΛΕΜΦΩΜΑ; ΠΩΣ ΜΠΟΡΩ ΝΑ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΩ ΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ ΜΟΥ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕΙ ΤΟ ΛΕΜΦΩΜΑ; Με την επιστημονική συνεργασία της Αιματολογικής Μονάδας, Γ Πανεπιστημιακή Παθολογική Κλινική, Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Αθηνών Με

Διαβάστε περισσότερα

Πως μπορώ να υποστηρίξω τον άνθρωπό μου. να αντιμετωπίσει το λέμφωμα;

Πως μπορώ να υποστηρίξω τον άνθρωπό μου. να αντιμετωπίσει το λέμφωμα; Πως μπορώ να υποστηρίξω τον άνθρωπό μου να αντιμετωπίσει το λέμφωμα; Το λέμφωμα είναι δυνητικά ιάσιμη νόσος Με την επιστημονική συνεργασία του Αιματολογικού Τμήματος, Γ Πανεπιστημιακής Παθολογικής Κλινικής,

Διαβάστε περισσότερα

Το παιδί μου έχει αυτισμό Τώρα τι κάνω

Το παιδί μου έχει αυτισμό Τώρα τι κάνω Το παιδί μου έχει αυτισμό Τώρα τι κάνω Το όνειρο Ένα ζευγάρι περιμένει παιδί. Τότε αρχίζει να ονειρεύεται αυτό το παιδί. Κτίζει την εικόνα ενός παιδιού μέσα στο μυαλό του. Βάσει αυτής της εικόνας, κάνει

Διαβάστε περισσότερα

"Η Ενίσχυση της Κοινωνικής Λειτουργικότητας του Χρόνιου Ασθενή και της Οικογένειάς του μέσα από την Κατ Οίκον Φροντίδα"

Η Ενίσχυση της Κοινωνικής Λειτουργικότητας του Χρόνιου Ασθενή και της Οικογένειάς του μέσα από την Κατ Οίκον Φροντίδα "Η Ενίσχυση της Κοινωνικής Λειτουργικότητας του Χρόνιου Ασθενή και της Οικογένειάς του μέσα από την Κατ Οίκον Φροντίδα" Σύμφωνα με τον Αμερικάνικο Ιατρικό Σύλλογο και το Σύνδεσμο Νοσηλευτών η κατ οίκον

Διαβάστε περισσότερα

«Οικογένεια σε Κρίση Διαχείριση της Απώλειας». Δρ. Μάγια Αλιβιζάτου Ψυχολόγος / Διασχολική Συντονίστρια Ψυχοπαιδαγωγικών Τμημάτων Κολλεγίου Αθηνών

«Οικογένεια σε Κρίση Διαχείριση της Απώλειας». Δρ. Μάγια Αλιβιζάτου Ψυχολόγος / Διασχολική Συντονίστρια Ψυχοπαιδαγωγικών Τμημάτων Κολλεγίου Αθηνών + «Οικογένεια σε Κρίση Διαχείριση της Απώλειας». Δρ. Μάγια Αλιβιζάτου Ψυχολόγος / Διασχολική Συντονίστρια Ψυχοπαιδαγωγικών Τμημάτων Κολλεγίου Αθηνών + Απώλεια ονομάζουμε κάθε στέρηση, κάθε αποχωρισμό από

Διαβάστε περισσότερα

ΕΜΠΟΡΙΑ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΠΡΟΛΗΨΗ = ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ

ΕΜΠΟΡΙΑ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΠΡΟΛΗΨΗ = ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΕΜΠΟΡΙΑ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΠΡΟΛΗΨΗ = ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ 27 Φεβρουαρίου, 2014 Παναγιώτα Χριστοδούλου Κοινωνική Λειτουργός ΜΑ, Υπ. Διδάκτορας Ορισμός Εμπορίας Προσώπων Σύμφωνα με τον περί Καταπολέμησης της Εμπορίας και

Διαβάστε περισσότερα

Οδηγός για τους φροντιστές ασθενών και των οικογενειών

Οδηγός για τους φροντιστές ασθενών και των οικογενειών Greek Rights and Responsibilities Οδηγός για τους φροντιστές ασθενών και των οικογενειών Περιεχόμενα Η Περίθαλψη της Υγείας σας Τα Δικαιώματα & οι Υποχρεώσεις σας...3 Πρόσβαση Έχετε το δικαίωμα σε υγειονομική

Διαβάστε περισσότερα

Ψυχολογία ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια στο Γενικό Νοσοκομείο

Ψυχολογία ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια στο Γενικό Νοσοκομείο Ψυχολογία ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια στο Γενικό Νοσοκομείο ΤΖΙΝΕΒΗ ΜΥΡΤΩ - ΧΑΤΖΗΣΤΕΦΑΝΟΥ ΦΑΝΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΕΣ Τ.Ε. Β & Γ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Η καρδιακή ανεπάρκεια

Διαβάστε περισσότερα

Λόγοι και παράγοντες που οδηγούν τους νέους σε χρήση αλκοόλ. Παιπέτης Νίκος Τσάκα Μαρία Κρητικός Γιώργος Μέριανος Αλέξανδρος

Λόγοι και παράγοντες που οδηγούν τους νέους σε χρήση αλκοόλ. Παιπέτης Νίκος Τσάκα Μαρία Κρητικός Γιώργος Μέριανος Αλέξανδρος Λόγοι και παράγοντες που οδηγούν τους νέους σε χρήση αλκοόλ Παιπέτης Νίκος Τσάκα Μαρία Κρητικός Γιώργος Μέριανος Αλέξανδρος Κοινωνικοί παράγοντες που οδηγούν στη χρήση αλκοόλ τους νέους Ο πιο συχνός λόγος

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΟΤΗΤΑ 4.2 Παιδαγωγική του Τραύματος

ΕΝΟΤΗΤΑ 4.2 Παιδαγωγική του Τραύματος M4 A7 ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ, ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΝΕΟΥΣ ΕΝΟΤΗΤΑ 4.2 Παιδαγωγική του Τραύματος Παιδαγωγική του Τραύματος και θεωρητικό υπόβαθρο Τι είναι τραύμα; Ορισμός

Διαβάστε περισσότερα

Πανευρωπαϊκή έρευνα. ΣΗΜΕΙΩΜΑ / 5 Μαρτίου 2014 Βία κατά των γυναικών

Πανευρωπαϊκή έρευνα. ΣΗΜΕΙΩΜΑ / 5 Μαρτίου 2014 Βία κατά των γυναικών ΣΗΜΕΙΩΜΑ / 5 Μαρτίου 2014 Βία κατά των γυναικών Πανευρωπαϊκή έρευνα 1. Γιατί έγινε η έρευνα για τη βία κατά των γυναικών; Παρά τον σημαντικό αντίκτυπο της βίας κατά των γυναικών, σε πολλά κράτη μέλη της

Διαβάστε περισσότερα

Κατανοώντας το Μετατραυματικό Στρες Ενημερωτικό Φυλλάδιο για το Πυροσβεστικό Προσωπικό και τις Οικογένειές του

