Αντιλήψεις Μαθητών/τριών Γ Λυκείου για την Οξείδωση και την Καύση

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Αντιλήψεις Μαθητών/τριών Γ Λυκείου για την Οξείδωση και την Καύση"

Transcript

1 Αντιλήψεις Μαθητών/τριών Γ υκείου για την ξείδωση και την Καύση Νίκος Βαλανίδης (*), Αθανασία Νικολαϊδου Πανεπιστήµιο Κύπρου, ευκωσία, Κύπρος Θεµατική Ενότητα: Πρώιµες Φυσικές Έννοιες, Εναλλακτικές Αντιλήψεις, Εννοιολογική Αλλαγή, Συναισθηµατικοί Παράγοντες στις Φυσικές Επιστήµες Επίπεδο Εκπαίδευσης: ύκειο Κατηγορία Εργασίας: Εµπειρική Πειραµατική Έρευνα Περίληψη: Με ατοµικές συνεντεύξεις µε 9 µαθητές/τριες της Γ τάξης υκείου, που φοιτούσαν στην επιστηµονική κατεύθυνση σπουδών, επιχειρήθηκε να εντοπιστούν και να καταγραφούν οι αντιλήψεις τους για τις µικροσκοπικές και µακροσκοπικές µεταβολές που σχετίζονται µε τα φαινόµενα της καύσης ταινίας µαγνησίου και της οξείδωσης ενός τεµαχίου σύρµατος χαλκού. ι συνεντεύξεις έγιναν στο εργαστήριο της χηµείας και ο κάθε µαθητής καθοδηγήθηκε να προβλέψει και να εξηγήσει τα αποτέλεσµα της θέρµανσης, στη φλόγα λύχνου Bunsen, ενός τεµαχίου χαλκού και ύστερα ενός τεµαχίου ταινίας µαγνησίου. Μετά από κάθε πείραµα ο µαθητής/τρια έπρεπε να περιγράψει και να εξηγήσει τις µεταβολές που παρατηρούσε. ι ερωτήσεις που υποβλήθηκαν αφορούσαν τη διατήρηση της µάζας, τη δυνατότητα αναγωγής του χαλκού, καθώς και τις µεταβολές ενέργειας που συνόδευαν τα δύο φαινόµενα. ι εξηγήσεις των µαθητών/τριών έπρεπε επίσης να δικαιολογηθούν µε αναφορά στις µεταβολές που σχετίζονται µε τα δοµικά συστατικά της ύλης (µόρια ή άτοµα). Η ανάλυση των συνεντεύξεων έδειξε ότι οι µαθητές/τριες είχαν περιορισµένη κατανόηση των σχετικών φαινοµένων και γενικότερα της έννοιας της χηµικής αντίδρασης. Και όταν ακόµα περιέγραφαν τα φαινόµενα µε "επιστηµονική γλώσσα," οι περισσότεροι δεν ήταν σε θέση να διαχωρίσουν τις χηµικές από τις φυσικές µεταβολές και αρκετοί θεωρούσαν τα φαινόµενα αυτά ως ενδόθερµες αντιδράσεις. ι ενεργειακές µεταβολές σε καµία περίπτωση δε συσχετίστηκαν µε τη διάσπαση των δεσµών και τη δηµιουργία νέων. Με βάση τα αποτελέσµατα αυτά και την ιδιαίτερη σηµασία της οξείδωσης/καύσης θα συζητηθούν συγκεκριµένες προτάσεις σε σχέση µε τα αναλυτικά προγράµµατα και τις διδακτικές προσεγγίσεις που πρέπει να υιοθετούνται ι προτάσεις αυτές πηγάζουν από τη θεώρηση της µάθησης ως διαδικασίας οικοδόµησης γνωστικών δοµών και όχι ως διαδικασίας διανοµής πληροφοριών. Θα τονιστεί ιδιαίτερα η σηµασία της ανάληψης ερευνητικού ρόλου από τους εκπαιδευτικούς. έξεις Κλειδιά: Αντιλήψεις µαθητών/τριών, παρεµβατική διδασκαλία, εννοιολογική αλλαγή, οικοδοµισµός. Twelfth-grade Students' Understanding of Oxidation and Combustion Nicos Valanides (*), nichri@ucy.ac.cy, Athanasia Nicolaidou, soulanic@cytanet.com.cy University of Cyprus, Nicosia, Cyprus Conference Theme: Preconceptions, Alternative Conceptions, Conceptual Change, and Emotional Factors in Science Teaching and Learning Educational Level: Upper Secondary Paper Classification: Empirical Investigation Abstract: Nine twelfth-grade students attending the science section of the upper secondary school in Cyprus were individually interviewed in an attempt to investigate the extent of their understanding of the macroscopic and microscopic changes associated with the process of oxidation/combustion as well as the nature of the process as an exothermic reaction. Each student was instructed to firstly heat a piece of copper wire and, secondly, a piece of magnesium strips. Following each experiment, the student was then asked to describe and explain the outcome of the experiment in terms of both the macroscopic and microscopic changes associated with it. Questions were also raised concerning the conservation of mass, the reduction of copper oxide (how can we get back copper?), and the energy transformations due to bond braking and reforming. The results of the analysis showed that the students had limited understanding of the oxidation of copper, the combustion of magnesium and the chemical reactions in general. Even when they described the phenomena in scientific terms, many could not differentiate physical from chemical changes and considered the oxidation of copper and the combustion of magnesium to be endothermic rather than exothermic reactions. Taking into consideration the results of the study and the importance of oxidation and combustion as biological processes and as basic concepts in chemistry, and even physics, recommendations related to curriculum and teaching are presented. These recommendations stem from the point of view of learning as a construction process rather than a process of information delivery. The need to encourage action research and employ teaching interventions that facilitate students' conceptual understanding and development is also addressed. Keywords: Students' conceptions, teaching interventions, conceptual change, constructivism Εισαγωγή Η ερευνητική κατεύθυνση που υιοθετεί το οικοδοµιστικό µοντέλο έχει χρησιµοποιηθεί εκτεταµένα σε παγκόσµια κλίµακα. Μερικοί ερευνητές (Solomon, 1994) διετύπωσαν µάλιστα την άποψη ότι η κατεύθυνση αυτή της έρευνας εξάντλησε τις δυνατότητές της και ότι αδυνατεί να τροφοδοτήσει τις ερευνητικές προσπάθειες µε νέες ιδέες. Εκδηλώνεται όµως σταδιακά ένα ανανεωµένο ενδιαφέρον για την ερευνητική αυτή κατεύθυνση, που αποσκοπεί όχι απλά στον εντοπισµό και την καταγραφή εναλλακτικών ιδεών, αλλά στη διερεύνηση του µηχανισµού της εννοιολογικής αλλαγής και των µεταβλητών που την επηρεάζουν. Για παράδειγµα, στο 200

2 Ηνωµένο Βασίλειο είναι θεσµικά απαραίτητο οι εκπαιδευτικοί όχι µόνο να ενηµερώνονται, κατά την προϋπηρεσιακή κατάρτισή τους, για τη διαθέσιµη βιβλιογραφία που ασχολείται µε τις εναλλακτικές αντιλήψεις των µαθητών/τριών, αλλά και να συνυπολογίζουν τις αντιλήψεις αυτές στη µαθησιακή διαδικασία (Taber, 2001). εν υιοθετείται φυσικά η άποψη ότι ο µηχανισµός της εννοιολογικής αλλαγής (ασύµφωνα γεγονότα, γνωστικές συγκρούσεις κ.α.) αποτελεί καθολικό και µοναδικό µηχανισµό προώθησης της µάθησης και ανάπτυξης γνωστικών δοµών. Η απαίτηση αυτή διαµηνύει σαφώς ότι οι εκπαιδευτικοί πρέπει να εµβαθύνουν στη βιβλιογραφία και να µελετούν όσα είναι γνωστά για τις εναλλακτικές ιδέες των µαθητών/τριών και τις διαδικασίες πρόκλησης γνωστικών συγκρούσεων µε στόχο τη σταδιακή εννοιολογική αλλαγή και ανάπτυξη των µαθητών/τριών. Αυτή όµως η προσδοκία δε φαίνεται να υλοποιείται, αφού είναι διαπιστωµένο ότι η ερευνητική µαρτυρία δύσκολα µεταφράζεται σε ανάλογη σχολική πρακτική. Αναγνωρίζεται ότι υπάρχει µια "συστηµική αποτυχία" που προσδιορίζεται από την αποτυχία εφαρµογής των πορισµάτων της έρευνας σύµφωνα µε τις προσδοκίες και τις συστάσεις των ερευνητών (de Jong, 2000). Μια στρατηγική για αποφυγή της συγκεκριµένης κατάστασης αποτελεί ο σχεδιασµός και η υλοποίηση µικρής κλίµακας "ερευνών δράσης," όπου ερευνητές και εκπαιδευτικοί εργάζονται συνεργατικά για αποκάλυψη των εναλλακτικών ιδεών µε τις οποίες οι µαθητές/τριες προσέρχονται στις σχολικές τάξεις ή εκείνες τις οποίες οικοδοµούν ως αποτέλεσµα της διδασκαλίας. Αυτή η προσέγγιση βασίζεται στην αισιόδοξη προοπτική ότι, µε τον τρόπο αυτό, οι εκπαιδευτικοί θα ευαισθητοποιηθούν για την πραγµατικότητα που επικρατεί στις σχολικές τάξεις και τα πραγµατικά αποτελέσµατα των διδακτικών τους προσεγγίσεων. Επέκταση της προσδοκίας αυτής είναι η πεποίθηση ότι οι εκπαιδευτικοί θα αποφεύγουν στη συνέχεια την παροχή ή διανοµή έτοιµης κονσερβοποιηµένης γνώσης στους µαθητές/τριες τους και θα αναλαµβάνουν το σχεδιασµό και την υλοποίηση µαθησιακών δραστηριοτήτων που ευνοούν την εννοιολογική ανάπτυξη των µαθητών/τριών. Η παρούσα έρευνα ήταν εναρµονισµένη µε το πνεύµα της συνεργασίας ερευνητών και εκπαιδευτικών και την προοπτική αξιοποίησης της συνεργασίας αυτής για το σχεδιασµό και την υλοποίηση εκπαιδευτικών παρεµβάσεων µε στόχο την εννοιολογική ανάπτυξη των µαθητών/τριών. Η κοινή αυτή προσπάθεια αποσκοπούσε στη διερεύνηση της κατανόησης της καύσης/οξείδωσης και των µακροσκοπικών και µικροσκοπικών µεταβολών που σχετίζονται µε τα φαινόµενα αυτά ή το φαινόµενο της αναγωγής. Αποσκοπούσε επίσης να εξετάσει την κατανόηση των µαθητών/τριών για τις ενεργειακές µεταβολές που συνοδεύουν το φαινόµενο της οξείδωσης/καύσης ως χηµικού ή βιολογικού φαινοµένου. Μεθοδολογία Μια τάξη µαθητών/τριών της Γ υκείου της επιστηµονικής κατεύθυνσης σπουδών, που διδάκτηκε το µάθηµα της Χηµείας από τον ένα συγγραφέα της παρούσας εργασίας, χωρίστηκε σε τρεις ίσες οµάδες µε βάση τις επιδόσεις της προηγούµενης σχολικής χρονιάς στο µάθηµα της Χηµείας (χαµηλή, µέση και υψηλή επίδοση). Από την κάθε οµάδα επιλέγηκαν µε τυχαίο τρόπο τρεις µαθητές/τριες και πραγµατοποιήθηκε ύστερα µε κάθε µαθητή κλινική συνέντευξη, που έγινε στο εργαστήριο Χηµείας. Από τον κάθε µαθητή ζητήθηκε αρχικά να προβλέψει και να εξηγήσει τα αποτέλεσµα της θέρµανσης, στη φλόγα λύχνου Bunsen, ενός τεµαχίου χαλκού και ενός τεµαχίου ταινίας µαγνησίου. ι προβλέψεις έπρεπε να περιγράφουν τις µεταβολές που θα συνέβαιναν και να τις εξηγούν τόσο µακροσκοπικά όσο και µικροσκοπικά. Ζητήθηκε ύστερα από κάθε µαθητή να εκτελέσει διαδοχικά τα πειράµατα αυτά, και να περιγράψει και να εξηγήσει τις µικροσκοπικές και µακροσκοπικές µεταβολές που τα συνοδεύουν. ι κύριες ερωτήσεις, που υποβλήθηκαν στους µαθητές/τριες, αφορούσαν τις µεταβολές µάζας των δύο αρχικών µετάλλων και τις µεταβολές των ιδιοτήτων τους, την αναγωγή του οξειδίου του χαλκού (πώς ήταν δυνατό να ξαναπάρουµε χαλκό;) και τις ενεργειακές µεταβολές που συνοδεύουν τα φαινόµενα. Με διάφορες ερωτήσεις γινόταν προσπάθεια να εξηγηθούν οι αλλαγές αυτές µε βάση τη δοµή της ύλης και τη συµπεριφορά των δοµικών της συστατικών. ι κλινικές συνεντεύξεις µαγνητοφωνήθηκαν και, αφού αποµαγνητοφωνήθηκαν, αναλύθηκαν λεπτοµερώς. ύο συνεντεύξεις που έγιναν στην αρχή, µε µαθητές/τριες άλλης τάξης, αξιοποιήθηκαν για τον προσεκτικό σχεδιασµό και την απλοποίηση των υπόλοιπων συνεντεύξεων. ι ερευνητές, και ιδιαίτερα η εκπαιδευτικός που δίδαξε το µάθηµα της Χηµείας στην τάξη αυτή, είχαν αρχικά υψηλές προσδοκίες για την κατανόηση των φαινοµένων αυτών από τους µαθητές/τριες και πίστευαν ότι οι ερωτήσεις που σχεδιάστηκαν, µετά τις δύο πιλοτικές κλινικές συνεντεύξεις, ήταν απλές και εύκολες για τους µαθητές/τριες. ι µαθητές/τριες είχαν µελετήσει τα φαινόµενα καύσης και οξείδωσης σε διάφορες σχολικές τάξεις και είχαν εκτελέσει πειράµατα καύσης/οξείδωσης τόσο µε µέταλλα όσο και µε αµέταλλα. ι αντιδράσεις καύσης/οξείδωσης µελετήθηκαν και στα µαθήµατα Βιολογίας ως διαδικασίες µε τις οποίες οι οργανισµοί εξασφαλίζουν ενέργεια από τις τροφές. ι ίδιες διαδικασίες µελετήθηκαν επίσης στη Φυσική για την εξήγηση της κίνησης οχηµάτων µε καύση υγρών καυσίµων. ι µαθητές/τριες της επιστηµονικής κατεύθυνσης σπουδών αφιερώνουν αρκετό χρόνο γα τη µελέτη οξειδοαναγωγικών αντιδράσεων. ι αντιδράσεις οξείδωσης του χαλκού και καύσης του µαγνησίου, και τα αντίστοιχα πειράµατα, αποτελούν διδακτέα ύλη τόσο στην Α όσο και στη Β τάξη της επιστηµονικής κατεύθυνσης του υκείου. 201

