& Δ Ι Α Τ Ρ Ο Φ Η. XñéóôïõãåííéÜôéêåò Ãåýóåéò...áðü ôç ÑÝíá ôçò ÖôåëéÜò. Øùíßæïõìå áðü ôá Supermarkets

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "& Δ Ι Α Τ Ρ Ο Φ Η. XñéóôïõãåííéÜôéêåò Ãåýóåéò...áðü ôç ÑÝíá ôçò ÖôåëéÜò. Øùíßæïõìå áðü ôá Supermarkets"

Transcript

1 ÍÏÅÌÂÑÉÏÓ/ÄÅÊÅÌÂÑÉÏÓ 2004 Τ Ε Υ Χ Ο Σ 1 0 & Δ Ι Α Τ Ρ Ο Φ Η Ê Ù Ä É Ê Ï Ó XñéóôïõãåííéÜôéêåò Ãåýóåéò...áðü ôç ÑÝíá ôçò ÖôåëéÜò Øùíßæïõìå áðü ôá Supermarkets Éäéïðáèåßò Öëåãìïíþäåéò Íüóïé ôïõ ÅíôÝñïõ êáé ÊÜðíéóìá

2

3 editorial Αγαπητοί φίλοι, Με το ανά χείρας δέκατο τεύχος της «Ευεξίας & Διατροφής» κλείνουμε δύο χρόνια δημιουργικής παρουσίας, μέσα στα οποία αποστείλαμε εντελώς δωρεάν το κάθε τεύχος του περιοδικού μας ταχυδρομικώς σε παραλήπτες και διανείμαμε τα οχτώ έντυπά μας μέσω Νοσοκομείων και Κέντρων Υγείας σε ενεργούς πολίτες. Φέραμε σε πέρας τρεις Επιδημιολογικές Μελέτες και δημοσιοποιήσαμε τα πολύ ενδιαφέροντα συμπεράσματά τους, ενώ ολοκληρώνουμε σύντομα μια πολύ φιλόδοξη έρευνα σχετικά με τις διατροφικές συνήθειες των παιδιών μας που φοιτούν στα Δημοτικά και Γυμνάσια. Παράλληλα, διοργανώσαμε αρκετές ενημερωτικές συγκεντρώσεις σε επαρχιακές πόλεις με τη βοήθεια των Τοπικών μας Παραρτημάτων, σε θέματα πρόληψης του Καρκίνου του Πεπτικού. Τέλος, διοργανώσαμε ένα δικτυακό τόπο όπου το κοινό ενημερώνεται σε ενδιαφέροντα θέματα και οι ιατροί έχουν τη δυνατότητα πρόσβασης σε on-line επιστημονικά περιοδικά. Τα παραπάνω, μολονότι όχι ευκαταφρόνητα, πόρρω απέχουν από το ευρύ φάσμα των φιλόδοξων στόχων μας, οι οποίοι βέβαια παραμένουν αταλάντευτα προσδόκιμοι σε εμάς, και για τους οποίους θα εξακολουθήσουμε να εργαζόμαστε ανιδιοτελώς και με την ίδια ζέση. Όντες ακόμη στην αρχή του δρόμου, ευχαριστούμε τους επώνυμους και ανώνυμους χορηγούς μας, και όχι χωρίς προβληματισμό, απευθυνόμαστε σε όλους σας ζητώντας την οικονομική σας ενίσχυση, προκειμένου να υλοποιήσουμε τη χρηματοδότηση Κλινικών Μελετών, Υποτροφιών, video-παρουσιάσεων και εκδηλώσεων ενημέρωσης του κοινού σε θέματα ιατρικά. Αποφασίσαμε λοιπόν τη θέσπιση συνδρομής 15 ευρώ ετησίως για όλα εκείνα τα μέλη (ιατρούς και μη) που θέλουν να λαμβάνουν τις εκδόσεις του (περιοδικό και φυλλάδια) ταχυδρομικά στη διεύθυνση που έχουν δηλώσει. Αποφασίσαμε επίσης τη θέσπιση συνδρομής 50 ευρώ ετησίως, για τους γιατρούς εκείνους οι οποίοι εκτός από την αποστολή των εκδόσεων του Ιδρύματος στη διεύθυνσή τους, θέλουν να έχουν ελεύθερη πρόσβαση στη βιβλιοθήκη με τα on-line ιατρικά περιοδικά. Η απόφασή μας θα ισχύσει από τον Ιανουάριο Όσοι έχουν προβεί σε δωρεά ανεξαρτήτως ποσού θα συνεχίσουν να λαμβάνουν δωρεάν το περιοδικό για τον επόμενο χρόνο και φυσικά το ίδιο θα ισχύει και για τους μέλλοντες δωρητές μας. Όσοι γιατροί έχουν προβεί σε δωρεά ανεξαρτήτως ποσού θα έχουν τα πλεονεκτήματα που αναφέραμε παραπάνω για τον επόμενο χρόνο. Εκείνοι που δεν επιθυμούν να καταβάλουν το ανωτέρω ποσό θα μπορούν να προμηθεύονται το περιοδικό δωρεάν από επιλεγμένα μέρη (φαρμακεία ή κέντρα υγείας) με τρόπο που θα τους κοινοποιηθεί. Όπως γράφαμε και προ έτους, το Ίδρυμά μας δεν ενδιαφέρεται να αποκτήσει περιουσία. Οι όποιες χορηγίες, στις οποίες και μόνο στηρίζεται, επενδύονται με διαφάνεια και σύνεση στην τράπεζα της έγκυρης πληροφόρησης του κοινού και της σύγχρονης εκπαίδευσης των νέων ιατρών. Σ αυτόν τον Καλόν Αγώνα ζητούμε τη συστράτευσή σας. Σας ευχόμαστε Καλή Χρονιά. Το Διοικητικό Συμβούλιο Δεκέμβριος 2004 ΕΥΕΞΙΑ & ΔΙΑΤΡΟΦΗ 3

4 ÍÏÅÌÂÑÉÏÓ/ÄÅÊÅÌÑÉÏÓ 2004 Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α 12 ΤΕΥΧΟΣ 10 ΘΕΜΑΤΑ Áéìïññïΐäåò 6 Ïîåßá Ðáãêñåáôßôéäá 22 Éäéïðáèåßò Öëåãìïíþäåéò Nüóïé ôïõ åíôýñïõ êáé êüðíéóìá ΕΥΕΞΙΑ & ΔΙΑΤΡΟΦΗ Διμηνιαία Έκδοση του Ελληνικού Ιδρύματος Γαστρεντερολογίας & Διατροφής ΜΟΝΙΜΕΣ ΣΤΗΛΕΣ Διατροφή 20 Παιδί & Έφηβος 10 Μικρά & Νόστιμα 25 Περί Διαίτης 12 Επικοινωνούμε 31 ΕΙΔΙΚΕΣ ΣΤΗΛΕΣ Μικρές Ιστορίες 5 Ευεξία 16 Γεύσεις 18 Τα Νέα του Ιδρύματος 33 Ιδιοκτήτης : ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΟΛΟΓΙΑΣ & ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ Εκδότης και υπεύθυνος παρά τω νόμω: Δ. Παπαπαναγιώτου Δημοσιογράφος Έδρα: Πατριάρχου Ιωακείμ 30, Αθήνα Τηλ. Fax.: , info@eligast.gr URL : Διευθυντής Σύνταξης: Χαράλαμπος Τζάθας Γαστρεντερολόγος Δημοσιογραφική επιμέλεια: Δημήτρης Καπράνος Εύα Καραμανώλη Διόρθωση κειμένων: Aλίκη Τζάθα Δημόσιες Σχέσεις: Ιωάννης Καραγιάννης Γαστρεντερολόγος Θεματικοί Συντάκτες: Εμμανουήλ Αρχαύλης Γαστρεντερολόγος (Επικοινωνούμε) Ιωάννης Δήμκας Κλινικός Διαιτολόγος - Διατροφολόγος (Περί Διαίτης) Δημήτρης Καραγιάννης Γαστρεντερολόγος (Μικρά & Νόστιμα) Κώστας Μάρκογλου Γαστρεντερολόγος (Θέματα) Βασίλειος Ντελής Γαστρεντερολόγος (Θέματα) Μαίρη Μαυρή Βαβαγιάννη Επ. Καθηγήτρια Βιοχημείας & Χημείας Τροφίμων (Διατροφή) Ιωάννα Παναγιώτου Παιδίατρος Γαστρεντερολόγος (Παιδί & Έφηβος) Υπεύθυνη Διαφήμισης : Πέννυ Χατζηγεωργίου Τηλ Fax pennyh@triaenatours.gr ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ Πρόεδρος: Δ.Παπαπαναγιώτου Διευθυντής: Κ. Αρβανιτάκης Γ. Γραμματέας: Δ. Γ. Καραμανώλης Ταμίας: Α. Παπασπύρου Μέλη: Α. Συνοδινού, Β. Χ. Γολεμάτης, Δ. Α. Καπράνος, Γ. Κητής, Σ. Δ. Λαδάς, Ε. Β. Τσιάνος, Γ. Φωκάς Σχεδιασμός & Παραγωγή Kαλλιτεχνική διεύθυνση: N. A. Γκεσκέρ Καλλιτεχνική επιμέλεια-dtp: Aλεξ. Παπαδοπούλου 4 ΕΥΕΞΙΑ & ΔΙΑΤΡΟΦΗ

5 ÅËÉÃÁÓÔ

6 Αιμορροΐδες: μια βασανιστική νόσος Τι είναι οι Αιμορροΐδες; Οι αιμορροΐδες είναι αιμοφόρα αγγεία που υπάρχουν φυσιολογικά χαμηλά στο ορθό και στον πρωκτικό δακτύλιο, τα οποία διογκώνονται υπό συνθήκες πίεσης, όπως ακριβώς συμβαίνει με τους φλεβικούς κιρσούς των κάτω άκρων. Η πάθηση που οφείλεται στις παθολογικά διογκωμένες αιμορροΐδες και επιστημονικά αποδίδεται με τον όρο αιμορροϊδοπάθεια, λαϊκά αποδίδεται με τον όρο «αιμορροΐδες» και αυτός χρησιμοποιείται στη συνέχεια. Η αυξημένη πίεση και διόγκωση των αιμορροΐδων μπορεί να είναι αποτέλεσμα της τάσης που αναπτύσσεται κατά τη διαδικασία της αφόδευσης, ιδίως σε ασθενείς με δυσκοιλιότητα. Άλλοι παράγοντες που μπορεί να συμβάλουν στο σχηματισμό τους, είναι η εγκυμοσύνη, η αυξημένη ηλικία και η χρόνια δυσκοιλιότητα ή η διάρροια. Οι αιμορροΐδες βρίσκονται είτε εσωτερικά στον πρωκτό (εσωτερικές), είτε κάτω από το δέρμα γύρω από τον πρωκτό (εξωτερικές). Ποια είναι τα συμπτώματα των Αιμορροΐδων; Πολλές παθήσεις της περιοχής, όπως στενώσεις, συρίγγια, αποστήματα, ή ερεθισμός και κνησμός του δακτυλίου, έχουν παρόμοια συμπτώματα και λαθεμένα αναφέρονται σαν αιμορροΐδες. Οι αιμορροΐδες δεν αποτελούν πάθηση επικίνδυνη ή απειλητική για τη ζωή. Στις περισσότερες περιπτώσεις τα συμπτώματα των αιμορροΐδων υποχωρούν σε μερικές μέρες. Μολονότι πολλοί άνθρωποι έχουν αιμορροΐδες, δεν παρουσιάζουν όλοι συμπτώματα. Το πιο συχνό σύμπτωμα των εσωτερικών αιμορροΐδων είναι η παρουσία ζωηρού ερυθρού αίματος, που καλύπτει εξωτερικά τα κόπρανα ή παρουσιάζεται στο χαρτί τουαλέτας. Επιπλέον μία εσωτερική αιμορροΐδα μπορεί να προβάλει έξω από τον πρωκτικό δακτύλιο, να ερεθιστεί και να γίνει επώδυνη. Αυτό είναι γνωστό σαν προσπίπτουσα αιμορροΐδα. Τα συμπτώματα των εξωτερικών αιμορροΐδων μπορεί να είναι διογκωμένοι σκληροί όζοι γύρω από το δακτύλιο, σαν αποτέλεσμα σχηματισμού θρόμβων αίματος. Αυτή η κατάσταση είναι γνωστή ως θρομβωμένες εξωτερικές αιμορροΐδες. Επιπλέον η υπερβολική τάση, τριβή και καθαριότητα του πρωκτού μπορεί να προκαλέσει ερεθισμό με αιμορραγία και/ ή κνησμό, τα οποία προκαλούν ένα φαύλο κύκλο συμπτωμάτων. Η υπερβολική παραγωγή βλέννης μπορεί επίσης να προκαλέσει κνησμό. Πόσο συχνές είναι οι Αιμορροΐδες; Οι αιμορροΐδες είναι πολύ συχνές σε άνδρες και γυναίκες. Περίπου το 50% του πληθυσμού έχει αιμορροΐδες στην ηλικία των 50 ετών. Οι αιμορροΐδες είναι επίσης συχνές στις έγκυες γυναίκες. Η πίεση του εμβρύου στην κοιλιά όπως και οι ορμονικές αλλαγές προκαλούν τη διόγκωση των αιμορροϊδικών αγγείων. Αυτά τα αγγεία επίσης είναι υπό πίεση και κατά τον τοκετό. Για τις περισσότερες γυναίκες πάντως οι αιμορροΐδες της κυήσεως είναι ένα παροδικό πρόβλημα και υποχωρεί μετά. Πως διαγιγνώσκονται οι Αιμορροΐδες; Η λεπτομερής εξέταση και η σωστή διάγνωση από τον ιατρό είναι σημαντική κάθε φορά που υπάρχει αιμορραγία από το ορθό ή ανευρίσκεται αίμα στα κόπρανα. Η αιμορραγία συνήθως οφείλεται στις αιμορροΐδες αλλά μπορεί να είναι επίσης σύμπτωμα και άλλων παθήσεων του πεπτικού, όπως για παράδειγμα του καρκίνου. Ο ιατρός θα εξετάσει τον πρωκτό και το ορθό για διογκωμένα 6 ΕΥΕΞΙΑ & ΔΙΑΤΡΟΦΗ

