ΜΕΡΟΣ Β. Παραδοσιακοί γυναικείοι ρόλοι. Κεφάλαιο 1 ο. Α. Η γυναίκα στα τραγούδια της αγάπης και του γάμου

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΜΕΡΟΣ Β. Παραδοσιακοί γυναικείοι ρόλοι. Κεφάλαιο 1 ο. Α. Η γυναίκα στα τραγούδια της αγάπης και του γάμου"

Transcript

1 28 1.Προσέγγιση του θέματος ΜΕΡΟΣ Β Παραδοσιακοί γυναικείοι ρόλοι Κεφάλαιο 1 ο Α. Η γυναίκα στα τραγούδια της αγάπης και του γάμου Η απομόνωση των κοριτσιών πριν από τον γάμο και ο καθοριστικός ρόλος των οικογενειών του γαμπρού και της νύφης στην διαπραγμάτευση του προξενιού και της προίκας ήταν γεγονότα υπαρκτά στην ελληνική παραδοσιακή κοινωνία, δεδομένων μάλιστα των συνθηκών που επικρατούσαν την εποχή της Τουρκοκρατίας, όπως εξηγήσαμε στο πρώτο κεφάλαιο. Με τα δεδομένα αυτά βγαίνει το συμπέρασμα ότι ο γάμος στην Ελλάδα της εποχής εκείνης δίνει πολύ λίγο χώρο στο ατομικό συναίσθημα και πολύ λιγότερο στον έρωτα. Αυτά τα τραγούδια όμως δίνουν μια άλλη προοπτική. Μελετώντας τα τραγούδια της αγάπης ή τα ερωτικά βλέπουμε ότι δείχνουν έναν τολμηρό ερωτισμό. Το πλήθος των ερωτικών τραγουδιών αποδεικνύει ότι ο έρωτας είναι ζωντανός και δυνατός πριν από τον γάμο και τίποτα δεν μπορεί να τον εμποδίσει, ακόμα και μέσα σ αυτό το αυστηρό κλίμα της ελληνικής παραδοσιακής κοινωνίας. Τα ερωτικά περιγράφουν τις χαρές και τα βάσανα του έρωτα, τους πόθους και τα παράπονα, τα πείσματα της αγάπης. Οι δύο νέοι βρίσκουν πάντα έναν τρόπο για να εκφράσουν την αγάπη τους. Τα τραγούδια του γάμου μπορεί να θρηνούν την αποχώρηση της νύφης ή να εκφράζουν τους φόβους για τις πιθανές συγκρούσεις ανάμεσα στις δύο οικογένειες, ιδιαίτερα ανάμεσα στην πεθερά και την νύφη, αλλά επίσης γιορτάζουν και υμνούν με την μουσική και τον χορό την υπόσχεση της χαράς και της δύναμης από την καινούρια ένωση. Και ενώ η λογική σειρά θα ήταν να υπάρξει πρώτα η αγάπη και ο έρωτας και μετά να έρθει ο γάμος, συνήθως τα αισθήματα αυτά πέθαιναν στην γέννηση τους μέσα στο αυστηρό κλίμα της ελληνικής παραδοσιακής κοινωνίας. Προχωρώντας στην ανάλυση των τραγουδιών θα υιοθετήσουμε την προσέγγιση της Μ. Alexiou 1 και μέσα από τα σύμβολα και τις μεταφορές θα προσπαθήσουμε να εξετάσουμε στα τραγούδια αυτά την θέση της γυναίκας. Η αλληγορική και συσσωρευτική ποιότητα των εικόνων στα ελληνικά δημοτικά τραγούδια θέτει σοβαρά μεθοδολογικά και οργανωτικά προβλήματα γιατί πολλές φορές οι εικόνες συγχωνεύονται η μια μέσα στην άλλη αρνούμενες να χωριστούν σε κατηγορίες. Και ενώ σκοπός μας είναι να δούμε πώς λειτουργούν οι εικόνες αυτές και τα σύμβολα στα παραπάνω τραγούδια, όπου το απαιτεί η περίσταση θα εξετάζουμε διεξοδικά την λειτουργία τους και σε άλλες περιπτώσεις, π. χ. στον θάνατο ή στην ξενητειά. 2. Γυναικεία ομορφιά - μάτια 1 Margaret Alexiou, After Antiquity, passim., κεφ. 10.

2 29 Από πού ξεκινά όμως η αγάπη; Την εποχή που εξετάζουμε, όπου το κορίτσι είναι κλεισμένο μέσα, δεν έχει καμία επαφή με το άλλο φύλο και μόνο στα πανηγύρια και στις γιορτές έχει την ευκαιρία να βγεί έξω, η ομορφιά είναι το πρώτο πράγμα που πέφτει στην αντίληψη του νεαρού άνδρα. Η γυναικεία ομορφιά εξυμνείται στα δημοτικά τραγούδια, που ενώ διακρίνονται γενικά για την λιτότητα τους και την αντιπάθεια τους στις μεγάλες περιγραφές, σ αυτά ιδιαίτερα τα τραγούδια έχουμε λεπτομέρειες και σπατάλη επιθέτων στην περιγραφή της γυναικείας ομορφιάς. Πολλά δημοτικά τραγούδια, αν δεν εμπνέονται από μεγάλο πόνο ή εθνική συμφορά, είναι χωρίς άλλο εμπνευσμένα από τον θαυμασμό της ωραίας γυναίκας. Σύμφωνα με την Μ. Μιράσγεζη 2 στον ελληνικό λαό άρεσε το ωραίο και έδινε μεγάλη σημασία στην συμμετρία, στις αναλογίες και κατ επέκταση στην γυναικεία ομορφιά, όπως μας δείχνουν τα αρχαία κείμενα και η τέχνη. Ο Ι. Κακριδής 3 λέει: «η κύρια αρετή της γυναίκας για τον Έλληνα είναι η ομορφιά της. Γι αυτό και του Ομήρου τα επίθετα, όσα συνοδεύουν το όνομα κάποιας θεάς ή θνητής γυναίκας, υμνούν κατά κανόνα τα κάλλη της». Στο τραγούδι «Της κουμπάρας πόγινε νύφη» έχουμε μια εκπληκτική σκηνή, όπου δεν περιγράφεται η ομορφιά της γυναίκας αλλά η αντίδραση της φύσης και των ανθρώπων σ αυτήν την ομορφιά. 37Στον δρόμο όπου πήγαινε τα μονοπάτια ανθούσαν Κι ωσάν την είδε η εκκλησιά απ άκρη ς άκρη σείστη. 39Παπάς την είδε κι έσφαλε, διάκος κι αποξεχάστη, τα ψαλτικά τους έχασαν ψάλταις και καλανάρχοι, ωσάν την είδε ο νιόγαμπρος έπεσε κ ελιγώθη. 4 Βλέποντας και θαυμάζοντας λοιπόν την γυνακεία ομορφιά επιβεβαιώνεται το αρχαίο «ο έρως εκ του οράν παράγεται» αλλά και το παρακάτω τραγούδι, όπου εμφανίζονται δύο σημαντικά στοιχεία: ο ποιητής καθορίζει τον τόπο όπου δίνεται η ευκαιρία να συναντηθούν οι νέοι, δηλ. τα πανηγύρια και οι χοροί. Επίσης, επειδή οποιαδήποτε άλλη επαφή απαγορεύεται, μόνο η επαφή με τα μάτια είναι δυνατή. Από τα μάτια συνεπώς πιάνεται η αγάπη. Εβγάτε αγόρια ς το χορό, κοράσια ς τα τραγούδια Πέστε και τραγουδήσετε πως πιάνεται η αγάπη. Από τα μάτια πιάνεται, ς τα χείλη κατεβαίνει, Κι από τα χείλη ς την καρδιά ριζώνει και δε βγαίνει. 5 Η σημασία της πρώτης ματιάς είναι σημαντική, όχι μόνο για την γυναίκα αλλά και για τον άνδρα. Τα όμορφα μάτια δεν είναι μόνο ένα εξωτερικό χαρακτηριστικό όμορφιάς. Τα μάτια μιλάνε και μπορούν να πουν χίλια πράγματα. Μπορούν να εκφράσουν χαρά, λύπη, πόνο, γέλιο. Μπορούν να πληγώσουν ή να κάψουν όπως παραπονιέται ένα κορίτσι στο παρακάτω τραγούδι. 2 Μ. Μιράσγεζη, Έρευνα στην δημοτική μας ποίηση, Ο Γάμος, τομ. Α, σελ Ι. Κακριδής, Ομηρικά θέματα, Από τον κόσμο των αρχαίων, τομ. Α, σελ Ν. Πολίτης, Εκλογαί, αρ.83, σελ Ν. Πολίτης, Εκλογαί, αρ. 93, σελ. 164: «ς τα χείλη κατεβαίνει, εννοεί την δια λόγου ομολογίαν και βεβαίωσιν του έρωτος και όχι την δια φιλήματος επισφράγησιν αυτού».

3 30 Αυτά τα μάτια, Δήμο μου, τα μορφα Τα φρύδια τα γραμμένα. Αυτά με κάνουν, Δήμο μ, κι αρρωστώ, Με κάνουν κι απεθαίνω. 6 Από τα μάτια επίσης πηγάζουν τα δάκρυα και έχουν την δύναμη να μεταλλάσουν τον σιωπηλό πόνο σε τραγούδι. Όταν τα δάκρυα τα χύνουν μάτια που αγαπούν φτάνουν στην καρδιά ποτίζοντας τις ρίζες της αγάπης. Στην Κάρπαθο παρακαλά κάποια τον ουρανό να σταματήσει να βρέχει γιατί τα μάτια της ποτίζουν το χορτάρι. Ω ουρανέ, μη βρέξεις πιο, κάμε μ, αυτή τη χάρη, Κι εγώ με τα ματάκια μου ποτίζω το χορτάρι. 7 Η δύναμη των ματιών είναι μεγάλη. Το επόμενο δίστιχο το λέει καθαρά. Γλυκά γλυκά κυττάζεις, φαρμακερά χτυπάς, Με δίστομο μαχαίρι εκείνον π αγαπάς. 8 Τα μάτια είναι πηγή δακρύων όχι μόνο για τα βάσανα της αγάπης, αλλά και στα μοιρολόγια και στα τραγούδια της ξενητιάς. Και τις περισσότερες φορές είναι οι γυναίκες που χύνουν αυτά τα δάκρυα. Το γυναικείο φύλο ασχολείται με τα συναισθήματα και τις σχέσεις, ενώ το ανδρικό με την κοινωνική θέση και την φήμη του. 9 Αν δούμε όμως τα μάτια μόνο σαν ένα εξωτερικό χαρακτηριστικό ομορφιάς, θα παρατηρήσουμε ότι την εποχή εκείνη θαυμάζονταν τα μαύρα μάτια, σε συνδιασμό με τα ξανθά μαλλιά, σε αντίθεση με την σημερινή εποχή όπου πρότυπο ομορφιάς είναι η γυναίκα με τα ξανθά μαλλιά και τα γαλανά μάτια. Κόρη λυγερή, ξανθή και μαυρομάτα Άλλα χαρακτηριστικά ομορφιάς Το επίθετο «όμορφη»δεν είναι έννοια αφηρημένη. Έχει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά. Το ιδανικό της γυναικείας ομορφιάς έχει σταθερότητα, χωρίς να παρουσιάζει γενικά ούτε χρονικές ούτε τοπικές διαφορές. Όμορφη γυναίκα για τον λαό είναι η λυγερή, δηλ. η ψηλή και λιγνή νεαρή γυναίκα με ωραία κορμοστασιά και βάδισμα, όπως π. χ. παρομοιάζεται στο παρακάτω τραγούδι σαν κυπαρίσσι. Κυπαρισσάκι μου ψηλό, ποια βρύση σε ποτίζει, Που στέκεις πάντα δροσερό κι ανθείς και λουλουδίζεις; 11 6 C. Fauriel, Ελληνικά, τομ. Α, σελ Baud-Bovy, Chansons du Dodecanese, τομ. Β, σελ Ν. Πολίτης, Εκλογαί, σελ Andrea Doyle, Husbands and Wives, σελ Επίσης βλ. τρ. αρ. 381, 388 από την συλλογή του Α. Γιάνκα, Ηπειρώτικα. 10 Ν. Πολίτης, Εκλογαί, σελ Ibid., σελ. 188.

4 31 Ο ποιητής επίσης δίνει σημασία στο βάδισμα της νεαρής κοπέλας και μας κάνει ασυναίσθητα ίσως να το ξεχωρίσουμε από το βάδισμα μιας μεγαλύτερης γυναίκας. Σύρνουν τα πόδια της δροσιά και τα μαλλιά της μόσκο, Σύρνουν τα πασουμάκια της του Μάη τα λουλούδια. 12 Άλλο χαρακτηριστικό που εκτιμάται είναι το στρογγυλό πρόσωπο, άλλοτε σαν ήλιος και άλλοτε σαν φεγγάρι. Εκείνο που παρατηρούμε εδώ είναι ότι και τα δύο ουράνια σώματα χρησιμοποιούνται για την λάμψη τους, ενώ πρότυπο ομορφιάς στην ευρωπαϊκή λογοτεχνία της εποχής ήταν η χλωμάδα, που παρομοιαζόταν με την χλωμάδα του φεγγαριού. Στα ελληνικά δημοτικά τραγούδια, το φεγγάρι λάμπει, φωτίζει και γενικά τα τραγούδια που υμνούν την ομορφιά της γυναίκας είναι γεμάτα φως. Και, Όντε σ εγέννα η μάννα σου, ο ήλιος εκατέβη Και σου δωκε την ομορφιά και πάλι ματανέβη. Σαν τι το θέλει η μάννα σου τη νύχτα το λυχνάρι Απόχει μεσ ς το σπίτι της τ Αυγούστου το φεγγάρι. 13 Τα ωραία και πυκνά δόντια. Τα δόντια πυκνοφυτευτά, σαν το μαργαριτάρι. 14 Το ωραίο χρώμα στα μάγουλα. Ποιός ήλιος λαμπερώτατος σου δωκε την ανθάδα, Και ποια μηλιά, γλυκομηλιά, τη ροδοκοκκινάδα; 15 Τα ωραία χέρια. Το χέρι σου το παχουλό, το κονδυλογραμμένο. 16 Τα μάτια και το βάδισμα είναι δύο βασικά χαρακτηριστικά ομορφιάς αλλά και δύο στοιχεία της «γλώσσας του σώματος» που το κορίτσι ή η γυναίκα μπορεί να χρησιμοποιήσει για να προσελκύσει τον άνδρα. Ένα άλλο χαρακτηριστικό ομορφιάς είναι τα μαλλιά, το οποίο στην εποχή που αναφερόμαστε χρησιμοποιείται με επιτυχία από τις γυναίκες για να προσελκύσει τους άνδρες. Αλλά και σε πολλούς πολιτισμούς τα μαλλιά σημαίνουν συγχρόνως δύναμη και ευαλωσία, τόσο για το αρσενικό όσο και για το θηλυκό φύλο. Η Δαλιδά κόβει τα μαλλιά του Σαμψών και δηλώνει την πτώση του και την πτώση της πόλης του. Η Alexiou 17 αναφέρει ότι παγκοσμίως, σε πολλά 12 Ibid., σελ Ibid., αρ. δ, ς, σελ Ο στίχος αυτός βρίσκεται στο βιβλίο της Μ. Μιράσγεζη, Έρευνα, σελ Ν. Πολίτης, Εκλογαί, αρ. ε, σελ Ibid., αρ.101, σελ M. Alexiou, After Antiquity, σελ. 192.

5 32 παραμύθια και τραγούδια, το κρίσιμο σημείο μάχης μεταξύ ζωής και θανάτου μπορεί να κρέμεται σε δύο ή τρεις τρίχες. Τα κορίτσια σαγηνεύουν τους μέλλοντες συζύγους χρησιμοποιώντας σαν μέσον τα μαλλιά τους. Μια νύφη πλέκει τα μαλλιά της και συχνά περιλαμβάνει στην κόμμωση της φίδια και μαγικά. 18 Στα ερωτικά τραγούδια ο πιο σίγουρος τρόπος για να προσελκύσει το κορίτσι έναν ωραίο νέο είναι να καθίσει στο μπαλκόνι της και να χτενίσει τα μαλλιά της. Εάν θέλει, επίσης, μπορεί να του πετάξει και ένα μήλο, που αυτός το τρώει αμέσως και μπορεί να της προσφέρει μια κορδέλλα να δέσει τα μαλλιά της και που θα την φορέσει στον επόμενο χορό. Του νιού γω μήλο τού στειλα και μού δωκε γαϊτάνι. Κείνος το μήλο το φάγε, γω το γαϊτάνι τόχω, Και στα μαλλιά μου το πλέξα, και βγήκα ς το σιργιάνι. 19 Χάρη στα πλεγμένα μαλλιά το κορίτσι παραμένει κύρια της κατάστασης. Μπορούμε δηλ. να συνδέσουμε την κόμμωση με την αυτοπεποίθηση. Το κορίτσι αποκτά σιγουριά με τα όμορφα και καλοπλεγμένα μαλλιά του. Εάν όμως πιαστεί στο κρεββάτι πριν από τον γάμο με τον αγαπημένο της, πάλι αυτά τα ίδια μαλλιά θα επικαλεστεί, ότι πιάστηκαν στα δάχτυλα του και δεν μπορεί να σηκωθεί. Πως να σ κωθώ, λεβέντη μου, από την αγκαλιά σου; Πιάστηκαν τα μαλλάκια μου στα πέντε δάχτυλα σου. 20 Ένα κορίτσι όμως μπορεί και να μην κερδίσει τον άνδρα της επιλογής της αν δεν αποκαλύψει λίγα μαλλιά. Στον γάμο, όπως και στην διάρκεια του φλέρτ, η ομορφιά και η καλή τύχη εξαρτώνται από το πως είναι πλεγμένα τα μαλλιά, αλλά και από τα στολίδια των μαλλιών, π. χ. κορδέλλες, μαντήλια, κοσμήματα. Εάν τα μαλλιά κοπούν γύρω στην εποχή που είναι να γίνει ο γάμος ή κατά την διάρκεια του πένθους, αυτό μπορεί να σημαίνει μεγάλο κίνδυνο ή μεγάλη θλίψη. 21 Πριν από τον γάμο μεγάλη φροντίδα γίνεται για το λούσιμο και το χτένισμα των μαλλιών. 22 Τα μαλλιά ξελύνονται κατά την γέννηση του παιδιού αλλά και κατά την διάρκεια του θρήνου. 23 Για τους άνδρες τα μαλλιά του κεφαλιού είναι λιγότερο σημαντικά Ν. Πολίτης, Εκλογαί, σελ. 133: «Της κοιμπάρας πόγινε νύφη», στιχ. 30, «την όχεντρα την πλουμιστή, κορδέλλα στα μαλλιά της». 19 Ibid., αρ. 103, σελ Το δίστιχο αυτό βρίσκεται στο βιβλίο της Alexiou, After Antiquity, σελ Ibid., σελ Δ. Καμπούρογλου, Ιστορία των Αθηνών, τομ. Γ, σελ Στα μοιρολόγια το λύσιμο των μαλλιών δηλώνει θλίψη και διευκολύνει επίσης το πέρασμα της ψυχής. Επίσης τα μαλλιά είναι συνδεδεμένα με τον θάνατο. Σύμφωνα με την Alexiou, After Antiquity, σελ. 373, ο Χάρος αρπάζει τους ήρωες από τα μαλλιά, ενώ κάποιοι νεκροί αφού επιστρέψουν στην ζωή, μπορεί να αρπάξουν τις γυναίκες τους από τα μαλλιά και αφού τις στριφογυρίσουν και στο τέλος τις πνίξουν, εγκαταλείπουν ξανά το φάντασμα τους. 24 Το να είναι κανείς σπανός είναι πολύ χειρότερο από το να είναι φαλακρός. Σύμφωνα με τον Στ. Ήμελλο, Τα Σατυρικά, σελ. 35: «σπανός είναι εκείνος που έχει λίγα ή δεν έχει καθόλου γένεια ή μουστάκι. Η απέχθεια δεν οφείλεται τόσο στην έλλειψη γενειάδας όσο στην ανυπαρξία μουστακιού...το μουστάκι θεωρούνταν κατά τις αντιλήψεις των χωρικών αλλά και των αστών

