Operational Programme Cross-Border Co-operation Bulgaria/Greece Υπηρεσία Διαχείρισης Προγραμμάτων Κοινοτικής Πρωτοβουλίας INTERREG

Transcript

1 Υπουργείο Οικονομίας & Οικονομικών Υπηρεσία Διαχείρισης Προγραμμάτων Κοινοτικής Πρωτοβουλίας INTERREG Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Διασυνοριακής Συνεργασίας Βουλγαρία / Ελλάδα Περιβαλλοντική Μελέτη Συντάχθηκε σύμφωνα με την Οδηγία 2001/42/EΚ για την εκτίμηση των επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων και προγραμμάτων στο περιβάλλον Version v5.2 Status: 31/07/2007 Status: 31/07/2007 0

2 Γλωσσάρι ακρωνυμίων Ακρωνύμιο ΔΑ ΕΑ ΑΠ ΔΠΣΠ ΔΣΣ ΕΑΣ ΕΕ EMEPA ΕΠ ΕΠ ΕΣ ΕΣΠΑ ΕΤΠΑ ΚΕΚΕ ΚΣ ΜΚΟ ΟΕ ΟΟΣΑ ΟΠ ΠΕΠ ΣΠΔ ΤΔ ΤΣ BG GR IAU IB MOEW MRDPW (MRRB) RIEW SEA ή ΣΕΠΕ Περιγραφή Διαχειριστική Αρχή Ελεγκτική Αρχή Αρχή Πιστοποίησης Διεύθυνση πολιτικής συνοχής για το περιβάλλον Διασυνοριακή συνεργασία Εθνικό αναπτυξιακό σχέδιο Ευρωπαϊκή Ένωση Οργανισμός διαχείρισης δραστηριοτήτων για την προστασία του περιβάλλοντος Επιτροπή παρακολούθησης Επιχειρησιακό πρόγραμμα Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Εθνικό στρατηγικό πλαίσιο αναφοράς Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης Κοινή επιτροπή καθοδήγησης έργου Κανονισμός του Συμβουλίου Μη κυβερνητική οργάνωση Ομάδα εργασίας Οργανισμός οικονομικής συνεργασίας και ανάπτυξης Ομάδα προγραμματισμού Περιφερειακό επιχειρησιακό πρόγραμμα Σύστημα πληροφοριών διαχείρισης Τελικός Δικαιούχος Ταμείο συνοχής Βουλγαρία Ελλάδα Εσωτερική μονάδα ελέγχου Ενδιάμεσος φορέας Υπουργείο περιβάλλοντος και υδάτων Υπουργείο περιφερειακής ανάπτυξης και δημοσίων έργων Περιφερειακές επιθεωρήσεις περιβάλλοντος και υδάτων Στρατηγική περιβαλλοντική αξιολόγηση ή Στρατηγική Εκτίμηση Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων Status: 31/07/2007 1

3 Πίνακας περιεχομένων 0 Μη Τεχνική Περίληψη Εισαγωγή Κύριοι Στόχοι και Περιεχόμενο του Προγράμματος Πεδίο Εφαρμογής και μέθοδος εκτίμησης Ευρύτεροι Περιβαλλοντικοί Στόχοι Στόχοι σε επίπεδο ΕΕ Περιβαλλοντικές θεματικές στρατηγικές Έγγραφα συναφή με την ΣΕΠΕ σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο Παρούσα κατάσταση, τάσεις και πιθανή εξέλιξη χωρίς το πρόγραμμα Τρέχουσα περιβαλλοντική κατάσταση Συναφή έργα διασυνοριακής συνεργασίας (ενδεικτικά) Περιβαλλοντικές τάσεις Μέθοδος και δυσχέρειες της εκτίμησης Μέθοδος εκτίμησης Διαμόρφωση και εκτίμηση εύλογων εναλλακτικών λύσεων Δυσχέρειες της εκτίμησης Εκτίμηση των πιθανών σημαντικών περιβαλλοντικών επιπτώσεων Συνοχή των αξόνων προτεραιότητας του προγράμματος (έκδ. 3.0) με το 6 ο ΠΔΠ (Πρόγραμμα Δράσης για το Περιβάλλον) Συνάφεια των αξόνων προτεραιότητας του προγράμματος με τα περιβαλλοντικά ζητήματα Πίνακες εκτίμησης Συμπεράσματα της εκτίμησης Περίληψη των συστάσεων Σύστημα παρακολούθησης Σχόλιο σχετικά με το πλαίσιο Προτάσεις βελτίωσης του Συστήματος Παρακολούθησης Δημόσιες Διαβουλεύσεις Status: 31/07/2007 2

4 9.1 Διαβουλεύσεις σχετικά με το έγγραφο πεδίου εφαρμογής της περιβαλλοντικής μελέτης Δημόσιες διαβουλεύσεις Βιβλιογραφία Συμμόρφωση με την Οδηγία 2001/42/EΚ Status: 31/07/2007 3

5 0 Μη Τεχνική Περίληψη Προγραμματισμός και πλαίσιο στρατηγικής εκτίμησης περιβαλλοντικών επιπτώσεων Η Ειδική Ομάδα Σχεδιασμού του Προγράμματος για τη διασυνοριακή συνεργασία Στόχος 3 ΕΠ ΔΣΣ Βουλγαρία-Ελλάδα ανέπτυξε ένα προσχέδιο επιχειρησιακό πρόγραμμα σύμφωνα με το άρθρο 6 του Κανονισμού ΕΤΠΑ 1083/2006. Η περιοχή του προγράμματος περιλαμβάνει τις περιφέρειες των Blagoevgrad, Smolyan, Kardjali, Haskovo, Δράμας, Έβρου, Καβάλας, Ροδόπης, Ξάνθης, Σερρών και Θεσσαλονίκης. Σύμφωνα με την Οδηγία ΣΕΠΕ (Στρατηγική Εκτίμηση Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων ή SEA) 2001/42/EΚ διεξήχθη μια στρατηγική περιβαλλοντική αξιολόγηση. Η παρούσα περιβαλλοντική μελέτη επεξεργάσθηκε ως μέρος της αξιολόγησης βάσει του Παραρτήματος Ι της Οδηγίας ΣΕΠΕ. Η Ειδική Ομάδα Σχεδιασμού συνεργάστηκε στενά με την Ομάδα Αξιολόγησης στην οποία ανατέθηκε η εκ των προτέρων αξιολόγηση του προγράμματος και η σύνταξη της παρούσας περιβαλλοντικής μελέτης. Τρέχουσα κατάσταση του περιβάλλοντος Η περιοχή του προγράμματος χαρακτηρίζεται από ιδιαίτερα μεγάλη ποικιλία φυσικών περιβαλλόντων, αποτελούμενα από μεσογειακές έως αλπικές και ηπειρωτικές ζώνες. Η περιοχή διαθέτει πυκνή δασοκάλυψη αποτελώντας το φυσικό περιβάλλον για πολλά είδη, συμπεριλαμβανομένων μεγάλων θηλαστικών. Οι φυσικοί πόροι και η βιοποικιλότητα προστατεύονται μέσω ενός πυκνού δικτύου προστατευμένων περιοχών και τοποθεσιών NATURA Οι ανθρώπινες δραστηριότητες συγκεντρώνονται στην παράκτια ζώνη και στη βόρεια πλευρά της Ροδόπης. Η εντατική γεωργία, οι μεταφορές, η μόλυνση των υδάτων και η άτακτη πολεοδόμηση αποτελούν τις μεγαλύτερες απειλές. Τα ποτάμια της περιοχής αποτελούν σημαντικά στοιχεία για την φύση και τους ανθρώπους, προκαλούν όμως και μεγάλες πλημμύρες λόγω φυσικών φαινόμενων αλλά και λόγω των παρεμβάσεων μέσω φραγμάτων. Δομή του Επιχειρησιακού Προγράμματος Ο γενικός στρατηγικός στόχος είναι η ανάπτυξη της διασυνοριακής περιοχής διασφαλίζοντας την περιφερειακή συνοχή και ενισχύοντας την ανταγωνιστικότητα: μέσω της ενδυνάμωσης της ελκυστικότητας της περιοχής - που θα βασιστεί στην αναβάθμιση της ποιότητας ζωής και τη βελτίωση των δομών προσβασιμότηταςκαθώς και Status: 31/07/2007 4

