Συνεργασίες αποστέλλονται υπόψη Θ. Πλατσή, Αγίας Ζώνης 42, Αθήνα, τηλ.: , φαξ: ,

Transcript

1

2 Λεσβιακή Παροικία Ζήνωνος 29-31, Αθήνα, τηλ.: , fax: site: Καίτη Μεσσηνέζη - Πλατσή Αγίας Ζώνης 42, Αθήνα Τηλ.: Θεόδωρος Πλατσής Στρατής Μολίνος Eιρήνη Βεκρή Θεόδωρος Πλατσής Στρατής Μολίνος Υπεύθυνη του site: Eιρήνη Βεκρή ASTERIAS G.D.G. ΕΠΕ Λεωφ. Βεΐκου 14, Γαλάτσι, Αθήνα τηλ.: , fax: lespar@asterias.gr Συνεργασίες αποστέλλονται υπόψη Θ. Πλατσή, Αγίας Ζώνης 42, Αθήνα, τηλ.: , φαξ: , lespar@asterias.gr 1

3 Εν Λευκώ: σελ. Tώρα... Καίτη Μεσσηνέζη-Πλατσή 3 Σημείωμα της Σ.Ε. Χρήσιμες πληροφορίες 4 Μικρές & μεγάλες ειδήσεις: Επιμέλεια: Θόδωρος Πλατσής 5-9 Εκδηλώσεις Εκδρομές: Αφιέρωμα: Παράλιο Άστρος - Μονή Λουκούς. Επίσκεψη Έπαυλης Ηρώδου Αττικού 15 Από τη Γέννηση στο Πάθος - Δημήτρης Καραμάτσκος Χριστούγεννα Πρωτοχρονιά στην Καππαδοκία - Θόδωρος Πλατσής Παλιές Λεσβιακές Σελίδες: Το μεράκι σαν πρωταρχικό στοιχείο του λυρικού αιολισμού - Γιώργος Βαλέτας Χρονογράφημα: "Ώρα Απιέναι" - Μάριος Κακαδέλλης 24 Λογοτεχνία: Ερωτικό - Ειρήνη Βεκρή Οι μπούγκλοι - Σπύρος Καρδακάρης Αγαπώ το φθινόπωρο που σε τυλίγει - Π. Παρασκευαΐδης Ο αετός - Ελένη Κονιαρέλλη - Σιακή Ψάχνοντας τις αναμνήσεις - Γιώργος Παρασκευαΐδης Ιστορία: Πρόσωπα: Επετειακό Σημείωμα - Στρατής Μολίνος Το καμπαναριό της Μητρόπολης Μυτιλήνης - Γιώργος Βαρτής Ηλέκτρα Αποστόλου - Γιώργος Κόμης Σπάνιοι άνθρωποι - Στράτος Δουκάκης Γεύση & Παράδοση: Xoιρινό με δαμάσκηνα 45 Βήμα της Επιστήμης: Νησιώτικο Ανθολόγιο: Πρωτοποριακή μεταμόσχευση με βλαστικά κύτταρα - Θόδωρος Πλατσής Ν. Καρούζος - Ε. Βεκρή - Μ. Αγιασσώτου-Λαμπρινού Ζ. Γερονυμάκη - Μ. Αξιώτης - Σ. Δουκάκης Α. Εξυμνιώτης - Γ. Κόμης - Μ. Κακαδέλης Βιβλιοπαρουσιάση: Κριτικά σημειώματα Φύση & Άνθρωπος: Υγρότοποι της Λέσβου μια εθνική κληρονομιά - Θόδωρος Πλατσής Φίλοι που έφυγαν: Γιώργος Αργυρίου - Στέλιος Κουνής- Κική Δαμδούμη Τηλέγραφος: Επιστολές Αναγνωστών μας 63 Ενημερωτικό σημείωμα: Φίλοι της Μυτιλήνης 64 2

4 Τώρα... Όταν δυο άνθρωποι συνομιλούν, ακούς διάφορες κουβέντες, που ή τις προσέχεις, γιατί το θέμα σ ενδιαφέρει, ή είναι συνηθισμένες και επαναλαμβανόμενες και σ αφήνουν αδιάφορο. Στη κουβέντα που μου έτυχε ν ακούσω, συγκράτησα τη φράση, η οποία έγινε η αρχή μιας σκέψης, που με έβαλε σε σκέψεις: «έλα-έλα, τώρα βιάζομαι, θα τα πούμε μετά...». Σκέφτηκα, τι είναι το «μετά»; Υπάρχει άραγε το «μετά»; Τις περισσότερες φορές ξοδεύουμε το χρόνο μας απερίσκεπτα, λες και θα ζούμε αιώνια. Ποτέ δεν είναι αργά να πει ο καθένας μας στον εαυτό του: Κάνε αυτό που λέει η καρδιά σου «τώρα»! Μείνε κοντά στους ανθρώπους σου, ζήσε την κάθε στιγμή δυνατά. Νιώσε τη χαρά της επικοινωνίας, χάρισέ τους τις γνώσεις από τις εμπειρίες σου και δέξου καλοπροαίρετα, ό,τι εκείνοι μπορούν να σου δώσουν. Άκουσέ τους με προσοχή! Μοιράσου μαζί τους λύπες ή χαρές κι άφησε τα συναισθήματα να πλημμυρίσουν τη ψυχή σου. Ζήσε συνειδητά τις στιγμές που περνούν σα «νεράκι», μη σπαταλάς το χρόνο σου. Άπλωσε το χέρι, άγγιξε την καρδιά των ανθρώπων μ ένα λόγο που χρειάζονται, μ ένα χαμόγελο. Δώσε απλόχερα «αγάπη». Ό,τι υπάρχει στον κόσμο που ζούμε, έχει ανάγκη απ αυτήν. Το μικρό λουλούδι στη γλάστρα, το αδέσποτο ζωάκι, ο άτακτος πιτσιρικάς της γειτονιάς, οι δικοί σου άνθρωποι, ο ίδιος σου ο εαυτός, αλλά και ό,τι σε περιβάλλει: το σπίτι, ο κήπος, η πόλη σου. Μπορείς να κάνεις το ελάχιστο; Είναι αρκετό. Γίνε ευτυχισμένος με τα μικροπράγματα, με τις μικροχαρές. Μην περιμένεις το «μετά». Μπορείς «τώρα»! 3

5 Η πληρωμή της συνδρομής σας Αγαπητά μέλη και φίλοι της «Λεσβιακής Παροικίας» Το Δ.Σ. της «Λεσβιακής Παροικίας» ευχαριστεί τα μέλη της που ανταποκρίθηκαν στην πληρωμή της συνδρομής των για το έτος Φροντίζουμε να καταχωρούμε το ποσό αυτό στα βιβλία μας και να σας στέλνουμε τις αντίστοιχες αποδείξεις, τις οποίες μπορείτε να συμπεριλάβετε στη φορολογική σας δήλωση. Την συνδρομή σας 30, καθώς και κάποιες άλλες προσφορές σας εκτός από την ταχυδρομική επιταγή που στέλνετε στη διεύθυνση: «Λεσβιακή Παροικία» - ΕΛΤΑ Κουμουνδούρου 29 - ΤΘ ΑΘΗ- ΝΑ 10029, μπορείτε να τις καταθέσετε ονομαστικως στην Εθνική Τράπεζα στο λογαριασμό της «Λεσβιακής Παροικίας» Νο 415/ και στην Τράπεζα Πειραιώς στον αριθμό: Όσα μέλη μας οφείλουν περισσότερα από 2 έτη μπορούν να πληρώσουν μόνο τα 2 τελευταία έτη και να μπουν σε ενημερότητα. Για τους κατοίκους του εξωτερικού: η πληρωμή της ετήσιας συνδρομής γίνεται ονομαστικως με κατάθεση 60$ ή 40 στο λογαριασμό της Εθνικής Τράπεζας Νο 415/ , IBAN GR , ΚΩΔ. SWIFT ΤΡΑΠΕΖΑΣ-BIC ETHNGRAA. Σας ευχαριστούμε εκ των προτέρων Φιλαλληλία της "Λεσβιακής Παροικίας" Η «Λεσβιακή Παροικία» υπέρ του Συλλόγου Καρκινοπαθών Λέσβου: Στη μνήμη του Στέλιου Κουνή 90,00 Στη μνήμη του Παντελή Λούπου 90,00 Στη μνήμη του Γιώργου Αργυρίου 90,00 Ο Βασίλης και η Δάφνη Κυριακοπούλου υπέρ του Συλλόγου για την Μεσογειακή Αναιμία: Στη μνήμη του Γιώργου Αργυρίου 100,00 Η Χρυσούλα Ταξείδη υπέρ του ΚΕΘΕΑ Λέσβου: Στη μνήμη του Στέλιου Κουνή 50,00 4