6 33 4. Άσχημες γυναίκες Και ενώ ο λαός έχει υμνήσει την γυναικεία ομορφιά, δεν αφήνει έξω τις άσχημες, όχι βέβαια για να τις υμνήσει αλλά για να καταδείξει ότι η ασχήμια της γυναίκας αποτελεί βασικό μειονέκτημα που σχετίζεται με την αποκατάσταση τους. Τι θέλεις, μαύρη, ς το χορό κι άσχημη ς το τραγούδι; 25 Αλλά και οι σύζυγοι των άσχημων γυναικών είναι απαρηγόρητοι. Στο παρακάτω τραγούδι ο σύζυγος βλέπει την ομορφιά της φύσης και λυπάται γιατί η ασχήμια της γυναίκας του έρχεται σε αντίθεση με αυτήν την ομορφιά. Δεν μπορεί να την πουλήσει, δεν μπορεί να την σκοτώσει και αποφασίζει να την πάει στον χρυσικό να την κάνει δαχτυλίδι. Απρίλη, Απρίλη δροσερέ και Μάη με τα λελούδια, Όλον τον κόσμο εγιόμισες λελούδια και καλούδια Και μένα βαρυφόρτωσες την άσχημη γυναίκα. Να την πουλήσω δεν μπορώ, να την σκοτώσω κι όχι Του χρυσικού την έστειλα να τημ περιχρυσώσει, Να φτιάσει γκόλφι και σταυρό, σταυρό και δαχτυλίδι Το δαχτυλίδι να φορώ, το γκόλφι να βασταίνω, Και το σταυρό να προσκυνώ, να λεν να ζει η αγάπη Φύση σεξουαλικότητα γονιμότητα Ο δημοτικός ποιητής είναι άνθρωπος του λαού που ζει στην φύση και είναι δεμένος μαζί της. Αυτή είναι η πηγή της έμπνευσης του. Την παρατηρεί και δανείζεται εικόνες και σύμβολα από αυτήν για να περιγράψει όχι μόνο την ομορφιά αλλά και την σεξουαλικότητα της γυναίκας. Ο Κυριακίδης 27 αναφέρει ότι ο λαός συνηθίζει να προβάλλει τα αισθήματα του στην περιβάλλουσα αυτόν φύση. Η προβολή αυτή είναι θεμελιώδης λειτουργία της ανθρώπινης ψυχής, πάνω στην οποία στηρίζεται μεγάλο μέρος του ψυχικού βίου του ανθρώπου. Ο δημοτικός ποιητής επιστρατεύει όλη την φύση για να εκφράσει τα αισθήματα του, σε αντίθεση με τον δόκιμο ποιητή που ψάχνει να βρει ή να κατασκευάσει επίθετα για να εκφραστεί. Τα λουλούδια, τα δέντρα, τα πουλιά, τα άστρα, τα πολύτιμα μέταλλα, όλα χρησιμοποιούνται για να εκφράσουν την ομορφιά της γυναίκας. Η γυναίκα είναι «τριαντάφυλλο, ρόδο, γιασεμί, βασιλικός, μηλιά, λεμονιά, νερατζιά, πέρδικα, τρυγόνα, αηδόνι, χελιδονάκι, ήλιος, φεγγάρι, αυγερινός, θάλασσα». απαραίτητο στοιχείο της ανδρικής μορφής και βέβαια του ανδρισμού και της λεβεντιάς, μια από τις σημαντικότερες αξίες της κοινωνικής ζωής, που την διέκρινε από την γυναικεία.» 25 Ν. Πολίτης, Εκλογαί, αρ. 90, σελ Στ. Ήμελλος, Τα Σατυρικά, αρ. 3, σελ «να λεν να ζει η αγάπη», εδώ εμφανίζεται το στοιχείο της κοινής γνώμης, ισχυρό στοιχείο οικογενειακής σταθερότητας. Επίσης βλ. J. Du Boulay, Portrait, σελ : the villager has a sense of his own honour which continues in all but the more extreme circumstances, but this is not strong enough on its own to support him in his public life. Its recognition therefore by the community is indispensable to his social and moral existence. Public opinion becomes, in effect, the villager s conscience. 27 Στ. Κυριακίδης, Το δημοτικό, σελ. 157.

7 34 Η σημασία των λουλουδιών και των φυτών είναι πολλαπλή. Χρησιμοποιούνται επίσης στις κηδείες όχι μόνο για να στολίσουν τον νεκρό αλλά και να θυμίζουν την αναγέννηση της φύσης και την υπόσχεση μιας νέας ζωής. Αλλά τα φυτά και οι καρποί δεν χρησιμοποιούνται μόνο για να περιγράψουν την ομορφιά της γυναίκας. Η ομορφιά, που γεννά την αγάπη, αφού πιαστεί από τα μάτια φτάνει στην καρδιά. Εάν ποτιστεί και περιποιηθεί, ο σπόρος της αγάπης μπορεί να γίνει ένα μεγάλο δέντρο μέσα στην καρδιά, προμηνύοντας την γονιμοποίηση του ανδρικού σπόρου στην μήτρα της γυναίκας μετά τον γάμο. Η καλλιέργεια των φυτών σε γλάστρες είναι φροντίδα των γυναικών γύρω από την οποία περιπλέκονται οι ανησυχίες του έρωτα και της αγάπης. Τα δέντρα με τα οποία παρομοιάζονται οι γυναίκες, π. χ. μηλιές, λεμονιές, νερατζιές, βαμβακιές συμβολίζουν την γονιμότητα της γυναίκας με το φουντωτό σχήμα τους, τους ζουμερούς καρπούς τους και τα βρώσιμα προϊόντα τους. 28 Όχι όμως μόνο τα στοιχεία της φύσης αλλά και οι εργασίες που γίνονται στην φύση προβάλλονται στα δημοτικά τραγούδια. Η αναλογία ανάμεσα στο σκάψιμο, το φύτεμα και στο ότι το δέντρο βγάζει κλαδιά από την μια μεριά και της ολοκλήρωσης του γάμου από την άλλη είναι φανερή. Σ ένα τραγούδι από την Ρόδο που τραγουδιέται στο ψήσιμο των ψωμιών την Πέμπτη πριν τον γάμο, κάθε στίχος για την γιορτή και την ολοκλήρωση του γάμου λέγεται σαν μια αλληγορία του φυτέματος ενός κυπαρισσιού. Που την Κεργιακή θ αρκέψω Κυπαρίσσι να φυτέψω Την Δευτέρα σκάβγω λάκκο Και την Τρίτη το φυτεύγω. Την Τετράδη το ποτίζω Βγάζει κλώνους και κλαδιά Και γεμίζ η γειτονιά. 29 Κάθε νεαρή σύζυγος της οποίας ο άνδρας δεν έχει καταφέρει να σκάψει, να ποτίσει και να φυτέψει με φροντίδα ή επιτυχία, έχει το δικαίωμα να παραπονεθεί, τουλάχιστον στο τραγούδι «σήκω, βερέμη, πλάγιασε, σήκω, βερέμη, πέσε κι άπλωσε τα ξεράδια σου στους αργυρούς μου κόρφους, να ιδής του Μάη τις δροσιές, τ Απρίλη τα λουλούδια, να ιδής δυο κιτρολέϊμονα, δυο πατρινά λεϊμόνια...» 10 «κοιμάται το τριαντάφυλλο με τον βερέμη αντάμα βήχει ο βερέμης μια φορά κ η κόρη αναστενάζει Αλλά και ο θερισμός και η συλλογή των καρπών εμφανίζεται στα τραγούδια της αγάπης. Μπορεί τα λουλούδια και τα φρούτα να είναι κοινές εικόνες της γέννησης και 28 M. Alexiou, After, σελ Baud-Bovy, Chansons, τομ. Α, σελ Το τραγούδι αυτό ταιριάζει πιο πολύ στα τραγούδια του γάμου, στα παράπονα δηλ. της παντρεμένης γυναίκας από τον άνδρα της αλλά το αναφέρουμε εδώ γιατί μιλάμε για την προβολή των συναισθημάτων πάνω στην φύση. 31 Στ. Ήμελλος, Τα Σατυρικά, αρ. 1γ, σελ. 79.

8 35 της αγάπης που ανθεί, ο θερισμός όμως και το μάζεμα των καρπών φανερώνουν τις καταστροφές και τους μόχθους της αγάπης. Πιο συχνή είναι η εικόνα του άνδρα θεριστή που ελκύει τα νεαρά κορίτσια και προκαλεί καταστροφές ενώ η γυναίκα μπορεί να θερίσει και να γεννήσει φρούτα όπως η Γαρουφαλιά. Τούτον τον Μάη με τις δροσιές, τούτο το καλοκαίρι, Εκίνησ η Γαρουφαλιά να πάει να θερίσει. Είχε δρεπάνι δαμασκί, παλαμάρι ασημένιο Και στα δερβένια θέριζε, γοργά τα δεματίζει. Και στο δεμάτ ακούμπισε κι έπιανε την καρδιά της. -Μάνα, η καρδιά μου με πονεί, μάνα, με σφάζ η μέση -Κόρη μ, θαρρώ κ εκρύωσες, θαρρώ κ επλευριτώθεις. -Μανούλα μου δεν κρύωσα, πλευρίτη δεν επήρα, τρέξε στην χώρα για μαμή, γιατί ειμ αγγαστρωμένη. -τι λες μωρή κοψόχρονη, κι ολιγοζωϊσμένη -Τι θέλεις μάνα μ, να σου ειπώ, τι να σου μολογήσω, θα κάμω έναν χρυσόν αητό, έναν χρυσόν πετρίτη. 32 Εδώ ο θερισμός είναι και κυριολεκτικός και αλληγορικός, μια μεταφορά της σεξουαλικότητας και της γέννησης. Η Γαρουφαλιά θερίζοντας στα δερβένια, θέριζε κάτι παραπάνω από στάχυα. Άλλα σύμβολα της γυναικείας σεξουαλικότητας που σε αντίθεση με το παραπάνω τραγούδι τώρα διστάζει να εξημερωθεί, είναι οι πέρδικες και οι τρυγόνες. 33 Παράλληλα όμως το κορίτσι ξέρει να φυλάγει την τιμή του, αλλά επίσης γνωρίζει και πως λειτουργεί ο νέος μέσα σε μια ανδροκεντρική κοινωνία. (βλ. υποσ. αρ. 60). Πέρδικα, περδικούλα μου, πέρδικα μου γραμμένη, Σ όλον τον κόσμο ήμερη, σε μένα στέκεις άγρια, Ρίξε την αγριοσύνη σου κι έλα σιμά μου κάτσε, Να σε κρατώ στα γόνατα, να σε βαστώ στα χέρια, Να σε ταϊζω ζάχαρη, να σε ποτίζω μέλι, Να σε φιλήσω σταυρωτά στα μάτια και στο στόμα, Να σου φιλήσω την ελιά πόχεις στο μάγουλο σου, Κι ανάμεσα στα χείλη σου να σε γλυκοφιλήσω. -Δεν έρχομαι λεβέντη μου, σιμά σου να καθίσω, ταχειά πας και παινεύεσαι σ όλα τα παλληκάρια, πως πλάνεψες κι αγκάλιασες μια πέρδικα γραμμένη. Πως πλάνεψες και φίλησες μια Λαρσινή τρυγόνα. 34 Τα πουλιά επίσης είναι προάγγελοι ειδήσεων από τον άλλο κόσμο. Τα πουλιά μεταφέρουν μηνύματα, αλλά είναι προνόμιο των γυναικών να τα ερμηνεύουν σωστά, ενώ οι άνδρες τα παραβλέπουν, θεωρώντας τα απλά τραγούδια πουλιών και έτσι χωρίς σημασία. Δεν είναι συμπτωματικό που τα μοιρολόγια των γυναικών τραγουδιούνται με ψιλές φωνές, όπως αυτές των πουλιών, υποδηλώνοντας δυνάμεις του άλλου κόσμου, 32 Α. Γιάνκας, Ηπειρώτικα, αρ M. Alexiou, After, σελ Α. Γιάνκας, Ηπειρώτικα, αρ. 381.

9 36 που τόσο φοβούνται οι άνδρες. Στα ερωτικά τραγούδια οι εικόνες των πουλιών προσαρμόζονται στο παιχνίδι του φλέρτ θεωρώντας το ένα είδος κυνηγιού. 35 Το φυσικό περιβάλλον επίσης αποτελεί το σκηνικό, τον ιδανικό τόπο της συνάντησης των δύο εραστών. Οι δύο εραστές συνήθως συναντιώνται σε κήπο ή σε περιβόλι. Ο κήπος είναι ένας ιδανικός τόπος όπου η φύση συναντά την καλλιέργεια, όπου τα λουλούδια και τα βότανα δανείζουν τις μυρωδιές τους και τις θεραπευτικές τους ιδιότητες. Συνήθως ο νεαρός άνδρας παρακαλά το κορίτσι να του χαρίσει τα κλειδιά του κήπου για να κόψει λεμόνια και γαρύφαλλα και αυτός με την σειρά του θα της προσφέρει δαχτυλίδι. Μάννα ς το περιβόλι μας και ς ταις πορτοκαλιαίς μας Έγειρα ν αποκοιμηθώ, λίγον ύπνο να πάρω, Κ εκεί περάσαν τρεις αητοί και τρεις καλοί λεβένταις. Ο ένας με μήλο με βαρεί κι άλλος με δαχτυλίδι Κι ο τρίτος ο καλύτερος μια μαχαιριά μου δίνει. Μάννα το μήλο τόφαγα, το δαχτυλίδι τόχω, Τη μαχαιριά, τη χατζαριά δεν μπορ να τη βαστάξω Μηλιά μήλο - μηλοβολία Και το παρακάτω τραγούδι διαδραματίζεται σε κήπο. Αλλά εδώ εισάγεται και το θέμα του μήλου. Ο νιος με τα λαγωνικά εβγήκε στο κυνήγι Κι εκράτει και στο χέρι του ένα μικρό γεράκι. Τώφυγε, τ απολύθηκε, σε περιβόλι μπήκε, Και αφορμή του γερακιού μπήκε κι ο νιος κατόπιν. Εκ ηύρε κορ οπώπλενε σε γούρνα μαρμαρένια, Κι ήταν γεμάτη στο φλωρί και στο μαργαριτάρι. -Για μάστα τα σκυλάκια σου και δέστα σε δεντράκι, να μη με φάνε κυνηγέ, να μη με κυνηγήσουν. -Εμένα τα σκυλάκια μου λαγούς μονάχα πιάνουν και στα κορίτσια τα μορφα ποτέ κακό δεν κάνουν. -Για πές μου, πες μου κόρη μου, τι προίκα θα μου δώσεις; Δε θέλω προίκα από φλωριά, δε θέλω από στολίδια. -Δε θέλεις προίκα από φλωριά, δε θέλεις και στολίδια. Σου δίνω τούτη τη μηλιά πούναι γιομάτη μ άνθια. Έσεισ η κόρη τη μηλιά, ν επέφτανε τα μήλα Κι εσχίζονταν κι εσκόρπαγαν φλωριά, μαργαριτάρια. -Μάζωξε νιέ μου, μάζωξε, τα μήλα της μηλιάς μου και πάλι ματαμάζωξε και πάλι ματαγύρνα. 37 Το αλληγορικό αυτό τραγούδι δείχνει τον αισθησιασμό του φλέρτ αλλά και την δύναμη της αγάπης να ξεπεράσει τις συμβατικές απαιτήσεις της προίκας, ενώ η μηλιά, σύμφωνα με την Alexiou 38 συμβολίζει τις αναγεννητικές δυνάμεις του γυναικείου 35 M. Alexiou, After, σελ Ν. Πολίτης, Εκλογαί, αρ. 111, σελ Α. Γιάνκας, Ηπειρώτικα, αρ M. Alexiou, After, σελ. 375.