6 μέσω της ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας διά της προαγωγής της επιχειρηματικότητας, της καθιέρωσης δικτύων συνεργασίας και της επένδυσης στους ανθρώπινους πόρους. Το πρόγραμμα θα υλοποιηθεί μέσω τριών κύριων αξόνων προτεραιότητας: Άξονας προτεραιότητας 1: Ποιότητα ζωής Αναβάθμιση και διαχείριση περιβαλλοντικών και πολιτισμικών στοιχείων, υγεία & κοινωνικά θέματα για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής στη διασυνοριακή περιοχή και της ευημερίας των κατοίκων της Άξονας προτεραιότητας 2: Προσβασιμότητα Βελτίωση των δικτύων μεταφορών και επικοινωνιών και διασφάλιση εύκολης και ασφαλούς κυκλοφορίας των αγαθών, υπηρεσιών και ανθρώπων στη διασυνοριακή περιοχή Άξονας προτεραιότητας 3: Ανταγωνιστικότητα & ανθρώπινοι πόροι Τόνωση της επιχειρηματικότητας, επένδυση στο ανθρώπινο κεφάλαιο και προώθηση της έρευνας και τεχνολογίας με σκοπό την αύξηση της ανταγωνιστικότητας και την ενίσχυση της οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης της διασυνοριακής περιοχής. Ένας τέταρτος άξονας προτεραιότητας για την Τεχνική βοήθεια στοχεύει στην υποστήριξη της συνολικής διαχείρισης και στην ομαλή υλοποίηση του προγράμματος. Περιβαλλοντικοί στόχοι στη Βουλγαρία και την Ελλάδα Πραγματοποιήθηκε ανάλυση των βουλγαρικών και των ελληνικών νόμων και στρατηγικών, λαμβανομένων υπόψη των περιβαλλοντικών στόχων των δύο χωρών. Δεδομένου του γεγονότος ότι αμφότερες είναι κράτη μέλη της ΕΕ, οι σχετικές Οδηγίες και Κανονισμοί, καθώς 6ο Πρόγραμμα Δράσης για το Περιβάλλον (ΠΔΠ) εξετάστηκαν ως στοιχεία συναφή με την αξιολόγηση του προγράμματος. Προσθέτως εθνικά έγγραφα, όπως η εθνική στρατηγική για το περιβάλλον (NSEAP) και το σχέδιο δράσης της Βουλγαρίας λήφθηκαν υπόψη. Οι προτεραιότητες του προγράμματος δεν πρέπει να αντιβαίνουν σε κανέναν εθνικό νόμο, οδηγίες και κανονισμούς της ΕΕ ούτε στις προτεραιότητες του 6ου Προγράμματος Δράσης για το Περιβάλλον. Η εκτίμηση κατέδειξε την απουσία ασυμφωνιών σε επίπεδο στόχων του ΕΠ. Μεθοδολογία εκτίμησης επιπτώσεων Για τον κάθε τομέα παρέμβασης αναλύθηκαν οι ενδεχόμενες επιπτώσεις στα συναφή περιβαλλοντικά ζητήματα, με σημείο αναφοράς τα καθοδηγητικά ερωτήματα και τους στόχους προστασίας του περιβάλλοντος σε διεθνές, κοινοτικό ή κρατικό επίπεδο. Οι Τομείς Παρέμβασης του Προγράμματος περιγράφονται σε γενική μορφή. Συνεπώς η πραγματοποίηση μιας ποσοτικής εκτίμησης δεν είναι δυνατή και η εκτίμηση επικεντρώνεται στην ποιοτική Status: 31/07/2007 5

