HOPE II Πρόγραμμα Ελπίδα II

Transcript

1 Με την υποστήριξη του Προγράμματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης «Ευρώπη για τους Πολίτες» Commemorating the victims of Nazism HOPE II Πρόγραμμα Ελπίδα II Active European Remembrance The Story of Europe Remembrance and the Circle of European Friends who Resisted Hitler Η ιστορία της ενεργούς μνήμης της Ευρώπης Εκείνοι που αντιστάθηκαν στο Χίτλερ Δευτέρα, 3 Φεβρουαρίου 2014 Monday, February Εγγραφές, Αφίξεις προσκεκλημένων Registration, Arrival of the guests Έναρξη - Καλωσόρισμα προσκεκλημένων - Χαιρετισμοί Opening - Welcoming reception of participants Γρηγοράκος Παναγιώτης, Γενικός Γραμματέας Δήμου Χαϊδαρίου, Grigorakos Panagiotis, General Secretary of Haidari Municipality H αντίσταση στην Αθήνα Τα σπουδαιότερα γεγονότα, The resistance in Athens capital city (GR) The most important facts Ενώ οι αντάρτες στα βουνά χτυπούσαν τους κατακτητές, στις πόλεις ο αγώνας έπαιρνε άλλη μορφή. Σ' αυτόν, με πρωτοπόρα τη νεολαία, μετέχουν πολίτες κάθε κοινωνικής τάξης και κάθε πολιτικής απόχρωσης. Στις 25 Μαρτίου του 1942 στην Αθήνα γίνεται η πρώτη φοιτητική διαδήλωση ενώ στις 22 Απριλίου η πρώτη καθολική απεργία των δημοσίων υπαλλήλων. Στις 22 Σεπτεμβρίου, μέλη μιας μικρής αντιστασιακής οργάνωσης, της ΠΕΑΝ (Πανελλήνια Ένωση Αγωνιζομένων Νέων) ανατινάζουν, τα γραφεία της φασιστικής οργάνωσης ΕΣΠΟ (Εθνική Σοσιαλιστική Πατριωτική Οργάνωση). Το Φεβρουάριο του 1943 το ΕΑΜ ιδρύει τη νεολαιίστικη οργάνωση του Ενιαία Πανελλαδική Οργάνωση Νέων (ΕΠΟΝ), ενώ στις 28 Φεβρουαρίου η κηδεία του ποιητή Κωστή Παλαμά μεταβάλλεται σε αυθόρμητη λαϊκή διαδήλωση του λαού της Αθήνας κατά των κατακτητών. Στις 5 Μαρτίου 1943 μια γενική απεργία στην πρωτεύουσα ματαιώνει την επιστράτευση των Ελλήνων εργατών, τους οποίους οι Γερμανοί σκόπευαν να τους στείλουν στη Γερμανία για να δουλέψουν στα γερμανικά εργοστάσια. Στις 22 Ιουλίου του ίδιου χρόνου μια παναθηναϊκή

2 διαδήλωση διαμαρτυρίας εναντίον της σχεδιαζόμενης εισόδου των Βουλγάρων στη Θεσσαλονίκη πνίγεται στο αίμα από τα γερμανικά τανκς Ανακατασκευάζοντας τη μνήμη της κατοχικής Αθήνας, της Αντίστασης και των θυμάτων του αντιστασιακού αγώνα, Reconstructing the memory of Athens, of national resistance and of victims during the German occupation On line walk the streets and