10 37 αισθησιασμού όπως στον κήπο της Εδέμ. Ο κήπος ή το περιβόλι με την αφθονία των λουλουδιών και των καρπών δηλώνει τον τόπο του έρωτα και της πραγμάτωσής του. Καρπός της μηλιάς το μήλο, αποτελεί σημάδι του έρωτα. Πάμπολλα δημοτικά τραγούδια κάνουν αναφορά στο μήλο. Σύμφωνα με τον Ρωμαίο 39 «το μήλο, πάντα από τον καιρό του ομηρικού μήλου της Έριδος που θα το χάριζε ο Πάρις τη καλλίστη, ήταν και παραμένει μέσα στην ελληνική παράδοση σαν ένα ζωηρό και πασίγνωστο σύμβολο συμπάθειας, προτίμησης, αγάπης».πολλά τραγούδια μιλάνε για την μηλοβολία. 40 Ένα κομμάτι μάλαμα, ένα κομμάτι ασήμι, Εκόπη από τον ουρανό κ έπεσε μεσ ς τη διάβα, Κι άλλοι το λένε σύγνεφο, κι άλλοι το λέν αντάρα. Κείνο δεν είναι σύγνεφο, κείνο δεν είν αντάρα Παρά είν η κόρη του παπά, πόρχεται απ τ αμπέλι. Βαστά τα μήλα στην ποδιά, τα ρόϊδα στο μαντήλι. Δυο μήλα της εγύρεψα, κι αυτή μου δίνει τρία. «Δε θέλω γω τα μήλα σου τα τσαλοπατημένα, θέλω τα δυο του κόρφου σου τα μοσκομυρισμένα». 41 Όπως είπαμε στην αρχή του κεφαλαίου αυτού, οι εικόνες πολλές φορές συγχωνεύονται η μια μέσα στην άλλη και είναι δύσκολο να τις ξεχωρίσουμε. Στο παραπάνω τραγούδι βλέπουμε ότι παράλληλα με το μοτίβο με τα μήλα, σημάδι του έρωτα, υπάρχουν πάλι οι προβολές πάνω στην φύση. Αυτή την φορά όμως στα ανόργανα στοιχεία της φύσης. Το κορίτσι εδώ παρομοιάζεται με πολύτιμα μέταλλα. Η παρομοίωση έχει πολλαπλή σημασία. Η σπανιότητα και η ομορφιά των μετάλλων και των πολύτιμων λίθων, η θαυματουργή ακτινοβολία τους, συμβολικά δείχνουν όχι μόνο την ομορφιά αλλά και την αξιοσύνη του κοριτσιού ή της γυναίκας. Πολλά από αυτά έχουν γίνει γυναικεία ονόματα, π. χ. Μαλάμω, Ασήμω, Αργυρώ, Διαμάντω, Χρυσούλα, κ. ά. Επίσης έχουμε ονόματα γυναικεία λουλουδιών, π. χ. Βασιλική, Γαρουφαλιά, Γιασιμώ, κ. ά. Ο Ρωμαίος 42 λέει ότι «ελατήριο σε όλη αυτήν την ονοματοθεσία υπόκειται η βασική ιδέα ότι το κοινό όνομα εξωμοιώνει δύο πράγματα, έστω και αν αυτά είναι διαφορετικά». Ο έρωτας δεν μπορεί να κρατηθεί μυστικός. Όσο κρυφή και αν προσπαθούν να κρατήσουν την αγάπη τους οι δύο εραστές, αυτή θα φανερωθεί στο τέλος. -Κόρη όταν εφιλιώμαστε, την νύχτα ποιός μας είδε; -Μας είδε τάστρο της νυχτός, μας είδε το φεγγάρι, και το φεγγάρι νέσκυψε της θάλασσας το λέει, θάλασσα το είπε του κουπιού και το κουπί του ναύτη, κι ο ναύτης το τραγούδησε ς της λυγερής την πόρτα Άλλα προτερήματα 39 Κ. Ρωμαίος, Κοντά στις ρίζες, σελ Ibid., σελ.313: «ο όρος και το αντίστοιχο έθιμο θυμίζουν την αρχή από ένα επίγραμμα που αποδίδεται στον Πλάτωνα: τω μήλω σε βάλλω, δηλ. με το μήλο θα σε χτυπήσω για να σου φανερώσω την αγάπη μου». 41 Ν. Πολίτης, Εκλογαί, αρ. 100, σελ Κ. Ρωμαίος, Κοντά, σελ Ibid., αρ. 124, σελ. 178.

11 38 Δεν είναι όμως μόνο η ομορφιά που εκτιμά ο λαός. Φυσικά κατέχει πρωτεύοντα ρόλο αλλά υπολογίζει και άλλα χαρίσματα. Η εργατικότητα της γυναίκας θεωρείται σημαντικό προτέρημα, ιδιαίτερα σε μια εποχή που οι άνδρες ασχολούνται με τον πόλεμο και λείπουν πολύ από το σπίτι. Οι άνθρωποι της εποχής την οποία εξετάζουμε εκτιμούν τις ικανότητες της γυναίκας στον αργαλειό, στο κέντημα, στις δουλειές του σπιτιού αλλά και στις εξωτερικές δουλειές. Η γυναίκα κάνει όλες τις δουλειές μέσα στο σπίτι, αλλά και εξωτερικές δουλειές, όπως π. χ. κλάδεμα, πότισμα, μάζεμα φρούτων, θερισμό, βόσκημα προβάτων. Το παλληκάρι το καλό θέλει καλή γυναίκα Να ξέρει ρόκα κι αργαλειό, να ξέρει να υφαίνει. 44 -Βλαχοπούλα μ πούθεν έρχεσαι και πούθεν κατεβαίνεις; -Από τα πρόβατα ρχομαι, ς το σπίτι μου πηγαίνω. 45 Η ζωή της υπαίθρου είναι δύσκολη. Υπολογίζεται λοιπόν η εργασία της γυναίκας και κανένας άνδρας δεν θέλει να πάρει γυναίκα ανεπρόκοπη ή τεμπέλα. Πολλά σατυρικά υπάρχουν για την ατυχία του άνδρα να παντρευτεί γυναίκα τεμπέλα. Ξέπεσα στο Τασ-αγήλι Και με πάντρεψαν οι φίλοι Και μου δώσαν μια γυναίκα, Πότρωγε τα πέντε δέκα, Έπινε σα διψασμένη, Δούλευε σα προκομένη. Τη Δευτέρα βάζει πλύση Και τη Τρίτη τα στραγγίζει, Τη Τετάρτη τα απλώνει Και τη Πέμπτη τα μαζώνει Τη Παρασκευή διπλώνει Το Σαββάτο σιδερώνει Και τη Κυριακή αλλάζει, Πάλε μεσ την ψείρα βράζει Αργαλειός Το θέμα του αργαλειού βρίσκεται σε πολλά δημοτικά τραγούδια. Ο λαός δίνει μεγάλη σημασία στις δεξιότητες της γυναίκας στην ύφανση και στο κέντημα, γιατί σαν λαός ήταν φτωχός και δεν είχε τα μέσα να αγοράσει τα είδη του ρουχισμού και άλλα απαραίτητα στρωσίδια. Σύμφωνα με τον Ι. Κακριδή 47 ο αργαλειός και η ρόκα είναι «σύμβολα γυναικότητος». Ο Σ. Σκαρτσής 48 επιπλέον αναφέρει ότι ο αργαλειός δεν 44 Μ. Μιράσξεζη, Έρευνα, σελ Ν. Πολίτης, Εκλογαί, αρ. 106, σελ Στ. Ήμελλος, Τα Σατυρικά, αρ. 1γ, σελ Ι. Κακριδής, Ομηρικά θέματα, σελ Σ. Σκαρτσής, Το δημοτικό, τομ. Α, σελ. 163: «...ας θυμηθούμε την Πηνελόπη και την Κίρκη στην Οδύσσεια. Ο αργαλειός είναι ένα έργο νυχτερινό των γυναικών...σε νεότερες εποχές το δωμάτιο του αργαλειού γινόταν το κέντρο συνάντησης των νέων με τις νέες, συμπεριφορά που όχι μόνο γινόταν ανεκτή, αλλά επιβαλλόταν και από τα ήθη της εποχής...το ότι λοιπόν οι νέοι πηγαίνουν και

12 39 είναι μόνο σύμβολο οικογενειακής ζωής αλλά συνδέεται επίσης με τον μύθο της ξενητιάς και της νοσταλγίας. Πολλές φορές το να υφαίνει μια γυναίκα είναι ένα πρόσχημα τόσο παλιό όσο η Πηνελόπη. Ένα νεαρό κορίτσι, κάποιο βράδυ, προφασίζεται ότι υφαίνει τα προικιά του στο σπίτι της θείας του, μια που τις περισσότερες φορές ο αργαλειός είναι έργο νυχτερινό, ενώ έχει ετοιμαστεί να περάσει την νύχτα με τον αγαπημένο της, όπου άλλα πράγματα υφαίνονται. Που πας, Λενίτσα μ, μοναχή, τώρα το βράδυ-βράδυ; Πάνω στη θειά μου τη Γιαννού, πάνω να νυχτερέψω, Να γνέψω τα σκουλάκια μου, να φτειάσω τα προικιά μου Βρακί να φτειάσω κεντητό τ αρραβωνιαστικού μου, Να φτειάσω κεντηστόμπολα γι αυτήν την πεθερά μου. Κι Ελενίτσ αντίς να πάει εις την Γιαννού τη θειά της, Εχτύπησε στου φίλου της και τ αγαπητικού της Κι έγνεσ εκεί και γύφανε φιλιά όλη τη νύχτα, Αυτά ήταν τα γνεσίματα, αυτά ήταν τα προικιά της Το μαντήλι Στον αργαλειό κάθεται το κορίτσι και υφαίνει. Ένα από τα είδη που υφαίνει είναι το μαντήλι. Το μαντήλι είναι το πιο σημαντικό είδος ρουχισμού στα δημοτικά τραγούδια, ίσως επειδή είναι απαραίτητο στον χορό όπου οι δεσμοί της αγάπης σχηματίζονται και σφραγίζονται με τον γάμο. Ένα τυπικό σενάριο στα ερωτικά τραγούδια είναι ο νέος που δίνει ένα μαντήλι ή μια κορδέλλα στην αγαπημένη του που κάθεται στο μπαλκόνι και η οποία μπορεί να του πετάξει ένα μήλο. Όταν αυτή θα φορέσει το μαντήλι ή την κορδέλλα στον επόμενο χορό, η μάνα, που δεν της ξεφεύγει τίποτα, ή ένας γείτονας ή η μάνα του νέου θα την ρωτήσουν πού το βρήκε. 6 Κι από το σείσμα του χορού, κι από την ταραχή μου, εξέγυρε η μπολίτσα μου κ εφάνη το γαϊτάνι. Κ η μάνα του με ξάνοιγε από το παραθύρι. -Κόρη, και ποιός σου το δωκε, του γιού μου το γαϊτάνι; 50 Εάν ο νεαρός ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις της μάνας, οι διαπραγματεύσεις για τον γάμο αρχίζουν. Αν όχι, η μάνα θα την μαλώσει ή θα την δείρει. Μερικές φορές το μαντήλι που υφαίνει το κορίτσι είναι το μόνο μέσον επικοινωνίας ανάμεσα στους δύο εραστές, μια που η άμεση επικοινωνία ήταν αδύνατη ή θα προκαλούσε ανεπιθύμητη προσοχή σ αυτό το στάδιο της σχέσης και τα φυσικά σημάδια του έρωτα θα τους πρόδιδαν. Το μαντηλάκι που κεντάς και χρυσομπιμπιλώνεις, Αν θα το στείλεις χάρισμα στον αγαπητικό σου Μη μου το στείλεις μοναχό, στείλτο με την αγάπη, Η κόρη τ αλησμόνησε και τόστειλε μονάχο. βρίσκουν την κόρη να υφαίνει είναι ένας εικονιστικός τρόπος να δοθεί το θέμα των μνηστήρων της έτομης για τον έρωτα γυναίκας, μια εικόνα καθαρά ερωτική». 49 Α. Γιάνκας, Ηπειρώτικα, αρ Ν. Πολίτης, Εκλογαί, αρ. 103, σελ. 169.

13 40 Στα γόνατα του τόβαλε και το συχνορωτάει. -Για πες, μου μαντηλάκι μου, πως μ αγαπά η κόρη; -Όντας σε συλλογίζεται, κι όντας σε βάζει ο νους της στηλώνονται τα μάτια της, δεν είν στα λογικά της, όντας σε γλέπει και περνάς κι ακούει τη λαλιά σου πηδάει από τον τόπο της και ροδοκοκκινίζει, όντας αργήσει και σε δει στέκεται μαραμένη κι όπου κι άν στέκει μοναχή, κλαίει κι αναστενάζει. 51 Όταν η αγάπη βρει ανταπόκριση, το μαντήλι γίνεται το ανεξήτιλο σημάδι του πρώτου φιλιού, ικανό να βάψει ό,τι ακουμπά. Το μικρό μαντήλι είναι ένα ισχυρό σύμβολο των δεσμών της αγάπης που έχουν το χρώμα του αίματος. Κόκκιν αχείλι εφίλησα κ έβαψε το δικό μου, Και ς το μαντήλι το συρα κ έβαψε το μαντήλι, Και ς το ποτάμι το πλυνα κ έβαψε το ποτάμι, Κ έβαψε η άκρη του γιαλού κ η μέση του πελάγου. Κατέβη ο αϊτός να πιή νερό κ έβαψε τα φτερά του, Κ έβαψε ο ήλιος ο μισός και το φεγγάρι ακέριο. 52 Παράλληλα όμως το μοτίβο του μαντηλιού μπορεί να προσαρμοστεί σε μοιρολόγι. Μια μάνα ρωτά το νεκρό παιδί της. Τι να σου στείλω μάτια μου, αυτού στον κάτω κόσμο; Να στείλω μήλο σέπεται, κυδώνι μαραγκιάζει, Σταφύλι ξερογίζεται, τριαντάφυλλο μαδιέται. Στέλνω κι εγώ τα δάκρυα μου δεμένα σε μαντήλι, Τα δάκρυα ήταν καφτερά και κάηκε το μαντήλι Επικίνδυνες γυναίκες Και ενώ όπως είδαμε παραπάνω ο κήπος είναι ένα ειδυλλιακό τοπίο για την πραγμάτωση του έρωτα και η κόρη παρουσιάζεται αθώα, οι γυναίκες που βρίσκονται σε ραχούλες, πηγάδια ή ακτές μπορούν να παρουσιάζουν κινδύνους παράλληλα με την επικινδυνότητα του τοπίου. Συνήθως οι γυναίκες ξεγελάνε τους άνδρες σ αυτά τα τραγούδια. Ο Σ. Σκαρτσής 54 παρατηρεί ότι το ξεγέλασμα αυτό δεν έχει τίποτα το τραγικό αλλά είναι στ αλήθεια ερωτικό. Οι γυναίκες που παρασύρουν τους εύπιστους νεαρούς είναι μεταμορφωμένες σε θεριά ή σε λάμιες. Εκεί πέρα κι αντίπερα στα γυάλινα πηγάδια, Ξεφανερώθ ένα θεριό και γίνει ωριό κοράσι. Γυναίκεια ρούχα φόρεσε, γυναίκεια πασουμάκια, Γυναίκα διάβη κι έκατσε στου πηγαδιού το χείλο, Κι άπλωσε τα ξανθά μαλλιά και κλαιν τα μαύρα μάτια. Χήρας υγιός εδιάβαινε, στέκει και τη ρωτάει. -Τ έχεις κόρη και χλίβεσαι και κλαιν τα μαύρα μάτια; 51 Α. Γιάνκας, Ηπειρώτικα, αρ Ν. Πολίτης, Εκλογαί, αρ. 126, σελ Α. Γιάνκας, Ηπειρώτικα, αρ Σ. Σκαρτσής, Το δημοτικό, σελ. 119.

14 41 -Η αρραβώνα μόπεσε σε τούτο το πηγάδι κι όπου βρεθεί και βγάλ τη μου, γυναίκα να με πάρει. -Πιάσε κόρη τον άλυσο και γω να σου τη βγάλω σαράντα μίλια βούτηξε και πάτο δεν εβρήκε και στα σαράντα τέσσερα ο νιος το υποψιάστη. -Τράβα κόρη τον άλυσο κι η αρραβώνα βρέθη -Κι άλλους πολλούς εγέλασα, εγέλασα κι εσένα. 55 «Κάτω στο γιαλό» είναι ο αρχικός στίχος πολλών δημοτικών τραγουδιών που ασχολούνται με την αγάπη και τον θάνατο. Μια μάνα παρατηρεί την κόρη της γιατί πάει στον γιαλό συχνά. Δε σου τόπα σκύλλα 56 κόρη, στο γιαλό μη κατεβής, Τι ο γιαλός θα φουρτουνιάσει, κι αν σε πάρει θα πνιγείς. -Αν με πάρει, κι αν με βγάλει όξω στα βαθιά νερά, το κορμί μου κάνω νάρκα και τα χέρια μου κουπιά κολυμπώντας θα περάσω στο αντίπερα νησί, την αγάπη μου για νάβρω και να είμαστε μαζί. Κάλλια τόχω ν απεθάνω και το κύμα να με πιεί, Παρά να μαι νύχτα μέρα έρημη και μοναχή. 57 Είναι αυτό το τραγούδι ένας θρήνος κοριτσιού που εγκαταλείφθηκε από τον αγαπημένο της ή η έκφραση ερωτικής επιθυμίας; Είναι δύσκολο να το πούμε, μπορούμε όμως να υποθέσουμε ότι ίσως να είναι, όπως και στα παραμύθια, το ταξίδι που επιχειρούν οι νέοι άνθρωποι έξω από την οικογένεια, όσο επικίνδυνο μπορεί να είναι αυτό. 11. Βάσανα της αγάπης κατάρα Η αγάπη όμως δεν είναι μόνο γέλια και χαρές. Είναι φωτιά που καίει και συνήθως δεν μπορεί να εκδηλωθεί. Πολλά τραγούδια υπάρχουν που εκφράζουν τα βάσανα και τους καϋμούς της αγάπης. Δεν είναι πόνος να πονή, πόνος να θανατώνη, 55 Δ. Πετρόπουλος, Ελληνικά δημοτικά τραγούδια, τομ. Α, αρ Εφημερίδα «Έθνος της Κυριακής», : «Η Σκύλλα ήταν θυγατέρα του βασιλέως των Μεγάρων, Νίσου του Πανδίονος. Όταν ο Μίνως θέλησε να εκδικηθεί τον Αιγέα για τον θάνατο του υιού του, Ανδρόγεω, εξεστράτευσε κατά των Μεγάρων όπου βασίλευε ο αδερφός του Αιγέα, Νίσος. Ο Μίνως άρχισε την πολιορκία της πόλης των Μεγάρων και η μάχη έκλινε κατά των Κρητών, όταν η σύμμαχος του Μίνωα, θεά Αφροδίτη, εμφύσησε έρωτα στην πριγλιποπούλα Σκύλλα για τον βασιλιά της Κρήτης. Βοήθησαν γι αυτό και τα χρυσόδετα κοσμήματα σπάνιας μινωϊκής τέχνης που ο λαμπρός βασιλιάς της έκανε δώρο. Έτσι, θεία θελήσει, αυτή έγινε ερωμένη του και για να ευχαριστήσει τον εραστή της του εκμυστηρεύτηκε το μυστικό της δύναμης του πατέρα της. Ήταν μια χρυσή ή πορφυρή τρίχα που έφερε στην κεφαλή του και από την οποία εξαρτιώταν η ζωή του. Τότε ο Μίνως της ζήτησε, σε απόδειξη του έρωτα της, να κόψει αυτήν την τρίχα, γνωρίζοντας ως σοφός που ήταν ότι μια ερωτευμένη γυναίκα κάνει τα πάντα για τον έρωτα της. Και πράγματι η Σκύλλα δεν ξέφυγε από τον κανόνα. Έτσι ο πατέρας της έχασε την δύναμη του και πέθανε, πάνω που θα έσωζε την πόλη του και ο Μίνως άλωσε την πόλη. Απερχόμενος δε, την πήρε μαζί του και όταν ξανοίχτηκε στο πέλαγος τη έρριξε στην θάλασσα. Άλλη παράδοση αναφέρει πως η Σκύλλα έπεσε στην θάλασσα και ακολούθησε κολυμπώντας το πλοίο του εραστή της, αφού ο Μίνως τελικά δεν την πήρε μαζί του δείχνοντας έτσι την αποστροφή του για την πράξη της προδοσίας». 57 Α. Γιάνκας, Ηπειρώτικα, αρ. 388.