3 Αποτελέσµατα και Συζήτηση Στον Πίνακα 1 παρουσιάζονται περιληπτικά οι απαντήσεις των µαθητών/τριών στις ερωτήσεις της συνέντευξης. ι 9 µαθητές/τριες, ανάλογα µε την επίδοσή τους στη Χηµεία από την προηγούµενη σχολική χρονιά, σηµειώνονται ως µαθητές/τριες χαµηλής επίδοσης (ΧΕ), µέσης επίδοσης (ΜΕ) και υψηλής επίδοσης (ΥΕ). Μαθητές/τριες Θέµα της Ερώτησης ΥΕ 1 ΥΕ 2 ΥΕ 3 ΜΕ 1 ΜΕ 2 ΜΕ 3 ΧΕ 1 ΧΕ 2 ΧΕ 3 Πρόβλεψη οξείδωσης του Cu Πρόβλεψη καύσης του Mg ρισµός της οξείδωσης Εξήγηση χηµικής αντίδρασης Ε Ε Ε ξείδωση Cu Εξώθερµη αντίδραση Εξήγηση Καύση Mg Εξώθερµη αντίδραση Εξήγηση Μεταβολή µάζας κατά την οξείδωση του Cu E M M M Μεταβολή µάζας κατά την καύση του Mg M E M M M M Αναγωγή CuO Σηµείωση: O = ρθή απάντηση, = ανθασµένη απάντηση, Ε =Ελλειπής απάντηση, Μ = Μεγαλύτερη µάζα Πίνακας 1: Απαντήσεις των Μαθητών/τριών στις Ερωτήσεις της Συνέντευξης ξείδωση/ καύση ως χηµικές µεταβολές Μερικοί µαθητές/τριες δεν ήταν σε θέση να προβλέψουν ορθά την οξείδωση του χαλκού (3) και την καύση του µαγνησίου (3), όταν θερµαίνονται στη φλόγα λύχνου Bunsen, παρόλο που είχαν διδαχτεί και εκτελέσει τα αντίστοιχα πειράµατα. Η µόνη µεταβολή που προέβλεπαν ήταν η αύξηση της θερµοκρασίας και πιθανή τήξη ανάλογα µε το σηµείο τήξης του µετάλλου. Αντίθετα, όλοι οι µαθητές/τριες έδιναν ορθό ορισµό της καύσης (ή της οξείδωσης) εξηγώντας ότι, κατά τα φαινόµενα αυτά, τελικά θα σχηµατιστεί ένα οξείδιο του µετάλλου. εν επιχειρήθηκε διαφοροποίηση της καύσης από την οξείδωση, αφού αυτό δεν ήταν ανάµεσα στους στόχους της έρευνας. ι εξηγήσεις όµως των µαθητών/τριών για τις δύο αντιδράσεις έδειχναν ότι οι πραγµατικές αντιλήψεις τους για τη χηµική αντίδραση δεν αντιστοιχούσαν µε τις λεκτικές εξηγήσεις και τους ορισµούς που διατύπωναν. Στην προσπάθειά τους να εξηγήσουν τις δύο αντιδράσεις µε βάση τα δοµικά συστατικά της ύλης, έξι (6) από τους µαθητές/τριες έδωσαν λανθασµένες ερµηνείες και οι απαντήσεις των άλλων τριών (3) δεν ήταν πλήρεις. ι απαντήσεις των µαθητών/τριών έδειχναν καθαρά ότι απέκτησαν εκτεταµένη δηλωτική γνώση, µε αποµνηµόνευση πολλών πληροφοριών, που δε συνοδευόταν όµως µε εννοιολογική κατανόηση των φαινοµένων που περιέγραφαν. Στις περισσότερες περιπτώσεις κατανοούσαν τη χηµική µεταβολή ως διαδικασία όπου τα διάφορα µόρια προστίθενται ή συνδυάζονται για το σχηµατισµό νέων µορίων, χωρίς όµως να µεταβάλλονται οι χαρακτηριστικές τους ιδιότητες (Valanides, 2000a, 2000b). Αυτή η αντίληψη διατυπώθηκε ξεκάθαρα από δύο µαθητές/τριες µε υψηλή επίδοση που συµµετείχαν στην έρευνα. ι απαντήσεις τους περιείχαν και σηµαντικά λάθη για τον τρόπο σχηµατισµού των οξειδίων χαλκού ή µαγνησίου. Ερευνητής (Ε): Τι πραγµατικά συνέβη και σχηµατίστηκε οξείδιο του χαλκού; YE 2 : Το οξυγόνο προστέθηκε στο χαλκό. Ε: Τι εννοείς λέγοντας προστέθηκε; ΥΕ 2 : Ένα άτοµο χαλκού και ένα άτοµα οξυγόνου έρχονται σε επαφή και σχηµατίζουν δεσµό, αφού το άτοµο του οξυγόνου προσφέρει δύο ηλεκτρόνια (!!) στο άτοµο του χαλκού. Ε: Ποιες είναι οι ιδιότητες του µαύρου στρώµατος που σχηµατίζεται; ΥΕ 2 : ι ιδιότητες του χαλκού και του οξυγόνου σε συνδυασµό. Ε: Τι σηµαίνει για εσένα ο χαλκός οξειδώθηκε; ΥΕ 1 : Εννοώ ότι ο χαλκός καλύφθηκε από οξυγόνο. Ε: Ναι, αλλά τι ακριβώς συµβαίνει; ΥΕ 1 : χαλκός αντιδρά µε το οξυγόνο και σχηµατίζει οξείδιο του χαλκού. Ενεργειακές µεταβολές κατά την οξείδωση του χαλκού και την καύση του µαγνησίου Η πλειοψηφία των µαθητών/τριών, παρόλο που είχαν µελετήσει τις ενεργειακές µεταβολές οι οποίες συνοδεύουν το σχηµατισµό και τη διάσπαση των δεσµών, δεν ήταν σε θέση να συνδέσουν τις ενεργειακές µεταβολές, που συνόδευαν τα φαινόµενα, µε τη διάσπαση των δεσµών και τη δηµιουργία νέων. Όλοι οι µαθητές/τριες πίστευαν ότι κατά τη δηµιουργία του οξειδίου του χαλκού απαιτείται απορρόφηση ενέργειας, και η αντίδραση θεωρήθηκε ενδόθερµη µε βάση την παρατήρηση ότι χωρίς θέρµανση δε θα γίνει αντίδραση και δε θα σχηµατιστεί οξείδιο του χαλκού. ι αντιλήψεις τους έδειχναν ότι η απορρόφηση ενέργειας ήταν απαραίτητη (α) για να λιώσει ο χαλκός, αφού το λιώσιµο θεωρήθηκε απαραίτητο για να γίνεται η αντίδραση, (β) για να αυξήσει την κινητική ενέργεια των δοµικών συστατικών της ύλης (ατόµων ή µορίων) του χαλκού ή να χαλαρώσει τις δυνάµεις µεταξύ τους, ώστε να διευκολυνθεί η αντίδρασή τους µε το οξυγόνο ή (γ) για να 202

4 διασπάσει το µόριο του οξυγόνου σε άτοµα, τα οποία στη συνέχεια θα σχηµατίσουν δεσµούς µε τα δοµικά συστατικά του χαλκού (µόρια ή άτοµα). Στην πλειοψηφία τους, οι µαθητές/τριες θεωρούσαν ότι ο χαλκός και το µαγνήσιο αποτελούνται από µόρια και ότι στις χηµικές αντιδράσεις µόνο το ένα από τα αντιδρώντα σώµατα είναι δραστικό, το µέταλλο ή το οξυγόνο, ενώ οι επιστηµονικές αντιλήψεις ερµηνεύουν τη χηµική αντίδραση ως αποτέλεσµα της αλληλεπίδρασης µεταξύ ισοδύναµων µερών. Το απόσπασµα από µια κλινική συνέντευξη, που ακολουθεί, είναι χαρακτηριστικό των απόψεων των µαθητών/τριών. Ερευνητής (Ε): Τι σηµαίνει έγινε αντίδραση µεταξύ χαλκού και οξυγόνου; ΥΕ 1 : Μήπως το οξυγόνο επηρεάζει το χαλκό; Ε: Τι εννοείς; ΥΕ 1 : Το οξυγόνο επηρεάζει τις ιδιότητες του χαλκού, αλλάζει το χαλκό σε άλλη ουσία, ή το οξυγόνο συνδυάζεται µε το χαλκό. Το έντονο λευκό φως, που δηµιουργούσε η καύση του µαγνησίου, είχε ως αποτέλεσµα τέσσερις (4) από τους µαθητές/τριες να υποστηρίξουν ότι η αντίδραση σχηµατισµού οξειδίου του µαγνησίου ήταν µια εξώθερµη αντίδραση, ενώ οι υπόλοιποι εξακολουθούσαν να υποστηρίζουν ότι η αντίδραση ήταν ενδόθερµη. ι εξηγήσεις που έδιναν δεν ήταν διαφορετικές από αυτές που πρότειναν για την αντίδραση χαλκού και οξυγόνου. ι τέσσερις (4) µαθητές δεν ήταν όµως σε θέση να κατανοήσουν το σχηµατισµό ιοντικού δεσµού µεταξύ οξυγόνου και µαγνησίου, που ήταν σταθερότερος από τους δεσµούς οι οποίοι υπήρχαν πριν, µε αποτέλεσµα την απελευθέρωση ενέργειας που συνόδευε την εξώθερµη αντίδραση. Αντίθετα, επέµεναν ότι η θερµότητα που έδινε η φλόγα ήταν η βασική αιτία για τις αντιδράσεις µεταξύ µετάλλου (χαλκού ή µαγνησίου) και οξυγόνου, διότι το οξείδιο σχηµατίζεται µόνο όταν θερµανθεί το µέταλλο. Είναι φανερό ότι οι µαθητές/τριες δεν ήταν σε θέση να χρησιµοποιήσουν το επιστηµονικό πλαίσιο, το οποίο υποστηρίζει ότι οι δεσµοί που σχηµατίζονται είναι σταθερότεροι από αυτούς που έχουν διασπαστεί και ότι οι χηµικές αντιδράσεις δεν υλοποιούνται µε εξωτερικές παρεµβάσεις. Η προσεκτική ανάλυση των απαντήσεων των µαθητών έδειξε ότι δεν είχαν οικοδοµήσει ένα ενιαίο εννοιολογικό πλαίσιο για τις χηµικές αντιδράσεις, µε αποτέλεσµα να καταφεύγουν σε έννοιες και πληροφορίες που ήταν ασύνδετες και αφορούσαν κυρίως παρατηρήσιµες πτυχές των φαινοµένων, ενώ σε αρκετές περιπτώσεις οι µαθητές/τριες έδιναν αντιφατικές ερµηνείες. ι κύριες αντιλήψεις των µαθητών/τριών µπορούν να περιγραφούν συνοπτικά µε τα ακόλουθα: Μερικοί µαθητές/τριες δεν ήταν σε θέση να αντιληφθούν τις διαφορές µεταξύ χηµικών και φυσικών φαινοµένων. Αδυνατούσαν εποµένως να αντιληφθούν ότι η χηµική µεταβολή προϋποθέτει διάσπαση και ανασχηµατισµό δεσµών, µε τη συµµετοχή πλήθους µορίων, που οδηγεί σε µετασχηµατισµούς της ύλης σε εντελώς διαφορετικές ουσίες µε διαφορετικές φυσικές και χηµικές ιδιότητες. Η πλειοψηφία των µαθητών/τριών δε συσχέτιζε τις ενεργειακές µεταβολές, που συνοδεύουν µια χηµική αντίδραση µε τη διάσπαση και ανασχηµατισµό δεσµών, αφού, κατά τις αντιλήψεις τους, και η διάσπαση και η δηµιουργία δεσµών απαιτούν κατανάλωση ενέργειας και δε σχετίζονται µε την απελευθέρωση ενέργειας σε µια εξώθερµη χηµική µεταβολή. ε συσχέτιζαν την ενέργεια, που ελευθερώνεται ή δεσµεύεται σε µια χηµική µεταβολή, µε τη ενέργεια των δεσµών των αντιδρώντων και των προϊόντων µιας χηµικής µεταβολής. Χρησιµοποιούσαν τις έννοιες άτοµα και µόρια ως συνώνυµες χωρίς καµία διαφοροποίηση µεταξύ τους. Θεωρούσαν, για παράδειγµα, ότι τα µέταλλα (χαλκός και µαγνήσιο) αποτελούνται από µόρια. Μεταβολές µάζας κατά την οξείδωση του χαλκού και την καύση του µαγνησίου ι περισσότεροι µαθητές/τριες διατύπωναν ορθές περιγραφές και ορισµούς για τα φαινόµενα της καύσης του µαγνησίου και της οξείδωσης του χαλκού, και εξηγούσαν ορθά το ρόλο του οξυγόνου. Παρόλα αυτά, µερικοί δεν ήταν σε θέση να προσδιορίσουν τις µεταβολές της µάζας που συνοδεύουν τα φαινόµενα αυτά και οι απαντήσεις τους έδειχναν ότι δεν κατανοούσαν τη διατήρηση της µάζας στις χηµικές µεταβολές. Αντίθετα µάλιστα από τις λεκτικές περιγραφές τους, τρεις (3) µαθητές/τριες υποστήριξαν ότι η µάζα των οξειδίων χαλκού ή µαγνησίου (CuO ή MgO) θα ήταν µικρότερη από την αντίστοιχη µάζα του µετάλλου (Cu ή Mg), ενώ ένας υποστήριξε ότι η µάζα των οξειδίων θα ήταν ίση µε την αντίστοιχη µάζα του µετάλλου. ύο (2) άλλοι µαθητές/τριες (ΥΕ 1 και ΧΕ 2 ) υποστήριξαν επίσης ότι η µάζα του οξειδίου του µαγνησίου θα ήταν ίση µε την αρχική µάζα του µαγνησίου και εξήγησαν µε διάφορους τρόπους την άποψή τους αυτή. ι ερµηνείες που έδωσαν για τις απαντήσεις τους ήταν σαφώς επηρεασµένες από τις συγκεκριµένες και παρατηρήσιµες µεταβολές που συνόδευαν τα φαινόµενα και ασύµφωνες µε τις αποδεκτές χηµικές ερµηνείες των φαινοµένων. Η µείωση, για παράδειγµα, της µάζας µετά την οξείδωση/καύση αποδιδόταν είτε στην αντικατάσταση ατόµων του µετάλλου µε ελαφρότερα άτοµα οξυγόνου, είτε στα αποτελέσµατα της καύσης/οξείδωσης που συνήθως "καταστρέφει" τα υλικά µετετρέποντάς τα σε στάκτες ή "εξαφανίζοντάς" τα. Ενδεικτικά των αντιλήψεων αυτών είναι τα αποσπάσµατα από τις συνεντεύξεις µε τρεις µαθητές/τριες. Ερευνητής (Ε): Αν συγκρίνουµε τη µάζα του σύρµατος του χαλκού πριν τη θέρµανση και µετά, ποιο νοµίζεις θα είναι το αποτέλεσµα; ΧΕ 1 : Μετά τη θέρµανση η µάζα θα είναι µικρότερη. Ε: Πώς όµως δικαιολογείται αυτό; Ποιες αλλαγές γίνονται; XE 1 : Αρχικά υπήρχε µόνο χαλκός, ενώ τώρα υπάρχει και οξυγόνο και το οξυγόνο δεν είναι τόσο βαρύ όσο ο χαλκός. Το οξυγόνο είναι αέριο και είναι ελαφρότερο. Μόρια ίσως άτοµα του οξυγόνου αντικαθιστούν άτοµα του χαλκού. Ε: Τι υπάρχει τώρα στην επιφάνεια του σύρµατος του χαλκού; ΧΕ 1 : 203