Κατανοώντας το Μετατραυματικό Στρες Ενημερωτικό Φυλλάδιο για το Πυροσβεστικό Προσωπικό και τις Οικογένειές του Κατανοώντας το Μετατραυματικό Στρες Ενημερωτικό Φυλλάδιο για το Πυροσβεστικό Προσωπικό και τις Οικογένειές του ΓΡΑΦΕΙΟ ΨΥΧΟΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΜΕΡΙΜΝΑΣ/ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΠΟΡΩΝ/ ΑΡΧΗΓΕΙΟ ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΙΚΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

Σχολικό πλαίσιο Οικογένεια με αυτιστικό παιδί Δώρα Παπαγεωργίου Κλινική Ψυχολόγος

Σχολικό πλαίσιο Οικογένεια με αυτιστικό παιδί Δώρα Παπαγεωργίου Κλινική Ψυχολόγος Σχολικό πλαίσιο Οικογένεια με αυτιστικό παιδί Δώρα Παπαγεωργίου Κλινική Ψυχολόγος Η απώλεια του «ονειρεμένου παιδιού» Οι γονείς βιώνουν μιαν απώλεια. Βιώνουν την απώλεια του παιδιού που έκτισαν μέσα στο

Διαβάστε περισσότερα

«Η Διατήρηση της Σεξουαλικότητας μετά τον Γυναικολογικό Καρκίνο»

«Η Διατήρηση της Σεξουαλικότητας μετά τον Γυναικολογικό Καρκίνο» «Η Διατήρηση της Σεξουαλικότητας μετά τον Γυναικολογικό Καρκίνο» Βασιλική Κουμαντάκη Ψυχολόγος Εθελόντρια & Μέλος Εξελεγκτικής Επιτροπής Συλλόγου «Κ.Ε.Φ.Ι.» Αθηνών Επιστημονικός Συνεργάτης «ΚΕΝΤΡΟ ΜΑΣΤΟΥ»

Διαβάστε περισσότερα

Ενδοσχολική βία (bullying)

Ενδοσχολική βία (bullying) Ενδοσχολική βία (bullying) Τι είναι σχολικός εκφοβισμός Ο σχολικός εκφοβισμός είναι ένα σύνθετο φαινόμενο που αυτό που τον ξεχωρίζει από το πείραγμα και τον τσακωμό, είναι η ένταση του, η διάρκεια του,

Διαβάστε περισσότερα

Ψυχικές διαταραχές στην περιγεννητική περίοδο. Δέσποινα Δριβάκου Ψυχολόγος Msc Οικογενειακή θεραπεύτρια

Ψυχικές διαταραχές στην περιγεννητική περίοδο. Δέσποινα Δριβάκου Ψυχολόγος Msc Οικογενειακή θεραπεύτρια Ψυχικές διαταραχές στην περιγεννητική περίοδο Δέσποινα Δριβάκου Ψυχολόγος Msc Οικογενειακή θεραπεύτρια με τον όρο περιγεννητική περίοδος αναφερόμαστε στο χρονικό διάστημα της κύησης, της λοχείας και των

Διαβάστε περισσότερα

Αλλαγές Κατά τη Διάρκεια της Εγκυμοσύνης

Αλλαγές Κατά τη Διάρκεια της Εγκυμοσύνης Η εγκυμοσύνη αποτελεί μια φυσιολογική αναπτυξιακή κρίση που περιλαμβάνει σημαντικές σωματικές και ψυχολογικές αλλαγές και επηρεάζει όλες τις εγκύους ανεξάρτητα από την ψυχολογική τους υγεία. Όπως κάθε

Διαβάστε περισσότερα

Διαχείριση κρίσεων: Ψυχοκοινωνικές. Γεωργία Κιζιρίδου, Εξελικτική Σχολική Ψυχολόγος, MSc, Εκπαιδεύτρια Ενηλίκων georgiakiz@yahoo.

Διαχείριση κρίσεων: Ψυχοκοινωνικές. Γεωργία Κιζιρίδου, Εξελικτική Σχολική Ψυχολόγος, MSc, Εκπαιδεύτρια Ενηλίκων georgiakiz@yahoo. Διαχείριση κρίσεων: Ψυχοκοινωνικές Γεωργία Κιζιρίδου, Εξελικτική Σχολική Ψυχολόγος, MSc, Εκπαιδεύτρια Ενηλίκων georgiakiz@yahoo.gr Διαχείριση κρίσεων: Ψυχο-κοινωνικές «Ακόμα και οι χώρες που είναι εξοπλισμένες

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΤΑΣΗ, ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ, ΜΟΡΦΕΣ ΚΑΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΝΔΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗΣ ΒΙΑΣ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ

ΕΚΤΑΣΗ, ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ, ΜΟΡΦΕΣ ΚΑΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΝΔΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗΣ ΒΙΑΣ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ΕΚΤΑΣΗ, ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ, ΜΟΡΦΕΣ ΚΑΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΝΔΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗΣ ΒΙΑΣ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ Παρουσίαση: Δρ Μάρθα Αποστολίδου Πρόεδρος της Συμβουλευτικής Επιτροπής για την Πρόληψη και Καταπολέμηση της

Διαβάστε περισσότερα

Άνοια στην Τρίτη ηλικία:

Άνοια στην Τρίτη ηλικία: Άνοια στην Τρίτη ηλικία: οι επιπτώσεις της νόσουστηνκαθημερινότητα της οικογένειας και οι τρόποι παρέμβασης για μια λειτουργική επικοινωνία Γκαρίπη Χριστιάνα / Κλινική ψυχολόγος Τι είναι άνοια; Μία ετερογενής

Διαβάστε περισσότερα

Αγαπήστε την καρδιά σας

Αγαπήστε την καρδιά σας Αγαπήστε την καρδιά σας Σύντομος οδηγός για την υποστήριξη της καρδιακής ανάρρωσης Greek Στο νοσοκομείο Εξιτήριο από το νοσοκομείο Σχέδιο ανάρρωσης Στο νοσοκομείο Τι συνέβη στην καρδιά μου; Η κατανόηση

Διαβάστε περισσότερα

Co-funded by the European Union Quest. Quest

Co-funded by the European Union Quest. Quest 1 Καλωσορίσατε στο παιχνίδι "Δώσε το στον επόμενο!" Co-funded by the European Union Ένα εργαλείο για να σας βοηθήσει να γνωρίσετε μια δικαιοσύνη φιλική προς το παιδί Παίκτες Ηλικία 14-18 4-6 2 Χρονών Βάλτε

Διαβάστε περισσότερα

Σχιζοφρένεια. Τι Είναι η Σχιζοφρένεια; Από Τι Προκαλείται η Σχιζοφρένεια; Ποια Είναι Τα Συμπτώματα Της Σχιζοφρένειας;

Σχιζοφρένεια. Τι Είναι η Σχιζοφρένεια; Από Τι Προκαλείται η Σχιζοφρένεια; Ποια Είναι Τα Συμπτώματα Της Σχιζοφρένειας; Σχιζοφρένεια Τι Είναι η Σχιζοφρένεια; Η σχιζοφρένεια, μια πνευματική ασθένεια που προκαλεί διαταραχή στον τρόπο που σκέφτεται το άτομο, επηρεάζει περίπου το 1% του πληθυσμού. Συνήθως ξεκινά από τα τελευταία

Διαβάστε περισσότερα

Γιάννης Θεοδωράκης (2010). ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΙΔΗ

Γιάννης Θεοδωράκης (2010). ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΙΔΗ Γιάννης Θεοδωράκης (2010). ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΙΔΗ Πολύ συχνά, τα άτομα, παρατηρώντας τους άλλους, εντοπίζουν υπερβολές και ακρότητες στις συμπεριφορές τους. Παρατηρούν υπερβολές στους χώρους της εργασίας.