15 42 Σαν την αγάπη την κρυφή, που δεν ξεφανερώνει. Εγώ είμ εκείνο το πουλί που ς τη φωτιά σιμώνω, Καίγουμαι, στάχτη γίνουμαι και πάλι ξανανιώνω. 58 Η δύναμη της θλίψης στην αγάπη μεταφέρεται με εικόνες φωτιάς και δίψας. Η φωτιά καταναλώνει, μαραίνει και ξεραίνει όχι μόνο το θύμα αλλά και ό,τι άλλο αγγίζει. Μια μαντινάδα από την Κάσο φανερώνει το μαρτύριο της «φωτιάς χωρίς νερό». Πολλή φωτιά δίχως νερό πως ημπορεί να σβήσει; Με βάσανα τηνε περνώ την έρημη μου ζήση. 59 Άλλοτε πάλι προκαλεί τάσεις αυτοκαταστροφής. Φαρμάκι να φαρμακωθώ, να πέσω να πεθάνω; Και πάλε η μαύρη σκέφτομαι τίνος κακό θα κάνω. Οι γυναίκες στα ερωτικά τραγούδια εσωτερικεύουν την φωτιά της θλίψης, ενώ οι άνδρες αναφέρονται στο πάθος σαν φλόγα ή σαν λάβα που ξεπηδά και ζητά να ξεδιψάσει. Αναφέρει η Θέκλα Σανσαρίδου-Hendrickx 60 ότι όσο ο νέος μεγαλώνει δεν μένει μόνο στο φιλί αλλά αυξάνονται οι απαιτήσεις του. Στο παρακάτω τραγούδι φαίνεται καθαρά αυτό αλλά και η αποφασιστικότητα του νεαρού να κλέψει ένα φιλί για να διατηρήσει την αυτοεκτίμηση του συναντά την κατάρα της κόρης, ένα θέμα πολύ συχνό στα δημορικά τραγούδια. Η δικαιολογία του νεαρού φανερώνει ότι δρα κάτω από την επίδραση μιας ανδροκεντρικής κοινωνίας. 61 Τρεις χρόνους επερπάταγα μ ένα γλυκό κορίτσι Κι ακόμα δεν το φίλησα κι είχε η καρδιά μου λάβρα, Να τ άφηνα αφίλητο θα γέλαγαν 62 με μένα. Πεζεύω, δένω τ άλογο, κρεμάω τ άρματα μου, Φιλώ την κόρη τρεις φορές, στα μάτια και στο στόμα, Και ανάμεσα στα δυο βυζά, στη μέση από τα στήθη. 58 Ν. Πολίτης, Εκλογαί, αρ. ιθ, κβ, σελ Baud-Bovy, Chansons, τομ. Β, αρ Θέκλα Σανσαρίδου-Hendrickx, «Τα δημοτικά τραγούδια, τα τραγούδια της αγάπης», Πανόραμα 5, σελ Σε μια τέτοια κοινωνία το να είναι κάποιος «άνδρας», σύμφωνα με τον J. K. Campbell, Honour, Family and Patronage, σελ.269, πρέπει να έχει μεγάλα αποθέματα αυτοπεποίθησης. Η Juliet du Boulay, Portrait, σελ.124, θέτει το στοιχείο της ανεξαρτησίας, η οποία μεταφράζεται σαν σεξουαλική ανεξαρτησία. Ενώ μια γυναίκα δυσφημίζεται με την απρεπή συμπεριφορά της, ο άνδρας μπορεί να κάνει ό,τι θέλει και να υπερηφανευτεί μετά για τον αριθμό των κοριτσιών που είχε. Ο άνδρας μπορεί να έχει προσυζυγικές και εξωσυζυγικές σεξουαλικές δραστηριότητες με την προϋπόθεση ότι «περνά τον καιρό του» με άλλες γυναίκες κοροϊδεύοντας τες ενώ στην πραγματικότητα έχει την πίστη του αλλού- στις οικογενειακές του υποχρεώσεις. Αυτές οι πράξεις αυξάνουν τον ανδρισμό του. 62 J. du Boulay, Portrait, σελ. 182: The total sanction implied by the word laughter, while being institutionalized as a general and predictable reaction by the community to certain types of offence, is not a formal type of satirical wit, but a generalized form of comment. To avoid this painful and humiliating experience people will go to considerable lengths, either in conformity or in concealment.the particular power of mockery to destroy reputation lies in the relation of reputation to the respect of others. A man s reputation is granted to him by others-it is an external evaluation of an inner condition. For as long, then, as this evaluation is withheld or denied, a man s reputation ceases to exist.

16 43 -Ξένε, μ εγλυκοφίλησες, μου πήρες ό,τι είχα και τώρα πώς με απάριασες σαν καλαμιά στον βάλτο; Ξένε, να σκάσει ο μαύρος σου, ν αστράψει, να σε κάψει Και το κορμί σου η μαύρη γη ποτέ να μη το λυώσει. 63 Πολλές φορές μένουμε έκπληκτοι από την αγριότητα μιας κατάρας. Μια τέτοια κατάσταση που μπορεί να προκαλέσει μια τόσο βίαιη κατάρα είναι η εγκατάλειψη ενός κοριτσιού από τον αγαπημένο της ή τον αρραβωνιαστικό. (Άλλη περίπτωση κατάρας βλέπουμε στο τραγούδι του «Νεκρού Αδελφού» και στο τραγούδι του «Γεφυριού της Άρτας»). Το να εγκαταλείψει μια κοπέλλα ο αρραβωνιαστικός μπορεί να καταστρέψει την υπόληψη της και να της στερήσει έναν αξιοπρεπή γάμο στο μέλλον. Ένα κορίτσι που το έχουν απορρίψει είναι δύσκολο να βρει άνδρα και μπορεί να ελπίζει μόνο σε γάμο με κάποιον φτωχό ή χήρο. Το παρακάτω τραγούδι μας σοκάρει με την αγριότητα του. Έμαθα πως παντρεύεσαι, με γεια σου με χαρά σου. Όλοι ναρθούν στο γάμο σου και γω στα κόλλυβα σου. Εσύ σουνα που μούλεγες αν δε με δεις πεθαίνεις, Τώρα γυρίζεις και μου λες που μ είδες που με ξέρεις; Μ αρνήθηκες που ν αρνηθείς της μάννας σου τη γέννα. Το γάλα που σε πότιζε να το ξηράσεις αίμα. Μη παντρευτείς προτού να δεις παπά στην γειτονιά σου Κι η μάννα μου στα ολόμαυρα να κλαίει τη λεβεντιά μου Μη παντρευτείς προτού να δεις παπά στην γειτονιά μου Και νεκροφόρος νάρχεται να παίρνει το κορμί μου. Έλα που να σε φέρουνε κομμάτια στην ποδιά μου. Και να σε σαββανώσουνε τα χέρια τα δικά μου Παλιές αγάπες Και επειδή οι νέοι και οι νέες σπάνια μπορούν να παντρευτούν το πρόσωπο της επλογής τους, η αγάπη που αισθάνθηκαν γι αυτόν τον πρώτο έρωτα δεν σβήνει. Λησμονημένη σ είχα γώ, τώρα που σ είδα πάλι, Μου βάλες πόνο στην καρδιά, και ζάλη στο κεφάλι. Σαν είν η αγάπη μπιστική, παλιώνει, μηδέ λειώνει, Ανθεί και δένει ς την καρδιά και ξανακαινουργώνει. 65 Β. Τα τραγούδια του γάμου Τα τραγούδια της αγάπης φαινομενικά δέιχνουν ότι τίποτα δεν μπορεί να σταματήσει την δύναμη του έρωτα. Η γυναίκα χρησιμοποιεί όλα τα θέλγητρα της και τα μέσα για να προσελκύσει τον άνδρα, πράγμα που βρίσκεται σε αντίθεση με την αυστηρή και σεμνότυφη ανατροφή του κοριτσιού. Μήπως τελικά η φύση του θηλυκού στο να προσελκύει το αρσενικό είναι πιο δυνατή από τους φραγμούς που του επιβάλλει το 63 Α. Γιάνκας, Ηπειρώτικα, αρ M. Alexiou, After, σελ Ν. Πολίτης, Εκλογαί, αρ. 135ι, ιβ, σελ. 189.

17 44 κοινωνικό περιβάλλον; Και ενώ ο έρωτας κάνει έντονη την παρουσία του στα δημοτικά τραγούδια, δεν οδηγεί στον γάμο. 1. Κοινωνικό πλαίσιο του γάμου Ο γάμος είναι ένα ιερό μυστήριο που ενώνει δύο ανθρώπους μπροστά στον Θεό, αλλά επίσης είναι και ένα κοινωνικό συμβόλαιο ανάμεσα σε δύο οικογένειες. Ο γάμος κανονίζεται για να ταιριάζει στις απαιτήσεις των οικογενειών και όχι στις προτιμήσεις του νέου και της νέας. Σύμφωνα με την J. du Boulay 66 ο γάμος είναι μια κοινωνική και όχι προσωπική πράξη, μια πράξη που ενώνει δύο ομάδες μαζί σε μια συγγενική σχέση. Τις ενώνει επίσης με σχέσεις υποχρέωσης και συνεργασίας. Τις ενώνει για να ιδρύσουν μια ξεχωριστή κοινωνική ομάδα. Δεν ενώνει δύο ξεχωριστά άτομα με σκοπό την δική τους ευτυχία. Έτσι λοιπόν όταν δύο άνθρωποι ενώνονται δεν βλέπουν ο ένας τον άλλον σαν άτομα, αλλά σαν σύμβολα. Δεν παντρεύονται σαν αποτέλεσμα έρωτα ή συμφωνίας χαρακτήρων αλλά για να σχηματίσουν μια κοινωνική και συμβολική ομάδα. Μέσα στην ομάδα αυτήν θα συνειδητοποιήσει ο καθένας την δική του κοινωνική προσωπικότητα, σύμφωνα με τον ιδανικό της ρόλο. Εκτός όμως από τον κοινωνικό χαρακτήρα του γάμου, όπως αποφαίνεται πάλι η J.du Boulay 67, ο γάμος είναι ένας θεσμός μοναδικός στην ελληνική παραδοσιακή κοινωνία επειδή μέσα σ αυτόν εμφανίζονται οι μόνοι ρόλοι δια μέσου των οποίων η σεξουαλική φύση των ανδρών και των γυναικών μπορεί να εκφραστεί. Μέσα από αυτήν την έκφραση, η φύση αυτή εναρμονίζεται και ενώνεται με το κοινωνικό και συμβολικό ιδεώδες. Γι αυτήν την αιτία επίσης οι κεντρικοί ρόλοι της κοινωνίας είναι εκείνοι που βρίσκονται μέσα στην σχέση του γάμου. Ο γάμος θεωρείται ως το μόνο μέσο με το οποίο ένας άνδρας και μια γυναίκα μπορούν να συνειδητοποιήσουν τον εσωτερικό τους τύπο και να κατορθώσουν το αντικειμενικό ιδεώδες που αντιπροσωπεύεται με τις λέξεις άνδρας και γυναίκα. Ο γάμος για τον ελληνικό λαό, της εποχής εκείνης αλλά και για πολλά χρόνια αργότερα, ήταν η αποκλειστική και μόνη τελείωση της γυναίκας. Η μόνη σκέψη των γονιών ήταν η αποκατάσταση των κοριτσιών τους. Από μικρά μάλιστα τα όμορφα κορίτσια τα ζητούν σε γάμο, πράγμα που κάνει τους γονείς περήφανους και να έχουν περισσότερες απαιτήσεις για την αποκατάσταση τους. Η Μ. Μιράσγεζη 68 αναφέρει ότι η γυναίκα δεν είχε προσωπικότητα και σε κανένα άλλο τομέα δεν μπορούσε να αναπτύξει αυτήν παρά μόνο στον οικογενειακό, δια μέσου του γάμου. Στο ίδιο σημείο καταλήγει και η J. du Boulay 69 λέγοντας ότι η γυναίκα έπαιρνε αξία δια μέσου του άνδρα. Ο άνδρας ήταν ο ζωτικός παράγοντας που έδινε αξία στην ζωή μιας γυναίκας. 66 J. du Boulay, Portrait, σελ Ibid., σελ Μ. Μιράζγεζη, Έρευνα, σελ J. du Boulay, Portrait, σελ. 121: while the feminine roles are organized round a single element, that is to say the presence or lack of a man, the masculine roles are organized not around the presence or lack of a woman as such, but around the total situation which can be created only by the presence of a wife. Thus, socially as well symbolically, a man is the vital validating factor of a woman s life, whereas for a man a woman is merely the necessary condition to the creation of a particular situation.

18 45 2. Ηλικία γάμου Στα δημοτικά τραγούδια υπάρχει μια αντίφαση όσον αφορά την ηλικία του γάμου. Άλλα τραγούδια μιλούν για γάμο σε μικρή ηλικία και σε άλλα δεν υπάρχει αυτή η προτίμηση. Στην εποχή του Βυζαντίου, νόμιμη ηλικία για την γυναίκα θεωρούνταν το 13 ο έτος. 70 Ο Δ. Βεργίτσης 71, αναφέρει ότι ο Ιερός Χρυσόστομος συμβουλεύει ότι ο γάμος πρέπει να γίνεται σε μικρή ηλικία γιατί έτσι προφυλάγεται ο νέος από τις προγαμιαίες σχέσεις που μπορεί να τον οδηγήσουν στην πορνεία. Όσον αφορά την νέα και αυτή πρέπει να παντρεύεται μικρή γιατί έτσι δεν θα ντροπιάσει αργότερα την οικογένεια της επειδή, σαν γυναίκα και αδύναμη που είναι, δεν θα μπορεί να κυριαρχήσει στην φύση της. Επίσης στην ελληνική παραδοσιακή κοινωνία πρώτα παντρεύονται τα κορίτσια σε μια οικογένεια και μετά τα αγόρια. Τα αγόρια έχουν υποχρέωση να προικίζουν και να παντρεύουν τις αδελφές τους. Στο τραγούδι του «Νεκρού Αδερφού» παντρεύουν την Αρετή στα ξένα, σε μικρή ηλικία, ενώ κανείς από τους εννιά αδερφούς δεν είχε ακόμα παντρευτεί. Σε πολλά τραγούδια αναφέρονται προτάσεις γάμου σε μικρής ηλικίας κορίτσια αλλά απορρίπτονται επειδή τα κορίτσια δεν ξέρουν ακόμη να υφαίνουν για να ετοιμάσουν την προίκα τους. Είναι ένας εύσχημος τρόπος για να απορριφθεί ένας ανεπιθύμητος γαμπρός. Άλλες φορές το κορίτσι κατηγορεί την μάνα του γιατί την μικροπάντρεψε ή γιατί δεν την πάντρεψε όταν ήταν ο καιρός του, όταν δηλ. ήταν νέα και όμορφη. Και με την μάνα μάλωνε και με την μάνα λέγει -Μάνα δε με υπάντρεψες σαν ήμουν στον καιρό μου. Μια γυναίκα που παραμένει ανύπαντρη στην ελληνική παραδοσιακή κοινωνία βρίσκεται σε κατώτερη θέση, στην οποία την βάζει η έλλειψη ενός άνδρα. Μια ανύπαντρη γυναίκα δεν πρέπει να αστειεύεται, να γελά πολύ δημόσια, δεν πρέπει να μιλά σε άνδρες, να κοιτά γύρω της αλλά αντίθετα θα πρέπει να ασχολείται με το νοικοκυριό της και τις άλλες αγροτικές εργασίες. Αντίθετα μια παντρεμένη είναι ελεύθερη να μιλά, να γελά, να συζητά με άνδρες και της δίνεται με λίγα λόγια η ελευθερία της μέσα στην κοινότητα, πάντα όμως στους περιορισμούς που της βάζει ο ρόλος της σαν σύζυγο και σαν μητέρα. Πολλές φορές η ανύπαντρη νομίζει ότι δεν έχει θέση ούτε στο πατρικό της σπίτι. Την παίρνει το παράπονο γιατί τα νιάτα της και η ομορφιά της πάνε χαμένα. Η πραγματοποίηση του γυναικείου της προορισμού, σύμφωνα με την αντίληψη του λαού, πάει χαμένη. Σα μήλο που είναι ς τη μηλιά, το παραγινομένο, Έτσ είναι και τ ανύπαντρο σαν έρχεται ο καιρός του. Λόγια λέει της μάνας του, λόγια της αδερφής του. «Μάννα, ς τη μέση δε χωρώ, ς την άκρη δεν κοιμούμαι. Στρώσε μου ή έξω στην αυλή ή έξω στο περιβόλι, 70 Φ. Κουκουλές, Βυζαντινός βίος, τομ. Δ, σελ Δ. Βεργίτσης, Ο γάμος, κατά την διδασκαλία του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, σελ. 47.