5 Υπάρχει οξείδιο του χαλκού και για αυτό είναι µαύρο. Ε: Ωραία, αλλά γιατί να είναι µικρότερη η µάζα; ΧΕ 1 : ιότι υπάρχει οξυγόνο που έχει µικρότερη µάζα. Ερευνητής (Ε): Γιατί νοµίζεις ότι η µάζα θα είναι µικρότερη µετά τη θέρµανση του σύρµατος του χαλκού; ΜΕ 3 : Kάποια µάζα του χαλκού έχει καεί η θέρµανση έκαψε το χαλκό και τον εξαφάνισε. E: Τι εννοείς µε αυτό; Εξαφανίζεται πράγµατι ο χαλκός επειδή τον θερµαίνοµε; ΜΕ 3 : χι, αλλά µετατρέπεται σε κάτι άλλο που µεταβιβάζεται στην ατµόσφαιρα. Ερευνητής (Ε): Ας υποθέσουµε ότι ζυγίζαµε την ταινία µαγνησίου πριν τη θέρµανση και µετά ζυγίζαµε το λευκό στερεό (οξείδιο του µαγνησίου όπως είπες) που παίρνουµε. Ποιο νοµίζεις θα ήταν το αποτέλεσµα; ΜΕ 3 : Η µάζα του οξειδίου του µαγνησίου θα ήταν µικρότερη. E: Γιατί όµως; Πώς εξηγείται αυτό; ΜΕ 3 : Επειδή το µαγνήσιο κάηκε και µέρος του. εξαφανίστηκε στον αέρα. Μια µαθήτρια (ΧΕ 2 ), µε βάση τις παρατηρήσεις της κατέληξε στο συµπέρασµα ότι η πυκνότητα του οξειδίου του µαγνησίου φαίνεται να είναι µικρότερη, και εποµένως και η µάζα θα είναι µικρότερη. Η µαθήτρια αυτή δε συσχέτιζε τη µάζα ενός υλικού τόσο µε την πυκνότητα όσο και µε τον όγκο που η ουσία καταλαµβάνει και κατέληγε σε ένα συµπέρασµα στο οποίο χρησιµοποιούσε τη µάζα ως συνώνυµο της πυκνότητας. Ένας άλλος µαθητής (ΧΕ 2 ) πίστευε ότι µετά τη θέρµανση δεν παίρνουµε µόνο το λευκό στερεό (οξείδιο του µαγνησίου) αλλά και "κάτι αέριο" που διοχετεύεται στον αέρα. ι απόψεις αυτές φαίνεται ότι πηγάζουν από παρατηρήσεις καύσης διάφορων υλικών, που γίνονται στην καθηµερινή ζωή, και υποστηρίζουν ότι η καύση συνοδεύεται πάντοτε µε έκλυση αερίου(ων). Ερευνητής (Ε): Γιατί νοµίζεις ότι η µάζα είναι τώρα (µετά την καύση της ταινίας µαγνησίου) µικρότερη; ΧΕ 2 : Το προϊόν ζυγίζει λιγότερο. Πολά άτοµα µαγνησίου αντέδρασαν µε το οξυγόνο και δεν υπάρχουν πλέον στο τελικό προϊόν. E: Πού βρίσκονται όµως τώρα; ΧΕ 2 : Είναι στον αέρα. Ε: Πώς όµως συνέβηκε αυτό; ΧΕ 2 : Πρόσεξα ότι η φλόγα ήταν τόσο. λαµπερή και νοµίζω ότι αυτό οφείλεται στην αντίδραση του µετάλλου µε το οξυγόνο... και µετά... τα αέρια από την καύση µεταβιβάστηκαν στον αέρα. Ένας άλλος µαθητής (ΜΕ 2 ) επέµενε, αφού παρατήρησε τις µεταβολές που έγιναν µετά τη θέρµανση του µετάλλου (χαλκού και µαγνησίου) ότι η µάζα δε θα άλλαζε. µαθητής εξήγησε µε σωστό τρόπο τις χηµικές µεταβολές που έγιναν, αλλά ήταν φανερό ότι αναµετάδιδε πληροφορίες που αποστήθισε, χωρίς να κατανοεί τις αλλαγές που παρατηρούσε. Αγνοούσε ακόµα τη συµµετοχή του "αόρατου" οξυγόνου στη διαδικασία αυτή και ερµήνευε το µαύρο χρώµα στην επιφάνεια του χαλκού ως αποτέλεσµα του καπνού της φλόγας και ότι επικάλυπτε το χαλκό εξωτερικά, χωρίς όµως να τον επηρεάζει. ίδιος µαθητής θεωρούσε την καύση του µαγνησίου ως φυσική µεταβολή, όπου η θέρµανση απλά άλλαζε τη φυσική εµφάνιση του µετάλλου. Ερευνητής (E): Νοµίζεις ότι η µάζα του σύρµατος του χαλκού, πριν και µετά τη θέρµανση, θα είναι διαφορετική; ΜΕ 2 : Όχι, θα είναι η ίδια. εν έχω δει τίποτε να φεύγει από αυτό. Ε: Πού βρέθηκε όµως το µαύρο στρώµα πάνω στο χαλκό; Αν υποθέσουµε ότι µετακινώ αυτό το µαύρο στρώµα από την επιφάνεια του χαλκού, θα αλλάξει νοµίζεις η µάζα; ΜΕ 2 : Η µάζα θα είναι η ίδια, δε θα είναι διαφορετική. Το µαύρο χρώµα είναι απλά µια αλλαγή στο χρώµα, που είναι αποτέλεσµα της φλόγας ή του καπνού. Ερευνητής (E): Αν συγκρίνεις τη µάζα της ταινίας µαγνησίου µε τη µάζα αυτού του υλικού (MgO), ποιο νοµίζεις θα είναι το αποτέλεσµα; ΜΕ 2 : ι δύο µάζες θα είναι οι ίδιες. E: Μπορείς να µου εξηγήσεις γιατί; ΜΕ 2 : Η µάζα διατηρείται απλά διατηρείται. E: Ναι, αλλά µου είπες ότι παρατηρήθηκε ένα φαινόµενο, που το ονόµασες καύση του µαγνησίου. ΜΕ 2 : Ναι, αυτό είπα, αλλά βλέπεις το µαγνήσιο µετατράπηκε σε "στάκτες," εννοώ αυτό το λευκό υλικό. Είναι µια αλλαγή στη φυσική του εµφάνιση, αλλά δεν αλλάζει η µάζα του. Αναγωγή του οξειδίου του χαλκού Όλοι οι µαθητές/τριες διατύπωσαν σωστούς ορισµούς της οξείδωσης και αναγωγής και τη σχέση µεταξύ τους. Αρκετοί από αυτούς έγραφαν σωστά και τις απαραίτητες αντιδράσεις οξείδωσης του χαλκού και καύσης του µαγνησίου συµπληρώνοντας µε επιτυχία και τους συντελεστές των αντιδράσεων. Όταν όµως ρωτήθηκαν κατά πόσο ήταν δυνατό να ξαναπάρουµε από το οξείδιο καθαρό χαλκό, µόνο δύο από αυτούς εισηγήθηκαν την "αφαίρεση" του οξυγόνου µε κάποιο τρόπο και µόνο ο ένας έδωσε ικανοποιητική εξήγηση για τον τρόπο αφαίρεσης του οξυγόνου (αναγωγή). ύο άλλοι µαθητές/τριες εισηγήθηκαν αντικατάσταση του χαλκού µε άλλο πιο δραστικό µέταλλο, ενώ οι υπόλοιποι υποστήριζαν ότι οι χηµικές µεταβολές δεν είναι αντιστρεπτές ή πρότειναν πολύπλοκες διαδικασίες βασισµένες σε χηµικές αντιδράσεις που είναι αδύνατο να πραγµατοποιηθούν, όπως προκύπτει από το ακόλουθο απόσπασµα από µια συνέντευξη. Ερευνητής (E): Υπάρχει τρόπος να πάρουµε ξανά το χαλκό από το οξείδιό του; ΥΕ 1 : Πρέπει να ξεχωρίσουµε τις δύο ουσίες (χαλκό και οξυγόνο)... µπορούµε να προσθέσουµε στο οξείδιο διάλυµα NaOH.. έτσι θα πάρουµε Cu(OH) 2. Προσθέτοντας µετά HNO 3, θα πάρουµε Cu(NO 3 ) 2, που είναι ιοντικό διάλυµα, και προσθέτοντας νερό, µπορούµε να πάρουµε ξανά χαλκό. 204