7

8 αιμοφόρα αγγεία ενδεικτικά αιμορροΐδων, ενώ θα κάνει επίσης δακτυλική εξέταση για να ψηλαφίσει τυχόν ανωμαλίες. Ένα ειδικό όργανο (μικρός σωλήνας με ενσωματωμένη φωτεινή πηγή), γνωστό ως πρωκτοσκόπιο, χρησιμοποιείται επίσης για τον έλεγχο των εσωτερικών αιμορροΐδων όπως και του βλεννογόνου του ορθού. Για τον αποκλεισμό άλλων αιτίων αιμορραγίας πεπτικού άνω του ορθού, ο ιατρός μπορεί να εξετάσει το τελικό τμήμα του παχέος εντέρου (ορθοσιγμοειδές) με ένα εύκαμπτο όργανο, γνωστό ως σιγμοειδοσκόπιο. Των ανωτέρω εξετάσεων προηγείται τοπική προετοιμασία με υποκλυσμούς. Ολόκληρο το παχύ έντερο μπορεί να εξετασθεί με ένα εύκαμπτο κολονοσκόπιο, αλλά για την εξέταση αυτή πρέπει να έχει προηγηθεί ενδελεχής προετοιμασία του εντέρου με καθαρτικά. Ποια είναι η θεραπεία; Η ιατρική θεραπεία των αιμορροΐδων αρχικά αποσκοπεί στην ανακούφιση των συμπτωμάτων. Τα μέτρα που προτείνονται για την ύφεση των συμπτωμάτων είναι: Ζεστά μπάνια αρκετές φορές την ημέρα με καθαρό νερό για περίπου 10 λεπτά. Παγοκύστεις τοπικά για την ελάττωση του οιδήματος Εφαρμογή τοπικά μιας αιμορροϊδικής κρέμας ή υπόθετου για λίγες ημέρες. Σε μερικές περιπτώσεις οι αιμορροΐδες πρέπει να θεραπευτούν χειρουργικά. Αυτές οι μέθοδοι αποσκοπούν στη συρρίκνωση και καταστροφή του αιμορροϊδικού ιστού. Ο ιατρός μπορεί να πραγματοποιήσει τις περισσότερες από τις παρακάτω επεμβάσεις στα εξωτερικά ιατρεία των νοσοκομείων χωρίς ανάγκη εισαγωγής του ασθενούς. Υπάρχουν πολλές μέθοδοι για την αφαίρεση ή την συρρίκνωση του μεγέθους των εσωτερικών αιμορροΐδων. Αυτές οι τεχνικές είναι: Απολίνωση με ελαστικό δακτύλιο. Ένας ελαστικός δακτύλιος τοποθετείται γύρω από τη βάση της αιμορροΐδας μέσα στο ορθό. Ο δακτύλιος διακόπτει την κυκλοφορία του αίματος και η αιμορροΐδα αποπίπτει σε λίγες ημέρες. Σκληροθεραπεία. Γίνεται έγχυση μίας χημικής ουσίας τοπικά γύρω από τα αιμοφόρα αγγεία, με αποτέλεσμα τη συρρίκνωση των αιμορροΐδων. Οι τεχνικές που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία τόσο των εσωτερικών όσο και των εξωτερικών αιμορροΐδων, είναι: Ηλεκτροπηξία ή laser πηξία ή φωτοπηξία με υπέρυθρο φως. Οι τεχνικές αυτές μέσω ειδικών συσκευών διακόπτουν την αιματική κυκλοφορία στον αιμορροϊδικό ιστό. Αιμορροϊδεκτομή. Περιστασιακά εκτεταμένες ή επιπλεγμένες εσωτερικές ή εξωτερικές αιμορροΐδες μπορεί να απαιτούν χειρουργική αφαίρεση, γνωστή ως αιμορροϊδεκτομή μία επέμβαση που γίνεται σε νοσοκομείο υπό γενική αναισθησία. Η πρόληψη της υποτροπής των αιμορροΐδων επιτυγχάνεται με την παρέμβαση στις καταστάσεις που σχετίζονται με αυξημένη τάση ή δυσκοιλιότητα. Οι ιατροί συστήνουν αύξηση των φυτικών ινών στη διατροφή. Οι φυτικές ίνες έχουν σαν αποτέλεσμα αύξηση του όγκου αλλά μαλακότερης υφής κόπρανα. Τα μαλακότερα κόπρανα διευκολύνουν την κένωση του εντέρου και ελαττώνουν την πίεση που ασκείται στις αιμορροΐδες. Η ελαττωμένη πίεση προλαμβάνει επίσης την πρόπτωση των αιμορροΐδων. Τροφές με αυξημένη περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες είναι τα φρούτα, τα λαχανικά και τα δημητριακά ολικής αλέσεως. Επιπλέον, οι ιατροί μπορεί να προτείνουν φαρμακευτικά σκευάσματα που μαλακώνουν τα κόπρανα ή συμπληρώματα φυτικών ινών (όπως το psyllium και η μεθυλοκυτταρίνη). Στην αγορά κυκλοφορούν αρκετά εμπορικά σκευάσματα με αυτές τις φυτικές ουσίες. Πώς μπορούν να προληφθούν οι Αιμορροΐδες; Ο καλύτερος τρόπος για την πρόληψη των αιμορροΐδων είναι η ύπαρξη φυσιολογικών κενώσεων με μαλακά κόπρανα, έτσι ώστε να αποφεύγεται ο τραυματισμός και η αυξημένη πίεση της περιοχής και η κένωση να γίνεται γρήγορα, μόλις γίνει αντιληπτή η τάση για αφόδευση. Η δίαιτα με αυξημένη πρόσληψη φυτικών ινών ελαττώνει τη δυσκοιλιότητα μέσω του σχηματισμού μαλακών κοπράνων και ευχερέστερης διέλευσής τους από το δακτύλιο. Επιπλέον ο ασθενής δεν πρέπει να κάθεται στην τουαλέτα για πολύ χρόνο. ΝΙΚΟΣ ΑΝΤΩΝΑΚΟΠΟΥΛΟΣ Ο Ν. Αντωνακόπουλος είναι Γαστρεντερολόγος, Åðéóôçìïíéêüò ÓõíåñãÜôçò ôçò Ãáóôñ/êÞò ÊëéíéêÞò ôïõ Íïóïêïìåßïõ ÔæÜíåéï 8 ΕΥΕΞΙΑ & ΔΙΑΤΡΟΦΗ

9

10 παιδί & έφηβος ΜΠΟΡΩ να Κάνω Παιδί; Γονιμότητα, Κύηση και Φλεγμονώδεις Παθήσεις του εντέρου Οι Ιδιοπαθείς Φλεγμονώδεις Νόσοι του εντέρου (ΙΦΝΕ) συχνά προσβάλλουν και γυναίκες που βρίσκονται στην αναπαραγωγική ηλικία. Τα τελευταία λίγα χρόνια έχουν προστεθεί σημαντικές γνώσεις στη σχέση της κύησης με τις ΙΦΝΕ, που βελτιώνουν την ενημέρωση των ζευγαριών που σκέφτονται να τεκνοποιήσουν. Επηρεάζεται η γονιμότητα στους ασθενείς με Ελκώδη κολίτιδα ή ν. Crohn; Οι περισσότερες μελέτες έχουν δείξει ότι η γονιμότητα των ανδρών και γυναικών με Φλεγμονώδεις παθήσεις του εντέρου (ΙΦΝΕ) δεν ελαττώνεται σε σχέση με το γενικό πληθυσμό. Ο μικρότερος αριθμός απογόνων που παρατηρήθηκε σε ορισμένες μελέτες στην ομάδα των ασθενών με ΙΦΝΕ πιστεύεται ότι είναι αποτέλεσμα της επιλογής των ασθενών και όχι θέμα γονιμότητας. Ειδικότερα όσον αφορά στην ν. Crohn, παλαιότερες μελέτες είχαν δείξει ότι η γονιμότητα μειώνεται τις περιόδους που η νόσος είναι σε έξαρση και επανέρχεται στο φυσιολογικό, εφόσον με την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή επιτευχθεί ύφεση. Η άποψη αυτή όμως δεν επιβεβαιώθηκε σε πρόσφατες μελέτες. Ωστόσο, υπογονιμότητα στους ασθενείς με ΙΦΝΕ μπορεί να παρατηρηθεί στις παρακάτω περιπτώσεις: Σε άνδρες ασθενείς με ανικανότητα, ως σπάνια επιπλοκή μετά από πρωκτοκολεκτομή. Σε άνδρες ασθενείς που λαμβάνουν σουλφασαλαζίνη. Το φάρμακο αυτό προκαλεί στο 80% των ασθενών ολιγοσπερμία, μειωμένη κινητικότητα των σπερματοζωαρίων και μορφολογικές διαταραχές τους, επίδραση που είναι αναστρέψιμη 2 μήνες μετά από τη διακοπή της θεραπείας. Οι παρενέργειες αυτές δεν αφορούν στα 5-ΑΣΑ. Σε γυναίκες ασθενείς που έχουν υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση. Επηρεάζει η κύηση την ενεργότητα της νόσου στην Ελκώδη κολίτιδα και στη νόσο του Crohn; Η πορεία τόσο της Ελκώδους κολίτιδας όσο και της νόσου του Crohn κατά τη διάρκεια της κύησης εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη δραστηριότητα της νόσου την περίοδο της σύλληψης. Στα δύο τρίτα των ασθενών με τη νόσο σε ύφεση κατά τη σύλληψη η νόσος διατηρείται σε ύφεση κατά την διάρκεια της κύησης. Η νόσος θα υποτροπιάσει κατά την κύηση ή τη λοχεία στο ένα τρίτο αυτών, ποσοστό ανάλογο αυτού των ασθενών που δεν κυοφορούν, στο χρονικό διάστημα των 9 μηνών. Οι περισσότερες υποτροπές εμφανίζονται στο πρώτο τρίμηνο της κύησης και πιθανά σχετίζονται με τη διακοπή της θεραπείας συντήρησης. Στις ασθενείς, στις οποίες κατά τη σύλληψη η νόσος είναι ενεργός, θα παραμείνει ενεργός ή θα χειροτερέψει. Ωστόσο στο 30% περίπου των ασθενών αυτών η νόσος θα μπει σε ύφεση, κυρίως κατά το πρώτο τρίμηνο και θα παραμείνει σε ύφεση καθ όλη τη διάρκεια της κύησης. Το ποιο είναι το χρονικό διάστημα στο οποίο η νόσος πρέπει να βρίσκεται σε ύφεση πριν από τη σύλληψη, ώστε να εξασφαλίζεται μια καλή πορεία για τη μητέρα και το έμβρυο, παραμένει άγνωστο. Γενικά όμως επικρατεί η αντίληψη ότι όσο μεγαλύτερο είναι ο διάστημα αυτό, τόσο καλύτερη είναι η έκβαση της κύησης. Επίσης η κλινική πορεία και η έκβαση της κύησης δεν προδικάζεται από την κλινική πορεία και την έκβαση προηγούμενων κυήσεων. Ειδικότερα για τη νόσο του Crohn προβληματίζει η διενέργεια καισαρικής ή φυσιολογικού τοκετού με επιφυσιοτομή. Αν και δεν υπάρχουν σαφή βιβλιογραφικά δεδομένα, οι περισσότεροι μαιευτήρες προτιμούν την καισαρική τομή σε ασθενείς με ενεργό περιπρωκτική νόσο. Σε ασθενείς με περιπρωκτική νόσο σε ύφεση η επιλογή εξαρτάται μόνο από καθαρά μαιευτικούς λόγους. Επιδρά η Ελκώδης κολίτιδα και η νόσος του Crohn στην κύηση; Σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες οι έγκυες γυναίκες με ν. Crohn παρουσιάζουν αυξημένο κίνδυνο πρόωρου τοκετού και λιποβαρών νεογνών. Οι γυναίκες με Ελκώδη κολίτιδα, από την άλλη μεριά, ενδεχομένως να παρουσιάζουν αυξημένο κίνδυνο συγγενών ανωμαλιών στα βρέφη. Ωστόσο εγείρονται αμφιβολίες αν η επίδραση αυτή σχετίζεται με τη δραστηριότητα της νόσου κατά τη διάρκεια της κύησης, ή με τη λήψη φαρμάκων. 10 ΕΥΕΞΙΑ & ΔΙΑΤΡΟΦΗ

11 Είναι τα φάρμακα που χορηγούνται στα νοσήματα αυτά ασφαλή για το έμβρυο; H διακοπή ή η συνέχιση της φαρμακευτικής θεραπείας κατά τη διάρκεια της κύησης θα πρέπει να έχει συζητηθεί με τους μελλοντικούς γονείς πριν από την κύηση. Το σημαντικότερο κριτήριο για την επιλογή των φαρμάκων που θα χρησιμοποιηθούν είναι η ανάγκη λήψης τους κατά τη διάρκεια της κύησης και η ασφάλειά τους, καθώς και η φυσική πορεία της νόσου στο συγκεκριμένο ασθενή. Έτσι ασθενείς με δύσκολα ελεγχόμενη νόσο ενδέχεται να συνεχίσουν τη λήψη διαφόρων φαρμάκων κατά την κύηση, ενώ ασθενείς με νόσο σε ύφεση να δύνανται να διακόψουν τη θεραπεία συντήρησης λίγο πριν ή λίγο μετά τη σύλληψη. Θα πρέπει πάντα όμως να τονίζεται ότι μείζονα σημασία στην πορεία της κύησης έχει το να βρίσκεται η νόσος σε ύφεση κατά τη σύλληψη. Σουλφασαλαζίνη, 5-ΑΣΑ: Δεκαετίες πια εμπειρίας με τη σουλφασαλαζίνη δείχνουν ότι η χορήγησή της είναι ασφαλής τόσο στην κύηση όσο και κατά το θηλασμό. Η χορήγησή της σε 287 εγκύους δεν αύξησε τη θνησιμότητα και νοσηρότητα του εμβρύου σε σχέση με 244 εγκύους που δε λάμβαναν το φάρμακο. Αν και η εμπειρία με τα 5-ΑΣΑ είναι μικρότερη από της σουλφασαλαζίνης, φαίνεται ότι η χορήγησή τους κατά τη διάρκεια της κύησης είναι εξίσου ασφαλής. Σε μία μελέτη 165 γυναικών, από τις οποίες οι 146 βρίσκονταν στο α τρίμηνο της κύησης, η μεσαλαμίνη δεν αύξησε τις μείζονες διαμαρτίες στη διάπλαση των βρεφών, σε σχέση με την ομάδα ελέγχου. Επομένως η λήψη τόσο της σουλφασαλαζίνης όσο και των 5-ΑΣΑ θα πρέπει να ενθαρρύνεται για τη διατήρηση της ύφεσης κατά την κύηση. AíôéâéïôéêÜ: Στη ν. Crohn αλλά και ενίοτε στην ΕΚ είναι αναγκαία η χορήγησή τους. Τα συχνότερα χρησιμοποιούμενα είναι η μετρονιδαζόλη και η σιπροφλοξασίνη. Η χορήγηση της μετρονιδαζόλης για βραχύ χρονικό διάστημα θεωρείται ασφαλής στην κύηση, ενώ μακράς διαρκείας χορήγηση παραμένει αμφιλεγόμενη, λόγω της καρκινογόνου δράσης του φαρμάκου αυτού σε πειραματόζωα και βακτήρια. Αντίθετα, η σιπροφλοξασίνη επηρεάζει τον αναπτυσσόμενο χόνδρο και μπορεί να προκαλέσει αρθροπάθεια, γι αυτό και δεν χορηγείται στην κύηση και σε άτομα <18 ετών. Ωστόσο σε λίγες μελέτες, όταν χορηγήθηκε στην κύηση, δεν παρουσίασε παρενέργειες. Τόσο όμως η μετρονιδαζόλη όσο και η σιπροφλοξασίνη εκκρίνονται στο μητρικό γάλα και γι αυτό καλό είναι να αποφεύγεται ο θηλασμός κατά τη λήψη τους. Κορτικοστεροειδή: Λόγω της ευρείας χρησιμοποίησης τους και σε άλλες καταστάσεις, η χορήγησή τους κατά την κύηση έχει μελετηθεί και θεωρείται σχετικά ασφαλής. Η χορήγησή τους δεν θα πρέπει να καθυστερεί, όταν κλινικά είναι ενδεδειγμένη και οι ενδείξεις χορήγησης παραμένουν οι ίδιες όπως και σε μη εγκύους. Ο θηλασμός επιτρέπεται κατά τη λήψη πρεδνιζολόνης, αν και θα πρέπει να απέχει χρονικά από την ώρα λήψης του φαρμάκου. Αζαθειοπρίνη και 6-μερκαπτοπουρίνη: Αν και δεν υπάρχει ομοφωνία στις μελέτες, φαίνεται ότι η χορήγησή τους στις εγκύους με ΙΦΝΕ δε συνοδεύεται από επιπλοκές στην κύηση, ούτε συγγενείς ανωμαλίες στα νεογνά. Δεδομένου δε της δυνητικά δυσχερούς επίδρασης της έξαρσης της νόσου στην κύηση, θα πρέπει να μη διακόπτεται η χορήγηση πριν από τη σύλληψη. Μετά, οι γυναίκες αυτές μπορούν να επιλέξουν να διακόψουν τα φάρμακα αυτά, εάν η νόσος είναι σταθερή, ή να τα συνεχίσουν, εάν η νόσος είναι χρόνια ενεργός. Αντίθετα, στους άνδρες συζύγους υπάρχουν ενδείξεις ότι η λήψη 6- μερκαπτοπουρίνης μέχρι και 3 μήνες πριν από τη σύλληψη, ενέχει κίνδυνο επιπλοκών της εγκυμοσύνης και συγγενών διαμαρτιών του εμβρύου, γι αυτό και συνιστάται η διακοπή της. Κυκλοσπορίνη- Μεθοτρεξάτη: Η κυκλοσπορίνη πρέπει να χορηγείται όταν έχει ένδειξη με προσοχή, ενώ η μεθοτρεξάτη απαγορεύεται ως τερατογόνο φάρμακο. Infliximab: Το φάρμακο αυτό βελτίωσε εξαιρετικά τη ζωή ορισμένων ασθενών με ν. Crohn. Αν και η εμπειρία της χορήγησής του στην κύηση είναι περιορισμένη, φαίνεται ότι είναι ασφαλές και δε συνιστάται διακοπή της εάν η εγκυμονούσα έλαβε το φάρμακο πριν ή κατά τη διάρκειά της. Όσον αφορά στο θηλασμό, παραμένει άγνωστο το αν εκκρίνεται στο μητρικό γάλα. Τι γίνεται όταν υπάρχει ειλεοστομία ή ειλεορθική λήκυθος; Οι γυναίκες με ειλεοστομία μπορούν να έχουν μία φυσιολογική κύηση. Πρόπτωση του εντέρου, διάταση της εντεροστομίας και ερεθισμός του δέρματος αποτελούν τα συχνότερα προβλήματα. Οι γυναίκες επίσης με ειλεορθική λήκυθο μπορούν να έχουν μία φυσιολογική κύηση, ενώ η επιλογή του τρόπου του τοκετού πρέπει να εξατομικεύεται. Η δραστηριότητα της νόσου κατά την περίοδο της σύλληψης είναι το σημαντικότερο προγνωστικό στοιχείο για την πορεία της Ελκώδους κολίτιδας και της ν. του Crohn κατά τη διάρκεια της κύησης. Οι έγκυες γυναίκες με ν. Crohn παρουσιάζουν αυξημένο κίνδυνο πρόωρου τοκετού και λιποβαρών νεογνών. Οι έγκυες γυναίκες με Ελκώδη κολίτιδα ενδεχομένως να παρουσιάζουν αυξημένο κίνδυνο συγγενών ανωμαλιών στα βρέφη. Κριτήριο για την επιλογή των φαρμάκων που θα χρησιμοποιηθούν κατά τη διάρκεια της κύησης είναι η ένδειξή τους και η ασφάλειά τους, καθώς και η φυσική πορεία της νόσου στο συγκεκριμένο ασθενή. Παρόλα τα παραπάνω τα ζευγάρια στα οποία η γυναίκα πάσχει από Ελκώδη Κολίτιδα ή νόσο του Crohn ενθαρρύνονται να αποκτήσουν παιδί, γιατί οι πιθανότητες να υπάρξουν ατυχή συμβάματα ή επιπλοκές είναι εξαιρετικά μικρές και με τα μέσα που σήμερα υπάρχουν τις περισσότερες φορές είναι αντιμετωπίσιμες. ΜΑΡΙΑ ΤΖΟΥΒΑΛΑ Η Μ. Τζουβαλά είναι Γαστρεντερολόγος, Επιμελήτρια στο ΓΠΝ Δυτικής Αττικής ΕΥΕΞΙΑ & ΔΙΑΤΡΟΦΗ 11