7 περιγραφή των ενδεχόμενων επιπτώσεων (θετικές, ουδέτερες ή αρνητικές) στα συναφή περιβαλλοντικά ζητήματα με αναφορά στην οδηγία ΣΕΠΕ (2001/42/ΕΚ). Η Ομάδα Αξιολόγησης υιοθέτησε μια διαδραστική προσέγγιση στενής συνεργασίας με την Ειδική Ομάδα Σχεδιασμού του Προγράμματος. Έτσι το Πρόγραμμα βελτιώθηκε συνεχώς μέσω του σχολιασμού των προτεινόμενων ενδεικτικών δράσεων, της απαλοιφής δυνητικών πηγών αρνητικών περιβαλλοντικών επιπτώσεων και της ενδυνάμωσης των στοιχείων περιβαλλοντικής πρόβλεψης και προστασίας. Πιθανές περιβαλλοντικές επιπτώσεις του προγράμματος Ο Άξονας Προτεραιότητας 1 εστιάζει στο περιβάλλον. Ο εν λόγω άξονας λαμβάνει συγκριτικά το μεγαλύτερο ποσοστό των κονδυλίων (46%). Τα έργα που υλοποιούνται βάσει αυτού του άξονα προτεραιότητας αναμένεται να έχουν σαφείς θετικές επιπτώσεις στο περιβάλλον. Παρ όλα αυτά κάποιες παρεμβάσεις δύνανται να έχουν αρνητικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις σε θέματα όπως η βιοποικιλότητα και η πολιτιστική κληρονομιά τοπίου. Η εκάστοτε Εθνική νομοθεσία σχετικά με τις Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων αναμένεται να θεραπεύσει τις σχετικές περιπτώσεις. Το πρόγραμμα προβλέπει σε κάθε περίπτωση την διασυνοριακή προσέγγιση σε τέτοιες επεμβάσεις. Ο Άξονας Προτεραιότητας 2 εστιάζει στην προσβασιμότητα. Τα έργα που σχετίζονται με την κατασκευή δρόμων αναμένεται να έχουν, σε ορισμένες περιπτώσεις, αρνητικές επιπτώσεις. Η πλειονότητα αυτών των έργων θα αφορά την ολοκλήρωση των κενών στα δίκτυα μεταφορών κοντά στα σύνορα. Η στρατηγική εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων υπογραμμίζει την ανάγκη της διασυνοριακής προσέγγισης στα πλαίσια της εκτέλεσης της σχετικής υποχρεωτικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων σε κάθε χώρα. Ο Άξονας Προτεραιότητας 3 θεωρείται γενικά ουδέτερος σε ότι αφορά το περιβάλλον. Η εκτίμηση των ενδεχόμενων θετικών ή αρνητικών επιπτώσεων δεν είναι εφικτή για όλους τους τομείς παρέμβασης λόγω της έλλειψης αναλυτικών πληροφοριών σχετικά με τις πιθανές δραστηριότητες. Ωστόσο, οι δραστηριότητες που περιγράφονται στο παρόν έγγραφο αναμένεται να έχουν, λόγω της φύσης τους, περιορισμένες μόνο επιπτώσεις. Εάν το πρόγραμμα υποστηρίξει την παραγωγή υποδομών μεταφορών χωρίς όμως να λαμβάνονται υπόψη οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις, τότε δεν μπορούν να αποκλειστούν πλήρως οι αρνητικές επιπτώσεις στα περιβαλλοντικά ζητήματα διότι μια τέτοια δράση θα μπορούσε να έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση του ποσοστού κατάληψης του εδάφους, της κατάτμησης των βιοτόπων καθώς και την πρόσθετη επιβάρυνση μέσω της ρύπανσης της ατμόσφαιρας και της ηχορύπανσης σε ευαίσθητες περιοχές. Η διαχείριση υδάτων μεγάλης κλίμακας, η εφαρμογή τεχνολογιών που ενέχουν κινδύνους (όπως η γενετική μηχανική), η εντατική εκμετάλλευση των ενεργειακών πόρων ή η υλοποίηση βιομηχανικών πάρκων σε ευαίσθητες περιοχές θα μπορούσαν να έχουν αρνητικές επιπτώσεις στο τοπίο, στο έδαφος και Status: 31/07/2007 6

8 στη βιοποικιλότητα. Οι επιπτώσεις αυτές πρέπει να λαμβάνονται υπόψη βάσει αυστηρών κριτηρίων επιλογής των επιμέρους έργων. Βασικά αποτελέσματα και συστάσεις Το Πρόγραμμα αποτελεί έγγραφο στρατηγικού χαρακτήρα. Συνεπώς η ποσοτική εκτίμηση δεν είναι δυνατή. Η εκτίμηση επικεντρώνεται στην ποιοτική περιγραφή των ενδεχόμενων επιπτώσεων. Οι περισσότερες προτεραιότητες και τομείς παρέμβασης του προγράμματος θα έχουν θετικές επιπτώσεις στα συναφή περιβαλλοντικά ζητήματα. Σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις στο περιβάλλον δεν αναμένονται. Κατά την υλοποίηση του προγράμματος περιβαλλοντικά κριτήρια επιλογής των επιμέρους έργων θα πρέπει να αναπτυχθούν βάσει των συγκεκριμένων στόχων του προγράμματος και της γενικής βασικής αρχής περί προαγωγής της βιώσιμης ανάπτυξης. Τα καθοδηγητικά ερωτήματα της παρούσας μελέτης μπορούν να αποτελέσουν σημείο εκκίνησης για αυτό τον σκοπό. Για την αποτελεσματική περιβαλλοντική παρακολούθηση σε επίπεδο έργου περιλαμβάνονται κατάλληλα μέτρα, τα οποία και θα υιοθετηθούν στο σύστημα διαχείρισης του προγράμματος. Status: 31/07/2007 7

9 1 Εισαγωγή Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή οδηγία 2001/42/EΚ για την εκτίμηση των επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων και προγραμμάτων στο περιβάλλον (αναφερόμενη ως Οδηγία ΣΕΠΕ), πραγματοποιείται η Στρατηγική Εκτίμηση Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων για το ΕΠ Στόχος 3 ΔΣΣ Βουλγαρία-Ελλάδα Στόχος της οδηγίας ΣΕΠΕ είναι η υψηλού επιπέδου προστασία του περιβάλλοντος και η συμβολή στην ενσωμάτωση των περιβαλλοντικών ζητημάτων στην προετοιμασία και θέσπιση σχεδίων και προγραμμάτων με σκοπό την προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης (άρθρο 1). Τα βασικά στοιχεία που απαιτούνται για την πραγματοποίηση μιας στρατηγικής εκτίμησης περιβαλλοντικών επιπτώσεων βάσει της οδηγίας ΣΕΠΕ είναι ο Προσδιορισμός του πεδίου εφαρμογής 1 (άρθρο 3) που αποσκοπεί στον προσδιορισμό της σχετικής γεωγραφικής περιοχής, της χρονικής περιόδου η οποία θα αντικατοπτρίζει τις τάσεις και τις επιδράσεις και, επίσης, στον προσδιορισμό των σχετικών περιβαλλοντικών ζητημάτων, τα οποία πρέπει να εξεταστούν στο πλαίσιο της ΣΕΠΕ. Επιπλέον, θα καθοριστούν η μέθοδος εκτίμησης και μια μέθοδος διαμόρφωσης και εκτίμησης εύλογων εναλλακτικών λύσεων. Σύμφωνα με την οδηγία πρέπει να υπάρξει και διαβούλευση με τις αρμόδιες για το περιβάλλον αρχές. Βάσει της εκτίμησης περιβαλλοντικών επιπτώσεων (άρθρα 5 και 8 και Παράρτημα I) εκπονήθηκε περιβαλλοντική μελέτη στην οποία περιλαμβάνονται στοιχεία σχετικά με: τα περιεχόμενα και το επίπεδο λεπτομερειών του σχεδίου ή του προγράμματος το γεωγραφικό πεδίο εφαρμογής του σχεδίου ή του προγράμματος μια περιγραφή των μεθόδων εκτίμησης τις ενδεχόμενες σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον από την εφαρμογή του σχεδίου ή του προγράμματος τις εύλογες εναλλακτικές λύσεις, λαμβανομένων υπόψη των στόχων τα μέτρα μετριασμού των ενδεχόμενων αρνητικών περιβαλλοντικών επιπτώσεων τη θέση της μελέτης κατά τη διαδικασία λήψης απόφασης Το προκαταρκτικό πρόγραμμα και η περιβαλλοντική μελέτη που συντάχθηκαν τίθονται κατά τη διάρκεια των διαβουλεύσεων, στη διάθεση (άρθρα 6 και 7) των αρχών, του κοινού και των γειτονικών κρατών μελών που ενδέχεται να επηρεαστούν από τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Η περιβαλλοντική μελέτη και οι εκπεφρασμένες γνώμες ελήφθησαν υπόψη κατά τη διάρκεια προετοιμασίας του τελικού Επιχειρησιακού Προγράμματος. 1 Παρασχέθηκε το Δεκέμβριο 2006 Status: 31/07/2007 8