6 Συµπεράσµατα και Συζήτηση Τα αποτελέσµατα της έρευνας αυτής δείχνουν ξεκάθαρα ότι η κατανόηση των εννοιών της οξείδωσης και αναγωγής και η συσχέτισή τους εµπεριέχουν πολύ περισσότερες δυσκολίες από ότι αρκετοί εκπαιδευτικοί, συγγραφείς σχολικών εγχειριδίων ή οι υπηρεσίες ανάπτυξης προγραµµάτων αντιλαµβάνονται. ιαφαίνεται ακόµα ότι η διδασκαλία στη µέση εκπαίδευση δε συµβάλλει στην εννοιολογική κατανόηση των θεµάτων που διδάσκονται, αφού οι µαθητές/τριες οικοδοµούν τις έννοιες της οξείδωσης και αναγωγής και την έννοια της χηµικής αντίδρασης γενικότερα µε ιδιαίτερους προσωπικούς τρόπους (Stavridou & Solomonidou, 1998). ι µαθητές/τριες αναµετέδιδαν εκτεταµένη δηλωτική γνώση, που δεν είχε αφοµοιωθεί, και φαινόταν χωρίς συνέπεια και συνοχή, ενώ οι ερµηνείες των φαινοµένων είχαν κύρια πηγή τις ορατές µεταβολές τους, χωρίς εµβάθυνση στη δοµή της ύλης. ι χηµικές εξισώσεις, η λεκτική ερµηνεία των φαινοµένων και οι ορισµοί των εννοιών, που χρησιµοποιούσαν οι µαθητές/τριες, έδειχναν εκτεταµένη "ανενεργό γνώση," ιδιαίτερα σε όσες περιπτώσεις οι µαθητές/τριες δεν είχαν κατανοήσει την "εννοιολογική οικολογία" της χηµείας (Hesse & Anderson, 1992). Η κατανόηση των εννοιών αυτών φαίνεται ότι αποτελεί µια πολύπλοκη διαδικασία εννοιολογικής αλλαγής που πρέπει να συνυπολογίζει την ποικιλία των µαθητικών αντιλήψεων, αφού αυτές αποτελούν το βασικό πλαίσιο αναφοράς και κατανόησης της δικής τους "εννοιολογικής οικολογίας." ι µαθητές/τριες είναι φυσικά αδύνατο να κατανοήσουν τις χηµικές µεταβολές χωρίς προηγουµένως να κατανοήσουν την ποικιλία των χηµικών ιδιοτήτων των ουσιών που συµµετέχουν σε αυτές και µερικές από τις βασικές θεωρίες που τις ερµηνεύουν, όπως είναι κυρίως η ατοµική θεωρία για τη σύσταση της ύλης. Πολλές από τις εναλλακτικές ιδέες των µαθητών/τριών για τα αντιδρώντα σώµατα και τα προϊόντα µιας αντίδρασης, τις ερµηνείες των χηµικών µεταβολών ή τις µεταβολές µάζας και ενέργειας, δε συνάδουν µε τις αποδεκτές ερµηνείες µε βάση τη δοµή της ύλης, που έχει κυρίαρχη παρουσία στα µαθήµατα φυσικής, χηµείας και βιολογίας. υστυχώς, στις περισσότερες περιπτώσεις, οι εκπαιδευτικοί δε συνειδητοποιούν την ανάγκη για συνυπολογισµό των εναλλακτικών ιδεών µε τις οποίες οι µαθητές/τριες προσέρχονται στη µαθησιακή διαδικασία (BouJaoude, 1991). ανθασµένα, οι εκπαιδευτικοί περιορίζουν τη δική τους αποστολή και ευθύνη στη µετάδοση ορθών αντιλήψεων στους µαθητές/τριες τους µε ενθουσιασµό, ακρίβεια και συστηµατικότητα. Η προσέγγιση αυτή διαιωνίζει την υπάρχουσα κατάσταση, αφού δεν αξιοποιεί τις δυνατότητες που παρέχει ο εντοπισµός και η αξιοποίηση των εναλλακτικών αντιλήψεων των µαθητών/τριών στη µαθησιακή διαδικασία µε στόχο την ποιοτική βελτίωση της µαθησιακής διαδικασίας και των πραγµατικών αποτελεσµάτων της (Garnett, Garnett, & Hackling, 1995). ι συγγραφείς σχολικών εγχειριδίων, οι αρµόδιοι για την ανάπτυξη αναλυτικών προγραµµάτων και οι εκπαιδευτικοί πρέπει να προβληµατίζονται ιδιαίτερα για τις βαθύτερες αντιλήψεις που καθοδηγούν τη σκέψη των µαθητών/τριών για τα φαινόµενα χηµικών µεταβολών, όπως η οξείδωση και η αναγωγή. Η προσπάθεια αυτή επιβάλλει το σχεδιασµό και την εφαρµογή διδακτικών παρεµβάσεων που µπορούν να οδηγήσουν σε αποσταθεροποίηση τις µαθητικές αντιλήψεις. ι διδακτικές αυτές παρεµβάσεις πρέπει να προσφεύγουν στην εκτεταµένη χρησιµοποίηση γεγονότων ασύµφωνων προς τις µαθητικές αντιλήψεις, όπως, για παράδειγµα, η οξείδωση του χαλκού και η καύση του µαγνησίου, που οδηγούν στο σχηµατισµό µαύρου στρώµατος οξειδίου του χαλκού ή σκόνης οξειδίου του µαγνησίου, και έχουν ασφαλώς µεγαλύτερη µάζα από τα αντίστοιχα µέταλλα. ι εµπειρίες αυτές και οι συζητήσεις µε τους µαθητές/τριες πρέπει να οδηγούν σε εννοιολογική κατανόηση του τρόπου µε τον οποίο τα αντίστοιχα φαινόµενα και οι καθηµερινές εµπειρίες των µαθητών/τριών εξηγούνται από τη χηµεία. Η αξιοποίηση από τους εκπαιδευτικούς των αρχικών ιδεών των µαθητών, από µόνη της δεν µπορεί φυσικά να λειτουργήσει ως µηχανισµός εκπαιδευτικής αναβάθµισης, αλλά µπορεί να συµβάλει ουσιαστικά προς την κατεύθυνση αυτή. Τα Παιδαγωγικά Τµήµατα των Πανεπιστηµίων πρέπει να αναλάβουν την ευθύνη να εκπαιδεύσουν τους φοιτητές/τριες τους για την εφαρµογή και άλλων στρατηγικών, που βάσιµα µπορούν να χρησιµοποιηθούν για υποβοήθηση της εννοιολογικής ανάπτυξης των µαθητών/τριών τους(ις) οποίους(ες) θα διδάξουν κατά την άσκηση του διδακτικού τους έργου. ι διδακτικές διαδικασίες, που απαιτείται να εφαρµόζουν οι εκπαιδευτικοί στις σχολικές τάξεις, πρέπει να αξιοποιούνται και για την εκπαίδευση των εκπαιδευτικών. ι αλλαγές που θα εφαρµοστούν πρέπει να είναι συνολικές και να καλύπτουν την αναθεώρηση των αναλυτικών προγραµµάτων, τη συγγραφή νέων βιβλίων, την υιοθέτηση νέων διδακτικών προτύπων και την προετοιµασία των εκπαιδευτικών για τις αλλαγές αυτές. Μόνο αν οι προσπάθειες αυτές είναι συντονισµένες και αξιοποιούν εκτεταµένα ερευνητικά δεδοµένα µπορεί να υπάρξει βάσιµη ελπίδα για έξοδο από τα σηµερινά αδιέξοδα της εκπαιδευτικής µας πραγµατικότητας. Η δραστήρια εµπλοκή των εκπαιδευτικών σε "έρευνες δράσης" που αποσκοπούν στη βελτίωση της µαθησιακής διαδικασίας στη σχολική τάξη δηµιουργεί την προοπτική για µεταφορά και αξιοποίηση των ερευνητικών πορισµάτων στις σχολικές τάξεις. εν έχει παρέλθει αρκετός χρόνος από τη στιγµή που "ανακαλύψαµε τις πολλές δυνατότητες που η στρατηγική αυτή διαθέτει για την ποιοτική αλλαγή του µαθησιακού κλίµατος στις σχολικές τάξεις" (Hofstein, σελ. 13). Πολλά από τα αποτελέσµατα της προσπάθειας αυτής δεν ήταν αναµενόµενα για την εκπαιδευτικό που συµµετείχε στην έρευνα. Με τον τρόπο αυτό, η εκπαιδευτικός είχε την ευκαιρία να συνεργαστεί σε ερευνητικές προσπάθειες και να πληροφορηθεί για την αποτελεσµατικότητα των διδακτικών της προσεγγίσεων αλλά και τα αποτελέσµατα άλλων ερευνών. Επιπρόσθετα, δηµιουργείται έτσι η προσδοκία για εφαρµογή των ερευνητικών πορισµάτων στις σχολικές τάξεις, αφού η ερευνητική µαρτυρία έχει αυξηµένη αυθεντικότητα και ίσως να είναι περισσότερο χρήσιµη για τους µάχιµους εκπαιδευτικούς. Ασφαλώς δεν είναι δυνατό να σχεδιαστούν, κατά τα αρχικά στάδια, έρευνες µεγάλης εµβέλειας ή µεγάλων προσδοκιών. ι 205

7 προσπάθειες όµως αυτές διευρύνουν σηµαντικά την παιδαγωγική γνώση περιεχοµένου των συµµετεχόντων, οι οποίοι οικοδοµούν τις δικές τους γνωστικές δοµές και αποφεύγουν έτσι το ρόλο του παθητικού καταναλωτή των ερευνητικών πορισµάτων. Η διάχυση της φιλοσοφίας αυτής µπορεί να εξασφαλίσει µια συνεχή ανατροφοδοτική προσπάθεια µε καταλυτικά αποτελέσµατα για ποιοτική βελτίωση του εκπαιδευτικού συστήµατος και των αποτελεσµάτων του, και συνοδεύεται από το αισιόδοξο µήνυµα για µεταµόρφωση της σχολικής πραγµατικότητας. Βιβλιογραφία Boujaoude, S. B. (1991). A study of the nature of students understandings about the concept of burning. Journal of Research in Science Teaching, 28, de Jong, O. (2000). Grossing the borders: chemical education research and teaching practice. University Chemistry Education, 4 (1), Garnett, J. P., Garnett, J. P., & Hackling, M. W. (1995). Students alternative conceptions in chemistry: A review of research and implications for teaching and learning. Studies in Science Education. 14, Hesse, J. J. III, & Anderson, C. W. (1992). Students conceptions of Chemical Change. Journal of Research in Science Teaching, 29, Hofstein, A. (2001). Why action research? In N. Valanides (Ed.) Proceedings of the 1 st IOSTE Symposium in Southern Europe-Science and technology education: Preparing future citizens, Vol. II (pp. 2-15). Nicosia, Cyprus: Imprinta Ltd. (ISBN: ). Solomon, J. (1994). The rise and fall of constructivism. Studies in Science Education, 23, Stavridou, E. & Solomonidou, Chr. (1998). Conceptual reorganisation and the construction of the chemical reaction concept during secondary education. International Journal of Science Education, 20, Taber, K. S. (2001). Constructing chemical concepts in the classroom: Using research to inform practice. Chemistry Education:Research And Practice In Europe (CERAPIE), 2(1), ( Valanides, N. (2000a). Primary student teachers understanding of the particulate nature of matter and its transformations during dissolving. Chemistry Education:Research And Practice In Europe (CERAPIE), 1(2), ( Valanides, N. (2000b). Primary student teachers understanding of the particulate nature of matter and its transformations during dissolving. Chemistry Education:Research And Practice In Europe (CERAPIE), 1(2), ( 206

Εναλλακτικές Αντιλήψεις Μαθητών Λυκείου για τις Αντιδράσεις Οξείδωσης/Καύσης

Εναλλακτικές Αντιλήψεις Μαθητών Λυκείου για τις Αντιδράσεις Οξείδωσης/Καύσης ΘΕΜΑΤΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Τόμος 1, Τεύχος 1, Σελίδες 33-57 Εκδόσεις Κλειδάριθμος Εναλλακτικές Αντιλήψεις Μαθητών Λυκείου για τις Αντιδράσεις Οξείδωσης/Καύσης Νίκος Βαλανίδης 1, Αθανασία

Διαβάστε περισσότερα

περιλαμβάνει αντιδιαισθητικές έννοιες

περιλαμβάνει αντιδιαισθητικές έννοιες 2. Πηγή δυσκολιών για την ατομική θεωρία Η ατομική θεωρία περιλαμβάνει αντιδιαισθητικές έννοιες Η καθημερινή αισθητηριακή εμπειρία υπαγορεύει ότι : τα στερεά και τα υγρά είναι συνεχή - π.χ. το έδαφος είναι

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ Κατερίνα Σάλτα ΔιΧηΝΕΤ 2017-2018 ΘΕΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΑΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΤΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ Διεπιστημονικότητα Ιστορία & Φιλοσοφία της Χημείας Γλωσσολογία Χημεία Διδακτική της Χημείας Παιδαγωγική Ψυχολογία

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΟΣΠΟΝ ΙΑ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΩΝ ΕΛΛΑ ΟΣ (Ο.Ε.Φ.Ε.) ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 2014 ÊÏÑÕÖÁÉÏ ÅÕÏÓÌÏÓ

ΟΜΟΣΠΟΝ ΙΑ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΩΝ ΕΛΛΑ ΟΣ (Ο.Ε.Φ.Ε.) ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 2014 ÊÏÑÕÖÁÉÏ ÅÕÏÓÌÏÓ ΤΑΞΗ: ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ: ΜΑΘΗΜΑ: ΘΕΜΑ Α Β ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΤΙΚΗ ΧΗΜΕΙΑ Ηµεροµηνία: Τετάρτη 3 Απριλίου 014 ιάρκεια Εξέτασης: 3 ώρες ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ Για τις ερωτήσεις Α1 έως και Α4 να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό

Διαβάστε περισσότερα

Μάθημα 23. Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΧΗΜΙΚΗΣ \ ΕΞΙΣΩΣΗΣ Απεικονίζει συμβολικά στο χαρτί μια χημική αντίδραση

Μάθημα 23. Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΧΗΜΙΚΗΣ \ ΕΞΙΣΩΣΗΣ Απεικονίζει συμβολικά στο χαρτί μια χημική αντίδραση Μάθημα 23 Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΧΗΜΙΚΗΣ \ ΕΞΙΣΩΣΗΣ Απεικονίζει συμβολικά στο χαρτί μια χημική αντίδραση Στο τελευταίο αυτό μάθημα θα χρησιμοποιήσουμε τους τρεις βασικούς νόμους της χημείας και τους χημικούς τύπους

Διαβάστε περισσότερα

Ουσίες και Χημικές Οντότητες Μια διδακτική προσέγγιση

Ουσίες και Χημικές Οντότητες Μια διδακτική προσέγγιση Ουσίες και Χημικές Οντότητες Μια διδακτική προσέγγιση Γενικά Οδηγίες για τον εκπαιδευτικό Η Χημεία είναι η επιστήμη που ασχολείται με τη μελέτη της σύστασης των ουσιών καθώς και με τις μεταβολές τους κατά

Διαβάστε περισσότερα

Η ανάπτυξη της Εποικοδομητικής Πρότασης για τη διδασκαλία και τη μάθηση του μαθήματος της Χημείας. Άννα Κουκά

Η ανάπτυξη της Εποικοδομητικής Πρότασης για τη διδασκαλία και τη μάθηση του μαθήματος της Χημείας. Άννα Κουκά Η ανάπτυξη της Εποικοδομητικής Πρότασης για τη διδασκαλία και τη μάθηση του μαθήματος της Χημείας Άννα Κουκά Μοντέλα για τη διδασκαλία της Χημείας Εποικοδομητική πρόταση για τη διδασκαλία «Παραδοσιακή»

Διαβάστε περισσότερα

þÿ ¼ ¼± Ä Â ÆÅùº  ÃÄ ½

þÿ ¼ ¼± Ä Â ÆÅùº  ÃÄ ½ Neapolis University HEPHAESTUS Repository School of Economic Sciences and Business http://hephaestus.nup.ac.cy Master Degree Thesis 2015 þÿ ¼ ¼± Ä Â ÆÅùº  ÃÄ ½ þÿ ż½±Ã Å. ÀÌȵ¹Â ¼± Äν º Likaki, Ioannis

Διαβάστε περισσότερα

International Conference Quality and Equity in Education: Theories, Applications and Potentials

International Conference Quality and Equity in Education: Theories, Applications and Potentials International Conference Quality and Equity in Education: Theories, Applications and Potentials Εργαστήρι 3 Ο συμβουλευτικός ρόλος της ομάδας στήριξης σχολείων που εφαρμόζουν τη δυναμική προσέγγιση σχολικής

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ 30/1/2018

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ 30/1/2018 ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ 30/1/2018 Κατερίνα Σάλτα ΔιΧηΝΕΤ 2017-2018 Πως Μαθαίνουμε; Τι Μαθαίνουμε; Ανάλυση Χημικών Εννοιών Διεπιστημονική φύση της Διδακτικής της Χημείας Σχήμα 1: Επιστημονικά πεδία αναφοράς

Διαβάστε περισσότερα

Παιδαγωγικές δραστηριότητες μοντελοποίησης με χρήση ανοικτών υπολογιστικών περιβαλλόντων

Παιδαγωγικές δραστηριότητες μοντελοποίησης με χρήση ανοικτών υπολογιστικών περιβαλλόντων Παιδαγωγικές δραστηριότητες μοντελοποίησης με χρήση ανοικτών υπολογιστικών περιβαλλόντων Βασίλης Κόμης, Επίκουρος Καθηγητής Ερευνητική Ομάδα «ΤΠΕ στην Εκπαίδευση» Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της

Διαβάστε περισσότερα

Ουσίες και χημικές οντότητες

Ουσίες και χημικές οντότητες Ουσίες και χημικές οντότητες Μια διδακτική προσέγγιση στην απλή αντικατάσταση (Γ' Γυμνασίου) Γενικά Η Χημεία είναι η επιστήμη που ασχολείται με τη μελέτη της σύστασης των ουσιών καθώς και με τις μεταβολές

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦ.3 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΧΗΜΙΚΕΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ

ΚΕΦ.3 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΧΗΜΙΚΕΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΚΕΦ.3 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΧΗΜΙΚΕΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ Α. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΓΝΩΣΗΣ ΤΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ 3.1 Τί είναι «χημική αντίδραση»; Αναφέρατε 5 φαινόμενα της καθημερινής ζωής που εκδηλώνονται με χημικές αντιδράσεις. (Εδώ σημειώνετε

Διαβάστε περισσότερα

Τα σχέδια μαθήματος 1 Εισαγωγή

Τα σχέδια μαθήματος 1 Εισαγωγή Τα σχέδια μαθήματος 1 Εισαγωγή Τα σχέδια μαθήματος αποτελούν ένα είδος προσωπικών σημειώσεων που κρατά ο εκπαιδευτικός προκειμένου να πραγματοποιήσει αποτελεσματικές διδασκαλίες. Περιέχουν πληροφορίες

Διαβάστε περισσότερα

20. Οι δύο πρώτοι νόμοι της χημείας 21. Η έννοια του ατόμου 22. Η έννοια του μολ 23. Η έννοια της χημικής εξίσωσης

20. Οι δύο πρώτοι νόμοι της χημείας 21. Η έννοια του ατόμου 22. Η έννοια του μολ 23. Η έννοια της χημικής εξίσωσης 21. Η έννοια του ατόμου 22. Η έννοια του μολ 23. Η έννοια της χημικής εξίσωσης 157 Μάθημα 20 Ο ΝΟΜΟΣ ΤΗΣ ΑΦΘΑΡΣΙΑΣ ΤΗΣ ΥΛΗΣ \ ΚΑΙ Ο ΝΟΜΟΣ ΤΩΝ ΣΤΑΘΕΡΩΝ ΛΟΓΩΝ Ακριβείς μετρήσεις έκαναν τη χημεία πραγματική

Διαβάστε περισσότερα

3.2 Οξυγόνο. 2-3. Ποιες είναι οι φυσικές ιδιότητες του οξυγόνου. Οι φυσικές ιδιότητες του οξυγόνου εμφανίζονται στον παρακάτω πίνακα.