6 Επιμέλεια: Θ. Πλατσής Πρόγραμμα ανάδειξης των Αλυκών Πραγματοποιήθηκε η 1η συνάντηση στο παλαιό Δημαρχείο Μυτιλήνης των αντιστοίχων Δήμων του έργου «Ανάδειξη αλυκών ως οικοτουριστικών περιοχών», πρόγραμμα «Salt». Στο πρόγραμμα συμμετέχουν οι Δήμοι Λέσβου, Λάρνακας Κύπρου και Αγίου Νικολάου Κρήτης. Στόχος του έργου είναι η προστασία, ανάδειξη και αξιοποίηση των αλυκών μέσα από ήπιες παρεμβάσεις στο πλαίσιο του οικοτουρισμού. Το έργο της ανάδειξης των αλυκών ως οικοτουριστικών περιοχών είναι πολύ σημαντικό και με πολλαπλά οφέλη, αφού συμβάλει στην προστασία και ανάδειξη των αλυκών ως υγροβιότοπων, στην προστασία φυσικού και θαλάσσιου περιβάλλοντος και στην ανάδειξη των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών των οικοσυστημάτων. Διαγωνισμός φωτογραφίας με θέμα τα προβλήματα ακοής Πρόσκληση για τη συμμετοχή σε διαγωνισμό φωτογραφίας με θέμα «Κώφωση και γενικά τα προβλήματα ακοής», προτείνει στους ερασιτέχνες φωτογράφους της Μυτιλήνης ο Σύλλογος Ατόμων με Προβλήματα Ακοής και Φίλων Μυτιλήνης. Είναι ένας διαγωνισμός φωτογραφίας, που έχει σαν σκοπό να ευαισθητοποιήσει το ευρύ κοινό και να «ενεργοποιήσει» τους ερασιτέχνες φωτογράφους του νησιού μας επάνω στο πρόβλημα της ακοής και της κώφωσης, Οι φωτογραφίες μπορεί να αφορούν εικόνες σχετικές με τη νοηματική γλώσσα, ή κάποιες εκφράσεις προσώπων με προβλήματα ακοής την ώρα που συνομιλούν με άλλους ανθρώπους ή οτιδήποτε άλλο σχετικό με την κώφωση και τα προβλήματα ακοής. Η φωτογραφία που θα επιλεγεί ως η καλύτερη θα λάβει κάποιο συμβολικό δώρο από το Σύλλογο, σχετικό με τη Νοηματική, ενώ όλες οι φωτογραφίες των συμμετεχόντων θα εκτεθούν σε κάποιο χώρο της Μυτιλήνης. «Αη Στράτης Φωτογραφικά ίχνη » Η Γενική Γραμματεία Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής, σε συνεργασία με το Δήμο Καβάλας, διοργάνωσε το Νοέμβριο έκθεση φωτογραφίας με τίτλο «Άη-Στράτης-Φωτογραφικά ίχνη ( )», η οποία παρουσιάστηκε στη Δημοτική Καπναποθήκη της Καβάλας. Η έκθεση περιελάμβανε φωτογραφίες από το αρχείο του αυτοδίδακτου φωτογράφου Βασίλη Μανικάκη. Ο Βασίλης Μανικάκης γεννήθηκε το 1907 στον Άη-Στράτη. Άρχισε να ασχολείται ερασιτεχνικά με τη φωτογραφία από τις αρχές της δεκαετίας του Η λειτουργία του στρατοπέδου των εξόριστων στον Άη-Σράτη του επέτρεψε να επιδοθεί συστηματικά στη φωτογραφία και ν αφήσει ένα έργο που αναφέρεται αποκλειστικά στο νησί και στους ανθρώπους που έζησαν εκεί. Η Πολιτεία το 1997, αποφάσισε, για να μη χαθεί όλο αυτό το πολύτιμο υλικό, να το αναδείξει κάνοντας ένα μέρος αυτού λεύκωμα και ομότιτλη φωτογραφική έκθεση. Το 2000 οργανώθηκε για πρώτη φορά η έκθεση στο Μουσείο Μπενάκη και παρουσιάσθηκε το βιβλίο. Η έκθεση ταξίδευσε στη Λήμνο, στο Ηράκλειο, στη Μυτιλήνη, στο Τελό- 5

7 γλειο Ίδρυμα στη Θεσσαλονίκη και στο Σύδνεϋ της Αυστραλίας. Πέρσι, σε συνεργασία με τη Διεύθυνση Πολιτισμού του Δήμου Βόλου και στο πλαίσιο των εκδηλώσεων του «Μήνα Φωτογραφίας» παρουσιάσθηκε η εν λόγω έκθεση και στο Κέντρο Τέχνης Τζόρτζιο Ντε Κίρικο της πόλης του Βόλου. Χαρτογράφηση του απολιθωμένου δάσους της Λήμνου Εκτεταμένο ερευνητικό έργο εντοπισμού και χαρτογράφησης του απολιθωμένου δάσους της Λήμνου είναι σε εξέλιξη στο νησί, στο πλαίσιο προγραμματικής σύμβασης που απ το Νοέμβριο του 2011 έχουν συνάψει ο Δήμος Λήμνου, το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Απολιθωμένου Δάσους Λέσβου και το Πανεπιστήμιο Αιγαίου. Το τελευταίο διάστημα η επιστημονική έρευνα που συνεχίζεται σε μεγάλη περιοχή της Λήμνου, έχει φέρει στο φως σημαντικότατα ευρήματα, για τα οποία όμως τηρείται, και θα τηρείται έως ότου ολοκληρωθεί το έργο των ειδικών, απόλυτη μυστικότητα. Το μόνο που έχει δημοσιοποιηθεί, είναι ότι πρόκειται για εξαιρετικού ενδιαφέροντος απολιθώματα. Αποκατάσταση υγροβιότοπων από το «Πράσινο Ταμείο» Παρεμβάσεις, με σκοπό να αποκαταστήσουν περιβαλλοντικές ζημιές, θα πληρώσει το «Πράσινο Ταμείο», ανταποκρινόμενο σε αίτημα που είχε υποβάλει η Αποκεντρωμένη Διοίκηση Αιγαίου (ΑΔΑ) προκειμένου να επανέλθουν στην αρχική τους κατάσταση οι εκβολές του Τσικνιά και το έλος στην περιοχή της Νυφίδας. Η Αποκεντρωμένη Διοίκηση, ανακοίνωσε ότι εγκρίθηκε από το «Πράσινο Ταμείο» η χρηματοδότηση δύο έργων αποκατάστασης στους δύο υγροβιότοπους του Δήμου Λέσβου και πιο συγκεκριμένα το «Αποκατάσταση περιβαλλοντικής ζημιάς στις εκβολές Τσικνιά, Δημοτικής Ενότητας Αγίας Παρασκευής του Δήμου Λέσβου» και το «Αποκατάσταση περιβαλλοντικής ζημιάς στο έλος Νυφίδας Δημοτικής Ενότητας Πολιχνίτου του Δήμου Λέσβου». Η συνολική δαπάνη ύψους 2.000, εγκρίθηκε από το «Πράσινο Ταμείο» και δρομολογείται η υλοποίηση των εργασιών σε συνεργασία με το Δήμο Λέσβου. Ο Αριστείδης Γιαπαλής ομιλητής την ημέρα των Ενόπλων Δυνάμεων Ο Αρχηγός του Επιτελείου Εθνικής Αμύνης όρισε τον συμπατριώτη μας Καθηγητή της Σχολής των Ευελπίδων, Αριστείδη Γιαπαλή ομιλητή στην Δοξολογία που έγινε στον Μητροπολιτικό Ναό την 21η Νοεμβρίου, ημέρα των ΕΝΟΠΛΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ. Η ομιλία του κ. Γιαπαλή έκανε ιδιαίτερη εντύπωση γιατί ξέφυγε πολύ από τα τετριμμένα. Ανέλυσε φιλοσοφικά και πρακτικά την αναγκαιότητα να διατηρεί η χώρα Ένοπλες Δυνάμεις. Ιδιαίτερα τόνισε την ανάγκη εκσυγχρονισμού των δυνάμεων τούτων και εξήγησε ότι εκσυγχρονισμός είναι μεν τα τεχνικά μέσα, αλλά η εκπαίδευση είναι ο βασικός άξονας και με τον όρο «Εκπαίδευση» εννοείται η βαθύβληστη (από τη βάθος του βλαστού) παιδεία, η πολυεπίπεδη. Η δε Θητεία δεν είναι υποχρέωση αλλά είναι δικαίωμα του κάθε Δημοκρατικού πολίτη. «Η αποτροπή κινδύνου είναι βασική, είναι πρώτη αποστολή της Πολιτείας και αυτή η αποτροπή δεν θα επιτευχθεί χωρίς Ισχύ». (Οι ειδήσεις είναι παρμένες από δημοσιεύσεις στο Λεσβιακό Τύπο). 6