10 Τα κράτη μέλη παρακολουθούν τις σημαντικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις από την υλοποίηση των σχεδίων και των προγραμμάτων προκειμένου, μεταξύ άλλων, να προσδιορίσουν σε πρώιμο στάδιο τυχόν απρόβλεπτες αρνητικές επιπτώσεις καθώς και να έχουν τη δυνατότητα να προβούν στη λήψη των κατάλληλων διορθωτικών μέτρων (Παρακολούθηση, άρθρο 10). Στην παρούσα περιβαλλοντική μελέτη, τα προαναφερθέντα στοιχεία θα περιγραφούν στα ακόλουθα κύρια κεφάλαια: Κύριοι Στόχοι και περιεχόμενο του προγράμματος, όπου σκιαγραφούνται οι βασικότερες λεπτομέρειες που παρέχονται στο ΕΠ, Πεδίο εφαρμογής και μέθοδος εκτίμησης, όπου ορίζεται το πλαίσιο της εκτίμησης περιβαλλοντικών επιπτώσεων μέσω του προσδιορισμού της περιοχής, του χρόνου και του πεδίου εφαρμογής της εκτίμησης, Ευρύτεροι περιβαλλοντικοί στόχοι, οι οποίοι θέτουν το ΕΠ στην προοπτική των στόχων και κανονισμών της ΕΕ καθώς και των εθνικών, των περιφερειακών και των τοπικών στόχων και κανονισμών, Τρέχουσα κατάσταση, ήτοι, οι τάσεις και η πιθανή εξέλιξη χωρίς το πρόγραμμα, στοιχεία που παρέχουν μια απεικόνιση της τρέχουσας περιβαλλοντικής κατάστασης και των αναμενόμενων τάσεων σε περίπτωση μη υλοποίησης του ΕΠ, Μέθοδος και δυσκολίες της εκτίμησης, ήτοι, παροχή πληροφοριών σχετικά με τα εργαλεία της εκτίμησης και των εφαρμοζόμενων μεθόδων, Εκτίμηση των σημαντικών περιβαλλοντικών επιπτώσεων, ήτοι, η διαμόρφωση υποθέσεων σχετικά με τις ενδεχόμενες επιπτώσεις των περιγραφόμενων ενδεικτικών δραστηριοτήτων, σε στενή συνεργασία με την ομάδα σύνταξης καθώς και ηεπαναδιατύπωση και προσθήκη προτάσεων για φιλικές προς το περιβάλλον παρεμβάσεις, Σύστημα παρακολούθησης, ήτοι, η διαμόρφωση προτάσεων για τον αποτελεσματικό έλεγχο των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των έργων που υλοποιούνται στο πλαίσιο του προγράμματος, Δημόσιες διαβουλεύσεις, ήτοι, περιγραφή της δημόσιας συζήτησης σχετικά με το ΕΠ, Συμμόρφωση προς την οδηγία 2001/42/EΚ, με παροχή πίνακα αναφοράς όπου πραγματοποιείται αντιστοίχηση των περιεχομένων της περιβαλλοντικής μελέτης με τις απαιτήσεις της οδηγίας. Status: 31/07/2007 9

11 2 Κύριοι Στόχοι και Περιεχόμενο του Προγράμματος Το παρόν σχέδιο της περιβαλλοντικής μελέτης βασίζεται στον προκαταρκτικό ΕΠ Στόχος 3 ΕΠ ΔΣΣ Βουλγαρία-Ελλάδα που παρασχέθηκε στις Ο στρατηγικός στόχος του Στόχου 3 ΕΠ ΔΣΣ Βουλγαρία-Ελλάδα έχει ως εξής: Η ανάπτυξη της διασυνοριακής περιοχής διασφαλίζοντας την περιφερειακή συνοχή και ενισχύοντας την ανταγωνιστικότητα Αυτός ο γενικός στρατηγικός στόχος αναλύεται σε 2 συγκεκριμένους επιμέρους στόχους, ήτοι Συγκεκριμένος στόχος A: Η ενίσχυση της ελκυστικότητας της περιοχής μέσω της αναβάθμισης της ποιότητας ζωής & της βελτίωσης των δομών προσβασιμότητας και Συγκεκριμένος στόχος B: Η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας μέσω της προώθησης της επιχειρηματικότητας, της δημιουργίας δικτύων συνεργασίας και της επένδυσης στους ανθρώπινους πόρους. Το πρόγραμμα θα υλοποιηθεί μέσω τεσσάρων αξόνων προτεραιότητας: Άξονας προτεραιότητας 1: Ποιότητα ζωής Αναβάθμιση και διαχείριση περιβαλλοντικών και πολιτισμικών στοιχείων, υγεία & κοινωνικά θέματα για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής στη διασυνοριακή περιοχή και για τη βελτίωση της ευημερίας των κατοίκων της Άξονας προτεραιότητας 2: Προσβασιμότητα Βελτίωση των δικτύων μεταφορών και επικοινωνιών και διασφάλιση εύκολης και ασφαλούς κυκλοφορίας των αγαθών, υπηρεσιών και ανθρώπων στη διασυνοριακή περιοχή Άξονας προτεραιότητας 3: Ανταγωνιστικότητα & ανθρώπινοι πόροι Τόνωση της επιχειρηματικότητας, επένδυση στο ανθρώπινο κεφάλαιο και προώθηση της έρευνας και τεχνολογίας με σκοπό την αύξηση της ανταγωνιστικότητας και την προώθηση της οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης της διασυνοριακής περιοχής. Άξονας προτεραιότητας 4: Τεχνική βοήθεια Στόχος είναι η υποστήριξη της συνολικής διαχείρισης και η ομαλή υλοποίηση του προγράμματος. Το πρόγραμμα απευθύνεται στους ακόλουθους δικαιούχους: Υπουργεία και όργανα υπουργείων, περιφερειακές και τοπικές αρχές, μη κυβερνητικές οργανώσεις μη κερδοσκοπικοί οργανισμοί, ακαδημαϊκά και ερευνητικά ιδρύματα, τοπικά κέντρα υγείας, κρατικοί πολιτιστικοί οργανισμοί, φορείς δημοσίου δικαίου και δημόσιοι οργανισμοί, ευρωπεριφέρειες καιεπιχειρηματικές ενώσεις / οργανισμοί. Status: 31/07/

12 Το πρόγραμμα θα υποστηρίζει ποικιλία τύπων έργου, από τη δημιουργία δικτύων έως την επένδυση σε υποδομές. Εναπόκειται στον αιτούντα φορέα να αναπτύξει την ιδέα του βάσει της περιγραφής που περιλαμβάνεται στη σχετική προτεραιότητα και των διατάξεων της αντίστοιχης πρόσκλησης υποβολής προτάσεων. Κάθε πρόταση για έργο πρέπει να προδιαγράφει τη συμβολή του στους στόχους του προγράμματος μέσω της επιλογής του κατάλληλου συνδυασμού δραστηριοτήτων. Status: 31/07/