3.2 Οξυγόνο. 2-3. Ποιες είναι οι φυσικές ιδιότητες του οξυγόνου. Οι φυσικές ιδιότητες του οξυγόνου εμφανίζονται στον παρακάτω πίνακα. 93 Ερωτήσεις θεωρίας με απαντήσεις 3.2 Οξυγόνο 2-1. Ποιο είναι το οξυγόνο και πόσο διαδεδομένο είναι στη φύση. Το οξυγόνο είναι αέριο στοιχείο με μοριακό τύπο Ο 2. Είναι το πλέον διαδεδομένο στοιχείο στη

Διαβάστε περισσότερα

ΧΗΜΕΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ. ΚΕΦ.3.1: ΧΗΜΙΚΕΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ (α)

ΧΗΜΕΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ. ΚΕΦ.3.1: ΧΗΜΙΚΕΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ (α) ΚΕΦ.3.1: ΧΗΜΙΚΕΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ (α ΧΗΜΙΚΕΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ είναι οι μεταβολές κατά τις οποίες από κάποια αρχικά σώματα (αντιδρώντα παράγονται νέα σώματα (προϊόντα. CO 2 O γλυκόζη (Φωτοσύνθεση Σάκχαρα αλκοόλη

Διαβάστε περισσότερα

Γράφοντας ένα σχολικό βιβλίο για τα Μαθηματικά. Μαριάννα Τζεκάκη Αν. Καθηγήτρια Α.Π.Θ. Μ. Καλδρυμίδου Αν. Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Ιωαννίνων

Γράφοντας ένα σχολικό βιβλίο για τα Μαθηματικά. Μαριάννα Τζεκάκη Αν. Καθηγήτρια Α.Π.Θ. Μ. Καλδρυμίδου Αν. Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Γράφοντας ένα σχολικό βιβλίο για τα Μαθηματικά Μαριάννα Τζεκάκη Αν. Καθηγήτρια Α.Π.Θ. Μ. Καλδρυμίδου Αν. Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Εισαγωγή Η χώρα μας απέκτησε Νέα Προγράμματα Σπουδών και Νέα

Διαβάστε περισσότερα

Πείραμα 2 Αν αντίθετα, στο δοχείο εισαχθούν 20 mol ΗΙ στους 440 ºC, τότε το ΗΙ διασπάται σύμφωνα με τη χημική εξίσωση: 2ΗΙ(g) H 2 (g) + I 2 (g)

Πείραμα 2 Αν αντίθετα, στο δοχείο εισαχθούν 20 mol ΗΙ στους 440 ºC, τότε το ΗΙ διασπάται σύμφωνα με τη χημική εξίσωση: 2ΗΙ(g) H 2 (g) + I 2 (g) Α. Θεωρητικό μέρος Άσκηση 5 η Μελέτη Χημικής Ισορροπίας Αρχή Le Chatelier Μονόδρομες αμφίδρομες αντιδράσεις Πολλές χημικές αντιδράσεις οδηγούνται, κάτω από κατάλληλες συνθήκες, σε κατάσταση ισορροπίας

Διαβάστε περισσότερα

Κατηγορίες οξειδοαναγωγικών αντιδράσεων.

Κατηγορίες οξειδοαναγωγικών αντιδράσεων. Κατηγορίες οξειδοαναγωγικών αντιδράσεων. 1) Αντιδράσεις σύνθεσης: Στις αντιδράσεις αυτές δύο ή περισσότερα στοιχεία ενώνονται προς σχηματισμό μιας χημικής ένωσης. π.χ. C + O 2 CO 2 2) Αντιδράσεις αποσύνθεσης:

Διαβάστε περισσότερα

Εποικοδομητική διδασκαλία μέσω γνωστικής σύγκρουσης. Εννοιολογική αλλαγή

Εποικοδομητική διδασκαλία μέσω γνωστικής σύγκρουσης. Εννοιολογική αλλαγή Εποικοδομητική διδασκαλία μέσω γνωστικής σύγκρουσης. Εννοιολογική αλλαγή 1. Εισαγωγή. Βασική υπόθεση του Εποικοδομισμού Άννα Κουκά Βασική υπόθεση του Εποικοδομισμού Η γνώση συγκροτείται μέσα σε καταστάσεις

Διαβάστε περισσότερα

Διδακτική Φυσικών Επιστημών

Διδακτική Φυσικών Επιστημών Διδακτική Φυσικών Επιστημών ΜΕΡΟΣ 1 Γεώργιος Τσαπαρλής Ομότιμος Καθηγητής της Διδακτικής των Φυσικών Επιστημών Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων Τμημα Χημείας Γεώργιος Τσαπαρλής, 2018 (με έμφαση στη Διδακτική της

Διαβάστε περισσότερα

Εφαρµοσµένη ιδακτική των Φυσικών Επιστηµών (Πρακτικές Ασκήσεις Β Φάσης)

Εφαρµοσµένη ιδακτική των Φυσικών Επιστηµών (Πρακτικές Ασκήσεις Β Φάσης) Πανεπιστήµιο Αιγαίου Παιδαγωγικό Τµήµα ηµοτικής Εκπαίδευσης Μιχάλης Σκουµιός Εφαρµοσµένη ιδακτική των Φυσικών Επιστηµών (Πρακτικές Ασκήσεις Β Φάσης) Παρατήρηση ιδασκαλίας και Μοντέλο Συγγραφής Έκθεσης

Διαβάστε περισσότερα

Συνθετική Δημιουργική Εργασία Χημεία Β Γυμνασίου

Συνθετική Δημιουργική Εργασία Χημεία Β Γυμνασίου Συνθετική Δημιουργική Εργασία Χημεία Β Γυμνασίου Ονοματεπώνυμο μαθητή: Ημερομηνία: 1. ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΣΥΝΘΕΤΙΚΗΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1. ΤΙΤΛΟΣ: Οι χημικές αντιδράσεις Τμήμα: 2. ΕΙΣΑΓΩΓΗ: Το θέμα της Συνθετικής

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΟΝΤΑΣ ΤΗ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΤΗΤΑ & ΑΝΑΠΤΥΣΣΟΝΤΑΣ ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΜΕΝΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ Διαστάσεις της διαφορετικότητας Τα παιδιά προέρχονται

Διαβάστε περισσότερα

2.7 Χημική αντίδραση

2.7 Χημική αντίδραση 1 2.7 Χημική αντίδραση Ερωτήσεις θεωρίας με απάντηση 7-1. Τι ονομάζουμε φαινόμενο στη Φυσική και στη Χημεία; Φαινόμενο είναι η μεταβολή 7-2. Τι ονομάζουμε φυσικά φαινόμενα ή φυσικές μεταβολές; Είναι οι

Διαβάστε περισσότερα

Γεωργία Ε. Αντωνέλου Επιστημονικό Προσωπικό ΕΕΥΕΜ Μαθηματικός, Msc. antonelou@ecomet.eap.gr

Γεωργία Ε. Αντωνέλου Επιστημονικό Προσωπικό ΕΕΥΕΜ Μαθηματικός, Msc. antonelou@ecomet.eap.gr Γεωργία Ε. Αντωνέλου Επιστημονικό Προσωπικό ΕΕΥΕΜ Μαθηματικός, Msc. antonelou@ecomet.eap.gr Θεμελίωση μιας λύσης ενός προβλήματος από μια πολύπλευρη (multi-faceted) και διαθεματική (multi-disciplinary)

Διαβάστε περισσότερα

ΜΙΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ ΓΙΑ ΤΑ ΔΙΑΛΥΜΑΤΑ ΣΤΗ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

ΜΙΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ ΓΙΑ ΤΑ ΔΙΑΛΥΜΑΤΑ ΣΤΗ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ 660 ΜΙΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ ΓΙΑ ΤΑ ΔΙΑΛΥΜΑΤΑ ΣΤΗ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Ντότση Αικατερίνη Εκπαιδευτικός, Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών σπουδών «Διδακτική της Χημείας και Νέες Εκπαιδευτικές Τεχνολογίες» ntontsi@chem.auth.gr

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΑ Ε & Στ ΣΤΕΛΙΟΣ ΚΡΑΣΣΑΣ ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ

ΦΥΣΙΚΑ Ε & Στ ΣΤΕΛΙΟΣ ΚΡΑΣΣΑΣ ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΦΥΣΙΚΑ Ε & Στ ΣΤΕΛΙΟΣ ΚΡΑΣΣΑΣ ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ Φυσικές Επιστήμες Θεματικό εύρος το οποίο δεν είναι δυνατόν να αντιμετωπιστεί στο πλαίσιο του σχολικού μαθήματος. Έμφαση στην ποιότητα, στη συστηματική

Διαβάστε περισσότερα

Η κατανόηση της διάλυσης της ζάχαρης στο νερό από τους μαθητές του Γυμνασίου και του Λυκείου

Η κατανόηση της διάλυσης της ζάχαρης στο νερό από τους μαθητές του Γυμνασίου και του Λυκείου Η κατανόηση της διάλυσης της ζάχαρης στο νερό από τους μαθητές του Γυμνασίου και του Λυκείου Περίληψη Στην παρούσα εργασία μελετάμε την κατανόηση των μαθητών για το φαινόμενο της διάλυσης και πώς εξελίσσονται

Διαβάστε περισσότερα

Η διδασκαλία στο εργαστήριο. Kώστας Χαρίτος - ΔιΧηΝΕΤ

Η διδασκαλία στο εργαστήριο. Kώστας Χαρίτος - ΔιΧηΝΕΤ Η διδασκαλία στο εργαστήριο Kώστας Χαρίτος - ΔιΧηΝΕΤ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Ποιος είναι ο σκοπός της Τα είδη των εργαστηριακών ασκήσεων. Αξιολόγηση της διδασκαλίας στο εργαστήριο Παράγοντες που επηρεάζουν τη διδασκαλία

Διαβάστε περισσότερα

Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΩΝ ΓΟΝΕΩΝ ΣΤΗΝ ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΤΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ: ΠΟΡΙΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ

Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΩΝ ΓΟΝΕΩΝ ΣΤΗΝ ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΤΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ: ΠΟΡΙΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΩΝ ΓΟΝΕΩΝ ΣΤΗΝ ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΤΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ: ΠΟΡΙΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ Λεωνίδας Κυριακίδης Τμήμα Επιστημών της Αγωγής, Πανεπιστήμιο Κύπρου ΕΙΣΑΓΩΓΗ H δημιουργία εκπαιδευτικών

Διαβάστε περισσότερα

Ανάλυση της επίδοσης μαθητών βιολογίας με θέμα ερώτηση πειραματικής μελέτης για την ολυμπιάδα φυσικών επιστημών Ευρωπαϊκής Ένωσης (EUSO)

Ανάλυση της επίδοσης μαθητών βιολογίας με θέμα ερώτηση πειραματικής μελέτης για την ολυμπιάδα φυσικών επιστημών Ευρωπαϊκής Ένωσης (EUSO) Ανάλυση της επίδοσης μαθητών βιολογίας με θέμα ερώτηση πειραματικής μελέτης για την ολυμπιάδα φυσικών επιστημών Ευρωπαϊκής Ένωσης (EUSO) Φάνης Κωνσταντίνος Φυλακτίδης Μάριος Ινστ. Νευρολογίας & Γενετικής

Διαβάστε περισσότερα

3 βήματα για την ένταξη των ΤΠΕ: 1. Εμπλουτισμός 2. Δραστηριότητα 3. Σενάριο Πέτρος Κλιάπης-Όλγα Κασσώτη Επιμόρφωση εκπαιδευτικών

3 βήματα για την ένταξη των ΤΠΕ: 1. Εμπλουτισμός 2. Δραστηριότητα 3. Σενάριο Πέτρος Κλιάπης-Όλγα Κασσώτη Επιμόρφωση εκπαιδευτικών 3 βήματα για την ένταξη των ΤΠΕ: 1. Εμπλουτισμός 2. Δραστηριότητα 3. Σενάριο Πέτρος Κλιάπης-Όλγα Κασσώτη Επιμόρφωση εκπαιδευτικών Παρουσίαση βασισμένη στο κείμενο: «Προδιαγραφές ψηφιακής διαμόρφωσης των

Διαβάστε περισσότερα

Α. 200 C B. 100 C Γ. 50 C

Α. 200 C B. 100 C Γ. 50 C ιδακτική ενότητα: Βρασµός Β' Γυµνασίου Σχέδιο µαθήµατος Α) ιδακτικοί στόχοι Οι µαθητές θα πρέπει: 1. Να αναγνωρίζουν πότε ένα υγρό βράζει 2. Να διακρίνουν το βρασµό από την εξάτµιση 3. Να διατυπώνουν τον