8 Οι εκλογές της «Λεσβιακής Παροικίας» Την Κυριακή 8 Δεκεμβρίου 2013 διεξήχθησαν με επιτυχία οι εκλογές της «Λεσβιακής Παροικίας». Ψήφισαν 95 μέλη, 19 εξ αυτών από την περιφέρεια και το εξωτερικό με αλληλογραφία (σύμφωνα με το νέο τροποποιημένο καταστατικό του Συλλόγου). Την Πέμπτη 12 Δεκεμβρίου συνήλθαν οι εκλεγέντες και απεφάσισαν για την κατανομή αρμοδιοτήτων του νέου Διοικητικού Συμβουλίου, ως ακολούθως: Πρόεδρος: Καίτη Μεσσηνέζη Πλατσή Αντιπρόεδρος: Ευάγγελλος Ντογραμματζής Γεν. Γραμματέας: Ειρήνη Βεκρή Ταμίας: Θεόδωρος Πλατσής Έφορος (Αίθουσας, Βιβλιοθήκης, Πινακοθήκης): Λάμπης Ηλιόπουλος Υπεύθυνη εκδρομών: Άννα Σασιάκου Μέλη: Νίκος Δημητριάδης, Νίκος Σταυρίδης και Νατάσα Σαμαρέλη Για την εξελεγκτική επιτροπή εξελέγησαν: Οι Απόστολος Καρυωτέλλης, Στέλιος Πολίτης και Δήμος Καρατζόγλου. Για την συντακτική επιτροπή του περιοδικού: Οι Θεόδωρος Πλατσής, Στρατής Μολίνος και Ειρήνη Βεκρή. Το πρόγραμμα των επόμενων εκδηλώσεων της Παροικίας Κοπή της βασιλόπιτας του Συλλόγου: Θα γίνει στο ξενοδοχείο «Τιτάνια» (στην οδό Πανεπιστημίου) την Παρασκευή 24 Ιανουαρίου 2014, στις 7.30 μ.μ. όπως πάντα με πλούσιο μπουφέ, κρασί, αναψυκτικά και ζωντανή μουσική. Τιμή το άτομο 25,00. Μονοήμερη Εκδρομή: Στο Λαύριο με ξενάγηση, την Κυριακή 9 Φεβρουαρίου Εορτή του Αγίου Θεοδώρου: Η Παροικία θα τιμήσει τη μνήμη του Πολιούχου Αγίου της Μυτιλήνης, Αγ. Θεοδώρου του Βυζαντίου, το πρωί της Κυριακής 16 Φεβρουαρίου 2014, με αρτοκλασία, μετά τη Θεία Λειτουργία, στο ναό του Αγίου Κωνσταντίνου και συνάντηση στην αίθουσα του Συλλόγου Ζήνωνος Αποκριάτικο γλέντι: Την Παρασκευή 21 Φεβρουαρίου 2014 στην ταβέρνα «Ο Χρήστος» (Δ. Πλακεντίας 34, Χαλάνδρι), θα περάσουμε μια αποκριάτική βραδιά με ζωντανή μουσική. Τιμή το άτομο 18,00. Πληροφορίες στο τηλέφωνο του Συλλόγου:

9 Eκδηλώσεις Λαμπρός εορτασμός από τη «Λεσβιακή Παροικία» της 101ης επετείου απελευθέρωσης της Λέσβου Ο εορτασμός της 101ης επετείου της απελευθέρωσης της Λέσβου από τον Οθωμανικό ζυγό, ήταν και φέτος λαμπρός, πανηγυρικός και εξαιρετικά συγκινητικός, όπως αξίζει πάντα σε μια τέτοια μέρα. Η εκδήλωση που πραγματοποίησε για το σκοπό αυτό, η «Λεσβιακή Παροικία», στο αμφιθέατρο του Πολεμικού Μουσείου της Αθήνας, το Σάββατο 9 Νοεμβρίου 2013, στις 11 το πρωί, συγκέντρωσε πλήθος κόσμου, που ξεπέρασε κατά πολύ τις προσδοκίες των διοργανωτών, γέμισε την μεγάλη αίθουσα του αμφιθεάτρου χωρητικότητας 500 ατόμων και ανάγκασε πολλούς που καθυστέρησαν να φτάσουν, να σταθούν όρθιοι, για να απολαύσουν το καλοσχεδιασμένο πρόγραμμα, που με τίποτα δεν θα ήθελαν να χάσουν. Τη γιορτή τίμησαν με την παρουσία τους: ο Γεν. Γραμματέας ΕΚΑΒ Ναύαρχος Δημήτρης Παπαγιαννίδης, ο Πρόεδρος της ΟΛΣΑ Χριστόδουλος Τσακιρέλλης, ο Πρόεδρος κ. Νίκος Τσούχλος και ο διευθυντής κ. Νίκος Αθηναίος του Ωδείου Αθηνών, πολλοί συντοπίτες άνθρωποι των γραμμάτων και των τεχνών, καθώς και Πρόεδροι πολλών Λεσβιακών Σωματείων της Αθήνας. Μηνύματα έστειλαν ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης Ν. Σμύρνης κ. Συμεών, Ο Υπουργός Δικαιοσύνης κ. Χαράλαμπος Αθανασίου, και ο Βουλευτής Λέσβου κ. Νίκος Σηφουνάκης. Η Πρόεδρος της Λεσβιακής Παροικίας, κυρία Καίτη Μεσσηνέζη - Πλατσή, που είχε και το συντονισμό της εκδήλωσης, καλωσόρισε εγκάρδια κοινό και επισήμους με μικρή αναφορά στη σπουδαιότητα της ξεχωριστής μέρας για τη Λέσβο, έδωσε το λόγο στον κεντρικό ομιλητή κ. Τάκη Χατζηαναγνώστου, επίτιμο πρόεδρο της «Λεσβιακής Παροικίας», γνωστό συγγραφέα και καύχημα της Λέσβου, που μίλησε με θέμα «Η Λέσβος, φάρος ελευθερίας στο Αιγαίο». Από την «ώρα της Μυτιλήνης» στο πλωμαρίτικο «του μλαρ» 8

10 Η ομιλία του Τάκη Χατζηαναγνώστου ήταν «φορτωμένη» με όλη τη συγκίνηση, το λυρισμό, τις γνώσεις και προπαντός την αγάπη του για τη Λέσβο μας. «Ήταν τα καράβια μας, τα καράβια της πατρίδας, της Ελλάδας, φορτωμένα ελευθερία. Πελώριοι όγκοι ελπίδας και χαράς και πίστης, έπλεαν απάνω στην πρωινή θάλασσα, κι έρχονταν προς την πρώτη πόλη του νησιού. Ήταν μια πραγματικότητα που έμοιαζε με παραμύθι», όπως είπε χαρακτηριστικά ο ομιλητής και έδωσε με το λόγο του την αληθινή διάσταση της μέρας αυτής, τη «μνήμη» και την «τιμή» που της αξίζει και που τείνει να αλλοιωθεί στις μέρες μας. Στο δεύτερο μέρος της γιορτής σε μια συνεργασία της Παροικίας με τη Ένωση Παλαιών Προσκόπων Μυτιλήνης Αττικής - μεγάλοι και μικροί, απόλαυσαν τη Θεατρική ομάδα μαζί με την Παιδική και Εφηβική Χορωδία του Ωδείου Αθηνών, που ανέβηκαν στη σκηνή για να παρουσιάσουν με συνοδεία 20/μελούς ορχήστρας του Ωδείου, μια εξαιρετική μουσικοθεατρική παράσταση με τίτλο «Από την Οπερέτα στο Σήμερα». Την παράσταση έγραψε, σκηνοθέτησε και ενορχήστρωσε ο συμπατριώτης μας, μουσικός - παλιός πρόσκοπος κι αυτός - Κυριάκος Τσολάκης μαέστρος του Ωδείου Αθηνών και περιελάμβανε τα κομμάτια: «Απάχηδες των Αθηνών», «Πλακιώτικα», «Ελληνικός Κινηματογράφος» και «Η ώρα της Μυτιλήνης». Όλα ήταν καλοπαιγμένα και εξαιρετικά, στο τελευταίο όμως έγινε πανζουρλισμός, με το χορό και τραγούδια της Μυτιλήνης.. Στο κλείσιμο της εκδήλωσης, στο φουαγιέ του Μουσείου, οι συμπατριώτες μας μαζεύτηκαν για ν ανταλλάξουν τις καθιερωμένες ευχές και για να χαρούν το καθιερωμένο μυτιληνιό ουζάκι. Ήταν αυτό που με τίποτα δεν χάνουν οι Μυτιληνιοί. Μπήκαν στη σειρά με υπομονή, για να σερβιριστούν, κρύα μεζεδάκια προσφορά του Συλλόγου, μυτιληνιό ούζο ευγενική προσφορά της ποτοποιίας Αφων Βαρβαγιάννη και της ΕΠΟΜ, και τυρί μυτιληνιό εξαιρετικής ποιότητας προσφορά της γαλακτοβιομηχανίας των Αφων Ρόδου. Η εκδήλωση αυτή της «Λεσβιακής Πα- Η χορωδία, ο Κυριάκος Τσολάκης με την πρόεδρο και μέλη του Δ.Σ. 9