12 περί διαίτης Πώς θα μάθουμε να ψωνίζουμε σωστά από τα supermarkets Για τον απλό καταναλωτή δεν είναι εύκολο να καταφέρει να ξεχωρίσει εύκολα και γρήγορα τις σωστές επιλογές στα πολυάριθμα ράφια των supermarkets. Για να το καταφέρει αυτό είναι απαραίτητο να είναι γνώστης μιας σειράς βασικών πληροφοριών, όπως να ξέρει να διαβάζει τις διατροφικές ετικέτες, να κατανοεί ότι υπάρχουν διαφορετικές διατροφικές απαιτήσεις ανάλογα με το άτομο, να αναγνωρίζει τις δικές του και ακόμα να είναι σε θέση να οργανώσει ισορροπημένα γεύματα γι αυτόν και την οικογένειά του. Μ αυτόν τον τρόπο, ο καταναλωτής θα καταφέρει να προσαρμόσει όλων των ειδών τις τροφές στη δική του υγιεινή και ισορροπημένη διατροφή. Εμείς θα σας παραθέσουμε ορισμένες βασικές αρχές που θα σας βοηθήσουν στην επιλογή των σωστών τροφίμων εύκολα και γρήγορα, ανάμεσα στους αμέτρητους πειρασμούς με τους οποίους έρχεστε καθημερινά σε επαφή στα supermarkets. Η ΛΙΣΤΑ Προτού επισκεφτείτε το supermarket αφιερώστε οπωσδήποτε όσο χρόνο χρειάζεστε για να ετοιμάσετε τη λίστα με τα ψώνια σας. Θα σας εξοικονομήσει χρόνο και χρήμα. Καταρχήν αποφασίστε τώρα για τα 7 κυρίως γεύματα της εβδομάδας σας, λαμβάνοντας υπόψη πόσες φορές έχετε το χρόνο να μαγειρέψετε και πόσες θα πρέπει να ετοιμάσετε κάτι εύκολο και γρήγορο (ζυμαρικά, κατεψυγμένα γεύματα, κονσέρβες κλπ). Ενώ φτιάχνετε τη λίστα, ελέγξτε ότι περιλαμβάνει τροφές από όλες τις ομάδες τροφίμων, δηλαδή κρέας, γαλακτοκομικά, υδατάνθρακες (ψωμί, δημητριακά, αμυλώδη, ζυμαρικά, ρύζι), λαχανικά, φρούτα και λίπη-έλαια. Έτσι θα επιβεβαιώσετε ότι η διατροφική ποικιλία της εβδομάδας είναι ικανή να σας παρέχει όλα τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά. Τέλος, εκτός από τις βασικές τροφές, μην ξεχνάτε τα snacks. Φροντίστε να κάνετε υγιεινές επιλογές όπως μπάρες δημητριακών, επιδόρπια γιαουρτιού, popcorn, ξηρούς καρπούς κλπ. 12 ΕΥΕΞΙΑ & ΔΙΑΤΡΟΦΗ

13

14 περί διαίτης Η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ Είναι βασικό (αν και μπορεί να σας φανεί αστείο) να μην πηγαίνετε ποτέ για ψώνια πεινασμένοι! Τσιμπήστε κάτι πριν να φύγετε από το σπίτι, ώστε να μη σας παροτρύνει η λαιμαργία να αγοράσετε περιττά πράγματα. Επίσης, θα ήταν ωφέλιμο να καθιερώσετε μια συγκεκριμένη μέρα και ώρα για τα εβδομαδιαία ψώνια σας (πχ το Σάββατο το πρωί), ώστε η ρουτίνα να σας βοηθήσει στο να είστε περισσότερο γρήγοροι και αποτελεσματικοί. Δεν πρέπει επίσης να παραλείπετε να εφοδιάζεστε με τα εκπτωτικά σας κουπόνια αν έχετε, καθώς και να ενημερώνεστε για τις διάφορες προσφορές που κάνουν οι εταιρείες ή τα supermarkets, καθώς έτσι μπορείτε να κάνετε μεγάλη εξοικονόμηση χρημάτων. Τέλος, αν υποχρεωτικά ψωνίζετε μαζί με το παιδί σας, μην αγχώνεστε! Αντί για ταλαιπωρία, δείτε την περίσταση ως ευκαιρία για μια μικρή εκπαίδευση και του παιδιού σας πάνω στο πώς να επιλέγει σωστά αυτά που τρώει. πολλές ποικιλίες). Τα όσπρια παρέχουν στον οργανισμό σημαντικές ποσότητες φυτικών ινών, φολικού οξέως και πρωτεϊνών, ενώ οι ξηροί καρποί είναι καλές πηγές μονοακόρεστων λιπαρών οξέων, βιταμίνης Ε, σεληνίου και πρωτεϊνών. Κονσερβοποιημένα τρόφιμα: Κονσερβοποιημένα διατίθενται πολλά είδη τροφίμων όπως λαχανικά, φρούτα, θαλασσινά κλπ. Είναι χρήσιμο να τα έχουμε στο σπίτι καθώς έχουν μακρά διάρκεια ζωής και αποτελούν εύκολες και γρήγορες λύσεις γιο γεύματα. Απαιτείται όμως προσοχή στη διατροφική τους ετικέτα και μέτρο στην κατανάλωση τους. ΟΙ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΕΤΙΚΕΤΕΣ Οι διατροφικές ετικέτες αποτελούν το πιο σίγουρο και αποτελεσματικό εργαλείο για τα ψώνια του ενημερωμένου καταναλωτή. Με βάση αυτές μπορείτε να συγκρίνετε τα συστατικά και τα θρεπτικά στοιχεία ανάμεσα σε παρόμοια προϊόντα και να αποφασίσετε ποια σας εξυπηρετούν καλύτερα. ΚΑΙ ΜΙΑ ΜΑΤΙΑ ΣΤΑ ΡΑΦΙΑ... Φρέσκα Προϊόντα: Τα φρέσκα προϊόντα έχουν και σύντομη διάρκεια ζωής, οπότε φροντίστε να μην προμηθευτείτε περισσότερα από αυτά που μπορείτε να καταναλώσετε προτού να λήξουν. Κρέας, ψάρι, πουλερικά, αυγά: Πρόκειται για τροφές που παρέχουν πρωτεΐνη υψηλής ποιότητας. Να είστε προσεκτικοί όσον αφορά στην ποιότητά τους και να θυμάστε ότι στην κατάψυξη μπορούν να διατηρηθούν για αρκετό διάστημα. Γαλακτοκομικά προϊόντα (γάλα, τυρί, γιαούρτι): Επιλέγετε προϊόντα με χαμηλή λιποπεριεκτικότητα και ανάλογα με την κάθε περίπτωση, πιθανόν προϊόντα εμπλοuτισμένα σε ασβέστιο, σίδηρο, φυτοστερόλες κλπ. Κατεψυγμένα φαγητά: Είναι τροφές συνήθως εύκολες στην προετοιμασία και επαρκείς θρεπτικά, οι οποίες μπορούν κάλλιστα να συμπεριληφθούν στο πρωινό, στο μεσημεριανό και στο βραδινό σας ή ακόμα και σαν επιδόρπιο. Συμβουλευτείτε διατροφικές ετικέτες και εντοπίστε τα προϊόντα που ανταποκρίνονται περισσότερο στις προσωπικές σας ανάγκες. Ψωμί, δημητριακά, ζυμαρικά, ρύζι: Οι επιλογές που θα κάνετε από αυτήν την τροφική ομάδα καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό την περιεκτικότητα της διατροφής σας σε φυτικές ίνες. Αναζητήστε προϊόντα ολικής αλέσεως για να αυξήσετε την πρόσληψη φυτικών ινών στο διαιτολόγιο σας. Όσπρια, ξηροί καρποί: Όσοι αγαπούν τα όσπρια θα πρέπει να γνωρίζουν ότι στα ράφια των supermarkets υπάρχει μεγάλη ποικιλία από αυτά (φακές, ρεβίθια, αρακάς, φάβα, φασόλια σε ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΥ Η Ε. Παναγιωτοπούλου είναι Διαιτολόγος-Διατροφολόγος ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣ ΠΑΠΑΧΡΗΣΤΟΣ Ο Π. Παπαχρήστος είναι Διαιτολόγος-Διατροφολόγος Ó üëéï óýíôáîçò:... êáé åðåéäþ ïé ðåñéóóüôåñïé áðü ôïõò êáôáíáëùôýò åßìáóôå ìéüò êüðïéáò çëéêßáò, ìç îå Üóåôå íá ðüñåôå ìáæß óáò ôá ãõáëéü ðñåóâõùðßáò ãéá íá ìðïñýóåôå íá äéáâüóåôå ôç ëßóôá óáò, íá äåßôå ôéò äéáôñïöéêýò åôéêýôôåò, íá åëýãîåôå ôéò çìåñïìçíßåò ëþîçò ãéá íá äéáëýîåôå óùóôü áðü ôá ñüöéá. 14 ΕΥΕΞΙΑ & ΔΙΑΤΡΟΦΗ

15

16 ευεξία Τα καρδιαγγειακά νοσήματα παραμονεύουν. Έχετε ασπίδα; Τα καρδιαγγειακά επεισόδια συνεχίζουν να αποτελούν την συχνότερη αιτία θανάτου στον ανεπτυγμένο κόσμο. Ειδικότερα στις ΗΠΑ, ένα εκατομμύριο άτομα χάνουν κάθε χρόνο τη ζωή τους από κάποιο καρδιακό νόσημα, ενώ κάθε 45 δευτερόλεπτα κάποιος παθαίνει ένα αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο. Η επιβάρυνση των εθνικών συστημάτων υγείας είναι σημαντική και γίνεται ακόμη σημαντικότερη εάν συνυπολογίσουμε το ποσοστό των ασθενών που μετά από ένα τέτοιο επεισόδιο δεν μπορούν να λειτουργήσουν φυσιολογικά και την ψυχολογική και οικονομική επιβάρυνση που αυτό συνεπάγεται για την οικογένειά τους. Έχουν γραφεί πάρα πολλά σχετικά με την πρόληψη της καρδιαγγειακής νόσου. Στην ουσία οι παράγοντες κινδύνου χωρίζονται σε δυο μεγάλες κατηγορίες: στους τροποποιήσιμους και στους μη τροποποιήσιμους. Είναι αυτονόητο ότι δεν μπορούμε να αλλάξουμε το οικογενειακό μας ιστορικό ή το φύλο μας. Ωστόσο, οι παράγοντες που σχετίζονται ουσιαστικά με τον τρόπο ζωής μας αλλάζουν. Το κάπνισμα, το λίπος γύρω από τη μέση, το λίπος που τρώμε και που στη συνέχεια κυκλοφορεί στο αίμα, η καθιστική ζωή, η πίεσή μας, η ρύθμιση του διαβήτη μας είναι όλοι παράγοντες που μπορούν και να βελτιωθούν. Ο καλύτερος τρόπος βελτίωσης αυτών των παραγόντων κινδύνου (και κατά συνέπεια ελάττωσης του κινδύνου εμφράγματος ή εγκεφαλικού) είναι, μέσα από τη συνεργασία με τον ιατρό, να θέτουμε στόχους. Στόχους, εφικτούς και ρεαλιστικούς, προσαρμοσμένους στα δικά μας μέτρα. Η Αμερικανική Καρδιολογική Εταιρεία, στην προσπάθειά της να περιορίσει τη συχνότητα εμφάνισης των καρδιαγγειακών νοσημάτων, προσδιόρισε αυτούς τους στόχους. Η ρύθμιση της χοληστερόλης, της αρτηριακής πίεσης, η διακοπή του καπνίσματος, η ρύθμιση του διαβήτη, η κατάλληλη δίαιτα, η άσκηση και το επιθυμητό σωματικό βάρος αποτελούν τη Λυδία λίθο πάνω στην οποία στηρίζεται η προστασία της καρδιάς και των αγγείων. Στόχος: Ελέγξτε τα επίπεδα χοληστερόλης στο αίμα σας Η χοληστερόλη διακρίνεται σε «καλή» - HDL και σε «κακή» - LDL. Η πρώτη φαίνεται ότι συντελεί στην απομάκρυνση του λίπους από τα αγγεία (και άρα φαίνεται ότι τα προστατεύει από την αθηρωμάτωση, η οποία αποτελεί τη βάση για την εμφάνιση καρδιαγγειακής νόσου). Από την άλλη πλευρά, τα τριγλυκερίδια είναι μια μορφή λίπους που λαμβάνεται με την τροφή αλλά και παράγεται από τον οργανισμό. Καρδιοπαθείς, διαβητικοί και παχύσαρκοι έχουν συχνά αυξημένες τιμές τριγλυκεριδίων. Ο στόχος είναι να αυξηθεί η HDL και να μειωθούν η LDL χοληστερόλη και τα τριγλυκερίδια. Ãéá ôçí LDL («κακή») χοληστερόλη ο ατομικός σας στόχος για τη χαμηλής πυκνότητας λιποπρωτεΐνη LDL εξαρτάται από το πόσους από τους παρακάτω παράγοντες κινδύνου για καρδιαγγειακή νόσο (ΚΝ) ικανοποιείτε: κάπνισμα, υψηλή αρτηριακή πίεση, οικογενειακό ιστορικό πρόωρης καρδιαγγειακής νόσου, χαμηλή HDL χοληστερόλη και ηλικία >45 έτη για άντρες, >55 έτη για γυναίκες 16 ΕΥΕΞΙΑ & ΔΙΑΤΡΟΦΗ