19 46 Να πέφτουν τάνθη επάνω μου, τα μήλα στην ποδιά μου, Να πέφτη της αμυγδαλιάς το πικραμύγδαλο της» Το Προξενιό Ο γάμος αποτελεί ένα από τα τρία μεταβατικά στάδια της ζωής του ανθρώπου, μαζί με την γέννηση και τον θάνατο. Στην γέννηση και τον θάνατο ο άνθρωπος δεν μπορεί να επέμβει. Ο γάμος είναι το μόνο στάδιο στο οποίο ο άνθρωπος θα μπορούσε να έχει επιλογή. Αλλά για την εποχή για την οποία μιλάμε οι άμεσοι ενδιαφερόμενοι δεν είχαν επιλογή. Και επειδή όπως είπαμε ο έρωτας μπορεί να υπάρχει αλλά δεν παίζει κανένα ρόλο στην ένωση δύο ανθρώπων με σκοπό τον γάμο, οι γάμοι κανονίζονται από τις ενδιαφερόμενες οικογένειες. Όσοι έχουν παιδιά σε ηλικία γάμου καταφεύγουν σε πρόσωπα συγγενικά ή γνωστά, που μπορούν να μεσολαβήσουν για να συμφωνηθεί ο γάμος των παιδιών τους. Ή καταφεύγουν ακόμη σε επαγγελματίες μεσάζοντες, τους προξενητές ή τις προξενήτρες. Αυτούς τους προξενητές που με αμοιβή έκαναν τα προξενιά, τους καταδίκαζε ο Ιερός Χρυσόστομος και τους ονόμαζε «μαστροπούς». 73 Πολλές φορές ο γάμος μπορεί να είναι πρωτοβουλία του προξενητή/τρας, που πηγαίνει από μόνος του στις δύο οικογένειες που θα ήθελε να ενώσει. Εκ των πραγμάτων όμως ήταν απαραίτητη η παρέμβαση των προξενητών γιατί αλλιώς η γνωριμία και η επικοινωνία δύο νέων ανθρώπων ήταν δύσκολη. Και ενώ πολλές φορές ο σκοπός ήταν αγαθός, για να ενωθούν δηλ. δύο άνθρωποι που κατά την γνώνη τους ταίριαζαν, πολλές φορές το εγχείρημα γινόταν αρκετά επικίνδυνο. Σύμφωνα με την Ernestine Friedl 74 για τις δύο εμπλεκόμενες οικογένειες οι διαπραγματεύσεις του γάμου μοιάζουν με τελετουργικό διαγωνισμό. Η χαρά του παιχνιδιού έγκειται στις προσπάθειες της κάθε ομάδας να αποκτήσει ακριβείς πληροφορίες για την άλλη πλευρά, κάνοντας ερωτήσεις στους γνωστούς και συγγενείς της οικογένειας. Η μυστικότητα του σκοπού είναι απαραίτητη σ αυτό το στάδιο επειδή πιστεύουν ότι δεν θα μπορέσουν να αποκτήσουν ακριβείς πληροφορίες εάν κάποιος γνωρίζει τον αληθινό σκοπό. Αφού αποκτηθούν οι πληροφορίες, ο προξενητής πλησιάζει την ενδιαφερόμενη οικογένεια, ανακοινώνει όλες τις προοπτικές και εάν όλα πάνε καλά, κανονίζεται μια συνάντηση. Η J.du Boulay 75 επίσης παρατηρεί ότι δουλειά του προξενητή είναι να συμβιβάσει τις υψηλές προσδοκίες των δύο ενδιαφερόμενων οικογενειών με την αναπόφευκτη απογοητευτική πραγματικότητα, την οποία η κάθε μια οικογάνεια προσφέρει στην άλλη, γιατί πολλές φορές οι πληροφορίες που δίνονται είναι υπερβολικές. Ο προξενητής/τρα λοιπόν πρέπει να είναι ικανός και δοκιμασμένος. Η συνάντηση των δύο οικογενειών γίνεται συνήθως στο σπίτι του κοριτσιού. Εκεί πηγαίνει ο γαμπρός, ο πατέρας του και ο προξενητής. Τις πιο πολλές φορές η επίσκεψη γίνεται βράδυ, που επιτρέπει στην ομάδα του γαμπρού να αποφύγει την περιέργεια των γειτόνων. Στο δημοτικό τραγούδι δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι δεν πραγματοποιείται γάμος χωρίς προξενητές. Στα «Ακριτικά» και στις «Παραλογές» οι προξενητές περιβάλλονται με μεγάλη αίγλη. Δεν είναι πρόσωπα απλά αλλά σπουδαία και 72 Ν. Πολίτης, Εκλογαί, αρ.112, σελ Δ. Βεργίτσης, Ο γάμος, σελ E. Friedl, Vasilika, σελ J. du Boulay, Portrait, σελ. 94.

20 47 σημαντικά. Στο ακριτικό τραγούδι της «Λιογέννητης» οι προξενητές είναι άρχοντες και μητροπολίτες. Στείλε να κράξης άρχοντες και μητροπολιτάδες Να παν να κάμουν προξενιά, γυναίκα να την πάρω Προξενητάδες ήρθανε από την Βαβυλώνα, να πάρουνε την Αρετή, πολύ μακρυά στα ξένα. 77 Τα τραγούδια αυτά αντιπροσωπεύουν μια εποχή όπου το κορίτσι έμενε κλεισμένο μέσα. 2 την κόρη την μονάκριβη την πολυαγαπημένη, την είχες δώδεκα χρονώ κ ήλιος δε σου την είδε! Στα σκοτεινά την έλουζε, ς τάφεγγα τη χτενίζει, ς τάστρι και τον αυγερινό έπλεκε τα μαλλιά της. 78 Στα νεώτερα δημοτικά τραγούδια, την εποχή της Τουρκοκρατίας, όπου δεν υπάρχει η μεγαλοπρέπεια των ακριτικών τραγουδιών, οι προξενητές είναι άτομα ταπεινής καταγωγής. Αλλά και πάλι υπάρχει η υπερβολή του λαού. Στείλε προξενήτρες σαράντα δυό Και προξενητάδες πενήντα δυό Η προίκα Αφού γίνουν οι αρχικές συστάσεις ο προξενητής θα αναφερθεί στο σημαντικό θέμα της προίκας. Για τον γαμπρό είναι σημαντική η προίκα που θα πάρει από την νύφη ενώ για την νύφη είναι σημαντική η οικονομική και κοινωνική κατάσταση του γαμπρού, αλλά και το είδος των εργασιών που θα αναγκαστεί να κάνει στο καινούριο της σπιτικό και με πόσους άλλους συγγενείς θα μένει στο σπίτι. 80 Έγραψαν και της λυγερής ποτέ δουλειά μην κάνη, Μόνο να κάθ η λυγερή σε μια χρουσή καθέκλα, Να παίζει μήλο κόκκινο, να παίζ ωριό κυδώνι. 81 Ένα άλλο βασικό ζήτημα είναι το θέμα της τιμής του κοριτσιού. Το θέμα της τιμής θα το βρούμε πολλές φορές μπροστά μας και το αναλύουμε εκτενώς στο κεφάλαιο της απιστίας. Εδώ όμως το βλέπουμε στην ισότητα τιμή = αγνότητα = παρθενία αλλά και σε σχέση με την προίκα. Η τιμή της οικογένειας βασίζεται στην ικανότητα των ανδρών της οικογένειας να διαφυλάξουν την αγνότητα, την τιμή των κοριτσιών. Εξ ίσου σημαντικό με αυτήν την έννοια της τιμής είναι και η ικανότητα να προικίσουν καλά 76 Ν. Πολίτης, Εκλογαί, αρ. 74, σελ Ibid., αρ. 92, σελ Ibid,. 79 Α. Θέρου, Τα τραγούδια των Ελλήνων, τομ. Α, αρ. 137, σελ J. du Boulay, Portrait, σελ A. Jeannarakis, Άσματα κρητικά, αρ. 272.

Τράντα Βασιλική Β εξάμηνο Ειδικής Αγωγής

Τράντα Βασιλική Β εξάμηνο Ειδικής Αγωγής Τράντα Βασιλική Β εξάμηνο Ειδικής Αγωγής Ο Μικρός Πρίγκιπας έφτασε στη γη. Εκεί είδε μπροστά του την αλεπού. - Καλημέρα, - Καλημέρα, απάντησε ο μικρός πρίγκιπας, ενώ έψαχνε να βρει από πού ακουγόταν η

Διαβάστε περισσότερα

«Ο Αϊούλαχλης και ο αετός»

«Ο Αϊούλαχλης και ο αετός» ΠΑΡΑΜΥΘΙ #25 «Ο Αϊούλαχλης και ο αετός» (Φλώρινα - Μακεδονία Καύκασος) Διαγωνισμός παραδοσιακού παραμυθιού ebooks4greeks.gr ΠΑΡΑΜΥΘΙ #25 Ψηφίστε το παραμύθι που σας άρεσε περισσότερο εδώ μέχρι 30/09/2011

Διαβάστε περισσότερα

Χαρακτηριστικές εικόνες από την Ιλιάδα του Ομήρου

Χαρακτηριστικές εικόνες από την Ιλιάδα του Ομήρου Χαρακτηριστικές εικόνες από την Ιλιάδα του Ομήρου Η γυναίκα ως σύζυγος και μητέρα Η γυναίκα ως πολεμικό λάφυρο Γυναίκα και επιτάφιες τιμές ηρώων Η τύχη του γυναικείου πληθυσμού μετά την άλωση μιας πόλης

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΩΤΙΚΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΜΑΘΗΤΏΝ ΚΑΙ ΜΑΘΗΤΡΙΩΝ

ΕΡΩΤΙΚΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΜΑΘΗΤΏΝ ΚΑΙ ΜΑΘΗΤΡΙΩΝ ΕΡΩΤΙΚΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΜΑΘΗΤΏΝ ΚΑΙ ΜΑΘΗΤΡΙΩΝ Στο πλαίσιο του μαθήματος της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας της Γ Γυμνασίου οι μαθητές ήρθαν σε επαφή με ένα δείγμα ερωτικής ποίησης. Συγκεκριμένα διδάχτηκαν το ποίημα

Διαβάστε περισσότερα

Μια νύχτα. Μπαίνω στ αμάξι με το κορίτσι μου και γέρνει γλυκά στο πλάϊ μου και το φεγγάρι λες και περπατάει ίσως θέλει κάπου να μας πάει

Μια νύχτα. Μπαίνω στ αμάξι με το κορίτσι μου και γέρνει γλυκά στο πλάϊ μου και το φεγγάρι λες και περπατάει ίσως θέλει κάπου να μας πάει Μια νύχτα Μπαίνω στ αμάξι με το κορίτσι μου και γέρνει γλυκά στο πλάϊ μου και το φεγγάρι λες και περπατάει ίσως θέλει κάπου να μας πάει Μια νύχτα σαν κι αυτή μια νύχτα σαν κι αυτή θέλω να σου πω πόσο σ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΩΤΙΚΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΜΑΘΗΤΏΝ ΚΑΙ ΜΑΘΗΤΡΙΩΝ

ΕΡΩΤΙΚΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΜΑΘΗΤΏΝ ΚΑΙ ΜΑΘΗΤΡΙΩΝ ΕΡΩΤΙΚΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΜΑΘΗΤΏΝ ΚΑΙ ΜΑΘΗΤΡΙΩΝ Στο πλαίσιο του μαθήματος της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας της Γ Γυμνασίου οι μαθητές ήρθαν σε επαφή με ένα δείγμα ερωτικής ποίησης. Συγκεκριμένα διδάχτηκαν το ποίημα

Διαβάστε περισσότερα

Από όλα τα παραμύθια που μου έλεγε ο πατέρας μου τα βράδια πριν κοιμηθώ, ένα μου άρεσε πιο πολύ. Ο Σεβάχ ο θαλασσινός. Επτά ταξίδια είχε κάνει ο

Από όλα τα παραμύθια που μου έλεγε ο πατέρας μου τα βράδια πριν κοιμηθώ, ένα μου άρεσε πιο πολύ. Ο Σεβάχ ο θαλασσινός. Επτά ταξίδια είχε κάνει ο 4 Από όλα τα παραμύθια που μου έλεγε ο πατέρας μου τα βράδια πριν κοιμηθώ, ένα μου άρεσε πιο πολύ. Ο Σεβάχ ο θαλασσινός. Επτά ταξίδια είχε κάνει ο Σεβάχ. Για να δει τον κόσμο και να ζήσει περιπέτειες.

Διαβάστε περισσότερα

ΤΖΑΛΑΛΑΝΤΙΝ ΡΟΥΜΙ. Επιλεγμένα ποιήματα. Μέσα από την Αγάπη. γλυκαίνει καθετί πικρό. το χάλκινο γίνεται χρυσό

ΤΖΑΛΑΛΑΝΤΙΝ ΡΟΥΜΙ. Επιλεγμένα ποιήματα. Μέσα από την Αγάπη.   γλυκαίνει καθετί πικρό. το χάλκινο γίνεται χρυσό http://hallofpeople.com/gr/bio/roumi.php ΤΖΑΛΑΛΑΝΤΙΝ ΡΟΥΜΙ Επιλεγμένα ποιήματα γλυκαίνει καθετί πικρό το χάλκινο γίνεται χρυσό το θολό κρασί γίνεται εκλεκτό ο κάθε πόνος γίνεται γιατρικό οι νεκροί θα αναστηθούν

Διαβάστε περισσότερα

μετάφραση: Μαργαρίτα Ζαχαριάδου

μετάφραση: Μαργαρίτα Ζαχαριάδου μετάφραση: Μαργαρίτα Ζαχαριάδου Δύο Σε μια σπουδαία αρχαία πόλη που την έλεγαν Ουρούκ, ζούσε ένας νεαρός βασιλιάς, ο Γκιλγκαμές. Πατέρας του Γκιλγκαμές ήταν ο βασιλιάς Λουγκαλμπάντα και μητέρα του η

Διαβάστε περισσότερα

ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ 12. Οιδίποδας Επτά επί Θήβας

ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ 12. Οιδίποδας Επτά επί Θήβας Ένα μωρό που το πέταξαν, γιατί κάποιος χρησμός έλεγε ότι μεγαλώνοντας θα σκοτώσει τον πατέρα του, έγινε μετά από χρόνια ο βασιλιάς της Θήβας, Οιδίποδας. Χωρίς να φταίει, έφερε καταστροφή, και το χειρότερο,

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΜΥΘΙ #16. «Η κόρη η μονάχη» (Καστοριά - Μακεδονία) Διαγωνισμός παραδοσιακού παραμυθιού ebooks4greeks.gr

ΠΑΡΑΜΥΘΙ #16. «Η κόρη η μονάχη» (Καστοριά - Μακεδονία) Διαγωνισμός παραδοσιακού παραμυθιού ebooks4greeks.gr ΠΑΡΑΜΥΘΙ #16 «Η κόρη η μονάχη» (Καστοριά - Μακεδονία) Διαγωνισμός παραδοσιακού παραμυθιού ebooks4greeks.gr ΠΑΡΑΜΥΘΙ #16 Ψηφίστε το παραμύθι που σας άρεσε περισσότερο εδώ μέχρι 30/09/2011 Δείτε όλα τα παραμύθια

Διαβάστε περισσότερα

Το παραμύθι της αγάπης

Το παραμύθι της αγάπης Το παραμύθι της αγάπης Μια φορά και ένα καιρό, μια βασίλισσα έφερε στον κόσμο ένα παιδί τόσο άσχημο που σχεδόν δεν έμοιαζε για άνθρωποs. Μια μάγισσα που βρέθηκε σιμά στη βασίλισσα την παρηγόρησε με τούτα

Διαβάστε περισσότερα

Ο εγωιστής γίγαντας. Μεταγραφή : Γλυμίτσα Ευθυμία. Διδασκαλείο Δημοτικής Εκπαίδευσης. «Αλέξανδρος Δελμούζος»

Ο εγωιστής γίγαντας. Μεταγραφή : Γλυμίτσα Ευθυμία. Διδασκαλείο Δημοτικής Εκπαίδευσης. «Αλέξανδρος Δελμούζος» Ο εγωιστής γίγαντας Μεταγραφή : Γλυμίτσα Ευθυμία Διδασκαλείο Δημοτικής Εκπαίδευσης «Αλέξανδρος Δελμούζος» 2010-2011 Κάθε απόγευμα μετά από το σχολείο τα παιδιά πήγαιναν για να παίξουν στον κήπο του γίγαντα.

Διαβάστε περισσότερα

ΛΕΟΝΑΡΝΤ ΚΟΕΝ. Στίχοι τραγουδιών του. Δεν υπάρχει γιατρειά για την αγάπη (Ain t no cure for love)

ΛΕΟΝΑΡΝΤ ΚΟΕΝ. Στίχοι τραγουδιών του. Δεν υπάρχει γιατρειά για την αγάπη (Ain t no cure for love) http://hallofpeople.com/gr.php?user=κοέν%20λέοναρντ ΛΕΟΝΑΡΝΤ ΚΟΕΝ Στίχοι τραγουδιών του Από το http://lyricstranslate.com/el/leonard-cohen-lyrics.html (Ain t no cure for love) Σε αγαπούσα για πολύ, πολύ

Διαβάστε περισσότερα

Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α

Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η μουσική..............................................11 ΠΑΡΑΜΥΘΙ ΓΙΑ ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΕΓΧΟΡΔΟ Η αρχοντοπούλα κι ο ταξιδευτής........................15 ΠΑΡΑΜΥΘΙ ΓΙΑ ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΚΡΟΥΣΤΟ

Διαβάστε περισσότερα

ταν ήμουνα μικρή, σαν κι εσάς και πιο μικρή, ο παππούς μου μου έλεγε παραμύθια για νεράιδες και μάγισσες, στοιχειωμένους πύργους, δράκους και ξωτικά. Εγώ φοβόμουν πολύ και τότε εκείνος μου έσφιγγε το χέρι

Διαβάστε περισσότερα

Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος: Να λες στη γυναίκα. σου ότι την αγαπάς και να της το δείχνεις.

Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος: Να λες στη γυναίκα. σου ότι την αγαπάς και να της το δείχνεις. Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος: Να λες στη γυναίκα σου ότι την αγαπάς και να της το δείχνεις. Επιμέλεια: Βασιλική Σωτηριάδη Θεού πλάσμα είναι η γυναίκα. Με την αποστροφή σου δεν προσβάλλεις εκείνην, αλλά

Διαβάστε περισσότερα

General Music Catalog General Music ΠΥΡΓΑΚΗ ΦΥΛΙΩ. page 1 / 5

General Music Catalog General Music  ΠΥΡΓΑΚΗ ΦΥΛΙΩ. page 1 / 5 ΠΥΡΓΑΚΗ ΦΥΛΙΩ page 1 / 5 1)ΖΩΗ ΓΕΜΑΤΗ ΒΑΣΑΝΑ 2)ΜΩΡ' ΚΩΣΤΑΝΤΙΝΑ ΟΜΟΡΦΗ 3)ΜΗ ΣΚΟΤΕΙΝΙΑΖΕΙΣ ΟΥΡΑΝΕ 4)ΕΛΑ ΣΤΟ ΠΑΝΗΓΥΡΙ ΜΟΥ 5)ΜΙΑ ΛΥΓΕΡΗ ΑΚΟΥΓΕΤΑΙ 6)ΟΛΕΣ ΟΙ ΜΑΝΕΣ ΚΛΑΨΑΝΕ 7)ΠΕΣ ΜΟΥ ΒΡΕ ΓΕΡΟΝΤΑ ΤΙ ΚΛΑΙΣ 8)ΜΗ

Διαβάστε περισσότερα

Bίντεο 1: Η Αµµόχωστος του σήµερα (2 λεπτά) ήχος θάλασσας

Bίντεο 1: Η Αµµόχωστος του σήµερα (2 λεπτά) ήχος θάλασσας ΘΥΜΑΜΑΙ; Πρόσωπα Ήρωας: Λούκας Αφηγητής 1: Φράνσις Παιδί 1: Ματθαίος Παιδί 2: Αιµίλιος Βασίλης (αγόρι):δηµήτρης Ελένη (κορίτσι): Αιµιλία Ήλιος: Περικλής Θάλασσα: Θεοδώρα 2 ΘΥΜΑΜΑΙ; CD 1 Ήχος Θάλασσας Bίντεο

Διαβάστε περισσότερα

Ο γιος του ψαρά. κόκκινη κλωστή δεμένη στην ανέμη τυλιγμένη, δώστου κλότσο να γυρίσει παραμύθι ν' αρχινήσει...