11 ροικίας», όπως χαρακτηριστικά ανάφερε συμπατριώτισσα μας «ήταν ένα διάλειμμα δροσερής ανάσας μέσα στη μαυρίλα, την απαξίωση και την εξαθλίωση των ημερών μας...». Πανηγυρική Ομιλία Τάκη Χατζηαναγνώστου Η Λέσβος, πνευματικός φάρος του Αιγαίου, για πάντα. 8 Νοεμβρίου σήμερα. Γιορτή των Παμμεγίστων Ταξιαρχών. Αλλά και γιορτή της Παμμέγιστης Ελευθερίας για τη Λέσβο μας, αφού το χάραμά της εκείνο το πρωινό του 1912, στάθηκε μια καινούρια αφετηρία ζωής για το πολύπαθο νησί μας, ύστερα από 450 χρόνων σκλαβιά, σκοτάδι κι αφανισμό. Βέβαια, δεν ήταν πάντα έτσι τα πράγματα στον τόπο μας. Πρώτα οι Πελασγοί, οι πρώτοι κάτοικοι του νησιού. Ύστερα ο Μακαρέας με τους τέσσερις γιους του και τις έξι κόρες του, που ευτύχησε ν ακούσει να ονομάζεται η Λέσβος στις μέρες του Μακαρία, εξαιτίας της ευδαιμονίας και του πλούτου, που πλημμύρισαν τον τόπο. Έπειτα οι Αιολείς, ειρηνικοί κι εργατικοί άνθρωποι, που πάντρεψαν γρήγορα τα φυσικά προσόντα τους με την έφεση και τη σωφροσύνη των γηγενών Πελασγών, κι έστησαν ομονοημένα μαζί τους έναν καινούριο, ήμερο και καλοσυνάτο κόσμο, έσκυψαν μ' εμπιστοσύνη στη νησιώτικη γη, καλλιέργησαν τα γόνιμα χώματά της, ενώ παράλληλα βούτηξαν στη γύρω θάλασσα κυνηγώντας με μόχθο τον ενάλιο πλούτο της, για να συντηρηθούν και να ζήσουν. Αυτή η παραγωγική δραστηριοποίηση βοήθησε να χτιστούν καινούριες πόλεις, να φτιαχτούν λιμάνια, να υψωθούν νέα κτίρια, φρούρια, ακροπόλεις. Τα ίδια έγιναν και στις απέναντι απ' το νησί μικρασιατικές ακτές, τον Μυτιληναίων αιγιαλόν, όπως λεγόταν τότε. Ωστόσο, το κέντρο της περιοχής ήταν η Μυτιλήνη, που ευτύχησε να εξελιχθεί σε πρωτεύουσα πόλη όλου του αιολικού χώρου, ενώ στους κόλπους της έλαμψαν πλήθος ποιητών, συγγραφέων, φιλοσόφων και καλλιτεχνών. Σίγουρα θα γίνεται αντιληπτό ότι όλα αυτά προκάλεσαν το φθόνο της ιστορίας, που εκδηλώθηκε με παντοειδείς εχθρότητες κι αντιζηλίες είτε των ομοεθνών Αθηναίων, είτε των ετεροφύλων Λυδών του Κροίσου, και Περσών του Κύρου και του Δαρείου και του Ξέρξη. Πάμπολλες οι περιπέτειες της Λέσβου εκείνων των καιρών, και πολλά τα δεινά του δύστυχου λαού, που τα πλήρωσε με θανατώσεις, αποκλεισμούς, γκρεμίσματα τειχών, ταπεινώσεις, πείνα, αρρώστιες. Απ τους κατατρεγμούς αυτούς γλίτωσε το νησί ο Μέγας Αλέξανδρος, που πολύ εκτιμούσε την υψηλή πνευματικότητά του. (Ας μην ξεχνούμε ότι στις φιλοσοφικές του σχολές δίδαξε και ο Αριστοτέλης). Αλλά μετά το θάνατο και αυτού, η Μυτιλήνη έπεσε σε τέλεια παρακμή, ώσπου ήρθαν και την κατέλαβαν οι Ρωμαίοι (88 π.χ.). Από δω και πέρα το νησί δεν μπόρεσε να πάρει απάνω του. Οι Ρωμαίοι το παραμέλησαν. Το ίδιο και οι Βυζαντινοί κατόπιν. Οι πειρατές που αλώνισαν το Αιγαίο τον 9ο, 10ο, 12ο, και 13ο αιώνα, το ρήμαξαν. Κι αν οι Γενοβέζοι Γατελούζοι που το κληρονόμησαν (1355), προσπάθησαν να το αναστήσουν, κι ίσαμε ένα σημείο οι προσπάθειές τους άρχισαν να πιάνουν τόπο, η περιρρέουσα ατμόσφαιρα της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας που κατέρρεε, δε βοήθησε να εδραιωθούν. Οι Οθωμανοί ήταν προ των πυλών. Και το 1453 αλώθηκε η πόλη, έπεσε το Βυζάντιο, και σε δέκα χρόνια έπεσε και το νησί στα χέρια τους. Από τότε η Λέσβος ξέπεσε ολότελα. Κακομοιριά κι αθλιότητα και φτώχια κι αγραμματοσύνη έδειραν τις μέρες της. Τα σχολειά έκλεισαν, οι εκκλησιές έκλεισαν, η οικονομία του νησιού αφανίστηκε. Οι φόροι της υποταγής ήταν βαριοί. Μήτε το εμπόριο, μήτε το ναυτικό, μήτε κι η γεωργία μπορούσαν να τους σηκώσουν. Χρόνια και χρόνια πέρασαν. Τα σχο- 10

12 λειά ήταν κλειστά πάντα, δεν είχαν μαθητές να ξέρουν να μετρούν τη σκλαβιά. 'Ομως τα χώματα ήταν γόνιμα και βοηθούσαν την ελπίδα ν' ανθίζει. Κάποτε άστραψε το 21. Οι ψυχές των Λεσβίων σκίρτησαν. Μα η γεωγραφική θέση του νησιού δεν επέτρεπε ξεσηκωμούς. Ο αφθέντης είχε πάντα το χέρι στις χαντζάρες. Κι οι σφαγές ήταν το αλάθητο έργο του. Η Λέσβος έμενε τυπικά σκλάβα ακόμα για άλλα ενενήντα χρόνια.. Και λέγω τυπικά, γιατί στην ουσία το ξύπνημα του μπαρουτιού και της επανάστασης ανάστησε μέσα στο σπλάχνο του λαού της Λέσβου τη βέβαιη προσδοκία για ένα ελεύθερο μέλλον, τού έδωσαν πνοή, η καρδιά του πήρε τ' απάνω της, άνοιξαν σχολειά, οι αγρότες έσκυψαν στα χωράφια τους με όρεξη, άνοιξαν βιοτεχνίες, το λιμάνι κινήθηκε, καράβια πήγαιναν κι έρχονταν, έφερναν χαιρετίσματα απ' την ελεύθερη πατρίδα, τα χαιρετίσματα έλεγαν: "ο καιρός και για σας δεν είναι μακριά, περιμένετε, περιμένετε..." Και περίμεναν όλοι στο νησί, ενώ τα στήθια τους ανάσαιναν έναν άλλου είδους αέρα, αυτόν που έφερναν αυτά τα χαιρετίσματα. Οι πόλεις και τα χωριά άνθιζαν. Προετοίμαζαν τον καρπό. Επιτέλους, δεν μπορεί, κάποτε θα σήμαινε και γι' αυτούς η μεγάλη ώρα. Και σήμανε πράγματι! 'Ηταν πρώτα ένα σάλεμα μέσα στα στέρνα του σκλάβου λαού. 'Ηταν σαν ένα μήνυμα που έφτασε από μακριά, κανείς δεν ήξερε από πού, όμως το 'νιωσαν όλοι, θαρρείς φυσούσε σαν άνεμος, ένας παράξενος άνεμος που δε σφύριζε, δεν έτρεχε -στεκόταν. Χτυπούσε την πόρτα της καρδιάς του καθεμιανού, έλεγε: "ετοιμάσου!" Κι οι άνθρωποι κοιτάζονταν όλη μέρα εκείνη την παραμονή της μεγάλης αυγής, δάγκωναν τα χείλια, ρωτούσαν με τα μάτια ο ένας τον άλλον: "είσαι έτοιμος;" Και πρόσθεταν :"η ελευθερία έρχεται. Ακούγονται κιόλας τα βήματά της." Και πραγματικά, όχι μόνο ακούγονταν τα βήματά της, αλλά θαρρείς η ίδια έκανε φτερά, πετούσε, κάλυπτε ολάκερο το νησί. Η νύχτα εκείνη πέρασε ανήσυχη. Οι δρόμοι, λέει ο χρονικογράφος της εποχής, ήταν έρημοι. Πού και πού μονάχα ακουγόταν το βήμα κανενός νυχτοφύλακα. Ωστόσο η ψυχή του λαού αγρυπνούσε. Κι αφουγκραζόταν. Μια βαθιά ανασαμιά διαπερνούσε απ' άκρη σ'άκρη την πρώτη πόλη του νησιού Μερική άποψη του αμφιθεάτρου. Στο μέσον της πρώτης σειράς ο ομιλητής Τάκης Χατζηαναγνώστου 11