buildings of Athens where the major resistance activities of the Athenian people during the German occupation took part. An almost unknown part of the national history to international guests: On line περίπατος στους δρόμους και τα κτίρια της Αθήνας όπου σημειώθηκαν οι σημαντικότερες αντιστασιακές κινητοποιήσεις του αθηναϊκού λαού κατά την περίοδο της Κατοχής και η ανάδειξη ενός σημαντικού μέρους της ιστορίας της λιγότερο γνωστό στους Έλληνες, σχεδόν άγνωστο στους ξένους προσκεκλημένους: Η πρώτη διαδήλωση και η πρώτη απεργία του 1942 (πνευματικό κέντρο, Σταδίου) Η ανατίναξη του κτιρίου της ελληνικής ναζιστικής οργάνωσης ΕΣΠΟ (Πατησίων και Γλάδστωνος) Οι χώροι κράτησης και βασανισμού αντιστασιακών από τις γερμανικές αρχές κατοχής στην Κοραή Οι διαδηλώσεις ενάντια στην πολιτική επιστράτευση και η κατάληψη του Υπουργείου Εργασίας (Τοσίτσα) Οι αιματηρές μαζικές διαδηλώσεις του 1943 (Πανεπιστημίου και Ομήρου) Τα καζίνο των μαυραγοριτών και το στρατηγείο των ελληνικών σωμάτων ασφαλείας (Σανταρόζα) Καλλιανιώτης Θανάσης, ιστορικός, διδάκτωρ Ιστορίας ΑΠΘ, Kallianiotis Thanasis, PhD History of Aristotelio University of Thessaloniki (GR) Τα ολοκαυτώματα Πύργων και Ερμακιάς Εορδαίας, άνοιξη 1944 The Holocausts of Greek Villages Pirgos and Ermakia in Eordea, Kozani, an ancient kingdom and later administrative unit of Ancient Macedonia, Spring 1944 Στις εκτελέσεις, δηώσεις και πυρπολήσεις των οικισμών Πύργοι κι Ερμακιά οι θύτες ήταν άνδρες πολυπολιτισμικοί, δύο θρησκειών και τεσσάρων εθνικοτήτων, όπως πιστοποιεί και η αναφορά αξιωματικού του ΕΛΑΣ για το ολοκαύτωμα του πρώτου οικισμού: «δεν έχει μείνει φυλή του Ισραήλ να μη σφάζει και να μη κατακρεουργεί Έλληνες». Απλούστερα αυτόπτης μάρτυρας χαρακτήρισε τα εχθρικά στρατεύματα «μαζώματα». Έτσι στο ολοκαύτωμα των Πύργων συμμετείχαν: α) Γερμανοί άνδρες των SS και της Βέρμαχτ β) Ιταλοί που είχαν προσχωρήσει δια της βίας ή εθελοντικά στον Άξονα μετά την συνθηκολόγηση της πατρίδας τους το φθινόπωρο του προηγούμενου έτους γ) μουσουλμάνοι εθελοντές από το Τουρκμενιστάν, αντίπαλοι των Ρώσων δ) μισθοφόροι Έλληνες του Ελληνικού Εθελοντικού Σώματος «Γεώργιος Πούλος» που έδρευε στην Πτολεμαΐδα και ε) Έλληνες «Εθνικισταί» από τους περίγυρους οικισμούς, στα χωριά των οποίων είχαν επιτεθεί προηγουμένως οι αντάρτες του ΕΛΑΣ...