13 3 Πεδίο Εφαρμογής και μέθοδος εκτίμησης Ένα από τα βασικότερα στοιχεία για μια εκτίμηση, όπως απαιτείται από την οδηγία ΣΕΠΕ, είναι το Πεδίο εφαρμογής (άρθρο 3). Το Πεδίο εφαρμογής σκοπό έχει τον προσδιορισμό της συναφούς γεωγραφικής περιοχής, τη χρονική περίοδο η οποία θα αφορά τις τάσεις και τα αποτελέσματα, καθώς και τον προσδιορισμό των σχετικών περιβαλλοντικών ζητημάτων, τα οποία πρέπει να εξεταστούν στο πλαίσιο της ΣΕΠΕ. Επιπλέον, θα προσδιοριστούν η μέθοδος εκτίμησης καθώς και μια μέθοδος διαμόρφωσης και εκτίμησης εύλογων εναλλακτικών λύσεων. Για τη μελέτη πεδίου εφαρμογής, σύμφωνα με την οδηγία, πρέπει να υπάρξει διαβούλευση με τις αρμόδιες για το περιβάλλον αρχές. Η διαδικασία προσδιορισμού του πεδίου εφαρμογής στοχεύει στον: καθορισμό της συναφούς γεωγραφικής περιοχής, καθορισμό της χρονικής περιόδου η οποία θα αφορά τις τάσεις και τα αποτελέσματα, καθορισμό των σχετικών περιβαλλοντικών ζητημάτων, τα οποία πρέπει να εξεταστούν στο πλαίσιο της ΣΕΠΕ, τον καθορισμό των κατάλληλων περιβαλλοντικών δεικτών (ή συγκεκριμένων ερωτημάτων) οι οποίοι θα καθοδηγούν την ανάλυση στο πλαίσιο της διαδικασίας ΣΕΠΕ, καθορισμό της μεθόδου εκτίμησης των θετικών ή των αρνητικών επιπτώσεων, καθορισμό της μεθόδου διαμόρφωσης και εκτίμησης εύλογων εναλλακτικών λύσεων. 3.1 Συναφής γεωγραφική περιοχή Η συναφής γεωγραφική περιοχή για τον προσδιορισμό της τρέχουσας κατάστασης του περιβάλλοντος, των τάσεων καθώς επίσης και για την εκτίμηση ενδεχόμενων θετικών ή αρνητικών επιπτώσεων των στόχων, των προτεραιοτήτων και των προτεινόμενων μέτρων καλύπτει τις ακόλουθες περιφέρειες NUTS III: Βουλγαρία: Blagoevgrad, Smolyan, Kardjali, Haskovo Ελλάδα: Δράμα, Έβρος, Καβάλα, Ροδόπη, Ξάνθη (Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας Θράκης), Σέρρες και Θεσσαλονίκη (Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας) Status: 31/07/

14 Εικόνα 1: επιλέξιμες περιφέρειες NUTS III (Πηγή: Πρόγραμμα INTERACT, 2006) Η εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων θα επικεντρωθεί σε αυτές τις περιφέρειες. Ωστόσο, ορισμένες επιπτώσεις θα εξεταστούν σε ευρύτερο γεωγραφικό πλαίσιο, π.χ. οι επιπτώσεις στην αλλαγή του παγκόσμιου κλίματος. 3.2 Συναφής χρονική περίοδος Οι τάσεις και οι θετικές ή οι αρνητικές επιπτώσεις των στόχων, οι προτεραιότητες και τα προτεινόμενα μέτρα θα εκτιμηθούν κατά την περίοδο προγραμματισμού και πέραν αυτής μέχρι το έτος κατά το οποίο τα περισσότερα από τα έργα που θα χρηματοδοτηθούν από το πρόγραμμα θα πρέπει τελικώς να υλοποιηθούν, ήτοι, μέχρι το Περιβαλλοντικά ζητήματα, στόχοι και καθοδηγητικά ερωτήματα Σύμφωνα με την Οδηγία 2001/42/EΚ/ Παράρτημα 1, στοιχείο στ, προτείνεται να εξεταστούν τα ακόλουθα περιβαλλοντικά ζητήματα: βιοποικιλότητα, πληθυσμός, υγεία του ανθρώπου, πανίδα, χλωρίδα, έδαφος, ύδατα, ατμόσφαιρα, κλιματικοί παράγοντες, υλικά περιουσιακά στοιχεία, πολιτιστική κληρονομιά συμπεριλαμβανομένης της αρχιτεκτονικής και αρχαιολογικής κληρονομιάς, τοπίο και σχέσεις μεταξύ των ανωτέρω παραγόντων.... Για λόγους σαφήνειας, τα σχετικά περιβαλλοντικά ζητήματα μπορούν να ταξινομηθούν ως εξής: Υπόγεια και επιφανειακά ύδατα Έδαφος (και υπέδαφος) Ατμόσφαιρα, κλίμα Πληθυσμός, υγεία του ανθρώπου και προστασία από φυσικούς κινδύνους, Status: 31/07/