Διαβάστε περισσότερα

«Μαζί για την γυναίκα» Κακοποίηση: Ισότητα και Ενεργή Κοινωνία

«Μαζί για την γυναίκα» Κακοποίηση: Ισότητα και Ενεργή Κοινωνία «Μαζί για την γυναίκα» Κακοποίηση: Ισότητα και Ενεργή Κοινωνία 1 Ο NEWSLETTER ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2015 Ο Σύνδεσμος Μελών Γυναικείων Σωματείων Ηρακλείου & Νομού Ηρακλείου ξεκινά μια σειρά ενημερώσεων της κοινής γνώμης

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΠΑΘΗΣΕΩΝ ΤΟΥ ΔΙΑΒΗΤΙΚΟΥ ΠΟΔΙΟΥ

ΟΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΠΑΘΗΣΕΩΝ ΤΟΥ ΔΙΑΒΗΤΙΚΟΥ ΠΟΔΙΟΥ ΟΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΠΑΘΗΣΕΩΝ ΤΟΥ ΔΙΑΒΗΤΙΚΟΥ ΠΟΔΙΟΥ Δρ. Νίκη Παπαγεωργίου Αν. Καθηγήτρια Κοινωνιολογίας Α.Π.Θ. ΟΙ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΔΙΑΒΗΤΙΚΟΥ ΠΟΔΙΟΥ ΩΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ Τα προβλήματα υγείας ενός

Διαβάστε περισσότερα

Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΜΠΡΟΣΤΑ ΣΤΗΝ ΠΟΛΛΑΠΛΗ ΣΚΛΗΡΥΝΣΗ

Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΜΠΡΟΣΤΑ ΣΤΗΝ ΠΟΛΛΑΠΛΗ ΣΚΛΗΡΥΝΣΗ Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΜΠΡΟΣΤΑ ΣΤΗΝ ΠΟΛΛΑΠΛΗ ΣΚΛΗΡΥΝΣΗ Τρόποι θετικής προσαρμογής Ελένη Τσαχαγέα Κλινική Ψυχολόγος Επιστ. Συνεργάτης Νευρολογικό Τμήμα Γ.Ν.Α «Γιώργος Γεννηματάς» Σκοπός Ομιλίας Να παρουσιάσει το

Διαβάστε περισσότερα

πράγματα που πρέπει να γνωρίζετε για τη μέση σας

πράγματα που πρέπει να γνωρίζετε για τη μέση σας πράγματα που πρέπει να γνωρίζετε για τη μέση σας Αυτά τα συμπτώματα είναι πολύ σπάνια αλλά πρέπει να επικοινωνήσετε άμεσα με τον γιατρό σας εάν τα αισθανθείτε Αισθάνεστε δυσφορία με τον πόνο στην μέση

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΠΝΕΥΜΟΝΑ. Ποιός είναι ο καλύτερος τρόπος για να αντιμετωπιστεί;

ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΠΝΕΥΜΟΝΑ. Ποιός είναι ο καλύτερος τρόπος για να αντιμετωπιστεί; www.agaliazo.gr ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΠΝΕΥΜΟΝΑ Λεωσθένους 21-23, 18536 Πειραιάς - Τ: 210 4181641 - F: 210 4535343 e: oekk@otenet.gr - www.oekk.gr ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ν. ΑΧΑΙΑΣ Πατρέως 8-10, 26221 Πάτρα - Τ/F: 2610 226122 e:

Διαβάστε περισσότερα

M2 Unit 3. Διεπιστημονικό Ιστορικό και Διάγνωση

M2 Unit 3. Διεπιστημονικό Ιστορικό και Διάγνωση Διεπιστημονικό Ιστορικό και Διάγνωση Αξιολόγηση των δεδομένων ιστορικού και διάγνωσης. Προετοιμασία της πρόγνωσης και του σχεδίου παρέμβασης ενόψει μιας μελλοντικής κατάστασης κρίσης Διαφορές μεταξύ φυσιολογικής

Διαβάστε περισσότερα

Βιολογική εξήγηση των δυσκολιών στην ανθρώπινη επικοινωνία - Νικόλαος Γ. Βακόνδιος - Ψυχολόγ

Βιολογική εξήγηση των δυσκολιών στην ανθρώπινη επικοινωνία - Νικόλαος Γ. Βακόνδιος - Ψυχολόγ Οι άνθρωποι κάνουμε πολύ συχνά ένα μεγάλο και βασικό λάθος, νομίζουμε ότι αυτό που λέμε σε κάποιον άλλον, αυτός το εκλαμβάνει όπως εμείς το εννοούσαμε. Νομίζουμε δηλαδή ότι ο «δέκτης» του μηνύματος το

Διαβάστε περισσότερα

Όλοι καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε διάφορα συναισθήματα και διαθέσεις. Ορισμένες φορές νιώθουμε ευτυχισμένοι και ενθουσιασμένοι.

Όλοι καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε διάφορα συναισθήματα και διαθέσεις. Ορισμένες φορές νιώθουμε ευτυχισμένοι και ενθουσιασμένοι. Μελαγχολία Το φυλλάδιο θα σου φανεί χρήσιμο στην περίπτωση που νιώθεις θλίψη ή μελαγχολία. Θα σε βοηθήσει να καταλάβεις αν έχεις συμπτώματα κατάθλιψης και πώς μπορείς να βοηθήσεις τον εαυτό σου ή κάποιον

Διαβάστε περισσότερα

Οι ψυχολογικές επιπτώσεις των σεισμών στα παιδιά

Οι ψυχολογικές επιπτώσεις των σεισμών στα παιδιά Οι ψυχολογικές επιπτώσεις των σεισμών στα παιδιά Αναστασία Κουμούλα Παιδοψυχίατρος Συντονίστρια Διευθύντρια Τμ. Ψυχιατρικής Παιδιών και Εφήβων Σισμανόγλειο ΓΝΑ Καταστροφές Συντριπτικά γεγονότα που περιλαμβάνουν

Διαβάστε περισσότερα

Βασιλόπουλος Φ. Στέφανος. Παιδαγωγικό Τμήμα Δ. Ε. Πανεπιστήμιο Πατρών

Βασιλόπουλος Φ. Στέφανος. Παιδαγωγικό Τμήμα Δ. Ε. Πανεπιστήμιο Πατρών Βασιλόπουλος Φ. Στέφανος Παιδαγωγικό Τμήμα Δ. Ε. Πανεπιστήμιο Πατρών Τις τελευταίες δεκαετίες, η παιδική και εφηβική κατάθλιψη έχει μετατραπεί σε ένα υπαρκτό πρόβλημα που ταλανίζει τους νέους. Τα ποσοστά

Διαβάστε περισσότερα

ΤΣΑΠΑΤΣΑΡΗ ε.