3 Ferran Palau, Μάουτχαουζεν εκπρόσωπος και των της Ισπανικής θυμάτων των οργάνωσης ναζιστικών «Φίλοι του στρατοπέδων συγκέντρωσης στην Ισπανία», representative of the Amical de Mauthausen y otros campos y de todas las victimas del Nazismo en Espana (ES) Οι γυναίκες της Ισπανίας στην Αντίσταση κατά του Ναζισμού The Spanish women in Resistance against Nazism Brachmann Ines, εκπρόσωπος Αυστριακού μουσείου Erinnern.at, representative of Erinnern.at museum (AT) Το μουσείο Erinnern.at και οι «Φωνές των Επιζώντων» Erinnern.at museum and the Voices of Survivors Οι φωτογραφίες της Αρετής Πριοβόλου - Η ιστορία του στρατοπέδου συγκέντρωσης της Ναζιστικής Γερμανίας που δημιούργησε η Γκεστάπο, μετά την άνοδο στην εξουσία του Αδόλφου Χίτλερ, το 1933, μέσα από το φωτογραφικό φακό της Αρετής Πριοβόλου Konzentrationslager Dachau: The story of the Nazi concentration camp that opened in Germany, intended to hold political prisoners Συγγελάκης Αριστομένης, Πρόεδρος Ένωσης θυμάτων Ολοκαυτώματος Δήμου Βιάννου νομού Κρήτης, Δημοτικός Σύμβουλος, Sigelakis Aristomenis, President of the Union of victims of the Holocaust in Municipality of Vianos, in the Heraklio regional unit, Crete, Greece, Municipal Councilor (GR) Εις μνήμην των θυμάτων του Ναζισμού Commemorating the Nazi victims 14 Σεπτεμβρίου 1943: Ομαδική σφαγή αμάχων στη Βιάννο της Κρήτης από τις

4 γερμανικές δυνάμεις. Έως τις 16 Σεπτέμβρη, 401 κάτοικοι της περιοχής εκτελέστηκαν και 980 κατοικίες σε 10 χωριά καταστράφηκαν. Στα πτώματα, πάνω στα κατακρεουργημένα κορμιά, έμενε αποτυπωμένη η ανείπωτη ναζιστική θηριωδία. Ιm September 1943 wurde der Ortsteil im Rahmen des Massakers von Viannos durch deutsche Truppen weitgehend zerstört und nach dem Krieg wieder aufgebaut Χαμακιώτης Σωτήρης, επιζών Καλαβρυτινού Ολοκαυτώματος, Chamakiotis Sotiris, Survivor of the Holocaust in the village of Kalavrita, a town and a municipality in the mountainous east central part of the regional unit of Achaea, Greece (GR) Προσωπική Μαρτυρία Personal Testimony Τα Καλάβρυτα υπήρξαν μία από τις περιοχές της Ελλάδας που βίωσαν με τον σκληρότερο τρόπο τα γερμανικά αντίποινα κατά τη διάρκεια της κατοχής. Στις 13 Δεκεμβρίου 1943 ο γερμανικός στρατός κατοχής εκτέλεσε σχεδόν όλο τον ανδρικό πληθυσμό των Καλαβρύτων και έκαψε την πόλη. Για τον αριθμό θυμάτων και επιζώντων από τη σφαγή της 13ης Δεκεμβρίου αλλά για το συνολικό αριθμό των θυμάτων από την επιδρομή των Γερμανών στην περιοχή, έχουν διατυπωθεί κατά καιρούς αντιφατικοί αριθμοί. Οι περισσότερες αναφορές κάνουν λόγο για περισσότερους από 800 νεκρούς. Τα Καλάβρυτα είναι σήμερα χαρακτηρισμένος μαρτυρικός οικισμός. On 13 December 1943, in what is commemorated as the Massacre of Kalavryta, allegedly in retribution for the killing of 81 German soldiers captured by partisans during the Nazi occupation in World War II, German troops ordered all male residents of Kalavryta, aged 14 years and up, to gather in a field just outside the village. There, they machine-gunned down 696 of them. Only 13 survived. After that they burnt down the town before they left and the next day they burnt down the Monastery of Agia Lavra, birthplace of the Greek War of Independence. Post-war, the federal Government of Germany offered gestures of atonement in the form of free school books for the high school, scholarships for orphans of the massacre and built an old peoples' home. No German commanders, (e.g. Major Ebersberger who carried out the destruction of Kalavryta; Hauptmann Dohnert who led the firing party), were ever brought to justice for these events Peter Mulvany, Συντονιστής των Ιρλανδικών φορέων : «Ιρλανδοί Στρατιώτες Εκστρατείας Χάριτος (Β ΠΠ)», «Έργο Πολεμικού Μνημείου του Κολεγίου Trinity στο Δουβλίνο», Peter Mulvany B.C.L., HDip Arts Admin., Coordinator of : Irish Soldiers Pardons Campaign (WW2) and Trinity College Dublin War Memorial Project (IR) Θύματα των Ναζί στην Ιρλανδία Irish victims of the Nazis