13 -μια ανασαμιά που γινόταν ολοένα και πιο βιαστική, πιο ανήσυχη, πιο ταραγμένη, έκανε τη φλόγα των φαναριών κι έτρεμε, έκανε τις σπίθες των άστρων κι έτρεμαν, ανυπομονούσε πότε πια θα ξημερώσει, να 'ρθει αυτή η μακρινή θεά που μας είχε ξεχάσει τετρακόσια πενήντα ολόκληρα χρόνια. Κάποτε λάλησε το πρώτο κοκόρι. Αντίκρυ, στα βουνά της Ανατολής σχεδιάστηκε αχνά το καινούριο χάραμα. 'Ηταν 8 Νοεμβρίου 1912, γιορτή των Ταξιαρχών -σαν σήμερα. Φιγούρες αξεχώριστες ακόμα, σκιές, έπιασαν να κατηφορίζουν προς το λιμάνι, την Πετρόσκαλα. Τα μάτια, ξαγρυπνισμένα, κουρασμένα, απαυδισμένα, πολεμούσαν να τρυπήσουν τη θολούρα του Νοεμβριανού πρωινού. "Πού είναι, πού είναι πια...", αναρωτιόνταν. Κι έψαχναν. Αριστερά, δεξιά, στο βάθος. Κι άξαφνα να! Μέσα στο πούσι της αυγής, τα είδαν! Δεν ήταν όνειρο, δεν ήταν ψέματα, δεν ήταν ένα πλάνεμα -γέννημα της ταλαιπωρημένης τους προσμονής. 'Ηταν τα καράβια μας, τα καράβια της πατρίδας, της Ελλάδας, ήταν καράβια φορτωμένα ελευθερία. Πελώριοι όγκοι ελπίδας και χαράς και πίστης, έπλεαν απάνω στην πρωινή θάλασσα, κι έρχονταν προς την πρώτη πόλη του νησιού. 'Ηταν μια πραγματικότητα που έμοιαζε με παραμύθι. 'Ενα παραμύθι που άρπαζε στα φτερά του την καρδιά σαν πούπουλο, τη σφεντόνιζε ίσαμε τον ουρανό. 'Ολα τα μάτια δάκρυσαν. Οι λυγμοί της μεγάλης συγκίνησης τράνταζαν όλα τα στήθια."χριστός ανέστη!" ακουγόταν απ'όλα τα στόματα. "Αληθώς ανέστη!" απαντούσαν τα ίδια τα στόματα πάλι. Λοιπόν, τετρακόσια πενήντα χρόνια μαύρο ψωμί, μαύρο νερό, μαύρο δάκρυ, πώς δε μαύρισαν αυτή την ψυχή των σκλαβωμένων; 'Εφτασαν τα καράβια κοντά. Μπροστά ο "Αβέρωφ". Η μπάντα του έπαιζε το: "... Μαύρη είναι η νύχτα στα βουνά, στους κάμπους πέφτει χιόνι...", "Μα ο 'Ελλην ξεσπαθώνει, ξεσπαθώνει...". Οι Λέσβιοι αγκαλιάζονταν, φιλιόνταν, έσφιγγαν τα χέρια, φώναζαν, έκλαιγαν. Κατέβηκε απ' τη ναυαρχίδα μια ατμάκατος. 'Εβγαλε στην αποβάθρα ένα άγημα με τη σημαία της πατρίδας. Η σημαία ξεδιπλώθηκε, ανέμισε. Ο αγέρας της θαρρείς πέρασε μέσ' απ' όλα τα στήθια. Όλα τα μάτια γέμισαν με το γαλάζιο της όραμα, την ακολούθησαν, την είδαν ν' ανεβαίνει μπροστά, περήφανη, αγέρωχη, ν' ανεβαίνει το δρόμο προς το Κάστρο, να στήνεται στην πιο ψηλή του έπαλξη, σύμβολο μιας αθάνατης ιδέας: της ελευθερίας. Από κείνη τη στιγμή η Λέσ β ο ς ή τ α ν ε λ ε ύ θ ε ρ η! Κ α ι μ ι λ ο ύ μ ε για τη νησιώτισσα γη, που γέννησε τους παππούδες και τις γιαγιάδες, τις μάνες και τους πατέρες μας, που γέννησε τους ίδιους εμάς, και μας πότισε φως, και μας έθρεψε με ομορφιά, και μας ανάστησε σιγο-τραγουδώντας δίπλα στα παιδικά κι εφηβικά μας χρόνια τον ασώπαστο σκοπό των κυμάτων της, των μελτεμιών της και των δέντρων της -έναν σκοπό γεμάτον πανάρχαια ελληνικότητα και περηφάνια. Κοιτάξ τε στο χάρτη το νησί μας, αυτό το καταπράσινο πλατανένιο φύλλο, όπως το λέει ο ποιητής, που πλέει με βεβαιότητα αιώνες αμέτρητους απάνω στα γαλάζια νερά του Αιγαίου. Ακούστε τους αγέρηδες της θάλασσας που φυσούν από γύρα του. Ανασάνετε βαθιά την αψιά μυρουδιά που πνέει βράδυ-πρωί απ'τα πεύκα του. Τρέξ τε με το νου στους μικρούς κάμπους του, σκαρφαλώσ τε στα βράχια του, στους λόφους του, ανεβείτε στα ήμερα βουνά του, ανοίξ τε την καρδιά σας και χαιρετήσετε με άδολη αγνότητα το πνεύμα του Θεού, το πνεύμα της δημιουργίας που υψώνεται ως τα μεσούρανα μες απ' τους απέραντους ελιώνες, αείζωο, πολυδύναμο, ανυπόδουλο, για να κηρύττει ότι η ζωή δεν είναι ένας κενός προορισμός, αλλά μια αδιάκοπη, μια αέναη αναγέννηση, είναι μια ε λ ε υ θ ε ρ ί α! Τ.Χ. 12

14 Παρουσίαση βιβλίου «Το Πάνινο τόπι» Με επιτυχία το Σάββατο 2 Νοεμβρίου 2013, σε συνεργασία με τις εκδόσεις «Αιολίδα», πραγματοποιήθηκε από τη «Λεσβιακή Παροικία» η παρουσίαση του βιβλίου «Το Πάνινο τόπι» του συμπατριώτη μας συγγραφέα Άγγελου Παλαιολόγου. Η συντονίστρια της εκδήλωσης μέλος του Δ.Σ. κ. Ειρήνη Βεκρή, μετά από ένα σύντομο χαιρετισμό προς τους παρευρισκόμενους συμπατριώτες μας που είχαν γεμίσει την Αίθουσα Ελλήνων Λογοτεχνών, μετά από ένα σύντομο βιογραφικό έδωσε το λόγο στην Πρόεδρο Καίτη Μεσσηνέζη, η οποία αναφερόμενη στην εκδήλωση είπε: «Πιστεύω, είπε, ότι δεν θα μπορούσαμε να ξεκινήσουμε καλύτερα τις φθινοπωρινές μας εκδηλώσεις στη «Λεσβιακή Παροικία». Σήμερα, σε συνεργασία με τις εκδόσεις «Αιολίδα», που σαν εκδοτικός οργανισμός του νησιού μας προσφέρει στη λεσβιακή Γραμματεία, εκδίδοντας τα «πονήματα» τόσων συμπατριωτών μας συγγραφέων και ποιητών, έχουμε τη χαρά να παρουσιάσουμε το μυθιστόρημα του αγαπητού συμπατριώτη μας Άγγελου Παλαιολόγου με τίτλο «Το πάνινο τόπι». Έχουμε όμως και χρέος να αναφερόμαστε στον κατάλληλο χρόνο και σε κείνους τους ανθρώπους που έχουν αφήσει το στίγμα τους με όποια μικρή ή μεγάλη προσφορά στο πέρασμά τους, και αναφέρομαι στον πατέρα σου Άγγελε, τον Κλεάνθη Παλαιολόγο, τον άνθρωπο, το φίλο, τον ακούραστο εργάτη του ελληνικού αθλητισμού και του Ολυμπισμού, έναν εκ των ιδρυτών και πρώτο Πρόεδρο της Λεσβιακής Παροικίας το 1965 στην Αθήνα. Σήμερα, αισθάνομαι ιδιαίτερη συγκίνηση που έτυχε σε μένα εκ μέρους της Λ.Π. να πω δυο λόγια στην παρουσίαση του πρώτου μυθιστορήματός σου με τίτλο «Το πάνινο τόπι». Διαβάζοντας το βιβλίο, από τις πρώτες κιόλας σελίδες, μεταφέρθηκα νοερά στην εποχή της «Κατοχής» και έζησα μαζί με τους ήρωές όλα αυτά τα Το πάνελ των ομιλητών: aπό αριστερά ο συγγραφέας Άγγελος Παλαιολόγος, η Καίτη Μεσσηνέζη, ο Στρατής Μολίνος και στο βήμα ο εκπρόσωπος της Αιολίδας Μιχάλης Ορφανός. 13