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΕΑΕΚ ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥ ΩΝ ΤΟΥ Τ.Ε.Φ.Α.Α.ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ - ΑΥΤΕΠΙΣΤΑΣΙΑ

ΕΠΕΑΕΚ ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥ ΩΝ ΤΟΥ Τ.Ε.Φ.Α.Α.ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ - ΑΥΤΕΠΙΣΤΑΣΙΑ ΕΠΕΑΕΚ ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥ ΩΝ ΤΟΥ Τ.Ε.Φ.Α.Α.ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ - ΑΥΤΕΠΙΣΤΑΣΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ & ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΚΕ 1301 «ΕΙ ΙΚΟΤΗΤΑ ΣΧΟΛΙΚΗ ΦΥΣΙΚΗ ΑΓΩΓΗ

Διαβάστε περισσότερα

Έννοιες φυσικών επιστημών Ι και αναπαραστάσεις

Έννοιες φυσικών επιστημών Ι και αναπαραστάσεις Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών Έννοιες φυσικών επιστημών Ι και αναπαραστάσεις Ενότητα 7: Οι ιδέες των μαθητευομένων για την ατομική δομή της ύλης Καθηγητής: Καριώτογλου Πέτρος

Διαβάστε περισσότερα

Πώς Βλέπουμε; ΟΜΑΔΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ. Βασιλική Κανελλοπούλου, ΠΕ 70

Πώς Βλέπουμε; ΟΜΑΔΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ. Βασιλική Κανελλοπούλου, ΠΕ 70 Πώς Βλέπουμε; ΟΜΑΔΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Βασιλική Κανελλοπούλου, ΠΕ 70 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2019 1. Συνοπτική περιγραφή της ανοιχτής εκπαιδευτικής πρακτικής Το θέματα της πρακτικής αφορούσε την ενότητα «Φως» από το βιβλίο

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ Κατερίνα Σάλτα ΔιΧηΝΕΤ 2017-2018 Θέματα Διδακτικής Φυσικών Επιστήμων 1. ΟΙ ΙΔΕΕΣ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ 2. ΤΑ ΜΟΝΤΕΛΑ ΚΑΙ Η ΜΟΝΤΕΛΟΠΟΙΗΣΗ 3. ΤΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ & ΤΟ ΠΕΙΡΑΜΑ 4. ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ

Διαβάστε περισσότερα

Παραδοτέο Π.1 (Π.1.1) Εκθέσεις για προµήθεια εκπαιδευτικού υλικού

Παραδοτέο Π.1 (Π.1.1) Εκθέσεις για προµήθεια εκπαιδευτικού υλικού 1 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΕΠΕΑΕΚ ΙΙ Μέτρο 2.2 Αναµόρφωση Προγραµµάτων Προπτυχιακών Σπουδών ιεύρυνση Τριτοβάθµιας Κατ. Πράξης 2.2.2.α Αναµόρφωση Προγραµµάτων

Διαβάστε περισσότερα

Σ.Ε.Π. (Σύνθετο Εργαστηριακό Περιβάλλον)

Σ.Ε.Π. (Σύνθετο Εργαστηριακό Περιβάλλον) ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ: ΝΟΜΟΙ ΙΔΑΝΙΚΩΝ ΑΕΡΙΩΝ με τη βοήθεια του λογισμικού Σ.Ε.Π. (Σύνθετο Εργαστηριακό Περιβάλλον) Φυσική Β Λυκείου Θετικής & Τεχνολογικής Κατεύθυνσης Νοέμβριος 2013 0 ΤΙΤΛΟΣ ΝΟΜΟΙ ΙΔΑΝΙΚΩΝ ΑΕΡΙΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

ΛΥΚΕΙΟ ΑΓΙΑΣ ΦΥΛΑΞΕΩΣ, ΛΕΜΕΣΟΣ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2004 2005 ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2005 ΜΑΘΗΜΑ : ΧΗΜΕΙΑ

ΛΥΚΕΙΟ ΑΓΙΑΣ ΦΥΛΑΞΕΩΣ, ΛΕΜΕΣΟΣ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2004 2005 ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2005 ΜΑΘΗΜΑ : ΧΗΜΕΙΑ ΛΥΚΕΙΟ ΑΓΙΑΣ ΦΥΛΑΞΕΩΣ, ΛΕΜΕΣΟΣ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2004 2005 ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2005 ΜΑΘΗΜΑ : ΧΗΜΕΙΑ Τάξη : Β Λυκείου Ηµεροµηνία : 8/06/2005 ιάρκεια : 2,5 ώρες Αριθµός σελίδων: 5 Χρήσιµα

Διαβάστε περισσότερα

Η Χημεία στο Γυμνάσιο Οδηγίες /Δ2/ Κατερίνα Νίκα Κατερίνα Σάλτα Κωνσταντίνος Χαρίτος

Η Χημεία στο Γυμνάσιο Οδηγίες /Δ2/ Κατερίνα Νίκα Κατερίνα Σάλτα Κωνσταντίνος Χαρίτος Η Χημεία στο Γυμνάσιο Οδηγίες 150022/Δ2/15-9-2016 Κατερίνα Νίκα Κατερίνα Σάλτα Κωνσταντίνος Χαρίτος 21-9-2016 Αναγκαιότητα Προσανατολισμός της διδασκαλίας της Χημείας σε προσεγγίσεις που θα καταστήσουν

Διαβάστε περισσότερα

Περιγραφή του εκπαιδευτικού/ μαθησιακού υλικού (Teaching plan)

Περιγραφή του εκπαιδευτικού/ μαθησιακού υλικού (Teaching plan) On-the-fly feedback, Upper Secondary Περιγραφή του εκπαιδευτικού/ μαθησιακού υλικού (Teaching plan) Τάξη: Β Λυκείου Διάρκεια ενότητας Μάθημα: Φυσική Θέμα: Ταλαντώσεις (αριθμός Χ διάρκεια μαθήματος): 6X90

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΣΤΟΧΑΣΜΟΣ 2ης ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ

ΑΝΑΣΤΟΧΑΣΜΟΣ 2ης ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ Αναστοχασμός ΑΝΑΣΤΟΧΑΣΜΟΣ 2ης ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ(A) Κοντογούλα Ερμιόνη ΤΙΤΛΟΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ: Μήκος ανθρώπινου DNA Πακετάρισμα σε χρωμοσώματα ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ:

Διαβάστε περισσότερα

Επικοινωνία, Μάθηση και Προσεγγίσεις Αποτελεσματικής Διδασκαλίας Λευκωσία 26 Φεβρουαρίου 2014

Επικοινωνία, Μάθηση και Προσεγγίσεις Αποτελεσματικής Διδασκαλίας Λευκωσία 26 Φεβρουαρίου 2014 ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ Επικοινωνία, Μάθηση και Προσεγγίσεις Αποτελεσματικής Διδασκαλίας Λευκωσία 26 Φεβρουαρίου 2014 1 Συνάντηση με εκπαιδευτικούς εσπερινών Γυμνασίων - Λυκείων

Διαβάστε περισσότερα

5.34 Αξιοποίηση κοινοτήτων μάθησης στο πλαίσιο προγράμματος προπτυχιακής εκπαίδευσης εν δυνάμει εκπαιδευτικών

5.34 Αξιοποίηση κοινοτήτων μάθησης στο πλαίσιο προγράμματος προπτυχιακής εκπαίδευσης εν δυνάμει εκπαιδευτικών 5.34 Αξιοποίηση κοινοτήτων μάθησης στο πλαίσιο προγράμματος προπτυχιακής εκπαίδευσης εν δυνάμει εκπαιδευτικών συντελεστές Σπυρίδων Δουκάκης sdoukakis@rhodes.aegean.gr ΠΤΔΕ Πανεπιστημίου Αιγαίου Μαρία Μοσκοφόγλου-

Διαβάστε περισσότερα

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΚΡΟΠΟΛΕΩΣ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2016

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΚΡΟΠΟΛΕΩΣ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2016 ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΚΡΟΠΟΛΕΩΣ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2015 2016 ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2016 ΒΑΘΜΟΣ ΜΑΘΗΜΑ: ΧΗΜΕΙΑ Αριθμητικά... ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 06/06/2016 ΒΑΘΜΟΣ:... Ολογράφως..... ΤΑΞΗ: Β Υπ. Καθηγητή... ΧΡΟΝΟΣ:

Διαβάστε περισσότερα

ΜΙΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΤΗ ΒΔΟΜΑΔΑ ΔΙΔΑΚΤΕΑ ΥΛΗ ΣΤΟΧΟΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

ΜΙΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΤΗ ΒΔΟΜΑΔΑ ΔΙΔΑΚΤΕΑ ΥΛΗ ΣΤΟΧΟΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΧΗΜΕΙΑΣ - B ΤΑΞΗ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΓΡΑΦΕΙΑ ΕΠΙΘΕΩΡΗΤΩΝ ΜΕΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΛΕΥΚΩΣΙΑ ΜΙΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΤΗ ΒΔΟΜΑΔΑ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2007-2008 ΔΙΔΑΚΤΕΑ ΥΛΗ ΣΤΟΧΟΙ

Διαβάστε περισσότερα

Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΩΝ ΓΟΝΕΩΝ ΣΤΗΝ ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΤΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ: ΠΟΡΙΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ

Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΩΝ ΓΟΝΕΩΝ ΣΤΗΝ ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΤΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ: ΠΟΡΙΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΩΝ ΓΟΝΕΩΝ ΣΤΗΝ ΠΡΟΩΘΗΣΗ ΤΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ: ΠΟΡΙΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ Λεωνίδας Κυριακίδης Τμήμα Επιστημών της Αγωγής, Πανεπιστήμιο Κύπρου ΕΙΣΑΓΩΓΗ H δημιουργία εκπαιδευτικών

Διαβάστε περισσότερα

Αξιολόγηση του Προγράμματος Εισαγωγικής Επιμόρφωσης Μεντόρων - Νεοεισερχομένων

Αξιολόγηση του Προγράμματος Εισαγωγικής Επιμόρφωσης Μεντόρων - Νεοεισερχομένων Αξιολόγηση του Προγράμματος Εισαγωγικής Επιμόρφωσης Μεντόρων - Νεοεισερχομένων. Ταυτότητα της Έρευνας Το Πρόγραμμα της Εισαγωγικής Επιμόρφωσης Μεντόρων και Νεοεισερχομένων Εκπαιδευτικών προσφέρεται κάθε

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΕΠΙ ΟΣΗΣ ΤΩΝ ΦΟΙΤΗΤΩΝ ΥΟ ΑΚΑ ΗΜΑΪΚΩΝ ΤΜΗΜΑΤΩΝ ΕΝΟΣ ΑΕΙ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΤΟΥΣ ΣΤΗ ΤΡΙΤΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗ

ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΕΠΙ ΟΣΗΣ ΤΩΝ ΦΟΙΤΗΤΩΝ ΥΟ ΑΚΑ ΗΜΑΪΚΩΝ ΤΜΗΜΑΤΩΝ ΕΝΟΣ ΑΕΙ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΤΟΥΣ ΣΤΗ ΤΡΙΤΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗ Ελληνικό Στατιστικό Ινστιτούτο Πρακτικά 17 ου Πανελληνίου Συνεδρίου Στατιστικής (2), σελ. 11-1 ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΕΠΙ ΟΣΗΣ ΤΩΝ ΦΟΙΤΗΤΩΝ ΥΟ ΑΚΑ ΗΜΑΪΚΩΝ ΤΜΗΜΑΤΩΝ ΕΝΟΣ ΑΕΙ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Η ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΔΥΝΑΜΙΚΗΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΓΙΑ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΗΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ: ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ

Η ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΔΥΝΑΜΙΚΗΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΓΙΑ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΗΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ: ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΠΡΟΩΘΩΝΤΑΣ ΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ: ΜΙΑ ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ Η ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΔΥΝΑΜΙΚΗΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΓΙΑ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΗΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ: ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Λεωνίδας Κυριακίδης Αναστασία

Διαβάστε περισσότερα

Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Αθήνας

Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Αθήνας Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Αθήνας Τμήμα Ιατρικών εργαστηρίων & Προσχολικής Αγωγής Συντονίστρια: Επίκουρη Καθηγήτρια, Ελένη Μουσένα [Σύγχρονες Τάσεις στην Παιδαγωγική Επιστήμη] «Παιδαγωγικά μέσω Καινοτόμων

Διαβάστε περισσότερα

Tα παράξενα και τα περίεργα στην απεραντοσύνη του Σύμπαντος και η Αστροφυσική προσέγγισή τους

Tα παράξενα και τα περίεργα στην απεραντοσύνη του Σύμπαντος και η Αστροφυσική προσέγγισή τους ΣΧΕΔΙΟ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Σχ. Έτος: 2015-2016 ΣΧΟΛΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ Α ΑΡΣΑΚΕΙΟ ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΨΥΧΙΚΟΥ Ο ΤΙΤΛΟΣ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: Tα παράξενα και τα περίεργα στην απεραντοσύνη του Σύμπαντος και

Διαβάστε περισσότερα

Μαθηµατικά και Πληροφορική. ιδακτική Αξιοποίηση του ιαδικτύου για τη Μελέτη και την Αυτο-αξιολόγηση των Μαθητών.