5 ourmneyto. This poster (from around 1938) reads: "60,000 Reichsmark is what this person suffering from a hereditary defect costs the People's community during his lifetime. Fellow citizen, that is y Επιστημονική επιτροπή υποστήριξης προγράμματος, committee of the project HOPE II Scientific steering Ρατσιστικές πολιτικές των Ναζί, το πρόγραμμα Action T4, Race Politics of the NSDAP - Action T4 Action T4 was the name for Nazi Germany's "euthanasia programme" during which physicians murdered thousands of people who were "judged incurably sick, by critical medical examination". In October 1939 Hitler signed an "euthanasia decree" authorizing Phillipp Bouhler, the head of Hitler's private chancellery and Karl Brandt, Hitler's personal physician, to carry out the programme during which 70,273 people were killed at various extermination centres located at psychiatric hospitals in Germany and Austria. In addition to 'euthanasia' various other rationales for the programme have been offered, including eugenics, Darwinism, racial hygiene, and cost effectiveness. After the official termination of the programme physicians in German and Austrian facilities continued many of the practices that had been instituted under the program right up until the defeat of Germany in This 'unofficial' continuation of the Aktion T4 policies led to more than 200,000 additional deaths. In addition, technology that was developed under Aktion T4, particularly the use of lethal gas to effect large scale murder, was transferred to the medical division of the Reich Interior Ministry, along with transfers of personnel who had participated in the development of the technology. This technology, the personnel and the techniques developed to deceive victims were used in the implementation of industrial killings in mobile death vans and established extermination camps. The name T4 was an abbreviation of Tiergartenstraße 4, the address of a villa in the Berlin borough of Tiergarten, which was the headquarters of the Gemeinnützige Stiftung für Heil- und Anstaltspflege ("Charitable Foundation for Curative and Institutional Care"). The villa was destroyed, but a plaque set in the pavement on Tiergartenstraße marks its location and historic significance The Lilliputs were tortured by Mengele at Auschwitz Η ιστορία της οικογένειας νάνων Ovitz, προσωπική μαρτυρία του Warwick Davis, Α dwarf actor narrates the true story of the Seven Dwarves and the Angel of Death: The Ovitz family's Auschwitz survival story Under the Nazi Regime, the Grimm fairytale Snow White and the Seven Dwarves (along with countless others) was mutated into anti-semitic propaganda. But while Hitler was happy to use the Seven Dwarves to further his aims, his fascination with the Ovitz family led to more sinister aims... Warwick explores the history of the Ovitz family of seven Jewish dwarf performers, who performed throughout Eastern Europe using false papers. They managed to maintain their freedom and continue their tour until their capture in In the Auschwitz concentration camp queues, the Ovitz family were spotted by the

6 notorious Dr. Josef Mengele, who wanted to decipher the secrets of human growth. The family were deemed crucial to his research and isolated in special quarters. Warwick discovers their conditions as they quickly became human guinea pigs, enduring endless bizarre and agonizing experiments. They were paraded naked for the officers, and a film was sent to Hitler for his amusement. Parallel to the Ovitz' story Warwick recounts his own experiences of being a dwarf. At age 11 - and 2 foot 11" in height, Warwick got the role of the ewok 'Wicket' in Star Wars, as well as returning for other roles in the franchise. This is a personal, respectful and intelligent journey in which Warwick unearths a fascinating story and charts us through moving and inspirational territory, dark fairytales and human endurance Συζήτηση, Disussion Γιατί ο Μένγκελε μιλάει στη συλλογική μας μνήμη; Why Josef Mengele speaks to our collective memory? Ο Γιόζεφ Μένγκελε, 16 Μαρτίου 1911, Γκίντσμπουργκ, Γερμανία - 7 Φεβρουαρίου 1979, Βερτιόγκα, Βραζιλία, ήταν Γερμανός γιατρός του στρατοπέδου εξόντωσης Άουσβιτς Μπίρκεναου και διαβόητος ιδίως για τα πειράματα που έκανε με ανθρώπους, τα οποία οδηγούσαν συνήθως στον θάνατό τους. Έμεινε στην ιστορία ως ο Άγγελος του Θανάτου (Todesengel von Auschwitz). Josef Mengele was a German Schutzstaffel (SS) officer and physician in Auschwitz concentration camp during World War II. He was notorious for the selection of victims to be killed in the gas chambers and for performing unscientific and often deadly human experiments on prisoners Τέλος των πρωινών εργασιών, End of morning workshops Σταμούλη Χριστίνα, Δικηγόρος, Stamouli Christina, Lawyer Η διεκδίκηση των αποζημιώσεων για τα θύματα του Διστόμου Compensation claim for the victims of Distomo massacre, a town in western Boeotia, in Greece Στο Δίστομο του νομού Βοιωτίας έγινε Στις 10 Ιουνίου του 1944 μια εκ των μεγαλύτερων σφαγών αμάχων από τις στην Ελλάδα Γερμανικές κατοχικές δυνάμεις. Οι νεκροί έφτασαν τους 228, εκ των οποίων οι 117 γυναίκες και 111 άντρες, ανάμεσά τους 53 παιδιά κάτω των 16 χρόνων. Η μαρτυρία του απεσταλμένου του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού Eλβετού George Wehrly, ο οποίος έφτασε στο Δίστομο μετά λίγες μέρες, μιλάει για 600 νεκρούς στην ευρύτερη περιοχή.