Ο γιος του ψαρά. κόκκινη κλωστή δεμένη στην ανέμη τυλιγμένη, δώστου κλότσο να γυρίσει παραμύθι ν' αρχινήσει... Ο γιος του ψαρά κόκκινη κλωστή δεμένη στην ανέμη τυλιγμένη, δώστου κλότσο να γυρίσει παραμύθι ν' αρχινήσει... ια φορά κι έναν καιρό ήταν ένας ψαράς που δεν είχε παιδιά. Κάποια μέρα, εκεί που πήγαινε με

Διαβάστε περισσότερα

Ο Τοτός και ο Μπόμπος εξετάζονται από το δάσκαλό τους. Ο Μπόμπος βγαίνει από την αίθουσα και λέει στον Τοτό:

Ο Τοτός και ο Μπόμπος εξετάζονται από το δάσκαλό τους. Ο Μπόμπος βγαίνει από την αίθουσα και λέει στον Τοτό: Ο Τοτός και ο Μπόμπος εξετάζονται από το δάσκαλό τους. Ο Μπόμπος βγαίνει από την αίθουσα και λέει στον Τοτό: - "Η πρώτη απάντηση είναι 1821, η δεύτερη Θεόδωρος Κολοκοτρώνης και η τρίτη δεν ξέρουμε ερευνάται

Διαβάστε περισσότερα

Δυο μάτια παιχνιδιάρικα :: Κάνουλας Κ. - Παγιουμτζής Σ. :: Αριθμός δίσκου: DT-142.

Δυο μάτια παιχνιδιάρικα :: Κάνουλας Κ. - Παγιουμτζής Σ. :: Αριθμός δίσκου: DT-142. Δυο μάτια παιχνιδιάρικα :: Κάνουλας Κ. - Παγιουμτζής Σ. :: 1939 Αριθμός δίσκου: DT-142 http://rebetiko.sealabs.net/display.php?recid=5465 Θα πάρω, θα πάρω πένα και χαρτί, να γράφω, να γράφω ένα χρόνο,

Διαβάστε περισσότερα

Βούλα Μάστορη. Ένα γεμάτο μέλια χεράκι

Βούλα Μάστορη. Ένα γεμάτο μέλια χεράκι 1 Σειρά Σπουργιτάκια Εκδόσεις Πατάκη Ένα γεμάτο μέλια χεράκι Βούλα Μάστορη Εικονογράφηση: Σπύρος Γούσης Σελ. 91 Δραστηριότητες για Γ & Δ τάξη Συγγραφέας: Η Βούλα Μάστορη γεννήθηκε στο Αγρίνιο. Πέρασε τα

Διαβάστε περισσότερα

6. '' Καταλαβαίνεις οτι κάτι έχει αξία, όταν το έχεις στερηθεί και το αναζητάς. ''

6. '' Καταλαβαίνεις οτι κάτι έχει αξία, όταν το έχεις στερηθεί και το αναζητάς. '' 1. '' Τίποτα δεν είναι δεδομένο. '' 2. '' Η μουσική είναι η τροφή της ψυχής. '' 3. '' Να κάνεις οτι έχει νόημα για σένα, χωρίς όμως να παραβιάζεις την ελευθερία του άλλου. '' 4. '' Την πραγματική μόρφωση

Διαβάστε περισσότερα

Πρώτες μου απορίες. ΚΟΙΤΑΖΑ τ αγόρια και σκέπτουμουν. [7]

Πρώτες μου απορίες. ΚΟΙΤΑΖΑ τ αγόρια και σκέπτουμουν. [7] A Πρώτες μου απορίες ΚΟΙΤΑΖΑ τ αγόρια και σκέπτουμουν. Ο Λουκάς έγραφε σιωπηλά, τα φρύδια του σουφρωμένα, θυμωμένος ακόμα, ενώ ο Βρασίδας, με τα χέρια στις τσέπες, πήγαινε κι έρχουνταν, κάθουνταν και σηκώνουνταν,

Διαβάστε περισσότερα

«Ο Σάββας η κλώσσα και ο αετός»

«Ο Σάββας η κλώσσα και ο αετός» ΠΑΡΑΜΥΘΙ #26 «Ο Σάββας η κλώσσα και ο αετός» (Πόντος) Διαγωνισμός παραδοσιακού παραμυθιού ebooks4greeks.gr ΠΑΡΑΜΥΘΙ #26 Ψηφίστε το παραμύθι που σας άρεσε περισσότερο εδώ μέχρι 30/09/2011 Δείτε όλα τα παραμύθια

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΒΛΙΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ

ΒΙΒΛΙΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΒΙΒΛΙΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ 14 η ΕΦΟΡΕΙΑ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ 1. Λίγα λόγια για το αρχοντικό 2 2. Το παραμύθι της τοιχογραφίας! (Πρόταση) 3 3. Βρες τη λέξη! (Λύση) 9 4. Ζήσε στον 18 ο αιώνα..

Διαβάστε περισσότερα

Εργασία Κειμένων Α Λυκείου

Εργασία Κειμένων Α Λυκείου Εργασία Κειμένων Α Λυκείου Οικογενειακές Σχέσεις Κείμενα που μελετήθηκαν: «Του νεκρού αδελφού», «Η λυγερή στον Άδη» Ομάδα Γ : Δημήτρης Κουμαράς, Μανούρα Ελένη, Μαργαρίτης Νίκος, Μωραΐτου Έλλη Οι σχέσεις

Διαβάστε περισσότερα

Το ημερολόγιο της Πηνελόπης

Το ημερολόγιο της Πηνελόπης Το ημερολόγιο της Πηνελόπης Κωνσταντίνα Τσαφαρά Αγαπημένο μου ημερολόγιο, Πάνε δέκα χρόνια που λείπει ο σύζυγός μου, ο Οδυσσέας. Τον γιο του τον άφησε μωρό και τώρα έχει γίνει πια ολόκληρος άντρας και

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚ ΟΣΕΙΣ ΨΥΧΟΓΙΟΣ Α.Ε.

ΕΚ ΟΣΕΙΣ ΨΥΧΟΓΙΟΣ Α.Ε. ιστορίες της 17 ιστορίες της Πρωτοχρονιάς Παραμύθια: Βαλερί Κλες, Έμιλι-Ζιλί Σαρμπονιέ, Λόρα Μιγιό, Ροζέ-Πιερ Μπρεμό, Μονίκ Σκουαρσιαφικό, Καλουάν, Ιμπέρ Μασουρέλ, Ζαν Ταμπονί-Μισεράτσι, Πολ Νέισκενς,

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΓΡΑΦΩ ΕΙΚΟΝΕΣ ΜΕ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΥΣ. Μια ολοκληρωμένη περιγραφή της εικόνας: Βρέχει. Σήμερα βρέχει. Σήμερα βρέχει όλη την ημέρα και κάνει κρύο.

ΠΕΡΙΓΡΑΦΩ ΕΙΚΟΝΕΣ ΜΕ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΥΣ. Μια ολοκληρωμένη περιγραφή της εικόνας: Βρέχει. Σήμερα βρέχει. Σήμερα βρέχει όλη την ημέρα και κάνει κρύο. ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΠΡΟΦΟΡΙΚΟΥ ΚΑΙ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ (Γ ΤΑΞΗ) ΟΝΟΜΑ; ΠΕΡΙΓΡΑΦΩ ΕΙΚΟΝΕΣ ΜΕ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΥΣ ΜΕ ΜΙΑ ΛΕΞΗ (ρήμα) Μια ολοκληρωμένη περιγραφή της εικόνας: ΜΕ ΔΥΟ ΛΕΞΕΙΣ ΜΕ ΟΣΕΣ ΛΕΞΕΙΣ ΘΕΛΕΙΣ Βρέχει.

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΜΥΘΙ #14. «Ο μικρός βλάκας» (Τραγάκι Ζακύνθου - Επτάνησα) Διαγωνισμός παραδοσιακού παραμυθιού ebooks4greeks.gr

ΠΑΡΑΜΥΘΙ #14. «Ο μικρός βλάκας» (Τραγάκι Ζακύνθου - Επτάνησα) Διαγωνισμός παραδοσιακού παραμυθιού ebooks4greeks.gr ΠΑΡΑΜΥΘΙ #14 «Ο μικρός βλάκας» (Τραγάκι Ζακύνθου - Επτάνησα) Διαγωνισμός παραδοσιακού παραμυθιού ebooks4greeks.gr ΠΑΡΑΜΥΘΙ #14 Ψηφίστε το παραμύθι που σας άρεσε περισσότερο εδώ μέχρι 30/09/2011 Δείτε όλα

Διαβάστε περισσότερα

Playlist με τίτλο: Κώστας Κανούλας. Δημιουργήθηκε από georgina.levitikou στις 25 Ιανουαρίου 2016

Playlist με τίτλο: Κώστας Κανούλας. Δημιουργήθηκε από georgina.levitikou στις 25 Ιανουαρίου 2016 Playlist με τίτλο: Κώστας Κανούλας Δημιουργήθηκε από georgina.levitikou στις 25 Ιανουαρίου 2016 Κίτρινο σαμαροσκούτι :: Κάνουλας Κ. - Παγιουμτζής Σ. :: 1940 Αριθμός δίσκου: AO-2620 http://rebetiko.sealabs.net/display.php?recid=15115

Διαβάστε περισσότερα

Η Βίβλος για Παιδιά παρουσιάζει. ΟΟυρανός, το Υπέροχο Σπίτι του Θεού

Η Βίβλος για Παιδιά παρουσιάζει. ΟΟυρανός, το Υπέροχο Σπίτι του Θεού Η Βίβλος για Παιδιά παρουσιάζει ΟΟυρανός, το Υπέροχο Σπίτι του Θεού Συγγραφέας: Edward Hughes Εικονογράφηση:Lazarus Διασκευή:SarahS. Μετάφραση: Evangelia Zyngiri Παραγωγός: Bible for Children www.m1914.org

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΙΕΣ. Α ομάδα. Αφού επιλέξεις τρία από τα παραπάνω αποσπάσματα που σε άγγιξαν περισσότερο, να καταγράψεις τις δικές σου σκέψεις.

ΕΡΓΑΣΙΕΣ. Α ομάδα. Αφού επιλέξεις τρία από τα παραπάνω αποσπάσματα που σε άγγιξαν περισσότερο, να καταγράψεις τις δικές σου σκέψεις. Α ομάδα ΕΡΓΑΣΙΕΣ 1. Η συγγραφέας του βιβλίου μοιράζεται μαζί μας πτυχές της ζωής κάποιων παιδιών, άλλοτε ευχάριστες και άλλοτε δυσάρεστες. α) Ποια πιστεύεις ότι είναι τα μηνύματα που θέλει να περάσει μέσα

Διαβάστε περισσότερα

Εργασία Οδύσσειας: θέμα 2 ο «Γράφω το ημερολόγιο του κεντρικού ήρωα ή κάποιου άλλου προσώπου» Το ημερολόγιο της Πηνελόπης

Εργασία Οδύσσειας: θέμα 2 ο «Γράφω το ημερολόγιο του κεντρικού ήρωα ή κάποιου άλλου προσώπου» Το ημερολόγιο της Πηνελόπης Το ημερολόγιο της Πηνελόπης Εργασία Οδύσσειας: θέμα 2 ο «Γράφω το ημερολόγιο του κεντρικού ήρωα ή κάποιου άλλου προσώπου» Το ημερολόγιο της Πηνελόπης Το ημερολόγιο: «ημέρα της αποχώρησης Αγαπημένο μου

Διαβάστε περισσότερα

Α Β Γ Δ Ε Ζ Η Θ Ι Κ Λ Μ Ν Ξ Ο Π Ρ Σ Τ Υ Φ Χ Ψ Ω

Α Β Γ Δ Ε Ζ Η Θ Ι Κ Λ Μ Ν Ξ Ο Π Ρ Σ Τ Υ Φ Χ Ψ Ω Α Β Γ Δ Ε Ζ Η Θ Ι Κ Λ Μ Ν Ξ Ο Π Ρ Σ Τ Υ Φ Χ Ψ Ω Λέγε-λέγε λόγια Λέγε-λέγε λόγια, - πώς να σου το πω - όταν σε ακούω κόβομαι στα δυό! Λέγε-λέγε κι άλλα, λέγε ως την αυγή, 1 / 17 όνειρα μεγάλα κάνουν οι

Διαβάστε περισσότερα

ΙΕ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΛΕΜΕΣΟΥ (Κ.Α.) ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ:

ΙΕ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΛΕΜΕΣΟΥ (Κ.Α.) ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: ΙΕ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΛΕΜΕΣΟΥ (Κ.Α.) ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: 2007-2008 Τάξη: Γ 3 Όνομα: Η μύτη μου είναι μεγάλη. Όχι μόνο μεγάλη, είναι και στραβή. Τα παιδιά στο νηπιαγωγείο με λένε Μυτόγκα. Μα η δασκάλα τα μαλώνει: Δεν

Διαβάστε περισσότερα

17.Γ. ΠΡΟΣΤΧΑ ΑΝΕΚΔΟΣΑ ΜΕ ΣΟΝ ΣΟΣΟ 2 - ΧΑΣΖΗΑΛΕΞΑΝΔΡΟΤ ΜΑΡΙΑ

17.Γ. ΠΡΟΣΤΧΑ ΑΝΕΚΔΟΣΑ ΜΕ ΣΟΝ ΣΟΣΟ 2 - ΧΑΣΖΗΑΛΕΞΑΝΔΡΟΤ ΜΑΡΙΑ Βάζει η δασκάλα εργασία για το σπίτι, να ρωτήσουν πως γεννιούνται τα παιδιά. - Μαμά, μαμά, λέει ο Σοτός μόλις πήγε σπίτι, η δασκάλα μας είπε να σας ρωτήσουμε πως γεννιούνται τα παιδιά. - Δεν μπορώ τώρα,

Διαβάστε περισσότερα

ΜΙΛΤΟΣ ΣΑΧΤΟΥΡΗΣ 1 ΠΟΙΗΜΑ από κάθε συλλογή του Η ΛΗΣΜΟΝΗΜΕΝΗ (1945)

ΜΙΛΤΟΣ ΣΑΧΤΟΥΡΗΣ 1 ΠΟΙΗΜΑ από κάθε συλλογή του Η ΛΗΣΜΟΝΗΜΕΝΗ (1945) http://hallofpeople.com/gr/bio/saxtouris.php ΜΙΛΤΟΣ ΣΑΧΤΟΥΡΗΣ 1 ΠΟΙΗΜΑ από κάθε συλλογή του Η ΛΗΣΜΟΝΗΜΕΝΗ (1945) Ομορφιά Ράντισε την ασκήμια μ ομορφιά πήρε μια κιθάρα πήρε ένα ποτάμι πλάι πλάι Τραγουδώντας

Διαβάστε περισσότερα

Σπίτι μας είναι η γη

Σπίτι μας είναι η γη Σπίτι μας είναι η γη 1.α. Ο αρχηγός των Ινδιάνων λέει ότι η φύση είναι το σπίτι τους. Τι εννοεί; β. Πώς βλέπει ο λευκός τη φύση, σύμφωνα με τον Ινδιάνο; α. Η πρόταση αυτής της αγοραπωλησίας ήταν εντελώς

Διαβάστε περισσότερα

ΓΙΟΡΤΗ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ ΤΡΑΓΟΥ ΙΑ

ΓΙΟΡΤΗ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ ΤΡΑΓΟΥ ΙΑ ΓΙΟΡΤΗ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ ΤΡΑΓΟΥ ΙΑ 1 Πάλης ξεκίνηµα Πάλης ξεκίνηµα νέοι αγώνες οδηγοί της ελπίδας Όχι άλλα δάκρυα κλείσαν οι τάφοι λευτεριάς λίπασµα Λουλούδι φωτιάς βγαίνει στους τάφους µήνυµα στέλνουν Απάντηση

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΟΝΕΙΡΟ ΚΑΙ ΤΟ Σ ΑΓΑΠΑΩ

ΤΟ ΟΝΕΙΡΟ ΚΑΙ ΤΟ Σ ΑΓΑΠΑΩ ΤΟ ΟΝΕΙΡΟ ΚΑΙ ΤΟ Σ ΑΓΑΠΑΩ (Αόρατος) ΑΦΗΓΗΤΗΣ: Κάποτε στη γη γεννήθηκε το Όνειρο. Το όνομά του δεν ήταν έτσι, όμως επειδή συνεχώς ονειρευόταν, όλοι το φώναζαν Όνειρο. Δεν ήταν κάτι το σπουδαίο, ήταν σαν

Διαβάστε περισσότερα

General Music Catalog General Music ΘΩΔΗ ΕΦΗ. page 1 / 5

General Music Catalog General Music  ΘΩΔΗ ΕΦΗ. page 1 / 5 ΘΩΔΗ ΕΦΗ page 1 / 5 1)ΑΙΣΘΗΜΑΤΑΚΙ ΜΟΥ 2)Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΚΙ ΑΝ ΓΚΡΕΜΙΣΤΕΙ 3)ΛΙΓΗ ΑΓΑΠΗ ΔΕΙΞΕ ΜΟΥ 4)ΕΓΙΝΑΝ ΓΚΡΙΖΑ ΤΑ ΜΑΛΛΙΑ ΜΟΥ 5)Σ' ΕΙΧΑ ΚΑΙ Σ' ΕΧΑΣΑ 6)Ο ΔΙΚΟΣ ΜΑΣ ΕΡΩΤΑΣ ΣΒΗΝΕΙ 7)ΜΑΛΩΣΑ ΜΕ ΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ ΜΟΥ 8)ΚΟΨΕ

Διαβάστε περισσότερα

Η Βίβλος για Παιδιά παρουσιάζει. ΟΟυρανός, το Υπέροχο Σπίτι του Θεού

Η Βίβλος για Παιδιά παρουσιάζει. ΟΟυρανός, το Υπέροχο Σπίτι του Θεού Η Βίβλος για Παιδιά παρουσιάζει ΟΟυρανός, το Υπέροχο Σπίτι του Θεού Συγγραφέας: Edward Hughes Εικονογράφηση:Lazarus Διασκευή:SarahS. Μετάφραση: Evangelia Zyngiri Παραγωγός: Bible for Children www.m1914.org

Διαβάστε περισσότερα

Πρόλογος. Καλή τύχη! Carl-Johan Forssén Ehrlin

Πρόλογος. Καλή τύχη! Carl-Johan Forssén Ehrlin Πρόλογος Νιώθουμε πολύ άσχημα όταν βλέπουμε ένα παιδί να κλαίει ή να πονάει χωρίς να μπορούμε να κάνουμε κάτι, ιδιαίτερα αν είμαστε γονείς. Ανάλογα με τις περιστάσεις τα παιδιά είναι άλλοτε χαρούμενα,

Διαβάστε περισσότερα

Σαν τα φύλλα του καπνού-λία Ζώτου & Θοδωρής Καραγεωργίου

Σαν τα φύλλα του καπνού-λία Ζώτου & Θοδωρής Καραγεωργίου Τετάρτη, 30 Ιουλίου 2014 Σαν τα φύλλα του καπνού-λία Ζώτου & Θοδωρής Καραγεωργίου Στο «Σαν τα φύλλα του καπνού» εξιστορείται μια ευαίσθητη, ρομαντική και νοσταλγική ιστορία που μας συγκινεί και μας ταξιδεύει

Διαβάστε περισσότερα

A READER LIVES A THOUSAND LIVES BEFORE HE DIES.