15 γεγονότα που περιγράφονται με τόση ένταση και μαστοριά. «Το πάνινο τόπι» είναι ένα προσεγμένο, καλαίσθητο, καλοτυπωμένο και πάνω απ όλα ευανάγνωστο βιβλίο 408 σελίδων. Το πλαστικοποιημένο εξώφυλλο, πολύ επιτυχημένο σαν χρωματική και γραφίστικη σύνθεση, κοσμεί η φωτογραφία ενός γλυπτού από μαντέμι του συγγραφέα, το οποίο υποβάλει αμέσως με την πρώτη ματιά και προδιαθέτει σχετικά στην υπόθεση του βιβλίου». Τελειώνοντας η Καίτη Μεσσηνέζη αναφέρθηκε εν συντομία στο βιογραφικό του συγγραφέα. Αμέσως μετά η κ. Βεκρή έδωσε το λόγο στον Στρατή Μολίνο πρώην Πρόεδρο της Παροικίας για την παρουσίαση του βιβλίου, αφού αναφέρθηκε με λίγα λόγια στο βιογραφικό του ομιλητή. Ο συγγραφέας Άγγελος Παλαιολόγος, έκλεισε την όμορφη, πολιτισμένη εκδήλωση με ένα χαιρετισμό μαζί με τις ευχαριστίες του προς τους παριστάμενους. Τιμητική εκδήλωση για τον επίτιμο Πρόεδρο της «Λεσβιακής Παροικίας» συγγραφέα Τάκη Χατζηαναγνώστου Πολλοί Λέσβιοι της Αθήνας, αλλά και άλλοι που ήρθαν από το νησί, μαζεύτηκαν την Κυριακή 24 Νοεμβρίου 2013 στο Μέγαρο της Παλαιάς Βουλής για να τιμήσουν έναν πολύ δικό μας άνθρωπο, τον «Τάκη μας» όπως χαρακτηριστικά συνηθίζουμε να λέμε, τον Τάκη Χατζηαναγνώστου, τον συγγραφέα που τιμά το νησί μας με το έργο του και την προσωπικότητά του. Την τιμητική εκδήλωση οργάνωσε η Ομοσπονδία Λεσβιακών Σωματείων και την ενέταξε μέσα στο πρόγραμμα των εκδηλώσεων για τα 101 χρόνια απελευθέρωσης της Λέσβου από τον Οθωμανικό ζυγό. Μια σειρά φίλων του συγγραφέα, άνθρωποι της «Λεσβιακής Παροικίας», βρέθηκαν στο πάνελ της εκδήλωσης. Μίλησαν ο καθένας με το δικό του τρόπο για τον άνθρωπο Τάκη Χατζηαναγνώστου και έδωσαν δείγματα από την 75/χρονη επιτυχημένη συγγραφική δουλειά του. Ο ερευνητής και λογοτέχνης Στρατής Μολίνος μίλησε για την προσωπικότητα του τιμώμενου, η Λιούμπα Σκούρτη με μια χαρακτηριστική ομιλία της αναφέρθηκε στην πεζογραφική δουλειά του Τάκη Χατζηαναγνώστου και ιδιαίτερα στο βιβλίο του «Ένα νησί ταξιδεύει» -βραβείο Ακαδημίας Αθηνών- που όπως είπε αποτελεί έμμεσα μια αυτοβιογραφία του συγγραφέα. Ο παλιός συνάδελφος και φίλος του συγγραφέα Δημήτρης Χαρίτος, έκανε μια σύντομη ανάλυση του ποιητικού του έργου, ενώ ποιήματα απάγγειλε ενδιάμεσα με επιτυχία η ζωγράφος Καίτη Μεσσηνέζη. Τέλος, ο ηθοποιός και σκηνοθέτης Νίκος Περέλλης διάβασε με το δικό του συγκλονιστικό τρόπο ένα κείμενο «παραμύθι» από τη σειρά των παιδικών διηγημάτων του συγγραφέα και καταχειροκροτήθηκε. Ο συντονιστής της εκδήλωσης Πρόεδρος της ΟΛΣΑ Χριστόδουλος Τσακιρέλλης κάλεσε με τη σειρά του στο βήμα τον ίδιο το συγγραφέα, που ιδιαίτερα συγκινημένος ευχαρίστησε τους δικούς του ανθρώπους για τη συμπαράστασή τους και όλους όσους συνεργάστηκαν για την επιτυχία αυτής της εκδήλωσης. Παρευρέθηκαν και τίμησαν με την παρουσία τους ο Δήμαρχος Λέσβου κ. Δ. Βουνάτσος, ο Γεν. Γραμματέας Ε.Κ.Α.Β. κ. Δ. Παπαγιαννίδης, ο Πρόεδρος του Εμπορικού Επιμελητηρίου Λέσβου κ. Θράσος Καλογρίδης, ο Πρόεδρος της Εθνολογικής Εταιρίας κ. Μαζαράκης, πολλοί Πρόεδροι Ομοσπονδιών νησιών του Αιγαίου, η ελληνίστρια συγγραφέας μεταφράστρια του έργου του Τάκη στα Ρουμανικά κ. Λαζάρ, και πολλοί άνθρωποι των Γραμμάτων φίλοι του συγγραφέα. 14

16 Eκδρομές Παράλιο Άστρος - Μονή Λουκούς. Επίσκεψη Έπαυλης Ηρώδου Αττικού 52 άτομα, ένα μεγάλο πούλμαν γεμάτο, μαζευτήκαμε με χαρά, μέλη και φίλοι της Παροικίας, την Κυριακή 17 Νοεμβρίου, στις 8 το πρωί, στην Πλ. Ομονοίας (μπροστά στα κατ. Χόντος) για μια όμορφη μονοήμερη απόδραση στο παράλιο Άστρος Κυνουρίας. Πρώτη στάση για καφέ και σουβλάκι στον Ισθμό της Κορίνθου. Στη συνέχεια μέσα σε μια ευχάριστη ατμόσφαιρα με όμορφη μουσική, ανέκδοτα και φροντισμένα κείμενα, που διάβασαν η αρχηγός της εκδρομής Καίτη Μεσσηνέζη, ο Αλέξης Μάλλιας, ο Τάκης Χατζηαναγνώστου και ο πάντα κατατοπισμένος σε όλες τις εκδρομές μας Νίκος Δέτσης, το πούλμαν συνέχισε το ταξίδι μας προς το Άργος και την Κυνουρία, στους πρόποδες του Πάρνωνα, για επίσκεψη, προσκύνημα και ξενάγηση στη Μονή Λουκούς, ένα από τα πιο σημαντικά μοναστήρια της Πελοποννήσου. Ο υπέροχος καιρός, ο λαμπερός ήλιος κι η όμορφη παρέα συνετέλεσαν για ένα όμορφο περίπατο από το μοναστήρι μέχρι το χώρο όπου ήταν τα ερείπια της αρχαίας έπαυλης του Ηρώδη Αττικού (500 μ. περίπου). Δυστυχώς λόγω ανασκαφών και αναστηλώσεων ο χώρος ήταν κλειστός για τους επισκέπτες κι έτσι αρκεστήκαμε να δούμε ό,τι μπορούσαμε απ έξω. Η ώρα είχε πάει 2 και η περισσότεροι εκδρομείς είχαν πεθυμήσει παραλία με ψαράκι και ουζάκι. Το Παράλιο Άστρος μας αποζημίωσε. Μια ατέλειωτη παραλία με όμορφες ψαροταβέρνες που δεν μας άφησαν παραπονεμένους. Μοιραστήκαμε σε παρέες, όπου μας άρεσε και στο τέλος όλοι έφυγαν ευχαριστημένοι. Καλή παρέα, περιποίηση, φρέσκο ψάρι και το απαραίτητο μυτιληνιό ούζο δίπλα στη θάλασσα. Τι άλλο θα μπορούσε να επιθυμήσει κανείς, όταν είναι γερός; Μετά το φαγητό μας και έναν πολύ όμορφο περίπατο στην παραλία αναχωρήσαμε για την Αθήνα αφού κάναμε μια ενδιάμεση στάση - έκπληξη στη βυθιζόμενη γέφυρα των Ισθμίων σ ένα γραφικό καφενείο δίπλα στη θάλασσα για καφέ ή γλυκό. Η «Λεσβιακή Παροικία» προσπαθεί και φροντίζει μ αυτές τις εκδρομές της, εκτός από αξιοθέατα να προσφέρει στα μέλη και την απαραίτητη ψυχαγωγία. Eκδρομείς στην αυλή του αξιόλογου μοναστηριού 15