Μαθηµατικά και Πληροφορική. ιδακτική Αξιοποίηση του ιαδικτύου για τη Μελέτη και την Αυτο-αξιολόγηση των Μαθητών. Μαθηµατικά και Πληροφορική. ιδακτική Αξιοποίηση του ιαδικτύου για τη Μελέτη και την Αυτο-αξιολόγηση των Μαθητών. Σαράφης Ιωάννης Τίκβα Χριστίνα Πέρδος Αθανάσιος HTUsarafis@kalamari.grUTH HTUtikva@kalamari.grUTH

Διαβάστε περισσότερα

Τι μαθησιακός τύπος είναι το παιδί σας;

Τι μαθησιακός τύπος είναι το παιδί σας; Για τους γονείς και όχι μόνο από το Τι μαθησιακός τύπος είναι το παιδί σας; Ακουστικός, οπτικός ή μήπως σφαιρικός; Ανακαλύψτε ποιος είναι ο μαθησιακός τύπος του παιδιού σας, δηλαδή με ποιο τρόπο μαθαίνει

Διαβάστε περισσότερα

Χημεία Β Λυκείου Γενικής Παιδείας: Όλα τα πειράματα σε προσομοίωση

Χημεία Β Λυκείου Γενικής Παιδείας: Όλα τα πειράματα σε προσομοίωση ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΠΡΑΚΤΙΚΑ 5 ου ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ, ΤΕΥΧΟΣ Γ Διδασκαλία τη Χημείας Με Νέες Τεχνολογίες Χημεία Β Λυκείου Γενικής Παιδείας: Όλα τα πειράματα σε προσομοίωση Γεώργιος Ξεντές

Διαβάστε περισσότερα

Ευρωπαϊκή Ολυμπιάδα Φυσικών Επιστημών 2014 Τοπικός διαγωνισμός στη Χημεία Ονοματεπώνυμο μαθητών. Το σενάριο

Ευρωπαϊκή Ολυμπιάδα Φυσικών Επιστημών 2014 Τοπικός διαγωνισμός στη Χημεία Ονοματεπώνυμο μαθητών. Το σενάριο ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΑ ΚΕΝΤΡΑ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Β' ΑΘΗΝΑΣ Ευρωπαϊκή Ολυμπιάδα Φυσικών Επιστημών 2014 Τοπικός διαγωνισμός στη Χημεία 07-12-2013 α. β. γ. Ονοματεπώνυμο μαθητών Σχολείο Το σενάριο Δυο μαθητές βγαίνοντας

Διαβάστε περισσότερα

«ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ» ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ Β ΦΑΣΗΣ

«ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ» ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ Β ΦΑΣΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΣΧΟΛΗ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ «ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ» ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ Β ΦΑΣΗΣ ΣΥΝΟΠΤΙΚΕΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ Διδάσκουσες:

Διαβάστε περισσότερα

Eκπαίδευση Εκπαιδευτών Ενηλίκων & Δία Βίου Μάθηση

Eκπαίδευση Εκπαιδευτών Ενηλίκων & Δία Βίου Μάθηση Πρόγραμμα Eξ Aποστάσεως Eκπαίδευσης (E learning) Eκπαίδευση Εκπαιδευτών Ενηλίκων & Δία Βίου Μάθηση Οδηγός Σπουδών Το πρόγραμμα εξ αποστάσεως εκπαίδευσης ( e-learning ) του Πανεπιστημίου Πειραιά του Τμήματος

Διαβάστε περισσότερα

Ποιος θα έχει το πάνω χέρι; Μετρήσεις μάζας και όγκου υγρών σωμάτων, υπολογισμοί και εφαρμογές της πυκνότητας τους.

Ποιος θα έχει το πάνω χέρι; Μετρήσεις μάζας και όγκου υγρών σωμάτων, υπολογισμοί και εφαρμογές της πυκνότητας τους. Ποιος θα έχει το πάνω χέρι; Μετρήσεις μάζας και όγκου υγρών σωμάτων, υπολογισμοί και εφαρμογές της πυκνότητας τους. Επαρκές Σενάριο Γνωστικό αντικείμενο: Χημεία Δημιουργός: Χριστίνα Μαστή ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Ο πρώτος ηλικιακός κύκλος αφορά μαθητές του νηπιαγωγείου (5-6 χρονών), της Α Δημοτικού (6-7 χρονών) και της Β Δημοτικού (7-8 χρονών).

Ο πρώτος ηλικιακός κύκλος αφορά μαθητές του νηπιαγωγείου (5-6 χρονών), της Α Δημοτικού (6-7 χρονών) και της Β Δημοτικού (7-8 χρονών). Μάθημα 5ο Ο πρώτος ηλικιακός κύκλος αφορά μαθητές του νηπιαγωγείου (5-6 χρονών), της Α Δημοτικού (6-7 χρονών) και της Β Δημοτικού (7-8 χρονών). Ο δεύτερος ηλικιακός κύκλος περιλαμβάνει την ηλικιακή περίοδο

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΕΔΡΙΟ «ΠΡΟΩΘΩΝΤΑΣ ΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ: ΜΙΑ ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ»

ΣΥΝΕΔΡΙΟ «ΠΡΟΩΘΩΝΤΑΣ ΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ: ΜΙΑ ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ» ΣΥΝΕΔΡΙΟ «ΠΡΟΩΘΩΝΤΑΣ ΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ: ΜΙΑ ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ» του Διεθνούς Ερευνητικού Προγράμματος: Ανάπτυξη θεωρητικού σχήματος κατανόησης της ποιότητας στην εκπαίδευση: Εγκυροποίηση του

Διαβάστε περισσότερα

Η Επιστήµη της Κοινωνιολογίας

Η Επιστήµη της Κοινωνιολογίας ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ Η Επιστήµη της Κοινωνιολογίας 1. Ορισµός και αντικείµενο της Κοινωνιολογίας 1.1. Κοινωνιολογία και κοινωνία Ερωτήσεις του τύπου «σωστό λάθος» Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις ως Σωστές ή Λανθασµένες,

Διαβάστε περισσότερα

Άσκηση 7η. Χημική Ισορροπία. Εργαστήριο Χημείας Τμήμα ΔΕΑΠΤ Πανεπιστήμιο Πατρών

Άσκηση 7η. Χημική Ισορροπία. Εργαστήριο Χημείας Τμήμα ΔΕΑΠΤ Πανεπιστήμιο Πατρών Άσκηση 7η Χημική Ισορροπία Εργαστήριο Χημείας Τμήμα ΔΕΑΠΤ Πανεπιστήμιο Πατρών Η έννοια της Χημικής Ισορροπίας Υπάρχουν χηµικές αντιδράσεις που εξελίσσονται προς µία µόνο μόνο κατεύθυνση, όπως π.χ. η σύνθεση

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΣΤΑ ΓΝΩΣΤΙΚΑ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ ΤΟΥ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΥ ΠΕΔΙΟΥ: ΦΥΣΙΚΏΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ

ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΣΤΑ ΓΝΩΣΤΙΚΑ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ ΤΟΥ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΥ ΠΕΔΙΟΥ: ΦΥΣΙΚΏΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΣΤΑ ΓΝΩΣΤΙΚΑ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ ΤΟΥ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΥ ΠΕΔΙΟΥ: ΦΥΣΙΚΏΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ Ανανέωση του αντικειµένου Η καλύτερη προσέγγιση θα πρέπει να επιτρέπει τον πειραµατισµό.

Διαβάστε περισσότερα

Π. Καριώτογλου. Παιδαγωγική Σχολή, Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας

Π. Καριώτογλου. Παιδαγωγική Σχολή, Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΥΠΗΡΕΤΟΥΝΤΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΣΤΙΣ ΦΥΣΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ: ΤΟ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ STED Π. Καριώτογλου Παιδαγωγική Σχολή, Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας Η παρουσίαση γίνεται στο πλαίσιο του προγράμματος

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΟΙΟΤΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ

ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΟΙΟΤΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΟΙΟΤΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ Τομέας Έρευνας ΚΕΘΕΑ Η ποιοτική έρευνα επιχειρεί να περιγράψει, αναλύσει, κατανοήσει, ερμηνεύσει κοινωνικά φαινόμενα, έννοιες ή συμπεριφορές επιχειρεί να απαντήσει το γιατί

Διαβάστε περισσότερα

6.5 Ανάπτυξη, εφαρμογή και αξιολόγηση εκπαιδευτικών σεναρίων και δραστηριοτήτων ανά γνωστικό αντικείμενο

6.5 Ανάπτυξη, εφαρμογή και αξιολόγηση εκπαιδευτικών σεναρίων και δραστηριοτήτων ανά γνωστικό αντικείμενο 6.5 Ανάπτυξη, εφαρμογή και αξιολόγηση εκπαιδευτικών σεναρίων και δραστηριοτήτων ανά γνωστικό αντικείμενο Το εκπαιδευτικό σενάριο Η χρήση των Τ.Π.Ε. στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση θα πρέπει να γίνεται με οργανωμένο

Διαβάστε περισσότερα

ΓΥΜΝΑΣΙΟ.. ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2016 Δειγματικό εξεταστικό δοκίμιο

ΓΥΜΝΑΣΙΟ.. ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2016 Δειγματικό εξεταστικό δοκίμιο ΓΥΜΝΑΣΙΟ.. ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: 2015 2016 ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2016 Δειγματικό εξεταστικό δοκίμιο ΜΑΘΗΜΑ: ΧΗΜΕΙΑ ΤΑΞΗ: Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: /06 /2016 ΧΡΟΝΟΣ: 90 λεπτά (ΧΗΜΕΙΑ /ΒΙΟΛΟΓΙΑ)

Διαβάστε περισσότερα

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ-ΙΟΥΝΙΟΥ

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ-ΙΟΥΝΙΟΥ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2016-2017 ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ-ΙΟΥΝΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑ : ΧΗΜΕΙΑ ΤΑΞΗ : Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ : 26/5/17 ΧΡΟΝΟΣ : 90 λεπτά (ΧΗΜΕΙΑ+ΒΙΟΛΟΓΙΑ) ΒΑΘΜΟΣ ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΩΣ :.

Διαβάστε περισσότερα

12/11/16. Τι είναι «ερευνητικό πρόβλημα» 1/2. Τι είναι «ερευνητικό πρόβλημα» 2/2

12/11/16. Τι είναι «ερευνητικό πρόβλημα» 1/2. Τι είναι «ερευνητικό πρόβλημα» 2/2 Τι είναι «ερευνητικό πρόβλημα» 1/2... είναι ένα εκπαιδευτικό θέμα ή ζήτημα που ένας ερευνητής παρουσιάζει και αιτιολογεί σε μία έρευνητική μελέτη θέμα πρόβλημα σκοπός - ερωτήματα Τι είναι «ερευνητικό πρόβλημα»

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΛΛΟ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗΣ ΤΑΞΗΣ: ΕΝΑ ΜΟΝΤΕΛΟ ΓΙΑ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΣΜΟ (2 η

ΦΥΛΛΟ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗΣ ΤΑΞΗΣ: ΕΝΑ ΜΟΝΤΕΛΟ ΓΙΑ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΣΜΟ (2 η ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΜΑΘΗΜΑ: ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ/ Ε εξάμηνο ΦΥΛΛΟ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗΣ ΤΑΞΗΣ: ΕΝΑ ΜΟΝΤΕΛΟ ΓΙΑ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΣΜΟ (2 η Παρατήρηση) Διδακτικές διαστάσεις/

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ Ατμοσφαιρική ρύπανση: Η όξινη βροχή. Ηλικιακή ομάδα 9-12

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ Ατμοσφαιρική ρύπανση: Η όξινη βροχή. Ηλικιακή ομάδα 9-12 ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ Ατμοσφαιρική ρύπανση: Η όξινη βροχή Ηλικιακή ομάδα 9-12 Φυσική καταστροφή, ηλικιακή ομάδα, γνωστικό αντικείμενο Το σενάριο απευθύνεται σε μαθητές δημοτικού ηλικίας 9-12 ετών (Δ, Ε,

Διαβάστε περισσότερα

ΜΙΑ ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ: ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΤΩΝ ΒΑΘΜΟΛΟΓΙΩΝ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΕΝΟΣ ΛΥΚΕΙΟΥ ΑΠΟ ΤΟ 2000 ΩΣ ΤΟ 2013.

ΜΙΑ ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ: ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΤΩΝ ΒΑΘΜΟΛΟΓΙΩΝ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΕΝΟΣ ΛΥΚΕΙΟΥ ΑΠΟ ΤΟ 2000 ΩΣ ΤΟ 2013. ΜΙΑ ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ: ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΤΩΝ ΒΑΘΜΟΛΟΓΙΩΝ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΕΝΟΣ ΛΥΚΕΙΟΥ ΑΠΟ ΤΟ 2000 ΩΣ ΤΟ 2013. Πρακτικές και καινοτομίες στην εκπαίδευση και την έρευνα. Άγγελος Μπέλλος Καθηγητής Μαθηματικών

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ. ΜΟΙΡΑΖΟΜΑΣΤΕ ΙΔΕΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΣΤΟ ΞΕΚΙΝΗΜΑ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ. ΜΟΙΡΑΖΟΜΑΣΤΕ ΙΔΕΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΣΤΟ ΞΕΚΙΝΗΜΑ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΧΡΟΝΙΑΣ 1 η ΔΙΗΜΕΡΙΔΑ (ΑΛΛΗΛΟ-)ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ. ΜΟΙΡΑΖΟΜΑΣΤΕ ΙΔΕΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΣΤΟ ΞΕΚΙΝΗΜΑ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΧΡΟΝΙΑΣ 2012-2013. Διοργάνωση: Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Β. Καλοκύρη Παρασκευή 14 - Σάββατο

Διαβάστε περισσότερα

Γυμνάσιο «Βεργίνα» Λάρνακας Σχολική Χρονιά ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2016

Γυμνάσιο «Βεργίνα» Λάρνακας Σχολική Χρονιά ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2016 Γυμνάσιο «Βεργίνα» Λάρνακας Σχολική Χρονιά 2015 2016 ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2016 Μάθημα: ΧΗΜΕΙΑ Τάξη: Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Ημερομηνία: 10/06/2016 Διάρκεια: 90 λεπτά (ΧΗΜΕΙΑ / ΒΙΟΛΟΓΙΑ) ΒΑΘΜΟΣ ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΩΣ:..

Διαβάστε περισσότερα

Μαθηματικά και Πληροφορική. Διδακτική Αξιοποίηση του Διαδικτύου για τη Μελέτη και την Αυτο-αξιολόγηση των Μαθητών.