A READER LIVES A THOUSAND LIVES BEFORE HE DIES. A READER LIVES A THOUSAND LIVES BEFORE HE DIES. 1. Η συγγραφέας του βιβλίου μοιράζεται μαζί μας πτυχές της ζωής κάποιων παιδιών, άλλοτε ευχάριστες και άλλοτε δυσάρεστες. α) Ποια πιστεύεις ότι είναι τα

Διαβάστε περισσότερα

General Music Catalog General Music ΚΑΨΑΛΗΣ ΓΙΑΝΝΗΣ. page 1 / 6

General Music Catalog General Music  ΚΑΨΑΛΗΣ ΓΙΑΝΝΗΣ. page 1 / 6 ΚΑΨΑΛΗΣ ΓΙΑΝΝΗΣ page 1 / 6 1)Ο ΠΑΠΑΓΑΛΟΣ 2)ΧΑΙΡΟΜΑΙ ΤΟΥΣ ΗΠΕΙΡΩΤΕΣ 3)ΤΟ ΚΛΑΡΙΝΟ ΤΟΥ ΚΑΨΑΛΗ 4)ΜΑΛΑΜΑΤΕΝΙΕ ΗΛΙΕ ΜΟΥ 5)ΚΕΦΑΛΟΒΡΥΣΙΤΕΣ 6)ΒΑΛΕ ΜΟΥ ΕΝΑ ΚΙ ΑΛΛΟ ΕΝΑ 7)ΒΡΕ ΓΙΩΡΓΗ ΔΕΝ ΚΑΝΕΙ ΕΤΣΙ 8)ΣΤΟ ΕΙΠΑ ΜΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΙΑ ΧΕΙΡΙΣΗ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΩΝ

ΙΑ ΧΕΙΡΙΣΗ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΩΝ 1η Σελίδα Η Γιώτα θα πάει για πρώτη φορά κατασκήνωση. Φαντάζεται πως θα περάσει πολύ άσχημα μακριά από τους γονείς και τα παιχνίδια της για μια ολόκληρη εβδομάδα. Αγχώνεσαι ή νοιώθεις άβολα όταν είσαι

Διαβάστε περισσότερα

Η Μόνα, η μικρή χελώνα, μετακόμισε σε ένα καινούριο σπίτι κοντά στη λίμνη του μεγάλου δάσους.

Η Μόνα, η μικρή χελώνα, μετακόμισε σε ένα καινούριο σπίτι κοντά στη λίμνη του μεγάλου δάσους. Η Μόνα, η μικρή χελώνα, μετακόμισε σε ένα καινούριο σπίτι κοντά στη λίμνη του μεγάλου δάσους. Κάθεται στο παράθυρο του δωματίου της και σκέφτεται, στεναχωρημένη τους παλιούς της φίλους και συμμαθητές.

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΚΟΡΙΤΣΙ ΜΕ ΤΑ ΠΟΡΤΟΚΑΛΙΑ ΤΟΥ JOSTEIN GAARDER

ΤΟ ΚΟΡΙΤΣΙ ΜΕ ΤΑ ΠΟΡΤΟΚΑΛΙΑ ΤΟΥ JOSTEIN GAARDER ΤΟ ΚΟΡΙΤΣΙ ΜΕ ΤΑ ΠΟΡΤΟΚΑΛΙΑ ΤΟΥ JOSTEIN GAARDER 1 Α Ομάδα «Κάθεσαι καλά, Γκέοργκ; Καλύτερα να καθίσεις, γιατί σκοπεύω να σου διηγηθώ μια ιστορία για γερά νεύρα». Με αυτόν τον τρόπο ο συγγραφέας του βιβλίου

Διαβάστε περισσότερα

Η Βίβλος για Παιδιά παρουσιάζει. Η Γέννηση του Ιησού Χριστού

Η Βίβλος για Παιδιά παρουσιάζει. Η Γέννηση του Ιησού Χριστού Η Βίβλος για Παιδιά παρουσιάζει Η Γέννηση του Ιησού Χριστού Συγγραφέας: Edward Hughes Εικονογράφηση:M. Maillot Διασκευή:E. Frischbutter; Sarah S. Μετάφραση: Evangelia Zyngiri Παραγωγός: Bible for Children

Διαβάστε περισσότερα

Το ημερολόγιό μου Πηνελόπη

Το ημερολόγιό μου Πηνελόπη Το ημερολόγιό μου Πηνελόπη Οι πρώτες μου σκέψεις Ο Οδυσσέας έφυγε και τώρα είμαι μόνη μου. Πρέπει να τα έχω όλα υπό έλεγχο Όμως, με τους μνηστήρες στα πόδια μου δε μπορώ άλλο!!! Πρέπει κάτι να κάνω γιατί

Διαβάστε περισσότερα

Modern Greek Beginners

Modern Greek Beginners 2017 HIGHER SCHOOL CERTIFICATE EXAMINATION Modern Greek Beginners ( Section I Listening) Transcript Familiarisation Text Τι θέλεις να σπουδάσεις του χρόνου; Θέλω να γίνω φαρμακοποιός. Σε ποιο πανεπιστήμιο;

Διαβάστε περισσότερα

Π Ι Σ Τ Ο Π Ο Ι Η Σ Η Ε Π Α Ρ Κ Ε Ι Α Σ Τ Η Σ ΕΛΛΗΝΟΜΑΘΕΙΑΣ Κ Α Τ Α Ν Ο Η Σ Η Π Ρ Ο Φ Ο Ρ Ι Κ Ο Υ Λ Ο Γ Ο Υ ΔΕΥΤΕΡΗ ΣΕΙΡΑ Δ Ε Ι Γ Μ Α Τ Ω Ν 02

Π Ι Σ Τ Ο Π Ο Ι Η Σ Η Ε Π Α Ρ Κ Ε Ι Α Σ Τ Η Σ ΕΛΛΗΝΟΜΑΘΕΙΑΣ Κ Α Τ Α Ν Ο Η Σ Η Π Ρ Ο Φ Ο Ρ Ι Κ Ο Υ Λ Ο Γ Ο Υ ΔΕΥΤΕΡΗ ΣΕΙΡΑ Δ Ε Ι Γ Μ Α Τ Ω Ν 02 Π Ι Σ Τ Ο Π Ο Ι Η Σ Η Ε Π Α Ρ Κ Ε Ι Α Σ Τ Η Σ ΕΛΛΗΝΟΜΑΘΕΙΑΣ Κ Α Τ Α Ν Ο Η Σ Η Π Ρ Ο Φ Ο Ρ Ι Κ Ο Υ Λ Ο Γ Ο Υ ΔΕΥΤΕΡΗ ΣΕΙΡΑ Δ Ε Ι Γ Μ Α Τ Ω Ν 2 5 Μ 0 Ν Α Δ Ε Σ 1 Y Π Ο Υ Ρ Γ Ε Ι Ο Π Α Ι Δ Ε Ι Α Σ Κ Α Ι Θ

Διαβάστε περισσότερα

Έρικα Τζαγκαράκη. Τα Ηλιοβασιλέματα. της μικρής. Σταματίας

Έρικα Τζαγκαράκη. Τα Ηλιοβασιλέματα. της μικρής. Σταματίας Έρικα Τζαγκαράκη Τα Ηλιοβασιλέματα της μικρής Σταματίας στην μικρη Ριτζάκη Σταματία-Σπυριδούλα Τα Ηλιοβασιλέματα της μικρής Σταματίας ISBN: 978-618-81493-0-4 Έρικα Τζαγκαράκη Θεσσαλονίκη 2014 Έρικα Τζαγκαράκη

Διαβάστε περισσότερα

Τα παραμύθια της τάξης μας!

Τα παραμύθια της τάξης μας! Τα παραμύθια της τάξης μας! ΟΙ λέξεις κλειδιά: Καρδιά, γοργόνα, ομορφιά, πυξίδα, χώρα, πεταλούδα, ανηφόρα, θάλασσα, φάλαινα Μας βοήθησαν να φτιάξουμε αυτά τα παραμύθια! «Χρυσαφένια χώρα» Μια φορά κι έναν

Διαβάστε περισσότερα

Ελάτε να ζήσουμε τα Χριστούγεννα όπως πραγματικά έγιναν όπως τα γιορτάζει η εκκλησία μας όπως τα νιώθουν τα μικρά παιδιά

Ελάτε να ζήσουμε τα Χριστούγεννα όπως πραγματικά έγιναν όπως τα γιορτάζει η εκκλησία μας όπως τα νιώθουν τα μικρά παιδιά Ελάτε να ζήσουμε τα Χριστούγεννα όπως πραγματικά έγιναν όπως τα γιορτάζει η εκκλησία μας όπως τα νιώθουν τα μικρά παιδιά Πριν πολλά χρόνια, ζούσε σε μια πόλη της Ναζαρέτ μια νέα και καλή γυναίκα που την

Διαβάστε περισσότερα

«Το δαμαλάκι με τα χρυσά πόδια»

«Το δαμαλάκι με τα χρυσά πόδια» ΠΑΡΑΜΥΘΙ #39 «Το δαμαλάκι με τα χρυσά πόδια» (Ρόδος Δωδεκάνησα) Διαγωνισμός παραδοσιακού παραμυθιού ebooks4greeks.gr ΠΑΡΑΜΥΘΙ #39 Ψηφίστε το παραμύθι που σας άρεσε περισσότερο εδώ μέχρι 30/09/2011 Δείτε

Διαβάστε περισσότερα

ΗΘΗ ΚΑΙ ΕΘΙΜΑ ΤΟΥ ΤΟΠΟΥ ΜΑΣ

ΗΘΗ ΚΑΙ ΕΘΙΜΑ ΤΟΥ ΤΟΠΟΥ ΜΑΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Γ`, Δ`, Ε` ΚΑΙ ΣΤ` ΤΑΞΕΩΝ ΗΘΗ ΚΑΙ ΕΘΙΜΑ ΤΟΥ ΤΟΠΟΥ ΜΑΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ 1. ΔΑΟΥΛΑ ΝΙΚΗ 2. ΤΣΕΤΣΙΛΑ ΔΗΜΗΤΡΑ 3. ΛΑΚΗΣ ΦΑΝΗΣ 4. ΜΠΑΚΑΛΜΠΑΣΗ ΕΛΕΝΗ 6/ΘΕΣΙΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΒΕΡΔΙΚΟΥΣΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

Η δικη μου μαργαριτα 1

Η δικη μου μαργαριτα 1 Η δική μου Μαργαρίτα 1 Παναγιώτης Μπραουδάκης 2 Η δική μου Μαργαρίτα Η δική μου Μαργαρίτα 3 Παναγιώτης Μπραουδάκης Εκδόσεις Λευκή Σελίδα ΠΟΙΗΣΗ Παναγιώτης Μπραουδάκης Η δική μου Μαργαρίτα Διορθώσεις: Ελένη

Διαβάστε περισσότερα

General Music Catalog General Music ΠΑΠΠΑ ΛΟΥΛΑ

General Music Catalog General Music  ΠΑΠΠΑ ΛΟΥΛΑ ΠΑΠΠΑ ΛΟΥΛΑ Η Λούλα Παππά γεννήθηκε στην Ελάτεια Λοκρίδος. Ο πατέρας της ήταν μουσικός και ως εκ' τούτου απο πολύ μικρή είχε το μικρόβιο του τραγουδιού. Ξεκίνησε να τραγουδά απο 13 χρονών με τον πατέρα

Διαβάστε περισσότερα

Π Ι Σ Τ Ο Π Ο Ι Η Σ Η Ε Π Α Ρ Κ Ε Ι Α Σ Τ Η Σ ΕΛΛΗΝΟΜΑΘΕΙΑΣ Κ Α Τ Α Ν Ο Η Σ Η Π Ρ Ο Φ Ο Ρ Ι Κ Ο Υ Λ Ο Γ Ο Υ Π Ρ Ω Τ Η Σ Ε Ι Ρ Α Δ Ε Ι Γ Μ Α Τ Ω Ν

Π Ι Σ Τ Ο Π Ο Ι Η Σ Η Ε Π Α Ρ Κ Ε Ι Α Σ Τ Η Σ ΕΛΛΗΝΟΜΑΘΕΙΑΣ Κ Α Τ Α Ν Ο Η Σ Η Π Ρ Ο Φ Ο Ρ Ι Κ Ο Υ Λ Ο Γ Ο Υ Π Ρ Ω Τ Η Σ Ε Ι Ρ Α Δ Ε Ι Γ Μ Α Τ Ω Ν Ε Π Α Ρ Κ Ε Ι Α Σ Τ Η Σ ΕΛΛΗΝΟΜΑΘΕΙΑΣ Κ Α Τ Α Ν Ο Η Σ Η Π Ρ Ο Φ Ο Ρ Ι Κ Ο Υ Λ Ο Γ Ο Υ Π Ρ Ω Τ Η Σ Ε Ι Ρ Α Δ Ε Ι Γ Μ Α Τ Ω Ν 2 5 Μ 0 Ν Α Δ Ε Σ 1 Y Π Ο Υ Ρ Γ Ε Ι Ο Π Α Ι Δ Ε Ι Α Σ Κ Α Ι Θ Ρ Η Σ Κ Ε Υ Μ Α

Διαβάστε περισσότερα

Τ ρ ί τ η, 5 Ι ο υ ν ί ο υ Το τελευταίο φως, Ιφιγένεια Τέκου

Τ ρ ί τ η, 5 Ι ο υ ν ί ο υ Το τελευταίο φως, Ιφιγένεια Τέκου Τ ρ ί τ η, 5 Ι ο υ ν ί ο υ 2 0 1 8 Το τελευταίο φως, Ιφιγένεια Τέκου "Υπήρχε μαγεία πίσω από τη συγγραφή, που ξεπερνούσε κατά πολύ τα οφέλη της κάθαρσης. Κυριαρχία πάνω στα αισθήματα και στις κινήσεις

Διαβάστε περισσότερα

Τι όμορφη μέρα ξημέρωσε και σήμερα. Ως συνήθως εγώ ξύπνησα πιο νωρίς από όλους και πήγα δίπλα στην κυρία Σταυρούλα που κοιμόταν. Την ακούμπησα ελαφρά

Τι όμορφη μέρα ξημέρωσε και σήμερα. Ως συνήθως εγώ ξύπνησα πιο νωρίς από όλους και πήγα δίπλα στην κυρία Σταυρούλα που κοιμόταν. Την ακούμπησα ελαφρά 1 Τι όμορφη μέρα ξημέρωσε και σήμερα. Ως συνήθως εγώ ξύπνησα πιο νωρίς από όλους και πήγα δίπλα στην κυρία Σταυρούλα που κοιμόταν. Την ακούμπησα ελαφρά με τη μουσούδα μου στο πρόσωπό της, τόσο όσο χρειαζόταν

Διαβάστε περισσότερα

Ρένα Ρώσση-Ζαΐρη: Στόχος μου είναι να πείσω τους αναγνώστες μου να μην σκοτώσουν το μικρό παιδί που έχουν μέσα τους 11 May 2018

Ρένα Ρώσση-Ζαΐρη: Στόχος μου είναι να πείσω τους αναγνώστες μου να μην σκοτώσουν το μικρό παιδί που έχουν μέσα τους 11 May 2018 Ρένα Ρώσση-Ζαΐρη: Στόχος μου είναι να πείσω τους αναγνώστες μου να μην σκοτώσουν το μικρό παιδί που έχουν μέσα τους 11 May 2018 by Rena Mavridou Αγαπητή Ρένα Ρώσση-Ζαΐρη, πώς προέκυψε η συγγραφή στη ζωή

Διαβάστε περισσότερα

ΟΝΟΜΑ: 7 ο ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗΝ ΓΛΩΣΣΑ

ΟΝΟΜΑ: 7 ο ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗΝ ΓΛΩΣΣΑ 12 o Δημ. Σχ. Αθηνών Τάξη Δ 7/4/2014 ΟΝΟΜΑ: 7 ο ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗΝ ΓΛΩΣΣΑ Α. ΟΡΘΟΓΡΑΦΙΑ Β. ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ 1. 2. Συμπληρώνω τα κενά με Παρακείμενο ή Υπερσυντέλικο: Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι... (αναπτύσσω)

Διαβάστε περισσότερα

γεφύρια, τα οποία φέρνουν στην μνήμη από την χώρα καταγωγής τους, βρίσκοντας κοινούς τόπους στην διαπραγμάτευση του θέματος.

γεφύρια, τα οποία φέρνουν στην μνήμη από την χώρα καταγωγής τους, βρίσκοντας κοινούς τόπους στην διαπραγμάτευση του θέματος. Τα γεφύρια ενώνουν Σε μία διαπολιτισμική προσέγγιση των θεμάτων που έχουν σχέση με τα πέτρινα γεφύρια, διαπιστώνουμε εύκολα ότι οι κατασκευές αυτές απαντούν όχι μόνο στον ελλαδικό χώρο, αλλά σε ολόκληρη

Διαβάστε περισσότερα

Γυμνάσιο Αγ. Βαρβάρας Λεμεσού. Τίτλος Εργασίας: Έμαθα από τον παππού και τη

Γυμνάσιο Αγ. Βαρβάρας Λεμεσού. Τίτλος Εργασίας: Έμαθα από τον παππού και τη Γυμνάσιο Αγ. Βαρβάρας Λεμεσού Σχολείο Ετος: 2013-2014 Τίτλος Εργασίας: Έμαθα από τον παππού και τη γιαγιά μου Όνομα Μαθήτριας: Νικολέττα Χρίστου Τάξη: Γ 4 Όνομα Καθηγήτριας: Σταυρούλας Ιωάννου Λεμεσός

Διαβάστε περισσότερα

ΜΠΑ Μ! Μ Π Α Μ! Στη φωτογραφία μάς είχαν δείξει καλύτερη βάρκα. Αστραφτερή και καινούρια, με χώρο για όλους.