17 Η LDL πρέπει να είναι : Χαμηλότερη από 160 mg/dl (χιλιοστόγραμμα ανά δεκατόλιτρο) (με 0 ή 1 παράγοντα κινδύνου) Χαμηλότερη από 130 mg/dl (με 2 ή περισσότερους παράγοντες κινδύνου) Χαμηλότερη από 100 mg/dl (αν έχετε διαβήτη ή βρίσκεσθε σε κάποια άλλη κατάσταση που αυξάνει σημαντικά για σας τον κίνδυνο για ΚΝ) HDL(«καλή») χοληστερόλη: 40 mg/dl ή υψηλότερη (άντρες) 50 mg/dl ή υψηλότερη (γυναίκες) Τριγλυκερίδια: Λιγότερα από 150 mg/dl. Πράγματα που μπορεί να κάνει ο γιατρός σας: Να ελέγχει και να παρακολουθεί τακτικά τα επίπεδα της χοληστερόλης σας. Να σας συμβουλεύει όσον αφορά την καλύτερη δίαιτα και άσκηση σύμφωνα με τις ανάγκες σας. Να συνταγογραφεί τα κατάλληλα φάρμακα, αν κρίνει ότι αυτό είναι αναγκαίο. Στόχος: Ελέγξτε την αρτηριακή σας πίεση Η αρτηριακή πίεση αποτελεί σημαντικό παράγοντα κινδύνου εμφάνισης καρδιαγγειακής νόσου. Οι στόχοι για την αρτηριακή πίεση είναι: Χαμηλότερη από 140/90 mmhg Χαμηλότερη από 130/80 mmhg (αν έχετε παχυσαρκία στην κοιλιακή περιοχή, διαβήτη, νεφρική πάθηση ή καρδιακή ανεπάρκεια) Πράγματα που μπορεί να κάνει ο γιατρός σας: Να σας δείξει τρόπους για να υιοθετήσετε έναν υγιεινότερο τρόπο ζωής χάνοντας βάρος, μειώνοντας τη λήψη νατρίου (αλατιού), πίνοντας λιγότερο αλκοόλ, τρώγοντας θρεπτικές τροφές και βελτιώνοντας την άσκηση σας. Να σας συνταγογραφήσει φαρμακευτική αγωγή, αν οι αλλαγές στον τρόπο ζωής δεν έχουν αποτέλεσμα μετά από μια προκαθορισμένη χρονική περίοδο. Στόχος: Κόψτε το κάπνισμα και περιορίστε την έκθεσή σας στο παθητικό κάπνισμα Πράγματα που μπορεί να κάνει ο γιατρός σας: Να σας βοηθήσει να φτιάξετε ένα πρόγραμμα για να διακόψετε το κάπνισμα. Να σας παραπέμψει σε ειδικό πρόγραμμα ή να σας συνταγογραφήσει φάρμακα, αν είναι απαραίτητο. Να σας συμβουλέψει για το πώς να αποφεύγετε το παθητικό κάπνισμα στη δουλειά, στο σπίτι και αλλού. Στόχος: Αναπτύξτε /διαμορφώστε ένα υγιεινό, θρεπτικό και ισορροπημένο διατροφικό πρόγραμμα Πράγματα που μπορεί να κάνει ο γιατρός σας: Να προτείνει μια εξατομικευμένη δίαιτα, η οποία να περιλαμβάνει φρούτα, λαχανικά, σιτηρά ολικής αλέσεως, γαλακτοκομικά προϊόντα με λίγα ή καθόλου λιπαρά, ψάρι, πουλερικά και άπαχα κρέατα. Να σας δείξει πώς να ελαττώσετε τη λήψη κορεσμένων λιπών, χοληστερόλης και τρανς-λιπαρών οξέων, αναπληρώνοντάς τα με ακόρεστα λιπαρά οξέα από ψάρι, λαχανικά, όσπρια και ξηρούς καρπούς. Να σας συμβουλέψει για το πώς να περιορίσετε τη λήψη αλατιού και αλκοόλ. Στόχος: Αναπτύξτε /διαμορφώστε ένα τακτικό πρόγραμμα μέτριας άσκησης, τουλάχιστον 30 λεπτών, για τις περισσότερες μέρες της εβδομάδας (προτιμότερο για όλες) Πράγματα που μπορεί να κάνει ο γιατρός σας: Να προτείνει ένα πρόγραμμα ασκήσεων, το οποίο να ταιριάζει με τον τρόπο ζωής σας και το οποίο να περιλαμβάνει : ζωηρό περπάτημα για λεπτά, 3 ως 5 μέρες την εβδομάδα ασκήσεις αντοχής (με βάρη ή με βαράκια), ασκήσεις για ευλυγισία ή εκτάσεις και αύξηση των καθημερινών δραστηριοτήτων (για παράδειγμα, να χρησιμοποιείτε τις σκάλες αντί του ανελκυστήρα ή των κυλιόμενων σκαλών). Στόχος: Πετύχετε και διατηρήστε ένα καλό για την υγεία σας βάρος Περίμετρος μέσης: 102 εκατοστά ή λιγότερο (άντρες) 88 εκατοστά ή λιγότερο (γυναίκες) Δείκτης Μάζας Σώματος (ΔΜΣ): 18,5 ως 24,9 kg/m2 (Ο ΔΜΣ δείχνει αν είστε ελλειποβαρείς, κανονικού βάρους, υπέρβαροι ή παχύσαρκοι και υπολογίζεται αν διαιρέσετε το βάρος σας δια του ύψους σας στο τετράγωνο ΔΜΣ =Βάρος /Ύψος2). Πράγματα που μπορεί να κάνει ο γιατρός σας: Να συστήσει ένα πρόγραμμα ελέγχου του βάρους που να μειώνει τη λήψη θερμίδων και να βελτιώνει την τακτική σωματική άσκηση. Στόχος: Ελέγξτε το διαβήτη Επίπεδα γλυκόζης στο αίμα (σάκχαρο): χαμηλότερα από 110 mg/dl (αυτό δείχνει το επίπεδο σακχάρου τη στιγμή της μέτρησης) Γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη (HbA1c): χαμηλότερη από 7% (αυτή δείχνει το μέσο επίπεδο σακχάρου για μια περίοδο 2-3 μηνών) Πράγματα που μπορεί να κάνει ο γιατρός σας: Να ελέγχει και να παρακολουθεί τακτικά τη γλυκόζη του αίματός σας. Να σας συμβουλεύει για την κατάλληλη διατροφή και προγράμματα ασκήσεων. Να συνταγογραφήσει φάρμακα, αν είναι αναγκαίο. Στόχος: Αποφύγετε το σχηματισμό θρόμβων, που μπορεί να εμποδίσουν /διακόψουν τη ροή του αίματος στα αγγεία. Πράγματα που μπορεί να κάνει ο γιατρός σας: Να συνταγογραφήσει φάρμακα, όπως η ασπιρίνη, η οποία αποτρέπει το σχηματισμό θρόμβων, αφού πρώτα εξακριβώσει ότι δεν έχετε δυσανεξία στην ασπιρίνη ή αυξημένο κίνδυνο αιμορραγίας από το γαστρεντερικό ή αιφνίδια και βαριά αιμορραγική προσβολή. Να συστήσει τον κατάλληλο τύπο ασπιρίνης (χωρίς επικάλυψη ή με εντερική επικάλυψη, η οποία περνά μέσα από το στομάχι και διαλύεται μόνο όταν φτάσει στο έντερο) και τη δοσολογία (συνήθως μεταξύ των 75 mg και των 160 mg ανά ημέρα). Σε γενικές γραμμές, η επίτευξη αυτών των στόχων απαιτεί ουσιαστικά την υιοθέτηση ενός νέου τρόπου ζωής με ποιοτικότερη διατροφή, περισσότερη άσκηση και τακτικό έλεγχο από τον οικογενειακό ιατρό. Σε μια εποχή, όπου η μέση ηλικία εμφάνισης εκφυλιστικών νοσημάτων, όπως αυτά της καρδιάς και των αγγείων, διαρκώς ελαττώνεται και η έμφαση δίνεται όχι πλέον στη θεραπεία, αλλά στην πρόληψη αυτών των νοσημάτων, η ανάγκη για αλλαγή των καθημερινών μας συνηθειών είναι επιτακτικότερη από ποτέ. ΦΩΤΗΣ ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ Ο Φ. Παπαγιαννόπουλος είναι Ειδικός Παθολόγος ΕΥΕΞΙΑ & ΔΙΑΤΡΟΦΗ 17

18 γεύσεις...χριστουγεννιάτικες από τη Ρένα της Φτελιάς *Γαλοπούλα Υλικά 1 γαλοπούλα (6 κιλά περίπου) 2 κρεμμύδια ξερά ψιλοκομμένα 1 φλιτζάνι κιμά 1 φλιτζάνι ρύζι 100 γραμμάρια κουκουνάρι 15 κάστανα ψητά ψιλοκομμένα 1 πορτοκάλι χωρίς τη φλούδα, ψιλοκομμένο 1 μήλο ψιλοκομμένο 2 κιλά πατάτες χοντροκομμένες 1 ποτήρι του νερού χυμό λεμονιού λίγο χυμό πορτοκαλιού 1 ποτηράκι του κρασιού λάδι ρίγανη, αλάτι και πιπέρι Εκτέλεση Βράζω τη γαλοπούλα σε χαμηλή φωτιά για 2 ώρες περίπου. Στη συνέχεια, τσιγαρίζω με λίγο λάδι τα κρεμμύδια, τον κιμά και το ρύζι. Προσθέτω λίγο νερό και τα αφήνω να βράσουν. Προσθέτω τα κάστανα, τα κουκουνάρια, το μήλο, το πορτοκάλι και το χυμό λεμονιού. Μ αυτό το μείγμα γεμίζω την κοιλιά της γαλοπούλας και τη ράβω προσεχτικά. Ανάβω το φούρνο στους 250 βαθμούς. Τοποθετώ τη γαλοπούλα σε ένα ταψί μαζί με τις πατάτες, προσθέτω αλάτι, πιπέρι, ρίγανη, χυμό λεμονιού, λίγο χυμό πορτοκαλιού, καθώς και το ζουμί στο οποίο έχω βράσει τη γαλοπούλα. Ψήνω το φαγητό για 2 ώρες περίπου, αφού προηγουμένως το έχω σκεπάσει με αλουμινόχαρτο. Όταν είναι σχεδόν έτοιμο, χαμηλώνω το φούρνο στους 200 βαθμούς, βγάζω το αλουμινόχαρτο και βάζω λίγο μέλι πάνω στη γαλοπούλα, για να πάρει χρυσαφί χρώμα. Μέσα στο ταψί δε βάζω καθόλου λάδι, γιατί έχω προσθέσει το ζουμί της γαλοπούλας. 18 ΕΥΕΞΙΑ & ΔΙΑΤΡΟΦΗ

19 *Κουραμπιέδες Υλικά 1 κιλό και 200 γραμμάρια βούτυρο γάλακτος 10 κρόκους αβγών 250 γραμμάρια ζάχαρη άχνη 700 γραμμάρια αμυγδαλόψιχα καβουρντισμένη και χοντροκομμένη 1 κιλό και 700 γραμμάρια περίπου αλεύρι 1 κιλό και 800 γραμμάρια ζάχαρη άχνη (για το πασπάλισμα) 2 φακελάκια βανίλια 1 ποτηράκι του κρασιού μαστίχα Εκτέλεση Χτυπάω πολύ καλά το βούτυρο, τη ζάχαρη και τους κρόκους των αβγών. Μετά προσθέτω την αμυγδαλόψιχα και ρίχνω λίγο λίγο το αλεύρι ζυμώνοντας, ώσπου να γίνει η ζύμη κατάλληλη για πλάσιμο, χωρίς να σπάει. Τέλος, προσθέτω και τη βανίλια με τη μαστίχα και αρχίζω να πλάθω τους κουραμπιέδες. Τους βάζω στο φούρνο στους 250 βαθμούς, μέχρι να ροδοκοκκινίσουν καλά. Δεν ανοίγω το φούρνο προτού περάσουν 30 λεπτά. Όταν ψηθούν οι κουραμπιέδες, τους βγάζω από το φούρνο και τους πασπαλίζω με την υπόλοιπη ζάχαρη άχνη χρησιμοποιώντας σουρωτήρι ή κόσκινο. Τους αφήνω για λίγο και τους στρώνω σε μια πιατέλα, ρίχνοντας λίγη ακόμη ζάχαρη άχνη γύρω γύρω. ÊáëÞ åðéôõ ßá! *Οι συνταγές και οι φωτογραφίες είναι από το βιβλίο της Ρένας της Φτελιάς «Ελληνική Δημιουργική Κουζίνα» του Εκδοτικού Οργανισμού Λιβάνη, «Νέα Σύνορα» ΕΥΕΞΙΑ & ΔΙΑΤΡΟΦΗ 19

20 διατροφή Μουχλιασμένα τρόφιμα. Γνωρίζουμε όλους τους κινδύνους; Μυκοτοξίνες στα τρόφιμα: προβλήματα και λύσεις 1. Τι είναι μυκοτοξίνες και πώς βρίσκονται στα τρόφιμα; Οι μυκοτοξίνες, όπως λέει και το όνομά τους, είναι τοξικά προϊόντα μυκήτων (μούχλας), που αναπτύσσονται στα τρόφιμα. Από αυτές οι πιο γνωστές είναι οι αφλατοξίνες, οι ωχρατοξίνες κ.ά. Η αφλατοξίνη Β1 (ΑΦΒ1) είναι από τα πιο ισχυρά καρκινογόνα που υπάρχουν στη φύση. Η ΑΦΒ1 μεταβολίζεται μέσα στον οργανισμό των ζώων και του ανθρώπου σε αφλατοξίνη Μ1 (ΑΦΜ1), η οποία απομακρύνεται με το γάλα (Milk toxin). Τόσο η ΑΦΒ1 όσο και η ΑΦΜ1 είναι γονιδιοτοξικές. Η ωχρατοξίνη έχει συσχετιστεί με νεφροπάθειες, όπως είναι το Σύνδρομο Βαλκανικής Ενδημικής Νεφροπάθειας, που εμφανίζεται κυρίως στις χώρες της Βαλκανικής. Από τις μυκοτοξίνες που έχουν διερευνηθεί μόνο 20 είναι αυτές που έχουν βρεθεί στα τρόφιμα σε επίπεδα ικανά να προκαλέσουν πρόβλημα στη Δημόσια Υγεία. Τρόφιμα στα οποία έχουν βρεθεί μυκοτοξίνες είναι τα δημητριακά, οι ξηροί καρποί, οι ελαιώδεις καρποί, τα μπαχαρικά, οι ζωοτροφές κ.ά. Σημασία όμως έχει ότι μπορεί να βρεθούν σε προϊόντα βιομηχανοποιημένα ή επεξεργασμένα, π.χ. καφές, κρασί, λάδι, γαλακτοκομικά, ξηρά φρούτα, corn flakes, παιδικές τροφές κ.ά., ευρείας κατανάλωσης. Παρ όλα αυτά, για να γίνει βιοσύνθεση στο αρχικό προϊόν, όπως π.χ. καλλιέργειες δημητριακών θα πρέπει να ισχύουν πολλοί παράγοντες ταυτόχρονα: 1) Περιβαλλοντικοί παράγοντες (θερμοκρασία, υγρασία), 2) η φύση του υποστρώματος του τροφίμου, 3) ο μύκητας να είναι ικανός να βιοσυνθέσει μυκοτοξίνες, 4) σημαντικοί είναι και οι μηχανισμοί αντίστασης που εμφανίζουν τα φυτά ύστερα από μία προσβολή από μύκητες. Επομένως μόνο κάτω από ένα συνδυασμό των πλέον ευνοϊκών συνθηκών είναι δυνατόν να γίνει βιοσύνθεση μυκοτοξινών και αυτό σημαίνει ότι το φαινόμενο μπορεί να ποικίλλει από χώρα σε χώρα. Επίσης ποικίλλει ανάλογα με την εποχή και τις κλιματολογικές συνθήκες μιας χώρας. 20 ΕΥΕΞΙΑ & ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Τα οφέλη της λαπαροσκοπικής χολοκυστεκτομής στην πράξη - Ο Δρόμος για την Θεραπεία Δευτέρα, 27 Δεκέμβριος :17

Τα οφέλη της λαπαροσκοπικής χολοκυστεκτομής στην πράξη - Ο Δρόμος για την Θεραπεία Δευτέρα, 27 Δεκέμβριος :17 Απαντά ο κ. Θεμιστοκλής Ευκαρπίδης, Γενικός Χειρουργός Ίσως λίγοι από εμάς να είμαστε ενημερωμένοι για τη σπουδαία εργασία που εκτελεί στο σώμα μας, ένα από τα όργανα του, η χοληδόχος κύστη. Εκεί μέσα