17 Αφιέρωμα Από τη Γέννηση στο Πάθος Γράφει ο Καραμάτσκος Δημήτρης (Μάστερ Θρησκειολογίας) Πολλά δε θέλει ο άνθρωπος να ν ήμερος να ναι άκακος λίγο φαΐ λίγο κρασί Χριστούγεννα κι Ανάσταση... Οδυσσέας Ελύτης Για τους Ορθοδόξους χριστιανούς δυο πολύ σημαντικά γεγονότα της ζωής του Χριστού, τοποθετημένα μέσα στον ετήσιο εορταστικό κύκλο καθορίζουν αφενός την πίστη και τη ζωή τους και αφετέρου αποτελούν σταθμούς πνευματικού ανεφοδιασμού και επανακαθορισμού της πνευματικής τους πορείας αλλά αποτελούν ταυτόχρονα και στοιχεία της πολιτιστικής τους ζωής με τα έθιμα και τον τρόπο που ο λαός μας τα προσεγγίζει και τα γιορτάζει. Πρόκειται για τη Γέννηση και τον θάνατο του Ιησού, που ακολουθείται από την Ανάστασή Του. Τα Χριστούγεννα αποτελούν, μετά την Ανάσταση, το δεύτερο μεγαλύτερο γιορταστικό γεγονός της Εκκλησίας, που μας ωθεί να θυμηθούμε κάθε φορά το ξεκίνημα της σωτηρίας, την είσοδο του Θεού, του Χριστού - Λόγου, στην ιστορία, την έναρξη του σωτήριου έργου Του. Χωρίς την είσοδο του Θεού στον κόσμο και επομένως χωρίς τη γέννηση και μάλιστα με τον θαυμαστό τρόπο που πραγματοποιήθηκε, δεν θα μπορούσε να μιλήσει κανείς για σωτηρία εν ελευθερία. Ο Θεός αποκτά όλα τα στοιχεία της ανθρώπινης υπόστασης, μπαίνει στην ιστορία ως άνθρωπος, για να δώσει τη δυνατότητα στον άνθρωπο να καρπω- θεί την κένωση αυτή του Θεού, ώστε να μπορεί να μοιάσει σε κάποιον που δεν είναι ένας απρόσιτος Θεός άφθαστος στο μεγαλείο Του αλλά Θεάνθρωπος, που έχει ενδυθεί την ανθρώπινη φύση, ώστε να μπορεί να μας πει: ιδού εγώ είμαι κοντά σας και έχω όλα τα ανθρώπινα χαρακτηριστικά, ακόμη και τα πάθη, τα λεγόμενα αδιάβλητα* όπως εσείς, όμως είμαι άνθρωποςυπογραμμός. Θα μπορούσε να μην έχει ούτε αυτά τα πάθη, να είναι ένα είδος υπερανθρώπου, αλλά τότε η σωτηρία θα ήταν μόνο δωρεά, χωρίς την ανθρώπινη συμμετοχή, καθώς δεν θα υπήρχε η απόδειξη ότι αυτό που μας ζητάει είναι στα μέτρα μας, δοκιμασμένο, γιατί ο Ίδιος το εφάρμοσε ως άνθρωπος, όντας ένας από εμάς. Όταν μιλάμε για αγάπη, ακόμη και στον εχθρό, έχουμε το παράδειγμα του υιού του ανθρώπου, του Θεανθρώπου και όχι μόνον ενός παντοδύναμου Θεού απόμακρου και απρόσιτου. Το ίδιο, όταν μιλάμε για ταπείνωση, για αρετή γενικά και αγώνα, όπως η προσευχή και η νηστεία, είναι ο οδηγός μας, γιατί ο Ίδιος τα εφάρμοσε και έγινε για μας υπόδειγμα.. Χωρίς λοιπόν την γέννηση, την ενανθρώπηση δεν θα είχαμε το ζωντανό παράδειγμα ότι όλα αυτά που μας ζητάει είναι πραγματοποιήσιμα. Ο άλλος μεγάλος πόλος του ετήσιου εορταστικού κύκλου είναι το Πάσχα. Πάσχα είναι το πέρασμα από την δουλεία στην ελευθερία. Είναι ο καρπός της προσφοράς του Χριστού στον άνθρωπο, η ελευθερία από τα δεσμά 16

18 του θανάτου και επομένως η πραγματική ζωή, που δεν βλέπει τον θάνατο ως πέρασμα στην ανυπαρξία αλλά πέρασμα στη ζωή. Θάνατος και ζωή είναι οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος, συνυφασμένες, γιατί χωρίς τη ζωή δεν υπάρχει θάνατος αλλά και χωρίς τον θάνατο δεν υπάρχει η αιώνια και πραγματική ζωή της ψυχής. Ή καλύτερα είναι οι δύο άκρες της αληθινής ζωής. Με τον σωματικό θάνατο, που δεν αποτελεί πλέον βραχνά και φόβο για τον πιστό, αρχίζει η πραγματική ζωή, η ζωή σε μια άλλη διάσταση πνευματική, γιατί πνευματική είναι και η φύση της ψυχής. Αυτόν τον θάνατο τον κοίταξε κατάματα ο Χριστός, τον αντιμετώπισε, και έγινε για μια ακόμη φορά υπογραμμός, για να μας δείξει ότι ο θάνατος δεν δεσπόζει πια στην ανθρώπινη ύπαρξη ως τραγικό και ως εξουσιαστικό γεγονός, γιατί νικήθηκε και δεν είναι το τέλος που προκαλεί δέος και ανατριχίλα αλλά η αρχή της αιώνιας ζωής. Η Ανάσταση ήταν η απόδειξη της υπέρβασης του θανάτου, της νίκης κατά του θανάτου, η «νέκρωση» και η «καθαίρεση» του θανάτου. Τα Πάθη του Χριστού είναι μάχη κατά του θανάτου, κατά της κακίας των ανθρώπων, που κατέχονται από τον θάνατο, που η ζωή γι αυτούς έχει μόνο βιολογικό χαρακτήρα. Πάσχει ως άνθρωπος, γιατί έπρεπε να γίνει υπογραμμός ως άνθρωπος, ως υιός του ανθρώπου. Κι εμείς οι πιστοί συμπάσχουμε μαζί Του, γιατί συμμετέχουμε στο γεγονός αυτό της πάλης του Χριστού κατά του θανάτου. Ο θάνατος ως καθημερινός καρπός της αμαρτίας είναι παρών στη ζωή μας και μας απειλεί. Η συμπόρευσή μας με τον Χριστό είναι η απόδειξη ότι συμμετέχουμε Αγιογραφία που απεικονίζει τη Γέννηση του Θεανθρώπου. 17