ΜΠΑ Μ! Μ Π Α Μ! Στη φωτογραφία μάς είχαν δείξει καλύτερη βάρκα. Αστραφτερή και καινούρια, με χώρο για όλους. ΕΙΝΑΙ ΑΤΥΧΙΑ ΝΑ ΤΑΞΙΔΕΥΕΙΣ ΜΕ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ. Νούρου Εγώ Κουάμι ο αδερφός μου Ράζακ ένας φίλος που συναντήσαμε στον δρόμο Στη φωτογραφία μάς είχαν δείξει καλύτερη βάρκα. Αστραφτερή και καινούρια, με χώρο για

Διαβάστε περισσότερα

ΧΑΡΤΑΕΤΟΣ UÇURTMA Orkun Bozkurt

ΧΑΡΤΑΕΤΟΣ UÇURTMA Orkun Bozkurt ΧΑΡΤΑΕΤΟΣ UÇURTMA Orkun Bozkurt - Ι - Αυτός είναι ένας ανάπηρος πριν όμως ήταν άνθρωπος. Κάθε παιδί, σαν ένας άνθρωπος. έρχεται, καθώς κάθε παιδί γεννιέται. Πήρε φροντίδα απ τη μητέρα του, ανάμεσα σε ήχους

Διαβάστε περισσότερα

Χριστούγεννα. Ελάτε να ζήσουμε τα. όπως πραγματικά έγιναν όπως τα γιορτάζει η εκκλησία μας όπως τα νιώθουν τα μικρά παιδιά

Χριστούγεννα. Ελάτε να ζήσουμε τα. όπως πραγματικά έγιναν όπως τα γιορτάζει η εκκλησία μας όπως τα νιώθουν τα μικρά παιδιά Ελάτε να ζήσουμε τα όπως πραγματικά έγιναν όπως τα γιορτάζει η εκκλησία μας όπως τα νιώθουν τα μικρά παιδιά Χριστούγεννα (μέσα από ιστορίες και χριστουγεννιάτικα παιχνίδια) 1 Στόχοι: Μέσα από διάφορες

Διαβάστε περισσότερα

Αναστασία Μπούτρου. Εργασία για το βιβλίο «Παπούτσια με φτερά»

Αναστασία Μπούτρου. Εργασία για το βιβλίο «Παπούτσια με φτερά» Αναστασία Μπούτρου Εργασία για το βιβλίο «Παπούτσια με φτερά» α) Αν κάποιος έχει φαντασία, μπορεί και φαντάζεται έναν καλύτερο κόσμο. Κλείνει τα μάτια του και βλέπει αυτό που ποθεί. Αυτό το απόσπασμα εννοεί

Διαβάστε περισσότερα

Ιερά Μητρόπολις Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως Ευλογηµένο Καταφύγιο Άξιον Εστί Κατασκήνωση Αγοριών ηµοτικού

Ιερά Μητρόπολις Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως Ευλογηµένο Καταφύγιο Άξιον Εστί Κατασκήνωση Αγοριών ηµοτικού Ιερά Μητρόπολις Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως Ευλογηµένο Καταφύγιο Άξιον Εστί Κατασκήνωση Αγοριών ηµοτικού Μακρυνίτσα 2013 Ύµνος της οµάδας της Προσευχής Όµορφη ώρα στο προσευχητάρι αηδόνια, τζιτζίκια και

Διαβάστε περισσότερα

Σε μια μικρή παραθαλάσσια πόλη

Σε μια μικρή παραθαλάσσια πόλη Σε μια μικρή παραθαλάσσια πόλη υπάρχει ένα σπίτι με άσπρα παράθυρα. Μέσα σε αυτό θα βρούμε ένα χαρούμενο δωμάτιο, γεμάτο γέλια και φωνές, και δυο παιδιά που θέλω να σας γνωρίσω «Τάσι, αυτή η πιτζάμα σού

Διαβάστε περισσότερα

Τα παιδιά της Πρωτοβουλίας και η Δώρα Νιώπα γράφουν ένα παραμύθι - αντίδωρο

Τα παιδιά της Πρωτοβουλίας και η Δώρα Νιώπα γράφουν ένα παραμύθι - αντίδωρο Τα παιδιά της Πρωτοβουλίας και η Δώρα Νιώπα γράφουν ένα παραμύθι - αντίδωρο Ο Ηλίας ανεβαίνει Ψηλά Ψηλότερα Κάθε Μάρτιο, σε μια Χώρα Κοντινή, γινόταν μια Γιορτή! Η Γιορτή των Χαρταετών. Για πρώτη φορά,

Διαβάστε περισσότερα

Προτεινόμενα κείμενα για προσκλητήρια

Προτεινόμενα κείμενα για προσκλητήρια Προτεινόμενα κείμενα για προσκλητήρια ΒΑΠΤΙΣΗΣ 400 Προσοχή, προσοχή!!! Η βουτιά δε θα επαναληφθεί!!! Να είστε όλοι εκεί, μεγάλοι και μικροί, να δείτε ένα κουκλί, βρεγμένο σαν παπί!!! Βαπτίζομαι την & ώρα

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόμενα. Εφτά ξύλινα αλογάκια κι ένα αληθινό Αν έχεις τύχη Η μεγάλη καφετιά αρκούδα κι εμείς... 37

Περιεχόμενα. Εφτά ξύλινα αλογάκια κι ένα αληθινό Αν έχεις τύχη Η μεγάλη καφετιά αρκούδα κι εμείς... 37 Περιεχόμενα Εφτά ξύλινα αλογάκια κι ένα αληθινό............. 11 Αν έχεις τύχη..................................... 21 Η μεγάλη καφετιά αρκούδα κι εμείς............... 37 7199_alogaki_pasxalitsa_arkouda:7199_alogaki_pasxalitsa_arkouda

Διαβάστε περισσότερα

Κατανόηση προφορικού λόγου

Κατανόηση προφορικού λόγου Β1 (25 μονάδες) Διάρκεια: 25 λεπτά Ερώτημα 1 Θα ακούσετε δύο (2) φορές έναν συγγραφέα να διαβάζει ένα απόσπασμα από το βιβλίο του με θέμα τη ζωή του παππού του. Αυτά που ακούτε σας αρέσουν, γι αυτό κρατάτε

Διαβάστε περισσότερα

Τζιορντάνο Μπρούνο

Τζιορντάνο Μπρούνο http://hallofpeople.com/gr/bio/bruno.php Τζιορντάνο Μπρούνο Αποσπάσματα από έργα του (Την εποχή που εκκλησία και επιστήμη θεωρούσε υποδεέστερο το γυναικείο φύλο, ο Μπρούνο έγραψε): Εξετάστε λίγο την αλήθεια,

Διαβάστε περισσότερα

Τίτλος Η αγάπη άργησε μια μέρα. Εργασία της μαθήτριας Ισμήνης-Σωτηρίας Βαλμά

Τίτλος Η αγάπη άργησε μια μέρα. Εργασία της μαθήτριας Ισμήνης-Σωτηρίας Βαλμά Τίτλος Η αγάπη άργησε μια μέρα Εργασία της μαθήτριας Ισμήνης-Σωτηρίας Βαλμά Χώρος: Νεοχώρι Κρήτης Χρόνος: 1925-1930 (περίοδος Β Παγκοσμίου πολέμου) Πρόσωπα Οικογένεια Φτενούδου Πατέρας: Μιχαήλος Μητέρα:

Διαβάστε περισσότερα

Βγήκε η Μαριγώ σεργιάνι :: Τζουανάκος Σ. - Καλλέργης Ν. :: Αριθμός δίσκου: DG

Βγήκε η Μαριγώ σεργιάνι :: Τζουανάκος Σ. - Καλλέργης Ν. :: Αριθμός δίσκου: DG Βγήκε η Μαριγώ σεργιάνι :: Τζουανάκος Σ. - Καλλέργης Ν. :: 1951 Αριθμός δίσκου: DG 6944 http://rebetiko.sealabs.net/display.php?recid=5302 Βγήκε η Μαριγώ σιργιάνι [με το θαλασσί φουστάνι] x2 [στο λιμάνι

Διαβάστε περισσότερα

qwφιertyuiopasdfghjklzxερυυξnmηq

qwφιertyuiopasdfghjklzxερυυξnmηq qwφιertyuiopasdfghjklzxερυυξnmηq Η μάνα και τα τέσσερα παιδιά της σwωψerβνtyuςiopasdρfghjklzxcvbn mqwertyuiopasdfghjklzxcvbnφγιmλι qπςπζαwωeτrtνyuτioρνμpκaλsdfghςj klzxcvλοπbnαmqwertyuiopasdfghjklz xcvbnmσγqwφertyuioσδφpγρaηsόρ

Διαβάστε περισσότερα

...Μια αληθινή ιστορία...

...Μια αληθινή ιστορία... ...Μια αληθινή ιστορία... Στην αρχή ήταν μια άδεια σελίδα. Την είχε ο Καλός Ζωγράφος, που ήταν γνωστός για την ικανότητά του να ζωγραφίζει τέλειες εικόνες. Μια μέρα ο Ζωγράφος άρχισε να ζωγραφίζει αυτή

Διαβάστε περισσότερα

ΓΟΥΙΛΙΑΜ ΜΠΛΕΗΚ (William Blake)

ΓΟΥΙΛΙΑΜ ΜΠΛΕΗΚ (William Blake) http://hallofpeople.com/gr/bio/ουίλιαμ-μπλέηκ.php ΓΟΥΙΛΙΑΜ ΜΠΛΕΗΚ (William Blake) ΟΙ ΠΑΡΟΙΜΙΕΣΤΗΣ ΚΟΛΑΣΗΣ (επιλεγμένες) Οι Γάμοι του Ουρανού και της Κόλασης (The Marriage of Heaven and Hell, 1793), έργο

Διαβάστε περισσότερα

ΣΑΑΝΤΙ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ: «Ο ΚΗΠΟΣ ΜΕ ΤΑ ΡΟΔΑ» ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΟΥ ΑΔΑΜ

ΣΑΑΝΤΙ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ: «Ο ΚΗΠΟΣ ΜΕ ΤΑ ΡΟΔΑ» ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΟΥ ΑΔΑΜ ΣΑΑΝΤΙ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ: «Ο ΚΗΠΟΣ ΜΕ ΤΑ ΡΟΔΑ» ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΟΥ ΑΔΑΜ Τα παιδιά του Αδάμ είναι τα άκρα ενός σώματος, Μοιράζονται όλα την ίδια ρίζα. Όταν ένα άκρο περνάει τις μέρες του

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΦΡΑΖΟΝΤΑΣ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ Η ΑΓΑΠΗ

ΕΚΦΡΑΖΟΝΤΑΣ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ Η ΑΓΑΠΗ ΕΚΦΡΑΖΟΝΤΑΣ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ Η ΑΓΑΠΗ Μεθοδολογία: Συνεργατική Βιωματική προσέγγιση. Στόχοι: Ανάπτυξη δεξιοτήτων δημιουργικού χειρισμού εννοιών σε κλίμα καλής επικοινωνίας και συνεργασίας. Απόπειρα δημιουργικής

Διαβάστε περισσότερα

«Ο βασιλιάς Φωτιάς, η Συννεφένια και η κόρη τους η Χιονένια

«Ο βασιλιάς Φωτιάς, η Συννεφένια και η κόρη τους η Χιονένια Το παράξενο ταξίδι της Συννεφένιας «Ο βασιλιάς Φωτιάς, η Συννεφένια και η κόρη τους η Χιονένια ζούσαν σε ένα παλάτι. Ο Φωτιάς δεν τις άφηνε να βγουν έξω ποτέ. Στερέωνε την πόρτα με ένα βαρύ ξύλο. Μια μέρα

Διαβάστε περισσότερα

Εικόνες: Δήμητρα Ψυχογυιού. Μετάφραση από το πρωτότυπο Μάνος Κοντολέων Κώστια Κοντολέων

Εικόνες: Δήμητρα Ψυχογυιού. Μετάφραση από το πρωτότυπο Μάνος Κοντολέων Κώστια Κοντολέων Εικόνες: Δήμητρα Ψυχογυιού Μετάφραση από το πρωτότυπο Μάνος Κοντολέων Κώστια Κοντολέων Το τελευταίο όνειρο της γέρικης βελανιδιάς Κάπου σε κάποιο δάσος, εκεί στον λόφο που βρίσκονταν κοντά σε μια πλατιά

Διαβάστε περισσότερα

ΧΑΡΤΙΝΗ ΑΓΚΑΛΙΑ ΟΜΑΔΑ Β. Ερώτηση 1 α

ΧΑΡΤΙΝΗ ΑΓΚΑΛΙΑ ΟΜΑΔΑ Β. Ερώτηση 1 α ΧΑΡΤΙΝΗ ΑΓΚΑΛΙΑ ΟΜΑΔΑ Β Ερώτηση 1 α Το βιβλίο με τίτλο «Χάρτινη Αγκαλιά», της Ιφιγένειας Μαστρογιάννη, περιγράφει την ιστορία ενός κοριτσιού, της Θάλειας, η οποία αντιμετωπίζει προβλήματα υγείας. Φεύγει

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΤΗΣ Ε ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ (Ε1) ΣΤΗΝ ΕΥΕΛΙΚΤΗ ΖΩΝΗ

ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΤΗΣ Ε ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ (Ε1) ΣΤΗΝ ΕΥΕΛΙΚΤΗ ΖΩΝΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΤΗΣ Ε ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ (Ε1) ΣΤΗΝ ΕΥΕΛΙΚΤΗ ΖΩΝΗ ΤΑ ΕΘΙΜΑ ΤΟΥ ΓΑΜΟΥ Την ημέρα του γάμου μαζεύονται οι κοπέλες στο σπίτι της νύφης και την ντύνουν. Μετά η μάνα της, της πλένει τα πόδια για να

Διαβάστε περισσότερα

Λόγοι για την παιδαγωγική της οικογένειας (Γέρων Εφραίμ Κατουνακιώτης)

Λόγοι για την παιδαγωγική της οικογένειας (Γέρων Εφραίμ Κατουνακιώτης) 22 Οκτωβρίου 2019 Λόγοι για την παιδαγωγική της οικογένειας (Γέρων Εφραίμ Κατουνακιώτης) Θρησκεία / Κοινωνικά θέματα / Πνευματική ζωή «Είναι πολλά πράγματα, τα οποία ο άνθρωπος δεν τα γνωρίζει, ή, αν τα

Διαβάστε περισσότερα

Αυτό το βιβλίo είναι μέρος μιας δραστηριότητας του Προγράμματος Comenius

Αυτό το βιβλίo είναι μέρος μιας δραστηριότητας του Προγράμματος Comenius Μάρτιος 2011 Αυτό το βιβλίo είναι μέρος μιας δραστηριότητας του Προγράμματος Comenius Ο ΘΡΥΛΟΣ ΤΟΥ ΜΑΣΤΡΟ-ΜΑΝΩΛΗ Πολύ παλιά, αιώνες πριν, ο Negru Voda, ο κυβερνήτης της Ρουμανίας, ήθελε να χτίσει ένα μοναστήρι

Διαβάστε περισσότερα

Η γυναίκα με τα χέρια από φως

Η γυναίκα με τα χέρια από φως ΛIΛH ΛAMΠPEΛΛH Σειρά: Κι αν σου μιλώ με Παραμύθια... Η γυναίκα με τα χέρια από φως Εφτά παραμύθια σχέσης από την προφορική παράδοση Τρεις τρίχες λύκου Ζούσε κάποτε, σ ένα μικρό χωριό, ένας άντρας και μια

Διαβάστε περισσότερα

Θαύματα Αγίας Ζώνης (μέρος 4ο)

Θαύματα Αγίας Ζώνης (μέρος 4ο) 18 Ιουνίου 2019 Θαύματα Αγίας Ζώνης (μέρος 4ο) Θεοτόκος / Θαύματα της Θεοτόκου 12. Παντελώς αδύνατο γιατί ήταν????????????????? Λευκωσία «Παντρεύτηκα το 1981 και μετά παρέλευση τεσσάρων χρόνων διεπίστωσα

Διαβάστε περισσότερα

«Πώς να ξέρει κανείς πού στέκει; Με αγγίζεις στο παρελθόν, σε νιώθω στο παρόν» Μυρσίνη-Νεφέλη Κ. Παπαδάκου «Νερό. Εγώ»

«Πώς να ξέρει κανείς πού στέκει; Με αγγίζεις στο παρελθόν, σε νιώθω στο παρόν» Μυρσίνη-Νεφέλη Κ. Παπαδάκου «Νερό. Εγώ» «Πώς να ξέρει κανείς πού στέκει; Με αγγίζεις στο παρελθόν, σε νιώθω στο παρόν» Μυρσίνη-Νεφέλη Κ. Παπαδάκου «Νερό. Εγώ» ΚΕΦΆΛΑΙΟ 1 ΘΑ ΣΟΥ ΠΩ τι πιστεύω για την εξαφάνιση, αλλά δώσε μου λίγο χρόνο. Όχι,

Διαβάστε περισσότερα

Κώστας Λεµονίδης - Κάπως Αµήχανα

Κώστας Λεµονίδης - Κάπως Αµήχανα Κώστας Λεµονίδης - Κάπως Αµήχανα 1. Παντοτινά δικός σου Ξέρεις ποιος είσαι, ελεύθερο πουλί Μέσα σου βλέπεις κι ακούς µιά φωνή Σου λέει τι να κάνεις, σου δείχνει να ζεις Μαθαίνεις το δρόµο και δεν σε βρίσκει

Διαβάστε περισσότερα

Εκμυστηρεύσεις. Πετρίδης Σωτήρης.

Εκμυστηρεύσεις. Πετρίδης Σωτήρης. Εκμυστηρεύσεις Πετρίδης Σωτήρης Email: sotospetridis@yahoo.gr 1 1.ΕΚΚΛΗΣΙΑ/ΕΣΩΤ-ΝΥΧΤΑ Η εκκλησία είναι κλειστή και ο µόνος φωτισµός που υπάρχει είναι από τα κεριά. Στα στασίδια δεν υπάρχει κόσµος. Ένας

Διαβάστε περισσότερα

Δάφνη Σουμάν: «Η ζωή της Σεχραζάτ»

Δάφνη Σουμάν: «Η ζωή της Σεχραζάτ» Δάφνη Σουμάν: «Η ζωή της Σεχραζάτ» 12 ΣΕΠ 2016 10:30 πμ 3 ημέρες πριν Ακούστε το κείμενο της είδησης ΜΙΑ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ, ΕΝΑ ΒΙΒΛΙΟ Επιμέλεια: Μαρία Σφυρόερα Η συγγραφή της «Σιωπής της Σεχραζάτ» είναι μυθιστόρημα

Διαβάστε περισσότερα