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Ελένη Αναστασίου, Υπεύθυνη Διαβητολογικού Κέντρου Κύησης του Α' Ενδοκρινολογικού Τμήματος» του Νοσοκομείου «Αλεξάνδρα»

Γράφει: Ελένη Αναστασίου, Υπεύθυνη Διαβητολογικού Κέντρου Κύησης του Α' Ενδοκρινολογικού Τμήματος» του Νοσοκομείου «Αλεξάνδρα» Γράφει: Ελένη Αναστασίου, Υπεύθυνη Διαβητολογικού Κέντρου Κύησης του Α' Ενδοκρινολογικού Τμήματος» του Νοσοκομείου «Αλεξάνδρα» Παρακάτω θα αναφερθούμε χωριστά στις επιπτώσεις και την αντιμετώπιση (α) του

Διαβάστε περισσότερα

Μεσογειακής Διατροφής

Μεσογειακής Διατροφής mini Οδηγός Μεσογειακής Διατροφής Γιατί Μεσογειακή Διατροφή; Η μεσογειακή διατροφή αναφέρεται στον τρόπο διατροφής των λαών που ζουν σε περιοχές που αναπτύσσονται γύρω από τη Μεσόγειο. Οι επιστημονικές

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΝΤΑΣ ΤΙΣ ΑΙΜΟΡΡΟΙΔΕΣ

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΝΤΑΣ ΤΙΣ ΑΙΜΟΡΡΟΙΔΕΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΝΤΑΣ ΤΙΣ ΑΙΜΟΡΡΟΙΔΕΣ Τι είναι οι Αιμορροΐδες; Η αιμορροϊδοπάθεια επηρεάζει πάνω από το 50% του πληθυσμού παγκοσμίως, ωστόσο, το ποσοστό εκτιμάται ότι είναι στην πραγματικότητα ακόμη μεγαλύτερο

Διαβάστε περισσότερα

Μεσογειακή Διατροφή Τι γνωρίζουμε για αυτή;

Μεσογειακή Διατροφή Τι γνωρίζουμε για αυτή; Μεσογειακή Διατροφή Τι γνωρίζουμε για αυτή; Στις αρχές της δεκαετίας του 1950 ξεκίνησε μία μεγάλη έρευνα, γνωστή ως η μελέτη των 7 χωρών, όπου μελετήθηκαν οι διατροφικές συνήθειες ανθρώπων από τις εξής

Διαβάστε περισσότερα

Tα ιδιαίτερα οφέλη το καλοκαίρι. Μεσογειακή διατροφή: Ο γευστικός θησαυρός του καλοκαιριού

Tα ιδιαίτερα οφέλη το καλοκαίρι. Μεσογειακή διατροφή: Ο γευστικός θησαυρός του καλοκαιριού Οι καλοκαιρινοί μήνες αποτελούν ιδανική περίοδο για την υιοθέτηση της αποκαλούμενης «μεσογειακής διατροφής». Η μεσογειακή διατροφή, η οποία πήρε το όνομά της από τον τρόπο διατροφής των λαών της Μεσογείου,

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΩΝ & ΔΙΑΤΡΟΦΟΛΟΓΩΝ ΚΥΠΡΟΥ

ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΩΝ & ΔΙΑΤΡΟΦΟΛΟΓΩΝ ΚΥΠΡΟΥ Ανακοίνωση Συνδέσμου Διαιτολόγων και Διατροφολόγων Κύπρου για την Παγκόσμια Ημέρα Διαβήτη (14 Νοεμβρίου 2018) Τι είναι ο Διαβήτης Φετινό Θέμα: «Ο διαβήτης αφορά κάθε οικογένεια» Ο διαβήτης είναι μια αυτοάνοση

Διαβάστε περισσότερα

Σοφία Παυλίδου. 13 ο Μετεκπαιδευτικό Σεμινάριο Έδεσσα, Κυριακή, 12 Φεβρουαρίου 2012

Σοφία Παυλίδου. 13 ο Μετεκπαιδευτικό Σεμινάριο Έδεσσα, Κυριακή, 12 Φεβρουαρίου 2012 13 ο Μετεκπαιδευτικό Σεμινάριο Έδεσσα, Κυριακή, 12 Φεβρουαρίου 2012 Σοφία Παυλίδου Ιατρός, Επιστημονική Συνεργάτης Ιατρείου Αθηροσκλήρωσης, Β Καρδιολογική Κλινική ΑΠΘ Ιπποκράτειο Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης

Διαβάστε περισσότερα

Στέργιος Ι. Τραπότσης Χειρουργός Ορθοπαιδικός Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής ΑΠΘ Διδάσκων ΤΕΦAΑ-ΠΘ

Στέργιος Ι. Τραπότσης Χειρουργός Ορθοπαιδικός Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής ΑΠΘ Διδάσκων ΤΕΦAΑ-ΠΘ Άσκηση, διατροφή & υγεία Στέργιος Ι. Τραπότσης Χειρουργός Ορθοπαιδικός Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής ΑΠΘ Διδάσκων ΤΕΦAΑ-ΠΘ Άσκηση, διατροφή & υγεία Μακροχρόνια επιστημονική έρευνα έχει αποδείξει ότι πολλά από

Διαβάστε περισσότερα

Καρκίνος του παχέος εντέρου

Καρκίνος του παχέος εντέρου Καρκίνος τι Πρ έπ ει να ''ξέρω... του Π. Πετρίδη* Παχύ έντερο Το παχύ έντερο είναι το τελευταίο τμήμα του πεπτικού συστήματος και αποτελεί τη συνέχεια του λεπτού εντέρου. Αποτελείται από 6 τμήματα που

Διαβάστε περισσότερα

Καρδιολογική Εταιρεία Κύπρου

Καρδιολογική Εταιρεία Κύπρου Προστάτεψε την καρδία σου Καρδιολογική Εταιρεία Κύπρου Καρδιοαγγειακές παθήσεις και γυναικείο φύλο Εισαγωγή Οι καρδιαγγειακές παθήσεις αποτελούν σε παγκόσμιο επίπεδο την κυριότερη αιτία θανάτου στο γυναικείο

Διαβάστε περισσότερα

Η ΔΙΑΤΟΦΗ ΤΟΥ ΣΗΜΕΡΑ. Μαθητές: Τάτσιου Ελενη,ΖάχουΚατερίνα,Κοκκινίδου Αθανασία,Καρπόζηλος Κωνσταντίνος. Καθηγητής: κ. Παπαμήτσος

Η ΔΙΑΤΟΦΗ ΤΟΥ ΣΗΜΕΡΑ. Μαθητές: Τάτσιου Ελενη,ΖάχουΚατερίνα,Κοκκινίδου Αθανασία,Καρπόζηλος Κωνσταντίνος. Καθηγητής: κ. Παπαμήτσος Η ΔΙΑΤΟΦΗ ΤΟΥ ΣΗΜΕΡΑ Μαθητές: Τάτσιου Ελενη,ΖάχουΚατερίνα,Κοκκινίδου Αθανασία,Καρπόζηλος Κωνσταντίνος Καθηγητής: κ. Παπαμήτσος ΔΙΑΤΡΟΦH Η διατροφή στην ζωή του ανθρώπου παίζει τον μεγαλύτερο ρόλο. Για

Διαβάστε περισσότερα

10 Healthy Lifestyle Tips for Adults

10 Healthy Lifestyle Tips for Adults 10 Healthy Lifestyle Tips for Adults 07 June 2017 1. Καταναλώνετε ποικιλία τροφίμων 2. Βασίστε τη δίαιτά σας σε άφθονα τρόφιμα που είναι πλούσια σε υδατάνθρακες 3. Αντικαταστήστε τα κορεσμένα με τα ακόρεστα

Διαβάστε περισσότερα

Διατροφή και Υγεία. Τμήμα Project 3 Α Τετραμήνου 1 ο ΕΠΑ.Λ. Άνω Λιοσίων

Διατροφή και Υγεία. Τμήμα Project 3 Α Τετραμήνου 1 ο ΕΠΑ.Λ. Άνω Λιοσίων Διατροφή και Υγεία Τμήμα Project 3 Α Τετραμήνου 1 ο ΕΠΑ.Λ. Άνω Λιοσίων Μαθητές Α Τάξης ΕΠΑ.Λ. Σχ. έτος 2015-2016 Διατροφή και Υγεία Τμήμα Project 3 Α Τετραμήνου 1 ο ΕΠΑ.Λ. Άνω Λιοσίων Μαθητές Α Τάξης ΕΠΑ.Λ.

Διαβάστε περισσότερα

«Οι Top Τροφές για απώλεια βάρους!», από την Μαργαρίτα Μυρισκλάβου Τελειοφ. Διαιτολόγο Διατροφολόγο και το logodiatrofis.gr!

«Οι Top Τροφές για απώλεια βάρους!», από την Μαργαρίτα Μυρισκλάβου Τελειοφ. Διαιτολόγο Διατροφολόγο και το logodiatrofis.gr! «Οι Top Τροφές για απώλεια βάρους!», από την Μαργαρίτα Μυρισκλάβου Τελειοφ. Διαιτολόγο Διατροφολόγο και το logodiatrofis.gr! Γνωρίζεις ποιες είναι οι τροφές που θα σε βοηθήσουν στην απώλεια βάρους; Δεν

Διαβάστε περισσότερα

Υπέρταση. Τι Είναι η Υπέρταση; Από Τι Προκαλείται η Υπέρταση; Ποιοι Είναι Οι Παράγοντες Κινδύνου Για Την Υπέρταση;

Υπέρταση. Τι Είναι η Υπέρταση; Από Τι Προκαλείται η Υπέρταση; Ποιοι Είναι Οι Παράγοντες Κινδύνου Για Την Υπέρταση; Υπέρταση Τι Είναι η Υπέρταση; Η πίεση του αίματος είναι η δύναμη που ασκεί το αίμα στις αρτηρίες όταν μεταφέρεται από την καρδιά στην κυκλοφορία. Η σταθερά αυξημένη πίεση, άνω των φυσιολογικών ορίων, αποκαλείται

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ ΑΓΩΓΗ Σειρά Α Μάϊος 2007

ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ ΑΓΩΓΗ Σειρά Α Μάϊος 2007 ΜΕΡΟΣ Α (60 Μονάδες) Να απαντήσετε και στις ΔΕΚΑ ερωτήσεις. Η κάθε ερώτηση βαθμολογείται με έξι μονάδες. 1. Ανακοίνωση τύπου από την πρεσβεία της Κύπρου, Βρυξέλλες, 6 Μαρτίου 2007: «Στατιστικά στοιχεία

Διαβάστε περισσότερα

Βρέφη 0-12 μηνών. Παιδιά 4-8 ετών. Παιδιά και έφηβοι 9-18 ετών. Ενήλικες > 50 ετών. Γυναίκες έγκυες και θηλάζουσες

Βρέφη 0-12 μηνών. Παιδιά 4-8 ετών. Παιδιά και έφηβοι 9-18 ετών. Ενήλικες > 50 ετών. Γυναίκες έγκυες και θηλάζουσες ΙΧΝΟΣΤΟΙΧΕΙΑ Ασβέστιο Συνιστώμενη ημερήσια πρόσληψη ασβεστίου Βρέφη 0-12 μηνών Παιδιά 1-3 ετών Παιδιά 4-8 ετών Παιδιά και έφηβοι 9-18 ετών Ενήλικες 19-50 ετών Ενήλικες > 50 ετών Γυναίκες έγκυες και θηλάζουσες

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ. Η μεσογειακή διατροφή είναι επίσης πλούσια σε βιταμίνες, ενώ η κύρια μορφή λίπους που χρησιμοποιείται είναι το ελαιόλαδο.

ΕΙΣΑΓΩΓΗ. Η μεσογειακή διατροφή είναι επίσης πλούσια σε βιταμίνες, ενώ η κύρια μορφή λίπους που χρησιμοποιείται είναι το ελαιόλαδο. Μεσογειακή Διατροφή ΕΙΣΑΓΩΓΗ Μεσογειακή Διατροφή είναι ένα είδος διατροφής που χαρακτηρίζεται από χαμηλή κατανάλωση λίπους και ιδιαίτερα κορεσμένων λιπαρών οξέων, ενώ αντίθετα από υψηλή κατανάλωση υδατανθράκων,

Διαβάστε περισσότερα

«Τι είναι ο μεταγευματικός διαβήτης;», από τον Ειδικό Παθολόγο Διαβητολόγο Άγγελο Κλείτσα και το yourdoc.gr!

«Τι είναι ο μεταγευματικός διαβήτης;», από τον Ειδικό Παθολόγο Διαβητολόγο Άγγελο Κλείτσα και το yourdoc.gr! «Τι είναι ο μεταγευματικός διαβήτης;», από τον Ειδικό Παθολόγο Διαβητολόγο Άγγελο Κλείτσα και το yourdoc.gr! Λέω συχνά στους διαβητικούς ασθενείς, που με επισκέπτονται στο ιατρείο μου, να μην επαναπαύονται

Διαβάστε περισσότερα

16 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ : Παγκόσμια Ημέρα Διατροφής. 24 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ Παγκόσμια Ημέρα Παχυσαρκίας

16 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ : Παγκόσμια Ημέρα Διατροφής. 24 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ Παγκόσμια Ημέρα Παχυσαρκίας 16 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ : Παγκόσμια Ημέρα Διατροφής 24 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ Παγκόσμια Ημέρα Παχυσαρκίας Η διατροφή σημαντικός παράγοντας υγείας!! ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΛΗΡΟΝΟ ΜΙΚΟΤΗΤΑ ΥΓΕΙΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΑΝΘΥΓΕΙΝΕΣ ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ Ποιά είναι η

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑ TON ΠΑΤΕΡΑ ΣΟΥ ΚΑΙ ΤΗ ΜΗΤΕΡΑ ΣΟΥ ΕΡΩΤΗΣΗ ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΠΑΤΕΡΑΣ ΜΗΤΕΡΑ. Ζήτησε από τους γονείς σου να απαντήσουν σης παρακάτω ερωτήσεις.

ΠΑ TON ΠΑΤΕΡΑ ΣΟΥ ΚΑΙ ΤΗ ΜΗΤΕΡΑ ΣΟΥ ΕΡΩΤΗΣΗ ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΠΑΤΕΡΑΣ ΜΗΤΕΡΑ. Ζήτησε από τους γονείς σου να απαντήσουν σης παρακάτω ερωτήσεις. ΠΑ TON ΠΑΤΕΡΑ ΣΟΥ ΚΑΙ ΤΗ ΜΗΤΕΡΑ ΣΟΥ m Ζήτησε από τους γονείς σου να απαντήσουν σης παρακάτω ερωτήσεις ΕΡΩΤΗΣΗ ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΠΑΤΕΡΑΣ ΜΗΤΕΡΑ Καπνίζεις; Αν καπνίζεις, πόσα τσιγάρα την ημέρα καπνίζεις; Πόσες φορές

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙ ΠΥΡΑΜΙΔΕΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ

ΟΙ ΠΥΡΑΜΙΔΕΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΟΙ ΠΥΡΑΜΙΔΕΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ Ο σύγχρονος ΟΔΗΓΟΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ συμπεριλαμβάνει τα ακόλουθα στοιχεία: Ψωμιά, Δημητριακά, Ρύζι και Μακαρόνια (6 με 11 μερίδες): Οι υδατάνθρακες παίζουν βασικό ρόλο σε όλα τα διαιτολόγια.