ΤΣΑΠΑΤΣΑΡΗ ε. Ο σακχαρώδης διαβήτης μπορεί να εμφανιστεί στον καθένα ανεξάρτητα από την ηλικία, το χρώμα ή το φύλο. Είναι μια χρόνια νόσος που όταν δεν είναι σωστά ρυθμισμένη μπορεί να δημιουργήσει απειλητικές για τη

Διαβάστε περισσότερα

Ορίζεται μια κατάσταση κατά την οποία χωρίς λόγο και για μεγάλο διάστημα ασκείται: Εσκεμμένη Απρόκλητη Συστηματική Επαναλαμβανόμενη βία Επιθετική

Ορίζεται μια κατάσταση κατά την οποία χωρίς λόγο και για μεγάλο διάστημα ασκείται: Εσκεμμένη Απρόκλητη Συστηματική Επαναλαμβανόμενη βία Επιθετική Ορίζεται μια κατάσταση κατά την οποία χωρίς λόγο και για μεγάλο διάστημα ασκείται: Εσκεμμένη Απρόκλητη Συστηματική Επαναλαμβανόμενη βία Επιθετική συμπεριφορά Πρόκειται για τη βία που εκδηλώνεται χρησιμοποιώντας

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΤΙΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ: διάγνωση & αντιμετώπιση

ΑΝΤΙΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ: διάγνωση & αντιμετώπιση ΑΝΤΙΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ: διάγνωση & αντιμετώπιση Εννοιολογικός προσδιορισμός Σύμφωνα με την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας (WHO), η αντικοινωνική διαταραχή διαγιγνώσκεται σε παιδιά και εφήβους,

Διαβάστε περισσότερα

Το φυλλάδιο αναφέρεται σε προβλήματα που μπορεί να αντιμετωπίζεις στο χώρο του σχολείου και προτείνει λύσεις που μπορούν να σε βοηθήσουν...

Το φυλλάδιο αναφέρεται σε προβλήματα που μπορεί να αντιμετωπίζεις στο χώρο του σχολείου και προτείνει λύσεις που μπορούν να σε βοηθήσουν... Σχολείο Το φυλλάδιο αναφέρεται σε προβλήματα που μπορεί να αντιμετωπίζεις στο χώρο του σχολείου και προτείνει λύσεις που μπορούν να σε βοηθήσουν... ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ Πληροφορίες για το φυλλάδιο Το σχολείο αποτελεί

Διαβάστε περισσότερα

ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΤΗΣ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΒΙΑΣ ΑΠΟ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΓΟΝΕΙΣ ΤΟΥΣ

ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΤΗΣ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΒΙΑΣ ΑΠΟ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΓΟΝΕΙΣ ΤΟΥΣ ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΤΗΣ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΒΙΑΣ ΑΠΟ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΓΟΝΕΙΣ ΤΟΥΣ O σχολικός εκφοβισμός είναι ένα παγκόσμιο φαινόμενο, που τις τελευταίες δεκαετίες έχει πάρει ανησυχητικές διαστάσεις στις τάξεις

Διαβάστε περισσότερα

Ιανουαριος 2015. Κωνσταντίνα Μοσχοτά. Αντιπρόεδρος Καταφυγίου Γυναίκας

Ιανουαριος 2015. Κωνσταντίνα Μοσχοτά. Αντιπρόεδρος Καταφυγίου Γυναίκας Ιανουαριος 2015 Κωνσταντίνα Μοσχοτά Αντιπρόεδρος Καταφυγίου Γυναίκας Ανεξάρτητη, µη κυβερνητική, µη κερδοσκοπική οργάνωση. Όραµά µας η καταπολέµηση κάθε µορφής κακοποίησης εις βάρος των γυναικών. Λειτουργία

Διαβάστε περισσότερα

Ποιο άτομο θεωρείται παιδί;

Ποιο άτομο θεωρείται παιδί; Ποιο άτομο θεωρείται παιδί; Παιδιά θεωρούνται όλα τα αγόρια και τα κορίτσια από 0 έως 18 ετών. Ποια είναι τα δικαιώματα του παιδιού; Σύμφωνα με την Σύμβαση για τα Δικαιώματα των παιδιών Απαγόρευση διακρίσεων

Διαβάστε περισσότερα

16/5/2017 : Βία στο Τμήμα Επειγόντων Περιστατικών Νοσοκομείου

16/5/2017 : Βία στο Τμήμα Επειγόντων Περιστατικών Νοσοκομείου ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ / Φεβρουάριος - Ιούλιος 2017 16/5/2017 : Βία στο Τμήμα Επειγόντων Περιστατικών Νοσοκομείου Τσιτσοπούλου Ιωάννα / ΤΕ Νοσηλεύτρια, Δρίβα Γεωργία / ΔΕ Βοηθός Νοσηλευτών, Αμαραντίδη Γεωργία

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ & ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ. ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ Δρ. Οικονόμου Ανδρέας Μαθηματικός-Ψυχολόγος Επίκουρος Καθηγητής ΑΣΠΑΙΤΕ

ΕΘΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ & ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ. ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ Δρ. Οικονόμου Ανδρέας Μαθηματικός-Ψυχολόγος Επίκουρος Καθηγητής ΑΣΠΑΙΤΕ ΕΘΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ & ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ Δρ. Οικονόμου Ανδρέας Μαθηματικός-Ψυχολόγος Επίκουρος Καθηγητής ΑΣΠΑΙΤΕ Ενότητα: Ηγεσία, Επικοινωνία, Διαχείριση Κρίσεων ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

Διαβάστε περισσότερα

Βία κατά των γυναικών: Ένα διαχρονικό πρόβλημα, πολλές όψεις

Βία κατά των γυναικών: Ένα διαχρονικό πρόβλημα, πολλές όψεις «Βία κατά των γυναικών: Ένα πρόβλημα, πολλές όψεις» Συνέδριο ΓΓΙΦ - ΥΠΕΣ Αθήνα 25/11/2014 Βία κατά των γυναικών: Ένα διαχρονικό πρόβλημα, πολλές όψεις Θεοδώρα Κατσιβαρδάκου Προϊστάμενη Διεύθυνσης Υπηρεσιών

Διαβάστε περισσότερα

Παρακαλώ δώστε τις ημερομηνίες των τελευταίων σας τεσσάρων περιόδων, συμπεριλαμβανομένων των ημερομηνιών έναρξης και λήξης.