15 Πανίδα, χλωρίδα, βιοποικιλότητα, φυσικοί οικότοποι Τοπίο, πολιτιστική κληρονομιά, συμπεριλαμβανομένων των λειτουργικών χρήσεων, Αποδοτικότητα των πόρων και προστασία / βιώσιμη διαχείριση των πόρων, συμπεριλαμβανομένων της διαχείρισης αποβλήτων, των φιλικών προς το περιβάλλον μεταφορών / συστημάτων βιώσιμης κινητικότητας, της ενεργειακής απόδοσης και των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Το ΕΠ Στόχος 3 ΔΣΣ Βουλγαρία-Ελλάδα αποτελεί διασυνοριακό πρόγραμμα στο οποίο περιλαμβάνονται περιοχές από τα 2 προαναφερθέντα κράτη μέλη, αλλά το οποίο θα επηρεάσει ενδεχομένως το περιβάλλον σε δύο τουλάχιστον παρακείμενες χώρες (ΠΓΔΜ και Τουρκία). Έτσι, η προσοχή επικεντρώνεται κυρίως στις διεθνείς συμφωνίες και συμβάσεις (π.χ. ΟΗΕ, ΟΟΣΑ) και στις σχετικές οδηγίες και κανονισμούς της ΕΕ. Πίνακας 1: Περιβαλλοντικά ζητήματα και στόχοι προς εξέταση Περιβαλλοντικά ζητήματα Υπόγεια και επιφανειακά ύδατα Σχετικοί περιβαλλοντικοί στόχοι Ορθολογική, ισόρροπη χρήση των υδάτινων πόρων, Προστασία των υπόγειων υδάτων ως πόρου πόσιμου νερού, Συστηματική βελτίωση της χημικής και οικολογικής κατάστασης των ευρωπαϊκών υδάτινων συστημάτων έως το Έδαφος (και υπέδαφος) Προστασία από τη διάβρωση και τη ρύπανση Μείωση των αρνητικών περιβαλλοντικών επιπτώσεων (π.χ. επανεπιχωμάτωση εκτάσεων) που οφείλονται στη χρήση των φυσικών πόρων σε μια αναπτυσσόμενη οικονομία. Ατμόσφαιρα, κλίμα Μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και των εκπομπών που ευθύνονται για την όξυνση, τον ευτροφισμό και το τροποσφαιρικό όζον, Ενίσχυση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, Βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης και υλοποίηση του εκτιμώμενου δυναμικού εξοικονόμησης ενέργειας, Προαγωγή της βιώσιμης κινητικότητας και Πληθυσμός, υγεία του ανθρώπου και προστασία από φυσικούς κινδύνους, των συστημάτων μεταφορών. Μείωση των ασθενειών που οφείλονται σε περιβαλλοντικούς παράγοντες, Μείωση του αριθμού των ανθρώπων που εκτίθενται σε μόνιμο θόρυβο, Βελτίωση της περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης του κοινού και της ενεργού συμμετοχής του στη λήψη αποφάσεων. Προστασία από τους φυσικούς κινδύνους (π.χ. κίνδυνος πλημμυρών). Σημείο αναφοράς/πηγή Οδηγία πλαίσιο για το νερό (2000/60/EΚ), Οδηγία για τα νιτρικά ιόντα (91/676/EΟΚ), Οδηγία για την επεξεργασία των αστικών λυμάτων (91/271/EΟΚ), Οδηγία για την ολοκληρωμένη πρόληψη και έλεγχο της ρύπανσης IPPC (96/61/EΟΚ), Οδηγία για το πόσιμο νερό (98/83/EΚ). Θεματική στρατηγική για την προστασία του εδάφους (COM ), Πολιτική για τα απόβλητα της ΕΕ (COM ). UNECE, Σύμβαση για την εκτεταμένη διασυνοριακή ρύπανση της ατμόσφαιρας (CLRTAP), Οδηγία για τα εθνικά ανώτατα όρια εκπομπών για ορισμένους ατμοσφαιρικούς ρύπους (2001/81/EΚ), Θεματική στρατηγική για την ατμοσφαιρική ρύπανση (COM(2005) 446), Σύμβαση πλαίσιο του ΟΗΕ για την κλιματική αλλαγή και το πρόσθετο πρωτόκολλο του Κιότο (UNFCCC 1997). Οδηγία της ΕΕ σχετικά με την αξιολόγηση και διαχείριση του περιβαλλοντικού θορύβου (2002/49/EΚ) 6 ο πρόγραμμα δράσης για το περιβάλλον (COM(2001)31 τελικό), Σύμβαση για την πρόσβαση στις πληροφορίες, τη συμμετοχή του κοινού στη λήψη αποφάσεων και την πρόσβαση στη δικαιοσύνη για περιβαλλοντικά ζητήματα ( Σύμβαση Aarhus ) (1998), Οδηγία για την πρόσβαση του κοινού σε περιβαλλοντικές πληροφορίες (003/4/EΚ), Πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την αξιολόγηση και τη διαχείριση των πλημμυρών (COM ). Status: 31/07/

16 Πανίδα, χλωρίδα, βιοποικιλότητα και φυσικοί οικότοποι Τοπίο, πολιτιστική κληρονομιά, περιλαμβανομένων των λειτουργικών χρήσεων, Αποδοτικότητα των πόρων και προστασία / βιώσιμη διαχείριση των πόρων, συμπεριλαμβανομένων της διαχείρισης αποβλήτων, των φιλικών προς το περιβάλλον μεταφορών / των βιώσιμων συστημάτων κινητικότητας, της ενεργειακής απόδοσης και των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας Ανακοπή της απώλειας της βιοποικιλότητας έως το 2010, Προστασία και αποκατάσταση των φυσικών οικοτόπων και των οικολογικά σημαντικών περιοχών για τη διατήρηση της ποικιλίας των ειδών, Συντήρηση και αποκατάσταση της προστατευτικής ικανότητας των οικοσυστημάτων Προστασία της φυσικής και πολιτισμικής κληρονομιάς, Διατήρηση της ποικιλίας, της μοναδικότητας του τοπίου ως πηγής βιοποικιλότητας και για λόγους αναψυχής, Υποστήριξη της βιώσιμης αστικής και περιφερειακής ανάπτυξης και περιορισμός της μετατροπής των αγροτικών εκτάσεων σε αστικές εκτάσεις. Διατήρηση και ενίσχυση της προστασίας των περιοχών που τελούν υπό το καθεστώς προστασίας της UNESCO και των εθνικών πολιτικών, Ελαχιστοποίηση της κατάληψης του εδάφους, της άτακτης αστικής επέκτασης και της απώλειας εδάφους λόγω στεγανοποίησης. Αποσύνδεση της αύξησης του όγκου της κυκλοφορίας από την οικονομική ανάπτυξη, Αποσύνδεση της κατανάλωσης ενέργειας και της κατανάλωσης υλικών αγαθών από την οικονομική ανάπτυξη, Μείωση της συνολικής κατανάλωσης ενέργειας, Αύξηση του μεριδίου των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στο πλαίσιο της ακαθάριστης εγχώριας κατανάλωσης ενέργειας, Αύξηση της κατά κεφαλήν παραγωγής ανανεώσιμης ενέργειας, Κατανάλωση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας εντός των ορίων αναγέννησής τους. Σύμβαση ΟΗΕ για τη βιολογική ποικιλότητα, Ευρωπαϊκή στρατηγική για τη βιώσιμη ανάπτυξη (απόφαση του Κιέβου για τη βιοποικιλότητα) (COM ), Στρατηγική της ευρωπαϊκής κοινότητας για τη βιοποικιλότητα (COM ), "Οδηγία για τα πτηνά " (79/409/EΟΚ), "Οδηγία για τους οικοτόπους" (92/43/EΟΚ). Ευρωπαϊκή σύμβαση για το τοπίο (ECL), Θεματική στρατηγική για το αστικό περιβάλλον (COM ), Στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη βιώσιμη ανάπτυξη (COM ). Σύμβαση για την παγκόσμια κληρονομιά (1972), Σύμβαση της UNESCO για την προστασία και την προώθηση της πολυμορφίας της πολιτιστικής έκφρασης (2005) Σύμβαση της UNESCO για την προστασία της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς (2003), Οικουμενική διακήρυξη της UNESCO για την πολιτισμική ποικιλία (2001). Σχέδιο δράσης για την ενεργειακή απόδοση (COM ) Οδηγία για την ενεργειακή απόδοση των κτηρίων (2002/91/EΚ), Οδηγία για την προαγωγή της ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται από ανανεώσιμες πηγές (RES) στην εσωτερική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας (2001/77/EΚ), Λευκή βίβλος για την ευρωπαϊκή πολιτική μεταφορών 2010 (COM ). Το επίπεδο πληροφοριών πρέπει να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις της οδηγίας ΣΕΠΕ, η οποία αναφέρει γενικά ότι η περιβαλλοντική μελέτη πρέπει να περιγράφει τις γενικές πτυχές της τρέχουσας κατάστασης του περιβάλλοντος καθώς και τη σχετική εξέλιξη αυτής σε περίπτωση που δεν υλοποιηθεί το πρόγραμμα (Παράρτημα I, στοιχείο β). Οι πληροφορίες αυτές είναι απαραίτητες για την κατανόηση του τρόπου με τον οποίο θα μπορούσε το πρόγραμμα να επηρεάσει το περιβάλλον στην περιοχή. Προσδιορίζει τα βασικά προβλήματα των περιβαλλοντικών ζητημάτων και την πιθανή εξέλιξή τους στο μέλλον. Η περιγραφή της τρέχουσας κατάστασης του περιβάλλοντος και οι τάσεις θα βασιστούν στα επιλεγμένα καθοδηγητικά ερωτήματα / δείκτες (βλέπε πίνακα παρακάτω), κυρίως μέσω προφορικής περιγραφής και περίληψης. Status: 31/07/