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΠΑΧΕΟΣ ΕΝΤΕΡΟΥ

ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΠΑΧΕΟΣ ΕΝΤΕΡΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΟΛΟΓΩΝ ΕΛΛΑΔΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΠΑΧΕΟΣ ΕΝΤΕΡΟΥ ΑΘΗΝΑ 2008 ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ

ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ Πληροφοριακά σας λέμε.. Η διατροφή του σύγχρονου ανθρώπου έχει αλλάξει θεαματικά τις τελευταίες 3-4 δεκαετίες με αποτέλεσμα να εγκαταλειφτεί η παραδοσιακή Μεσογειακή

Διαβάστε περισσότερα

συκώτι (ήπαρ) στομάχι χοληδόχος κύστη πάγκρεας δωδεκαδάκτυλο έντερο

συκώτι (ήπαρ) στομάχι χοληδόχος κύστη πάγκρεας δωδεκαδάκτυλο έντερο Αλκοόλ και ασθένειες του Συκωτιού (Πηγή: http://www.patient.co.uk/health/alcohol-and-liver-disease) Απόδοση στα ελληνικά: Αθανάσιος Μπάκας (υπεύθυνος του προγράμματος) Η κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων αλκοόλ

Διαβάστε περισσότερα

Ιδέες για ένα σωστό πρωινό

Ιδέες για ένα σωστό πρωινό Ιδέες για ένα σωστό πρωινό Υγιεινή Διατροφή Ισορροπία Ποικιλία Μέτρο Ομάδες τροφίμων Γάλα-γαλακτοκομικά προϊόντα (γιαούρτι) Φρούτα-απλοί υδατάνθρακες Λαχανικά (κυρίως πράσινα φυλλώδη) Ψωμί-αμυλώδη τρόφιμα

Διαβάστε περισσότερα

Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος: το πρότυπο των αυτόάνοσων ρευματικών νοσημάτων

Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος: το πρότυπο των αυτόάνοσων ρευματικών νοσημάτων Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος: το πρότυπο των αυτόάνοσων ρευματικών νοσημάτων Φ.Ν. Σκοπούλη Καθηγήτρια τον Χαροκόπειου Πανεπιστημίου Αθηνών συστηματικός ερυθηματώδης λύκος θεωρείται η κορωνίδα των αυτοάνοσων

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Δημήτριος Μιχ. Γιάλβαλης, MD.MSc, Γενικός Χειρουργός-Χειρουργός Ενδοκρινών Αδένων

Γράφει: Δημήτριος Μιχ. Γιάλβαλης, MD.MSc, Γενικός Χειρουργός-Χειρουργός Ενδοκρινών Αδένων Γράφει: Δημήτριος Μιχ. Γιάλβαλης, MD.MSc, Γενικός Χειρουργός-Χειρουργός Ενδοκρινών Αδένων Τι είναι οι χολόλιθοι; Οι χολόλιθοι (πέτρες στη χολή) είναι κρύσταλλοι κυρίως χοληστερόλης που δημιουργούνται στη

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΑ Η χοληστερίνη εντοπίστηκε για πρώτη φορά σε πέτρες της χολής το 1784.Η σχέση της με τα καρδιαγγειακά νοσήματα ανακαλύφθηκε στις τελευταίες

ΙΣΤΟΡΙΑ Η χοληστερίνη εντοπίστηκε για πρώτη φορά σε πέτρες της χολής το 1784.Η σχέση της με τα καρδιαγγειακά νοσήματα ανακαλύφθηκε στις τελευταίες ΧΟΛΗΣΤΕΡΙΝΗ Η χοληστερίνη ή η χοληστερόλη είναι κηρώδης στερόλης που βρίσκεται στη μεμβράνη των κυττάρων όλων των ιστών του σώματος, και στο πλάσμα του αίματος όλων των ζώων. Μικρότερες ποσότητες χοληστερίνης

Διαβάστε περισσότερα

Γνωρίστε τα νηστίσιμα - Ο Δρόμος για την Θεραπεία Τρίτη, 14 Φεβρουάριος :44

Γνωρίστε τα νηστίσιμα - Ο Δρόμος για την Θεραπεία Τρίτη, 14 Φεβρουάριος :44 Γράφει: Κωνσταντίνου Κρήνη, Κλινικός Διαιτολόγος Διατροφολόγος Τα λαχανικά, τα όσπρια, οι πατάτες, τα δημητριακά, τα ζυμαρικά, οι ξηροί καρποί, οι ελιές, τα φρούτα, τα θαλασσινά, ο ταραμάς, τα τουρσί ανήκουν

Διαβάστε περισσότερα

Μεσογειακή διατροφή είναι όρος που επινοήθηκε από τον φυσιολόγο Άνσελ Κις για να περιγράψει το μοντέλο διατροφής, το οποίο ακολουθούσαν οι λαοί των

Μεσογειακή διατροφή είναι όρος που επινοήθηκε από τον φυσιολόγο Άνσελ Κις για να περιγράψει το μοντέλο διατροφής, το οποίο ακολουθούσαν οι λαοί των Μεσογειακή διατροφή είναι όρος που επινοήθηκε από τον φυσιολόγο Άνσελ Κις για να περιγράψει το μοντέλο διατροφής, το οποίο ακολουθούσαν οι λαοί των μεσογειακών χωρών που συμπεριλαμβάνονταν στη Μελέτη των

Διαβάστε περισσότερα

ΕΦΑΡΜΟΓΗ HACCP ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ ΕΙΔΙΚΕΣ ΔΙΑΙΤΕΣ. Ελπίδα Παπαδοπούλου Διαιτολόγος, Ε. Α. Ν. Πειραιά «ΜΕΤΑΞΑ»

ΕΦΑΡΜΟΓΗ HACCP ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ ΕΙΔΙΚΕΣ ΔΙΑΙΤΕΣ. Ελπίδα Παπαδοπούλου Διαιτολόγος, Ε. Α. Ν. Πειραιά «ΜΕΤΑΞΑ» ΕΦΑΡΜΟΓΗ HACCP ΣΤΗΝ ΚΟΥΖΙΝΑ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ ΕΙΔΙΚΕΣ ΔΙΑΙΤΕΣ Ελπίδα Παπαδοπούλου Διαιτολόγος, Ε. Α. Ν. Πειραιά «ΜΕΤΑΞΑ» ΣΧΕΣΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑΣ Πρόληψη εμφάνισης νοσημάτων Θεραπεία ασθενών στο χώρο του νοσοκομείου

Διαβάστε περισσότερα

Είναι μία χημική ουσία (στερόλη), που αυξάνει στον οργανισμό με την κατανάλωση λιπαρών ουσιών.

Είναι μία χημική ουσία (στερόλη), που αυξάνει στον οργανισμό με την κατανάλωση λιπαρών ουσιών. Υψηλή Χοληστερίνη: Αίτια και Θεραπεία - Συνήθη Ερωτήματα των ασθενών στη Μαχόμενη Κλινική Γράφει: Αναστασία Μοσχοβάκη, Ιατρός Ειδικός Παθολόγος Τι είναι η χοληστερόλη; Είναι μία χημική ουσία (στερόλη),

Διαβάστε περισσότερα

ΔΥΣΛΙΠΙΔΑΙΜΙΑ. Νικολούδη Μαρία. Ειδικ. Παθολόγος, Γ.Ν.Θ.Π. «Η Παμμακάριστος»

ΔΥΣΛΙΠΙΔΑΙΜΙΑ. Νικολούδη Μαρία. Ειδικ. Παθολόγος, Γ.Ν.Θ.Π. «Η Παμμακάριστος» ΔΥΣΛΙΠΙΔΑΙΜΙΑ Νικολούδη Μαρία Ειδικ. Παθολόγος, Γ.Ν.Θ.Π. «Η Παμμακάριστος» Ο όρος δυσλιπιδαιμία εκφράζει τις ποσοτικές και ποιοτικές διαταραχές των λιπιδίων του αίματος. Τα λιπίδια όπως η χοληστερόλη και

Διαβάστε περισσότερα

ΔΗΜΗΤΡΙΑΚΑ Οι τροφές αυτές βρίσκονται στη βάση της διατροφικής πυραμίδας, είναι πλούσιες σε σύνθετους υδατάνθρακες, βιταμίνες της ομάδας Β, πρωτεΐνες,

ΔΗΜΗΤΡΙΑΚΑ Οι τροφές αυτές βρίσκονται στη βάση της διατροφικής πυραμίδας, είναι πλούσιες σε σύνθετους υδατάνθρακες, βιταμίνες της ομάδας Β, πρωτεΐνες, ΟΜΑΔΕΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΔΗΜΗΤΡΙΑΚΑ Οι τροφές αυτές βρίσκονται στη βάση της διατροφικής πυραμίδας, είναι πλούσιες σε σύνθετους υδατάνθρακες, βιταμίνες της ομάδας Β, πρωτεΐνες, άπεπτες φυτικές ίνες, σίδηρο και άλλα

Διαβάστε περισσότερα

Για την υγεία της καρδιάς μας

Για την υγεία της καρδιάς μας Για την υγεία της καρδιάς μας Ο καρδιαγγειακός κίνδυνος επηρεάζει όλες τις ηλικίες, άνδρες και γυναίκες και όλες τις κοινωνικές ομάδες και βέβαια αποτελεί ένα μύθο ότι πλήττει μόνο ηλικιωμένους, άνδρες

Διαβάστε περισσότερα

Συνέντευξη με τον Παθολόγο - Ογκολόγο, Στυλιανό Γιασσά

Συνέντευξη με τον Παθολόγο - Ογκολόγο, Στυλιανό Γιασσά Συνέντευξη με τον Παθολόγο - Ογκολόγο, Στυλιανό Γιασσά Ο καρκίνος του παχέος εντέρου ορθού αποτελεί το δεύτερο πιο συχνό καρκίνο σε γυναίκες και άνδρες και αντιπροσωπεύει το 13% όλων των καρκίνων. Στην

Διαβάστε περισσότερα

Από: Ελληνικό Ίδρυμα Ρευματολογικών Ερευνών

Από: Ελληνικό Ίδρυμα Ρευματολογικών Ερευνών Από: Ελληνικό Ίδρυμα Ρευματολογικών Ερευνών Οι ρευματικές παθήσεις είναι συχνές στην αναπαραγωγική ηλικία των γυναικών. Στην πρόσφατη πανελλήνια επιδημιολογική έρευνα για τις ρευματικές παθήσεις στο γενικό

Διαβάστε περισσότερα

Ποια η χρησιμότητα των πρωτεϊνών;

Ποια η χρησιμότητα των πρωτεϊνών; ΠΡΩΤΕΪΝΕΣ Τι είναι οι πρωτεϊνες; Η ονομασία πρωτεϊνες προέρχεται από το ρήμα πρωτεύω και σημαίνει την εξαιρετική σημασία που έχουν οι πρωτεϊνες για την υγεία του ανθρώπινου σώματος. Από την εποχή των Ολυμπιακών

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΟΥ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΣΤΗ ΝΕΑΡΗ ΗΛΙΚΙΑ

ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΟΥ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΣΤΗ ΝΕΑΡΗ ΗΛΙΚΙΑ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΟΥ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΣΤΗ ΝΕΑΡΗ ΗΛΙΚΙΑ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΑ ΤΕ, Β ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ Α.Π.Θ. Γ.Ν.Θ. «ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ» ΜSc Εργαστήριο Ιατρικής της Άθλησης Α.Π.Θ. Πτυχιούχος

Διαβάστε περισσότερα

Σακχαρώδης Διαβήτης. Ένας σύγχρονος ύπουλος εχθρός

Σακχαρώδης Διαβήτης. Ένας σύγχρονος ύπουλος εχθρός Σακχαρώδης Διαβήτης Ένας σύγχρονος ύπουλος εχθρός Φιρούζα Κουρτίδου Ειδικός Παθολόγος με μετεκπαίδευση στο Σακχαρώδη Διαβήτη Φιρούζα Κουρτίδου Ειδικός Παθολόγος Μετεκπαιδευθείσα στο Σακχαρώδη Διαβήτη Περιεχόμενα

Διαβάστε περισσότερα

(dietary fiber, nonnutritive fiber)

(dietary fiber, nonnutritive fiber) KΥΤΤΑΡΙΝΗ - ΦΥΤΙΚΕΣ ΙΝΕΣ Στα τρόφιμα, παράλληλα με τους υδατάνθρακες που πέπτονται στον ανθρώπινο οργανισμό (δηλαδή που υδρολύονται, απορροφώνται και μεταβολίζονται κατά τα γνωστά), υπάρχουν και υδατάνθρακες

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΠΑΧΕΟΣ ΕΝΤΕΡΟΥ ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΠΑΧΕΟΣ ΕΝΤΕΡΟΥ

ΕΘΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΠΑΧΕΟΣ ΕΝΤΕΡΟΥ ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΠΑΧΕΟΣ ΕΝΤΕΡΟΥ ΕΘΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΠΑΧΕΟΣ ΕΝΤΕΡΟΥ ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΠΑΧΕΟΣ ΕΝΤΕΡΟΥ ΑΘΗΝΑ 2015 ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΠΑΧΕΟΣ ΕΝΤΕΡΟΥ Τι είναι και πόσο συχνός είναι ο καρκίνος του παχέος εντέρου;

Διαβάστε περισσότερα

Αιμορροΐδες. Οι αιμορροΐδες είναι διογκωμένες φλέβες στην περιοχή του πρωκτού.

Αιμορροΐδες. Οι αιμορροΐδες είναι διογκωμένες φλέβες στην περιοχή του πρωκτού. Αιμορροΐδες Οι αιμορροΐδες είναι διογκωμένες φλέβες στην περιοχή του πρωκτού. Οι αιμορροΐδες είναι η ποιο συχνή πάθηση του πρωκτού τόσο στους άνδρες όσο και στις γυναίκες. Έχει υπολογισθεί ότι περισσότερο

Διαβάστε περισσότερα

Μέχρι σήµερα γνωρίζατε ότι η κατανάλωση ψωµιού είναι µία απολαυστική και θρεπτική συνήθεια. Από σήµερα η αγαπηµένη σας αυτή καθηµερινή συνήθεια µπορεί να παρέχει στον οργανισµό ακόµη περισσότερα θρεπτικά

Διαβάστε περισσότερα

Ε Ν Η Μ Ε Ρ Ω Σ Ο Υ. νεφρά

Ε Ν Η Μ Ε Ρ Ω Σ Ο Υ. νεφρά Ε Ν Η Μ Ε Ρ Ω Σ Ο Υ νεφρά νεφρών Η υψηλή αρτηριακή πίεση (υπέρταση) είναι ένα από τα δύο κύρια αίτια χρόνιας νεφρικής νόσου παγκοσμίως (το άλλο είναι ο διαβήτης). Επίσης, τα νεφρά έχουν βασικό ρόλο στη

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΑ ΓΙΑ ΤΗ ΝΕΦΡΟΛΙΘΙΑΣΗ

ΓΕΝΙΚΑ ΓΙΑ ΤΗ ΝΕΦΡΟΛΙΘΙΑΣΗ 1 ΓΕΝΙΚΑ ΓΙΑ ΤΗ ΝΕΦΡΟΛΙΘΙΑΣΗ Κυριακή Σταματέλου Ειδικός Νεφρολόγος, MBA Τι είναι η νεφρολιθίαση; Η νεφρολιθίαση λέγεται κοινά «πέτρες στα νεφρά» και είναι γνωστή στην ανθρωπότητα από τα αρχαία χρόνια.

Διαβάστε περισσότερα

Αγγελική Βουτσά. Παθολόγος-Διαβητολόγος. Τ. Συν/στρια Δ/ντρια Παθολογικής Κλινικής Νοσοκομείου Λήμνου

Αγγελική Βουτσά. Παθολόγος-Διαβητολόγος. Τ. Συν/στρια Δ/ντρια Παθολογικής Κλινικής Νοσοκομείου Λήμνου Αγγελική Βουτσά Παθολόγος-Διαβητολόγος Τ. Συν/στρια Δ/ντρια Παθολογικής Κλινικής Νοσοκομείου Λήμνου Τι είναι ο διαβήτης; Μεταβολική διαταραχή αυξημένα επίπεδα σακχάρου στο αίμα Ο διαβήτης οφείλεται σε

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΕΦΗΒΕΙΑ

ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΕΦΗΒΕΙΑ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΕΦΗΒΕΙΑ ΕΦΗΒΕΙΑ- ΑΝΑΓΚΕΣ v Επιτάχυνση ρυθμού ανάπτυξης v Ωρίμανση και αύξηση ιστών v Αποκτά το 20% του ύψους και το 50% του βάρους του ενήλικα, ενώ οι μύες, ο όγκος του αίματος και γενικά

Διαβάστε περισσότερα

Μήπως έχω Σκληρόδερµα;

Μήπως έχω Σκληρόδερµα; Μήπως έχω Σκληρόδερµα; Για να πληροφορηθώ µýëïò ôçò Σπάνιος ναι... Μόνος όχι Η Πανελλήνια Ένωση Σπανίων Παθήσεων (Π.Ε.Σ.ΠΑ) είναι ο μόνος φορέας, μη κερδοσκοπικό σωματείο, συλλόγων ασθενών σπανίων παθήσεων

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΩΤΑΤΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΛΑΡΙΣΑΣ ΣΧΟΛΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΜΑΘΗΜΑ : ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΙΙ

ΑΝΩΤΑΤΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΛΑΡΙΣΑΣ ΣΧΟΛΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΜΑΘΗΜΑ : ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΙΙ ΑΝΩΤΑΤΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΛΑΡΙΣΑΣ ΣΧΟΛΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΜΑΘΗΜΑ : ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΙΙ ΤΙΤΛΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ : «ΠΑΙΔΙΚΗ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ» ΔΙΔΑΣΚΟΥΣΑ : Κα ΚΥΠΑΡΙΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

Τα αμινοξέα ωστόσω επιτελούν πολλαπλούς ρόλους πέρα της συμμετοχής τους στη διάπλαση του μιυκού συστήματος. Συγκεκριμένα τα αμινοξέα:

Τα αμινοξέα ωστόσω επιτελούν πολλαπλούς ρόλους πέρα της συμμετοχής τους στη διάπλαση του μιυκού συστήματος. Συγκεκριμένα τα αμινοξέα: Γράφει: Φανή Πρεβέντη, MSc, Κλινική διαιτολόγος - Διατροφολόγος Ο όρος αμινοξέα χρησιμοποιείται ευρέως στους αθλητικούς κύκλους και όχι αδίκως. Τα αμινοξέα αποτελούν βασικό συστατικό των μυών, η διάπλαση

Διαβάστε περισσότερα

MANAGING AUTHORITY OF THE OPERATIONAL PROGRAMME EDUCATION AND INITIAL VOCATIONAL TRAINING ΔΙΑΒΗΤΗΣ. ΘΑΝΑΣΗΣ ΤΖΙΑΜΟΥΡΤΑΣ, Ph.D., C.S.C.