Παρακαλώ δώστε τις ημερομηνίες των τελευταίων σας τεσσάρων περιόδων, συμπεριλαμβανομένων των ημερομηνιών έναρξης και λήξης. Προετοιμασία για την επίσκεψη σε έναν ειδικό σε θέματα γονιμότητας Κάντε άλλο ένα βήμα μπροστά Απαιτείται μεγάλη ικανότητα ώστε να προσδιοριστεί η πηγή των προβλημάτων γονιμότητας και να συστηθεί η κατάλληλη

Διαβάστε περισσότερα

ΜΙΛΩΝΤΑΣ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ. ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΚΑΒΒΑΔΙΑ Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας

ΜΙΛΩΝΤΑΣ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ. ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΚΑΒΒΑΔΙΑ Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας ΜΙΛΩΝΤΑΣ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΚΑΒΒΑΔΙΑ Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας 29.05.2015 Ερωτήματα που μας απασχολούν Τι κάνουμε όταν αμφιβάλλουμε για το αν θα τα καταφέρουμε να κρατήσουμε

Διαβάστε περισσότερα

Τους τροµάζει η µοναξιά. Πώς θα κάνουν καινούρια αρχή µετά από τόσα χρόνια συµβίωσης; Τι θα αντιµετωπίσουν;

Τους τροµάζει η µοναξιά. Πώς θα κάνουν καινούρια αρχή µετά από τόσα χρόνια συµβίωσης; Τι θα αντιµετωπίσουν; Διαζύγιο Σύµφωνα µε στατιστικά στοιχεία, στις αναπτυγµένες χώρες υπολογίζεται ότι ένας στους δύο γάµους καταλήγει σε διαζύγιο. Το διαζύγιο είναι µια ψυχικά τραυματική εμπειρία για αυτούς που χωρίζουν.

Διαβάστε περισσότερα

* Μήπως είστε γονείς ενός παιδιού που: * Μήπως είστε εκπαιδευτικοί που στην τάξη σας έχετε μαθητή ή

* Μήπως είστε γονείς ενός παιδιού που: * Μήπως είστε εκπαιδευτικοί που στην τάξη σας έχετε μαθητή ή Εισαγωγή Eiσαγωγη 17 * Μήπως είστε γονείς ενός παιδιού που: Η ανατροφή του σας δυσκολεύει και σας κάνει να νιώθετε ανεπαρκείς ή ένοχοι; Δεν μπορείτε να κατανοήσετε τη συμπεριφορά του; Βρίσκεστε συχνά σε

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΕΥΝΑ ΣΤΗΝ ΙΑΤΡΟΔΙΚΑΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΠΕΙΡΑΙΑ 01/ /2016

ΕΡΕΥΝΑ ΣΤΗΝ ΙΑΤΡΟΔΙΚΑΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΠΕΙΡΑΙΑ 01/ /2016 ΕΡΕΥΝΑ ΣΤΗΝ ΙΑΤΡΟΔΙΚΑΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΠΕΙΡΑΙΑ 01/2015-12/2016 ΕΝΔΟΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ-ΣΥΝΤΡΟΦΙΚΗ ΒΙΑ ΚΑΙ ΠΑΙΔΙΚΗ ΚΑΚΟΠΟΙΗΣΗ. ΣΥΝΕΔΡΙΟ:Η ΙΑΤΡΟΔΙΚΑΣΤΙΚΗ ΚΑΙ Η ΝΟΜΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΣΤΗΝ ΑΠΟΝΟΜΗ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ. ΝΤΕΛΗΓΙΩΡΓΗ

Διαβάστε περισσότερα

Οι Επιπτώσεις του Τραύματος στην Ανάπτυξη του Παιδιού

Οι Επιπτώσεις του Τραύματος στην Ανάπτυξη του Παιδιού Οι Επιπτώσεις του Τραύματος στην Ανάπτυξη του Παιδιού Αυτό το βιβλίο απευθύνεται σε άτομα που εμπλέκονται στην φροντίδα των παιδιών και σε επαγγελματίες πρώτης γραμμής Priya Patel and Panos Vostanis Μετάφραση:

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΠΝΕΥΜΟΝΑ. Όλα όσα θέλετε να ξέρετε αν κάποιο αγαπημένο σας πρόσωπο είναι ασθενής

ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΠΝΕΥΜΟΝΑ. Όλα όσα θέλετε να ξέρετε αν κάποιο αγαπημένο σας πρόσωπο είναι ασθενής www.agaliazo.gr ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΠΝΕΥΜΟΝΑ Λεωσθένους 21-23, 18536 Πειραιάς - Τ: 210 4181641 - F: 210 4535343 e: oekk@otenet.gr - www.oekk.gr ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ν. ΑΧΑΙΑΣ Πατρέως 8-10, 26221 Πάτρα - Τ/F: 2610 226122 e:

Διαβάστε περισσότερα

Η. Διαδικασία διαμεσολάβησης

Η. Διαδικασία διαμεσολάβησης Η. Διαδικασία διαμεσολάβησης 1. Εισαγωγή στη διαμεσολάβηση (30 ) Στόχοι Να εντοπίσουν παρακολουθήσουν τη διαδικασία διαμεσολάβησης. Διαδικασία Έχουμε από πριν καλέσει δυο μέλη (ένα αγόρι Α και ένα κορίτσι

Διαβάστε περισσότερα

Α ΚΙΝΗΤΗ ΜΟΝΑΔΑ ΚΕΝΤΡΟ ΤΑΥΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΣΑΜΟΥ

Α ΚΙΝΗΤΗ ΜΟΝΑΔΑ ΚΕΝΤΡΟ ΤΑΥΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΣΑΜΟΥ Α ΚΙΝΗΤΗ ΜΟΝΑΔΑ ΚΕΝΤΡΟ ΤΑΥΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΣΑΜΟΥ «Ενίσχυση της λειτουργίας των Κινητών Μονάδων Πρώτης Υποδοχής, για τις διαδικασίες πρώτης υποδοχής, σε περιοχές υπό υψηλή πίεση μεταναστευτικών ροών» Καλές πρακτικές

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΩΝ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗΣ ΚΑΚΟΠΟΙΗΣΗΣ / ΠΑΡΕΝΟΧΛΗΣΗΣ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΝΟΗΤΙΚΗ ΑΝΑΠΗΡΙΑ

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΩΝ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗΣ ΚΑΚΟΠΟΙΗΣΗΣ / ΠΑΡΕΝΟΧΛΗΣΗΣ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΝΟΗΤΙΚΗ ΑΝΑΠΗΡΙΑ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΩΝ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗΣ ΚΑΚΟΠΟΙΗΣΗΣ / ΠΑΡΕΝΟΧΛΗΣΗΣ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΝΟΗΤΙΚΗ ΑΝΑΠΗΡΙΑ ΣΕ ΜΚΟ ΠΟΥ ΕΞΥΠΗΡΕΤΟΥΝ ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΝΑ Μαρίνα Παγιάτσου Ελένη Δημητρίου Μάρω Ριαλά Περιεχόμενα Εισαγωγή Τι σημαίνει