17 Πίνακας 2: Καθοδηγητικά ερωτήματα για την εκτίμηση Περιβαλλοντικά ζητήματα Υπόγεια και επιφανειακά ύδατα Έδαφος (και υπέδαφος) Ατμόσφαιρα, κλίμα Πληθυσμός, υγεία του ανθρώπου και προστασία από τους φυσικούς κινδύνους, Πανίδα, χλωρίδα, βιοποικιλότητα, φυσικοί οικότοποι Τοπίο, πολιτιστική κληρονομιά, περιλαμβανομένων των λειτουργικών χρήσεων, Αποδοτικότητα των πόρων και προστασία / βιώσιμη διαχείριση των πόρων, συμπεριλαμβανομένων της διαχείρισης αποβλήτων, των φιλικών προς το περιβάλλον μεταφορών / συστημάτων βιώσιμης κινητικότητας, της ενεργειακής απόδοσης και των ανανεώσιμων ενεργειακών πόρων Καθοδηγητικά ερωτήματα Θα επηρεάσει το ΕΠ την ποιότητα των επιφανειακών και/ή των υπόγειων υδάτων υπό την έννοια που αναφέρεται στην οδηγία πλαίσιο για το νερό ( καλή οικολογική και χημική κατάσταση ); Θα επηρεάσει το ΕΠ την υδρομορφολογία των συστημάτων των ποταμών; Θα επηρεάσει το ΕΠ τη βιώσιμη χρήση των υδάτινων πόρων; Θα συμβάλει το ΕΠ στην προστασία των ιδιοτήτων του εδάφους; Θα επηρεάσει το ΕΠ την κατάσταση των μολυσμένων εκτάσεων; Θα προάγει το ΕΠ τη βιώσιμη διαχείριση αποβλήτων με επίκεντρο την αποφυγή της απόθεσης απορριμμάτων και τη μείωση της επανεπιχωμάτωσης των εκτάσεων; Θα οδηγήσει το ΕΠ σε μείωση των ατμοσφαιρικών ρύπων; Θα οδηγήσει το ΕΠ σε μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου; Θα αυξήσει το ΕΠ την ενεργειακή απόδοση; Θα αλλάξει το ΕΠ τον ρόλο των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας; Θα οδηγήσει το ΕΠ σε μείωση των εκπομπών που οφείλονται στις μεταφορές; Θα υποστηρίξει το ΕΠ τις προσπάθειες για τη μείωση των κινδύνων για την υγεία που οφείλονται στο περιβάλλον; Θα προκαλέσει το ΕΠ δραστική μείωση του μεριδίου του πληθυσμού που εκτίθεται στο θόρυβο; Θα ενισχύσει το ΕΠ την προστασία από τους φυσικούς κινδύνους; Υποστηρίζει το ΕΠ το στόχο της ΕΕ για ανακοπή της απώλειας της βιοποικιλότητας; Θα βελτιώσει το ΕΠ την ποιότητα και/ή την ποσότητα των προστατευμένων περιοχών ειδικά αυτών του δικτύου NATURA 2000; Θα διευκολύνει το ΕΠ την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς; Θα υποστηρίξει το ΕΠ την προστασία ή αποκατάσταση του πολύτιμου πολιτιστικού τοπίου; Θα υποστηρίξει το ΕΠ τη βιώσιμη αστική και περιφερειακή ανάπτυξη; Θα επηρεάσει το ΕΠ τη ζήτηση της κατάληψης εδάφους για αστική ανάπτυξη; Θα υποστηρίξει το ΕΠ τα μοντέλα αποδοτικότητας των πόρων και την καινοτομία στην περιοχή; Θα προάγει το ΕΠ τη βιώσιμη διαχείριση των αποβλήτων; Θα προάγει το ΕΠ τις φιλικές προς το περιβάλλον μεταφορές; Θα προάγει το ΕΠ τη χρήση των τοπικά διαθέσιμων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας; Θα προάγει το ΕΠ τον συνδυασμό των ενεργειακών συστημάτων στην περιοχή; Προσδιορισμός των σημαντικών επιπτώσεων στο περιβάλλον Η εκτίμηση συνίσταται σε μια ποιοτική περιγραφή των ενδεχόμενων θετικών ή αρνητικών επιπτώσεων που προκαλούνται από τις προτεραιότητες και τις κατευθύνσεις υποστήριξης ως μέρους του επιχειρησιακού προγράμματος. Η μεθοδική προσέγγιση απαντά στο γενικό ερώτημα: Υπάρχουν σημαντικές θετικές και/ή αρνητικές επιπτώσεις στα περιβαλλοντικά ζητήματα της περιοχής προγραμματισμού που οφείλονται σε ενδεχόμενες δράσεις σχετικές με τις προτεραιότητες και τους Τομείς παρέμβασης (ΤΠ) που επισημαίνονται στο ΕΠ; Για κάθε τομέα παρέμβασης υποβλήθηκαν σε ανάλυση οι πιθανές επιπτώσεις σε περιβαλλοντικά ζητήματα, βάσει των καθοδηγητικών ερωτημάτων (βλέπε πίνακα 2). Αναλύθηκαν, επίσης, οι συσωρευτικές επιπτώσεις, οι συσχετισμοί μεταξύ των περιβαλλοντικών ζητημάτων και θεμάτων περιβαλλοντικού ενδιαφέροντος (όπως η ενεργειακή απόδοση, η διαχείριση κινδύνου, η αστική ανάπτυξη), τα οποία είναι ενσωματωμένα στους Status: 31/07/

18 συγκεκριμένους στόχους και στις προτεραιότητες του προγράμματος. Τα αποτελέσματα των αναλύσεων παρουσιάστηκαν με τη μορφή μιας μήτρας εκτίμησης και περιληπτικών συμπερασμάτων (βλέπε κεφάλαιο 7). Status: 31/07/