7 The Distomo massacre (Massaker von Distomo) was a Nazi war crime perpetrated by members of the Waffen-SS in the village of Distomo, Greece, during the Axis occupation of Greece during World War II. On June 10, 1944, for over two hours, Waffen-SS troops of the 4th SS Polizei Panzergrenadier Division under the command of SS-Hauptsturmführer Fritz Lautenbach went door to door and massacred Greek civilians as part of a 'retaliation measure' for a partisan attack upon the unit. A total of 214 men, women and children were killed in Distomo, a small village near Delphi. According to survivors, SS forces "bayoneted babies in their cribs, stabbed pregnant women, and beheaded the village priest." Following the massacre, a Secret Field Police agent accompanying the German forces informed the authorities that, contrary to Lautenbach's official report, the German troops had come under attack several miles from Distomo and had not been fired upon "with mortars, machine-guns and rifles from the direction of Distomo". An inquiry was convened. Lautenbach admitted that he had gone beyond standing orders, but the tribunal found in his favour, holding that he had been motivated, not by negligence or ignorance, but by a sense of responsibility towards his men. Four relatives of victims brought legal proceedings against the German government to court in Livadeia, Greece, demanding reparations. On October 30, 1997, the court ruled in favour of the plaintiffs and awarded damages of 28 million Euros. Eventually in May 2000, the Areopag, the Greek High court, confirmed this ruling. The judgment, however, could not be enforced in Greece because, as necessary under Greek law, the execution of a judgment against a sovereign State is subject to the prior consent of the Minister of Justice, which was not given. The plaintiffs brought the case to court in Germany, demanding the aforementioned damages be paid to them. The claim was rejected at all levels of German court, citing the 1961 bilateral agreement concerning enforcement and recognition of judgments between Germany and Greece, and Section 328 of the German Code of Civil Procedure. Both required that Greece have jurisdiction, which it does not as the actions in question were sovereign acts by a state. According to the fundamental principles of international law, each country is immune from another state's jurisdiction. In November 2008, an Italian court ruled that the plaintiffs could take German property in Italy as compensation that was awarded by the Greek courts. The plaintiffs were awarded a villa in Menaggio, near Lake Como, which is owned by a German state nonprofit organization, as part of the restitution. In December 2008, the German government has filed a claim at the International Court of Justice in Den Haag. The aim being to establish that this kind of lawsuit does not fall under the competence of the Italian courts, that their rulings constitute an infringement of international law and that they constitute an infringement of Germany' sovereignty rights. In January 2011, the Prime Minister of Greece, George Papandreou, announced that the Greek Government will be represented at the International Court of Justice in relation to the claim for reparations by relatives of victims. In its 2012 final judgment, the court ruled that Italy had violated Germany's state immunity, and directed that the judgment by the Italian courts be retracted Βασιλειάδης Δαμιανός, μέλος του Εθνικού Συμβουλίου Διεκδίκησης των Οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα, Vasiliadis Damianos, member of National Council of Compensation Claim from Germany to Greece (GR) Το αίτημα των γερμανικών οφειλών προς την Ελλάδα, Compensation Claim from Germany to Greece Η Γερμανία ξεχνάει αλλά όχι και οι Έλληνες τις οφειλές από το θάνατο εκατομμυρίων Ελλήνων κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής στη διάρκεια του Β ΠΠ, το υποχρεωτικό πολεμικό δάνειο, τις υλικές καταστροφές, τις λεηλασίες και τις σφαγές των αμάχων του προκάλεσαν οι Ναζί.