Διαβάστε περισσότερα

«Εκφοβισμός και βία στο σχολείο» (school bullying)

«Εκφοβισμός και βία στο σχολείο» (school bullying) «Εκφοβισμός και βία στο σχολείο» (school bullying) Τι είναι εκφοβισμός; η επαναλαμβανόμενη συμπεριφορά που προέρχεται είτε από ένα μεμονωμένο άτομο είτε από μία ομάδα που απειλεί και ηθελημένα πληγώνει

Διαβάστε περισσότερα

ENOC - ENYA, Προσχέδιο Κοινών Συστάσεων για την «Πρόληψη της βίας κατά των παιδιών»

ENOC - ENYA, Προσχέδιο Κοινών Συστάσεων για την «Πρόληψη της βίας κατά των παιδιών» ENOC 14η Ετήσια Συνδιάσκεψη 7-9 Οκτωβρίου 2010, Στρασβούργο / Γαλλία ENOC - ENYA, Προσχέδιο Κοινών Συστάσεων για την «Πρόληψη της βίας κατά των παιδιών» Εισαγωγή Οι Συνήγοροι του Παιδιού και οι Έφηβοι

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Βασιλειάδης Γρηγόρης, Ψυχολόγος - Ψυχοθεραπευτής, Διδάκτωρ Ψυχολογίας (Ph.D.)

Γράφει: Βασιλειάδης Γρηγόρης, Ψυχολόγος - Ψυχοθεραπευτής, Διδάκτωρ Ψυχολογίας (Ph.D.) www.iatronet.gr Γράφει: Βασιλειάδης Γρηγόρης, Ψυχολόγος - Ψυχοθεραπευτής, Διδάκτωρ Ψυχολογίας (Ph.D.) Πολλές μπορεί να είναι οι αιτίες που αναγκάζουν ένα παιδί να μην τα πηγαίνει καλά στα μαθήματα: Σχολική

Διαβάστε περισσότερα

Κατηγορίες κακοποίησης- παραμέλησης. Παραμέληση Φυσική κακοποίηση Σεξουαλική κακοποίηση Συναισθηματική κακοποίηση

Κατηγορίες κακοποίησης- παραμέλησης. Παραμέληση Φυσική κακοποίηση Σεξουαλική κακοποίηση Συναισθηματική κακοποίηση Κατηγορίες κακοποίησης- παραμέλησης Παραμέληση Φυσική κακοποίηση Σεξουαλική κακοποίηση Συναισθηματική κακοποίηση Προσοχή Όλες οι μορφές κακοποίησης είναι εξίσου καταστροφικές για την ψυχοκοινωνική ανάπτυξη

Διαβάστε περισσότερα

Εργαλείο 39. Αξιολόγηση focus groups

Εργαλείο 39. Αξιολόγηση focus groups Κλείσιμο και Αξιολόγηση Εργαλείο 39. Αξιολόγηση focus groups ΣΤΟΧΟΙ Να αξιολογήσει τις διαδρομές κατάρτισης, προκειμένου να συγκεντρωθούν ορισμένες πληροφορίες πληροφορίες σχετικά με τα δυνατά σημεία,

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΘΟΔΟΙ & ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗΣ ΑΚΡΟΑΣΗΣ ΙΙ «ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ: ΣΧΕΣΗ ΘΕΡΑΠΕΥΤΗ ΘΕΡΑΠΕΥΟΜΕΝΟΥ»

ΜΕΘΟΔΟΙ & ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗΣ ΑΚΡΟΑΣΗΣ ΙΙ «ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ: ΣΧΕΣΗ ΘΕΡΑΠΕΥΤΗ ΘΕΡΑΠΕΥΟΜΕΝΟΥ» ΜΕΘΟΔΟΙ & ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗΣ ΑΚΡΟΑΣΗΣ ΙΙ «ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ: ΣΧΕΣΗ ΘΕΡΑΠΕΥΤΗ ΘΕΡΑΠΕΥΟΜΕΝΟΥ» Δρ. ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΓΙΩΤΣΙΔΗ (PhD, MSc, MA) Κλινικός & Συμβουλευτικός Ψυχολόγος 1 ΔΟΜΗ ΔΙΑΛΕΞΗΣ Ορισμοί, οφέλη,

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΣΤΟ STRESS STRESS: ΠΙΕΣΗ

ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΣΤΟ STRESS STRESS: ΠΙΕΣΗ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΣΤΟ STRESS STRESS: ΠΙΕΣΗ Στρεσσογόνος παράγοντας Οτιδήποτε κάνει τον άνθρωπο να βιώνει στρες Είναι μια αλλαγή στην ομοιόσταση του ατόμου Παράγοντες που προκαλούν στρες Ενδογενείς Εξωγενείς Ενδογενείς

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ, ΕΞΕΛΙΞΗ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ

ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ, ΕΞΕΛΙΞΗ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ, ΕΞΕΛΙΞΗ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ 5ο μάθημα Διδάσκουσα Δήμητρα Ιορδάνογλου ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΣΤΡΕΣ Διεθνές Εθνικό Οργανισμού Πανεπιστημίου Διαπροσωπικό Ατομικό ΜΕΡΙΚΟΙ ΟΡΙΣΜΟΙ ΑΓΧΟΣ: Ένας "μη

Διαβάστε περισσότερα

Η ενίσχυση της αυτο-εκτίμησης και της αυτοπεποίθησης. Κιζιρίδου Γεωργία, Εξελικτική Σχολική Ψυχολόγος, MSc, Α.Π.Θ.,

Η ενίσχυση της αυτο-εκτίμησης και της αυτοπεποίθησης. Κιζιρίδου Γεωργία, Εξελικτική Σχολική Ψυχολόγος, MSc, Α.Π.Θ., Η ενίσχυση της αυτο-εκτίμησης και Κιζιρίδου Γεωργία, Εξελικτική Σχολική Ψυχολόγος, MSc, Α.Π.Θ., georgiakiz@yahoo.gr, 6973387265 Αυτοεκτίμηση Αντίληψη της προσωπικής ικανότητας Ενδόμυχη πεποίθηση του ατόμου

Διαβάστε περισσότερα

Σχολικός Εκφοβισμός και Ψυχολογία

Σχολικός Εκφοβισμός και Ψυχολογία 11 0 ΓΕΛ Πάτρας Σχ. Έτος 2015-16 Τμήμα Α 4 Σχολικός Εκφοβισμός και Ψυχολογία 1.Kριτήρια επιλογή θέματος α) Παρουσιάζει διαχρονικό ενδιαφέρον. β) Για να ενημερωθούμε και να ενημερώσουμε τους συνανθρώπους

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΔΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΩΝ ΟΜΑΔΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΚΑΙ ΓΙΑ ΜΙΑ ΦΙΛΙΚΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΔΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΩΝ ΟΜΑΔΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΚΑΙ ΓΙΑ ΜΙΑ ΦΙΛΙΚΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ THEAM TRAINING HEALTHCARE MULTIDISCIPLINARY TEAMS ON CHILDREN S RIGHTS AND ON CHILD-FRIENDLY JUSTICE (THEAM) ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΔΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΩΝ ΟΜΑΔΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΚΑΙ ΓΙΑ ΜΙΑ ΦΙΛΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

02/06/15. Όταν αισθανθούμε ότι κάτι μας απειλεί ο οργανισμός μας ετοιμάζεται για το σύνδρομο Fight or Flight, δηλαδή παλεύω ή φεύγω.