MANAGING AUTHORITY OF THE OPERATIONAL PROGRAMME EDUCATION AND INITIAL VOCATIONAL TRAINING ΔΙΑΒΗΤΗΣ. ΘΑΝΑΣΗΣ ΤΖΙΑΜΟΥΡΤΑΣ, Ph.D., C.S.C. MANAGING AUTHORITY OF THE OPERATIONAL PROGRAMME EDUCATION AND INITIAL VOCATIONAL TRAINING ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΘΑΝΑΣΗΣ ΤΖΙΑΜΟΥΡΤΑΣ, Ph.D., C.S.C.S Στόχοι για την αντιμετώπιση του Γνώση Δεξιότητες Πηγές Υποστήριξη

Διαβάστε περισσότερα

ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΕΣ ΗΜΕΡΕΣ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΑΣ 2019 ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΩΝ ΠΑΘΗΣΕΩΝ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ. ΡΟΥΜΤΣΙΟΥ ΜΑΡΙΑ Νοσηλεύτρια CPN, MSc Α Παιδιατρικής κλινικής ΑΠΘ

ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΕΣ ΗΜΕΡΕΣ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΑΣ 2019 ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΩΝ ΠΑΘΗΣΕΩΝ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ. ΡΟΥΜΤΣΙΟΥ ΜΑΡΙΑ Νοσηλεύτρια CPN, MSc Α Παιδιατρικής κλινικής ΑΠΘ ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΕΣ ΗΜΕΡΕΣ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΑΣ 2019 ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΩΝ ΠΑΘΗΣΕΩΝ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΡΟΥΜΤΣΙΟΥ ΜΑΡΙΑ Νοσηλεύτρια CPN, MSc Α Παιδιατρικής κλινικής ΑΠΘ «Η μεγαλύτερη δύναμη της δημόσιας υγείας είναι η πρόληψη»

Διαβάστε περισσότερα

Αρχικά θα πρέπει να προσδιορίσουμε τι είναι η παχυσαρκία.

Αρχικά θα πρέπει να προσδιορίσουμε τι είναι η παχυσαρκία. Αρχικά θα πρέπει να προσδιορίσουμε τι είναι η παχυσαρκία. Παχυσαρκία είναι η παθολογική αύξηση του βάρους του σώματος, που οφείλεται σε υπερβολική συσσώρευση λίπους στον οργανισμό. Παρατηρείται γενικά

Διαβάστε περισσότερα

Εικόνες ζωής. Στάση πρόληψης.

Εικόνες ζωής. Στάση πρόληψης. Εικόνες ζωής. Στάση πρόληψης. Αν είστε 55-70 ετών ελάτε και εσείς για ΔΩΡΕΑΝ προληπτικές εξετάσεις για τον καρκίνο παχέος εντέρου, από 1-31 Μαρτίου σε Αθήνα-Πειραιά, Θεσσαλονίκη, Πάτρα και Ηράκλειο. Πληροφορίες

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Φανή Πρεβέντη, MSc, Κλινική Διαιτολόγος - Διατροφολόγος

Γράφει: Φανή Πρεβέντη, MSc, Κλινική Διαιτολόγος - Διατροφολόγος Γράφει: Φανή Πρεβέντη, MSc, Κλινική Διαιτολόγος - Διατροφολόγος Η υπέρταση είναι μια «ύπουλη» νόσος η οποία συχνά δεν εμφανίζει συμπτώματα, ωστόσο αποτελεί τον τρίτο κατά σειρά παράγοντα κινδύνου στην

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ ΑΓΩΓΗ Σειρά Α Ιούνιος (Το γραπτό αποτελείται από 7 σελίδες)

ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ ΑΓΩΓΗ Σειρά Α Ιούνιος (Το γραπτό αποτελείται από 7 σελίδες) (Το γραπτό αποτελείται από 7 σελίδες) ΜΕΡΟΣ Α (60 Μονάδες) Να απαντήσετε και στις ΔΕΚΑ ερωτήσεις. Η κάθε ερώτηση βαθμολογείται με έξι μονάδες. 1. Η επιταγή χρησιμοποιείται ως ένας τρόπος πληρωμής αγαθών

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΕΦΟΣ Θ.

ΣΤΕΦΟΣ Θ. Επηρεάζει την αύξηση του βάρους κατά τη διάρκεια της κύησης Επηρεάζει τη μακροχρόνια διατήρηση των προσληφθέντων κιλών κατά τη διάρκεια της κύησης (5-9μήνες) Επηρεάζει την εμφάνιση παχυσαρκίας σε γυναίκες

Διαβάστε περισσότερα

=... ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΓΕΡΙΟΥ «ΙΩΝΑ ΚΑΙ ΚΟΛΟΚΑΣΗ» ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2017/2018 ΒΑΘΜΟΣ: 25 ΟΛΟΓΡΑΦΩΣ:... ΥΠΟΓΡ.:... ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ-ΙΟΥΝΙΟΥ 2018

=... ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΓΕΡΙΟΥ «ΙΩΝΑ ΚΑΙ ΚΟΛΟΚΑΣΗ» ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2017/2018 ΒΑΘΜΟΣ: 25 ΟΛΟΓΡΑΦΩΣ:... ΥΠΟΓΡ.:... ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ-ΙΟΥΝΙΟΥ 2018 ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΓΕΡΙΟΥ «ΙΩΝΑ ΚΑΙ ΚΟΛΟΚΑΣΗ» ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2017/2018 ΒΑΘΜΟΣ: 25 = 20 =... ΟΛΟΓΡΑΦΩΣ:... ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ-ΙΟΥΝΙΟΥ 2018 ΥΠΟΓΡ.:... ΤΑΞΗ: Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 29/05/2018 ΜΑΘΗΜΑ:

Διαβάστε περισσότερα

Λειτουργικό σύνδρομο που χαρακτηρίζεται από κοιλιακό άλγος ή δυσφορία και διαταραχή στις συνήθειες του εντέρου χωρίς την παρουσία δομικών ανωμαλιών

Λειτουργικό σύνδρομο που χαρακτηρίζεται από κοιλιακό άλγος ή δυσφορία και διαταραχή στις συνήθειες του εντέρου χωρίς την παρουσία δομικών ανωμαλιών Λειτουργικό σύνδρομο που χαρακτηρίζεται από κοιλιακό άλγος ή δυσφορία και διαταραχή στις συνήθειες του εντέρου χωρίς την παρουσία δομικών ανωμαλιών ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΔΙΑΓΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΤΥΠΟΙ ΕΜΦΑΝΙΣΗΣ Το ΣΕΕ διαγιγνώσκεται

Διαβάστε περισσότερα

Παχυσαρκία και Σακχαρώδης Διαβήτης

Παχυσαρκία και Σακχαρώδης Διαβήτης Παχυσαρκία και Σακχαρώδης Διαβήτης Τι είναι ο Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου 2 (ΣΔ2) Ο Σακχαρώδης Διαβήτης γενικά είναι μια πάθηση κατά την οποία ο οργανισμός και συγκεκριμένα το πάγκρεας δεν παράγει ή δεν

Διαβάστε περισσότερα

ΟΔΗΓΙΕΣ ΛΑΠΑΡΟΣΚΟΠΗΣΗΣ

ΟΔΗΓΙΕΣ ΛΑΠΑΡΟΣΚΟΠΗΣΗΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΛΑΠΑΡΟΣΚΟΠΗΣΗΣ Πρόκειται για μία χειρουργική επέμβαση μικρής βαρύτητας, όταν είναι απλά διαγνωστική, η οποία επιτρέπει την άμεση εξέταση και τον πλήρη έλεγχο των εσωτερικών γεννητικών οργάνων της

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΝΤΡΟ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑΣ ΚΑΡΔΙΑΣ

ΚΕΝΤΡΟ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑΣ ΚΑΡΔΙΑΣ ΚΕΝΤΡΟ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑΣ ΚΑΡΔΙΑΣ Τα καρδιαγγειακά νοσήματα παραδοσιακά θεωρούνται νοσήματα των ανδρών. Ωστόσο, τα στοιχεία δείχνουν ότι οι καρδιαγγειακές παθήσεις αποτελούν την κύρια αιτία θανάτου στις γυναίκες

Διαβάστε περισσότερα

σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου επί τουλάχιστον 3

σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου επί τουλάχιστον 3 Το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου (ΣΕΕ) ανήκει σε μια ομάδα λειτουργικών διαταραχών του πεπτικού σωλήνα. Το κοιλιακό άλγος, ο μετεωρισμός και η εναλλαγή των συνηθειών του εντέρου αποτελούν τυπικά συμπτώματα.

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΩΝ & ΔΙΑΤΡΟΦΟΛΟΓΩΝ ΚΥΠΡΟΥ

ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΩΝ & ΔΙΑΤΡΟΦΟΛΟΓΩΝ ΚΥΠΡΟΥ Ανακοίνωση Συνδέσμου Διαιτολόγων και Διατροφολόγων Κύπρου για την Παγκόσμια Ημέρα Διατροφής (10/5/2016) Φετινό Θέμα: «ΑΠΟΛΑΥΣΤΕ ΤΗΝ ΓΕΥΣΗ ΤΡΩΓΟΝΤΑΣ ΥΓΙΕΙΝΑ» Το Υπουργείο Υγείας και ο Σύνδεσμος Διαιτολόγων

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΤΗΡΙΑΚΗ ΥΠΕΡΤΑΣΗ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗ

ΑΡΤΗΡΙΑΚΗ ΥΠΕΡΤΑΣΗ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗ ΑΡΤΗΡΙΑΚΗ ΥΠΕΡΤΑΣΗ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗ Αρτηριακή Υπέρταση είναι η επίμονη αύξηση της αρτηριακής πίεσης πάνω από τα φυσιολογικά όρια και ενώ το άτομο βρίσκεται σε ηρεμία, συστολική πάνω από 150 mmhg και διαστολική

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΓΑΛΩΝΟΝΤΑΣ ΠΑΙΔΙΑ ΜΕ ΣΩΣΤΕΣ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ

ΜΕΓΑΛΩΝΟΝΤΑΣ ΠΑΙΔΙΑ ΜΕ ΣΩΣΤΕΣ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ ΜΕΓΑΛΩΝΟΝΤΑΣ ΠΑΙΔΙΑ ΜΕ ΣΩΣΤΕΣ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ Η ΣΥΝΕΧΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΕΠΙΒΑΛΛΕΙ ΙΔΙΑΙΤΕΡΕΣ ΘΡΕΠΤΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ Τα παιδιά ρυθμίζουν τη λήψη τροφής έτσι ώστε να ταιριάζει με τις σωματικές ανάγκες σύμφωνα

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙ ΝΗΣΤΕΙΕΣ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΚΑΙ Η ΑΣΚΗΣΗ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΣΩΜΑΤΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΕΥΕΞΙΑΣ

ΟΙ ΝΗΣΤΕΙΕΣ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΚΑΙ Η ΑΣΚΗΣΗ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΣΩΜΑΤΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΕΥΕΞΙΑΣ ΟΙ ΝΗΣΤΕΙΕΣ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΚΑΙ Η ΑΣΚΗΣΗ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΣΩΜΑΤΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΕΥΕΞΙΑΣ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΛΑΜΙΑΣ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2012 2013 ΥΠΕΥΘΥΝΟΙ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ ΣΚΑΜΑΓΚΟΥΛΗΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ ΦΥΤΙΛΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Ποια οφέλη αποκομίζουν όσοι περιορίζουν το κόκκινο κρέας;

Ποια οφέλη αποκομίζουν όσοι περιορίζουν το κόκκινο κρέας; Η οικονομική κρίση αλλάζει τις διατροφικές μας συνήθειες. Η μία έρευνα μετά την άλλη αποκαλύπτουν ότι όλο και περισσότεροι Ελληνες απομακρύνονται από το κρέας και τα ψάρια, καταναλώνοντας κυρίως όσπρια

Διαβάστε περισσότερα

Πολλοί παράγοντες επηρεάζουν. τον τρόπο που ο οργανισμός μας. χρησιμοποιεί και αποθηκεύει το λίπος. Ο HIV είναι ένας από αυτούς. Ο HIV ΚΑΙ ΤΑ ΛΙΠΙΔΙΑ

Πολλοί παράγοντες επηρεάζουν. τον τρόπο που ο οργανισμός μας. χρησιμοποιεί και αποθηκεύει το λίπος. Ο HIV είναι ένας από αυτούς. Ο HIV ΚΑΙ ΤΑ ΛΙΠΙΔΙΑ Ο HIV ΚΑΙ ΤΑ ΛΙΠΙΔΙΑ Πολλοί παράγοντες επηρεάζουν τον τρόπο που ο οργανισμός μας χρησιμοποιεί και αποθηκεύει το λίπος. Ο HIV είναι ένας από αυτούς. Ποια είναι η Σύνθεση Είμαστε μια ομάδα ακτιβιστών, άλλοι

Διαβάστε περισσότερα

ΑΤΟΜΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ Α ΛΥΚΕΙΟΥ. «ΔΥΣΚΟΙΛΙΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΔΙΑΡΕΙΑ»

ΑΤΟΜΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ Α ΛΥΚΕΙΟΥ. «ΔΥΣΚΟΙΛΙΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΔΙΑΡΕΙΑ» ΑΤΟΜΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ Α ΛΥΚΕΙΟΥ. «ΔΥΣΚΟΙΛΙΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΔΙΑΡΕΙΑ» ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΟ ΝΑ ΓΝΩΡΙΖΕΤΕ ΓΙΑ ΤΗ ΔΥΣΚΟΙΛΙΟΤΗΤΑ; Ο όρος δυσκοιλιοτητα σημαίνει οτι υπάρχει δυσκολία στο άτομο για αφόδευση.