8 Πασχόπουλος Γιώργος, Δήμαρχος Ελασσόνας, Paschopoulos Giorgos, Mayor of Elassona (GR) Τα Ολοκαυτώματα στο Δομένικο και Τσαριτσάνη Ελασσόνας The Holocausts in Domenico and Tsaritsani villages in Elassona, a town and a municipality in the Larissa regional unit in Greece «Τα ολοκαυτώματα ήταν για τους κατακτητές «μαθήματα τιμωρίας» σε όσους τόλμησαν να αντισταθούν, και τόλμησαν να υπερασπιστούν την εθνική τους κυριαρχία και αξιοπρέπεια. Σήμερα περισσότερο από ποτέ η μνήμη στους αγώνες και τις θυσίες του λαού μας έχει έναν ακόμα λόγο να παραμένει άσβεστη Χρέος όλων μας είναι να διατηρήσουμε ζωντανή τη μνήμη της σφαγής και τις κραυγές της απόγνωσης, για να φτάνουν στα μάτια και τα αυτιά των επίδοξων κάθε είδους κατακτητών, θυμίζοντας τους, πως το αίμα των λαών που σφαγιάζουν αφήνει ανεξίτηλα τα ίχνη του για πάντα στο Ελληνικό Χώμα και μεταλαμπαδεύεται από γενιά σε γενιά και πως τα εγκλήματα πολέμου και τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας δεν παραγράφονται, δεν σβήνονται, δεν λησμονιούνται Οι οικογένειες των θυμάτων του Δομίνικου, της Τσαριτσάνης, του Σαρανταπόρου, του Διστόμου, των Καλαβρύτων και των άλλων μαρτυρικών πόλεων απαιτούν αποζημίωση και δικαιοσύνη. Η καταβολή των αποζημιώσεων στην Ελλάδα είναι αναγκαία προϋπόθεση για να γυρίσει οριστικά η μαύρη σελίδα του φασισμού και για να προχωρήσουμε, με αλληλεγγύη και ανθρωπιά, προς ένα κοινό δημοκρατικό ευρωπαϊκό μέλλον» Προβολή βίντεο : Ιρλανδοί ναυτικοί στο στρατόπεδο καταναγκαστικής εργασίας Farge Video : Irish Seamen Slave Labour Camp Farge The Irishmen who refused to work voluntarily for Nazi Germany Between several Irish born British merchant seamen who had been serving aboard various British and allied merchant vessels and who had been captured by German commerce raiders, were later transported to Bordeaux and via Bremervörde to Stalag B/Sandbostel Concentration Camp, and ended up by late 1942 in Milag Nord, a merchant navy internment camp at Westertimke, Northern Germany. On the 27 th January 1943 thirty two Irishmen were selected by the Gestapo and transported from Milag Nord to Bremen, where they were invited to sign up to become free workers for Nazi Germany. THEY ALL REFUSED TO WORK FREI. With the support of the Europe for citizens programme of the European Union