19 4 Ευρύτεροι Περιβαλλοντικοί Στόχοι Σύμφωνα με την οδηγία ΣΕΠΕ (Στρατηγική περιβαλλοντική αξιολόγηση), επιλέχθηκαν τα συναφή περιβαλλοντικά ζητήματα 2 και προσδιορίστηκαν οι σχετικοί περιβαλλοντικοί στόχοι και κανονισμοί που έχουν εδραιωθεί σε διεθνές, κοινοτικό και εθνικό επίπεδο 3. Η ακόλουθη επισκόπηση παρουσιάζει τα επιλεγμένα ζητήματα και τους σχετικούς στόχους για τις βουλγαρικές και ελληνικές περιοχές που εξετάστηκαν. Πρέπει να αναφερθεί ότι σε κάθε πλευρά των συνόρων ισχύουν διαφορετικοί κανόνες και νομοθεσίες. Προκειμένου να διαμορφωθεί κοινό έδαφος για την εκτίμηση, θα χρησιμοποιηθούν αναφορές σε επίπεδο ΕΕ. Χρησιμοποιείται η ακόλουθη δομή αναφοράς: Επίπεδο ΕΕ: Έκτο κοινοτικό πρόγραμμα δράσης για το περιβάλλον (ΠΔΠ 6) Εθνικό επίπεδο: Εθνικά στρατηγικά πλαίσια αναφοράς για τη Δημοκρατία της Βουλγαρίας και την Ελληνική Δημοκρατία Περιφερειακό επίπεδο: Περιφερειακά επιχειρησιακά προγράμματα των επιλέξιμων περιοχών Άλλες πηγές: Εκθέσεις του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος, δίκτυα NATURA 2000, κτλ. 4.1 Στόχοι σε επίπεδο ΕΕ Προκειμένου να εκτιμηθεί η συνέπεια του Στόχου 3 ΕΠ Βουλγαρία-Ελλάδα με τους περιβαλλοντικούς στόχους που έχει υιοθετήσει η Ευρωπαϊκή Ένωση, το ακόλουθο πλαίσιο περιβαλλοντικής πολιτικής της ΕΕ θα χρησιμοποιηθεί ως σημείο αναφοράς: o Το έκτο κοινοτικό πρόγραμμα δράσης για το περιβάλλον (ΠΔΠ6) 4, που καθορίζει τους βασικούς περιβαλλοντικούς στόχους και προτεραιότητες βάσει μιας εκτίμησης της κατάστασης του περιβάλλοντος 5 και των κυρίαρχων τάσεων, συμπεριλαμβανομένων των ζητημάτων που προκύπτουν και τα οποία απαιτούν την καθοδήγηση της Κοινότητας. Λαμβάνοντας υπόψη την απαιτούμενη εκτίμηση της Προστιθέμενης Αξίας για την Ευρώπη που εξετάζεται στην εκ των προτέρων αξιολόγηση, το ΠΔΠ6 θεωρείται ότι αποτελεί εγγύηση για την πλήρη εκμετάλλευση των κονδυλίων ΔΣΣ σε ένα διασυνοριακό πλαίσιο. Στόχος του ΠΔΠ6 είναι η προαγωγή της ενσωμάτωσης των περιβαλλοντικών 2 Οδηγία ΣΕΠΕ, Παράρτημα 1, στοιχείο (στ) 3 Οδηγία ΣΕΠΕ, Παράρτημα 1, στοιχείο (ε) 4 Απόφαση αρίθ. 1600/2002/EΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 22ας Ιουλίου Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος Κατάσταση και προοπτικές 2005 Status: 31/07/

20 ζητημάτων σε όλες τις κοινοτικές πολιτικές και η συμβολή στην επίτευξη βιώσιμης ανάπτυξης σε όλη την Κοινότητα. o Οι επτά Θεματικές Στρατηγικές της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, σύμφωνα με τις απαιτήσεις του προαναφερθέντος ΠΔΠ6. Το Πρόγραμμα δράσης για το περιβάλλον προσδιορίζει τις ακόλουθες τέσσερις προτεραιότητες, οι οποίες θα περιγραφούν αναλυτικά παρακάτω: Προτεραιότητα 1: Κλιματική αλλαγή Στόχος: έμφαση στην κλιματική αλλαγή ως μια εξαιρετική πρόκληση για τα επόμενα 10 και πλέον χρόνια και συμβολή στο μακροπρόθεσμο στόχο της σταθεροποίησης των συγκεντρώσεων των αερίων του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα σε επίπεδα που θα αποτρέπουν την επικίνδυνη ανθρωπογενή παρέμβαση στο κλιματικό σύστημα, αποτρέποντας, κατ αυτόν τον τρόπο, και τις αφύσικες μεταβολές του κλίματος της γης. Προτεραιότητα 2: Φύση και βιοποικιλότητα Στόχος: η προστασία, η διατήρηση, η αποκατάσταση και η ανάπτυξη της λειτουργίας των φυσικών συστημάτων, των φυσικών οικοτόπων, της άγριας χλωρίδας και πανίδας με στόχο την ανακοπή της ερημοποίησης και της απώλειας της βιοποικιλότητας, συμπεριλαμβανομένης της προστασίας των γενετικών πόρων, τόσο σε ευρωπαϊκή όσο και σε παγκόσμια κλίμακα. Προτεραιότητα 3: Περιβάλλον, υγεία και ποιότητα ζωής Στόχος: η συμβολή στη διαμόρφωση ενός υψηλού επιπέδου ζωής και κοινωνικής ευημερίας για τους πολίτες, μέσω ενός περιβάλλοντος όπου το επίπεδο της ρύπανσης δεν έχει αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία του ανθρώπου και στο περιβάλλον καθώς και μέσω της ενθάρρυνσης μιας βιώσιμης αστικής ανάπτυξης. Προτεραιότητα 4: Φυσικοί πόροι και απόβλητα Στόχος: η καλύτερη ενεργειακή απόδοση και η διαχείριση των πόρων και των αποβλήτων προκειμένου να διαμορφωθούν περισσότερο βιώσιμα μοντέλα κατανάλωσης και παραγωγής, αποσυνδέοντας κατ αυτόν τον τρόπο τη χρήση των πόρων και την παραγωγή αποβλήτων από τον ρυθμό της οικονομικής ανάπτυξης και στοχεύοντας στο να διασφαλιστεί ότι η κατανάλωση των ανανεώσιμων και μη ανανεώσιμων πόρων δεν θα υπερβαίνει τις αντοχές του περιβάλλοντος. Αυτές οι προτεραιότητες αναλύονται περαιτέρω σε στόχους και πιθανές δράσεις. Λαμβανομένου υπόψη του χαρακτήρα του ΕΠ Στόχου 3 Βουλγαρία-Ελλάδα , οι εν λόγω στόχοι και δράσεις θα κατηγοριοποιηθούν βάσει: της διασυνοριακής συνάφειάς τους και Status: 31/07/