19 στον αγώνα Του και την αγωνία Του και αγωνιζόμαστε μαζί Του πρόσωπο προς πρόσωπο εναντίον του θανάτου και της φθοράς, προσδοκώντας «Ανάστασιν νεκρών και ζωήν του μέλλοντος αιώνος». Χωρίς αυτή την συμμετοχή δεν βιώνεται το γεγονός των Παθών και της Ανάστασης. Η Ανάσταση είναι η νίκη κατά του θανάτου αλλά και η χαρά των πιστών, γιατί η νίκη αυτή είναι ο προάγγελος και της δικής μας ανάστασης και της δικής μας νίκης, αφού μας έδειξε ο δικός μας υπογραμμός τον δρόμο και τον τρόπο, για να πετύχουμε αυτήν την νίκη. Στο βαθμό που θα βιώσουμε τη συμμετοχή μας στο Πάθος, θα βιώσουμε και τη χαρά της Ανάστασης, τη χαρά της νίκης του Χριστού αλλά και της νίκης της δικής μας, αφού έχουμε τον οδηγό μας, που με ασφάλεια θα μας οδηγήσει στην νίκη και στη ζωή. Η ζωή, ο θρίαμβος της ζωής, είναι το χαρμόσυνο γεγονός που κάνει την προσωπική ζωή μας χαρούμενη, που δίνει στο γεγονός της Ανάστασης το στοιχείο του θριάμβου και της λαμπρότητας. Γι αυτό η Ανάσταση ονομάζεται λαμπροφόρος Ανάσταση και ο υμνωδός αποκαλεί την Κυριακή του Πάσχα «λαμπροφόρο ημέρα της εγέρσεως». Ο λαός μας την αποκαλεί «Λαμπρή», γιατί είναι μια ημέρα που είναι φωτοφόρος, που λάμπει στο στερέωμα του ετήσιου γιορταστικού κύκλου ως ημέρα ορόσημο, ως ημέρα χαράς ανεκλάλητης. Η Λαμπρή παίρνει τη λάμψη της από τη νίκη του Χριστού και από τον τρόπο που οι πιστοί βιώνουν το γεγονός αυτό. Το βιώνουν με χαρά και αγαλλίαση, γιατί είναι στη φύση μας να απεχθανόμαστε τον θάνατο, είναι στη φύση μας να θέλουμε να ζήσουμε εσαεί αθάνατοι. Αυτό είναι το στοίχημα των πιστών, των συνειδητών μελών της Εκκλησίας. Να επιτύχουν την αθάνατη ζωή, την αιώνια και ατελεύτητη. Οι άνθρωποι πασχίζουν να κρατηθούν στη ζωή αυτή, να επιμηκύνουν τη βιολογική τους ζωή, ξεχνώντας ότι όσο και αν την επιμηκύνουν, όσα φτιασίδια και αν προσθέσουν στο βιολογικό τους σώμα, η φθορά και ο βιολογικός τους θάνατος είναι αναπόφευκτος. Ο χρόνος βιώνεται στην προσωπική ζωή του καθενός με τρόπο προσωπικό και είναι αμείλικτος εχθρός του ανθρώπου, γιατί οδηγεί με ακρίβεια προς το βιολογικό τέλος. Για τον πιστό όμως ο χρόνος έχει τη δική του σχετική αξία, όπως και ο θάνατος ο βιολογικός παύει να είναι το φόβητρο, γιατί η ζωή η ατελεύτητη, που ανέτειλε από τον Τάφο του Χριστού, είναι ο προορισμός μας, που, στον βαθμό που το συνειδητοποιούμε, είναι η αληθινή μας πατρίδα. Γιατί για τον πιστό το αληθινό κέρδος είναι η πορεία προς τη ζωή, που είναι ο Χριστός, και η αιώνια ζωή, που θα κερδίσει μετά τον βιολογικό θάνατο. Δεν επειγόμαστε να φτάσουμε νωρίς στο τέλος αλλά το «συν Χριστώ είναι» αποτελεί τον υπέρτατο στόχο των πιστών. Η Ανάστασή Του είναι η απαρχή και της δικής μας ανάστασης. *Αδιάβλητα ονομάζονται τα πάθη, για τα οποία δεν μπορεί να κατηγορηθεί, γιατί οφείλονται όχι στην προαίρεση αλλά στην ανθρώπινη φύση και τις ανάγκες της, όπως η ανάγκη για ύπνο, η κούραση, η πείνα, η δίψα κτλ. Boηθήματα: (Από το Internet: 18

20 Χριστούγεννα Πρωτοχρονιά στην Καππαδοκία Επιμέλεια Θόδωρος Πλατσής Υπήρχε μια πληθώρα ηθών και εθίμων που συνόδευαν την καθημερινή ζωή των κατοίκων της Καππαδοκίας σε όλες της σχεδόν τις εκδηλώσεις. Τα περισσότερα από αυτά έχουν λατρευτικό χαρακτήρα λόγω του έντονου θρησκευτικού συναισθήματος που διακατείχε τους Έλληνες της Καππαδοκίας. Ελάχιστα είναι τα εξωχριστιανικά έθιμα και αυτά αναφέρονται στην απομάκρυνση κακών πνευμάτων και δαιμόνων. Τα Χριστούγεννα τα έλεγαν οι Καππαδόκες Μικρό Πάσχα. Από την παραμονή 24 Δεκεμβρίου άρχιζαν οι προετοιμασίες, Έσφαζαν κοτόπουλα ή μεγαλύτερα ζώα που τα μοιράζονταν περισσότερες οικογένειες. Σ' όλα τα σπιτικά ζύμωναν πίττες με αλεύρι, γάλα, αυγά, ζάχαρη και βούτυρο. Τη νύχτα της παραμονής, περασμένα μεσάνυχτα κτυπούσε η καμπάνα της εκκλησίας. Αν δεν υπήρχαν καμπάνες χρησιμοποιούσαν σήμαντρα ή ακόμη και συνεργεία από «ιεροδρόμους» με επικεφαλής τον καντηλανάφτη που διάβαιναν το χωριό απ' άκρη σ' άκρη και ειδοποιούσαν τους πιστούς πως ήρθε η ώρα της εκκλησίας κτυπώντας τις πόρτες τους. Οι άνδρες φορούσαν γιορτινά και οι γυναίκες τις κεντημένες φορεσιές από τσόχα. Πήγαιναν όλοι μαζί οι γείτονες και για να βλέπουν στο σκοτάδι κρατούσαν πυρσούς. Η Λειτουργία, τελείωνε, πριν ξημερώσει, Γύριζαν όλοι μαζί στα σπίτια τους ασπάζονταν οι μικρότεροι τα χέρια των μεγαλυτέρων και ευχόταν «Χριστός γεννάται», «Αληθώς γεννάται», «Χρόνια Πολλά» κ.α. Οι νοικοκυρές έστρωναν το Χριστουγεννιάτικο τραπέζι που περιελάμβανε σούπα τραχανά και γιουβαρλάκια. Απαραίτητα έπρεπε να υπάρχει στο τραπέζι την ημέρα αυτή και το " χερσέ" πιλάφι από ψιλοκομμένο στάρι που είχε βράσει σε ζωμό από κόκαλα. Σύμφωνα με την παράδοση, το φαγητό αυτό το έδωσαν και στην Παναγία να φάει όταν ήταν λεχώνα. Όλες τις μέρες από τα Χριστούγεννα μέχρι του Αγίου Βασιλείου γιόρταζαν, συγκεντρωμένοι στα σπίτια διασκέδαζαν χορεύοντας χωριστά οι άντρες και χωριστά. οι γυναίκες, στα δώματα, στις στέγες που ήταν επίπεδες, σε μικρές πλατείες αν ο καιρός το επέτρεπε. Την Πρωτοχρονιά, το βράδυ της παραμονής τα παιδιά γύριζαν στα σπίτια και έλεγαν τα κάλαντα. Ομάδες, συνήθως από έξι αγόρια η καθεμιά σκόρπιζαν στο χωριό. Τα τρία παιδιά από την κάθε ομάδα ανέβαινα στο δώμα των σπιτιών και από το φεγγίτη (πετζέ) κρατούσαν με σκοινί ένα φανάρι δικής τους κατασκευής και το άφηναν να κατέβει μέσα στο σπίτι. Ανεβοκατέβαζαν μέσα στο δωμάτιο του σπιτιού το φανάρι τους και έψελναν το τροπάριο του Αγίου Βασιλείου «Εις πάσαν την γην εξήλθεν ο φθόγγος σου...» και πολλές φορές στο τέλος πρόσθεταν: «Καλησπέρα στη βραδιά σας, όποιος δώσει να κάμει αγόρι, όποιος δε δώσει, να κάνει κορίτσι, κι αυτό ως το πρωί καμπουριασμένο». Την ίδια στιγμή τα άλλα τρία παιδιά είχαν μπει μέσα στο σπίτι, για να πάρουν τα δώρα που θα τους προσφέρουν, αυγά, πλιγούρι, βούτυρο, ξηρούς καρπούς. Αν τη νύχτα της παραμονής γεννιόταν παιδιά, θα ήταν τυχερά. Αν ήταν αγόρια, τους έδιναν στη βάφτιση το όνομα Βασίλης. Ξημερώματα Πρωτοχρονιάς οι γυναίκες έτρεχαν στη βρύση να φέρουν νερό τον Αϊ-Βασίλη «σουγιού». Γέμιζε η κάθε μία τη στάμνα της και κρατούσε ύστερα κάτω από τη βρύση σακούλα μικρή με νομίσματα, για να τρέξει μέσα το νερό και να πολλαπλασιαστούν τα νομίσματα. Ιδιαίτερη ήταν η φροντίδα για το γεύμα το μεσημέρι της Πρωτοχρονιάς. Στο τραπέζι έπρεπε να έχουν κότα γεμιστή με πλιγούρι, ρόδια που επάνω τους κολλούσαν μικρά κεριά και τα άναβαν, μέσα σε ταψί με ξηρούς καρπούς και κεριά αναμμένα, στημένα στη μέση. Το είχαν σε κακό να δανείσουν ή να δώσουν ελεημοσύνη την ημέρα της Πρωτοχρονιάς, θα έφευγε η σοδειά, το μπερεκέτι του σπιτιού. Σαράντα μέρες συνέχεια μετά την Πρωτοχρονιά πολλοί συνήθιζαν να πηγαίνουν στο παρεκκλήσι του Αϊ-Βασίλη να ανάβουν το καντήλι και να παρακαλούν να τους βοηθήσει. Βοήθημα: Internet 19