Διαβάστε περισσότερα

Δυσλιπιδαιμίες αντιμετώπιση. Κωνσταντίνος Τζιόμαλος Λέκτορας Παθολογίας ΑΠΘ Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική ΑΠΘ, Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ

Δυσλιπιδαιμίες αντιμετώπιση. Κωνσταντίνος Τζιόμαλος Λέκτορας Παθολογίας ΑΠΘ Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική ΑΠΘ, Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ Δυσλιπιδαιμίες αντιμετώπιση Κωνσταντίνος Τζιόμαλος Λέκτορας Παθολογίας ΑΠΘ Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική ΑΠΘ, Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ Δυσλιπιδαιμίες LDL-C HDL-C < 40 mg/dl Τριγλυκερίδια 150-199 mg/dl : οριακά

Διαβάστε περισσότερα

ΟΣΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΝΩΡΙΖΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΟ ΑΛΚΟΟΛ

ΟΣΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΝΩΡΙΖΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΟ ΑΛΚΟΟΛ ΟΣΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΝΩΡΙΖΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΟ ΑΛΚΟΟΛ Το πιο πιθανό είναι να έχετε ακούσει ότι λίγο αλκοόλ κάνει καλό στην υγεία. Αλλά γνωρίζετε όλα τα δεδομένα σχετικά με το αλκοόλ; Πόσο είναι πάρα πολύ; Ανακαλύψτε

Διαβάστε περισσότερα

«Φυσικές» συμβουλές για εύκολο & υγιεινό αδυνάτισμα

«Φυσικές» συμβουλές για εύκολο & υγιεινό αδυνάτισμα Νερό Είναι σημαντικό κατά τη διάρκεια μιας προσπάθειας που κάνουμε για απώλεια βάρους, να πίνουμε πολύ νερό, τουλάχιστον 1,5 λίτρο την ημέρα. Το νερό είναι απαραίτητο για τον οργανισμό γιατί συμμετέχει

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΡΚΙΝΟΥ: ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΤΟ ΤΡΟΠΟ ΖΩΗΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΙΔΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ

ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΡΚΙΝΟΥ: ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΤΟ ΤΡΟΠΟ ΖΩΗΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΙΔΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΡΚΙΝΟΥ: ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΤΟ ΤΡΟΠΟ ΖΩΗΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΙΔΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ Τι είναι ο καρκίνος; Ο καρκίνος περιλαμβάνει μια ομάδα ασθενειών που χαρακτηρίζονται από ανεξέλεγκτο πολλαπλασιασμό μη υγιών κυττάρων σε

Διαβάστε περισσότερα

Οι αθλητές επιτυγχάνουν μέγιστη απόδοση με προπόνηση και σωστό διαιτολόγιο που περιλαμβάνει ποικιλία τροφών. Οι αθλητές ωφελούνται περισσότερο από

Οι αθλητές επιτυγχάνουν μέγιστη απόδοση με προπόνηση και σωστό διαιτολόγιο που περιλαμβάνει ποικιλία τροφών. Οι αθλητές ωφελούνται περισσότερο από ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΑΘΛΗΤΩΝ Οι αθλητές επιτυγχάνουν μέγιστη απόδοση με προπόνηση και σωστό διαιτολόγιο που περιλαμβάνει ποικιλία τροφών. Οι αθλητές ωφελούνται περισσότερο από την ποσότητα των υδατανθράκων που αποθηκεύονται

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ Ενδοκρινολογικό Ιατρείο Γεωργίου Μαστοράκου. Κανατά Μαρία-Χριστίνα (Α.Μ ) Εαρινό εξάμηνο 2017

ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ Ενδοκρινολογικό Ιατρείο Γεωργίου Μαστοράκου. Κανατά Μαρία-Χριστίνα (Α.Μ ) Εαρινό εξάμηνο 2017 ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ Ενδοκρινολογικό Ιατρείο Γεωργίου Μαστοράκου Κανατά Μαρία-Χριστίνα (Α.Μ. 213023) Εαρινό εξάμηνο 2017 Ιατρείο Γεωργίου Μαστοράκου Ο Ιατρός Αριστούχος απόφοιτος της Ιατρικής Σχολής

Διαβάστε περισσότερα

Είδη Γιαουρτιού. Ανάλογα με την παρασκευή του διακρίνεται σε: Κανονικό : Παράγεται με όλα του τα συστατικά

Είδη Γιαουρτιού. Ανάλογα με την παρασκευή του διακρίνεται σε: Κανονικό : Παράγεται με όλα του τα συστατικά ΓΕΝΙΚΑ Το γιαούρτι προέρχεται από το αγελαδινό, κατσικίσιο ή πρόβειο γάλα, το οποίο βράζεται και αργότερα, όταν η θερμοκρασία του κατέβει στους 40 50 ο C προστίθεται η μαγιά και αφήνεται να πήξει. Αποτελεί

Διαβάστε περισσότερα

Περιορισμοί στη χρήση του Xeljanz ενώ ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (ΕΜΑ) εξετάζει τον κίνδυνο εμφάνισης θρόμβων αίματος στους πνεύμονες

Περιορισμοί στη χρήση του Xeljanz ενώ ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (ΕΜΑ) εξετάζει τον κίνδυνο εμφάνισης θρόμβων αίματος στους πνεύμονες 17 Μαίου 2019 ΕΜΑ/267216/2019 Περιορισμοί στη χρήση του Xeljanz ενώ ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (ΕΜΑ) εξετάζει τον κίνδυνο εμφάνισης θρόμβων αίματος στους πνεύμονες Η Επιτροπή Φαρμακοεπαγρύπνησης

Διαβάστε περισσότερα

Πόλλυ Μιχαηλίδου Κλινική Διαιτολόγος Γενικό Νοσοκοµείο Λευκωσίας, Κύπρος. 9 ο Πανελλήννιο Συνέδριο Αθηροσκλήρωσης 28 Φεβρουαρίου 2012 Θεσσαλονίκη

Πόλλυ Μιχαηλίδου Κλινική Διαιτολόγος Γενικό Νοσοκοµείο Λευκωσίας, Κύπρος. 9 ο Πανελλήννιο Συνέδριο Αθηροσκλήρωσης 28 Φεβρουαρίου 2012 Θεσσαλονίκη Πόλλυ Μιχαηλίδου Κλινική Διαιτολόγος Γενικό Νοσοκοµείο Λευκωσίας, Κύπρος 9 ο Πανελλήννιο Συνέδριο Αθηροσκλήρωσης 28 Φεβρουαρίου 2012 Θεσσαλονίκη «Το κόκκινο κρασί κάνει καλό στην καρδιά» «ΓΑΛΛΙΚΟ ΠΑΡΑΔΟΞΟ»

Διαβάστε περισσότερα

Π Α Π Α Γ Ι Α Ν Ν Η Ο.

Π Α Π Α Γ Ι Α Ν Ν Η Ο. ΟΡΙΣΜΟΣ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ Παχυσαρκία σημαίνει υπέρμετρη αύξηση του σωματικού λίπους σε ποσοστό τέτοιο, ώστε να δυσχεραί- νει την υγεία του ανθρώπου. Η παιδική & εφηβική παχυσαρκία συνήθως διατηρείται και στην

Διαβάστε περισσότερα

Στις απορίες μας απαντά ο κος Θεμιστοκλής Σ. Ευκαρπίδης, Γενικός Χειρουργός

Στις απορίες μας απαντά ο κος Θεμιστοκλής Σ. Ευκαρπίδης, Γενικός Χειρουργός Στις απορίες μας απαντά ο κος Θεμιστοκλής Σ. Ευκαρπίδης, Γενικός Χειρουργός Όταν μιλάμε για σκωληκοειδίτιδα αναφερόμαστε στη φλεγμονή της σκωληκοειδούς απόφυσης του τυφλού που οφείλεται σε απόφραξη του

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΝΕΦΡΟΥ. Λειτουργία των νεφρών. Συμπτώματα της χρόνιας νεφρικής ανεπάρκειας

ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΝΕΦΡΟΥ. Λειτουργία των νεφρών. Συμπτώματα της χρόνιας νεφρικής ανεπάρκειας ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΝΕΦΡΟΥ Η χρόνια νεφρική ανεπάρκεια είναι η προοδευτική, μη αναστρέψιμη μείωση της νεφρικής λειτουργίας, η οποία προκαλείται από βλάβη του νεφρού ποικίλης αιτιολογίας. Η χρόνια νεφρική ανεπάρκεια

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ ΑΓΩΓΗ Σειρά Α Μάϊος (Το γραπτό αποτελείται από 6 σελίδες)

ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ ΑΓΩΓΗ Σειρά Α Μάϊος (Το γραπτό αποτελείται από 6 σελίδες) (Το γραπτό αποτελείται από 6 σελίδες) ΜΕΡΟΣ Α (60 Μονάδες) Να απαντήσετε και στις ΔΕΚΑ ερωτήσεις. Η κάθε ερώτηση βαθμολογείται με έξι μονάδες. 1. Μια από τις κύριες περιβαλλοντικές υποχρεώσεις που έχει

Διαβάστε περισσότερα

ΧΗΜΕΙΑ ΚΑΙ ΔΙΑΤΡΟΦΗ Μαθητές: Σαγιόγλου Σάββας,Ορφανίδου Μαρία, Πλατής Βασίλης, Μπορμπόκη Αγγελική, Νουλίκα Μαρία, Τριανταφυλλίδης Ιωσήφ

ΧΗΜΕΙΑ ΚΑΙ ΔΙΑΤΡΟΦΗ Μαθητές: Σαγιόγλου Σάββας,Ορφανίδου Μαρία, Πλατής Βασίλης, Μπορμπόκη Αγγελική, Νουλίκα Μαρία, Τριανταφυλλίδης Ιωσήφ ΧΗΜΕΙΑ ΚΑΙ ΔΙΑΤΡΟΦΗ Μαθητές: Σαγιόγλου Σάββας,Ορφανίδου Μαρία, Πλατής Βασίλης, Μπορμπόκη Αγγελική, Νουλίκα Μαρία, Τριανταφυλλίδης Ιωσήφ Επιβλέπουσα καθηγήτρια: Κ. Ελένη Κοκκίνου Σχολικό Έτος: 2012-2013

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΤΡΟΦΗ _ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΦΗΒΟΥΣ

ΔΙΑΤΡΟΦΗ _ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΦΗΒΟΥΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗ _ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΦΗΒΟΥΣ 6 Ο Γ Ε. Λ. Α Γ Ρ Ι Ν Ι Ο Υ Τ Μ Η Μ Α : Β 1 Κ Α Θ Η Γ Η Τ Η Σ : Γ. Α Σ Η Μ Α Κ Ο Π Ο Υ Λ Ο Σ Σ Χ. Ε Τ Ο Σ : 2 0 1 6 2 0 1 7 ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΘΕΜΑΤΟΣ Η ιδιαίτερη σημασία

Διαβάστε περισσότερα

ΥΔΑΤΑΝΘΡΑΚΕΣ. Τι είναι οι υδατάνθρακες;

ΥΔΑΤΑΝΘΡΑΚΕΣ. Τι είναι οι υδατάνθρακες; ΥΔΑΤΑΝΘΡΑΚΕΣ Τι είναι οι υδατάνθρακες; Οι υδατάνθρακες είναι τα νομίσματα ενέργειας του σώματός μας. Τα περισσότερα τρόφιμα που τρώμε καθημερινά αποτελούνται από υδατάνθρακες. Ο οργανισμός μας, σπα τους

Διαβάστε περισσότερα

Έρευνες έχουν δείξει ότι λήψη ψηλής ποσότητας σύνθετων υδατανθράκων πριν την

Έρευνες έχουν δείξει ότι λήψη ψηλής ποσότητας σύνθετων υδατανθράκων πριν την Ο χρόνος λήψης του γεύματος αποτελεί κεφαλαιώδους σημασίας παράγοντα για την αθλητική απόδοση. Το γεύμα πρέπει να λαμβάνεται 2-3 ώρες πριν την προπόνηση. Το γεμάτο στομάχι θεωρείται αναστολέας της αθλητικής

Διαβάστε περισσότερα

12 Kορυφαίες αλκαλικές τροφές που μπορούμε να τρώμε καθημερινά για απίστευτη υγεία!!

12 Kορυφαίες αλκαλικές τροφές που μπορούμε να τρώμε καθημερινά για απίστευτη υγεία!! 12 Kορυφαίες αλκαλικές τροφές που μπορούμε να τρώμε καθημερινά για απίστευτη υγεία!! Μελέτες έχουν αποδείξει ότι όσο πιο αλκαλικό είναι το PH τόσο περισσότερη είναι η ενέργεια, η ζωτικότητα και τα οφέλη

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΗΣΗ ΘΡΕΠΤΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ

ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΗΣΗ ΘΡΕΠΤΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΗΣΗ ΘΡΕΠΤΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ 12: HIV Ο HIV έχει συνδεθεί με κακή θρέψη και με το σύνδρομο απώλειας καθαρής σωματικής μάζας και λιπώδους ιστού (AIDS wasting syndrome). Η απώλεια σωματικού

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΑΓΩΓΗ ΥΓΕΙΑΣ» ΘΕΜΑ : «Η ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΤΩΝ ΕΦΗΒΩΝ»

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΑΓΩΓΗ ΥΓΕΙΑΣ» ΘΕΜΑ : «Η ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΤΩΝ ΕΦΗΒΩΝ» - 1 - ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΑΓΩΓΗ ΥΓΕΙΑΣ» ΘΕΜΑ : «Η ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΤΩΝ ΕΦΗΒΩΝ» Ο άνθρωπος προσλαμβάνει από το περιβάλλον του τροφές σε στερεά και υγρή μορφή. Τις επεξεργάζεται και ένα μέρος αυτών το παρακρατεί ενώ το υπόλοιπο

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΤΡΕΣ (%) ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΣΥΝΟΛΟ (%)

ΑΝΤΡΕΣ (%) ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΣΥΝΟΛΟ (%) Αποτελέσματα από «Επιδημιολογική έρευνα για το ποσοστό της παχυσαρκίας και υπερβάλλοντος βάρους στην Κύπρο και διαπίστωση των διατροφικών συνηθειών του Κύπριου πολίτη" του Συνδέσμου ιαιτολόγων και ιατροφολόγων

Διαβάστε περισσότερα

Από τον Κώστα κουραβανα

Από τον Κώστα κουραβανα Από τον Κώστα κουραβανα Περιεχόμενα Γενικός ορισμός παχυσαρκίας Ορμονικοί-Γονιδιακοί-παράγοντες Επιπτώσεις στην υγεία Θεραπεία-Δίαιτα Γενικός ορισμός παχυσαρκίας Παχυσαρκία είναι κλινική κατάσταση στην

Διαβάστε περισσότερα

Πρόληψη στα καρδιαγγειακά νοσήματα

Πρόληψη στα καρδιαγγειακά νοσήματα Πρόληψη στα καρδιαγγειακά νοσήματα www.pegkaspanagiotis.gr Τι εννοούμε με τον όρο πρόληψη καρδιαγγειακής νόσου; Εννοούμε τη συντονισμένη δέσμη ενεργειών, τόσο σε ατομικό, όσο και σε συλλογικό επίπεδο,

Διαβάστε περισσότερα

Έρευνα σε δείγμα 215 οικογενειών

Έρευνα σε δείγμα 215 οικογενειών Έρευνα σε δείγμα 215 οικογενειών για τις συνήθειες διατροφής και σωματικής δραστηριότητας παιδιών & γονέων/κηδεμόνων Πωλ Φαρατζιάν, M.Sc. Διαιτολόγος - διατροφολόγος Υπεύθυνος στατιστικής ανάλυσης & ερμηνείας

Διαβάστε περισσότερα

Ξεκινήστε με C. Εμπλουτίστε τη διατροφή σας με αντιοξειδωτικά

Ξεκινήστε με C. Εμπλουτίστε τη διατροφή σας με αντιοξειδωτικά Ο οργανισμός ενός καπνιστή δέχεται συνεχώς τη βλαπτική δράση του τσιγάρου, είναι φυσικό, λοιπόν, να έχει και διαφορετικές διατροφικές ανάγκες από τον οργανισμό ενός μη καπνιστή. Υπάρχουν τροφές που μειώνουν

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΠΑΓΚΥΠΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΠΑΓΚΥΠΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΠΑΓΚΥΠΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Μάθημα: Οικιακή Οικονομία Ημερομηνία και ώρα εξέτασης: Τρίτη, 15 Μαΐου 2018 8:00 10:00 ΤΟ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΟ ΔΟΚΙΜΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΙΤΑΙ ΑΠΟ 10

Διαβάστε περισσότερα

ΥΓΙΕΙΝΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΑΣΚΗΣΗ

ΥΓΙΕΙΝΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΑΣΚΗΣΗ Α ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΠΕΡΑ ΧΩΡΙΟΥ ΚΑΙ ΝΗΣΟΥ ΥΓΙΕΙΝΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΑΣΚΗΣΗ Εργασία από τους μαθητές της Α1 στα πλαίσια του μαθήματος Αγωγή Ζωής. Δασκάλα: Χρυσοβαλάντω Θουκυδίδου Σχολική Χρονιά: 2015-2016 Οι

Διαβάστε περισσότερα