Μαθηματικά και Πληροφορική. Διδακτική Αξιοποίηση του Διαδικτύου για τη Μελέτη και την Αυτο-αξιολόγηση των Μαθητών. Μαθηματικά και Πληροφορική. Διδακτική Αξιοποίηση του Διαδικτύου για τη Μελέτη και την Αυτο-αξιολόγηση των Μαθητών. Α. Πέρδος 1, I. Σαράφης, Χ. Τίκβα 3 1 Ελληνογαλλική Σχολή Καλαμαρί perdos@kalamari.gr

Διαβάστε περισσότερα

Ένα Εκπαιδευτικό Πλαίσιο Σχεδιασμού Ανοικτής και Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης

Ένα Εκπαιδευτικό Πλαίσιο Σχεδιασμού Ανοικτής και Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης Ένα Εκπαιδευτικό Πλαίσιο Σχεδιασμού Ανοικτής και Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης Χαρούλα Αγγελή cangeli@ucy.ac.cy Τμήμα Επιστημών της Αγωγής 1 Το περιβάλλον της συνεργασίας Συνεργασία μεταξύ πανεπιστημιακών

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΧΝΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΡΕΥΝΑ TIMSS

ΣΥΧΝΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΡΕΥΝΑ TIMSS ΕΘΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ TIMSS 2015 ΣΥΧΝΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΡΕΥΝΑ TIMSS Τι είναι η Έρευνα TIMSS; Η Έρευνα Trends in International Mathematics and Science Study (TIMSS) του Διεθνούς Οργανισμού για την Αξιολόγηση

Διαβάστε περισσότερα

59 3. ΧΗΜΙΚΗ ΚΙΝΗΤΙΚΗ

59 3. ΧΗΜΙΚΗ ΚΙΝΗΤΙΚΗ 3. ΧΗΜΙΚΗ ΚΙΝΗΤΙΚΗ 59 60 61 ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΩΡΑ: 11 ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Χημική Κινητική 3.1 Αντικείμενο χημικής κινητικής Ορισμός ταχύτητας αντίδρασης ΣΤΟΧΟΙ Στο τέλος αυτής της διδακτική ώρας θα πρέπει ο μαθητής

Διαβάστε περισσότερα

þÿ¼ ½ ±Â : ÁÌ» Â Ä Å ÃÄ ²µ þÿä Å ÃÇ»¹º Í Á³ Å

þÿ¼ ½ ±Â : ÁÌ» Â Ä Å ÃÄ ²µ þÿä Å ÃÇ»¹º Í Á³ Å Neapolis University HEPHAESTUS Repository School of Economic Sciences and Business http://hephaestus.nup.ac.cy Master Degree Thesis 2015 þÿ ½»Åà Äɽ µ½½ ¹Î½ Ä Â þÿ±¾¹»ì³ à  º±¹ Ä Â þÿ±à ĵ»µÃ¼±Ä¹ºÌÄ Ä±Â

Διαβάστε περισσότερα

Ποιοτική μεθοδολογία έρευνας στη Διδακτική των Μαθηματικών Ενότητα 1: Η έρευνα στη Διδακτική των Μαθηματικών

Ποιοτική μεθοδολογία έρευνας στη Διδακτική των Μαθηματικών Ενότητα 1: Η έρευνα στη Διδακτική των Μαθηματικών Ποιοτική μεθοδολογία έρευνας στη Διδακτική των Μαθηματικών Ενότητα 1: Η έρευνα στη Διδακτική των Μαθηματικών Πόταρη Δέσποινα, Σακονίδης Χαράλαμπος Σχολή Θετικών επιστημών Τμήμα Μαθηματικών Η εκπαιδευτική

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΕΥΝΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΣΕ ΧΩΡΕΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ

ΕΡΕΥΝΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΣΕ ΧΩΡΕΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ «ΠΡΟΩΘΩΝΤΑΣ ΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ: ΜΙΑ ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΕΡΕΥΝΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΣΕ ΧΩΡΕΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ Χαράλαμπος Χαραλάμπους Τμήμα Επιστημών της Αγωγής, Πανεπιστήμιο

Διαβάστε περισσότερα

Δραστηριότητες των μαθητών (Λαβουαζιέ (Lavoisier) και η διατήρηση της μάζας) 1

Δραστηριότητες των μαθητών (Λαβουαζιέ (Lavoisier) και η διατήρηση της μάζας) 1 Δραστηριότητες των μαθητών (Λαβουαζιέ (Lavoisier) και η διατήρηση της μάζας) Δραστηριότητα 1 Θα παρακολουθήσετε ένα video με αφήγηση ή θα ακούσετε μια ιστορία από το δάσκαλό σας για τoν Lavoisier και τα

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ και ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΠΑΡΚΕΙΑΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ. Ενότητα 4: Ερευνώντας τη Φωτοσύνθεση

ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ και ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΠΑΡΚΕΙΑΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ. Ενότητα 4: Ερευνώντας τη Φωτοσύνθεση ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ και ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΠΑΡΚΕΙΑΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Ενότητα 4: Ερευνώντας τη Φωτοσύνθεση Ομάδα Αναλυτικών Προγραμμάτων Βιολογίας Σχολική Χρονιά: 2014-2015 ΓΕΝΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ A. Οι μαθητές να κατανοήσουν

Διαβάστε περισσότερα

Κάθε επιλογή, κάθε ενέργεια ή εκδήλωση του νηπιαγωγού κατά τη διάρκεια της εκπαιδευτικής διαδικασίας είναι σε άμεση συνάρτηση με τις προσδοκίες, που

Κάθε επιλογή, κάθε ενέργεια ή εκδήλωση του νηπιαγωγού κατά τη διάρκεια της εκπαιδευτικής διαδικασίας είναι σε άμεση συνάρτηση με τις προσδοκίες, που ΕΙΣΑΓΩΓΗ Οι προσδοκίες, που καλλιεργούμε για τα παιδιά, εμείς οι εκπαιδευτικοί, αναφέρονται σε γενικά κοινωνικά χαρακτηριστικά και παράλληλα σε ατομικά ιδιοσυγκρασιακά. Τέτοια γενικά κοινωνικο-συναισθηματικά

Διαβάστε περισσότερα

Το ΔΕΠΠΣ- ΑΠΣ των Φυσικών Επιστημών της Ε και Στ Δημοτικού Τα Νέα Διδακτικά Βιβλία των Φυσικών Επιστημών της Ε και Στ Δημοτικού

Το ΔΕΠΠΣ- ΑΠΣ των Φυσικών Επιστημών της Ε και Στ Δημοτικού Τα Νέα Διδακτικά Βιβλία των Φυσικών Επιστημών της Ε και Στ Δημοτικού Το ΔΕΠΠΣ- ΑΠΣ των Φυσικών Επιστημών της Ε Τα Νέα Διδακτικά Βιβλία των Φυσικών Επιστημών της Ε Ειδικοί σκοποί ΑΠΣ Κατανόηση: φυσικού κόσμου νόμων που τον διέπουν φυσικών φαινομένων διαδικασιών που οδηγούν

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΙΓΜΙΑΙΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΣΤΕΡΕΟΥ ΜΕΙΓΜΑΤΟΣ ΥΛΙΚΟΥ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΕΛΕΓΧΟΜΕΝΗ ΦΥΣΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ

ΣΤΙΓΜΙΑΙΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΣΤΕΡΕΟΥ ΜΕΙΓΜΑΤΟΣ ΥΛΙΚΟΥ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΕΛΕΓΧΟΜΕΝΗ ΦΥΣΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ Σχολή Μηχανικής και Τεχνολογίας Πτυχιακή εργασία ΣΤΙΓΜΙΑΙΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΣΤΕΡΕΟΥ ΜΕΙΓΜΑΤΟΣ ΥΛΙΚΟΥ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΕΛΕΓΧΟΜΕΝΗ ΦΥΣΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ Χριστόδουλος Χριστοδούλου Λεμεσός, Μάϊος 2017 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

Διαβάστε περισσότερα

WINTER. Template. Χημεία Γενικού Λυκείου Διδακτέα ύλη και οδηγίες διδασκαλίας των μαθημάτων

WINTER. Template. Χημεία Γενικού Λυκείου Διδακτέα ύλη και οδηγίες διδασκαλίας των μαθημάτων WINTER Χημεία Γενικού Λυκείου 2016-17 Template Διδακτέα ύλη και οδηγίες διδασκαλίας των μαθημάτων Χημεία Γενικού Λυκείου 2016-17 Οδηγίες 150658/Δ2/15-09-2016 Ξεκινούν με τα βασικότερα προσδοκώμενα μαθησιακά

Διαβάστε περισσότερα

Α-1 Το στοιχείο Χ διαθέτει ιόν με φορτίο -2 έχει 10 ηλεκτρόνια και 16 νετρόνια να βρεθεί ο ατομικός αριθμός και ο μαζικός αριθμός του στοιχείου Χ.

Α-1 Το στοιχείο Χ διαθέτει ιόν με φορτίο -2 έχει 10 ηλεκτρόνια και 16 νετρόνια να βρεθεί ο ατομικός αριθμός και ο μαζικός αριθμός του στοιχείου Χ. . Ατομικός Μαζικός αριθμός και υποατομικά σωματίδια Α-1 Το στοιχείο Χ διαθέτει ιόν με φορτίο -2 έχει 10 ηλεκτρόνια και 16 νετρόνια να βρεθεί ο ατομικός αριθμός και ο μαζικός αριθμός του στοιχείου Χ. Α-2

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΕΝΝΟΙΩΝ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ Μ. Εργαζάκη Μ ά θ η μ α 1: «Ε ι σ α γ ω γ ή»

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΕΝΝΟΙΩΝ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ Μ. Εργαζάκη Μ ά θ η μ α 1: «Ε ι σ α γ ω γ ή» ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΕΝΝΟΙΩΝ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ Μ. Εργαζάκη Μ ά θ η μ α 1: «Ε ι σ α γ ω γ ή» Τα σημερινά μας θέματα Το περίγραμμα του μαθήματος η ερευνητική περιοχή της «Διδακτικής της Βιολογίας»

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΚΤΕΑ ΥΛΗ ΧΗΜΕΙΑΣ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ 2015-16

ΔΙΔΑΚΤΕΑ ΥΛΗ ΧΗΜΕΙΑΣ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ 2015-16 ΔΙΔΑΚΤΕΑ ΥΛΗ ΧΗΜΕΙΑΣ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ 205-6 ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ Οι μαθητές και οι μαθήτριες θα πρέπει να είναι σε θέση: ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΠΑΡΚΕΙΑΣ Διδ. περ. Σύνολο διδ.περ.. Η συμβολή της Χημείας στην εξέλιξη του πολιτισμού

Διαβάστε περισσότερα

Διάγραμμα Μαθήματος. Σελίδα1 5

Διάγραμμα Μαθήματος. Σελίδα1 5 Διάγραμμα Μαθήματος Κωδικός Μαθήματος Τίτλος Μαθήματος Πιστωτικές Μονάδες ECTS EDUC-538A Αναλυτικό Πρόγραμμα Εικαστικών 9 Τεχνών: Θεωρία και Σχολική Πρακτική Προαπαιτούμενα Τμήμα Εξάμηνο Κανένα Παιδαγωγικών

Διαβάστε περισσότερα

ΧΗΜΙΚΗ ΚΙΝΗΤΙΚΗ ΓΕΝΙΚΑ. Σύντομη αναφορά στον όρο «Χημική κινητική» ΠΩΣ ΟΔΗΓΟΥΜΑΣΤΕ ΣΤΑ ΑΝΤΙΔΡΩΝΤΑ

ΧΗΜΙΚΗ ΚΙΝΗΤΙΚΗ ΓΕΝΙΚΑ. Σύντομη αναφορά στον όρο «Χημική κινητική» ΠΩΣ ΟΔΗΓΟΥΜΑΣΤΕ ΣΤΑ ΑΝΤΙΔΡΩΝΤΑ ΧΗΜΙΚΗ ΚΙΝΗΤΙΚΗ ΓΕΝΙΚΑ Σύντομη αναφορά στον όρο «Χημική κινητική» ΠΩΣ ΟΔΗΓΟΥΜΑΣΤΕ ΣΤΑ ΑΝΤΙΔΡΩΝΤΑ Α] ΘΕΩΡΙΑ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΩΝ Arrhenius Για να αντιδράσουν δυο μόρια πρέπει να συγκρουστούν αποτελεσματικά, δηλαδή

Διαβάστε περισσότερα

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΡΑΔΙΠΠΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ ΓΡΑΠΤΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ ΧΡΟΝΟΣ: 2 Ώρες (Χημεία + Βιολογία)

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΡΑΔΙΠΠΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ ΓΡΑΠΤΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ ΧΡΟΝΟΣ: 2 Ώρες (Χημεία + Βιολογία) ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΡΑΔΙΠΠΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2012-2013 ΓΡΑΠΤΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2013 ΜΑΘΗΜΑ: XHMEIA (20/100) ΤΑΞΗ: Γ Γυμνασίου ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ:12 /6/2013 ΧΡΟΝΟΣ: 2 Ώρες (Χημεία + Βιολογία) ΒΑΘΜΟΛΟΓΙΑ Αριθμητικά:.

Διαβάστε περισσότερα

Συμπεράσματα για την έννοια της ύλης

Συμπεράσματα για την έννοια της ύλης Έρευνα 1 Stavy, R. (1991). Children s ideas about matter Συμπεράσματα για την έννοια της ύλης Βρέθηκε ότι η έννοια της ύλης (μακροσκοπικά) που διέθεταν οι μαθητές συγκρινόμενη με την αντίστοιχη επιστημονική

Διαβάστε περισσότερα

Γεωµετρία Β' Λυκείου. Συµµεταβολή µεγεθών. Εµβαδόν ισοσκελούς τριγώνου. Σύστηµα. συντεταγµένων. Γραφική παράσταση συνάρτησης. Μέγιστη - ελάχιστη τιµή.

Γεωµετρία Β' Λυκείου. Συµµεταβολή µεγεθών. Εµβαδόν ισοσκελούς τριγώνου. Σύστηµα. συντεταγµένων. Γραφική παράσταση συνάρτησης. Μέγιστη - ελάχιστη τιµή. Σενάριο 6. Συµµεταβολές στο ισοσκελές τρίγωνο Γνωστική περιοχή: Γεωµετρία Β' Λυκείου. Συµµεταβολή µεγεθών. Εµβαδόν ισοσκελούς τριγώνου. Σύστηµα συντεταγµένων. Γραφική παράσταση συνάρτησης. Μέγιστη - ελάχιστη

Διαβάστε περισσότερα

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΡΑΔΙΠΠΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ ΧΡΟΝΟΣ: 2 Ώρες (Χημεία + Φυσική)

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΡΑΔΙΠΠΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ ΧΡΟΝΟΣ: 2 Ώρες (Χημεία + Φυσική) ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΡΑΔΙΠΠΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2014-2015 ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2015 ΜΑΘΗΜΑ: XHMEIA (35/100) ΤΑΞΗ: Β Γυμνασίου ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 8/6/2015. ΧΡΟΝΟΣ: 2 Ώρες (Χημεία + Φυσική) ΒΑΘΜΟΛΟΓΙΑ Αριθμητικά:.

Διαβάστε περισσότερα