02/06/15. Όταν αισθανθούμε ότι κάτι μας απειλεί ο οργανισμός μας ετοιμάζεται για το σύνδρομο Fight or Flight, δηλαδή παλεύω ή φεύγω. Αντιμετωπίζοντας το στρες για μια χαρούμενη και δημιουργική ζωή Το στρες μπορεί από εχθρός μας να γίνει σύμμαχος Ένα ποσοστό άγχους είναι αναγκαίο στη ζωή μας γιατί μας βοηθάει να ενεργοποιηθούμε και να

Διαβάστε περισσότερα

ΠΥΡΕΤΙΚΟΙ ΣΠΑΣΜΟΙ. *Στην πλειονότητα των περιπτώσεων οι σπασμοί. υποχωρούν μόνοι τους χωρίς να προλάβουμε να δώσουμε κάποια θεραπεία.

ΠΥΡΕΤΙΚΟΙ ΣΠΑΣΜΟΙ. *Στην πλειονότητα των περιπτώσεων οι σπασμοί. υποχωρούν μόνοι τους χωρίς να προλάβουμε να δώσουμε κάποια θεραπεία. ΠΥΡΕΤΙΚΟΙ ΣΠΑΣΜΟΙ Παρασκευή Λογοθέτη Νοσηλεύτρια ΤΕ, Υπεύθυνη Παιδιατρικής Κλινικής Δεν υπάρχει τίποτα που να τρομοκρατεί περισσότερο ένα γονιό από τους σπασμούς. Έρχονται στα Εξωτερικά ιατρεία τρέχοντας

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΡΝΗΤΙΚΩΝ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΩΝ. Negative feelings management

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΡΝΗΤΙΚΩΝ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΩΝ. Negative feelings management ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΡΝΗΤΙΚΩΝ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΩΝ Negative feelings management Στόχος του Προγράμματος Το πρόγραμμα για την Διαχείριση Αρνητικών Συναισθημάτων είναι μα πλήρης, αυτόνομη και ολοκληρωμένη εκπαιδευτική ενότητα

Διαβάστε περισσότερα

Πολιτική Προστασίας του παιδιού. Συλλόγου Φίλων Εθελοντών της Ε.Π.Α.Θ. Γενικές αρχές

Πολιτική Προστασίας του παιδιού. Συλλόγου Φίλων Εθελοντών της Ε.Π.Α.Θ. Γενικές αρχές Πολιτική Προστασίας του παιδιού Συλλόγου Φίλων Εθελοντών της Ε.Π.Α.Θ. Γενικές αρχές Ο Σύλλογος Φίλων Εθελοντών της Εταιρείας Προστασίας Ανηλίκων προωθεί τα δικαιώματα των παιδιών, για την ασφάλεια και

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Ευάγγελος Γκικόντες, Μαιευτήρας - Χειρουργός Γυναικολόγος

Γράφει: Ευάγγελος Γκικόντες, Μαιευτήρας - Χειρουργός Γυναικολόγος Γράφει: Ευάγγελος Γκικόντες, Μαιευτήρας - Χειρουργός Γυναικολόγος Τι ακριβώς εννοούμε με τον όρο δυσπανευρία; Είναι η επώδυνη σεξουαλική επαφή. Η γυναίκα, είτε όταν την εξετάζει ο γυναικολόγος είτε κατά

Διαβάστε περισσότερα

Κελεπούρης Ζήσης Γενικός ιατρός Επιμελητής Β ΚΥΚ

Κελεπούρης Ζήσης Γενικός ιατρός Επιμελητής Β ΚΥΚ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΚΑΡΚΙΝΟ. ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΌΤΗΤΑ Κελεπούρης Ζήσης Γενικός ιατρός Επιμελητής Β ΚΥΚ Ένα από τα δύσκολα καθήκοντα του γιατρού είναι και η αναγγελία δυσάρεστων ειδήσεων

Διαβάστε περισσότερα

Φυγή, Τραύμα, Σχολείο. Παρουσίαση για ενημέρωση και ευαισθητοποίηση της κοινωνίας όσον αφορά τους μετανάστες και τους πρόσφυγες

Φυγή, Τραύμα, Σχολείο. Παρουσίαση για ενημέρωση και ευαισθητοποίηση της κοινωνίας όσον αφορά τους μετανάστες και τους πρόσφυγες Φυγή, Τραύμα, Σχολείο Παρουσίαση για ενημέρωση και ευαισθητοποίηση της κοινωνίας όσον αφορά τους μετανάστες και τους πρόσφυγες Πηγή Αυτή η παρουσίαση είναι μια συντομογραφία του οδηγού Flucht, Trauma,

Διαβάστε περισσότερα

Κέντρο Ημέρας για Παιδιά, Εφήβους και Νεαρούς Ενήλικες με Διαταραχή στο Φάσμα του Αυτισμού. Ν. Καστοριάς

Κέντρο Ημέρας για Παιδιά, Εφήβους και Νεαρούς Ενήλικες με Διαταραχή στο Φάσμα του Αυτισμού. Ν. Καστοριάς Κέντρο Ημέρας για Παιδιά, Εφήβους και Νεαρούς Ενήλικες με Διαταραχή στο Φάσμα του Αυτισμού Ν. Καστοριάς Τεύχος 8 Δεκέμβριος 2015 [1] Επίσκεψη στο γιατρό. Η επίσκεψη στο γραφείο ενός γιατρού ή άλλου ειδικού

Διαβάστε περισσότερα

Ευγενία Μαυρομάτη Παιδοψυχολόγος Δήμος Πειραιά

Ευγενία Μαυρομάτη Παιδοψυχολόγος Δήμος Πειραιά Ευγενία Μαυρομάτη Παιδοψυχολόγος Δήμος Πειραιά Η Συναισθηματική Νοημοσύνη είναι η σύνθεση όλων εκείνων των παραγόντων που κάνουν έναν άνθρωπο να πετυχαίνει στη ζωή του Αυτοεπίγνωση (αναγνώριση των συναισθημάτων

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΟΝΤΟΓΟΥΝΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΨΥΧΙΑΤΡΟΣ

ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΟΝΤΟΓΟΥΝΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΨΥΧΙΑΤΡΟΣ Η ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΤΟΥ ΑΣΘΕΝΟΥΣ ΜΕ ΚΑΡΚΙΝΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΟΝΤΟΓΟΥΝΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΨΥΧΙΑΤΡΟΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΑΝΑ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΣΤΗΝ ΙΑΠΩΝΙΑ ΤΟ 56% ΤΩΝ ΘΕΡΑΠΟΝΤΩΝ ΔΕΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΕΙ ΤΟΥΣ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΣΤΙΣ ΗΠΑ

Διαβάστε περισσότερα

Co-funded by the European Union Quest. Quest

Co-funded by the European Union Quest. Quest 1 Καλωσορίσατε στο παιχνίδι "Δώσε το στον επόμενο". Co-funded by the European Union Ένα εργαλείο για να σας βοηθήσει να γνωρίσετε μια δικαιοσύνη φιλική προς το παιδί. Παίκτες Ηλικία 14-18 4-6 2 χρονών

Διαβάστε περισσότερα

Aγχώδεις διαταραχές. Αυτό το φυλλάδιο εξηγεί τι είναι οι αγχώδεις διαταραχές και πώς μπορείτε να βρείτε βοήθεια.

Aγχώδεις διαταραχές. Αυτό το φυλλάδιο εξηγεί τι είναι οι αγχώδεις διαταραχές και πώς μπορείτε να βρείτε βοήθεια. Αυτό το φυλλάδιο εξηγεί τι είναι οι αγχώδεις διαταραχές και πώς μπορείτε να βρείτε βοήθεια. Οι αγχώδεις διαταραχές, όπως η Γενικευμένη Αγχώδης Διαταραχή, η Διαταραχή Πανικού και η Κοινωνική Φοβία, συνήθως

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ Φύλο (sex) Σεξουαλικότητα (sexuality) Σεξουαλική υγεία (sexual health) Κοινωνική ταυτότητα (γένος) (gender) Κοινωνική ταυτότητα φύλου (gender identity) Σεξουαλικός προσανατολισµός

Διαβάστε περισσότερα

ΛΕΟΝΤΕΙΟ ΛΥΚΕΙΟ ΠΑΤΗΣΙΩΝ

ΛΕΟΝΤΕΙΟ ΛΥΚΕΙΟ ΠΑΤΗΣΙΩΝ ΛΕΟΝΤΕΙΟ ΛΥΚΕΙΟ ΠΑΤΗΣΙΩΝ ΠΑΙΔΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΣΤΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ Αγαπητοί γονείς, Καθώς το νηπιαγωγείο μας έχει ήδη ανοίξει τις πόρτες του στα μικρά μας παιδάκια αλλά και σε εσάς, βρισκόμαστε

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα εκπαίδευσης και κατάρτισης για τις δεξιότητες ηγεσίας. Αξιολόγηση Ικανοτήτων

Ενότητα εκπαίδευσης και κατάρτισης για τις δεξιότητες ηγεσίας. Αξιολόγηση Ικανοτήτων 3 Ενότητα εκπαίδευσης και κατάρτισης για τις δεξιότητες ηγεσίας Αξιολόγηση Ικανοτήτων Αξιολόγηση Ικανοτήτων Γενική Περιγραφή της Ενότητας: Αυτή η ενότητα στοχεύει στην αξιολόγηση των ηγετικών ικανοτήτων

Διαβάστε περισσότερα

«Εφηβεία από το Α έως το Ω» Μια Ακαδημία για Γονείς

«Εφηβεία από το Α έως το Ω» Μια Ακαδημία για Γονείς «Εφηβεία από το Α έως το Ω» Μια Ακαδημία για Γονείς Ξενοδοχείο President 18 Νοεμβρίου 2015 1 η Συνάντηση Άρτεμις Κ. Τσίτσικα Επικ. Καθηγήτρια Παιδιατρικής-Εφηβικής Ιατρικής Επιστ. Υπεύθυνος Μονάδας Εφηβικής

Διαβάστε περισσότερα

Η ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΟΥΣ ΓΟΝΕΙΣ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΕΦΗΒΟΥΣ ΓΙΑ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ

Η ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΟΥΣ ΓΟΝΕΙΣ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΕΦΗΒΟΥΣ ΓΙΑ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ Η ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΟΥΣ ΓΟΝΕΙΣ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΕΦΗΒΟΥΣ ΓΙΑ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ Η εφηβεία είναι μια περίοδος μεταξύ της παιδικής και της ενήλικης ζωής στην οποία γίνεται ο σχηματισμός της προσωπικής μας ταυτότητας.

Διαβάστε περισσότερα

ΑΛΚΟΟΛΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΧΑΡΤΟΠΑΙΞΙΑ ΜΑΣΤΙΓΑ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ ΜΑΣ

ΑΛΚΟΟΛΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΧΑΡΤΟΠΑΙΞΙΑ ΜΑΣΤΙΓΑ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ ΜΑΣ ΑΛΚΟΟΛΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΧΑΡΤΟΠΑΙΞΙΑ ΜΑΣΤΙΓΑ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ ΜΑΣ Ορισμός αλκοολισμού Αλκοολούχα ποτά ονομάζονται όλα τα ποτά που περιέχουν αιθυλική αλκοόλη (οινόπνευμα) γεωργικής προέλευσης, σε οποιοδήποτε ποσοστό το

Διαβάστε περισσότερα

Μέτρηση της γραμμής βάσης των συμπεριφορών στην κοινότητα

Μέτρηση της γραμμής βάσης των συμπεριφορών στην κοινότητα Μέτρηση της γραμμής βάσης των συμπεριφορών στην κοινότητα Baseline Measures of Behavior 5o Μάθημα Κούτρα Κλειώ Περιεχόμενα Τι είναι η μέτρηση της γραμμής βάσης συμπεριφορών; Γιατί να την χρησιμοποιήσετε;

Διαβάστε περισσότερα

Της Λαμπρινής Σταμάτη

Της Λαμπρινής Σταμάτη Η σφαγή των σπάνιων λευκών ρινόκερων, σε ένα καταφύγιο άγριας ζωής στη Νότιο Αφρική, πριν από μερικά χρόνια, ανησύχησε τους ειδικούς. Αρχικά θεωρήθηκαν υπεύθυνοι οι λαθροκυνηγοί, όμως τελικά αποδείχθηκε

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΓΟΝΙΟΥ ΣΗΜΕΡΑ ΚΑΙ ΟΙ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΓΟΝΙΟΥ ΣΗΜΕΡΑ ΚΑΙ ΟΙ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΓΟΝΙΟΥ ΣΗΜΕΡΑ ΚΑΙ ΟΙ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ Το να είσαι γονιός δεν είναι εύκολο πράγμα. Δεν υπάρχει ευκαιρία για πρόβα, δεν υπάρχουν σχολεία. Το μόνο που κουβαλάμε

Διαβάστε περισσότερα